اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١

هاي اقتصادي معاونت بررسی

١٧۶٩

١٩٠۶ ١٩١٩١٩۴٣

٢٠۶٩

٢١۵٨

٢٠١٢ ١٩٧٣

١,٧٠٠

١,٨٠٠

١,٩٠٠

٢,٠٠٠

٢,١٠٠

٢,٢٠٠

٢,٣٠٠

٢,۴٠٠

٢,۵٠٠

1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392

ت ت ثاب

قیم به

خلیص دا

خالد نا

تولی138

3-

یالد ر

لیارر می

هزا

1385 -92چرخه هاي تجاري در اقتصاد ایران در بازه زمانی -1نمودار

تحوالت تولید ناخالص داخلی ایران و اجزاء آن

رشد تولید ناخالص داخلیمواجه 91و 87تا کنون با دو کاهش چشمگیر در رشد اقتصادي طی سال هاي 85اقتصاد ایران از سال

عملکرد تولید ناخالص داخلی در فعالیت هاي مختلف اقتصادي نشان می دهد که رشد منفی مقایسه. بوده استشاورزي و کاهش تولید و صادرات نفت زمینه ساز کاهش قابل توجه نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در بخش ک

روي داد که مهم ترین دالیل آن را می 91جهش منفی چشمگیر و کم سابقه اي نیز در سال . بوده است 87سال تحریم هاي بین المللی گذاري در سطوح مختلف کشور، نوسانات نرخ ارز و افزایش توان در خطاهاي سیاست

بیانگر چرخه هاي تجاري می باشد که طی سال هاي مذکور در اقتصاد ایران به 1نمودار . جست و جو کردهمانطور که در نمودار مذکور مشاهده می شود تولید ناخالص داخلی واقعی کشور در سال .وجود آمده است

.هزار میلیارد ریال رسید 1973به کمترین مقدار خود طی چهار سال اخیر یعنی 1392

تا اندازه اي بود که نرخ رشد تولید ، 1391در سال به وجود آمده در رشد اقتصادي ایران منفی جهش و پس از کند شدن روند 91درصد در سال -6,8به 90درصد در سال 4,3ناخالص داخلی به قیمت پایه از

بر اساس قیمت (شد تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه روند ر. رسیددرصد 1,9به منفی 1392مذکور در سال . نشان داده شده است 2در نمودار 92تا 85طی سال هاي ) 83هاي ثابت سال

بانک مرکزي : منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

٢

هاي اقتصادي معاونت بررسی

۶.١%

٧.٧%

٠.۶% ١.٣%

۶.۵%

۴.٣%

-۶.٨%

-١.٩%

-٨%

-۶%

-۴%

-٢%

٠%

٢%

۴%

۶%

٨%

١٠%

1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392

دصرد -)1383به قیمت هاي ثابت سال ( پایهتولید ناخالص داخلی به قیمت دشر -2نمودار

عملکرد تولید ناخالص داخلی بر حسب اقالم هزینه اي

دهنده تولید ناخالص داخلی بر بر اساس آخرین آمار رسمی بانک مرکزي، بررسی اجزاي تشکیلدرصد باالترین 57هاي مصرفی با هزینه 1392حسب اقالم هزینه اي به قیمت بازار نشان می دهد که در سال

به خود اختصاص داده )1383هاي ثابت سال به قیمت(سهم را در میان اقالم هزینه اي تولید ناخالص داخلی هزار میلیارد ریال هزینه 1989هـزار میلیارد ریال از مجمـوع 1134؛ به طوري که هزینه هاي مصرفی بالغ بر است

درصد هزینه هاي مصرفی 85الزم به ذکر است که بیش از .ناخـالص داخلی به قیمت بـازار را تشـکیل داده اند . هدرا مصرف نهایی بخش خصوصی تشکیل می د

، آنچه بیش از سایر اقالم هزینه اي در رشد 1392علی رغم باال بودن سهم هزینه هاي مصرفی در سال هر چند در بازه زمانی مذکور رشد تولید . تولید ناخالص داخلی اثر مثبت داشته است، خالص صادرات می باشد

واحد درصدي خالص 3,5توان سهم درصد گزارش شده است، اما نمی 1,9ناخالص داخلی به قیمت بازار منفی این بخش با وجود تاثیر مثبتش بر نرخ رشد .صادرات را در افزایش تولید ناخالص داخلی نادیده گرفت

.تشکیل می دهد 1392درصد از مجموع تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار را در سال 5اقتصادي، تنها حدود واحد درصدي بیشترین تاثیر منفی را بر رشد 10الص با سهم منفی سرمایه ثابت ناخدر میان اقالم هزینه اي،

. داشته است 1392اقتصادي طی سال 3، کاهش 91بر اساس این نمودار، در سال .شود به وضوح مشاهده می 3توضیحات فوق در نمودار

جر به رشد درصدي سرمایه ثابت ناخالص در این سال من 23,8درصدي خالص صادرات به همراه رشد منفی واحد درصدي سرمایه ثابت ناخالص از رشد 7,7سهم منفی . درصدي تولید ناخالص داخلی شده است 6,6منفی

. بی سابقه بوده است 80تقریبا طی سال هاي دهه 1391درصدي در سال 6,6اقتصادي منفی

بانک مرکزي : منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

٣

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-١۵.٠

-١٠.٠

-۵.٠

٠.٠

۵.٠

١٠.٠

١۵.٠

١٣٨٠ ١٣٨١ ١٣٨٢ ١٣٨٣ ١٣٨۴ ١٣٨۵ ١٣٨۶ ١٣٨٧ ١٣٨٨ ١٣٨٩ ١٣٩٠ ١٣٩١ صد١٣٩٢در

تغییر در موجودي انبار و اشتباهات آماري تشکیل سرمایه ثابت ناخالص خالص صادرات هزینه هاي مصرفی رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار

1جه در نمودار ، یکی از موارد قابل تو87کاهش ناگهانی نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در سال ترین عوامل اثرگذار بوده رسد نرخ رشد منفی خالص صادرات در این سال یکی از مهم به نظر می. باشد می

سهم منفی . شود مشاهده می 3در نمودار 87درصدي سال 0,9هاي مصرفی نیز از نرخ رشد سهم هزینه. است .خصوصی بوده است هاي مصرف نهایی بخش آنها ناشی از کاهش هزینه

) 1383به قیمت هاي ثابت سال ( به واحد درصد و سهم اقالم هزینه از رشد )دصرد( رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار -3نمودار

)1383به قیمت هاي ثابت سال ( آن به واحد درصدو سهم اقالم هزینه اي از )دصرد( رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت بازار -1جدول

سالد تولید ناخالص رش

داخلی به قیمت بازار هزینه هاي

مصرفیخالص

صادرات تشکیل سرمایه ثابت ناخالص

تغییر در موجودي انبار و اشتباهات آماري

١٣٨٠ ١٣٨١ ١٣٨٢ ١٣٨٣ ١٣٨۴ ١٣٨۵ ١٣٨۶ ١٣٨٧ ١٣٨٨ ١٣٨٩ ١٣٩٠ ١٣٩١ ١٣٩٢

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

۴

هاي اقتصادي معاونت بررسی

، نقش منفی در رشد 80-83هاي ، خالص صادرات چهار سال متوالی طی سال3با توجه به تمودار کند، اما مجددا با تا حدودي نقش مثبت ایفا می 85و 84هاي اقتصادي کشور داشته است؛ پس از آن در سال

می سه 88 -91هاي به دنبال آن در سال. گذارد سهم نسبتا قابل توجهی اثر منفی بر تولید ناخالص داخلی میبسیار ناچیز ) واحد درصد 0,8( 88ها مانند سال مثبت در رشد اقتصادي داشته، هر چند این سهم در برخی سال

واحد درصدي خود نقشی 3,5ي ، با سهم قابل مالحظه92این روند تاجایی ادامه می یابد که در سال . است .کند مثبت در رشد اقتصادي ایفا می

تاثیر 92و 91، 85تمامی سال هاي دهه هشتاد به جز در سال هاي تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در باالترین سهم این بخش از کاهش یا افزایش رشد . مثبتی بر رشد تولید ناخالص داخلی کشور داشته است

.می شود که در قسمت هاي قبلی نیز بدان اشاره شد 91اقتصادي مربوط به سال ،کلیه اقالم هزینه اي در رشد تولید ناخالص 80سال هاي دهه ، تنها سالی که در میان 1مطابق جدول

واحد درصد 1در این سال، خالص صادرات با . می باشد 89داخلی به قیمت بازار نقش مثبت داشته اند، سال واحد درصد بیشترین سهم را در رشد تولید 2,8با ) و اشتباهات آماري(کمترین سهم و تغییرات موجودي انبار

.داخلی داشته اندناخالص ، عامل مسلط بر رشد 87با توجه به مطالبی که در این قسمت عنوان شد، در اغلب سال هاي پیش از

تولید ناخالص داخلی هزینه هاي مصرفی بوده اند، اما در سال هاي پس از آن عامل مسلط تغییر یافته و در اغلب ، عامل مسلط در هر سال 1در جدول . تبدیل شده است سال ها به تشکیل سرمایه ناخالص و تغییر موجودي انبار

.با رنگ قرمز مشخص شده است

اي بخش خصوصی و دولتی هاي مصرفی بر حسب اقالم هزینه عملکرد هزینه 86-83ها مانند سال هاي هاي مصرفی در برخی سال همانطور که در قسمت قبلی نیز اشاره شد، هزینه

هاي مصرفی تحت تاثیر مصرف نهایی بخش خصوصی رشد هزینه. وده اندعامل مسلط در رشد اقتصادي کشور ب . و دولتی است

هاي مصرف هزینه 1392تا 1380هاي مصرفی از سال ، عامل مسلط در رشد هزینه2 با توجه به جدولهاي مصرفی و سهم وند نوسانی رشد هزینهبین رهاي مذکور، در تمامی سال. نهایی بخش خصوصی بوده است

.هماهنگی وجود دارد ،خصوصی از رشد آنها بخش. منفی بوده است 92نرخ رشد اجزاي تشکیل دهنده تقاضاي نهایی به جز مصرف بخش دولتی در سال

ي است که با سایر روندهاي موجود در اقتصاد سازگار 1392رشد در سال 1,6بیانگر دولتی مصرف بخش رقم . ندارد

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

۵

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-۴.٠٠

-٢.٠٠

٠.٠٠

٢.٠٠

۴.٠٠

۶.٠٠

٨.٠٠

١٠.٠٠

١٢.٠٠

1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392

هزینه هاي مصرف نهایی بخش دولتی

هزینه هاي مصرف نهایی بخش خصوصی

هزینه هاي مصرفی

تا 1380هاي مصرفی از سال شود، عامل مسلط در رشد هزینه می مشاهده 4همانطور که در نمودار هاي مذکور، میان روند نوسانی رشد در تمامی سال. هاي مصرف نهایی بخش خصوصی بوده است هزینه 1392 .هاي مصرفی و سهم بخش خصوصی از رشد آنها هماهنگی وجود دارد هزینه

رشد نشان می دهد که نرخ 92و 91سال هاي نگاهی به اجزاي هزینه مصرفی خانوارهاي شهري در سایر با کامالً معکوس ، روندي)90ثابت سال قیمت به( شهري خانوار یک مسکن هاي هزینه مثبت و باالي

در خانوار، هاي هزینه در قلم این درصدي 30حدود وزن به توجه به نظر می رسد با. داشته است هزینه اجزاي

.خواهد شد کل رقم شدن منفی تر از مانع مجموع توسط پرداختی اجاره شامل مسکن هاي هزینه رقم خانوار، بودجه در مندرج خانوار هاي هزینه در

هاي خانه نظیر موارد سایر و شخصی مسکن مالک خانوارهاي اجاره احتسابی ارزش نشین، اجاره خانوارهاي این بر .است مسکن هزینه قلم درصد 70 حدود احتسابی اجاره ارزش سهم. است رایگان هاي خانه و سازمانی

در صورتی که اجاره . ندارد خانوار سطح رفاه بر اثري عمالً بخش این تغییرات که گفت توان می اساساحتسابی مسکن از اقالم هزینه هاي مصرفی خانوارهاي شهري حذف گردد، نرخ رشد ساالنه هزینه هاي مصرفی

.1به مقدار قابل توجهی کاهش خواهد یافت

) 1383به قیمت هاي ثابت سال ( به واحد درصد و سهم بخش هاي خصوصی و دولتی از رشد )دصرد( رشد هزینه هاي مصرفی -4نمودار

و برنامه ریزي، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت ")بخش اول(ارزیابی وضعیت تولید در اقتصاد کشور "، 1393 .ابوالفضل. خاوري نژاد ١

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

۶

هاي اقتصادي معاونت بررسی

)1383به قیمت هاي ثابت سال ( آن به واحد درصدخصوصی و دولتی از شخب و سهم )دصرد(رشد هزینه هاي مصرفی -2جدول

همانطور که در ابتداي این بخش نیز اشاره شد، عالوه بر هزینه هاي خانوار، بخش هایی از هزینه به اینکه نرخ با توجه ). مانند هزینه بهداشت و آموزش(مصرفی دولتی نیز مستقیما در رفاه خانوار نقش دارند

ها در دسترس نیست، اگر نرخ رشد این هزینه ها را معادل نرخ رشد کل هزینه هاي مصرفی رشد این هزینهو 91دولتی در نظر بگیریم، تصویر تلفیقی از کاهش هزینه هاي مصرفی بخش خصوصی و دولتی در سال هاي

.سته به نظر می رسد بیانگر کاهش رفاه خانوارها اـبر خالف آنچ 92هزینه هاي (تنها سالی است که تمامی عوامل 91، در بازه زمانی مورد مطالعه، سال 2با توجه به جدول

. هاي مصرفی تاثیر منفی داشته اند درصدي هزینه 2,5در کاهش ) مصرف نهایی بخش خصوصی و دولتی

عملکرد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص بر حسب ماشین آالت و ساختمان لوازم و آالت ماشین در زمینه ناخالص ثابت سرمایه تشکیل برآورد ایران ملی سباتمحا نظام در

رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص و تاثیر هر یک از 5نمودار . گیرد می صورت ساختمان و کار و کسبمنفی گذاري بیشتر ناشی از سرمایه 1392در سال رشد منفی سرمایه ثابت ناخالص .اجزاي آن را نشان می دهد

وارداتی کهاي از تولیدات داخلی و کاالهاي سرمایهبخشی ، دیگر در ماشین آالت بوده است؛ به عبارتکاهش یافته 91اند، نسبت به سال شده اي کشور افزوده ودي کاالهاي سرمایهبه موجو صادر نشدهو یا مصرف

آن کاهش تولید ناخالص مراه هچنین موضوعی کاهش سرمایه ثابت ناخالص و به ). درصد کاهش 7(است .استبه همراه داشته را نیز داخلی

سال رشد هزینه هاي

مصرفیهزینه هاي مصرف

نهایی بخش خصوصیهزینه هاي مصرف نهایی بخش دولتی

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

٧

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-۴٠.٠٠

-٣٠.٠٠

-٢٠.٠٠

-١٠.٠٠

٠.٠٠

١٠.٠٠

٢٠.٠٠

٣٠.٠٠

۴٠.٠٠

1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392

ساختمان ماشین آالت تشکیل سرمایه ثابت ناخالص

) 1383به قیمت هاي ثابت سال ( رشد به واحد درصداز ماشین آالت و ساختمان و سهم )صدرد( تشکیل سرمایه ثابت ناخالصرشد -5نمودار

ت ناخالص را با حدود بخش ساختمان بیشترین اثر مثبت بر رشد تشکیل سرمایه ثاب در گذاري سرمایه . داشته است 91و بیشترین اثر منفی را در سال 86واحد درصد در سال 21,5

و باالترین اثر 91کار نیز بیشترین اثر منفی را در سال و کسب لوازم و آالت ماشین در گذاري سرمایه .داشته است 80مثبت را در سال

ند رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص با سرمایه گذاري به طور کلی در اغلب سال هاي مورد مطالعه، روکاهش سرمایه ناخالص ثابت سرمایه رشد در، عامل مسلط 1392خوانی دارد، اما در سال در ساختمان هم

.گذاري در بخش ماشین آالت بوده است

)1383ثابت سال به قیمت هاي( دصرد دحاو هب از آنماشین آالت و ساختمان و سهم )دصرد(تشکیل سرمایه ثابت ناخالص رشد -3جدول

تشکیل سرمایه رشد سال ثابت ناخالص

ساختمان ماشین آالت

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

٨

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-۵٠٠

-۴٠٠

-٣٠٠

-٢٠٠

-١٠٠

٠

١٠٠

٢٠٠

٣٠٠

۴٠٠

۵٠٠

١٣٨٠ ١٣٨١ ١٣٨٢ ١٣٨٣ ١٣٨۴ ١٣٨۵ ١٣٨۶ ١٣٨٧ ١٣٨٨ ١٣٨٩ ١٣٩٠ ١٣٩١ ١٣٩٢

واردات کاالها و خدمات صادرات کاالها و خدمات خالص صادرات کاالها و خدمات

عملکرد خالص صادرات کاال و خدمات مطابق . نوسانی بوده استداراي روند 92 -80رشد خالص صادرات کاال وخدمات طی سال هاي

. شود مشاهده می 86در سال ) -235,69(و پایین نرخ رشد 92در سال ) 210,91( ، باالترین نرخ رشد4نمودار ، سهمی منفی در رشد خالص صادرات 91، اگرچه صادرات کاال و خدمات از سال6با توجه به نمودار

واحد درصدي 412؛ به طوري سهم منفی کاسته شده به نحو قابل توجهی 92آثار منفی آن در سال دارد، اما ازکاهش سهم منفی صادرات کاال و .تبدیل شده است 92واحد درصد در سال 0,4به منفی 91سال آن در

. منجر به رشد فزاینده خالص صادرات شده است 92خدمات در سال مشاهده می شود، واردات در اغلب سال ها عامل مسلط در رشد خالص 4همانطور که در جدول

وند رشد خالص صادرات با افزایش و یا کاهش آن هماهنگی صادرات کاال و خدمات محسوب می شود و ر .دارد

رشد به واحد درصدو سهم هر یک از اجزا از )دصرد( رشد خالص صادرات کاال و خدمات -6نمودار

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

٩

هاي اقتصادي معاونت بررسی

به واحد درصد از رشد و سهم هر یک از اجزا )دصرد( رشد خالص صادرات کاال و خدمات -4جدول

سال رات رشد خالص صاد

کاال و خدمات وارداتمنفی سهم صادراتسهم

1392

یکی از مهم ترین مواردي که در خصوص خالص صادرات کاال و خدمات قابل طرح است، مربوط به

در ) واحد درصدي 3,5سهم (، باالترین اثر مثبت 92بخش در سال علی رغم اینکه این. بخش خدمات می باشداما بر اساس آمارهاي موجود در تراز پرداخت هاي بانک رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه داشته است، 92 -83منفی بودن خالص حساب خدمات طی سال هاي . مرکزي، خالص حساب خدمات رقمی منفی می باشد

بخش خدمات در حوزه ي این بخش در تولید ناخالص داخلی می تواند بیانگر عملکرد ضعیفبا وجود سهم باال .میلیون دالر می باشد 6691معادل منفی 1392رقم مربوط به حساب خدمات در سال . صادرات باشد

با توجه به اهمیت اثرات صادرات نفتی و غیر نفتی بر صادرات کاال، سهم هر یک از آنها در رشد مشاهده می شود، بخش نفت 5همانطور که در این نمودار و جدول . نشان داده شده است 7ات در نمودار صادر

روند نرخ رشد صادرات کاال طی سال .عامل مسلط بر رشد صادرات در تمامی سال هاي مورد مطالعه می باشدي که کاهش صادرات به طور .همواره با سهم بخش نفت از رشد صادرات هماهنگ بوده است 84-92 هاي

در میان سال هاي . ، منجر به منفی شدن رشد صادرات کاال پس از دو سال رشد مثبت شده است91نفتی در سال تنها سالی است که هم بخش نفت و هم بخش غیر نفتی اثر منفی بر رشد صادرات کاال 92مورد مطالعه، سال

. داشته اند

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١٠

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-۴٠.٠٠

-٣٠.٠٠

-٢٠.٠٠

-١٠.٠٠

٠.٠٠

١٠.٠٠

٢٠.٠٠

٣٠.٠٠

۴٠.٠٠

۵٠.٠٠

۶٠.٠٠

١٣٨۴ ١٣٨۵ ١٣٨۶ ١٣٨٧ ١٣٨٨ ١٣٨٩ ١٣٩٠ ١٣٩١ ١٣٩٢

غیر نفتی نفتی )فوب(رشد صادرات کاال

سهم بخش هاي نفتی و غیر نفتی از رشد به واحد درصد و) فوب(رشد صادرات کاال -7نمودار

و سهم بخش هاي نفتی و غیر نفتی از رشد به واحد درصد دصرد –) فوب(رشد صادرات کاال -5جدول

صادرات رشد سال )فوب(کاال

غیر نفتی نفتی

1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١١

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-١٠٠

٠

١٠٠

٢٠٠

٣٠٠

۴٠٠

۵٠٠

۶٠٠

١٣٧٩ ١٣٨٠ ١٣٨١ ١٣٨٢ ١٣٨٣ ١٣٨۴ ١٣٨۵ ١٣٨۶ ١٣٨٧ ١٣٨٨ ١٣٨٩ ١٣٩٠ ١٣٩١ ١٣٩٢

خالص صادرات کاالها و خدمات صادرات کاالها و خدمات واردات کاالها و خدمات

تا کنون بیانگر چهار بار جابه جایی در 79مقایسه عملکرد صادرات و واردات کاال و خدمات از سال ، صادرات کاال و خدمات بیش از واردات آن بوده 83عنی که تا سال بدین م. فزونی صادرات بر واردات است

این رویه تغییر می کند و تراز بازرگانی کاال و خدمات 83پس از آن براي مدت نسبتا کوتاهی در سال . استپس از چند 90مجددا واردات این گروه بر صادرات پیشی می گیرد تا اینکه در سال 86در سال . منفی می شود

، روند صادرات کاال و خدمات و تراز 8در نمودار . ل متوالی تراز بازرگانی کاال و خدمات مثبت می شودسا . نشان داده شده است 92-79بازرگانی آنها طی سال هاي

)هزار میلیارد ریال(کاال و خدمات خالص صادرات -6نمودار

72حساب هاي ملی و نماگر -ا. ا. بانک مرکزي ج: منبع

لزوما بیانگر بهبود وضعیت تراز تجاري کشور 90مثبت شدن تراز بازرگانی کاال و خدمات در سال با توجه به اینکه خالص حساب خدمات از سال تا کنون منفی بوده است، مثبت شدن خالص . نخواهد بود

ر می باشد، اما آنچه به معناي مثبت بودن تراز بازرگانی کاال در سال مزبو 90صادرات کاال و خدمات در سال تراز بازرگانی 7باید مورد توجه قرار گیرد، احتساب کاالها و محصوالت نفتی در این تراز است، لذا در نمودار

.کشور به تفکیک محصوالت نفتی و غیر نفتی نشان داده شده است

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١٢

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-۶٠٠٠٠

-۴٠٠٠٠

-٢٠٠٠٠

٠

٢٠٠٠٠

۴٠٠٠٠

۶٠٠٠٠

٨٠٠٠٠

١٠٠٠٠٠

١٢٠٠٠٠

١۴٠٠٠٠

١٣٨٣ ١٣٨۴ ١٣٨۵ ١٣٨۶ ١٣٨٧ ١٣٨٨ ١٣٨٩ ١٣٩٠ ١٣٩١ ١٣٩٢

تراز بازرگانی نفتی

تراز بازرگانی غیر نفتی

)میلیون دالر( 83-92تراز بازرگانی نفتی و غیر نفتی طی سال هاي -7نمودار

همواره مثبت و تراز بازرگانی غیر 83-92، تراز بازرگانی نفتی ایران طی سال هاي 7توجه به نمودار با به لحاظ عالمت 90همان طور که در نمودار فوق مشاهده می شود، تراز نفتی در سال . نفتی منفی بوده است

آنچه موجب مثبت شدن خالص صادرات بنابراین،. مثبت و از نظر اندازه بسیار بزرگتر از تراز غیر نفتی می باشدشده است، بخش نفتی کشور بوده می 6و خروج از تراز منفی چهار ساله در نمودار 90کاال و خدمات در سال

.باشد

تراز پرداخت ها -ا. ا. بانک مرکزي ج: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١٣

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-١٠

-۵

٠

۵

١٠

١۵رشد ارزش افزوده گروه کشاورزي -9نمودار

-١.١

-٢.۵-۴

-٢

٠

٢

۴

۶

٨

١٠

١٢

Q٩١-١

Q٩١-٢

Q٩١-٣

Q۴-٩١

Q٩٢-١

Q٩٢-٢

Q٩٢-٣

Q۴-٩٢

رشد ارزش افزوده گروه خدمات -8نمودار

-٣٠.٠

-٢٠.٠

-١٠.٠

٠.٠

١٠.٠

٢٠.٠رشد ارزش افزوده گروه نفت -11نمودار

-١٠.٠

-٨.٠

-۶.٠

-۴.٠

-٢.٠

٠.٠

٢.٠رشد ارزش افزوده گروه صنایع و معادن -10نمودار

عمکرد تولید ناخالص داخلی بر حسب فعالیت هاي اقتصادي 92و کشاورزي در زمستان در میان چهار فعالیت اصلی اقتصاد، تنها ارزش افزوده بخش هاي خدمات

فصل رشد 7با توجه به نمودارهاي زیر، گروه صنعت و معدن توانسته است پس از . داراي رشد مثبت بوده اند .درصدي را نسبت به فصل قبل از آن تجربه نماید 0,8، رشد 92متوالی منفی، در زمستان

رشد مثبت داشته 91ی فصول سال در میان این چهارگروه، بخش خدمات تنها گروهی بوده که در تمامبه طوري که در زمستان . ، منفی می باشد92در مقابل، رشد ارزش افزوده این بخش طی تمامی فصول سال . است

رشد فصلی ارزش افزوده بخش نفت نیز . ، پایین ترین رشد بعد از گروه کشاورزي، متعلق به این بخش است92پس از دوره اي نسبتا 92این نرخ سرانجام در فصل پایانی . منفی بوده است 92تا اوایل زمستان 91از اواخر پاییز

مشاهده می شود، رشد ارزش افزوده بخش نفت در فصل 11همانطور که در نمودار . دطوالنی مثبت می شوروند افزایشی تولید و صادرات میعانات . شده است 91تقریبا مشابه رشد این بخش در اواسط پاییز 92پایانی سال

ی مدت آن تواند یکی از دالیل خروج این بخش از رشد منفی طوالن می 92هاي پایانی سال گازي در فصل .محسوب شود

. ا. بانک مرکزي ج: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١۴

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-١٠

-۵

٠

۵

١٠

١۵

Q٩٢-١ Q٩٢-٢ Q٩٢-٣ Q۴-٩٢

صددر

زمان

معدن صنعت برق، گاز و آب ساختمان

-٢۵

-٢٠

-١۵

-١٠

-۵

٠

۵

١٠

١۵

٢٠

Q٩٢-١ Q٩٢-٢ Q٩٢-٣ Q۴-صد٩٢در

زمان

بازرگانی، رستوران و هتلداريحمل و نقل، انبارداري و ارتباطاتخدمات موسسات پولی و مالیخدمات مستغالت و خدمات حرفه اي و تخصصیخدمات عمومی خدمات اجتماعی و شخصی و خانگی

92همانطور که در قسمت قبلی نیز اشاره شد، گروه صنعت و معدن پس از ماه هاي طوالنی در زمستان

بیشترین رشد ارزش افزوده در این گروه طی این فصل، متعلق به بخش معدن می . داراي رشد مثبت بوده استبوده است که توانسته کاهش رشد مثبت بخش برق، گاز و آب را نیز رشد فزاینده این بخش به گونه اي. باشد

نگاهی به . از رشد منفی بخش صنعت نیز کاسته شده است 92الزم به ذکر است که در زمستان . جبران نمایدهاي بهار و تابستان، بر خالف فصل 92دهد که بخش ساختمان نیز در دو فصل پایانی سال نشان می 13نمودار تنها فصلی است که اغلب بخش ها در 92به طور کلی، فصل زمستان در سال . ثبت را تجربه کرده استرشد م

.گروه صنعت و معدن رشد مثبت داشته انددر فصل زمستان بر . داراي رشد ارزش افزوده منفی بوده است 92گروه خدمات در تمامی فصول سال

درصد در -1,1، رشد ارزش افزوده این گروه از 6مودار سرعت کاهش آن افزوده شده، به طوري که مطابق نیکی از مهم ترین دالیل کاهش قابل توجه ارزش افزوده این . کاهش یافته است 92در زمستان -2,5به 92بهار

، منفی شدن رشد فصلی ارزش افزوده بخش خدمات مستغالت و خدمات حرفه اي 92بخش در فصل پایانی سال این موضوع می تواند از یک جهت مربوط به افزایش . بوده است 92فصل ابتدایی سال و تخصصی بر خالف سه

شدت رکود ایجاد شده در بخش مسکن و به تبع آن کاهش ارزش تولید خدمات دالالن مستغالت به دلیل از طرف دیگر می توان این موضوع را ناشی از . کاهش هزینه هاي داللی پرداخت شده توسط خانوارها باشد

.کاهش تقاضاي فصلی خدمات مستغالت در فصل زمستان دانست

رشد ارزش افزوده گروه صنعت و معدن -13نمودار رشد ارزش افزوده گروه خدمات -12نمودار

. ا. بانک مرکزي ج: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١۵

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-١٠.٠٠

-٨.٠٠

-۶.٠٠

-۴.٠٠

-٢.٠٠

٠.٠٠

٢.٠٠

۴.٠٠

۶.٠٠

٨.٠٠

١٠.٠٠

1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392

صددر

گروه خدمات ساختمان برق، گاز و آب صنعت معدن گروه نفت گروه کشاورزي رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه

سهم ارزش افزوده فعالیت هاي اقتصادي از رشد تولید ناخالص داخلی

ده هر یک از فعالیت هاي اقتصادي در رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه طی سهم ارزش افزوبه ترتیب صنعت خدمات وبر اساس این نمودار، گروه نفت، .نشان داده شده است 5در نمودار 80 -92سال هاي

به(ناخالص داخلی از رشد اقتصادي، بیشترین سهم را در کاهش تولید واحد درصد سهم -0,6 و -0,9، -1با همانطور که مشاهده می شود، سهم بخش صنعت در کاهش .داشته اند 1392در سال )1383هاي ثابت قیمت

سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی طی تمامی .رشد اقتصادي بعد از نفت بیش از سایر بخش ها بوده استاین امر می تواند از کمبود مواد اولیه . ت می باشدمثب 1392و 1391 هاي سال هاي مورد مطالعه به استثناي سال

. و کمبود نقدینگی این بخش حاصل شده باشد 91صنعت به سبب افزایش تحریم هاي بین المللی در سال بیش از نیمی از رشد اقتصادي 80مشاهده می شود، در اغلب سال هاي دهه 14همانطور که در نمودار

، معادل 90درصدي سال 4,3به طوري که سهم این گروه از رشد اقتصادي به دلیل رشد گروه خدمات بوده، ، عامل مسلط در رشد تولید ناخالص 80واحد درصد بوده است، لذا می توان گفت در اغلب سال هاي دهه 3,16

. داخلی مربوط به ارزش افزوده گروه خدمات می باشدبر خالف سال هاي دهه 92و 91داخلی سال در رشد تولید ناخالص ، عامل مسلط14با توجه به جدول

به . که به نظر می رسد تاثیر قابل مالحظه اي در کاهش رشد اقتصادي این سال داشته استگروه نفت است ، 80در راستاي کاهش نرخ رشد 92استثناي ارزش افزوده گروه کشاورزي، سایر فعالیت هاي اقتصادي سال

تا حدودي 91، اثر منفی برخی گروه ها مانند نفت و صنعت نسبت به سال 92البته در سال . اقتصادي بوده اندبر افزایش تولید ناخالص 89و 86، 84، 83، 81ها در سال هاي ارزش افزوده تمامی بخش .استکاسته شده

.اند داخلی اثر مثبت داشته

) 1383به قیمت هاي ثابت سال ( به واحد درصد بر حسب فعالیت هاي اقتصادي رشدبه قیمت پایه و سهم ارزش افزوده از تولید ناخالص داخلی دشر -14نمودار

تحقیقبانک مرکزي و محاسبات : منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١۶

هاي اقتصادي معاونت بررسی

)1383به قیمت هاي ثابت سال (فعالیت هاي اقتصادي به واحد درصد رشدرشد تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه و سهم ارزش افزوده از -5جدول

سالرشد تولید

ناخالص داخلی به قیمت پایه

گروه کشاورزي

وه گر نفت

صنعت معدنبرق، گاز

و آب ساختمان

گروه خدمات

1392

، )92به استثناي سال ( تولید ناخالص داخلی مثبت با توجه به سهم باالي بخش خدمات در رشد .ش ضروري به نظر می رسددهنده این بخ پرداختن به اجزاي تشکیل

سهم ارزش افزوده هر یک از زیربخش هاي گروه خدمات از رشد تولید ناخالص داخلی در نمودار و به بعد، رشد تولید ناخالص داخلی با سهم بخش 84با توجه به این نمودار، از سال . نشان داده شده است 6جدول

با عبارتی با افزایش سهم این بخش، . اند ستا حرکت کردهبازرگانی، رستوران و هتلداري از این رشد در یک رادهنده اهمیت باالي این موضوع نشان. ه استتولید ناخالص داخلی نیز افزایش یافته یا از رشد منفی آن کاسته شد

همانطور که در . نیز صحت آن را تایید می کند 15نگاهی به جدول . بخش بازرگانی، رستوران و هتلداري استمی شود، این گروه در اغلب سال هاي مورد نظر عامل مسلط در رشد تولید ناخالص داخلی شاهدهجدول م

.می رود نسبت به سایر بخش ها به شمار

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١٧

هاي اقتصادي معاونت بررسی

-٨.٠٠

-۶.٠٠

-۴.٠٠

-٢.٠٠

٠.٠٠

٢.٠٠

۴.٠٠

۶.٠٠

٨.٠٠

١٠.٠٠

١٣٨٠ ١٣٨١ ١٣٨٢ ١٣٨٣ ١٣٨۴ ١٣٨۵ ١٣٨۶ ١٣٨٧ ١٣٨٨ ١٣٨٩ ١٣٩٠ ١٣٩١ ١٣٩٢

خدمات اجتماعی ، شخصی و خانگی خدمات عمومیخدمات مستغالت و خدمات حرفه اي و تخصصی خدمات موسسات مالی و پولیحمل و نقل، انبارداري و ارتباطات بازرگانی ، رستوران و هتلداريتولید ناخالص داخلی به قیمت پایه

) 1383به قیمت هاي ثابت سال ( به واحد درصد به قیمت پایه و سهم ارزش افزوده اجزاي گروه خدمات از رشدتولید ناخالص داخلی رشد -15نمودار

)1383به قیمت هاي ثابت سال (رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه و سهم هر یک از اجزاي خدمات از آن -6جدول تولید رشد

ناخالص داخلی به قیمت پایه

بازرگانی ، رستوران و

هتلداري

حمل و نقل، انبارداري و

ارتباطات

خدمات موسسات مالی و

پولی

خدمات مستغالت و حرفه اي و خدمات

تخصصی

خدمات عمومی

خدمات اجتماعی ، شخصی و خانگی

1392

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

بانک مرکزي و محاسبات تحقیق: منبع

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١٨

هاي اقتصادي معاونت بررسی

:2پیوست هزینه روش از ملی تولید محاسبه خانوار نهائی مصرفی هاي هزینه

ارزش از عبارتست نهایی خانوارها مصرفی هاي هزینه )SNA( 1968 سال ملی حساب هاي نظام پیشنهاد بر اساس

منهاي )یک سال معموال( حسابداري دوره در یک خدمات و دوام بی دوام، کم بادوام، از اعم جدید کاالهاي خرید

دارایی هاي مجدد، تولید قابل غیر کاالهاي خرید شامل ها این هزینه .فرسوده و دوم دست کاالهاي فروش خالص

و رادیو مبلمان، مثل دوام با مصرفی کاالهاي و لکسیونیک کاالهاي و عتیقه هنري، مثل کارهاي )زمین به جز(ملموس نهایی هاي مصرفی هزینه در نیز شخصی مسکونی منازل احتسابی اجاره .می باشد نیز آن نظایر و اتومبیل

.می گردد منظور خانوارها ذیل اصلی گروه 8 شامل اهداف هزینه براساس خانوار نهائی مصرفی هاي هزینه بندي طبقه ، ملی حسابهاي نظام در

:می باشد خوراك – 1 کفش و پوشاك – 2 روشنائی و سوخت ناخالص، اجاره – 3 منزل اثاثیه و مبلمان – 4 درمان و بهداشت هاي هزینه – 5 ارتباطات و نقل و حمل – 6 تفریحی و فرهنگی ، آموزشی خدمات – 7 خدمات و کاالها سایر – 8

خانوارها خدمت در خصوصی انتفاعی غیر موسسات مصرفی هاي هزینه رایگان بطور را خود و اقتصادي اجتماعی خدمات و کاالها اکثرًا که هستند موسساتی خصوصی غیرانتفاعی موسسات

خصوصی بخش توسط اغلب موسسات این .دهند قرار می خانوارها اختیار در شده تمام هزینه از کمتر قیمتی با یا و

این جنبی فعالیتهاي همچنین . ندارد مستقیم بطور آنها امور اداره در ت نقشیدول و شوند می کنترل و مالی تامین

میزان این درصورتیکه(کتاب و پستال کارت فروش و چاپ آشامیدنی، و غذائی تسهیالت نظیر ایجاد موسسات

مربوطه بخش در ایدب انجام گیرد، تجاري بطریق که مسکن تهیه و منازل، اجاره و مالکیت) باشد زیاد نسبتًا ها فعالیت فروش از حاصل دریافت هاي صورتیکه در اینگونه موارد در. شود بندي طبقه )غیرانتفاعی موسسات بخش در ونه(

مورد فعالیت دهد پوشش را آنها تولید هزینه تمام معمول بطور موسسات مزبور جانبی فعالیت هاي خدمات و کاالها

.شود می آورده حساب به تجاري فعالیت هاي رشته در و است دیدهگر مجزا موسسه غیرانتفاعی فعالیت از نظر دولتی بخش نهائی مصرفی هاي هزینه از یک هر در آن و مبادالت می شود ظاهر کننده مصرف و کننده تولید نقش دو در ملی، حساب هاي نظر از دولت

عرضه تولیدکننده، به عنوان دولت قشن مهمترین .دارد مستقیم انعکاس به نحوي ملی تولید و ملی هزینه حساب هاي

بانک مرکزي –فراداده هاي حساب هاي ملی 2

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

١٩

هاي اقتصادي معاونت بررسیبه و نبوده فروش به منظور غالبا که میدهد ارائه را خدماتی دولت این وظیفه، انجام در .می باشد جامعه به خدمات .می گیرد قرار کنندگان مصرف اختیار در شده تمام از هزینه کمتر یا رایگان صورت دولتی بخش دهنده تشکیل اجزاء

از اعم آنها به ارگان هاي وابسته و سازمان ها ها، وزارتخانه شامل دولتی بخش (SNA)ملی هايحساب نظام در

خدمات به مربوط فعالیت هاي معموال در که است شهرداري ها و محلی اي، منطقه ایالتی، مرکزي، سازمان هاي

توسعه مسکن، نگی،فره و تفریحی خدمات وپرورش، آموزش بهداشت، عمومی، نظم و امنیت دفاعی، عمومی،

سیاست ابزار که دولتی انتفاعی غیر مؤسسات و اجتماعی تأمین سازمان .دارند دخالت رفاهی و اجتماعی اقتصادي، اما دولت نباشند، به وابسته مالی منابع تأمین نظر از است ممکن چند هر می باشند، رفاهی و و اجتماعی اقتصادي هاي

.می گیرند قرار دولتی بخش شمول در ناخالص ثابت سرمایه تشکیل

توسط اي سرمایه کاالهاي)به حساب خود تولید ارزش یا(خریداري هزینه از عبارتست ناخالص ثابت سرمایه تشکیل

خانوارها خدمت در انتفاعی غیر خصوصی خدمات تولیدکنندگان و دولتی خدمات کنندگان تولید خصوصی، بخش

یک معموال(حسابداري دوره یک طول در قراضه و دوم دست اي کاالهاي سرمایه فروش خالص منهاي

و برده شده بکار جدید وخدمات کاالها تولید راه در که می باشد دوامی وبا نهائی کاالهاي اي، کاالهاي سرمایه)سال معادن، ذخایر زمین، باستثناي(غیرمصرفی دوام با کاالهاي تحصیل یا خرید .است یکسال از بیش آن اقتصادي عمر

اساسی تعمیرات به مربوط هاي هزینه تمام، نیمه ساختمانی طرح هاي نظامی، غیر مصارف براي )آن امثال و ستانهاقلم

(غیره و تاکستانها و باغات احداث مشجر، مناطق توسعه و کشاورزي زمین هاي و عمران اصالح اي، سرمایه کاالهاي

و دام خرید شیرده و و بارکش حیوانات خرید نیز و ) باشد لیکسا از بیش آنها از برداري بهره زمان اینکه مشروط به خرید به مربوط انتقال و نقل هاي هزینه. میگردند منظور ناخالص ثابت سرمایه تشکیل حساب در تکثیر منظور به طیور

. میشود حساب منظور این در آن نظایر و معدن ، زمین فروش و بندي طبقه کار و کسب و لوازم آالت ماشین و ساختمان در گذاري هسرمای تفکیک به ناخالص ثابت سرمایه تشکیل

واردات و داخلی تولیدات از آن قسمت کار، و کسب لوازم و آالت ماشین در گذاري سرمایه . می گردد

به و نگردیده صادر نگرفته، قرار مصرف مورد دوره حسابداري طی که شود می شامل را اي سرمایه کاالهاي به ها نیزاقالم زمینه این از یک هر در. باشد شده اضافه کشور اي کاالهاي سرمایه موجودي به ترتیب این

شده تمام هزینه اساس بر شده موارد اشاره کلیه در محاسبه روش کلی بطور . میشود ارایه خصوصی و دولتی تفکیک

.دارد قرار (خریدار براي) گذاري سرمایه کار و کسب ازملو و آالت ماشین در سرمایه تشکیل -

. می گردد برآورد جریان کاال روش یا تولید روش اساس بر کار و کسب لوازم و آالت درماشین سرمایه تشکیل

اي سرمایه کاالهاي ارزش با است کار برابر و کسب لوازم و آالت ماشین در سرمایه تشکیل روش این براساس

.اي سرمایه کاالهاي صادرات ارزش منهاي داخلی تولید اي سرمایه کاالهاي ارزش بعالوه وارداتی ساختمان در خصوصی سرمایه تشکیل -

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

٢٠

هاي اقتصادي معاونت بررسی به خصوصی بخش توسط تشکیل سرمایه وهمچنین دولتی و خصوصی بخش تفکیک به ساختمان در سرمایه تشکیل

در خصوصی بخش توسط ساختمانی گذاري سرمایه. میگردد برآورد روستائی و شهري مناطق براي مجزا صورت

بررسی در . است شده محاسبه مرکزي بانک اقتصادي آمار اداره بررسی هاي ساختمانی از استفاده با ري شه قمناط تفکیک براي به و مسکونی غیر و مسکونی ساختمان هاي براي سال هر گذاري سرمایه هاي مذکور هزینه آماري هاي

و تغییرات و تعمیرات اساسی به ربوطم هاي هزینه .می گردد برآورد کوچک شهرهاي و بزرگ شهرهاي تهران، از تعداد آن سازندگان سود . گردد می شهري برآورد مناطق خانوارهاي بودجه ارقام براساس نیز ساختمانی اضافات

و محاسبه اي نمونه آمارگیري براساس جداگانه طور به نیز گردیده ایجاد فروش منظور به که شده تکمیل ساختمانهاي . است گردیده منظور گذاريسرمایه ارقام در ساختمان در دولتی سرمایه تشکیل -

ایجاد سازي، راه اداري، ایجاد اماکن براي که میشود اطالق هایی هزینه به دولتی دربخش ساختمانی گذاري سرمایه

برق تلفن، تلگراف، گاز، و نفت هاي لوله و خطوط آبیاري شبکه فاضالبها، فرودگاهها، سدها، آهن، راه تونلها، پلها،

تاسیسات ساختمانی، محاسبات سایر و ماکت نقشه، تهیه مطالعه، به هاي مربوط هزینه . باشد شده صرف آن نظایر و

ارقام سرمایه در گردد، گذاري سرمایه به منجر که تحقیقاتی و مطالعاتی هاي هزینه سایر و مشروب شهرها آب

.میشود منظور دولتی ساختمانهاي گذاري خدمات و کاالها واردات و صادرات -

یک مقیم حقوقی و اشخاص حقیقی تجاري خدمات و کاالها مبادالت کلیه به خدمات و کاالها واردات و صادرات

خدمات التجاره، مال واردات و شامل صادرات تجاري خدمات و کاالها. گردد می اطالق خارج دنیاي با ور کش

حساب هاي نظر از . باشد می بیمه و غیرعامل خدمات و سایر بهداشت آموزش، توریسم، ارتباطات، نقل، و حمل

مالکیت ایکه لحظه در باید می گیرد صورت غیرمقیم و مقیم سازمان هاي و بین افراد که کاالئی مبادالت تمام ملی

به تیکاال بایس واردات و صادرات. گردد ثبت حسابها در میشود منتقل خریدار به فروشنده از مورد مبادله کاالهاي

آنکه به باتوجه . شود حسابها منظور در و شده برآورد فوب بصورت و کشور گمرکی مرز در کاال اي مبادله ارزش

کاالها واردات لذا می گردد، ثبت سیف به ارزش واردات ایران، جمله از کشورها اغلب ي خارج بازرگانی آمار در

واردات و صادرات در الزم تعدیالت بابت این از و میشود صادرات ثبت خالص در سیف ارزش به نیز خدمات و

استفاده با یا و شده ساخته کشور در کاال که کاالهائیست شامل صادرات .به عمل می آید بیمه و نقل و حمل خدمات

که بدون وارداتی کاالهاي صدور یعنی کاالها مجدد صادرات همچنین . باشد شده مونتاژ کاالهاي وارداتی از

بر باشد،مشروط شده انجام برچسب زدن و کردن بندي بسته کردن، مرتب کردن، تمیز قبیل از شکلی ییرتغ هیچگونه

به که میشود شامل را کاالهایی مجموع نیز واردات کاالیی .شود می منظور کاالیی صادرات در آن، مالکیت تغییر باشد وارده شده کشور به مجدد صدور یا مصرف منظور باران موجودي در تغییر -

ارزش به نسبت سال پایان کشور در کاالهاي موجودي ارزش کاهش یا افزایش با است معادل انبار موجودي تغییردر

آالت، ماشین و اولیه مواد از است اعم انبار تغییر موجودي برآورد در نظر مورد کاالهاي .سال آغاز در موجودیها

که شود می شامل را کاالهایی کلیه اساسا پوشش نظر از االک موجودي .ساخته شده کاالهاي و ساخته نیمه کاالهاي

اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزي تهران

٢١

هاي اقتصادي معاونت بررسی عمومی یا خدمات بخش مورد در . باشد شده خریداري اقتصادي بخشهاي توسط مجدد فروش بازتولید یا به منظور

اضطراري موارد در بمنظور استفاده که استراتژیکی کاالهاي موجودي ارزش تغییر فقط دولتی خدمات کنندگان تولید

و آالت ماشین زمینه در شد اشاره که همانطور .می آید بحساب انبار موجودي تغییر برآورد در گردیده، سازي یرهذخ وکاالهاي ساخت ن جریا در کاالهاي ، اولیه مواد و کاالها گروه سه انبار شامل موجودي ارزش تغییر اولیه مواد

. باشد می شده ساخته آماري اشتباهات

ناخالص هزینه مجموع اجزاء و بازار قیمت به داخلی ناخالص تولید التفاوت مابه ایران ملی حساب هاي نظام در

همراه افتاده قلم از اقالم با آماري اشتباهات. است شده آورده آماري اشتباهات عنوان تحت پسماند بصورت داخلی،

مصرف ارقام در قلم این کشورها غالب در . شود می داده نهایی، نشان مخارج و هزینه جدول در توامان و بوده

حسابهاي در لکن . شود می محاسبه کشورها این در پسماند بصورت خصوصی زیرا مصرف است مستتر خصوصی

مصرف خصوصی برآورد در خانوار بودجه ارقام از استفاده و خانوار بودجه آمارگیري هاي به توجه با ملی ایران

ذکر جداگانه بصورت هزینه باشد اقالم سایر افتاده ازقلم اقالم با بوطمر است ممکن که رقم این شد داده ترجیح

.گردد

عاطفه قاسمیان : تهیه و تنظیم 1393مرداد