376
სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი და მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსი ილია II ეპისტოლენი წიგნი I თბილისი 2009

ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

  • Upload
    ngocong

  • View
    237

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი და მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსი

ილია II

ეპისტოლენიწიგნი I

თბილისი2009

Page 2: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 3: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 4: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 5: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

sarCevi

sinas wmida mTaze warmoTqmulilocva 7

locva wmida giorgisadmi 12

locva wmida nikolozisadmi 14 1979 w. saSobao epistole 25

1980 w. saSobao epistole 37

1981 w. saSobao epistole 53

1982 w. saSobao epistole 73

1983 w. saSobao epistole 97

1984 w. saSobao epistole 119

1985 w. saSobao epistole 143

1986 w. saSobao epistole 165

1987 w. saSobao epistole 193

1988 w. saSobao epistole 225

1989 w. saSobao epistole 249

1990 w. saSobao epistole 277

1991 w. saSobao epistole 305

1992 w. saSobao epistole 333

1993 w. saSobao epistole 353

1978 w. saaRdgomo epistole 19

1979 w. saaRdgomo epistole 31

1980 w. saaRdgomo epistole 45

1981 w. saaRdgomo epistole 63

1982 w. saaRdgomo epistole 85

1983 w. saaRdgomo epistole 109

1984 w. saaRdgomo epistole 129

1985 w. saaRdgomo epistole 153

1986 w. saaRdgomo epistole 179

1987 w. saaRdgomo epistole 207

1988 w. saaRdgomo epistole 235

1989 w. saaRdgomo epistole 263

1990 w. saaRdgomo epistole 293

1991 w. saaRdgomo epistole 315

1992 w. saaRdgomo epistole 341

1993 w. saaRdgomo epistole 367

Page 6: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 7: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

7

mamao Cveno, – dideba Senda!

Zeo RmrTisao, – dideba Senda!

sulo wmidao, – dideba Senda!

yovladwmida samebao, erTarsebao, Semoqmedo da

ganmgebelo orsav samyarosao, – dideba Senda!

viTar vTqva qeba me uRirsman da glaxakman Semkobad

Senda; goneba Cemi da guli Cemi ver SemZlebel ars gamoTqmad

didebisa Senisa. garna gvedri: miiTuale igi, viTarca umecari

sityua yrmisa mSoblisa mimarT. bagiTa CemiTa miT codviliTa,

RmerTo Cemo, Sen SegRaRadebs eri Cemi, Sens mier Seyvare­

buli.

ufalo Cemo, Sen gigaloben serafimni da qerubimni,

mTavarangelozni da angelozni, uricxvni Zalni zeciurni.

me ra vTqva, rogor Segasxa qeba? an ra saqmeni giCveno, odes

RvawliTa TvisiTa ganbrwyindnen winaswarmetyvelni, moci­

qulni, mowameni, mRvdelmTavarni, Rirsni mamani da yovelni

sxvani wmidanni Senni?

viTar saxeli gsdva? ara uwyi, damidumda ena Cemi winaSe

didebisa Senisa. vici oden, rom CvenTana xar da ara gangve­

Sorebi, rom xar dausabamo da usasrulo siyvaruli, rom Tbila

SenTan da gareSe Sensa ara ars cxovreba Cveni.

wmidao, wmidao, wmidao, ufalo sabaoT, savse arian cani

da qveyanaჲ didebiTa SeniTa! didebaჲ Seni, viTarca siyvaruli

Seni, dauteveli SenSi, efineba yovelsa qmnulsa Sensa; da Cvenc

Page 8: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

8

mdabalni ziarebulni madlsa Sensa didebisasa vmaRldebiT

ufalo, viwmidebiT, mamao Cveno.

msgavsad wmidisa mamisa Cvenisa ioane oqropirisa, me,

codvili mona Seni, ilia II, yovelTa qarTvelTa saxeliT

vxmob: dideba da madloba Senda yovlisaTvis, gadideb Sen,

romeli yovelgan xar, romeli xar CvenTan da romlisa wiaR­

Sic varT Cven: gadideb Sen, romelman savaned Tvissa aRirCie

guli Cveni da muniTgan gvswavli da gvwurTni, viTarca aswavebdi

moses da elias qorebis wmidasa mTasa zeda.

gadideb Sen da gmadlob Sen, mowyaleo, rameTu gvqmen

msgavsad Senda, rameTu mogvaniWe ena qarTuli da rwmena We­

Smariti, siyvaruli RmrTisa da siyvaruli moyvasisa, mo g vfinen

naTeli gonebisa da WeSmaritebaჲ mecnierebisa!

garna raჲ ars WeSmariti? adamis modgma dasabamidan eZie­

bda mas. erni mravalni, Cvenze Zlierni, moswydnen da aRixocnen

pirisagan miwisa mis ZiebaSi. Cvenze moiRe mowyaleba saxiero

da gamogvicxade Tavi Seni, da odes kacobriobas mouvline Ze

Seni sayvareli, ufali Cveni ieso qriste, Seni kurTxeviT, Seni

wyalobiT erma Cemma ismina misi, Seisisxlxorca mcnebani misni

SengniT boZebulni, siyvaruliT itvirTa uReli misi tkbili da

tvirTi misi subuqi. amisTvis gmadlobT Sen, rameTu moZRvravdi

da moZRvrav xalxsa Cemsa, atareb ra mas gziTa miT SeniTa

iwroჲTa, viTarca atarebdi ersa israelisasa udabnoTa Sina.

gmadlob mamao ufalo, rameTu gvrwams da aRviarebT

sulsa wmidasa, SengniT gamomavalsa, sulsa, romeli yovel­

gan ars da yovelsave aRavsebs madliTa SeniTa; romeli ars

uZlurTa mkurnali, dacemulTa sayrdeni, naklulevanTa srul­

myofeli. gmadlob Sen, wmidao samebao, aRmavsebelo Cveno

ZaliTa SeniTao.

sinas wmida mTaze warmoTqmuli locva

Page 9: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

9

da kvlav gmadlob Sen, RmerTo Cemo, im mravalTa wya­

lobisaTvis, romeli gardmoavline Tavsa zeda Cemsa, romeli

damadgine moZRvrad erisa Senisa iveriisa. xolo dRes mona

Seni codvili Rirs myav xilvad wmidisa mTisa amisa da Tay­

vaniscemad didisa siwmidisa misisa.

„iTxovdiT da mogeceT Tqven, eZiebdiT da hpovoT. ire­

k diT da gangeRos Tqven“, – brZanebs macxovari da ityvis ese:

„rasaca iTxovdiT mamisagan saxeliTa CemiTa, geyos Tqven“. ma­

mao saxiero, gevedrebi saxeliTa Zisa SenisaTa, nu ganeSorebi

ersa Cvensa, SecodebaTa gamo CvenTa; mogviZien, viTarca mamaჲ

moiZiebs Zesa Tvissa warwymedulsa; Segvind ev urwmunoebaჲ,

gulficxobaჲ, ampartavnebaჲ, Suri da ve r c xlismoyvarebaჲ,

geajebiT, aRxocen codvani Cvenni da ga nkurnen sulni Cvenni

vnebulni. mogvmadle sarwmunoebaჲ We Smariti, Zali wylisa da

Zlierebaჲ cecxlisa. aRgvavse ma dliTa yovladwmidisa same­

bisa; sarwmunoebasa da siyva r ulsa Sina Sensa, sulierad ganamt­

kice mTavroba Cveni; gv a kurTxe mSvidobiTa, ufalo, mogvfine

suli siwmidisaჲ, Ta v m dablobisaჲ da moTminebisaჲ.

ganamravlen Svilni da SvilTa Svilni Cvenni, guli

wm i daჲ dabade maT Soris, suli wrfeli ganuaxle gvamsa maT

Si na.

akurTxe gvirgvini qorwinebulTa da siyvaruliTa ga nam­

tkice kavSiri maTi, codvani siWabukisa da umecrebisani Seundev

da naTel hyav momavali maTi.

srulasakovanTa mihmadle guli brZeni da mowyale, go­

ne ba saRi, raTa gicnan Sen da aRasrulon nebaჲ Seni.

mxcovanTa welni akurTxen simSvidiTa. ganamravlen mo­

dgma maTi; cxovreba maTi saTno hyav, raTa uSfoTvelad Seer­

Ton saukuneTa.

sinas wmida mTaze warmoTqmuli locva

Page 10: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

10

gevedrebi ufalo, ganunaTle goneba mecnierTa, mwer­

alTa da xelovanTa CvenTa. daloce saqme maTi, raTa iqmnas

naRvawi maTi sakeTilod qveynisa, raTa SromiTa TvisiTa gem­

saxuron Sen, emsaxuron ersa Sensa iveriisasa.

daloce Cveni mSromeli xalxi, yoveli maSvrali da

tvirTmZime. CvenTa didTa winaparTa rwmena, siyvaruli da

siwminde mianiWe maT.

RmerTo, ganamtkice da ganaZliere Cveni wmida samoci­

qulo eklesia da mRvdelmsaxurni misni, yven igini naTel

er isa, aRadgine taZarni da monasterni Cvenni da Segvkribe

sa farvelsa queSe Sensa.

garna ra gTxovo, ufalo, maTTvis, romelni uargyofen

Sen, romelni vlenan gzasa cTomilTasa? geajebi, Seiwyalen

igini, moaqcie da mrevlsa Sensa SeuerTe: „raTa iyos erT samw­

yso da erT mwyems“.

mermeca gevedrebi RmerTo, raTa moixseno sasufevelsa

Sensa sulni qarTvelTa moRvaweTa sinas mTisaTa; gevedrebi;

raTa moixseno mefeni da dedofalni Cvenni, mamamTavarni,

kaTolikos­patriarqni, samRvdelo da samonazvno wesiT aR­

s rulebulni, patiosani SromiT daRlilni, aRmSenebelni

ta ZarTa da monasterTa, brZolis velze mowyvetilni da yo­

v elni Svilni Senni qarTvelni. daloce savaneni zeciurisa

sa qarTveloჲsa, Seunde SecodebulTa da ixsen tanjvisagan,

mohfine maT naTeli Seni da siyvaruli Seni.

muxlmodrekili aRvavlen locvebs, ufalo, mSvido­

bisaTvis soflisa, raTa sufevdes qveyanasa zeda mSvidoba da

kacTa Soris saTnoeba: mamao wmidao, geajebi, Seismine locvisa

Cemisaჲ da dagvifare Cven!

sinas wmida mTaze warmoTqmuli locva

Page 11: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

11

dasabamo da mizezo yovlisao, arsTagamrigeo, savse

didiTa wyalobiTa SeniTa, kvalad vxmob: dideba Senda, ufa­

lo, dideba Senda! dideba Senda Semoqmedo Cveno, mwya lobelo

Cveno, dideba Senda! dideba Senda, RmerTo eri sa Cve nisao,

romelman dawere saxelni Cvenni wignsa mas cxovrebi sa krav­

isasa!

„me var ani da ჵ, ityvis ufali RmerTi, romeli ars da,

ro meli iyo da, romeli momaval ars, yovlisa mpyrobeli“

(ga mocx. 1, 8). moved CvenTana ufalo, da gvacxovnen Cven, Rme­

rTo Cveno, amin!*

* ეს ლოცვა უწმიდესმა და უნეტარესმა დაწერა სინას მთის წმ. ეკატერინეს მონასტერში, ხოლო წარმოთქვა სინას მთის წვერზე, სადაც უფალმა მოსე წინასწარმეტყველს ათი მცნება უბოძა.

sinas wmida mTaze warmoTqmuli locva

Page 12: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

12

ZlevaSemosilsa, sakvirvelmoqmedsa,

borotis damTrgunvelsa, didsa mowamesa,

wmidasa naTel giorgis

sruliad saqarTvelos kaTolikos­patriarqis

ilia II­is

mokrZalebuli Txovna

tyveTa ganmaTavisuflebelo, tanjulTa Semweo, uZlurTa

mkurnalo da mwuxareTa nugeSinismcemelo, qarTvelTa dido

imedo, ZlevaSemosilo wmida giorgi, me, msasoebeli Seni, ilia

II, wyalobiTa da gangebiTa RvTisaTa kaTolikos­patriarqi

sruliad saqarTvelosi, gevedrebi, aw da maradis iyav winamZ­

Rvar qarTvelTa erisa da mfarvel eklesiisa Cvenisa.

Sen brZandebi odiTganve erismTavari Cveni; nu daiviwyeb

ersa Secodebulsa; meox gveyav, raTa ufalman Segvindos da

gankurnos uZlurebani sulTa CvenTani; gvixsnas: urwmunoe­

bisa, ampartavnebisa da Surisagan, RvarZlisa, mtrobisa da

ciliswamebisagan, vercxlismoyvareobisa, urTierTSuRlisa

da wyevisagan, siZvisa, pativmoyvareobisa da sxvaTa qonebis

miTvisebisagan da mogviteos umecrebani Cvenni: eklesia­monas­

terTa ngreva, kerpTayvanismcemloba, crumorwmunoeba...

SesTxove ufalsa, raTa mogvmadlos WeSmariti marTl­

madidebeli sarwmunoeba, sasoeba da siyvaruli, mogvaniWos

grZnobebi wmida da suli wrfeli; gagvixsnas gulisyuri Sew­

Page 13: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

13

evnad qvrivTa, obolTa, mwirTa da yovelTa gaWirvebulTa,

ganamravlos urTierTSoris saTnoebani da saqmeni keTilni.

didmowameo giorgi, gangvinaTle goneba, rom vcnaT

uf ali, viTarca gza, WeSmariteba da sicocxle; aRgvavse RvT­

aebriviTa sibrZniTa, raTa yovliTa arsebiTa SeviyvaroT

Semoqmedi, moyvasi, mamuli da ena Cveni; hyav gulni Cvenni lmo­

bier da urTierT codvaTa mimtevebel; mogviZie da Seg vkribe

qristes wmida eklesiaSi.

sasoebiT Segvedreb xalxsa Cemsa, qristes gvirgvino sano

mxedaro giorgi; wmidiTa maxviliTa SeniTa marad dagvicev da

dagvifare borotTagan da yovelTa ZvirTa saq meTa maTTagan;

xolo Jamsa gankiTxvisasa Suamdgomel gveyav winaSe uflisa

Cvenisa ieso qristesa, raTa Rirs viqmneT mopovebad saukunoჲsa

cxovrebisa.

mxurvaliTa guliTa SegTxov, Seewie saukuniTgan gar­

dacvalebulTa mamaTa, dedaTa da yovelTa winaparTa CvenTa

da dasjilni sulni satanjvelTagan ixsen.

muxlmodrekili gevedrebi, wmidao giorgi, nu ugule­

belyof vedrebasa Cemsa, akurTxe eri qarTvelTa da wmida ek­

lesia misi; moiRe wyaloba Cem codvilsaca zeda, rame Tu mZimea

jvari Cemi; Semewie da damicev madliTa SeniTa, uZ le velo.

CvenTan ars RmerTi!

Seni sulieri Svili,

Zalisaebr Cemisa aRmsrulebeli nebisa Senisa,

mdabali ilia II

locva wmida giorgisadmi

Page 14: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

14

msoflios didsa moZRvarsa, saswaulTmoqmedsa

da mswrafl Semwesa, miron­lukiis

mTavarepiskopossa, wmidasa nikolozs

sruliad saqarTvelos kaTolikos­patriarqis

ilia II­is

mokrZalebuli Txovna

wmidaTa Soris sakvirvelo, dido saswaulTmoqmedo,

mowyaleo Cveno mamao nikoloz, me, mdabali morCili Seni

ilia II, gangebiTa da nebiTa RvTisaჲTa sruliad saqarTvelos

kaTolikos­patriarqi, Cemi erisa da eklesiis saxeliT Se­

givrdebi da gevedrebi:

uwinamZRvre da maradJams iyav mfarveli saqarTvelos

wmida eklesiisa da qarTveli xalxisa, raTa ersa Cvensa aw

da maradis qristes gziT evlos; mogvmadle sarwmunoeba WeS­

mariti da siyvaruli Seuorgulebeli, dagvicev xilul da

uxilav mterTagan, uwmidur zraxvaTa da ukeTur saqmeTagan,

gvixsen RvTis gmobisa da uaryofisagan, ampartavnebisa, Surisa

da didebismoyvareobisagan; urTierTmtrobisa, ga n kiTxvisa,

ciliswamebisa da vercxlismoyvareobisagan; sicruisa, siZul­

vilisa, angarebisa da cudmetyvelebisagan.

mogvaniWe gancda codvaTa CvenTa, simdable da moTmineba,

guli saxieri da wrfeli, raTa vixiloT ufali da daem­

kvidros igi Cven Tana. moiRe wyaloba mwyalobelo: sofels

mSvidoba mohfine da kacTa Soris saTnoeba danerge; ganaaxle

Page 15: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

15

da moqmedhyav eklesia­monastrebi Cveni sadidebelad RvTisa;

gananaTlen, daifare da daicev yovladsamRvdeloni, ber­

monazonni da mRvdelmTavarni... qarTvelni gangvamravlen,

mogviteven uSjuloebani Cvenni da RvTis kalTis qveS Segvkribe,

raTa erTi samwyso viyoT da mwyemsi mxolo ufali iyos.

wmidao mRvdelmTavaro da mswraflSemweo nikoloz,

mxurvaliTa guliTa Segavedreb warsulTa CvenTa winaparTa,

mefeTa, dedofalTa, kaTolikos­patriarqTa, mRvdelmTa­

varTa, ber­monazonTa da yovelTa samRvdelo da samonozno

wesiT aRsrulebulTa, erismTavarTa, mweralTa, mecnierTa,

aRmSenebelTa eklesia­monasterTa, maT Sina mSromelTa, mxe­

darTa da mxedarTmTavarTa, brZolis velze momwydarTa,

rwmenisa da mamulisaTvis TavdadebulTa da saukuniTgan gar­

dacvalebulTa qarTvelTa; moixilen igini da eyav meoxad

winaSe wmidisa samebisa, raTa wyalobiTa RmrTisaჲTa daim­

kvidron savane marTalTa. xolo Cven yovelTaTvis SesTxove

Semoqmedsa, qristianuli mSvidobiTi aRsasruli mogvaniWos

da Jamsa gankiTxvisasa gvixsnas saukuno sikvdilisagan.

msasoebelTa SenTa Semweo, mommadle me uRirssaca Zala,

raTa yovliTa guliTa da gonebiTa CemiTa vemsaxuro ufals,

eklesiasa da ersa Cemsa.

muxlmodrekiT gamoviTxov Sens wmida locva­kurTx­

evas.

CvenTan ars RmerTi.

morCili da marad madidebeli Seni, mdabali ilia II

wmida nikolozoba

9.V.1985 w.

locva wmida nikolozisadmi

Page 16: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 17: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

saSobaoda

saaRdgomoepistoleni

1978­1993ww.

Page 18: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 19: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

19

saaRdgomo epistole1978 w.

yovlad samRvdelo mRvdelmTavarTa, patiosan

moZRvarTa, RirsTa ber­monazonTa da yovelTa kurTxeul

SvilTa mimarT saqarTvelos wmida marTlmadidebeli

da samociqulo eklesiisaTa

ristes mier sayvarelno RvTivganbrZnobilno mRv­

delmTavarno, moZRvarno, Rirsno ber­monazonno,

Zvi rfaso Zmano da dano – Svilno saqarTvelos marTlmadi­

debeli eklesiisa, mkvidrno saqarTveloჲsa da mcxovrebno

mis sazRvrebs gareT, gilocavT didsa da sasixarulo dResas­

wauls, qristes brwyinvale aRdgomas, am zeimTa zeims – paseqs

maradiulsa da sacxovnebels, da vxmob:

Page 20: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

20

qriste aRdga!

es sazeimo milocvis sityva gamosaxavs arss Cveni rw­

menisa, gamosaxavs Cveni sasoebis simtkicesa da uZlevelobas,

udiades Zalas Cveni saukuno siyvarulisa.

qriste aRdga!

maS, miRebuli da Sewynarebulia RvTis mier sacxovne­

beli msxverpli da aRsrulebulia saidumlo kacTa modgmis

gamoxsnisa.

qriste aRdga!

gamoisyida ufalma is qmnileba, romelic yoveli misi

qmnilebis gvirgvinad Seiqmna – adamiani, da romelsac RvTi­

sagan miniWebuli hqonda pasuxismgebloba da Tavisufleba:

movaleoba da uzenaesi jildo.

„raჲ ars kaci, rameTu moiჴsene misi, anu Ze kacisaჲ, ra me Tu

moxedav mas? daakle igi mcired raჲme angelozTa, di debiTa

da pativiTa gჳrgჳnosan hyav igi. da daadgine igi zeda qmnul­

sa ჴelTa SenTasa, yovelive daamorCile queSe ferჴTa misTa“

(fsalm. 8, 5­7).

ra idumaleba da Zliereba ifareba am sityvebSi saR­

v Tismetyvelo azrisa da qristianuli moRvaweobisaTvis!

yoveli es RvTivboZebuli niWi Cven winaSe ganusazRvrel si v­

rces xsnis sulieri moqalaqeobisa da sulieri RvawlisaTvis.

aseTi kurTxeva SesaZleblad xdis Cvens zneobriv srulyofas,

da kurTxeulia Semoqmedeba, swored maSin xdeba CvenTv is

saaRdgomo epistole, 1978 w.

Page 21: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

21

gasagebi Cveni azrovneba, sityva, grZnoba da dauokebeli sw­

ra fva pirvelmizezisadmi. yovelive es ki Sedegia usasrulo

Rv Taebrivi siyvarulisa.

wmida basili didis sityviT, adamiani aris qmnileba,

romelmac miiRo brZaneba ganRmrTobisa, magram es br Za neba

adamianis Tavisuflebaze Zaldataneba rodia; ada mi anma, ro­

go rc Tavisufalma da pirovnulma arsebam, Sei Zleba miiRos

an uaryos brZaneba RvTisa; igi pirovnuli Tavisuflebis

gv i rgviniT Semosili rCeba im SemTxvevaSic ki, roca Zalian

So rdeba RmerTs da maSinac, roca Tavisi bunebiT RvTis ms ga­

vsebasac ki kargavs.

es niSnavs, rom RvTis xateba araviTar SemTxvevaSi ar ir­

Rveva adamianSi (wmida basili didis sityvebi, CvenTvis cnobili

wmida grigol RvTismetyvelis 43­e sityvidan. ix. moskovSi 1844

w. gamocemuli „wmida mamebis Sromebi“, naw. IV, gv. 104­129).

RmerTo mravalmowyaleo, siyvarulsa Sensa ara aqvs

zRvari!

rogori urTierTdamokidebuleba iyo RmerTsa da

ad a mians Soris? adamianis suls Tavisi sazrdo unda epova

Rm e rTSi da RvTiT ecxovra, xolo adamianis sxeuli unda da­

q v emdebareboda suls, – aseTi iyo adamianis ukvdavi bunebis

Ta vdapirveli saxe.

kargavs ra RmerTs, adamianis suli iwyebs cxovrebasa da

sazrdoobas Tavisive fizikuri sxeuliT, saidanac warmodgebian

vnebebi, xolo sxeuli, romelic iZulebulia gare samyaroSi –

usulo da mkvdar materiaSi – eZios sazrdo, Sedegad mxolod

sikvdils poulobs da adamianis srulyofa irRveva.

dRes, vzeimobT ra TqvenTan erTad msoflios erT­erT

saaRdgomo epistole, 1978 w.

Page 22: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

22

udides saswauls – qristes didebul aRdgomas, romelic saw­

indaria Cveni momavali sulieri da fizikuri aRdgomisa da

aRvavlenT locvebs uflisa yovlisampyrobe lisa mimarT,

raTa man ganaaxlos Cveni sulieri arsi da dagvibrunos pir­

velqmnili buneba, raTa Cveni aRdgoma da ganaxleba daiwyos

jer kidev aq – dedamiwaze. roca vuerTdebiT sicocxlis wy­

aros – ufals – misi ukvdavi xorcisa da sisxlis ziarebiT,

vxdebiT nawili misi maradiuli da ukvdavi sxeulisa, romelic

SeaerTebs Tavis arsSi cocxalTa da mkvdar Ta da warmoqmnis

erTs, qristes wmida eklesias.

RvTisa da kacis am erTianobaSia Cveni Zala, amaSia Cveni

imedi, „rameTu romelman aRadgina ufali iesu, Cuenca iesuჲs

mier aRmadginnes“ (2 kor. 4, 14).

es erTianoba gvaiZulebs vifiqroT Cveni cxovrebis azrsa

da mizanze, raTa igi ar daemsgavsos mTidan dagorebul lods,

romelic saWiroebs isev da isev zeviT azidvas da romlis Se­

Cereba da ukan dabruneba did sulier daZabulobasa da sulier

tanjvasTanaa dakavSirebuli.

RmerTi aris umaRlesi ideali yvela Cveni zneobrivi

swrafvisa. es uzenaesi Zala udevs safuZvlad da igia Sinaarsi

da miswrafeba adamianis moraluri cxovrebisa.

amgvarad, ganaxlebuli qristianis mizani, mtkice rw m e ­

nasTan erTad, unda iyos siyvaruli, keTilmoqmedeba, su lieri

srulyofa, ris Sedegadac adamiani dausrulebel si xarulsa

da netarebas aRwevs.

yovelive amis miRweva SesaZlebelia, Tu movuxmobT mTel

Cvens nebisyofas da gavyvebiT wmida petre mociqulis sityvebs:

„aRorZndebodeT madliTa da mecnierebiTa uflisa da macx­

saaRdgomo epistole, 1978 w.

Page 23: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

23

ovrisa Cuenisa iesu qristesiTa“ (2 petr. 3, 18).

qristianoba – esaa religia srulyofili siyvarulisa,

maradiuli sixarulisa da uxvi RvTaebrivi energiisa.

gisurvebT, gqonodeT srulyofili da yovlismZle veli

siyvaruli: siyvaruli RvTisadmi, siyvaruli moyvasisadmi,

siyvaruli dedasamSoblosadmi, siyvaruli Cveni ukvdavi su­

lisadmi, siyvaruli maradiuli momavali sicocxlisadmi, siy­

varuli sikeTisa da yovelive imis mimarT, rac ki xels Seuwyobs

Cvens sulier TvalTa aRxilvasa da aRdgomas.

Zvirfaso debo da Zmebo, aRdgomili ufali Cven yve las

gvelodeba siyvaruliT gaSlili xelebiT. viqmneT Rirseulni

misi RvTaebrivi siyvarulisa, radganac „viTarca – igi mamaჲ aR­

adginebs mkudarTa da acxonebs, egreTca Ze, romelTaჲ hnebavs,

acxonebs“ (ioan. 5, 21).

sixaruliT modiT da datkbiT RvTaebrivi trapezis

ziarebiT.

WeSmaritad aRdga qriste!

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1978 w.

saaRdgomo epistole, 1978 w.

Page 24: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 25: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

25

saSobao epistole1979 w.

RvTivrCeulTa yovladsamRvdeloTa mRvdelmTavarTa, RirsTa

ber­monazonTa da yovelTa kurTxeulTa SvilTa saqarTvelos

avtokefaluri wmida marTlmadidebeli da samociqulo

eklesiisaTa, mkvidrTa saqarTveloჲsa da mcxovrebTa

Cveni samSoblos sazRvrebs gareT

„pirveliTgan iyo sityuaჲ... mis Tana cxorebaჲ

iyo da cxorebaჲ igi iyo naTel kacTa. da naTeli

igi bnelsa Sina Cans, da bneli igi mas ver ewia“

(ioan. 1; 1, 4­5).

ristes mier sayvarelno da Zvirfasno yovladsamRvd­

elono mRvdelmTavarno, moZRvarno, angelozebrivi

saxiT Semosilno Rirsno ber­monazonno, Zmano da dano – Zeno

Page 26: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

26

da asulno wmidisa saqarTvelos marTlmadidebeli eklesii­

sano, mkvidrno saqarTveloჲsa da mcxovrebno Cveni samSoblos

sazRvrebs gareT!

sasixarulo da sacxovnebel dRes, rodesac Cven vaxse­

nebT qveynad mosvlas RvTisa, mamisagan uwinares saukuneTa

Sobil macxovars, romelsac mociquli ioane RvTismetyveli

uwodebs sityvas, guliTadad mogilocavT am mSvidobisa da

siyvarulis zeims, qristes Sobis brwyinvale dResaswauls da

vxmob: gixarodeT, radgan CvenTan ars RmerTi!

Cven vadidebT Sobas ieso qristesa, mxolodSobilisa,

wmidisa, Tanaarsisa mamisa da sulisa wmidisa da amasTan erTad

mtvirTvelisa adamianis bunebisa, mwyalobelisa mezvereTa da

codvilTa, aRmRebelisa Tavis Tavze kacobriobis ubedureba­

Ta, cremlTa, tkivilTa da gansacdelTa, rameTu yovelive es

man itvirTa CvenTvis, raTa Cveni gamoxsnis didi saidumlo

aResrulebina. ieso qriste – RmerTi RmerTTagania, naTeli

– na Tlisagan, romelic dRes, xval da marad RvTaebrivi da­

usrulebeli cxovrebis procesSi iSveba wiaRTa RvTisa mamisa­

gan.

naTeli qristesi gangvanaTlebs yovelTa!

igi ara hgavs yovelive imas, rac CvenTvis Cveulebrivia.

is TiTqmis martoa da ucxoa CvenTvis, magram, amave dros, usaz­

Rvrod maxlobeli da Zvirfasia. sawylebTan mas surs iyos

Raribi, mdidarT igi mouwodebs mowyalebisaken, devnilebTan

igi devnilia, gansacdelSi myofTan gansacdelis mtvirTvelia,

momakvdavTan – jvarcmulia. man Tavisi mxrebiT itvirTa ada­

miani mTeli misi sisustiT, radgan mxolod is erTia SeuZleb­

lis SemZlebeli, da swored amaSia misi didi misia rogorc

saSobao epistole, 1979 w.

Page 27: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

27

mxsnelisa. macxovars uyvars Raribni ara maTi siRaribis gamo,

aramed imitom, rom isini mdidarze metad cdiloben gaigon da

SeigrZnon sulieri saunjeni. simdidre ki, piriqiT, atyvevebs

adamianis guls imdenad, rom mas ukve aviwydeba yovelive da

iketeba sakuTar egoizmSi. igi ukve aRar iswrafvis suliere­

bisaken, aramed ifargleba da isazRvreba mxolod uxeSi ma­

teriiT. aseTebze macxovari brZanebs, „Svilebo, rarig Znelia

simdidreze dayrdnobilTaTvis RmrTis sasufevelSi Sesvla!

uadvilesia nemsis yunwSi aqlemis gasvla, vidre mdidris Ses­

vla RmrTis sasufevelSi“ (mark. 10, 24­25). droa adamianma

sulieri Tvali aaxilos da gansazRvros, romelia mTavari

da romeli meorexarisxovani; droa adamianma gadasinjos

sulieri da materialuri faseulobani.

rodesac morwmune adamiani realurad Sexedavs cxovre­

bas, Tavis garemomcvel samyaros, midis daskvnamde, rom Cveni

miwieri cxovreba – es aris mxolod nawili raRac didisa, ga nu­

sazRvrelisa. es aris mxolod momzadeba maradiuli da ukvdavi

cxovrebisaTvis. magaliTad, Tu pirveli qristianebisa Tvis

saswaulni da gamocxadebani Cveulebrivi saRmrTo movlena

iyo, Tanamedrove adamianSi is xSirad iwvevs undoblobas an

ukeTes SemTxvevaSi – gulistkivils, radgan misi axsnisa da Se­

mecnebis unari ar Seswevs.

qristes Sobis dRes Cven kidev erTxel SevicnobT, rom

ieso qriste istoriaSi aris gansakuTrebuli realoba, droebis

Semobrunebis niSansveti, axali adamianis sawyisi. Sexedulebani

mis pirovnebaze gansxvavdebodnen da amJamadac ganuwyvetliv

scildebian erTmaneTs. misTvis da misi rwmenis gamo iRvreboda

sisxli da cremli imitom, rom „es aris mowmoba, rameTu sau­

saSobao epistole, 1979 w.

Page 28: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

28

kuno sicocxle mogvca Cven RmerTma, da es sicocxle mis ZeSia“

(1 ioan. 5, 11). am rwmeniT, am sulieri saTnoebiT cxovrobda da

cxovrobs Cveni keTilmorwmune eri.

axalSobilma yrmam daCrdila saqarTveloSi manamde

arsebuli warmarTuli religiebi da sulierad ga r da qmna ada­

miani. amJamad saqarTvelos miwa wmidaa. mis wiaRSi ganisvenebs

macxovris kvarTi. iveria aris yovladwmida RvTismSoblis

wilxvedri. aq qadagebdnen mociqulni – andria pirvelwode­

buli da simon kananeli. aq Seasrula Tavisi samociqulo mi­

sia mociqulTasworma da qarTvelTa ganmanaTlebelma wmida

ninom. aq bevri wamebuli gvirgvinosan iqmna. iveria brwyinavs

mRvdelmTavarTa da RirsTa mamaTa RvawliT. am miwaze gvesmis

Cven saidumlo sityvebi, romlebic odesRac moismina RvTismx­

ilvelma da didma winaswarmetyvelma mosem: „gaixade fexsac­

meli ferxTagan SenTa, radganac miwa, romelzedac dgaxar,

adgili wmida ars“ (gam. 3, 5).

dRes CvenTvis gansakuTrebiT Zvirfasia sagalobeli,

romelic angelozebma igalobes beTlemsa zeda qristes So­

bis Rames: „didebaჲ maRalTa Sina RmerTsa da queyanasa zeda

mSჳdobaჲ da kacTa Soris saTnoebaჲ“ (luk. 2, 14). mSvidoba,

romelic gvauwyes angelozebma, kacobriobisaTvis arsebiTi

aucileblobaa, rogorc wyaro, romelic aRviZebs wyurvils

xalxTa Soris madliani mSvidobisaTvis, rogorc siyvarulis

movlena, romelic safuZvelia megobrobis, mSvidobiani urT­

ierTobisa da xalxTa cxovrebis ayvavebisa. adamianis umaRlesi

daniSnulebaa moutanos xalxs sixaruli. Cven unda gvaxsovdes,

rom garegani mSvidoba – siwynare, simSvide, cxovreba sisxlis

Rvrisa da omebis gareSe Sinagani sulieri samyaros Sedegs

saSobao epistole, 1979 w.

Page 29: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

29

wa rmoadgens. mxolod am SemTxvevaSi dadgeba is kurTxeuli

dro, romlis Sesaxebac gvauwya winaswarmetyvelma esaiam: „da

dasWridnen maxvilebsa maTsa saxnisad, da laxvrebsa maTsa

manglad; da ara aRiRos naTesavman naTesavsa zeda maxvili,

da arRa iswavebdnen merme brZolasa“ (es. 2, 4).

gansakuTrebuli siyvarulis grZnobiT me mogmarTavT

Tqven, Cveno Zvirfaso Tanamemamuleno, romelnic cxovrobT

Cveni mamulis sazRvrebs gareT; Tqven ar xarT daviwyebulni,

Cven gvaxsovxarT da yovelTvis vloculobT TqvenTvis. ar

daiviwyoT Tqveni samSoblo – mziuri saqarTvelo, mis ku rT­

xeul miwaSi ganisveneben Tqveni didebulni winaparni, gaxso­

v deT da SeiswavleT mSobliuri qarTuli ena, waikiTxeT da

Se iTviseT Cveni mdidari saeklesio da klasikuri literatura,

romelic sulierad gagvamdidrebs da gagvaerTianebs.

Cveni saerTo mizania – viyoT erTad.

qristes moyvareno Zmano da dano, kidev erTxel mo­

gilocavT qristes Sobis did dResaswauls da gisurvebT, rom

RvTis sityva – macxovari iSvas Tqvens gulSic, rom is TqvenTan

iyos ganuSoreblad da marad gesmodeT misi sanatreli xma:

„ara dagiteo Sen, nu geSinin, rameTu Sen Tana var. nu Sescdebi,

rameTu me var RmerTi Seni, romelman gangaZliere Sen, da

Segewie Sen, da mogikrZale Sen marjueniTa marTliTa CemiTa“

(es. 41, 9,10).

ixareT orsave sofelsa Sina. amin.

qristes Soba

Tbilisi, 1979 w.

saSobao epistole, 1979 w.

Page 30: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 31: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

31

saaRdgomo epistole1979 w.

RvTivrCeulTa yovladsamRvdelo mitropolitTa,

mTavarepiskoposTa, episkoposTa, moZRvarTa, qristes

mier diakonTa, patiosan ber­monazonTa da yovelTa kurTxeulTa

SvilTa mimarT saqarTvelos wmida avtokefaluri

marTlmadidebeli da samociqulo eklesiisaTa, mkvidrTa

saqarTveloჲsa da mcxovrebTa Cveni samSoblos sazRvrebs gareT

„me Tquen Tana var yovelTa dReTa da

vidre aRsasruladmde soflisa“ (maT. 28, 20).

virfasno da qriste iesos mier sayvarelno yovladsa­

mRvdelono mRvdelmTavarno, moZRvarno, diakonno, ama

soflis amaoebaTa damtevebelno patiosanno ber­monazonno,

Page 32: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

32

xorcielno da sulierno Zmano da dano, Svilno saqarTvelos

wmida samociqulo eklesiisano, mkvidrno yovladwmida RvTi­

smSoblis wilxvedri kurTxeuli iveriisa da mcxovrebno Cveni

samSoblos sazRvrebs gareT!

Cven vqadagebT da vaRiarebT qristes, jvarcmulsa da aR­

dgomils, romelic dRes gansakuTrebuli ZaliT mogvmarTavs

TiToeul Cvengans: „...iqmen morwmune vidre sikudiladmde, da

mogce Sen gჳrgჳni igi cxorebisaჲ“ (gamocx. 2, 10). mainc romel

rwmenaze, ris erTgulebazea aq laparaki? – upirveles yovl­

i sa, RvTiuri sawyisis, qveynierebisa da samyaros mmarTveli

da mfarveli umaRlesi gonebis rwmenaze, qristianis saxelis

erTgulebaze, mSobeli xalxisa da mamulis erTgulebaze, im

humanuri principebis erTgulebaze, romelTac wmida eklesia

qadagebs.

yvelas, vinc am maRali idealebis erTgulni xarT da

ro melnic miiltviT maTken, guliTadad gilocavT aRdgomas

gankacebuli dausabamo logosisas, romelic morwmuneT „cx­

ovrebis gvirgviniT“ amkobs:

qriste aRdga!

am sityvebSia WeSmaritebis gamarjveba! am sityvebSia sai­

d u mlo zeSTagoneba da sasixarulo mowodeba, siyvarulis mi ­

sa lmeba da mSvidobis wadili!

qriste aRdga!

es ori sityva moicavs orTave sicocxles, aerTebs or i ve

saaRdgomo epistole, 1979 w.

Page 33: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

33

sofels, akavSirebs miwas zecasTan, qmnilebas – Semoqme dTan;

adamians – RmerTTan!

qriste aRdga!

am sasixarulo da madlian sityvebs imeorebdnen Cveni

didebuli winaprebi; es sityvebi gadaecemoda bagidan bages,

Taobidan – Taobas da avsebda adamianebs im sixaruliT, romel­

ic maradiuli siyvarulis wiaRidan momdinareobs!

paseqi qristesi – es is dRea, rodesac morwmune adamianis

ukvdav suls TvalTaxedva mieniWeba da mis winaSe warmoCindeba

manamde uxilavi, magram mudmivad sagrZnobi dausabamo saw­

yisi. esaa Sexvedra ori samyarosi – gareganisa da Sinaganisa.

am sulieri gaciskrovnebis dros adamianis winaSe TiTqosda

usasruloba gadaiSleba da materialuri samyaros miRma is

iwyebs sxvagvari samyaros xilvas. am dRes adamiani srulad

Seerwymis misTvis uCveulo sulier samyaros da SeigrZnobs

srul harmonias RmerTTan!

RvTaebrivi energiiT madlmosilT SeswevT unari, garda

materialurisa, sxva samyaroc dainaxon. isini cxadad xedaven

sikvdilze qristes gamarjvebis kanonzomierebas. aRdgomili

qriste aris ganmaTavisuflebeli; man imisaTvis dasdo Tavi

sasikvdilod, imisaTvis dahyva uxeSi materiis Zalas, rom es

mrisxane gamanadgurebeli stiqia Tavisi RvTiuri ZaliT dae­

marcxebina! diax, Cven gvwams da vaRiarebT qristes aRdgomils!

anda rogor SeiZleba ar gvjerodes qristes aRdgoma, rodesac

vxedavT, rom yvela mociquli qristes aRdgomis qadagebi­

saTvis ewama da arc erT maTgans sasikvdilo wamebis drosac

saaRdgomo epistole, 1979 w.

Page 34: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

34

ki ar Seuwyvetia aRdgomili qristes qadageba! aRdgomili

macxovris rwmenisa da siyvarulisTvis, samSoblos siyvar­

ulisTvis daaTxies sisxli Cvenma saxelovanma wamebulebma:

wmida didmowame giorgim, argveTelma Tavadebma daviTma da

konstantinem, qarTvelma mefeebma – arCilma, luarsabma, dimi­

tri Tavdadebulma, qe Tevan dedofalma da mravalTa sxvaTa.

mTavari, rac qristianobam Cvens xalxs moutana, aris ada­

mianis Sinagani gardaqmna, axali qristesmieri cxovreba. ieso

qristem Tavisi pirovnebiT Cven dagvanaxva RmerTi, RmerTi,

romelic adamianisTvis maxlobeli da Zvirfasi Seiqna da amiT

man Cveni cxovreba azriT, sixaruliTa da silamaziT aavso!

aRdgomilma macxovarma ganmakurnebeli balzamiT mo ­

u SuSa ra Zvel samyaros zneobrivi Wrilobebi, imedi mout a na

gamofitulT da sasowarkveTilT. qristes aRdgomis Rv­

Ta ebrivi saidumlos aRqmas Cven SegviZlia mivuaxlovdeT

Sinagani, sulieri gamocdilebis meSveobiT, sadac mTavari

mniSvneloba eniWeba rwmenasac da codnasac. codna da rwmena

ganuyreladaa dakavSirebuli da avsebs urTierTs. rogorc

ambobs eklesiis cnobili maswavlebeli da filosofosi

klimenti aleqsandrieli (+215 w.), „ar arsebobs codna, ro­

melic dakavSirebuli ar iyos rwmenasTan, iseve rogorc ar

arsebobs rwmena, romelic damokidebuli ar iqneba codnaze“.*

yoveli mecniereba, – ambobs is, – dafuZnebulia pirvelsawyise­

bze, romelnic warmoadgenen TvalnaTliv cxad WeSmaritebebs

– aqsiomebs. maTi damtkiceba SeuZlebelia da isini miiRebian

mxolod rwmeniT. ukeTu xilul sagnebze mecnierebasa da codnas

safuZvlad udevs rwmenaze damyarebuli debulebebi, miT ufro

meti mniSvneloba eniWeba rwmenas im SemTxvevaSi, rodesac adami­

* კლიმენტი ალექსანდრიელი, „სტრომატა“, წ. V, თ. I.

saaRdgomo epistole, 1979 w.

Page 35: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

35

ans uSualo kavSiri aqvs uxilavTan da RvTaebrivTan. radganac

mxolod wmindaTa guliT SeuZliaT ixilon RmerTi (maT. 5, 8),

da zneobrivi srulyofa ki Tavisufali nebisyofis Sedegia,

amdenad, religiuri rwmenac Tavisuflebis Sedegad CaiTvleba.

meore mxriv, Tu codna dafuZnebulia rwmenaze, rwmenac, Tavis

mxriv, mtkicdeba codniT, romlis gareSe is SeiZleba myari

ar aRmoCndes. klimenti aleqsandrieli daaskvnis: „ubralo

rwmena adamians hyofs monad, xolo rwmena gaazrebuli – mego­

brad RvTisa“.*

mTavaria, Cven ar davkargoT kavSiri masTan, vinc war­

moadgens rwmenisa da codnis wyaros. rogorc III saukunis mecn­

ieri origene wers, „RmerTi aris umaRlesi goneba da, amave

dros, sawyisi yoveli gonieri bunebisa da azrisa“.

cxovreba gviCvenebs, rom religiuri grZnoba erTnairad

damaxasiaTebelia rogorc gaunaTlebeli adamianebi saTvis,

aseve Tanamedrove codnis mwvervalebze mdgomi di di mec­

nierebisaTvisac. es SesaZlebeli xdeba imitom, rom re ligiuri

grZnoba adamianis ukvdavi sulis niWis nayofia. cnobilma

astronomma kamil flamarionma parafsiqologiuri movle­

ne bis gamokvlevis Sedegad oTxi mniSvnelovani Tezisi Camoa­

yaliba:

1) suli arsebobs sxeulisgan damoukideblad.

2) mas axasiaTebs mecnierebis mier jerac Seucnobeli

Tvisebebi.

3) mas aqvs manZilze moqmedebisa da aRqmis unari.

4) momavali mzaddeba warsuliT da suls aqvs winaswar­

ganWvretis unari (k. flamarioni. „ucnobi fsiqikuri movlenebi“.

spb. 1852 w.).

* კლიმენტი ალექსანდრიელი, “სტრომატა”, წ. I, თ. 6.

saaRdgomo epistole, 1979 w.

Page 36: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

36

amgvarad, warmoiSva codnis iseTi axali sfero, ro g o­

ricaa parafsiqologia, romelic mecnierebas uxilav re alobas

ukavSirebs da materialuri samyaros miRma xedvis SesaZle­

blobas gvaZlevs. vacnobierebT ra yovelive amas, mivdivarT

daskvnamde, rom qristianoba iyo da rCeba CvenTvis erTaderT

WeSmarit Zalad. „naTeli qristesi gangvanaTlebs yovelTa“

(pirvelSewirulis wirva).

ra iqneboda saqarTvelo qristianobis gareSe?! Cven

vicavdiT qristianobas da qristianobam gadagvarCina Cven!

rogorc ambobs tertuliane, suli Cveni bunebiT qristia nia

aqedan gamomdinare dadebiTi SedegebiT. dRes Cveni mozeime

sulebi erTxmad ugaloben da SesTxoven mkvdreTiT aRdgomil

macxovars: mogvmadle Cven, zeciero moZRvaro, Cveni didi

winaprebis rwmenis Zala, sasoebis Seuryevloba da mxurvaleba

maTi siyvarulisa!

mogvmadle niWi, rom amqveyniur xmaurSi gavigonoT mara­

diulobis siCume da simSvide, rom samaradisod SegierTdeT

da vixaroT SenTan!

rodesac wuTisoflis bnel gzaze daRlilni da gzaabne­

ulni SevCerdebiT da aRar gvecodineba saiT wavideT, mogvma­

d le cxovrebiseul qariSxalSi Seni naTeli saxis xilva da

gva smine Seni mSvidi gamamxnevebeli xma:

„me Tquen Tana var yovelTa dReTa da vidre aRsasrula­

d mde soflisa!“

diax, CvenTan, Cvens xalxTanaa macxovari samaradisod!

gixarodeT, rameTu

WeSmaritad aRdga qriste!

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1979 w.

saaRdgomo epistole, 1979 w.

Page 37: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

37

saSobao epistole1980 w.

wmida sinodis wevrebs – RvTivganbrZnobil yovladsamRvdelo

mitropolitebs, mTavarepiskoposebsa da episkoposebs,

moZRvrebs, ber­monazvnebs da saqarTvelos wmida

marTlmadidebeli samociqulo eklesiis yvela RvTivkurTxeul

Svils, mcxovrebs dedasamSobloSi da mis sazRvrebs gareT.

„rameTu esreT Seiyuara RmerTman sofeli ese,

viTarmed Zeca Tჳsi mxolodSobili mosca mas,

raჲTa yovelsa, romelsa hrwmenes igi, ara

warwymdes, aramed aqundes cxorebaჲ saukunoჲ“

(ioan. 3, 16).

ixarulisa da siyvarulis sityvebiT kvlav mogmar­

T avT yovladsamRvdelono mitropolitno, mTavare­ს

Page 38: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

38

piskoposno da episkoposno, moZRvarno, berno da mona zo­

nno, Zvirfasno Zmano da dano – saqarTvelos sapatriarqos

kurTxeulno Svilno – mcxovrebno dedasamSobloSi da Cveni

Zvirfasi mamulis sazRvrebs gareT! RvTivdacul samwysos guli­

Tadad gilocavT qristes dabadebis didebul dResaswauls da

gisurvebT srul mSvidobasa da maradiul sixaruls, rameTu

dedamiwaze ieso qristes mobrZanebiT ze ca Seerwya miwas da

yoveli CvenganisaTvis gaiRo saukuno netarebis kari.

ganvlo saukuneebma, midis wlebi, qristianuli samya­

ro ki, rogorc yovelTvis, zeimiT xvdeba erT­erT udides

sae klesio dResaswauls – qristes Sobas. dRes Cveni fiqrebi

mimarTulia im Soreuli droisaken, beTlemis im kurTxeuli

gamoqvabulisaken, romelmac Seifara axalSobili ieso – gza,

WeSmariteba da cxovreba mTeli kacobriobisa. is iSva, rodesac

eZina beTlems, eZina ierusalims, eZina iudevelTa qveyanas,

eZina mTel kacobriobas. pirvelni, romelTac Se moesmaT ange­

lo sTa galoba – „didebaჲ maRalTa Sina RmerTsa da queyanasa

zeda mSჳdobaჲ da kacTa Soris saTnoebaჲ“ da romelnic Rirs

iqmnen Tayvani ecaT axalSobili iesosaTvis – iyvnen ubralo,

wmida gulis palestineli mwyemsebi. es iyo da sawyisi axali

aR Tqmisa, dasawyisi axali, qristianuli rwmenisa, romelsac

unda gardaeqmna mTeli kacobrioba. „sit yva gankacna, raTa Cven

RmerT­viqmneT“, – Tqva wmida aTana se didma.

wmida ioane oqropiri ambobs, rom qristes dabadeba

Se u Zlebelia gaazrebul iqnes adamianuri logikiT. es aris sa­

swauli, romelic aRemateba adamianis gonebas. „nu SemekiTxebi:

rogor moxda saswauli? rameTu, rodesac brZanebs ufali, bune­

ba mxolod morCilebs; man ineba da SeZlo, movida da gvixsna!

saSobao epistole, 1980 w.

Page 39: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

39

RvTis nebam ar icis, ra aris winaaRmdegoba da arsebuli uwina­

res yovelTa saukuneTa – dRes xorcieldeba!“ magram RvTis

ganxorcielebis saidumlo gasagebi xdeba misTvis, visi gulic

gamTbaria rwmeniTa da siyvaruliT, imitom, rom es siyvarulis

saidumloa. siyvarulis saidumlo gaugebaria imaTTvis, visac

ar ZaluZs rwmena da siyvaruli, magram gasagebia maTTvis, visac

ZaluZs Tavisi siyvaruliT upasuxos Cvens moyvarul ufals.

„siyuaruliTa saukunoჲTa Segiyuare Sen“ (ier. 31, 3), –

eubneba RmerTi mis mier Seqmnil adamians, da am gamouTqmelma

maradiulma siyvarulma ganawyo Semoqmedi gaeRo eniT ga­

mouTqmeli msxverpli. msxverpli Sewirulia. saidumlo aR s­

rulda, axla ufali modis TiToeul CvenganTan da gvixmobs.

magram yvelas ar esmis es xma; erTni Seitkboben mas da masTan

arian, sxvani – uaryofen. uflis miReba, anu misi rwmena Tav­

isufali, WeSmaritad saocari aqtia, msgavsi xelaxali dabade­

bisa.

adamiani imdenadaa garemoculi miwieri grZnobebiTa da

fiqrebiT, rom mas xSirad uZneldeba RvTiuri naTelis aRqma.

magram dgeba Jami, rodesac yvela es grZnoba da fiqri sadRac

qreba, adamiani gadadis sxva samyaroSi da ibadeba axali Seg­

rZneba, SegrZneba araamqveyniurisa, SegrZneba raRac mSobliu­

risa da amave dros Soreulisa da miuwvdomelisa – SegrZneba

RvTisa.

wmida mamaTa azriT: RmerTi Zalian axlosaa CvenTan.is

ganuSorebelia adamianisagan. netari avgustine ambobs: „rogor

SemiZlia movixmo CemSi RmerTi? aris ki CemSi adgili, sadac

SeeZleba RmerTs mosvla? me ar viarsebebdi, RmerTo Cemo,

Sen rom ar iyo CemSi, anu ar viarsebebdi, me rom ar viyo SenSi,

saSobao epistole, 1980 w.

Page 40: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

40

rameTu yoveli arseba imyofeba SenSi da SeniT arsebobs. sad

mogiwodo Sen, rodesac me vimyofebi SenSi da saidanRa SeZleb

Sen CemSi mosvlas?“

adamians SeuZlia usazRvrod amaRldes sulierad da

SeuZlia Cavardes vnebaTa usasrulo, uZiro ufskrulSi, –

orive SemTxvevaSi is mainc adamianad rCeba. masSi ar qreba „xati

RvTisa“. xSirad adamianSi vxedavT winaaRmdegobas, keTili

sawyisis gverdiT vxvdebiT sruliad sxva xasiaTis energias,

demonur Zalas, borotsa da saSiSs; saSiSs upirvelesad Tavad

am Zalis matareblisaTvis. adamiani valdebulia ibrZolos

borotebis winaaRmdeg. vin unda iyos Cveni dasayrdeni am br­

ZolaSi? – RmerTi, qriste, WeSmariteba, simarTle. „naTeli

qristesi ganguanaTlebs yovelTa“. es naTeli imdenad Zlieria

da cxovelmyofeli, rom igi aciskrovnebs xilulsa da uxilav

samyaros, aRwevs adamianis sulisa da sxeulis yvela nawilSi.

igi anaTebs, uxmobs qveyanas, gardaqmnis mas, gansakuTrebiT

brwyinvaled anaTebs sibneleSi, romelic cdilobs mis STanTq­

mas, magram sibnele, Tumca didia Tavisi moculobiT, uZluria

naTelis winaSe. naTeli, romelic gvinaTebs cxovrebas da

romlis meoxebiTac Cven saSualeba gveZleva gavarCioT keTili

da boroti, marTali da tyuili, gvinaTebs Cven ara garedan,

aramed Signidan, Cveni zneobrivi arsebis, Cveni gulis siRrmi­

dan. amitom adamians unda hqondes kavSiri naTelTan, RvTiur

energiasTan. Cven vcxovrobT iseT dros, rodesac meqanizmis

genias surs moaSTos adamiani, rodesac am meqanizms surs gamo­

aZevos Cvengan su li da datovos mxolod mkvdari materia. aman

gamoiwvia ka cobriobis meryeoba sulier faseulobaTa aRqmaSi.

es Cv eni drois damaxasiaTebeli Taviseburebaa. amis Taobaze

saSobao epistole, 1980 w.

Page 41: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

41

gv a frTxilebda wmida mociquli pavle, rodesac werda: „da

nu Tana­xat eqmnebiT sofelsa amas, aramed SeicvaleniT gana­

xlebiTa miT gonebisa TquenisaჲTa“ (rom. 12, 2).

magram adamianma ipova Zala Tavis TavSi, raTa winaR­

udges am cTunebas. dRevandel adamians ainteresebs sulieri

da saRvTismetyvelo sakiTxebi. imisaTvis, rom Rrmad CavwvdeT

sulieri problemebis arss, gavxdeT RvTismetyveli, saWiroa

WeSmaritad qristianuli cxovreba da ara mxolod eklesiuri

dogmatebis Seswavla.

Tanamedrove axalgazrdobas ar SeiZleba davwamoT indi­

ferentizmi. es aris moazrovne, maZiebeli, niWieri axalgazr­

doba. Zieba axalgazrdobisa, misi unari msxverplis gaRebisa,

swrafva mecnierebisaken – yovelive es misi sulis Zalasa da

sidiadeze metyvelebs. sasixaruloa, rom Cveni axalgazrdoba

imas, rac gayinuli, uZravi, usicocxlo da usuloa, ar iwynarebs.

bevrs gauCnda wyurvili namdvili sax­arebiseuli cxovrebisa.

dRes bevrs ufro sulieri simdidre ainteresebs, vidre materi­

aluri keTildReoba. adamianma gaigo, ra aris materialuri

simdidre. vis akurTxebs igi, vis abednierebs, vis alamazebs, vis

ma tebs sikeTesa da gonierebas? dRemde – aravis.

qristianoba Tavisi ubraloebiTa da uCveulobiT susti

da uZluri Canda, magram man brZolaSi gamoiwvia Zveli samya­

ro. qristianobam uSualod adamianis guls mimarTa da igi iseT

sulier da zneobriv simaRleze aiyvana, romlis msgavsi Zvel

religiebsa da filosofias verc ki warmoedginaT.

adamianTa gulebis dapyrobisaTvis saWiro iyo ara mtki­

cebani, aramed madlian cxovrebasTan ziareba; ara darwmu neba,

aramed qristianobis Cveneba, rameTu mociquli pavles sityve­

saSobao epistole, 1980 w.

Page 42: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

42

biT: „ara sityჳTa ars sasufeveli RmrTisaჲ, aramed ZaliTa“

(1 kor. 4, 20).

Cvens droSi samyaro swrafad icvlis saxes: axla we­

liwadi mTeli epoqaa. es Cveni eklesiis cxovrebaSic Seim­

Cneva. igrZnoba miswrafeba mTeli msoflios qristianTa

urTi erTgagebisa da daaxloebisaken, rac xels uwyobs xalxTa

da saxelmwifoTa urTierTgagebas. qristianTa daaxloeba

iwvevs imas, rom mtroba da undobloba warsuls bardeba, is­

p oba fsiqologiuri da sxva winaaRmdegobani. Cveni mizania

adamianuri urTierTobebis – piradi, ojaxuri, sazogadoeb­

rivi, saerTaSoriso urTierTobebis qristianul principebze

dafuZneba­damyareba. es saerTo­qristianuli saqme, qrist i anTa

gamaerTianebeli da dedamiwaze mSvidobis, Tavisuflebisa

da samarTlianobis damyarebis ganmapirobebeli saqme unda

gaxdes.

„raჲ­igi ars qristes mier axali dabadebuli“ (2 kor. 5,

17) – ambobs mociquli pavle. aRdgena adamianSi „xatisa RvTisa“,

gar daqmna adamianisa namdvil RvTisnier qmnilebad – esaa mi­

zani qristes Sobisa, esaa mizani axali aRTqmisa.

„didebaჲ maRalTa Sina RmerTsa da queyanasa zeda mS­

ჳdobaჲ da kacTa Soris saTnoebaჲ“ (luk. 2, 14). ra SeiZleba iyos

kacTaTvis ufro sanatreli, vidre „queyanasa zeda mS ჳdobaჲ“ da

saTnoeba kacTa? mxolod ganxorcielebuli uf lis dedamiwaze

mobrZanebas SeeZlo adamianebisaTvis mo eniWebina es sikeTe.

ieso qriste beTlemSi iSva. magram es sakmarisi araa. is

unda iSvas yoveli adamianis gulSi, da ara marto iSvas, aramed

mudam imyofebodes masTan. mxolod am SemTxvevaSi iqneba Cv e ­

nTvis misawvdomi is zeciuri madli, romelic dedamiwaze sa­

saSobao epistole, 1980 w.

Page 43: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

43

ukuneTuwinaresma logosma mogvitana – mSvidoba RmerTTan,

mSvidoba moyvasTan, mSvidoba sakuTar TavTan.

ieso qristem gviboZa Sinagani ganaxlebisa da sulieri

zrdis unari. magram es SesaZlebelia mxolod maSin, rodesac

mTeli Cveni cxovreba, yoveli Cveni moZraoba dafuZnebulia

rwmenaze, rwmenaze, romliTac ganmsWvalulia Cveni guli da

romelic wmidas yofs Cvens guls. „guli wmidaჲ dahbade Cem

Tana, RmerTo, da suli wrfeli ganmiaxle guamsa Cemsa“ (fsalm.

50, 12). qristes dabadebiT samyaro zemiwiers, zeqveyniurs ezia­

ra. Sen verasdros Seityob amas, Tu saswaulTmoqmedi barZimi­

dan Tavad ar Sesvi is macocxlebeli madli, romelic sulier

wyurvils klavs. Sesvi da aRarasdros mogwyurdeba, Sesvi da Sen

winaSe warmoCndeba manamde uxilavi da ucnobi axali samyaro,

su lieri samyaro, romelic Tavisi madliani sxivebiT aTbobs

da anaTebs dedamiwas.

ieso qriste da qristianoba samyaroSi aramiwieri gziT

Semovida. macxovarma Tavisi gankacebiT mimarTa ara mxolod

adamianis guls, aramed gonebasac. saxarebam daimorCila ada­

mianis nebisyofa, misca kacobriobas axali sicocxle. mociquli

pavles sityvebiT, saxarebiseuli WeSmariteba kacobriobas war­

udga ara adamianuri sibrZnis damajerebeli sityvebiT, aramed

„movlinebiTa sulisa da Zalisa“. sulma da Zalam daipyro ms­

o flio. „movedin sufevaჲ Seni! iyavn nebaჲ Seni, viTarca caTa

Si na, egreca queyanasa zeda“. aseTia Cveni locva, aseTia Cveni

su rvili.

dRes Cven SevTxovT ufals Cveni rwmenisa da siyvarulis

gaZlierebas, sulier da materialur faseulobaTa siuxves,

sikeTis gamravlebasa da borotebis aRmofxvras, Cveni samo­

saSobao epistole, 1980 w.

Page 44: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

44

ciqulo eklesiisa da Cveni xalxis naTel momavals.

Cven aRvavlenT locvebs, rom msoflioSi aRar iyos omi,

SimSili da usamarTloba.

locviTa da mfarvelobiTa yovladwmida RvTismSo b­

lisa da RvTisa da mamulisaTvis Tavdadebul yovelTa wmi da­

Ta, ufalman ganwmidos da gardaqmnas Cveni Sinagani samyaro,

ra Ta Cveni gulebi da azrebi wmida ZRvenis saxiT mimarTul

iqnes axalSobili yrmisadmi.

ganvlo ocma saukunem, magram Sobis Rame morwmune gu li­

saTvis iseve dauviwyari da momnusxvelia: baga, axalSo bili

yrma dedasa da marTal iosebTan erTad, mwyemsebi, mogvebi

TavianTi ZRveniT, gamoqvabuls dahnaTis varskvlavi; yovelive

es dResac maxlobeli da mSobliuria CvenTvis.

kidev erTxel gilocavT yvelas brwyinvale dResaswa­

uls, Cveni sulieri dabadebisa da ganaxlebis dResasw auls –

qristes Sobas. marad gvemaxsovreba Cveni didebu l i winaprebi,

romelTac axasiaTebdaT Rrma rwmena da si y va ruli, STagoneb­

uli da SemoqmedebiTi azrovneba da Ta v d a viwyebuli Zieba.

dae, es weli mTeli msofliosaTvis, yv e la Cv enganisaTvis,

Cveni samSoblosa da Cveni RvTivdacu li erisaTvis mSvidobis,

keTildReobisa da bednierebis mo m tani yofiliyos.

„aRorZndebodeT madliTa da mecnierebiTa uflisa da

macxovrisa Cuenisa iesu qristesiTa. misa didebaჲ aw da dReTa

maT saukuneTaჲsa. amin“ (2 petr. 3, 18).

qristeSoba

Tbilisi, 1980 w.

saSobao epistole, 1980 w.

Page 45: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

45

saaRdgomo epistole1980 w.

saqarTvelos sapatriarqos RvTivkurTxeul samwysos

„RmerTi siyuaruli ars da romeli egos

siyuarulsa zeda, RmerTi mis Tana hgies da

igi RmrTisa Tana“ (1 ioan. 4, 16).

vTismoyvareno da RvTisagan rCeulno mRvdelmTava­

rno, moZRvarno, diakonno, ber­monazonno, Zeno da as ­

ulno iveriis wmida samociqulo eklesiisano, mkvidrno sa­

qarTveloჲsano da mcxovrebno Cveni Zvirfasi samSoblos

sa zRvrebs gareT!

„mSჳdobaჲ Tquenda, yovelni romelni xarT qriste ie suჲs

mier“ (1 petr. 5, 14).

Page 46: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

46

dRes me kvlav gauwyebT Tqven yvelas maradiul siyvar­

ulsa da sixaruls.

qriste aRdga!

ufali mogvmarTavs yovel Cvengans: „iTxovdiT, da mo­

geces Tquen“ (maT. 7, 7).

macxovaro qveynisa, gevedrebiT, aRadgine Cveni sarwmu­

noeba, romliTac cxovrobdnen da imarjvebdnen Cveni didni

mama­papani; gvrwams, rom jvars ecvi da aRdeg CvenTvis da qv e yana

gamoixsen codvebisagan, Sen sZlie uZleveli da Seni aR dgomiT

mogvmadle sawyisi axali cxovrebisa, romelic aq, de damiwaze,

iwyeba da saukuno sasufevelSi grZeldeba.

qriste aRdga!

sasoebao qveynisa! Sen xar Cveni erTaderTi imedi, hqmen

keTilsaswaul da sZlie borotsa am swrafwarmaval qveyana sa

zeda. gvjera, rom Sen mogvaniWeb Zalas, raTa sulieri aR ma v­

l o bis gziT viaroT da mogvcem mxneobas Cveni sulieri fe ri­

s c valebisaTvis.

qriste aRdga!

Tavad siyvarulo da siyvarulis momniWebelo ufalo,

adamianis dagmanuli guli Seni uzenaesi siyvaruliT aRavse,

raTa SevigrZnoT gulistkivilni moyvasTa CvenTa da viyoT

msxverplad Sewirulni adamianTa sakeTildReod.

pirvelni, romelTac auwyes qveyanas qristes aRdgoma,

iyvnen angelozebi. roca menelsacxebelni dedani mividnen macx­

saaRdgomo epistole, 1980 w.

Page 47: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

47

ovris saflavTan, angelozma auwya maT: „vici, rameTu iesus naza­

revelsa juarcumulsa eZiebT... aRdga, viTarca Tqua.movediT da

ixileT adgili, sada daidva ufali“ (maT. 28, 5­6; mark. 16, 6;

luk. 24, 6); menelsacxebelni sixaruliTa da TrTolviT wamov­

idnen da auwyes mociqulebs: „da viTar­igi mividodes Txrobad

mowafeTa misTa, da aha, iesu SeemTxჳa maT da hrqua: gixaroden!“

(maT. 28, 9). rogori auwereli sixaruli ganicades maT imJams.

isini midiodnen, raTa exilaT usulo gvami macxovrisa, xolo

poves mkvdreTiT aRmdgari ieso qriste. ieso qristes aRdgoma

auwyes qveyanas agreTve mociqulebma, romelTac macxovari ara

erTxel gamoecxada sityvebiT: „mSvidoba TqvenTana!“ gansa­

kuTrebiT sayuradReboa mociquli Tomas mowmoba, romelmac

Tqva: „ukueTu ara vixilo ჴelTa misTa saxe igi samSWualTaჲ da

davsxne TiTni Cemni adgilsa mas samSWualTasa da davsdva ჴeli

Cemi guerdsa missa, arasada mrwmenes“ (ioan. 20, 25). macxovarma

ar datova igi urwmunoebaSi da Seiwyala. rva dRis Semdgom

ufali kvlav gamoecxada mociqulebs da uTxra: „mSჳdobaჲ

Tquen Tana!“ Semdeg mimarTa mociqul Tomas da hrqua: „moyven

TiTni Senni da ixilen ჴelni Cemni, da moiRe ჴeli Seni da

damdev guerdsa Cemsa, da nu iyofi urwmuno, aramed grwmenin“

(ioan. 20, 27). Toma mociqulma maSinRa upasuxa: „ufali Cemi da

RmerTi Cemi!“ (ioan. 20, 28). igive dialogi grZeldeba dRes

CvenTan. Tumca teqnikur­mecnieruli revoluciis oromtrialSi

vimyofebiT, Cven gvwams, rom Tanamedrove adamiani, romelsac

surs yvelaferi icodes, sabolood moikrebs sulier Zalebs.

misTvis gacxaddeba dafaruli da msgavsad Toma mociqulisa

SeRaRadebs: „ufali Cemi da RmerTi Cemi!“ dialogi dawyebulia,

davelodoT mis damTavrebas...

metad rTulia is problemebi da situaciebi, romlebic

saaRdgomo epistole, 1980 w.

Page 48: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

48

warmoiSobian cxovrebaSi, magram macxovarma Cvenma ieso qr­

istem gviCvena gamosavali – esaa misi moZRvrebis ganxorci­

eleba cxovrebaSi.

yvela mcnebas moicavs ukvdavi naTqvami: „Seiyuaro moyuasi

Seni, viTarca Tavi Tჳsi“ (rom. 13, 9). erT­erTi mniSvnelovani

sakiTxi, romelic awuxebda da awuxebs qristians, es aris adamia­

nis damokidebuleba qveynisadmi. albaT saWiroa raRac saSua­

los gamonaxva. roca mociquli ioane RvTismetyveli ambobs:

„nu giyuarn sofeli ese, nuca­Ra raჲ ars soflisaჲ amis. ukueTu

visme uyuardes sofeli ese, ara ars siyuaruli mamisaჲ mis Tana“

(1 ioan. 2, 15), igi gulisxmobs im siaxloves, romelsac mudam

iCens adamiani qveynisa da cxovrebis mimarT. materialurTan

metismeti siaxlove adamians uxeS materialistad xdis, mxo­

lod egoizmsa da pirad keTildReobas cnobs. Cven ufleba

ara gvaqvs SeviZuloT qveyana, rameTu igi RmrTis qmnilebaa,

magram arc unda SevesisxlxorcoT mas bolomde, daudevroba­

mde da gulgrilobamde; Cven gulSi mudam unda vatarebdeT

miwasTan intervalis grZnobas, Cven unda vidodeT ara miwasa

zeda, aramed misgan amaRlebulni. mxolod am SemTxvevaSi ar

daviviwyebT maradiul faseulobas.

roca warsuls vaanalizebT, im daskvnamde mivdivarT,

rom qristianoba ar aRmocendeboda da ar aRorZindeboda,

adamians yuri rom ar daegdo Tavisi sulis xmisaTvis, da rom

ma cxovars yovelive is ar moemadlebina, rac mTavari da au­

c ilebelia adamianisaTvis. qristianobam dagvanaxva, rom igi

zeqveyniuria da zebunebrivi. man STabera qveyanas axali energ ia,

axali cxovreba qriste iesos mier, cxovreba, romelmac mos­

drika cani da SeuerTa dedamiwas. qristianoba Tavisi arsiT

saaRdgomo epistole, 1980 w.

Page 49: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

49

Teoria ki ar aris, aramed sicocxle, kavSiri zecasTan da reli­

giuri gamocdileba. am religias ver Seicnob mxolod garkveu­

li ideebis, dogmatebisa da wesebis SeswavliT. ukeTu adamianis

gulSi religiuri marcvali Zevs, igi cxovrebis xed aRmocen­

deba da keTil nayofs mogvcems. es sulieri Zala, romelic

ibadeba pirovnebaSi, gardaqmnis ara marto TviT pirovnebas,

aramed gavlenas axdens mTel samyaroze, cvlis qveynis isto­

riul saxes. es RvTaebrivi cecxlia, ara Semmusrveli, aramed

gamwmendeli da axali impulsis mimcemi qveynisaTvis. amis Ses­

axeb macxovari brZanebs: „cecxlisa moved mifenad queyanasa zeda

da raჲ mnebavs, raჲTa awve aRegznes!“ (luk. 12, 49). ras vxedavT

sinamdvileSi? adamiani rogorRac ganSorda RmerTs, magram

sulier faseulobas veraviTari mecniereba, teqnika da sxva ram

materialuri ver Secvlis. dRes adamianis winaSe globaluri

problema dgas: SeZlebs Tu ara daimorCilos Tavisi Tavi

da mis mier Seqmnili teqnika. aRmoCndeba Tu ara dagrovili

teqnika adamianisaTvis sabolood keTildReobis mimcemi.

amave dros unda vaRiaroT, rom mecnierulad dasabuTebulma

teqnikam mogvca arnaxuli Zalaufleba bunebis asaTviseblad da

es Zalaufleba unda iyos gamoyenebuli ara adamianis sulieri

dauZlurebis, aramed misi keTildReobisaTvis, am sityvis

globaluri gagebiT.

dRevandel pirobebSi morwmuneni miiltvian pirveli

qristianebis amaRlebuli sulierobisaken, roca ufali Za lian

ax los idga adamianTan da am siaxloviT misi Sinagani samyaro

aR vsili iyo siyvaruliTa da sixaruliT. amgvari siaxlove gvw­

yuria Cven yvelas, magram, samwuxarod, xSirad ver vpoulobT

gzebs RmerTTan kavSirisaTvis.

saaRdgomo epistole, 1980 w.

Page 50: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

50

cnobili qristiani apologeti da mecnieri tertuli­

ane erT­erT aseT gzaze migvaniSnebda: sjobia adamianma yuri

miugdos Tavisi sulis xmas da maSin WeSmariti RmerTi ar iqneba

misTvis ucnobi. suli, rac ufro axloa bunebasTan, miT ufro

ganwyobilia qristianuli sarwmunoebis misaRebad, rameTu bu­

neba aris maswavlebeli, adamianis suli – moswavle, RmerTi

– maswavleblis maswavlebeli. aqedan daskvna: rac ufro da­

vuaxlovdebiT RmerTs, miT ufro davuaxlovdebiT erTmaneTs.

adamians, romelic axloa RmerTTan da moyvasTan, araviTari

gansacdeli ar aSinebs. amis Sesaxeb esaia winaswarmetyvelis

piriT ufali gveubneba: „wyalze gadasvlisas me SenTana var;

mdinareni ver waglekaven Sen; Sexval cecxlsa Sina da ar dai­

wvebi da arca ali mogekideba Sen“ (es. 43, 2).

brwyinvalea da saidumlo dRe qristes aRdgomisa. dRes

kvlav aRdga Cveni sarwmunoeba, Cveni sasoeba da siyvaruli.

aRdga Cveni rwmena, rwmena Semoqmedisa, romelic ar gvtovebs,

rwmena sikeTisa, rwmena adamianisa, rwmena Cveni feriscvalebisa

da aRdgomisa.

ganaxlda Cveni sasoeba, imedi, rom kacobrioba kvlav

da ubrundeba RmerTs da maradiul sulier saunjes aiTvisebs;

aR dga imedi, rom moxdeba Cveni ganaxleba, imedi imisa, rom ar

iq neba mtroba da SimSili, da rom gaimarjvebs qveyanasa zeda

mS vidoba da kacTa Soris saTnoeba.

gamobrwyinda CvenSi samsaxovani siyvaruli: siyvaruli

RvTisa, siyvaruli mamulisa da siyvaruli adamianisa.

qristes aRdgomam ganaxvna Cveni gulebi; maSasadame, qri­

ste CvenTan ars!

Tqven yovelTa, axlobelTa Tu SoreulTa, saqarTve l­

saaRdgomo epistole, 1980 w.

Page 51: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

51

o Si da samSoblos gareT mcxovrebTa, gilocavT qristes aR­

dgomis brwyinvale dResaswauls, dResaswauls Cveni sulieri

ganaxlebisa!

ixareT orsave sofelsa Sina!

„bneli warvals da naTeli igi WeSmariti awve Cans“

(1 ioan. 2, 8).

WeSmaritad aRdga qriste!

paseqi qristesi

Tbilisi, 1980 w.

saaRdgomo epistole, 1980 w.

Page 52: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 53: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

53

saSobao epistole1981 w.

RvTivkurTxeul SvilTa mimarT saqarTvelos

wmida marTlmadidebeli da samociqulo eklesiisaTa,

mkvidrTa saqarTveloჲsa da mcxovrebTa Cveni samSoblos

sazRvrebs gareT

„sofelsa Sina iyo, da sofeli mis mier Seiqmna,

da sofelman igi ver icna“ (ioan. 1, 10).

aqarTvelos samociqulo eklesiis RvTivrCeulno mRv­

delmTavarno, samRvdelo daso, berno da monazonno,

Cveni eklesiis Rirseulno Svilno, ucxoobaSi myofno mamu­

liSvilno!

isev gadaiSala JamTa brunvis erTi furceli, isev i naTa

Page 54: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

54

varskvlavma beTlemis Tavze da movida didebuli dRe, qri stes

Sobisa. angelozTa gundni isev moafenen Cvens nacnob hangebs

casa da qveyanas: „didebaჲ maRalTa Sina RmerTsa da queyanasa

zeda mSჳdobaჲ da kacTa Soris saTnoebaჲ“ (luk. 2, 14). minda

mogagonoT am naTliT mosil dRes, rom oqros sasaxleebsa da

broliT anageb koSkebs madli da siTbo arasodes moufeniaT

Cveni miwisTvis, beTlemis madli da saocreba ki ixiles Cvenma

winaprebma TavianTi TvaliT, da imav madls vxedavT dResac

Cveni gonebiT... iSva beTlemSi is, visTanac „cxorebaჲ iyo da

cxorebaჲ igi iyo naTel kacTa. da naTeli igi bnelsa Sina Cans,

da bneli igi mas ver ewia“ (ioan. 1, 4­5). diax, swored beTlemSi,

mwyemsis gamoqvabulSi naSobma sityvam, e. i. WeSmaritma RmerTma

Cvenma moutana kacobriobas is sasoeba da sixaruli gulisa da

naTeli gonebisa, romelic yovlad mowyale maRali RvTisagan

mzaddeboda adamianisaTvis mTeli winamdebare aTaswleulebis

manZilze. is unda mosuliyo... is modioda... RvTis gangeba

amzadebda mis CvenTan mosvlas... da iSva igi qalwulisagan,

rogorc iyo gangeba RvTisa...

...rom SevicnoT da SevisisxlxorcoT es udidesi saidum­

lo, amisaTvis sarwmunoebaze dafuZnebuli codna unda SevZinoT

Cvens guls, Cvens gonebas. imdagvarad unda avmaRldeT, rom

umaRles doneze sufevdes CvenSi sarwmunoeba da codna...

sarwmunoeba unda anaTebdes Cvens Sinagan samyaros da Si­

nagani samyaroc mzad unda iyos, rom Seicnos, Tu saidan modis es

naTeli, da miiRos igi... maSasadame, sarwmunoebis naTels gulma

da gonebam Tavisi naTeli unda daaxvedros; am ori naTelis

SerwymiT sulierad amaRldeba adamiani, da am gziT igi RvTi­

sagan boZebuli maRali gonebiT ixilavs RmerTs: „netar iyvnen

saSobao epistole, 1981 w.

Page 55: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

55

wmidani guliTa, rameTu maT RmerTi ixilon“ (maT. 5, 8).

am unaTles dRes Cven vulocavT Cvens samwysos Sobas

uflisas da vusurvebT, rom ise amaRlebuliyos qristes moy­

varul Cvens mSromel xalxSi codna da masTan sarwmunoeba,

rom eris sulier Tvals WeSmaritad daenaxos da gaegos, Tu

ra didia beTlemi, golgoTa da amaRlebis mTa...

adamianis, ojaxis, sazogadoebisa da dRevandeli kaco­

briobis cxovrebas mravalgvari Tavisebureba axasiaTebs; erT­

erTi imaTgan aris is, rom mecniereba da xelovneba kacobriobis

arsebobis mudam ganuyofeli nawili iyo. magram dRevandelma

civilizebulma industriulma gonebam ar unda daiviwyos, rom

beTlemis gamoqvabulSi Sobilma WeSmaritebam, xorcSesxmulma

RmerTma Cvenma, ieso qristem, pirvelma mohfina naTeli mec­

nierebis winsvlas, xolo xelovnebis istoria qveynis Seqmnis

dRidan iwyeba da pirveli miuwvdomeli xelovani RmerTia

Tavad... Tavi da Tavi is aris, rom mecniereba da xelovneba unda

emsaxurebodes im RvTiur madlsa da sikeTes, romelic nergavs

xalxTa Soris progress, sixaruls, rwmenas, siyvarulsa da

urRvev megobrobas.

yovelma mecnierma unda icodes, ra Sedegi mohyveba mis

mecnierul kvleva­Ziebebs, ras moutans misi naRvawi xalxs:

sikeTes Tu daRupvas. a. ainStaini amis Sesaxeb werda: „rodesac

me Tavi mecnierebas mivuZRveni, vxelmZRvanelobdi ara iseTi

garegnuli motivebiT, rogoricaa fulis mopoveba an saku­

Tari pativmoyvareobis dakmayofileba, da arc imiT (ukidures

SemTxvevaSi, ara mxolod imiT), rasac xSirad sportad Tvlian

an tvinis varjiSad, rac did siamovnebas mianiWebs adamians.

aramed, rogorc mecnierebisaken midrekilisaTvis, CemTvis

saSobao epistole, 1981 w.

Page 56: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

56

ZiriTads erTi sakiTxi warmoadgens: ra surs, an ra mizans

isaxavs is mecniereba, romelsac me Tavi mivuZRveni? ramdenadaa

misi ZiriTadi Sedegebi dakavSirebuli WeSmaritebasTan“ (t. IV,

27­28). xelovneba ki, RvTisagan moniWebuli is sikeTea, romelic

mTlianad exeba adamianTa ara xorciel bunebas, aramed mis

sulier samyaros. ramdenadac metad maRldeba Cveni sulieri

samyaro, imdenad metad vuaxlovdebiT oci saukunis winandel

beTlems da vmaRldebiT imisaken, vinc warmoudgenlad maRla

dgas mecnierebasa da xelovnebaze.

Cven vulocavT Cvens sicocxlisunarian ers Sobas uf­

li sas da vusurvebT brwyinvale gziT mimaval mecnierebs,

mwerlebs, poetebsa da xelovnebis siyvaruliT STagonebul

Semoqmedebs, rom qristes naTeli da WeSmariteba gaZRolodeT

maT TavianTi didi moRvaweobis saxelovan gzaze, Cveni samSob­

losa da misi Svilebis sakeTildReod.

ar SegviZlia daviviwyoT, rom Cvenma kacTmoyvare erma

mZime tanjva gamoiara... rogorc kunZuls mRvrie talRebi didi

mdinarisa, ise irgvliv mudmivad gvadga uricxvi mteri... Cveni

walekva undoda sibnelisa da urwmunoebis mZvinvare ta lRebs...

Cveni eri zRapruli ZaliTa da energiiT ebrZoda mudam mterTa

urdoebs... pirvel yovlisa, Cvens xalxs swyuroda ara mxolod

Tavis gadarCena, aramed gadarCena im didi madlisa, romelic

qristes wmida kvarTs, mociqul Ta aq mobrZanebas da RvTism­

Soblis mier qalwuli ninosTv is boZebul vazis jvars Semohyva

CvenSi. Cvenma erovnulma su lma qristianobis miRebis Semdeg

ise Seiyvara mxolodSobili Ze RvTisa, rom daunaneblad

vswiravdiT Tavs Cvens qveyanaSi qristianobis gadasarCenad...

da Cven SevinarCuneT qristianoba saqarTveloSi, da misi ma­

saSobao epistole, 1981 w.

Page 57: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

57

dliT SevinarCuneT TviTmyofadoba da erovnuloba.

cnobilia, rom yvela xalxi, romelmac ki qristianoba

miiRo da Seiyvara, sulieri kulturis ayvavebis gzas daadga.

qarTvel xalxs ki qristianulma madlma gacilebiT meti mou­

tana, vidre sulieri kulturis ayvavebaa. qristianobis gareSe

Cven, rogorc TviTmyofadi eri, ver viarsebebdiT, movkvde­

bodiT... ufro sworad, daaxrCobda mRvrie talRebi Cvens

lamaz kunZuls... mogvspobda is garemocva, is urCxuli, sisxliT

damTvrali, ver aitanda Cvens sulsa da qristianobas... maSasa­

dame, qristianobam gadagvarCina, SegvinarCuna erovnuloba da

Tavisufleba.

qristianobam misca mis mimdevar yvela xalxs winsvlisa

da ayvavebis didi unari, ara mxolod im mizeziT, rom igi kargad

Camoyalibebul ideebsa da idealebs warmoadgenda, aramed im

RvTiuri madlisa da gangebulebis Sedegad, romelic RvTis

nebiT unda mohyoloda qristianobas... da mas mohyva igi, mohyva

na Teli didi „naTlisagan WeSmaritisa“.

qristianuli naTeli beTlemSi iSva da am naTelma qarT­

vel ers misca naTlis iseTi kerebi, rogoric iyo: sinas mTa

da wmida aToni, ierusalimis jvris monasteri da bulgareTis

petriwoni, gelaTisa da iyalTos akademiebi da sxva.

Tu ara qristianuli madliT Zalmosileba, rogor Se­

Zlebda uricxv mterTan brZoliT moRlili xalxi, rom aReSen­

ebina Cvens mcxeTaSi cas mibjenili sveticxoveli, Tbi lisisa da

bolnisis sioni...

xmals ar agebda qarqaSSi qarTveli kaci: xmali mzad

hq o nda mudam mebrZols da mklavic mzad hqonda brZolisa da

Sro ma­garjisaTvis... Tu ara qristianuli madli, vin dabadebda

saSobao epistole, 1981 w.

Page 58: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

58

iseT gmirebs, rogorebic iyvnen: Tornike erisTavi, daviT da

ko nstantine, Salva, biZina da elizbari, mRvdeli Tevdore.

maSasadame, qristianobam moutana saqarTvelos bevri ram kargi

da sasaxelo. Cven vulocavT Cvens sayvarel ers am brwyinvale

dRes qristes Sobisas da vusurvebT, rom kvlavac qristianuli

gziTa da azriT etarebinos Tavisi marad aRmavali suli da

miswrafeba... nu daviviwyebT, rom Cvens erovnul erTianobaSi,

erisa da eklesiis erTianobaSia sarwmunoebis, sasoebisa da

siyvarulis wyaro, da mxolod aseT erTianobas SeuZlia uz­

runvelyos Cveni didi momavali.

qristianobis madliT Zalmosili Svilebi Cveni erisa

iRvwodnen Cveni enis, Cveni mwerlobis, Cveni filosofiuri

azrovnebisa da mecnierebis winsvlisa da ayvavebisaTvis. Cveni

eris didi Svilebi upirvelesad iRvwodnen TavianTi sulieri

amaRlebisa da ganwmendisaTvis, raTa amis Semdeg, qristes

madliT Zalmosilni, udides mecnierul, filosofiur da

literaturul moRvaweobas Sesdgomodnen.

Cveni mxne, sicocxlisa da Tavisuflebis wyurviliT aR­

v sili xalxi saukuneebis manZilze ayalibebda Cvens didebul

unikalur enas. am enaze Seiqmna uZvelesi Cveni mwerloba. am

enaze daiwera „wamebaჲ wmidisa SuSanikisa“, mTel msoflioSi

usaCinoesi „vefxistyaosani“ da bevri sxva. am enaze metyvelebd­

nen gelaTisa da iyalTos akademiebSi. es ena JRerda sinas

mTaze, wmida aTonsa da ierusalimis jvris monasterSi. am enaze

qmnian TavianT Sromebs Cveni brZeni mecnierebi Cvens saxelo­

van mecnierebaTa akademiaSi da Cvens kurTxeul universitetsa

da institutebSi. qarTvel xalxs Rrmad aqvs Segnebuli, rom

„ra ena warxdes, eric daeces, Cirqi moecxos taZarsa wmidas“

saSobao epistole, 1981 w.

Page 59: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

59

(grigol orbeliani). amitom uyvarT Tavisi ena saqarTvelos

gulkeTil Svilebs.

Cven vulocavT Sobas uflisas Cvens RvTivganbrZno­

bil mecnierebs, mwerlebs, poetebs, xelovnebis siyvaruliT

STagonebul Semoqmedebs da vusurvebT, rom momavalSic ar

daezogoT goniereba da energia Cveni eris srulyofisaTvis,

Cveni uZvelesi mwerlobisa da zegardmo madliT amaRlebuli

poeziis kidev metad amaRlebisaTvis, mecnierebis winsvlisa da

teqnikuri progresisaTvis.

am didebul dRes me ar SemiZlia gverdi avuaro da ar

Se vexo samSoblos siyvarulis sakiTxs: samSoblo adamianis

si cocxlis ganuyofeli nawilia, usamSoblo adamiani suliT

Ra takia da sacodavi, samSoblos siyvaruliT mwifdeba da

yalibdeba adamianis sulieri samyaro, misi miswrafebani da

filosofiuri Sexedulebani, misi gulwrfeloba da siyvaruli

sxva erebisadmi... visac ar uyvars Tavisi Tavi, is xom verc sxvas

Seiyvarebs... da visac ar uyvars Tavisi samSoblo, is rogor

igrZnobs cariel gulSi sxvaTa samSoblos siyvaruls?! ami­

tom brZana rafiel erisTavma: „samSoblo – dedis ZuZuჲ ar

gaicvlebis sxvazeda“ da „rogorc ufali, samSobloc – erTia

qveyanazeda“.

samSoblos gulmxurvale siyvaruli imaze miuTiTebs

adamians, rom raki uyvars Tavisi samSoblo, is unda idges

saerTo­sakacobrio siyvarulis simaRleze; es aris qristian­

uli sikeTis naTeli... egoizmis yovelgvari gamovlineba, ra

sakiTxsa da ra saqmesac ar unda exebodes is, ucxo da miuRebelia

qristianobisaTvis. amitom samSoblos siyvaruli Sovinistur

grZnobaTa nayofi ki ar unda iyos, aramed nayofi im marad

saSobao epistole, 1981 w.

Page 60: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

60

uWknobi xisa, romelsac qristianoba ewodeba.

Cven xSirad vmsjelobT ekonomikuri ganviTarebis pr­

o blemebze. albaT ukve dadga dro, rodesac unda Seicval os

Cveni Tvalsazrisi. dadga dro, rodesac ekonomikur koncefcie­

bTan erTad unda vifiqroT adamianis sulieri da kulturuli

ganviTarebis doneze. ekonomikur keTildReobas ar moaqvs

bedniereba. nivTebi, romlebic sul ufro da ufro avseben

Cvens yofas, kargaven TavianT Rirebulebas. uprecedento, ma­

terialuri ganviTareba warmoSobs uprecedento simaxinjeebs,

egoizms, uniaTobasa da sulier sicarieles. dRes, rodesac ase

TavgamodebiT vzrunavT sxeulze da viviwyebT suls, SeZenisa da

moxveWis oromtrialSi garTulT gvaviwydeba, rom am dros

erTdroulad vkargavT sulsac da xorcsac.

Tesalonikis mTavarepiskoposi wmida grigol palama

ambobs, adamiani realurad kvdeba im momentSi, roca kargavs

RvTis madls da eziareba codvas. sulis sicocxle, – ambobs ig­

ive mama, – SesaZlebelia RmerTTan kavSirSi, iseve rogorc Cveni

xorcis sicocxle SesaZlebelia mxolod sulTan kavSirSi.

qristesmiero Cemo Svilebo!

sayvarelo qarTvelo xalxo!

wuTi wuTs misdevs, saaTs saaTi, dReebs dReebi enacv­

lebian, erTi wlis nacvlad meore dgeba da ifurclebian am­

dagvarad uTvalavi saukuneni... maradiulobisaTvis, romlis

Svilebic Cven gaxlavarT, es yovelive araras niSnavs... Cvens

rTul epoqas, damZimebuls tyviiTa da wamliT, mSvidoba unda

da siyvaruli... Cvens samSoblosac, saqarTvelos, Sromisa da

siyvarulis marad erTgul xalxs mSvidoba unda.

Cven SevTxovT qristes Sobis cxovelmyofel madls, rom

saSobao epistole, 1981 w.

Page 61: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

61

mSvidoba yofiliyos mTel qveyanaze. Sromis sufeva gvirgvi­

nia da uSreti wyaro adamianTa amqveyniuri bedni erebisa. Cven

SevTxovT ufals, am dRes Sobils, rom misi ma d liTa da mowy­

alebiT, Sromismoyvare qarTvel xalxs kvlavac hqonodes sa­

Sualeba mSvidobiani Sromisa da mamulis ayvavebisa.

Cven SevTxovT RvTismSobel dedas, rom misi wmida safa­

rvlis qveS yofiliyos marad saqarTvelo, qarTveli xalxi

da mTeli qveyana.

es naTliT savse qristes Sobis dRe gvaZlevs rwmenasa

da sasoebas, Cemo tkbilo qarTvelo xalxo, rom Cven mudam

erTad viqnebiT, rom Cven viqnebiT erTi samwyso da gveyoleba

erTi mwyemsi – ufali Cveni ieso qriste.

„ufalman Zali ersa Tჳssa mosces, ufalman akurTxos eri

Tჳsi mSჳdobiT“ (fsalm. 28, 11).

qristes Soba

Tbilisi, 1981 w.

saSobao epistole, 1981 w.

Page 62: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 63: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

63

saaRdgomo epistole1981 w.

yovladsamRvdelo mRvdelmTavarTa – wmida sinodis wevrTa,

moZRvarTa, ber­monazonTa da yovelTa kurTxeul SvilTa

saqarTvelos marTlmadidebeli, wmida da samociqulo

eklesiisaTa, mkvidrTa saqarTveloჲsa da mcxovrebTa

mis sazRvrebs gareT

„vidre naTeli gaqus, grwmenin naTeli,

raჲTa Ze naTlisa iyvneT“ (ioan. 12, 36).

virfasno da RvTivganbrZnobilno yovladsamRvdel­

ono mRvdelmTavarno, moZRvarno, ber­monazonno, kur­

Txeuli iveriis kurTxeulno Svilno, mkvidrno saqa r Tveloჲsa

da mcxovrebno mis sazRvrebs gareT!

Page 64: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

64

qristes brwyinvale aRdgomis dRes Cven yvelani zecis

Tanaziarni vxdebiT da adamianis guli zemiwieri sixaruliT

ivseba. am sixaruls RvTiuri sawyisi aqvs. amitomacaa, rom mas

adamiani ver itevs da sxvas uziarebs.

pirveli sityva, romliTac aRdgomilma macxovarma

da maSvral kacobriobas mimarTa, iyo „gixaroden!“ swored es

si xaruli swyuria Tanamedrove adamians. amitomac me dRes, Rv­

T iuri madliT aRvsili, Tqvenc am sixaruls giziarebT.

gixarodeT!

qriste aRdga!

ra aris mizezi Cveni dRevandeli sixarulisa? mizezi isaa,

rom Cven dRes yoveldRiuri sazrunavi daviviwyeT, mivuteveT

erTmaneTs yovelgvari wyena da Cveni Sinagani taZari imisaTvis

ganviwmideT, rom masSi aRdgomili ufali – wyaro siyvarulisa

da sixarulisa – miviRoT. dRes qriste gansakuTrebiTaa yovel

qristianSi da yoveli qristiani – qristeSi, risi mizezic siy­

varulia. RvTiuri da Tqveni siyvaruliT madlSemosili, guli­

Tadad gilocavT maradiuli siyvarulis dResaswauls.

qriste aRdga!

imisaTvis, rom adamiani sulier siyvarulsa da sixaruls

mudam grZnobdes, aucilebelia Sinagani mSvidoba, mSvidoba

RmerTTan, mSvidoba moyvasTan, mSvidoba sakuTar TavTan.

dRes kacobrioba gigantur nabijebs dgams civilizaciis

gzaze. Cven mowmeni varT mecnierul­teqnikuri revoluciisa,

magram davkargeT Sinagani mSvidoba, anu is aucilebeli piroba,

saaRdgomo epistole, 1981 w.

Page 65: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

65

romelic marad saWiro iyo da iqneba yoveli epoqis adamian­

isaTvis. xolo rodesac Sinagani mSvidobaa dakarguli, maSin

garegani mSvidobac da masTan erTad sixarulic ikargeba.

wmida aRdgomis dRes Cven Sinagani mSvidoba mogveniWa.

es didi madlia, romelsac unda gavufrTxildeT.

dRes miwynardnen Cveni vnebebi da gvesmis macxovris si­

tyvebi: „mSჳdobasa dagiteveb Tquen, mSჳdobasa Cemsa migcem Tquen“

(ioan. 14, 27). am aramiwieri mSvidobiT gamTbari, kvlav gilo­

cavT zeciuri da miwieri mSvidobis dResaswauls da vxmob:

qriste aRdga!

aRdga wyaro cxovrebisa da WeSmaritebisa, wyaro silama­

zisa da sikeTisa.

Cven xSirad samyaros aRviqvamT ara iseTad, rogoric is

sinamdvileSia, aramed rogorc mas Cveni goneba warmosaxavs.

amitom mas yvela sxvadasxvagvarad, Taviseburad xedavs; xSirad

Cveni Sinagani samyaros centrSi vayenebT warmaval Rirebule­

bebs, egoistur miswrafebebs da saerTod ar vuTmobT adgils

suls.

amqveyniuri cxovreba Zvirfasi niWia, romelic RvTi s gan

gvaqvs momadlebuli. Cven ki mas xSirad uazrod da u d a r delad

vatarebT: viviwyebT amqveyniuri cxovrebis xan mo kleobas da xan

warsulze vdardobT, xan ki momavals Sev yu rebT didi imediT,

maSin roca awmyo, e.i. Cveni cxovreba, am un ayofo dardsa da

oc nebebSi gadis.

adamians gansacdeli gacilebiT Seumsubuqdeba, Tu mas

maradiulobis TvaliT Sexedavs. Tu mas mxolod miwieri cxo­

saaRdgomo epistole, 1981 w.

Page 66: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

66

vreba swams, maSin amqveyniuri avadmyofoba, tanjva, ganSoreba

da sikvdili uazrobad warmoudgeba.

sad aris gamosavali am Cixidan? ra aris cxovrebis azri?

– cisa da miwis, RvTisa da adamianis kavSiri, Cveni mxurvale

da wrfeli rwmena.

cdebian isini, romelTac mtkicebani sWirdebaT TavianTi

rwmenisaTvis. rwmena Tavisufali arCevania. da iq, sadac Tundac

dafaruli survilia sarwmunoebis mtkicebisa – ar aris rwmena.

am SemTxvevaSi Cven rwmenisaTvis adgils aRar vtovebT, aramed

gvaqvs mxolod codnis survili. rwmenisaTvis uaryofiTi po­

lemika saSiSi ar aris, arc misi gamocdaa saSiSi gonebiTa da

codniT. mravali aseTi gamocda gadautania mas saukuneebis man­

Zilze da axlac gadaaqvs. misTvis saSiSia sisuste Cveni sulisa,

indiferentuloba, unebisyofoba. morwmuneTa gulgriloba

bevrad saSinelia, vidre is faqti, rom saerTod urwmunoni

arseboben.

yvelasi da yvelafris SemakavSirebeli siyvarulia, ro­

melic pavle mociqulis sityvebiT: „sulgrZel ars da tk bil;

siyuarulsa ara Surn, siyuarulni ara maRloin, ara ga nlaRnis,

ara sarcxჳnel iqmnis, ara eZiebn Tavisasa, ara ga n risxnis, arad

Sehracxis boroti, ara uxarin sicruesa zeda, ara med uxarin

WeSmaritebasa zeda; yovelsa Tavs­idebn, yoveli hr wamn, yov­

elsa esavn, yovelsa moiTmenn. siyuaruli arasada davardebis“

(1 kor. 13, 4­8).

es WeSmaritad siyvarulis himnia, romelic yoveli ada­

mianis mamoZravebeli sawyisi unda iyos. siyvaruli aerTianebs

adamians adamianTan da RmerTTan. ase iqmneba sami – RmerTi, Sen

da me. adamianebi siyvaruliT erTiandebian erT mTlianobaSi,

erT eklesiad, qristes erT sxeulad.

saaRdgomo epistole, 1981 w.

Page 67: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

67

gansxvavebuli Tviseba siyvarulisa, – ambobs Rirsi mama

ni los sineli, – is aris, rom igi aerTianebs yvelas, TviT sulis

Si nagan wyobamde, ris Sedegad yoveli adamiani Tavis tanjvas

sx vas gadascems, xolo TviTon sxvaTa gansacdels iRebs. e.i. yve­

la yvelasaTvis pasuxs agebs da yvela yvelasaTvis itanjeba.

rogorc ambobs wmida egnate RmerTSemosili: „siyvaruli

RvTisken aRmyvaneli gzaa“. Rirsi svimeon axali RvTismetyveli

ki ase gangvimartavs: „visac ar SeuZlia uyvardes RmerTi, is ver

SeZlebs irwmunos igi“.

RvTis siyvaruls, romelSic gaerTianebulia yovlis­

momcveli siyvaruli mamisa, TavSewiruli siyvaruli Zisa da

ganmanaTlebeli siyvaruli sulisa wmidisa, kacobrioba Svilis

siyvaruliT unda pasuxobdes. wmida mociquli ioane RvTisme­

tyveli ambobs: „ukueTu vinme Tquas, viTarmed miyvars RmerTi

da Zmaჲ Tჳsi sZuldes, mtyuar ars“ (1 ioan. 4, 20).

SesaniSnavia wmida isidore pelusielis sityvebi: „Tu mca

siyvaruli RvTisadmi didad mniSvnelovania, magram uf ro

Zvirfasia SeerTeba siyvaruliT moyvasisadmi. magram imis­

aTvis, rom sxva Seiyvaro, saWiroa sakuTari Tavi, egoizmi da

siamaye dasZlio“.

qristes brwyinvale aRdgomis dRes, rodesac Cven ux vad

vasaCuqrebT erTmaneTs sixaruliTa da siyvaruliT, mi nda gan­

sakuTrebiT aRvniSno qorwinebis saidumloebis si diade, rom­

lis mimarT damokidebuleba dResdReobiT Se sustebulia.

qorwineba da Sviliereba RvTiT dadgenili misteriaa.

esaa axali cxovreba. qorwinebis Semdeg adamiani srulebiT

icvleba, ufro metad viTardeba misi pirovneba, axleburad

Seicnobs cxovrebas. TiTqosda xelaxla daibada mSvenier

samyaroSi. qorwineba daurRvevelia. macxovari ambobs: „ro­

saaRdgomo epistole, 1981 w.

Page 68: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

68

melni RmerTman SeauRlna, kaci nu ganaSorebn“ (mark. 10, 9). arc

daqorwinebul mamakacs da arc, miT umetes, qals, meuRleobisas

erTmaneTze absoluturi ufleba ara aqvT. Zaldataneba, Tun­

dac siyvaruliT gamowveuli, klavs TviT siyvaruls. ibadeba

kiTxva: saWiroa Tu ara damorCileba im Zaldatanebisadmi,

romelSic yvelaze uZvirfasesis dakargvis saSiSroeba if­

areba? ubedur qorwinebaTa umetesoba swored imis Sedegia,

rom yoveli mxare Tavis sakuTrebad miiCnevs mas, vinc uyvars.

udidesi sibrZnea qorwinebisa – misce Tavisufleba mas, vinc giy­

vars. mxolod qorwinebaSia SesaZlo adamianis sruli Secnoba.

daqorwinebamde adamiani Rrmad ver Seicnobs cxovrebas, mas

Soridan uyurebs da mxolod daqorwinebisas Sedis cxovrebis

siRrmeSi meore piris meSveobiT, rac mas ufro mdidarsa da

brZens xdis.

es ori sisrule ufro Rrmavdeba bavSvebis dabadebiT.

ba vSvSi adamiani xedavs Tavis saxes, Cvevebs, midrekilebebs.

rogorc gamocdilebidan viciT, srulyofili meuRleni Soben

srulyofil yrmas, romelic Semdeg ganagrZobs ganviTarebas

srulyofis kanoniT. Tu meuRleebs Soris ganxeTqileba da wi­

naaRmdegobaa, maSin bavSvic, nayofi am ganxeTqilebisa, mas kidev

ufro aRrmavebs. aseTia genetikis kanoni. amasTan erTad Cven

ar unda daviviwyoT, rom bavSvSi, garda mSobelTa msgavsebisa,

aris raRac individualuri, ganumeorebeli. mas aqvs sakuTari

gza sulieri da fizikuri ganviTarebisa. bavSvebis aRzrdisas

umTavresia mSoblebis magaliTi, maTi Sinagani cxovreba, si­

marTle da WeSmariteba.

cnobilma filosofosma da RvTismetyvelma mama pavle

florenskim, romelic TbilisSi aRizarda, samagistro disert­

saaRdgomo epistole, 1981 w.

Page 69: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

69

aciis dacvisas Tqva: „WeSmariteba TviT yalibdeba WeSmaritebad.

es TviTCamoyalibebuli WeSmariteba gamoixateba sityviT – er­

Tarseba. amgvarad, samebis dogmati religiisa da filosofiis

saerTo fuZed iqceva“. erTarsebis filosofiisaTvis SeuZlebe­

lia iyos ganxeTqileba sityvasa da saqmes, locvasa da RmerTs,

rwmenasa da cxovrebas, rwmenasa da siyvaruls Soris. cxovreba

unda iyos erTarsi rwmenisa, adamiani ki – siyvarulisa. iq, sadac

Sinagani da garegani erTarsad ar aris qceuli, sadac ar aris

Sinagani sulieri erToba adamianisa RvTiur samyarosTan, iq

arc siyvarulia.iq yvelaferi garegania, uxeSad materialuri,

droebiTi. iq sruli gulgrilobaa.

dro CvenTvis RvTisagan momadlebuli Zvirfasi saganZu­

ria, romelic mogvemadla ara imisaTvis, rom amaod ganvlioT,

aramed sulieri da fizikuri Zalebis daZabviT sxvisa da Cvens

sasargeblod gamoviyenoT.

Zalebis maqsimumis daxarjvisas Cven ki ar vuZlurdebiT,

aramed mis wyalobas vamravlebT.

maradisoba yoveldRiurad karze gvikakunebs da gvax­

senebs, rom male dadgeba dro masTan Sexvedrisa. yoveli gan­

vlili dRe da saaTi maradisobis gamoZaxilia. SesaniSnavad

ambobs amis Taobaze netari avgustine:

„sad arian dRes im mZle tomTa STamomavalni, romelnic

aRavsebdnen samyaros gasul saukuneTa manZilze? sad gadai­

kargnen isini, vinc arsebobda warsulSi? isini miedinebodnen

mdinaris msgavsad da gauCinardnen maradisobis SesarTavSi.

yoveli mzis Casvlisas iRupeba nawili kacobriobisa; yoveli

Rame Tavisi wyvdiadis saburvelSi dedamiwis mraval mkvidrs

waritacebs, magram adamiani mTeli Tavisi arsebiT ise uzrun­

saaRdgomo epistole, 1981 w.

Page 70: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

70

velad Sezrdia dedamiwas, TiTqos erTmaneTs arasodes gaey­

rebian.

vai Tqvenda, babilono da troa! erT dros Zlierno da

didebulno, Tqven aRar xarT! Tqvens bedisweraSi vkiTxulob

xvedrs im saxelmwifoTa, romelnic amJamad msoflios yura­

dRebas iqceven“.

dasasrul, minda Tqveni yuradReba mivaqcio mas, rom

dResdReobiT mTeli msoflio eZiebs sxvadasxva sarwmunoe­

bis, kulturisa da ideologiebis mqone adamianTa daaxloebis

gzebs. mTeli kacobrioba Cabmulia socialur, politikur da

ekonomikur saqmianobaSi. arsebobs urTierTdamokidebuleba

adamianTa da garemomcvel garemos Soris.

dadga dro, roca omebs aRar SeuZliaT gadawyviton is

problemebi, romelnic xalxebsa da saxelmwifoebs Soris ar­

sebobs. Tu yuradRebiT davakvirdebiT msoflioSi warmoqmnil

konfliqtebs da maT Soris arsebul mizezobriv kavSirebs,

SeiZleba davinaxoT, Tu ra naTlad gamoxataven isini im adami­

anTa xasiaTis Tvisebebs, romelTa wiaRSic an romelTa nebiTac

es omebi aRmocendebian; es vlindeba nebismieri masStabis mov­

lenebSi – piradi iqneba es Tu – ojaxuri, sazogadoebrivi – Tu

saerTaSoriso. adamiani Tavisi Tavisufali nebisyofiT irCevs

oridan erTs – sikeTes an borotebas.

dRes imdenad gamwvavebulia saerTaSoriso mdgoma reoba,

rom msoflio mSvidobas emuqreba. aseT viTarebaSi saeklesio

moRvaweebma da eklesiis gareSe mdgomma adamianebma TavianTi

SesaZleblobebi msoflio katastrofis Ta vidan acilebisa da

mSvidobis SenarCunebisaTvis unda gaaerTianon.

is, rasac saerTo ZalebiT miaRwies helsinkis konferenci­

saaRdgomo epistole, 1981 w.

Page 71: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

71

aze, mTlianad unda gatardes cxovrebaSi. dRes Cve ni wmida ekle­

sia gansakuTrebiT gulmxurvaled aRavlens locvebs qveynis

Semoqmedisadmi mSvidobisa da kacobriobis gadasarCenad.

am wmidaTawmida da naTliTSemosil wmida paseqis dide­

bul dResaswaulze, Cveni gonebisa da gulis winaSe vlindeba

saidumlo Zala yovlismZleveli RvTaebrivi siyvarulisa.

dRes Suqmosili sxivebi qristes aRdgomisa anaTeben mTel

samyaros, aRdgomil rwmenas, sasoebasa da siyvaruls.

ufalo, Cven gvesmis xmaჲ Seni: „nu geSinin, rameTu Sen

Tana var. nu Sescdebi, rameTu me var RmerTi Seni, romelman

gangaZliere Sen, da Segewie Sen, da mogikrZale Sen marjueniTa

marTliTa CemiTa“ (es. 41, 10).

„simarTle Seni simarTle ars ukunisamde da Sjuli Se ni

– WeSmarit“ (fsalm. 118, 142).

madli, mSvidoba, siyvaruli da sixaruli uflisa Cvenisa

ieso qristesi iyos Tqven yovelTa Tana.

WeSmaritad aRdga qriste!

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1981 w.

saaRdgomo epistole, 1981 w.

Page 72: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 73: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

73

saSobao epistole1982 w.

yovelTa RvTivkurTxeul SvilTa saqarTvelos

marTlmadidebeli eklesiisa, mkvidrTa saqarTveloჲsa

da mcxovrebTa Cveni samSoblos sazRvrebs gareT

„iqmen morwmune vidre sikudiladmde, da mogce

Sen gჳrgჳni igi cxorebisaჲ“ (gamocx. 2, 10).

ristesmier sayvarelno saqarTvelos eklesiis wmida

sinodis wevrno, yovladsamRvdelono mitropo litno,

mTavarepiskoposno da episkoposno, moZRvarno da di a konno,

ber­monazonno, Zmano da dano, Zeno da asulno sa qarTvelos

ma r Tlmadidebeli eklesiisa!

saSobao epistole minda daviwyo wmida petre mociqulis

Page 74: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

74

sityvebiT: „yovelni erT­zraxva iyveniT, mowyale, ZmaT moyua­

re, Semwynarebel, mdabal. nu miagebT borotsa borotisa wil,

nuca ginebasa ginebisa wil, aramed winaaRmdgomsa akurTxevdiT

da uwyodeT, rameTu amisTჳs mebr iCineniT, raჲTa kurTxevaჲ

daimkჳdroT“ (1 petr. 3, 8­9).

yovelive es nayofia rwmenisa da siyvarulisa. es erTa­

derTi gzaa, romliskenac mogviwoda ufalma ieso qristem,

romlis Sobas dRes Cven zeimiT vdResaswaulobT.

Soba qristesi – esaa dResaswauli mSvidobisa da Tavgan­

wiruli siyvarulisa. esaa dResaswauli RvTisa da adamianis

erTianobisa; esaa dResaswauli, rodesac adamianma RmerTi ara

marto sulierad ixila, aramed – xorcieladac; rodesac kaco­

briobis winaSe gaixsna zemiwieri naTeli RvTiuri gonebisa, im

gonebisa, romelmac Seqmna samyaro Tavisi rTuli kanonebiT.

beTlems daiwyo gzaჲ igi simarTlisaჲ da es gza aucileb­

lad unda ganevlo ara marto macxovars, aramed yovelTa,

ro me lTa hrwmenes igi.

rTuli da ekliania simarTlis gza, magram madlmosi­

lia, radgan erTaderTia, romelsac adamiani saukuno cxov­

rebaSi mihyavs. marTalia, arsebobs sxva gzebic, mimzidvelni

TavianTi miwieri simSvenieriT, simdidriT, fufunebiT, ke Til­

mo wyobiT, magram es gzebi saukuno netarebas gamoricxaven da

adamiani warsawymedelSi mihyavT.

beTlems iSva ieso qriste. „mis Tana cxorebaჲ iyo da cxo ­

r ebaჲ igi iyo naTel kacTa. da naTeli igi bnelsa Sina Cans, da

bneli igi mas ver ewia“ (ioan. 1, 4­5).

es RvTiuri naTelia, naTeli maradiuli simarTlisa

da siyvarulisa, Cveni gzis maCvenebeli varskvlavi. mTavaria

saSobao epistole, 1982 w.

Page 75: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

75

adamians hqondes survili RmerTTan siaxlovisa, romelic

wyaroa siyvarulisa da WeSmaritebisa, raTa yovelTvis mzad

iyos masTan Sesaxvedrad.

yoveli morwmune Tu aramorwmune adamianis cxovrebaSi

ramdenjerme xdeba Sexvedra RmerTTan. ukeTu morwmune adamiani

samudamod ukavSirebs Tavis cxovrebas zeciur xmas, aramorw­

munes arafrad miaCnia igi da am Zaxils eWviTa da undoblobis

TvaliT uyurebs.

III saukunis filosofosi plotine ambobs: „suli veras­

dros ver dainaxavs mSvenierebas, Tu TviTon ar gaxdeba mSven­

ieri; da yovelma adamianma, romelsac surs mSvenierisa da

RvTaebrivis xilva, unda daiwyos imiT, rom igi TviTon unda

gaxdes mSvenieri da RvTaebrivi“.

Zalian xSirad adamiani ver xedavs RmerTs sxvadasxva

Sinagani Tu garegani zRudeebisa da dabrkolebebis gamo, ma­

gram am SemTxvevaSic aqvs swrafva uzenaesisaken, sulierobisa

da RvTaebrivisaken da am sulieri wyurvilis mokvlas xan mec­

nierebisa da teqnikis miRwevebiT, xan ki simdidriTa da vnebebis

dakmayofilebiT cdilobs an kidev misi epoqis romelime sxva

kerps mimarTavs.

sarwmunoeba da siyvaruli ganyenebul da daxSul ide­

ebs ki ar warmoadgens, aramed es aris sicocxle mTeli Tavisi

sisruliT. adamianis cxovrebis erT­erTi mTavari mxare Tavisi

mravalferovnebiT aris ojaxi. aqaa colisa da qmris urTierT­

damokidebulebis sakiTxi, Sviliereba, aRzrda da mravali

sxva.

epistoleSi gansakuTrebiT minda Sevexo zemoxsenebul

sakiTxs, radgan qorwinebisa da ojaxis sakiTxi dRes gansa­

saSobao epistole, 1982 w.

Page 76: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

76

kuTrebiT aqtualuria da yuradRebiT Seswavlas iTxovs. am

sakiTxzea damokidebuli Cveni eris momavali.

yoveli eris cxovrebaSi yvelaze mniSvnelovania sic­

ocxlisunarianoba, Sobadoba, gamZleoba. ojaxs TiToeuli

adamianis cxovrebaSi gansakuTrebuli adgili ukavia. ojaxSi

vibadebiT, vizrdebiT. iq yalibdeba Cveni zneobrivi normebi.

colqmruli siyvaruli moraluria, masze RvTis locva­

kurTxevaa, igi sulierad amaRlebs col­qmars, aZlierebs maTSi

urTierTswrafvas. colqmruli siyvaruli mSvenieria siWabukis

wlebSi, magram aranakleb mSvenieria da saintereso xandazmu­

lobaSi. aseT siyvaruls axasiaTebs Tavganwirva. SeiZleba

moviyvanoT uamravi magaliTi, rodesac adamianebi dReebsa

da Rameebs atareben avadmyofi qmrebis, colebisa Tu Svilebis

sarecelTan, roca isini ofls Rvrian sayvareli adamianebis

bednierebisa da keTildReobisaTvis. amis saukeTeso magaliTi

Cveni mSoblebi arian.

qristianuli qorwineba gulisxmobs Tavganwirvas, oja­

x i sadmi pasuxismgeblobas, sulier da fizikur srulyofas.

am a ve dros qorwinebiT xdeba adamianis mTeli cxovrebis

fe riscvaleba. cnobili romauli kanoni qorwinebis Sesaxeb

am bobs: „qorwineba ar aris mxolod SeuRleba, aramed – SeT­

a n xmeba“.

jer kidev I saukunis dasasruls wmida egnate antioqieli

werda: „isini, romelnic qorwindebian an Txovdebian, episkoposis

locva­kurTxeviT unda SeuRldnen, raTa qorwineba uflismieri

iyos da ara mxolod xorcieli“ („poli karpesadmi“, 5, 2).

pirveli piroba WeSmaritad qristianuli SeuRlebisa

Tavisuflebaa. qorwineba, romelic fizikuri an moraluri

saSobao epistole, 1982 w.

Page 77: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

77

ZaldatanebiT moxdeba, arakanonieria.

yovelTvis unda gvaxsovdes, rom qorwineba RvTisagan

dadgenili saidumloa. adamisa da evas Sesaxeb bibliaSi vkiTxu­

lobT: „da akurTxa igini RmerTman metyuelman: aRorZndiT

da ganmravldiT, da aRavseT queyanaჲ da eufleniT mas“ (dab.

1, 28).

ufalma ieso qristem Tavisi daswrebiT akurTxa qor­

wili kanas galileaSi. mociquli pavle wers: „kacad­kacadsa

Tჳsi coli esჳn, da TჳToeulsa Tჳsi qmari esჳn. colsa qmari

igi Tananadebsa pativsa miscemdin, egreTca coli – qmarsa“ (1

kor. 7, 2­3).

mravali sociologis azriT, Tanamedrove sazogad o ­

e baSi ojaxi adamianTa Soris WeSmariti urTierTdamoki d e­

bulebis ujreds warmoadgens. igi adamianis pirovnebis zneob­

rivi da sulieri TviTmyofadobis ganviTarebis samyaroa.

oja xia swored is oazisi, sadac unda aRdges pirovnebis Rirseba

da miRweul iqnes adamianTa Soris harmoniuli urTierToba,

sadac gaTvaliswinebuli iqneba rogorc mTeli ojaxis, ise misi

calkeuli wevris interesebi.

daqorwinebisas meuRleebs unda axsovdeT, rom qorwine­

bas piradi Tavisuflebis zneobrivi SezRudva moaqvs, magram

meuRleTa urTierTsiyvaruli da maTi siyvaruli Svilebisadmi

am msxverpls sruliad anazRaurebs.

ojaxis darRveva, ganqorwineba, upirveles yovlisa, dam­

Rupvelad moqmedebs bavSvebze. bavSvebi Zalze mtkivneulad da

mZimed ganicdian ojaxis darRvevas. ojaxidan erT­erTi mSob­

lis wasvlas bavSvi pirad tragediad iRebs, rac mis cxovrebasa

da fsiqikaze Rrma da ganukurnebel iaras tovebs.

saSobao epistole, 1982 w.

Page 78: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

78

ojaxi erTiani organizmia, romelsac erTi Tavi unda

hqondes da es Tavi qmari unda iyos.

„Tav dedakacisa – qmari“ (1 kor. 11, 3);

„viTarca eklesiaჲ damorCilebul ars qristesa, egreca

colni – TჳsTa qmarTa yovliTa“ (efes. 5, 24).

„colni TჳsTa qmarTa daemorCileniT, viTarca ufalsa.

rameTu qmari ars Tav colisa, viTarca qriste Tav ars ekle­

siisa“ (efes. 5, 22­23). magram amave dros qmars didi pasuxismge­

bloba akisria. mociquli pavle wers: „qmarTa giyuarded colni

Tჳsni, viTarca qristeman Seiyuara eklesiaჲ da Tavi Tჳsi misca

misTჳs“ (efes. 5, 25); „esreT jer­ars qmarTaჲ colTa TჳsTa si­

yuaruli, viTarca ჴorcTa TჳsTaჲ, rameTu romelsa uyuardes

coli Tჳsi, Tavi Tჳsi uyuars“ (efes. 5, 28).

keTili da erTguli coli – es udidesi bednierebaa

adami anisaTvis. brZeni solomoni ambobs: „romelman poos

coli keTili, upovnis madli, xolo miuRebies siwynare uflisa

mi er. romeli gandevnis colsa keTilsa, gandevnis keTilTa,

xo lo romelman ipyras meZavi, ugunur da ara wmida ars“ (igav.

18, 22­23). „dedakaci mჴne vin poos, uZvires ars qvisa mravalsa­

syidlisaTa“ (igav. 31, 10). „dedakaci gonieri kurTxeul ars,

xolo moSiSni uflisani, amas raTa aqebden “ (igav. 31, 31). „de­

daTa brZenTa aRaSenes saxlni, xolo ugunurman aRmoTxara

xe liTa TჳsiTa“ (igav. 14, 1).

meuRleTa cxovrebaSi yvelaze mTavari piroba erTg u­

lebaa. siZva ojaxis siwmindes arRvevs da mZime codvaa RvTis

winaSe. saRmrTo werilSi amis Sesaxeb naTqvamia: „patiosan ars

qorwili yovliTave da sawoli Seuginebel; xolo meZavni da

memruSeni sajnes RmerTman“ (ebr. 13, 4).

saSobao epistole, 1982 w.

Page 79: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

79

gansakuTrebuli pasuxismgebloba akisria agreTve Sv ­

i lebsac. maTi bedniereba da keTildReoba bevradaa da m o ­

kidebuli imaze, Tu rogor epyrobian isini mSoblebs. erT­er­

Ti aTi mcnebidan (romelic moses RmerTma sinas mTaze mi sca)

pirdapir miuTiTebs: „pativi uyav mamasa Sensa da dedasa Se nsa,

vi Tarca gamcno ufalman RmerTman Senman, raTa keTili ge yos

Sen, da dRegrZel iyo queyanasa zeda, romel igi ufalman Rm ­

e rTman Senman mogces Sen“ (rjl. 5, 16).

winaswarmetyvel moses dros sasjeli mkacri iyo: „ro me­

lman sces mamasa Tvissa, da dedasa Tvissa, sikudiliTa mo kudin“

(gam. 21, 17).

mSoblebis pativiscemaze mociquli pavlec miuTiTebs:

„Svilni morCil iyveniT mama­dedaTa TquenTa uflisa mier,

rameTu ese ars samarTali.

pativ­ec mamasa Sensa da dedasa Sensa, romel­ese ars mc­

n ebaჲ pirveli aRTqumasa Sina, raჲTa keTili geyos Sen, da iyo

dRe grZel queyanasa zeda“ (efes. 6, 1­3).

qali, upirveles yovlisa, dedaa. dedobis ZiriTadi fun­

qciis Sesruleba gansazRvravs mis saerTo saxes, mis Ri rsebas

rogorc adamianisas, gamgrZelebels kacTa naTesavisa. Znelia

gageba qalisa, romelic gaurbis Tavis ZiriTad movaleobas –

dedobas. aseT qals eufleba egoizmi, zedmeti siyvaruli Tavisi

Tavisa, swrafva drostarebisaken, mas eu f lebian sxvadasxva

saxis vnebani da im unayofo xes emsga vseba, romelzec saxareba­

Sia saubari. dRevandel pirobebSi qalebis didi nawili dgas

problemis winaSe – imsaxuros da Tan Svilebic aRzardos.

Svilis Sedegiani aRzrda mxolod im ojaxSia SesaZle­

beli, sadac mas adamianis, samSoblos, mSoblebis, bunebisa da

saSobao epistole, 1982 w.

Page 80: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

80

wignis, sikeTisa da simarTlis siyvaruls aswavlian; as wavlian

rwmenasa da locvas, sadac mSoblebs Soris megob roba da ur­

TierTpativiscema sufevs, sadac ara mxolod ba vSvisagan mo­

iTxoven maRalzneobriv Tvisebebs, aramed TviT mSoblebic

moraluri normebis damcvelni arian.

qorwineba, romelSic bavSvebi arasasurvelia, egoi zmze,

vn e bebsa da, maSasadame, siyvarulis mdabal saxezea damyare­

buli.

minda gansakuTrebiT Sevexo Sobadobis regulirebis

sakiTxs, radgan es Cveni drois avadmyofobad iqca. yvela

Cvengans unda axsovdes, rom aborti udidesi codvaa RvTis

wi naSe da danaSauli eris winaSe. es aris mkvleloba cocxali

ad a mianisa, sakuTari vaJisa an qalisa, rac velur mxecebsac ki

ar axasiaTebs.

meeqvse msoflio krebis 77­e muxli pirdapir ambobs, rom

adamiani, Camdeni am mZime codvisa, rogorc kacis mkvleli, ise

unda daisajos.

TviTon gansajeT, CanasaxSive rom moeklaT da ar dabade­

buliyo SoTa rusTaveli, daviT aRmaSenebeli, Tamar mefe,

ilia WavWavaZe, vaJa­fSavela, kaTolikos­patriarqni: kirioni,

kalistrate da sxvani, ra iqneboda Cveni ena, istoria, kultura

da, saerTod, sulieri saxe saqarTvelosi. SeiZleba bavSvs,

romlis mokvlac mSoblebma gadawyvites, eloda momavali

udidesi mecnierisa, poetisa an wmindanisa. SesaZloa is erT­

er Ti imaTgani yofiliyo, visac Cveni eris didebasa da siamayes

uwodeben.

bavSvebi momavalia Cveni erisa, matarebeli misi sulieri

da kulturuli faseulobebisa, erisa, romelsac didi qris­

saSobao epistole, 1982 w.

Page 81: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

81

tianuli tradiciebi da istoria aqvs. magaliTisaTvis minda

movitano statistikuri monacemebi: Sua aziis oTxi res publika,

sadac cxovrobs SedarebiT cota – 8,4 procenti sa bWoTa kav­

Siris mosaxleobisa, mTel saxelmwifos axalSobilTa erT

mesameds aZlevs.

amasTan, mokavSire respublikebs Soris saqarTvelos

erT­erTi ukanaskneli adgili uWiravs.

es faqti samwuxaroa da dasafiqrebeli, gansakuTrebiT

imaTTvis, romlebic am mZime danaSauls sCadian.

mogiwodebT Tqven, Cemo suliero Svilebo, nu mimarTavT

aborts, nu CaidenT am sazarel codvas. gaxsovdeT, rom aborti

aris mkvleloba udanaSaulo da umweo vaJisa Tu qalisa. arc

erT mters ar amouwyvetia imdeni adamiani, ramdenic am Semzara­

vi danaSauliT gawyvetila. nu SegaSinebT Svilebis simravle,

RmerTi mogcemT Tqven Zalasa da SesaZleblobas, gazardoT

isini Cveni erisaTvis.

mogmarTavT Tqven, dedebo! Sviliereba da bavSvebis aRz­

rda udidesi Rvawlia, romelic yvela sxva samsaxurze maRla

dgas. Tqvenzea damokidebuli Cveni eris momavali. gviCveneT

magaliTi rwmenisa da siyvarulisa, siyvarulisa RvTisa da

samSoblosadmi. gviCveneT magaliTi Tavganwiruli dedobisa,

iyolieT imdeni Svili, ramdensac gaCuqebT RmerTi. Svilebi

Tqveni sayrdenni iqnebian sibereSi da imedi Cveni erisa. Cveni

bavSvebi unda asaxavdnen TavianT TavSi yvelafers, rac Seadgens

kulturul simdidres Cveni erisas. dedis rZesa da alersTan

erTad bavSvebma unda Seisisxlxorcon yvelaferi, rac axasi­

aTebs Cvens qristesmoyvare ers: Rrma rwmena, mxurvale siyvar­

uli RvTisa da adamianisa, Cveni samSoblosi, pativiscema sxva

saSobao epistole, 1982 w.

Page 82: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

82

erebisa da maTi kulturisa, yvela is sikeTe, riTac amayobdnen

Cveni saxelovani winaprebi.

saqarTvelom jer kidev uZvelesi droidan SeiTvisa

maRali kulturis sxvadasxva nakadi. misTvis axlo iyo ka co ­

briobis sulis yvelaze mtkivneuli da amaRlebuli pro blemebi:

sulis srulyofisa da adamianis ganRmrTobi sa sarwmunoebisa

da siyvarulis saSualebiT, eklesiisa da sa xelmwifos, qris­

tianobamdeli da qristianuli kultureb is urTierTobisa,

filosofiuri azrovnebisa, mwerlobisa da arqiteqturisa,

ferwerisa da musikisa; yovelive es mwvaved idga da dResac

dgas Cveni xalxis winaSe. rac yvelaze mTavaria, saqarTvelos

yovelTvis hqonda udidesi Sinagani Zala Tavisi mowameebis,

ganmanaTleblebis, poetebis, mxatvrebisa da Tavisi uSiSari da

Tavisuflebismoyvare xalxis saxiT. erT­erTi mTavari wyaro,

saidanac qarTvelebi iRebdnen Ta v ianT sulier Zalebs – esaa

uZvelesi da madliani qarTuli ena, romelzec saocrad mdida­

ri literatura Seiqmna, esaa ena, romlis Sesaxeb Rirsma mama

ioane­zosimem Tqva: „yoveli saidumlo amas enasa Sina damarxul

ars“.

cxovreba brZolaa, brZola mZafri da ulmobeli, ro m­

e lSic adamianis xasiaTi, misi Semecneba, misi Zala yalib deba.

am mudmivma brZolam gaaZliera Cveni xalxi sulierad da

fi zikurad. Cven axla gvikvirs, rogor SeZlo qarTvelobam

amdeni uTanasworo brZolis gadatana. Zala xalxisa da ekles­

i is erTianobaSi iyo. mxvneli, xelosani, mebrZoli, beri, pa­

triarqi, mefe, poeti, yvela erTi suliT iyo ganmsWvaluli

– Rrma rwmeniT simarTlis gamarjvebisa. eZebdnen maradiul

WeSmaritebas da wuxdnen, roca ver poulobdnen mas. Cveni Zala

saSobao epistole, 1982 w.

Page 83: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

83

Cveni sulis sidiadeSia: Cveni monastrebi, taZrebi ara mxolod

TavianT pirdapir daniSnulebas asrulebdnen, aramed akade­

miebi, samecniero da kulturuli centrebi iyvnen. es iyo zeimi

sulisa, zeimi maradiuli simarTlisa. swored am simarTles

mivyavarT dRes win da gveZaxis ara marto Cven, aramed yvelas:

„naTeli qristesi gangvanaTlebs yovelTa“.* magram yvelas

ar esmis simarTlis Zaxili, xolo zogierTebi uaryofen mas.

simarTle urCia, igi iyo da iqneba, miuxedavad Cveni damokideb­

ulebisa misadmi. ieso qriste ambobs: „da scnaT WeSmariti, da

WeSmaritebaman gangaTavisuflnes Tquen“ (ioan. 8, 32).

amrigad, WeSmaritebis Secnobis gareSe ar arsebobs

pr o gresi, SeuZlebelia sulieri aRmavloba. qristianuli

Tavisufleba ganuyofelia WeSmaritebisagan. Cven samudamod

un da SevinarCunoT erTguleba simarTlisa da im maRali idea­

l ebisa, romlebisTvisac mogviwoda RmerTma, erTguleba xa­

lxisa da samSoblosi; mxolod am SemTxvevaSi miiRebs adamiani

„cxovrebis gvirgvins“. „iqmen morwmune vidre sikudiladmde, da

mogce Sen gჳrgჳni igi cxorebisaჲ“ (gamocx. 2, 10).

rogorc adamianis sxeulis organoebi asruleben sxva da­

sxva funqcias da erTmaneTs avseben, aseve sxvadasxva Rir sebis

pirovnebebi urTierTdaxmarebas saWiroeben.

Cven gvWirdeba mSvidoba da siyvaruli. esaa kacobriob­

is wyurvili. Cven mowmeni varT msoflioSi TermobirTvuli

omis realuri saSiSroebisa. Cven unda gamoviyenoT Cvenze

da mokidebuli yvela SesaZlebloba da SevqmnaT pirobebi

Sromismoyvare mSvidobiani cxovrebisaTvis, raTa msoflio

katastrofa Tavidan aviciloT.

„aRorZndebodeT madliTa da mecnierebiTa uflisa da

saSobao epistole, 1982 w.

* პირველშეწირულის წირვა

Page 84: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

84

macxovrisa Cuenisa iesu qristesiTa“ (2 petr. 3, 18).

qristianoba religiaa mSvidobisa, srulyofili si y va ­

rulisa da maradiuli sixarulisa. adamianisaTvis umaRlesi

bednierebaa sxva adamianisTvis sixarulis miniWeba.

Cemo Zvirfaso Tanamemamuleno! yvelas gilocavT qri­

stes Sobis dResaswauls da gisurvebT, rom yoveli Cvengani iy­

os WeSmariti RvTis msaxuri da, aqedan gamomdinare – mSvidobis,

si yvarulisa da Tavisuflebis Tanamoziare.

„aznaurebiTa miT, romliTa qristeman Cuen ganguaazn­

aurna, mtkiced degiT“ (gal. 5, 1).

„madli uflisa Cuenisa iesu qristesi sulisa Tquenisa

Tana, amin!“ (filip. 4, 23).

qristes Soba

Tbilisi, 1982 w.

saSobao epistole, 1982 w.

Page 85: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

85

saaRdgomo epistole1982 w.

wmida sinodis wevrebs – yovladsamRvdelo mitropolitTa,

mTavarepiskoposTa da episkoposTa, moZRvarTa da diakonTa,

patiosan ber­monazonTa da yovelTa saqarTvelos

qristes mier sayvarel sapatriarqos SvilTa, mkvidrTa

saqarTveloჲsa da mcxovrebTa Cveni samSoblos sazRvrebs gareT

„RmerTi naTel ars“ (1 ioan. 1, 5).

ristes mier sayvarelno wmida sinodis wevrno – yovl­

adsamRvdelono mitropolitno, mTavarepiskoposno da

episkoposno, moZRvarno da diakonno, ber­monazonno, Zmano

da dano, Zeno da asulno saqarTvelos marTlmadidebeli ek ­

Page 86: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

86

lesiisa, mkvidrno saqarTveloჲsa da mcxovrebno Cveni samSo­

blos sazRvrebs gareT.

„Zmano, gixaroden, ganmtkiceniT, nugeSinis­cemul iqmne­

niT, nugeSinis­scemdiT, masve zraxevdiT, mSჳdobasa hyofdiT;

da RmerTi siyuarulisaჲ da mSჳdobisaჲ iyavn Tquen Tana“ (2

kor. 13, 11).

wyalobiT RmrTisaჲTa dadga es kurTxeuli dRe qri stes

brwyinvale aRdgomisa, rodesac Cveni gulebi savsea srulyof­

i li siyvaruliTa da zemiwieri sixaruliT, rodesac Zlevis

galobas SehRaRadebs ca da qveyana aRdgomil macxovars. aR­

v sili RvTaebrivi siyvaruliTa da sixaruliT, guliTadad

gilocavT am udides dResaswauls:

qriste aRdga!

maradiuli da ganuzomelia es sityvebi. qristes aRdgoma

ara marto saxarebiseuli istoriis, aramed qristianuli ek le­

siis cxovrebis udiadesi movlenaa, igi saxea Cveni aRd go misa,

winauwyebaa eklesiis aRdgomisa, romelic qristes sxeuls wa­

rmoadgens.

wmida aTanase didis moZRvrebiT, „ufalma cxovnebis um­

Ta vres miznad cno, gamoecxadebina aRdgoma Tavisi sxeulisa,

ra Ta amiT eCvenebina niSani sikvdilze gamarjvebisa da daerw­

munebina yovelni, rom daxsnil ars xrwnileba da momadlebul

ars uxrwneloba“ (swavlani, w. 1, gv. 219).

adamiani mowodebulia ara marto sulieri xedvisa da

Rv Tis SemecnebisaTvis, aramed – ganwmendisa, feriscvalebisa

da RmerTTan SeerTebisaTvis. qristianis mizania daamyaros

saaRdgomo epistole, 1982 w.

Page 87: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

87

kavSiri RmerTTan wmida Svidi saidumlos da ganuwyveteli

locvis meSveobiT. aq RvTis nebas adamianis neba unda Seerwyas.

am kavSirSia arsi siwmidisa da siyvarulisa.

wmida mamebi gvaswavlian, rom Tu adamianis neba emorCi­

leba RvTis nebas, maSin misi sicocxle RvTiuria. magram rogor

mivaRwioT amgvar kavSirs RmerTTan? es SesaZlebelia mxolod

eklesiaSi. yvelani, vinc arian wevrni eklesiisa, atareben rC­

eulTa beWeds ara imitom, rom mxolod maT daimkvidron sau­

kuno netareba, aramed raTa Secvalon da gaaerTianon mTeli

kacobrioba, dayofili codviTa da egoizmiT.

qristianebi unda gaerTiandnen ara garegani niSnebiT,

aramed Sinagani arsebiT, rogorc gaerTianebulia sampirovani

wmida sameba erTarsebad, da qristianTa es gaerTianeba erT

azrsa da erTsulovnebaSi unda vlindebodes.

eklesiis cxovrebaSi, rogorc saidumloSi, aris ori

mxare: garegnuli mxare, romelic moicavs adamianis am qveyniur

cxovrebas, dafuZnebuls qristianul rwmenasa da siyvarulze;

da meore mxare – mistikuri, romelic iwyeba aq, dedamiwaze da

zeciuri sasufevlis maradiulobaSi grZeldeba.

vin SeiZleba ekuTvnodes qristes eklesias?! is, visac

sworad swams da aRiarebs wmida samebas, vinc miiRo saidumlo

naTlisRebisa, vinc SeerTebulia RmerTTan da moyvasTan

siyvaruliT, emorCileba da aRiarebs sjulis kanonebs, vinc

eziareba taZarSi Sesrulebul wmida saidumloebebs, romelnic

samRvdeloebis mier wmida mociqulTagan miRebuli madliT

aResruleba.

adamiani eklesiaSi unda gaxdes ara mxolod sulieri,

aramed valdebulia iyos wmida, raTa daimkvidros sasufeveli

saaRdgomo epistole, 1982 w.

Page 88: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

88

RvTisa. „wmidaa wmidaTa“, – xmobs mRvdeli saRmrTo liturgiis

dasasruls, roca aRamaRlebs wmida tarigs, ganwesebuls wmida

ziarebisaTvis. am or sityvaSi Rrma azria: qristes wmida xorci

gankuTvnilia mxolod wmidaTaTvis, e.i. maTTvis, vinc sinanu­

lisa da aRsarebis saidumlos wyalobiT Tavisi Sinagani sam­

yaros ganwmendiT wmida gaxda.

Tavi eklesiisa aris ufali ieso qriste, suli eklesiisa –

suli wmida, wevrni eklesiisa varT Cven, romelTac gvwams wmida

sameba, varT naTelRebulni da ziarni yovelTa saidumloTa.

eklesiis saSualebiT iRebs morwmune mrevli RvTis madlsa da

niWTa sulisa wmidisaTa.

maSasadame, ra aris eklesia? eklesia warmodgeba berZ­

nuli zmnisagan „ekkleo“, rac niSnavs vuxmob, movuwodeb, veZaxi

Sekrebaze, krebaze. amrigad, eklesia aris im adamianTa krebuli,

romelnic RmerTma amoirCia da TavisTan moixmo.

mTavari arsi eklesiisa aris is, rom morwmune, misi we ­

vri, ganuwyvetel kavSirSia mama RmerTTan, Ze RmerTsa da wm­

ida sulTan. eklesiaSi xdeba saidumlo Sexvedra adamianisa

RmerTTan (ioan. 17, 21­26).

eklesiis yoveli wevri qristesia – qristiania. adamiani,

romelic Tavis Tavs Tvlis morwmuned da ar aris eklesiis

wevri, ar aris nawili erTisa vazisa, ar aris Sezrdili qristes,

ar imyofeba masSi, ar asrulebs mis mcnebebs, ar aR marTula

cocxal qvad eklesiis SenobaSi – aseTi adamiani marto imyofe­

ba aRelvebul zRvaSi, romelic aucileblad STanTqavs mas.

ra axasiaTebs qristes eklesias? eklesia erTiania, wmi­

daa, kaTolike da samociquloa. igi daarsda sulTmofenobis

dRes. qristes eklesiis pirvelni wevrni mudam imyofebodnen

„moZRurebasa mas mociqulTasa da ziarebasa, da gantexasa puri­

saaRdgomo epistole, 1982 w.

Page 89: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

89

sasa da locvasa... aqebdes RmerTsa... xolo ufali SesZinebda

cxovnebulTa dRiTi­dRed eklesiasa“ (saqme. 2, 42, 47). ekle­

siaSi ar aris gayofa, misi wevrebi ar arian erTmaneTisadmi

mtrulad ganwyobili damoukidebeli jgufebi, maT aqvT erTi

guli, erTsul arian, maT xelmZRvanelobs erTi da igive suli

wmida, isini Seadgenen erT mTlianobas – qristes sxeuls. mx­

olod eklesiaSi da eklesiis locviT SeiZleba gaxdes adamiani

taZari sulisa wmidisa.

eklesia sulia erisa.

eklesiaSi yvelaferi erTiani unda iyos: erTi Tavi – ufa­

li ieso qriste, erTi suli RvTisa, romeli yovelTa aRavsebs,

erTi moZRvreba rwmenisa da cxovrebisa, erTni macxovnebelni

saidumloni, rac yvelasaTvis aucilebelia.

eklesia erTia, magram dayofilia adgilobriv da ero­

vnul eklesiebad, romelnic arian wevrni erTi wmida msof­

lio samociqulo eklesiisa. masSi Sedian: konstantinopolis,

aleqsandriis, antioqiis, ierusalimis, ruseTis, saqarTvelos,

serbeTis, rumineTis, bulgareTis da sxv. eklesiebi. wmida kv­

ipriane amis Sesaxeb SesaniSnavad ambobs: „mze gamohyofs uamrav

sx ivs, magram naTeli erTia; xes gaaCnia totebi, magram igi er­

Tia; nakadulni erTi saTavidan gamoedinebian..., ganacalkeve

mzis sxivi mzisgan – erTianoba ar dauSvebs sinaTlis calke

ar sebobas; CamoaWeri xes toti – CamonaWeri dakargavs sicocx­

les; gaTiSe nakaduli saTavisagan – nakaduli daSreba. msgavsad

amisa, uflis naTliT gaciskrovnebuli eklesia msoflios

hfens Tavis sxivebsa da amave dros is mainc erTia, ar irRveva

mTlianoba misi sxeulisa, mTel qveyanaze gadaSlili aqvs Ta­

visi nayofieri totebi“.

eklesiis erTianobasTan organuladaa dakavSirebuli

saaRdgomo epistole, 1982 w.

Page 90: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

90

eklesiis siwmide. rogorc cnobilia, codva aris mizezi dayofi­

sa. codvis daTrgunva, upirveles yovlisa, Tavad adamians

amTlianebs, mas RmerTsa da moyvasTan akavSirebs.

siwmide eklesiisa TviTmyofadi da uryevia.

Tuki eklesia RvTis sxeulia, gana SeiZleba qristes sx­

e u li ar iyos wmida? eklesiis siwmide qristes sxeulis siwm­

i didan gamomdinareobs, amitom eklesia uZlevelia: „amas

kldesa zeda aRvaSeno eklesiaჲ Cemi, da bWeni jojoxeTisani

ver ereodian mas“ (maT. 16, 18).

eklesiis yoveli wevri, miuxedavad Tavisi naklovanebe­

bisa, Tu misi cxovreba RvTisaTvis saTnoa, suliwmidis ma d liT

imoseba. eklesiaSi suliwmidis madlis zemoqmedebiT xdeba

adamianis ganwmenda codvebisagan da misi sulieri ganaTleba,

madli RvTisa gardaqmnis adamians, ris Sedegad codvili pov­

ebs ganmarTlebas da xdeba wminda.

wmida irineos lioneli (II s.) Semdegnairad aRwers ek­

lesiis mTlianobas: „eklesiam, Tumca igi ganfenilia qve ynis

kididan kidemde, miiRo mociqulTagan da maTi mowafeebisa­

gan rwmena... am qadagebasa da rwmenas eklesia mtkiced inaxavs,

rogorc erT WerqveS mcxovrebi ojaxi, da swams, ro gorc mqones

erTisa sulisa da erTisa gulisa; Tanaxmad am isa, qadagebs da

aswavlis... Tumca erebi msoflioSi sxvada s xvaa, maTi gadmo­

cemis Zala erTi da igivea. arc eklesiebs, da fuZnebulT ger­

manul qveynebSi, arc iveriis eklesiebs, arc keltebs, arc aR­

mosavleTSi, arc egvipteSi, arc libiaSi... gansxvavebulad ara

swamT; rogorc mze, qmnileba RvTisa, qveyanaze erTi da igivea,

aseve qadageba WeSmaritebisa yvelgan anaTebs da gananaTlebs

yovelTa kacTa, romelTac surT Secnoba WeSmritebisa“ (wmida

irineos lioneli. eretikosTa winaaRmdeg, 1, 10, 1­2).

saaRdgomo epistole, 1982 w.

Page 91: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

91

CvenTvis miT ufro Zvirfasia eklesiis am didi maswav­

leblis sityvebi, ramdenadac igi magaliTisaTvis asaxelebs

iveriis eklesiebs, rogorc SemnarCunebelT mociqulTa rwme­

nisa da WeSmaritebisa jer kidev II saukuneSi. aqedan Cans, rom

kapadokiidan wmida ninos mosvlamde iveriis eklesia ukve

arsebobda da mociqulTa rwmenis damcveli iyo.

qristes eklesiis erT­erTi ZiriTadi Taviseburebaa sam­

Rvdeloebis erTianoba. wmida kvipriane karTageneli ambobs:

„msoflio eklesia erTia, ganuSorebeli da ganuyofelia. ami­

tom unda gaerTiandes yvela mRvdelmTavari erT mTlianoba­

Si“. sxvagan igive wmida mama wers: „es mTlianoba mtkiced unda

davicvaT Cven, eklesiis TavSi mdgomma episkoposebma, raTa

vaCvenoT, rom TviT episkoposebi erTni da ganuyofelni ar­

ian“.

wmida ioane oqropiri, konstantinopolis mTavare p is­

koposi, romelic cxovrobda IV s­Si da saqarTveloSi aR asrula

Tavisi amqveyniuri cxovreba, SesaniSnavad wers qr i stianTaTvis

eklesiis aucileblobaze: „SeuZlebelia zRvis gadacurva gemis

gareSe. qristes wmida eklesia dedamiwaze igivea, rac gemi zR­

vaSi. am sulieri gemis baton­patroni TviT yovlisSemZle mama

RmerTia, saWeTmpyrobeli – mxolodSobili Ze misi, wamyvani

qari – suli wmida, mmarTvelni gemisa arian mociqulni da

maTi memkvidreni, – moZRvarni da maswavlebelni eklesiisani,

mgzavrni – marTlmorwmune qristianeni, Ziri da safuZvelia

marTali rwmena wmidisa samebisa, kedlebi, wina nawili da

gemis saWe warmodgenilia rogorc sarwmunoebis dogmatebi,

RvTis mcnebebi, gadmocemani eklesiaTa, kanonni mociqulTa da

msoflio krebaTa“.

Cven xSirad vsvamT kiTxvas: ra gaakeTa warsulSi eklesiam

saaRdgomo epistole, 1982 w.

Page 92: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

92

Cveni xalxisaTvis, asrulebs Tu ara dRes igi Tavis macxovnebel

misias, rogoria eklesiis roli momavalSi?! Tu Cven realurad

ar ganvixilavT eklesiis mniSvnelobas warsulSi, ver SevZlebT

naTlad davinaxoT misi awmyo da momavali.

ra mogvca eklesiam warsulSi? bevri ram, riTac amayobs

Cveni eri xelovnebis, literaturis, arqiteqturisa da sxva sf­

eroSi, qristianuli sulierebisa da civilizaciis safuZvelze

Seiqmna. Cveni eklesia daarsda maSin, rodesac romis imperiaSi

varskvlavebr amobrwyinda aTeulaTasobiT mowame, rodesac

egviptisa da iordanes udabnoebSi moRvaweobdnen Rirsi mamebi,

romelTa marxvisa da locvis Rvawli yovelTvis ganacvifrebs

yvela WeSmaritad moazrovne adamians. Cveni eklesia aRmocenda

im dros, rodesac msofliosaTvis cnobili gaxda Rrma RvTis­

metyvelTa da filosofosTa: wmida iustine filosofosis,

klimenti aleqsandrielis, wmidaTa basili didis, grigol

RvTismetyvelis, ioane oqropirisa da sxvaTa Sromebi.

Cvenma xalxma SeiTvisa da Seisisxlxorca mTeli es sul­

ieri neqtari; es sxivebi gardatyda Cveni cnobierebis prizmaSi

da Cvenma xalxma sruliad axali Sedevrebi Seqmna sulieri

saganZurisa. ra iqneboda saqarTvelo wmida ninos, vaxtang

gorgaslis, daviT aRmaSeneblis, SoTa rusTavelis, daviTisa

da konstantines, kaTolikos­patriarqis anton I­is, efrem

filosofosis, petre iberis, ioane petriwisa da mravalTa

sxvaTa Rvawlis gareSe? vis ecodineboda dRes saqarTvelos

Sesaxeb, rom ar gvyoloda beqa opizari, beri damiane? warmoud­

genelia saqarTvelo msoflioSi cnobili tixrul­minanqruli

xatebis, sveticxovlis, jvaris, bolnisis sionis gareSe. aseTi

magaliTebis moyvana aTasobiT SeiZleba. mTeli es saunje Cvenma

saaRdgomo epistole, 1982 w.

Page 93: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

93

xalxma qristianobisa da saqarTvelos eklesiis macxovnebel

sxivTa gavleniT Seqmna.

dRes, mecnierul­teqnikuri revoluciis saukuneSi, ek l­

esia asrulebs udides misias, aRsavsea RvTaebrivi ener gi iT

da, aqedan gamomdinare – madlmosili niWiT, aqtiurad mo ­

nawileobs eris cxovrebaSi, iRvwis mSvidobis dacvis di adi

saqmisaTvis, urTierTgagebisa da samarTlianobis da mya re­

bisaTvis.

eklesiis valia eris gaerTianeba.

saqarTvelos eklesiam yvelaferi unda gaakeTos Cveni

eris sulieri keTildReobisaTvis.

Cven didad gvaxarebs is pozitiuri Zvrebi, romlebic

mimdinareobs ukanasknel wlebSi saqarTvelos respublikaSi.

es winsvla yvelaferSi Cans: marTlwesrigSi, literaturaSi,

xe lovnebaSi, qalaqsa Tu sofelSi. Cven gvaRelvebs ara marto

Sinagani problemebi, aramed yvelas, vinc ar aris gulgrili

Tavisi samSoblosadmi, afiqrebs im TanamemamuleTa – ZmaTa da

daTa bedi, qristiania is Tu musulmani, romelnic aRmoCndnen

Cv eni samSoblos sazRvrebs gareT.

gansakuTrebuli siyvaruliTa da mxurvale grZnobiT

mogmarTavT Tqven, Cveno Zmebo, mcxovrebno samSoblos sa z R­

v rebs gareT, mogmarTavT Tqven, musulmanebo da qristi a nebo,

Cven sisxliT da xorciT erTni varT, miuxedavad ga nsxvavebuli

religiuri Sexedulebebisa. gaxsovdeT, rom Tq veni winaprebi

ganisveneben saqarTvelos wmida miwaSi, nu da iviwyebT vin xarT,

sadaurni xarT, gaxsovdeT RvTisagan da locvili qarTuli

ena da saukuneTa manZilze nakurTxi qa rTuli tradiciebi; gax­

sovdeT, siZulvilisa da sulieri ga yofis daZleva SeiZleba

saaRdgomo epistole, 1982 w.

Page 94: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

94

mxolod siyvaruliT, romliTac ase uxvad dagvajildova

uzenaesma. Cven marad gvaxsovxarT da dRemudam vloculobT

TqvenTvis, Cveni eris SeerTebisaTvis.

am didebulsa da adamianis gonebisaTvis miuwvdomel

dRes qristes aRdgomisa, Cven unda SevxvdeT ganwmendilni, gan­

vaaxloT Cveni sulierni swrafvani da qristianuli Semecnebis

siRrmeSi miveaxloT WeSmritebisa da cxovrebis gzas ­ ufalsa

Cvensa ieso qristes. amasTan erTad, saWiroa gaviazroT moyva­

sis gasaWiri da Semweoba aRmovuCinoT mas.

Cven Rrma aRSfoTebas gamovTqvamT imis gamo, rom Tanda­

Tan matulobs masobrivad momspobi iaraRis raodenoba da

masTan erTad misi gamanadgurebeli Zala. Cveni eklesia darw­

munebulia, rom yvela religiis warmomadgenelTa mso flio

konferencia, romelic a.w. 10­14 maiss moskovSi Se dgeba, iqneba

metad drouli da amave dros aqtualuri. Cveni eklesia miiRebs

aqtiur monawileobas am saerTaSoriso forumSi.

dRes Cven aRvavlenT locvebs mSvidobisaTvis yovlisa

soflisa da maTTvis, vinc iRvwis mSvidobis damkvidrebisaTvis,

vinc Sromobs progresisa da samarTlianobisaTvis.

qristes aRdgomis cxovelmyofeli sxivi aRwevs adami­

anTa gulebSi da avsebs qveyanas siyvaruliTa da sixaruliT.

aRsavse am gamouTqmeli siyvaruliT, guliTadad vulocav

mTel RvTivkurTxeulsa da RvTivdacul Cvens samwysos qristes

brwyinvale aRdgomas. dae, aRdgomilma macxovarma Rirs gvyos

Sesvlad aRdgomis sixarulsa da miRebad gulTa Sina CvenTa

mcnebaTa saxarebisaTa. ufali movals Senda, nu iqmnebi yru da

munj, ganuxven mas karni gulisa Senisani da Semovals igi da

daadgreba Sen Tana.

saaRdgomo epistole, 1982 w.

Page 95: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

95

aRvavlen locvebs, rom yoveli Cvengani gaxdes Rirsi

RmerTTan am saidumlo Sexvedrisa. vusurveb yvelas saukuno

sixaruls, RmerTma akurTxos mTeli qveyana da moaniWos kaco­

briobas keTildReobiTi da mSvidobiTi cxovreba.

aRsrulda! brZanebs ufali: „viqmen me ani da ჵ, dasabami da

dasasruli. me wyurielsa mivsce wyaroჲsa misgan wylisa cxove­

lisa usasyidlod. romelman sZlos, mivsce mas ese yoveli da

viyo misa RmerT, da igi iyos Cemda Ze“ (gamocx. 21, 6­7).

WeSmaritad aRdga qriste!

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1982 w.

saaRdgomo epistole, 1982 w.

Page 96: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 97: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

97

saSobao epistole1983 w.

yovladsamRvdelo mitropolitebs, mTavarepiskoposebs,

episkoposebsa da saqarTvelos marTlmadidebeli

eklesiis RvTivkurTxeul sulier Svilebs, mcxovrebT

saqarTveloSi da mis farglebs gareT!

„aha samkჳdrebeli RmrTisaჲ kacTa Tana,

da daimkჳdros maT Tana, da igini iyvnen

er misa, da igi RmerTi Tavadi mkჳdr

iyos maT Soris“ (gamocx. 21, 3).

ovladsamRvdelo mwyemsmTavarno, saqarTvelos mar­

Tlmadidebeli eklesiis saTno sulierno Svilno, mk­

vidrno saqarTveloჲsa da mcxovrebno mis sazRvrebs ga reT!

RvTis didi siyvarulis wyalobiT kvlavac mSvidobiTa

Page 98: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

98

da keTildReobiT vxvdebiT udidessa da RvTivSemosil dR e­

saswauls – qristes Sobas, zeims, romelic mTlianad mo icavs

yoveli Taobis adamianis gulsa da cnobierebas, za tiks, romel­

ic mefobs saukuneebze. es is sasixarulo da naTelmosili dRea,

rodesac Cven beTlemel mwyemsebsa da aRmosavlel mogvebTan

erTad gonebiT mivemgzavrebiT im gamoqvabulisaken, romelsac

wilad xvda bedniereba, wiaRsa Si na Tvissa mieRo axalSobili

yrma, macxovari qveynisa.

jer kidev qristes Sobamde warmarTuli samyaros sauke­

Teso warmomadgenelni cxovrobdnen imediT, rom RvTis gzis

maZiebeli xalxis gulSi WeSmariti sarwmunoeba aRmocendeboda

da xsnas yovlismimtevebeli RmerTis siyvarulis wyalobiT

moipovebda. I saukunis romaeli istorikosebis, tacitusisa

da svetoniusis mowmobiT, aRmosavleTis teritoriaze mcx­

ovrebTa Soris gavrcelebuli iyo azri imis Sesaxeb, rom maT

moevlineboda mefe, romelic daamyarebda mSvidobasa da wes­

rigs xalxTa Soris. romaeli poeti vergiliusi adidebda im

Cvils, romelic gardamoxdeboda zeciT, momadlebda qveyanas

mSvidobas da daubrunebda dedamiwas „oqros xanas“. kacobrioba

TrTolviT moeloda Zveli aRTqmis winaswarmetyvelebis aR­

srulebas – movlinebas qveynis mxsnelisa da RmrTisa Cuenisa,

ieso qristesi... da bolos, RmerTi ufali gamogviCnda Cven.

qristes Sobis Rames beTlemis zecas moefina angelozTa

sadResaswaulo galoba: „didebaჲ maRalTa Sina RmerTsa da

queyanasa zeda mSჳdobaჲ da kacTa Soris saTnoebaჲ“ (luk. 2, 14).

dRes es diadi qebaTa qeba kvlavac ismis samyaroSi da qris­

tianTa gulebs avsebs usazRvro sixaruliT, romlis arsic wmida

mociqulma ioane RvTismetyvelma ase gamoxata: „da sityuaჲ igi

saSobao epistole, 1983 w.

Page 99: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

99

ჴorciel iqmna da daemkჳdra Cuen Soris... savse madliTa da

WeSmaritebiTa“ (ioan. 1, 14).

kavSiri ufalTan da ziareba RvTiur madlsa da WeSmari­

tebasTan – ai, is sixaruli, rasac emyareba Cveni bedniereba

da keTildReoba. RmerTTan miaxloebiT adamianSi axldeba

yovelive is, rac codvis gamo moispo masSi. qveynad macxo vris

movlinebiT saTave daedo kacobriobis dabrunebas na Tlisa

da WeSmaritebisaken. „amisTჳs Sobil var da amisTჳs mo vivline

soflad, raჲTa vwamo WeSmariti“ (ioan. 18, 37) – brZanebs ufali.

ai, es maradiuli da mxsneli WeSmariteba gv i zidavs Cven.

magram rogor mivaRwioT RmerTTan Sinagan, sulier

er Tianobas? TiToeuli Cvengani grZnobs amis saWiroebas,

ra dganac adamians ukve aRar ZaluZs gaumklavdes im tanjvasa

da winaaRmdegobebs, romlebic gamudmebiT warmoiSoba mis

ga rSemo. aucilebelia Semweoba yovlisSemZle Zalisa, zeciT

ga rdamovlenilisa CvenTvis.

adamiansa da RmerTs Soris kavSirisaTvis aucilebeli

pirobaa uryevi rwmena da Tavdadebuli siyvaruli. es is myari

sa fuZvelia, romelzec unda avaSenoT Cveni sulieri Senoba.

wmida winaswarmetyvelma ioane naTlismcemelma Tavisi qada­

geba Semdegi sityvebiT daiwyo: „SeinaneT, rameTu moaxlebul

ars sasufeveli caTaჲ“ (maT. 3, 2). sinanulisa da Sinagani srul­

yofis gareSe SeuZlebelia RmerTTan miaxleba. qristesTan

rom viyoT da misi yovlisSemZle Semweoba vigrZnoT, pirvel

rigSi, unda ganviwmidoT yovelgvari sulieri da xorcieli

biwisagan, e. i. unda ganvTavisufldeT codvebisagan.

Zalian xSirad Cveni Tavi migvaCnia marTal, wminda ada­

mianad, da amave dros arad vagdebT yoveldRiur codvebs,

saSobao epistole, 1983 w.

Page 100: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

100

ro mlebic satanjvelisken gvibiZgeben. ase vfiqrobT: me aravin

mo miklavs, xolo patar­patara codvebi ki yvelas aqvso. saSi­

Sia amgvari msjeloba. mTa xom Sedgeba rogorc didi qvebisagan,

ise kenWebisganac. RvTis winaSe umniSvnelo codva ar arsebobs,

yovelgvari gardaxdoma uflis mcnebisagan Seuracxyofs mis

sidiades da gvaSorebs mas. mefe da winaswarmetyveli daviTi,

rodesac fsalmuns werda, ZrwolviT uxmobda ufals: „ufalo,

nu guliswyromiTa SeniTa mamxileb me, nuca risxviTa SeniTa msw­

avli me... ara ars mSჳdobaჲ ZualTa CemTa pirisagan codvaTa

CemTaჲsa; rameTu uSjuloebani Cemni aRmematnes Tavsa Cemsa da,

viTarca tჳrTi mZime, damimZimdes Cem zeda“ (fsalm. 37, 2,4,5).

pavle mociquli, eklesiis burji, saxarebis qadagebisa­

Tvis yvelaze metad damaSvrali, wuxda, rom uflis winaSe mxo­

lod codvebiTa da uZlurebiT wardgeboda.

sityva „sinanuli“ ara marto sakuTari codvebis Segnebas

niSnavs, aramed TviTSegnebis gardaqmnasac, rodesac pirovneba

RmrTisadmi, moyvasisadmi, TviT Tavisi Tavisa da cxovre­

bisadmi damokidebulebis axleburad gaazrebas iwyebs. aseTi

adamiani grZnobs Tavis sisustes da, amasTan erTad, eZebs gzas

am mdgomareobidan gamosasvlelad. Rirsi mama isaak asuri

ambobs: „netar ars kaci, romeli Seicnobs uZlurebasa Tvissa,

rameTu codna ese xdeba misTvis safuZveli da sawyisi yovelive

keTilwarmatebisa“ (isaak asuri, 61­e sityva).

rodesac sinanulis gzas Seudgebi, nu iqnebi ugrZnobeli

da gulqva, aramed scan dacema Seni da iglovde codvaTaTvis

SenTa. wmida ioane oqropiri wers: „stirode ara ubralod,

aramed mwared, viTarca petre; sulisa Senisa siRrmeTagan

gadmoRvare nakadulni cremlTani, raTa ufalman mowyalebiT

saSobao epistole, 1983 w.

Page 101: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

101

Segindos Secodebani. kacTmoyvare RmerTi Sengan Sromas iTx­

ovs mcireds da TviT mogagebs didebuls, Sengan elis mizezs,

raTa dagajildovos cxonebiT. Seswire mas cremlni Senni da

man moganiWos Sendoba“ (Txz. t. II, gv. 322­323).

Cven vlaparakobT sinanulze, aRsarebaze, maSin roca

adamianma xSirad arc ki icis, ra unda moinanios, ra iTvleba

codvad. zogierTs miaCnia, rom codva Cveni Tvisebaa. TiTqos

igi Cveni bunebis nawilia. cnobilia, rom adamiani RvTis ms­

gavsad aris Seqmnili. is, rac ar Seesatyviseba Semoqmedis saxes,

ar aris Cveni bunebiseuli. maS, ras warmoadgens codva RvTis­

metyvelTa gagebiT? codva borotebaa, romelic pirovnebaSi

misi nebiT Sedis. boroteba anu codva adamianis buneba ki ar

aris, misi mdgomareobaa. prokle diadoxosis TqmiT: „boro­

tisadmi Cvens midrekilebas sZlevs buneba sikeTisa, radganac

sikeTe arsebobs, boroteba ki ar arsebobs, ufro sworad,

boroteba arsebobs maSin, rodesac mas gamoavlenen“ (saRvTis­

metyvelo Sromebi, 1972 w., gv. 69). codva Sedegia nebis sisustisa

an sneulebisa. igi amboxia RvTis winaaRmdeg, radganac codviT

varRvevT mis mcnebebs. amasTan, is erTgvari senia, romelic

cdilobs damkvidrdes adamianSi da daaavados igi. pirovneba

Tavisi surviliT uTmobs adgils borotebas da Sehyavs codva

Tavis samyaroSi, Tanxmdeba iyos misi morCili.

ase rom, codva ucxo, arabunebrivi mdgomareobaa adamia­

nisa da misgan kaci mxolod sinanuliTa da aRsarebiT Tavisu­

fldeba. codva mravalgvari arsebobs. am epistoleSi mxolod

zogierT maTganze SevCerdebiT, iseTze, xSirad rom gvxvdeba

da gvaSorebs RmerTs.

pirveli da Znelad gamosasworebeli codva ampartavne­

saSobao epistole, 1983 w.

Page 102: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

102

baa. es is pirveli codvaa, angelozi eSmakad rom aqcia. bibliaSi

bevrganaa Tqmuli ampartavnebis Sesaxeb. brZeni solomoni

ambobs: „modis mediduroba da mohyveba damcireba“ (igav. 11,

2); „damxobas win uZRvis ampartavneba, dacemas – qedmaRloba“

(igav. 16, 18). iakob mociqulTan vkiTxulobT: „ampartavanTa

Sehmusravs RmerTi, xolo mdabalTa moscis madli“ (iak. 4, 6).

ra aris ampartavneba? mas Zalian sxartad da lakoniu­

rad ganmartavs Rirsi mama ioane kibisaRmwereli: ampartavneba

ukiduresi siRatakea sulisa. filosofia da msoflio lite­

ratura mdidaria mravalgvari gansazRvrebiTa da magaliTiT

am naklisa, magram daskvna saerToa: qedmaRloba mankieri

grZnobaa, saZraxisi da yovlad damamcirebeli. igi gviCvenebs,

rom pirovneba ar icnobs Tavis Tavs. ampartavans sxvisi upi­

ratesoba aRizianebs. wmida efrem asuris TqmiT, ampartavani ver

itans masze ukeTess, aseTisa an Surs, an ejibreba mas. igi vinmes

Seqebas sakuTar damcirebad da Seuracxyofad iRebs.

meore codva, romelic xSirad gvxvdeba da romelic

da kavSirebulia qedmaRlobasTan, aris mrisxaneba. eklesiast­

es wignSi vkiTxulobT: „nu moswrafe xar sulsa Sina TჳsiTa

gu liswyromad, rameTu guliswyroma wiaRTa Sina ugunurTasa

ganisuenebs“ (ekl. 7, 10). wmida pavle mociquli gvafrTxilebs:

„yoveli simware da risxvaჲ da gulis wyromaჲ da RaRadebaჲ

da gmobaჲ moispen Tquen Soris yovliTurT ukeTurebiT“ (efes.

4, 31). ukeTuri, mrisxane adamiani pirvel rigSi sakuTar Tavs

vnebs, Semdeg ki – sxvebs. risxva uaryofiTad moqmedebs gone­

baze, gulze, nervul sistemasa da, saerTod, mTel organizmze.

Rirsi mama ioane kasiane mrisxanebas sasikvdilo Sxams uwodebs.

mZvinvare kaci veRar sazRvravs; man SeiZleba Seuracxyos susti,

saSobao epistole, 1983 w.

Page 103: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

103

daamciros, gaanawyenos uZluri, SeiZleba iseTi saqcieli Cai­

dinos, suls mouSuSebel Wrilobad rom darCeba sicocxlis

bolomde. guliswyromisa da gulficxelobisagan morCileba,

simSvide, simdable gvkurnavs. ufali gvaswavlis: „aRiReT uRe­

li Cemi Tquen zeda da iswaveT Cemgan, rameTu mSჳd var da mdab­

al guliTa, da hpovoT gansuenebaჲ sulTa TquenTaჲ“ (maT. 11,

29). gulficxelni da mrisxaneni sa b raloni arian; ganerideT

am codvas.

mZime codva, tvirTad rom gvawevs Cven, aris Suri. iakob

mociquli wers: „sada ars Suri da ჴdomaჲ, mun SfoTi da yoveli

borotisa saqmჱ“ (iak. 3, 16). brZeni solomoni ambobs: „nu isereb

kacisa Tana moSurnisa“ (igav. 23, 6).

Suri sxva adamianis keTildReobiT, upiratesobiT anda

sxva raime warmatebiT gamowveuli wyena da gaRizianebaa. igi

yvelas mier dagmobili, magram mainc mravalTaTvis damaxasi­

aTebeli naklia, romlis damalvasac saguldagulod cdilo­

ben. Surma SeiZleba kaci borotmoqmedad aqcios. saocaria, es

codva materialur samyaroSi ufro metad vlindeba; iSviaTad

Tu vinmes SeSurdeba adamianis sulieri miRwevebisa. ar SurT

imisi, visac ufro didi sarwmunoeba da siyvaruli aqvs, vinc

metis momTmenia, vinc keTilTa niWTa mopovebas eswrafvis. iakob

mociqulis epistoleSi vkiTxu­lobT: „xolo ukueTu Suri mware

ga qundes da ჴdomaჲ gulTa Sina TquenTa, nu iqadiT da styuiT

WeSmaritebasa zeda“ (iak. 3, 14). e. i. nu moiwonebT Tavs qristianis

saxeliT da nu icruebT, TiTqos Suri imdenad ubralo ram iyos,

rom igi WeSmaritebas ziarebuli kacisTvis dasaSvebad miiCnioT.

mociquli pavle korinTelTa eklesias afrTxilebda: „ram­

eTu sadaRa Tquen Soris Suri da ჴdomaჲ da ganwvalebani, ara

saSobao epistole, 1983 w.

Page 104: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

104

ჴorcielveRa xarTa da kacobriv iqceviT“ (1 kor. 3, 3); SuriT

anTebuli adamiani kilavs da aZagebs yvelas, visac ejibreba:

mtersa Tu moyvares. xSirad uniWoebs didi pretenziebi aqvT,

saqmiT ki arafers akeTeben da am samwuxaro grZnobis morCilni

patiosan da udanaSaulo adamianebs ganikiTxaven.

ar SeiZleba erTdroulad iyo qristiani da amave dros

SuriT Sepyrobili. siyvaruli da Suri iseve SeuTavsebelia,

rogorc naTeli da bneli.

Zmano da dano Cemno! ganarideT gulni Tqvenni Sursa,

xedvideT ra warmatebas moyvasisa Tqvenisa, ixarebdeT mis

Tana. daexmareT niWmimadlebuls, gamoavlinos Tavisi SesaZle­

blobani. gaxsovdeT, RmerTi Tqvens guls xedavs da mogagebT

simdidrisaebr gulisa Tqvenisa.

aRniSnulis garda arsebobs sxva codvebic: pativmoyva­

reoba, sizarmace, sasowarkveTileba, mruSoba, siZunwe, siZul­

vili, RvarZli, gankiTxva... isini gvaSoreben RmerTs da Sinagan

harmonias urRveven Cvens suls. advili ar aris codvebisagan

ga Tavisufleba. es miT ufro Znelia, Tu isini ukve Cveulebad

qce ulan. mTavaria, adamians Sinaganad sZuldes codva da mis mo­

kveTas cdilobdes. Tu gaqvs survili gamosworebisa, ukve swor

gzaze dgaxar; am dros unda iCqaro taZrisaken. midi mR vdelTan,

rogorc sulis mkurnalTan, da gaumxile Seni na klovanebani.

misi locviTa da kurTxeviT TviT RvTisagan mi iReb Sendobas.

mRvdlis winaSe Tqmuli aRsareba aucilebeli pirobaa

sinanulisa, radganac moZRvars RvTisagan aqvs miniWebuli

ufleba codvaTa mitevebisa. zogjer amboben: ra saWiroa ekle­

siaSi mRvdelTan misvla? gana ar SeiZleba TviT ufals uTxra

Seni codvebi da moinanio mis winaSe? aseT adamianebs ar esmiT

saSobao epistole, 1983 w.

Page 105: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

105

aRsarebis saidumlo da mRvdlis Sendobis Zala. aRsareba gan­

wmendaa, meore naTlobaa, rogorc mas wmida mamebi uwodeben;

igi Serigebaa RmerTTan, Sinagani simSvidea, dawynarebaa.

rodesac Cveni sulieri WurWeli ganspetakdeba, Tavm­

dablad da krZalviT unda miviRoT wmida ziareba.

ra aris ziareba da ratomaa igi aucilebeli? wmida zi­

areba TviT ufalma ieso qristem daadgina saidumlo serobi­

sas. wmida mociqulis, lukas, saxarebaSi vkiTxulobT: ieso

qr i stem „moiRo puri, hmadlobda da gantexa da misca maT da

Tqua: ese ars ჴorci Cemi, TquenTჳs micemuli; amas hyofdiT

mosaჴsenebelad Cemda. egreTve sasumeli Semdgomad serobisa

da Tqua: ese sasumeli – axali Sjuli sisxlisa Cemisaჲ TquenTჳs

daTxeuli“ (luk. 22, 19­20).

RvTis xorcad da sisxlad gardaqmnili puriTa da Rvin­

iT pirvelad mociqulni eziarnen. uflis xorcisa da sisxlis

miRebisas macxovari miuTiTebs, rom adamianisaTvis ar aris

sakmarisi mxolod xorciel purze zrunva, misTvis aucilebelia

sulieri sazrdeli, romelic mas SemoqmedTan daakavSirebs,

xels Seuwyobs misi sulis zeaRsvlas miwidan zeciur eklesia­

sTan SeerTebisaTvis.

maziarebelni, uerTdebian ra macxovars, misi saSua lebiT

ukavSirdebian erTmaneTs mtkice organuli kavSiriT da qmnian

qristes erTian mistikur da amave dros realur sxeuls –

eklesias. yoveli qristiani TveSi erTxel mainc unda eziaros,

rom sulierad ganmtkicdes. es saidumlo exmareba adamians

naklovanebaTa, vnebaTa daZlevaSi, xilul da uxilav mterTa

winaaRmdeg brZolaSi. marxvis dReebSi, vinc marxvas inaxavs,

SeuZlia, yovel kviras eziaros. ase rom, ziareba udidesi sa i­

saSobao epistole, 1983 w.

Page 106: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

106

dumloa; ziarebisas CvenSi viRebT meufesa zecaTasa da qveyani­

s a sa, romlis Zala da Zlierebac sazRvardaudebelia; amiT ki

gve niWeba madli sikeTis qmnisa.

sikeTis qmna adamianis iseTive bunebrivi Tviseba unda

iyos, rogorc keTili xisaTvis keTili nayofis gamo Re ba,

xolo boroteba iseve SeuZlebeli – rogorc „ver ჴel­ew i febis

xesa keTilsa nayofisa xeneSisa gamoRebad“ (maT. 7, 17­18).

„WeSmariti sibrZnismoyvareni da ZmaTmoyvareni, – ambobs

wmida grigol RvTismetyveli, – eswrafvian qmnas sikeTisas Ta­

vad sikeTisaTvis da ara pativisaTvis caTa Sina“ (wmida grigol

RmrTismetyveli, Txz. m. 1889 w. gv. 97).

TiToeuli Cvengani RvTivqmnili mSvenieri WurWelia,

romelic uflis madliT unda iyos savse da warmoadgendes

taZars sulisa wmidisa.

sulieri ganwmendis, aRsarebisa da ziarebis Semdeg ad ­

amiani gardamavali ferebiT mbrwyinavi andamativiT naT obs:

misi suli xdeba savane siyvarulisa, Tavmdablobisa, si mSvidisa,

moTminebisa, siwmindisa, locvisa, marxvisa da sxva im maRal

RirsebaTa, romlebic pirovnebas RvTiT eniWeba.

Zmano da dano, mogmarTavT ra saSobao epistoleTi,

minda Tqveni yuradReba SevaCero im problemaze, romelic

dRes mTel kacobriobas awuxebs. es aris birTvuli ganadgure­

bisagan qveynis dacvis sakiTxi.

saqarTvelos marTlmadidebeli eklesia yovelTvis

iyo da kvlavac darCeba Tavisi saukunovani tradiciebis erT­

guli. igi wmidad icavs da msoflioSi qadagebs xalxTa Soris

urTierTgagebasa da Tanxmobas da amiT xels uwyobs dedamiwaze

mSvidobis SenarCunebisaTvis brZolas. Cveni miswrafeba mSvi­

dobisaken – es qristianuli religiis arsebiTi mxarea. yvela

saSobao epistole, 1983 w.

Page 107: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

107

adamiani da yvela xalxi Tanasworuflebiania. migvaCnia, rom

TiToeuli adamianisa, da gansakuTrebiT ki, morwmune qristianis

valia, yovelgvari saSualebiT win aRudges omis gaCaRebis sa­

frTxes. omisa da mSvidobis problema saerTo problemaa. igi

moicavs da aRelvebs yvelas, ganurCevlad misi religiuri,

kulturuli Tu politikuri Sexedulebebisa, radganac yvela

grZnobs birTvuli katastrofis safrTxes. es saerTo dainter­

eseba gansakuTrebiT naTlad gamovlinda moskovSi, 1982 wlis

10­14 maiss Catarebul msoflio konferenciaze – „religiuri

moRvaweni birTvuli katastrofisagan sicocxlis RvTaebrivi

madlis gadasarCenad“, sadac saqarTvelos marTlmadidebelma

eklesiam aqtiuri monawileoba miiRo. moskovis konferenciis

Semdeg msoflio mowme gaxda Cveni saxelmwifos mier aRebuli

metad mniSvnelovani axali samSvidobo iniciativisa, rom igi

pirveli ar gamoiyenebs birTvul iaraRs. es calmxrivi valdeb­

uleba didi aRfrTovanebiT miiRo msofliom. Tu sxva qveynebis

meTaurnic ikisreben amgvar valdebulebas, SesaZlebeli iqneba

msoflios xsna birTvuli ngrevisagan.

yvelas gvesmis, rom mSvidobisaTvis brZolis saqmeSi

miRweuliT ar SeiZleba davkmayofildeT. aucilebelia ga­

vaerTianoT da gavamravloT mSvidobis momxreTa Zalebi. Cven

aRvavlenT locvebs mSvidobisaTvis mTel msoflioSi, xalxTa

da saxelmwifoTa Soris urTierTndobisa da samarTlianobis

ganmtkicebisaTvis. yovelTvis unda gvaxsovdes mociqulTa

sityvebi: „moiZien mSჳdobaჲ da misdevdin mas“ (1 petr. 3, 11).

gaxsovdes, rom „mSჳdobasa gჳwodna Cuen RmerTman“ (1 kor.

7, 15). „scnaT WeSmariti, da WeSmaritebaman gangaTavisuflnes

Tquen“ (ioan. 8, 32).

WeSmaritebis ZiebaSi saukuneTa manZilze kacobriobam

saSobao epistole, 1983 w.

Page 108: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

108

mravali gza da biliki ganvlo, Tavis Tavze gamoscada da ga­

daitana yovelive, rasac moicavs adamianis suli: miwierebis

uarmyofeli ukiduresi misticizmidan ukidures RvTis uaryo­

famde. da mxolod maSin, roca es gzebi gavlili iyo da Zalebi

amowuruli, dadga Jami, odes sityva xorciel iqmna, mogvevlina

ieso qriste – tarigi RvTisa, romelman aRiRo codvani so f­

lisani.

mxolod qristianobaSi pova Sinagani srulyofa mTeli

kacobriobis religiuri Ziebis xangrZlivma da mZime msoflio­

istoriulma procesma.

saSobao epistole wmida efrem asuris sityvebiT msu rs

davamTavro: „dReჲ ese ars dReჲ cxonebisa, Rameჲ ese mSჳ do basa

da myudroebas mianiWebs msoflios. awindeli Rame ekuTvnis

mSvids (ieso qristes). amisTvis ganagdos yovelman risxuaჲ da

sificxleჲ, daayudos ampartavnebaჲ da zvaobaჲ Tჳsi. aw aRmo­

brwyinda dReჲ igi wyalobisa da nu eufleba vismes grZnobaჲ

Surisgebisa wyenisaTჳs misisa; nu iqneba vinme mizezi sxvisi Wirisa

da mwuxarebisa. es dRe uRrublo da naTelia. dae, moidrikos

mis winaSe risxvam, Semmusrvelma mSvidobisa da myudroebisa“

(efrem asuri, 1904, gv. 138).

madli uflisa, siyvaruli, mSvidoba da sixaruli Tqven

yovelTa Tana!

kidev erTxel gilocavT diad dResaswauls – qristes

Sobas!

gisurvebT maradiul sixaruls, rameTu CvenTan ars

RmerTi!

qristes Soba

Tbilisi, 1983 w.

saSobao epistole, 1983 w.

Page 109: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

109

saaRdgomo epistole1983 w.

wmida sinodis wevrebs – yovladsamRvdelo mitropolitebs,

mTavarepiskoposebs, episkoposebsa da saqarTvelos

marTlmadidebeli eklesiis RvTivkurTxeul sulier Svilebs,

mkvidrTa saqarTveloჲsa da mis sazRvrebs gareT mcxovrebT:

„saidumloჲ ese did ars; xolo me vityჳ

qristesTჳs da eklesiisa“ (efes. 5, 32).

adResaswaulod guguneben saaRdgomo zarebi... msofl­

ios amcnoben diad gamarjvebas – Zlevas sicocxlisa si­

kvdilze, axareben qristes brwyinvale aRdgomas.

am sixaruls gauwyebT dRes mec, RvTivganbrZnobilo

mwyemsmTavarno da moZRvarno, diakonno, ber­monazonno, mon­

Page 110: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

110

azonno da yovelno sulierno Svilno Cveni wmida eklesiisa.

qriste aRdga!

es is sityvebia, romelTac azrobrivad gadavyavarT im

droSi, roca Rrma mwuxarebas moecva macxovris mowafeni da

menelsacxebleni dedani. zogierTis gulSi eWvsac daesadgura:

iyo ki ieso is mesia, saukuneTa manZilze rom eloda tanjuli

kacobrioba; da Tu WeSmaritad qriste iyo, rogorRa SeZles

jvars ecvaT igi?

ganvlo SabaTma... iwureba mesame dRe macxovris gar­

dacvalebidan. Rrma ZiliT sZinavs yvelas; marto mociqulebi

da menelsacxebleni dedani fxizloben, glovoben moZRvars.

inaTa Tu ara, menelsacxebleT saflavs miaSures; siCumes mx­

olod mcvelebis fexis xma arRvevs. moulodnelad yvelam

igrZno Zlieri miwisZvra, gamoecxadaT angelozi, saxe rom­

lisa iyo, „viTarca elvaჲ, da samoseli misi – spetak, viTarca

Tovli. nu geSinin Tquen! – Tqva man, – vici, rameTu iesus naza­

revelsa juarcumulsa eZiebT. ara ars aqa, rameTu aRdga“ (maT

28, 3, 5­6).

golgoTa da aRdgoma...

es saSineli gansacdeli saWiro iyo gadaetanaT wmida

mo ciqulebsa da menelsacxeble dedaT da maT gamocdas gau­

Zles.

gamocda...

TiToeuli Cvenganis cxovreba, iseve rogorc warsuli

Cveni erisa, gansacdeliTaa savse. ufali adamians ugzavnis sxva­

dasxva gasaWirs, mwuxarebasa da ubedurebas, aTasgvar siZnelesa

saaRdgomo epistole, 1983 w.

Page 111: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

111

da damcirebas, raTa man bolos da bolos Seicnos Tavi Tvisi.

gangicdia Sen es yoveli? – es sisastikea, – SeiZleba Tqva an

ga ifiqro; magram sxva gza ar arsebobs. rodesac gancxromiT

cxovrob, gaviwydeba yvelaferi: RmerTic, Seni ukvdavi sulic,

gaviwydeba, rom mdgmuri xar wuTisoflisa da zesTasofels

daemkvidrebi. rodesac ar ici, ra aris gaWirveba, fiqrob,

rom bednieri cxovreba SeniT moipove da es mudam ase iqneba; am

dros modis SenTan ufali da cdilobs, gagaRviZos, gagaTavisu­

flos buranisagan. sawol oTaxSi gangacalkevebs, avadmyof­

obis sarecels dagigebs... Tu ici ratom? SenTan saubari surs,

surs uwamlos im sens, Sens satkivarze ufro saSiSi romaa, surs

mieaxlos Sens suls, raTa gankurnos igi. mxolod amis Semdeg

mixvdebi, rom mTeli gavlili cxovreba SecdomebiTaa savse; da

Tu, RvTis madliT, amas Seigneb, ukve swor gzaze dgaxar.

xSirad vekiTxebiT erTmaneTs: ramdeni wlisa xar? es

ulmobeli kiTxva TiToeuli Cvenganis winaSe dgas. sul cota

xnis win bavSvi iyavi da TanatolebTan TamaSobdi, axla ki oci

wlisas cxovrebis gza gaqvs asarCevi. yrmobis asakma adreuli

gazafxuliviT swrafad gaifrina. Tu ukve ormocisa xar, maS Seni

mze dasavleTisken midrekila; amis damadasturebelia WaRara,

TovliviT nel­nela rom faravs Sens Tavs; ramdeni wlisa xar?

Tu samocs gadascdi da male samocdaaTisac gaxdebi, gaxsovdes,

maradiulobis karibWesTan dgaxar. „dReni weliwadTa CuenTani

maT Tana sameocdaaT wel, xolo ukueTu Zlierebasa Sina, oTx­

meoc wel“ (fsalm. 89, 10), – ambobs daviT winaswarmetyveli.

gza Seni momqancveli, urviTa da WmunviT savse iyo. am­

qveyniuri qoxi gengreva da ici, verafriT uSveli. daTvlilia

Seni wlebi, iqneb Tveebic... am dros mainc unda hkiTxo sakuTar

saaRdgomo epistole, 1983 w.

Page 112: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

112

Tavs: var ki mzad, warvdge winaSe uflisa, aRvasrule me Cemi

vali?

cxovreba mgzavrobaa, miaxloebaa maradiulobasTan. Cven

ki Zalian cotas vfiqrobT amaze.

rogoria RvTis kanoni, rogor mihyavs Semoqmeds ad a mi ani

Tavisken? Tavdapirvelad qveviT, Semdeg ki zeviT, jva rcmidan

aRdgomisa da amaRlebisaken, bnelidan naTlisa ken. xSirad ver

vxsniT, ratomaa aucilebeli CvenTvis mZime gansacdeli. xSirad

ver vigebT, ar gvesmis uflisa; mxolod ma Sin, rodesac mizans

mivaRwevT, mivxvdebiT, rom ganvlili simware da SeWirveba

saWiro da aucilebeli iyo sulis wrTobisaTvis.

rogorc mTeli kacobriobis, ise saqarTvelos istori­

aSi warmarToba xangrZlivi da mZime periodia, qristianuli

dilis winare bneli Ramea.

„tkbil ars naTeli, – ambobs eklesiaste, – keTil TualTa

xedvad mzisa“ (ekl. 11, 7).

adamiani eswrafoda sinaTles, eZiebda naTels, eltvoda

simarTles, WeSmarits, sikeTes, magram ver xvdeboda, saiT gae­

gno gza.

gza WeSmariti, gza cxoveli Tavad moabijebda kacobrio­

bisaken. da dadga Jami aRmosavlisa mzisa qristianeTasa.

qristes naTelma ganabrwyina msoflio; igi gvaciskro­

vnebs Cven, Tumca gamocda kvlavac grZeldeba.

„naTeli qristesi gangvanaTlebs yovelTa“ (pirvel Se­

wi rulis liturRia).

es sityvebi mraval kiTxvas aRgviZravs: ras warmoadgens

qristes naTeli da sad veZioT igi? Tu Tavadi igi gananaTlebs

yo velTa, maSin ratomRa arian warwymedulni, mavalni gzasa

fa rTosa?

saaRdgomo epistole, 1983 w.

Page 113: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

113

„me var naTeli soflisaჲ. romeli Semomidges me, ara

vi dodis bnelsa, aramed aqundes naTeli cxorebisaჲ“ (ioan. 8,

12), – brZanebs macxovari.

saocari sityvebia. isini miuTiTeben ieso qristes mxo­

loobasa da ganumeoreblobaze, mis Zalauflebaze qveyanasa

zeda. amgvarad Tqma ar SeeZlo da arc SeuZlia winaswarmet­

yvels, mociquls, filosofoss, mecniers, arc sxva vinmes

ka cTagans, ase mxolod RmerTkaci zraxavs. „qriste, naTelo

We Smarito, romeli gananaTleb yovelsa kacsa momavalsa so­

flad“. ioane RvTismetyveli ambobs: „RmerTi naTel ars“ (1

ioan. 1, 5).

ieso qriste ara msgavs ars naTlisa, romeli Jamad ars

da Jamad ganqardebis; igi naTelia dausrulebeli, yovlism­

pryobeli, yovlismZleveli, naTeli romeli „bnelsa Sina Cans,

da bneli igi mas ver ewia“ (ioan. 1, 5).

eklesiis gareSe mdgomT, maT, visac qristianoba mxolod

Teoriulad esmiT, macxovari zogjer moralistad miaCniaT,

adareben mas diad adamianebs: budas, muhameds, fi losofosebs

da a.S. nawili ki saerTod uaryofs iesos mo Z Rvrebas da imis

da mtkicebasac cdilobs, qriste, rogorc pirovneba, ar arse­

bobdao.

ieso qriste da misi moZRvreba ar saWiroebs vinmes dac­

vas; msoflios TiTqmis 1000 enasa da dialeqtze Targmnili sax­

areba TviTaa saukeTeso mowmoba da RaRadeba naTlis Sesaxeb,

msxverplis golgoTisa – ieso qristes, Tavisi nebiT soflis

codvaTa mtvirTvelis Sesaxeb.

kravi uflisa jvars acves, is ki mainc cocxalia. mas ua­

ryofen, igi ki kvlavac CvenTanaa, WiSkars uketaven, is dgas da

re kavs karze Seni gulisa, icdis, rodis SeuSveb; erTni macxo­

saaRdgomo epistole, 1983 w.

Page 114: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

114

vris mowodebisTanave aReben karebs, meoreni – mxolod mas

Semdeg, roca miwieri fufuneba azrs dakargavs maTTvis, roca

br ZenTabrZeni solomoniviT darwmundebian, rom yovelive

amsofliuri „amaoa da sulsa SeaWirvebs“. sxvani – oden sasikv­

dilo sarecelze, maradiulobis karibWesTan mdgarni, uxsnian

guls ufals, maT mTeli sicocxlis manZilze elodeboda ma­

cxovari. magram arian adamianebi, romlebic arasodes aReben

karebs, kakunis gagonebaze kidev ufro iketebian da cdilo­

ben dairwmunon Tavi, rom maT ar uxmoben. isini ise ganleven

sawuTros, maradiul naTels verc dainaxaven, ver ganicdian

sixaruls WeSmarits; miemgzavrebian „sauflosa bneleTisasa...

sada ara ars naTeli, arca xedvad cxovrebisa kacTasa“ (iob.

10, 22).

vis mimarTavs ufali? yoveldRiuri saqmianobiT daR­

lil, dRevandeli dRis sazrunaviT mcxovreb Cveulebriv ada­

mianebs: glexebsa da muSebs, mwerlebsa da mecnierebs, filoso­

fosebs, saxelmwifo moRvaweT, bavSvebsa da didebs... piradi,

saojaxo an sazogadoebrivi interesebiT Sepyrobil adamianebs;

uzrunvelTa da damwuxrebulT, unugeSoTa da SeWirvebulT, mdi­

darTa da RatakT, – Cven, Cveni RirsebebiTa da naklovanebebiT.

naTeli qristesi sulieri Zalaa, safuZvelia qveynierebisa. Tu

mzis sinaTlis gareSe sicocxle Sewyvetda arsebobas, Tvinier

RvTaebrivi energiisa sicocxle saerTod ar warmoiSoboda.

sicocxle, mizidulobisa Tu sxva kanonebi, romlebic samyaroSi

moqmedeben, gamomsaxvelnia umaRlesi harmoniisa, Sedegia Rv­

Taebrivi gonebisa da Zalisa.

naTeli ese brwyinavda da ibrwyinebs niadag, ganur Cevlad

Cveni damokidebulebisa misadmi. sakiTxavi isaa, ga vxdebiT Cven

saaRdgomo epistole, 1983 w.

Page 115: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

115

Tanaziarni am naTlisa, SevicnobT ki mas? SevZlebT gavigoT,

rom „Zჱ RmrTisaჲ movida da momca Cuen gonebaჲ, raჲTa vicodiT

Cuen WeSmariti RmerTi da varT Cuen WeSmaritisa Tana Zisa misisa

iesu qristesa. ese ars WeSmariti RmerTi, cxorebaჲ saukunoჲ“ (1

ioan. 5, 20). mxolod qristes naTels ZaluZs feriscvaleba sam­

yarosi da Cveni. gixarodeT yovelTa, romelTa mogipovebies

mciredi nawilic ki zeciuri naTlisa, romelnic Semosilni

xarT misi SaravandediT: „Tquen xarT naTelni soflisani...

brwyinevdin naTeli Tqueni winaSe kacTa, raჲTa ixilnen saqmeni

Tquenni keTilni da adidebden mamasa Tquensa zecaTasa“ (maT.

5, 14,16). garna sad veZioT naTeli ese, raTa ganvibanoT misi

sxivebiT? codnaSi, mecnierebaSi, simdidresa Tu gancxromaSi?

magram yovelive es xom aramtkice, warmavali da arasaimedoa.

pasuxi erTaderTia: qristes naTeli TviT mis sxeulSia, RvTae­

brivi logosis sxeulSi – eklesiaSi. es is eklesiaa, romelic

kldesa zeda ars daSenebuli da romelsac bWeni jojoxeTisani

ver sZleven.

macxovarma eklesias mimadla Zala sulisa wmidisa. yo­

velgvari arseboba gansazRvrul formas moiTxovs. fo rma

saWiroa qristianis religiuri cxovrebisTvisac da igi po vebs

kidec mas eklesiaSi mravalgvari saxiT gamovleni ls. Cvens

taZrebSi aResruleba saidumloebani: naTlobis, mi roncxebis,

aRsarebis, ziarebis, qorwinebis, avadmyofze sruldeba said­

umlo zeTis kurTxevisa, saidumloa aseve mRvdloba, anu xel­

dasxma samRvdelo xarisxSi. am Svidi saidumlos garda, taZarSi

sruldeba sxvadasxva locva: paraklisi janmrTelobisa da

keTildReobisaTvis, panaSvidi da wesis ageba gansvenebulT­

a Tvis, wylis, marilis kurTxeva da sxva; yovelive es imitom

saaRdgomo epistole, 1983 w.

Page 116: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

116

SegaxseneT, rom qristianma gaigos, ar aris sakmarisi iyo mor­

wmune, aucilebelia eklesiuroba, rom eklesia saimedo gemia

aboboqrebul zRvaSi.

ai, ukve TiTqmis 2000 welia saqarTvelos eklesia Tavis

istoriul misias asrulebs.

yvela Cveni saxelovani winapari iyo da kvlavac da r Ce ba

wevrad Cveni eklesiisa; eklesia marto Cven, miwa ze mc xovrebni

ki ara varT, eklesiaa, upirveles yovlisa, yo vla dwmida Rv­

TismSobeli mariami, saqarTvelos deda da diasaxlisi, mo­

ciqulebi, winaswarmetyvelebi, Cveni mefeebi da patriarqebi,

yvela adamiani, vinc ki rwmeniTa da siyva ruliT wavida am

qve ynidan; eklesiaa aTasobiT mowame da wmi ndani, didi moR­

vaweni. eseni yvelani CvenTan erTad qmnian erTian eklesias,

romlis Tavic brZandeba macxovari Cveni, ieso qriste. am ekle­

siis diadi misiaa TiToeuli pirovnebis ganaxleba, sulieri

feriscvaleba da amaRleba.

taZari adgilia adamianis eklesiuri kurTxevisa, kari b­

Wea maradiulobisa, savanea RvTisa. aqauri madlmosili ga remo

aRazevebs, akeTilSobilebs suls, ganwmeds da ganaTavisuflebs

codvebisgan.

gavixsenoT Tundac istoriuli faqti: mZime gansac d elis

dros, mterTa Semosevebis Jams, wmida Tamar mefes brZolis win

laSqari taZarSi mihyavda; aq meomrebi mefesTan erTad locu­

lobdnen, ambobdnen aRsarebas, eziarebodnen da mxolod amis

Semdeg ekveTebodnen momxdurs. brZolis damTavrebis mere jari

kvlav eklesiaSi brundeboda da uflis samadlobel locvebs

aRavlenda.

taZari oazisia, sadac Cveni yoveldRiuri cxovrebis

oromtrialiT, RelviTa da amaoebiT daRlili suli Sinagan

saaRdgomo epistole, 1983 w.

Page 117: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

117

mSvidobasa da siwynares povebs. imaTac ki, vinc aq 10­15 wuTiT

SemTxveviT Semodis, romelTac araferi ician RvTis, mara­

diuli cxovrebisa da ukvdavi sulis Sesaxeb, izidavs uCveulo

garemo, RvTismsaxurebis mSveniereba, saeklesio galoba.

xolo is, vinc didi rwmeniTa da RvTaebrivi siyvaruliTaa

gamTbari, SeigrZnobs gacilebiT siRrmiseulsa da arsebiTs,

vidre ubralo esTetikuri siamovnebaa. am siRrmiseulsa da

arsebiTs gansakuTrebiT dRes, qristes brwyinvale aRdgomis

dResaswaulze veziarebiT.

Cveni mrwamsi, Cveni sarwmunoebis yvela sayrdeni qris­

t es aRdgomis, sicocxlis mier sikvdilis Zlevis faqtzea

da fuZnebuli. da „ukueTu qriste ara aRdgomil ars, amao ars

sa rwmunoebaჲ ege Tqueni“ (1 kor. 15, 17), – wers mociquli pavle.

ma cxovris macxovnebeli tanjvisa da sikvdilis azri aRdgomam

sa cnaur­yo. mxolod aRdgomis Semdeg daiwyo ka cobriobam

qristes sxeulSi – eklesiaSi gaerTianeba. es mZ ime da xangr­

Zlivi procesia da igi dResac grZeldeba. o, rogor nela

aR wevs adamianebSi mTeli samyarosa da cxov rebis ganaxlebis

mo mwodebeli suli siyvarulisa da urTierTndobisa.

„mSvidoba Tqvenda!“ – es iyo aRdgomili macxovris pir­

veli sityvebi; rom Seicno arsi da siRrme qristes aRdgomisa

da Senc gaxde Tanamoziare am diadi zeimisa, yovlismomcveli

mSvidobaa saWiro. mSvidoba RmerTTan, moyvasTan, TviT Sens

TavTan. uflis mier boZebuli mSvidoba ki ar unda ganvagdoT,

unda miviRoT da gavxdeT monawile am RvTaebrivi niWis CvenSi

ganxorcielebisa. ra gasakviria, rom TaobaTa manZilze mowi­

nave adamianebi usazRvro energias xarjavdnen, raTa msofli­

oSi mSvidobis dacvis saqmeSi CaerToT zneobrivi Zala mTeli

kacobriobisa. mSvidoba yvelasaTvis uZvirfasesi ganZia, magram

saaRdgomo epistole, 1983 w.

Page 118: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

118

ar unda dagvaviwydes, rom arsebobs boroti nebac. rodesac

igi zeimobs, xalxs Tavs omis saSineleba atydeba da adamianebi

sisxlisa da cremlis morevSi inTqmebian. ase iyo yovelTvis,

magram momavalSi ase aRar iqneba. Tanamedrove iaraRis pi­

robebSi gacilebiT ufro saSineli da gamousworebeli mdgo­

mareoba Seiqmneba. amitomac TiToeulma adamianma unda Seignos,

rom ukve ganvlilia is periodi, roca esa Tu is sakiTxi Zalis

poziciidan wydeboda, rom dRes kacobrioba didi gansacdelis

winaSe dgas, tyvea atomuri energiisa, risganac aucileblad

unda gaTavisufldes; da gvwams, ufali dagvexmareba.

aRdgomili qriste gvaZlevs yovelives, raჲc cxovrebisa

da bednierebisTvisaa aucilebeli. upirvelesad igi gvaniWebs

su lsa da niWs siyvarulisas, raTa SevumsubuqoT tvirTmZime da

ma Svral kacobriobas gza mimavali „axal Ta caTa da axalsa qu­

eyanasa... romelsa Sina simarTle dam kჳ drebul ars“ (2 petr.

3, 13).

sayvarelno sulierno Svilno Cemno!

guliTadad gilocavT qristes aRdgomas, gisurvebT, rom

paseqis brwyinvale sxivebma SemoanaTon TiToeuli Tq venganis

binaSi, gaaTbon Tqveni suli, daivanon gulSi da aRavson igi

rwmeniT, sasoebiTa da siyvaruliT. sadac brZandeba ufali, mun

sixaruli da naTeli hgies; sada ars siyvaruli – mun erToba

da miteveba.

yvelas maradiul sixaruls gisurvebT.

WeSmaritad aRdga qriste!

qristes aRdgoma

Tbilisi, 1983 w.

saaRdgomo epistole, 1983 w.

Page 119: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

119

saSobao epistole 1984 w.

saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis RvTivkurTxeul

sulier Svilebs, RvTismSoblis wilxvdomil saqarTvelos

mkvidrT da ucxoeTSi mcxovreb TanamemamuleT

„nu hkurneb borotsa borotiTa“

(wmida basili didi).

aqarTvelos uZvelesi samociqulo eklesiis sayvare­

lno Svilno, iverno, „madli Tquen Tana da mSჳdobaჲ

ga nmravldin!“ (1 petr. 1, 2). RvTis wyalobiT kvlav vegebebiT

sasixarulo da sazeimo dRes – qristes Sobis dResaswauls.

beTlemi... ra saocrad axlobeli da Zvirfasia es sityva

yoveli qristianisTvis. idumali Ramis siCumeSi swor ed aqedan

Page 120: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

120

moefina msoflios angelozTa galoba: „didebaჲ ma RalTa Sina

RmerTsa da queyanasa zeda mSჳdobaჲ da kacTa So ris saTnoebaჲ“

(luk. 2, 14).

mTeli samyaro, kacobrioba mouTmenlad eloda mac xov­

ris movlinebas dedamiwaze; bolos aRsrulda imedi xalxTa da

yovelTa moiRes Svilebaჲ „zeciuri mamisagan“ (gal. 4, 5) – iSva

qriste, ganaxlda imedi, aRorZinda siyvaruli. uflis ganx­

orcielebiT aRdga ara marto pirvandeli kavSiri RmerTsa

da adamians Soris, aramed umaRlesi erToba Semoqmedsa da

yovelive qmnuls Soris.

suli qristianisa, anu suli yoveli adamianisa, romel­

mac irwmuna qristes Soba da miiRo saidumlo naTlisRebisa,

savanea mama RmerTisa, Zisa da sulisa wmidisa. TviT macxovari

brZanebs: „ukueTu visme uyuarde me, sityuani Cemni daima rxnes,

da mamamanca Cemman Seiyuaros igi, da movideT misa da mis Tana

davadgreT“ (ioan. 14, 23).

uflis gankacebis wyalobiT gardaiqmna pirovneba, Se ­

i cvala misi zne­Cveulebebi. iesos madliT gamoxsnilma ad a­

mianma sul sxvanairad daiwyo samyaros aRqma. Tu Zveli aR­

TqmiT daSvebuli iyo „Tvali Tvalisa wil da kbili kbilisa

wil“ (gam. 21, 24), qristianuli samyaros safuZvlad iqca si­

yvaruli, Zmoba da xalxTa Soris megobroba ganurCevelad

er ovnebisa, enisa, rasisa. TviT ufali ase ganmartavs qveynad

Ta visi movlinebis mizans: „esreT Seiyuara RmerTman sofeli

ese, viTarmed Zeca Tჳsi mxolodSobili mosca mas, raჲTa yov­

elsa romelsa hrwmenes igi, ara warwymdes, aramed aqundes

cxorebaჲ saukunoჲ“ (ioan. 3, 16). gonebisaTvis miuwvdomeli am

msxverplis wyalobiT ganqarda zRude RmerTsa da kacs Soris,

saSobao epistole, 1984 w.

Page 121: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

121

adamians kvlav ganeRo samoTxis kari, gamoCnda gza maradiuli

cxovrebisaken.

saxarebidan viciT, aRmosavlelma mogvebma beTlemSi

Sobil macxovars Tayvaniscemis niSnad miarTves oqro, gun­

druki da muri. Cven raRas SevTavazebT axlad Sobil qristes?

erT saSobao locvaSi weria: miuZRveniT mas rwmena nacvlad

oqroisa, siyvaruli keTilsurnelovani nelsacxeblis ma gier

da saqmeni keTilni sakmevlisa wil, anu miarTviT mas cxovreba

Tqveni.

qristianuli cxovreba gulisxmobs yofnas RmerTSi,

zrunvas moyvasisaTvis; esaa gza jvarismtvirTvelisa, gansa­

cdeliT savse cxovrebis zRvaSi curvaa igi. wmida grigol Rv­

Tismetyveli gvaswavlis: „ukeTu navi Seni jereT ara dabmul

iyos napirsa zRvisasa, nu moiwoneb Tavsa mgzavrobisa keTilad

da mTavrebiTa; rameTu arian mravalni, romelni dainTqnes

winaSe navsayudelsa“ (gr. RvTismetyv. Sromebi, t. II, gv. 228).

cxovreba unda aRviqvaT ise, rogoric is sinamdvileSia,

unda davinaxoT da gavarCioT, ra aris keTili, ra – boroti

da amis mixedviT avirCioT Cveni gza. cxadia, Tu erT gzaze

davdgebiT, meores uarvyofT da „...vai maTda, romelni ityჳan

borotsa keTilad“ (es. 5, 20).

borotisadmi winaaRdgoma WeSmarit qristians avalde­

bulebs uyvardes qveyana, uyvardes adamiani, buneba... misi moq­

medeba unda efuZnebodes TiToeuli pirovnebis pativiscemisa

da misTvis gulSematkivrobis gancdas, Sinagan moTxovnilebas,

mxarSi amoudges gaWirvebuls. gana aris raime imaze sasiamovno,

SeZlo, riTime daexmaro gansacdelSi myofs?!

siyvaruli netarebaa, siZulvili – tanjva. siyvaruls

saSobao epistole, 1984 w.

Page 122: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

122

adamianisa RmerTTan mivyavarT. „moyvasi ars mizezi viTarca

cxovnebisa, egreTca warwymedisa sulisa Cuenisa. ukeTu SeiZino

Zmai, hpoveb ufalsa, da Seiyuare igi esreT: viTarmed ara ga­

nurisxde da avsa missa nu moixseneb, iyav mSvidobis myofel,

dauTme, ukeTu ese SesaZlebel iyos, ganeride sityvis migebasa

da davasa“, – wers Rirsi mama anton didi (Sr. 5. gv. 88); xolo

brZeni solomoni gvaswavlis: „romelman yos keTilisaTvis

boroti, ara moakldes saxlsa missa Zჳri“ (igav. 17, 13).

erT­erTi didi madli, romelic aucilebelia TiToeuli

CvenganisaTvis, aris mSvidoba, am sityvis farTo gagebiT: mSvi­

doba RmerTTan, mSvidoba moyvasTan, mSvidoba bunebasTan, mSvi­

doba sakuTar TavTan – ai, is pirobebi, romlebic aucilebelia

adamianis normaluri fizikuri da sulieri ganviTarebisaTvis.

rogorc gazafxulis mzis macocxlebeli sxivebi aRviZebs miZ­

inebul bunebas, aseve mSvidobac xels uwyobs gamovlindes RvTis

mier adamianisaTvis miniWebuli SemoqmedebiTi energia.

pirvelmamis, adamis saxiT kacma dakarga mSvidoba Rm­

erTTan. mSvidoba moyvasTan daarRvia adamis Ze kaenma, Tana­

medrove adamiani ki moswyda bunebas; yovelive amis Sedegad

davkargeT Sinagani mSvidoba; cnobili qarTveli mwerali da

sazogado moRvawe sulxan­saba orbeliani ambobs: „sada ara ars

amboxebaჲ, brZola da tacebaჲ, mun ars mSvidobaჲ“.

mSvidobisadmi mowodeba gansakuTrebuli ZaliT gaisma

qristianobaSi. angelosTa galoba – „didebaჲ maRalTa Sina

RmerTsa da queyanasa zeda mSჳdobaჲ da kacTa Soris sa T noebaჲ“

– macxovris Sobisas rom moefina qveyanas, RvTis mcnebad iqca

yoveli qristianisTvis.

„raჲ umjobes ars sulTa CvenTaTvis, anu umetes keTil

saSobao epistole, 1984 w.

Page 123: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

123

ama Jamad? ese igi ars, romeli metobs yovelTa swavlaTa da

romlisganca momdinareobs sargebeli ufroჲsi yovlisa,

– mSvidobisaTჳs vityჳ. xolo ufroჲsi yovelTa samwuxaro

da SemaWirvebel ars ganwvalebaჲ anu mterobaჲ“, – wers wmida

grigol RvTismetyveli (Sr. 3, 1844, gv. 135). „romelni eZieben

sawuTrosa Sina sitkboebasa, mSvidobiani yofis ukeTess veraras

poveben. yoveli, raica saxelidebis sikeTed da mSvenierad,

WeSmaritad keTil ars, ukeTu Tanaziar ars igi mSvidobasa“, –

vkiTxulobT wmida grigol noselTan.

bibliaSi TiTqmis orasjer meordeba mowodeba RvTisa

imis Taobaze, rom veswrafodeT xalxTa Soris mSvidob ian urT­

ierTobas, gviyvardes mSvidoba, veltvodeT mas. „mS ჳdobaman

RmrTisaman, romeli hmats yovelTa gonebaTa, Se z Rudenin

gulni Tquenni da gonebani Tquenni qriste iesuჲs mier... Zmano,

raodeni ars WeSmarit, raodeni patiosan, ra o deni marTal,

raodeni wmida, raodeni sayuarel, raodeni saqebel, raodeni

saTno da raodeni qebul, mas zraxevdiT“, – gvaswavlis pavle

mociquli (filip. 4, 7­8). ase cxovroben namdvili qristianebi

da, rogorc keTil saqmeTa jildos, uflisagan suliwmidis

did madls iReben. „xolo nayofi sulisaჲ ars: siyuaruli,

sixaruli, mSჳdobaჲ, sulgrZelebaჲ, sitkboebaჲ, saxierebaჲ,

sarwmunoebaჲ, myud ro ebaჲ, marxvaჲ, moTminebaჲ“ (gal. 5, 22­23).

wmida basili didi wers: „romeli eZiebs mSvidobasa, igi eZiebs

qristesa, rameTu Tavadi igi ars mSvidobai Cueni“.

qadageba mSvidobisa, msaxureba mSvidobisaTvis qris­

tianuli eklesiis umTavresi amocanaa. gansakuTrebiT es iTqmis

dRevandel dReze, rodesac ase swrafi cvlilebebi xdeba Cvens

planetaze, gamZafrebulia saerTaSoriso mdgomareoba, gve­

saSobao epistole, 1984 w.

Page 124: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

124

muqreba TermobirTvuli omis saSiSroeba.

zogierTi fiqrobs, rom birTvuli katastrofa da, aqedan

gamomdinare, dedamiwaze sicocxlis mospobis safrTxe Sedegia

mecnierebisa da teqnikis swrafi ganviTarebisa, mecnierul­

teqnikuri revoluciisa. es mcdari gansjaa. sinamdvileSi mec­

nierebam da teqnikam axali gzebi da saSualebebi gamoavlina

adamianis ganviTarebisaTvis. mTeli ubedureba isaa, rom am

mecnierul miRwevebs kacobrioba sulierad da moralurad

moumzadebeli Sexvda da sikeTis nacvlad igi zogierTma boro­

tebis saTaved aqcia.

dRes yovelmxriv unda vecadoT SevinarCunoT adamianTa,

xalxebsa da saxelmwifoTa Soris mSvidoba da gavufrTxildeT

mas, rogorc RvTisgan boZebul udides madls, rogorc Cveni

yofis yvelaze aucilebel pirobas.

Cveni qveynis religiur gaerTianebaTa da eklesiaTa me­

Taurebis 1983 wlis 27 noembris gancxadebaSi naTqvamia:

„birTvuli omi migvaCnia umZimes danaSaulad umaRlesi

Zalis, Semoqmedisa da TviT kacobriobis winaSe.

pirovneba uflisagan mowodebulia icxovros mTeli si­

savsiT, ganamravlos sulieri Rirebulebani, srulyos Tavisi

yofis materialuri mxare, daamyaros keTili urTierToba sxva

adamianebTan da xalxebTan samarTlianobis, WeSmaritebisa da

siyvarulis safuZvelze“.

qristianoba siyvarulis religiaa; ai, ras amboben wmida

mamebi: „yoveli, romelsa uyuardes, RmrTisagan Sobil ars“ (1

ioan. 4, 7); „siyuaruli niSnavs yofnas erT sulad, xolo siyu­

aruli uflisa, amasTan erTad gzai ars ganRmrTobisa“ (wmida

grigol RvTismetyveli, t. II. gv. 312).

WeSmaritad siyvarulia erTaderTi gza, romelsac Rm­

saSobao epistole, 1984 w.

Page 125: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

125

erTTan mivyavarT: moviyvan magaliTs IV s­is kapadokieli wmida

mamis – basili didis cxovrebidan, rogorc nimuSs qr istianuli

siyvarulisa da moyvasisaTvis zrunvisa.

kesaria­kapadokiis mTavarepiskoposma basili didma erT

dRes gadawyvita, stumreboda Tavisi eparqiis mRvdels. didi

sixaruliT Sexvdnen meufes mRvdeli anastasi da misi meuRle

Teognia. rogor cxovrobo? – hkiTxa basili didma. – codvili

varo, – miugo mRvdelma, – ori uReli xari myavs. erT uRels me

vamuSaveb, meores daqiravebuli kaci. Semosavlis nawils Rarib­

RatakT da mwirebs vurigeb, nawiliT ki gadasaxads vistumreb.

Cemi meuRlec mexmareba, gvemsaxureba me da glaxakT.

– miTxar, ra sikeTe giqmnia?

– araferi, – iyo pasuxi.

maSin wmida basili erT­erTi oTaxis daketil karT an

ga Cerda da misi gaReba moiTxova. mRvdeli Seecada, ga da­

efiqrebina meufisaTvis iq Sesvla, arwmunebda, mand sa meurneo

nivTebis garda araferiao. – me swored am nivTebis sanaxavad

mo vedi, – Tqva wmindanma.

gaxsnes kari. maT Tvalwin mZime suraTi gadaiSala: sa r­

e celze iwva keTrovani, romelsac nafleTebad ekida xorci.

igi sadRac quCaSi epovaT anastasisa da Teognias, saxlSi wamoe­

yvanaT da uvlidnen (saerTod Cvevad hqondaT, sxvaTaTvis da­

farulad epatronaT mZime avadmyofebisaTvis).

rad mimalavdi am saunjeso, – hkiTxa mTavarepiskoposma.

– es kaci nerviulia, – upasuxa mRvdelma, – ar mindoda

me Cvenebina, vSiSobdi, daufiqrebeli sityviT ar Seuracxeyo

Tqveni siwmide.

mRvdelmTavarma sTxova anastasis, neba daerTo, erT

Ra mes mainc momsaxureboda keTrovans, raTa masac hqonoda wi­

saSobao epistole, 1984 w.

Page 126: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

126

li im did jildoSi, rasac mRvdeli da misi ojaxi uflisag an

miiRebdnen. da darCa im Rames basili didi, locvaSi da a Tenda,

diliT ki ukve gankurnebul avadmyofTan erTad ga movida

oTaxidan.

ai, rogor unda gvwamdes, rogor unda vemsaxuroT mo y­

vass. „srulyofili siyvaruli erTnairad hyvarobs yo v e lTa:

keTilT – viTarca megobarTa, ukeTurT – viTarca mte rTa, ro m­

elTac swyalobs, momTmine da mSvidia Seuracxyof a sa maTsa zeda

da borotiTa ara miagebs. xolo ganicdis da itanjeba maTTvis

da Tu mizezi raime mieces, hyofs maT ma x loblad Tuisa“ (maqsime

aRmsarebeli).

erTxel ioane kibisaRmwerelTan mividnen glexebi da

daiwyes Civili, Zneliao sulis cxoneba, ojaxuri da yo fiTi

sazrunavi bevri gvaqvso – imarTlebdnen Tavs. wmida moRvawem

miugo: „raodenca SesZlebT keTil saqmeTa qmnas, qme niT, nu

ityviT Zvirsa Zmisasa, nu iparavT, nu cruobT, nu gandiddebiT, nu

g ZulT vinme, saeklesio RvTismsaxurebas nu moswydebiT, ganiki­

TxeT glaxaki, nu vis acdunebT, daiceviT siwmide ojaxisa... da

Tu yovelsa amas eseviTar hyofT, ara So rsa xarT sasufevelsa

caTasa“ (ioane kibisaRmwereli, kibe, 1851, gv. 11).

qristes SobiT TviT RvTaebrivi siyvaruli gardamoxda

zeciT da aRiRo codvani soflisani, raTa Seemsubuqebina CvenT­

vis tvirTi im gzaze, romelsac RmerTTan da adamianTan mivya­

varT. beTlemSi im sakvirvel Rames aRsrulda RvTis sityvebi:

„me var romeli viqm mSჳdobasa“ (es. 45, 7).

hyofdiT urTierTas mSvidobasa! – mowafeebisadmi mi­

marTuli am sityvebiT macxovarma adamianur urTierTobaTa

daurRveveli kanoni dagviwesa. amiskenve mogviwodebs pavle

mociquli: „mSჳdobaჲ igi RmrTisaჲ ganmtkicenin gulTa Sina

saSobao epistole, 1984 w.

Page 127: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

127

TquenTa, romlisa mimarTca – igi Cinebul xarT“ (kol. 3, 15).

ganwmendil gulze dafuZnebuli mSvidoba dauSreteli

wyaro da Zalaa adamianis miaxloebisaTvis RmerTTan da

mo yvasTan, ris Sedegadac TiToeuli Cvenganis Sinagani mSvi­

d oba sakacobrio mSvidobad iqceva. wmida esaiam xalxTa So­

ris yovlismomcveli mSvidobisa da erTobis Sesaxeb iwi na­

swarmetyvela, rom dadgeba is RvTivkurTxeuli dro, roca

adamianebi „dasWrian maxvilebsa maTsa saxnisad, da laxvrebsa

ma Tsa namglad; da ara aRiRos naTesavman naTesavsa zeda maxvi­

li, da arRa iswavebdnen mermed brZolasa“ (es. 2, 4).

SekavSirebisa da urTierTgagebisaken mogviwodebs uf ali

da mwams, aseTi dRe dadgeba, rameTu TviT Tavadi igi br Zanebs:

„ჴmisa Cemisaჲ isminon da iyvnen erT samwyso da erT mwyems“

(ioan. 10, 16).

sayvarelno Svilno Cemno! gilocavT qristeSobis di ad

dResaswauls. dae, beTlemSi Sobilma macxovarma mogvm a dlos

nanatri mSvidoba da Tavisi RvTaebrivi siyvaruliT gagviTbos

gaciebuli gulebi. dae, iyos es axali weli mSvidobiani da

RvTivkurTxeuli TiToeuli CvenganisaTvis, Cveni qveynisa da

msofliosaTvis!

„esevd ufalsa da yav sitkboebaჲ, daemkჳdre queyanasa

da daemwyso simdidresa zeda missa. iSuebd uflisa mimarT da

man mogces Sen Txovaჲ gulisa Senisaჲ“ (fsalm. 36, 3­4). da „iyavn

Tq uen Tana madli, wyalobaჲ da mSჳdobaჲ RmrTisa mier mamisa

da uflisa mier iesu qristesa Zisa misisa WeSmaritebiT da si­

yuaruliT“ (2 ioan. 1, 3), amin!

qristes Soba

Tbilisi, 1984 w.

saSobao epistole, 1984 w.

Page 128: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 129: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

129

saaRdgomo epistole1984 w.

saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis

RvTivkurTxeul sulier Svilebs:

„bneli warvals da naTeli igi WeSmariti

awve Cans“ (1 ioan. 2, 8).

ristes mier sayvarelno yovladsamRvdelono mRvde­

lmTavarno, patiosanno moZRvarno da diakonno, Ri­

r sno ber­monazonno, saqarTvelos eklesiis RvTis saTno

Sv i lno, mkvidrno RvTismSoblis wilxvedrili kurTxeuli

saqarTveloჲsa da ucxoeTSi mcxovrebno Tanamemamuleno, mS­

vidoba, sixaruli da siyvaruli Tanamaval geyavn Tqven aw da

ma radis!

Page 130: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

130

taZrebis zarebis guguni msoflios auwyebs yvelaze diad

dResaswauls – qristes aRdgomas. dRes zeimobs eklesia, six­

aruls dausadgurebia yoveli qristianis gulSi am zemiwieri

sixaruliT aRvsili siyvaruliT gilocavT:

qriste aRdga!

sixaruls xSirad win uswrebs didi mwuxareba. ase iyo mo­

ciqulebis drosac. momxdarma isini suliT xorcamde SeZra. sul

sxvas elodnen, movlenebi ki sxvagvarad warimarTa. maTi imedi

da nugeSi Seuracxyves da jvars acves. adamianuri zizRisa da si­

Zulvilis qariSxalma gadauara ierusalims; Semdeg ki iq, sadac

gaafTrebuli brbo boboqrobda, Semzaravi siCume Camovarda;

dacarielda Txemis adgili, mxolod iesos maxlobelniRa

trialebdnen jvris Soriaxlos. daikarga rwmena, ganqarda

imedi, darCa tanjva­wvaleba da sevda; da kidev siyvaruli,

jereT dauSreteli. SiSsa da sasowarkveTas moucavs mociqulni.

unugeSod darCenilni ar apireben macxovris brZanebisamebr

galileaSi gamgzavrebas, radganac ar moelian Sexvedras iq

masTan, vinc maT Tvalwin jvars ecva, ivno da daefla.

o, ra susti da mcired morwmunea adamiani!

mowafeebma mswrafl daiviwyes TavianTi moZRvris da­

ri gebani, daiviwyes is saswaulni, romelTa momswrenic Tavad

iyvnen. mwuxareba da gulgatexiloba daeufla maT... „da aha

Zr vaჲ iyo didi“ da gardamoxda zeciT sxivmosili angelozi

uflisa, „xolo iyo xilvaჲ misi, viTarca elvaჲ, da samoseli

misi spetak, viTarca Tovli“ (maT. 28, 2­3). da iqmnes igini mow­

meni saxilvelisa gansakrTomelisa:

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 131: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

131

qriste aRdga!

aRorZinda rwmena mociqulTa, ganaxlda imedi.

ra saocari da uCveulo Zalisaa es sityvebi, ase xSirad

rom warmovTqvamT am dReebSi:

qriste aRdga!

qristes aRdgomis mniSvneloba am movlenis sidiadesa

da gansakuTrebulobaSia. igia saswauli saswaulTa Soris,

romelic ki odesme uxilavs an smenia kacobriobas; igia qvaku­

Txedi qristianobisa, rameTu „ukueTu qriste ara aRdgomil

ars, amao ars sarwmunoebaჲ ege Tqueni“ (1 kor. 15, 17).

„dideba moTminebasa Sensa, ufalo ieso!“

zatikis am brwyinvale dReebSi Cven winaSe kvlav mTeli

simZafriT dgeba rTuli, zogierTisTvis gadauWreli kiTxve­

bi, dasabamidan rom aRelvebda adamis Zes: vin varT, saidan

movediT, risTvis varT mowodebulni da saiT mivemarTebiT.

„raჲ ars kaci, rameTu moiჴsene misi, anu Ze kacisaჲ, ra me Tu

moxedav mas?“ – mimarTavs daviT winaswarmetyveli Se mo qmeds

(fsalm. 8, 5).

egeb Cven bunebis mxolod SemTxveviTi gamovlineba ni

varT, anda evoluciis garkveuli etapis Sedegi da sxva ara­

feri?

adamiani jer kidev uZveles dros mixvda, rom misTvis

mTavari iyo sakuTari Tavis Secnoba. am gziT mavalma Tavis su­

lSi aRmoaCina gaoreba, urTierTdapirispireba: ixila xati

RvTisa da zne cxovelisa, ixila sidiade da simdable Tvisi,

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 132: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

132

sikeTe da boroteba, siyvaruli da siZulvili, igrZno msxver­

plis gaRebis didi unari da mis gverdiT ulmobloba da usaz­

Rvro egoizmi... iqneb amitomac iyo, rom Zvelma egviptelebma

sfinqsi kacis TaviTa da cxovelis taniT gamosaxes.

adamiani msoflios erT­erTi yvelaze didi saocrebaa.

saocaria igi ara marto rogorc socialuri arseba, ara ro­

go rc nawili bunebisa, aramed – rogorc pirovneba, su lieri

pirovneba. pirovneba ar niSnavs bunebas anda mis na wils; adami­

ani pirovnebaa ara bunebiT, aramed – suliT. ga remos grZnobadi

aRqma misi arsis, misi yofis erTi mxarea. amitomac ar aris

swori adamianis Seswavlis mcdeloba mxo lod somaturi an­

Tropologiis, biologiis anda sazogadoebis ganviTarebis

zogadi kanonebis mixedviT. kaci, upirveles yovlisa, xatia

RvTisa.

ai, rogor ganixilavs wmida grigol noseli sampiro­

vani RmerTis bunebis adamianSi ganxorcielebul saidumlos:

„adami, qmnileba pirveli da ara Sobili, ars saxe dausabamoisa

mama RmerTisa, yovlisa mpyrobelisa da yovlisa mizezisa; Ze

adamisa Sobili – msgavsi ars Zisa da RvTisa sityvisa Sobilisa,

da eva, gamosuli adamisagan (garna araSobili misgan), ars saxe

sulisa wmidisa“ (arqimandriti kipriane, wmida grigol palamas

anTropologia, gv. 157).

„CauRrmavdi Tavsa, STaixede sulsa Sensa, viTa sarkesa

Sina; da odes keTilad ganarCev iq yovelsa, Seicnob, rom xati

da msgavsi xar RvTisa. da viTarca ver ixilav da ver upovi

sa xelsa ukvdavsa arssa Senisa sulisasa, egreT miuwvdomel,

Seucnobel da ukvdav ars RmerTi Seni“, – vkiTxulobT iqve (gv.

159).

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 133: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

133

sxva adgilas wmida grigol noseli wers: adamianma

daikava saSualo adgili RmerTsa da mis mdabal qmnilebaTa

Soris, amitomacaa igi gaorebuli: naTeli gonebiT RvTaebriv

mSvenierebas gvagonebs, mgznebare vnebebiT ki – cxovels; amiT

aixsneba is Sinagani konfliqti da dapirispireba, riskenac

saerTod midrekilia igi.

ase rom, xateba RvTisa TiToeul pirovnebaSia, rogorc

Camoyalibebul kanonTa wesi. igi warmoadgens misi yofis

aucilebel pirobas, romlis saSualebiTac unda ganxorci­

eldes msgavseba uflisa. swored es aris adamianis cxovrebis

mizani.

xSirad svamen kiTxvas: ratom Seqmnao gamCenma kaci mx­

olod xatad Tvisa? ukeTu igi iqneboda srulyofili arseba,

ukeTu msgavseba misi Seesatyviseboda xatebas misas, igi iqneboda

RmerTi. es gza ki adamians gasavleli aqvs. misi TviTsruly­

ofisa da RvTismimsgavsebis procesSi monawileoba unda miiRos

rogorc RvTaebrivma, ise kacobrivma sawyisma, rasac Cven ori

sawyisis sinergias vuwodebT. mxolod am SemTxvevaSi vlindeba

CvenSi Tavisufali neba.

„ra gsurs, sulo Cemo? – ekiTxeba Tavis Tavs wmida gri­

gol RvTismetyveli, – ra aris mokvdavTa mier dafasebuli

sikeTeTagan SenTvis met­naklebad Rirebuli? iTxove raime

didebuli da miiReb mas... gnebavs Tundac qvani patiosanni,

velni mSuenierni da keTilni, simravle faraTa, xarTa da

aqlemTa?.. iqneb taxtsa da mbrZaneblobas mieltvi an xanmokle

didebas, radganac xvalve dagamdableben, gyofen morCilad

maSin, rodesac gandidebis gzas Seudgeba vinme sxva kaci, Tundac

Seni yma, cota xnis winaT ubadruki msaxuri Seni... egeb gsurs,

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 134: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

134

sulo, WeSmaritebis saxeliT kanonebiT vaWroba (anu maTi usa­

marTlo ganmarteba)?.. nuTu gonierisa kacisaTvis aqvs mniSvn­

eloba da fasi mas, romeli Jamad ars da Jamad ganqardebis,

mas, rac msaxurebs borotTaca, da veras argebs mimavalsa ima

so flad“ (wmida grigol RvTismetyveli, 1, gv. 223­224). ai,

Sedegic miwieri bednierebisa:

„– sad­ra veZio didebuli sityvebi Cemi? – ganibnia haersa

Sina.

– xolo ieri da feri Cemi siWabukisa? – ukvalod ga­

qra.

– garna dideba? – iqmna arara.

– simtkice Cemis sxeulisa sad daikarga? – Semusra Wirma.

– adgil­mamuli da simdidre vis xelSi aris? – romelni­

me miiTvala ufalman, sxvani borot kacTa daisakuTres“ (wmida

grigol RvTismetyveli, 1, gv. 79).

cxovreba qristianisa jvarismtvirTvelobaa. igi yofnaa

TviT qristeSi, siyvarulia moyvasis bednierebisaTvis msxve­

rplad gaRebuli, gacxadebaa sulisa da Zalisa, – rogorc

br Zanebs mociquli pavle (1 kor. 2, 4). mTavaria, adamiani ar

Se eWidos im simZimes, misTvis rom ar aris gankuTvnili; mTa­

varia, man miagnos Tavis jvars, raTa akurTxos igi ufalman da

iyos uReli misi tkbil da tvirTi misi subuq.

rom viyoT WeSmariti msaxurni qristesi, unda gvesmodes

jv ris Rrma azri da didi Zala. JamnSi vkiTxulobT:

„uZlevelo, axovano, saRmrTo Zlierebao patiosnisa

da cxovelmyofelisa jvarisao, gareSemicev da damifare cod­

vili ese“.

Tu Sen SeZleb am sityvebis guliT miRebasa da maTi didi

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 135: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

135

mniSvnelobis Secnobas, veravin da veraferi ver dagamarcxebs,

da sicocxlis bolos Senc SegeZleba Tqva: „qristes Tana juar­

cumul var. xolo cxovel arRara me var, aramed cxovel ars

Cem Tana qriste“ (gal. 2, 19­20).

jvari Cveni Zalaa ganwmedis gzaze. igia uRonoTa Rone,

sustTa simtkice da Zliereba, uZlurTa da sneulTa mkurnali,

cxovelmyofeli, dauSreteli wyaro, fari da maxvili xiluli

da uxilavi boroti Zalis winaaRmdeg.

Tu ver SevZlebT Cveni jvris tarebas, Tu ver aRvudgebiT

win Cvens codvebs, ver davZlevT pativmoyvareobas, sakuTari

Tavis siyvaruls... da tvirTiT damZimebulni davecemiT, sulisa

gansamtkiceblad unda mivapyroT mzera patiosansa jvarsa missa,

romelic Cvenisa cxovnebisaTvis gardamoxda zeciT, ewama CvenT­

vis... da aucileblad vigrZnobT mis daxmarebas.

sxvanairad rom vTqvaT, isini, vinc qristes moZRvre­

bas miiReben, movaleni arian icxovron ise, rom gaagrZelon

saqmeni kacobriobisaTvis Sewiruli uflisa; ukeTu gsurT iyoT

WeSmariti morwmuneni, Rrmad daukvirdiT am sityvebs: „romelsa

unebs Semdgomad Cemsa moslvaჲ, uvar­yavn Tavi Tჳsi, da aRiRen

juari Tჳsi da Semomidegin me“ (mark. 8, 34).

Tavis uaryofa niSnavs gaTavisuflebas miwieri mis­

wrafebebisagan, viwro egoizmisa da ampartavnebisagan (roca

pirovneba qedmaRlurad uyurebs da mxolod imis mixedviT

afasebs adamianebs, Tu vis ra sikeTis motana SeuZlia misTvis),

Tavis uaryofa niSnavs msaxurebas moyvasisaTvis.

magaliTisaTvis davasaxelebdi Rvawlsa da Sromas qa­

rTvelTa mefis Tamarisa, romlis gamefebis 800 wlisTavs

wels zeimiT aRniSnavs Cveni eklesia da xalxi. igia saxe Cve ni

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 136: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

136

erisadmi Sewiruli moRvawisa da didi jvarismtvirTve lisa.

sulTanma ruqnadinma gadawyvita daerbia gaZlierebuli

saqarTvelo da aRegava igi pirisagan miwisa. man mefe Tamars

aseTi Sinaarsis werili gaugzavna:

„...aw warmomivlenia yoveli mxedroba Cemi, raTa aR v­

xoco yoveli mamakaci maga qveynisa, da cocxali igi oden darC­

es, romeli wina momegebos, Tayuanisces CarTsa Cemsa; sasoeba

igi Tqueni juari winaSe Cemsa dalewos da mohamedi aRiaros“

(leonti mroveli, istoriani da azmani SaravandedTani, qar­

Tlis cxovreba, II, gv. 93, Tb., 1959).

xolo dedofalman aseTi pasuxi SeuTvala:

„Zalsa RmrTisa yovlisa mpyrobelisasa mindobilman,

maradis qalwulisa mariamisa sasoebiT mosavman da patiosanisa

juarisa mvedrebelman warvikiTxe RmrTisa ganmarisxebeli

wigni Seni, ruqnadino, da vcan sicruveni Senni, romelTa bWe

RmerTi iyos! Sen oqrosa mevireTa simravlisad mindobil

xar, xolo me arca simdidresa da arca Zalsa spaTa CemTasa,

aramed Zalsa RmrTisa yovlisa mpyrobelisasa da juarisa

wmidisa, romeli Sen hgme. aw warmomivlenia yoveli mxedroba

Cemi winamogebebad Senda. iyavn neba RvTisa, nu Seni! samarTali

misi, nu Seni!“ (iqve, gv. 93­94).

simdablisa da morCilebis niSnad wmida Tamari fexSiS­

veli waruZRva laSqars varZiidan basianisken. brZolis win

akuTrxa igi patiosani jvriT, daloca da TviT oZrxes Semoiqca,

sadac dRe da Rames ganuwyvetel locvasa da galobaSi atareb­

da; masTan erTad litaniobda mTeli saqarTvelo.

da Seismina ufalma vedreba mxevlisa Tvisisa. musul­

manTa 400 000 meomari samarcxvinod iZlia qarTvelTa 100

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 137: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

137

000­iani qristesmoyvare mxedrobisagan, ganibnia da Seimusra

simravle agarianTa. gamarjvebulma laSqarma mefe TamarTan

erTad varZiaSi madloba Seswira ufals xsnisaTvis.

mematiane mravalgzis miuTiTebs dedoflis wmida cxo­

v rebaze, rom igi ver acduna siameman ama soflisaman, verca

samefo gvirgvinman da skiptraman, arca qvaTa patiosanTa uxvad

qonebaman, arca spaTa simravleman da Zlierebam... ver midrika

simdidreman... rom man gamoiCina sibrZne solomonisebri da

yovliTa guliTa da gonebiTa Seiyvara da Seitkbo ufali; kacs

ganacvifrebda Rameyovel mRviZareba misi, locva, muxlTdreka

da cremliT vedreba RvTisa. xSirad Tamari Tavisi xeliT mo­

qsovils an moqarguls yidda da mis safasurs glaxakT urigebda

– Raribebs Tavisi SromiT exmareboda da ara mxolod samefo

Semosavlidan (iqve, gv. 79­81).

istorikosi aseve gvauwyebs, rom Tamaris dros wirva­

locva Seumokleblad aResruleboda palestinis monasterTa

tipikonis mixedviT, rom samefo karze myofTagan liturRias,

mwuxrs, ciskarsa da Jamns veravin daakldeboda.

wmida Tamar iqmna is brwyinvale, dauvali varskvlavi,

romelic marad unaTebs saqarTvelos da aTbobs yoveli qarT­

velis guls.

xSirad kiTxuloben: pirovnebaSi borotebis gaZlie­

rebiT Tu iSriteba RvTis siyvaruli misadmi? pasuxi erTia:

RvTaebrivi siyvaruli iseTi usazRvro da unapiroa, imdenad

didi da amaRlebulia, rom veraviTari sxva Zala ver SeZlebs

am siyvarulsa da adamians Soris Cadgomas. mainc rogoria

borotebis arsi da ra damokidebuleba aqvs mas adamianTan?

saeklesio mweralTa da RvTismetyvelTa azriT, boro­

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 138: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

138

teba ar aris sawyisi, Tanaarsi sikeTisa, igi ararsia, uaryofa an

naklovaneba sikeTisa, rameTu Tavad yovlis mizezi, Semoqmedi,

aris sruli sikeTe, mSveniereba da siyvaruli.

„boroteba arasodes yofila da verc iqneba Tavisi bu­

nebiT damoukidebeli arsi, radganac ara aqvs mas raoba, buneba

da TviTmyofadi saxe, Zala, saTvalavi da Tviseba. igi bunebrivi

Zalebis daSretis Sedegia. am Zalebis araswori, gauazrebeli

moqmedebaa“, – wers Rirsi mama maqsime aR msarebeli (maqsime

aRmsarebeli, kiTxva­migeba Talasisa, saRvTismetyvelo uwye­

bani, 1916; gv. 31­32).

gauazrebeli, ugono qcevis msxverplis, dacemuli ad a mis

Zis, aRsadgenad TviT RvTaebrivi siyvaruli ganxo r cielda

ieso qristes saxiT, raTa emcno xalxisaTvis RvT is neba, da imav

xalxis xsnisaTvis golgoTaze asuliyo. boroti fiqrobda,

sikvdili daTrgunavda mas. magram moxda sapi r i spiro ram

– jvarcmas mohyva aRdgoma da amaRleba da winaSe yovelTa

xilulTa da uxilavTa arsTa ganbrwyinda yovlismZleveli

Zala RvTaebrivi siyvarulisa.

am siyvarulis Rirsi rom gaxdes adamiani, aucilebel ia,

man suli ganiwmidos codvebisagan. Cvenda saubedurod, xSirad

vadanaSaulebT sxvebs, ganvikiTxavT mtrebs... Cveni mwuxarebisa

da tanjvis mizezi ki CvenSivea; unda gvaxsovdes: rodesac Sinagan

simSvides vkargavT, vkargavT simSvides Cv en garSemoc. xsnis

gza erTaderTia: sinanulis saSualebiT unda aRvidginoT Cvens

sulSi darRveuli harmonia, wmida ziarebiT unda miveaxloT

ufalsa Cvensa ieso qristes, unda vecadoT, davibrunoT CvenTa

didTa winaparTa rwmena, siyvaruli, sasoeba, Tavmdabloba

da, rogorc Sedegi yovelive amisa, – siwmidec. Cvenma sulma

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 139: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

139

macxovris amqveyniuri cxovrebis yvela safexuri unda gaiaros,

TviT jvarcmac, rom Semdeg aRdgomili da amaRlebuli iqces

RvTaebrivi siyvarulis taZrad, suliwmidis savaned.

WeSmariti RvTismsaxureba ganuyofelia samSvidobo mo­

Rvaweobisagan. dRes kacobrioba didi gansacdelis winaSea.

ar SeiZleba gulgrilad vuyuroT xalxTa tanjvas, imas, Tu

rogor iRvreba udanaSaulo adamianebis sisxli, ra ganlaRe­

bulia boroteba; ar SeiZleba gavCumdeT maSin, rodesac msof­

lios emuqreba birTvuli omis safrTxe. mSvidobaze mxolod

laparakiT verafers mivaRwevT, saWiroa gaazrebuli aqtiuri

moqmedeba, rom aviciloT omis saSiSroeba.

is misia, rac eklesias akisria, ar aZlevs mas damSvidebisa

da TviTkmayofilebis uflebas. zogierTis azriT, eklesia Tavs

aridebs Tanamedrove moTxovnebs. aucilebeli kia vicodeT

misi roli dRevandel pirobebSi, vicodeT, Tu sad aris Cveni,

morwmuneebis, adgili am mSfoTvare msoflioSi; ueWvelia, iq,

sadac yvelaze metad uWirT, sadac yvelaze didi mwuxareba da

cremlia, iq, sadac ibrZvian mSvidobis, Tavisuflebis, xalxTa

da saxelmwifoTa Soris samarTliani urTierTobisaTvis.

gansxvavebuli msoflmxedvelobis adamianebis mSvidobi­

saken swrafva maT Soris praqtikuli TanamSromlobis mraval

mxares avlens. am miznis mTeli sidiade damajereblobiT cx­

adyofs, rom aseTi urTierToba araTu SesaZlebeli, aramed

aucilebelicaa.

saqarTvelos eklesia aqtiurad uWers mxars qveynis mS­

vidobismoyvare politikas.

„yoveli romeli gindes Tquen, raჲTa giyon kacTa, eg ­

reTca Tquen hyviT maTa mimarT“ (maT. 7, 12); „amiT cnan yovelTa,

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 140: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

140

viTarmed Cemni mowafeni xarT, ukueTu iyuarobdeT urTierTas“,

– brZanebs ufali (ioan. 13, 35). siyvaruli RvTisa da moyvasisa

yvela mcnebaze maRali da yovlismomcvelia; amitomac igi unda

iqces Cveni cxovrebis safuZvlad. rogorc Sedegi siyvarulisa,

yvelas momadlebuli gvaqvs sixarulis gancdis unari da sxve­

bisTvis misi gaziarebis survili. sxvadasxvagvaria sixaruli,

gansxvavebulad grZnoben mas adamianebi. yoveli mniSvnelovani

saeklesio dRe sulieri sixarulis momtania, magram aRdgomis

dResaswauli mainc sul sxvaa; igi zeimia cisa da miwisa, radganac

sikvdilze sicocxlis gamarjvebas vgrZnobT da ganvicdiT.

Tu gveqneba rwmena da siyvaruli, RvTis mowyalebiT,

Rirsni gavxdebiT im sixarulisa, romelsac ara aqvs dasas­

ruli. mTavaria, ar SevcdeT, ar gadavuxvioT gadamrCeneli

gzidan.

RmerTo Zliero, Sen xar gza, WeSmariteba da cxovreba;

muxlmodrekilni gevedrebiT, wargviZeR gziTa SeniTa miT

iwroiTa; mowyaleo, mogvmadle sibrZne gulisa, raTa vcnaT,

rai ars WeSmariti da vemsaxuroT mas... uwyiT, ufalo, sicocxle

Cveni wamisyofaa, sicocxle Cveni gansacdelia oden. usasoTa

sasoo, geajebiT, mogveaxlen, raTa ar davinTqaT zRvasa cx­

ovrebisasa; xeli Seni aRmadginebel gveyavn Cven dacemulTa;

davrdomilni SegivrdebiT da nu ganguagdeb, rameTu Seni varT,

ufalo... da Rirs gvyven Cuen maradiuli netarebisa, vinaiT­

gan niWi da wyaloba uzenaesi frTeTa qveSe Sensa yofnaa, Sens

mtilovanSi damkvidrebaa.

Zmano Cemno da dano Cemno! kidev erTxel gilocavT

qristes aRdgomis brwyinvale dResaswauls; ixareT da gaax­

areT sxvanic, amaSia adamianis namdvili bedniereba, „rameTu...

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 141: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

141

sasufeveli RmrTisaჲ... ars, simarTle da mSჳdoba da sixarul

suliTa wmidiTa“ (rom. 14, 17), amin!

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1984 w.

saaRdgomo epistole, 1984 w.

Page 142: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 143: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

143

saSobao epistole1985 w.

saqarTvelos samociqulo eklesiis sulier Svilebs:

„yovliTa dacviTa daicev guli Seni, rameTu amisgan

gamovlen wyaroni cxovrebisani“ (igav. 4, 23)

ovladsamRvdelono mitropolitno, mTavarepisko­

posno da episkoposno, moZRvarno, diakonno, berno da

monazonno, RvTivkurTxeulno sulierno Svilno Cveni wmida

eklesiisa, mkvidrno saqarTveloჲsa da mcxovrebno mis farg­

lebs gareT! „madli uflisa Cuenisa iesu qristesi, da siyuaruli

RmrTisa da mamisaჲ, da ziarebaჲ sulisa wmidisaჲ Tquen yovelTa

Tana. amin“ (2 kor. 13, 13).

aRsrulda Zveli winaswarmetyveleba wmida esaiasi macx­

Page 144: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

144

ovris am soflad movlinebasTan dakavSirebiT: „aha qalwul­

man muclad iRos da Sves Ze, da uwodon saxeli misi emmanuil“

(es. 7, 14).

axlad Sobili yrmis, ieso qristes saxiT RvTaebrivi

siyvaruli gadmovida qveynad, raTa adamiani sauflo dide­

bis Tanaziari gamxdariyo. RvTis gankacebis diad saidumlos

bolomde verasdros Seicnobs Cveni goneba. ufalma ganxor­

cielebiT cxadyo Tvisi unapiro siyvaruli kacTa modgmis­

admi, siyvaruli, romeli ars aRmadginebeli, mkurnali, Se­

makavSirebeli, gadamrCeneli. beTlemis gamoqvabulis bagaSi

mwoli Cvili macxovari maradiuli magaliTia Tavmdablobisa,

maswavlebeli Tanadgomis, Zmobis, Tanasworobis, Tanxmobisa

da siyvarulisa.

am saTnoebebiT rom SevimosoT, jer sakuTar sulSi Ca­

xedva unda SevZloT, unda SevicnoT Tavi Tvisi; Nosce te ipsum,

– rogorc Zveli romaelebi ityodnen; erTi SexedviT, es ioli

saqmea, magram sinamdvileSi mravalTaTvis qceula igi lodad

Sebrkolebisa. brZenT uTqvamT: adamianSi sami pirovnebaa:

pirveli – rogor warmoidgenen mas sxvani, meore – rogori

warmodgena aqvs sakuTar Tavze da mesame – rasac sinamdvileSi

warmoadgens.

rodesac mTeli simarTliT dainaxav sakuTar Sinagan

saxes, ukve iolad gadaWri mraval sakiTxs, advilad ipovi

Sens adgils cxovrebaSi. sakuTari Tavis Ziebis procesSi au­

cileblad wamoiWreba maradiuli kiTxvebi: vin var, ratom

var dedamiwaze, ra aris Cemi mowodeba? RvTismetyvelTa gan­

martebiTa da qristianTa SexedulebiT, adamiani RvTis idea da

qmnilebaa amqveynad, yvelaze srulyofili, magram mainc gan­

saSobao epistole, 1985 w.

Page 145: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

145

viTarebadi. srulqmnis procesi pirovnebis Tavisufali nebiT

iwyeba dedamiwaze da Semdeg maradiul samyofelSi grZeldeba.

kacs aqvs Tavisi daniSnuleba sawuTroSi da RvTis nebis gansax­

orcieleblad gaaCnia kidec Sesabamisi sasicocxlo swrafva da

moTxovnileba, oRond amisTvis saWiroa mTeli Cveni SesaZle­

blobebis gamoyeneba, niWisa da madlis gamomzeureba.

„uflis wyalobiT, yovelive isea mowyobili, rom Ti ­

T oeuli adamiani monawileobs sulier winsvlaSi Tavisi

ar Cevanis Tanaxmad. maradiul cxovrebas veziarebiT RvTis

kur TxeviT, oRond damsaxurebisamebr. winsvla xorcieldeba

ara marto Semoqmedis nebiTa da wyalobiT, aramed adamianis

Ta naqmedebiTa (sinergia) da ZaliTac. msgavsad amisa, RvTis

nebis srul ganxorcielebas, Tavisuflebasa da ganwmendis mT­

el sisavses movipovebT ara marto Cveni SesaZleblobebiT,

ZaliTa da simtkiciT, aramed suliwmidis SemweobiTa da meo­

xebiT“, – vkiTxulobT Rirsi mama makari didis SromebSi (vr­

celi epistole, gv. 238).

mizans rom mivaRwioT, yoveli wuTi gonivrulad unda

movixmaroT. dro swrafwarmavalia; „awmyo imdenad xanmoklea,

rom gveCveneba, saerTodac ar arsebobs igi. TiTqos dabadebam­

deve daasrulao sicocxle“, – werda seneka. Cven ki ar vafasebT

dRevandel dRes, yvelafers mermisisTvis ga davdebT xolme;

brZeni solomoni gvaswavlis: „nu iqadi xualisa dRisaTჳs,

rameTu ara uwyi, rasa Sobs Semomsuleli dRe“ (igav. 27, 1).

xSirad isec xdeba, rom pirovneba Tavis unars fuWad ax­

mars raRac wvrilmanebs, sakuTari nebiT ejaWveba materialur

samyaros, wvalobs, itanjeba. tanjvis mizezi ki is aris, rom dak­

arguli aqvs sulieroba, kavSiri masTan, vinc aris sicocxlisa

saSobao epistole, 1985 w.

Page 146: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

146

da sixarulis momniWebeli; Tu ar aRvzrdiT CvenSi sulier

faseulobebs: RvTis rwmenasa da misgan gamomaval sikeTes,

ar eqneba azri da mizani Cvens fizikur Zalas, janmrTelobas,

gonebriv ganviTarebasa da TviT siyvarulis unarsac ki. aucile­

belia pirovnebis sulieri da fizikuri monacemebis harmo­

niuli ganviTareba da ara misi calkeuli SesaZleblobebis win

wamoweva. mxolod aseT SemTxvevaSi SevZlebT viyoT Rirseuli

memkvidreni Cveni didebuli winaprebisa, romelTa Rvawlni da

saqmeni saamayod gvaqvs miCneuli.

ise unda vicxovroT, rom viyoT sulier da materialur

RirebulebaTa ara marto momxmarebelni, aramed, upirveles

yovlisa, Semqmnelni. am principiT unda aRvzardoT Cveni Svi­

lebic.

mamaTa da SvilTa damokidebulebis sakiTxi rTulia.

zogierTi filosofosi gamoTqvams mcdar azrs, TiTqos, axali

Taoba Zvelis mimarT yovelTvis qvecnobieri siZulviliTaa

ganmsWvaluli. es ase ar aris. axalgazrdis fsiqologia my­

ifea, sindisi – Tavankara wyarosaviT sufTa; uyvars simarTle,

eZiebs WeSmaritebas, eswrafvis ideals, aRvsilia energiiT da

mzadaa borotebasTan sabrZolvelad; magram, roca mSoblebSi,

pedagogebSi da saerTod maTSi, vinc wvrTnida da arigebda,

ideals ver ipovis, Riziandeba, drtvinavs da simkacres iCens.

igi moumzadebelia cxovrebisaTvis, ver iTvaliswinebs im dab­

rkolebebs, rac Cveulebrivia miwieri yofisa da adamianTa

urTierTobisaTvis. yovelive es iwvevs uimedobas, gulgatexi­

lobas... da Cndeba naprali TaobaTa Soris.

yovel axal Taobas, ra Tqma unda, aqvs Tavisi azrebi,

in teresebi, romelTac xSirad ver iziareben ufrosebi, magram

saSobao epistole, 1985 w.

Page 147: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

147

Tu mamebsa da Svilebs akavSirebT erTi sarwmunoeba, erTi mso­

f l mxedvelobiTi poziciebi, ideali da mizani, Tu ufrosebi sa­

magaliToni arian, calkeul SexedulebaTa sxvaobis miuxedavad,

Svilebi mamaTa saqmis erTguli gamgrZelebelni xdebian.

SeiZleba iTqvas, rom sazogadoebis sijansaRis sazomi

axalgazrdobaa. igi yovelTvis iyo da aris yofis uSualo

monawile, diad saqmeTa Tanaziari. misi cxovrebis WeSmaritebis

gziT warmarTva aucilebelia, radganac axalgazrdebi eris

sasicocxlo Zalas warmoadgenen.

Cveni qaliSvilebi da Wabukebi dainteresebulni arian su­

lieri sakiTxebiT, eZieben Sinagani feriscvalebis gzebs, magram

gamoucdelobiT zogjer Secdoma mosdiT. amis gamovlinebaa

Tundac is, rom am bolo dros axalgazrdobis nawili gaitaca

aRmosavlurma religiebma da maTgan gamomdinare iseTma mim­

dinareobebma, rogoricaa induizmi, budizmi, ioga, Teosofia,

anTroposofia da sxva.

induizmi mravalRmerTianobas aRiarebs, kacs RvTis na wi­

lad saxavs, xolo mis azrovnebas mxolod erTiani mTelisg an

momdinared miiCnevs. am swavlebis mixedviT, gaugebaria, ratom­

Ra arsebobs codva, romlis gamoc ase xSirad ewinaaRmd egeba

adamiani Semoqmeds, ra azri aqvs sulTa gadasaxlebas, rac maTi

rwmenis Semadgeneli nawilia da sxva.

budizmi ufro mwyobri moZRvrebaa. Tavis droze man didi

roli Seasrula aRmosavleTis qveynebis sulier ganviTare­

baSi, Caunerga ra CineTis, indoneziis, tibetis, iaponiis bunebiT

mebrZol xalxebs azri mSvidobis, morCilebis, gulmowyalebis,

saxierebis, WirSi urTierTTanadgomis Se saxeb. budizmi adamians

Tumc mouwodebs Tavganwirvisaken, siyvarulisa da sikeTisakan,

saSobao epistole, 1985 w.

Page 148: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

148

magram faqtiurad uaryofs RvTis arsebobas, uaryofs adamianis

ukvdavi pirovnuli sulis imqveyniur cxovrebas.

Teosofiisa da anTroposofiis warmomadgenlebi ey­

rdnobodnen aRmosavlur religiebs da cdilobdnen maTTan

SeeTanxmebinaT qristianoba. magram aqedan araferi gamovida.

dRes dasavleTSi am saxis literaturiT cota vinmeRaa dain­

teresebuli.

aRniSnul mimdinareobebs Soris sxvaoba mniSvnelova­

nia, magram maT erTi ram akavSirebT da aerTianebT. esaa metad

saSiSi da ararealuri gandideba pirovnebisa, masSi Canergva

azrisa Tavisi unapiro SesaZleblobebis Sesaxeb, rac sinamd­

vileSi adamianTa sisusteze TamaSia. magaliTad, iogas erTguli

mimdevrisaTvis ucilobeli zeadamianuri SesaZleblobebis

miRweva da madlmosilobis gamovlinebaa, is ki aviwydeba, rom

saswauli SeiZleba moxdes ara marto RvTis SewevniT, aramed

boroti ZaliTac. gavixsenoT Tundac wmida mosesa da misi

mowinaaRmdege egviptel grZneulTa saocrebani da movigonoT

macxovris sityvebi: „naTesavi boroti da memruSe saswaulsa

eZiebs“ (maT. 12, 39).

qristianuli swavlebiT, wmindanoba ar niSnavs sneulTa

gankurnvis, winaswarmetyvelebisa da sxva saswaulTa moxdenis

aucilebel unars. wmida mamebi yovelTvis eridebodnen amis

misaRwevad zrunvas, anda amgvari SesaZleblobebis Cvenebas.

maTTvis mTavari sulieri srulyofa – moyvasisadmi Tavgan­

wiruli siyvarulisa da RmerTTan SesaZlebeli siaxlovis

mopoveba iyo.

saswaulmoqmedebis borot Zalas iyenebs magia da oku­

ltizmic, raTa Tavis uZiro WaobSi miizidos Secdomilni. „...vai

saSobao epistole, 1985 w.

Page 149: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

149

maTda, romelni ityჳan borotsa keTilad, da keTilsa boro­

tad, romelni dasdeben bnelsa naTlad, da naTelsa bnelad,

da romelni dasdeben mwaresa tkbilad, da tkbilsa mwared“,

– wers wmida esaia winaswarmetyveli (es. 5, 20).

aRmosavlur religiebSi adamianis RmerTamde amaRleb­

isa da TviT masze ufro metad sakuTari Tavis gandidebisaken

swrafva eyrdnoba hipnoTerapiisa da fsiqikis uk i du resad aRg­

znebis meTods. igive safuZveli udevs alko holiT, morfiTa da

sxva gamabruebeli nivTierebebiT am cxovrebisagan gandgomis

ideas. gansxvaveba is aris, rom aq SedarebiT gamartivebuli gzaa

moZebnili, yvelasTvis advilad xelmisawvdomi saSualebebia

gamoyenebuli, oRond am moCvenebiTi netarebisTvis msxver­

plad Seni da Seni Svilebis janmrTeloba unda gaiRo, suli

unda gaswiro. am sawamlaviT daavadebulni sCadian danaSauls,

romelic TviTmkvlelobis tolfardia da suliwmidis gmobas

niSnavs. „xolo sulisa wmidisa gmobaჲ ara mieteos kacTa“ (maT.

12, 31), – brZanebs macxovari.

loTebi, narkomanebi sakuTari xeliT Segnebulad is­

poben uflisgan momadlebul unarsa da SesaZleblobebs, ro­

m elTa gonivruli gamoyenebiTa da yoveldRiuri sulieri

Sromis wyalobiT unda ganexorcielebinaT diadi mizani – mo­

emzadebinaT suli maradiuli netarebisTvis.

samwuxarod, Cveni axalgazrdobis nawili am umZimesi cod­

vis msxverplia, dRes ise, rogorc arasdros, adamianebi eZieben

iol gzebs materialur sikeTeTa SeZenis mizniT, ioladve un­

daT miaRwion winsvlas sulier cxovrebaSic, magram swored aq

cdebian; dabneulni da Secdomilni sinaTlis nacvlad bnelis

gavlenis qveS eqcevian da eCvenebaT ukuni naTlad.

saSobao epistole, 1985 w.

Page 150: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

150

„me var kari: Cem mier Tu vinme Sevides, cxondes... ro­

meli ara Sevals kariT ezosa cxovarTasa, aramed sxჳT kerZo

Sevals, igi mparavi ars da avazaki“ (ioan. 10, 9,1), – gvaswavlis

CvenTvis vnebuli, dafluli da mkvdreTiT aRmdgari macxovari

da gveubneba: „me var naTeli soflisaჲ. romeli Semomidges me,

ara vidodis bnelsa, aramed aqundes naTeli cxorebisaჲ“ (ioan.

8, 12). am gziT, qristes erTaderTi gadamrCeneli gziT, vidod­

nen Cveni winaparni. mas unda SevudgeT Cvenc da aRvasruloT

mcnebani misni. amitomac aucilebelia, vicnobdeT wmida werils

– biblias, romlis meoxebiTac ufalma mogvawoda codna Cveni

miwieri yofis imgvarad wa r marTvisaTvis, rom Rirs viqmneT im

qveynad sasufevlis damkvidrebisa.

biblia aris rogorc adamianuri, ise RvTaebrivi wigni,

da werili RvTivganbrZnobil wmida kacTagan, romelTa ba­

geebiT TviT suliwmida metyvelebda. mkiTxveli yoveli av­

toris xasiaTs, cxovrebiseuli dakvirvebis siRrmes, mxatvruli

azrovnebis unars, epoqas... advilad igrZnobs. da mainc es

wigni, upirveles yovlisa, RvTis qmnilebaa, saunjea WeSmariti

faseulobebisa.

saRvTismetyvelo ganaTlebisa da sulieri winsvlis mi­

saRwevad aseve didmniSvnelovania wmida mamaTa: ioane oqro­

piris, basili didis, grigol RmrTismetyvelis, gri gol nose­

lis, efrem asuris, ioane damaskelis, grigol palamas, anton

didis, wmida Teodorites, wmida Teofanes, giorgi mciris,

iovane zedaznelis, giorgi da eqvTime mTawmidelTa, grigol

xanZTelis... da yovelTa sxvaTa didTa moZRvarTa cxovrebisa

da Sromebis gacnoba. isini iyvnen bibliis ara marto SesaniSnavi

mcodneni da SemoqmedebiTi unariT dajildoebulni, aramed,

saSobao epistole, 1985 w.

Page 151: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

151

upirveles yovlisa, didi sulierobiT gamorCeulni, radganac

aTobiT weli hqondaT gatarebuli ganmartoebiT locvasa,

mkacr marxvasa da gandegilobaSi. Semdeg ki maT TavianTi

gamocdileba gadasces mowafeebs da Sromebisa da werilebis

saxiT gagviziares Cven, qristianebs.

wmida mamaTa swavlani miznad isaxavs adamianis RmerT­

Tan daaxloebas, netarebasa da waruval sixaruls. „gixaroden

maradis uflisa mier, kualad getyჳ: gixaroden“ (filip. 4, 4),

– gvarigebs pavle mociquli.

gana SeiZleba Cveni sixaruli iyos mudmivi, roca ga rSemo

amdeni mwuxareba, gaWirveba, avadmyofoba, gaRizianeba da Sfo­

Tia, roca sul axlos Caivlis xolme sikvdili da grZnob, male

Senc Segexeba? magram nu daviviwyebT, rom es sityvebi ekuTvnis

im adamians, vinc mravalWirnaxuli cxo vreba ganvlo da mowame­

brivad aResrula. swored igi, qri stianobis qadagebisTvis

erT­erTi yvelaze metad damaSvralTagani, daJinebiT da Tanac

araerTxel mogviwodebs maradiuli sixarulisken, im sixaru­

lisken, romelsac veraviTari miwieri gancda ver ganaqarvebs,

igi iesos SobiT moeniWa kacTa modgmas.

„gaxareb Tquen sixarulsa didsa, romeli iyos yovli sa

erisa, rameTu iSva dRes Tquenda macxovari, romel ars qriste

ufali, qalaqsa daviTissa“ (luk. 2, 10­11). – am sityvebiT mimarTa

angelozma Sobis Rames beTlemel ubralo mwyemsebs. TiTqmis

oci saukunea, rac kacobrioba ismens zeciur usxeulo ZalTa sa­

galobels, pirvelad im idumal Rames rom moefina dedamiwas:

„didebaჲ maRalTa Sina RmerTsa da queyanasa zeda mSჳdobaჲ

da kacTa Soris saTnoebaჲ“ (luk. 2, 14). am xnis manZilze didi

Zvrebi moxda adamianTa samyaroSi, Seicvala pirovneba, misi

saSobao epistole, 1985 w.

Page 152: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

152

Sexedulebani sulier da materialur faseulobebze, magram

ucvleli da CvenTvis axla ufro aucilebeli gaxda angelozTa

am sadideblis mowodeba mSvidobisa da urTierTsiyvaruli­

saken, radganac dRes msoflio Tavisi arsebobis metad saSiS

periodSi Sevida. mecniereba da teqnika didi tempiT miiwevs

win; Tu ar moxda pirovnebis gonieri da sulieri sawyisis Se­

sabamisi siswrafiT ganviTareba, sicocxle qveynad birTvuli

katastrofis sabediswero safrTxis winaSe dadgeba.

gvwams, ufali da xalxis keTili neba ar dauSvebs, rom

Cveni ayvavebuli dedamiwa nacartutad iqces.

qristesmierno dano da Zmano!

sulieri sixaruliT aRvsili, guliTadad mogesalmebiT

da mogilocavT qristes Sobis diad dResaswauls. dae, yovlis­

SemZle RmerTma ar mogiSaloT mSvidoba, WeSmariti siyvaruli

da sixaruli maradiuli.

„mowyalebani da sarwmunoebani nu mogakldebian Sen; Seibn

igini yelsa Sensa da daweren igini ficarTa gulisa SenisaTa

da hpoo madli winaswarganzraxvad keTilisa winaSe RmrTisa

da kacisa“ (igav. 3, 3­4).

gwamdeT, ara xarT marto; gixarodeT, rameTu CvenTan

ars RmerTi!

qristes Soba

Tbilisi, 1985 w.

saSobao epistole, 1985 w.

Page 153: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

153

saaRdgomo epistole1985 w.

RvTivkurTxeulno da RvTissayvarelno iverno, Zeno

da asulno saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiisa:

„mcirediTa JamiTa dagiteve Sen, magram didiTa

wyalobiTa Segiwynareb Sen“ (es. 54, 7).

Res msoflio sixarulis dRea, dResaswaulobs sico­

cxle, sikvdilisa damTrgunveli, da amitomac ufro me ­

tad gulSi Camwvdomi da sazeimoa winaswarmetyveli osias si­

tyvebi: „sada ars Zlevaჲ Seni, sikudilo? sada ars sawerteli

Seni, jojoxeTo?“ (os. 13, 14).

sikvdili daemxo: jojoxeTi Seimusra;

Page 154: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

154

qriste aRdga!

aRdgomili ufali dRes Sedis yovel saxlSi da rekavs

karze Cveni gulisa, raTa mogvmadlos mSvidoba da sixaruli,

rac ase mtkivneulad gvaklia da rasac veswrafviT.

yuri miupyar, Svilo Cemo, am mSvid xmas, ganmartovdi

masTan da gulisxmayav yoveli. igi movida SenTan. is Sen gver­

diTaa; gauRe guli, raTa daivanos iq da gagaTbos TvisiTa

RvTaebriviTa siyvaruliTa.

ufals myudroeba uyvars, Sinagani simSvide da wmida guli.

„mSvidoba Tqvenda“, – ase mimarTavs igi TiToeul Cve ngans. miiRe,

Svilo, es wyaloba, qristes es naTeli da gixaroden, radgan

xangrZlivi ganSorebis Semdeg kvlav ineba man SenTan Sexvedra

da saubari. ismine da daimaxsovre misi sityvebi: „aha esera me

gamcneb Sen, ganZlierdi da mჴne iyav, nu SeZrwundebi, nuca geSi­

nin, rameTu me SenTana var ufali RmerTi Seni yovelsa adgilsa

vidreca xჳdodi“ (ieso. 1, 9).

aRdgomili macxovris mier mofenili mSvidoba momcve­

lia yovlisa sikeTisa: kurTxevisa, RvTis mowyalebisa, codvaTa

mitevebisa, ganmarTlebisa, simSvidisa, sixarulisa, maradiuli

cxovrebisa... mociquli pavle amis Sesaxeb brZanebs: „aw ukue ganm­

a rTlebul varT sarwmunoebiTa da mSჳdobaჲ guaqus RmrTisa

mimarT uflisa Cuenisa mier iesu qristesa“ (rom. 5, 1).

mSvidoba RmerTTan niSnavs mSvidobas sakuTar TavTan

da moyvasTan.

brZenT uTqvamT: bunebiT kacni axlobelni arian erTur­

Tisa, Tumca Tvisebani ganaSoreben maT. diad saxes forma ara

aqvs.

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 155: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

155

albaT amitomaa Zneli adamianis Secnoba, igi xom RvTis

xatadaa Seqmnili. albaT amitom miaCndaT filosofosebs

udi des sibrZned sakuTari Sinagani mravalferovani samyaros

Seswavla, radganac sxva rom Seicno, pirvel rigSi Sens Tavs

unda icnobde kargad.

suli da sxeuli – ai, CvenTvis cnobili adamianis Semad­

geneli nawilni. sul es aris, Tu kidev sxvac raimea jerac mi­

ukvleveli CvenTvis? rogor avxsnaT, magaliTad, azrovnebis

unari, ra aris sicocxle, ras warmoadgens goneba, guli?

ase werda gulis Sesaxeb jer kidev Cv. w. aR­mde III saukuneSi

Cineli moazrovne siun­Zi: „guli mpyrobelia sxeulisa, ganmge­

belia sibrZnisa. igi mbrZaneblobs, TviT ki aravis emorCileba;

is krZalavs an aiZulebs raimes imoZraos, aRZravs survils

miTvisebisas, aRebisas, moqmedebis an gaCerebisas. amitomac

SegviZlia, Cveni nebiT davidumoT ena an vilaparakoT, sxeuli

movxaroT an gavSaloT. guls ver daaSineb, ver Seacvlevineb

gadawyvetilebas. igi iRebs mxolod mas, rac marTebulad mi­

a Cnia da ganagdebs, rac misTvis Seuwynarebelia“ (Zv. Cinuri

filosofia, t. II, m. 1973, gv. 186).

ase rom, adamiani samyaros gansakuTrebuli movlenaa,

dajildoebuli azrovnebiTa da sxva RvTivmimadlebuli un­

ariT. misi mizani da daniSnuleba RmerTSi cxovreba da ne tari

maradiulobis mopovebaa.

kaci Semoqmedis gansakuTrebuli qmnilebaa, ukvdavebas

zi arebuli. ukvdaveba misi sulis Tviseba ar aris mxolod,

aramed sxeulisac, romelic macxovris meored mosvlis Jams

unda aRdges.

wmida mRvdelmowame meTode ambobs: swori araa sulis

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 156: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

156

gandidebisaTvis xorcis damcireba. samoTxeSic sxeuli hqonda

adamians; Tumca arc is unda daviviwyoT, rom momakvdinebeli

vnebani swored xorcSi isadgureben.

amgvarad, roca xorcs vTrgunavT, amiT sxeuls ki ar vg­

v emT, aramed vebrZviT masSi codvis gamo dabudebul borot

vnebebs. TavisTavad ki ganwmendili da ganspetakebuli sxeuli

imdenad mSvenieri da saTnoa, rom ufali Cveni ieso qristes

ga nxorcielebis Semdeg igi wmida samebis sidiadeSi daemkv i­

dra.

adamiani umSvenieresi wmida saxea Semoqmedisa, xatebaa

RvTisa. amitomaa igi gonieri da ukvdavi. msgavseba ki TviTon

unda moipovos Tavisufali nebis wyalobiT, rac, wmida mamaTa

swavlebiT, codvebisagan Tavis Sekavebas gulisxmobs. yvelas

gvmarTebs dauRalavi zrunva CvenSi RvTis xatebis SenarCunebisa

da masTan msgavsebis miRwevisaTvis.

kacTa modgmis codviT dacemis Semdgomi mTeli cxo vreba

dapirispirebaa borotsa da keTils Soris. raki bo roti Zala

RvTis winaSe uZluria, igi ebrZvis adamians, ro gorc Semoqmedis

uZvirfases qmnilebas. amitomac iqca kaci codvis subieqtad da

obieqtad. samwuxarod, Cveni bunebiTi kanoni sikeTisa, Cveni ne­

bis sisustis gamo xSirad ver sZlevs xolme macduris zraxvebs.

ukeTurebisagan Tavis daRwevisaTvis erTaderTi nugeSi da imedi

macxovaria, Cveni xsnisaTvis amqveynad movlenili, „rameTu

Sjulman sulisa cxorebisaman qriste iesuჲs mier ganmaTavisu­

fla me Sjulisa misgan codvisa da sikudilisa“ (rom. 8, 2).

sad da rogor xdeba es gaTavisufleba?

qristes saqmes, sulis xsnisa da gadarCenis saqmes em­

saxureba qristes eklesia, romelic mudam iyo, aris da iqneba

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 157: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

157

Cveni ganmanaTlebeli da ganmabrwyinebeli uZleveli Zala.

locviTa da adamianis codvili bunebis saidumlo ganaxlebiT

igi asrulebs Tavis diad movaleobas. eklesiis gareSe sulis

gadarCenis moimedeni mwared cdebian.

mainc ra aris sikeTe an boroteba, ase gamudmebiT rom

ebrZvian erTmaneTs da ra monawileobas iRebs adamiani maT

dapirispirebaSi?

bibliaSi Sesaqmis damTavrebis Semdeg vkiTxulobT: „da

ixila RmerTman yovelni, raodenni qmna, da aha keTil friad“

(dab. 1, 31).

sikeTis erTaderTi wyaro da saTave RvTaebrivi siyv­

a rulia. igi „sulgrZel ars da tkbil; siyuarulsa ara Surn,

siyuarulni ara maRloin, ara ganlaRnis, ara sarcxჳnel iqmnis,

ara eZiebn Tavisasa, ara ganrisxnis, arad Sehracxis boroti,

ara uxarin sicruesa zeda, aramed uxarin WeSmaritebasa zeda;

yovelsa Tavs­idebn, yoveli hrwamn, yovelsa esavn, yovelsa

moiTmenn. siyuaruli arasada davardebis“ (1 kor. 13, 4­8).

wmida isaak asuri ki wers: „RvTaebrivi siyuaruli ese ars

samoTxe zeciuri, xe cxovrebisa, sufeva uflisa, Rvino, ro meli

„axarebs gulsa kacisasa“ (fsalm. 103, 15); Sesves igi ganlaReb­

ulTa – da Seimoses kdema, igemes codvilTa – da ganudgnen gzasa

borotisasa, ixiles gemoჲ misi ujerod Rvinis msmelTa – da

mmarxvel iqmnen, miiRes mdidarTa – da Seiyvares siglaxake,

Sesves ubadrukTa – da aRivsnen imediTa, dalies uZlurTa da

ganZlierdnen, igemes umecarTa – da SeiZines sibrZne“ (isaak

asuri, sityva 83).

„siyvaruli aris saZirkveli, wyaro da deda yovelTa

keTilTa“, – brZanebs ioane oqropiri.

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 158: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

158

maS, saidan movida am friad „keTilad“ qmnil, RvTis

siyvaruliT savse samyaroSi boroteba? rodis an rogor dai­

Zleva igi?

wmida mamebis ganmartebiT, boroteba ararsia, ar war­

mo adgens substancias. adamianma borotad gamoiyena miniWebu­

li Tavisufleba da RvTis mcnebis sapirispiro gzas daadga.

TavisTavad borotebas ara aqvs TviTmyofadi saxe. igi ar aris

suldgmulTa da saganTa buneba, radganac yovelive Rv Tisgan

Seqmnili TavisTavad keTilia.

esa Tu is arseba an sagani borotad iqceva misi araswo ri

ga mo yenebis gamo. amdenad, yoveli boroteba borotmo qme­

debisagan momdinareobs. boroteba codvaa, sikeTis naklebo­

baa.

wmida dionise wers: „borotsa araraisa ZaluZs qmna, mx­

o lod ngreva da rRveva arsebulisa“. amitomac didi Se c domaa

masSi raime mniSvnelovanis anda SemoqmedebiTi sa w yisis danaxva.

boroteba arafers ar qmnis, igi arRvevs mxo lod.

– ratom aris codva ase mimzidveli? – hkiTxes erTxel

basili dids.

– cdebiT, megobarno, – upasuxa wmida mamam, – momxiblavi

misi samoselia, TviT igi ki arasodes yofila mimzidveli.

codva aris safuZveli pirveli da meore sikvdilisa; anu

sababi rogorc fizikuri sikvdilisa, romelic yoveli kacis

xvedria, ise mizezi sulieri sikvdilisa, roca suli maradiul

netarebas kargavs da jojoxeTSi mkvidrdeba. amave dros, codva

aris adamiansa da RmerTs Soris da kacTa Soris uTanxmoebisa

da SuRlis mizezi.

„erTisa mis kacisaTჳs codvaჲ soflad Semoჴda da co ­

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 159: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

159

dvisa ZliT – sikudili, da esreT yovelTa kacTa zeda si kudili

moiwia, romliTa yovelTa Sescodes“ (rom. 5, 12), – wers pavle

mociquli. yovelive damokidebulia amqveynad adamianis Tav­

isufal nebaze; romel gzas airCevs igi: keTil sawyiss, Tu boro­

tebis moCvenebiTi momxibvleloba CaiTrevs Tavis morevSi.

netari avgustine pirveli adamianis zneobaSi or md­

gomareobas gamoyofda: „ucodvelobis SesaZleblobas“ da

„codvis SeuZleblobas“. misi ganmartebiT, samoTxis mkvi drTa

„ucodvelobis SesaZleblobis“ mdgomareoba gamudmebuli sike­

Tis qmnadobiT unda gadazrdiliyo „codvis SeuZleblobaSi“,

magram yovelive es moispo adam da evas mier RvTis mcnebis

darRvevis gamo.

Tu pirvel adamians SeeZlo „ucodvelobis SesaZleb­

lobidan“ „codvis SeuZleblobamde“ amaRleba, Cven ieso qri­

s tes meoxebiT mogveniWa codvili mdgomareobidan su lieri

ga nwmediT „ucodvelobis SesaZleblobamde“, anu sa moTxis

adamamde amaRlebis saSualeba.

samwuxarod, dRevandeli adamiani xSirad ver afasebs

codvis simZimes da angariSs ar uwevs mis Sedegebs. zogjer isec ki

fiqroben, TiTqos codva saerTod ar arsebobs, rom am saxels

vuwodebT adamianis bunebriv Tvisebebs. amgvarad moazrovneni

WeSmaritebisagan Sors dganan da Tavs meore sikvdilisaTvis

amzadeben. boroteba sikeTis nakleboba ki ar aris mxolod,

aramed misadmi sruli dapirispireba, ara nawilobrivi dar­

Rveva kanonisa, aramed mTlianad uaryofa misi. „codvaჲ igi ars

uSjuloebaჲ“ (1 ioan. 3, 4), – brZanebs ioane RvTismetyveli.

Tavisi cxovrebis manZilze adamiani CvenTvis xSirad

auxsnel cikls gadis, rac gulisxmobs dacemasa da amaRlebas,

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 160: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

160

damarcxebasa da gamarjvebas, imedis gacruebasa da sasoebas,

am rTuli procesis mizani sulis xsna da meore cxovrebis

mopovebaa.

yoveli ganvlili dRe maradiulobis karibWesTan, si­

kvdilis idumalebasTan gvaaxloebs. sxvadasxvanairad xvde­

bian adamianebi am umniSvnelovanes moments. nawils miaCnia,

rom sikvdilTan erTad arsebobac mTavrdeba da SemdegSi

mimdinareobs mxolod qimiur elementebad daSlis procesi.

amitomac eswrafvian cxovrebisagan yovelives miRebas, Tumca

bolomde verc amas aRweven. sxvani SeZlebisdagvarad emzade­

bian sikvdilisa da axali cxovrebis dawyebisaTvis; rwmeniTa

da siyvaruliT aRvsebulT mudam axsovT mociqulis sityvebi:

„RmerTi siyuaruli ars da romeli egos siyuarulsa zeda,

RmerTi mis Tana hgies da igi RmrTisa Tana“ (1 ioan. 4, 16). ami­

tomac gulmodgined cdiloben Seudgnen „simarTlesa, RmrTis

msaxurebasa, sarwmunoebasa, siyuarulsa, moTminebasa, simSჳdesa“

(1 tim. 6, 11), raTa aRasrulon wmida pavles darigeba: „moiRuawe

Ruawli igi keTili sarwmunoebisaჲ“ (1 tim. 6, 12).

roca meore sicocxleze saubrobs ufali, ase gvafrTxi­

lebs: „iwro ars bWჱ da saWirvel gzaჲ, romeli miiyvanebs cxore­

basa, da mciredni arian, romelni hpoveben mas“ (maT. 7, 14).

gadis Tveebi, wlebi... didTa da mcireT, CinebulTa da uCi­

noTa, borotTa da keTilT – yvelas daudgeba miwier yofasTan

ganSorebis dRe. gardacvaleba sinamdvileSi xelaxali Sobaa

sxva samyaroSi. bednieri xar, Tu es sityvebi Senc Segexeba: „netar

ars gza ege, romelsa warmarTebul xar dRes, sulo, rameTu

adgili gansasvenebeli mogelis Sen“ (kurTxevani).

mtkivneulia axlobelTan ganSoreba, magram cremlebisa

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 161: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

161

da mwuxarebis miRma unda davinaxoT naTeli dauRamebeli, rom­

liTac moculia gansvenebulis suli; unda davinaxoT qristes

mier sikvdilis Zleva.

guldasmiT unda vikiTxoT didebulTa da RvTis saTno

CvenTa winaparTa istoria, safuZvlianad unda gavecnoT wmi­

daTa cxovrebebs, raTa viswavloT, rogor ganvlioT sawuTro

da rogor SevxvdeT aRsasruls.

morwmunisaTvis sikvdilis saidumlo imave Tavisuf le­

bis, maradiuli siyvarulis saidumloa.

axla bevri miiCnevs Tavs morwmuned, aRiarebs sulis

ukvdavebas, magram mainc ar ZaluZs, guli mTlianad miuZRvnas

ufals.

gvxvdebian iseTnic, miwier gansacdels rom ver uZle­

ben da sasowarkveTilebaSi Cavardnilni TviTmkvlelobiT

amTavreben sicocxles. am saSineli aqtiT isini uars acxadeben

im miznis ganxorcielebaze, risTvisac amqveynad moivlinnen,

uars eubnebian ufals TavianTi valis aRsrulebaze. TviTmkv­

lelTaTvis locvac ar SeiZleba, arc panaSvidis gadaxda da

wesis ageba.

icodeT, Semoqmedi imaze mZime jvars ar gargunebT, ri si

tarebac Tqven ar SegiZliaT. simSvidiTa da simdabliT miiReT

cxovrebis tvirTi da mudam gaxsovdeT: yvelaze metad suls

sWirdeba gafrTxileba; masze Zvirfasi ara aris ra kacisaT­

vis. igi gansazRvravs Cveni maradiuli sikvdil­sicocxlis

sakiTxs, amitomac brZanebs markoz maxarebeli: „raჲ sargebel

ars kacisa, ukueTu SeiZinos sofeli ese yoveli da suli Tჳsi

izRvios“ (mark. 8, 36). WeSmaritad, mTeli qveynis simdidrec ar

aris erTi sulis fasi.

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 162: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

162

cxovrebas surs gagTelos; misTvis sulerTia, didi xar

Tu patara, mecnieri Tu ubralo muSa, magram gaxsovdes, Sen

gverdiT uxilavad mudam dgas ufali, gamxnevebs da geubneba:

„me var RmerTi Seni, mpyrobeli marjuenisa Senisa, romelman

garqu Sen: nu geSinin, rameTu Segewio Sen“ (es. 41, 13).

mTavaria, vicodeT, varT Tu ara mzad RmerTTan Sesaxve­

drad, Ria aris Tu ara Cveni guli ieso qristesaTvis, SegviZlia

Tu ara warmovTqvaT mefe daviT winaswarmetyvelis sityvebi:

„ufalman mmwysos me da me araჲ makldes. adgilsa mwuanvilsa mun

damamkჳdra me; wyalTa zeda gansasuenebelTasa gamomzarda me.

moaqcia suli Cemi da miZRoda me gzaTa simarTlisaTa saxelisa

misisaTჳs. vidodi RaTu Soris aCrdilTa sikudilisaTa, ara

SemeSinos me borotisagan, rameTu Sen Cem Tana xar; kuerTxman

Senman da arganman Senman – amaT nugeSinis­mces me. ganhmzade wi­

naSe Cemsa tablaჲ winaSe maWirvebelTa CemTa; ganapoxe zeTiTa

Tavi Cemi da sasumelman Senman damaTro me viTarca urwyulman“

(fsalm. 22, 1­5).

Zalian xSirad mwuxarebis gziT mivdivarT ufalTan.

amitomac ambobs antoni didi: Seiyvare gansacdeli, raTa Se­

iZino RmerTi. qristesTan yofna, cxovreba masSi, sicocxlis

azris mignebas niSnavs. sicocxlis azri – Tavganwiruli si­

yvarulia.

xSirad gviWirs, vitanjebiT usamarTlobiT, ZaladobiT,

gautanlobiT; gana cotaa SemTxveva, roca Cvenc vcruobT, Tva­

lebSi vuyurebT mosaubres da mainc vatyuebT; vatyuebT miuxe­

davad imisa, rom vgrZnobT, msmenels ara sjera Cveni... cudi

zne dagvCemda. Cveni mama­papani, albaT, ar iyvnen CvensaviT

ganaTlebulni, magram maT hqondaT ubraloeba da siwminde.

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 163: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

163

maTi simartive anaTebda, izidavda da aTbobda sxvaTac; erTma­

neTsac kargad ugebdnen da yuris dagdebac SeeZloT, SeeZloT

smena TviT siCumisa.

mecnierebisa da teqnikis Tanamedrove miRwevebs di­

di sargeblobis motana SeuZlia, magram isini seriozul sa­

frTxesac qmnian dedamiwaze sicocxlis mospobisaTvis. gamale­

buli SeiaraReba STanTqavs auracxel Tanxebs, risi gamoyenebac

cxovrebis normaluri pirobebis SenarCunebisaTvis gacilebiT

saWiro da aucilebeli iqneboda.

Zalebi sikvdilisa Zlieria, xolo sicocxlisa da si y ­

varulisa – uZlieresi. borotebis simtkice moCvenebiTia, uZ­

luria sikeTis winaSe.

wels Cveni xalxi zeimiT aRniSnavs faSistur germaniaze

gamarjvebis 40 wlisTavs. ramdeni sicocxle Seiwira am omma,

ramdeni mwuxareba, cremli da gaWirveba daatexa Tavs yovel

ojaxs. amitomac kargad gvesmis mSvidobis fasi. Cveni xalxi

da maT Soris saqarTvelos eklesia yvelafers gaakeTebs mis

SesanarCuneblad. „unda vibrZoloT omis winaaRmdeg, vidre

igi ar dawyebula. istoriis es gakveTili, rogorc arasdros,

aqtualuria dRes, birTvuli iaraRis saukuneSi“ (msoflio

mSvidobis sabWos prezidiumis deklaracia, moskovi, marti,

1985 w.).

eklesiaze bevri ramaa damokidebuli. igi xom sulier

RirebulebaTa mcvelia da mowodebulia adamianis ufalTan

Sexvedris momzadebisTvis; „mSჳdobasa SeudegiT yovelTa Tana

da siwmidesa, romlisa Tჳnier vervin ixilos ufali“ (ebr. 12,

14), – gvarigebs pavle mociquli.

Zmano da dano Cemno, zemiwieri sixaruliT aRvsili,

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 164: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

164

erTxel kidev guliTadad mogilocavT qristes aRdgomis

diad dResaswauls.

dae, RvTaebrivi siyvarulis uSreti wyarodan gardam­

oiRvaros Cvens gaciebul gulebSi rwmena, siyvaruli, imedi da,

aqedan gamomdinare, – sixaruli da mSvidoba. ufali gvafrTxi­

lebs: „usamarTloჲ igi usamarTloebdin jereT, da Seginebuli

Seigineboden jereT, da marTali simarTlesa iqmoden jereT,

da wmidaჲ igi wmida­iqmneboden jereT. da, aha esera, moval

adre, da sasyideli Cemi Cem Tana migebad TiToeulsa, viTarca

saqme misi iyos (gamocx. 22, 11­12). „iqmen morwmune vidre sikudi­

ladmde, da mogce Sen gჳrgჳni igi cxorebisaჲ. romelsa hqonan

yurni, isminen... romelman sZlos, araჲ evnos mas sikudilisa

misgan meorisa“ (gamocx. 2, 10­11).

RmerTma daglocoT da dagifaroT meore sikvdilisa­

gan.

WeSmaritad aRdga qriste!

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1985 w.

saaRdgomo epistole, 1985 w.

Page 165: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

165

saSobao epistole1986 w.

saqarTvelos wmida eklesiis RvTivkurTxeul samwysos

„gzaTa simarTlisaTa da wyalobisaTa

poon cxorebaჲ, Sewyalebaჲ da didebaჲ“

(igav. 21, 21).

eno da asulno RmrTisano!

ufali ieso qriste kvlav rekavs karze Cveni gulisa.

Svilo Cemo, sixaruliT miegebe mas, radganac mSvidoba da siy­

varuli mogitana. igi sanacvlod arafers gTxovs; ar unda Seni

simdidre, saxeli da dideba, misTvis mxolod Seni gulia Zvir­

fasi, morwmune da saTno guli, romlis „siyuaruli sulgrZel

Page 166: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

166

ars da tkbil, romlis siyuarulsa ar Surs, ar gandiddebis,

ar ampartavnebs, ar uxamsobs, ar eZiebs Tavisas, ar ganrisxde­

bis, ar ganizraxavs borotsa, ara uxaris sicrue, aramed uxaris

WeSmariteba, yovelsa miutevebs, yoveli swams, yovelsa esavs,

yovelsa moiTmens“ (1 kor. 13, 4­7).

ufali brZanebs: „aha esera vdga karsa zeda da vhrek.

ukueTu vin isminos ჴmisa Cemisaჲ da ganaRos kari, da Sevide mis

Tana da vWamo mis Tana seri, da man – Cem Tana“ (gamocx. 3, 20).

RvTis wyalobiT, mSvidobiT vxvdebiT msoflio did

dResaswauls – qristes Sobas. aRsrulda Zveli winaswarme­

tyveleba, lodiniT daqanculma kacobriobam ixila meufe da

mxsneli Tvisi. „qalwuli dRes pirvel saukuneTa sityvisa Sobad

movals quabsa Sina, gamouTqmelad ganewyve sofelo, romelsa

gesmis, adide angelozTa Tana da mwyemsTa, romelman ineba

gamoCineba yrmaman axalman“ (sadResaswaulo kon daki).

„gixaroden sofelo, aha qriste mogeaxla, beTlems So­

bili“, romelman miwa cad scvala, „cad gamosCnda dRes queyanaჲ,

rameTu mas Sina iSva Semoqmedi, da bagasa miiwvinebis beTlems

iudassa“.

macxovris Soba RvTis gankacebis udidesi saidumloa.

qristes saxeSi gancxadebuli es saidumlo, – wers cnobili

filosofosi vladimer soloviovi, – mxolod saRvTisme­

tyvelo da filosofiuri WeSmariteba rodia, igi mTavari

RerZia msoflio istoriisa.

Ze RvTisa iqmna Zed kacisa da „Cuen vcanT da gurwmena siyu­

aruli, romeli aqus RmerTsa Cuenda momarT“ (1 ioan. 4, 16). es

siyvaruli gonebiT miuwvdomeli TavmdablobiT gamoixateba;

amiT amcno ufalman yvelas, rom meufeba misi araamsofliuria

saSobao epistole, 1986 w.

Page 167: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

167

da rom igi adamianTa gulis idumal samyaroSi ganisvenebs.

ieso qristem Tvisi ganxorcielebiT mogviwoda Sinagani

feriscvalebisa da ganaxlebisken. movida CvenTan, raTa Rv­

Tis megobarni da maxlobelni gavmxdariyaviT, vziarebodiT

WeSmaritebas da aRgvedgina dakarguli kavSiri SemoqmedTan,

namdvili sixarulisa da Tavisuflebis momniWebelTan.

amisTvis ki aucilebelia, TiToeul Cvengans naTeli wa­

r modgena hqondes sam sakiTxze; esaa: Semecneba RvTisa da mis

mimarT Cveni damokidebulebis garkveva; Sexeduleba adamiansa

da adamianTa urTierTobaze; Secnoba sakuTari Tavisa.

xSirad RmerTSi adamianebi xedaven ara marto Semoqme­

dsa da samyaros ganmgebels, aramed mrisxane Surismgebelsa

da mkacr msajuls; swored iseTs, rogoradac aRiqvamdnen mas

Zveli aRTqmisdroindeli adamianebi: ulmobelsa da qve ynis

mkvidrTagan Sors myofs.

qristianobam sul sxva saxiT dagvanaxva RvTis arsi:

„RmerTi siyuaruli ars“ (1 ioan. 4, 16), – vkiTxulobT wmida

werilSi. esaa yvelaze saukeTeso gansazRvra RvTis bunebisa

da Cvendami misi damokidebulebisa. amitomac namdvili qris­

tianis mTeli moRvaweoba gansaxierebaa WeSmariti siyvarulisa

da saTnoebisa, radganac igi grZnobs, rom ufali usazRvrod

mosiyvarule, mowyale da codvaTa mimtevebelia. swored amg­

vari rwmena aZlevs pirovnebas Zalas, TviTonac apatios da

dafaros moyvasis Secodebani da ganwmedis kibeze ama Rlebulma

Tqvas: „meufeo, momaniWe me gancda TvisTa co d va Ta da ara ga­

nkiTxvad Zmisa Cemisa“.

„ukueTu vinme Tquas, viTarmed miyuars RmerTi da Zmaჲ

Tჳsi sZuldes, mtyuar ars, rameTu romelsa ara uyuardes Zmaჲ

saSobao epistole, 1986 w.

Page 168: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

168

Tჳsi, romeli ixila, RmerTi, romeli ara uxilavs, viTar

Zal­uc Seyuarebad?“ (1 ioan. 4, 20), – gvaswavlis ioane RvTisme­

tyveli. moyvasSi anu saerTod adamianSi, upirveles yovlisa,

RvTis xateba unda davinaxoT, rogorc waruxoceli beWedi Rv­

Tis Zeobisa, unda davinaxoT unari RvTis mimsgavsebisa.

RvTis msgavsebis miRweva Tavisufali nebiT xdeba. CvenT­

vis momadlebuli Tavisufali neba farTo SesaZleblobebs

iZleva arCevanisTvis. zogierTs mcdarad miaCnia, TiTqos

adamianis cxovrebis warmmarTveli bedisweraa, magram es ase

ar aris. pirovnebis momavali TviT maszea damokidebuli. igi

TviT irCevs RvTis sauflosken an daRupvisken mimaval gzas.

adamianuri yofis saidumloebiT mocul procesSi, romlis

drosac erTi iqceva kaenad, meore – abelad, erTis guli ivseba

RvarZliTa da sikeTis siZulviliT, meorisa ki – saTnoebiTa da

dauSreteli siyvaruliT, ra Tqma unda, Tavisufali neba gadam­

wyvet rols asrulebs. Tuki vaRiarebT Cvengan damoukidebel

bedisweras, maSin yvela adamianuri Rirseba: siyvaruli, Tavgan­

wirva, Tavmdabloba, simSvide, mowyaleba... azrs dakargavs.

piradi Rirsebis, piradi pasuxismgeblobisa da sruly­

ofis idea religiuri wesrigis ideaa. „...aha, egera, sasufeveli

RmrTisaჲ Soris Tquensa ars“ (luk. 17, 21), – brZanebs luka

maxarebeli. aq pirdapiraa gacxadebuli pirovnebisgan su­

lieri siwmindis moTxovnis aucilebloba. xSirad ki, adamianis

dadebiT da uaryofiT Tvisebebs misi epoqis sazogadoebrivi

yofiT xsnian da iviwyeben individualur Taviseburebebsa da

winaparTagan miRebul genetikur memkvidreobas. Tu kaci cudia,

brals sdeben sazogadoebriv­ekonomikur wyobas da ara TviT

mas. sazogadoebis daSliTa da gardaqmniT adamiani ar Seicv­

leba, mglebi kravebad ar iqcevian.

saSobao epistole, 1986 w.

Page 169: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

169

eWvgareSea, garemos gavlena didia, magram mTavari mainc

pirovnebaa, misi survili da SesaZleblobani.

Tuki arsebobs sulieri faseulobani: rwmena, imedi, si­

y varuli, WeSmariteba, sikeTe, mSveniereba... maSin kacobriobis

istoria am RirebulebaTa cxovrebaSi TandaTanobiT ganx­

orcielebas unda gviCvenebdes, sinaTlisa da sikeTis mier

borotisa da bnelis daZlevas adasturebdes. am metad rTul

procesSi unda monawileobdes RvTaebrivi da adamianuri Zala,

anu am ori Zalis sinergia.

ufali marad samyaroSia da warmarTavs mis beds. ieso

qriste kacobriobis qvakuTxedia, amitomac misi xelyofa msof­

lio zneobrivi safuZvlis Seryevas niSnavs.

qristianobam udidesi gavlena iqonia civilizebul samya­

roze. iseTi mecnierebic ki, romelnic uaryofen qristianobis

Rv Taebriv warmoSobas da miaCniaT igi ubralod istoriul mo­

vlenad, aRiareben mis usazRvro zemoqmedebas rogorc sazoga­

doebaze saerTod, ise pirovnebis xasiaTis Camoyalibebaze.

qristianoba ar aris SemTxveviTi movlena. mesias didi

xnis manZilze elodebodnen, rogorc „aRsrulebas Jamisas“. bib­

liaSi araerTgzis vxvdebiT winaswarmetyvelebas kacTa modgmis

momaval mxsnelze. es molodini iyo arsi Zveli aRTqmis re­

ligiisa. amgvari grZnoba hqondaT warmarTebsac. isini msof­

lio istorias ramdenime nawilad yofdnen da miaCndaT, rom

qristes Sobis wina periodSi damTavrda gansazRvruli cikli

da rom Semdeg sul sxva epoqa daiwyo.

Zvel istorikosTa: ioseb flaviusis, tacitusis, sveto­

niusisa da sxvaTa mowmobiT, samyaro saocari gardaqmnis winaSe

idga, feriscvalebis centrad palestina iTvleboda.

da igi movida, movida sul sxva. bagasa Sina iSva Ze maR­

saSobao epistole, 1986 w.

Page 170: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

170

lisa, mezvereTa da codvilTa Tana iqceoda ufali Cveni,

glaxakT da tvirTmZimeT Seeweoda, TviT ki Tavis misadreki

adgilic ar hqonda qveynad. sofelman vera scna igi, magram

mis mier naqadagebma WeSmaritebam, miuxedavad yovelgvari ad­

a mianuri Zalis gamoyenebisa, romis imperiis siZlierisa, da

warmarTuli religiisa da filosofiis gavlenisa, er Ti anad

daarRvia manamde arsebuli msoflmxedveloba. man Zveli

civilizaciis TviT yvelaze cnobil kulturul centrebSic Zir­

fesvianad aRmofxvra kerpTayvanismcemloba da warmarTuli

kulti, gandevna igi imperatoris saucxoo sasaxlidan da Rataki

moqalaqis ubralo qoxidan.

raSia qristianobis Zala? – mis RvTaebriobsa da zneo­

brivi principebis simaRleSi. ieso qriste ara genialuri ada­

miania, rogorc zogierTs miaCnia, aramed igi aris RmerTkaci,

meore hipostasi wmida samebisa, sityva, Sobili mamisagan uwin­

ares saukuneTa, RvTis kravi, amRebeli codvaTa soflisaTa,

adamianis mier dakarguli sauflo didebis aRsadgenad Sewir­

uli gaugonari msxverpli, qveynad gardamosuli RvTaebrivi

siyvaruli.

„raჲ ars kaci, rameTu moiჴsene misi...?“ (fsalm. 8, 5), – Tqva

gaocebulma daviT mefem.

„raჲ ars kaci...?” (iob. 7, 17), – kiTxulobs sulSeZruli

marTali iobi.

adamiani mefecaa da monac, codvis sambrZaneblo da ta­

Z ari sulisa wmidisa. „es ra saocari arsebaa, – wers cnobili

me cnieri paskali, – dapirispirebulTa ra erTianobaa, ra

sa s waulia? igia yovelTa saganTa msajuli da, amave dros, uba­

druki Wia miwisa, simarTlis damcveli da amasTanave, narevi

meryeobisa da SecodebaTa... dideba qveynisa“.

saSobao epistole, 1986 w.

Page 171: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

171

„ufalo, mama Cueni xar Sen, xolo Cuen Tixa saqme xelTa

SenTa yovelni“ (es. 64,7), – ityvis esaia winaswarmetyveli.

adamiani gvirgvinia qmnilebisa. codviT dacemis miuxe­

davad, RmerTs mainc uyvars igi. ieso qristes gankaceba amisi

naTeli dadasturebaa, „rameTu esreT Seiyuara RmerTman so­

feli ese, viTarmed Zeca Tჳsi mxolodSobili mosca mas, raჲTa

yovelsa romelsa hrwmenes igi, ara warwymdes, aramed aqundes

cxorebaჲ saukunoჲ“ (ioan. 3, 16).

kacTa xsnis msurveli ufali mociquli petres msgavsad

mimarTavs TiToeul Cvengans: „Sen me Semomideg“ (ioan. 21, 22).

magram sakiTxavia, vin SeZlebs misdios mas an sad migviyvans

igi?

vidre macxovars gavyvebodeT, jer unda virwmunoT qri­

stesi, SeviyvaroT igi da Semdeg aRvasruloT sityvani misi:

„romelsa hnebavs Semodgomad Cemda, uvar­yavn Tavi Tჳsi da

aRiRen juari Tჳsi da Semomidegin me“ (maT. 16, 24). ufali ki

ar gvibrZanebs amas, aramed gvTavazobs, saSualebas gvaZlevs

Tavisufali arCevanisa. man icis, rom yvela ar mousmens da ami­

tomac ambobs: „romelman ara aRiRos juari Tჳsi da Semomidges

me, igi ara ars Cemda Rirs“ (maT. 10, 38).

Seni jvari rom itvirTo, Sinagani Tavisufleba unda

moipovo. Cven ki xSirad egoisturi moTxovnilebebis, Suris,

sicruis, ampartavnebisa da sxva codvaTa monebi varT. maT

dasaZlevad sakmaod mZafri, xangrZlivi sulieri brZolaa

saWiro, rasac xSirad Tavs varidebT. mociquli pavle sinanu­

liT SeniSnavs: „yovelni TavTa TჳsTasa eZieben da ara qriste

iesuჲssa“ (filip. 2, 21).

„aRiRe jvari Seni“, – ra Znelia zogjer mixvde, romelia

Se ni jvari da romeli – sxvisa.

saSobao epistole, 1986 w.

Page 172: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

172

„aRiRe jvari Seni“... es niSnavs – ar SeuSinde, ar gaeqce

Seni wili cxovrebis tvirTs, romlis simZimes gansakuTrebiT

igrZnob axloblebisa da megobrebis dakargviT, sicruisa da

siyalbis moZalebiT, imedTa gacruebiT da mravaltanjuli

iobiviT ityvi: „dReni Cemni warxdes srbiTa, xolo daipnes

saxsarni gulisa Cemisani“ (iob. 17, 11). moisurveb jvris da­

tovebas, gandgomasa da gaTavisuflebas misgan... magram es ar

ar is gamosavali. Seni jvari SenTan unda iyos. nu SeSindebi, nu

dagabrkolebs gansacdeli. mTeli sasoebiT miende ufals,

romelic yovelTvis gangamtkicebs. esec gaxsovdes: ujvro gza

ioli anu farTo gzaa, romliTac codvilni vlian da romelic

mxolod maradiul satanjvels ganumzadebs kacs. Tumca marto

cxovrebis simZimis daTmenac ar aris sakmarisi, aucilebelia,

Cveni sicocxle iyos „dafarul... qristeTurT RmrTisa Tana“

(kol. 3, 3).

iseve, rogorc yvela mcenares aqvs miwis zeda da miwaSi

dafaruli cxovreba, adamianTa yofasac gaaCnia garegnuli

da Sinagani mxare. garegnulad qristes mimdevroba ekliani

gziT siaruls niSnavs, romlis bolo golgoTiT mTavrdeba.

sinamdvileSi ki qristianoba qristesmieri sulieri sixarulia,

nakadulia cxovelmyofeli wylisa, mopovebaa RvTis madlisa,

romelic uZlurTa kurnavs da naklulevanTa aRa vsebs. esaa

cxovreba sxvisTvis, anu aRdgoma da amaRleba sulisa.

guldasmiT mousmine macxovars: „movediT Cemda yo ve lni

maSuralni da tჳrTmZimeni, da me gangisueno Tquen. aRiReT

uReli Cemi Tquen zeda da iswaveT Cemgan, rameTu mSჳd var da

mdabal guliTa, da hpovoT gansuenebaჲ sulTa TquenTaჲ, ram­

eTu uReli Cemi tkbil ars, da tჳrTi Cemi subuq ars“ (maT. 11,

saSobao epistole, 1986 w.

Page 173: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

173

28­30). am gziT mavali kaci sul ufro uaxlovdeba qristes da

Sinaganad gardaisaxeba, sanam mis sulSi qriste ar aRibeWdeba.

mociqulma pavlem, romelmac sakuTar Tavze gamoscada es pro­

cesi, amgvarad gamoxata Tavisi gancda: „raჲ­igi ars qristes

mier axali dabadebuli; pirveli igi warჴda, aha esera iqmna

yovelive axal“ (2 kor. 5, 17).

wmida pavle aRniSnavs, rom mis xelaxal Sobas qris­

tianad xels uwyobda sxvadasxva garemoeba, anu yofis gareg­

nuli mxare: daTmena „tanjuaTa, pyrobilebaTa da SfoTebaTa“,

muSakoba „SromiTa, mRviZarebiTa da marxviTa“; swored maTi

wyalobiT moipova man cxovreba „siwmidiTa, mecnierebiTa da

sulgrZelebiTa, sitkboebiTa da suliTa wmidiTa, siyuaru­

liTa SeuorgulebeliTa, sityჳTa WeSmaritebisaჲTa, ZaliTa

RmrTisaჲTa, saWurveliTa miT simarTlisaჲTa marjuenisaჲTa

da marcxenisaჲTa“ (2 kor. 6, 5­7).

zogjer fiqroben, rom qristianuli cxovreba zneobrivi

gamosworebis procesia; sinamdvileSi ki gaqristianeba xelaxa­

li dabadebaa, xelaxali cxovrebaa, axali qmnilebaa, cxovreba

ara TavisTvis, aramed – sxvisTvis. wmida ioane oqropiri wers:

„nebismieri moRvaweoba umniSvnelo iqneba, Tu igi sargeblobas

ar moutans sxvas. amas cxadyofs magaliTi imisi, vinc boZebuli

talanti ukan daabruna da daisaja, radganac ar ganamravla igi.

aseve Senc Zmao, Ratakic rom iyo, da gamudmebiT mwuxare vidode,

sxvas Tu ar exmarebi, icode, Rirebulsac aras akeTeb; Zveli

drois cnobili SesaniSnavi pirni gansakuTrebul yuradRebas

aqcevdnen amas. gamowvlilviT Seiswavle cxovreba maTi da

naTlad dainaxav, rom TiToeuli maTganis mizani iyo sikeTis

motana sxvisTvis da ara sakuTari TavisTvis. amiT ganidid­

saSobao epistole, 1986 w.

Page 174: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

174

nen isini swored“ (wmida ioane oqropiri. „siyuarulisaTvis

moyuasisa“).

garemomcvel samyaroSi Cven vxedavT sikeTisadmi da­

pirispirebuli borotebis saSinel Zalas, romlis gavlenas

sakuTar Tavzec mZafrad ganvicdiT: gvtanjavs Sinagani gaoreba,

sikeTisa da borotebis Sinagani brZola, winaaRmdegoba sulsa

da xorcs Soris. amitomac maxlobelia CvenTvis es sityvebi:

„romelsa­igi viqm, ara vici; rameTu ara romeli­igi me mnebavs,

mas viqm, aramed romeli­igi mZuls, mas vhyof“ (rom. 7, 15).

erTianobis, mTlianobis darRveva aris mTavari mizezi

Cveni bunebis damaxinjebisa. sad gaveqceT, rogor davZlioT

Sinagani gaoreba?

es sakiTxi yovelTvis ainteresebdaT RvTismetyvelTa

da filosofosebs. mis Sesaswavlad didi Sroma gaswia netarma

avgustinemac da mivida im daskvnamde, rom iq, sadac ufalia, WeS­

maritebacaa, da sadac WeSmaritebaa, iq ufalia, da rom mxolod

RmerTia is sawyisi, romelSic Tanxmdeba miwieri sinamdvilis

yvela konfliqti, qreba Cveni naturis dapirispirebuli xas­

iaTi.

borotebas ara aqvs cocxali sawyisi, – ganmartavs igi,

– arsi anu substancia, radganac substanciis mqone boroteba

sikeTe iqneboda. boroteba sikeTis uaryofaa mxolod (netari

avgustine, „aRsareba“).

Cvens epoqaSi ukeTurebam ise Rrmad moikida fexi, rom

da RupviT emuqreba rogorc calkeul pirovnebas, ise mTel

kacobriobas.

mose winaswarmetyvelma erT dros Tavis xalxs arCeva­

ni SesTavaza: „aha esera momicemies Tquen winaSe dRes dRe, cx­

saSobao epistole, 1986 w.

Page 175: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

175

ovreba da sikudili, keTili da boroti... mowame vyof dRes,

Tquenda casa da queyanasa, cxovrebasa da sikudilsa, ku rTxevasa

da wyevasa davsdeb Tquen winaSe; gamoirCie Sen cxovrebaჲ igi“

(rjl. 30, 15,19).

Tanamedrove msoflioc alternativis winaSe dgas: an

birTvuli katastrofa, anda saxelmwifoTa mSvidobiani Ta­

naarseboba.

Cven yvelani mowmeni varT imisa, Tu rogor daarRvia

si mSvide da saerTaSoriso cxovrebis ritmi gamalebulma Sei­

araRebam. cxadia, momavalSi Seqmnili yoveli axali sistemis

iaraRi kidev ufro gaamwvavebs mdgomareobas da birTvuli

omis safrTxes moaaxloebs.

amitomac saqarTvelos marTlmadidebeli eklesia, ise ve

rogorc mSvidobismoyvare mowinave kacobrioba, sixaruliTa

da imediT Sexvda cnobas JenevaSi ori didi saxelmwi fos – sa­

b WoTa kavSirisa da amerikis SeerTebuli Statebis meTaurTa

molaparakebis Sesaxeb. vfiqrob, dadga dro aseTi Sexvedrebis

aucileblobisa, radganac maTi dadebiTi Sedegi gavlenas

iqoniebs ara marto molaparakebis monawile mxareebze, aramed

mTel samyaroze.

aRvavlenT locvas msoflio mSvidobisa da keTildReobi­

saTvis, maTTvis, vinc iRvwis am diadi miznis misaRwevad.

dRes gansakuTrebuli sicxadiT aRviqvamT angelozTa

sagalobels, qristes Sobis Rames rom moefina kacobriobas:

„didebaჲ maRalTa Sina RmerTsa da queyanasa zeda mSჳdobaჲ da

kacTa Soris saTnoebaჲ“. masSi gamovlenilia kavSiri sam urT­

ierTdamokidebul movlenas Soris: aucilebelia Tayvaniscema

da dideba SevwiroT ufals, Semoqmedsa da gamgebels Cvensas,

saSobao epistole, 1986 w.

Page 176: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

176

raTa sufevdes mSvidoba soflad da xalxTa Soris saTnoeba.

mSvidoba am locvaSi gulisxmobs mSvidobas adamianebs Soris,

mSvidobas RmerTTan, sakuTar TavTan da sindisTan. Tu aseTi

mSvidobiTa xar savse, maSin SeZleb, Cawvde RvTis qveynad mov­

lenis udides saidumlos, SeZleb, Rirseulad miegebo brwyin­

vale Sobas misas.

Cven ki rogor vxvdebiT axlad Sobil yrmas, ufalsa

Cvensa ieso qristes?

sadResaswaulo sagalobelSi weria: „rai giZRvnaT Sen

qriste, romeli ciT gardamoxed Cven codvilTaTvis. samadlo­

belsa Segwirven Sen qmnulni RmrTisani: angelozni – galobasa,

cani – varskvlavsa, mogvni – ZRvensa, mwyemsni – saswaulsa,

miwa – quabsa, udabno – bagasa, xolo Cven qalwulsa dedasa“.

diax, qalwuli deda mogiZRveniT Cven, macxovaro, upatios­

nesi qerubimTa da aRmatebuli serabimTa zeda; uspetakesi da

uwmidesi adamis modgmaTa Soris, mfarveli da meoxi kacTa,

gansakuTrebuli Semwe misi wilxvedri iveriisa... da kidev,

ZRvnad mogvaqvs SenTan, ufalo, Cveni gulebi. gevedrebi, aRavse

igini rwmeniTa, gaaTbe RvTaebrivi siyvaruliTa, ganwmide da

hyav taZrad Senda.

qristes mier sayvarelno yovladsamRvdelono mRv de ­

l mTavarno, moZRvarno, diakonno, ber­monazonno da yo velno

Svilno uflisano, mkvidrno saqarTveloჲsa da mc xovrebno

samSoblos gareT! guliTadad gilocavT qristes So bis dRe­

saswaulsa da bednier axal wels; gisurvebT sarwmunoebriv

si mtkices, ulev siyvarulsa da sixaruls, simSvides su lSi,

Sin da gareT. dae, Sroma Tqveni iyos sadidebeli uf lisa –

Se degi Tqveni sulieri srulyofisa, moyvassa da samSoblos

saSobao epistole, 1986 w.

Page 177: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

177

keTildReobaze zrunvisa. maradJams iRvwodeT, ra Ta moipovoT

sasufeveli didebisa da saxelni Tqvenni Caiweros wignsa mas

cxovrebisasa.

TviT ufali brZanebs: „romelman sZlos, mivsce mas... yo­

veli da viyo misa RmerT, da igi iyos Cemda Ze“ (gamocx. 21, 7).

gixarodeT, rameTu CvenTan ars RmerTi, amin!

qristes Soba

Tbilisi, 1986 w.

saSobao epistole, 1986 w.

Page 178: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 179: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

179

saaRdgomo epistole1986 w.

yovladsamRvdelono mitropolitno, mTvarepiskoposno

da episkoposno, patiosanno moZRvarno da diakonno,

RvTissayvarelno ber­monazonno, marTlmadidebelno

qristianeno, sulierno Svilno saqarTvelos wmida

eklesiisa, yovladwmida RvTismSoblis wilxvedri,

RvTivdaculi iveriis mkvidrno da samSoblos farglebs

gareT mcxovrebno Tanamemamuleno!

„movediT yovelno morwmuneno, TayvanisvsceT

qristes RmrTisa Cvenisa aRdgomasa“ (zatiki).

viaxlovdeba sixaruliTa da idumalebiT savse Rame,

rodesac Cven yvelani erTiTa bagiTa da erTiTa guliTa

vizeimebT sicocxlis mier sikvdilis Zlevas – qristes didebul

aRdgomas.

Page 180: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

180

paseqis sixaruliT aRvsili, uflisa da Tqveni siyvaru­

liT gamTbari, Cveni RviTsmosavi winaprebis mier TiTqmis 2000

wlis manZilze rwmeniTa da sasoebiT warmoTqmuli si tyvebiT

guliTadad gilocavT:

qriste aRdga!

sikvdilis daTrgunviT CvenTvis jvarcmulma ieso qr i s­

tem sZlia TviT „mTavari igi amis soflisaჲ“ (ioan. 12, 31), anu

eSmaki, romelsac xelmwifeba hqonda sikvdilze da Cvenc am

diadi gamarjvebis Tanaziarni gvyo. Tavisi vnebiTa da aRdgomiT

macxovarma gvixsna rogorc xorcieli, ise, upirveles yovlisa,

sulieri sikvdilisagan – RvTis madlisa da masTan erTad su­

lieri naTlis, sixarulisa da netarebis dakargvisagan.

„Tumc adamianis suls, – wers netari avgustine, – samarT­

lianad uwodeben ukvdavs, magram igi Taviseburad mainc kvdeba.

sikvdili modis maSin, roca RmerTi tovebs suls. am sikvdils

kidev sxva sikvdili mosdevs, romelsac wmida werili meore

sikvdils uwodebs... es sikvdili yvela ubedurebaze ufro mZ­

ime da sazarelia, radganac igi sulisa da xorcis gayras ki ar

niSnavs, aramed maT SeerTebas saukuno satanjvelisTvis“ (wmida

mamaTa Sromebis damateba, nawili XV, gv. 625, m. 1856).

ieso qristes aRdgomis rwmena Cveni mrwamsis qvakuTxedia.

ufali rom ar aRmdgariyo, qristianuli rwmenis yvela WeSmari­

teba Zalasa da azrs dakargavda. mociquli pavle, romelic

adre dauzogavad devnida iesos mimdevarT, Semdeg ki wmida

saxarebis erT­erTi upirvelesi mqadagebeli gaxda, ase swers

korinTel qristianebs: „ukueTu qriste ara aRdgomil ars,

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 181: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

181

cudad same ars qadagebaჲ ese Cueni da cudad ars sarwmunoebaჲ

ege Tqueni“ (1 kor. 15, 14). „qriste RmrTisa Zal ars da RmrTisa

sibrZne“ (1 kor. 1, 24).

imdenad didi da mxurvale iyo misi rwmena, rom aRd­

gomili macxovrisaTvis man Tavisi nebiT miiRo sasjeli da

mowamebrivi sikvdiliT daasrula sicocxle romSi; igi mo­

ciqul petres msgavsad jvarze ar ucviaT. mas, rogorc romis

moqalaqes, maxviliT mohkveTes Tavi. sakvirvelia wmida pavles

usazRvro siyvaruli RvTisa da xalxisadmi. amitomac brZanebs

ase: „vici, romeli­igi mrwmena“ (2 tim. 1, 12); am sityvebis gameo­

reba SeuZlia yvelas, vinc ki Rrmad Caswvda wmida werilis

azrs, visi cxovrebaca da saqmianobac Seesatyviseba RvTis mcne­

bebs; radgan am SemTxvevaSi iqneba rwmena misi uryevi da wyaro

siyvarulisa – dauSreteli. aseTi pirovneba TviTon iqceva im

didebul taZrad, romelSic ivanebs ufali da Cven xom swored

amisTvis varT mowodebulni; magram isic unda gvaxsovdes, rom

„sikeTis qmna SeuZlia mxolod mas, vinc Tavisi surviliT midis

sikeTesTan da gonebiT iRebs mas“ (v. s. soloviovi, rCeuli

Txzulebani, t. 7, gv. 147).

Cven winaSe metad mniSvnelovani kiTxva dgas: sad aris

dRevandel msoflioSi adamianis adgili?

kacobriobis mTel istoriaSi adamianis problema yove­

lTvis erT­erTi umTavresi iyo. Cvens droSi ki igi imdenad

aqtualuri da Znelad gadasawyveti gaxda, rom zogjer gveCven­

eba, – am samyaroSi aRar darCa adgili adamianisTvis.

mecnierebam da teqnikam giganturi nabijebi gadadga win,

rasac mohyva sazogadoebrivi cxovrebis sul ufro ga rTuleba.

SeZlebs ki adamiani alRo auRos, Seiswavlos da gamoiyenos

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 182: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

182

es yvelaferi; SeZlebs, gaumklavdes mis wina aRmdeg daZruli

robotebis mravalmilionian jars, Tu am usulo manqanebis

monad iqceva? Seefardeba mecnierul progress pirovnebis

SesaZleblobaTa ganviTareba maSin, rodesac teqnikuri winsvla

momavalSi gacilebiT swrafi iqneba?

aucilebelia codna imisa, Tu adamiani Sinagani ganviT­

arebis ra potencials flobs da rogor unda gamoviyenoT es

potenciali ise, rom ar SevzRudoT RvTis mier kacisTvis moni­

Webuli Tavisufali neba, romlis gareSe rogorc materialur­

teqnikuri, ise sulieri winsvla ver ganxorcieldeba.

magram rogor movipovoT Tavisufleba?

„da scnaT WeSmariti, da WeSmaritebaman gangaTavisuflnes

Tquen... ukueTu Zeman gangaTavisuflnes, WeSmaritad Ta visufal

iyvneT“ (ioan. 8, 32,36), – brZanebs ufali Cveni ie so qriste.

„ufali sul ars; xolo sada suli uflisaჲ, mun aznau­

rebaჲ (e.i. Tavisufleba) ars“ (2 kor. 3, 17), – gvaswavlis pavle

mociquli.

miwiersa da yoveldRiurze zrunvam ar unda dagvaviwyos

suli da sulieri kultura, radgan usulod nebismierma miRw­

evam SeiZleba dakargos fasi da TviT adamianis sawinaaRmdegod

miimarTos.

darwmunebiT SeiZleba iTqvas, rom adamiani gauZlebs

materialur­teqnikur Semotevas, Tu igi rwmenas, siyvaruls,

adamianebTan keTil damokidebulebas, maRal inteleqtsa da

kulturas SeinarCunebs. samwuxarod, adamiani zogjer kvlav

Zveli kategoriebiT msjelobs, aucilebeli kia movlenebis

Tanamedrove aRqma da yovelive siaxlisadmi didi pasuxismge­

blobiT mokideba. amaze fiqroben dRes RvTismetyvelni da

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 183: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

183

filosofosni, sociologebi da anTropologebi, dRes es

sakiTxi aRelvebs yvelas.

swored amitom ukanasknel wlebSi SeimCneva arsebiTi cv­

lilebebi adamianis problemisadmi damokidebulebis sakiTxSi.

axla ukve yvela aRiarebs, rom amqveynad adamianze Zvirfasi

araferia, rom igia sazomi sazogadoebrivi da yo velgvari

materialuri simdidrisa. TviT istoriac sul ufro xSirad

ganixileba ara rogorc sazogadoebis ist oria, aramed rogorc

adamianis ganviTarebisa da sulieri srulyofis istoria.

mainc ra dadebiTi da uaryofiTi cvlilebebi moxda

anda mimdinareobs pirovnebaSi, ra axarebs da aRizianebs mas,

ra mimarTulebiT viTardeba igi, rogor moqmedebs masze gan­

sxvavebuli pirobebi?

zogierTebi amtkiceben, rom dRes qveynad humanizmi aR ar

arsebobs, rom igi mokvda, amowura Tavisi SesaZleb l o bebi da

iqca cariel, farisevlur frazad. am Tvalsazr iss ar SeiZleba

daveTanxmoT, radganac humanizmi, am sityvis fa rTo gagebiT,

iqneba manam, vidre adamianSi iarsebebs RvTis xateba. beWedi ki

RvTis xatebisa ar qreba; igi SeiZleba codvebis gamo daiCr­

dilos, magram es ar niSnavs mis waSlas. humanizmis sikvdili

kacobriobis sikvdilia.

sazogadoebis nawili did imeds amyarebs mecnierul­

te qnikur progresze da miaCnia, rom swored igi moutans kacs

bednierebas. mecnierebasa da teqnikas SeuZlia garkveulw ilad

Secvalos fizikuri samyaro, Secvalos Cveni planetis gareg­

nuli saxe, misi flora da fauna, geografiuli zedapiri... ma­

gram adamianis gardaqmna, misi gakeTilSobileba da sulieri

amaRleba isev da isev adamianis xelTaa.

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 184: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

184

Cvens metad rTul da daZabul droSi bevri ram aris

damokidebuli sazogadoebis, mTeli saxelmwifosa da ca l­

keuli pirovnebis kulturaze. „sityva kultura sazogadoebriv

mecnierebebsa, da gansakuTrebiT istoriaSi, ori azriT ix­

mareba. pirvelis mixedviT kulturaSi umTavresad igulisxmeba

ganaTleba, rodesac, magaliTad, laparakoben kulturul ere­

bze an sazogadoebis fenebze da upirispireben maT ukulturo

erebsa da klasebs. imave gagebiT ixmareba gamoTqma, vTqvaT,

kulturuli adamiani, kulturuli manerebi da a.S. kulturas

meore, gacilebiT farTo gagebas sZens yo fis mniSvneloba

saerTod anu Sinagani mdgomareoba“ (bro khauzisa da efronis

enciklopedia, t. 33). kulturas ase ganyofen: materialuri (aq

igulisxmeba cxovrebis pirobebi, Cacmuloba, iaraRi, Seiara­

Reba, Zvirfaseuloba da a.S.) da sulieri; masSi Sedis: religia,

ena, Cveulebani, zneoba, codna, literatura, xelovneba... da

sazogadoebrivi kultura, anu saxelmwifoebrivi, politikuri,

sazogadoebrivi formebi da kanonebi...

sazogadoebrivi yofis dRevandeli forma TavisTavad

iTxovs adamianisagan mraval siaxles: axleburad azrovnebas,

RirebulebaTa da warmodgenaTa gadafasebas, maRal su lier

kulturas.

Cvens saukuneSi, rodesac Zalian bevria umaRlesda m T a v­

rebuli, xolo danarCenni saSualo ganaTlebiT arian, vrwmun­

debiT, rom mxolod ganaTleba kulturas ar niSna vs.

gana kulturuli SeiZleba ewodos pirovnebas, romelsac

SeuZlia sxvas ziani moutanos? romelmac codna imisTvis SeiZina,

rom ufro kargad daweros cilismwamebluri, anonimuri wer­

ilebi, rom ufro moxerxebulad daugos maxe moyvass, dascinos

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 185: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

185

da Seuracxyos igi? aseTi kaci Tavis viwro egoizmSia Caketili,

usazRvroa simdidrisadmi misi ltolva da yoveldR iuri

zrunva miwier sikeTeTa mosapoveblad; ra SeiZleba iTqvas iseT

kacze, romelmac araswori gziT moipova maRali samsaxurebrivi

mdgomareoba, romelic cdilobs, daamciros, Seuracxyos mis­

admi daqvemdebarebulni, atyuebs xalxs da cxovrobs principiT:

„me var xelmZRvaneli, Sen xar suleli; Sen xar xelmZRvaneli,

me var suleli“. aseTi adamiani Sorsaa ara marto RvTisa da

rwmenisagan, aramed yovelgvari kulturisagan.

cudad aRzrdilTaTvis ganaTleba igivea, rac maxvili

ugunurTa xelSi, – wers erTi RvTismetyveli. cxovreba gviCven­

ebs, rom rwmenis, siyvarulis, Tavmdablobis, TavSekavebulobis,

keTilmosurneobis, Tavazianobis, sxvisTvis WirSi Tanadgomis

unaris aRzrdis gareSe pirovnebis CamoyalibebaSi didi xarvezi

iqneba daSvebuli. nu daviviwyebT, rom Tundac erTi mozardis

naklovanebebi gansazRvrul pirobebSi SeiZleba xasiaTis saSiS

Tvisebebad iqces da gamousworebeli ziani moutanos sazoga­

doebas.

adamianis Sinagani kultura aucileblad gamovlindeba

garegnul qcevaSi. Tumca arcTu iSviaTad daxvewil qcevas, ga ­

naTlebas, etiketis codnas, garegnul brwyinvalebasa da mo­

CvenebiT guliTadobas iyeneben Sinagani sicarielis, Su ris,

zizRisa da cinizmis dasafaravad; magram „ara ars dafaruli,

...romeli ara gamocxadnes“ (maT. 10, 26).

rTulia pirovnebis sulieri samyaro. masSi ori Zala mo­

qmedebs: sikeTisa da borotebisken mimarTuli. mociquli pavle

grZnobda ra Sinagan gaorebas, romaelTa mimarT epistoleSi

werda: „romelsa­igi viqm, ara vici; rameTu ara ro meli­igi me

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 186: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

186

mnebavs, mas viqm, aramed romeli­igi mZuls, mas vhyof“ (rom. 7,

15). mSvenivrad Tqva hainrix hainem: „msoflio orad gaiyo da

bzarma Cems gulze gaiara“.

„me var ufali – mkurnali Seni“ (gam. 15, 26), – brZanebs

Se moqmedi da winaswarmetyveli ieremias meSveobiT gvamcnobs:

„aha, me movawio maT zeda SebrZჳlva da kurneba da ganvkurnne

igini, da vyo maTTჳs mSჳdoba da sarwmunoeba“.

mxolod RmerTia msofliosa da kacTa mkurnali da mxs­

neli. mxolod misi SewevniT SeiZleba Sinagani winaaRmdegobis

daZleva, mSvidobis damyareba sakuTar TavTan, moyvasTan da

xalxTan urTierTobis maRali kulturis miRweva, rac azrTa

SemTxveviTi sxvadasxvaobisagan Tavis aridebasa da mis sanacv­

lod optimaluri da SeTanxmebuli gadawyvetilebebis miRebas

gulisxmobs.

kultura ar unda iyos Caketili mxolod muzeumebsa da

TeatrebSi; igi unda igrZnobodes yvelgan: quCaSi, baRebsa da

skverebSi; restornebsa da kafeebSi, yovel ojaxSi. kultura

ar aris marto sportsa da sazeimo SexvedrebSi monawileoba,

arc medlebisa da jildoebis damsaxureba, gamofenebis daTva­

liereba, biblioTekebsa da kafeebSi siaruli... kultura aris

mudmivi mzadyofna sxvisTvis sixarulis misaniWeblad, zrunva

momavlisaTvis, axalgazrdebisa da saerTod adamianisaTvis

RvTivminiWebuli unarisa da SesaZleblobebis gamovlinebi­

saTvis, moyvassa da sakuTar TavSi SemoqmedebiTi Zalisa da

mravalmxrivi talantis aRmoCenisa da gamomzeurebisTvis.

didi kulturul­saganmanaTleblo mniSvneloba aqvs

literaturas, Teatrsa da kinos, saerTod, xelovnebas. ta­

l a ntiTa da niWiT dajildoebul mweralsa da reJisors,

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 187: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

187

romelic TviTonac cxovrebis SuagulSi trialebs da xedavs

kacTa gulis idumal zraxvebs, keTili mwyemsis msgavsad Za l­

uZs, dagvexmaros rogorc sinamdvilis SecnobaSi, ise Cv enTvis

savali gzebis mignebaSi; oRond ise, rom Wriloba mx olod ki

ar gaaSiSvlos, aramed umkurnalos mas, anda gva s w avlos mainc,

rogor moviSuSoT igi.

didi mniSvneloba aqvs imasac, Tu saTqmeli ra formiT

miva msmenelamde.

bertolt brexti „mkiTxvelTan Wkvianuri saubris xe ­

lovnebas“ ganasxvavebda „ritorikuli didaqtikisagan“. „Wk ­

vi anuri saubris xelovneba“ mkiTxvels aZlevs Tavisufle bas,

avtorTan erTad imsjelos, mraval sakiTxSi arc daeTanxmos

mas; aRZravs moqmedebis survils. „ritorikuli didaqtizmi“

ki mkiTxvels avtoris monad aqcevs da aiZulebs, mudam eTanx­

mebodes mis azrs. „Cems TeatrSi, – wers brexti, – mayurebels

monarqad vaqcev, magram moCvenebiTad ki ara, aramed namd­

vil sazogadoebriv moRvawed da moazrovned. Cemi Teatri

mSromeli xalxisTvis iqceva laboratoriad... da me vimoqmedeb

klasikosTa mowodebisamebr: „gardaqmeni samyaro, samyaro amas

moiTxovs“ (filosofiis sakiTxebi, N12, gv. 5, m. 1984).

kacobriobis kulturis istoria grZeli jaWvis saxiT

warmogvidgeba, romlis yoveli nawili mWidrod ukavSirdeba

wina da momdevno rgolebs. memkvidreoba da urTierTgavlena

aris mTavari biZgis mimcemi kulturis ganviTarebisaTvis.

qarTulma nacionalurma geniam, erovnulTan erTad,

SeiTvisa ra cxovelmyofeli wyaro romauli, berZnuli da

aRmosavluri civilizaciebisa, Seqmna udidesi taZari sulieri

Senobisa, romlis mTavari xuroTmoZRvari iyo qristiani qarT­

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 188: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

188

veli kaci. saerTod qristianma adamianma madlieri rwmeniTa

da codniT amokveTa zneobrivi cxovrebis iseTi brwyinvale

kanonebi da nimuSebi, romelTa msgavss ar icnobda qristianobis

winare msoflio.

ase rom, kultura mxolod calkeuli adamianis piradi

saqme rodia, igi mTeli xalxis simdidrea.

Cveni mizani ar aris kulturis kanonebze wera, ubralod

gvsurs meti seriozulobiT davufiqrdeT am problemas da

misadmi Cvens damokidebulebas.

kulturis sakiTxTan dakavSirebiT unda SevexoT drois

pro blemasac. dros Cven xSirad ar vufrTxildebiT, anda

na kleb yuradRebas vuTmobT. sad aris sazRvari warsuls, aw­

m yo sa da momavals Soris? fsiqologebma ician, rom awmyo

dro SeiZleba gascildes dRis, Tvisa da TviT aTeuli wlebis

fa rglebs.

mwerals an romelime sazogado moRvawes Tu vkiTxavT,

axla raze fiqrobTo? igi ar gipasuxebT: axla vcdilob, pasuxi

gavce Tqvens SekiTxvaso; radgan is, rogorc nebismieri Cvengani,

azrovnebs ara wamebiTa da wuTebiT, aramed drois gacilebiT

didi monakveTebiT.

„Cveni mxolod awmyoa“, – aseTi principi wamoayena so­

krates erT­erTma mowafem, aristipem.

diax, awmyo unda davafasoT da rogorc futkarma – Ta­

f li, Cvenc qvelis saqmeni unda SevkriboT. unda viCqaroT,

radgan ar viciT, ras mogvitans xvalindeli dRe. mudam unda

gvaxsovdes solomon mefis sityvebi: „uars nu etyvi gaWirvebuls

daxmarebaze, odes xels Sensas ZaluZs Sewevna“ (igav. 3, 27). See­

wie moyvass da sakuTar Tavs da Sen iqnebi bednieri. sixaruli

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 189: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

189

dageufleba, roca sikvdilisagan ixsni adamians, daexmarebi

gaWirvebuls, sulieri mRelvarebis Jams mxarSi amoudgebi mas,

mxurvaled iloceb, aRsarebis saidumlos saSualebiT gaTavisu­

fldebi codvebisagan, wmida ziarebis wyalobiT ganicdi ufals

SenSi, apatieb SemcodeT, Searigeb damdurebulT, WeSmaritebis

gzaze daayeneb SecdomilT – yvela aseTi wuTi bednierebis

momtania da didi xnis manZilze asazrdoebs suls.

drois faqtori gansakuTrebulad mniSvnelovania dR es,

rodesac vfiqrobT samyaros bedze, xalxTa da saxelmwifoTa

Soris urTierTobaze.

„dasavleTi aris dasavleTi, aRmosavleTi aris aRmo­

sa v leTi da adgilidan maT ver daZrav“, – werda XIX saukuneSi

cnobili mwerali kiplingi. mas aRmosavleTi da dasavleTi

miaCnda gansakuTrebul, droiTa da sivrciT dayofil civili­

zaciebad, romlebic viTardebian ara marto damoukideblad,

aramed gansxvavebuli kanonebiTac.

Tanamedrove yofam metad daaaxlova miwieri yvela civi­

lizacia, magram sxvaoba azrovnebasa da SexedulebebSi kvlav

darCa. gansxvavebulia adamianTa qceva sxvadasxva situaciaSi:

zogi garkveul winaaRmdegobebTan Sejaxebis Semdeg ikrebs

Zalas da cdilobs, gamoasworos misTvis araxelsayreli md­

g o mareoba. sxva ki SedarebiT iolad egueba mas, samagierod

TviTon icvlis qcevasa da mizans. mesame arCevs, ganeridos

arasasurvel viTarebas.

eklesiis mTavari movaleoba da daniSnulebaa xalxisa

da qveynisTvis msxverplad Sewiruli samsaxuri, msaxureba

aR mosavleTisTvisac da dasavleTisTvisac, saerTod, yvela­

s Tvis, msaxureba mSvidobisa da siyvarulisTvis. wmida ioane

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 190: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

190

oq ropiri wers: „mSvidoba Tu aris, iqneba siyvarulic da, pi­

riqiT, sadac siyvarulia, iq mSvidoba isadgurebs“ (ioane oq­

ropiri, t. II, gv. 216).

Cveni droisTvis damaxasiaTebelia rogorc omis saSiS­

roeba, ise omis sawinaaRmdego erToblivi moqmedeba, romel­

Sic religiuri wreebic aqtiurad monawileoben. da es gasagebia,

radgan mSvidobisaken swrafva da misTvis brZola yoveli

qristianis wminda movaleobaa.

aRvavlenT locvebs maTTvis, vinc iRvwis qveynad Rv­

TivkurTxeuli mSvidobis SenarCunebisaTvis, saxelmwifoTa

da xalxTa Soris urTierTgagebisa da megobrobis ganmtkice­

bisaTvis.

aRdgomilma macxovarma dRes TiToeul Cvengans gamou­

Tqmeli da auxsneli sixaruli da imedi mianiWa, romelsac

mTeli wlis manZilze unda gavufrTxildeT. ra aris es? igi

Sinagani simSvidea, yoveli keTili zraxvisa da miswrafebis

dakmayofilebaa, mSvidobaa ufalTan, moyvasTan da sakuTar

sindisTan; igi SegrZnebaa sixarulisa, sicocxlis sisavsisa

da survili umwikvlo, wminda cxovrebisa. amgvari sixaruli

rCeulTa xvedria. imaTi kuTvnilebaa, vinc aRiarebs ieso

qristes da mis gzas mihyveba, visac yovelTvis esmis xma Rv Tisa,

esmis da grZnobs xalxis mwuxarebas.

sixaruli mogveaxla, morwmuneno, RvTaebrivi madlis

siuxvisa, „rameTu (RmerTma!) keTilsa kacsa winaSe pirsa missa

misce sibrZne, da mecniereba, da sixaruli“ (ekl. 2, 26), – gvas­

wavlis brZeni eklesiaste.

sixaruli, siyvaruli da RvTis dideba ar mogklebodeT

aw da maradis.

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 191: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

191

yovel Tqvengans kidev erTxel vulocav qristes aR­

dgomis brwyinvale dResaswauls – sikvdilze sicocxlis ga­

marjvebas. „sada ars, sikudilo, sawerteli Seni? sada ars,

jojoxeTo, Zlevaჲ Seni?“ (1 kor. 15, 55).

gixarodeT orsave sofelsa Sina.

WeSmaritad aRdga qriste!

qristesmieri siyvaruliT.

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1986 w.

saaRdgomo epistole, 1986 w.

Page 192: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 193: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

193

saSobao epistole1987 w.

saqarTvelos eklesiis RvTivkurTxeul Svilebs:

„visac surs, ixilos RvTaebrivi da mSvenieri,

jer TviTon unda gaxdes RvTaebrivi da

mSvenieri“ (plotini).

asabamad qmna RmerTman caჲ da queyanaჲ“, ganabrwyina

igi ni naTliTa, Seamko, aRavso da ganasrula yovliTa

sikeTiTa. mTeli xiluli samyaros warmoSobas RvTis sityva

edo safuZvlad, mxolod adamiani Seiqmna yovladwmida sa mebis

winaswari bWobiT: „da Tqua RmerTman: „vqmneT kaci xa tebisaebr

Cuenisa da msgavsebisaebr“ (dab. 1, 26).

mxolod adamians mianiWa arsTa ganmrigem xateba Tvisi:

„დ

Page 194: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

194

„da Seqmna RmerTman kaci saxed Tჳsa da xatad RmrTisa“ (dab.

1, 27).

TandaTanobiT Seiqmna igi, sxva qmnilebani ki – wamis­

yofiT; mxolod mas STabera uzenaesma Tavisi ukvdavi suli:

„da Seqmna ufalman RmerTman kaci mtuerisa momRebelma queya­

nisagan (adami wiTel miwas – Tixas niSnavs) da STabera pirsa

missa suli sicocxlisaჲ da iqmna kaci igi sulad cxovelad“

(dab. 2, 7).

amitomacaa igi gvirgvini qmnilebisa, xolo daniSnu leba

misi – yvelaze maRali da diadi; amitomacaa is ganRmrTobis

Rirsi.

magram adamianma borotad gamoiyena Tavisufali neba,

ga Cenis dRidan rom moemadla mas. man uaryo RvTis mcneba da,

igema ra nayofi xisagan Semecnebisa keTilisa da boroti sa, da­

karga erToba RmerTTan; ris gamoc dakarga Sinagani mTlianoba

da sulis mSvidoba.

pirvelqmnilma codvam daarRvia ara marto adamianis

sulieri wonasworoba, aramed samyaroSi arsebuli wesrigi:

„codva Semoxda soflad da masTan erTad sikudili“.

codva fiTriviT moedo adamianis suls, misi Tan da yo­

lili sikeTis xarjze daiwyo arseboba. gaCnda SuRli, mtroba,

siZulvili, Zmis mkvleloba... borotma Zalam mdabal vnebaTa

msaxurad aqcia kaci.

„is, rasac boroteba hqvia, sxva ara aris ra, Tu ara nak­

lovaneba sikeTisa, – wers netari avgustine. – is, rasac boro­

teba hqvia, aris arasruli sikeTe. cocxal arsebas raime seni

rom Seeyaros an iara gauCndes, es iara, es seni xom janmrTelo­

bis nakli anu arasruli sijansaRe iqneba. aseve sulieri naklic

saSobao epistole, 1987 w.

Page 195: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

195

bunebrivi sikeTis damaxinjebas niSnavs. yovelgvari buneba

keTilia. es sikeTe didia, Tu xrwnilebas ar eqvemdebareba da

mcirdeba, Tu nakli an dazianeba aqvs.

umecrisa da gamoucdelis garda sikeTes veravin uar­

yofs. Tu boroteba STanTqavs sikeTes, maSin TviTon borotebac

moispoba, radganac mas damoukideblad arseboba ar SeuZlia.

yovelgvari borotebisagan Tavisufali sikeTe ki aris swored

namdvili, wminda sikeTe“ (netari avgustine. arasubstanciuroba

borotebisa).

codva SeiWra Cvens arsebaSi; iq gaidga fesvi da damk vi­

drda. pirovnebaSi erTmaneTs Seejaxa sikeTe da boroteba da

guli misi keTilsa da borots Soris brZolis asparezad iqca.

es brZola sicocxlis bolomde grZeldeba.

mSvenivrad wers wmida pavle: „ara romeli­igi mnebavs

keTili, mas vhyof, aramed romeli­igi ara mnebavs boroti,

mas viqm“ (rom. 7, 19).

Sinaganma gaorebam bunebrivad warmoSva adamianis cxo­

vrebis ori gza. pirveli WeSmaritebisaken midis, meore – Seuc­

nobeli aryofnisaken.

WeSmariteba yofierebis saTavea, cxovrebis wyaroa, qm­

na dobis mizezia. naTelia igi dauRamebeli, siyvaruli dau­

levneli; mas RmerTs vuwodebT.

codvis, sulieri sikvdilis gzas ki Seucnobeli aryofni­

saken mivyavarT. codva da misi Sedegi – sikvdili borotebaa

da, rogorc ukve iTqva, mxolod sicocxlis, sikeTis xarjze

arsebobs. angrevs ra sicocxles, TviTonac ganqardeba, „dain­

Tqmeba ZleviTa“ (esaia).

pirovnebam TviTon unda gaakeTos arCevani maT Soris.

saSobao epistole, 1987 w.

Page 196: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

196

Zveli romaelebi ambobdnen: Similis simili gaudet – msgavsi msgavss

Sehxaris. WeSmaritad, idumali Zafebi akavSirebT mo naTesave

sulT. isini grZnoben msgavsebas urTierTSoris da miiltvian

erTmaneTisaken, raTa TavianTi miswrafebis Se sabamisi nayofi

gamoiRon.

saxarebaSi vkiTxulobT: „...yovelman xeman keTilman

nayofi keTili gamoiRis, xolo xeman xeneSman nayofi xeneSi

gamoiRis. ver ჴel­ewifebis xesa keTilsa nayofisa xeneSisa

gamoRebad da arca xesa xeneSsa – nayofi keTili yofad“ (maT.

7, 17­18)

„Cuen vcanT da gurwmena siyuaruli, romeli aqus RmerTsa

Cuenda momarT“ (1 ioan. 4, 16), radgan TviT Ze Tvisi sayvareli

gaswira Semoqmedman, raTa vnebebiTa da codvebiT damdable­

buli kacobrioba xeneS xed ar qceuliyo, raTa aRmdgariyo

darRveuli kavSiri adamiansa da RmerTs Soris, ganaxle­

buliyo Cveni buneba da mas uzenaesTan yofnis SesaZlebloba

dabruneboda.

„amisTჳs gamocxadna Ze RmrTisaჲ, raჲTa daarRჳnes saq­

m eni eSmakisani“ (1 ioan. 3, 8) da adamians daaZlevinos codva.

igi zecidan miwamde damdablda, rom kaci miwidan zecad aRemaR­

le bina. qriste „gankacda, raTa Cven ganvRmrTdeT“ (aTanase

didi).

beTlemis mRvimeSi gamobrwyinda pirvelad „naTeli

We S mariti, romeli gananaTlebs yovelsa kacsa, momavalsa

so flad“ (ioan. I, 9). ara samefo darbazebsa da mecnierebis wi­

a RSi, aramed mivardnil gamoqvabulSi daedo saTave qveynis

ax a l cxovrebas.

rogor mwvervalsac ar unda miaRwios Cvenma civiliza­

saSobao epistole, 1987 w.

Page 197: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

197

ciam, rogoradac ar unda ganviTardes kacobrioba, igi mainc

yovelTvis eaxleba da Tayvans scems am mRvimes, radgan aq

da irwa akvani misi, romel ars „gza, WeSmariteba da cxovreba“

(ioan. 14, 6).

RvTis gankacebis arsi – adamianis RmerTTan SeerTeba

– qri stianuli rwmenis gareSe ver ganxorcieldeba. rwmena

aniWebs Cvens yofas RvTiur azrs. oRond rwmena ara civi da

mkvdari, aramed cocxali da moqmedi, romelic qveli saqmiT

icnoba.

sadac ar aris keTili qristianuli saqme, iq rwmenasac

am aod davuwyebT Zebnas, radgan „yoveli, romeli ara sarw­

munoebiT ars, igi codva ars“ (rom. 14, 23) da, piriqiT, sadac

sikeTis qmna cxovrebis wesia, iq uTuod WeSmariti qristianuli

cxovrebaa.

„morwmune is ki ar aris, – gvaswavlis wmida ioane oqro­

pi ri, – visac yoveli sjera, aramed is, visac swams RmerTi... rw­

mena gananaTlebs, rwmena akurTxebs, rwmena suliwmidis Rirsad

xdis adamians... sadac rwmenaa, iqaa Zali, sadac urwmunoebaa,

iq – uZlurebaa. rwmena sikeTis saTavea, rwmena sikeTis wyaroa,

aRiWurve saWurveliTa mxsneliTa“.

rwmena zegardmo niWia, romelsac gavyavarT yofierebis

miRma, transcendentur ganzomilebaSi, sadac RvTismier mxsnel

siyvaruls veziarebiT; magram am simaRles ver mivaRwevT, Tu

jer sakuTari Tavi ar SeviswavleT.

TviTSemecneba gulisxmobs Cveni Sinagani cxovrebis, qce­

visa da moqmedebis dakvirvebul gansjas da mis Sejerebas Rv­

Tis mcnebebTan, idealuri qristianis ganzogadebul saxesTan.

cxadad unda vigrZnoT, risi Zala Segvwevs an Cvens SesaZle­

saSobao epistole, 1987 w.

Page 198: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

198

blobebs ra aRemateba; ras vumalavT sxvebs, ras vumalavT sa­

kuTar Tavs...

qristianuli rwmena gvaswavlis sikeTis garCevas bo­

ro tebisagan, gvexmareba CavwvdeT Cveni sulis siRrmes da

vigrZnoT masSi ori dapirispirebuli Zalis arseboba, maTi

brZola; gvexmareba, raTa davZlioT Sinagani gaoreba da gan­

wmedis saSualebiT – monaniebis, locvis, marxvis, aRsarebis,

wmida ziarebis gziT vpovoT gankurneba sulTa CvenTa; aRvadgi­

noT kavSiri RmerTTan da SevimosoT misi ZaliT da madliT.

saidan daviwyo glova? – kiTxulobs codvaTa simravliT

sulSeZruli wmida andria kriteli.

riT daviwyo glova? riT daviwyo sulieri ganaxleba?

– es kiTxvebi dgas TiToeuli Cvenganis winaSe.

SegaxsenebT, zogierT momakvdinebel codvas, albaT, yve­

laze gavrcelebuls da maTze SevaCereb Tqvens yuradRebas.

upirvelesi da umZimesi codva aris urwmunoeba, „rome lsa

hrwmenes da naTel­iRos, cxondes; da romelsa ara hrwmenes,

daisajos“ (mark. 16, 16), – brZanebs macxovari.

rwmenis niWi yovel adamians aqvs momadlebuli, oRond

mravali cxovrebiseuli da fsiqologiuri faqtoris gamo

zogi aRiarebs mas da zogi – ara. RvTis uaryofa damRupveli,

momakvdinebeli senia, radgan igi xuravs guls da ar uSvebs

Sig mas, vinc movida SenTan, „movida da gaxara mSჳdobaჲ Tquen,

SorielTa da maxlobelTa“ (efes. 2, 17); gonebas bindiT

buravs, raTa bnelSi amyofos suli Seni, wagarTvas madli da

niWi RvTiT momadlebuli, „rameTu madliTa xarT gamoჴsnil

sarwmunoebisa mier, da ese ara Tquengan, aramed RmrTisa niWi

ars“ (efes. 2, 8).

saSobao epistole, 1987 w.

Page 199: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

199

urwmunoeba, RvTis uaryofa, igive RvTis gmobaa. es aris

siyvarulis wyaros daSreta, adamianis ukiduresi dacema, misi

daRupva, „sikudili igi meore“.

meore mZime codva, romelmac kacobrioba moicva, aris

ampartavneba. es is codvaa, angelozebi rom daRupa da borot

sulebad aqcia. am codvam ganaZeva adami da eva samoTxidan. igi

saZirkvlamde angrevs kacis guls.

ampartavnebis saTavea pativmoyvareobaSi, egoizmSi, saku­

Tari upiratesobis damkvidrebaSi. ampartavnebiT Sepyrobili

adamiani mTel qveyanas Tavisi survilebis dakmayofilebis

asparezad Tvlis, bunebis Zalni, mis samsaxurSi myofad war­

moudgenia. aseTi adamianisaTvis sxva pirovnebas araviTari

Rirebuleba ara aqvs, moyvasi da maxlobeli misTvis imdenad

arsebobs, ramdenadac mas sWirdeba.

wmida mamebi amboben, rom rogorc wyali ver gaCerdeba

SemaRlebulze, ise RvTis madli ver damkvidrdeba ampartavnis

sulSi. „Tu gaqvs simdidre uTvalavi, – gvafrTxilebs wmida

basili didi, – miekuTvnebi mZlavri saxelmwifos moqalaqeTa

ricxvs, Tu dajildoebuli xar janmrTelobiT da silamaziT,

– mudam gaxsovdes, miwa xar da miwad miiqcevi. yvavilisa da

balaxisebr daWkneba yoveli, raic xelT gipyria“.

ampartavneba saZageli, damamcirebeli, damamdablebe­

lia kacisa, radgan igi dapirispirebaa mTel qveyanasTan, gami­

jvnaa adamianebisagan, TviT RvTisagan. misgan gaTavisufleba

mxolod simdabliT SeiZleba. wmida mamebi amboben: Tu Tavs

jojoxeTis siRrmemde daimdableb, zecamde amaRldebi. Tu am­

partavneba Seni camde amaRlda, jojoxeTamde dagcems.

simdable sakuTari Tavis SecnobiT moipoveba, siyrmidan

saSobao epistole, 1987 w.

Page 200: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

200

Cadenili codvebis mxilebiTa da aRiarebiT. Rirsi isixi wers:

„samsonze Zlierni ara varT, arc solomonze ufro brZenni,

arc netar daviTze gonierni, petreze metad RvTismoyvareni.

nu mivendobiT sakuTar Tavs, rameTu saRvTo werili gvauwyebs –

Tu mxolod sakuTar Tavs miendobi, daecemi saSineli dacemiT“,

radgan „ampartavanTa Sehmusravs RmerTi, xolo mdabalTa

moscis madli“ (iak. 4, 6).

mesame codva vercxlismoyvareobaa. „vercxlis moyuare­

ba Tayuaniscema ars kerpTa, da asuli ars urwmunoebisa, wi­

naswarmetyuel ars uZlurebisa, cru moSiSi ars siberisagan,

mauwyebel ars siymilisa... deda ars yovelTa borotTa... garna

romelman moigo siyuaruli, man ganabnina safaseni“ (ioane ki­

bisaRmwereli).

adamianma RmerTi dakarga da simdidre gaaRmerTa. ve­

rcxlismoyvares araferi hyofnis; yvelaferi ecotaveba. misT­

vis yvelaferi iyideba: siyvaruli RvTisa da moyvasisadmi,

sa xeli da Rirseba, sindisi da patiosneba. igi ar fiqrobs, rom

mTeli simdidre, oqro da vercxli aq darCeba, mijnis aqeT;

rom marto Tavis saqmeebs waiRebs Tan, romelTac mohkiTxaven,

gansjian da kuTvnils miuzRaven. es ubralo WeSmariteba TiTqos

yvelam icis, magram cota vinmeRa Tu misdevs mas. adamianma Tavi

daiborka mdabali vnebebiT, wvrilmanebiT; xel­fexi Seikra,

daemona nivTebs, ganudga maradiul idealebs, RvTaebrivs,

suliers, mSveniers, gadaafasa faseulobani, magram ara Tavis

sasargeblod. simdidrisken swrafvam igi gaaRataka.

vercxlismoyvareobidan uSualod warmoiSva meoTxe

codva – Suri.

yoveli Sroma da yoveli warmateba warmoSobs adamianTa

saSobao epistole, 1987 w.

Page 201: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

201

Soris Surs da igia amaoeba amaoebaTa. Suri qvena grZnobaa, is

Se uracxyofs adamianis Rirsebas. moSurnes yvelaferi Surs:

moyvasis simdidre, misi mdgomareoba, Tanamdeboba, warmateba.

Suri aRavsebs mas siZulviliT, ngrevis JiniT, is mzad aris

gaanadguros sxvisi keTildReoba. „xolo ukueTu Suri mware

gaqundes da ჴdomaჲ gulTa Sina TquenTa, nu iqadiT da styuiT

WeSmaritebasa zeda. ara ars ese sibrZne zegardamosruli, ara­

med queyanisaჲ, mSჳnvieri da saeSmakoჲ“ (iak. 3, 14­15).

„Suri sxvaTaTvis ar warmoadgens safrTxes, igi, upirve­

les yovlisa, vnebs TviT moSurnes da, rogorc rkinas Jangi,

xravs adamianis suls“ (basili didi). „Sen mteri xar ara sxvisi,

– ambobs wmida kvipriane, – aramed Seni sulis xsnisa. yvelas,

visi Suric Sen Tan gdevs, SeuZlia gageqces, xelidan gagisxltes,

magram sakuTar Tavs versad gaeqcevi, sadac ar unda iyo, mters

ver daemalebi, man Sens gulSi daibuda da SenSi myofi seni ar

mogasvenebs“ (wmida kvipriane. „sakvirao sakiTxavi“).

RmerTma Seiwyalos da ganaTavisuflos yoveli adamiani

am borotebisagan.

zogi fiqrobs, rom yovelgvari urTierToba mamakacsa

da qals Soris codvaa. es ase ar aris. qorwineba RvTisagan

ku r Txeuli saidumloa, magram siZva erT­erTi umZimesia sx va

momakvdinebel codvaTa Soris. misgan gamomdinareobs yo veli

sxva arabunebrivi kavSiri. igia sibilwe ara marto xo rcieli,

aramed – sulieri. is amaxinjebs adamianis sulsa da gonebas,

mis fsiqikas, ukargavs WeSmaritebis aRqmis unars, mrude gziT

warmarTavs cxovrebas. farTod gavrcelebuli Teoriebi mor­

aluri da seqsualuri Tavisuflebis Sesaxeb xelyofaa bunebisa,

damRupvelia adamianisa.

saSobao epistole, 1987 w.

Page 202: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

202

qorwineba, ojaxi, Svilebi, eris keTildReobaze zru nva,

– yoveli znesruli adamianis cxovrebis wesia. igi gulisxmobs

mamakacsa da qals Soris umwikvlo urTierTobas, urTierTndo­

bas, urTierTTavganwirvas, urTierTmsxverplgaRebas.

„siwmideSi davanebulia naTeli da sixaruli da mSvi­

doba da moTmineba; siZvaSi ki mwuxareba, vaeba, uZRebi Zili

da wyvdiadi“ (efrem asuri). meZavTa da memruSeTa „sasufeveli

RmrTisaჲ ver daimkჳdron“ (1 kor. 6, 10), radgan xorci Cveni

siZvas ki ara, ufals ekuTvnis; „ara uwyiTa, rameTu ჴorcni ege

Tquenni asoni qristesni arian?.. ara uwyiTa, rameTu ჴorcni

ege Tquenni taZarni Tquen Soris sulisa wmidisani arian... adi­

deT ukue RmerTi ჴorciTa magiT TqueniTa, ...romeli­igi ars

RmrTisaჲ“ (1 kor. 6, 15,19­20), – gvaswavlis pavle mociquli.

rodesac ieso qristes miuyvanes memruSe dedakaci, ra Ta

igi qvebiT CaeqolaT, ieso „TiTiTa queyanasa werda da araras

etyoda“. Semdeg mouwoda pirvel ucodvels, daekra qva cod­

vilisaTvis „da kualad que dadrka da werda queyanasa“ da

odes mxilebulni TiTo­TiTod gaikrifnen, man kvlav ganagrZo

TiTiT xazva da dumili. „da dedakaci igi dga Soris“.

qvedadrekili macxovari TiTiT xazavs miwaze CvenTvis

Seucnobels da fiqrobs CvenTa codvaTa gamo. Semdeg eubneba

ganze mdgom qals, SeZruls uflis wyalobiTa da sakuTari

si cocxlis gadarCeniT, „arca me gangikiTxav Sen. warved da

amieriTgan nuRara scodav“ (ioan. 8, 11).

amieridan nuRa scodavo, – gviTxra ufalma, – da me ar gan­

gikiTxavo. magram adamians aqvs ucnauri Tviseba, daixSos yurni

smenad, gamudmebiT scodos TviTon, sxvani ki ganikiTxos.

„gankiTxva mitaceba ars mxolodSobilisa pativisa da

damaqceveli sulisa“ (ioane kibisaRmwereli). am codviT yve­

saSobao epistole, 1987 w.

Page 203: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

203

laze metad isini arian damZimebulni, sakuTar Tavs kargad rom

ar icnoben, ar ician, ra aris WeSmariti sinanuli da, bolos,

ar ician, saqmeni eSmakisani, romelic yovlis RoniT cdilobs

Cveni sulis daRupvas.

xSirad kaci cxadad did borot saqmeT iqms, magram uf ro

met keTils – farulad; Cven ki mas mxolod ganvikiTxa vT. ganm­

kiTxveli aucileblad Cavardeba im codvaSi, sxvas rom uZraxa

da sasjelsac mkacrs miiRebs. „rameTu romliTa ga nkiTxviTa

ganikiTxvideT, – gvafrTxilebs macxovari, – ga nikiTxneT, da

romliTa sawyauliTa miuwyoT, mogewyos Tquen“ (maT. 7, 2).

Tu adamianSi ar aris siZulvili da boroteba, igi lo­

cviT Seeweva dacemuls.

maS, movizRudoT Tavi, radgan „viTarca ampartavneba

TaviT TvisiT Tvinier sxvisa vnebisa SemZlebel ars warwymedad

Cvenda, egreTve gankiTxva moyvasisa martod SemZlebel ars

sruliad warwymedad Cuenda“ (ioane kibisaRmwereli).

CavixedoT Cvens sulSi da mTeli guliT SevTxovoT ufa­

ls: „momaniWe me gancdaჲ TvisTa codvaTa da ara gankiTxvad

Zmi sa Cemisa, rameTu kurTxeul xar Sen ukuniTi ukunisamde, amin“

(efrem asuri).

sxva kidev bevri codva gvawevs mxrebze. maTze saubari

dausruleblad SeiZleba da unda vilaparakoT kidec, radgan

„cxad arian saqmeni ჴorcTani, romel arian: ...ara­wmidebani,

bi lwebani, kerpT­msaxurebani, mwamlvelobani, mterobani,

ჴd o mani, Surobani, gulis wyromani, wvalebani, SfoTebani...

ka cis ­kvlani, lirwebani, mTvralobani, siRodani da msgavsni

amaTni. romelsa winaჲswar getyჳ Tquen, viTarca pirvel garqu,

viTarmed eseviTarisa moqmedTa sasufeveli RmrTisaჲ ver da­

imkჳdron“ (gal. 5, 19­21).

saSobao epistole, 1987 w.

Page 204: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

204

albaT bevri Tqvengani ikiTxavs: gana SesaZlebelia uco­

dveli cxovreba?

marTalia, ucodveli mxolod ufalia, adamiani ki mi dr­

e kilia codvisaken, magram ar arsebobs codva, RvTis si yvaruls

rom aRematebodes da WeSmariti sinanuliT, aRsarebiTa da zia­

rebiT misi Sendoba ar SeiZlebodes.

Cveni suli pirvandel saxes daibrunebs da mSvenier

baRs daemsgavseba, Tu ganuwyvetliv movuvliT, movaSorebT

ekal­bardsa da sarevelas, gavwmendT WuWyisagan, Tu movimkiT

nayofs sulisa.

„xolo nayofi sulisaჲ ars: siyuaruli, sixaruli, mS­

ჳd o baჲ, sulgrZelebaჲ, sitkboebaჲ, saxierebaჲ, sarwmu no ebaჲ,

myudroebaჲ, marxvaჲ, moTminebaჲ“ (gal. 5, 22­23).

bednieria, vinc Tavisi cxovrebis gzad „gza WeSmariti“

airCia, vinc ara marto xorcisTvis zrunavs, Tu ra Wamos, ra svas

da ra Seimosos, aramed emzadeba saukuno cxovrebisaTvis.

RmerTma gagvixsna srulyofis kari da Tu misi naTliT

ga b rwyinebulni, rwmeniTa da siyvaruliT aRvsilni warvma r­

TavT kacobriobis progress, Cvens momavals safrTxe ar da­

e muqreba.

dRes, rogorc arasdros, mTeli kacobrioba eswrafvis

mSvidobas, mSvidobas birTvuli iaraRis gareSe. sikvdilis ia­

raRi adamianma daagrova iseTi raodenobiT, rom Zalis poli­

tikiT saubari ukve SeuZlebelia. aucilebelia axali politi­

kuri azrovneba; moratoriumi, romelic birTvul afeTqebebze

calmxrivad xorcieldeba Cveni qveynis mier, swored am axali

azrovnebiT iyo nakarnaxevi.

gulistkiviliT Sexvda msoflio sazogadoeba amerikis

SeerTebuli Statebisagan am didmniSvnelovani winadadebis ug­

saSobao epistole, 1987 w.

Page 205: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

205

ulebelyofas. yvelam unda gaigos, rom moratoriumis uaryofa

saerTaSoriso daZabulobis Senelebis uaryofaa.

gvwams, dedamiwaze adre Tu gvian aikrZaleba birTvuli

gamocdebi, radganac uari am nabijis gadadgmaze TviTmkvle­

lobas niSnavs.

yovladsamRvdelono mwyemsmTavarno, moZRvarno, di ­

akonno, ber­monazonno, Zmano da dano Cemno, mogveaxla br­

wyinvale dResaswauli – dRe RvTis unapiro siyvarulis ga m J­

Ravnebisa, dRe kacobriobis uSreti sixarulisa; beTlemSi iSva

ufali, magram dRes igi ibadeba yoveli WeSmariti qristianis

gulSi. movemzadoT, raTa miviRoT igi Cveni arsebis ganwmedil

taZarSi da egos iq ukunisamde.

„amisTvis Sobil var da amisTvis movivline soflad,

ra ჲTa vwamo WeSmariti. yoveli, romeli WeSmaritebisagan iy­

os, isminos xmisa Cemisa“, – brZanebs ieso qriste. did ars We­

Smariteba ese. igia WeSmariteba maradiuli siyvarulisa; igia

WeSmariteba RvTisa da adamianis Sesaxeb, romelic gviCvenebs

gzas saukuno netarebisas da gvyofs Cven uflad Tavisa Cvenisa.

„scnaT WeSmariti, da WeSmaritebaman gangaTavisuflnes Tquen“

(ioan. 8, 32), – vkiTxulobT saRmrTo werilSi.

yvelas gilocavT macxovris Sobis dResaswauls.

dae, mSvidobam da siyvarulma daivanos Tqvens gulebSi,

Tqvens ojaxebsa da mTel msoflioSi.

RmerTi mSvidobisaჲ da siyvarulisaჲ da WeSmaritebisaჲ

iyavn Tquen Tana maradis.

qristes Soba

Tbilisi, 1987 w.

saSobao epistole, 1987 w.

Page 206: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 207: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

207

saaRdgomo epistole1987 w.

saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis

RvTivkurTxeul Svilebs, romelTac uxaris aRdgoma qristesi

„movida qorwili kravisaჲ“ (gamocx. 19, 7).

ristes aRdgomis brwyinvale dResaswauli kvlav uCve­

ulo sixaruliT avsebs Cvens gulebs. misi saxiT TviT

ufali Cveni ieso qriste modis CvenTan da RvTaebrivi mad­

liT imdenad aRavsebs Cvens Sinagan samyaros, rom es madli,

gulSi dautevneli, uxvad iRvreba da unawildeba yvela ga rSemo

myofs.

Tavisi siZlieriT am grZnobas ver Seedreba miwieri ke­

TildReobiT gamowveuli verc erTi gancda. am idumal Rames,

Page 208: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

208

rogorc arasdros, Cveni suli Tbeba rwmeniT, sasoebiTa da

siyvaruliT; ufali modis TiToeul CvenganTan da gveubneba:

„nu geSinin, garna grwmenin“ (luk. 8, 50).

riT SegviZlia vupasuxoT am did siyvaruls?

mowiwebiT unda miviRoT igi, gulis siRrmeSi unda mivu­

CinoT samyofeli da garSevartyaT mTrTolvare siyvaruli.

gvyofs taZrad suliwmidisa da SevimosebiT misi didebiT.

„xolo nayofi sulisaჲ ars: siyuaruli, sixaruli, mSჳdobaჲ,

sulgrZelebaჲ, sitkboebaჲ, saxierebaჲ, sarwmunoebaჲ, myu dro­

ebaჲ, marxvaჲ, moTminebaჲ“ (gal. 5, 22).

suliwmidis madliT aRvsebas gisurvebT, yovladsamRvde­

lono mRvdelmTavarno, moZRvarno, Rirsno ber­monazonno,

ucxoeTSi mcxovrebno Tanamemamuleno da yovelno, sulierno

Svilno saqarTvelos wmida eklesiisa; siyvaruliT mogesalme­

biT da guliT mogilocavT wmida paseqis diad dResaswauls.

qriste aRdga!

„aRdga igi RmerTi, romelmanc gvianderZa Cven urTi e­

r Tis siyvaruli da gviTxra: „ese ars mcneba Cemi, raTa iyvare­

bodeT urTierTas, viTarca me SegiyvareT Tqven“.

aRdga igi meufeTa meufe, romelmanc aRadgina Rirseba

adamianisa da hrqva monebiT Seginebuls qveynierebas: „arRa

getyviT Tqven monad, rameTu monaman ara icis, rasa iqms ufali

misi; xolo Tqven garqu megobrad, rameTu yoveli, raodeni

mesma mamis Cemisagan, gauwyeT Tqven“, – wers saaRdgomo mimarT­

vaSi Cveni erisa da eklesiis mier wmidanad Seracxili didi

ilia WavWavaZe.

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 209: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

209

aRdgoma qristesi sicocxlis gamarjvebaa sikvdilze.

aRdgoma qristesi sikeTis gamarjvebaa borotebaze.

„sada ars, sikudilo, sawerteli Seni? sada ars, jojoxe­

To, Zlevaჲ Seni?“ (1 kor. 15, 55).

adamiani, rogorc nawili qristes bunebisa, uSualo mo­

na wilea am Zlevisa. gamarjveba mopovebulia, magram mas gaf­

rTxileba da SenarCuneba unda.

sad povos kacma Zala mis dasacavad?

pasuxi erTia: eklesiaSi, romeli ars sxeuli qristesi.

CvenTvis ganxorcielebuli, jvarcmuli da aRdgomi li

qriste ganuyofelia eklesiisgan iseve, rogorc eklesia wa­

r moudgenelia qristes gareSe. eklesiis saidumloTa me o xe­

biT naTlad SevigrZnobT, rom qristeSi da qristeTi da i wyo

msoflio paseqi, daiwyo qorwili kravisaჲ, daiwyo Cv e ni svla

sasufevlisken.

Cven sulierad vnaTldebiT eklesiis siwmidiT, magram

eklesia ar Seilaxeba Cveni codvebiT, radgan misi siwmide Cven­

mieri ki ara, macxovris Cvenis ieso qristeseulia.

eklesia Sedgeba Cvengan, magram arsi misi da cxovelmy­

ofeli Zala misi CvenSi ar aris. adamianis xorcieli buneb ac

xom Seicavs qsovils, sisxls, limfas... magram Cveni raoba ma TSi

ki ara, im macocxlebel ZalaSia, romelic organuli Se rwymiT

qmnis erTian mTel sxeuls; msgavsad amisa, eklesiac aris ara

mxolod adamianTa krebuli, aramed, upirveles yovlisa, – is

Zala, xalxs rom aerTianebs da am erTobiT mas RvTis nawilad

xdis.

RmerTkacis – ieso qristes mier daarsebuli eklesia

ma saviT orbunebovania – RvTaebriv­adamianuria. oRond gan­

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 210: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

210

sxvaveba is aris, rom ieso qriste srulyofili RmerTi da

srulyofili kacia, eklesiam ki jer ver miaRwia srulyofil

RvTaebriv­adamianur safexurs. misi adamianuri arsi gamud­

mebiT unda miiswrafodes srulqmnisaken, raTa Seefardos

Ta vissave sulier­RvTaebriv sawyiss. miuxedavad eklesiis

ad a mianuri bunebis naklovanebisa, nikea­konstantinopolis

ms o flio krebaze dadgenil mrwamsSi vambobT: „mrwams er Ti,

wmida, kaTolike da samociqulo eklesia“. eklesia gan wmedilia

Ta visi RvTaebrivi damaarseblis sisxliTa da suliwmidis

madliT, romelic wmida saidumloTa Sesrulebisas moefineba

mlo cvelT.

mainc ra aris eklesia, ra Zalaa masSi? ratom ar aris

sa kmarisi viyoT mxolod morwmune?

qristianuli cxovreba eklesiaSi avlens Tavis formas,

ami tomac uwodebs mas wmida pavle mociquli „saxls RmrTisas“

(1 tim. 3, 15), „qalaqsa RmrTisa cxovelisasa“ (ebr. 12, 22), „de­

das morwmuneTa“ da ufal ieso qristes sxeuls, Tavi romlisac

Tavad igia (rom. 12, 5; 1 kor. 6, 15; 12, 12­28).

wmida mamebi saxarebaSi fqvilisa da safuaris Sesaxeb

igavs rom ganmartaven, amtkiceben, rom swored eklesiaa am

qveynisaTvis movlenili axali cxovrebis safuari. „rameTu

sadaca iyvnen orni gina samni Sekrebul saxelisa CemisaTჳs, mun

var me Soris maTsa“ (maT. 18, 20). – brZanebs ufali.

wmida mRvdelmowame kvipriane pirdapir ambobs: „visac

kavSiri da gulwrfeli urTierToba ara aqvs eklesiasTan,

qristes saxelisaTvis man Tavic rom gaswiros, codvas sisx­

liTac ver ganibans; waruxocel da mZime brals ganyofisas

tanjviTac ki ver ganiwmends; araeklesiuri ar SeiZleba iyos

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 211: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

211

mowame, ver eRirseba igi mefobas“ (qristianuli swavleba, naw.

I, qristianuli eklesiis erTobis Sesaxeb, 1837 w.).

Rirsi mama efrem asuri ki ase wers: „netar xar Sen, ekle­

siav marTlmorwmuneTa, rameTu TviT mefem mefeTa daidgina

SenSi savane. mtkicea Seni saZirkveli, radgan ufali gicavs

Sen. jojoxeTis bWeni ver gZleven da mtacebelni mgelni ver

Segmusraven, ver Searyeven simagres Sensas.

o, ra didi da brwyinvale xar Sen, saxlo RvTisa“ (Sro­

mebi, m. 1858, gv. 28).

„mezRvaurTaTvis, – gvaswavlis wmida Teofile antioq­

ieli, – RmerTma TavSesafrad kunZulni ganawesa; codviT dace­

mul msoflios ki mimadla wmida eklesiebi, romelnic inaxaven

swavlebas WeSmaritis Sesaxeb“.

„eklesia burji da simtkicea WeSmaritebisa“, – netari av­

gustine.

„eklesia erTaderTi samefoa qveyanazed uzenaesis ka­

nonebiT arsebuli... eklesia uWeSmaritesi damtkicebaa moma­

vali ukvdavebisa da uganaTlebulesi sibrZnea zegardmo mo­

niWebuli“, – beri aleqsi SuSania.

amgvari gamonaTqvamebi sxvac bevri SeiZleba movitanoT,

radgan wmida mamebi TavianTi didi sulieri gamo cdilebiT,

mTeli arsebiT grZnobdnen eklesiis macocxlebel Zalas, imas,

rom mxolod eklesiis wiaRSi xdeba adamianis feriscvaleba,

rom mxolod eklesias SeuZlia misces mas is umTavresi, rac

kacma dakarga da rasac is Seucnoblad ase eZe bs da eswrafvis.

eklesia is erTaderTi adgilia, romelic gvixsnis su­

lieri srulyofis gzas, is oazisia, sadac qristesTan erToba

miiRweva da maradiuli netareba moipoveba. „me var gzaჲ da me

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 212: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

212

var WeSmaritebaჲ da cxorebaჲ. aravin movides mamisa, garna Cem

mier“ (ioan. 14, 6) – gvafrTxilebs ufali.

eklesiis arss mxolod is mixvdeba da igrZnobs, vinc

eklesiurad cxovrobs. gareSe mayurebeli ki mxolod mis

zedapirul mxares xedavs; suli, Zala da dideba eklesiisa

misTvis uxilavi da Seucnobeli rCeba, radgan TviTonac usu­

lod cxovrobs.

mSvenivrad wers netari avgustine: „suliwmidis madliT

dajildoebuli pirovneba eklesiuria... eklesiis gareSe myof­

ni moklebulni arian suliwmidas. Tu sxeuls romelime nawils

movkveTT, igi SeinarCunebs formas, vTqvaT, TiTis, xelis an

yurisas, magram masSi ar iqneba sicocxle; aseTia mdgomareobac

araeklesiurTa“ (qadageba 268, 2).

ieso qristes ZaldatanebiT aravin mohyavs eklesiaSi,

aramed – mxolod isini, romelTac surT, misdion mas da iyvnen

monawile misi aramiwieri, RvTaebrivi siyvarulisa. „romelsa

hnebavs Semodgomad Cemda, – brZanebs igi, – uvar­yavn Tavi Tჳsi

da aRiRen juari Tჳsi da Semomidegin me“ (maT. 16, 24).

Znelia gandgoma sakuTari Tavisgan; Znelia uaryofa

viwro egoizmisa, arawmida azrebisa da grZnobebisa. zogjer

gvgonia, ver SevZlebT, win aRvudgeT miwier survilT da boro­

tebas. rogor davZlioT igi, rogor ganviZarcvoT tan sacmeli

Zveli kacisa da SevimosoT samoseli simarTlisa, siyvarulisa,

samoseli TanagrZnobisa, morCilebisa, siwmidisa?

Cveni sulieri feriscvaleba mxolod eklesias SeuZ­

lia.

nu SiSob, itvirTo jvari, uflis mier SenTvis gankuTv­

nili. macxovari mogvevlina ara dasasjelad da warsawymedad,

aramed xsnisaTvis TayvanismcemelTa misTa. igi yovel Cvengans

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 213: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

213

ganumzadebs iseT jvars, romlis tvirTvac ZalgviZs, oRond

unda mivendoT, vusminoT da mivsdioT mas. morwmuned gaxdoma

ar aris sakmarisi, rom qristiani gverqvas, rom eklesiis

nawili viyoT. aucilebelia xelaxla Soba, axal adamianad

qceva, aucilebelia eklesiuri cxovreba.

eklesiaSi aResruleba saidumloebebi: naTlobis, mi­

r oncxebis, aRsarebis, ziarebis, mRvdlobis, qorwinebis, ze ­

T iscxebisa da sxva mRvdelmoqmedebani, romelTa miReba au­

cilebelia qristianisTvis.

monaTvliT adamiani eklesiaSi Sedis, qristes nawili

xdeba, xelaxla ibadeba; Tavisufldeba rogorc adamismieri

pirvelqmnili Secodebisgan, ise yvela sxva codvisagan; aRd­

geba masSi xateba RvTisa, mieniWeba suliwmidis madli da yvela

sikeTe misi.

„warvediT da moimowafeniT yovelni warmarTni, – mimar­

Tavs ieso qriste saqadageblad mimaval Tavis mowafeebs, – da

naTel­scemdiT maT saxeliTa mamisaჲTa da ZisaჲTa da su lisa

wmidisaჲTa, da aswavebdiT maT damarxvad yoveli, ra odeni

gamcen Tquen“ (maT. 28, 19­20). xolo sxva adgilas brZanebs:

„ukueTu vinme ara iSves wylisagan da sulisa, ver ჴel­ewifebis

Sesvlad sasufevelsa RmrTisasa“ (ioan. 3, 5).

wmida naTlobis ZaliT sulieri dabadeba niSnavs axa li

cxovrebis dawyebas, sakuTari Tavis daviwyebasa da msa xurebas

qristesa da moyvasisaTvis. amaSi povebs namdvili morwmune

sixarulsa da bednierebas, Tavisi arsebobis azrsa da mizans.

naTlobisas pirovnebas RmerTi mouvlens mfarvel an­

gelozs, romelsac evaleba misi dacva da sulier srulyofaSi

Semweoba.

inaTlebian rogorc srulasakovanni, ise mcirewlovanni.

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 214: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

214

eklesiaSi bavSvebis naTloba uZvelesi xnidan dawesda. bavSvs

mRvdeli naTlavs mSoblebisa da naTliebis rwmenis ZaliT,

romelTa wmida movaleobaa, aswavlon yrmas sarwmunoebis

kanonebi da RvTissaTno qristianuli cxovreba.

naTlobisas sruldeba aseve meore didi saidumlo –

mironcxeba. roca mRvdeli mosanaTls jvris saxiT mirons scx­

ebs, ambobs: „beWedi moniWebul ars sulisa mier wmidisa, amin“.

iReben ra am or udides saidumlos, zogierTni, samwux­

arod, amiT amTavreben eklesiaSi cxovrebas. Tu axalSobils

sazrdos droze ar mivawvdiT, mokvdeba; asea sulier cxovre­

baSic.

isini, romelnic ar aRavlenen locvebs, ar marxuloben

da qristianulad ar cxovroben, sulierad kvdebian kidec;

moekveTebian xes cxovrebisas – eklesias, romlisganac gamud­

mebiT unda mieRoT sulieri sazrdo. WeSmaritni qristianeni

ki naTlobisa da mironcxebis Semdegac uxvad iReben sulier

sakvebsa da madls.

naTlobiT Tumca ganveSoreT satanas da yovelTa saq meTa

misTa, magram TviTon igi ar gvtovebs; mudam cdilobs, kvlav

dagvipyros, kvlav mogvipovos. amitomac Cveni guli keTilsa

da borots Soris mudmivi brZolis asparezia.

saxarebaSi vkiTxulobT, rom adamianisagan gandevnili

arawmida suli urwyul adgilebs miaSurebs da raki iq gansasve­

nebels ver povebs, cdilobs, Zvel samyofels daubrundes. Tu

kaci ganlaRebuli daxvda, sxva uborotess eSmakTac moiyvans da

maTTan erTad daemkvidreba masSi. da kaci igi Seiqmneba ufro

codvili, vidre adre iyo (maT. 12, 43­45). amitom saWiroa cod­

visgan mudmivi ganwmenda, misgan gaTavisufleba.

Cven mier Cadenili yoveli boroteba codvaa. igi Rv Tisa

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 215: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

215

da TviT Cveni Tavis sawinaaRmdego moqmedebaa, yofis aryof­

nad gardaqmnaa, Cveni bunebis damaxinjebaa, Cveni da maqceveli

Zalaa; esaa msvleloba damRupveli miznisaken.

borotebas Sesabamisi boroti Sedegi mohyveba. codvis

Sedegia RvTisgan gandgoma, siyvarulis, mSvidobisa da bed­

nierebis dakargva, sulieri siRatake, sikvdili... „codvaჲ sof­

lad Semoჴda da codvisa ZliT – sikudili“ (rom. 5, 12).

darRveuli Sinagani mTlianoba rom aRdges, adamianma

aRsareba unda Tqvas da RvTis winaSe moinanios codvebi. aseT

SemTxvevaSi misi daxmareba mxolod moZRvars SeuZlia, rad­

ganac Sendobis ufleba RvTisgan masa aqvs miniWebuli.

macxovarma mociqulebs misca gansakuTrebuli Zala co­

dvilTa mimarT: „amen getyჳ Tquen: raodeni SehkraT queyanasa

ze da, krul iyos igi caTa Sina; da raodeni ganhჴsnaT queyanasa

zeda, ჴsnil iyos igi caTa Sina“ (maT. 18, 18). es madli mociqu­

lebidan maTi saqmis gamgrZeleblebs – episkoposebsa da sam­

Rvdeloebas gadaeca da dRemde modis.

aRsarebisTvis momzadebulni unda mivideT. es saidumlo

unda aRvasruloT ise, TiTqos igi iyos Cveni ukanaskneli,

sikvdilis wina aRsareba. mamebi aRsarebas meore naTlobas

uwodeben, radganac am dros, iseve rogorc naTlobisas, pi ro­

vnebas mieteveba codvebi, oRond mxolod is codvebi, ro melTa

Sendobasac moZRvrisgan miiRebs.

aRsarebas TviT ufali ieso qriste iRebs. igi uxilavad

eswreba am saidumlos, mRvdeli ki aris mowme da adamianis

mimarT RvTis didi wyalobis saidumlo aRmsrulebeli.

aRsarebiT ganwmendili adamiani mzad aris miiRos meore

udidesi saidumlo – ziareba.

gana SeiZleba qristiani gverqvas da ar viyoT monawile

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 216: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

216

wmida evqaristiisa – ziarebisa?! igi ara mxolod saidumlo

serobis gaxsenebaa, aramed Cveni erToba macxovarTan, Cvenze

gardamomavali udidesi saidumlo Zala, Cveni ganRmrToba.

wmida ziarebis miRebis aucileblobaze miuTiTebs ma­

cxovris es sityvebi: „ukueTu ara sWamoT ჴorci Zisa kacisaჲ da

suaT sisxli misi, ara gaqundes cxorebaჲ TavTa Soris Tq u enTa“

(ioan. 6, 53).

eklesiis istoriis dasawyisidanve wesad iyo miRebuli

xSiri ziareba. meore saukunis cnobili mama egnate RmerTSe­

mosili wers: „ecadeT, xSirad SeikriboT ziarebisTvis da RvTis

sadideblad“ (XIII epistole efeselTa mimarT).

wmida ioane damaskeli ki ambobs: sulisa da xorcisgan

Sedgenil adamians sWirdeba rogorc sulieri, ise xorcieli

sakvebi. sulier sazrdod ieso qristem mogvca TviT Tavisi

xorci da sisxli, romelsac wmida evqaristiaSi Rvinisa da

puris saxe aqvs.

ratom misca ufalma mociqulebs saWmelad Tavisi sisxli

da xorci Rvinisa da puris saxiT? – kiTxuloben zogni.

puri simboloa RvTis Zalisa, simbolo kacTa erTo­

bisa.

Tormeti mociqulis swavlanSi – „didaqeSi“ vkiTxulobT:

„rogorc es puri (xorblis saxiT) iyo ganbneuli sx vadasxva

bo rcvze da Semdeg Sekrebili gaxda mTliani, de, ase SeerTdes

Sens saufloSi qveynis yvela kididan eklesia Seni (ufalo)“

(didaqe 9).

yurZenSic RvTis idumali Zalaa dafaruli. wmida esaias

wignSi weria: „roca yurZnis mtevanSi wveni Cadgeba, maSin amboben,

nu Selaxav mas, rameTu masSia kurTxeva“ (es. 65, 8).

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 217: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

217

xSirad ziarebas Zalian didi mniSvneloba aqvs. zogi­

erTni, miaCniaT ra Tavi uRirsad, weliwadSi erTxel an ram­

denime weliwadSi erTxel eziarebian. es miutevebeli Secdoma

da borotebaa sakuTari Tavis mimarT.

rogoradac ar unda movemzadoT, gana odesme viqnebiT

Rirsi, miviRoT xorci da sisxli uflisa Cvenisa ieso qristesi?

Cveni codvebis simZimis SegnebiTa da uflis mowyalebis imediT

unda miveaxloT am udides saidumlos.

pirvel saukuneebSi qristianebi yovel wirvaze iRebdnen

ziarebas. es iyo xalxi, suliT Zlieri, yovel wuTs mzad rom

iyo, Tavi gaewira qristesTvis. magaliTad, wmida basili didi

kviraSi oTxjer eziareboda: kviras, oTxSabaTs, paraskevs da

SabaTs da, agreTve, yovel dResaswaulze.

Zmano da dano Cemno, nurc Tqven moiklebT am did, ga­

damrCenel saidumlos. marxvis dros geZlevaT locva­ku rTxeva

eziaroT yovel kviras da, aseve, yovel did dR esaswaulze. es

mogcemT sulier Zalas rogorc xilul, ise uxilav mterTan

sabrZolvelad da gaqcevT im sulier taZrad, romelsac ufali

arasdros datovebs; mogecemaT mSvidoba da sixaruli.

ziarebiT, iseve rogorc aRsarebiT, miveaxlebiT cod­

vasa da sikvdilze uZlieres maradiul da yovlismomcvel

siyvaruls RvTisas.

siyvarulma gaiTvaliswina yvelaferi, rac kacs sWird­

eba. Tavis mowafeebs, qadagebisTvis rom gzavnida, sneulTa

gankurnebis Zalac misca ufalma (maT. 10, 1). WeSmarit morw­

mu neebs isini zeTs scxebdnen da avadmyofnic sneulebisgan

Tavisufldebodnen (mark. 6, 13). iakob mociquli epistoleSi

wers: „uZlur Tu vinme ars Tquen Soris, mouwoden xucesTa

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 218: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

218

eklesiisaTa da ilocon mis zeda da scxon mas zeTi saxeliTa

uflisaჲTa. da locvaman sarwmunoebisaman acxovnos sneuli

igi da aRadginos igi ufalman. daRacaTu codvaჲ raჲme eqmnes,

move­eteos mas“ (iak. 5, 14­15).

ase dawesda saidumlo zeTiscxebisa. eklesiis zogierTi

wmida mama ambobs, rom zeTiscxebisas ufali Seundobs avad­

myofs daviwyebul codvebs. am saidumlos madliT mravalni

gankurnebulan.

zeTi yvelam unda vicxoT, radgan yvelas gvaqvs davi­

wyebuli codvebi da moklebulni varT rogorc fizikur, ise

sulier simarTles.

eklesia is sulieri kanaa galileisa, sadac ufalma da­

loca qorwili.

qorwineba qalsa da kacs Soris siyvaruliT ganmtkice­

buli kavSiria; es urTierToba maTi Tavisufali nebiT xor­

cieldeba, erTmaneTisadmi erTgulebis pirobas gulisxmobs da

eklesiisa da qristes erTobis saxiT ikurTxeba. „romelni – igi

RmerTman SeauRlna, kaci nu ganaSorebs“ (maT. 19, 6), – brZanebs

wmida werili.

am saidumloTi RmerTi akurTxebs ojaxur cxovrebas,

bavSvebis yolasa da maT aRzrdas. bavSvi egoizmis daZlevaSi

exmareba mSoblebs; isini, orni, ewirebian mesames da amiT did

bednierebas iReben.

roca eklesiasa da iq aRsrulebul adamianis Rrma da

idumal feriscvalebaze vsaubrobT, ar SeiZleba ramdenime

sityviT mainc ar SevexoT TviT moZRvars, romelic am saidum­

loTa mTavari monawilea.

sasuliero xarisxSi kurTxeva Svid saidumloTagan erT­

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 219: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

219

erTia. episkoposebi, mRvdelni da diakonni qmnian sae klesio

ierarqias. maTi valia saxarebis qadageba, saidumlo Ta aR­

sruleba da saeklesio saqmeTa warmarTva.

wmida egnate RmerTSemosili wers, rom episkoposi ekle­

siaSi ganasaxierebs ufal ieso qristes, xolo mRvdeli saxea

mociqulisa, jvarcmuli pirovnebisa.

episkoposis xeldasxmiTa da warmoTqmuli locviT rC­

eul keTilmorwmune qristianze samRvdelo xarisxSi kur Txe­

visas gadadis gansakuTrebuli madli suliwmidisa.

moZRvari TavSekavebuli pirovneba unda iyos. wmida

pavle Tavis mowafes, mociqul timoTes, ase arigebs: „xolo

siWabukisa maT gulis TqumaTa evltode da Seudeg simarTlesa,

sarwmunoebasa, siyuarulsa, mSჳdobasa maT Tana, romelni

xadian ufalsa guliTa wmidiTa“ (2 tim. 2, 22).

namdvili sasuliero piri Tavisi TaviT kmayofili ara­

sdros aris; mudam ebrZvis codvas, rom ukeTesi gaxdes da iqces

magaliTad samwysosaTvis.

mas gansxvavebuli kulturis mqone sazogadoebaSi ux d­

e ba msaxureba. amitomac igi unda iyos ara marto kargi Rv T­

i s metyveli, aramed sulieri, ganaTlebuli, kulturuli pi­

rovneba, mSvidobismyofeli, mosiyvarule, mowyale mama.

xalxi samRvdeloebas gamadidebeli SuSiT uyurebs da mas

mcire Secdomasac ar apatiebs. moZRvris Seuferebeli saqcieli

an sityva­pasuxi maSinve gankiTxvis sagnad iqceva rogorc morw­

muneTaTvis, ise, miT umetes, urwmunoTaTvis.

unda gvaxsovdes, rom mRvdelic adamiania Tavisi adam­

i anuri sisusteebiTa da uZlurebiT. unda gvaxsovdes, rom

mas boroti Zala ufro Zlier ebrZvis, raTa daamciros,

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 220: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

220

da amdablos igi da amiT mrevlis rwmena Searyios. unda gva­

x sovdes isic, rom zogierTis mizeziT sxvebs Seuracxyofa ar

un da mivayenoT. gana iuda iskariotelis gamo SeiZleba ugulebe­

lvyoT Rvawli da Sroma sxva mociqulebisa, romelTac Tavia­

nTi wmida cxovrebiTa da mowamebrivi aRsasruliT di debis

gv irgvini moipoves?

ase rom, eklesia erTaderTi sulieri savanea, romelSi

yofnac aucilebelia qristianisTvis, yvelasTvis, visac sulis

xsna surs.

eklesiaSi yvelaferi mniSvnelovania da emsaxureba im

mizans, rom CvenSi qriste aRibeWdos, rom Cven RmerTSemosilni

gavxdeT. da raoden sawyalobelia mdgomareoba maTi, vinc am

madls moklebulia.

erTaderTi gza RmerTTan siaxloveSia.

eSmaki epatroneba imaT, romelnic ar loculoben da ar

marxuloben. saxarebaSi pirdapir weria: „xolo ese naTe savi

araraჲT ganvals, garna locviTa da marxviTa“ (maT. 17, 21).

Zalian didi Zala aqvs fsalmunis kiTxvas. yvela morwmu­

nem zepirad unda icodes 50­e fsalmuni. am locviT codvebisagan

iwmindeba kaci, radganac es sinanulis sagalobelia.

borot ZalebTan sabrZolvelad RvTisagan did Sem­

weobas iRebs is, vinc rwmeniTa da sasoebiT warmoTqvams 90­e

fsalmuns.

nu gamotovebT dilisa da saRamos locvebs, ziarebis wina

da Semdeg locvebs, Wamis win da Wamis Semdeg, saqmis dawye bis

win da damTavrebis Semdeg locvebs. SeZlebisdagvarad ikiTxeT

fsalmuni.

yoveli SabaTi micvalebulTa dRea. nu daiviwyebT gar­

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 221: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

221

dacvlil mSoblebs, winaprebsa da axloblebs. am dRes gake­

Tebuli sakurTxi eklesiaSi waiReT da panaSvidze moZRvars

moaxsenebineT maTi sulebi.

gaxsovdeT, adamiani ki ar kvdeba, gardaicvleba mxo lod.

misi suli ukvdavia. igi iTxovs Cvengan daxmarebas. amave dros,

isic Segveweva RvTis winaSe Tavisi locviT.

Tu yovelive amas gaakeTebT, RvTis kurTxeva ar mogakl­

debaT.

roca eklesiasa da kacobriobisaTvis eklesiis mniSv­

nelobaze vsaubrobT, gansakuTrebiT unda aRvniSnoT misi samS­

vidobo moRvaweoba.

yvelas kargad gvesmis, rom CvenTvis aucilebelia ro­

go rc Sinagani, ise garegani mSvidoba. amis gareSe SeuZlebe lia

ara Tu sulieroba, aramed saerTod arseboba.

Cven metad sapasuxismgeblo dros vcxovrobT, saSineli

gansacdelis winaSea TiToeuli saxelmwifo, mTeli msoflio.

Tu movlenebi kvlav ase ganviTarda, eqneba ki saerTod azri

raimes an momavali?

gulgatexilobam da urwmunoebam moicva Cveni guli, Tumca

maT bolomde mainc ver dagvimorCiles, radgan yovel CvenganSi

waruxoceli beWedia RvTis msgavsebisa, radgan, tertulianes

Tqmisa ar iyos, suli yoveli kacisa bunebiT qristiania. oRond

saWiroa ufro Rrma azrovneba, axleburad aRqma da gaazreba

yovelive imisa, rac xdeba. saxelmwifoTa Soris kulturulma,

politikurma Tu socialurma sxvaobam xeli ar unda SeuSalos

imis Segnebas, rom Cven yvela vcxovrobT erT saxlSi, romlis

saxelic dedamiwaa da mTavari saunje am dedamiwaze adamiania.

dRes, roca kacobrioba itanjeba SimSilis, siRaribis,

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 222: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

222

avadmyofobisa da socialuri usamarTlobisagan, sul ufro

meti ixarjeba SeiaraRebaze. mdgomareoba rom gamoswordes,

aucilebelia Tanamedrove adamianis zneobriv­moraluri cx­

o vrebis donis Secvla ufro maRali kriteriumebiT, xolo

xa lxTa da saxelmwifoTa Soris urTierTobis axali formebis

ga moZebna.

am sakiTxebis gadaWraSi didi mniSvneloba eniWeba ek le­

sias, mis locvas da im saqmianobas, rasac igi samSvidobo mizniT

axorcielebs.

saqarTvelos marTlmadidebeli eklesia, morwmuneni,

mTel xalxTan erTad mowonebiT Sexvdnen Cvens qveyanaSi su­

lieri da materialuri ganaxlebis procesis dawyebas.

sulieri da materialuri problemebi Cveni mudmivi Tana­

mdevia. isini ganuyrelni arian, rogorc saxarebiseuli debi

marTa da mariami. magram cxovrebis oromtrialSi CaflulT

kravis sityvebi ar unda dagvaviwydes: „aha esera, moval adre,

da sasyideli Cemi Cem Tana migebad TiToeulsa, viTarca saqme

misi iyos“ (gamocx. 22, 12); ar unda dagvaviwydes, rom moax­

loebulia qorwili kravisa, ris Sesaxebac ufali sxvadasxva

saSualebiT gvafrTxilebs.

mZime gansacdeliT daiwyo CvenTvis es weliwadi. da sa ­

vleT saqarTveloSi, svaneTsa da sxva mTian raionebSi mo m­

xdarma stiqiurma ubedurebam didi mwuxareba da cremli mo­

gvitana. fexze dadga mTlad saqarTvelo... gaWirvebam yve la

gagvaerTiana.

„madloba RmerTs yvelafrisaTvis“, – warmoTqva wmi­

da ioane oqropirma. Cven, mis msgavsad, madlierni varT uf­

lisa yovelivesTvis: Cveni jvrisaTvis, gansacdelisa da mwu­

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 223: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

223

xarebisTvis, RvTis Cvendami unapiro siyvarulisa da Cve nTvis

TavganwirvisTvis. guli unda gavuxsnaT am usazRvro siyvaruls,

Rrmad davimarxoT da arasodes ganvSordeT. maSin Cveni cx­

ovrebis gza iqneba erTaderTi da gadamrCeneli, ma Sin sulSi

mudam paseqis zeimi iqneba.

„iqmen morwmune vidre sikudiladmde, da mogce Sen gჳ r­

gჳni igi cxorebisaჲ“ (gamocx. 2, 10), – gvmoZRvravs ufali.

kurTxeuli iveriis RvTis saTno Svilno! RvTaebrivi

siyvaruliT gamTbari erTxel kidev guliTadad mogilocavT

qristes aRdgomis ubrwyinvales dResaswauls. „movediT, da

vidodiT naTelsa uflisasa“ (es. 2, 5), naTeli qristesi gang­

vanaTlebs yovelTa.

mxolod misi madliT mosilni movipovebT WeSmarit bed­

nierebas, mxolod masSia namdvili siyvaruli da sixaruli.

qriste aRdga!

WeSmaritad aRdga!

paseqi qristesi

Tbilisi, 1987 w.

saaRdgomo epistole, 1987 w.

Page 224: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 225: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

225

saSobao epistole1988 w.

„romelman sZlos, vyo igi suetad taZarsa

Sina RmrTisa Cemisasa“ (gamocx. 3, 12).

Svenieri, gasaocari da usasruloa samyaro; mSvenieria

adamiani – xati RvTisa da gvirgvini qmnilebisa. didia

ufali, miuwvdomelia Zala da sibrZne misi. usazRvro da ga­

nmacvifrebelia moTmineba misi da unapiro siyvaruli codvi­

l Tadmi.

riT davimsaxureT, RmerTo, esodeni mowyaleba?

Cven gangideqiT, urC geqmeniT da Sen mainc ar gangvSo­

rdi; mcneba mogveci, rom gza gagvegno, magram sijiute Cve ni ver

mivatoveT; saukuneTa manZilze gtanjeT, gawvaleT da ga i ZuleT,

Ze Seni sayvareli gagewira CvenTvis, rom guldabrmavebuli

Page 226: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

226

TvalebiT mainc dagvenaxa gvema da wameba misi da maSin mainc

mimxvdariyaviT, rogor daveciT.

es iyo xsnis erTaderTi gza da Sen igi ar daiSure CvenT­

vis.

zogjer kiTxuloben: aucilebeli ki iyo RvTis ganxorci­

eleba, gana monanieba sakmarisi ar iqneboda kacobriobisaTvi­

so?

rom yofiliyo mxolod codvebi, – ganmartavs wmida

aTanase didi, – sakmarisi iqneboda sinanuliT ganwmenda, ma­

gram danaSaulis Cadenis Semdeg Cveni sxeuli daeqvemdebara

bunebriv xrwnas da dakarga madli RvTis xatebisa. imitomac

unda ganxorcielebuliyo Ze RvTisa, rom aRedgina adamianis

dacemuli buneba.

„da movida Ze kacisaჲ moZiebad da cxorebad warwymedu­

lisa“ (luk. 19, 10).

„movida... msaxurebad da micemad suli Tჳsi saჴsrad mra­

valTaTჳs“ (maT. 20, 28).

mravalTaTviso, brZanebs maxarebeli da ara yvelasTvis,

radgan yvela ar aris mzad, miiRos RvTis sikeTe. mainc vin arian

igi mravalni? isini, romelTa cxovrebac msaxurebaa RvTisa da

moyvasisaTvis; isini, romelTa amqveyniuri yofac gancxadebaa

angelozTa sagaloblisa, Sobis Rames rom moefina qveyniere­

bas: „didebaჲ maRalTa Sina RmerTsa da queyanasa zeda mSჳdobaჲ

da kacTa Soris saTnoebaჲ“.

dideba rom SevwiroT ufals, ar aris sakmarisi marto

rwmena; RmerTi unda vadidoT sityviT da saqmiT uSiSrad; yve­

las winaSe; xolo „romelman uvar­myos me winaSe kacTa, – gva­

frTxilebs macxovari, – uvar­vyo igi meca winaSe mamisa Cemisa

saSobao epistole, 1988 w.

Page 227: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

227

zecaTaჲsa“ (maT. 10, 33). saqmiT RvTis dideba mcnebis dacvasa da

mis aRsrulebas niSnavs. „ukueTu giyuar me, – brZanebs ufali, –

mcnebani Cemni daimarxeniT“ (ioan. 14, 15) „rameTu ese ars mcnebaჲ

Cemi, raჲTa iyuarobdeT urTierTas, vi Tarca me Segiyuaren

Tquen. ufroჲsi amissa siyuaruli aravis aqus, raჲTa suli Tჳsi

dadvas megobarTa TჳsTaTჳs“ (ioan. 15, 12­13).

vin aris megobari Cveni?

WeSmariti megobari igia, romelic udrtvinvelad itans

Tavs damtydar ubedurebas da ganicdis moyvasis gasaWirs,

rogorc sakuTars. megobari igia, vinc siyvaruliT migviTiTebs

Secdomebze da gviCvenebs swor gzas, vinc CvenTanaa rogorc

sikeTisa da mxiarulebis dros, ise ukiduresi gaWirvebis Jams,

maSinac ki, roca axlo naTesavebi dagvtoveben.

erTguli megobari mtkice zRudea; romelman SeiZina igi,

hpova saganZuri. erTguli megobari fasdaudebeli sau njea da

ara aqvs sazRvari mis sikeTes. erTguli megobari salbunia

cxovrebisa da moSiSni uflisani hpoveben mas, – vkiTxulobT

iso ziraqis wignSi (zir. 6, 14­16).

bibliaSi megobrobis mravali magaliTia. gavixsenoT

Tundac ionaTanisa da daviTis ambavi.

ionaTani iyo Svili mefe saulisa, xolo daviTi – ubra­

lo glexisa, romelsac iese erqva da beTlemSi cxovro bda.

daviTis mier filistimelTa goliaTis damarcxebis Semdeg

axalgazrdebi damegobrdnen da ganuyreli megobrebi gaxdnen.

megobrobis siwrfele ionaTanma daamtkica imiT, rom araerTx­

el gadaarCina daviTi Sursa da risxvas saulisas, romelic

daviTSi taxtis mociles xedavda. roca ionaTani igebda, rom

mis megobars safrTxe emuqreboda, maSinve afrTxilebda da

saSobao epistole, 1988 w.

Page 228: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

228

ixsnida mas gansacdelisagan. amis gamo mefe sauli imdenad

ganrisxda, rom erTxel Svils Subi esrola.

ramdenadac ufro Zlierdeboda saulis daviTisadmi

siZulvili, imdenad ufro mtkice xdeboda misadmi ionaTanis

megobroba. udabnoSi erT­erTi Sexvedrisas ionaTani eubneba

daviTs: „nu geSinin: rameTu ver gpovos xelman mamisa Cemisa

saulisaman Sen da Sen iqmne mefe israelisa, da me viyo Senda

megobar da saulca mamaman Cemman uwyis esreT“ (1 mef. 23, 18).

ionaTanis winaswarmetyveleba nawilobriv aRsrulda:

daviTi avida samefo taxtze, magram ionaTani daiRupa. igi

gangmires omis dros, roca mamasTan erTad ibrZoda mtrebis

winaaRmdeg.

daviTi didxans glovobda megobars, romlis erTgu­

leba ver gaaxuna verc mamis risxvam, verc samefo gvirgvinis

dakargvis fiqrma.

qalTa Tavdadebis aseve mSvenieri magaliTebia bibliaSi.

ramdeni SemTxveva yofila, rom maT sakuTari sicocxlec ar

dauSurebiaT megobrisaTvis. magram arc is unda daviviwyoT,

rom yoveli megobroba ar aris xangrZlivi, rom qveynad boro­

teba mefobs da misi mTesveli eSmakia; xolo igi ar mogvasven­

ebs, vidre am soflada varT. boroteba, upirveles yovlisa,

CvenSia, Cvens gulSia fiTriviT fesvgadgmuli da Tu droze ar

movikveTT, codvis msxverplni da msaxurni Se viqmnebiT, radgan

igi ar mogvcems saSualebas, davinaxoT sxvisi tkivili, sxvisi

mwuxareba, davinaxoT sakuTari sisusteni.

gana iSviaTad vxvdebiT iseT SemTxvevebs, roca qal­vaJi

siyvaruliT qorwindeba. mere ki, roca cxovrebaSi siZneleni

xvdebaT, roca raRac mouSuSebeli tkivilis gamo kaci iwyebs

saSobao epistole, 1988 w.

Page 229: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

229

smas, kargavs janmrTelobas... siTbosa da siyvarulis, Tana­

grZnobis nacvlad meuRlisagan mxolod gankiTxvasa da Seu­

racxyofas ismens da bolo ara aqvs usiamovnebas ojaxSi.

xSiria iseTi SemTxvevebic, roca kaci eCveva uzrunvel yo­

fas; mTel saqmes qalis imedze tovebs, TviTon ki imaze fiqrobs,

dro rogor gaataros, rogor gaerTos maSin, ro ca mis col­

Svils uWirs, uWirs ekonomiurad, fizikurad Tu su lierad.

aseTi ojaxebi xSirad irRveva. meuRleni erTgulebas

rom umtkicebdnen erTmaneTs, Sordebian. RvTis anabara rCe­

ba erTdros sayvareli, axla ki avadmyofi cxovrebis me go­

bari; da iRupeba igi Tavisi ubedurebiT, martoobiTa da Se u­

racxyofiT.

Tu WeSmariti qristiani xar, ara gaqvs ufleba, miatovo

gaWirvebaSi myofi ara Tu axlobeli, aramed nebismieri adami­

ani; yoveli maTgani xom xatebaa RvTisa.

movida SenTan glaxaki da xels giwvdis saTxovnelad –

es qristea; sarecelze wevs avadmyofi, nugeSiniec – es ufalia.

eZe beT igi morCilTa, damdablebulTa, SeuracxyofilTa da

damcirebulTa, mSier­mwyurvalTa Soris da „yoveli romeli

gindes Tquen, raჲTa giyon kacTa, egreTca Tquen hyviT maTa mi­

marT“ (maT. 7, 12).

maSin getyviT ufali: „movediT, kurTxeulno mamisa Ce­

misano, da daimkჳdreT ganmzadebuli TquenTჳs sasufeveli...“

radgan „mSioda, da meciT me Wamadi; mwyuroda, da masuT me; ucxo

viyav, da SemiwynareT me; SiSuel viyav, da SemmoseT me; sneul

viyav, da momxedeT me; sapyrobiles viyav, da moxuediT Cemda“...

radgan „raodeni uyavT erTsa amas mcireTagansa ZmaTa CemTasa,

igi me miyavT“ (maT. 25, 34­36, 40).

saSobao epistole, 1988 w.

Page 230: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

230

Znelia viswavloT adamianebisadmi TanagrZnoba, Tu

RvTaebrivi siyvaruliT ar varT gamTbarni. es ki gulisxmobs

Tanadgomas ara marto gansacdelSi myofTa mimarT, aramed

SeuracxmyofelTa mimarTac; es gulisxmobs egoizmis uaryofas,

uSurvelobas, morCilebas, gulisxmobs simSvides, Tavganwirvas,

Sendobis unars... Cven ki gankiTxvis codvidan ver vTavisufl­

debiT da amitomac ara varT mowyaleni.

„romliTa gankiTxviTa ganikiTxvideT, ganikiTxneT“ (maT.

7, 2), – gvafrTxilebs ieso qriste. ase rom, is, vinc ganikiTxavs,

ganikiTxvas ara moyvass, aramed, upirveles yovlisa, – sakuTar

Tavs da miecema sasjelsa da wamebas. xolo vinc apatiebs moyvass,

aTavisuflebs bralisagan ara imdenad mas, ramdenadac saku­

Tar Tavs, radgan sxvisi danaSaulis mowyaled da lmobierad

gansjiT igi sakuTari codvebis Sendobas miiRebs.

Tu Sen mkacri xar sxvebis mimarT, – wers wmida ioane

oqropiri, – da xedav maT mcire Secdomebsac ki, ratom ar am­

Cnev sakuTar did codvebs? yoveli adamiani xom Tavis Tavs

ukeT icnobs, vidre sxvas; sakuTari Tavi metad uyvars, vidre

sxva. da Tu ganikiTxav moyvass, gsurs ra misTvis sikeTe, ratom

ar usurveb am sikeTes pirvel rigSi Sens Tavs – ufro cxad da

ufro did codvils? xolo Tu Sen daudevari xar sakuTari

Tavis mimarT da ver xedav maT, naTelia, rom Zmas ganikiTxav

ara keTilmosurneobiT, aramed siZulvilisa da misi damcire­

bis surviliT. moyvasi ganikiTxos man, vinc ucodvelia (ioane

oqropiri).

minda gavixseno magaliTi egviptis patriarqis aleqsan­

dres cxovrebidan. mas hyavda mdivani, romelmac oqro mo hpara

da romelic Semdeg avazakebma Seipyres. patriarqma es rom

Seityo, gamoisyida igi da ukan daabruna. roca qurdi mdivani

saSobao epistole, 1988 w.

Page 231: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

231

patriarqTan mivida, man igi iseTi siyvaruliTa da keTilgan­

wyobiT miiRo, rom erT­erTma moqalaqem xumrobiT Tqva: Tu

ginda sargebeli naxo, patriarq aleqsandres unda awyeninoo.

sinamdvileSi patriarqi moiqca viTarca WeSmariti qristiani,

romelic wmida isidore pelusielis Tqmisa ar iyos, wyenas

wyalze wers, madls ki – spilenZze.

maS, „ramden gzis Semcodos Zmaman Cemman da miutevo mas?“,

– vikiTxavT Cvenc petre mociqulis msgavsad.

„vidre sameocdaaT Svidgzis“, – gvpasuxobs macxovari,

radgan moyvasi ar unda moviZuloT. xolo „romelsa sZuldes

Zmaჲ Tჳsi, igi... bnelsa Sina vals da ara icis, vidre vals, ra­

meTu bnelman daubrmna Tualni misni“ (I ioan. 2, 11).

Zalian xSirad ki Cven sapirispirod viqceviT. Tu vinme

rames dagviSavebs, gulistkenas aRar viviwyebT; wyena wyenas

emateba, Cndeba ufskruli, Rvivdeba mtroba da samagieros mi­

zRvis survili.

ufali aqac wamlad siyvaruls gvTavazobs: „giyuarded

mterni Tquenni da akurTxevdiT mwyevarTa TquenTa da keTilsa

uyofdiT moZuleTa TquenTa da ulocevdiT maT, romelni gm­

Zlavrobden Tquen da gdevniden Tquen“ (maT. 5, 44).

Znelia amis ganxorcieleba, magram cxovrebis gamoc­

dileba gviCvenebs, rom mxolod siyvaruliTa da morCi lebiT

SeiZleba mtris Zleva. borotebiT boroteba ver ga moswordeba.

es sibrZne Cvens Svilebsac unda vaswavloT, rom isini iyvnen

bednierni.

sruli da yovlis mimtevebeli siyvaruli simdabliT

unda movipovoT. simdablis sworupovari magaliTi TviT ma c­

xovarma gviCvena.

qvabsa beTlemisasa iSva mxsneli qveynisa; bagasa Sina

saSobao epistole, 1988 w.

Page 232: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

232

miawvines, „rameTu ara iyo... adgil savanesa mas“ (luk. 2,

7). kacobrioba ki uflis mosvlas didebiT eloda; magram

swored pativisa da saxelis uaryofaSia misi Zala, Zala kacTa

feriscvalebisa da gadarCenisa. Surisa da SiSis gamo mas sd­

e vnidnen da igi – RmerTi ganerideboda xolme moZuleT,

uaryofdnen da ar ganikiTxavda, Ralatobdnen da Seundobda,

gvemdnen da udrtvinvelad itanda...

ieso qristem daiTmina es yovelive, daiTmina man, ro meli

ars erTaderTi gamouTqmeli, ganuyofeli mTlianoba, „ani da

ჵ, pirveli da ukuanaჲskneli, dasabami da dasasruli“ (gamocx.

22, 13), raTa CvenTvis srulyofis magaliTi moeca.

Tu SevZlebT, yvelasTan unda viyoT mSvidobiT. amitom

ara marto Cven unda vapatioT da SevundoT sxvas, aramed Sev­

ZloT isic, rom sxvebi ar iyvnen Cvendami cudad ganwyobilni.

magram gvaxsovdes esec: boroteba SeiZleba gamovli ndes

keTili adamianis mimarT im ubralo mizezis gamo, rom Suriani

kaci Riziandeba, roca verafers xedavs sxvaSi Seu racxmyofels;

boroteba SeiZleba aRdges simarTlis wina aRmdeg, imitom, rom

ar uyvars marTalni; rogor moviqceT aseT SemTxvevaSi? ara

miagoT boroti borotisa wil, – brZanebs saRmrTo werili,

radgan mSvidobasa gviwoda ufalma, romeli Tavad ars „Semo­

qmedi mSvidobisa“ da mSvidobiani harmoniis saTavea rogorc

CvenSi, ise garemo samyaroSi.

samwuxarod, dRes darRveulia mSvidoba Cvens sulSi,

darRveulia mSvidoba Cven garSemo; amis mizezi codvaa da

RmerTTan kavSiris dakargva.

roca ase uWirs Sinaganad adamians, eklesia ganze ver

gandgeba. eklesia unda mivides masTan da misces Zala pi ro­

vn e bas Rirsebis gansamtkiceblad, „rameTu igi Tavadi ars mS­

saSobao epistole, 1988 w.

Page 233: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

233

ჳ dobaჲ Cueni, romelman Seqmna orive erTad da Sua­kedeli

zRudisaჲ mis dahჴsna“ (efes. 2, 14). eklesiam unda mospos zneo­

brivi dapirispireba Cvens sulSi, roca „ჴorcTa guli uTquams

sulisaTჳs da sulsa – ჴorcTaTჳs; ...raჲTa ara raჲ­igi gindes,

da mas hyofdeT“ (gal. 5, 17).

RmerTma mogvces siyvaruli, sixaruli, mSvidoba, sul­

grZeloba, saxiereba, sarwmunoeba, moTmineba, rom ufali egos

Cven Tana da Cven mis Tana, rom misi SewevniT vemsaxuroT Rmer­

Tsa da moyvass, vsZloT bolomde da vcxovndeT.

amqveyniuri Cveni cxovreba curvas hgavs ukidegano zR vaSi,

romelic xan wynardeba, xan ki mRelvarebs; xan mSvi dia, xan

ki SiSis momgvreli. Tu gvsurs, napirs mSvidobiT mi vaRwioT,

un da SevimosoT rwmeniT, sasoebiT, siyvaruliT da viqnebiT

daculni, radgan mfarvelad TviT ufali Cveni ie so qriste

gveyoleba.

sayvarelno sulierno Svilno Cemno, yvelas da TiTo­

euls cal­calke guliTadad gilocavT qristes Sobis di ad

dResaswaulsa da bednier axal wels. imedi da sixaruli ar

mogSlodeT; iyaviT mSvidni da mowyaleni da mudam gaxsovdeT

macxovris sityvebi: „ukueTu miutevneT Tquen kacTa Secodebani

maTni, mogitevnes Tquenca mamaman Tquenman zecaTaman Secodebani

Tquenni“ (maT. 6, 14­15).

RmerTma daglocoT!

ixareT orsave sofelsa Sina.

qristes Soba

Tbilisi, 1988 w.

saSobao epistole, 1988 w.

Page 234: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 235: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

235

saaRdgomo epistole1988 w.

saqarTvelos marTlmadidebeli

eklesiis RvTismoyvare da RvTivkurTxeul samwysos

„me var aRdgomaჲ da cxorebaჲ. romelsa hrwmenes

Cemi, mo­RaTu­kudes, cxondesve“ (ioan. 11, 25).

ikvdil­sicocxlis gamoucnobi idumaleba mudam Tan gv­

devs. RmerTma ineba da Rirs gvyo, rom dRes kvlav gveg­

rZno RvTaebrivi saidumlo sikvdilze sicocxlis gamarjvebisa

– qristes brwyinvale aRdgomisa.

maTe mociquli gvamcnobs, Tu rogor axara uflis sa f ­

lavTan gaTenebisas misul menelsacxeble dedaT RvTis ang­

elozma: „nu geSinin Tquen! vici, rameTu iesus nazarevelsa juar­

Page 236: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

236

cumulsa eZiebT. ara ars aqa, rameTu aRdga... da adre warvediT

da uTxarT mowafeTa misTa, viTarmed: aRdga mkudreTiT“ (maT.

28, 5­7).

mas Semdeg ai ukve oci saukunea, rac qristes aRdgomis

sixaruli Taobidan Taobas gadaecema. am aramiwieri, ulevi

sixaruliT aRvsili mec siyvaruliT mogilocavT:

qriste aRdga!

aRdga igi axlobelTa da SoreulTa, didTa da mcireTa,

ZlierTa da uZlurTaTvis, „raჲTa yovelsa romelsa hrwmenes

igi, ara warwymdes, aramed aqundes cxorebaჲ saukunoჲ“ (ioan.

3, 15).

CvenTvis, adamianebisaTvis, Cveni xsnisa da cxovrebisaT­

vis aResrula es yovelive. adamiani xom yvelaze Zvirfasia

qmnilebaTa Soris. igi aris diadic da Zalian mcirec. masSia

zecis simaRle da simdable jojoxeTisa. cxovreba gansacde­

lia; mizani – ganRmrToba. oRondac maradiuli netareba am­

q v eyniuri yofiT, RvTis mcnebisa da nebis aRsrulebiT unda

davimkvidroT, Cveni kuTvnili jvris udrtvinveli tarebiT

unda movipovoT.

cxovrebis gzaze Cven gverdiT mravali sxvac moabijebs.

Cven erTmaneTisagan jvris simZime gangvasxvavebs: zogis jvari

Znelad satarebelia, zogisa – msubuqi. „urTierTars simZime

itჳrTeT da esreT aRasruleT Sjuli igi qristesi“ (gal. 6, 2),

– gvarigebs mociquli pavle.

vakeTebT ki amas? – samwuxarod, xSirad ara.

efeselTa mimarT epistoleSi vkiTxulobT: „ganiSoreT

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 237: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

237

Tquengan pirvelisa misebr slvisa Tquenisa Zueli igi kaci,

ganxrwnili gulis Tqumisa misebr sacTurisa, da ganaxldebo­

deT Tquen suliTa miT gonebisa TquenisaჲTa da SeimoseT axali

igi kaci, RmrTisa mier dabadebuli, simarTliTa da siwmidiTa

WeSmaritebisaჲTa. amisTჳs ganiSoreT tyuili, ityodeT WeSmar­

itsa kacad­kacadi moyusisa Tჳsisa Tana, rameTu varT urTier­

Tars asoeb“ (efes. 4, 22­25).

Zveli kaci kvlav CvenSia, Cven Sorisaa.

codvam gayo kacTa modgma. gayo ampartavnebiT, siZul­

viliT, mrisxanebiT, SuriT, ciliswamebiT... xSirad ar ZalgviZs,

davZlioT es gamTiSveli Zala, romelic Cvens xedvas araswor

mimarTulebas aZlevs da romlis gamoc pirovnebis cxovrebis

namdvil saxes damaxinjebulad aRviqvamT da mas miviCnevT re­

alurad.

sulieri srulyofis kibeze or madls ahyavs adamiani:

ukvdavebasa da siwmindes.

or Zalas Cahyavs kaci jojoxeTamde: codvasa da sikv d­

ils.

sikvdili da ukvdaveba! ra xSirad arian isini gverdi g­

verd. xSiria maTi Tanaarseboba erT oTaxSic ki, mSoblebsa da

Svilebs, debsa da Zmebs Soris (Znelia, magram maT rom erTad

cxovreba SeZlon, erTmaneTis simZime unda itvirTon, unda da­

uTmon erTmaneTs).

RmerTma adamians mianiWa ukvdaveba da, amave dros – Ta­

vi sufali neba. arCevani Cvenzea, ras mivyvebiT: simarTlis sa­

qmeT – siwmides, Tu codvis gzas – sikvdils?

cnobil filosofos vladimer soloviovis statiaSi

„cxov rebis sulieri safuZvlebi“ weria: „Cven codvis sam mTa var

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 238: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

238

saxes vicnobT: mgrZnobelobiTs – xorciel codvas anu avxor­

cobas, romlis sawyisi forma Sobs codvas, xolo Cadenili

codva – sikvdils. Semdeg modis bunebiTi codva – Tavdajere­

buloba anu TviTgandideba. mas Tan sdevs cdomileba; Secdomi­

sas ki sijiute saTavea tyuilisa da sicruisa. da bolos Cveni

sulismieri codva – Zalauflebis moyvareoba, rasac Zalmom­

reobamde mivyavarT. Zalmomreoba ki mTavrdeba mkvlelobiT.

aseTia gza codvisa“.

Tu movlenebsa da sakuTar Tavs mTeli siRrmiT davuk­

virdebiT, SiSi Segvipyrobs: iqneb codvam ise dagvria xeli,

rom ukve veRar SevZlebT gamosworebas da aRar aris xsna

CvenTvis?

gadarCena Znelia, magram ara SeuZlebeli da igi ufa­

l ma mogvaniWa. misi madli rwmeniT mimRebel davrdomilTa

aR madginebelia, naklulevanTa aRmavsebeli; esaa Cve ni ga n m­

aTbobeli RvTaebrivi siyvaruli, romelsac ara aqvs sa zRvari;

igia wyaloba uflisa Cvenisa ieso qristesi da si y varuli

RvTisa mamisa da ziareba sulisa wmidisa.

siyvaruli mravalgvarad ganisazRvreba. mis Sesaxeb

msjeloben RvTismetyvelni, filosofosni, mwerlebi, socio­

logebi... cnobilia, Tu rogor vlindeba igi CvenSi, garemo

samyaroSi, magram kiTxvas: konkretulad ra aris siyvaruli?

– dRemde veravin gasca pasuxi. es imitom, rom siyvaruli RvTaeb­

rivi warmoSobisaa; igic RmerTiviT Seucnobeli da gamouTqme­

lia, iseTive dausabamo da usasruloa, rogorc ufali.

diax, siyvaruli maradiulia, oRond saukuneTa manZi lze

igi gansxvavebuli ZaliT iCenda xolme Tavs.

macxovris amqveynad mosvlamde siyvaruli imdenad iyo

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 239: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

239

kacTa Soris gamovlenili, ramdenadac SeeZloT maT amis da­

teva. ufalma Tavisi ganxorcielebiT, cxovrebiT, jva rcmiTa

da aRdgomiT adamiani sulieri srulyofis axal sa fexurze

aiyvana, zeciuri naTliT ganabrwyina, RvTaebriv siyvaruls

aziara.

mas rom miveaxloT, sityviT da saqmiT qristianulad

unda vicxovroT, unda davZlioT vnebebi da codvismieri mis­

wrafebebi, maSin suli Cveni iqceva spetak taZrad da ufali Rirs

gvyofs, masSi daivanos.

am sulier brZolaSi gamarjveba gmirobis tolfasia.

wmida mociquli pavle gvarigebs: mTeli qoneba rom glax­

akTa daurigo, xorci Seni rom cecxls misce gvemad, adamianTa

da angelozTa yvela ena rom Seiswavlo, winaswarmetyvelis

niWiTac rom iyo dajildoebuli da qveynis yvela saidumlos

farda hqondes SenTvis axdili, rom gqondes yovelgvari co­

dna da rwmena, mTebis gadaadgilebac rom SegeZlos da siyva­

ruli ki ar gqondes, mainc uxmari spilenZi iqnebi, araraoba

iqnebi Sen (1 kor. 13, 2­3), radgan ar iqneba SenSi mTavari mxsneli

Zala – siyvaruli, romelic aris momcveli yovelTa mcnebaTa

da aRsruleba maTi.

siyvaruli ar eZiebs Tavisas, radgan Tavisufalia Tavi­

s moyvarebis egoisturi grZnobisagan. „siyuaruli sulgrZel

ars da tkbil; siyuarulsa ara Surn, siyuaruli ara maRloin,

ara ganlaRnis, ara sarcxჳnel iqmnis... ara ganrisxnis, arad

Sehracxis boroti, ara uxarin sicruesa zeda, aramed uxarin WeS­

maritebasa zeda; yovelsa Tavs­idebn, yoveli hrwamn, yovelsa

esavn, yovelsa moiTmenn“ (1 kor. 13, 4­7).

RmerTi, moyvasi da me – ai, is RvTaebrivi samkuTxedi,

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 240: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

240

romelic siyvaruliT unda iyos SeerTebuli. Tu am samTagan

Tundac erTi rgoli dairRva, dairRveva TviT siyvaruli;

damdabldeba igi, avxorcobad gadaiqceva da bolos ganqardeba

kidec.

is, visi cxovrebac RvTis rwmenasa da siyvarulzea da­

fuZnebuli, aucileblad iqneba RvTis moSiSi, pativs miagebs

mSoblebs, Seiyvarebs moyvass, ar moiparavs, ar xelyofs sxvis

sicocxles, ar daswamebs cils adamians, Tavisufali iqneba

Surisgan, icxovrebs eklesiurad da usurvebs yvelas mas, rac

sakuTari TavisTvis unda, radgan WeSmariti siyvaruli moicavs

qristianis cxovrebis yvela mxares, gansazRvravs da safuZvlad

edeba urTierTobas pirovnebasa da Semoqmeds Soris, adamianTa

Soris.

siyvaruli RvTisa da kacisa, siyvaruli adamianTa Soris

gamovlenili – ai mTavari Tema saxarebisa.

siyvarulisa da mowyalebis SesaniSnav magaliTebs vx­

vdebiT wmida mamaTa cxovrebaSic. ai erTi maTgani:

iyo vinme serapioni, warmoSobiT egvipteli. gamoirC­

eoda igi qveyniur keTildReobaTa mimarT gulgrilobiT,

amitomac Searqves mSvidi, auRelvebeli. wera­kiTxva rom iswa­

vla, mTeli wmida werili daizepira da Tavis mTavar saqmed

saxarebis qadageba airCia.

erT qalaqSi oc monetad monad daudga warmarT msaxi­

o bebs. maTTan erTad cxovrobda, maTTvis Sromobda da Tan

gamudmebiT uqadagebda RvTis sityvas. bolos miaRwia imas, rom

yvelani gaaqristiana da daarwmuna, daetovebinaT warmarTTa

Teatri.

roca isini moinaTlnen, gadawyvites, monobidan ga e­

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 241: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

241

TavisuflebinaT serapioni. maSin Rirsma mamam uTxra, rom igi

mona ar yofila da rom emsaxureboda mxolod maTi gadarCe­

nisa da WeSmaritebis gzaze dayenebisTvis. msaxiobebma sTxoves

serapions, rom maTTan darCeniliyo da sulieri mamoba gaewia,

magram uari miiRes. wmida serapionma daubruna maT is oci mon­

eta, TviTon ki gaemgzavra sxva qalaqebisa da soflebisaken sxva

gaWirvebulTa dasaxmareblad.

xSirad gaigonebT naTqvams: siyvaruli unda gvqondes,

magram samarTlianobac aucilebeliao.

roca siyvarulze, mSvidobaze, adamianTa urTierTdamok­

idebulebasa da maT Soris keTilganwyobaze vsaubrobT, ver

daviviwyebT iseT mniSvnelovan sakiTxs, rogoricaa samar­

Tlianoba.

samarTlianoba ar aris mxolod iuridiuli an ganye­

ne buli filosofiuri azrovnebis gamovlineba, aramed Cveu­

lebrivi, cxovrebiseuli zneobrivi grZnobaa.

da mainc, ra aris samarTlianoba?

zogierTebi samarTlianad miiCneven mxolod mas, rac

Seesatyviseba maT azrovnebasa da uflebebs; anu samarTliania

is, rac maTTvis xelsayreli da sasargebloa.

samarTlianoba im kacisa, vinc mxolod Tavis uflebebs

icavs da ar aqcevs yuradRebas sxvaTa gaWirvebas, sxvaTa wuxils,

ra Tqma unda, viwro egoizmidan modis.

WeSmariti samarTali SeiZleba iyos mxolod iq, sadac

wonasworobaa Cemsa da sxvas Soris; veqcevi Tu ara sxvas ise,

rogorc sakuTar Tavs. es ki gamocdilebiT viciT, rasac niS­

navs: imis miuxedavad, kargia Cveni saqcieli Tu avi, Tavi mainc

gviyvars da Secdomebsac advilad vpatiobT.

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 242: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

242

samarTlianoba moiTxovs, aseTive damokidebuleba

gv qondes sxvaTa mimarT. es aris adamianTa urTierTobis ga­

c i lebiT maRali da srulyofili safexuri, dafuZnebuli

si yvarulsa da mowyalebaze. igi aRemateba samarTlianobis

md abal saxes, romlis niRabs xSirad isini ifareben, romelTac

ara aqvT TanagrZnoba da siyvaruli moyvasisa da ganikiTxaven

maT.

ai, ras brZanebs wmida Talasi:

„viTarca Waobsa Sina ara ipovebis nelsacxebeli, eg re Tve

arca sulsa Sina Zvirismoჴsenisasa, sunnelebaჲ siy varulisaჲ.

sikudili sulisaჲ ars siZulvili moyvasisaჲ da ese aqus da amas

iqms Zჳrismetyvelisa suli“.

ganmkiTxvelni ufro xSirad isini arian, romelnic

Su ris tyveobaSi imyofebian, anda sakuTar Tavs ar icnoben.

Ti Toeuli Cvengani xom monaa codvisa. gafaqizebuli mzera

ad vilad amCnevs sakuTari Sinagani samyaros naklovanebas da

es aTavisuflebs mas sxvaTa gansjisagan.

udidesi moRvawe, grigol RvTismetyveli wers: „me Sen

mogmarTav, sxeulo Cemo, ganukurnelo, farisevelo, Sen mte ro

Cemo da moZuleo. Sen nadiri xar, veragulad momfere beli,

sakvirveli cecxli ganmyinveli; da iqneboda saswauli udi­

ade si, odesme mainc, Tundac rom bolos, keTilganwyoba Seni

mexila.

Senc, sulo Cemo, vin xar, siT moxval? vin mogca tvirTi

xor cis zidvisa, vin migajaWva am cxovrebas da gaiZula, gamudme­

biT iswrafode dedamiwisken?

da Tu Sen, sulo, daatareb SenSi zeciurs, ra iqneboda,

ga gemxila sawyisi Seni. Tu Sen sunTqva xar RvTaebrivi da misa

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 243: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

243

wili, rogorc Sen fiqrob, maS, ganudeqi sicrues da giwameb ma­

Sin, ros mcire biwic Sens siwmides ar Seexeba“ (grigol RvTis­

metyveli, m., 1844, gv. 260­261).

Cven raRa gveTqmis?!

amqveynad gamefebuli wesi cxovrebisa SeiZleba sam safex­

urad warmovidginoT.

pirveli safexuri Zalisaa. igi gulisxmobs sustTa da

ZlierTa Soris brZolas arsebobisa da gadarCenisTvis, roca

pirvelni msxverplad ewirebian ZlierTa ama soflisaTa, es

ukanasknelni ki amas normalur mdgomareobad miiCneven.

meore safexuri kanonis safexuria. igi ar cnobs gansx­

vavebas pirovnebebs Soris da amarTlebs princips, romlis

Sesaxebac jer kidev Zveli romaelebi ambobdnen: Dura lex, sed lex – mkacria kanoni, magram kanonia. kanoni yvelas uyenebs

garkveul pirobebs da sjis, vinc ar emorCileba mis wesebs.

mesame safexuri aris siyvarulisa da TanagrZnobisa. ig­

ia gza qristianuli mowyalebisa, roca erTni gascemen RvTis

sadideblad, sxvani ki iReben aseve RvTis sadideblad, ise rom

ar Selaxon erTmaneTis Rirseba. aq mefobs suli qristesmieri

Zmuri erTobisa, romelmac ar icis keTil saqmeSi ukan daxeva,

raTa aRsruldes sityvebi uflisa: „romeli gTxovdes Sen,

miec; da romelsa undes sesxebad Sengan, nu garemiiqcevi“ (maT.

5, 42).

saqmeSi gamovlenili qristianuli siyvaruli Sinagani

sru lyofiT moipoveba, romlis misaRwevad wmida ioane ki bis

aRmwerelma ocdaaT sulier safexurze amaRlebis au ci leloba

gviCvena.

qristianuli siyvaruli saTaves iRebs iq, sadac mTav­

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 244: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

244

rdeba egoizmi da iwyeba Tavdadebuli msaxureba moyvasisaTvis;

oRond isic unda vicodeT, vis rogor davexmaroT.

xom uazrobaa, fuli misce mdidars, romelsac esaWi roeba

moraluri Sewevna, ufro didi Secdoma ki isaa, rom avadmyof,

mSier da usaxlkaro kacs mxolod zneobrivi daxmareba SevTava­

zoT.

kargad arc maSin viqceviT, roca vcdilobT, sxvas iZu le­

biT movaxvioT Cveni azrebi, Cveni Sexedulebebi, Tundac rom

swori iyos isini.

mTavaria, Cven SevqmnaT imis pirobebi, rom pirovneba

TviTon mivides WeSmaritebamde, TviTon igrZnos, TviTon aRmo­

aCinos sinamdvile.

me minda Sotlandieli filosofosis – biatis cxovrebis

erTi furceli SegaxsenoT.

mas hyavda vaJi, romelic Zalian uyvarda da surda, misTv­

is sasuliero ganaTleba mieca. amitomac cdilobda, RvTis

siyvaruli Tavidanve gaeRvivebina masSi.

rodesac bavSvs 5­6 weli Seusrulda da kiTxva iswavla,

mamam aseTi gamocda Cautara: baRis erT kuTxeSi, xnulze, ise,

rom aravis daenaxa, Svilis saxeli dawera, kvlebSi yvavilebis

Tes li Cayara, mere miwa miayara da gaaswora. ramdenime dRis

Semdeg biWma mamasTan miirbina da gaxarebulma uTxra, rom baRSi

Tavisi saxeli naxa yvavilebiT dawerili. man gaicina da iseTi

sa xe miiRo, TiTqos amas did yuradRebas ar aqcevda. biWi ar

moeSva da aiZula, wahyoloda im adgilis sanaxavad. roca mivid­

nen, mamam TavSekavebiT Tqva, rom amaSi sakvirveli araferi iyo

da igi SemTxveviTobas miawera. biWi ar daeTanxma.

– maS, migaCnia, rom Seni saxeli TavisiT ar dawerila

aq? – hkiTxa mamam.

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 245: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

245

diax, – mtkiced miugo pataram.

bolos mamam aRiara, Tu rogor daTesa kvlebSi yvavi­

lebis Tesli da daumata, rom msgavsad amisa, arc samyaro da

masSi daculi gasaocari wesrigia TavisiT Seqmnili, rom igi

gamovlenaa RvTaebrivi gonisa da siyvarulisa, qmnileba RvT­

is xelisa.

diax, ca, miwa, zRva... mTeli kosmosi didi da brwyinvale

wignia uflisa, romelSic usityvodaa gancxadebuli RmerTi.

Cven unda vicodeT am wignis kiTxva, rom sworad vicxovroT.

sworad ki vicxovrebT maSin, Tu marTlmadidebeli eklesiis

kanonebs aRvasrulebT.

saTno veyoT RmerTs, – ai, Cveni netareba.

viyoT mudam masTan, – ai, Cveni mowodeba.

„umetes yovelTa SeiyvareT RmerTi, – gvarigebs efrem

asuri, – visac wrfeli guliT uyvars igi, misi goneba mudam

zecisken iswrafvis, iqidan iRebs is sulier sazrdos, iqidan

naTldeba, iqidan ivseba igi RvTaebrivi siyvarulis sitkboe­

biT“.

mwerlebi, sociologebi, filosofosebi dRes ayeneben

kiTxvas: aqvs ki momavali siyvaruls? da Tu aqvs, rogori iq­

neba igi?

Cven vcxovrobT materialur­teqnikuri progresis sau­

kuneSi, materialur siuxveTa dagrovebis xanaSi, roca xSirad

gvaviwydeba Cveni ukvdavi suli, gvaviwydeba siyvaruli, zneo­

brivi Rirebulebebi.

verc vgrZnobT, rom gvaklia sulieri sazrdeli, ndoba

da keTilganwyoba. adamiani gaxda rogorRac gulqva, daundo­

beli, Caiketa Tavis TavSi.

qristianuli eris meoce aswleulma Rrma kvali da­

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 246: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

246

tova kacobriobis istoriaSi. es aris amayi saukune, saukune

ngrevisa da Senebisa, saukune savse tkiviliT, tanjviT, Rireb­

ulebaTa gadafasebiT; gamorCeuli didi miRwevebiT da, amave

dros, sulieri siRatakiT niSandebuli, saukune brZolisa da

ganyofisa.

miuxedavad yovelive amisa, Cven varT imediT, rom azro­

vnebis winsvlasTan erTad, RvTis kurTxeviT, sulieradac

ganvviTardebiT; vpovebT CvenSi Zalas, rom ganvTavisufldeT

materiis monobisagan, teqnikis Semotevisagan da Cveni gone­

bis ampartavnobisagan; gvwams, rom SevZlebT RvTis, sakuTari

Tavisa da moyvasis danaxvas.

dRes bevrs vlaparakobT gardaqmnaze. madloba Rme rTs,

rom es procesi daiwyo. magram isic ar unda daviviwyoT, rom

gardaqmna, upirveles yovlisa, Cvens sulsa da azrovnebas unda

Seexos da mere unda gamovlindes garegnul formebSi.

Tu ar Seicvleba Cveni Sinagani samyaro, Cveni yvela

mc deloba amao iqneba. unda vecadoT, aRvzardoT adamiani

SemoqmedebiTad, ise, rom igi grZnobdes masze dakisrebul

mo valeobas, aRiqvamdes Cvens saxls, dedamiwas, rogorc er­

Tians, mTlians, romlis WerqveS yvelam mSvidobianad unda

icxovros.

magram arc mxolod mSvidobiani yofa aris sakmarisi.

aucilebelia cxovreba rwmeniT, imediT, siyvaruliT, anu mac­

xovris mcnebebiT.

Tu ver ganveSorebiT mtrobas, veragobas, borotebas,

Sursa da risxvas da yovel saqmeT, – RvTisa da Cvens Seuracx­

myofels, verc aRdgomis dResaswaulis Zalas vigrZnobT.

dRes ufali, marTalia, gvixmobs sixarulad, magram igi,

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 247: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

247

upirveles yovlisa, mogviwodebs sinanulisTvis, siyvarulis,

TanagrZnobisa da mowyalebisTvis, locvis, marxvisa da cod­

vaTa SendobisaTvis. amitomac wers Zvel moRvaweTagan cnobili

abba evagre, rom uflis paseqi borotebis sikeTiT Secvlaao.

mec gisurvebT am RvTis saTno feriscvalebas, Zveli

kacis Zveli samoselis qristes siyvarulis axali brwyinvale

samosiT Secvlas, raTa daimkvidroT sasufeveli RvTisa.

„aRdeg ra qristesTan erTad, – brZanebs grigol RvTis­

metyveli, – axal qmnilebad iqmen, romeli ganmzadebul ars

keTil saqmeTa aRsrulebad. de, ganaxldes srulad cxovreba

Seni da gza Seni moRvawebisa ganaxldes srulad“.

saaRdgomo epistole wmida grigol RvTismetyvelisve

sityvebiT minda davamTavro: „SekribeT saunje dausrulebelTa

saukuneTaTvis... droSi aSenebuls drove daarRvevs“.

yovladusamRvdeloesno mitropolitno, mTavarepis­

ko posno da episkoposno, Rirsno winamZRvarno da diakonno,

RvTis sayvarelno ber­monazonno, RvTivkurTxeulno iverno,

sazRvargareT mcxovrebo Tanamemamuleno, Svilno saqarT­

velos samociqulo eklesiisa, gilocavT wmida paseqis diad

dResaswauls.

movediT da ixarebdiT trapezsa zeda qristes aRdgo­

misasa. „viyuarebodeT urTierTas, raTa erTobiT aRviarebdeT

mamasa da Zesa da wmidasa sulsa“.

qriste aRdga!

WeSmaritad aRdga!

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1988 w.

saaRdgomo epistole, 1988 w.

Page 248: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 249: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

249

saSobao epistole1989 w.

yovladusamRvdeloes mRvdelmTavrebs, patiosan moZRvrebsa

da diakvnebs, samonazvno dass, saqarTvelos marTlmadidebeli

eklesiis RvTismoyvare sulier Svilebs:

RvTivkurTxeulno Svilno iveriisa, gixarodeT,

rameTu CvenTan ars RmerTi.

er kidev uZveles dros winaswarmetyveli esaias piriT

ai ras brZanebda ufali: „aha esera davsdeb safu ZvelTa

sionisaTa lodsa friad patiosansa rCeulsa Tavsa kidursa pa­

tiosansa, safuZvelTa misTa, da romelsa hrwmenes igi arasada

hrcxvenes“ (es. 28, 16).

es iyo winaswarmetyveleba ieso qristeze, romelic

Page 250: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

250

aris qvakuTxedi Cveni arsobisa da cxovnebisa.

kacobrioba saukuneebis manZilze eloda RvTaebrivi

lo gosis ganxorcielebas. „da sityuaჲ igi ჴorciel iqmna da

daemkჳdra Cuen Soris“ (ioan. 1, 14).

„Sobaman Senman, qriste RmerTo, aRmoubrwyinva sofel­

sa naTeli mecnierebisa“, – rogorc adre, dResac am sityvebiT

egebeba wmida eklesia kacTaTvis ganxorcielebul mzes simarT­

lisas, naTels WeSmarits, „romeli gananaTlebs yovelsa kacsa,

momavalsa soflad“ (ioan. 1, 9).

qristes Soba, iseve rogorc wmida paseqi, yvelaze sasix­

arulo da didebuli zeimia morwmune qristianisTvis.

qristes Soba aris mSvidobis xareba da siyvarulis da­

das tureba kacobriobisaTvis. es siyvaruli efineba yvelas,

imaTac ki, vinc mas ar cnobs, anda daiviwya igi.

Ze RvTisa iqmna Ze kacisa da daemkvidra Cven Soris, ra­

Ta Tvisi msxverplSewiruli siyvaruliTa da TavganwirviT

codvisgan exsna msoflio, ganewmida da kvlav RvTis madliT

Seemosa igi.

Soba qristesi ar aris mxolod istoriuli movlena;

dR e sac RmerTi igi uJamo Jamier iqmneba, uxorco ufali gan­

x o rcieldeba. magram mTavaria, macxovari iSvas TiToeul

Cv e nganSi, rom gangvaaxlos, aRgvadginos da aRarasodes ga ­

n g vSordes.

beTlems Sobili yrmis Tayvanissacemad mogvni ZRvniT

movidnen aRmosavleTidan. Cven ki riT SevxvdeT Cvens mxsnels,

ra mivarTvaT ZRvnad? ra gzas davadgeT?

mas ar sWirdeba miwieri simdidre, pativi da maRali Ta­

na mdeboba; surs mxolod Cveni sufTa, saTno, mravalnatanji da

saSobao epistole, 1989 w.

Page 251: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

251

mo wyale guli; esaa misTvis yvelaze Zvirfasi ZRveni.

naTqvamia, msgavsi msgavss Sexariso.

gsurs ufalTan Sexvedra, masTan yofna? maS, Seiyvare

„RmerTi Seni yovliTa guliTa SeniTa da yovliTa suliTa

SeniTa, da yovliTa gonebiTa SeniTa... da Seiyuaro moyuasi

Seni, viTarca Tavi Tჳsi“ (maT. 22, 37­39), radganac mxolod aseT

gulSi daivanebs ufali, oden aq povebs igi suls, romelic mas

siyvaruliT enaTesaveba.

ra gziT viaroT? – es aris sikvdil­sicocxlis momcveli

sakiTxi.

unda viaroT bnelidan naTlisken, codvidan – siwmindi­

saken, gankiTxvidan – yovlis mitevebisken, siZulvilidan – si­

yvarulisken, miwidan – zecisken. es gza erTaderTia da gul­

isxmobs WeSmarit qristianul cxovrebas, anu eklesiurobas,

ra dganac aqaa mxolod SesaZlebeli sulieri srulyofis

kibeze amaRleba.

samwuxarod, dabali saRvTismetyvelo ganaTlebis ga mo

Cvens TanamedroveTa Soris, TviT inteligenciis did na wilSic

ki religiaTa Soris gansxvavebas azri aqvs dakargu li. maTTvis

sakmarisia RmerTis aRiareba, aRmsareblobas ki mniSvnelobas

ar aniWeben, rac didi Secdomaa.

marTalia, sazogadod religiuroba siwmidisadmi sw­

ra fvas gulisxmobs, magram es ar aris sakmarisi. religiis

ga geba metad farToa da zogjer igi urTierTdapirispirebul

mc nebebs moicavs.

swori gziT rom viaroT, namdvil Tavisuflebas unda ve­

ziaroT. „scnaT WeSmariti, da WeSmaritebaman gangaTavisuflnes

Tquen“ (ioan. 8, 32), – brZanebs macxovari.

saSobao epistole, 1989 w.

Page 252: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

252

absoluturi WeSmariteba aris RmerTi. e. i. Tavisufleba

miiRweva WeSmaritebis – RvTis SecnobiT. RvTis Secnoba ki unda

daviwyoT sakuTari Tavis SeswavliT, sakuTari naklis danax­

viT da yovelTa codvaTa dedis – ampartavnebisa da egoizmis

daZleviT.

roca davTrgunavT codviT dacemis gamo RvTisa da moy­

vasis dapirispirebis mankier Cvevas, vigrZnobT, rom „cxo vel

arRara me var, aramed cxovel ars Cem Tana qriste“ (gal. 2,

20) da movipovebT namdvil Tavisuflebas, romelsac veravin

wagvarTmevs.

am sulier brZolaSi metad didia Semweoba eklesiisa,

uZlurTa mkurnali da naklulevanTa aRmavsebeli misi RvTae­

brivi madlisa.

Zalian cdebian, romelnic Tavs marTlmadideblad mi­

iCneven, eklesias da mis kanonebs ki uaryofen. maTTvis gauge­

baria eklesiis sulieri cxovreba, radganac ver swvdebian mis

siRrmes.

unda gvaxsovdes, rom eklesia kacTagan ki ar aris da d­

ge nili, aramed RvTis mieraa dawesebuli. esaa uflisken mima­

vali gza, cxovreba RmerTSi; amave dros, igia mistikuri sxeuli

qristesi, romelic mis adamianur bunebasac moicavs.

RmerTi imdenad miuaxlovda adamians, rom masSi Sevida

da kacobrivi xorciT Seimosa. amitomacaa qristes saxeliT

SeerTebul morwmuneTa krebuli – eklesia – sxeuli qrist e­

si.

magram roca eklesiaze vsaubrobT, uwinares yovlisa, vgu­

lisxmobT mis sulier arss da Semdeg ki – eklesiisTvis damaxas­

iaTebel garegnul niSnebs. es imitom, rom Tavisi arsiT eklesia

saSobao epistole, 1989 w.

Page 253: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

253

qristes msgavsad orbunebovania. igia is Rv Taebriv­adamianuri

erToba, romelic pirvel rigSi enaTesaveba RmerTs, Semdeg ki

amqveyniur cxovrebaSi, droul yo faSi vlindeba.

yovelive es kargad Cans konstantinopolSi 381 wels

Semdgari meore msoflio saeklesio krebis mier damtkicebul

mrwamsSi, sadac vkiTxulobT: „mwams... erTi wmida kaTolike da

samociqulo eklesia“.

eklesia rom mxolod is iyos, rasac Cven fizikuri Tval­

iT aRviqvamT, anu taZari da yovelive is, rac Sig xil uli saxiT

aResruleba, maSin zemoTqmul sityvebs azri daekargeboda,

radgan morwmuneT swamT is, rasac grZnoben da ver xedaven, da

ara is, rasac uyureben.

wmida eklesia erTiani da ganuyofelia. igia „erT ჴorc

da erT sul, viTarca­igi iCineniT erTiTa miT sasoebiTa Ci ne­

bisa TquenisaჲTa; erT ars ufal, erT sarwmunoeba, erT na Tlis­

Reba, erT ars RmerTi da mamaჲ yovelTaჲ, romeli yo velTa

ze da ars da yovelTa mier da Cuen yovelTa Soris“ (efes. 4,

4­6).

roca Cven eklesiebze vlaparakobT, mxedvelobaSi gv aqvs

adgilobriv eklesiaTa simravle anda arseboba sa m o ciqulo

eklesiidan gamoyofil sxvadasxva qristianul mimdinareo­

baTa, romelnic marTlmadidebeli eklesiis Se madgenlobaSi

ar Sedian.

dRes marTlmadidebeli eklesia kaTolikuri da pro­

testantuli samyaros yuradRebis centrSia, radganac mxo lod

man SeinarCuna ucvlelad da Seuryvnelad rwmena da tradicia

erTiani, ganuyofeli eklesiisa.

wmida eklesiis mTlianoba mis garegnul da Sinagan er­

saSobao epistole, 1989 w.

Page 254: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

254

Tobazea damyarebuli. Sinagani erTianoba gulisxmobs Cvens

erTobas qristesTan da qristes erTobas Tavis sxeulTan. esaa

eklesiuroba, anu cxovreba qristes mcnebaTa dacviT qristeSi

da qristesTan. am dros miiRweva erToba rogorc RmerTTan,

ise mis qmnilebebTan: adamianebTan, angelozebsa da wmidanTa

dasTan.

yovelive es garegnul formebSic vlindeba, vlindeba

Cveulebriv miwier yofaSi, adamianur urTierTobaSi; igi aya­

libebs Cvens pirovnebas, Cvens qristianul saxes.

wmida mamebi miwier eklesias xSirad uwodeben mebrZol

eklesias, romelic codvaTa daZleviT unda gaxdes gamarjve­

buli da mozeime. aseTia zeciuri eklesia. iq zeimoben Cveni

wmida mamebi da winaprebi, romelTac mravali gansacdelisa

da gaWirvebis gadalaxviT, rwmeniT, siyvaruliTa da sasoebiT

moipoves sasufeveli RvTisa.

eklesia wmidaa, radganac macxovris ucodveloba ga­

nsazRvravs mis siwmides. igi xom sxeulia qristesi da gana

SeiZleba, qristes sxeuli ar iyos wmida? „qristeman Seiyuara

eklesiaჲ da Tavi Tჳsi misca misTჳs, raჲTa igi wmida­yos“ (efes.

5, 25­26).

eklesiis ganwmenda xdeboda da xdeba ieso qristes ms ­

xverplad gaRebuli sisxliT, romelic kacTa xsnisaTvis jva­

rze daiRvara.

siwmide aris mTavari arsi eklesiisa. es aris is, risT­

visac mowodebulia TiToeuli Cvengani.

wmidas berZnulad Seesatyviseba „agios“, „ieros“, laT­

inurad – „sanktus“, ebraulad – „kodeS“.

cnobili mwerali, beri sulxan­saba orbeliani „wmidas“

saSobao epistole, 1989 w.

Page 255: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

255

ase ganmartavs: „wmida moaswavebs didebul iyav, qebul iyav.

wmida iTqmis mxoloisa RvTisa zeda da romelni RmerTman

wmida yvna msaxurni da saTnomyofelni misni“ (sityvis kona,

gv. 452).

qarTuli enis ganmartebiT leqsikonSi ki vkiTxulobT:

„wmida – sufTa, ubiwo, aumRvreveli... „nazieri“, „nazoreveli“

(nazoreveli gancalkevebuls, RvTisTvis Sewiruls erqva).

Zvel aRTqmaSi gamoyenebuli ebrauli sityva „kodeS“

nawarmoebia im Zirisagan, romelic niSnavs gamoyofas, gamijvnas

da Seicavs keTilsa da borots Soris brZolis ideas, codvis­

mieri midrekilebebisagan, miwieri survilebisagan gandgomis

ideas. eklesiis arsic isaa, rom ganacalkevos adamiani boroti­

sagan, SeagrZnobinos mas sakuTar TavSi xateba RvTisa, romelic

mowodebulia suliwmidis savaned, RvTis xatad qmnisaTvis.

„ara uwyiTa, – brZanebs pavle mociquli, – rameTu ჴor­

cni ege Tquenni taZarni Tquen Soris sulisa wmidisani arian,

romel­ege gaqus RmrTisagan, da ara xarT TჳsTa TavTani?..

adideT ukue RmerTi ჴorciTa magiT TqueniTa da suliTa magiT

TqueniTa, romeli­igi ars RmrTisaჲ“ (1 kor. 6, 19­20).

urwmunoni anda araeklesiurni xSirad gamoTqvamen sa­

yvedurs imis gamo, rom morwmuneTa da sasuliero pirTa Soris

arian cudi warsulis mqone pirebi. diax, aseTebi ma rTlac ar­

ian da aman ar unda dagvabrkolos. eklesia xom su lis mkurna­

lia. igia is wmida savane, sadac xels ar kraven gza sacdenilT.

eklesiis vali da mizani swored isaa, rom sulieri daxmareba

aRmouCinos SecdomilT, Seiwynaros da swor gzaze daayenos

isini.

RvTis winaSe Tu ra didia mniSvneloba calkeuli pi­

saSobao epistole, 1989 w.

Page 256: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

256

ro vnebisa, Cans ieso qristes am sityvebidan: „ekrZaleniT,

nuukue vinme Seuracx­hyoT erTi mcireTa amaTgani. getyჳ Tquen,

rameTu angelozni maTni caTa Sina maradis xedven pirsa ma­

misa Cemisasa, romel ars caTa Sina. rameTu movida Ze kacisaჲ

cxorebad warwymedulisa. viTar hgonebT Tquen: kacsa Tu visme

edgas asi cxovari da SescTes erTi maTgani, arame dautevnesa

oTxmeocdaaTcxrametni igi mTaTa zeda da warvides da moiZ­

ios SecTomili igi? da raJams povos igi, – amen getyჳ Tquen,

– ufroჲs uxarodis mis zeda, vidre oTxmeocda aTcxrametTa

maT, romelni ara SecTomil iyvnes. esreT ara ars nebaჲ mamisa

Tquenisa zecaTaჲsaჲ, raჲTa warwymdes erTi mcireTa amaTgani“

(maT. 18, 10­14).

ase rom, eklesiuri cxovreba esaa gamudmebuli brZo la

keTilsa da borots Soris, esaa bnelisgan naTlis gamoyofis

da sabolood misi gamarjvebis procesi, esaa gza gadarCenisa.

Seryvnili nawilebisgan, – wers filosofosi vladimer

soloviovi, – SeuZlebelia warmoiSvas wmida da ubiwo mTeli.

eklesia rom mxolod calkeul adamianTa krebuli iyos, igi ar

iqneboda wmida, ubiwo, radganac amqveynad ucodveli aravinaa.

xiluli eklesia Tavis sicocxlisunarianobas da Zalas iZens,

upirveles yovlisa, ieso qristesgan, romelSic mTeli sisru­

liTaa RmerTi gancxadebuli, iZens yovladwmida ubiwo qalwu­

lisagan da aseve wmidanTa uxilavi mTeli dasisgan. amitomac

Cveni adamianuri arasrulyofileba ver daarRvevs eklesiis

siwmides. Cven ganviwmidebiT eklesiis siwmidiT, magram eklesia

ar Seibilweba Cveni codvebiT, ra dganac misi siwmide Cvengan

ki ara, RvTisgan – ieso qri s tesgan momdinareobs („cxovrebis

sulieri safuZvlebi“, 1882­1884 ww.).

saSobao epistole, 1989 w.

Page 257: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

257

mrwamsSi aRniSnuli mesame Tviseba eklesiisa aris misi

sayovelTaoba, mravlis erTianoba; amas niSnavs swored sityva

„kaTolike“* da eyrdnoba igi ieso qristes, rogorc logo­

sis Sesaxeb Semdeg swavlebas: „pirveliTgan iyo sityuaჲ, da

sityuaჲ igi iyo RmrTisa Tana, da RmerTi iyo sityuaჲ igi. ese

iyo pirveliTgan RmrTisa Tana. yovelive mis mier Seiqmna, da

Tჳnier misa arca erTi raჲ iqmna, raodeni­raჲ iqmna. mis Tana

cxorebaჲ iyo da cxorebaჲ igi iyo naTel kacTa. da naTeli igi

bnelsa Sina Cans, da bneli igi mas ver ewia“ (ioan. 1, 1­5).

ase rom, kaTolike eklesia gulisxmobs mis yovlismom­

cvelobas; imas, rom igi aris ara marto kacobriobis, aramed

garemomcveli samyaros, RvTis mTeli qmnilebis gamaerTiane­

beli da gadamrCeneli Zala. amitomac ambobs vladimer so­

loviovi: qristianobaSi samyaro xelaxla ibadeba. amitomac

brZanebs wmida egnate RmerTSemosili: „sadac qristea, iq kaTo­

like eklesiaa“.

calkeuli adgilobrivi avtokefaluri marTlmadide­

beli eklesiebi qmnian erTian kaTolike eklesias, romlis

mizanicaa yvelas Sekreba da gaerTianeba, raTa iyos erT samwyso

da erT mwyemsi – ufali Cveni ieso qriste.

samociqulo – ai meoTxe Tviseba eklesiisa. wmida mo­

ciqulebi garda imisa, rom cxovrobdnen qristes dros, iy vnen

kidec TanamoRvaweni misi msaxurebisa, memkvidreni da mqadage­

belni macxovris sityvisa.

ufali ase mimarTavs maT: „sityuani, romel gesmian, ara

Ce mni arian, aramed momavlinebelisa Cemisa mamisani“ (io an. 14,

24), „viTarca momavlina me mamaman, meca wargavlineb Tquen“

mociqulTa moRvaweoba vlindeboda eklesiis mTeli

saSobao epistole, 1989 w.

* kaTolike ar niSnavs kaTolikur sarwmunoebas. igi berZnuli sityvaa da gulisxmobs saerTos, sayovelTaos. kaTolikurma eklesiam es sityva Tavisi mizniT gamoiyena da amiT gamoTqva azri imis Sesaxeb, TiTqos mxolod romis kaTolikuri eklesia aris sayovelTao, saerTo.

Page 258: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

258

istoriis manZilze. igi dResac naTlad Cans da momavalSic

gagrZeldeba.

ukve mociqulTa dros eklesiaSi dadginda episkoposis,

mRvdlis, diakvnis ierarqiuli wesi; dadginda aseve ama Tu im

xarisxSi kurTxevis, xeldasxmis kanoni. eklesia yovelTvis

cdilobda, ar darRveuliyo memkvidreoba ierarqiuli xel­

dasxmisa, amitomac Tu Cven gamovikvlevT, magaliTad, saqarT­

velos eklesiis nebismieri mRvdelmTavris, mRvdlis anda

diakvnis ierarqiul warmoSobas saukuneTa manZilze, aucile­

blad mivalT an wmida mociqul andria pirvelwodebulamde,

romelmac pirvel saukuneSi iqadaga saqarTveloSi da daaarsa

aq pirveli eklesia, anda wmida petre mociqulamde, romelmac

saTave daudo antioqiis eklesias. saqarTvelos eklesia ki,

mogexsenebaT, damoukideblobis mo povebamde, anu V saukunemde,

antioqiis sapatriarqos iu risdiqciaSi Sedioda da Cveni sasu­

liero pirebic maTgan iRebdnen xeldasxmas.

memkvidreobiTobis am madls, ra Tqma unda, moklebu l ­

ni arian protestantuli mimdinareobani, baptistebi da sxva

denominaciebi.

saqarTvelos marTlmadidebeli eklesia didad afa ­

sebs Tavis mociqulebriv warmoSobas da miaCnia, rom WeSmariti

eklesia mxolod is aris, romelmac uryevad daicva wmida we­

rili, qristes mowafeTa wmida swavleba, wmida mamaTa dadge­

nilebani.

samRvdeloebis arsi mWidrod aris dakavSirebuli Svid

saidumlosTan. saidumloTa aRmsrulebelni SeiZleba iyvnen

mxolod isini, romelTac miiRes kanonieri kurTxeva. mxolod

maT aqvT ufleba, Caataron locva da sxva mRvdelmoqmedeba,

saSobao epistole, 1989 w.

Page 259: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

259

raTa daexmaron adamianebs cxovrebis simZimis, gansacdelisa

da sacduris daZlevaSi.

eklesiaSi locvas Rrma sulieri da saswaulmoqmedi

Zala aqvs. amitomac agebdnen Cveni winaprebi aTasobiT da

aTiaTasobiT taZrebsa da monastrebs. es ar iyo maTi mZafri

religiuri gancdis gamovlineba, es iyo grZnoba da aRqma aq

miRebuli didi madlisa. TiToeuli maTganis siwmide da RvTis­

mosaoba iyo Sedegi ara mxolod maTi morwmuneobisa, aramed

maTi eklesiurobisa. isini iyvnen namdvilni wevrni eklesiisa

– qristes sxeulisa. amitomac ar iyvnen Caketilni viwro egois­

tur CarCoebSi, aramed RvTisa da moyvasis siyvaruliT savseni

cxovrobdnen martivad, saTnod da mSvidad.

eklesiuri cxovreba qristianisa aris mudmivi ganax­

lebisa da feriscvalebis procesi. esaa SemoqmedebiTi xedva

samyarosi da sulieri miaxloeba srulyofilebasTan. visac

surs eklesiisgan sazogadoebis mowyveta, igi ver xedavs im dam­

Rupvel Sedegs, rac amas mosdevs. rwmenis dakargvasTan erTad

ikargeba siyvaruli, TanagrZnoba, simSvide, morCileba; Tavs

iCens uxeSi egoizmi, momxmareblis azrovneba... yvelaze mZime

suraTi ki ojaxSi iqmneba. Cven mowmeni varT, Tu rogor dairRva

dRes ojaxis wonasworoba da myudroeba, xSiria ganqorwineba,

gansazRvrulia Sobadoba. Tu yvelaferi kvlav ase gagrZelda,

katastroful mdgomareobamde mivalT.

eklesia yovelTvis icavda ojaxis simtkicesa da xelSeux­

eblobas. aborti da mucladRebuli Cvilis sicocxlis mospo­

bis yovelgvari cda eklesiis mier mudam iTvleboda namdvil

mkvlelobad. wmida werilze dayrdnobiT eklesiam saukuneebis

manZilze gamoimuSava qristianuli qorwinebis, Svilierebis,

saSobao epistole, 1989 w.

Page 260: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

260

ojaxuri cxovrebis mtkice kanonebi, romelTa darRveva aravis

epatieba, radganac ojaxi saxlis eklesiaa (rom. 16, 4) da misi

Seryvna dauSvebelia.

Cven swrafad cvalebad da urTierTdapirispirebul

droSi kidev ufro naTlad gamoCnda, rom eklesia aris is

erTaderTi gadamrCeneli xomaldi, romelsac Seswevs Zala

gadalaxos cxovrebis zRvis aboboqrebuli talRebi da napirze

mSvidobiT migviyvanos.

Tanamedrove adamiani nawilia sekularuli epoqisa, ro ­

melmac dakarga RmerTi, dakarga siyvaruli da rwmena ka ci sa;

pirovneba darCa Caketil miwier wreSi, materialur Ri re­

bulebaTa samyaroSi. igi dabneuli uyurebs eklesias. aq xedavs

is Tavis ukanasknel imeds da nugeSs. amitomac Cvenze, Cvens

moZRvrebze, Cvens mrevlze dRes udidesi pasuxismgeblobaa

dakisrebuli.

aris ki CvenSi qristianuli didi humanizmi, SevZlebT,

gavceT pasuxi maT saWirboroto kiTxvebs, SevZlebT viyoT ma­

rili madlisai da WeSmariti naTeli maTTvis, viyoT sityviT

da saqmiT mowmeni da mqadagebelni WeSmaritebisa?

RvTis mowyalebiTa da kurTxeviT unda SevZloT, raTa

„warudginos Tavadman Tavsa Tჳssa didebulad eklesiaჲ“ (efes.

5, 27).

dRes, rodesac vzeimobT beTlemis gamoqvabulSi aRs r­

ulebul miuwvdomel saswauls, roca angelozni axareben qveya­

nas mSvidobasa da kacTa Soris saTnoebas, unda gavxsnaT gulis

ka ri, rom miviRoT es gamouTqmeli wyaloba da gavxdeT matare­

beli RvTis im unapiro siyvarulisa, romelic wmida pavles

TqmiT „...sulgrZel ars da tkbil ...ara Surn... ara maRloin,

saSobao epistole, 1989 w.

Page 261: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

261

ara ganlaRnis, ara sarcxჳnel iqmnis, ara eZiebn Tavisasa, ara

ganrisxnis; arad Sehracxis boroti, ara uxarin sicruesa zeda,

aramed uxarin WeSmaritebasa zeda; yovelsa Tavs­idebn, yoveli

hrwamn, yovelsa esavn, yovelsa moiTmenn“ (1 kor. 13, 4­7).

maS, „ganiSoreT... risxuaჲ, gulis wyromaჲ, ukeTurebaჲ,

gmobaჲ“ (kol. 3, 8) da „iyveniT urTierTars tkbil, mowyale,

mimmadlebel TavTa TჳsTa, viTarca­igi RmerTman qristes mier

mogumadla Cuen“ (efes. 4, 32).

yvelas guliTadad mogesalmebiT da mogilocavT qri­

stes Sobis dResaswauls.

„ixarebd, esaia yrmaჲ iSva da Zed mogveca Cuen evmanoel,

– Cuen Tana RmerTi“ (sZlispirni, Tb., 1982, gv. 519).

RmerTi mSvidobisa da siyvarulisa marad iyos Cven So­

ris da CvenSi, amin!

qristes Soba

Tbilisi, 1989 w.

saSobao epistole, 1989 w.

Page 262: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 263: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

263

saaRdgomo epistole 1989 w.

saqarTvelos marTlmadidebeli

eklesiis RvTismoyvare, RvTivdacul samwysos:

„rameTu yoveli romeli Sobil iyos RmrTisagan,

sZlevs sofelsa da ese ars Zlevaჲ, romliTa

sZlevs sofelsa sarwmunoebaჲ Cueni“ (1 ioan. 5, 4).

„nu iyofi urwmuno, aramed grwmenin“ (ioan. 20, 27).

ovladusamRvdeloesno mRvdelmTavarno, moZRvar­

no, diakonno, ber­monazonno, RvTivkurTxeulno da

RvTismosavno Svilno saqarTvelos marTlmadidebeli ek le­

siisa, – yovladwmida RvTismSoblis wilxvedri iveriis wmida

miwis mkvidrno da mis farglebs gareT mcxovrebno sayvarelno

Cveno Tanamemamuleno, gixarodeT,

Page 264: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

264

qriste aRdga!

masTan erTad aRdga codviT dacemuli adamiani, – dana­

Sauli gamoisyida.

Tu raoden didi da ganusazRvreli mniSvneloba aqvs

qristes aRdgomas Cveni xsnisaTvis, Cans mociquli pavles am

sityvebidan: „ukueTu qriste ara aRdgomil ars... cudad ars

sarwmunoebaჲ ege Tqueni“ (1 kor. 15, 14).

qristes aRdgoma dadasturebaa imisa, rom sikeTe sZ levs

borotebas, rom siyvaruli amarcxebs siZulvils, si cocxle

Trgunavs sikvdils.

qristes aRdgoma dadasturebaa imisa, rom msxverpli

miRebuli da Sewirulia, rom gamarjveba sikvdilze mopove­

bulia da RmerTsa da kacs Soris zRude Semusrulia, – kavSiri

aRmdgaria!

magram aucilebelia, rom aRdgomis am madls eziaros

adamiani. Cveni gadarCena mxolod im SemTxvevaSi aris SesaZle­

beli, Tu nebiT miviRebT da mTeli arsebiT SeviTvisebT macx­

ovris mier CvenTvis naboZeb sikeTes.

da marTlac, qristes aRdgoma ar aris mxolod aqti

gamarjvebisa. igi aris mowodeba yoveli adamianisadmi, raTa

isic gaxdes monawile am diadi zeimisa.

kacobriobis xsnis mTavari mizani aris adamianis gad­

arCena. adamianisa da qveynis xsna erTmaneTTan mWidrodaa

dakavSirebuli: Tu adamiani gadarCeba, masTan erTad gadarCeba

misi garemomcveli samyaro, xolo Tu igi daecema da sulierad

daiRupeba, daiRupeba qveyanac.

rwmena – ai, upirvelesi da aucilebeli piroba Cveni

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 265: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

265

gamarTlebisa da xsnisa, rameTu „Tჳnier sarwmunoebisa ver

SesaZlebel ars saTno­yofaჲ“ RvTis winaSe (ebr. 11, 6).

Cveni rwmena Cvens qcevaSi, azrovnebasa da adamianebTan

urTierTobaSi vlindeba. Cveni saqmeni saxea Cveni sulisa; vcx­

ovrobT ise, rogorc gvwams.

„iyveniT Tquen srul, viTarca mamaჲ Tqueni zecaTaჲ sr ul

ars“ (maT. 5, 48), – mogviwodebs ufali.

srulyofa codvisagan gandgomas niSnavs. codva, ro gorc

sa marTlianad SeniSnavs mRvdeli pavle florenski, aris

su lis qaosuri mdgomareobis Sedegi. „codva aris sulieri

cx ovrebis moSla, darRveva da daqceva misi. suli kargavs su b­

stanciur erTobas, kargavs Tavisi SemoqmedebiTi bunebis aR qmis

unars da inTqmeba qaosuri mdgomareobis grigalSi, uars am­

bobs ra Tavis substanciurobaze“ (pavle florenski, „logosi

qa osis winaaRmdeg“).

saerTo, zogad mdgomareobaze didadaa damokidebuli

calkeuli adamianis sulieri cxovreba.

Cvens saukunes SeiZleba vuwodoT diad gardaqmnaTa epo­

qa, magram igi, amave dros, didi rRvevis xanacaa.

Sexedulebebis, ideologiis, RirebulebaTa cvaleba d­

oba, xalxTa dayofa da kvlav gaerTianeba, msoflio om e bi,

sisxli, aqamde argagonili avadmyofobani, qveynis erT mx ­

ares usazRvro fufuneba, meoreSi ki – SimSili da ukidur e si

siRatake; mecnierul­teqnikuri revolucia da sulieri dacema,

ekologiuri, demografiuli gadauWreli sakiTxebi da sxva

problemebi, – ai daaxloebiTi saxe meoce saukunisa.

mecnierul ganviTarebas veravin SeaCerebs, – aseTia Rv­

Tis neba. samwuxaroa is, rom teqnikis miRwevebs didad CamorCa

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 266: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

266

Cveni sulieri zrda. aman ki Seqmna didi safrTxe rogorc

calkeuli pirovnebisTvis, ise msofliosaTvis.

Tu WeSmaritad gvsurs winsvla, sulieri Rirebulebani

unda movipovoT. yvela sxva mcdeloba ukansvlas niSnavs.

unda viyoT gabedulni, mtkiceni, gonierni da mizand a­

saxulni. gadauWrel sakiTxTa simravlem ar unda dagvabnios.

sibrZne swored imaSi unda gamovavlinoT, rom gavarCioT

mTavari meorexarisxovanisagan, maradiuli – mswrafl war­

mavalisgan.

macxovari gviCvenebs gadarCenis erTaderT gzas: „move­

diT Cemda... da me gangisueno Tquen... romeli ara ars Cem Tana,

igi mteri Cemi ars; da romeli ara Sehkrebs Cem Tana, igi ganab­

nevs“ (maT. 11, 28; 12, 30).

erTi alpinistis saflavis qvaze aseTi warweraa: igi

daiRupa mwvervalze asvlisas. bednieri da netaria is, vinc

srulyofis mwvervalze asvlisas kvdeba.

magram iqneb es yovelive moCvenebiTia da ar Rirs ama­

R lebulze fiqri. iqneb sjobs miwieri, mdabali kanonebiT

cxo vreba, cxovreba im azriT, rom yvelaferi dasaSvebi da mi­

saRebia, rom kargi yofa karg sma­Wamas da garTobas niSnavs da

es sakmarisia adamianisaTvis.

soflis sacduri, – ra mravalferovani da saSiSia igi!

„vaჲ soflisa amis sacTurTa maTgan, rameTu unebliadca

momaval arian sacTurni, xolo vaჲ mis kacisa, romlisagan

movides sacTuri“ (maT. 18, 7) – brZanebs wmida werili.

Cven ukve vigemeT es. miwierebiT savse cxovreba damaxa­

siaTebeli niSani iyo XX saukunisa. Tu ra Sedegi mogvitana

aman, dRes naTlad vxedavT. kidev erTxel gamarTlda Zveli

sibrZne: Tu daTesav siyvaruls, mis wil did siyvaruls mo imki;

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 267: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

267

Tu daTesav RvTismosaobas, sikeTesa da simarTles, moimki

keTildReobasa da RvTis locva­kurTxevas, xolo Tu daTesav

borotebas, sibilwesa da sicrues, Sedegad miiReb mwuxarebas,

tanjvasa da sikvdils.

ra aris saWiro imisTvis, rom adamianma siyvaruli da

si keTe Tesos da ara boroteba da sicrue?

upirveles yovlisa, aucilebelia WeSmariti rwmena,

rwmena erTiani, ganuyofeli, wmida samociqulo eklesiisa,

romlis madlsac atarebs marTlmadidebeli sarwmunoeba da

misi kanonebiT cxovreba.

sazogadoeba TandaTan midis im daskvnamde, rom qris­

tianuli aRzrdis gareSe araferi gamova. amaze pasuxismgebloba

ki, ra Tqma unda, ekisreba eklesias: mRvdelmsaxurebsa da sasu­

liero ganaTlebis mqone RvTismosav morwmuneT.

revoluciis Semdgomi dro metad mZime periodia eklesi­

is istoriaSi. es aris Jami, roca sxvaTa da sxvaTa agznebuli

go nebani wyvetdnen sakiTxs eklesiis yofna­aryofnis Sesaxeb.

isi ni, ra Tqma unda, mxolod garegnul saxes xedavdnen, xolo

Rv Tiuri, mistikuri arsi sarwmunoebisa maTTvis gaugebari

iyo.

im mZime wlebSi eklesia iyenebda misTvis SesaZlebel

yve la saSualebas, raTa ar Seewyvita mfarveloba da aRzrda

Ta visi sulieri Svilebisa. dRes dro Seicvala. amitomac ga­

cilebiT meti unda gakeTdes morwmuneTa sulieri donis asa­

maRleblad.

rodesac vlaparakobT sulier, zneobriv da gonebriv

ga nviTarebaze, upirveles yovlisa, vgulisxmobT zrunvas Cveni

Svi lebis, Cveni axalgazrdobis aRzrdaze.

damRupvelia, roca bavSvebs Tavidanve aswavlian si­

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 268: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

268

crues. amiT amaxinjeben maT SeubRalav suls da jer kidev sust

nebisyofas.

erT sicrues meore emateba, meores – mesame da ase daus­

ruleblad. codva TandaTan ikidebs fexs, Semdeg ki ukve Wirs

simarTlis gziT svla.

gza simarTlisa da WeSmaritebisa aris qristes gza. igi

viwroa da ekliani, magram – kurTxeuli da sameufo, erTaderTi

da gadamrCeni. macxovari gvafrTxilebs: „SevediT iwroჲsagan

bWisa, rameTu vrcel ars bWჱ da farTo ars gzaჲ, romelsa mi­

hyavs warsawymedelad, da mravalni vlenan mas zeda. viTar­igi

iwro ars bWჱ da saWirvel gzaჲ, romeli miiyvanebs cxorebasa,

da mciredni arian, romelni hpoveben mas“ (maT. 7, 13­14).

bednieria, visac SeuZlia gaimeoros daviT winaswarme­

tyvelis sityvebi: „gzaჲ WeSmaritebisaჲ saTno­viyav da si­

marTleni Senni (ufalo) me ara daviviwyen“ (fsalm. 118, 30).

aseTi pirovneba mzad aris Tavi dasdos moyvasisaTvis.

igi cxovrobs axlobelTa da SoreulTa, gansakuTrebiT ki

gaWirvebulTadmi siyvaruliT; gansacdelis Jams didad momT­

meni da Semndobia, tiris mtiralTan, wuxs mwuxaresTan, uxaris

mxiarulTan; man ar icis SiSi safrTxis winaSe;

minda aseTi magaliTi moviyvano amerikis pirveli pr­

ezidentis, jorj vaSingtonis cxovrebidan:

roca mas cxra weli Seusrulda, mamam dabadebis dRisaT­

vis patara culi uyida. gaxarebuli biWuna baRSi gaiqca im gad­

awyvetilebiT, rom maSinve gaesinja Tavisi saCuqari. mamamiss aq

saucxoo xexili hqonda Cayrili da xeivani gaSenebuli. patara

jorjma daiwyo culiT maTi Cexva.

saRamos gaveranebuli baRi rom naxa, mamam mkacrad iki­

Txa: es vin Caidina?

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 269: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

269

biWi akankalda, magram mainc dauyovnebliv mivida mamas­

Tan, mis win daiCoqa da Tqva: me var damnaSave.

mama SeZrwunda da ar icoda, ra eTqva. uceb mis Tvalebs

cremli moadga, biWi gulSi Caikra da uTxra: Svilo, Sen axla

imaze aswilad mets maZlev, vidre Sen Seni daufiqrebeli qceviT

damakargvine. bednieri var, rom SegiZlia, yovelgvari SiSis

gareSe aRiaro simarTle, ar ufrTxi dasjas da Senze STabe­

Wdilebis Secvlas (a. dekopeti, qadagebani bavSvebisaTvis, riga,

1914, gv. 66).

Zalian xSirad ki mSoblebi TviTon ubiZgeben Svilebs

sicruisaken, TviTon ayalibeben maT mliqvnelebad da kari­

eristebad.

kidev erT magaliTs movixmob:

aRmosavleTis erT­erTma mbrZanebelma gadawyvita, da­

eaxloebina iseTi pirovneba, romelic iqneboda ara marto

gonieri da unariani, aramed erTguli da sando.

erTxel ixmo xuTi qveSevrdomi, sxvaTagan sibrZniT ga­

morCeuli. mefes TiTebze uZvirfasesi xuTi beWedi uelavda. man

brZana: mogiwvieT imitom, rom simarTle movismino Tqvengan.

am briliantebs xom xedavT, Tqven maT saCuqrad miiRebT simar­

TlisaTvis.

SeTavazebuli jildoTi gabruebulma oTxma qveSevrdomma

mliqvneloba daiwyo mefis winaSe. ganadidebdnen mis saxels

da Zalas da yvela drois gmirTa Soris sworupovrad saxavd­

nen. xolo roca saqebari sityvebi gamoeliaT, axla RmerTTan

Sedareba dauwyes.

mefem Tavisi oTxi beWedi dapirebisamebr misca maT, Sem­

deg ki mexuTes miubrunda da dumilis mizezi hkiTxa. Tqvi, ras

fiqrob Cemi xelisuflebisa da didebis Sesaxeb, – ubrZana.

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 270: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

270

me vfiqrob, – miugo man, – Zalaufleba RvTisgan imitom

mogeca, rom Sen Sens xelqveiTT moutano bedniereba. dadgeba

dro, roca ufali mkacrad mogkiTxavs angariSs. dideba Seni

crua da saSiSi, Tu Sen cdilob mterze batonobasa da mis da­

Trgunvas da ar gsurs keTilsindisierad aRasrulo Seni va­

li.

mefem uTxra: me ar giboZeb Sen mexuTe Tvals, aramed giZ­

Rvni Cems ndobasa da siyvaruls. darCi CemTan. me vpove SenSi

WeS mariti megobari (a. dekopeti, qadagebani bavSvebisaTvis, gv.

70).

simarTlis siyvaruli udidesi madlia.

iseve rogorc ar ZalgviZs yofna uhaerod, uwylod, up­

urod, aseve ar unda SegveZlos cxovreba simarTlis gareSe.

uwylod da ulukmapurod adamiani fizikurad kvdeba, si­

ma rTlis gareSe ki – kvdeba meore, anu sulieri sikvdiliT.

Cven unda ganveSoroT ara marto uxeS tyuils, aramed

sxvebisTvis xSirad Znelad SesamCnev daxvewil sicruesac. nax­

evrad simarTle aris Tviseba Tanamedrove adamianisa. RvTis

wyalobiT unda ganvTavisufldeT am senisagan.

madloba RmerTs, xalxma TandaTan igrZno wyurvili

simarTlisa. magram es swrafva ar unda iyos ama Tu im gare­

moebiT gamowveuli. igi unda iqces Cvens arsebiT, ganuyrel,

yoveldRiur da gamudmebul moTxovnilebad.

„netar iyvnen, romelTa hSiodis da swyurodis simar­

TlisaTჳs, rameTu igini ganZRen“ (maT. 5, 6).

samwuxarod, adamianebi xSirad ver grZnoben, ra aris

simarTle.

mravalni arian guldaxurulni, romelTac ar SeuZ liaT

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 271: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

271

miiRon ieso qriste – WeSmariteba. igi miuwvdomeli da dafar­

ulia maTTvis.

zogni „WeSmaritebas“ sicrueSi xedaven da ver axerxeben

misgan ganTavisuflebas.

„vWamoT da vsuaT, rameTu xvale movswydebiT“ (1 kor. 15,

32), – bevrnic ase fiqroben.

aseTi adamianebi uazro yofaSi atareben cxovrebas. saT­

noeba ki maTi sulis umaRlesi moTxovnileba rom iyos, sul

sxvanairad aRiqvamdnen samyaros.

magram, madloba RmerTs, ufali mowyalea da sasoebas ar

gvikargavs. adamiani xom codvilia, magram saocari is aris, rom

codvis morevSi danTqmulic ki ar kargavs imeds gamosworebi­

sas. es imitom, rom CvenSi arasodes qreba RvTis xateba.

eklesiis valia, daexmaros dacemul pirovnebas, raTa

ga neSoros igi sibilwes, sicrues, ipovos WeSmariteba da aR i­

a ros igi.

dRes ukve gamoikveTa im azris simcdare, Cveni saukunis

da sawyisSi rom moedo msoflios; roca fiqrobdnen, rom

me cnierul aRmoCenaTa simravle RvTis rwmenas sabolood

Se aryevda, radganac igi samyaros yvela saidumlos axdida

fa rdas da religiisTvis adgili aRar darCeboda.

piriqiT ki moxda. rac ufro ganviTarda mecniereba, Cveni

gonebisTvis miuwvdomeli, miT meti auxsneli kiTxva daibada,

radganac ama Tu im aRmoCenam kidev ufro didi axali saidum­

loebani gamoavlina.

mecnierulma winsvlam saboloo jamSi adamiani RmerT­

Tan daaaxlova. pirovnebam dRes naTlad igrZno, rom imaze

gacilebiT meti da Zvirfasi ram sWirdeba, vidre mas teqnikis

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 272: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

272

progresi aZlevs; igrZno, rom igi bednierebisa da sruly­

ofisTvisaa Seqmnili da ara uazro, umizno SromisTvis, rasac

aTeulobiT weli Seswira.

eklesiaa is erTaderTi savane, sadac adamians SeuZlia

Seicnos Tavi da igrZnos am samyaroSi Tavisi namdvili daniS­

nuleba.

eklesiis wevrni rom gavxdeT, aucileblad unda miviRoT

naTlobis saidumlo.

adre xalxi mTeli mondomebiT emzadeboda amisTvis.

pirvel saukuneebSi aseTi wesi iyo: naTlobis miRebis msurvels

naTliebi miiyvandnen adgilobrivi eklesiis episkoposTan da

daadasturebdnen mosanaTlis mtkice ganzraxvas. naTliebis

am ganacxadis Semdeg episkoposi monaTvlisTvis mosuls kaT­

akmevelTa, anu naTlobis miRebis msurvelTa siaSi Seiyvanda;

da iwyeboda swavlis procesi, romelic erTidan sam wlamde

gr Zeldeboda. maT aswavlidnen moZRvrebi an episkoposis

mi er specialurad dadgenili diakonni, anda RvTismorwmune

ga naTlebuli qristianebi.

wirvis dros kaTakmevelni iyvnen taZarSi im dro m de,

vi dre diakoni ityoda asamaRlebels: „raodeni kaTakmevelni

xa rT, ganvediT“ ... amis Semdeg isini tovebdnen eklesias, li tu­

rRias ki mxolod marTalni, anu monaTlulni eswrebodnen.

kaTakmevelni TandaTan xdebodnen eklesiis aqtiuri we­

vrni, guldasmiT ecnobodnen qristes WeSmarit sarwmunoebas,

da bolos mTeli SegnebiT iRebdnen mis naTels – inaTlebod­

nen.

droa, am Zvel kanons saTanado yuradReba mivaqcioT da

kvlav aRvadginoT eklesiaSi kaTakmevelTa wesi. miT umetes,

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 273: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

273

rom yoveli mRvdelmoqmedeba da, gansakuTrebiT, saidumlo

ori nawilisagan Sedgeba: momzadebis safexurisa da Sesrulebi­

sagan.

TviTon eklesiac Taviseburi mosamzadebeli savanea,

sadac morwmuneni maradiuli cxovrebis dawyebisTvis iwvrT­

nebian. amave dros eklesia aris saidumloTa aRmsrulebeli.

aq adamiani sulierad ibadeba, aq xdeba misi feriscvaleba da

suliwmidis taZrad qceva.

ase rom, orbunebovneba eklesiaSi warsul da momaval

droSi vlindeba.

eklesiur locvas udidesi mniSvneloba aqvs. eklesiaSi

aRwevs adamiani TavisTavTan namdvil erTobasa da mTlianobas;

es aris is saocari samyaro, sadac erTmaneTs ukavSirdeba zeca

da miwa, RmerTi da adamiani, adamiani da moyvasi, radganac aq

vlindeba mTeli sisruliT ieso qriste – Ze RvTisa da Ze kacisa,

saTave sinaTlisa da simarTlisa.

WeSmaritebas, marTalia, srulad verasdros SevicnobT,

magram misken mudmivi swrafva aucilebelia, esaa Cveni mowo­

deba.

vinc misdevs rwmenas, msxverplad Sewiruli siyvarulisa

da Tavdadebis gzas, SeuZlia pavle mociqulis msgavsad Tqvas:

„cxovel arRara me var, aramed CemTana cxovel ars qriste“ .

diax, qristea masTan da swored amaSi povebs igi absolutur

Tavisuflebasa da netarebas.

dano da Zmano Cemno, CvenTvis dRes macxovris aRdgo mis

sixaruli 9 aprilis Rames TbilisSi datrialebuli trage­

diisa da mTian aWaraSi stiqiiT momxdari ubedurebis mwuxare­

basTan aris wilnayari.

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 274: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

274

„mraval arian Wirni marTalTani da yovlisave misgan

iჴsnnes igini ufalman“ (fsalm. 33, 20), – gvaswavlis daviT wi­

naswarmetyveli.

ratom xdeba ase? – imitom, rom marTali uyvars ufals;

mas sjis da am dasjiT wvrTnis; surs, Caaxedos igi sakuTar su­

l Si, daanaxos Secdomebi da maTi daZlevis gzebi.

mTavaria gulisxmierebam da gonierebam ar gviRalatos,

rom swor gzas ar avcdeT.

diax, rCeuli erisgan mets iTxovs RmerTi; rasac sxvas ap­

atiebs, imas Cven ar mogviTmens imitom, rom madli didi mogvca

da pasuxsac metad mogvTxovs; ar gvapatiebs gansakuTrebiT ur­

w munoebas.

istoriulad Cven dayofis codva mogvdgams. Suri da

gautanloba gvTiSavda saukuneTa manZilze. asea axlac. Cven

ver davZlieT es seni. ufali gvexmareba, mwuxarebisa da didi

tkivilis fasad aRviZebs Cvens erovnul suls, gvkravs da gva­

erTianebs. amiT gadavrCebiT. mivyveT am gzas, movuxmoT sib­

rZnes, simSvides, Torem gansacdeli gacilebiT didi SeiZleba

gvergos.

9 aprilis Ramem bevri ram dagvanaxa. dagvanaxa, rom ar

ar sebobs sikeTis momrevi Zala; da Tu Cven rwmeniT, siyvaruli­

Ta da simarTliT vivliT, gamoviCenT windaxedulebas, gavi­

marjvebT.

im Rames saqarTvelom itvirTa da Tavis Tavze miiRo

umZimesi dartyma. is, rac aq moxda, sxvagan, albaT, ar ganmeor­

deba. saqarTvelom ixsna sxva erebi aseTi gansacdelisgan. esec

RvTisgan Cvenze dakisrebuli misia iyo. amisTvis vmadlobT

RmerTs.

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 275: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

275

saqarTvelos eklesia aRavlens locvebs udanaSaul od

msxverplSewirulTa sulis saoxad, raTa ufalman da a wesos

igini savanesa marTalTasa. saukunod iyos xseneba ma Ti, amin!

magram nu daviviwyebT, rom dRes zeimis dRea; RvTaebrivi

madli aRdgomis sixarulisa sZlevs yovelgvar mwuxarebas.

maS, SeimoseT sixaruliT. igi Tqveni mudmivi Tanamdevi iqneba,

Tu siyvarulis gzas airCevT da mas gahyvebiT.

guliTadad gilocavT wmida paseqis brwyinvale dRe­

sas wauls. RvTis mfarveloba, mSvidoba misi, siyvaruli da

keTildReoba ar mogklebodeT.

saaRdgomo epistole isu ziraqis wignis am sityvebiT

minda davamTavro: „nu hyof borotsa da ar gewios Sen boroti.

ganeSore usamarTlosa da midrkes Sengan“ (zir. 7, 1­2).

SevsTxov RmerTs, raTa gixarodeT orsave sofelsa

Sina.

qriste aRdga!

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1989 w.

saaRdgomo epistole, 1989 w.

Page 276: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 277: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

277

saSobao epistole1990 w.

„gamoecxada... ufali solomons da... uTxra:

mTxove, ra ginda, rom mogce Sen. uTxra

solomonma: mianiWe Sens morCils guli gonieri...

raTa sikeTe gaarCios borotebisagan“ (3 mef. 3, 5,9).

kurTxeuli iveriis marTlmadidebel qristianebs da

samSoblos sazRvrebs gareT mcxovreb TanamemamuleT:

emo sayvarelo Tanamemamuleno, Zmano da dano!

dRes sasoebiT vxmobT: gixarodeT, – emmanueli mobrZan­

deba! gixarodeT warmarTno da SeinaneT, rameTu CvenTan ars

RmerTi. „he, movidode, ufalo iesu!“ (gamocx. 22, 20).

macxovari mudam CvenTan aris „yovelTa dReTa da vidre

Page 278: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

278

aRsasruladmde soflisa“ (maT. 28, 20), magram am siaxloves

gansacdelisa da mwuxarebis Jams ufro naTlad vgrZnobT;

naTlad vgrZnobT avadmyofobis sarecelze myofni, xilul

da uxilav mterTan mbrZolni.

marTalia, mwuxareba simwaresTan aris dakavSirebuli,

magram am dros maradiulobis saidumlosac eziareba adamiani.

misi azrovneba samyarosa da istoriis horizontaluri aRqmi­

dan vertikalurSi gadadis.

TiToeul Cvengans, TiToeul ers Tavisi bedi aqvs. isto­

ria yvelas kuTvnil adgils uCens da Sesaferis moTxovnebs

uyenebs.

gasuli weli CvenTvis mZime gamocdis weli iyo. magram

amave dros igi iyo weli sulieri amaRlebisa. Cven kidev erTx­

el naTlad davinaxeT, vin varT, risTvis movediT amqveynad,

saiT mivdivarT...

daimsxvra idealebi, radgan isini aramyar safuZvelze

iyo daSenebuli, Cven ki maradiuli gvegona.

daimsxvra iluziebi imitom, rom isini mowyvetilni iyvnen

RmerTsa da siyvaruls. saSineli ngrevisa da qaosis Semdeg

ufalma kvlav aRamaRla adamianis dacemuli suli, dagvibruna

rwmena da siyvaruli, Rirseba da dideba.

am gancdiT vxvdebiT dRes qristes Sobis aramiwier six­

aruls; misi madlis gareSe ar unda darCes aravin. oRondac

es zeimi, es sixaruli mxolod garegnul formebSi ar unda

gamoixatos.

dRes Cven siRrmiseuli azriT sulierad unda mivswvdeT

beTlemis gamoqvabuls – macxovris Sobis adgils da Zalisaebr

Cvenisa ganvicadoT iq aRsrulebuli RvTis didi saidumlo.

saSobao epistole, 1990 w.

Page 279: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

279

ufali adamianis gonebisaTvis miuwvdomeli saocari

simdabliT ganecxada msoflios, raTa yvelasTvis daenaxve­

bina WeSmaritebis, simarTlis, siyvarulis sidiade, sidiade

maradiul RirebulebaTa, romelTac veraferi dafaravs,

veraviTari Zala ver Secvlis, ver ganaqarvebs.

igi, romeli aris ani da ჵ, dasabami da dasasruli yo­

ve lTa (gamocx. 21, 6), igi, romeli aris meufe meufeTa da ufa­

li uflebaTa, iSva beTlems gamoqvabulSi. man uaryo mefis

sasaxle, oqros taxti, dideba miwieri da warudga qveyanas

bagaSi mwoli.

erTi SexedviT rogori susti da daucveli Cans yrmis

sicocxle misdami mtrulad ganwyobil am samyaroSi. magram

ara. mis sisusteSi sul sxva siZlierea, mis simdableSi – sxva

sidiade, mis morCilebaSi – sul sxva sikeTe. igi movida so­

flad, raTa sZlios mis borotebas. igi movida soflad, raTa

gaaTbos Cveni gacivebuli, daSretili gulebi da aRavsos igini

dakarguli siyvaruliT.

TviT Sobis Ramis zecaa amis mowme: „da meyseulad iyo

angelozisa mis Tana simravle erTa cisaTaჲ, aqebdes RmerTsa

da ityodes: didebaჲ maRalTa Sina RmerTsa da queyanasa zeda

mSჳdobaჲ da kacTa Soris saTnoebaჲ“ (luk. 2, 13­14).

ai, mizani RvTis ganxorcielebisa.

uflis gankacebis madliT ganipo kretsabmeli adamia nis

gonebisa da sulis ugrZnoblobisa. beTlemeli mwyemsebi gaxd­

nen Rirsni, pirvelT exilaT gamoqvabulis aramiwieri dideba

da Tayvani ecaT RvTaebrivi yrmisaTvis.

dResac macxovris Sobis dRea. magram vin povebs mas, rom

Tayvani sces da Seuvrdes?

saSobao epistole, 1990 w.

Page 280: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

280

mxolod wmidani guliTa, radgan msgavsi msgavss Seic­

nobs. wmida saxarebac brZanebs: netar iyvnen wmidani guliTa,

rameTu maT RmerTi ixilon.

da sad ixilaven mas

– sakuTar gulSi.

iseve rogorc sufTa wyalSi mkveTrad airekleba tye,

mze, ca, aseve sufTa gulSi aisaxeba RmerTi.

aseTi guli sulierad beTlemis gamoqvabuls emsg a vseba.

aseT gulSi iSveba macxovari da ara marto iSveba, mudmivad

daivanebs iq.

RmerTi aris Semqmneli Cveni gulisa. igi ganwmeds da ga­

naaxlebs mas, oRond xeli ar unda SevuSaloT da Cveni neba ar

unda davupirispiroT mis macxovnebel da aRmadgenel Zalas. es

ki gulisxmobs RvTis mcnebebis, RvTis kanonebis aRsrulebas.

mose winaswarmetyvels egviptidan ebraelTa gamosvlis

ormocdameaTe dRes Semoqmedisgan mieca kacTa modgmis gad­

amrCeneli, Cveni sulis amamaRlebeli aTi kanoni, romelTa

dacva yvela morwmunis valia. swored maT minda Sevexo saSobao

epistoleSi.

pirveli oTxi mcneba gvaswavlis, rogori unda iyos Cv eni

damokidebuleba uflisadmi, xolo danarCeni eqvsi gv ixsnis

adamianebTan, moyvasTan swori Tanacxovrebis pr incipebs.

pirveli mcneba: „me var ufali RmerTi Seni da ara iy vnen

Senda RmerTi ucxoni Cemsa gareSe“.

es mcneba moiTxovs, rom gvwamdes, gviyvardes, vsasoebdeT

da Tayvans vcemdeT WeSmarit RmerTs.

dRes, rogorc arasdros, swored es kanonia darRveuli.

urwmunoeba, RvTis arsebobisadmi eWvi, eWvi sulis ukvdavebisa...

saSobao epistole, 1990 w.

Page 281: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

281

bindavs adamianTa gulsa da gonebas. zogierTni misdeven mis­

nobas, jadoqrobas, xSiria mwvalebloba, mkrexeloba, mRvdli­

sadmi, eklesiis siwmidisa da wmida saidumloTadmi usulgulo

damokidebuleba. xSiria gulgatexiloba da sasowarkveTileba,

radgan adamianebi RvTis nacvlad imeds amyareben maTze,

romelni arian Zlierni ama soflisani, anda sakuTar maRal

Tanamdebobasa da simdidreze.

yovelive es aris pirveli mcnebis sawinaaRmdego cod­

vebi.

rom SevicnoT RmerTi, aucilebelia, vikiTxoT wmida

werili, wmida mamaTa Sromebi, unda viaroT da vilocoT ekle­

siaSi, SeviswavloT RvTis qmnileba – buneba da kacTa modgmis

istoria, SeviswavloT Cveni sulieri samyaro. maSin vigrZnobT

Semoqmedis unapiro siyvaruls, sibrZnesa da miuwvdomlobas,

maSin vigrZnobT, rom „ufali RmerTi erT ars“ da SeviyvarebT

mas yovliTa guliTa da yovliTa suliTa da yovliTa gonebiTa

da yovliTa ZaliTa CveniTa (mark. 12, 29­30).

meore mcneba: „ara hqmne Tavisa Senisa kerpi, arca yov­

ladve msgavsi misi, raodeni ars caTa Sina ze da raodeni ars

qveyanasa zeda qve, da raodeni ars wyalTa qveSe qveyanisa: ara

Tayvanisce maT, arca msaxurebde maT“.

es kanoni krZalavs WeSmariti RmerTis nacvlad fi z i kuri

sxeulebis, arasulieri sagnebis, cis mnaTobebis, cx ovelebis,

frinvelebis Tayvaniscemas. qristianisTvis ke rpTmsaxurebad

iTvleba aseve codviTi midrekilebebisadmi monoba: bevrni es­

wrafvian simdidris SeZenas, radgan maTi kerpi aris simdidre;

zogi pativmoyvareobis avadmyofuri seniT aris Sepyrobili;

zogs mTavar saqmed xorcieli siamovneba gauxdia; sxvani lo­

saSobao epistole, 1990 w.

Page 282: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

282

Toben, azartul TamaSs misdeven... RmerTi da misi msaxureba

ki aRar axsovT. TviT codnis SeZenis dauokebeli survili,

mecnierul aRmoCenaTa simravle fass kargavs, Tu mas rwmena

da siyvaruli ar gansazRvravs, radgan aseTi codna SeiZleba

didi borotebis momtani gaxdes.

maS, iyaviT brZenni, TavSekavebulni, Tavmdabalni da

RvTismsasoebelni.

zogierTi seqtanturi mimdinareoba wmidanTa Tayvanis­

cemis gamo adanaSaulebs marTlmadidebel eklesias da amas

kerpTayvanismcemlobad gviTvlis.

Cveni pasuxi aseTia: xom gvwams, rom adamianebs SeuZliaT

erTmaneTs locviT Seewion (rasac seqtantebic ar uaryofen),

xom gvwams sulis ukvdaveba da imqveynad maradiuli cxovreba;

da Tu Cven SegviZlia erTmaneTisTvis locva, ratom ar Seu­

ZliaT RvTis winaSe CvenTvis mlocvelni da mvedrebelni

iyvnen: RvTismSobeli deda, wmida nino, wmida giorgi da sxvani.

Tavisi RvawliTa da saTno cxovrebiT maT xom uflisagan gan­

sakuTrebuli madli moipoves da amdenad RmerTi maT Txovnas

ufro ar ismens? ra Tqma unda, es asea.

seqtantebi aseve gangvikiTxaven xatebis gamo. maT ar mo­

swonT, rom xatTan viCoqebT da vemTxveviT mas. sinamdvileSi

Cven Tayvansa vcemT ara ficars an saRebavs, aramed im pirvel­

saxes, romelic gamosaxulia xatze; azrobrivad Cven swored

mas vemTxveviT da mxolod mis winaSe viyriT muxls. xati aris

sarkmeli cisa.

bibliidan viciT, aTi mcnebis momRebel mose winaswarme­

tyvels TviT RmerTma ubrZana taZarSi qerubimebis oqros ori

gamosaxulebis dadgma, rac man aRasrula kidec.

saSobao epistole, 1990 w.

Page 283: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

283

edesis mTavars, avgarozs, ieso qristem gaugzavna Ta visi

xati, xelTuqmnelad saxeldebuli.

istoriidan cnobilia, rom luka maxareblis mieraa

dawerili RvTismSoblis ramdenime xati...

wmidanTa da xatTa saswaulTmoqmedi Zalis mravali

magaliTia cnobili. gavixsenoT Tundac iveriis RvTismSoblis

an „Rirs ars WeSmaritad“ saxeldebuli RvTismSoblis xatis

saswaulebi; gavixsenoT, rogor aRdga mkvdreTiT micvalebuli

wmida elise winaswarmetyvelis Zvlis Sexebisas. es faqti xom

wmida werilSia damowmebuli.

ase rom, marTlmadidebelTadmi wayenebuli braldeba

arasamarTliania da mwvaleblur azrs Seicavs.

mesame mcneba: „ara moiRo saxeli uflisa RmrTisa Senisa

amaosa zeda“.

danaSaulia, roca ubralo da usargeblo laparakisas

RvTis saxels axseneben. kidev ufro didi da mZime codvaa, Tu

RvTis saxeliT tyuilad ificeben. RvTis gmoba, RvTis samar­

Tlis gankiTxva, locvisas ugulisyuroba, aRTqmis darRveva...

yvelaferi es aris mesame mcnebis winaaRmdegi. RvTis saxeli

didi krZalviT da SiSiT unda warmoTqvaT. gaixseneT, Tu rogor

agviwers esaia winaswarmetyveli Tavis xilvas: „ – vixile ufali

mjdari amaRlebuli, zeaRmarTul taxtze, da misi kalTebi

avsebda taZars. TaviT serafimebi edgnen, eqvs­eqvsi frTa esxa

TiToeuls; oriT saxes ifaravdnen, oriT fexebs ifaravdnen,

oriT frendnen... da ambobdnen: wmidaa! wmidaa! wmidaa sabaoT

ufali! misi didebiT savsea qveyniereba“ (es. 6, 1­3).

ai, rogori mowiwebiT msaxureben RmerTs zeciuri Zalebi.

miT umetes Cven meti ridi da Tayvaniscema gvmarTebs.

saSobao epistole, 1990 w.

Page 284: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

284

meoTxe mcneba: „moixsene dRe igi SabaTi da wmida hyav igi,

eqvs dRes iqmode, da hqmne maT Sina yovelive saqme Seni, xolo

dRe igi meSvide, SabaTi, ars uflisa RvTisa Senisa“.

bibliaSi weria, rom RmerTma eqvs dReSi Seqmna samyaro,

meSvide dRes ki daloca igi, akurTxa da saqmisgan daisvena. es

meSvide dRe iyo SabaTi.

qristianebi uqmoben SabaTsac da kvirasac, radgan kvira

ieso qristes aRdgomisa da Cveni xsnis dRea.

meoTxe mcnebis darRveviT scodaven isini, romelnic

am dReebSi ar uqmoben, ar zeimoben. dResaswauli yovelTvis

winadRis saRamodan iwyeba. Tu morwmune xar, am dros yvela

saqme unda datovo da eklesiaSi waxvide, raTa miiRo RvTis

kurTxeva. dResaswaulisa da kviris wirvaze daswreba xom yov­

lad aucilebelia. wirvisas ikiTxeba da igalobeba specialuri

locvebi, romelic didi Zalis mimcemia rwmeniTa da siyvaru­

liT mosulTaTvis.

samwuxarod, dRes xSiria ojaxebi, romelTa wevrebi

gamudmebiT muSaoben, ar ician SabaT­kvira da dResaswauli.

isini, rogorc wesi, ubaraqoni da umadloni arian, radganac

maTze ar aris RvTis locva­kurTxeva.

mexuTe mcneba: „pativi­ec mamasa Sensa da dedasa Sensa, raTa

keTili geyos Sen da dRegrZeli iyo qveyanasa zeda“.

es metad mniSvnelovani mcnebaa. mSoblebis pativisce­

mazea damokidebuli Svilebis keTildReoba. wmida werili

gvaswavlis, Tu ra didi mniSvneloba aqvs ded­mamis dalocvas,

oRond dalocva unda iyos damsaxurebuli, mSoblebis dafase­

biT mopovebuli.

gansakuTrebuli yuradReba sWirdeba avadmyof, xanda­

saSobao epistole, 1990 w.

Page 285: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

285

zmul, dauZlurebul mSoblebs. arada zogierTi Tavidan

iSorebs maT da moxucebulTa TavSesafarSi gzavnis. es saSineli

sisastikea.

mSoblebi wuxan, tirian Svilebis udieri saqcielis gamo,

Tumca umeteswilad TviTon arian damnaSaveni, radgan qris­

tianuli rwmeniTa da siyvaruliT ar gazardes isini.

ded­mamis upativcemulobis mizeziT Svilebi Semdeg sxva­

dasxva avadmyofobiT itanjebian; maT ojaxSi ar aris simSvide

da siyvaruli.

yvelas unda axsovdes: rogorc TviTon eqceoda mSob­

lebs, ise moeqcevian mas misi Svilebi.

mexuTe mcneba aseve gulisxmobs keTil damokidebulebas

ufrosi adamianebis, axloblebis, moZRvrebis mimarT. magram,

Tu mSobeli an nebismieri sxva pirovneba Cvengan RvTis sawi­

naaRmdego saqmis aRsrulebas iTxovs, ara varT valdebulni

davemorCiloT mas.

meeqvse mcneba: „ara kac hkla“.

mkvleloba saSineli danaSaulia. sxvisi sicocxlis xe­

lmyofi scodavs ara marto adamianis, aramed RvTis winaSec,

radgan Cven ara gvaqvs ufleba RvTis mier moniWebuli sicocxle

movuspoT kacs.

am codvis Camdeni adamiani amqveynadac didad dasjilia.

gavixsenoT, pirveli mkvleli, kaeni, romelmac Tavisi Zmis,

abelis sisxli daRvara, adgils ver poulobda axlo blebis

wreSi. amitomac sxvagan gadaixvewa da iq tanjvaSi dalia Tavisi

dReni, xolo am codvis gamo sasjeli mTel mis mo dgmaze gada­

vida. asevea axlac.

mkvlelobis gansakuTrebuli saxea aborti. am dros TviT

saSobao epistole, 1990 w.

Page 286: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

286

deda xdeba mkvleli sakuTari Svilisa. samwuxarod, bevrni ver

grZnoben danaSauls, arada amisTvis mkacrad daisjebian. ra

Tqma unda, daisjeba isic, vinc aborts ake Tebs.

didi codvaa kanoni sikvdiliT dasjis Sesaxeb, radganac

Cven amiT borotebas ki ar vspobT, aramed vamravlebT. „boro­

tebas borotebiT ver gankurnav, – gvarigebs basili didi, – mas

mxolod sikeTiT SeiZleba uwamlo“. humanur, samarTlebriv

saxelmwifoSi ar SeiZleba arsebobdes sasjelis es araadami­

anuri saxe.

saSineli codvaa TviTmkvleloba. igi protestia RvTis

nebis winaaRmdeg da suliwmidis gmobad iTvleba. TviTmkv­

leli, Tu igi fsiqikurad daavadebuli ar aris, sabolood

wariwymeds suls. misTvis locvac ki ar SeiZleba.

fizikuris garda, aris sxva saxis mkvlelobac: Seura c­

xyofiT, crumowmeobiT, dasmeniT, ciliswamebiT... wmida ioane

RvTismetyveli wers: „yovelsa romelsa sZuldes Zmaჲ Tჳsi, igi

kacis­mklveli ars da iciT, rameTu yovelsa kacis­mklvelsa

ara aqus cxorebaჲ“ (1 ioan. 3, 15).

RmerTma yvela daifaros am saSineli codvisagan.

meSvide mcneba: „ara imruSo“.

es mcneba krZalavs arakanonier, danaSaulebriv urT­

ierTobas qalsa da kacs Soris. aq Sedis Semdegi codvebi: siZva,

meZaoba, sisxlis aRreva, garyvnileba, col­qmruli cxovrebis

damaxinjebuli saxeebi...

„siZvaჲ da yoveli ara­wmidebaჲ... nucaRa saxel­edebin

Tquen Soris“ (efes. 5, 3), – gvafrTxilebs mociquli pavle. ada­

mians didi TavSekaveba marTebs; ufali brZanebs: Tu kaci ndomiT

Sexedavs qals, man ukve imruSa Tavis gulSi (maT. 5, 27­28).

arawmida fiqrebi, survilebi, uxamsi simRerebi da xum­

saSobao epistole, 1990 w.

Page 287: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

287

robebi, zedmeti garToba, uzneo sanaxaobani, nayrovaneba,

sasmelis uzomo sma... aris codva, romelic meSvide mcnebis

darRveviTa da mZime danaSauliT mTavrdeba. danaSauls ki

mosdevs RvTis sasjeli.

merve mcneba: „ara iparo“.

aravis aqvs ufleba aiRos is, rac mas ar ekuTvnis. aq Sedis

Semdegi codvebi: qurdoba, anu sxvisi nivTis, sxvisi sakuTre­

bis malulad aReba; Zarcva – sxvisi qonebis ZaliT mitaceba;

mkrexeloba – RvTisTvis miZRvnili, Sewiruli nivTebisa da

saerTod saeklesio qonebis miTviseba an moparva; meqrTameoba,

mevaxSeoba (roca procentiT gascemen fuls), muqTaxoroba...

zogjer qurdebi da damnaSaveni TavianTi saqcielis ga­

marTlebis mizniT saxarebidan iSvelieben im avazakis ma galiTs,

romelic macxovarTan erTad awames da romelic masTan erTad

samoTxeSi moxvda.

avazaki Sewynarebul iqna, radgan sikvdilis win moaswro

monanieba. man mTeli arsebiT igrZno Tavisi ganvlili cxovre­

bis simZime da ganaCenic samarTliani gamoutana Tavs da Tavis

amxanags, romelsac masTan erTad awamebdnen. jvarze gakruli

is miubrunda macxovars da uTxra: „Cuen samarTlad Rirsi,

romeli vqmeniT, moguegebis“ (luk. 23, 41).

imdenad Zlieri iyo masSi sinanuli, rom codviT damZ­

imebuli misi guli ganiwmida da igrZno is, rasac sxvebi ver

xvdebodnen; igrZno, rom mis gverdiT RmerTi ewameboda; amitom

sTxova: „momiჴsene me, ufalo, odes moxჳde sufeviTa SeniTa“

(luk. 23, 42).

da miugo iesom: „amen getyჳ Sen: dRes Cem Tana iyo sa­

moTxesa“ (luk. 23, 43).

es magaliTi naTeli dadasturebaa imisa, rom yvela

saSobao epistole, 1990 w.

Page 288: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

288

codvidan SeiZleba amaRleba da ganwmenda; da rom RvTis mowy­

alebas ara aqvs sazRvari.

mecxre mcneba: „ara cili swamo moyvassa Sensa wamebiTa

cruiTa“.

es mcneba Cvengan moiTxovs simarTlis gziT svlas. mZime

codvad iTvleba: crumowmeoba, ciliswameba, dabezReba, moZmis

gankiTxva...

Rirsi mama antoni didi wers: urCxulis ena nakleb saS­

iSia, vidre ena cilismwameblisa, radgan aseTi kaci Cxubsa da

ganxeTqilebas agdebs mSvidobiT mcxovreb adamianebs Soris,

Tesavs borotebasa da RvarZls axloblebSi, arRvevs erTobas.

vinc aseT pirovnebas saxlis kars gauRebs, TviTonac codvis

morevSi Cavardeba. aseT kacTan urTierToba mkvlelTan urT­

ierTobas niSnavs.

cilismwameblis ena msgavsia gvelis Sxamisa. umjobesic

kia gvelisa da morielis gverdiT cxovreba, vidre cilismwame­

belTan axlo yofna, radganac igi Tavisi seniT sxvasac aavadebs

da isini erTad ganikiTxebian RvTis samsjavroze.

RmerTi mowyalea, magram icodeT, ciliswamebis codva

Znelad Seendoba kacs. amitomac, „nu SegrcxvebaT aseTi adami­

anebisagan ganze gandgomisa, Torem maTi SxamiT Tqvenc daavad­

debiT“ (antoni didi).

meaTe mcneba: „ara guli giTqmides colisaTvis moyvasisa

Senisa, ara guli giTqmides saxlisaTvis moyvasisa Senisa, arca

yanisa, misisa, arca karaulisa misisa, arca yovlisa sacxovarisa

misisa, arca yovlisa misTvis, raica iyves moyvasisa Senisa“.

es mcneba moiTxovs, kmayofilni viyoT Cveni xvedriT,

Cveni mdgomareobiT, raTa xeli ar dagvrios sulis fiTrma –

saSobao epistole, 1990 w.

Page 289: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

289

Surma. Suri pirvel yovlisa zians ayenebs mas, vinc am seniTaa

Sepyrobili.

sxva codva ufro uxeSia da sulSic ise ar Rvivdeba, ro­

gorc Suri, – wers basili didi, – Suri ki ise Wams kacis suls,

rogorc Jangi rkinas... Suri aris wuxili sxvis sikeTesa zeda.

wmida grigol RvTismetyveli ki ase gvafrTxilebs: Suri

wylulia sulisa da sawamlavi misi. igia – erT­erTi yve laze

usamarTlo da, amave dros, samarTliani vneba. usamarTlo

imitom, rom keTilTa simSvides arRvevs, samarTliani ki imi­

tom, rom Sinaganad axmobs mas, vis sulSic budobs.

Cven ganvixileT aTi mcneba, raTa erTxel kidev gvegrZno

maTi sidiade da aucilebloba TiToeuli CvenganisaTvis. es

mcnebebi ekuTvnis mTel msoflios da isini, iseve rogorc Ses­

aqmis aqti, Sedegia RvTaebrivi siyvarulisa.

zogjer kiTxuloben – rad Seqmna RmerTma qveyana, sadac

amdeni usamarTloba da mwuxarebaao?

RmerTi siyvarulia. mas ar SeuZlia iyos martoobaSi.

siyvaruli eZebs sxvas, rom uyvardes da surs, TviTonac iyos

sxvisagan Seyvarebuli.

amitomacaa Sesaqmis aqti RvTaebrivi bunebis gamovline­

ba.

rac Seexeba usamarTlobas, igi modis ara RvTisagan,

aramed adamianisagan. adamians aqvs moniWebuli Tavisufali

neba, sikeTisa da borotebis qmnis sruli SesaZlebloba, arCe­

vanis ufleba. winaaRmdeg SemTxvevaSi is uflis xelSi ubralo

manqana, iaraRi iqneboda.

mTavaria Cven gadavwyvitoT, ras vamjobinebT: sikeTis

viwro, eklian, magram gadamrCenel biliks, Tu codvis farTo

saSobao epistole, 1990 w.

Page 290: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

290

gziT svlas. zogjer isic Wirs, gaarkvio ra aris codva da ra

– madli. amitomac SesTxovs RmerTs solomon brZeni: moaniWe

Sens morCils guli gonieri, rom sikeTe gaarCios borotebi­

sagano (3 mef. 3, 9).

gulis sibrZne mcnebaTa dacviT moipoveba; magram um­

Tavresi maT Soris aris SiSi uflisa.

„SiSi uflisaჲ – dasabami sibrZnisaჲ“ (fsalm. 110, 10).

„SiSi uflisaჲ – dasabami sikeTisaჲ“ (wmida isaak asuri), – br­

Zaneben wmidanni.

es SiSi gansxvavdeba adamianuri SiSisagan. igia rwmenasa da

siyvarulze dafuZnebuli grZnoba; grZnoba, romelic pirovne­

bas gadaarCens codviTi midrekilebebisagan da Ri rsyofs mas

RvTaebriv siyvarulTan erTad gaxdes mo na w ile kacobriobis

xsnisa. amisTvis gaiRo RmerTma udidesi msxverpli: „Zeca Tჳsi

mxolodSobili mosca mas (sofels), ra ჲTa yovelsa romelsa

hrwmenes igi, ara warwymdes, aramed aqundes cxorebaჲ saukunoჲ“

(ioan. 3, 16).

Ze RvTisa, ieso qriste, movida CvenTan, raTa, rogorc

erTi filosofosi wers, naTlad dagvenaxa da mkveTrad Se g­

vegrZno Cveni sisuste, Cveni uZlureba yvelaze umniSvnelo sa­

kiTxebSic ki, da davlodebodiT gamowvdil xelebs, romelic

fexze dagvayenebda.

macxovari iSva, xsnis gza ganaTda. maS, SevimosoT misi

rwmeniT da misi madliT, „rameTu yoveli romeli Sobil iyos

RmrTisagan, sZlevs sofelsa da ese ars Zlevaჲ, romliTa

sZlevs sofelsa sarwmunoebaჲ Cueni“ (1 ioan. 5, 4).

qriste iSva – adidebdeT mas!

qriste zeciT gardamoxda – miegebeT!

saSobao epistole, 1990 w.

Page 291: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

291

siyvaruliT gilocavT yvelas qristes Sobis diad dR ­

esaswauls. SevsTxovT RmerTs, sulierad fexze dadges sa ­

qarTvelo; viyoT erTobiT RmerTTan da erTmaneTTan „vi xa­

rebdeT da viSuebdeT da mivsceT mas didebaჲ, rameTu mo vida

qo rwili kravisaჲ“ (gamocx. 19, 7).

CvenTan ars RmerTi!

qristes Soba

Tbilisi, 1990 w.

saSobao epistole, 1990 w.

Page 292: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 293: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

293

saaRdgomo epistole1990 w.

yovelTa qarTvelTa, mkvidrTa saqarTveloჲsa

da samSoblos sazRvrebs gareT mcxovrebTa:

„madli uflisa Cuenisa ieso qristesi da

siyvaruli RvTisa da mamisa da ziareba sulisa

wmidisa iyavn Tqven yovelTa Tana“, amin.

ristes mier sayvarelno Zmano da dano,

qriste aRdga!

„Rame igi gangueSora, da dRe Semogueaxla; ganviSorneT

ukue saqmeni bnelisani da SevimosoT saWurveli naTlisaჲ“

(rom. 13, 12);

paseqi qristesi Zvel dros momxdari saswaulis gaxseneba

Page 294: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

294

ki ar aris, aramed realuri Sexvedra aRdgomil macxovarTan;

es aris sixaruli, romelsac mxolod morwmune grZnobs da

ganicdis; es aris sixaruli, adamianis gu lSi dautevneli. misi

madliT aRvsili yvelas siyvaruliT gilocavT:

qriste aRdga!

aRdga mSvidoba da naTeli soflisa; aRdga sibrZne da

WeSmariteba, aRdga meore adami – RmerTi vnebuli, ufali uf­

lebaTa. sxeuls gayrilma misma yovladZlierma sulma Semusra

sakrvelni sikvdilisa, bWeni jojoxeTisa da Tavis morwmu­

neT gauxsna winaparTa codvis mizeziT daxSuli kari cisa da

samoTxisa.

qriste „mieca codvaTa CuenTaTჳs da aRdga ganmarTleb­

isa CuenisaTჳs“ (rom. 4, 25); vemsgavsoT qristes, rameTu Cveni

xsnisaTvis msgavs Cvenda iqmna; ganvRmrTdeT, rameTu igi Cveni

mizeziT gankacda; Tavi daimdabla, raTa Cven aRvemaRlebineT;

sofels warudga Rataki, raTa Cven gavemdidrebineT; iqmna

Seuracxyofili, raTa Cven ganvedidebineT; iyo satanjveliT

gvemuli, raTa Cven Zlevaჲ mogvepovebina; mokvda, rom gam­

ovexseniT; aRdga, rom qvesknels STacvivnulni zecis simaRles

vziarebodiT (grigol RvTismetyveli).

nawilobriv mainc rom vigrZnoT macxovris mier gaRe­

buli msxverplis sidiade da Cvendami misi usazRvro siyvaru­

li, sakuTar sulSi unda CavixedoT; TiToeulma cal­calke da

yvelam erTad unda ganvicadoT Cveni sisusteni, vamxiloT Cveni

codviTi midrekilebani, raTa marTal mezveresaviT guliT

SevTxovoT Semoqmeds: RmerTo, milxine me codvils, da im

saaRdgomo epistole, 1990 w.

Page 295: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

295

mezveresaviT miviRoT Sendoba da miteveba codvaTa CvenTa.

diax, dRes Cveni movaleobaa, Tvali gavusworoT real­

obas. SevCerdeT da vidre xvalisken mimaval gzas sabolood

davadgebodeT, davfiqrdeT, vin viyaviT da rad viqeciT. da­

v fiqrdeT, rogor vipovoT sakuTari Tavi, saiT gvibiZgebs

in stinqti da sinamdvileSi ki sad aris is erTaderTi gadamr­

Ceneli biliki, romelsac Cveni suli daeZebs?

Cvens erovnul arss, Cvens erovnul mTlianobas, ro gorc

brZanebs wmida ilia marTali, sami mZlavri fesvi asazrdoebs:

sakuTari miwa, qristianoba da ena qarTuli. maT TvalisCiniviT

unda gavufrTxildeT, radgan Tu qarTvelTa Soris daikarga

grZnoba da gancda am WeSmaritebisa, im gadamrCenel biliks

verasodes mivagnebT.

saaRdgomo epistoleSi minda Sevexo Cveni dRevandelo­

bis zogierT mtkivneul sakiTxs.

samwuxarod, warsulma wlebma Cvens azrovnebas fsi­

qologiuri rRvevis daRi daasva; misi mizani iyo adamianis

arsidan RvTis gandevna da misi adgilis dakaveba. amitom

yvelaferi, rac aRniSnul princips ar emorCileboda, ide­

ologiisTvis miuRebeli iyo. ar sWirdeboda mas demokratia,

siyvaruli, Tavisufleba, WeSmariteba... rwmenisa da inteleqtis

uaryofam ganapiroba msoflmxedvelobisa da zogadadami­

anuri mrwamsis rRveva; sinaTlis adgilas ga mefda sibnele,

siyvarulis adgilas – siZulvili, codnis magivrad – umecreba,

RvTis nacvlad – urwmunoeba. zneoba da sulieroba ise dainTqa

mkvdrad naSobi ideologiis sqemaSi, ise gailia da gaferm­

krTalda, verc ki vigrZeniT, rodis davkargeT igi. adamiani

iqca momavlisTvis metad saSiS manqanad, avtomatad.

saaRdgomo epistole, 1990 w.

Page 296: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

296

Cveni dabali sulierobis maniSnebeli bevri magaliTia,

bevri faqtia.

riT SeiZleba avxsnaT, Tu ara amiT, qarTvelis mimarT

qarTveli adamianisve daundobeli sisastike? Cveni Svilebi

Cven Tvalwin erTmaneTs xocaven iseTi RvarZliT, iseTi game­

tebiT, romliTac qristiani kaci samSoblos mtersac ki ar

gawiravda.

anda saidan modis Cveni dauokebeli survili, gamos­

woreba daviwyoT sxvisiT da ara Cveni TaviT? ratom vxedavT

sxvis nakls da sakuTars ki ar vamCnevT, ratom vxedavT sxva

adamianSi mxolod „savles“ da imas ki ar vfiqrobT, rom ufals

ZaluZs „savle“ aqcios „pavled“, codvili – wmindanad, boroti

– keTilad. ampartavneba Cveni xSirad iqamdec ki midis, rom am

gardaqmnasac ver vitanT; gvSurs, gvinda, adamiani, romelsac

Cven ase mkacrad vakritikebdiT, ganvikiTxavdiT, samudamod

boroti darCes. gvaviwydeba macxovris erT­erTi mTavari mc­

neba: RvTisa da moyvasis siyvaruli. es Tu axlavs kacs, maSin

igi mimtevebelicaa. zogierTi ki isea gaborotebuli, Tvlis,

TiTqos mimteveblobam daRupa saqarTvelo.* aseT pirovnebaSi

dakargulia ara marto qristianuli suli, aramed adamianuric.

unda gvaxsovdes sityvebi wmidisa basili didisa: boroteba

borotebiT ar ikurneba, mas siyvaruliT uwamleb mxolod.

qristianul rwmenaze da siyvarulze dafuZnebulma mimte­

veblobam ki ar dagvRupa, gadagvarCina.

Cveni eris winaSe didi problemebi dgas. mdgomareoba

rTuldeba da uaresdeba imiTac, rom qarTvelTa Soris ar

aris Tanxmoba, metic, xSirad mtrobaa, rac gansakuTrebulad

gamovlinda Tanamedrove politikuri cxovrebis fonze.

saaRdgomo epistole, 1990 w.

* მიმტევებლობა და უპასუხისმგებლობა სხვადასხვა ცნებაა.

Page 297: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

297

mravalpartiuloba SesaniSnavi da namdvilad demokra­

tiuli saxelmwifoebrivi wyobaa, magram mas xom unda keTilad

gamoyeneba; iseT saxelmwifoebSi, sadac demokratia da par­

tiebis simravle ukve saukuneobiT arsebobs, gamomuSavebulia

kamaTis eTika. CvenTan ki es arc iyo da arc aris. Cveni sulieri

da kulturuli done imdenad dabalia, rom kamaTis dros gad­

avdivarT erTmaneTis Seuracxyofaze, muqaraze, ar veridebiT

arc cocxals, arc mkvdars. jer kidev Zveli romaelebi ambobd­

nen: micvalebulze an kargi unda Tqvan, an araferio. Cven ki

warmarTebis donemdec ver avmaRlebulvarT. cudis Tqmas ar

vjerdebiT, mkvdrebs saflavebSic aRar vayenebT.

dadga dro ufrosi Taobis jer arnaxuli daundobeli

lanZRvisa im sababiT, TiTqos man daRupa saqarTvelo.

is ki gvaviwydeba, rom XIX­XX saukuneebSi Cveni eris cx­

ovrebaSi momxdari faqtebi Sedegi iyo swored qarTvelTa

sulieri donis dakninebisa, sulmokleobisa, urTierTmtro­

bisa... da rom winaparTa es nakli CvenSicaa; Cvenc monani varT

am simdablisa, Tavi ki ucodveli gvgonia. sakiTxavi isicaa,

maT adgilas gana Cven ukeTesni viqnebodiT: gavuZlebdiT ki im

wlebis simZimes?

saerTod Cven gvaviwydeba, rom codva unda gvZuldes,

magram codvis Camdeni adamiani, rogorc borotis sacodavi

iaraRi, unda gviyvardes da gvebralebodes. igi ki ar unda

moviZuloT, aramed davexmaroT mas naklis daZlevaSi. mo­

Zmis mxilebas ki siyvaruli unda edos safuZvlad, Torem igi

moyvasis siZulvilsa da mtrobaSi gadaizrdeba da ufro didi

borotebis saTaved iqceva. nebismieri partiis wevrsa Tu upar­

tioSi, xandazmulsa Tu WabukSi mteri ki ara, Cveni mama, deda,

saaRdgomo epistole, 1990 w.

Page 298: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

298

da, Zma, megobari unda davinaxoT da am TvalTaxedvidan unda

vizrunoT cxovrebis gamosasworeblad.

RmerTi iTxovs Cvengan Sendobas sxvaTa, raTa mas mieces

saSualeba iyos mowyale Cvendami; da Tu ar SegviZlia mowyale

viyoT SeuracxmyofelTadmi, rogorRa vTxovT ufals Sewevnas,

rogorRa vambobT: „momiteven Cven Tananadebni Cve nni, viTarca

Cven mivutevebT TanamdebTa maT CvenTa“, gana Cven codvebiT

yoveldRiurad ar SeuracxvyofT RmerTs?! ratom viTxovT

misgan lmobierebas, roca Cven ulmobelni varT?! da Tu vap­

atiebT moyvass Secdomebs, nu vifiqrebT, rom keTilni varT mis

mimarT; sikeTes Cven mxolod sakuTar Tavs vukeTebT.

gonierni maSin viqnebiT, Tu saqmis keTebas daviwyebT ara

lanZRviT, aramed erTmaneTis gverdSi amodgomiT, er T ma neTis

mosmeniT, urTierTgagebiT, kargi ideebis gaziarebiT.

sxva gza ar arsebobs; sxva gza damRupvelia.

vfiqrob, saswrafod unda gaimarTos yvela partiisa da

sazogadoebis warmomadgenelTa kreba, romelic gamoimuSavebs

partiebis kamaTis eTikis kanonebs, romlis dacvac aucilebeli

iqneba yvelasTvis.

cnobili faqtia, adamianebi naklebad iziareben sxvaTa

Sexedulebebs, magram roca ecnobian maT azrebs da Tavisas

adareben, xSirad Sesabamisi cvlilebebi SeaqvT Tavis moqmede­

basa da mimarTulebaSi.

amitomac, Tu gvinda, rom erTiani gonivruli azri Ca­

moyalibdes, CvenTvis miuRebeli poziciebic legaluri unda

gavxadoT, Tanaxma unda viyoT, rom presis saSualebiT isini

sajaro da naTeli gaxdes mTeli sazogadoebisaTvis.

sxvadasxva azri erTmaneTze moaxdens gavlenas. isini

saaRdgomo epistole, 1990 w.

Page 299: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

299

dauaxlovdebian, Seavseben, miizidaven erTmaneTs da saboloo

jamSi xels Seuwyoben poziciaTa urTierTgagebas, konsolida­

cias.

imisTvis ki, rom gavecnoT sxvaTa Sexedulebebs, ganvsaj­

oT da ganvsazRvroT momavlis mimarTuleba, dro gvWirde­

ba; miuxedavad imisa, rom sulsa da xasiaTSi gvizis siCqare,

sulswrafoba unda daviokoT, xom faqtia, roca vCqarobT, bevr

Secdomas vuSvebT.

yovelive aqedan gamomdinare, mimaCnia, rom mitingebisa

da gaficvebis saxiT evropidan Semosulma protestis Tu azris

gamoTqmis am formam dro moWama; xalxi SeeCvia mas, da iRala

da ukureaqcia gaCnda.

sasurvelia, yvela partiis monawileobiT Seqmnil kom­

petentur organosTan Camoyalibdes „ideaTa banki“, romelic

ganixilavs yvela wamoWril sakiTxsa da winadadebas, mTeli

samarTlianobiT gansjis maT da sabolood daasabuTebs ama Tu

im azris siswores an umarTebulobas.

organos gadawyvetilebas unda daeTanxmos ideis Se­

momtani.

organos ganaCeni aucileblad unda Sesruldes.

me imedis TvaliT vuyureb momavals. amis safuZvels gvaZ­

levs Tundac 19 marts momxdari faqti. am dRes imZlavra CvenSi

miZinebulma siyvarulma, SeerTda daqsaqsuli qarTuli suli,

sinanulis madliT ganibana da Tanadgomisa da TanagrZnobis

surviliT aRvsili erTgulebis ficiT wardga RvTis winaSe

sionis taZarSi. RmerTma isminos maTi, RmerTma dalocos da

Sekras saqarTvelo.

unda gvaxsovdes, mteri uZluria, Tu Cven erTad viq nebiT.

saaRdgomo epistole, 1990 w.

Page 300: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

300

man ar unda gamonaxos moRalate Cven Soris. mteri dResac ar

gvaklia, magram uflisa da RvTismSoblis dedobriv kalTas

mindobilni, maT Cven esaia winaswarmetyvelis sityvebiT miv­

marTavT: „TiviT orsulno, Calas dabadebT; cecxlia Tqveni

sunTqva, Tqveniv SemWmeli“ (es. 33, 11).

xvalindel dReze fiqri gansazRvravs Cvens gansa­

kuTrebul mzrunvelobas axalgazrdebze; es sworia, magram

ufro meti yuradReba mozard Taobas unda mivaqcioT.

dRes gansakuTrebuli misia ekisrebaT qarTvel dedebs.

maT unda SeZlon cxovrebis gaukuRmarTebuli wesis Secvla.

maT akvnidanve unda Caunergon Svilebs RvTisa da moyvasis

siyvaruli, erTgulebis, TanagrZnobis unari...

cxovreba ise rodia mowyobili, aravisTan Segeqmnas

konfliqti, aravis awyenino an aravin gawyeninos. Cvens Svilebs

unda SeeZloT moTminebac, Sendobac, gatanac. es imas ki ar niS­

navs, TiTqos maT ar unda vaswavloT Rirsebis dacva. magram

maT Rirseba Rirseulad unda daicvan, ara laCruli gziT:

kacis kvliT, borotebiT, daundoblobiT, aramed simarTliT,

mSvidobiT, urTierTpativiscemiT.

movuxmoT sibrZnesa da siyvaruls, rameTu sibrZne ma­

rtooden siyvarulSia.

aseve sagangebo yuradReba unda mieqces skolebs.

aSS­dan saqarTveloSi Camosul moswavleTa erTi jgu­

fis xelmZRvaneli miambobda, rom isini kolejebSi gegmiT

gaTvaliswinebuli sagnebis garda bavSvebs aswavlian Cxubisa

da usiamovnebis Semdeg maswavleblebisa da mSoblebis Cau­

revlad Serigebis sxvadasxva gzas; aswavlian sikeTis qmnas,

mimteveblobas, gaWirvebulis daxmarebas, Sromis pativiscemasa

saaRdgomo epistole, 1990 w.

Page 301: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

301

da siyvaruls. Cven ki amaze arc gvifiqria. Cven vaswavliT, vin

aris klasobrivi mteri da rogor movspoT igi.

sasuliero seminariasa da akademiaSi ikiTxeba sagani,

romelsac „zneobrivi RvTismetyveleba“ ewodeba. Tu RvTis­

metyveleba jer kidev miuRebelia Cvens skolebSi, zneoba xom

aucilebelia. sagans davarqvaT „zneobrivi kultura“ da Sevi­

tanoT igi skolis programaSi.

dRes bevrs laparakoben Tanamedrove pedagogikis na ­

klze. gamoTqmulia mravali mosazreba, SemuSavebulia pr o ­

grama... magram imas ki aravin dakvirvebia, rom pirveli kl ­

a sidan damamTavrebel klasamde erT skolaSi moswavleTa

sw o rad aRzrda SeuZlebelia; rom absurdi da udidesi danaS­

a ulia, roca pirvelklasels vaiZulebT, TiTqmis imdenive

xans ijdes gakveTilze mobilizebuli, ramden xansac vTxovT,

vT qvaT, meaTe klasis moswavles. swavlebis aseTi formiT xom

bavSvs Zalauneburad robotad vzrdiT.

ymawvilis datvirTva Tavdapirvelad msubuqi form­

iT, vTqvaT 5 an 10 wuTiT unda daviwyoT. Semdeg ki nel­nela

gavzardoT dro, rom is sibejiTes TandaTan SeeCvios. swavlebis

procesSi Cveni is naklic unda gaviTvaliswinoT, ro m qarTve­

lebs gvaxasiaTebs saqmis kargad dawyeba, magram damTavreba ki

gviWirs, ar gviyvars misi bolomde miyvana. amitom bavSvs ra

xnis ganmavlobaSic davsvamT gakveTilze, iseTi davaleba unda

mivceT, rom im droSi aucileblad Caetios, daasrulos igi an

saqmis garkveuli nawili mainc, rom mas gamoumuSavdes dawyebu­

lis aucileblad damTavrebis survili da moTxovnileba.

albaT, yvelaze sasurvelia, skolebi daiyos klasebis

mixedviT: erTi skola iyos pirveli klasebisaTvis, sxva –

saaRdgomo epistole, 1990 w.

Page 302: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

302

meore klasebisaTvis da a.S. anda erTi skola dawyebiTi klase­

bisaTvis, meore – mozardTaTvis da a.S., samwliani Su alediT

TiToeuli.

bolo wlebis mRelvarebam dagvanaxa, rom Cveni moqme­

deba ZiriTadad grZnobebsa da emociebzea dayrdnobili da

rom goneba ar akontrolebs mas. emociuroba kargia, igi Cveni

Tv i sebaa, magram ar aris sakmarisi. gvaklia Rrma analizis

un ari.

saerTod, unda iTqvas, rom Tanamedrove adamianis az ro­

vneba zedapirulia, moklebulia Rrma gansjas, rasac me cnierebi

radios, televiziis, presis, kinos, Teatrisa da in formaciis

sxva saSualebebis simravliT xsnian. kaci ver as wrebs yvelaf­

ris aRqmas, amitomac misi goneba swrafad ga dadis erTi sagni­

dan meoreze.

migvaCnia, rom am xarvezis gamosworeba SegviZlia, Tu

Se iqmneba I klasidan damamTavrebel klasamde saskolo kursi

Rr ma azrovnebis swavlebisaTvis, sadac gamoyenebuli iqneba

Rv Tismetyvelebis, logikis, fsiqologiis, filosofiis, an ­

T ropologiis... monapovari, Cveni eris sulieri da inte l e­

q tualuri potenciali (Teoriuli masala aucileblad ma ga­

liTebiT unda iyos ganmtkicebuli).

Rrma azrovnebasTan ziareba bavSvs metad gauadvilebs

sxva sagnebis aTvisebas. amasTan, Cven aRvzrdiT namdvilad

Wkvian axalgazrdebs, romlebic icxovreben da imoqmedeben ara

mxolod emociebiT, Tavisufalni iqnebian maqsimalizmisagan

da Cvenze ufro gonierad, rwmeniT da simarTliT warmarTaven

cxovrebas.

qristes aRdgomis naTeli moicavs mTel samyaros. misi

madliT niSandebulni unda ganvTavisufldeT codvisagan,

saaRdgomo epistole, 1990 w.

Page 303: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

303

raTa veziaroT WeSmaritebas; Tu ar ganviZarcveT sxeuli Zveli

adamisa da ar SevimoseT qristes samosiT, maradiuli sikvdil­

isaTvis gavwiravT Tavs.

magram iesom xom Semusra sakvrelni sikvdilisa, – iki­

Txavs zogi.

sikvdili sami saxisaa: fizikuri, sulieri da maradiu­

li.

macxovarma Cven sulieri da maradiuli sikvdilisagan

gvixsna; gvixsna suliwmidis ganSorebisa da maradiuli satan­

jvelisgan. man Tavisi sisxliT da xorciT gamoisyida pirvelqm­

nili codva da amiT morwmuneTaTvis sasufevlis kari SeaRo.

„me var aRdgomaჲ da cxorebaჲ, – brZanebs ufali, – ro­

melsa hrwmenes Cemi, mo­RaTu­kudes, cxondesve. da yoveli,

romeli cocxal ars da hrwmenes Cemi, ara mokudes igi uku­

nisamde“ (ioan. 11, 25­26). aRdgomili macxovari aris utyuari

mtkiceba imisa, rom WeSmariteba sZlevs sicrues, sikeTe – boro­

tebas, siyvaruli – siZulvils, sicocxle – sikvdils.

maS, davflaT Cveni codviTi midrekilebani da SevudgeT

qristes; masTan erTad movkvdeT, raTa masTan erTad aRvdgeT

da vididebodeT masTan erTad.

gixarodeT, „rameTu ufalia Cveni msajuli, ufalia Cveni

rjulmdebeli, ufalia Cveni meufe; is gadagvarCens“ (es. 33,

22).

gixarodeT, qriste aRdga!

aRdgomilma macxovarma daglocoT da gagaZlieroT.

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1990 w.

saaRdgomo epistole, 1990 w.

Page 304: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 305: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

305

saSobao epistole1991 w.

saqarTvelos wmida marTlmadidebeli eklesiis

sulier Svilebs:

„ase ambobs ufali, Seni Semqmneli... nu geSinia,

radgan me gixseni Sen, Seni saxeliT mogiwode,

Cemi xar Sen. roca wylebs gadaxval, SenTan viqnebi

da mdinareebi ar wagiReben. roca cecxlSi Sex­

val, ar daiwvebi da ali ar mogekideba, radgan

me var ufali, Seni RmerTi... Seni macxovari“

(es. 43, 1­3).

vTismoyvareno RvTivkurTxeulno Svilno saqarTve­

los marTlmadidebeli wmida eklesiisa, mSvidoba Tq­

v enda da sixaruli RvTisa – mamisa da Zisa da sulisa wm idisa,

Page 306: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

306

romelsa Svenis dideba da Tayvaniscema ukuniTi ukunisamde,

amin.

gasaocari simdabliT warudga sofels ufali Cveni.

Cv eulebrivi adamianuri samyoflis Rirsic ar gaxda igi. be­

Tlemis gamoqvabulma da bagam Seikedla da gaaTbo Ze Rv T i­

sa.

angelozTa dasi mis qveynad movlinebas Sexvda sazeimo

galobiT: „didebaჲ maRalTa Sina RmerTsa da queyanasa zeda

mSჳdobaჲ da kacTa Soris saTnoebaჲ“. am dros ki sofeli, rom­

lis xsnisTvisac ganxorcielda ieso qriste, ugrZnobi darCa

aRsrulebuli diadi saidumlos, RvTis Sobis mimarT. oden

ciurni mnaTobni iyvnen mowmeni ucxo saswaulisa, mxilvelni

axladSobili macxovrisa.

da gamoCnda uCveulo varskvlavi, romelmac uwinamZRvra

da beTlemis gamoqvabulTan miiyvana mogvni bagaSi mwoli RvTis

Tayvaniscemad.

sidiade da Tavmdabloba – ra gaugebari da Seu Tav se­

belia isini Cveni azrovnebisaTvis. arada aucilebelia Cavwv­

deT am sityvebis azrs da ara marto gavicnobieroT igi, aramed

vi cxov roT am suliskveTebiT, raTa SevZloT mivegeboT Cvenken

momaval macxovars.

Tqven ikiTxavT: mivegeboT, magram riT? oqroTi, gun­

drukiTa da muriT?

sWirdeba ki ufals codviT damZimebuli Cveni sasaxleebi

da qalaqebi, sxvaTa sikvdilisa da mwuxarebis fasad SeZenili

Cveni qoneba an Cveni codna, maRali Tanamdeboba?

ara, mas mxolod rwmeniTa da siyvaruliT gamTbari Cv­

e ni wminda guli surs, raTa daivanos iq da arasdros gangvSo­

rdes.

saSobao epistole, 1991 w.

Page 307: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

307

Zveli romauli gamonaTqvamia: „mived, vnaxe, gavimar­

jve“. zogs miaCnia, rom Rrma azriT savse es sami sityva romis

imperatorebis mimarT iyo Tqmuli. vfiqrob, igi TiToeul

Cvengansac exeba.

yoveli Cvengani RvTis nebiT movida amqveynad, raTa

ixilos igi, sarwmunoebiT sZlios wuTisoflis gansacdeliT

savse cxovrebas da gamarjvebuli sufTa guliT warudges Semo­

qmeds.

diax, Cveni amqveyniuri yofa raRac diadisa da mara­

diulis karibWea. miwieri cxovreba rTuli, winaaRmdegobebiT

savse da mravalferovania. am mcire droSi unda movaswroT

samyaros realuri saxis danaxva, misi sworad aRqma da, rac

mTavaria, SevZloT sakuTari Tavis Secnoba. xedavde Sens Tavsa

da samyaros ara erTmaneTisagan gancalkevebulad, aramed

erTmaneTSi: Sens Tavs – samyaroSi da samyaros – SenSi, – ai, ras

unda veswrafodeT Cven.

Tavis Secnoba, upirveles yovlisa, CvenSi dabudeb uli

sicruisa da tyuilis aRmoCeniT unda daviwyoT. unda davinaxoT

yovelive araWeSmariti, farisevluri, romelic borkilad

adevs Cvens suls; unda davinaxoT Cveni ampartavneba da egoiz­

mi, romelic yoveli fexis nabijze Tan gvdevs da gvibiZgebs

mravali codvis qmnisaken. am codviT savseni advilad gavcemT

megobars, vRalatobT swor ideas, romelsac wlobiT mivyve­

bodiT, vRalatobT WeSmaritebas...

da Tu gamosworebis survili gvamoZravebs, Tavmdablo­

biT unda SevimosoT. mxolod igi sZlevs ampartavnebas.

wmida makari didis cxovrebaSi vkiTxulobT: erTxel,

roca wmida makari Waobiani adgilidan palmis totebiT xelSi

Tavisi senakisken midioda, gzad eSmaki Sexvda, romelsac celi

saSobao epistole, 1991 w.

Page 308: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

308

mihqonda. eSmaki Seecada celi wmidanisaTvis daertya, magram

ver SeZlo da gabrazebulma uTxra: didia Zala Seni, makari.

me arafriT SemiZlia Seni vneba. rasac Sen akeTeb, mec imaves va­

keTeb; Sen marxulob, me sul ar vWam; Sen fxizlob, me saerTod

ar mZinavs; mxolod erTi ramiT mjobixar.

– riT? – hkiTxa wmidanma.

– TavmdablobiT. Seni Tavmdablobis gamo me ar maqvs

Zala Sens sawinaaRmdegod.

da roca Rirsma mamam xelni aRapyro, demoni uCinar

iqmna.

msgavsi sulieri simaRle mxolod didi sulieri Sro­

miT, gamudmebuli TviTdakvirvebiT, amqveyniur sacdurTa da­

TrgunviTa da didi sarwmunoebiT miiRweva.

xSirad adamiani ver umklavdeba wuTisoflis amao yo fas,

mis mier SemoTavazebul sxvadasxva kolizias; mravalferovani

arCevanis SesaZlebloba, urTierTgamomricxav garemoebaTa

Tavmoyra, gza farTo da gza viwro... abnevs mis cn obierebas.

Tu pirovneba WeSmariti sarwmunoebiT ar cxovrobs, misi

interesebi miwieri da mswrafwarmavali survilebiT ganisaz­

Rvreba, gzac misi aris farTo da damRupveli misi ukvdavi su­

lisTvis.

rodesac wmida mefe daviTis Semdeg misi Ze, solomoni,

avida samefo taxtze, ufals man, upirveles yovlisa, sibrZne da

goniereba SesTxova. „da uTxra ufalman solomons: raki gulSi

es gqonda da ar iTxove simdidre, qoneba, dideba, Seni mtrebis

suli da arc xangrZlivi sicocxle iTxove, aramed mxolod

codna gamomTxove samarTavad Cemi erisa, romelzedac me gag­

amefe, geZleva sibrZne da codna. iseT simdidres, qonebasa da

saSobao epistole, 1991 w.

Page 309: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

309

didebas moganiWeb, romlis msgavsi arc Sens winamorbed mefeebs

hqondaT da arc Sens Semdeg eRirseba vinmes“ (2 neSt. 1, 11­12).

diax, TiToeuli CvenganisTvis aucilebelia RvTivboZe­

buli sibrZne da goniereba, raTa SevZloT davinaxoT sakuTari

Tavi da samyaro iseTi, rogoric is sinamdvileSia, davinaxoT

isic, risi daTmobac SesaZlebelia da isic, rac unda davicvaT

mtkiced; kargad unda davfiqrdeT, ra vakeToT, ras veswrafoT,

rogor gavimarjvoT.

upirvelesad Cveni adgili unda vnaxoT cxovrebaSi da

ganvsazRvroT saxe Cveni saqmianobisa.

rodesac specialobas virCevT, pasuxi unda gvqondes

ki T xvebze: visTvis iqneba saWiro es saqmianoba, migviyvans igi

RmerTamde, aqvs mas maradiuli Rirebuleba?

dRes, marTalia, cocxlebi varT, magram, ar vuwyiT, ra

gvelis xval. RmerTi Cvengan elodeba Cveni daniSnulebis aR­

srulebas. Cveni maradiuli cxovreba damokidebulia imaze, Tu

dRes ras vakeTebT da rogor vakeTebT, vzrunavT Tu ara Cveni

sulieri amaRlebisaTvis.

yovel epoqas Tavis Sexeduleba aqvs adamianze. adamians

xan aamaRlebdnen, xan – daamdablebdnen, xan – aRmerTebdnen.

droni icvlebian da Cvenc vicvlebiT masTan erTad, magram um­

Tavresi – xateba RvTisa – ucvleli rCeba CvenSi da igi imdenad

Zlieri da ganmsazRvrelia, rom SeuZlia mTlianad Secvalos

pirovneba, Tu, ra Tqma unda, mas amis survili aqvs.

harmoniuli Serwyma gonebisa da gulis SesaZleblo b ebisa

exmareba adamians sulier, inteleqtualursa da ku lturul

srulyofaSi, Tavis SecnobaSi. aseve udidesi mniSvneloba aqvs

bibliis Seswavlas.

saSobao epistole, 1991 w.

Page 310: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

310

biblia aris erTaderTi wigni kacobriobisa, romelic

warmogvidgens adamians iseTs, rogoric iyo da aris saerTod:

dacemuli da aRmdgari, aRmdgari da dacemuli; gviCvenebs mis

didebul da sust mxareebs. biblia ar pirferobs da arc am­

cirebs pirovnebas, aramed warmogvidgens mas iseTs, rogoradac

xedavs adamians misi Semoqmedi RmerTi, yovlis mxilveli.

biblia xsnis Cveni sulis ufaqizes Sreebs, TvalnaTliv

gviCvenebs Sedegs codvisa da borotebisa, Sedegs siyvaru lisa

da sikeTisa, gviCvenebs maradiul da warmaval Rirebule­

bebs.

vinc dakvirvebiT kiTxulobs wmida werils da sarw mu n­

oebiT cxovrobs, man icis, rom maradiulisaTvis ucxoa si xarbe,

iq ar aris ganyofa Cemsa da Sen Soris. is xedavs, rogor Sorde­

ba yovelive saukeTeso, keTilSobiluri xarb, TavisTavis moy­

vare suls, romelic martodmarto iwvis da u kmayofilebeli

egoizmis cecxlSi; es jojoxeTuri wva ar Se iZleba dausrule­

blad gagrZeldes. bolos da bolos ife rfleba TviTon ada­

miani, misi sindisi da samaradisod iRu peba suli misi.

aseTi adamianebi viwro interesebiT cxovroben. maTTvis

ucxoa amaRlebuli grZnobebi. WeSmaritad, diadi aRmoCenebis

sixaruli arasodes eZleva maT, vinc cdilobs igi Tavisi in­

teresebisa da keTildReobisaTvis gamoiyenos. da piruku, is,

vinc iviwyebs Tavisas da sxvebze zrunavs, zrunavs maSvralTa

da tvirTmZimeTa, avadmyofTa, obolTa da saerTod gaWirve­

bulTaTvis, sanacvlod iRebs iseT sixaruls da RvTis iseT

wyalobas, romelsac ver Seedreba veranairi miwieri keTil­

dReoba.

yoveli weli, yoveli ganvlili dRe gvaaxloebs mara­

saSobao epistole, 1991 w.

Page 311: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

311

diulobasTan. yoveli axali wlis dadgoma maradiulobis

Zaxilia Cveni gulis karTan; es aris dro, roca Cven miwieri

amaoebis iqiT unda davinaxoT waruvali Rirebulebebi da veZe­

boT gzebi maTTan miaxloebisaTvis. dro Cven mogveca imitom,

rom guSindelTan SedarebiT dRes ukeTesni gavxdeT, xval ki –

dRevandelze ufro kargni. ubeduria, vinc dros ar iyenebs da

ar icis misi fasi. dakarguli fuli SeiZleba ipovo, darRveuli

megobroba ganaaxlo, Seryeuli janmrTeloba aRidgino, Segi­

Zlia iyido, gayido da kvlav iyido saxli, miwa, qoneba, magram

ar arsebobs SesaZlebloba imisa, rom daibruno dakarguli

dro. ver daibruneb verc erT wuTs, sikeTis qmnis gareSe uqmad

Cavlils.

Cven yovel axal wels bednierebas velodebiT, magram

gana SeiZleba bednierebas velodoT xval, Tu dRevandeli dRe

SuRlSi, urTierTdapirispirebaSi, uzrunvelobasa da codvaSi

ganvlieT? ra aris xvalis dRe, Tu ara sxva saxis dRevande­

loba? icode, gulo Cemo, vidre Sen ar ganiwmindebi risxvisa

da urwmunoebisagan, ampartavnebisa da Surisagan, vercxlismoy­

varebis, mruSobisa da sxva sibilweTagan da ar iqcevi taZrad

sulisa wmidisa, verasodes iqnebi bednieri. Cven ver viqnebiT

bednierni, Tu ar aRvasrulebT Cvens vals, Cvens daniSnulebas

RvTisa da eris winaSe.

Cveni bedniereba rom iyos sruli, unda gavufrTxildeT

ojaxs, megobrobas.

ojaxi bednierebasTan erTad movaleobacaa. meuRleni,

upirveles yovlisa, megobrebi unda iyvnen. moviyvan erT­erTi

qalbatonis Canawers misi meuRlis dRiurSi: „Cven erTmaneTs

vekuTvniT saukunod. me – Sen. amaSi Sen SegiZlia iyo darwmu­

saSobao epistole, 1991 w.

Page 312: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

312

nebuli. Sen Cems gulSi xar datyvevebuli da verc verasdros

ganTavisufldebi, radgan gasaRebi am gulisa karga xania dai­

karga“.

WeSmariti megobari rom iyo, aucilebelia gqondes ama­

Rlebuli, mosiyvarule da mtkice suli. unda SegeZlos bevri

ramis patieba, bevris daviwyeba, bevris moTmena. dedobis, saer­

Tod, mSoblis valis Semdeg amqveynad yvelaze met msxverpls

megobroba iTxovs. megobars unda SevwiroT ara marto dro da

grZnobebi, aramed Cveni mTeli SesaZleblobebi da, Tu aucile­

belia, sicocxlec ki; imaze sasixarulo da ganmamtkicebeli azri

ra unda iyos, roca ici, Seni megobari arasdros giRalatebs,

arasdros migatovebs.

am striqonebs rom vwer, vfiqrob Cvens axalgazrdebze,

Cveni qveynis momavalze.

metad rTul, mZime da dapirispirebul droSi vcxo vrobT,

roca dgeba saSiSroeba damangreveli Zaladobis ba t onobisa,

politikiT axalgazrdobis masobrivma dainteres e bam mosw­

yvita isini mecnierebis Rrmad Seswavlis survils, moswyvita

Sromas; samagierod Tavi iCina mravalma politi ku rma partiam,

asociaciam da sxvadasxva sazogadoebr ivma organizaciam.

Camoyalibda iseTi politikuri poziciebi, romelnic

Serigebisa da gaerTianebisaken ki ar mouwodeben axalgazr d­

ebs, aramed qmnian barierebs, acalkeveben xalxis erT nawils

meorisagan, rac, arcTu iSviaTad, aSkara dapirispireba sa da

mtrobaSi gadadis. samwuxarod, pirad interesebsa da Sexedu­

l e bebs sazogadoebrivi da erovnuli interesebi ewireba. unda

iTqvas isic, rom xSirad Cveni axalgazrdoba Tavis msjelobaSi

metad kategoriulia da misi moTxovnebi realo basaa mow­

yvetili.

saSobao epistole, 1991 w.

Page 313: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

313

davfqirdeT, naadrevi xom ar aris amdeni dapirispire­

buli politikuri partiis arseboba, naadrevi xom ar aris Cveni

ase dayofa?

sxvadasxva politikuri partia maSinaa sasurveli, ro ca

qveyana damoukidebeli iqneba, roca Cveni Tavis baton­pa tronni

Cven viqnebiT.

axla ki yovlad aucilebelia gaerTianeba, erT Zalad

Sekvra da qristianuli siyvaruliTa da urTierTgagebiT Cven

winaSe wamoWrili problemebis daZleva.

qveynad yvelaferi icvleba, mxolod WeSmaritebaa ma­

radiuli. midian adamianebi, warsuls bardeba da miviwyebis

fe rfliT ifareba saxelebi erT dros miwieri didebiTa da

pativiT gamorCeulTa; midian brZenni da ubraloni, mo m xve­

Welni, didebismoyvareni, kanonmdebelni, msoflio batonob­

is msurvelni... am mSfoTvare samyaros winaSe uZ le veli aris

mxolod beTlemis gamoqvabulis bagaSi mwo li yrmis uwyinari

siyvaruli, misi WeSmariti meufeba samya r o ze.

adamianTa urwmunoeba da eWvi ganqarda macxovris mier

moniWebuli RvTaebrivi siyvaruliT, romlis sidiades Cveni

goneba ver miswvdeba. igi SeiZleba mxolod vigrZnoT da gan­

vicadoT im sixarulis madliT, romelic am siyvarulisagan

momdinareobs.

roca Cven viwyebT RvTaebrivi siyvarulis gacnobiere­

bas da vxdebiT monawile mismieri sixarulisa, yvela miwieri

gaWirveba, SiSi da gansacdeli uferuldeba, ararad iqceva.

unda gvaxsovdes, rom siyvarulis gareSe sixarulisken

gz as ver gavikvlevT da arc siyvarulisken aris sxva gza, Tv i n­

i er Cveni egoizmis uaryofisa da moyvasisaTvis msaxu r e b i sa.

am saSobao epistoleSi minda mivmarTo saqarTveloSi

saSobao epistole, 1991 w.

Page 314: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

314

mcxovreb araqarTvel mosaxleobas: rusebs, afxazebs, osebs,

ebraelebs, berZnebs, somxebs, estonelebs, azerbaijanelebs,

ukrainelebs, qurTebsa da sxvaT. dano da Zmano Cvenno, mamaS­

viluri siyvaruliT SegaxsenebT, rom Tqvenc Cveni iseTive

sulieri Svilebi xarT, rogorc qarTvelni. saqarTveloSi

arasodes yofila vinmes Seviwroeba erovnuli an sarwmunoe­

brivi niSniT; Tqven iyaviT da kvlavac iqnebiT Cveni Zmebi da am

damokidebulebas veraviTari Zala ver daarRvevs. gaxsovdeT,

qarTvelTa bedniereba Tqveni bednierebacaa. Cven erTad unda

vicxovroT, erTad unda viSromoT Cveni sulieri da materi­

aluri keTildReobisaTvis.

midis weli savse gansacdeliTa da mRelvarebiT, weli,

romelmac naTeli momavlis rwmena Cagvisaxa. Cven imediT

SevyurebT xvalindel dRes, rameTu CvenTan ars RmerTi, „ani

da ჵ, dasabami da dasasruli“ yovlisa (gamocx. 22, 13).

Cven winaSe momavlis kari iReba. de, iyos igi mSvidobi­

a ni, RvTis saTno da bednieri; RvTis mowyalebis imediT aR­

vsili yvelas guliTadad gilocavT qristes Sobis brwyi nvale

dResaswauls, bednier da mSvidobian axal wels. „aku rTxe,

ufalo, gvirgvini amis weliwadisa saxierebiTa SeniTa“.

saSobao epistole mefe solomonis locviTa da kurTx­

eviT minda davamTavro: „iyavn, ufali RmerTi Cueni CuenTana,

viTarca iyo mamaTa CuenTa Tana, raTa ara dagviteos Cuen“ (3

mef. 8, 57).

qristes Soba

Tbilisi, 1991 w.

saSobao epistole, 1991 w.

Page 315: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

315

saaRdgomo epistole1991 w.

saqarTvelos wmida marTlmadidebeli

eklesiis sulier Svilebs:

„sagalobel yavT saxeli uflisa, rameTu

didebulni qmna, amcneT eseni... yovelsa queyanasa“

(es. 12, 5).

Svidoba TqvenTana“, – pirvelad am sityvebiT akurT­

xa aRdgomilma macxovarma Tvisi mowafeni. am sity ve­

bi Tve mimarTavs igi dRes mTel kacobriobas, borotebis wy v ­

diadSi, omisa da Zaladobis morevSi danTqmul TiToeul Cve­

ngans. da Tu Sen qristiani xar, gaxsen gulis kari da igr Z n ob,

uflis es dalocva, rogor uwamlebs Seni sulis Seuxor ce bel,

Ria Wrilobebs.

„მ

Page 316: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

316

„nu esavT mTavarTa, ZeTa kacTasa, romelTa Tana ara ars

cxorebaჲ... netar ars, romlisa RmerTi iakobisi Semwe ars misa,

da sasoebaჲ misi ars uflisa mimarT RmrTisa misisa“ (fsalm.

145, 3, 5).

WeSmaritad, erTaderTi imedi da mxsneli Cveni ufa­

lia.

Zmano da dano Cemno, uflis imediTa da siyvaruliT

aR vsili guliTadad gilocavT paseqis brwyinvale dResaswa­

uls.

qriste aRdga!

gwamdeT RvTisa da sasoebdeT mas da tanjva Tqveni sixa­

rulad SegecvlebaT.

wmida mamebis swavlebiT, sulis xsnis gza sam ZiriTad

safexurs moicavs:

unda ganveSoroT codvas:

xolo Tu SevcodebT, sinanuliT unda ganviwmindoT;

magram Tu gulwrfelad ver movinaniebT, mwuxarebas

SegvamTxvevs ufali, raTa danaSauli gamovisyidoT.

CvenSi umravlesoba, albaT, mesame kategorias ekuTvnis,

amitomac gansacdeli da mwuxareba ar gvtovebs. magram gvwams,

macxovarive mogvcems Zalas mis dasaZlevad. mTavaria, SeWirve­

bis Jams ar davkargoT RvTisagan naboZebi madli, madli siy­

varulisa da mudam gvaxsovdes wmida basili didis sityvebi:

borotebas borotebiT ver gankurnav, mas mxolod siyvaruliTa

da sikeTiT SeiZleba uwamlo.

warsuli Tavisi codva­madliT ukve gangvSorda. Cven ax­

la awmyosa da momavalze unda vifiqroT.

erT­erTma didma mecnierma sityva „dRes“ qvaze amokveTa

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 317: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

317

da sawer magidaze daido, raTa Tavisi TavisTvis mudam Seexsen­

ebina, rom adamianisaTvis yvelaze Zvirfasi dRevandeli dRea.

dRes maqsimalurad unda gakeTdes yvelaferi kargi da diadi,

radgan xval SeiZleba ukve gviani iyos. Tu am wesiT vicxovrebT,

WeSmarit gzaze davdgebiT.

WeSmaritebis Zieba adamianis sulis Tvisebaa da es pr­

o cesi mas aucileblad miiyvans RmerTamde – absolutur We­

Smaritebamde da moyvasis siyvarulamde. WeSmaritebis ga r e Se

ar arsebobs momavali, ar arsebobs namdvili sixaruli, cx­

o vrebas ara aqvs azri. ufali brZanebs: „scnaT WeSmariti, da

WeSmaritebaman gangaTavisuflnes Tquen“ (ioan. 8, 32).

dRes TiToeuli Cvengani ocnebobs Tavisuflebasa da

mSvidobaze. suverenuli saxelmwifo, – es sityvebi xSirad gvx­

vdeba Cveni Jurnal­gazeTebis furclebze, gvesmis adamianTa

saubrisas. is ki gvaviwydeba, rom amasTan erTad saxelmwifo,

up irveles yovlisa, unda iyos samarTliani. samarTlianobis

ga reSe, rwmenisa da siyvarulis gareSe mSvidoba ver damyarde­

ba. qveyana, romelic am kanonebiT ar cxovrobs, jojoxeTad

iq ceva Tavisive xalxisTvis. srulyofili da samarTliani

sa xelmwifo rom SevqmnaT, upirveles yovlisa, adamianebi

unda aRvzardoT siyvarulis, rwmenisa da samarTlianobis

pr incipebiT. magram jer unda gavarkvioT, saidan da rogor

da viwyoT aRzrda.

cnobili mecnierebi, filosofosebi, RvTismetyvelebi,

fsiqologebi miiCneven, rom am saqmes bavSvis dabadebis pirveli

dRidanve unda SevudgeT. amasTan mudam unda gvaxsovdes, rom

aucilebelia codnis micemasTan erTad grZnobaTa aRzrdazec

vizrunoT.

gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces gulis kultu­

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 318: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

318

ras. guli aris adamianis sulieri da xorcieli sicocxlis

SeerTebis adgili; aqedan momdinareobs keTili da boroti

zraxvani da qmedebani. Cveni goneba garedan miRebul infor­

macias agzavnis gulSi; aq xdeba yovelive amis samarTliani an

usamarTlo gansja, rac Semdeg Cvens moqmedebaSi vlindeba.

guli aris centri mravalgvari sulieri gZrnobisa, sxvadasxva

gancdisa, cxoveluri vnebisa.

ase rom, gulSi yalibdeba da mwifdeba pirovnebis zneo­

brivi safuZvlebi, romelnic Semdeg adamianis cxovrebaSi iCens

Tavs.

wmida mefe daviTma, fsalmunTa Semqmnelma, mSvenivrad

icoda gulis mniSvneloba. igi ase SesTxovs Semoqmeds: „guli

wmidaჲ dahbade Cem Tana, RmerTo, da suli wrfeli ganmiaxle

guamsa Cemsa“ (fsalm. 50, 12).

guli, – es aris adamianis yvelaze didi siwminde, kva­

rcxlbeki uzesTaesisa, taZari sulisa wmidisa. amitomac mi­

marTavs ufali TiToeul Cvengans: „momec me, Svilo, guli Seni“

(igav. 23, 26).

amis Sesaxeb dawvrilebiT imitom vsaubrobT, rom mS o b­

lebi anda pedagogebi, roca Svils an moswavles ama Tu im keTil

rCevas aZleven, xSirad maTi naTqvami rCeba xmad mRaRa deblisa

udabnosa Sina. ufrosebis darigeba, axsna, mtkiceba umetes SemTx­

vevaSi unayofoa, radgan Tavidanve daSvebuli aqvT erTi didi

Secdoma: maT ver SeZles bavSvis gulis karis gaReba. guli ki

mxolod siyvaruliT ixsneba.

mSobelma Tu maswavlebelma, upirveles yovlisa, msme­

nelTa siyvaruli unda daimsaxuros da gasaRebic mis xelSi

iqneba; gaaRe guli, Sedi Sig, daamyare wesrigi da Seni gemovnebiT

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 319: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

319

ganalage yoveli; xelis SemSleli ar geyoleba.

magram siyvaruli rom davimsaxuroT, jer Cven unda Seviy­

varoT bavSvi namdvili siyvaruliT. didebs unda axsovdeT,

rom bavSvis motyueba SeuZlebelia; igi gacilebiT imaze mets

gZrnobs, vidre Cven gvgonia (adamianebs Soris xom, garda xilu­

lisa, TvalisTvis SeumCneveli sulieri kavSiric myardeba).

mainc ra aris siyvaruli?

SesaniSnavad wers filosofosi platoni: „erTianobis,

mTlianobis dauokebeli survili da misdami swrafva aris

siyvaruli“ (platoni, m. 1990, t. II, gv. 120). magram siyvarulis

arss yvelaze Rrmad da naTlad mainc wmida mociquli ioane

RvTismetyveli ganmartavs: „sayuarelno, viyuarebodiT urT­

ierTas, rameTu siyuaruli RmrTisagan ars da yoveli, romelsa

uyuardes, RmrTisagan Sobil ars da icis RmerTi. romelsa ara

uyuardes, man ara icis RmerTi, rameTu RmerTi siyuarulisaჲ

ars“ (1 ioan. 4, 7­8).

siyvaruli unda aRvzardoT da siyvaruli unda vaswav­

loT Cvens Svilebs. adamianis sicocxlis mTavari azric is

aris, rom uyvardes sxva, uyvardes RmerTi, uyvardes buneba,

uyvardes keTilni da borotni, uyvardes yvela. magram es ar

aris sakmarisi; aucilebelia, sxvebsac vuyvardeT.

riT daviwyoT? – yvelaze mciriT, erTi adamianiT.

Sens damokidebulebas am pirovnebisadmi unda gansazR­

vravdes ara valdebuleba, aramed siyvaruli, masTan sulieri

erTobis survili. sxva adamianSi, Tundac yvelaze SeumCnevelSi

an codviT dacemulSi, unda scado, dainaxo RvTis brwyinva­

lebis anarekli, – misi kargi Tvisebebi da ase Seiyvaro igi.

Sens moqmedebas safuZvlad siyvaruli daude da gaxs­

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 320: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

320

ovdes: mTavari is ki ar aris, ramdens gaiReb gaWirvebulis

dasaxmareblad, aramed is, Tu siyvarulis ra wils Cadeb Sen

mier gakeTebul keTil saqmeSi. RvTis saxeliT siyvaruliT aR­

srulebuli keTili saqme metad didi madlia winaSe uflisa.

am epistoleSi minda Sevexo Cveni mozardi Taobis pr o­

blemas, aRzrdis sakiTxs ojaxsa da skolaSi, saSualo sk olis

saganmanaTleblo kurss da im zogierT gadauWrel sa kiTxs,

romelic dRes dgas Cven winaSe.

problemebi bevria da xSirad arc viciT, saidan daviw­

yoT maTi mogvareba. Tavidanve unda iTqvas, rom mozardebis

mimarT didad scodaven rogorc ojaxi, mSoblebi, ise skola

da pedagogebi.

ojaxze rom RvTis locva­kurTxeva iyos, col­qmars, au­

cileblad, taZarSi unda hqondes jvari dawerili; xolo Tu

isini jvardauwerelni arian, maTi urTierTobac da Svilebic

RvTis kurTxevis madls moklebuli arian.

bavSvis aRzrdisas yvelaze didi biZgis mimcemi mSo ble bis

piradi magaliTia. im ojaxSi, sadac yoveldRiurad aRevlineba

locva, sadac mSoblebi yoveldRiurad keTilsindisierad

Sromoben, erTmaneTs siyvaruliTa da pativiscemiT mimarTaven,

cdiloben daexmaron gaWirvebulebs, iq, sadac aravin aravis

uyviris, ar uxeSobs, ar atyuebs... izrdebian ase Tive keTili

Tvisebebis mqone pirovnebebi.

gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba Svilebis qristi­

anul aRzrdas. dResdReobiT mravali seqta arsebobs: ba­

ptistebis, ormocdaaTianelebis, evangelistebis, ieRove lebis,

aRmosavlur religiaTa warmomadgenlebis: budistebis, indu­

istebis, kriSnaitebisa da sxvaTa. isini cdiloben, gaavrcelon

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 321: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

321

TavianTi cru swavleba, ewevian aqtiur propagandas da xSirad

mizansac aRweven, gansakuTrebiT bavSvebsa da axalgazrdebSi,

radgan maT ojaxidan ara aqvT miRebuli saWiro religiuri

aRzrda, ar icnoben marTlmadideblobas da mtkiced ar dganan

TavianT sarwmunoebaze.

unda vicodeT da mudam gvaxsovdes, rom marTlmadide­

blobaSia Cveni Zala, rom mxolod marTlmadideblobam

SeinarCuna is rwmena, wesebi da tradiciebi, romelic ufalma

mociqulebs dautova. amitomac Cveni eklesia iwodeba samo­

ciqulo eklesiad da igi dRemde icavs erTiani, ganuyofeli

samociqulo eklesiis mrwamssa da tradiciebs.

„mwams... erTi wmida kaTolike da samociqulo eklesia“, –

vkiTxulobT sarwmunoebis simboloSi, romelic wmida mamaTa

mier I da II msoflio saeklesio krebebze Camoyalibda. amitomac

did codvasa da danaSauls sCadian isini, romelnic toveben

marTlmadideblobas da sxva seqtebSi gadadian. TviTon sityva

„marTlmadidebloba“, anu marTlad, sworad dideba RvTisa,

Cveni eklesiis WeSmaritebaze metyvelebs.

amis Sesaxeb imitom vamaxvileb yuradRebas, rom Segaxse­

noT, marto marTlmadideblurad monaTvla ar aris sakmarisi,

aucilebelia eklesiuri cxovreba, raTa vigrZnoT Zala da

madli marTlmadidebeli sarwmunoebisa da arasdros ganve­

SoroT mis WeSmarit gzas.

ojaxis wevrebi unda icavdnen eklesiur wesebs: unda ma­

rxulobdnen, saxlSi yoveldRiurad unda loculobdnen; au­

cilebelia SabaT­kvirasa da dResaswaulis dReebSi eklesiaSi

siaruli, sinanuliTa da aRsarebis saidumlos madliT cod­

vaTagan sulis ganwmenda, xSirad ziareba, yovel wels saxlis

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 322: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

322

kurTxeva, aucilebelia gardacvlil axlobelTa da winaparTa

sulebisaTvis specialurad maTTvis gankuTvnil dReebSi lo­

cva... aseTi ojaxi, rogorc ambobs wmida mociquli pavle, iqceva

„saxlis eklesiad“ da daivanebs iq ufali da daicavs mas mSvido­

biT, siyvaruliTa da keTildReobiT.

magram, samwuxarod, ojaxSi ufrosebi xSirad araswor­

ad iqcevian. isini kerpebiviT eTayvanebian TavianT Svilebs,

rac RvTis sawinaaRmdegoa; gansakuTrebulad zrunaven maT

janmrTelobasa da fizikur aRzrdaze, cdiloben aucileblad

miscen saSualo da umaRlesi ganaTleba; yvelaze mTavari ki

aviwydebaT: aviwydebaT sulieri aRzrda, aviwydebaT bavSvebSi

im moraluri Tvisebebis Camoyalibeba, romelic unda axasia­

Tebdes marTlmadidebel qristians.

sabolood Sedegic samwuxaroa: Svilebi nel­nela ka ­

r gaven mSoblebis siyvaruls, TandaTan Sordebian maT, yu ra­

dRebas aRar aqceven anda upatronoTa TavSesafarSi ab a reben.

imaze ki aRar fiqroben, rom igive xvedri, anda uf ro ua resi,

TviTon maT eliT.

„pativi ec mamasa Sensa da dedasa Sensa, raTa keTili ge ­

y os Sen da dRegrZel iyo qveyanasa zeda“, – gvaswavlis me x uTe

mcneba.

mSoblebis pativiscema da maTi rCevis gaTvaliswineba

aris safuZveli qaliSvilisa Tu vaJis momavali ojaxis simt­

kicisa da bednierebisa. upativcemuloba ki – mizezi ojaxis ube­

durebisa da darRvevisa.

pirovnebis inteleqtualuri da sulieri Camoyalibe­

bisaTvis Zalian didi mniSvneloba eniWeba skolas. kargad

uTqvamT: skola iseTia, rogoric aris sazogadoebao.

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 323: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

323

sazogadoeba, rogorc viciT, daavadebulia; Sesabamisad

dasneulebulia skolac. Cveni saSualo skola konservatiulia

da ver akmayofilebs dRevandel cxovrebiseul moTxovnebs.

maswavlebloba erT­erTi yvelaze sapasuxismgeblo da

sapatio profesiaa mTel msoflioSi, radganac igi zrdis mo­

maval Taobebs. CvenTan ki pedagogs ara aqvs avtoriteti arc

ojaxSi, arc sazogadoebaSi da arc moswavleTa Soris. ufro

metic, umravles SemTxvevaSi mowafes ar uyvars skola da arc

aRmzrdelni.

dRes bevrs laparakoben maswavleblis Sromis social­

ur da sazogadoebriv mniSvnelobaze; amis Taobaze adgenen sxva­

dasxva deklaraciebs... saqme ki adgilidan ar iZvris, piriqiT,

ufskrulisken mieqaneba.

Cemi SexedulebiT, yvelaze didi xelfasi, nebismieri

profesiis adamianebTan SedarebiT, pedagogebs unda hqondeT.

aq unda mivizidoT yvelaze niWieri kadrebi, iseTni, romelnic

gamorCeulni iqnebian ara marto codniT, aramed, upirveles

yovlisa, Rrma rwmeniT, siyvaruliT, didi moTminebiT da sxva

keTili TvisebebiT, rasac Semdeg isini TavianT moswavleebs

gadascemen.

maswavleblis Sesaxeb SeiZleba dausruleblad vila­

parakoT, magram misi upirvelesi movaleobaa gaakeTos yve­

laferi, TviT SeuZlebelic ki, raTa moswavleebma namdvili

siyvaruliT Seiyvaron. mxolod amis Semdeg Seiyvareben isini

sagans, romelsac swavloben.

maswavlebelTa Soris, ra Tqma unda, dResac arian niWi­

eri pirovnebebi, romelnic, garda imisa, rom kargad floben

sagans, dainteresebulni arian, magaliTad, kargi biblioTekis

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 324: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

324

SeqmniT, soflis meurneobiT, xelovnebiT, gatacebulni arian

filateliiT an weren leqsebs... da TavianT interesebsa da

miswrafebebs aRsazrdelTac uziareben.

aseTi pedagogebi sxvaTagan ganirCevian maRali suli­

erobiT, zneobiT, kulturiT. isini RimiliT Sedian saklaso

oTaxebSi da Tavidanve qmnian mSvid da sasiamovno ganwyo­

bilebas. ar iCenen pedantobas JurnalSi daswrebis aRricxvi­

sas, ar cdiloben orianis daweras da im moswavleTa dasjas,

romelTac ara aqvT gakveTili momzadebuli. bavSvebTan maTi

Sexvedra rom saintereso iyos, isini ramdenime wuTs uTmoben

mecnierul miRwevebze, xelovnebis siaxleze an sxva saWiro da

mniSvnelovan sakiTxebze saubars.

magondeba erT­erTi Cemi pedagogi, romelmac gakve T­

i lze konspeqtis rveulTan erTad xelCanTidan amoiRo da­

na­Cangali, kovzi... da TiTqmis mTeli gakveTilis manZilze

gvixsnida maTi xmarebis wesebs, sadilobis dros qcevis etikets.

Cven im dRes bevri ram saWiro SeviTviseT. mis sagans ki amiT

araferi dahklebia.

am cota xnis winaT sapatriarqos rezidenciaSi gve wviv­

nen Tbilisis 126­e saSualo skolis me­7 klaselebi. gaimarTa

saintereso saubari, romelsac bavSvebTan erTad pedagogebi da

mSoblebic eswrebodnen. me maT vuambe saqarTvelos eklesiis,

sapatriarqos Senobis istoriis Sesaxeb; vuTxari isic, rom

sapatriarqoSi gaxsnilia ufaso sasadilo xelmokle stu­

dentebisTvis, gaWirvebuli martoxelebisa da moxucebisTvis.

bolos vTxove maswavleblebs, rom amieridan aRar daeweraT

oriani moswavleebisaTvis da bavSvebsac, – rom ar CaegdoT

pedagogebi uxerxul mdgomareobaSi. es winadadeba sixaruliT

miiRo orive mxarem.

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 325: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

325

sami­oTxi kviris Semdeg isini kvlav movidnen CemTan da

moi tanes Segrovili Tanxa – xuTasi maneTi ufaso sasadilosT­

vis.

Rirebuli es fuli ki ar aris, aramed survili bavSvebi­

sa, monawileoba mieRoT RvTis saTno saqmeSi, risTvisac maT

mTeli danazogi gaiRes. Seiwiros ufalma maTi qvelmoqmedeba

da akurTxos isini.

am qristianul saqcielSi Cans pedagogTa keTili gav­

lena.

rodesac maswavleblis naklze vsaubrobT, ar unda da ­

gvaviwydes, rom isini damnaSaveni ar arian; damnaSavea ga na­

Tlebis dRes arsebuli sistema, romelmac karga xania dro

moWama, magram mainc veravin bedavs mis Secvlas.

am sistemaSi aRmzrdeli araraobas warmoadgens. mas

aZleven garkveul programas da aiZuleben mis Sesrulebas;

dafiqrebis saSualebasac ki uspoben imaze, rom mixvdes, pro­

gramis aTviseba ki ar aris mTavari, aramed bavSvebisaTvis

moraluri, zneobrivi, sulieri sazrdos miwodeba, raTa isini

WeSmarit pirovnebebad Camoyalibdnen. pedagogi saxelmwifosa

da sazogadoebisagan, mSoblebis, direqtorisa da mowafeebisa­

gan imdenad daTrgunulia, rom faqtobrivad dakarguli aqvs

Tavisi Tavisadmi rwmena, TviTonac advilad imcirebs Tavs da

arc cdilobs, rogorme ganSordes am Waobs.

marTalia, savalaloa maswavlebelTa mdgomareoba, ma­

gram mTeli tragedia mainc is aris, rom isini zrdian aseTive

SezRudul da usaxo momaval Taobebs, Seugneblad uviTareben

ra maT skolisa da, saerTod, swavlis siZulvils.

aiReT Tundac saxelmZRvaneloebi, rogor aris isini Se­

dgenili?! me, magaliTad, iseTi STabeWdileba mrCeba, Ti Tqos

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 326: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

326

ganzrax imgvaradaa iq masala warmodgenili, rom sa bolood

Cauklan bavSvs codnis SeZenis survili.

saSualo skolis programac isea agebuli, TiTqos mo s­

wavleebs yvelafris codna eZleodeT. magram es erTi Se xedviT;

sinamdvileSi miRebuli codna arafris momcemia, ra dganac

yvela sagani zedapirulad iswavleba. aseTive md gom areoba

grZeldeba institutebSi. ase yalibdebian Semdeg ambiciuri

umecrebi, romelTa gamosworeba ukve SeuZlebelia.

imedia, axali Taoba gaiTvaliswinebs warsulis am nak­

lovanebebs da miiRebs Sesabamis zomebs.

iqneb sjobdes, skolis programa da sagnebi cal­calke

Seiqmnas humanitaruli da teqnikuri ganyofilebebisaTvis. e.i.

gagvexsna erTi tipis skolebi humanitarebisaTvis, meore tipisa

ki – maTTvis, visac teqnikuri sagnebi itacebs, magram ise, rom

orive saxis skolaSi darCeniliyo zogadsaganmanaTleblo

kursi. sasuliero seminariasa da akademiaSi, sxvebTan erTad,

iswavleba zneobrivi RvTismetyveleba. saSualo skolis pro­

gramaSic SeiZleboda Segvetana eTika.

gana dro ar aris davfiqrdeT imaze, tyuilad ratom

va swavliT Cvens bavSvebs magaliTad, algebras, geometrias,

fizikas, qimias da sxva iseT sagnebs, romlebic cxovrebaSi Se­

i Zleba saerTod ar dasWirdeT; maSin, rodesac arafers veub­

nebiT rwmenis, siyvarulis, siZulvilis, Suris, sinanulis, Ser­

igebis unaris, ampartavnebis, Tavmdablobis, sama rTlianobis,

mowyalebis, sicruis, simarTlis, Sromis mni Svnelobisa da

au cileblobis Sesaxeb.

amitomac Sedegad miviReT sazogadoeba qurdebisa da

borotmoqmedebisa, mliqvnelTa, cruTa da uzneoTa, daba lma

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 327: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

327

sulierobam sxva mxrivac iCina Tavi Cvens xasiaTSi: ad r indel

Cems epistoleSi ukve mqonda imis Sesaxeb saubari, ra sac aq kidev

gavimeoreb: qarTvelebi emociuri xalxi va rT, amitomac Cvens

moqmedebas xSirad grZnobebi warmarT a vs, grZnoba kargia, igi

gulidan momdinareobs, magram ar ar is sakmarisi, aucilebe­

lia gonebis, zogjer civi gonebis kontro li, rom sworad ga­

nvsazRvroT Cveni saqcielis SesaZ lo dadebiTi an uaryofiTi

Sedegebi.

am cota xnis winaT erT­erTma cnobilma qarTvelma mw e­

ra lma saubrisas ase brZana: Tu vinme damartyams, mec dava r tyam

da sulac ar vfiqrob, ra SeiZleba amas mohyveso.

diax, es qarTul xasiaTSi devs da igi Cveni didi naklia.

ase cxovreba ar gamogvadgeba. aucileblad unda vifiqroT, ra

iqneba Semdeg, radganac es „Semdeg“ CvenTvis, Cveni xalxi sTvis

SeiZleba sabediswerod iqces.

Cveni Svilebic unda SevaCvioT gansjas, gonier azrovneb­

a sa da moqmedebas. amitomac yovelnairad unda SevecadoT,

koncentrireba gavukeToT mTel Cvens sulier da inteleq­

tualur SesaZleblobebs da SevqmnaT saSualo skolis yvela

klasisaTvis filosofiuri Rrma azrovnebis kursi.

wignebi unda Sedgebodes kanonebisa da Rrma abstraqtuli

azrovnebis Semcveli magaliTebisagan. ra Tqma unda, gamoy­

enebuli unda iyos RvTismetyveleba, logika, fsiqologia,

filosofia, anTropologia, literatura, istoria da sxva

disciplinebi.

programa TandaTan unda rTuldebodes ise, rom sa­

Sualo skolis damTavrebis Semdeg miviRoT analitikurad,

Rrmad moazrovne axalgazrdebi.

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 328: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

328

albaT, aseve saWiroa, mecnierTagan Seiqmnas specialuri

komisia, romelic SeimuSavebs programas da Seadgens wignebis

serials bavSvebis aRzrdis Taobaze ojaxSi. yvelnairad unda

vecadoT, patarebi Tavidanve mieCvion fiqrs; dae, maT norC

Tavebsa da gulebSi daibados axali ideebi, Tundac utopiuri;

Semdeg es yvelaferi TavisTavad mowesrigdeba.

dRes skoladamTavrebuli ymawvilebi saerTod ar icno­

ben cxovrebas, ar arian masTan Seguebulni, ar arian Sromas

SeCveulni da xSirad sruliad SemTxveviT xvdebian ama Tu im

saswavlebelSi.

vfiqrob, skolaSi yofnis periodSi moswavleebi xSi rad

unda ataron qarxnebSi, fabrikebSi, samecniero centrebSi, rom

maT garkveuli warmodgena SeeqmnaT ama Tu im saqmianobaze.

saSualo skolaSi bavSvma aucileblad unda SeiTvisos raime

xeloba, romelic mas mTeli sicocxlis manZilze gamoadgeba.

arCeuli specialoba unda ainteresebdes moswavles da unda

iyos iseTi, rom am xelobiT, saWiroebis SemTxvevaSi, irCinos

Tavisi Tavic da ojaxic.

bolos minda Sevexo mSoblebisTvisac da maswavleble­

bisTvisac erT metad sayuradRebo sakiTxs, sakiTxs sityvis

mniSvnelobis Sesaxeb.

sityva ar aris marto bgeraTa erTianoba; masSi gansa­

kuTrebuli mistikuri Zalaa Cadebuli.

mSoblebo! arasdros, araviTar SemTxvevaSi ar dasw­

yevloT Tqveni Svilebi, aramed akurTxeT, gecodebodeT da

giyvardeT isini. icodeT, Tqveni sityvebi didi Zalisaa da

aucileblad Sesruldeba. bibliac gvaswavlis, rom kurTxeva

mSoblebisa ganamtkicebs Svilebis saxlebs, maT ojaxebs, wyevla

ki safuZvlamde angrevs maT.

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 329: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

329

maswavleblebo! Tqvenma sityvam, Tqvenma keTilma an

uxeSma damokidebulebam SeiZleba gadaarCinos an daRupos aR­

sazrdeli. xom naTqvamia: xes rom yovel dRe SesZaxo, gaxmio,

gaxmeba. nurasodes etyviT bavSvebs, rom uniWoni da cudni arian,

SeibraleT isini da nu daamcirebT klasis winaSe.

gansakuTrebuli yuradRebiT moeqeciT e.w. ZneladaR­

sazrdelT. swored maTgan gamodian genialuri adamianebi an

cnobili damnaSaveni. aseTi bavSvebi floben did energias da

iTxoven gansxvavebul damokidebulebas. kargi aRmzrdelis

xelSi isini gamorCeul pirovnebebad Camoyalibdebian, Tu ara

da maTi ganviTareba sxva mimarTulebiT wava.

yovelTvis gaxsovdeT: TiToeul Tqvens moswavleSi Ca­

debulia raRac gansakuTrebuli niWi da unari. miexmareT mas,

gamoavlinos igi.

pedagogs, romelic ver iokebs sibrazes, sajarod kic xavs

da Seuracxyofs moswavleebs, unda eyos vaJkacoba da gambedaoba

imisa, rom TviTon datovos skola. igi SeiZleba gamodges nebi­

smier sawarmoSi, dawesebulebaSi, magram ara skolaSi, radganac

is ver SeZlebs rwmeniTa da siyvaruliT aRzardos keTilisa

da borotis garCevis unaris mqone momavali Taoba. es ki Cven

winaSe mdgari metad rTuli, magram aucileblad gadasawyveti

amocanaa.

yvelaferi unda gavakeToT, rom xeli SevuwyoT bavSvebis

sulier amaRlebas, xeli SevuwyoT maTi norCi, Seuryvneli

gulis kulturis srulyofas. wmida ioane kronStadteli am­

bobs: „guli metad faqizi, sulieri, msubuqi da Tavisi bunebiT

zeciuria. gaufrTxildiT mas. nu daamZimebT, nu gaamiwierebT.

iyaviT metad TavdaWerilni Wama­smisas da saerTod erideT

xorciel siamovnebebs. guli taZaria RvTisa. vinc daangrevs

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 330: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

330

RvTis taZars, mas daswyevlis ufali“. sxva adgilas ki igive

wmindani wers: „gulis sicocxle siyvarulSia, xolo RvarZli

da mtroba moyvasisa klavs mas. ufali imitom gvacxovrebs am

soflad, rom RvTisa da moyvasis siyvarulma mTlianad moic­

vas Cveni guli. amas elis igi yvelasgan. es aris mizezi da mizani

qveynis arsebobisa“.

aseTi fiqrebiTa da survilebiT vegebebiT Cven aRdgomi­

li macxovris brwyinvale dResaswauls – paseqs ufli sa.

„naTeli qristesi gangvanaTlebs yovelTa“.

dae, RvTaebrivma naTelma daivanos Cvens saxlebsa da

gulebSi da daemkvidros Cven Soris TvisiTa madliTa da

kacTmoyvarebiTa; gangvaSoros urTierT siZulvils, Sursa da

mtrobas.

dRes me siyvaruliT mogmarTavT Tqven, Cveno Zmebo:

rusebo, afxazebo, osebo, berZnebo, somxebo, azerbaijanelebo,

ebraelebo, qurTebo, estonelebo da yovelno mkvidrno Rv­

TivkurTxeuli saqarTvelos miwisa. Tqven xom mravali welia

qarTvelTa gverdiT cxovrobT da Zmuri urTierTobis garda

maTgan sxva araferi ginaxavT. gaxsovdeT, saqarTvelo adrec

gicavdaT da kvlavac dagicavT. xolo is, vinc Cven Soris Rvar­

Zlsa da mtrobas Tesavs, Cveni saerTo mteria.

mSvidoba da RvTis kurTxeva iyos CvenTan da Cven Soris,

amin.

gansakuTrebuli grZnobiT minda mivmarTo Sida qarTlis

mcxovrebT: rogorc qarTvelebs, ise osebs. SewyviteT mtroba

da SuRli. Tqvens Svilebs momavalSi xom erTad mouwevT cx­

ovreba; dafiqrdiT amaze; ras umzadebT maT?

mwams, RvTis wyalobiT, dadgeba mSvidobiani dro da

kvlav Zmuri urTierToba damyardeba Cven Soris.

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 331: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

331

ufalo, muxlmodrekilni vdgavarT Sen winaSe sustni

da codvilni ara imisaTvis, rom moviwonoT an vimarTloT

Tavi, aramed gTxovoT Sendoba da Semweoba; gevedrebiT, ar

mogvaklo Seni kurTxeva, raTa Cvenzec aRsruldes sityvebi

Seni: „mSჳdobasa dagiteveb Tquen, mSჳdobasa Cemsa migcem Tquen“

(ioan. 14, 27).

Rirsgvyav, ufalo, Seni RvTaebrivi mSvidobisa.

„gardamoixile zeciT, RmerTo, da ixile da moxede

ve naxsa amas da ganamtkice ese, romel daasxa marjvenaman Se­

nman“.

Zmano da dano Cemno, gixarodeT

qriste aRdga!

WeSmaritad aRdga!

paseqi qristesi

Tbilisi, 1991 w.

saaRdgomo epistole, 1991 w.

Page 332: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 333: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

333

saSobao epistole1992 w.

saqarTvelos wmida marTlmadidebeli eklesiis yvela

erTgul, RvTivkurTxeul Svils:

ristesmier sayvarelno yovladsamRvdelono mRvd­

elmTavarno, diakonno, ber­monazonno, dano da Zma no,

RvTismSoblis safarveliT daculi RvTivkurTxeuli ive riis

mkvidrno, ucxoeTSi mcxovrebo Tanamemamuleno. mo gveaxla

brwyinvale dResaswauli qristes Sobisa, magram am didebul

zeims saqarTvelo sevdiani xvdeba.

ZmaTa sisxlisRvriT gamowveuli tkivili bolomde

ga cnobierebuli arc aris. tragedia moxda, magram Seqmnili

md gomareobidan gamosasvlel swor gzas ver vipoviT, Tu mo­

Page 334: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

334

v lenebs miukerZoeblad ar gavaanalizebT da yvelasTvis sa­

mwuxaro Sedegis mizezebs ar aRmovfxvriT.

saqarTvelos istoriaSi moxda metad savalalo faqti:

eri daiyo. qalaqebsa da soflebSi, samsaxurebSi mosaxleoba

da upirispirda erTmaneTs; daupirispirdnen erTmaneTs Tao­

bebi, ojaxis wevrebi...

Seqmnilma mdgomareobam imdenad imoqmeda xalxis fs i ­

qikaze, rom masa egzaltirebuli da arawmida Zalis mier ad ­

vilad samarTavi gaxda.

adamianebi gaborotdnen, gaxSirda ciliswameba, mkvl e­

loba, kidev ufro daeca zneoba, dadga Jami ganukiTxaobisa.

mosaxleobis nawili gaRizianda eklesiis mimarTac. imis

nacvlad, rom eklesia TviTon daecvaT politikisagan da am mZ­

ime Jams eris erTobis, mSvidobisa da keTildReobisaTvis aRev­

linaT gulmxurvale locva RvTis mimarT, mas dapirispirebul

mxareTa Soris arCevanis gakeTeba mosTxoves.

gana SeiZleba, eklesia dadges politikis gamo orad

ga x leCili eris romelime mxares da Tavisi mxardaWeriT

mis ces moraluri ufleba eris erT nawils meoris gasanad­

gureblad?

Cven win rom ucxo mteri yofiliyo, pirvelni Sevegebe­

bodiT mas, magram Cvens samwysoSi, Cvens Svilebs Soris arCe­

vanis gakeTebis ufleba ar gvqonda.

gana zneobrivia, dedam ganasxvavos Svilebi erTmane T­

i sgan, Tu yvela Rone unda ixmaros ZmaTa Soris SuRlis da­

sacxrobad?

eklesiamac, vidre iyo amis SesaZlebloba, araerTxel

scada dapirispirebul mxareTa Serigeba da maT Soris arsebuli

saSobao epistole, 1992 w.

Page 335: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

335

problemebis molaparakebis gziT gadawyveta.

miuxedavad imisa, rom sapatriarqoSi gamarTulma ad­

rindelma Sexvedrebma nayofi ar gamoiRo, eklesia mzad iyo da

gamoTqva survili, mxareTa Tanxmobis SemTxvevaSi, 21 dekembers

molaparakebisTvis kvlav exmo orive mxaris warmomadgenlebi,

magram es winadadeba ar miiRes... da Cven dagvrCa erTaderTi

saSualeba moqmedebisa – locva; rac didi sasoebiT aRevline­

boda Cvens taZrebSi.

locvas rom udidesi Zala aqvs, icis yvela WeSmaritma

morwmunem; rwmeniT aRvlenili savedrebeli yovlisSemZlea.

TviT ufali brZanebs: „ukueTu gaqundes sarwmunoebaჲ da ara

SeorguldeT... hrquaT Tu mTasa amas: „aRifxuer amier da STa­

vardi zRuasa!“ – iyos egreT. da yovelsa, raodensa iTxovdeT

locvasa Sina sarwmunoebiT, geyos Tquen“ (maT. 21, 21­22).

am gansacdelis Jams Cvenma xalxma swored locva da i­

viwya, aumRvreveli guliT locva. daiviwya, rom RvTis xe l Sia

yoveli, rom „ara cxovndebis mefe mravliTa ZaliTa TჳsiTa

da gmiri ara ganeres simravliTa Zalisa misisaჲTa“ (fsalm. 32,

16) da rom mxolod „ufali ars Zal erisa Tჳsisa“. „movediT

Cemda yovelni maSuralni da tჳrTmZimeni da me gangisueno

Tquen“, – brZanebs macxovari.

axlaxan momxdari movlenebi migvaniSneben, rom iwyeba

Cveni ganwmenda mwuxarebisa da tanjvis gziT. magram es procesi

xalxSi jer kidev gaucnobiereblad mimdinareobs. saWiroa meti

suliereba, meti gulisxmisyofa.

adamianebi ibadebian, kvdebian, maTi sicocxle qreba Cven

Tvalwin... Cveni Sinagani samyaro ki ugrZnobi rCeba, TiTqos

es yvelaferi sxvagan xdebodes. arasworad vfiqrobT wuTi­

saSobao epistole, 1992 w.

Page 336: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

336

sofelze, maradiul cxovrebaze; gvaviwydeba, rom gardacvale­

ba ar niSnavs sulis sikvdils, aramed – mis meored dabadebas,

sulis ganTavisuflebas gvamis simZimisagan. da vidre Camokravs

sabediswero wuTi gardacvalebisa, unda vizrunoT ganwmendaze,

Sinagan feriscvalebaze.

mZimea Cveni cxovreba. uRmrToebis mravalwlianma uRe­

lma ukiduresad gamofita eris sasicocxlo Zalebi. xalxis

zneobrivi dauZlurebis mizezi RvTis madlisa da eklesiuri

cxovrebisagan dacilebaa, anu moSoreba im sayrdenisa, rom­

lis daxmarebiTac sworad unda gvecxovra. samocdaaTwlianma

batonobam Tavisi daRi daasva Cvens suls; magram marTalni ar

viqnebiT, Tu pasuxismgeblobas movixsniT da qristianobisagan

Cvens gandgomas mxolod ZalmomreobiT avxsniT.

ratom iyo, rom warsulSi, aranaklebi SeWirvebis Jams,

sarwmunoebis Secvla iSviaTobas warmoadgenda, axla ki mo­

wamebrivi Rvawlis mtvirTvelni erTeulebiRa darCnen.

ra aris amis mizezi? – isev da isev eklesiisagan gan d goma.

es seni saerTo sakacobrioa. meoce saukuneSi mecn ierebisa da

teqnikis swrafma aRmavlobam adamiani aRavso ampartavnebiT da

gauCina cru iluzia imisa, rom igi sakuTari gonebiTa da ZaliT

SeZlebda namdvilad bednieri cxovrebis mowyobas. RvTisa da

eklesiis morCileba „umwifari“ kacobriobis istoriul etapad

iqna ganxiluli, magram moCvenebiTi „srulwlovaneba“ sabedis­

wero aRmoCnda. sakuTar Tavs mindobili kacobrioba moswyda

RmerTsa da borotis badeSi gaexvia. utyuari niSani amisa Tana­

medrove adamianis zneobrivi dacema da gadagvarebaa.

dRes bevrs hgonia, rom igi morwmune qristiania, magram

scdeba. pirovnebisaTvis damaxasiaTebel religiur grZnobas

isini xSirad rwmenad miiCneven. sinamdvileSi ki, religiuri

saSobao epistole, 1992 w.

Page 337: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

337

grZnoba aris mxolod erT­erTi aucilebeli piroba RvTis

Semecnebisa. namdvili rwmena ki Sedegia ama Tu im pirovnebaSi

RvTis gancxadebisa da misi srulyofa sarwmunoebrivi cxovre­

biT xdeba.

WeSmaritebisaken mimaval gzaze calkeul adamians Tu ers

TviT RmerTma daudgina megzurad da maswavleblad eklesia, –

„sveti da simtkice WeSmaritebisa“, uZlureba borotisa, rameTu

igia Seuryvneli damcveli RvTis sibrZnisa. ufali brZanebs:

„kldesa zeda aRvaSeno eklesiaჲ Cemi, da bWeni jojoxeTisani

ver ereodian mas“ (maT. 16, 18).

samwuxarod, araeklesiuri suliskveTebis seni jer ki dev

Zalian Rrmad yofila CvenSi fesvgamdgari.

upirveles yovlisa, es unda gaacnobieros inteligenci­

am, radgan igia eris moazrovne da warmmarTveli Zala. in­

teligencia WeSmaritebis SecnobaSi unda daexmaros xalxs,

magram rogor SeZlebs igi amas, Tu Tavad iqneba mowyvetili

RvTaebrivi sibrZnis wyaros – eklesias? eklesiis gareSe igi

mxolod kacobrivi gonebis nayofs gamoiRebs da amiT gaucno­

biereblad zians moutans xalxs. maT msgavsTa mimarT brZanebs

ufali: „amaod mmsaxureben me, rameTu aswaveben moZRurebasa da

mcnebasa kacTasa“ (maT. 15, 9).

inteligencia unda iqces mrevlis im rCeul nawilad,

ro melic, viTarca anTebuli sanTeli, wyvdiadSi myof ers Rv­

Tisaken mimaval gzas gaunaTebs.

xalxi sulierad dasapurebelia da puris mimwodebeli

xeli ar gvyofnis. „samkali friad ars, xolo muSakni – mcired“.

SevsTxovT ufals, „raჲTa gamoavlinnes moqmedni samkalsa

Tჳssa“ (maT. 9, 37­38).

mTavari mizezi eklesiisgan xalxis mowyvetisa mainc am­

saSobao epistole, 1992 w.

Page 338: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

338

partavneba iyo. dResac es codva gvRupavs. ampartavnebis gamo

visjebiT. ufali gvwvrTnis, raTa damdablebulni RvTissaTno

gzaze davdgeT da movipovoT madli winaSe missa.

simdablis saocari magaliTi TviT ieso qristem mogvca.

ufali, romelsac eloda mTeli kacobrioba da romlis Sesax­

ebac werdnen winaswarmetyvelni, yovlad SeumCneveli saocari

simdabliT moevlina am qveyanas.

im drois gavleniani sazogadoeba fufunebiTa da simdid­

riT iyo galaRebuli. qristes SobisTvis ki mravalricxovan

sasaxleebsa da SenobaTa Soris erTi ubralo Raribuli sa xlic

ki ar moiZebna; igi daibada beTlemis gamoqvabulSi, iq, sadac

mwyemsebi uamindobisas saqonels afarebdnen.

am didi saidumlos aRsrulebisTvis es gamoqvabuli da

baga ufro sasurveli da wminda aRmoCnda, vidre msoflios

yvela sasaxle da samefo palati.

saocaria, pirvelmxilvelnic ganxorcielebuli macx­

ovrisa iyvnen ubralo mwyemsebi da ara ganmgebelni qveynisa

anda sxva maRali Tanamdebobis pirni; mwyemsebi, romelTa

yvelaze didi simdidre maTi sufTa, wrfeli guli iyo.

ieso qristes ganmacvifrebel TavmdablobaSia swored

misi RvTaebrivi sidiade.

mSvenivrad wers wmida ioane damaskeli: „kurTxeviTa

RvTisa da mamisa mxolodSobilma Zem – sityvam RvTisa da Ta­

vad RmerTma... erTarsma mamisa da sulisa wmidisa, maradiulman

da dausabamoman modrika cani da gardamoxda; miuwvdomeli

sidiade Tvisi miuwvdomlad daamdabla da mieaxla Tavis

monebs gamouTqmeli da gasaocari mowyalebiT. sruli RmerTi

iqmna srul kacad, raTa ewamla Cveni urCobis codvisaTvis da

saSobao epistole, 1992 w.

Page 339: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

339

qceuliyo magaliTad morCilebisa, morCilebisa, romlis

gareSec SeuZlebelia gadarCena“.

qristes Soba aris adamianis xelaxali dabadeba ara

yovlisSemZleobiT, aramed msxverplSewiruli siyvaruliT

(sergi bulgakovi).

Soba qristesi aris saidumlo RvTis ganxorcielebisa. Ze

RvTisa mogvevlina Zed kacisa, raTa dacemulni camde avemaR­

lebineT. yovlis Semoqmedma Tavi daumorCila sjulis kanonis

yvela moTxovnas, gamogvisyida kanoniT gasamarTlebulni,

mogvixsna beWedi gandevnilisa da gvqmna Svilad RvTisa.

man araswori ganviTareba kacobriobisa Secvala axliT.

samyaros mizidulobis centri, codvis Sedegad RmerTs mow­

yvetili, Tavis Zvel adgils daubruna da modgma yoveli da

Jami yoveli moicva, raTa msofliosaTvis moetana namdv ili

Tavisufleba da WeSmariti siyvaruli da eCvenebina gza ganRm­

rTobisa.

dRes ufali TiToeul Cvengans mimarTavs wmida esaia

winaswarmetyvelis sityvebiT: ganibaneT, „ganiwmindeT, avi sa q­

me ebi TvalTagan ganmarideT, SewyviteT borotis qmna. si ke Tis

qmna iswavleT, eZieT samarTali, SeewieT Cagruls, ganikiTxeT

oboli, qvrivs gamoesarCleT. mere modiT da ciloba vyoT,

am bobs ufali: mewamulic rom iyos Tqveni codvebi, TovliviT

ganspetakdeba, WiaferiviT wiTelic rom iyos, matylis fTila­

saviT gaxdeba. Tu morCilni iqnebiT da gamgonenni, miwis dov­

laTs SeWamT; Tu gandgebiT da gaurCdebiT, maxvili SegWamT!“

(es. 1, 16­20).

Zmano da dano Cemno, SevsTxovoT axladSobil ufals,

ieso qristes, moamzados Cveni gulebi sulieri feriscvalebi­

saSobao epistole, 1992 w.

Page 340: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

340

saTvis, mogvces madli simdablisa da morCilebisa, codvaTa

mitevebisa, madli siyvarulisa da mSvidobisa, suli erTobisa,

raTa viyoT RvTis nebis aRmsrulebelni, Zed misad viwodoT

da urcxvenelad vTqvaT – „mamao Cveno... iyavn neba Seni“...

kidev erTxel yvelas gilocavT qristes Sobis brwyin­

vale dResaswauls da damdeg axal wels.

gixarodeT, ufali CvenTan ars.

qristes Soba

Tbilisi, 1992 w.

saSobao epistole, 1992 w.

Page 341: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

341341

saaRdgomo epistole1992 w.

saqarTvelos eklesiis RvTivkurTxeul Svilebs

„SeinaneT, rameTu moaxlebul ars

sasufeveli caTaჲ“ (maT. 4, 17).

ovladsamRvdelono mRvdelmTavarno, moZRvarno, di­

akonno, ber­monazonTa dasno, Zeno da asulno Rmr T i­

sano, mkvidrno saqarTveloჲsa da ucxoeTSi mcxovrebno Ta ­

namemamuleno, locviTa da SuamdgomlobiTa uflisa Cv e nisa

ieso qristesiTa, mama zecierman moganiWoT madli su lisa wmidi­

sa, raTa sufevdes Tqven Soris WeSmariti marTl m adidebeli

sarwmunoeba, siyvaruli, sasoeba, sixaruli, mS v i doba, keTil

saqmeTa Sina warmateba, xolo borotisagan ga n rideba da gan­

Tavisufleba.

Page 342: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

342

qristesmieri siyvaruliT yvelas gilocavT paseqis br­

wyinvale dResaswauls:

qriste aRdga!

maS, SevimosoT siyvaruliT da vadidebdeT mas, CvenTvis

jvarcmuls da mkvdreTiT aRmdgars, Cvens sasoebasa da nug­

eSs – qristes; siyvaruls ganuzomels, sibrZnes miuwvdomels,

mSvidobas uflismiers.

sikvdilis damTrgunveli macxovris wyaloba da madli

efineba yvelas, magram bevrs ar ZaluZs misi SegrZneba, radgan

codvebiT damZimebuli suli ver iRebs naTels; da gana Cven

Soris cotaa aseTi?!

amitomac gviWirs dRes cxovreba. qarTveli xalxi cdi­

lobs mdgomareobis gamosworebas, magram xSirad ver agnebs

namdvil mizezs Cveni yofisa...

ratom aris amdeni mkvleloba, mtroba, qurdoba; saq mi­

s a dmi zerele damokidebuleba, xolo SromaSi – ubaraqoba;

ratom aris amdeni ciliswameba, gautanloba, siZulvili,

SfoTi, Ralati; aseTi Suri, mrisxaneba, RvarZli, sicrue;

ratom irRveva ojaxebi, daikarga siyvaruli, TaobaTa

Soris – pativiscema;

ratom aris amdeni loTi, narkomani, meZavi, mruSi;

ratom klaven dedebi Svilebs?!

imitom, rom moiSala safuZveli Cveni zneobisa, daikarga

SiSi uflisa, gancda codvisa.

Tavis droze rwmena Caukles xalxs da mis nacvlad dan­

erges SiSi Zalauflebisa da kanonis mimarT. sasjelis ridiT

saaRdgomo epistole, 1992 w.

Page 343: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

343

sazogadoeba ase Tu ise Tavs ikavebda mdabal vnebaTa gamov­

lenisagan, magram dRes, rodesac sxvadasxva garemoebis gamo

kanoni naklebad kanonobs, erTbaSad ifeTqa RvTis madlmok­

lebul sazogadoebaSi dabudebulma borotebam.

Tu gvsurs swor gzaze dadgoma, warsulis gaTvali s wi­

nebiT unda SevxedoT Cvens awmyosa da momavals.

yvela eris warsulSi Cans xalxis niWi, xasiaTi, SesaZle­

bloba, ikveTeba misi adgili am qveyanaze, sacnauri xdeba masSi

Cadebuli RvTis gangebuleba.

amitomac aucileblad unda vicodeT, istoriulad ra

gvaxasiaTebda dadebiTi da ra uaryofiTi, rom keTili gza

kvlavac gavagrZeloT, ukeTuri ki SeZlebisdagvarad movi k­

veToT.

am epistoleSi SevecdebiT, mokled ganvixiloT Cveni cx­

ovrebis zogierTi mxare da gamovxatoT Cveni damokidebuleba

mis mimarT.

samwuxarod, dRes qristianebi mxolod saxeliTRa varT,

sinamdvileSi ki urwmunoTa cxovrebiT vcxovrobT.

gana amaze ar metyvelebs is dapirispireba, rac amJamad

qarTvelTa Soris xdeba? ganxeTqilebis mizezad SeiZleba

esa Tu is pirovneba davasaxeloT, magram pirovnebas rom

dasayrdeni ar hqondes xalxis farTo masebSi, es ar moxde­

boda. sayrdeni ki winaaRmdegobis, dapirispirebis suliT

daRdasmuli Cveni Sinagani samyaroa. dapirispirebis codva

ampartavnebidan modis, rac odiTgan mogvdgams, oRond dRes

igi gansakuTrebulad mkveTri formebiT vlindeba. amis mizezi,

albaT, isic aris, rom metad dabalia Cveni inteleqtualuri

done. wlebis manZilze ganaTlebulobiT vamayobdiT, arada

saaRdgomo epistole, 1992 w.

Page 344: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

344

gvaqvs mxolod zerele codna da, aqedan gamomdinare, zerele

aRqma sagnebisa da garemo samyarosi.

amasTan ver vxedavT zRvars codnasa da ganaTlebas So­

ris, ver vgrZnobT, rom ganaTleba ufro metis momcvelia, vi­

dre codna. amitomac, yvela mcodne adamiani ganaTlebulad

ver CaiTvleba. ganaTleba, inteleqti, upirveles yovlisa,

gulisxmobs maRal zneobas, rwmenas, siyvaruls, sulierobas.

seni, romelic Tanamedrove sazogadoebis TiTqmis yvela

fenas axasiaTebs, aris dabali sulieroba. es iTqmis Cvens

inteligenciazec. xSirad presiT Tu televiziiT gamodis ama

Tu im umaRlesi saswavleblis pedagogi, mecnieri, mwerali

an cnobili xelovani, romelic, erTi SexedviT, ar uaryofs

RmerTs, magram religiurad ise mcdarad azrovnebs, rom erT

mniSvnelobas aniWebs ieso qristes, muhameds, budas...

rogor SeiZleba qristianobis, musulmanobis, budizmis

gaTanabreba? es xom am religiebis ucodinarobis maCvenebelia

da niSnavs imas, rom gacnobierebuli ar gvaqvs cxovrebis um­

Tavresi mizani, ar vzrunavT Cvens ukvdav sulze da ar gvawuxebs,

rom araswori poziciis gamo igi SeiZleba samudamod warvi­

wymidoT.

inteligenciis da, saerTod, gavlenian pirovnebaTa be­

dnierebac da ubedurebac is aris, rom maT TavianTi mrwamsiT,

Ta vianTi cxovrebiT sulierad SeiZleba gadaarCinon an daRu­

pon ara marto TavianTi Tavi, aramed garSemo myofni da sxva

mravalnic.

dRes Cvens inteligencias imaze meti pasuxismgebloba

ekisreba, vidre TviTon grZnobs. is roli, rasac Tavis droze

asrulebda samefo dinastia, Tavadaznauroba, eklesiasTan

saaRdgomo epistole, 1992 w.

Page 345: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

345

erTad unda itvirTos inteligenciam. igi unda iqces erisTvis

WeSmariti gzis gamkvlevad, erovnuli mrwamsis, kulturis da

xelovnebis damcvelad da Semqmnelad. amitomac xeli unda

SevuwyoT misi didi niWisa da maRali Tvisebebis maqsimalur

gamovlinebas erisa da RvTis samsaxurad.

Tu normaluri sazogadoebis Seqmna gvsurs, Cvenma in te­

ligenciam, erismTavrebma upirvelesad unda izrunon mo zardi

Taobis swor aRzrdaze. adamianis buneba dacemul ia da Cveni

codvismieri Tvisebani asakisda mixedviT gamovlindebian.

amitomac bavSvebma Tavidanve unda iswavlon avisa da kargis

garCeva, brZola borotebasTan da uflis SewevniT daZlion

mankieri midrekilebani. am rTul saqmes maswavleblebi si­

frTxiliT unda moekidon. kargi iqneba, Tu isini uznaZis gan­

wyobis TeoriiT ixelmZRvaneleben da pirovnul TvisebaTa

gaTvaliswinebiT miudgebian TiToeul aRsazrdels. bavSvebs

Tavidanve unda gavuRviZoT grZnoba adamianis Rirsebis dan­

axvisa da dafasebisa, ganvamtkicoT rwmena imisa, rom yoveli

Cvengani RvTisagan gansakuTrebuli niWiTaa dajildoebuli,

oRond aucilebelia am madlis gamovlena.

mozardi Taoba unda davuaxlovoT Sromas, SevayvaroT

miwa, yvavilebi, cxovelebi, buneba; vaswavloT masTan kavSiri,

raTa man Semdeg advilad daamyaros harmoniuli urTierToba

garemosTan.

samwuxaroa, rom yovelive amis gansaxorcieleblad cota

gvyavs saTanadod momzadebuli pedagogebi; ara gvaqvs kargad

Sedgenili programebi.

skolis cxovrebaSi siaxlis Setana rom aucilebelia,

yvela grZnobs, magram zogjer araswor nabijebs dgamen. ma­

saaRdgomo epistole, 1992 w.

Page 346: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

346

galiTad, apireben inglisuri skolebis gaxsnas, sadac pir veli

klasidanve yvela sagans bavSvebs ucxoelebi Seaswavlian da es

miaCniaT friad sasargeblod; sinamdvileSi ki igi didi Sec­

domaa da niSnavs Cvens warsuls mowyvetili Taobis aRzrdas,

anda, fiqroben religiuri skolebis daarsebas, sadac saRvTis­

metyvelo gakveTilebs pastorebi Caatareben. gana SeiZleba ase

xelvyoT Cveni meoba?

marTlmadidebeli sarwmunoeba xerxemalia Cveni ero­

vnuli sxeulisa. misi SecvliT an dakargviT Cven vkargavT

qarTul suls. amis magaliTi bevri gvaqvs; mxolod ors da­

vasaxelebT: wina saukuneebSi, gaWirvebis gamo zogierTma qarT­

velma kaTolikoba miiRo, radgan Turqni kaTolikebs romis

siZlieris gamo ar exebodnen. dResac maTi STamomavalni,

saqarTveloSi mcxovrebni, TavianT Tavs frangebs uwodeben.

carizmis gamTiSveli politikis wyalobiT somxebi XIX

saukuneSi ganTavisuflebulni iyvnen gadasaxadisagan. bevrma

qar Tvelma cdunebas ver gauZlo da ekonomikuri mdgomareo­

bis gaumjobesebis mizniT miiRo grigorianuli sarwmunoeba.

dRes es xalxi faqtobrivad dakargulia saqarTvelosaTvis.

es erTi mxarea sakiTxisa. magram umTavresi meorea, anu Segneba

imisa, rom TiToeuli Cvenganis mrwamsi, aRmsarebloba, RvTis

WeSmarit gzas unda daefuZnos. marTlmadidebloba aris is

sarwmunoeba, romelmac Seuryvnelad daicva ieso qristes da

mis mociqulTa swavleba. marTlmadideblobam daicva erTiani

ganuyofeli eklesiis tradicia. marTlmadideblobis gareSe

ar arsebobs xsna, radgan qristea Tavi eklesiisa da eklesiaa

mistikuri sxeuli misi da Tu ar viqnebiT wevri mi si eklesiisa –

nawili misi sxeulisa, wili ara gvaqvs mac xo varTan. „eklesiis

saaRdgomo epistole, 1992 w.

Page 347: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

347

gareSe adamianma SeiZleba miaRwios yo velives: hqondes rwmena

mamis, Zisa da suliwmidisa, qadagebdes, saidumloebsac aRas­

rulebdes, iyos dafasebuli, magram sulis xsnas ver SeZlebs

– ver moipovebs maradiul cxovrebas“ (netari avgustine).

unda gvaxsovdes, rom eklesia mudam wmindaa. calkeul

sasuliero pirTa Tu morwmuneTa uRirsi saqcieli ver daCrdi­

lavs mis sidiades. unda gvaxsovdes isic, rom eklesia mebrZo­

lia, rameTu gamudmebiT upirispirdeba borotebas. ukeTurobam

SeiZleba mas daRi daasvas, magram gamarjvebuli mainc yovelT­

vis iqneba eklesia, radgan igi TviT uflis mier kldesa zeda

aris dafuZnebuli da „bWeni jojoxeTisani ver moerevian mas“.

70­wlianma mZime cxovrebam saqarTvelos eklesiazec

iqonia gavlena, dRes Cvens moZRvarTa Soris bevrni arian

Tavdadebulni, magram arian sustnic. me imedi maqvs, RvTis

SewevniT, momavalSi kidev ufro gamravldebian keTilmsaxuri

moRvaweni, ber­monazonni, romelnic viTarca manaTobelni

lamparni, xalxs uCveneben uflisaken saval swor gzas da msx­

verplSewiruli siyvarulis madliT miexmarebian maT jvris

mtvirTvelobaSi.

Tanamedrove etapze metad aucilebelia sxva saxelm­

wifoTa mimarT swori damokidebulebis gamomuSaveba. dRes

msoflio Cabmulia erTobliv procesebSi. ekonomikurad,

politikurad Tu inteleqtualurad wamyvani Zlieri qveynebi

nebiT Tu uneblieT erevian sxva erebis cxovrebaSi da ar aZleven

maT saerTo jaWvidan amovardnis saSualebas; es ki did sa­

frTxes uqmnis mcirericxovani xalxebis sulier da kulturul

TviTmyofadobas. imave problemebis winaSe vdgavarT Cvenc.

dasavleTis qveynebisagan saqarTvelos politikurad iseTi

saaRdgomo epistole, 1992 w.

Page 348: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

348

didi saSiSroeba ar emuqreba, ramdenadac moraluri da zneo­

brivi. CvenTvis aseve damabrkolebelia maTi indiferentuloba

erovnuli da sarwmunoebrivi sakiTxebisadmi.

qarTvel xalxs mimbaZvelobisaken ltolva axasia Tebs.

es kargia, Tu sasargeblos swavlob, anu gaqvs niWi TeTrisa da

Savis garCevisa, magram saSiSroeba swored is aris, rom xSirad

gansjis unari gvekargeba da calmxrivad, brmad viRebT sxvisi

cxovrebisa Tu azrovnebis wess.

Cven aucileblad unda SeviTvisoT sxvaTa gamocdileba

da miRwevebi, oRond sakuTar safuZvelze dayrdnobiT. mxo­

l od maSin iqneba igi Rirebuli Cveni xalxisTvis da angariS­

gasawevi da dasafasebeli sxva qveynebisTvisac. ase Seiqmna

msoflioSi cnobili qarTuli kultura da dResac es gza unda

gavagrZeloT.

am saqmeSi metad didi roli unda daekisros erovnul

moZraobas.

zogierTis fiqriT, erovnuli moZraoba droebiTi mo­

vlenaa, romlis mizani eris ganTavisuflebisaTvis brZolaa.

aseTi Sexeduleba mcdaria. vidre varsebobT rogorc eri, unda

iyos erovnuli moZraobac, romelmac unda moicvas Cveni cx­

ovrebis nebismieri sfero da yvelaferi unda gaakeTos xalxSi

zneobis amaRlebisaTvis, qristianuli marTlmadidebeli sarw­

munoebis ganmtkicebisaTvis, qarTuli xasiaTis gaTvaliswinebiT

Cveni Sinagani dadebiTi Zalebis gaRviZebisa da axali ideebis

ganxorcielebisaTvis, pirovnebis talantis maqsimaluri gam­

ovlenisaTvis.

vfiqrob, xelisuflebis, eklesiis, inteligenciis, ax­

algazrdobisa da saerTod eris saukeTeso nawilis warmo­

madgenlebma unda SeimuSaon da Camoayalibon erovnuli moZ­

saaRdgomo epistole, 1992 w.

Page 349: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

349

raobis programa; unda ganisazRvros, ras unda moicavdes igi

da sad rogor ganxorcieldes. amave dros unda ganisazRvros

savaraudo uaryofiTi Sedegebic.

rac Seexeba sxva qveynebTan urTierTobas, Cven yvela­

feri unda gavakeToT, raTa arc erT saxelmwifosTan, da

gansakuTrebiT mezobel erebTan, ar gvqondes mtruli damok­

idebuleba.

amitomac saWiroa maRali inteleqtis mqone diplomate­

bis aRzrda; saWiroa diplomatiuri skolis daarseba, sadac

axalgazrdebi SeiTviseben Cveni xalxisa da msoflio qveynebis

diplomatiur gamocdilebas da SeZlebisdagvarad gaakeTeben

yvelafers, raTa saqarTvelom Tavisi adgili daikavos msof­

lios erTa Soris.

Cven winaSe aseve dgas pirovnebisa da sazogadoebis ur ­

Ti erTobis sakiTxi.

wmida werilidan viciT, rom adamiani aris RvTis xati

da msgavsi gansakuTrebuli qmnileba. igia qveyanasa da zecas,

miwier da sulier samyaros Soris damakavSirebeli Zala.

adamiani dadgenilia samoTxeSi moqmedebisaTvis, misi

dacvisaTvis, rac borotisagan sakuTari sulis dacvas niSnavs

da gulisxmobs RvTis siyvaruls, Sromis survils, Semecnebis

unars da, ra Tqma unda, zneobriv cxovrebas.

adamianTa erToba qmnis ojaxs, gvars, ers, saxelmwifos:

sulierad ganwmendil pirovnebaTa kavSiri – aseTive saxelmwi­

fos, xolo codvisagan daTrgunulTa erToba – Sesabamis ojaxsa

da sazogadoebas. amitomac, vinc fiqrobs eris momavalze, up­

irvelesad unda ifiqros Tavis sulier amaRlebaze da daiwyos

eris gamosworeba Tavisi Tavis ganwmendiT – sakuTari jvris

mtvirTvelobiT, RvTis WeSmarit gzaze dadgomiT. mxolod

saaRdgomo epistole, 1992 w.

Page 350: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

350

amis Semdeg dainaxavs adamiani sinamdvileSi sxvas ra uWirs da

imasac mixvdeba, rogor uSvelos mas.

gansakuTrebuli pasuxismgebloba ekisrebaT qveynis ga­

nmgebelT – rogorc saero, ise sasuliero pirT. xSiria SemTx­

veva, roca Tanamdebobis mqone Tavisi araswori saqcielis gamo

iqceva kerpad. wmida mamebi gvarigeben, rom xalxze moqmedeba

da misi moqceva unda moxdes ise, rom Cven CrdilSi davrCeT,

xolo erma upirvelesad adidos RmerTi da ara kaci.

nebismieri xalxis istoriaSi dauviwyaria maTi saxe lebi,

romelnic TavianTi siwmindiT amgvarad emsaxurnen ers. aseTi

iyo, magaliTad, wmida mefe daviT aRmaSenebeli. „galobani

sinanulisani“ aris pirovnuli da eris codvebis mtvirTveli

qveynis ganmgeblis aRsareba. dRevandeli adamiani imdenad

dacemulia, rom aRar esmis, ratom gamoTqvams aseT sinanuls

mefe wmindani. xalxs aRara aqvs xmamaRla gacxadebuli aRsare­

bis sidiadis SegrZneba;

„galobani sinanulisani“ sakuTari Tavis gakerpebis wi­

naaRmdeg brZolis dasturicaa, iseve rogorc daviTis survili,

dakrZaluliyo gelaTis taZris karibWeSi, raTa kacTa da piru­

tyvT mis saflavze daedgaT fexi.

amgvari damokidebuleba sakuTari Tavisadmi daviT aR ­

maSeneblis zneobis, misi sulieri siwmindis maCvenebelia; amis

sawinaaRmdego magaliTia, vTqvaT, nabuqodonosori, ro melmac

Tavisi kerpi aRmarTa da undoda yvelas Tayvani eca mi sTvis

imitom, rom misi mizani iyo amqveyniuri, miwieri di debisa da

netarebis mopoveba, sakuTari „mes“ damkvidreba.

ase rom, pirovnebis roli da SesaZlebloba kacobri­

o bis cxovrebaSi ganuzomelia. mas Seswevs Zala, RmerTamde

amaRldes saTnoebiT da qvesknelamde damdabldes ukeTure­

saaRdgomo epistole, 1992 w.

Page 351: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

351

biT, ampartavnebiT. yvelaferi Cvens Tavisufal nebazea da­

mokidebuli.

„iyveniT ukue mobaZav RmrTisa, viTarca Svilni sayu­

arelni, da vidodeT siyuaruliT, viTarca­igi qristeman Semi­

yuarna Cuen da misca Tavi Tჳsi CuenTჳs Sesawiravad“ (efes. 5,

1­2), – gvarigebs mociquli.

uflis mcnebebiT cxovreba, marTalia, Wirs Cvens apoka­

lifsur droSi, magram RmerTi ar dagvtovebs da Seeweva Cvens

uZlurebas.

sasoebdiT macxovars, rameTu „icis ufalman RmrTis msa­

xurTaჲ maT gansacdelTagan ჴsnaჲ“ (2 petr. 2, 9).

macxovris aRdgomis dResaswauli aris safuZveli Cveni

sarwmunoebisa, imedi Cveni momavlisa, Cveni eris gadarCe­

nisa.

saaRdgomo epistole wmida ioane oqropiris sityvebiT

minda davamTavro: modiT yvelani, ganicadeT sixaruli uf­

lismieri; mdidarno da glaxakno, zeimi hyavT erTad; Wi r Ta

damTmenno da sulmoklenno, Tayvani eciT dResa amas. sarwmu­

noebis trapezi ixmieT yovelTa da miiReT simdidre madlisa...

amieridan nu SeaZrwunebs sikvdilis SiSi Tqvens gulebs, rad­

gan macxovris madliT ganTavisufldiT. daTrguna sikvdili

sikvdiliT moculma, wartyvena jojoxeTi qvesknelSi Casulma...

„sada ars, sikudilo, sawerteli Seni? sada ars, jojoxeTo,

Zlevaჲ Seni?“ (1 kor. 15, 55).

aRdga qriste, daemxnen demonni, aRdga qriste da ganix­

ares angelozTa, aRdga qriste da aRdga sicocxle saukuno.

dideba mas ukunisamde.

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1992 w.

saaRdgomo epistole, 1992 w.

Page 352: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 353: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

353

saSobao epistole1993 w.

iveriis wmida miwis RvTivkurTxeul Svilebs

„aha, moval adre. mtkiced ipyar, raca gaqvs, raTa

aravin wargtacos gvirgvini Seni“ (gamocx. 3, 11)

ovladusamRvdeloes mwyemsmTavrebs, moZRvrebs, dia­

k vnebs, ber­monazvnebs, saqarTvelos samociqulo ek l­

esiis RvTismosav marTlmadidebel qristianebs, RvTismSoblis

wilxvedri kurTxeuli iveriis mkvidrT da Cveni samSoblos

gareT mcxovreb TanamemamuleT.

mSvidoba, sixaruli da keTildReoba mogmadloT mo w­

ya le da saxierma ufalman.

gangveSora mZime weli. weli didi imedebisa da didi

Page 354: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

354

gansacdelisa. mwuxarebam ufro metad dagvaaxlova RmerTs da

erTmaneTs da meti sibrZnec SegvZina, radgan dagvafiqra ara

marto purze arsobisa, aramed maradiul Rirebulebebzec.

sulierma da materialurma gaWirvebam dagvanaxa, rom

ar arsebobs gamouvali mdgomareoba, oRond aucilebelia

ganviTarebis axali gzebis moZebna, aucilebelia, upirveles

yovlisa, RvTis sasoebiT sakuTar Tavze dayrdnoba da Cveni

SesaZleblobebis warmoCena.

winaaRmdegobebis miuxedavad gasulma welma imedi Ca­

gvisaxa, amitomac, marTalia, sulieri tkiviliT, magram RvTis

Sewevnis rwmeniT vxvdebiT udides qristianul dResasw auls –

Sobas uflisas.

Soba qristesi – es aris mistikuri aqti, romelsac bo ­

lomde verasdros CavwvdebiT. igia gamovlineba adamia n i sadmi

RvTis usazRvro siyvarulisa da misTvis Tavganw irvisa; aqti

RvTisa da kacis SeerTebisa.

ufali mogviaxlovda, raTa Cvenc aRvdgeT da mivideT

masTan. igi ar iTxovs simdidresa da maRal Tanamdebobas, arc

oqros, gundruksa da murs, rac mogvebma miarTves beTlemSi ax­

ladSobils. misTvis Zvirfasi mxolod Cveni gulia. amitomac

TiToeuls mogvmarTavs: Svilo, momec guli Seni.

rad surs RmerTs Cveni guli? – mxolod imitom, rom

SeZlos Cvens sulSi daivanos da Tavisi usazRvro siyvaruliT,

siwmidiTa da simSvidiT gagvaTbos, dagvibrunos dakarguli

madli da CvenTvis jvarcmuli, kvlav CvenTan erTad Sexvdes

Cveni cxovrebis tkivils, CvenTan erTad daiTminos da evnos,

raTa gvacxovnos da maradiuli netarebis Rirsi gagvxados.

dideba Senda, ufalo, gmadlobT, ufalo.

saSobao epistole, 1993 w.

Page 355: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

355

magram, RmerTo, Sen xom ici Cven vin varT, rameTu qm­

nilni xelTa SenTani varT. ici, rom guli Cveni aris arawmida;

odiTgan SegTxovT daviT winaswarmetyvelis sityvebiT: „guli

wmidaჲ dahbade Cem Tana, RmerTo, da suli wrfeli ganmiaxle

guamsa Cemsa“ (fsalm. 50, 12), „moved da daemkvidre Cven Soris

da wmida myven Cven yovlisagan biwisa“ (locva).

gmadlobT, ufalo, rom gvajildoveb sinanulis grZno­

biT, codvis SegrZnebis unariT da gamosworebis surviliT –

Senken swrafviT.

meoce saukune uxeSi materializmis Tayvaniscemis xanaa.

esaa dro, roca cdilobdnen adamianebisTvis SeeqmnaT war­

modgena, TiTqos materialuri yofis garda sxva sicocxle ar

arsebobs da rom sulieri movlenebi oden Cveni tvinisa da

nervuli sistemis gamovlinebebia.

ra iyo mizezi RmerTis daviwyebisa?

pirvel rigSi, ampartavneba. adamianuri SesaZleblobe­

bis araswori aRqma, sulieri dacema.

jer kidev plinius­umcrosi werda: adamianis buneba ga ya­

lbebulia, radgan masSi ukidures sulier siRatakesTan Serwy­

mulia usazRvro ampartavneba.

paskali adamians ganixilavda, rogorc „moazrovne le­

r wams“ (anu Sinaganad aramyars), rogorc samyaros sivrceSi

ga bneul qviSis marcvals, romlis siZliere suliero basa da

azrovnebaSia; da Tu es madli daikarga, marcvalic gan qardeba.

sa mwuxarod, ara marto calkeuli adamianebi, ara med mTeli

rigi qveynebi msxverplni gaxdnen am martivi WeS maritebis da­

viwyebisa.

germaneli filosofosi paulseni SeniSnavs: Znelia ua­

saSobao epistole, 1993 w.

Page 356: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

356

ryo materializmi ara imitom, rom igi simarTles qadagebs,

aramed imitom, rom Znelia daupirispirde wminda wylis si­

suleles.

saocaria, rom materializmis mimdevarTa Soris iyvnen

ganaTlebuli da zogjer genialuri adamianebic, rac maCven­

ebelia imisa, rom, marTalia, geniosoba RvTis didi madlia,

magram mTavari mainc niWis sworad warmarTvaa. mravalia ma­

galiTi imisa, Tu ra saSineli Sedegi moaqvs gaukuRmarTebul

genias.

dabejiTebiT SeiZleba iTqvas, rom materializmi Sobs

totalitarizms, Cven karga xania vcxovrobT aseT droSi. to­

talitarizmis mizania adamianis sruli gardaqmna ideolo­

giuri wyobis Sesabamisad. pirovneba icvleba mis moqmedebaze

da, rac mTavaria, azrovnebaze mkacri kontrolis dawesebiT.

totalitarizmi karnaxobs yvelas, rogor unda ifiqron da

iTxovs usityvo morCilebas, rac niSnavs individualobis, pi­

rovnuli sawyisis gaqrobas.

am movlenam sakmaod Rrma kvali daaCnia Cvens Sinagan

sa myaros. posttotalitarul droSi yvelaze rTuli swored

su lieri monobidan ganTavisuflebis, RvTivmomadlebuli

individualuri Tavisuflebis mopovebis, pasuxismgeblobis Seg­

rZnebisa da avisa da kargis sworad garCevis procesi iqneba.

materializmis dRemde arsebuli forma TandaTan uka­

na planze gadadis da adgils uTmobs mis sxva saxes – teqno­

kratizms da ekonomikas.

sazogadoebis zrunva ekonomikis winsvlisaTvis ar aris

saSiSi, Tu masTan erTad ganviTardeba adamianis sulieri da

inteleqtualuri SesaZleblobebi: WeSmariti sarwmunoeba,

eklesiuroba, zneoba, mecniereba, xelovneba.

saSobao epistole, 1993 w.

Page 357: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

357

Cven ar gvaqvs ufleba Tanamedrove civilizaciis yvela

ubedurebis sawyisad mecniereba davsaxoT. adamiani ubralod

sulierad moumzadebeli Sexvda mecnierul aRmoCenebs. pi ­

rovnebis sulieri ganviTarebis procesi metad CamorCa te q­

nikur progress da radgan erTi meores ar ganapirobebs, dair­

Rva wonasworoba; aman ki warmoSva saSiSroeba da Cven winaSe

daayena mravali gadauWreli problema.

amitom dRes, upirveles yovlisa, unda vizrunoT eris

sulieri amaRlebisaTvis, rom saTanadod momzadebulni Sevx­

vdeT dasavleTis qveynebis „ucxo keTildReobas“, Torem im

madlsa da TviTmyofadobasac davkargavT, rac winaparTagan

raRac formiT dRemde mainc SevinarCuneT.

suliereba xalxSi Tavdapirvelad gzas ikvlevs cal keul

madlmosil pirovnebaTa wyalobiT, Semdeg ki es niWi efi neba

mTel ers da amaRlebs mas, amitomac pirovnebis ro li qveynis

cxovrebaSi udidesia.

arian adamianebi RvTis niSniT gamorCeulni, romelnic

Tesaven siyvaruls, saTnoebas, qmnian, aSeneben, iwvian da sxvas

gzas unaTeben. arian pirovnebani demonuri beWdiT daRdasmulni

– damangreveli ZaliT aRvsilni.

msoflio istoria icnobs mraval magaliTs imisas, Tu

rogor nadgurdeboda masebi, iqceoda saxelmwifoebi gandide­

bis maniiTa da eSmakeuli ampartavnebiT Sepyrobili „genialuri

utvinoebis“ xelSi, radgan isini, roca asparezidan midiodnen

da iRupebodnen, Rupavdnen xalxsac.

siwminde ki simSvidiT moqmedebs, igi ar xmaurobs, ar

yviris. amitomacaa, rom zogjer mTeli wlebis Tu saukuneebis

SemdegRa aRwevs Cvenamde sityvani da darigebani RvTis saTno

da brZen adamianTa, gmiruli saqmeebi Cvens winaparTa. isini

saSobao epistole, 1993 w.

Page 358: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

358

SeumCnevlad ucvlian elfers Cvens Sinagan samyaros da idumal

gavlenas axdenen Cvens yofaze.

erT­erTi magaliTi amisa aris cxovreba XVII saukuneSi

rumineTSi moRvawe, Cveni saxelovani Tanamemamule anTimoz

iverielisa, romelmac mTel msoflios uCvena siwmidis, moyva­

sis siyvarulisa da TavisuflebisaTvis brZolis maga liTi da

romelic rumineTis eklesiam 1992 wels wmindanad Seracxa.

dRes gansakuTrebiT xSirad vlaparakobT Tavisufle­

baze. Tavisufleba zogs TavaSvebuli cxovrebis ufleba hgo­

nia, zogs – damoukidebeli qveynis moqalaqeoba; umTavresi ki

aviwydebaT imitom, rom am cnebaSi xSirad garegnul, miwier

ga gebas gulisxmoben da ar fiqroben mis Sinagan procesze – su­

lier Tavisuflebaze.

zneobrivi TavaSvebuloba codvis monobaa, wmida pavle

mociquli wers: „TavisuflebisaTvis xarT, Zmano, xmobilni;

magram xorcieli gancxromisTvis nu moixmarT Tavisuflebas,

aramed siyvaruliT hmonebdeT erTurTs“ (gal. 5, 13).

rac Seexeba qveynis damoukideblobisaTvis zrunvas, xa­

l xis sulieri amaRlebis gareSe igi metad cud Sedegebamde

migviyvans, radganac eri Tavisi umecrebisa da uzneobis msxver­

pli gaxdeba.

politikuri Tavisufleba mZime codvaTagan Tavisufa­

lma sazogadoebam unda moipovos, es RvTis kanonia. ase rom,

qveynis damoukideblobisaTvis brZola amave dros Ti To euli

Cvenganis Sinagan srulyofas, Sinagan Tavisuflebas iTxovs.

ufalma kaci xatad da msgavsad Tvissa Seqmna, magram

dacemis Semdeg adamianis sufTa suls Seeria sxvadasxva codva

da dabinda igi. is, vinc SeZlebs codvaTagan ganwmendas, xdeba

saSobao epistole, 1993 w.

Page 359: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

359

Tavisufali, Tavisi Tavis ufali, RvTis msgavsebiT Seqmnili

Tavisi ubiwo sulis patroni. amitomac weren brZenni: SeiZleba

monobaSi iyo, magram Tavisufleba ver wagarTvan da SeiZleba

TavisuflebaSi gancxromiT cxovrobde da mona iyo, Tanac im­

deni batonis, ramdeni mankieri Tvisebaca gaqvs.

advili ar aris Cvens mdabal vnebebsa da azrebze, CvenSi

mimdinare sulier da fizikur procesebze gamarjveba. Cveni

suli vidre xorcis tyveobaSia, brZola keTilsa da borots

Soris dausruleblad iqneba da vai mas, vinc bolomde mdabal

vnebaTa msaxurad darCeba.

wmida werili gvafrTxilebs: saqmeni xorcTani arian:

„siZva, uwmindureba, bilweba, kerpTmsaxureba, mwamvleloba,

mtroba, SuRli, Suri, risxva, ganxeTqileba, mwvalebloba, si­

Zulvili, mkvleloba, memTvraleoba, lirweba da sxva misTa­

nani. winaswar getyviT... rom amis moqmedni ver daimkvidreben

RmrTis sasufevels “ (gal. 5, 19­21).

samwuxarod, es mankierebani axasiaTebs Cvens sazogadoe­

bas da, miuxedavad amisa, gvsurs damoukidebloba. upirveles

yovlisa, Cven unda ganvTavisufldeT codvis mZime uRlisagan;

es ki SesaZlebelia mxolod eklesiis madliT.

Zalian bevrs ar esmis eklesiis Zala da mniSvneloba.

wmida mamebma ki, romlebic Signidan xedavdnen eklesiis sidi­

ades, jer kidev IV saukuneSi ase gadmosces misi arsi: „mwams erTi,

wmida, kaTolike da samociqulo eklesia“. ...rameTu mxolod

aseTi eklesiis damaarsebeli da Tavi aris ieso qriste.

„amas kldesa zeda aRvaSeno eklesiaჲ Cemi, da bWeni jo­

joxeTisani ver ereodian mas“ (maT. 16, 18), – brZanebs ufali. am

sityvebidan Cans, rom eklesia mudmiv brZolaSi iqneba boro­

saSobao epistole, 1993 w.

Page 360: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

360

tebasa da codvasTan, magram jojoxeTis Zalebic ki verafers

daakleben, radgan eklesia aris wminda da gamosyidulia uflis

sisxliT. suliwmida trialebs taZarSi da ganwmends yovelives

da yvelas, vinc rwmeniTa da siyvaruliTaa mosuli. „netar

xar Sen eklesiav marTlmorwmuneTa, rameTu mefem mefeTaman

daidgina SenSi savane. uryevia Seni saZirkveli, rameTu ufali

mcvel Senda ars. bWeni jojoxeTisani ver mogerevian da mgelni

mtacebelni ver Segmusraven da verc simtkices Sensas Seasusteben.

o, mSveniero da brwyinvale saxlo uflisa, ra didebuli xar

Sen!“ – wers wmida efrem asuri.

eklesiam misca saqarTvelos iseTi saocari pirovneb a ni,

rogoricaa: wmida nino, ganmanaTlebeli iveriisa, wmida ioane

zedazneli, daviT garejeli, Sio mRvimeli, anton martyofeli,

wmida mefeni: miriani da nana, vaxtang gorgasali, arCili da

luarsabi, daviT aRmaSenebeli, Tamari, qeTevan wamebuli, dem­

etre Tavdadebuli da sxvani mravalni, saTnoni qristesni da,

saerTod, yvelaferi is, riTac Cven vamayobT ocsaukunovani

istoriis manZilze, eklesiuri cxovrebis, eklesiuri azrovne­

bis gamovlinebaa.

rodesac Tanamedrove istorikosebi da zogjer RvTis­

metyvelnic eklesiaze weren, ufro xSirad mis garegnul mx­

areze amaxvileben yuradRebas an warsulis mixedviT afaseben

mis rols. eklesia gacilebiT imaze didia, vidre Cven gvgo­

nia. eklesia mistikuri sxeulia uflisa. eklesia masSi myofi

mrevli ki ar aris mxolod an dedamiwaze mcxovrebi morwmu­

neni, aramed, uwinares yovlisa, ufali, RvTismSobeli mari­

ami, angelosTa dasi da wmidanTa mTeli krebuli SeerTebuli

mlocvelTa jgufTan; amitomac aris taZari – ca dedamiwaze.

saSobao epistole, 1993 w.

Page 361: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

361

is saSineli movlenebi, rac Cven gverdiT xdeba: mkv­

leloba, Zaladoba, Zarcva, veragoba, Tavawyvetili vneba...

Sedegia urwmunoebisa da arasulierobisa.

amitom dRes, rogorc arasdros, saWiroa Cveni xalxis,

Cveni axalgazrdobis, bavSvebis, inteligenciis gaeklesiureba.

„nuTu ar iciT, rom Tqveni sxeuli taZaria TqvenSi damkvidreb­

uli suliwmidisa, romelic gaqvT RmrTisagan, da ar ekuTvniT

Tqvens Tavs?... adideT RmerTi Tqveni sxeuliTa da suliT“ (1

kor. 6, 19­20).

Cvenda samwuxarod, umravlesobas dakarguli aqvs da­

naSaulis SegrZnebisa da gancdis unari da Tavi ucodveli hgo­

nia. es ki am pirovnebaTa dabali donis maCvenebelia. ada miani,

rac ufro maRla adis srulyofis kibeze, miT ukeT xedavs Tavis

Tavs da, aqedan gamomdinare, – Tavis codvebsac, (ucodveli

aravinaa) da eufleba grZnoba sinanulisa da survili gamos­

worebisa.

eklesiis mTavari arsi is aris, rom aq mRvdlis saSu­

alebiT adamians eZleva SesaZlebloba yvela Cveni uwmindure­

bis mizezis – codvisgan ganTavisuflebisa; amqveynad mxolod

moZRvars aqvs RvTisgan miniWebuli madli codvaTa gaxsnisa

da mitevebisa. aRsarebiTa da ziarebiT pirovnebaSi xdeba su­

lieri feriscvaleba, Sinagani wonasworobis aRdgena. RmerTi

mwuxarebisagan gaTanguls nugeSs aZlevs, SurisZiebis surviliT

Sepyrobils – mitevebis madls, aforiaqebuls – simSvides,

daCagruls – sulier Zalas.

„me vsufev maRalSi, – brZanebs ufali, – da siwmideSi,

ma gram me var tanjulTanac da suliT glaxakTan, raTa cxo­

velvyo glaxakTa suli da cxovelvyo tanjulTa guli“ (es. 57,

saSobao epistole, 1993 w.

Page 362: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

362

15); „movediT Cemda yovelni maSuralni da tჳrTmZimeni, da me

gangisueno Tquen“ (maT. 11, 28).

aseTi daRlili arasdros yofila adamianTa modgma,

arasdros mdgara kacobrioba aseTi kataklizmebis winaSe: ing­

reva qveynebi da sistemebi, mswrafl icvleba movlenebi, rac

niSania imisa, rom Jami axlo ars. „aCrdils miuyveba adamiani,

magram amaod faci­fucobs, agrovebs da ar icis, vis darCeba“

(fsalm. 38, 6­7).

warsuli ganvlilia, momavali ar Cans, awmyo ki metad

bundovania, erTaderTi nugeSi aris ufali. „me Tquen Tana var

yovelTa dReTa da vidre aRsasruladmde soflisa“ (maT. 28,

20), – Cagvesmis misi sityvebi.

xSirad mekiTxebian, Tu rogor vxsniT religiuri Tva­

lsazrisiT dRevandel Cvens mdgomareobas.

amJamad saqarTveloSi omia, gareSe mtrisagan Tav s m­

o xveuli omi, xelovnurad Seqmnil konfliqtTa seria. Cv en

vicavT ara marto sazRvrebis mTlianobas, aramed Cveni xalxisa

da Cvens qveyanaSi mcxovreb sxva erTa warmomadgenlebis rwme­

nas, kulturas, istorias, tradiciebs.

marTalia, yvelas gviWirs, magram imedi gvaqvs, erTad

davZlevT am siZneleebs da aucileblad gavimarjvebT. RmerTi

ar dauSvebs saqarTvelos gayofas. iveria RvTismSoblis wilx­

vedria da aTasobiT wmidanTa sisxliT ganbanili maTi locva

Segveweva.

eqstremistebisa da separatistebis mizeziT mravali axa­

lgazrda daiRupa. daixocnen qarTvelebi, afxazebi, osebi, ruse­

bi, somxebi, azerbaijanelebi da sxvani. cremlma da sikvdilma

Seabija bevr ojaxSi, daqvrivdnen axalgazrda dedebi, daobld­

saSobao epistole, 1993 w.

Page 363: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

363

nen bavSvebi... bevri axalgazrda daxeibrda.

me minda vuTxra yvelas, aq myofsa da imqveynad wasuls

(isinic xom cocxlebi arian da esmiT Cveni): didia Tqveni

Rvawli qveynis winaSe da didi iqneba jildoc Tqveni, uflis­

gan boZebuli. Tqven xom TavisuflebisaTvis, sarwmunoebisa

da samSoblosaTvis, Cveni naTeli momavlisaTvis ibrZodiT;

Tqven ibrZodiT wyvdiadisa da umecrebis winaaRmdeg. WeSmari­

tad didia Tqveni msxverpli da amdenad Tqveni damsaxurebac

RvTisa da samSoblos winaSe.

Cven imediT vuyurebT momavals da gvjera, rom goniereba,

siyvaruli, sikeTe da Zmoba gaimarjvebs.

es erTi mxarea movlenisa, rac Seexeba mis sulier arss,

mi nda giTxraT, rom adamianebs xSirad maSin miaCniaT Tavi bed­

nierad, roca yvelaze ubedurni arian. aris piriqiTac.

omi, gaWirveba – sinamdvileSi mowodebaa sinanulisa

da ganwmendisaken; igia saSualeba xangrZlivi Zilisagan Cveni

gamoRviZebisa da RmerTTan daaxloebisa. xilul mwuxarebaSi

yovelTvis uxilavi madli imaleba. „rogorc Teslis aRorZine­

bisaTvis aucilebelia wvima, ise CvenTvis cremlebi. rogorc

miwas sWirdeba damuSaveba, rom keTili nayofi gamoiRos, ise

Cvens sulebs – mwuxareba da gansacdeli, rom darbildes Cveni

simkacre da daiZlios Cveni ampartavneba“ (ioane oqropiri),

rac gansakuTrebiT gvaxasiaTebs Cven.

oqro da vercxli maRali temperaturis gareSe minareve­

bisagan ver ganiwmindeba, aseve verc Cveni suli – mwuxarebis

gareSe.

maxsendeba makabelTa wignidan Semdegi adgili: „es sas­

jeli dasaRupad ki ara, Cveni xalxis gamosafxizleblad iyo

saSobao epistole, 1993 w.

Page 364: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

364

gamiznuli. biwierebas rom didi xani ar eZleva da imTaviTve

sasjeliT aRikveTeba, swored esaa didi wyalobis niSani.

rac Seexeba sxva xalxebs, RmerTi moTminebiT ayovnebs

maT dasjas, vidre isini mTlianad ar aivsebian codvebiT. Cven

ki ase ar gveqceva igi; ar elis Cveni codvebis savsebas, rom mere

Suri iZios Cvenze. amitomac ar mouklia CvenTvis mowyaleba da,

Tumca ubedurebiT ki gvsjida, mainc ar gauwiravs Tavisi xalxi“

(2 mak. 6, 12­16).

ase rom, dRes saqarTveloSi mimdinare movlenebi aris

neli da mtkivneuli procesi „uZRebi Svilis“ dabrunebisa. Cvens

sulier mdgomareobazea damokidebuli, ramdenad male gan­

vTavisufldebiT sasjelisagan. siZneleebs ar unda SevuSindeT,

radgan RvTis Zala swored rom uZlurebaSi cxaddeba, oRond

ufals unda mivendoT srulad, TavSewirvamde.

miwieri Cveni cxovreba udabnoSi mogzaurobaa. Cven aq

mxolod mgzavrebi varT; dRe dRes auwyebs maradiulobis kar­

ibWesTan Cvens miaxloebas; mTavaria, iq warvdgeT Rirseulad.

RvTis didi wyalobaa, rom ar viciT Cveni aRsasrulis dRe,

raTa yovelTvis gvaxsovdes sikvdili da yoveli dRe gava­

taroT ise, TiTqos igi iyos ukanaskneli. amaSia sibrZne. jer

kidev antikuri drois didma pirovnebam, platonma, sibrZnis

moyvareba – filosofia ganmarta, rogorc mzadeba sikvdil­

isaTvis.

„marTalTaTvis da codvilTaTvis sikvdili igivea, rac

mkvdari zRva Zvel aRTqmaSi ebraelTa da egviptelTaTvis.

pirvelTaTvis igi iyo gadasasvleli aRTqmul qveyanaSi, xolo

meoreTaTvis – mizezi sikvdilisa. msgavsad amisa, marTlis

sikvdili aris dasawyisi netari maradiulobisa – aRTqmuli

saSobao epistole, 1993 w.

Page 365: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

365

qveynisa; codvilTaTvis ki – mizezi meore sikvdilisa – mara­

diuli satanjvelisa“ (sulieri mdelo).

es saukune RvTisgan xalxs sinanulisTvis mieca. futur­

ologni amtkiceben, rom Tu kacobriobam kidev iarseba XXI

saukuneSi, igi metad religiuri aswleuli iqneba, radgan xalxi

daiRala, uRvTod dacarielda taZari siyvarulisa.

dRes ki Cven varT mowme ara marto Tanamedrove isto­

riis tragizmisa, aramed moaxloebuli apokalifsuri droisa.

sul ufro mkveTrad Cagvesmis sityvebi: „me var ani da ჵ, ityჳs

ufali RmerTi, romeli ars da romeli iyo da romeli moma­

val ars, yovlisa mpyrobeli“ (gamocx. 1, 8).

RvTis mowyalebis imediT aRvsili yvelas guliTadad

gilocavT qristes Sobis dResaswauls. damdegi axali weli

de iyos yvelasaTvis mSvidobis, keTildReobisa da sikeTis

momtani, weli siyvarulisa da Serigebisa: „ganviSorneT ukue

saqmeni bnelisani da SevimosoT saWurveli naTlisaჲ“ (rom.

13, 12).

„iSva yrma, mogveca Ze... da ewoda saxelad... RmerTi

Zli eri, mSvidobis mTavari“ (es. 9, 5), „RmerTman mSvidobisa­

man,... srulgyoT Tqven yoveli keTili saqmis mis nebisaebr

aR sasruleblad da iyos TqvenSi is, rac saTno Cans mis winaSe“

(ebr. 13, 20­21). „romelman sZlos, esreT Seimosos samoseli

spetaki“ (gamocx. 3, 5).

gixarodeT, rameTu CvenTan ars RmerTi, amin.

qristes Soba

Tbilisi, 1993 w.

saSobao epistole, 1993 w.

Page 366: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 367: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

367

saaRdgomo epistole1993 w.

RvTismSoblis wilxvedri iveriis RvTivkurTxeulno Svilno:

„aw ganTavisuflebul xarT codvisagan

da damonebul xarT simarTlesa“

(rom. 6, 18).

ovladusamRvdeloesno mwyemsmTavarno, moZRvarno,

diakonno, ber­monazonno, Zeno da asulno saqarTve­

los samociqulo eklesiisa, iveriis wmida miwis mkvidrno

da samSoblos sazRvrebs gareT mcxovrebno Tanamemamuleno,

gixarodeT,

qriste aRdga!

Page 368: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

368

aRdga dakarguli erToba RmerTTan, aRdga sasoeba da

imedi kacTa, aRmobrwyinda mze simarTlisa da gamoCnda gza

maradiuli netarebisa; mdidarT da glaxakT, brZenT da uswav­

lelT, xandazmulTa da yrmaT, – yvelas uxmobs ufali sixaru­

lis trapezze, raTa miagos TiToeuls Rirsebisaebr maTisa.

„netar arian, romelTa mietevnen uSjuloebani da romelTa

daefarnen codvani“ (rom. 4, 7).

vin aris Rirsi am madlisa, aseTi mowyalebisa? – is, vi­

sac esmis amqveyniuri cxovrebis arsi, vinc sityviT da sa qmiT

SeZlebisamebr adidebs WeSmarit RmerTs da acnobierebs Tavis

misias am wuTisofelSi.

yovel adamians sakuTari idea, sakuTari miswrafeba aqvs,

romlis ganxorcielebisTvisac igi iRvwis, magram ar sebobs

yvelasaTvis saerTo ideac – es aris swrafva amaRl e bisaken,

RvTis msgavsebisaken.

ra saqmianobasac ar unda eweodes kaci, umTavresi misTvis

SemoqmedTan miaxlebis survili unda iyos. bibliaSi vkiTxu­

lobT, yovladwmida samebam adamianis Seqmna rom gadawyvita,

brZana: „vqmneT kaci xatisaebr Cuenisa da msgavsebisaebr“ (dab. 1,

26). maSasadame, radganac adamiani RvTis xatad Seiqmna, swrafva

srulyofisaken, pirvelsaxis, anu RvTisaken imTaviTve mis Ta­

ndayolil bunebriv Tvisebad iqca. amitomac survili ganvi­

Tarebisa da winsvlisa TiToeul CvenganSi arsebobs, oRond

unda vicodeT, ras gulisxmobs WeSmariti amaRleba da Cveni

yoveli moqmedebac aqedan gamomdinare unda Sefasdes.

idea unda hqondes ersac; mas cxadad da garkveulad unda

hqondes gacnobierebuli, saukuneTa manZilze upirvelesad ras

emsaxura. Cveni xalxis istoria gvafiqrebinebs, rom RvTisaken

swrafvis ZiriTad ideas, upirveles yovlisa, moyvasis siyvaru­

saaRdgomo epistole, 1993 w.

Page 369: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

369

liT vaxorcielebdiT da miuxedavad yvelafrisa, dResac vax­

orcielebT. es siyvaruli aduRabebs da amTlianebs sruliad

saqarTvelos.

albaT esaa umTavresi mizezi imisa, rom warsulSic da

axlac Sinauri Tu gareSe mteri ar mogvklebia – boroti Zala

ebrZvis siyvarulis matarebel ers, raTa es niWi daakargvinos,

radgan icis, miznis miRwevis SemTxvevaSi, ufals gangvaSorebs;

amitomac am madls gansakuTrebiT unda gavufrTxildeT da

RmerTTan da erTmaneTTan siyvaruliT gaverTiandeT.

ufali adamians Tavisufali arCevanis uflebas aZlevs:

pirovneba TviTon iRebs gadawyvetilebas, ras emsaxuros: cod­

vas Tu sikeTes, borotebas Tu siyvaruls. sasufeveli RvTisa

iZu lebiT moipoveba, radgan codvasTan brZoliT da masze

gamarjvebiT xdeba adamianisa da RvTis nebis SeerTeba – siner­

gia, rac aris safuZveli pirovnebis gadarCenisa.

gzis arCevisas udidesi mniSvneloba eniWeba guls, ra­

dgan iq ibadeba rogorc boroti, ise keTili zraxvani. Tu guli

sufTaa da savsea rwmeniT, sasoebiTa da siyvaruliT, Tu iq ar

budobs Suri da mtroba, Tu mas SeuZlia sxvisi sixa rulisa da

tkivilis gaziareba, iq madli ganmravldeba da igi suliwmidis

savaned iqceva; aseTi guli advilad sZlevs miwier sacdurs,

romelic yoveldRiurad cdilobs biwierebis WaobSi Cvens

danTqmas.

magram rogor ganviwmindoT guli codvaTagan?

upirveles yovlisa, unda viswavloT samarTliani gansja

sakuTari Tavisa. Cvens sulSi ori „me“ unda ganvasxvavoT da

yovel Cvens saqcielsa da gulisxmier zraxvas sxvisi TvaliTac

SevxedoT.

wmida grigol RvTismetyveli wers: „CvenSi ori gonia.

saaRdgomo epistole, 1993 w.

Page 370: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

370

erTi keTilia da Sedegia yovelive mSvenierisa, meore ki –

dacemuli da mdabal vnebaTa msaxuri. erTi goneba naTlisaken

iswrafvis da surs Tayvani sces qristes, xolo meore, xorcisa

da sisxlis goneba, qris bnelsa Sina da mzad aris tyve iqmnas

beliarisa“. xolo wmida isaak asuri brZanebs: „netar ars kaci,

romeli Seicnobs Tavis uZlurebas, rameTu amis codna xdeba

sawindari keTilwarmatebisa“. aseTi adamiani gankiTxvis cod­

visagan Tavisufldeba, TavmdablobiT imoseba da RvTisa da

moyvasis siyvaruliT ivseba, xolo „siyuarulman moyuassa Tჳssa

boroti ara uyvis“ (rom. 13, 10).

magram arian pirovnebani, romelnic mxolod sakuTar

Tavze fiqroben da TavianTi mdabali „mes“ egoistur moTx­

ovnilebebs emonebian. maTTvis gaugebaria Segoneba: „icxovre

sxvisTvis, Tu gsurs emsaxuro Sens Tavs“.

arian aseve pirovnebani, borotis qmnis surviliT Se­

pyrobilni, RvarZliT aRvsilni, romelnic irgvliv siZ u ­

lvils Tesaven, da sxvaSic mxolod borotebas xedaven. gavix­

senoT erT dros keTili mefe sauli, Surisa da eWvis niadagze

ise daeca, wmida daviT winaswarmetyvelis mokvla surda, Tumca

mxolod misi fsalmunebi kurnavda mis suls. aseTi adamianebi

siyvarulis naklulovanebis gamo itanjebian. maT, marTalia,

xSirad mwuxareba moaqvT moyvasisaTvis, magram yvelaze metad

mainc sakuTar Tavs mtroben, radgan sulieri sixarulisTvis

sicocxleSive mkvdarni arian, imqveynad ki ucilobel satan­

jvels imzadeben.

borotTa siborote unda gvZuldes, magram qmnileba Rv­

T isa unda gviyvardes da gvebralebodes. ucodveli aravin ar­

is, dacemis gareSe cxovreba ar arsebobs, magram aucilebelia,

saaRdgomo epistole, 1993 w.

Page 371: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

371

survili gvqondes gamosworebisa, RvTis gziT svlisa.

Cvens sxeuls sicocxles suli aniWebs, suls – RmerTi.

da rogorc suls gayrili sxeuli kvdeba, kvdeba sulic Rm­

erTs ganSorebuli. amitomac WeSmaritebasTan wilnayar kacze

diadi araferia da arc ufals mowyvetil adamianze mdabali

da sacodavia vinme.

bolo dros mravali uaryofiTi Tvisebisa da emociis

gamovlenis mowmeni gavxdiT. ekonomikurma gaWirvebam cxovreba

kidev ufro daamZima da zogierTSi momavlis seriozuli SiSi

dabada. xSirad gvesmis sityvebi: „katastrofuli mdgomare­

obaa“, „ra gveSveleba?“ arada „uwyiT, rameTu Wiri moTminebasa

Seiqms, xolo moTminebaჲ – gamocdilebasa da gamocdilebaჲ –

sasoebasa“ (rom. 5, 3­4).

amasTan, situacias sworad ver vafasebT. gvegona impe­

riidan gamosvlisas xaliCebs dagvifendnen. mosalodneli ki,

axlandelTan SedarebiT, ufro uaresi mdgomareoba iyo.

„ra gveSveleba?“ – urwmunoTa kiTxvaa. ar unda dagvavi­

wydes, rom momavlis imedi adamianis ideis nawilia da qris­

tianul saTnoebaTagan erT­erTi pirvelTagani.

pirovneba Tu eri TviTon qmnis Tavis xvedrs. Tu Cven

RvTis mcnebaTa dacviT vicxovrebT da RvTis SiSi da siyvaruli

iqneba Cveni Tanamdevi, veraviTari Zala ver mogvereva.

vin gadaarCens mas, vis winaaRmdegac RmerTia aRmdgari?

vin sZlevs mas, visi Semwec ufalia?

eris zneobriv saxes yovelTvis rCeulni warmoaCendnen.

madloba RmerTs, aseTi Svilebi hyavs Cvens samSoblos. Cven

amasTan mowmeni varT imisa, Tu ramdeni axalgazrda uangarod

ewireba saqarTvelos miwa­wylis dacvas afxazeTSi, rac eris

saaRdgomo epistole, 1993 w.

Page 372: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

372

sulieri potencialis gamovlinebaa.

orasi welia saqarTvelosTvis ar gvibrZolia. am omma

gagvaxsena, rom samSoblo mxolod ki ar gvaZlevs, msxverpl­

sac iTxovs Cvengan. dRes mravali Wabuki rwmeniTa da mamulis

winaSe zneobrivi valis karnaxiT ibrZvis. marTalia, didia

qveynis mTlianobisaTvis TavdadebulTa ricxvi, magram gv­

jera, RvTisa da eris winaSe damsaxurebisTvis isini sasufevlis

Rirsni gaxdebian da qarTvelTa zeciur mxedrions SeuerTde­

bian. Cven pativs mivagebT im afxaz axalgazrdebsac, romelnic

TiTqos samSoblos TavisuflebisaTvis brZolis rwmeniT

daecnen, sinamdvileSi ki gareSe Zalebis boroti zraxvebis

msxverplni gaxdnen.

dro kidev ufro naTlad warmoaCens mtyuansa da mar­

Tals. istoria, kacobriobis gamocdileba adamianebs bevrs

aswavlis, mxolod ugunurni qmnian awmyos warsulis gauTval­

iswineblad. ra samwuxaroa, rom zogjer aseTi pirovnebebi

Tavisi miwieri veragi miznebis ganxorcielebisaTvis aseulo­

biT adamianis daRupvas axerxeben.

Cven saqarTvelos xvalindel dRezec unda vifiqroT.

bevri ram aris damokidebuli imaze, Tu ra kavSiri gveqneba

mezobel qveynebTan, saerTod gare samyarosTan. urTierTo­

bebi urTierTgagebasa da pativiscemaze unda iyos agebuli, rac

maRal diplomatiasa da sulierobas moiTxovs. unda gaviT­

valiswinoT isic, rom xSirad vinc kamaTSi imarjvebs, megobrebs

kargavs. amitom sxva qveynebTan dakavSirebiT wonasworobis

dacva gvmarTebs.

rac Seexeba Cveni cxovrebis wess, vfiqrobT, vidre ada­

mianebi ar moipoveben Sinagan Tavisuflebas, anu ar ganSorde­

saaRdgomo epistole, 1993 w.

Page 373: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

373

bian codvas, demokratia cxovrebaSi ver ganxorcieldeba da

mxolod lozungad darCeba.

eris sulieri amaRlebis saqmeSi didi roli ekisreba in­

t eligencias. Cven am mxriv namdvilad gvyavs is Zala, ro melic

SeZlebs xalxs gauZRves, oRond aucilebelia eklesiasTan

misi dakavSireba, raTa ampartavnobam da TviTdajerebam ar

imZlavros masSi.

dRes gvikvirs maTi, vinc adre kerpebs scemda Tayvans; da

gana ufro metad sawyalobeli ar aris is „brZeni“, romelic

Tavis SemosazRvrul gonebas kerpad aqcevs da mxolod misgan

ismens „WeSmaritebas“ ? goniereba rwmenis gareSe susti xel­

joxia, romelic aucileblad gadatydeba.

inteligenciam didi yuradReba unda miaqcios Cvens xe­

lovnebas, presas, literaturas, gansakuTrebiT ki radiosa

da televizias.

unda aikrZalos amoraluri da e.w. Zaladobis filme­

bis Cveneba. sazogadoebaSi isedac didi uaryofiTi muxtia da­

grovili, es ki ufro aZlierebs amgvar emociebs da adamianur

urTierTobebs Zabavs.

Cveni guli da azrovneba sikeTisaken unda mivmarToT,

raTa davibrunoT namdvili sarwmunoeba, da ampartavnobisagan

ganTavisuflebulebma avaRorZinoT WeSmariti siyvaruli.

saTnoebaTa Soris yvelaze advilad gansaxorciele­

beli mowyalebis gacemaa. dRes, rodesac Zalian bevrs uWirs,

mravali SesaZleblobaa sikeTis qmnisa. mwyurvalisaTvis erTi

Wiqa wylis miwodebac uflis winaSe didad Seracxilia.

Seewie gaWirvebuls, Tu gsurs RmerTi Senc Segewios, miani­

We moyvass droebiTi sixaruli, Tu gsurs maradiuli netarebis

saaRdgomo epistole, 1993 w.

Page 374: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

374

Rirsi gaxde, gaunawile qveyniuri sikeTe sxvebs, Tu ginda, rom

zeciur madls eziaro.

SevsTxov RmerTs, RvTaebrivi siyvarulis uSreti wya­

rodan gardamoiRvaros Cvens gaciebul gulebSi rwmena, sa­

soeba, mSvidoba da siyvaruli, raTa Seurcxvenlad SevxvdeT

dRes msoflio sixarulis dResaswauls sikvdilze sicocxlis

gamarjvebisa.

„sada ars sawerteli Seni, sikudilo? sada ars Zlevaჲ

Seni, jojoxeTo?!“ (os. 13, 14)

sikvdili daemxo, jojoxeTi Seimusra.

qriste aRdga!

gixarodeT.

aRdgoma qristesi

Tbilisi, 1993 w.

saaRdgomo epistole, 1993 w.

Page 375: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole
Page 376: ეპისტოლენი I.pdf · წიგნი I ... 1984 w. saaRdgomo epistole 129 1985 w. saaRdgomo epistole 153 1986 w. saaRdgomo epistole 179 1987 w. saaRdgomo epistole

uwmidesisa da unetaresis, sruliad saqarTvelos kaTolikos­patriarqis, ilia II­is aRsaydrebidan 30 da dabadebidan 75 wlis saiubileo komisia

teqsti dasabeWdad moamzades: gvanca koplataZemgrigol ruxaZem

teqstze muSaobdnen: monazoni elene (nafetvariZe)nino kvantalianinino ananiaSvilimzia CxaiZerusudan CirgaZemargo inasariZebela gvilia

gamomSvebi redaqtori: TinaTin mxeiZe

foto: mixeil zenko

dizaini:S.p.s. „sinTezisi“

art direqtoriarCil TurmaniZe

dizainerinato yubaneiSvili

kompiuteruli uzrunvelyofa: ivlita eqvTimiSvilisa

dabeWdilia:SIA "Jelgavas Tipografija" riga, latvia

© saqarTvelos eklesiasTan arsebuli qristianuli kvlevis saerTaSoriso centri

ISBN 978-9941-0-1041-5ISBN 978-9941-0-1042-2

UDC (uak) 27-475.5+27-282.5 e-726

2009, SYNTHESIS ad