ОНЦЛОХ

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

0 0 8 2 10 0 8 2 2

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР2018.01.29

БАГАВТАР ҮҮЛТЭЙ

-17° -27°

УЛС ТӨРХоёрдугаар сарын 1-нд АН-аас орон даяар эсэргүүцлийн жагсаал зохион байгуулна. Д.Хаянхярваа: Шатахууны үнэ өсөх сэдлийг компаниудад Ерөнхий сайд өгсөн. АХБ-наас энэ онд МУ-д 468 сая ам.долларын санхүүжилтийн эх үүсвэр хуваарилжээ. V цахилгаан станцыг барих консерциум задарсан учраас төслийг зогсоосон гэв.

ЭДИЙН ЗАСАГДаатгалын компаниудын нийт хөрөнгө 251.7 тэрбум төгрөгтэй тэнцлээ.Улсын хэмжээнд ашигт малтмалын 3162 тусгай зөвшөөрөл бүртгэлтэй байна. Хөрөнгийн биржийн MSE ALL индекс 1179.12 нэгж болж, 0.23 хувиар буурав.

БНХАУ-ын аж үйлдвэрийн салбарын ашиг гурав дахь сардаа саарсан дүнтэй гарав.Европын төв банк мөнгөний бодлогодоо өөрчлөлт оруулахгүй байх шийдвэр гаргалаа.

НИЙГЭМНӨАТ-ын буцаан олголттой холбоотой иргэдийн материалыг ТЕГ-аас СЯ-нд хүргүүлжээ. Хүннүгийн түүхийг 100 жилээр урагшлуулах эд өлөг “Чихэртийн зоог”-ийн дургалаас олдов. ЕБС-иуд ирэх пүрэв гарагаас хичээллэж эхэлнэ. Мөсний зузаан нимгэн байгаа тул Хөвсгөл нуур дээр авто тээврээр зорчихыг хориглолоо.

ДЭЛХИЙОХУ-ын шатдаг хий тээвэрлэгч хоёр дахь хөлөг АНУ-ыг зорилоо. Хамтын хүчээр харилцаагаа сайжруулахыг Хятадаас Японд уриалав. Европын холбоо худалдаанд АНУ-тай шударга бус харьцаж буйг Трамп мэдэгдлээ. Ажиллах хүчний хомсдлоос үүдэн Японд гадаадын ажилчид 1.28 сая болж өсөв. Лхагва гарагт сар ердийнхөөс 14 хувиар том, 30 хувиар тод харагдана.

2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (821, 822) YНЭ: 1000₮~ СОЁЛТ ХҮНИЙ ӨГЛӨӨ СОНИН УНШИХААС ЭХЭЛДЭГ ~

ЗГМ

Шинэчлэл эхлэх цаг

Төрөөс бодитой дэмжлэг үзүүлэхгүй байгаа учраас хувийнхаас ялгарч чаддаггүй. > 4

С.Эрдэнийн “Засгийн газар”

У.Хүрэлсүхийн тэргүүлсэн Засгийн газрын өнөөгийн бүтэц дээр нийслэлийг нэмжээ. > 2

Өмнөд Солонгос хариу цохилт өгч эхэллээ

Tencent Холливүүдэд нэвтрэх наймаа хийлээ

Бизнест хол явъя гэвэл нэр хугарахгүй байх зарчмыг барьР.Амаржаргал

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2417.73 382.62 43.33

ЗЭС ГЭРЭГЭ БОНД

1349.120.06%

АЛТ ХУРАЛДАЙ БОНД 10-ЧИНГИС БОНД

100.820.02%

116.250.04% 102.63

0.01%

70850.74%

ubinfo.mnБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

THE OFFICIAL GAZETTE

ХСҮТ-ийн 41 эмчийн бүрэлдэхүүнтэй баг Монголд анх удаа элэг шилжүүлэн суулгах мэс заслыг үнэ төлбөргүй хийлээ. Эгзэгтэй боловч азтай энэ өдөрт өвчтөн долоон сар, эмч нар долоон жил бэлдсэн юм. 5

Ubinfo.mn сайт шилдэгт багтлааGogo.mnXopom.comIkon.mnCaak.mnUbinfo.mn

“Засгийн газрын мэдээ” сонины цахим хуудас Ubinfo.mn нь Монголын мэдээллийн шилдэг сайтуудын тавдугаарт бичигдлээ.

itoim.mnZaluu.comNews.mnMedee.mnUbnew.info

Эх сурвалж: Alexa.com©

ЗГМ: ЗОЧИН

Залууст амгалан, нялхас, хөгшдөд ширүүн жил байх нигууртайГ.Баярсайхан@bayarsaikhanZGM

Бурхан шашинтны төв Ган дантэг чэн лин хийдийн Дашчоймбол дацангийн гэвш лам Б.Цэрэндагватай уулзаж, айсуй нохой жилийн өнгө болоод ямар жилтэй хүмүүс ямар засал хийлгэх шаардлагатай талаар ярилцлаа.

-Нохой жил удахгүй гарах гэж байна. Нохой жилийн ерөнхий өнгө ямар байх бол гэдгээс ярилцлагаа эхлэх үү?

-Юуны өмнө таны сонины уншигчдад болон Монголынхоо нийт ард түмэнд гарч буй нохой

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

НИЙТЛЭЛЧИЙН БУЛАН

Трампын тал засалт ба Монголын хатуурхал

Г.Байгал@baigalZGM

...“Би Ерөнхийлөгчийн хувьд АНУ-ыг үргэлж нэгдүгээрт тавина. Гэхдээ энэ нь АНУ ганцаараа хөгжинө гэсэн үг биш. Бид татварын таатай орчин бүрдүүлж, бизнест тушаа болсон 22 заалтыг арилгасан. Та бүхнийг хөрөнгө оруулалт, бизнесийн хамгийн таатай орчинтой Америк улс хүлээж байна”…

Ирэх эсэх нь, ирлээ гэхэд юу ярих нь хүртэл сүүлийн хэдэн өдрийн дэлхий нийтийн асуулт болж байсан АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп Давосын эдийн засгийн чуулганы индрээс ийн мэдэгдлээ.

Дэлхийн хамгийн хүчирхэг улсын төрийн тэргүүн хөрөнгө оруулагчдад ийн тал засаж, урин залж байна. Цагаан ордны тэргүүн болсных нь нэг жилийн ой хэдхэн хоногийн өмнө тохиосон Дональд Трамп өнгөрсөн хугацаанд аж ахуйн нэгжүүдийн татварыг бууруулж, бизнес, хөрөнгө оруу-лалтын орчноо нээлттэй, ээлтэй болгосон.

MSE АLL индекс(нэгжээр)

1176.392017800

1,000

1,200

1,400

Шон ДоннанТрампын засаг захиргаа импор-

тын угаалгын машин, нарны элементэд татвар оноосны хариуг Өмнөд Солонгос шуурхай өгч Дэлхийн худалдааны байгууллагад (ДХБ) АНУ-ыг эсрэг хоёр ч зарга мэдүүлэв. АНУ-д импортоор оруулдаг нарны элементэд 30, том оврын угаалгын машинд 50 хүртэл хувийн “хам гаалах” татвар оноосон Вашингтонтой нухацтай яриа хэлэлцээ өрнүүлэх хүсэлтэйгээ Сөүл ДХБ-д уламжиллаа. АНУ-ын хоёр арга хэмжээ ДХБ-д хүлээсэн үүрэгтэй нь ний цэхгүй байгааг Өмнөд Солон гос анхааруулжээ. Сөүлийн шуур хай хариу нь Трампын засаг захиргааны худалдааны байр суурь

тус улсын худалдааны түншүүдэд эмзэг асуудал болсны илрэл юм. Трампын гааль татварын бас нэг бай-БНХАУ ч АНУ-ын арга хэмжээнд тохирсон хариу өгөхөө мэдэгдлээ.

Сөүлийн хүсэлт АНУ-д таагүй үр дагавартай. Ирэх 60 хоногт Цагаан ордон буулт хийхгүй, улмаар ДХБ Өмнөд Солонгосын талд шийдвэр гаргах тохиолдолд АНУ-ын эсрэг худалдааны арга хэмжээ авч болзошгүй. Европын холбоо 2002 онд ДХБ-д амжилттай заргалдсаны ачаар Жорж В. Буш ган төмөрлөгийн импортод тогтоо-сон гааль татвараа цуцлахаас аргагүйд хүрсэн удаатай.

9

Өмнөд Солонгос хариу цохилт өгч эхэллээ

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

Монголын ипотекийн корпораци©

≤ 25

25 < ≤ 30

30 < ≤ 35

35 < ≤ 40

40 < ≤ 45

45 < ≤ 50

50 < ≤ 55

55 < ≤ 60

> 60

1917635

14837114018540605842421966527

ИПОТЕКИЙН ЗЭЭЛД ХАМРАГДСАН ИРГЭДИЙН СУДАЛГАА

25.046Эмэгтэй

30.351Эрэгтэй

ЗЭЭЛИЙН ӨРИЙН ҮЛДЭГДЭЛ

Хүйс

1,108,869.87

44.04%

1,409,262.56

55.96%

(Сая төгрөг)

НИЙТ ҮЛДЭГДЭЛД ЭЗЛЭХ ХУВЬ (%)

ҮНДСЭН ЗЭЭЛДЭГЧИЙН НАС

14, 16

жилийн мэнд хүргэе. Энэ жил тийн унжлагат хэмээх шороон нохой жил гарах гэж байна. Тийн унжлагат гэсэн үгийн тодотголд хулгай дээрэм олшрох, ардын эдийг хаад ноёд булаах нигууртай, эд хийгээд үр тарианы үнэ дунд зэрэг хэмээн тэмдэглэжээ.

Бурхны шашны үндэслэлтэй одон зурхайн салбарт сав ертөнцийн байдал төрх, шимийн амьтдын байдал төрх гэсэн хоёр зүйл бий. Сав ертөнцийн байдал төрхийг харвал жилдээ өвс ногоо сайтай, үр тариа дэлгэрэх боловч хормол өвчин өчүүхэн төдий гарах нигууртай.

Элэг бүтэн амьдрал бэлэглэсэн есөн цаг

3

Хөрөнгө оруулагчид татварын диваажинг л зорьдог

2 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (821, 822)

Улс төрНАМУУД

Парламентад олонх болж чадаагүй, цөөнх сүүдрийн Засгийн газар байгуулдаг нь жам

Б.Энхжаргал@enkhjrglZGM

Ардчилсан нам “Бодлогын ерөнхий зөвлөл” гэсэн шинэ бүтцийг бий болгов. Тус зөвлөл нийт 16 гишүүнтэй бөгөөд, улс орны нийгэм эдийн засгийг хамарсан чиглэлүүдэд төвлөрч ажиллахаар болжээ. Ажваас Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүхийн тэргүүлсэн Засгийн газрын өнөөгийн бүтэц дээр нийслэлийг нэмсэн 16 салбартай бодлогын зөвлөлийг Ардчилсан нам бай-гуулжээ. Товчхондоо сүүдрийн Засгийн газар гэж тодорхойлж болохуйц. Дэлхийн аль ч орны улс төрийн тогтолцоонд сүүдрийн Засгийн газар гэсэн ойлголт байдаг. Мэдээж парламентад олонх болж чадаагүй, цөөнх ийм бүтцийг байгуулдаг нь жам.

Дэлхийн жишгээр бол эрх барьж буй Засгийн газрын үйл ажиллагаанд дүн шинжилгээ хийж, хяналт тавих, зарим тохиол долд илүү зөв бодлогын сонголт санал болгох зэрэг үйл ажиллагаа явуулдаг. Дэлхийн хаана ч байгуулагдсан тийм л үйл ажиллагаа явуулна. Харин Ардчилсан намын дарга С.Эрдэнэ энэ талаар “Улс төрийн нам бод-логынх байх ёстой. Бид ойрын болон дунд хугацааны стратеги бодлогоо боловсруулан, өдөр тутмын үйл ажиллагаандаа мөрдлөг болгож ажиллана” гэсэн юм.

Бодлогын зөвлөлийг Ардчил сан намын дарга С.Эрдэнэ удир-дана. Харин УИХ-ын гишүүн асан Б.Гарамгайбаатар “Төрийн байгуулалт, засаг захиргаа нутгийн өөрөө удирдах бодлогын зөвлөл”-ийг тэргүүлэхээр болжээ. Засгийн газрын бүтэцтэй харь цуулбал Хэрэг эрхлэх газрын дарга юмдаг уу даа.

Харин Гадаад харилцааны бодлогын зөвлөлийн дарга нь Ц.Сүхбаатар. Түүний хувьд өмнө нь Монгол Улсаас БНХАУ-д суух Элчин сайдаар ажиллаж байсан

ТОВЧХОН » ЗАСГИЙН ГАЗАР Шадар сайд Ө.Энхтүвшинээр ахлуулсан ОБЕГ-ын дарга, хошууч генерал Т.Бадрал,ХХААХҮ-ийн сайд Б.Батзориг тэргүүтэй Шуурхай бүлэг баруун болон төвийн аймгуудад ажиллаж буй. Шадар сайд Ө.Энхтүвшин Ховд аймагт ажиллаж байхдаа “Өвс, ус, бэлчээрийнхээ даацад нийцэж малаа өсгөмөөр болжээ. Аварга, шилдэг малчнаар мал сүргийнхээ чанарыг сайжруулсан хүнийг л шалгаруулах нь зүйтэй” хэмээн хэлсэн байна.

» ТОО

468 Сая ам.доллар. Манай Засгийн газар Азийн хөгжлийн банк (АХБ)-тай 2017-2020 онд хамтран ажиллах стратегийг тохирсон. Энэ хүрээнд АХБ-аас 468 сая ам.долларын санхүүжилтийн эх үүсвэрийг хуваарилсан байна. Үүнээс АХБ-ны Энгийн эх үүсвэрээс 404 сая ам.долларын, Хөнгөлөлттэй энгийн эх үүсвэрээс 64 сая ам.долларын зээлийн санхүүжилт олгохоор төлөвлөөд байгаа аж.

» ХАРИЛЦАА Өнөөдрийн байдлаар Монгол Улс 186 улстай дипломат харилцаатай бөгөөд үүнээс 184 нь НҮБ-ын гишүүн аж. Харин хоёр нь НҮБ-д ажиглагч статустай юм. Одоогоор Бүгд Найрамдах Жибути Улс, Сент Кристофер ба Невисийн Холбооны Улс, Бахамын Хамтын Нөхөрлөлийн Улс, Белиз Улстай дипломат харилцаа тогтоох тухай Хамтарсан албан мэдээнд гарын үсэг зуржээ.

ТОДРУУЛГА & ЗАЛРУУЛГА

Уншигч та манай сонины мэдээ, нийтлэл, сурвалжилгатай холбоотой тодруулж, залруулах шаардлагатай

санал, хүсэлт байвал

› INFO@ZASAG.CO

Утас: 99903584 хаягаар бидэнтэй холбогдоно уу.

БАЙР СУУРЬ

Д.Тэрбишдагва: Татварын асуудлыг ОУВС-тай дахин ярих хэрэгтэйБусдад буруу өгөхийн өмнө манай нөхдүүд алдаа хийдгээ болимоор байна

Б.Сэлэнгэ ЗГМ

ОУВС-гийн төлөөлөгчид Монголд ирж, манай Засгийн газартай хэлэлцээр хийж буй энэ үед УИХ-ын гишүүн Д.Тэрбишдагвын байр суурийг сонирхсон юм.

ОУВС-гийн ажлын хэсэг Мон голд ажиллаж байна. Ялангуяа тус сангийн өр-гөт гөсөн сан хүүжилтийн хөтөл бөрийн хүрээнд Мон-голын Засгийн газраас хийж буй аж луудыг хэлэлцэх байх. Таны зүгээс хөтөлбөрийн явцыг хэрхэн үнэлж байна?

-ОУВС манайд тусалж бай-гаад нэг талаас баярлаж байна. Нөгөө талдаа бид зөвхөн тус сан төдийгүй бусад орноос тус-ламж авч, зээлээр амьдардаг улс болчихлоо. Цаашид манай төр, засгийн бодлого зээлгүйгээр

яаж улс орноо хөгжүүлэх вэ гэдэгт чиглэх ёстой юм. Герман төдийгүй Европт нэртэй эдийн засагч Ханс-Веннер Зинн гэдэг хүн “Өр бол хор” гэж хэлсэн байдаг. Би Зинн гуайтай уулзаж байхад “Танайх шиг баялагтай орон богино хугацаанд хөгжих боломжууд байна” гэж ярьж байсан. Бид хүнд байдалд орохоороо л ОУВС-д ханддаг. Гэхдээ хүндрэлд орох үгүйгээ бид л шийддэг. Тус сантай хийсэн хэлэлцээр Монгол Улсаас санал болгож байгаа Засгийн газрын хөтөлбөр юм. Гэтэл “ОУВС тэгсэн, ингэсэн” гэдэг байдлаар ярьдаг. Эдийн засгийн хүнд байдлаас Монгол Улс тус сангийн дэмжлэггүйгээр, өргүйгээр гарах боломж байсан уу гэвэл тийм. Жаахан ядрах л байсан байх. Гэхдээ өргүй бол баян, өвчингүй бол жаргал гэж үг бий. Ер нь Монгол Улс дампуурлаа зарлах нь гэж айлгаж байгаад л ОУВС-гийн хөтөлбөрийг авсан. Гэхдээ манай Засгийн газар өөрөө хүлээн зөвшөөрч, хэлэлцээр хийсэн юм. Ингэсэн тохиолдолд үүрэг даалгавраа биелүүлэх ёстой. Түүний өмнө уг хэлэлцээрийг хүлээн зөвшөөрөх, эсэхээ шийдэх ёстой байсан байх. Энэ дагуу бид үүргээ биелүүлэх шаардлагатай болж байна. Мэдээж төсвийн орлого нэмэгдэхээс эхлээд сайн

үр дүн гарсан зүйл бол бий. -Хэлэлцээр үргэлжилж

буйг ашиглаад гэрээний ямар нөхцөлүүдийг эргэж харах ёстой гэж үзэж байна?

-Хэлэлцээр хийхээс өмнө бид нэг зүйл дээр анхаарах ёстой. Олсон орлогоо тараагаад байвал үр ашиг өгөхгүй. Тиймээс ажлын байр, бүтээж, НӨАТ бий болгоход анхаарах хэрэгтэй байна. Мөн зарлагыг бууруулах боломж зөндөө бий. 2018 онд зарлагыг 400 гаруй тэрбум төгрөгөөр нэмж баталсан. Хэмнэх олон боломжийг эргэж хармаар байна. Тэгэхгүйгээр ОУВС-гийнхан дээр очоод ямар нэгэн тайлбар хэлээд байж болохгүй. Орлого нэмэгдсэн, боломжууд гарсан учир татварын асуудлыг ярих ёстой.

Тухайлбал, АНУ татвараа бууруулчихлаа. Тэгснээрээ маш олон бизнесийг дэмжиж байна. Мөн Герман орон сарын 50 мянган ам.доллараас илүү цалинтай

хүмүүсээс л татвар авч байх ёстой гэдэг. Манай уул уурхайн салбарт ажиллаж байгаа хүмүүс 1.5 сая төгрөгөөс дээш цалинтай байх. Уул уурхайн баялгийг гадна дотнын бүлэглэлүүдтэй нийлээд авчихсан хүмүүс орлогоо оруулж ирэх ёстой болохоос биш уурхайчдаас татвар авах нь зөв биш. Уг нь төрийн бодлого яавал 1.5 сая төг рөгийн цалинтай болох вэ гэдэгт чиглэх ёстой болохоос ийм орлоготойгийнх нь татварыг нэмье гэдэг буруу юм. Тиймээс аль болох олон хүний ажлын бай-рыг бий болгох, тэднийхээ цалин нэмэх бодлого хэрэгтэй байна.

-Экспортын орлого өсч бай-гаа. Экспортлогчдоос орлогынх нь төвшинтэй харьцуулан ямар бодлогоор татвар тогтоох ёстой вэ. Мөн “Оюутолгой”-той холбоотой татварын актын асуудал гарч ирлээ. Үүнд та ямар байр суурьтай байгаа вэ?

-Байгалийн баялгийг системтэй зөв ашиглавал Монгол Улсыг аваад явчих боломж байна. Уул уурхайн менежмэнтээ сайжруулан, татварын орлогоо бүрдүүлж, асар их хэмжээний орлогоос ажлын байр бий болгоод хөгжих боломж бий. Гэхдээ хүн бүр ажилтай байх ёстой. Тэгэхгүйгээр хэдхэн хүн уул уурхай дээр ажиллаад бусад нь зүгээр сууж байж болохгүй л

дээ. Уул уурхайн менежмэнтэд Монгол Улс маш их алдсан. Зөвхөн лиценз наймаалж, баяжиж байгаа болохоос түүнийг ашиглаж үр дүнд хүрсэн нь алга.

“Оюутолгой”-н хувьд би Шадар сайд байхдаа 24 хүний бүрэлдэхүүнтэй багийг ахлаад шалгалт оруулсан. Тэгэхэд 1.8 тэрбум ам.долларын зөрчил илэрсэн. Энэ бол асар том зөрчил. Манайхан Рио Тинтог буруутгах их дуртай. Дэлхийн том компани боломж л гарвал хуулийн цоорхой бүрийг ашиглах нь бичигдээгүй ёс. С.Баяр тэргүүтэй Засгийн газрынхан Оюутолгойг зүгээр л тавиад туучихсан. Санаандгүй

алдсан уу, санаатай өгсөн үү гэдгийг мэдэхгүй юм. Манай Засгийн газрын алдаатай хийсэн гэрээний гайгаар бид санхүүгийн зөрчлийг нь шалгаж чадахгүй, татварыг нь бүрэн авч чаддаггүй байсан. Доод тал нь манай Засгийн газар шийдвэр гаргаж байхдаа валютынх нь урсгалыг Монголын банкуудаар, ядаж Төв банкаараа дамжуулан хийх байсан юм. Тиймээс ОУВС, Рио Тинтод буруу өгөхийн өмнө манай нөхдүүд өөрсдөө алдаа хийдгээ л болих хэрэгтэй юм. Санамсаргүйгээс гадна санаатай алдаанууд байна уу даа гэж би хардаг.

2018 онд зарлагыг 400 гаруй тэрбум төгрөгөөр нэмж

баталсан

С.Баяр тэргүүтэй Засгийн газрынхан Оюутолгойг зүгээр л тавиад туучихсан.

С.Эрдэнийн “Засгийн газар”

юм. Авто тээврийн үндэс ний төвийн дарга асан Т.Болдбаатар Зам тээвэр харилцаа холбооны бодлогын зөвлөлийн дарга болжээ. Түүнчлэн Батлан хамгаалахын бодлогын зөвлөлийн дарга нь М.Сономпил. Ардчилсан нам эрх барьж байх үед Батлан хамгаалахын сайдаар ажиллаж

байсан учир тус салбарыг хариу-цаж авсан бололтой.

Баянгол дүүргийн Засаг дар га асан Д.Оросоо Хууль зүйн бод-логын зөвлөлийн дарга болжээ. Түүнийг намын дарга С.Эрдэнийн гарын хүн гэдэг.

Харин Соёл, спорт, аялал жуулчлалын бодлогын зөвлөлийн

дарга болсон Ш.Даваажавын тухайд СХД-ийн Ардчилсан намын дэд даргаар ажилладаг. Нам доторх Алтангадас фракцад харьяалагддаг, Н.Алтанхуягийн ойрын хүн.

Сангийн сайд асан Б.Болорт Санхүү, эдийн засгийн хөгж лийн бодлогын зөвлөлийг хариуцуулсан бол, Эгийн голын усан цахилгаан станц төслийн нэгжийн захирал Д.Одхүү Эрчим хүчний бодлогын зөвлөлийг даргалахаар болсон байв. Хүн амын хөгжил, хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын бодлогын зөвлөлийн дарга Ц.Уртнасан. Тэрбээр Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын даргаар ажиллаж байсан нь тус салбартай ойр гэж хэлж болохуйц. Ийн өмнө нь ажиллаж байсан салбарынхаа асуудлыг хариуцаж авсан дараагийн хүн бол Ж.Амарсанаа. Түүнийг Эрүүл мэндийн дэд сайдаар ажиллаж байсныг олон нийт мэднэ. Тэгвэл С.Эрдэнийн “Засгийн газар”-т тэрбээр Эрүүл мэндийн бодлогын зөвлөлийн дарга болжээ.

Нийслэлийн хөгжлийн бодлогын зөвлөлийн дарга болсон М.Тулгатын тухайд НИТХ-д Баянзүрх дүүргээс сонгогдсон төлөөлөгч. Хишиг Арвин Индуст-риал ХХК, дэд захирал юм.

Байгаль орчин, ногоон хөгж-лийн бодлогын зөвлөлийн дарга М.Далайцэрэнгийн хувьд мөн л Ардчилсан нам засгийн эрхийг барьж байх үед Усны үндэсний төвийн захирлаар ажиллаж байсан билээ.

Улмаар боловсрол, уул уур-хай, барилга, хөдөө аж ахуйн салбарын бодлогыг Б.Жаргалан, Б.Ариунболд, Б.Баярсайхан, О.Цогтгэрэл нарын хүмүүс удир-даж ажиллах юм.

Монголын улс төрийн ойрын түүхэнд сүүдрийн Засгийн газар байгуулсан түүх, байгуулах санал санаачилга гарч байсан ч олон биш. Анх 2006 онд Иргэний зориг нам сүүдрийн Засгийн газар байгуулан сөрөг хүчний үүрэг гүйцэтгэсэн түүхтэй.

Сүүдрийн Засгийн газартаа “жинхэнэ” Засгийн газрын бүт-цийн бүх сайдыг томилж байв. Ингэснээр тэд хэдийгээр жижиг нам ч гэлээ засгийн эрхийг барих нөөц бололцоотой гэдгээ харуулах гэж оролдсон юм. Оролдлого амжилттай болсон. МАХН, АН-ын хамтын ажиллагаа дуусч, С.Баярыг Ерөнхий сайд болоход тэд Засгийн газарт багтаж чадсан юм.

Хожим Н.Алтанхуягийн Зас-гийн газрын үед МАН сүүдрийн Засгийн газар байгуулахаар мөн ярилцаж байсан юм. Гэхдээ ажил хэрэг болголгүй тэгсхийгээд намжсан. МАН парламентад хүчтэй сөрөг хүчин байсан. Тиймдээ ч УИХ дахь бүлгийнхээ хүчээр Н.Алтанхуягийн Засгийн газрыг огцруулж дөнгөсөн билээ.

Хамгийн сүүлд буюу 2015 онд парламентад суудалгүй таван нам хамтран сүүдрийн Засгийн газар байгуулж буйгаа зарласан. Тухайн үед УИХ-д суудалтай таван нам Засгийн газарт хамтарч, бие даагч гурван гишүүн сөрөг хүчин болон хоцорсон байв. Тиймээс парламентад суудалгүй намууд Төрийн ордны гаднаас сөрөг хүчний дуу хоолой болж ажиллахаар сүүдрийн кабинет байгуулсан гэж мэдээлж байсан. Гэвч тэд үйл ажиллагаандаа заа вал тусгаж ажиллахыг шаардсан арга хэмжээний жагсаалтыг шийдлийн Засгийн газарт хүргүүлээд тэр даруйдаа нам жим болцгоосон билээ.

Өдгөө сөрөг хүчний үүргийг гүйцэтгэж буй Ардчилсан нам УИХ-д ердөө есөн суудалтай. Хэдийгээр парламентад бүлэг байгуулах босгыг чадан ядан давсан ч, шийдвэр гаргах кно-пын тоогоороо дэндүү цөөхөн. Тий мээс тус бүлгийг парламент дахь сөрөг хүчний үүргийг гүйцэт-гэхэд Бодлогын ерөнхий зөвлөл нь гадна талаас дэмжлэг үзүүлэх зорилготой байх магадлалтай. Мөн Ардчилсан намын удирд-лагын багт орсон гэдэг утгаараа дээрх хүмүүс дараа дараагийн улс төрийн сонгуульд оролцох жагсаалтын дээгүүр бичигдэнэ хэмээн Ардчилсан намынхан дүгнэж байна.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

• УИХ-ын гишүүн асан Б.Гарамгайбаатар “Төрийн байгуулалт, засаг захиргаа нутгийн өөрөө удирдах бодлогын зөвлөл”-ийг тэргүүлэхээр болжээ.

• Монголын улс төрийн ойрын түүхэнд сүүдрийн ЗГ байгуулсан түүх, байгуулах санал санаачилга гарч байсан ч олон биш.

• Бодлогын зөвлөлийнхөн сонгуульд дэвших жагсаалтын дээгүүр бичигдэнэ.

2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (820, 821)

Нийтлэлчийн булан

3ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

1Түүний ялалтаас хойш АНУ

эдийн засагтаа долоон их наяд ам.долларын шинэ баялаг бүтээснийг Давосын чуулганы хаалтын үгэндээ хачирлав. Дип ломат дэг жаягийг хэнэг ч үгүй хөлдөө гишгэдэг “дэггүй” Трамп Дэлхийн эдийн засгийн чуулганы үеэр хэрхэн аашлах нь зарим хүнд айдас дагуулж байсан ч байж мэднэ. Гэвч хэзээний ажил хэрэгч, аж ахуйч зангаараа тэрбээр хөрөнгө оруулагч, бизнес эрхлэгчдийн өмнө хошуу дэвсэж, тал засан аргадлаа.

Ер нь хүчирхэг, пээдгэр Аме-рикаас эхлээд дэлхийн улсууд татвараар тал засаж, хөрөнгө оруулагч, бизнес эрхлэгчдийг өөртөө татахаар өрсөлдөж байгаа. Хөрөнгө оруулагчид ч хаана өндөр татвар, таагүй орчин байна, тэндээс дүрвэж, үргэсээр, татварын диваажинг зорьж байна. Тэгвэл хөрөнгө оруулалтын төлөөх өрсөлдөөн ид эрчээ авсан энэ үед Монгол Улс татварын бодлогоор хэрхэн өрсөлдөж байна вэ. Сүүлийн нэг жилийн хугацаан дахь Засгийн газрын бизнесийн салбарын шийдвэрүүд энгийн иргэнээс эхлээд хувийн хэвшил, хилийн чанадын хөрөнгө оруу лагчдын халаас, хэтэвчийг цоолж, тэвчээрийг барсан гэхэд хилсдэхгүй.

Эрх баригчид долоон төрлийн татвар нэмнэ хэмээн мэдэгдсэн ч үнэндээ есөн төрлийн тат-варт гар хүрсэн. Энэ дунд нь хувийн хэвшил, энгийн иргэ дийн тамирыг шавхсан өөрчлөлтүүдээс гадна хөрөнгө оруулагчдын хэтэвчийг хөндсөн шинэ татвар үйлчлээд эхэлснийг тэр бүр анзаарсангүй.

Энэ оны нэгдүгээр сарын 1-нээс Монгол Улс лицензийн наймаа-наас татвар авч эхэллээ. Одоогоор тун нам гүмхэн хэрэгжиж буй энэ татвар алсдаа манай уул уурхай, ялангуяа хайгуулын салбарт сөрөг үр дагавар дагуулж болзошгүйг салбарынхан мэдэгдэж байна. Хуулийн өөрчлөлтөд зааснаар уул уурхайн ашиглалтын лиценз зарвал лицензийн үнэлгээний 30 хувьтай тэнцэх хэмжээний татварыг улсад төлөхөөр болж байгаа юм. Ийнхүү лицензийн үнэлгээгээр татвар тогтоож эхлэхээр компаниуд ордын нөө цөө үнэн бодитой тог-тоож, тайлагнахгүй гэдэг нь ойлгомжтой.

Трампын тал засалт ба Монголын хатуурхал

Засгийн газар, ОУВС татварын ерөнхий хуульд гар хүрэхээр зэхэж байна

оруулагчид олонтоо хөндөж байв.

Ер нь сүүлийн саруудад хө-рөнгө оруулагчид Монголыг тун анхааралтай ажиглаж буйг гадаадын хэвлэлүүд мэдээ лэх болсон. Учир нь хүний хувийн өмчийг булаасан төрөөс гадаа дын хөрөнгө оруулагчид ч эмээж буйг ч анхааруулж байгаа.

нь тодорхой болсон. Тиймээс ч өнгөрсөн долоо хоногт Засгийн газар буруугаа хүлээж, сүүлийн өдрүүдэд гэмшиж буйгаа илэр-хийлэв.

Хэрэв өнгөрсөн жилийнх шиг хөнгөн хуумгай, хуу рай тоо цоотой татварын өөрч лөлт хийвэл хямралын хөлд чирэгдсэн ард түмний бухимд лыг улам сэдрээхээс хэт рэх гүй. Цаашлаад ОУВС-гийн хөтөлбөр бүрийн ард нуугддаг бараан сүүдэр болох

нийгмийн тогтворгүй байдлыг даллан дуудахыг үгүйсгэх аргагүй. Нийгэм нэгэнт оволзоод эхэлбэл одоогийнх шиг эргэж буцаж, алдаа эндэгдлээ засах боломж гарахгүй нь лавтай. Иймд энэ удаагийн татварын шинэчлэлийг тун болгоомжтой, иргэд, хувийн хэвшил, хөрөнгө оруулагчдын эрх ашгийг дээ-дэлсэн байдлаар шийдэх нь чухал байна. Эс бөгөөс татварын шинэчлэл нь Монголын эдийн

засгийг гэрэл түүлж, гийгүүлэхээс илүү баялаг бүтээгч, татвар төлөгчдийг хям ралын хавцал рүү түлхэж болзошгүй.

Их Америк хүртэл баялаг бүтээгч, хөрөнгө оруулагчдад тал засаж, тав тухыг нь хангах гэж аль байдгаараа хичээж байхад хэдхэн төрлийн түүхий эд борлуулж, эдийн засгаа тэжээдэг ядуу Монгол хуулиар хавчиж, хатуурхах нь харалган бодлоготойнх гэлтэй.

Аль болох л нөөцийн хэм-жээгээ бууруулж, ийм өндөр босготой татвараас зайлсхийхээр орол доно. Урд нь буюу 2007 онд ийм төрлийн татвар ногдуулж байсан ч лиценз, газрын наймаа эрхлэгчид татвараас бултах нь нэмэгдсэн.

Төр лицензийн үнэлгээний гуравны нэгтэй тэнцэх хэмжээний татвар авна, ингээд зогсохгүй дураа хүрвэл стратегийн орд болгож, 34 хувийг нь үнэгүй авна гээд дайрчихна. Ингэхээр Монголд хайгуул хийх, шинэ орд нээх сонирхолтой хайгуулын салбарын хөрөнгө оруулагч хэр олон байх бол.

Үнэнийг хэлэхэд, энэ алхам хөрөнгө оруулагчдын санааг хэдийнэ чилээж эхэлжээ. Өнгөр-сөн мягмар гарагт болсон Монгол дахь Америкийн худалдааны танхимын (АмЧам Монгол) сар тутмын уулзалтын үеэр лицензийн татварыг хөрөнгө

Хувь хүний өмчлөх эрхийг эрээ цээргүй уландаа гишгэсэн төрийн шийдвэр зарим хөрөнгө оруулагчид том цохилт болж, Монголд санхүүжилт хийх, эсэхээ харзнахад хүргэсэн гэх мэдээлэл бий. Ийм увайгүй дээрээс нь халтай, халаас цоолсон татварын бодлого хэрэгжүүлээд эхлэхээр хөрөнгө оруулагчид Монгол руу хошуурахгүй нь лавтай.

Ингээд зогсохгүй дахин татварын хуульд гар хүрэхээр хэлэлцэж байна. Өнгөрсөн пүрэв гарагаас ОУВС-гийн Ажлын хэсэг Монгол Улсын Засгийн газрын төлөөлөлтэй хэлэлцээрийн ширээний ард сууж эхэллээ. Хоёр долоо хо-ног үргэлжлэх Хамтарсан Ажлын хэсгийн хэлэлцээрээр “Өргөтгөсөн санхүүжилтийн хөтөлбөр”-ийн улирал тутмын үнэлгээ хийхээс гадна ирэх оноос хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй татварын шинэчлэлийг хэлэлцэнэ

гэж Сангийн яамнаас мэдээлэв. Монгол Улс татварын малгай хуулиа өөрчлөхөөр төлөвлөж буй бөгөөд ОУВС-гийн заавар зөвлөмжийн дагуу шинэчлэх аж.

Өөрөөр хэлбэл, Засгийн газар, ОУВС хамтран өн гөрсөн онд хэд хэдэн төрлийн татвар нэмсэн бол энэ удаад Монгол Улсын татварын ерөнхий хуульд гар хүрэхээр зэхэж байна. Татварын ерөнхий хуулийн төслийг энэ оны дөрөв дүгээр сар гэ хэд УИХ-д өргөн барихаар “Өргөт гөсөн санхүүжилтийн хөтөл бөр”-т тусгасан. 2019 оны нэг дүгээр сарын 1 гэхэд манай тат варын тогтолцоонд шинэ дүрэм үйлчилж эхлэх аж. Сан гийн яамны төсөөлж буйгаар энэ шинэчлэлийн хүрээнд ААНОАТ болон ХХОАТ-ын хуульд өөрчлөлт оруулах тө-лөв тэй. Гэхдээ өөрчлөхөөс өмнө татвар төлөгчид болон хөрөнгө оруулагчдаас цахим хэлэлцүүлэг хийхээс гадна үе шаттай уулзалт, зөвлөгөөн хийнэ гэж Сангийн яамны Төсвийн бодлого, төлөвлөлтийн газрын Төсвийн орлогын хэлтсийн дарга Э.Алтанзул мэдээлж байна.

Татварын “эцэг” хуулийг да-гаад түүнээс салаалсан бусад

хуулийг өөрчлөх нь. Ялангуяа, татвар төлөгч бүрт хамаатай ААНОАТ болон ХХОАТ-ын хуулийн шинэчлэлийг ОУВС болон Монгол Улсын Засгийн газар гардан зохион байгуулна.

Тэгвэл энэ хоёрын хамтарч хийсэн хуулийн өөрчлөлтүүд өнгөрсөн нэг жилийн хуга-цаанд Монголын ард түмнийг туйл дуулж, уур бухимдлыг нь оволзуулахаас хэтрээгүй. ХХОАТ-ын шинэч лэл гэхэд ор-логоо буруу тооцоолсон, онцгой ал бан тат варын өөрчлөлт гэхэд биз несийн эрх ашигт халдсан гээд буруу тооцоотой шийдвэрүүд Монголын нийгэмд тогтворгүй байдал өдөөгөөд амжлаа. Тэр бүү хэл, Засгийг унагаах ч дө-хөв. Нэг нь зааварлаж, нөгөө заалгасан хэмээн тайлбарлаж буй хоёр талын зарим шийдэл бүр Монголын ард түмэнд, бизнес эрхлэгчдийн эрх ашигт ч халтай, алдаатай шийдвэр болох

АлтандорнодМонгол

Алтайн хар азарга

Зуунмодуул

Монголиагоулдкорпорэйшн

Алтай констракшн

СентеррагоулдМонголия

Ашиглалт Хайгуул

Ашигт малтмал, газрын тосны газар©

Лицензийн шилжилт хөдөлгөөнXxxxxxxxxx

12

10

8

6

4

2

0

Их Америк хүртэл баялаг бүтээгч, хөрөнгө оруулагчдын өмнүүр тал засаж, тав тухыг нь хангах гэж аль байдгаараа хичээж байхад Монгол Улс хуулиар хавчиж, хатуурхаж болох уу.

• Татварын “эцэг” хуулийг дагаад түүнээс салаалсан бусад хуулийг өөрчилнө.

• Татвар төлөгч бүр хамаатай ААНОАТ болон ХХОАТ-ын хуулийн шинэчлэлийг ОУВС болон Монгол Улсын Засгийн газар хийнэ.

• Татварын ерөнхий хуулийн төслийг энэ оны дөрөвдүгээр сар гэхэд УИХ-д өргөн барихаар “Өргөтгөсөн санхүүжилтийн хөтөлбөр”-т тусгасан.

4 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (821, 822)

Нийгэм

0 0 8 2 20 0 8 2 3

ТУЗ-ийн даргаЭрдэнэбаатарын ДОЛГИОН

Ерөнхий эрхлэгч Баатарын ДУЛАМХОРЛОО

ЗөвлөхШатарбалын ДАВААДОРЖ

Орлогч эрхлэгчЛхагважавын СУГАРМАА

Утас: 99903584

Улс төр, нийгэм, эрэн сурвалжлах мэдээллийн албаЭдитор Б.Даваатогтох

Утас: 99901637

Эдийн засаг, уул уурхайн мэдээллийн албаЭдитор Б.Баяртогтох

Утас: 99901532

Цахим контент, бүтээлч үйлдвэрлэлийн албаЭдитор Г.Баярсайхан

Утас: 99903574

Э.ЭнхбаатарУтас: 99903578

Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, I хороо, Энхтайваны өргөн чөлөө,

“Блю Скай тауэр” 407 тоотУлсын бүртгэлийн дугаар. 1024

Утас: 70103131, Факс: 70106065

ubinfo.mn

Дугаарын удирдагчБ.Энхжаргал

“Засгийн газрын мэдээ” сонин нь ардчилсан, шударга ёс, хүний эрхийг дээдэлж, чөлөөт

сэтгүүл зүйн хэм хэмжээг бүрнээ сахин, олон ургальч үзлийг илэрхийлэх мэдээллийн

индэр байж, нийт Монгол үндэстний ойлголцол, эв нэгдлийг бэхжүүлэхийг эрхэм

зорилгоо болгоно.

РЕДАКЦИ

ЗАР СУРТАЛЧИЛГАА

ХАЯГ

ЦАХИМ ХУВИЛБАР

Боловсролын салбарын үнэлгээ урууджээ. 2013 онд манай улсын боловсролын индекс 0.694 оноогоор 70 дугаарт эрэмбэлэгдсэн бол өнгөрсөн онд 0.668 оноо авчээ. Монгол Улс нэг хүнд ногдох их, дээд сургуулийн тоогоор АНУ-тай тэнцдэг. Гэсэн ч сургалтын чанар ахиж чадахгүй байгаагийн олон шалтгааныг “Тогтвортой хөгжил-Дээд боловсрол” хоёрдугаар чуулганы оролцогчид хэлэлцлээ.

БСШУС-ын сайд Ц.Цогзол-маа ирэх жилүүдэд энэ салбарын тамир тэнхээг сайжруулахын тулд багагүй өөрчлөлт хийнэ гэдгээ мэдэгдэв. Тэрбээр их, дээд сургуулийн бие даасан байдлыг хангах, улс төрөөс хараат бус байлгах нь нэн тэргүүний зорилт гэдгийг онцоллоо. “ОХУ, Австрали зэрэг оронд их, дээд сургуулийн бие даасан байдлыг тусгай хуулиар зохицуулдаг. Судалгааны их сургуулийн статусыг Засгийн газар нь олгодог туршлага ч бас бий. Манайд төрийн өмчит атлаа ихэнх зардлаа оюутны сургалтын төлбөрөөс олдог байдлыг засах хэрэгтэй. Төрөөс бодитой дэмжлэг үзүүлэхгүй байгаа учраас хувийнхаас ялгарч, сургалтын чанар, судалгааг чанаржуулах боломж алга. МУИС гэхэд 13 жил дамжсан дулаан, цахилгааны өртэй. Энэ 8.6 тэрбум төгрөгийг улсын төсөвт суулгах гэхээр хойшлуулаад байдаг. Ийм их өртэй байж сургалтын чанар ярихад хэцүү. Тиймээс төрийн өмчийн их, дээд сургуулийн зардлын тодорхой хувийг улсын төсвөөс гаргадаг зохицуулалттай болохын төлөө ажиллана” гэв.

Төрийн өмчийн их, дээд сургуулиудын төсвийн 95 хувь нь сургалтын төлбөрөөс бүрдэж байна. Тэгсэн атлаа сургуулиудын Удирдах зөвлөлийн талаас илүү хувийг төрийн төлөөлөл эзэлдэг. 2016 онд Удирдах зөвлөлийн гишүүдийн 30 хувь нь төрийн, 40 хувь нь хараат бус төлөөлөл байх

Их, дээд сургуулиудын бие даасан байдлыг хангана

шийдвэр гарсан. Гэвч удалгүй үүнээсээ буцаж, төрийн төлөөлөл 51-60 хувь болсон юм.

Үүнийг зайлшгүй өөрчилж, хараат бус, менежментийн ур чадвартай хүмүүсийг салбартаа татан оролцуулах шаардлагатайг багш нар хэлж байлаа. МУИС-

ийн Эрдэм шинжилгээ, гадаад харилцааны асуудал харицсан дэд захирал Б.Очирхуяг “Манайд дээд боловсролыг хөгжүүлэхэд зориулсан хэд хэдэн сан үүсгэх талаар хуульд заасан. Гэвч сан-гууд ашигтай ажиллах боломж нь хязгаарлагдмал. Сан бүрдүүлээд түүнийгээ үрээд л байвал удаан хугацаанд ажиллах боломжгүй болдог. Олон улсад тухайн сангийн зарим мөнгийг банкинд байршуулаад, хүүг нь судалгаа, үйл ажиллагаанд зарцуулдаг эндоумент сангийн хэлбэр бий. Харин манайд аливаа сан ашгийн бус байх ёстой гэсэн шалгуур тавьдгийг эргэж харах ёстой. Удирдах зөвлөлд сургууль, үйлдвэрлэлийн салбарыг холбож

магадлан итгэмжлэл зогсонги байдалд орчихоод байна. Тий-мээс зөвхөн үүнд найдалгүй хэд хэдэн сургууль гаднын байгуул лагад хандаж, магадлан итгэмжлэгдсэн” гэж Мандах бүрт гэл их сургуулийн захирал, профессор Г.Нанжид өгүүллээ.

БСШУСЯ-наас дээд боловс-ролыг чанаржуулахын тулд хэд хэдэн шинэчлэл хийхээр зорьж байна.

Бүх сургуулиудад чана рын удирдлагыг нэвтрүүлэх, сур-галтын хөтөлбөрийг хөдөл мө рийн зах зээлтэй уял дуулах, элсэгчдийн чанарыг сайж руулахаар ажиллаж эхэлснээ дуулгав. Түүнчлэн баг-шийн цалин, нийгмийн асуудалд анхаарах, оюутнуудын төлбөрийн

Б.Баярмаа@bayarmaaZGM

чадах менежерүүдийн орон зай дутагдаж байна” гэв. Харин хувийн салбарынхны хувьд магадлан итгэмжлэл хамгийн хүндрэлтэй бэрхшээл болж байна. Магадлан итгэм жилж буй байгууллагууд нь өөрсдөө олон улсад хүлээн зөвшөө рөг дөөгүй. Гишүүд нь мэргэжлийн экспертүүд биш, их, дээд сургуулийн багш нар байдгийг хатуухан шүүмжилж байлаа. Мөн хэрхэн үнэлж, дүгнэж буй үйл явц нь тодорхой биш, маш удаан байгаа гэдгийг оролцогчид хэлж байлаа. “Сүүлийн гурав, дөрвөн жид Магадлан итгэмжлэх зөвлөлийн дарга нар олон удаа солигдсон. Бас мөрдөгдөх шаард-лага, шалгуурыг өөрчлөх шаард-лагатай нь харагдсан. Үндэсний

Олон улсад "Black Friday" гэдгээрээ танигдсан хямдралтай худалдааг манай дотоодын компаниуд зохион байгуулах нь сүүлийн жилүүдэд нэмэгдэж байна.

Харин энэ онд анх удаа цахим худалдаа эрхлэгч есөн компани хамтран сар шинийн баярт зориулсан "Цагаан баасан гараг" хямдралтай худалдааг зохион байгуулахаар болжээ. Ирэх сарын 2-нд болох уг арга хэмжээг shoppy.mn, Mild cos-metics, Mmarket.mn, Emonos.mn, Shuud.com, Megashop.mn, Rio.mn, Beautysecrets.mn, Zen Art зэрэг компани хамтран зохион байгуулж байгаа аж.

Онлайн худалдаа эрхлэхэд учирч байгаа бэрхшээл нь хүргэлтийн асуудал гэдгийг компаниуд онцолж байна. Харин хямдралтай худалдааны үеэр хүргэлтийг Их Британийн "What-3words" аппликейшн ашиглан гүйцэтгэх аж. Ингэснээр хаяг, байршилтай холбоотой хүндрэл үүсэхгүй талаар "Кэй Жи Би Тэгбэ" компани мэдээлсэн юм. Мөн цахим худалдааны салбар хөгжихөд нийлүүлэгч талтай буюу дотоодын жижиглэн худалдаа эрхлэгч болон импортлогч компаниудтай

зээлд хамрагдах боломжийг өргөтгөхөөр төлөвлөжээ. 2016 онд оюутнуудын сургалтын төлбөрийн зээлд 82.7 тэрбум төгрөг төсөвлөсөн ч үүнээс дөнгөж таван тэрбумыг л олгосон байна. Учир нь банкуудын тавьж буй шаардлагыг оюутнууд тэр бүр хангаж чадахгүй байгаа тул зээл эзэндээ хүрч чадахгүй байгаа юм. Тиймээс уг зээлийг банкаар биш, шууд Боловсролын зээлийн сангаар олгох санал боловсруулж байгаа аж. Мөн сурлагын өндөр амжилт үзүүлсэн сурагчдад хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээтэй тэнцэх тэтгэлэг олгохоор яригдаж байгаа юм. Харин тэргүүлэх чиглэлээр мэргэшиж буй магистр, докторын зэрэг горлигчдод урт хугацааны зээл олгох боломжийг судалж эхэлжээ.

БСШУСЯ 11 жилийн дараа болсон салбарын хоёрдугаар чуулганд энэ онд багтаж дээд боловсролын тогтолцоонд багагүй өөрчлөлт хийнэ гэдгээ амлав. Харин их, дээд сургуулийн төлөөллүүд аажмаар уруудаж буй энэ салбарт шинэчлэл хийх цаг нь ирсэн, шинчлэлийг одоо л эхлэхгүй бол оройтно гэдгийг сануулсан юм.

Цахим худалдаанд “Цагаан баасан гараг” тохионоХудалдааны хүргэлтийг Их Британийн "What-3words" аппликейш ашиглан гүйцэтгэнэ

Т.Мөнхтүшиг ЗГМ

хамтын ажиллагаагаа өргө-жүүлэх нь чухал болохыг mmar-ket.mn сайтын гүйцэтгэх захирал онцоллоо.

“Цагаан Баасан гараг" онлайн худалдааг зохион байгуулагч Цахим Худалдаа Хөгжлийн Төвийн захирал Т. Солонго "Их хотын завгүй иргэдийнхээ алтан цагийг хэмнэсэн нэг өдрийн онцгой хямдрал бүхий цахим худалдааг Монголд анх удаа зохион байгуулах гэж байна. Түм түжигнэж, бум бужигнасан cap шинийн баярын өдрүүд дөхсөн энэ үеэр дэлгүүр, худалдааны төвүүдэд урт дараалал үүсгэж зогсдог цаг ард хоцорч байгаа.

Ганцхан товч дараад гар утас, компьютерээсээ гэр, ажил гээд хаанаас ч худалдан авалт хийх боломжийг олгож байгаа нь завгүй амьдралын хэв маягтай орчин үеийн хэрэглэгчдийнхээ хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн шинэлэг арга хэмжээ болж байгаа гэдэгт бид итгэлтэй байна.

“Цагаан Баасан гараг” арга хэмжээг амжилттай зохион байгуулахад хэрэглэгч дийнхээ хэрэгцээг ойлгож эрэлт хэрэг-цээтэй бараа бүтээг дэхүүнийг зах зээлд хаана ч байхгүй хямдралтай үнээр ганцхан энэ өдөр худалдаална. Энэхүү арга хэмжээг зохион байгуулснаар

цахим худалдааны давуу талыг хэрэглэгчдэдээ таниулахаас гадна энэ салбарыг цаашид хөгжүүлэхээр бид зорин ажиллаж байна. “Цагаан Баасан гараг”-ийн огцом хямдралтай онлайн худалдаагаа жил бүрийн cap шинийн баяраар уламжлал болгон зохион байгуулахаар төлөвлөж байгаа" гэлээ.

Харин Mmarket онлайн худалдааны төвийн гүйцэтгэх захирал Ч.Энхчулуун “Бид 2014 оноос Монголд онлайн худалдааны чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн. Америкт “Black friday” гэж байдаг. Харин Хятадад жил

бүрийн арваннэгдүгээр сарын 12-нд онцгой хямдралтай худалдаа явуулж олон тэрбум ам.долларын бараа бүтээгэхүүний борлуулалт хийдэг. Үүнийг худалдан авагч, үйлд вэрлэгчдээ дэмжсэн таларх лын баяр гэж үздэг. “Ммаркет”-аас захиалга хий-сэн бүх хэрэглэгчдээ бараа бүтээгдэхүүнийг нь үнэ төлбөр-гүй хүргэж өгнө. Мөн бэлгийн урамшуулалтай. Хөдөө орон нутаг руу аль ч аймаг, суманд “Монгол шуудан” компанитай хамтран ажиллаж хүргэлт хийдэг” хэмээж байв. Худалдааг whitefriday.mn холбоосоор дамжуулан хийх аж.

Энэ онд анх удаа цахим худалдаа эрхлэгч есөн компани хамтран сар шинийн баярт зориулсан "Цагаан баасан гараг" хямдралтай худалдааг зохион байгуулахаар болжээ.

Их, дээд сургуулийн төлөөллүүд аажмаар уруудаж буй энэ салбарт шинэчлэл хийх цаг нь ирсэн, шинчлэлийг одоо л эхлэхгүй бол оройтно гэдгийг санууллаа.

БОЛОВСРОЛ

Төсвийн санхүүжилт

Эрдэм шинжилгээний гэрээт ажил

Сургалтын төлбөр

Туслах үйл ажиллагааны орлого

Төрийн өмчит их сургуулийн төсвийн орлогын бүтэцТөрөөс дээд боловсролын салбарт зарцуулж буй зардал(Тэрбум төгрөгөөр)

2017

2016

2018

2015Боловсролын салбар

978.5

88.6

1147.6

158.1

112.295.3

1305.8

123.6

Дээд боловсролын салбар

4%

3%14%

60 %

Шинэчлэл эхлэх цаг

Оюутны зээлийг Боловсролын сангаас шууд

олгодог болно

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

• Өвчтөн эгзэгтэй боловч азтай энэ өдөрт өнгөрсөн зурагдугаар сараас хойш бэлтгэжээ.

• Есөн цаг гаруй үргэлжилсэн элэг солих мэс засал ямар нэг хүндрэлгүй өндөрлөв.

• Мэс заслын дараа насан туршдаа уудаг дархлаа дарангуйлах эмийн төлбөрийг даатгалын сангаас олгох шаардлагатай байна

Элэг шилжүүлэн суулгах хагалгааг анх удаа үнэ төлбөргүй хийлээ

З.Цэлмэг@tselmegZGM

2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (821, 822)

ЗГМ: Сурвалжилга

5ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

нийслэлийн удирдлага, хувийн хэвшил гээд халуун сэтгэлт олон хүний буянаар тэрбээр түүхэн үйл явдлын оролцогч болов.

Ням гарагт буюу энэ сарын 28-ны 10.00 цагт ХСҮТ бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ М-д элэг шилжүүлэн суулгах мэс заслыг БНСУ-ын Samsung эмнэлгийн эмч нарын зөвлөх удирдлага дор эхлүүлэв. Биднийг ХСҮТ-д 07.30 цагт очиход захирал Ж.Чинбүрэнгээр ахлуулсан мэс заслын баг, Samsung эмнэлгийн эмч нар өвчтөн, донорын ар гэрийнхнийг байлцуулан үйл ажиллагааг нээсэн юм. Зөвхөн элэгний өвчлөлөөр гэхэд жилд 2000-аад хүнийг оношилж, эмчилдэг тус эмнэлгийн Элэг, цөс, нойр булчирхайн мэс заслын тасгийн их эмч Р.Мөнхбатын хэлж буйгаар үндсэндээ гурван гол хагалгаа хийх аж. Тэрбээр “Донорын элгийг тайрах, дунд болон өвчтөний элгийг авч донорын элгийг залгах мэс заслууд 8-10 цаг үргэлжилнэ гэж тооцоолсон” хэмээв. Гэхдээ түүнээс ч олон цаг үргэлжилж магадгүй аж. Хоёр жилийн өмнөөс элэг шилжүүлэн суулгах хагалгаа хийдэг болсон Улсын клиникийн төв эмнэлэг (УКТЭ)-ийн туршлагатай баг ийм хагалгааг 22-36 цаг хийдэг аж. Тиймээс нөхцөл байдлаас шалтгаалжан цаг хугацаа

өөрчлөгдөж магадгүй гэнэ. Харин донорын элгийг тайрах хагалгааг удирдах Ж.Чинбүрэн хагалгааны өмнө “Өвчтөн маань эм нэлгийн хяналтад байх даа хорт хавдраа идэвхгүй бол гох эм чилгээ хийлгэсэн. Харам салтай нь жилийн дараа хавдар нь дахисан. Элэгний хатуурал, элэг ний хорт хавдар гэсэн хоёр онош той тул элэг солиулах зайлш гүй шаард-лагатай болсон” хэмээв.

ХЭН ДОНОР БОЛДОГ ВЭӨвчтөнд нагацын талын

үеэл дүү болох 20 настай Г нь элэгнийхээ 65 хувийг өгч байгаа аж. Донор эрүүл мэн-дийн үзүүлэлтээр тэнцвэл До но рын тухай болон Эрүүл мэндийн тухай хууль, бусад эрх зүйн баримт бичгийн хүрээнд хуульчдын баг, ёс зүйн хороо, эмч нарын зөвлөл давхар шалгадаг аж. Бид хагалгаа эхлэхээс гурав хоногийн өмнө бэлтгэл ажлын талаар сурвалжлах явцдаа Р.Мөнхбат эмчээс донор сонгох явцын тухай тодруулсан юм. Тэрбээр “Донорыг гаднаас хайх ямар ч бололцоогүй. Өвчтөний цусан төрлийн буюу элэг нэгтнээс сонгодог. Өөрөөр хэлбэл, ДНХ-ийн хувьд хамгийн сайн тохирох хүн байх ёстой гэсэн үг. Донор сонгох ажлыг Донорын тухай болон бусад холбогдох хуулийн дагуу шийддэг.

Түр ч атугай сатаарах санаатай ном дэлгээд суусан ч 40 орчим насны тэр бүсгүй сэтгэлээ хатамжлах амаргүй байгаа нь илт. Амьд донороос элэг солиулах хагалгаа хийлгэх шаардлагатай болсон эр нөхрөө мэс заслын тасаг руу дөнгөж үдээд хоцорсон түүний сэтгэл шимширч, нулимс нь урсана. Дагаж ирсэн бага насны хоёр бага насны хоёр хүүхэд нь ч ялгаагүй ээжтэйгээ хамт аавынхаа төлөө залбиран сууна. Сэтгэгдлээ хуваалцахыг хүссэн сэтгүүлчийн асуултад тэрбээр “Ийм сайхан сэтгэлтэй хүмүүсийн ачаар гэр бүл маань элэг бүтэн...” гээд дуу нь цаашаа орж, хоолой нь зангиран, нулимс нь бөмбөрлөө. Тайвшрахыг нь хүлээсэн ч тусыг эс олов.

Харин нөхөр нь зовхио даахгүй болж, томоо гэгч дугуй хурц гэрлүүд бүдгэрсээр, мэс заслын орон дээр гүн нойронд автав. 42 настай М-д эмч нар дөнгөж унтуулах тариа хийгээд буй нь энэ. Түүнд элэг солих хагалгаа хийхээр мэс заслын үндсэн багаас гадна унтуулах эмч нарын, хагалгааны дараах хяналтын, рентген, ариутгал, лабораторийн гээд нийт 40 гаруй хүний бүрэлдэхүүнтэй баг ид ажиллаж байна. Вакум цонхоор тусгаарлагдсан нөгөө талын өрөөнд донорыг аль хэдийнэ унтуулж, элэг тайрах мэс ажилбараа эхлүүлсэн байлаа.

ДОЛООН САР ХҮЛЭЭСЭН ЭГЗЭГТЭЙ ӨДӨР

Элэг нэгтэй хоёр хүүгийнх

хөдөлгөөнтэй байна. Элэг нэгт ах, дүүгийн ар гэрийнхнээс гадна хэвтэн эмчлүүлэгсдээс нэлээд хэдэд нь эргэлт ирсэн харагдана. Мэс засал дөнгөж эхэлсний дараа сэтгэлээ хуваалцаж чадахгүй байсан эмэгтэй ч тайвширчээ. Хагалгааны үеэр хүндрэл га-раа гүй, бас ямар нэгэн сөрөг мэ дээлэл өгөөгүй тул нөхцөл бай дал нам жим байлаа.

Гэхдээ хагалгаа амжилттай боллоо гэхэд тайвширч болохгүй. Хагалгааны дараах эмчилгээ хамгийн чухал. Элгээ солиулсан хүн насан туршдаа дархлаа дарангуйлах эм хэрэглэдэг. Тиймээс нэг талаар бусад төр-лийн халдварт өртөх эрсдэл өндөр байдаг аж. Нөгөөтэйгүүр, дархлаа дарангуйлах бэлдмэлийн үнэ сард л 1.5-2 сая төгрөг болдог нь монгол хүнд тулгарч буй санхүүгийн хамгийн том дарамт гэдгийг эмч нар хэлж байна. М-ийн дархлаа дарангуйлах бэлдмэлийн хагалгааны дараах нэг сарын хэрэглээг эмнэлгээс санхүүжүүлэх юм. “Харин цааш даа ар гэрийнхэн нь хан-гана гэдгийг анхаараарай хэ мээн эмч хэлсэн” гэж том эгч Ц.Нам-жилмаа нь ярив.

Р.Мөнхбат эмчийн хэлснээр уг нь УКТЭ-т элэг солиулсан хүмүүст дархлаа дарангуйлах эмийг нь улсаас өгдөг. Харин ХСҮТ-ийнхөнд энэ боломж байхгүй аж. “Яагаад ийм ялга-вартай байгаа юм бэ” хэмээн тэрбээр зориуд асуув. Энэ оны төсөвт зөвхөн элэг шилжүүлэн суулгах мэс заслыг үнэ төлбөргүй хийх 5-6 удаагийн хагалгааны зардлыг л тусгасан юм байна. Үүнээс гадна өнгөрсөн намар төсвөө батлуулахдаа дархлаа дарангуйлах бэлдмэлийн үнийг төсөвт суулгуулахаар саналаа салбарын яаманд хүргүүлсэн ч замын дундаас хасагдсан аж. “Салбарын сайд бол ийм зовлонг маш сайн ойлгодог. Ийм саналыг дэмжээд л цааш зүтгүүлдэг. Харин төсөвт суугаагүй учир нь сайдад хүрэхээс өмнө замаасаа “танагдсан” байх.

нь хагалгаа амжилттай болж, эргээд эсэн мэнд уулзахын төлөө ар гэрийнхэн нь эрхээ эргүүлж, мааниа тоолон эмнэлгийн коридорт хүлээнэ. Эдний гэр бүл эгзэгтэй боловч азтай энэ өдөрт өнгөрсөн зурагдугаар сараас хойш бэлтгэжээ. Сүүлийн гурван жилийн турш ХСҮТ-ийн хяналтад байсан М элгээ яаралтай солиулах шаардлагатай болсон ч мэс заслын төлбөрт зарцуулах 50-80 мянган ам.доллар буюу 125-200 сая төгрөг байсангүй. Хань ижил, үр хүүхэдтэйгээ ахиад хэдэн жил амьдрахын тулд тэрбээр боломжийнхоо хэрээр л эмчилгээ хийлгэж байв. Гэвч эцсийн найдвар нь мэс засал.

Азаар түүнд олон сайхан сэтгэл, сайн үйлсийн буянаар амьд явах хувь тохиох нь тэр. Элэгний B, C вирусийн улмаас жилд олон арваараа цаг бусаар өнгөрч буй монголчуудаа аварч, эх оронд нь элэг шилжүүлэн суулгах хагалгаа хийх төсөл ХСҮТ дээр ид өрнөж байлаа. Эмнэлгийн удирдлага 2011 оноос хойш боловсон хүчин болон багаж тоног төхөөрөмжөө бэлтгэж анхны үнэ төлбөргүй мэс засал хийх өвчтөнөөр М-ийг сонгожээ. БНСУ-ын Samsung эмнэлэг болон ХСҮТ-ийн эмч нарын долоон жилийн хамтын хөдөлмөр, салбарын яам, “Элэг нэгт монголчууд” ТББ,

Гэхдээ одоо ч гэсэн гарц бий. Сангийн болон Эрүүл мэн дийн сайд нарын хамтарсан жу рам байхад шийдэгдэх асуу дал” гэж “Элэг нэгт монгол чууд” ТББ-ыг санаачлагчдын нэг сэт гүүлч Б.Мөнхбаясгалан хэл лээ. Тиймээс энэ асуудлыг ший дэхгүйгээр элэг шилжүүлэх хагалгаа тухайн өвчтөнд үр дүн-гээ өгсөн гэж үзэх боломжгүй болж байна. Хагалгаанаас хойш таван жилийн дараа өвчтөн амьд байх боломж дэлхий нийтэд 65-85 хувь байдаг. Харин М-ийн хувьд 75 хувь байна гэж Samsung эмнэлгийн эмч нар дүгнэжээ. Гэтэл дархлаа дарангуйлах бэлдмэлгүйгээр энэ магадлал буурах эрсдэл өндөр.

Жилд зөвхөн ХСҮТ-өөр элэг со лиулах шаардлагатай иргэ-дийн тоо 200-д хүрдэг. Дэлхийд элэг ний өвч лөлөөр уртаас урт хар жагсаалт “үйлд вэрлэдэг” мон голчууд элэгний өвчлөлтэй тэм цэхээр дээр, доор гүй тэмцэж буй. Тиймээс элэгний хорт хав-дартай хам гийн сайн тэмцэж чадсан үндэстэн гэж дэлхий нийтэд мэдэгдэхийн тулд энэ бүгдийг цогцоор нь шийдэхийг шийдвэр гаргагчдаас хүсмээр байна.

Дугаар шилжих мөчид есөн цаг гаруй үргэлжилсэн хагалгаа ямар нэг хүндрэлгүй өндөрлө сөн хэ мээн ХСҮТ-өөс мэдээллээ.

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

Донорын нагац эгч болох Ц.Намжилмаагаас элгээ өгөх шийдвэр гаргахад дүүд нь ямар байсныг асуухад тэрбээр “Би ахдаа элгээ өгье гээд өөр бодох санах зүйлгүй, айдасгүй шийдсэн. Эрүүл мэндийн үзүү-лэл тээр ч тэнцсэн. Өнгөрсөн оны зургадугаар сард бид хоёр нутгаасаа ирж донорын шин-жил гээнд орсон. Үүнээс гадна хоёрдогч донор бэлтгэх шаард-лага цаанаасаа тавьдаг юм байна. Бид тэр дагуу хоёр хоно гийн өмнө бас нэгэн эмэгтэй дүүгээ авчирч шинжилгээнд хам руул-сан. Эрүүл мэндээр мөн тэнцсэн” хэмээн шавилхан биетэй 50 гаруй насны эгч ярилаа.

ХАГАЛГАА АМЖИЛТТАЙ БОЛСОН Ч ТАЙВШИРЧ

БОЛОХГҮЙЕрдөө зургаан цаг хагасын

дараа буюу 16.30 цагийн үед хагалгаа 80 хувьдаа дөхөж байна гэх мэдээллийг ХСҮТ-ийн элэг, цөс, нойр булчирхайн мэс заслын тасгийн их эмч Б.Мөнхдэлгэр өглөө. “Мэс засал яг төлөвлөсний дагуу явж байна. Донорын болон дундын хагалгаа дууссан. Одоо өвчтөнд элэг шилжүүлэх ажилбар ид дундаа орсон. Судасны таван залгаас хийхээс дөрөв дэхийг нь буюу артерийн судас залгаж байна” гэсэн юм.

...Эмнэлгийн коридор хөл

Донорын цаана хүний най-мааны асуудал сөхөгддөг тул бид эмчийн хувьд хүнээ сон-гож, хуульчдын баг донор нь өвчтөнтэй үнэхээр цусан төрөл мөн эсэх, санхүүгийн ямар нэгэн сонирхол ороогүй эсэх гээд маш олон шалгуураар шалгаж байж шийдвэр гаргадаг” хэмээв. Ер нь олон улсын хэмжээнд ч донорын аюулгүй байдлыг нэн түрүүнд авч үздэг байна. Уг нь биеийн байдал нь сайн, хүндрэл гарахгүй бол донор болсон хүн мэс засал хийснээс гурван сарын дараа гэхэд хэвийн амьдралдаа орох бүрэн боломжтой аж.

Элэг бүтэн амьдрал бэлэглэсэн есөн цаг

6 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (821, 822)

ZGM DAILY2018.01.29, MONDAY ~ №022, 023 (821, 822) 7THE OFFICIAL GAZETTE

ZGM: HIGHLIGHTS

POLITICSBatbold Sundui, Mayor of Ulaanbaatar city, receives Michael Labenda, Ambassador Extraordinary and Plenipotentiary of the Republic of Poland to Mongolia. Sides exchanged views on cooperation opportunities in eco-friendly advanced technology in the mining sector, as well as energy fuels.

ECONOMYSwiss Development Agency to implement CHF 51.5 million worth projects in Mongolia.

As of January 23, the national oil reserves could cover 39 days of average consumption.

Asian Development Bank plans to allocated USD 468 million worth financing to Mongolia.

MSE ALL index grew by 0.23 percent, to 1,179.12 points. The market cap stands at MNT 2.54 trillion.

SOCIETYE-commerce Development Center of Mongolia announces to organize White Friday sales on February 2.

Mongolian artist B.Baatarzorig was introduced in the fourth issue of the Protocollum - Global Perspective on Visual Vocabulary by Dickersbach Kunstverlag.

Mongolian Team wins gold medal in the 28th International Snow Sculpture Championships with a piece entitled The Secret.

Mongolian Jiu-Jitsu Association, in cooperation with the United Arab Emirates Jiu-Jitsu Federation, to organize the first Asia Continental Pro Jiu-Jitsu Championship in the Central Sports Palace.

Democratic Party announces to organize a protest on February 1.

Tugsbilig.B@tugsbiligZGM

Kincora announces findings of Mining Associates LLC’s review

EBRD loans USD 6.5 million in MNT to Teso Group LLC

Review on the systematic advancement of Kinco-ra’s exploration portfolio is expected.

The funds will be used to construct a new pro-duction facility for fresh noodles.

MCE establishes an agreement with BOCE

Mongolia seeks to expand its foreign relations

MCE plans to conduct the first cashmere trade in April.

Resolution on establishing diplomatic relations with some countries submitted to the Parliament.

Kincora Copper LLC, a mining and exploration company focused on copper and gold deposits in Mongolia, has announced the findings of the Mining Associates LLC’s review of its wholly owned

Bronze Fox copper-gold porphyry project in the Southern Gobi. The West Kasulu prospect at Bronze Fox by Mining Associates supports an exploration target of 416-428 Mt grading 0.26-0.30 percent copper for up to 2,437 Mlb of copper and 0.84 Moz gold, ranking as one of the largest potential in-situ copper-gold systems in Mongolia and with only modest drilling.

According to the company, there has been insufficient exploration to define a mineral resource and it is uncertain if further exploration will indicate the exact amount of mineral resource. Technical workshop is

expected to review the systematic advancement of Kincora’s 1437 km2 exploration portfolio and progress plans for 2018 activities, including at Bronze Fox Kincora Copper LLC.

Sam Spring, President and CEO of Kincora Copper, commented, “The review has assisted to quantify Kincora’s large tonnage system at Bronze Fox, which has surprised on the upside to expectations, providing parameters for future exploration and steps required for a potential NI 43-101 defined resource. Two zones have been identified within West Kasulu, bisected by a regional fault, with particular encouragement

provided by the most prospective parts of the porphyry system having effectively been sterilized to Kincora due to access, which is now resolved. Previous drilling by Kincora into this now better understood western zone is limited to only 4 holes for 2,170 metres during 2012, with 3 of those holes providing higher grade intersections, including F62 which returned 37 metres at 1.01 percent copper equivalent within a broader intersection 2. New drill targets have been recommended and further analysis is ongoing to support potential additional targets. Kincora’s next technical workshop is scheduled

FX MARKET

Mining Associates releases review on copper-gold project

Large copper-gold porphyry target quantified at Bronze Fox

for next week and will look to determine the next steps at Bronze Fox as well as advance the rest of the Company’s projects located within its dominant position in the Southern Gobi Devonian copper belt.”

With access to the whole Bronze Fox project restored and the recent improvement in the copper price, Mining Associates considers scope for Kincora to follow a similar strategy to that being pursued by Xanadu Mines at its advanced Kharmagtai porphyry project, where Mining Associates previously provided a similar exploration target and review.

(One month to date)USD/MNT rate

(One months to date)RUB/MNT rate

(One months to date)CNY/MNT rate

INVESTMENT FOREIGN RELATIONS

Technical workshop is expected to review the systematic ad-vancement of Kincora’s 1437 km2 explora-tion portfolio and progress plans for 2018 activities.

European Bank for Reconstruction and Development (EBRD) has announced that the organization is providing USD 6.5 million worth loan in MNT to Teso Group LLC. The funds will be used to construct a new production facility for fresh noodles and for the purchase of equipment by the subsidiary Agi LLC. In addition, Icemark LLC, another subsidiary of the Teso Group, will receive a portion of the loan to acquire equipment for ice cream production expansion.

Irina Kravchenko, the EBRD’s Head of Office in Mongolia, said, “We are proud to sign the agreement with Teso Group today as it will support the expansion and growth of a strong and competitive local producer. Having been a partner of the company for more than three years now, we are impressed with the vision, drive and determination of its owners and employees to make it one of the market leaders in Mongolia. The combination of high quality and reasonable prices is a guarantee that consumers will benefit from Teso Group’s success.”

Damjin Odon, Chairman of Teso Group’s Board of Directors,

remarked, “Teso Group started cooperating with the EBRD in 2012 on an international advisory project in preparation for our first financing from the Bank. As a result, our first project together is being implemented successfully. Today we are signing a second loan agreement to support our business expansion, which is taking our cooperation to the next level of development. I am sure that we will work with the Bank on future projects, bringing

significant benefits to the Mongolian economy.”

The cooperation between Teso Group and the EBRD began in 2014 when the Bank provided Mongolia’s first local currency loan equivalent to USD 5.5 million. Local currency funding reduces the exchange rate risk for Mongolian producers but access to these funds remains scarce.

Teso Group is one of the largest local food and beverage companies in Mongolia. Initially founded as a

small ice cream family business, the company is today a medium-sized enterprise producing ice cream, snacks, noodles, margarine, dairy products and beverages, as well as importing other foodstuffs.

The EBRD is a leading institutional investor in Mongolia, with over EUR 1.6 billion invested in 93 projects in the country to date. The Bank’s investments aim to make the local economy more competitive, integrated and resilient.

I/24I/18I/10I/4

2430

2425

2420

2417.73I/24I/18I/10I/4

380378376374

382.62I/24I/18I/10I/4

43

42.5

43.33

EBRD finances USD 6.5 million loan for Teso Group’s expansion Foreign Minister participates in Belt and Road Davos Forum

MCE to cooperate with BOCE

Tsogtbaatar Damdin, Minister of Foreign Affairs of Mongolia, delivered a speech at Belt and Road Davos Forum: Interregional Cooperation or a New Globalization, which was organized by UNCTAD at the 48th World Economic Forum.

Mr. Tsogtbaatar Damdin expressed Mongolia’s willinginess in supporting the Government of China’s Belt and Road initiative and noted that the initiative is inseparable for Mongolia, tracing back to the history of Silk Road, and

is a bridge between many eastern and western countries.

He then added, “The initiative will have a significant impact in the development of countries in the Belt and Road, especially for a landlocked country like Mongolia, as well as to help improve mutual understandings, create room for cooperation and will play an important role in maintaining peace, sustainability and development in the world.”

With an aim to support China’s Belt and Road initiative and implement bilateral friendly relations and cooperation, Mongolian Commodity Exchange (MCE) established a strategic partnership agreement with Bohai Commodity Exchange of China (BOCE) to conduct transboundary trade.

Accordingly, Chinese business-

people and dealers are no longer required to make purchase in person and Mongolian herders can sell their products at market price. After set-ting detailed conditions of contract, the MCE officials are planning to conduct the first trade in April. The MCE announced to test cashmere trade first. BOCE is considered the leading spot exchange for commod-ities in China.

2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (821, 822)8 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

Лавлах

08.00

12.00

14.00

18.00

20.00

22.00

09.00 “Аз жаргал” уран сайхны кино

12.00 “Монголын мэдээ” мэдээллийн хөтөлбөр

14.00 “Улаанбаатар хөрөнгө оруулалт-2018” бизнес уулзалт

18.00 Эх орны төлөө

19.10 “Жив жив” хүүхдийн нэвтрүүлэг

22.05 “Цагаан гварди” уран сайхны кино

09:00 "Ай күү" хүүхэлдэйн кино

11:45 Үүнийг хэрхэн хийдэг вэ?

14:05 "Та тавдугаар ангийн хүүхдээс ухаантай юу" шоу нэвтрүүлэг

18:05 "Бяцхан оцон шувуу Пороро" хүүхэлдэйн кино

21.15 "Үзэл бодлын зөрөг"

23.10 "Их хотын амьдрал" ОАК

09.30 “Тог тог тог” хүүхдийн нэвтрүүлэг

11.40 "Пэппа торой" хүүхэлдэйн кино

15.30 "Миний дүрсгүй гүнж" СОАК

18.00 "The Voice of Mongolia" хөшигний ард

21:00 "Хуурай эгч дүүс" СОАК

22.30 “Өмнө зүгийн хатан хаан” ОАК

11.00 “Made in Mongolia” нэвтрүүлэг

14.00 "Давос 2018" тусгай хөтөлбөр

17:00 "Bloomberg Surveillance"

20.00 “ Бизнес аялал” нэвтрүүлэг

22.30 “Өсөлтийн замд” нэвтрүүлэг

MNB Bloomberg Боловсрол Монгол ТВ08:00 "Bloomberg Daybreak Asia"

ТВ ХӨТӨЛБӨР

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР

УВС -31o

-42o

ХОВД -25o

-38o

ЗАВХАН -25o

-39o

БАЯНХОНГОР -15o

-27o

ГОВЬ-АЛТАЙ -21o

-35o

ӨВӨРХАНГАЙ-10o

-22o

АРХАНГАЙ -13o -24o

ХӨВСГӨЛ -14o

-25o

БУЛГАН -14o

-27o

ТӨВ -18o

-27o

ДУНДГОВЬ -10o -21o

ӨМНӨГОВЬ-14o

-26o

ГОВЬ-СҮМБЭР -14o

-25o

ДОРНОГОВЬ-22o

-30o

СҮХБААТАР -13o

-24o

ХЭНТИЙ -13o

-26o

СЭЛЭНГЭ -15o

-25o

ОРХОН -13o

-23o

ДАРХАН-УУЛ -15o

-25o

ДОРНОД -10o

-23o

БАЯН-ӨЛГИЙ -17o

-34o

ОНЦЛОХ ҮЗВЭР

I.31 -14o

-23o 7 м/с

5 м/с

Ялимгүй цастай

I.30 -14o

-24o 6 м/с

4 м/с

Үүлшинэ

I.29 -17o

-27o 6 м/с

4 м/с

Багавтар үүлтэй

II.02 -17o

-27o 6 м/с

5 м/с

Үүлшинэ

II.01 -18o

-27o 6 м/с

5 м/с

Үүлшинэ

Г.ТөгсЗГМ

Ардын уран зохиолч Б.Лхагвасүрэнгийн “Тамгагүй төр" түүхэн жүжиг ирэх сарын 3, 4-нд 18.00 цагт УДЭТ-ын тайзнаа дахин толилуулахаар болжээ. Жүжгийг УГЗ Ч.Найдандорж найруулж, ерөнхий зураачаар СТА Т.Ганхуяг, хөгжмийн зохиолчоор Х.Булган нар ажиллаж байна. Хаан Арчугт их хатан Цэцэр, бага хатан Гүргэл нар нэг өдөр хоёр нуган үр төрүүлэн өгсөнд хаантан хурмаст тэнгэр, хувь заяаны даажигналыг хэрхэхээ мэдэхгүй балмагдана. Хаан үр заяах битгий хэл үнэрийг нь мартсан эх хатныхаа хүүг өөрийн хүү биш тул бага хатан Гүргэлээс төрсөн хүүгээ өлгийтэйд нь хаанд өргөмжлөхөөр зарлиг буулгаснаар түүхийн хуудас сөхөгдөнө. Ингээд их, бага хатнын тэмцэл болон хааны өөдөөс тэрсэлдэх Арчуг хүүгийн хаан ширээний төлөөх үзэл бодлоо хамгаалах дайн өрнөж, хаа хүрэхээ мэдэхгүй тэмүүлж буйд жүжгийн гол үйл явдал оршино.

Цайны завсарлагагүй үйлчилгээ үзүүлнэ

ШИЙДВЭР

(Өмнөх дугаарын хариу)

6 9 5 4

2 3 7 9 8

3 6 8 2 7

9 5 2

4 7 8

5 6 1 4 9

1 3 4

8 5 7 6

9 6 3 8 1

9 2 7 3 5 4 8 1 6

1 9 3 8 4 6 5 7 2

6 3 1 9 2 8 7 5 4

5 8 4 2 9 7 6 3 1

8 4 5 7 6 1 2 9 3

7 6 2 5 1 3 9 4 8

3 7 6 1 8 9 4 2 5

4 5 9 6 3 2 1 8 7

2 1 8 4 7 5 3 6 9

ЗГМ: СҮДОКҮ

Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын даргын шийдвэрээр тус газар ирэх сарын 1-нээс эхлэн цайны зав сарлагагүйгээр иргэдэд үйл члэхээр болжээ. Улаанбаатар хот төдийгүй хөдөө орон нут-гийн Нийг мийн даатгалын хэлтсүүд ч уг шийдвэрийн дагуу ажил лах аж. Ингэснээр иргэд, даатгуулагчид тус агентлагийн үйлчилгээг чирэгдэлгүй, шуур-хай авах боломж бүрдэнэ хэмээн үзэж байна.

Түүхийн жимээр аялахуй

ҮЗВЭР

Билгийн тооллын 13Өвлийн адаг харагчин үхэр сарын дөрвөн ногоон мэнгэтэй цагаагчин тахиа өдөр. Үс засуулбал: Жаргал ирнэНаран ургах, шингэх: 08.09-17.52Барилдлага: РашаанШүтэн барилдлага: Тийн мэдэхүйСуудал: Уул

ЗУРХАЙ

УБ-Сөүл 07.45 12.05Сөүл-УБ 13.20 16.05УБ-ХонКонг 07.50 12.25ХонКонг-УБ 13.25 18.05УБ-Москва 07.55 09.45Москва-УБ 19.00 06.15 +1УБ-Токио 08.55 14.30Токио-Б 15.30 20.25УБ-Бусан 12.10 16.30Бусан-УБ 17.30 20.40УБ-Бээжин 17.15 19.30Бээжин-УБ 20.30 23.00

НИСЛЭГИЙН ЦАГИЙН ХУВААРЬ

ГАЛТ ТЭРЭГНИЙ ЦАГИЙН ХУВААРЬ

Эрээн-УБ 18.00 11.15Хөх хот-УБ 22.50 11.15УБ-Хөх хот 20.00 20.49Эрхүү-УБ 15.35 06.20УБ-Эрхүү 21.10 02.40Замын-Үүд-УБ 17.35 08.55УБ-Замын-Үүд 17.20 07.05Эрдэнэт-УБ 19.10 05.48УБ-Эрдэнэт 20.30 07.45

Аргын тооллын нэгдүгээр сарын 29, Сумъяа гараг. Билгийн тооллын 13, Хэрцгий охин одтой, цагаагчин тахиа өдөр.

Өдрийн наран 08.09 цагт мандан, 17.52 цагт жаргана. Тухайн өдөр үхэр, могой жилтнээ аливаа үйл хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр эм, эмнэлгийн элдэв үйл, хагалгаа хийлгэх, биеийн тамирыг сэргээх, лусыг тахих, хагалгаа хийлгэх, гэр бүрэхэд сайн. Мод суулгах, нарийн зөвлөгөөн хийх, сэтгэлд сэвтэй газар очиход муу. Өдрийн сайн цаг нь хулгана, бар, туулай, морь, хонь, тахиа болой. Хол газар яваар одогсод баруун урагш мөрөө гаргавал зохистой. Балжинням, Дашням давхацсан өдөр. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.

ЗГМ: КОМИКС

ЗГМ: ҮГИЙН СҮЛЖЭЭ

Өмнөх дугаарын хариу / 1.26

БОСООГООР:2. Монгол гэрийн баруун, зүүн хойморт хосоороо байх модон сав3. Элбэг, их4. Баяр...5. МУ-ын хөдөлмөрийн баатар, төрийн шагналт зохиолч, "Зууны шилдэг сэтгүүлч"6. Добу мэргэнээс хойш Дарлиганчуудаас ноёлох байр суурийг нь авсан аймаг овог7. Унаа, унашгүй

8. Хожуу хөнгөлсөн үхэр, адуу зэрэг мал

ХӨНДЛӨНГӨӨР: 1. Манай оронд арвин их нөөцтэй, нефтийг орлох боломжтой, 60 хувь органик бодис агуулсан шатдаг чулуу4. Голдуу дөрвөлжин хэлбэрт хэвлэсэн элсэн чихрийн шахмал9. Дэлхийн эдийн засгийн чуулган болдог Швейцарын аялал жуулчлалын хот

10. Мийн овгийн томоохон араатан11. Манлайлагч12. NBA-ийн "Нью-Орлеан" багийн холбон тоглогч13. Төл мал14. Бурхны шашны ёсонд ямар нэгэн дацан, хурал номын үйлийг эрхлэн удирдах хүний албан тушаал

ХҮННҮ МОЛЛСар шинийг угтан “Deel fashion 2018” үндэсний хувцасны үзэсгэлэн худалдааг ирэх сарын 3-15-ныг хүртэл зохион байгуулахаар болжээ. Монгол цамц, үндэсний дээл, гутал болон хөөрөг, даалин, гаанс зэрэг дотоодын гар урлалын бүтээгдэхүүнүүд үзэсгэлэн худалдаанд дэлгэгдэх аж.

CROCUS EVENT HALLГэгээн хайрын баярын өдөрт зориулан А sound хамтлагийн “Forever 247” тоглолт ирэх сарын 14-нд 19.00 цагт болох гэж байна. Тасалбарын үнэ 35000 төгрөг.

ГЕОЛОГИЙН ТӨВ ЛАБОРАТОРИЭрдэс чулуу сонирхдог, цуглуулдаг, чулуугаар сийлбэр, чимэг зүүлт хийдэг хүмүүст зориулан “Монгол чулуу 2018” үзэсгэлэн дэлгэгдэж байна. Сар шинийн баярын гоёл, хөөрөгний чулууг эндээс сонгох боломжтой.

УДБЭТИталийн суут хөгжмийн зохиолч Ж.Вердийн "Трубадур" дөрвөн бүлэг, найман үзэгдэлт дуурийг ирэх сарын 3, 4-нд 17.00 цагт тайзнаа толилуулна.

СОЁЛЫН ТӨВ ӨРГӨӨМЗЭ-ийн шагналт, Болор цомын эзэн, яруу найрагч Шагдарын Лхамноржмаагийн “Даяарын амгалан" уран бүтээлийн цэнгүүн ирэх сарын 3-нд 15.00 цагт болох гэж байна. Тасалбарын үнэ 20000 төгрөг.

УЛААНБААТАР ПАЛАСДуурийн залуу уран бүтээлчдийн хамтарсан “Би дуулна” тоглолт ирэх сарын 2-нд болох гэж байна. Тоглолтод МУСТА, Австрийн “Opera Burg Gars” театрын гоцлол дуучин Э.Анхбаяр, МУСТА Хан-Уул чуулгын гоцлол дуучин Б. Жавхлантөгс, дуучин Ж.Жамсранжав нар өөрсдийн уран бүтээлээ хүргэх болно.

УДЭТЗохиолч Ш.Гүрбазарын "Жаргаагүй нар" жүжгийг энэ сарын 31-нд 19.00 цагт тайзнаа дахин толилуулахаар болжээ. Гол дүрд Б.Шинэбаяр, Н.Баярмаа нар тоглоно.

“Valentino” энгийн сул загварыг онцлов

Амтат төмс, хар шош хүйтэнд хамгийн тохиромжтой

ЗАГВАР

ЗӨВЛӨГӨӨ

Газар шүргэсэн, гоёмсог, уламжлал болсон даашинзнуудын оронд өдөр тутмын, биед эвтэйхэн загварыг энэ хавар, зуны загварт “Valentino” онцлов. Пьерпаоло Пиччоли хэт чамин хээнцэр гоёлоос илүү энгийн загварууд урлажээ. Үүгээрээ Valentino орд-ны кутюр цуглуулга Пари сын загварын долоо хоногт танил-цуулагдсан бу сад цуглуулгаас эрс ялгарсан юм.

Брюк өмд, торгомсог пальто, биеийн жинхэнэ төрхийг илт гэх нимгэн цамц гээд цуглуулгын ихэнх загварууд сул эсгүүртэй хийгдсэн нь баяр ёслолын арга хэмжээ, амралтын өдөр гээд ямар ч нөхцөлд тохирно. Гэсэн ч цуглуулгад содон даашинз оруулахаа Пиччоли мартсангүй. Энэ удаад улаан, хар, нил ягаан өнгийг онцолж, чамин, содон хэлбэр бүхий тууз, нугалаасаар даашинзаа чимсэн юм. Тэгэхээр энэ хавар, зун сул, биеийг чөлөө-тэй харагдуулсан, тод өнгийн загвар давамгайлах аж.

Өвлийн улиралд биеэс хүйт нийг гадагшлуулах хоол хэрэглэх шаард лагатай байдаг. Ялангуяа биеийг дулаацуулах үйлчилгээтэй хүнсний бүтээг-дэхүүн хэрэглэхийг нийгмийн эрүүл мэндийн үндэс ний төвөөс зөвлөлөө.

ЦАГААН ГААШинэхэн цагаан гааны 80.9

хувийг чийг эзлэх бөгөөд 2.3 хувь нь уураг, 0.9 хувь тос, 2.4 хувийг эслэг эзэлдэг. Иймээс цус шингэлж, цусны эргэл тийг сайжруулснаар биеийг дулаа-цуулдаг байна.

ОВЬЁОСУусдаг эслэг, уургаар баялаг

тул хүнд цатгалан мэдрэмж төрүүл дэг. В амин дэмийн агуу-ламж 55 хувьтай агуулагддаг байна. Иймээс олон төрлийн эр дэс бодисууд нь хүний бие дэх хүйт-нийг эсэргүүцэхэд нэн тустай аж.

ХАР ШОШ Уураг, эслэг, эрдэс бодисоор

баялаг, исэлдэлтийн эсрэг бодисын агууламж бусад төрлийн шош нуудаас их агуулагддаг. Хар шошны шөл нь булчинг цус болон хүчилтөрөгчөөр хангаж, бие организмын дархлааг сайж-руулж, хүйтнийг эсэргүүцэх чадварыг нэмэгдүүлдэг байна.

АМТАТ ТӨМСКали, магни, аминдэмүүд

агуу лагддаг. Кали их хэмжээгээр агуулагддаг нь цусны даралтыг бага байхад нь тусалж, цус хар-ва хаас сэргийлдэг аж. Жигнэж, хуурч, буцалгаж янз бүрээр ашиг лаж болох ба дөнгөж то-гооноос гар сан төмсний зутан шөл нь хүйт нийг эсэргүүцэхэд тустай.

Г

Х

Ө

И

А

Ө

ВӨ

АТ

Г

РУ

Г

М

ЦЭ

У

Р

Н

В

Ө

КА

МАА

ХА

Э

У

З

Я

Ө

ӨН

УГ

Й

РХ

С

РА

Н ӨЭТ Ц

ИВ

Р

АГ

АГ

Л

Ц

У

1 2 3

4 5 6 7 8

9 10

13

14

12

11

Ямар юм аа?

Танай дэлгүүрт цэнхэр бяслаг

бий юу?

Тийм юм байхгүй, байхгүй. Гэхдээ

хөгцтэй өөр юм зөндөө байгаа шүү ....

Пөөх тийм үү?Хөгцтэй Франц

бяслаг.

Mr. Баагийгийн ПАЯН....

Хадсон Локетт, Луиз ЛукасБээжин хөрөнгийн гадагш

урсгалд хатуу хяналт тог тоо-сонтой уялдан Хятадын хөрөнгө оруулагч нар Хол ливүүдэд мөнгө цутгах нь саарсан. Гэтэл Mission Impossible, Star Trek зэрэг френчайзыг хамтран бүтээгч Skydance Media хэмээх АНУ-ын студийг худалдан авах бооцоогоо Шэньжэньд байр ладаг технологийн аварга баасан гарагт өсгөлөө.

Skydance компани зах зээлд 1.5 тэрбум ам.долларын үнэлгээтэй. Уг үнэлгээний 10 хувийг хамарч буй наймаа нь энтертайнмент салбарт хөрөнгө оруулах Хя-тадын конгломератуудын сонир-хол хэвээр байгааг нотлов.

Dalian Wanda АНУ-ын телеви-зийн Dick Clark Productions-ыг нэг тэрбум ам.дол лараар ху далдаж авах шийд вэрийг Хятадын эрх баригч даас хө рөнгийн урсгалд тавьсан хяз гаарлалт биелэх аргагүй болгосон юм.

Хятадын мессеж үйлчил гээний WeChat системийг эзэмшигч Tencent гадаадын компанийг нэгтгэхээр эрмэлзэж буй нь Бээжин дотоодын аваргууддаа хоёр өөр бодлого баримталж буйг харууллаа.

Бизнесээ далайн чанадад өргө-

жүүлэхийг эрмэлзэгч Tencent бо-лон түүний өрсөлдөгч Alibaba, Baidu гэсэн гурван ком па нид Хятадын удирдлага гадаа-дад хөрөнгө худалдан авахыг зөвшөөрсөн.

Харин Dalian Wanda, HNA Group, Fosun, Anbang зэрэг зээлд суурилсан нэгтгэх ажил -лагаанаас жилийн өмнө салц-гаасан конгломератуу дын бүлэгт Бээжин хатуу хязгаар лалт тогтоосон төдийгүй удирд лагынх нь заримыг түр саатуулжээ.

Tencent нь өрсөлдөгч Alibaba-гийн адилаар хэрэглэгчдийн үүсгэсэн YouTube маягийн контент, лицензийн наймаа, кино, богино видео бүтээдэг өөрийн студийн бүтээл зэрэг холимог бүтээгдэхүүнд суурилж ажилладаг. Энтертэйнмент салбарт өрнүүлж буй худалдан авах ажиллагаа нь ихэвчлэн цэвэр өөрийнх нь санхүүжилт.

Орлоготой хэд хэдэн кино френчайз эзэмшигч Skydance нь шинэ Terminator-ыг бүтээх ёстой.

Зөгнөлт, адал явдлын, байлдаант бүтээлүүдээрээ алдартай тус студи Tencent-ийн компью тер тоглогч үзэгчдийн сэт гэлд нийцнэ хэмээн удирдлага тооцжээ.

Skydance-ийг 2010 онд Oracle-ийг үндэслэгч Ларри Эллисоны хүү Дэвид Эллисон байгуулсан юм. Ларри Эллисоны охин Меган Эллисон ч кино продюссер бөгөөд Annapurna Pictures хэмээх өөрийн студитэй.

Tencent-ийн WeChat мессеж аппликэйшнээс эхлээд ком пьютер

гэйм, видео стриминг үйлчилгээ хүртэлх дижитал өргөн сүлжээ нь Skydance-ийн контентыг сурталчилж, түгээхэд чухал түлхэц болно хэмээн талууд үзэж байна.

Skydance-ийн ачаар Tencent нь кино бүтээл санхүүжүүлж, Хятадын зах зээлд борлуу-лах боломжтой болно. Санта Моникад байрладаг Skydance нь АНУ-даа Netflix, Amazon зэрэг компанитай онлайн стри-минг үйлчилгээ, интерактив компьютер гэйм, виртуал бодит байдал хөгжүүлж нэвтрүүлэхэд хамтран ажилладаг.

Tencent нь Хятад дахь Skydance-ын анхны түншлэл биш. Тус студи 2016 онд Alibaba-тай хамт ран дэлхийн II дайны сэдэвтэй Flying Tigers киног хамтран бүтээсэн юм.

Skydance-ын хувьд БНХАУ бол АНУ-ын дараа орох хоёр дахь гол зах зээл. Сүүлийн хэдэн жилд АНУ-ын зохицуулах байгууллага Холливүүдэд хө-рөнгө оруулах гэсэн Хятадын хэд хэдэн хөрөнгө оруулалтыг зогсоосон. Харин Tencent хувь-цааны багахан хэсгийг эзэмших энэ удаагийн наймааг АНУ-ын эрх баригчид зогсоох магадлал бага.

Путинийг эсэргүүцэгчид сонгуулийг бойкотлох уу

Хятад, Британийн алтан харилцаа ард хоцров

Светлана Серебрякова Путиний эсрэг санал өгдгөөрөө бахардаг хүн. > 10

Бээжин, Лондоны харилцааны “алтан эрин” Британийн Ерөнхий сайд Т.Мэйн айлчлалын өмнө муудах шинжтэй боллоо. > 10

М.Земан Чехийн Ерөнхийлөгчөөр дахин сонгогдлооОдоогийн Ерөнхийлөгч М.Земан Чехийн Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хоёр дахь шатанд ялалт байгуулжээ. > 10

Импортоор оруулдаг нарны зай хураагуурын төхөөрөмжид 30 хүртэл хувийн татвар ногдуулсны дараа АНУ-ын дотоодын Goldin Solar компани дээвэр дээр нарны панель угсарч байгаа нь.

Том Круз (зүүн талд)

Mission Impos-sible: Ghost Protocol-ын

Итан Хантын дүрд. Tencent уг

киног бүтээдэг компанийг

худалдаж авахаар

шийдлээ.

Өмнөд Солонгос хариу цохилт өгч эхэллээ

Патрик МакГий Дизель технологийнхоо цэв-

рийг батлах зорилгоор торонд түгжсэн сармагчингуудад хүү-хэлдэй үзүүлэнгээ Volkswagen Beetle-ийн яндангийн утаагаар амьсгалуулах туршилт судал-гааг Германы автомашин үйлд-вэрлэгчид 2014 онд явуулсан нь илэрлээ.

Уг туршилт судалгаа шинэ үеийн дизель хөдөлгүүр хууч-ныхаас хавьгүй цэвэр гэсэн үйлдвэрлэгчдийн мэдэгдлийг шинжлэх ухааны үүднээс батлах оролдлого байв. Хөндлөнгийн судлаачдаас холуур өнгөрсөн уг судалгааны дүн хуурамч. Учир нь Beetle-д суурилуулсан программ хангамж нь лабораторын орчинд утааны ялгарлыг хиймлээр буу-руулдаг. Бодит нөхцөлд уг загвар зөвшөөрсөн хязгаараас 40 дахин

их бохир ялгаруулдаг. АНУ-д нийлүүлдэг авто-

машинуудаа бараг 10 жилийн турш утааны ялгарлын тес-тийг “мэхэлдэг” программтай-гаар бор луулж байсан гэмээ Volkswagen өнгөрсөн жил хүлээ-сэн. Торгууль, нөхөн олговор, эргүүлэн татах ажиллагаанд тус компани бараг 25 тэрбум ам.доллар зарцуулаад байна. Сармагчинтай сурталчилгаа нь Германы автомашин үйлдвэрлэгч компани борлуулалтаа ихэс гэхийн тулд хэрэглэж байсан заль мэхийн шинэ баримт болов.

Компаниудын луйврыг илчлэх Netflix-ийн шинэ бүтээл - Dirty Money баримтат цувралд уг туршилтын бичлэг багтсан нь баасан гарагаас интернет сүлжээнд нийтийн хүртээл болов.

Лабораторын туршилтад 2013

оны Volkswagen Beetle, тухайн үеийн Ford F-150 пикап заг-вар оролцуулжээ. Машинуудыг утааны ялгарал хэмжих зориу-лалттай туршилтын гүйдэг зам дээр давхиулж, утааг нь тусгай хоолойгоор дамжуулсан байна. Хоолойн төгсгөл хэсэг дэх торонд арван сармагчин байршуулж, анхаарлыг нь татах зорилгоор телевиз үзүүлжээ.

Дөрвөн жилийн тэртээ буюу 2014 онд хийсэн туршилтыг Нью Мексико муж улсын Альбукерк дахь Ловласын амьсгалын эрхтний судалгааны хүрээлэн зохион байгуулсан. Гэхдээ дүгнэлт гаргаагүй уг туршилтыг тухайн үедээ нийтэд мэдээлээгүй өнгөрсөн юм.

Volkswagen, BMW, Daimler-аас санхүүждэг Тээврийн салбар дахь хүрээлэн буй орчин, эрүүл

мэндийн судалгааны Европын групп (EUGT) уг туршилтыг захиалагч нь. Анх 2007 онд бай-гуулагдсан групп өнгөрсөн оны зургадугаар сард татан буугджээ. Харин дээр өгүүлсэн гурван үйлдвэрлэгч судалгааг өөрсдөд нь хамаагүй тусдаа болсон хэмээн тайлбарлаж байгаа.

Volkswagen-ий ахмад инженер Жэймс Лян Beetle машиныг гүйдэг зам дээр жолоодож гаргаад

судалгаа эхлүүлэх

хүсэлт тавьсныг уг хэргийг нийтэд ил болгосон, Виржини мужийн хуульч Майкл Жэй Мелкерсен баримтат цувралд тулгуурлан батлав. Жэймс Лян Volkswagen-ий дизель хө дөлгүүрийн дуулиант хэрэгт холбогдон өнгөрсөн наймдугаар сард 40 жил шоронд суух ял шийтгүүлсэн юм.

Volkswagen-д ноцтой ур-

Tencent Холливүүдэд нэвтрэх наймаа хийлээ

Германы авто үйлдвэрлэгчид дизелийн ялгарлыг сармагчин дээр туршиж байна

1Өмнөд Солонгос тэмцэлд илт

бэлдэж эхэллээ. Тус улс 700 сая гаруй ам.долларын өртөгтэй хариу арга хэмжээ авах зөвшөөрлийг өнгөрсөн долоо хоногт Дэлхийн худалдааны бай гууллагад тавьсан. Урьд өмнөх заргад ялсны дүнд авах эрхтэй болсон уг хариу арга хэмжээг Өмнөд Солонгос өдий хүртэл хэрэгжүүлэлгүй харзнаж байжээ.

АНУ-ын эсрэг Дэлхийн худал-дааны бай гууллагад мэ дүүл сэн заргадаа ялна гэсэн итгэл төгс байгаагаа Өмнөд Солонгосны худалдааны сайд Ким Хюн-Чон илэрхийлэв.

“АНУ улс төрийн зорилготой арга хэмжээг дэлхийн стандартаас илүүд үзлээ” хэмээн сайд өн-гөр сөн долоо хоногт болсон үйлдвэрлэлийн салбарынхны хуралдаан дээр тайлбарласан. Үндэсний ашиг сонирхлоо хам-гаалахын тулд Өмнөд Солонгос “протещкционист арга хэмжээнд таарсан хариу өгнө” хэмээн ноён Ким мэдэгдлээ.

Дэлхийн худалдааны бай-гуул лагын үйл ажиллагаанд ду-рамжхан байгаагаа ноён Трамп илэрхийлсээр ирсэн юм. Женевт байрладаг уг байгууллагад мэ -дүүлсэн худалдааны мар гаануудад

АНУ дэндүү олон ялагдсан хэ мээн тэрбээр үздэг. Тус байгууллагад суурь өөрчлөлт хийх цаг болсныг АНУ-ын ху далдааны сайд Уилбур Росс Давост чуулсан Дэлхийн эдийн засгийн форумд тайлбарлаж байв.

Өмнөд Солонгосын заргатай холбогдуулан ДХБ-аас гаргасан анхааруулгыг эс тоомсорлож буйгаа ч сайд илэрхийлсэн. Өм-нөд Солонгос “ДХБ-аар өөртөө ашигтай шийдвэр гаргуулах нь зөв шийдвэр гэсэн үг биш” хэмээн сайд мэдэгдлээ.

Трампын засаг захиргаа ДХБ-д шахалт үзүүлэх нь ихэссэн. АНУ тодорхой бус “шинэчлэл” өр нүү-лэх шаардлага тавих аргаар ДХБ-ын шинэ шүүгчдийг томилох ажиллагаанд саад учруулсаар байгаа. Уг саад Женевт байрладаг байгууллагын үйл ажиллагаанд хохирол учруулж буйд бусад гишүүд түгшиж эхлэв.

Монополын эсрэг зохицуу-лалтаас нь болоод Канад улс энэ сарын эхээр АНУ-ын эсрэг өргөн хүрээтэй зарга мэдүүлсэн. ДХБ дахь Бээжингийн статусыг “зах зээлийн эдийн засаг” гэж хүлээн зөвшөөрөхөөс татгалзсан нь ч АНУ-ыг БНХАУ-тай сөр-гөл дөхөд хүргээд байна.

шигтай 300 гаруй хэргийн баримтыг хүмүүс өөрт нь ца-хим шуудангаар илгээснийг ноён Мелкерсен тайлбарласан. Уг хэрэгтэй холбоотой шүүх ажиллагааг хоёрдугаар сарын 26-наас эхлэхээр товложээ.

Олон нийтийн шүүмжлэлийг “тун ноцтой” хүлээн авч буйгаа мэдэгдсэн Volkswagen компани судалгаанд оролцогчдын буруу үйл ажиллагаатай холбогдуулан уучлал хүслээ. “Тухайн үед сон госон шинжлэх ухааны туршилтын арга буруу гэж бид үзэж байна” хэмээн тус компани тайлбарлав. Volkswagen нь “адгуус амьтанд харгис хандах али ваа хэлбэрээс эрс татгалздаг. Адгуус амьтанд туршилт явуулах нь бидний ёс зүйд харш” хэмээн нэмж мэдэгдсэн юм.

“Адгуус амьтанд туршилт явуулдаггүй”-гээ BMW ч бат лан мэдэгдсэн. “EUGT-ийн нэрийн өмнөөс явуулсан тур шилтад BMW Group-ийн орол цоо байхгүй”-г тус компани тайлбарлав.

“Daimler компани адгуус амь-тантай ёс бус харьцах аливаа хэл бэрийг хэрхэвч хүлцэн тэв-чих гүй” хэмээн Daimler-ийн төлөө лөгч Йорг Хове Twitter-тээ бичжээ.

“Hard NOх” гэсэн гарчиг тай-гаар Netflix-д тавьсан бичлэг, New York Times-д уг туршилтын талаар бичсэн материал олон нийтийн мэдээллийн хэрэг-сэлд шуугиан дэгдээв. Сармаг-чингуудыг дизель хөдөлгүүрийн хорт хийгээр амьсгалуулсан нь “айдас төрөм” хэмээн Адгуус амьтдад ёс зүйтэй харьцах иргэд хэмээх ашгийн бус байгууллага дургүйцэв.

“10 сармагчинг битүү саванд хорьж хүүхэлдэй үзүүлэнгээ машины хорт утаагаар амьс-галуулсан нь ХИРТХИЙМ хэрэг” хэмээн Брюссельд байр-ладаг, байгаль орчинд ээлтэй тээврийн хэрэгсэл хөгжүүлэх аж-лыг дэмжигч Transport & Environment лобби бүлэг зэмлэв.

ВВМ©

ВВМ©

асуулга явуулахаа зогсоов.Өнгөрсөн онд тус төвийг

гаднын эрх ашгийн төлөөлөл гэдэг нэрийн дор сонгуулийн сурталчилгаанд ямар нэг байдлаар оролцохыг хориглосон. Ингэснээр зөвхөн Кремльд үнэнч санал асуулгын төвүүд үлдэв. Оросын олон нийтийн санал бодлыг судлах төв ВЦИОМ сонгогчдын 70 хувь сонгуульд оролцож, ноён Путин 73 хувийн саналаар ялна гэсэн дүгнэлт нийтлүүлжээ. Уг тоо бүс нутгууд дахь Путиний төлөөлөгчдөд

заавар болж очсон байна.Ноён Навальныйг албан ёсоор

нэр дэвшигчээр бүртгээгүй тул тэрбээр сонгогчдыг санал өгөхөөс татгалзахыг уриалж эхэлсэн билээ. Тэрбээр “Та бүхний улс төрийн эрхийг хасаж байна. Ийм хуурамч зүйлийг бус хэвийн өрсөлдөөнтэй сонгуулийг шаардацгаа хэмээн ард иргэдэд хандсан бичлэгтээ мэдэгдсэн байна. Түүнийг дэмжигч Владимир Милов гуравдугаар сарын 18-ны сонгуулийг сонгууль бус Путинийг дахин

томилох арга хэмжээ гэж нэрлэв. Путинийг дэмжигч дийн хувь асар өндөр байгаа ч сонгуулийн ардчилалд сэт гэл дундуур хүмүүсийн тоо нэмэгдсээр буй.

Олны дунд тархсан нэг шог үгэнд “Путин ирэх зургаан жилд үлдэхийн эсрэг биш байна уу? гэж асууна. Хариулт нь үгүй би эсрэг биш эсвэл тийм би эсрэг биш гэсэн хоёр хувилбар байна” хэмээн өгүүлжээ. Навальный-тай ажиллаж байсан хуульч Елена Лукьянова өөр нэг нэр дэв шигч Ксения Собчакийн

суртал чилгаанд ажиллаж байна. Тэр бээр сонгуулийг бойкотлох нь захиргааны дэглэмд давуу тал олгоно гээд “Сонгогчдын ажил хаялт гэдэг нь ёс зүйгүй, буруу, хариуцлагагүй үйлдэл” хэмээв. Алиса охин сонголтоо хийсэн авч ээж нь хараахан шийдээгүй байна. Тэрбээр “Сонгууль гэдэг нь шоглоом болж, сонгогчдыг дором жилж байна. Гэвч ардчилалд итгэдэг над мэтийн хүмүүс өөр юу хийж чадах билээ” гэсэн юм.

М.Земан Чехийн Ерөнхийлөгчөөр дахин сонгогдлоо

байгууллага, хэвлэл мэдээлэл, сөрөг хүчнийг дарамталж буй. Нэг жишээ гэхэд тус улсад бие даасан ганц санал асуулгын байгууллага болох Левада төвийн амыг барьсан явдал. Арван хоёрдугаар сард Левадагийн явуулсан санал асуулгын дүнгээр сонгогчдын дөнгөж 28 хувь нь саналаа өгөхөө илэрхийлсэн аж. Энэ дүн Путиний туслахуудын төлөвлөсөн агуу ялалтыг үгүйсгэж, сонгогчид олноороо гэртээ үлдэхийг харуулсан. Гэвч Левада сонгуулийн талаар санал

Путинийг эсэргүүцэгчид сонгуулийг бойкотлох уу

Жеймс ШоттерОдоогийн Ерөнхийлөгч Милош

Земан Чехийн Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хоёр дахь шатанд ялалт байгуулжээ. Энэ удаагийн сонгуулийн сурталчилгаанд цагаачлал, Орос ба Европтой харилцах асуудал голлосон байна. Саналын 99.9 хувийг тоолсон дүнгээр Оросын талыг баримтлагч, Ерөнхий сайдаар олон жил ажилласан ноён Земан Европын холбоог дэм жигч, Чехийн Шинжлэх ухааны академийн тэргүүн асан Жири Драхосыг 51.4:48.6 хувийн харьцаагаар яллаа. Дахин нэр дэвших эрхгүй болж буй 73 настай Земан Прагад дэмжигчдийнхээ өмнө хэлсэн үгэндээ “Энэ бол миний улс төрийн сүүийн ялалт. Цаашдаа ялагдал ч байхгүй” хэмээсэн юм.

Ноён Земан хоёр долоо хоногийн өмнө болсон эхний шатанд Драхосыг 10 гаруй хувиар ардаа орхиж, илт давуугаар ялсан. Гэвч бусад нэр дэвшигчид өрсөлдөгчийг нь дэмжсэн тул, ноён Земан хүнд байдалд орж

магадгүй байв. Шинжээчдийн хэлснээр ноён Земаны улс төрийн туршлага өрсөлдөөний дэнсийг түүн рүү эргүүлж, олон жил эрдмийн мөр хөөсөөр ноднин улс төрд орсон ноён Драхосыг ялж чадлаа хэмээн дүгнэжээ. Прага дахь Нью Йоркийн их сургуулийн захирал Жири Пехе “Ноён Земан телевизийн мэтгэлцээнд өрсөлдөгчөөсөө хавьгүй чөлөөтэй тайван байсан. Нөгөө талаар эхний шатанд 38 хувийн санал авснаа бэхжүүлэхийн тулд санаа амран санал өгөөгүй дэмжигчдээ уриалан дуудсан явдал” хэмээн тайлбарлав.Ноён Земан коммунизмын дараах Чехийн улс төрд зонхилох байр эзэлж, 1998-2002 онд Социал демократ намаас Ерөнхий сайдаар ажилласан. Улмаар 2013 онд Чех улсын иргэдээс шууд сонгогдсон анхны Ерөнхийлөгч болсон билээ. Гэвч зарим асуудлаар түүний байр суурь нийгэмд гүнзгий хагарал үүсгэсэн. Тухайлбал мусульман дүрвэгчдийг дайрч доромжлон 2015 онд орж ирсэн цагаачдыг “зохион байгуулалттай

Оросын олон нийтийн санал бодлыг судлах төв ВЦИОМ сонгогчдын 70 хувь сонгуульд оролцож, ноён Путин 73 хувийн саналаар ялна гэсэн дүгнэлт нийтлүүлжээ.

Хятад, Британийн алтан харилцаа ард хоцров

ВВМ©

түрэмгийлэл” гэж нэрлэж байв. Тэрбээр исламын шашин Европын соёлтой угаасаа нийцэхгүй хэмээн мэдэгдэж байсан нь Чехийн жижиг хот тосгодыг иргэдээс ихээхэн дэмжлэг хүлээжээ.

Гэвч Хятад, Оростой ойр харилцахыг дэмжих байр суурь, Москва Крымыг эрхэндээ авсан зэргийг болоод өнгөрсөн зүйл гэж үздэг, Прагийн дээдсийг шүүмжилдэг зэрэг нь хотын иргэд болон залуусын дэмжлэгийг алдахад хүргэсэн юм. Чехийн Ерөнхийлөгчийн албан тушаал бэлэгдлийн шинж чанартай боловч Засгийн газар байгуулахад чухал үүрэгтэй. Ялангуяа аравдугаар сард болсон аль ч нам бүрэн ялалт авч чадаагүй сонгуулийн дараа. Тодруулбал, Ерөнхий сайд Анджей Бабич танхимаа бүрдүүлэх гэж ядаж буй үед бүр ч их ач холбогдолтой болж байна. Ноён Земан Ерөнхий сайд Бабичид танхимаа бүрдүүлэх хоёр дахь боломж олгохоо хэдийн амлаад байгаа билээ.

Катрин ХиллСветлана Серебрякова

Путиний эсрэг санал өгдгөөрөө бахардаг хүн. Москвагийн нэгэн эмнэлгийн захиргааны ажилтан 44 настай энэ эмэгтэй “Бид бол либералчууд. Манай гэр бүлийнхэн улс оронд олон зүйл буруу байгааг ухамсарладаг” хэмээв. Гэтэл ирэх гуравдугаар сарын сонгууль тэднийхнийг хувааж орхив. Гурван сарын өмнө 18 хүрсэн түүний охин анх удаа саналаа өгнө. Лариса охин сөрөг хүчний удирдагч Алексей Навальныйг нэр дэвшигчээр бүртгээгүй учир Оросын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийг бойкотлохоор шийджээ. Ноён Навальный өнгөрсөн ням гарагт сонгогчдын “ажил хаялт” зарлах цуглаан зохион байгуулав.

Тэднийх гал тогоондоо улс төр ярьдаг агаад Алиса ээждээ Оросын либералчуудын эртний төлөөлөгч Григорий Явлинскийд саналаа өгч, Кремлийн зохион байгуулсан тоглоомд орол-цохгүй байхыг ятгана. Энэ бол Пути нийг эсэргүүцдэг Оросын зарим сонгогчийн өмнө тулгар сан сонголтын илрэл юм. Жин хэнэ өрсөлдөөн үүсгэж үл чадах нэр дэвшигчдийг бүрт-гэ сэн тул саналаа өглөө гээд юу ч өөрч лөг дөхгүй гэж тэд үздэг. Навальныйн уриалснаар сонгуулийг бойкот лоод ч бас нөлөө бага. Орост ардчиллыг дэмжигч Indem сангийн тэргүүн Георгий Сатаров “Ийм нөхцөл байдалд саналаа өгөх эс өгөх талаар бидний сонголт эрх баригчдын хувьд юуг ч өөрчлөхгүй. Бид оролцохгүй бол санал өгсөн хүмүүсийн тоо нэмэгдэнэ. Оролцохгүй бол урьдаас тодорхой ялагчийн дэмж лэг өснө” хэмээн тайлбарлав.

Кремлийн зөвлөхүүд болон сөрөг хүчний шинжээчид аль аль нь Путиний дэглэм сонгуулийн дүнг санаснаараа авч чадна гэж үздэг. Тэд бүс нутгийн удирдлагыг хянаж, сөрөг хүчний нэр дэвшигчдэд шүүхийн босго тавьсны дээр төрийн бус

Люси Хорнби, Жорж ПаркерХоёр талын зарласан харил-

цааны “алтан эрин” энэ долоо хоногт эхлэх Британийн Ерөнхий сайд Тереза Мэйн айлчлалын өмнө муудах шинжтэй боллоо. Түү нийг Бээжинд ирэхэд Хята дын гадаад дахь хөрөнгө оруу лал тын талаар маргаан угтана гэж Засгийн газрын албаны хан мэдээлэв. Хатагтай Мэй айлч лалынхаа явцад Зам ба бүс хөтөлбөрийн хүрээнд Хятад, Британийн биз не сийн хэнтэй дугуй ширээний ярилцлага хий хээр төлөв лөсөн. Гэтэл Брита-

нийн тал уг хөтөлбөрийг албан ёсоор дэм жиж буйгаа мэдэгдэхээс тат галзсан учир уул залтын тов бүд гэрлээ. Зам ба бүс хөтөлбөр нь Ази, Европыг хол босон худалдааны дэд бүт-цийг хөгжүүлэхэд чиг лэгдсэн агаад Ерөнхийлөгч Ши Жиньпиний гол бод-лого юм.

Сана л зөрөл-дөө нийг арилгаж чадах гүй бол ноён Шиг 2015 онд Лон-донд айлчлахад байгуул сан гэрээ-н ү үдэд эрсдэл үүсгэж болзошгүй байна. Албаны хү-ний ярьснаар “Зөрчлийн гол шалтгаан нь Хятадын тал Зам ба бүс хөтөлбөрийг Британи улс албан ёсоор дэмжиж буйгаа зарлах ёстой гэж үзэж байгаа явдал” гэнэ. Өмнөх Ерөнхий сайд Дэвид Камероны үед Хятадтай худалдааны харилцаагаа бэх-жүүлэх нь Лондоны гадаад бодлогын гол зүйл байсан. Гэвч хатагтай Мэй засгийн эрхийг авснаас хойш харилцаа хүйтрэх тийшээ ханджээ. Ерөнхий сай-

дын гол зөвлөх Ник Тимоти Бээ жинд сэжигтэй хандаж, Брита нийн цөмийн салбарт оруулсан Хятадын хөрөнгийг эргэн хянахыг санал болгосон билээ.

Британийн Засгийн газар Ази, Европын 70 гаруй улсын дэмжлэгийг хүлээсэн Зам ба бүсийг дэмжихээс түдгэлзэж буйгаа тайлбарлахаас татгалзав. Өнгөрсөн онд Орос, Итали, Грек, Унгар зэрэг 30 орчим улс уг хөтөлбөрийг албан ёсоор дэмжихээ зарласан. АНУ-ын засаг захиргаа Ази дахь Хятадын нөлөө өргөжиж буйг шүүмжилж буй үед Британийн тал бас Бээжинтэй харилцаагаа

хүйтрүүлж эхэллээ. Өнгөрсөн сард Цагаан ордон Хятадыг “стратегийн өрсөлдөгч” хэмээн нэрлэсэн агаад Трампын захиргаа ноён Шигийн санаачилгад сэжигтэй хандаж буй. Түүнчлэн Францын Ерөнхийлөгч Эм-мануэль Макрон хөтөлбөрийн ашиг тусыг хуваалцах ёстой гэж анхааруулжээ.

Бизнесийн уулзалтыг цуцалж магадгүй байгаа нь хатагтай Мэйн айлчлалд учрах цорын ганц

саад бус. Айлчлалын хуваарийн талаар мэдэх хүмүүсээс асуухад Хятадын албаныхан Британийн дип ломат у удын у тасны дуудлагад хариу өгөхгүй байжээ. Хятадын Foresight төвийн мэргэжилтэн Юү Жи “Хятадын тал Зам ба бүсийн санаачилгадаа Британиас албан ёсоор дэмжлэг авахыг хүсэж буй нь бусад улсын дэмжлэгийг нэмэгдүүлэх зорилготой” хэмээсэн юм.

Өмнөх Засгийн газарт Сангийн сайд байсан Жорж Осборн хойд нутгийн эрчим хүчний төслийг хөгжүүлэхэд Хятадын оролцоог чухалчилж байсан. Гэвч одоогийн Ерөнхий сайдын чармайлт сулраад байна.

Goldman Sachs-ын ерөнхий эдийн засагч асан Жим О’Нил ноён Осборнтой хамт Хятадын чиглэлээр ажиллаж байсан агаад шинэ Ерөнхий сайдын Хятадын талаар байр суурьт гайхаж буйгаа илэрхийлжээ. Тэрбээр Британи Европын холбооноос гарч, дэлхийтэй холбоогоо зузаатгах ёстой цаг үед болж буйгаараа Ерөнхий сайдын энэ айлчлал маш чухал юм хэмээн онцлов.

Дэлхийд одоогоор 1.6 тэрбум тонн ган үйлдвэрлэж байгаагийн 50 орчим хувийг БНХАУ дангаар эзэлж байна.

үр ашиггүй гэдэг нь дэлхийн бусад үйлдвэрлэлээс харагдаж байна. Гэтэл манайхан хөрөнгө, мөнгөгүй атлаа 500 мянган тонн ган боловсруулна, гангийн технологийг нэвтрүүлнэ гэж ярьж байгаа нь туйлын боломж муутай мэт сонсогдож байна. Манай бүтээгдэхүүнийг хэн авах вэ. Жишээлбэл, Хятад улс 2015 онд баруун европт 112 сая тонн ган нийлүүлсэн байдаг. Улмаар баруун европын гангийн үйлдвэрлэл зогсонги байдалд л орчихлоо. Тэгэхээр манай өндөр өртөгөөр үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнийг хэн авах вэ гэдэг нь эргэлзээтэй. Тиймээс бид юу үйлдвэрлэх вэ гэдгээ маш сайн тооцоолох хэрэгтэй. Миний бодлоор Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрт ердийн ган биш, тусгай зориулалтын ган үйлдвэрлэвэл харин зах зээл нээлттэй байж болох юм.

-Тусгай зориулалтын ган гэхээр юу байж болох вэ?

-Элэгдэлд тэсвэртэй, зэвэр-дэггүй ган байж болно. Ийм гангийн эрэлт, зах зээл хаа сайгүй бий. Ердийн буюу түүхий гангийн эрэлт байхгүй болсон. Түүхий гангаар хашаа хатгадаг үе өнгөрсөн шүү дээ. Тиймээс зах зээлийн тооцоо судалгааг маш сайн хийж байж хөдлөх ёстой гэсэн санааг үүгээр хэлэх гээд байгаа юм.

2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (821, 822)

Эдийн засаг

11ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

Металл гаргаж авахад анхан шатны технологи маш чухал

Төмөрлөгийн үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх боломжийн талаар Монголын төмөрлөг машин үйлдвэрлэлийн үндэсний холбооны гүйцэтгэх захирал С.Арслантай ярилцлаа.

-Төмөрлөг машин үйлд вэр-лэлийн салбарын нөхцөл байдал ямар байна вэ. Одоогоор хэчнээн компани ямар бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж байгаа вэ?

-Монголын төмөрлөгийн үйлдвэрийн салбар дэлхийд тэргүүнд бичигдэж, 2000-аад оны үед дотооддоо төмөр, ширэм, ган үйлдвэрлэж байлаа. Сүүлийн үед манай төмөрлөг машины үйлдвэрлэл төдийлэн урагшилж өгөхгүй байна. Тухайлбал, Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрийн бүтээн байгуулалт тийм ч сайн өрнөхгүй байна гэхэд буруудахгүй. Дөрвөн жилийн өмнө буюу 2014 онд QSC компани Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэрийг 30 жилийн концессоор гэрээлсэн. Улмаар уул уурхай, металл боловсруулах үйлдвэр байгуулна гээд хөтөлбөрийн дагуу бага зэрэг хөрөнгө оруулсан ч энэ ажил тун удаашралтай явж байгаа. Хувийн хэвшлээ төр нь дэмжих хэрэгтэй байна.

-Энэ салбарт хамтран ажиллах Монгол Японы түншлэлийн хэлэлцээр байгуулсан. Мөн тун удахгүй БНСУ-тай хамтран ажил лах чиглэл гараад буй. Тэг вэл импортын сэлбэгийг ор лох бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, экспор тод гаргах боломж ямар байна вэ?

-Машины эд анги, тоног төхөөрөмж хийх нь маш чухал асуудал. Нэг машин авлаа гэхэд сэлбэгийг нь гаднаас 3-4 дахин нугалж авдаг. Тиймээс төмөрлөг машин үйлдвэрлэлийн салбар

ЗГМ ТОВЧХОНУУЛ УУРХАЙ

» ХӨДӨЛМӨР ЭРХЛЭЛТ

11.6 Мянга. Улсын хэмжээнд хөдөлмөр эрхлэлтийн байгууллагад ажил хайж бүртгүүлсэн иргэд 2017 оны эцэст 37.1 мянга байна. Үүний 11.6 мянга нь ажилтай боловч өөр ажил хайж байгаа иргэд байна.

» ДААТГАЛ

251.7Тэрбум төгрөг. Даатгалын зах зээлд үйл ажиллагаа явуулж буй компаниудын нийт хөрөнгийн хэмжээ 251.7 тэрбум төгрөгтэй тэнцэж байна.

» УУЛ УУРХАЙ

136Тусгай зөвшөөрөл. Ашигт малтмал, газрын тосны газраас 2017 онд 136 тусгай зөвшөөрөл олгосны 64 нь ашиглалтын, 72 нь хайгуулын тусгай зөвшөөрөл байна.

» БАНК, САНХҮҮ

8.5 Хувь. Банкны системийн хэмжээгээр чанаргүй зээл 1.2 их наяд төгрөг болж, нийт зээлийн өрийн үлдэгдлийн 8.5 хувийг эзэлж байна.

» ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАР “Аймгуудын өрсөлдөх чадварын 2017 оны тайлан”-д Дорноговь 21 аймгаас наймдугаар байрт эрэмбэлэгджээ. Энэхүү тайланг Эдийн засгийн бодлого, өрсөлдөх чадварын судалгааны төвөөс зургаа дахь жилдээ бэлтгэн гаргасан юм.

» ТӨСӨВ

79.6 Хувь. Улсын нэгдсэн төсвийн орлогын 79.6 хувийг татварын орлого эзэлж байна.

» ХӨРШ

842.2 Тэрбум юань. БНХАУ-ын аж үйлдвэрийн салбарын ашгийн өсөлт гурав дахь сардаа саарсан дүнтэй гарлаа. Тус улсын аж үйлдвэрийн салбарын компаниудын ашиг арванхоёрдугаар сард 10.8 хувиар өсөж, 842.2 тэрбум юаньд хүрсэн байна.

» ДЭЛХИЙ

30Тэрбум евро. Еврогийн ханш өсөж, инфляцыг хязгаарлах эрсдэлтэй тулгарснаас Европын Төв банк мөнгөний бодлогодоо өөрчлөлт оруулахгүй байх шийдвэр гаргалаа. Тус банк энэ оны анхны хурлаараа бодлогын хүүгээ хэвээр үлдээхийн зэрэгцээ есдүгээр сарыг дуустал сар бүр 30 тэрбум еврогийн бонд худалдан авах хөтөлбөртөө өөрчлөлт оруулахгүй байхаар шийдвэрлэсэн байна.

Б.БямбаЗГМ

Тусгай зориулалтын ган үйлдвэрлэх хэрэгтэй

байгуулвал дөнгөж хүрэхгүй 10 хувь, харин боловсруулах үйлдвэр байгуулснаар 40-50 хувийг нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн гаргах боломжтой.

Дэлхийд одоогоор 1.6 тэрбум тонн ган үйлдвэрлэж байгаагийн 50 орчим хувийг БНХАУ дангаар эзэлж байна. Тодруулбал, тус улс хоногт хоёр тонн ган үйлдвэрлэж байгаа гэсэн үг юм. Гэтэл манай Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр жилд 300-500 мянган тонн ган үйлдвэрлэх зорилго тавьсан. Энэ хэдийгээр маш бага тоо боловч үйлдвэр байгуулах нь нэн тэргүүний чухал асуудал юм. Манайхан 500 тонн гангаар дотоодын хэрэгцээг хангана гэж ярьж буй. Гэтэл арматурын төмөр хийхэд 200 гаруй мянган тонн ган хэрэгтэй гэсэн тооцоо бий.

-Гангын үйлдвэрлэлийн өртөг өндөр байна. Хоёрдугаарт, Хятадын зах зээлтэй өрсөл-дөхүйц үнэтэй байх шаардлага тулгарч буй. Тэгвэл үүнээс гарах шийдэл, гарц юу байж болох вэ?

-Манайх металл боловсруулах үйлдвэр байгуулна гэж яриад байна. Зөв алхам. Гэхдээ энэ үйлдвэр хэдий хэмжээний хүчин чадалтай байх вэ, бүтээгдэхүүнээ хэнд худалдах вэ гэдэг асуудлыг сайтар судлах ёстой байгаа юм. Үнэндээ нэг сая тонноос бага хэмжээтэй гангийн үйлдвэрлэл

УУЛ УУРХАЙ

“Хармагтай”-д хийсэн өрөмдлөгийн дүн эерэг гарчээ

ЗГМ©

Австралид бүртгэлтэй Xanadu Mines-ийн "Хармагтай" төс -лийн талбайд хийсэн зарим өрөмд лөгийн дүн гарсан байна. Талбайн Stockwork Hill хэсэгт 630 мет рийн гүнээс тонн хүдрээс 0.49 грамм алт, 0.34 хувийн агууламж-тай зэс илэрсэн. Мөн зарим хэсэгт

Т.ЭлисаШинжээч

2.5 метрийн гүнээс тонн хүдрээс 0.46 грамм алтны илэрц олдсон байна. Энэ нь өнгөр сөн оны арваннэгдүгээр сарын сүүлчээр танилцуулсан өрөмд лөгийн дүнтэй ойролцоо байгаа юм. Ямартай ч "Хармаг тай" төсөлд их найдлага тавьж байгаа талаар компанийн гүйцэтгэх захирал Андрью Стьюарт онцоллоо. Мөн Kincora Copper-ийн "Хүрэл үнэг" талбайд хийсэн судал гаа нь

эерэг гарсан талаар компанийн гүйцэтгэх захирал Сэм Спринг мэдээллээ. Талбайн баруун төв хэсэгт байрлах West Kasulu хэсэгт хоёр бүсийг шинээр тогтоож, өрөмдлөг хийх боломж-той шинэ цэгүүдийг олсон байна. "Ирэх долоо хоногт техникийн хэсэг гарч, "Хүрэл үнэг" талбайд хийх дараагийн алхмуудаа нарийв чилна" гэж Сэм Спринг мэдэгджээ.

дагаж биш, аливаа зүйлийг угтаж хөгжих ёстой юм. Жишээлбэл, металл боловсруулах салбарт тоон удирдлагатай, 3D, 4D горимтой тоног төхөөрөмж нэвтэрчихлээ. Дэлхийд нисэх онгоцны хөдөл-гүүр, цаашлаад пуужинг хүртэл 3D-гээр үйлдвэрлэж байна. Ерөөс программд өгөгдөл өгө-хөд тэр дагуу нь үйлдвэрлэж байх жишээ тэй. Уг нь манай металл үйлдвэрлэлийн салбарт мэргэжилтэй боловсон хүчин хангалттай байна. Гагцхүү технологио шинэчлэх, 3D, 4D чиглэл рүү явах хэрэгтэй. Ингэж чадвал төмөрлөг үйлдвэрлэлийн салбар үсрэнгүй хөгжилд хүрнэ.

-Японы талаас машины эд анги үйлдвэрлэх тал дээр манайх тай хамтран ажиллах сонир холтой байгаагаа илэр хийл сэн. Технологи нэвт-рүүлээд, эргээд экспортлох санал тай байна. Энэ боломжийг дотоодын компаниуд хэрхэн ашиглаж байна вэ?

-Манайд үйл ажиллагаа явуулдаг нэгэн жижиг компани Японы үйлдвэрийн сансрын болон холбооны 200 орчим жижиг төхөөрөмжийг үйлдвэрлээд экспортолж байгаа. Харин металл гаргах тал дээр Дарханы төмөрлөгийн үйлдвэр чамгүй олон зорилт тавин ажиллаж байгаа. Металл гаргаж авахад

анхан шатны технологи маш чухал байдаг. Бид Япон болон БНСУ-ын металл боловсруулах үйлдвэрүүдэд саналаа тавьсан. Харамсалтай нь, энэ салбарт одоогоор бие даан үйлдвэрлэл эрхлэх боломж, нөхцөл байдал муу байна.

-Бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд түүхий эдийн нөөц, үнэ ханш маш чухал байдаг. Манайд төм-рийн хүдрийн нөөц хэр байдаг вэ?

-Түүхий эдийн гол тулгуур нь гангийн үйлдвэрлэл. Дэлхийд 140 гаруй тэрбум тонн төмрийн хүдрийн нөөц байдгаас БНХАУ-д 10 орчим хувь нь бий. Харин Монголд нэг хүрэхгүй хувь нь байдаг гэж тогтоогдсон. Харамсалтай нь, Монголын төмрийн хүдрийн нөөцийг баяжуулсан байдлаар Хятад руу зөөгөөд дуусгаж байна. Хэрэв бид баяжуулах үйлдвэр

Элэгдэлд тэсвэртэй, зэвэр-

дэггүй гангийн эрэлт, зах зээл хаа

сайгүй бий

Швейцарын хөгжлийн агент -лаг ирэх дөрвөн жилд Мон гол Ул сад хэрэг жүүлэх хам тын ажил лагааны стратегиа танил-цуул лаа. Тус байгууллага жилд 130 орчим тэрбум төгрөг зарцуу-лахаар төлөв лөөд байна. Дөрвөн жилийн хугацаанд хөдөө аж ахуй, хүнс ний аюулгүй байдал, мэргэж лийн боловсрол, засаг-лалыг сайжруулахад нийт 520 тэрбум төгрөг зарцуулах бөгөөд

БНХАУ-ын "Нэг бүс, Нэг зам" санаачилгыг дэмжих, хоёр хоорондын найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагааны гэрээг хэрэгжүүлэх зорилгоор "Хөдөө аж ахуйн бирж" ХХК БНХАУ-ын "Бохай" таваарын биржтэй стратегийн түншлэлийн гэрээ байгууллаа. Ингэснээр 2018 онд хил дамнасан арилжаа хийх үндсэн нөхцөл бүрдэж байна. Ийнхүү хоёр биржийн үйл ажиллагааг холбосноор БНХАУ-ын бизнес эрхлэгчид, ченжүүд Монголд биечлэн ирж худалдан

Б.ТулгатЗГМ

ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ ХАМТЫН АЖИЛЛАГАА

Швейцарын хөгжлийн агентлаг Монголд 520 тэрбум төгрөг зарцуулна

ХААБ БНХАУ-ын “БОХАЙ”- биржтэй хамтарна

эдгээр салбарын өрсөлдөх чадварыг дээшлүүлэхэд анхаарах аж. Монгол дахь Швейцарын хөгжлийн агентлагийн Хамтын ажиллагааны захирал Габриелла Спирли “Швейцар улс Монгол Улсын хөгж лийг тууштай дэм жин нийт мон голчуудын амьжир гааг дээш лүүлэхэд хувь нэм рээ оруу-лахыг зорьж байна.

Бид энэхүү шинэ стра тегийн хү рээнд өнөөг хүртэл хүр сэн үр дүнгээ батат гаж, сайн турш-лагуу дыг түгээн дэлгэ рүүлэхийн зэрэгцээ Монгол Улс, тэр дундаа Улаан баатар хотод тулгамдаж буй

авалт хийх шаардлагагүй болно. Мөн нөгөө талаас зах зээлийн үнээр арилжих тул малчдад илүү ашигтай тусаж байгаа юм. Биржийн удирдлагууд гэрээний нарийвчилсан нөхцөлийг хэлэлцэн тохиролцсоноор анхны туршилтын арилжааг дөрөвдүгээр сарын сүүлээр хийхээр төлөвлөсөн юм. Эхний ээлжинд ноолуурын арилжааг туршина гэж мэдэгдсэн. Тяньжин Бохай нь БНХАУ-ын тэргүүлэх спот гэрээ арилжаалдаг юм байна.

асуудлуудыг шийдвэрлэхэд илүү-тэй анхаарах болно. Бид хамт даа ихийг бүтээх боломж той. Иймд Монголын та лын түн шүү дийнхээ тууштай хам тын ажил лагаа, өөрчлөлт шинэч лэлийн төлөөх хүсэл эрмэл зэлд илүү ихээр найдаж байна” гэв. Өнгөрсөн 15 жилийн хамтын ажиллагааны үр дүн дээ тулгуурлан тус агентлаг нь иргэн бүрт хүртээмж тэй, эрх тэгш, ногоон, хөгжин гүй нийгмийг байгуу лахад Монгол Улсын иргэд, байгууллагын чадавхыг бэхжүү лэхийг зорьж ажиллахаа мөн онцоллоо.

АНУ доллар 2,417.73

Евро 3,015.88

Япон иен 22.17

ОХУ рубль 43.33

БНХАУ юань 382.62

БНСУ вон 2.28

ВАЛЮТЫН ХАНШУул уурхай, олборлолт

Бөөний болон жижиглэн худалдаа

Боловсрол

Барилга

Боловсруулах үйлдвэр

Захиргааны болон дэмжлэг үзүүлэх ажиллагаа Бусад

Хөдөлмөрийн гэрээгээр ажиллаж буй гадаадын иргэд, салбараар

11.6

% 37.37.7

7.2

3.6

13.8

18.8

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

12 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (820, 821)

Эдийн засаг

Инфляцын аюул хол байна ТӨЛӨВ УУЛ УУРХАЙ

Б.Баяртогтох@bayartogtokhZGM

Аж ахуйн нэгжүүд инфляцын өсөлтийг 4.6 хувиар төсөөлжээ

Бидний ярьж хэвшсэн инфляц нь үнийн хэмжүүрийн зөвхөн нэг үзүүлэлт. Хэдий тийм боловч өрхийн эдийн засгийн тамир тэнхээг байнга шалгаж байдаг. Зөвхөн амьжиргаанд сорилт болоод зогсохгүй төсөв, мөнгөний бодлогод дарамт үүрүүлдэг. Тиймээс үе үеийн Монголбанкны Ерөнхийлөгчийн толгойны өв-чин нь болж ирсэн. Тэгвэл энэ оны хувьд инфляц төв банкны зорилтот түвшинд ойролцоо байх төлөвтэй байна. Үүнийг илтгэсэн судалгааны үр дүнг Монголбанкнаас танилцууллаа.

Энэхүү судалгаанд хамрагдсан иргэдийн дийлэнх нь инфляцыг найм орчим хувьтай байхаар хүлээж байна. Тодруулбал, 2017 оны дөрөвдүгээр улиралд явуулсан уг судалгаагаар иргэд инфляцыг энэ оны эцэст 8.4 хувьтай байх хариулт өгчээ. Харин шинжээчид 8.1 хувиар таамаглаж байгаа бол аж ахуйн нэгжүүд инфляцын өсөлтийг 4.6 хувиар төсөөлсөн байна.

Инфляц өндөр байх нь таны орлого, мөнгө төдий чинээ үнэ-гүйдэж байна гэсэн үг. Ингэс нээр иргэдийн амьдралын түвшин болон хадгаламжийн бодит үнэ цэн буурахад хүргэдэг. Тэгвэл энэ оны хувьд инфляцын аюул хол байх нь ээ. Инфляц жилийн 10 хувь байна гэж бодъё. Та банкинд мөнгөө жилийн найман хувийн хүүгээр хадгалах уу. Хэн ч инфляциас бага түвшинд хадгаламж хийхийг хүсэхгүй.

Олон улсын туршлагад тү-

шиг лэн иргэд, аж ахуйн нэгж болон шинжээчдийн инфляцын хүлээлтийг төв банк улирал бүр тооцдог болсон. Эл судалгааны оролцогчид энэ оны эдийн засгийн төлөв байдлыг эерэг хэмээн дүгнэжээ. Гэхдээ аж ахуйн нэгжүүд инфляцын өсөлтийг хоёр дахин багаар тооцоолсон байна. Иргэдийн эдийн засгийн хүлээлт 2017 оноос хойш тогтмол өсөж байгаа. Энэ нь иргэдийн дунд эдийн засгийн байдал сайжрах төлөв ажиглагдана гэсэн эерэг хүлээлт давамгайлж байгаатай холбоотойг “Инфляцын хүлээлт” судалгаанд дурджээ.

Иргэд ирэх нэг жилийн хуга-цаанд эдийн засгийн ерөнхий байдал сайжрах хэрээр өрхийн санхүүгийн байдалд дагаад сэр-гэнэ гэсэн хүлээлт давамгайлж байна. Иргэдийн өрхийн сан-хүүгийн байдлын индексээс харахад иргэдийн дийлэнх нь ирэх хугацаанд өрхийн төсөв дээрдэнэ гэсэн хүлээлттэй байна. Монголбанкны зарласан албан ханшаар ам.доллар 2417 төгрөгтэй тэнцэж, сүүлийн 14 хоногийн турш төгрөгийн ханш чангарчээ.

Ханшийн хүлээлтийн чиг-

С.Батсайхан / ЗГМ©

Монголын хөрөнгийн бир-жийн MSE ALL индекс баасан гарагт 1179.12 нэгж болж, 0.23 хувиар буурав. Ингэснээр зах зээлийн үнэлгээ 2.5 их наяд төгрөг боллоо. Энэ өдөр 23 хувьцаат компанийн хан-шид өөрчлөлт орж, үүнээс “Улаанбаатар хивс” болон “Авто импекс” компанийн хувьцааны ханш хамгийн өндөр өсөлттэй байв. Харин “Могойн гол” болон “Женко тур бюро”

компанийн хувьцаа хамгийн их уналттай байлаа. Засгийн газрын үнэт цаасны хоёрдогч зах зээ лийн арилжаагаар 133 ширхэг үнэт цаас 13.83 сая төгрөгөөр арилжлаа. Санхүүгийн зохи цуулах хо-роонд 300 хувьцаат компани бүртгэлтэй байна.

Үүний 40 нь төрийн өм чит болон төрийн өмчийн орол-цоотой бол үлдсэн нь хувийн өмчит компани байна.

MSE ALL индекс 0.23 хувиар буурав

99903584, 99903581

MSE ALL индекс(нэгжээр)

1,400

1,200

1,000

8002018.01.26 1,179.12

МОНГОЛЫН ХӨРӨНГИЙН БИРЖ

Тухайн өдөр арилжаалагдсан хувьцаа

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНООАПУ ХК APU 705.86 0.09% 1/26/2018ГОВЬ ХК GOV 24980 0.48% 1/26/2018МИК ХОЛДИНГ ХК MIK 11100 0% 1/26/2018МАХ ИМПЕКС ХК MMX 2707 0.15% 1/26/2018МОНГОЛ ШУУДАН ХК MNP 655.45 -0.68% 1/26/2018ДАРХАН НЭХИЙ ХК NEH 20000 -1.28% 1/26/2018СҮҮ ХК SUU 259.01 0.59% 1/26/2018ТАЛХ ЧИХЭР ХК TCK 24420 0% 1/26/2018ТАВАНТОЛГОЙ ХК TTL 10770 1.03% 1/26/2018АДУУН ЧУЛУУН ХК ADL 2701 -1.60% 1/26/2018МОГОЙН ГОЛ ХК BDL 8000 -4.08% 1/26/2018БИ ДИ СЕК ХК BDS 1199 -0.08% 1/26/2018УБ-БҮК ХК BUK 400 0% 1/26/2018АРИГ ГАЛ ХК EER 3626 0.42% 1/26/2018АЙТҮҮЛС ХК ITLS 163.92 1.96% 1/26/2018ЖЕНКО ТУР БЮРА ХК JTB 68.65 -1.82% 1/26/2018

▲▲▲▼

◄►▼▼

◄►◄►▼

◄►▲▲▲

◄►▲

МОНГОЛД ҮЙЛ АЖИЛЛАГАА ЯВУУЛДАГ ГАДААД КОМПАНИУД

ТҮҮХИЙ ЭД

НЭР СИМБОЛ НЭГЖ ХАНШ ($) ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

АЛТНЫ СПОТ XAU унци 1331.84 0.36% 1/20/2018

ЦАГААН АЛТ PLA унци 1020.1 1.28% 1/20/2018

МӨНГӨ SIA унци 17.036 0.48% 1/20/2018

ЗЭС (COMEX) HGA фунт 318.75 -0.36% 1/20/2018

ТӨМРИЙН ХҮДЭР TIOA тонн 76.68 0.66% 1/19/2018

WTI ТОС CLA баррель 63.37 -0.91% 1/20/2018

БРЕНТ COA баррель 68.61 -0.75% 1/20/2018

БЕНЗИН XBA 186.36 -1.06% 1/20/2018

БАЙГАЛИЙН ХИЙ NGA Mmbtu 3.185 -0.13% 1/20/2018

НҮҮРС (NYMEX) QZA тонн 336.55 0.21% 1/19/2018

НҮҮРС (NEW CASTLE) XWA тонн 99.1 -0.61% 1/20/2018

ЭЛСЭН ЧИХЭР SBA фунт 0.132 1.30% 1/20/2018

БУДАА RRA центнер 12.205 0.49% 1/20/2018

БУУДАЙ WA бушель 422.75 -0.59% 1/20/2018

КАКАО CCA тонн 1931 -2.92% 1/20/2018

КОФЕ KCA фунт 121.25 0.21% 1/20/2018

Энэхүү ханшийн мэдээлэл нь хүснэгтэд заасан өдрийн 15 цагийн байдлаарх дүн тул үүнээс хойш өөрчлөгдсөн байх боломжтой.

▲

▲

▲

▼

▲

▼

▼

▼

▼

▲

▼

▲

▲

▼

▼

▲

RIO TINTO RIO ASX AUD

WOLF PETROLEUM WOF ASX AUD

PETRO MATAD MATD LON GBX

ASPIRE MINING AKM ASX AUD

GUILDFORD COAL GUF ASX AUD

PROPHECY DEVELOPMENT PCY TSX CAD

TURQUOISE HILL RESOURCES TRQ TSX CAD

SOUTHGOBI RESOURCES SGQ TSX CAD

XANADU MINES XAM ASX AUD

ENTREE GOLD ETG TSX CAD

НЭР СИМБОЛ ХАНШ (нэгж) ӨӨРЧЛӨЛТ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

NASDAQ COMPOSITE CCMP 7336.38 +40.33 +0.55% 1/20/2018DAX INDEX DAX 13434.45 +153.02 +1.15% 1/20/2018TORONTO STOCK EXCHANGE SPTSX 16353.46 +69 +0.42% 1/20/2018S&P/ASX 200 AS51 6005.806 -8.76 -0.15% 1/19/2018S&P 500 INX 2810.3 +12.27 +0.44% 1/20/2018SHANGHAI COMPOSITE SHCOMP 3487.864 +13.11 +0.38% 1/20/2018DOW JONES INDUSTRIAL AVERAGE INDU 26071.72 +53.91 +0.21% 1/20/2018TOP 20 MSETOP 21139.54 +69.11 +0.33% 1/19/2018FTSE 100 UKX 7730.79 +29.83 +0.39% 1/20/2018HANG SENG HSI 32254.89 +132.95 +0.41% 1/19/2018NIKKEI 225 NKY 23808.06 +44.69 +0.19% 1/19/2018

▲▲▲ ▼▲▲▲▲ ▲▲▲

ДЭЛХИЙН ГОЛЛОХ ИНДЕКСҮҮД

НЭР СИМБОЛ БИРЖ ВАЛЮТ ХАНШ ӨӨРЧЛӨЛТ % ОГНОО

78.01 -1.04% 1/19/2018

0.018 -21.74% 1/19/2018

7.25 -20.55% 1/20/2018

0.012 8.33% 1/19/2018

0.013 -7.69% 1/19/2018

4 3.90% 1/20/2018

4.19 3.97% 1/20/2018

0.185 -15.91% 1/19/2018

0.65 3.17% 1/20/2018

0.28 -1.75% 1/19/2018

▼

▼

▼

▲

▼

▲

▲

▼

▲

▼

Улаанбаатар хотод төвтэй River One Resource Limited компанид Milost Global компани 500 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийхээр болсныг globenewswire.com сайт мэдээлэв. Уг санхүү-жилтийн 200 сая ам.доллар нь хувьцааны санхүүжилт бол 300 сая ам.доллар нь зээлээр хийгдэх аж.

River One Resource Limited компанийн гүйцэтгэх захирал Richard Li “Энэхүү хөрөнгө оруулалт компанийн цаашдын бүтээн байгуулалтад зайлшгүй шаардлагатай бөгөөд Milost Global компани бидэнд асар том итгэл үзүүлж байгаа хэрэг юм. Санхүүжилт нь хэд хэдэн том стратегийн төслүүдэд зарцуулагдана” хэмээн хэлжээ.

Харин Milost Global компанийн ахлах зөвлөх Dr. Chin “Milost Global компани уул уурхайн төслүүдийг үргэлж дэмжиж ирсэн. Хамгийн том хэрэглэгч оронтой хиллэн оршиж байгаа Монгол Улсын хамгийн том хайлуур жоншны уурхайтай хам-тарч ажиллана гэдэг гайхалтай

боломж юм. Монгол Улс цаашдаа хайлуур жоншны олборлолтоор дэлхийд тэргүүлэх улс болох бүрэн боломжтой” гэж онцол-сон байна. River One Resource Limited компани нь Дорнод аймагт томоохон жоншны уурхай эзэмшдэг бөгөөд уурхайн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл байхгүй байгаа юм. Компанийн зүгээс 2016 оноос уурхайн ерөнхий хүчин чадлыг сайжруулах зорилгоор жоншны хөвүүлэн баяжуулах үйлдвэр барьж эхэлсэн ба 2018 оны хоёрдугаар хагаст дуусгахаар төлөвлөж байна хэмээн мэдэгдсэн. Уг бүтээн байгуулалт хийгдсэнээр уурхай жилд ойролцоогоор 200 мянган тонн хүдэр боловсруулах хүчин чадалтай, хайлуур жоншийг эцсийн бүтээгдэхүүн болгон гаргадаг болох юм.

Milost Global компани Нью Йорк хотод байрладаг, уул уурхай, газрын тос, үл хөдлөх хөрөнгө, технологи, боловсрол, санхүү зэрэг маш олон салбарт хөрөнгө оруулалт хийдэг, 25 тэрбум ам.доллар бүхий хөрөнгөтэй компани юм.

Milost Global жоншны салбарт хөрөнгө оруулна

Golden Horde нүүрсний давхаргын метан хийн хайгуул хийнэ

Монголбанк©

Улсын инфляц

201712

1.1

8

7

6

5

4

3

2

1

0

1.9

1

2.1

2

2.5

3

3.4

4

3.7

5

3.3

6

3.4

7

5.0

8

5.8

9

6.9

10

6.5

11

6.4

12

лэлийн индексээс харахад, 2017 оны нэгдүгээр улирлаас эхлэн иргэдийн хувьд төгрөгийн ханш чангарна гэсэн хүлээлт огцом нэмэгдсэн байна. Иргэдийн дунд төгрөгийн ханш чангарна гэсэн хүлээлт өндөр хэвээр байгаа нь төгрөгт итгэх иргэдийн итгэл сэргэж буйн дохио. Судалгаанд хамрагдсан иргэдийн хувьд ирэх 12 сарын хугацаанд зээлийн хүү бага зэрэг өндөр хэвээр байна гэсэн хүлээлттэй байна.

Ирэх гурван сарын хугацаанд

банкууд хөдөө аж ахуй, бо-ловс руулах болон худалдаа, үйлчилгээний салбарын зээлийн шалгуураа бага зэрэг сулруулах төлөвтэй байна. Том банкууд зээлийн эрэлт нэмэгдэнэ гэсэн хүлээлттэй байгаа бол дунд банкууд бага зэрэг буурна гэсэн хүлээлттэй байна. Банкууд цалин болон хэрэглээний зээлийн шал-гуураа сулруулах төлөвтэй байна. Нийт банкуудын хувьд өрхийн зээлийн эрэлт нэмэгдэнэ гэсэн хүлээлттэй байгаа юм.

Австралийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй Elixir Petroleum компани үйл ажиллагааны шинэчил сэн мэдээгээ танилцууллаа. Тус ком пани хэтийн төлөв өндөр зарим гэрээт талбайд хээрийн судал гааны ажил эхлүүлсэн бөгөөд энэ оны хоёрдугаар сарын дундуур дуусахаар байгаа аж. Энэхүү зураглал нь гадаргын доорх структурын тайллыг хийж,

өрөмдлөгийн цооногийн байршлыг тогтооход дэмжлэг болох зорил-готой юм.

Монголд нүүрсний давхаргын метан хийн хайгуул, олборлолт хийхээр төлөвлөж байгаа Golden Horde компани IX блок дахь бүтээгдэхүүн хуваах гэрээний дагуу Монголын өмнөд хэсэгт хайгуулын ажил хийхээр төлөвлөж байгаа юм.

2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (820, 821) 13ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

XVII ЖАРНЫ “ТИЙН УНЖЛАГАТ” ХЭМЭЭХ ШОРООН НОХОЙ ЖИЛИЙН ЗУРХАЙ

БИЛГИЙН ТООЛЛЫН ЗУРХАЙН ХЭМНЭЛИЙГ ТООЦООЛОН ГАРГАСАН МОНГОЛЫН БУРХАНЫ ШАШИНТНЫ ТӨВ ГАНДАНТЭГЧЭНЛИН ХИЙД

ЭР ЖИЛТЭЙ ХҮНИЙ “УРВАСАН ЖИЛ”

- нохой гарвал - Огторгуйн - гахай гарвал - Газрын - хулгана гарвал - Яс тасрахын - тахиа гарвал - Хагацлын - үхэр гарвал - Үгүйрлийн - бар гарвал - Олзны үүд

ЭМ ЖИЛТЭЙ ХҮНИЙ “УРВАСАН ЖИЛ”

- луу гарвал - Огторгуйн - могой гарвал - Газрын - морь гарвал - Яс тасрахын - бич гарвал - Хагацлын - хонь гарвал - Үгүйрлийн - туулай гарвал - Олзны үүд тус тус нээгдэнэ

Шороон үхрийн шинж Эрхшээсэн мэнгэний үр, засал

Урвасан жилийн үр түүний засал

Монгол орноо хүрээ хийд, шашин ном дэлгэрч байсан сайхан цагт хийдийн зурхайчид

жил солигдохын өмнө тухайн жилийн шороон үхрийг зурж гаргаад, дацан хийдийн үүдэнд

хаддаг байв. Хүмүүс түүнийг үзэж тухайн жилийн байр байдлыг мэдэж засал номоо

Тухайн жилтэнд тодорхой нөлөөллийг үзүүлж байгаа жилийг “Урвасан жил” гэнэ. Хулгана, бар, луу, морü, бич, нохойг хатуу буюу эр жил. ¯хэр, туулай, могой, хонü, тахиа, гахайг зөөлөн буюу эм жил гэнэ.

Аливаа хүмүүний төрсөн мэнгэ болон эрхшээсэн мэнгэ харилцан адилгүй гэдгийг анхаарах хэрэгтэй.

-Нэг цагаан мэнгэ эрхшээвэл ариун бус болон үхэгсдийн үйл, бэрийн үйл, толгойн өвчин, өс хонзонгоос сэргийл. Далха тахиул, Алтангэрэл уншуул.

-Хоёр хар мэнгэ эрхшээвэл шөнө орой явах хийгээд хар өнгийн эдийг цээрлэ. Дээдэст зэмлэгдэх нигууртай. Хэл амнаас болгоомжил. Ширнэн, Цагаан шүхэрт уншуул.

-Гурван хөх мэнгэ эрхшээвэл газар ухах, чулуу ховхлох усны үйлийг тэвч. Ширнэн, Чогжүмүгсэл уншуул.

-Дөрвөн ногоон мэнгэ эрх-шээвэл ургаа мод таслах, газар тариалан эрхлэх, найр хуримын идээ ундаа, хэрүүл тэмцэл аливаа ариун бусаас болгоомжил. Лүмбэнгарав уншуул.

-Таван шар мэнгэ эрх шээ вэл

ад зэтгэр, өвчин, та хал тай газраас болгоомжил. Жамбалцанжод, Цагаан шүхэрт уншуул.

-Зургаан цагаан мэнгэ эрх шээвэл бэрийн бохир идээ хийгээд ариун бус зүйл, үхээ рийн бузар болон хэ рүүл тэмцлээс болгоомжил. Сахиус ны ганшиг уншуул.

-Долоон улаан мэнгэ эрх-шээвэл уул хаданд авирах, улаан өнгийн эд авах, хануур төөнүүр хийлгэхийг цээрлэ. Хурим найр, улайны газар очихыг цээрлэ. Ширнэн, Чогжүмүнсэл уншуул.

-Найман цагаан мэнгэ эрх-шээвэл өс хонзонгийн түйтгэр, ариун бус зүйлээс болгоомжил. Хүүрийн газар явахыг цээрлэ. Сахиусны ганшиг уншуул. Буяны саданг өргөн хүндэлбээс сайн.

-Есөн улаан мэнгэ эрхшээвэл улайг цээрлэ. Хүний хуучин эд, хувцас бүү ав. Оршуулгын газар очихдоо болгоомжил. Норжмаа сүн уншуул.

XVII Жарны “Тийн унжлагат”

хэмээх шороон нохой

жилийн үрТийн унжлагат хэмээх шороон

нохой жилд хулгай, дээрэм

ихсэж, хүмүүнд гарз учрах нü олшрох тул сэрэмжтэй

байхыг анхаарвал зохилтой гэжээ.

хийлгэдэг байжээ. Зурхайн ухаанд Шороон

үхрийн шинжийг үзэхдээ 12 жил нь таван махбод буюу таван өнгөтэй байх учир өөр өөрийн ерөнхий өнгө төрхтэй хэмээн заадаг. Урган гарч буй Шороон нохой жилийн хувьд хаврын улиралд хур их буух тул зуншлага сайхан байх төлөвтэй.

Зун өвчин ад дэлгэрч бол-зошгүй тул анхаарвал зохилтой. Намрын улиралд мөн хур их буух тул үр тариагаа хугацаанд нь даруй хураах хэрэгтэй бөгөөд үр тариа үнэгүйдэх магадлалтайг сануулж байна.

Өвөл цас ихтэй байх ни-гууртай тул намар эртнээс өвөлжөөний бэлтгэлээ хангах нь зүйтэй. Мөн хулгай, дээрэм ихсэж, хүмүүнд гарз учрах нь олшрох тул сэрэмжтэй байх нь чухал юм.

ОНЛАЙН ЗАХИАЛГА ХЭВЛЭМЭЛ ЗАХИАЛГА ХОСОЛМОЛ ЗАХИАЛГА(Хэвлэмэл + Онлайн)

70103131 99903581zgm.mnzgm.mn zasagcoZGMmn

• УЛИРАЛД: 5000T (62 ДУГААР)• ХАГАС ЖИЛД: 10 000Т (124 ДУГААР)• ЖИЛД: 15 000Т (248 ДУГААР)

• УЛИРАЛД: 30 000Т (62 ДУГААР)• ХАГАС ЖИЛД: 60 000Т (124 ДУГААР)• ЖИЛД: 120 000Т (248 ДУГААР)

• УЛИРАЛД: 32 000Т (62 ДУГААР)• ХАГАС ЖИЛД: 65 000Т (124 ДУГААР)• ЖИЛД: 125 000Т (248 ДУГААР)

ХЭВЛЭЛ ЗАХИАЛГА УТАС: 7010 3131ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

богдох албаныхнаас энэ талаар тодруулахад эрэн хайж байгаа, эсвэл одоо насанд хүрсэн, хө­дөлмөр эрхэлж байгаа гэсэн товчхон бөгөөд цааргалсан хариулт л өгдөг.

ОНЦЛОХ

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

0 0 7 7 4

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР2017.11.30

ҮҮЛШИНЭ

-14° -24°

УЛС ТӨРЗөрчлийн тухай хуулийн Үндсэн хууль зөрчсөн заалтын үйлчлэлийг түдгэлзүүлэв. МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан урд хөршид айлчлал хийхээр мордлоо. Монгол Улс төмөр замын дамжин өнгөрөх тээвэрт 25 жил тарифын хөнгөлөлт эдэлнэ. АН-ын бүлэг Төв банкны тухай хуулийн төслийг судлахаар болов. Монгол, Вьетнамын хооронд шууд нислэгтэй болох асуудлыг судална гэлээ.

ЭДИЙН ЗАСАГХөрөнгийн биржийн “MSE ALL” индекс 1261.81 нэгж болж, 0.42 хувиар буурав. Монголбанк “төрц” алтыг дэлхийн зах зээлийн үнээс өндөр үнээр авч байна. “Банкийг дахин хөрөнгөжүү-лэх тухай хууль”-ийн төслийг боловсруулна.Зочид буудлын салбарын орлого 112.6 тэрбум төгрөгт хүрч, 4.1 хувиар өссөн байна.ОХУ-ын гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 144.4 тэрбум ам.долларт хүрэв.

НИЙГЭМГССҮТ гэр бүлийн хүчирхийл-лийн 960 хохирогчид тусламж үзүүлжээ.Ирэх онд Зүүн дөрвөн замын давхар замын уулзварын ажлыг эхлүүлнэ гэв.Адууны махны экспортыг 10 мянган тонноор нэмэгдүүллээ. 33 дугаар сургуулийн хажууд олгосон газрыг хүчингүй болголоо. ЕБС-иуд спорт заалаа ашиг-луул сан мөнгөө тайлагнадаг болно.

ДЭЛХИЙПхеньяны шинэ туршсан пуу-жин АНУ-ын аль ч цэгт хүрэх чадалтай гэж мэдэгдэв. Будапештэд Зүүн Европ, Хятадын “16+1” бизнесийн зургаа дахь чуулган боллоо. Чилийн өмнөд нутагт мөсөн оргилоос 350х380м хавтан бутран унажээ. Крипто валют хэмээх бит-койны үнэ 10000 ам.долларын босгыг давлаа.

2017.11.30, ПҮРЭВ ~ №228 (774) YНЭ: 1000₮~ СОЁЛТ ХҮНИЙ ӨГЛӨӨ СОНИН УНШИХААС ЭХЭЛДЭГ ~

ЗГМ

Эрдсийн ганзага дундраагүй

Эрдсийн орлого ДНБ-ий 6.2 хувийг бүрдүүлжээ. > 4

Ерөнхий сайдын “лүндэн” Ц.Нямдоржийг барьц алдуулавЕрөнхий сайд С.Зоригийн хэргийг яаралтай шийдэхийг үүрэгджээ. > 2

АНУ-д цохилт өгөх чадалтай пуужин туршлаа

Ikea дэлгүүрүүдээ хотын төвд шилжүүлнэ

Ubinfo.mn сайт шилдэгт багтлааGogo.mnXopom.comIkon.mnCaak.mnUbinfo.mn

“Засгийн газрын мэдээ” сонины цахим хуудас Ubinfo.mn нь Монголын мэдээллийн шилдэг сайтуудын тавдугаарт бичигдлээ.

Zaluu.comNews.mnMedee.mnDorgio.mnZindaa.mn

Эх сурвалж: Alexa.com©

Эх орон, газар шороондоо л хайртай яваарай. Д.Лувсаншарав

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2,444.38 370.56 41.92

ЗЭС 5-ЧИНГИС БОНД

98.7701.1%

АЛТMSE ALL 10-ЧИНГИС БОНД

12950.1%

1261.810.42%

100.190.03%

68051.9%

ubinfo.mnБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

THE OFFICIAL GAZETTE

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк, Дэлхийн банктай хамтран хийсэн судалгаагаар улс орон ядуу байх тусмаа иргэд нь улс төрийн өндөр идэвхтэй байдаг нь харагджээ. Харин монголчууд улстөржилтөөрөө Зүүн Европ, Төв Азийн 29 орноос хоёрдугаарт жагссан байна. 3

Улстөржсөн ард түмэн улс орноороо сүйрдэг

ЭДИЙН ЗАСАГЗГМ: ЦУВРАЛ

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

Хусмаар хуурах заль

Хамгаалал дутсан хүүхдээ төр хайхрах цаг болжээ

Г.Байгал@baigalZGM

Г.Оюунтөгс@oyuntugsZGM

НӨАТ­ын хонжворт та хэр санаа тавьдаг вэ. Сар бүр су га лааны тохирол болдог. Удалгүй азтанууд тодорлоо хэмээн хэвлэлээр мэдээлдэг. Саяхан буюу энэ сарын 19­нд болсон НӨАТ­ын сугалааны тохирлоор нийт 523 сая төгрөг хонжворт олгохоор болсон байна. Аравдугаар сарын 1­нээс 31­ний хооронд нийт 14 сая ширхэг баримт НӨАТ­ын санд бүртгэгдсэнээс 13.9 мянган азтан тодорчээ. Ер нь сар бүрийн сугалааны тохирлын дүн хэдэн саяар хэмжигдэж, азтаны тоо нь олон мянгад хүрдэг. Энэ мэдээллийг ч татварын албаныхан сүр дуулиантайхан мэдэгдэж, тэрүүхэндээ олон хүний хорхойг хүргэдэг билээ. Сугалааны тохирлын дараа “НӨАТ­ын сугалаанд хожчих юмсан” гэх хүсэл, сэтгэгдэл цахим ертөнцөөр нэг хэсэг хөвөрдөг.

Нэг үе тав, арваараа хэл­хэлдсэн бүлэг хүүхэд хотын гудамжаар их харагддаг бай­сан. Орон сууцны хороолол, ►5

►11

дэлгүүр, худалдааны төв гээд олон нийтийн газраар дуу нь хадаж, нүд үзүүрлэгдэх нь их. Одоогоос арав гаруй жилийн өмнө ийн харагддаг бай сан эдгээр хүүхэд нэг л өдөр усанд хаясан чулуу шиг алга болчихсон. Хэн, хаашаа,

авч явсныг мэдэх ганц ч хүн алга. Явган яриагаар гад­нын оронд эд эрхтний донор болгон аваад явчихсан, хүний наймааны золиос болсон гэж цуу сонсдоно.

Цагдаагийн алба, хүүхэд хам гааллын байгууллага, хол­

Монголын ипотекийн корпораци©

Ипотекийн зээлийн үлдэгдэл

ОСИСТТБХ*

*- Орон сууцны ипотекийн санхүүжилтийн тогтвортой тогтолцоо бүрдүүлэх хөтөлбөр

Бусад эх үүсвэр Банкны өөрийн хөрөнгө

2 сая хүртэлхтөгрөгийн

өрхийн орлоготой

Ипотекийн зээлтэй нийт зээлдэгчид байгаагийн

77%

3% 20%

64.9%

92,616

92.4% 6.3%

72.7%

1.3%

Нэг хамтранзээлдэгчтэй

Хамтранзээлдэгчгүй

2 болон түүнээсдээш хамтран зээлдэгчтэй байна

79.4%

15.7%

4.9%Нийтийн

зориулалттай орон сууц

Хашаабайшин

Амины орон сууц

Улаанбаатар хотод байршилтай орон

сууц худалдан авчээ

ИПОТЕКИЙН ЗЭЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ

АНУ, Хойд Солонгосын зөрчил Хятадын хил дээр айдас төрүүлэв

Амин дэмийн үнийг 800 хувь өсгөжээ

Хятадын зүүн хойд нутгийн Чанбай хошуу далайн хүнс, уулсын дунд оршдогоороо алдартай. > 10

Avondale компани Niacor витамины жороор олгох хувилбарын үнийг өнгөрсөн сард 809 хувиар өсгөсөн байна. > 10

Ирэх оныг эрсдэлтэй болгож буй Хятадын нөхцөл

Холбооны нөөц бодлогын хүүгээ өсгөх дохио

Гадаадынханд үл хөдлөх худалдахгүй

Шинэ Зеланд иргэдээ орон байраар хангахад хүндрэл гарсан тул орон сууцны бодлогод эрс шинэчлэл хийхээр шийдвэрлэлээ. > 10

Сэм Флэминг АНУ­ын төв банкны үүрэг

гүйцэтгэгч Холбооны нөөцийн систем энэ долоо хоногт бодлогын хүүгээ өсгөх шийдвэр гаргах төлөвтэй. Энэ удаа хүү өсөх аваас татварын хөнгөлөлт, АНУ­ын эдийн засгийн өөдрөг нөхцөлтэй уялдан ирэх онд бодлогын хүү дахиад хэд хэдэн удаа өснө хэмээн шинжээч нар таамаглаж байна.

Холбооны нөөцийн системийн тэргүүнээр ажиллах хугацаандаа хийж буй сүүлчийн том арга хэмжээ болгон Жанет Йеллен лхагва гарагт бодлогын хүүг гуравдах удаагаа 0.25 хувиар өсгөх бололтой. Энэ нь хүүг 1.25­1.5 хувьд хүргэх төв банкны зорилгод нийцүүлсэн арга хэмжээ болох аж.

Татварын шинэчлэлийн хуу лийг конг ресс шуур хай сайшаа сан тай зэрэг цэн Хол бооны нөө цийн бодлого тодорхойлогч нар санхүү­гийн түлхэц өгөх бодлогоо хойш тавьж дотоодын нийт бүтээг­дэхүүний тооцоонд татварын хөнгөлөлтийн нөлөөг харгалзан үзэхээр төлөвлөжээ.

“Эдийн засаг сайжирч байгаа нь яах аргагүй бодит байдал” хэмээн Орегоны их сургуулийн Холбооны нөөцийн бодлого судлаач эксперт Тим Дью өгүүлэв. Санхүүгийн зах зээл тогтворжиж, татварын хөнгөлөлт олгохоор зэхэж байгаа нь ирэх шинэ онд бодлогын хүүг улам нэмэх нөхцөл болно хэмээн тэрбээр үзэж байна.

Бүгд найрамдахчуудын дэв­шүүлж буй татварын багц хууль нь эдийн засгийн өсөлтөд дунд зэрэг нөлөөтэйг шинжээч нар тайлбарлав. Уг хууль 2018, 2019 онд эдийн засгийг тус бүр ердөө 0.3 хувиар өсөх нөхцөл болно хэмээн Goldman Sachs тооцоолжээ.

Юутай ч АНУ­ын эдийн засаг ажиллах хүчийг бараг бүрэн дайчилж, дэлхийн нийт эдийн засаг тогтворжин, инфляц өсөх магадлал ихсэж, ойрын богино хугацаанд татварын хөнгөлөлттэй нөхцөл бүрдэх гэж буйгаас үүдэн ирэх онд хүү өсөх магадлал өндөр байна. “Ирэх долоо хоногт гарах эдийн засгийн урьдчилсан тооцоогоор ажилгүйдлийн хувь

хэм жээ есдүгээр сарын таам гаас бага, дотоодын нийт бүтээг­дэхүүний өсөлт ч илүү гарах шинж тэй. Энэ хоёр үзүүлэлт аль аль нь бодлогын хүүг хэвийн хэмжээнд сэргээхэд дэмжлэг болж байна” хэмээн JPMorgan Chase­ийн эдийн засагч Майкл Фероли тайлбарлав.

Ажилгүйдлийн түвшин 2000­аад оны эхэн үеэс хойш тохиол дож байгаагүй 4.1 хувь хүртлээ буурлаа. Харин Холбооны нөөцийн систем ажилгүйдлийн хэмжээг ирэх оны эцэс гэхэд ийм үзүүлэлттэй болно хэмээн тооцоолж байсан юм.

Өнгөрсөн долоо хоногт нийтлэгдсэн статистикаас үзвэл ажил олгогч нар 11 дүгээр сард 228 мянган ажлын байр шинээр үүсгэжээ. Холбооны нөөцийн систем есдүгээр сард гаргасан тооцоондоо 2018 онд бодлогын хүүг нийт гурван удаа нэмнэ хэмээн таамаглаж байв. Холбооны нөөцийн системийн тэргүүний хувиар лхагва гарагт сүүлчийн удаа хийх хэвлэлийн хурлын үеэр хатагтай Йелленээс татварын шинэчлэл эдийн засаг, мөнгөний бодлогод хэрхэн нөлөөлөхийг асууцгаана.

Холбооны нөөцийн системийн өөрийнх нь тооцоогоор ирэх онд өсөлт сайн байх төлөвтэй. Хатагтай Йелленийг залгамжлах Жэй Пауэлл ирэх 2018, 2019 онд эдийн засаг 2.5 хүртэлх хувиар өснө хэмээн тооцоолж буйгаа өнгөрсөн сард тайлбарласан. Хол бооны нөөцийн систем есдүгээр сард дундаж тооцоо гаргахдаа энэ оны эдийн засгийн өсөлтийг 2.4, ирэх оныхыг 2.1 хувьтай төсөөлсөн. Хувьцааныхыг оролцуулаад хөрөнгийн үнэ өсөх нь эдийн засагт цаашид улам түлхэц өгнө. Чикагогийн Холбооны нөөцийн банкны санхүүгийн нөхцөлийн индекс 1990­ээд оны дунд үеэс хойш тохиолдож байгаагүй сайн үзүүлэлтэй гарлаа.

Гэхдээ инфляцын хэмжээ бага, цалин өсөлт үлбэгэр бай­гаа тай уялдан АНУ­ын төв банк бодлогын хүүг шуурхай нэмэхээс цааргалсаар байгаа юм.

банкны үйл ажиллагааг нухчин дарах ажиллагаа өрнөж, хөрөн гийн менежментийн бүтээг дэхүүнд саяхнаас нэмэлт зохицуулалт үүсгэсэн”­ийг State Street­ийн макро стратегич Бэн Люк өгүүллээ.

БНХАУ­ын засгийн газрын бондын өгөөж эрс өссөн нь хөрөнгө оруулагч нарын итгэлийг сулруулах юм уу үгүй болгож, улмаар зарах ажиллагааг гааруулах эрсдэлтэйг тэрбээр анхааруулав. “Эрх баригчдын арга хэмжээ чангарч, бондын өгөөж өсөн, АНУ­д саяхнаас технологийн компаниудын хувьцааг зарах хандлага ихэссэн нь Хятадын онцлог бүхий өвөрмөц нөхцөл үүсгэлээ” хэмээн ноён Люк тайлбарласан юм.

Өнгөрсөн долоо хоногт цохил­тод ноцтой өртсөн авто машин үйлдвэрлэлийн салбар эргээд сэргэж байна. Шинээр автомашин худалдан авагсад эдэлдэг хоёр жилийн хугацаат татварын хөнгөлөлт ирэх онд төгсөхтэй уялдан тус салбарын ирээдүй тун бүрхэг болж байгааг зарим

шинжээч дурдлаа. “Худал даж авахад үнэтэй авто машин гээч барааг авахад олгодог татварын хөнгө лөлтийг сунгахгүй л бол байдал эрсдэлтэй” хэмээн ноён Чуй өгүүлэв.

Удааширч буй Хятадын эдийн засаг ирэх онд Ази дахь бусад бүс нутагт нөлөөлж болзошгүйд эдийн засагч нар түгшиж байна. Bank of America Merrill Lynch­ийн эдийн засагч “Дотоодын хөрөнгийн зах зээлд хөшүүргийн механизм суларсны дүнд Хятадын эдийн засаг саарах аваас нийт Азид өсөлт сулрах аюултай”­г саяхан тайлбарласан.

Бодлого тодорхойлогч нар хэт чанга арга хэмжээ авч буйтай зэрэгцэн үл хөдлөх хөрөнгө үүс гэх ажиллагаа багасах аваас БНХАУ­д эдийн засгийн удааш­рал тооцоолсноос ч ноцтой болж хувирна хэмээн тус банкны эдийн засагч нар сэрэмжлүүлсэн юм.

Хятадын үл хөдлөх хөрөнгийн салбар ирэх онд анхаарлын төвд байх төлөвтэй. Үүний нэг шалтгаан нь нь түрээсийн салбарт өсөлт үүсгэх зорилгоор орон сууцны зах зээлд шинэчлэл

Сайн дурынхан өмнөд Английн Плимүт дахь эрэг хавийн хуванцар хог хаягдлыг цэвэрлэж байгаа нь.

BBМ©

хийх төсөл юм. ХКН­ын аравдугаар сарын их хурал дээр тус улсын дарга Ши Жиньпин эдийн засгийн шинэчлэлийн талаар үг хэлэхдээ орон сууц нь “үнэ хөөргөдөх бус” хүн амьдрах зориулалттайг анхааруулж байв.

Хятадад хоосон орон сууц ихсэж буй сөрөг үзэгдэл байрны түрээсийн шинэчлэлтэй хосолс­ноор үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлд төдийгүй төмөрлөгийн эрэлт нийлүүлэлтэд сөрөг нө лөөлж бол зошгүйг зарим ажиг лагч сэрэмжлүүлсэн юм. “Хоосон орон сууц ны нөөц 25 хувиар өс сө нийг бид тооцоолоод байна. Гэтэл бусад хөгжингүй улсад энэ үзүүлэлт 8­10 хувьтай” хэмээн Liberum банкны шинжээч нар хөрөн гө оруулагч нартаа мэдэгд жээ. “Хукоу” буюу өрхийн бүрт гэлийн шинэчлэл, хөрөнгө нөөцийг үр ашигтай зарцуулах бодлогын үр дүнд ирэх арван жилд үл хөдлөх хөрөнгийн эрэлт гурван тэрбум хавтгай дөрвөл­жин метрээр буурна хэмээн тус банкны шинжээч нар үзэж байна.

Далай тэнгисийн амьсгааг боогч хуванцарТа бидний далай тэнгис

хуванцраар дүүрлээ. Британийн байгаль судлаач, нас сүүдэр 90 гарсан Дэвид Аттенборо BBC­гийн “Цэнхэр гараг II” (The Blue Planet II) баримтат цувралаар хуванцарт хахсан салхич шувууны ангаахайг телевиз үзэгчдэд харуулсан. Уг бичлэгээс хойш британичуудын олонх нь өдөр бүр үй олон хуванцар уут сав хаядагтаа үнэнхүү сэтгэл зовж эхэлсэн юм. Хөгжингүй ертөнцийг нийтэд нь хамраад байгаа ижил төстэй арга хэмжээнүүд бүгд хэрэглэгчийн ухамсрыг дээшлүүлэх зорилготой. Нийт 60 гаруй жилийн турш хог тариад сурчихсан та бидний соёлын үлдэгдэл манай гарагийн алслагдмал өнцөг буланд урсан очиж овоорсоор.

Далай тэнгист хөглөрч буй асар их хуванцар хогийг (ойрол цоогоор 800 сая тонн) цэвэрлэх, хог хаягдал үүсгэж буй тогтолцоог цөөлж багасгах нь тулгамдсан шаардлага боллоо. Энэхүү шаардлагыг улс орнуудын засгийн газар, өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч аль аль нь ухамсарлаж эхэллээ.

Өнгөрсөн долоо хоногт НҮБ­аас баталсан шийдвэрийг дэлхийн 200 гаруй улс орон

дэмжиж байна. Сайн дурын шинжтэй, зарим зүйлс нь бүрхэг уг санаачилга дэлхийн улс орнуудад тодорхой үүрэг хүлээлгэж, хамтын арга хэмжээ авахад чиглүүлэх зорилготой.

Юутай ч зарим улс хуванцар гялгар уут сав, микро үрлэнцэр (microbeads) гэгддэг нэг мил­лиметр үл хүрэх хэмжээтэй хуванцар үйлдвэрлэх, хэрэг лэхийг хориглож эхэллээ. Мөн ком паниуд дахивар боловс руу лах, дахин ашиглах тогтолцоо үүсгэхээр амлаж буй нь бэрхшээлийг шийдвэрлэхэд бага ч болов хувь нэмэр оруулж буй хэрэг юм.

Хүрээлэн буй орчныг хамгаалах кампани өрнүүлэгчдийн шахал­тад өртсөн олон үндэстний авар га компаниуд сайн дураараа санаа чилга өрнүүлэхээ мэдэгдэж эхэллээ. Coca­Cola, Unilever хоёр 2025 он гэхэд бүх савалгаагаа дахин ашигладаг болгохоор төлөвлөв. Procter & Gamble зарим брэндийн бүтээгдэхүүнээ “далайн хуванцар”­ыг дахин боловсруулах аргаар бүтээсэн лонхонд савлаж байна.

Өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч, жижиглэнгийн худалдаач нар баглаа боодлоо хүрээлэн буй орчинд ээлтэй болгох арга

гаанаас бүрмөсөн татгалзаж картон гэх мэт байгальд эргэн шингэдэг материал ашиглахыг хэрэглэгчдийн зарим хэсэг сайшаадаггүй. Уг салбарт техно­логийн хувьсгалт эргэлт хийхээр оролдох компанид мөнгө орлого төдийгүй зах зээлээ алдах аюул нүүрлэдэг. Энэ бол зохицуулах байгууллагад хөндлөнгөөс орол­цох ёстой чухам тэрхүү нөхцөл юм.

Нэг удаагийн хэрэглээний хуванцарт оновчтой татвар оноож, арай үнэтэй ч хүрээлэн

буй орчинд уршиг бага тарьдаг материал ашиглах компаниудын сонирхлыг хөхүүлэн дэмжих, хуванцар орлох бүтээгдэхүүний судалгаанд хөрөнгө оруулах хэрэгтэй.

Бодлого тодорхойлогч нар иргэдийн соёлыг өөрчлөхөд ч ихийг хийх ёстой. Нөөц эргүүлж ашиглах схем буюу хэрэглэгч нар хуванцар лонх эргүүлж тушаахдаа анх төлсөн мөнгөнийхөө багахан хэсгийг эргүүлж авдаг тогтолцоотой улсуудад дахивар эргэлт хавьгүй

өндөр байдаг. Хөгжингүй баян орнуудад олон

нийтийн ухамсар дээшлэх нь эргээд засгийн газруудад тодорхой арга хэмжээ авах шахалт болно. Харин хөгжиж буй оронд байдал илүү түвэгтэй. Далайд хаягдаж буй хуванцрын голлох хэсэг нь ердөө Азийн тавхан улсаас үүдэлтэй. Сэргээгдэх эрчим хүчний хөгжлөөс шалтгаалан өөр гарц хайж буй газрын тосны компаниуд хөгжингүй зах зээлд хуванцрын хэрэглээ өсөх ёстой гэсэн тооцоо гаргаад байна.

Юутай ч хөгжиж буй улс орнууд арга хэмжээ авах өөрийн гэсэн учир шалтгаантай. Үерлэх аюул, хогийн уулан овоолго нурж хүмүүсийн аминд хүрдэг ослын шалтгаан хэмээн үзсэний улмаас Шри Ланка есдүгээр сард нэг удаагийн хэрэглээний хуванцрыг хориглов.

Илүү эрс арга хэмжээг БНХАУ саяхан авлаа. Дэлхийн бусад улсын хуванцрын хаягдлыг олон жилийн турш импортоор авч ирсэн тус улс энэ оны эцэс гэхэд хуванцар хог хүлээн авахаа зогсоохоор болов. Энэ бүхэн өрнөдийн бодлого тодорхойлогч нарт ч шийдвэрлэх ёстой асуулт болж байна.

Эмма ДанклиЭдийн засгийн удаашрал,

хэрээс хэтэрсэн өр зээлийг шийдвэрлэх арга хэмжээтэй уялдан Хятадын ирээдүй бүрхэг боллоо.

Сүүлийн хоёр долоо хоног хагасын хугацаанд Хятадын хувьцааны зах зээл таван хувиар унаж, тус улсын Засгийн газрын бондын өгөөж эгзэгтэй дөрвөн хувийн хязгаарыг давсан нь хөрөнгө оруулагчдыг улам түгшүүлэв.

Хятадад хөрөнгө зарах ажил­лагаа эрчээ авсан нь дэлхийн хувьцааны зах зээлийн өнөөгийн нөхцөлөөс зөрүүтэй байгаа юм. Эх газрын Хятадын CSI 300, Хонконгийн Hang Seng индекс саяхан унасан нь дунд зэрэг өсөлттэй S&P 500, Euro Stoxx 50 индексээс эсрэг хандлага тодорхойлж байна.

Хятадын хувьцааны зах зээл дэх уналт нь сөрөг муу үзэг дэл биш, ердөө л өсөлтийн он жилүү­дийн дараа хөрөнгө оруулагч нар ашгаа хүртэж буйн тусгал хэмээн зарим хөрөнгө оруулагч тайлбарлах аж.

“Борлуулалтын ихэнх нь хүмүү сийн сэтгэлийн хөдөл­гөөнөөс үүдэлтэй. Энэ онд зах зээл ингэж их өссөн юм чинь ашгаа олж авцгаая гэж буй хэрэг” хэмээн Aberdeen Standard­ын сангийн менежер Николас Чуй тодотгов. “Хятадын онцлогтой өвөрмөц үзэгдэл. Дээр нь тат варын шинэчлэлийн хууль АНУ­д сэргэлт үүсгэчихлээ” хэмээн тэрбээр нэмж өгүүллээ.

CSI 300, Hang Seng аль аль нь олон жилийн турш тус бүр 31 болон 20 хувийн жилийн дундаж өсөлттэй явж ирсэн юм. Жилийн эцсээр ихэвчлэн арилжаа намждаг тул зарим шинжээч нар хөрөнгө оруулагчдад мөнгөө хадгалж түр хүлээхийг зөвлөдөг.

Гэтэл өөр нэг хэсэг нь саяхны борлуулалтыг зарчмын шинж чанар бүхий, ирэх жил дуустал үргэлжлэх урт хугацааны хүчин зүйлээс шалтгааллаа хэмээн тайлбарлаж сууна. “Сүүдрийн

хэрэгсэл хайсаар цөөн бус жилийг үдлээ. Шил, хөнгөн цагаантай харьцуулахад хуванцрыг дахин ашиглах нь түвэгтэй. Газрын тосны үнэ хямд нөхцөлд дахивар ашиглан үйлдвэрлэсэн хуван цар нь цоо шинэ PET буюу полиэ тилен терефталатаас хамаа гүй үнэтэй. Ургамлын гаралтай “биохуванцар” хүртэл байгаль орчин бохирдуулагчид тооцогд дог. Хуванцар уут савыг хэт нимгэн хийвэл урагдаж цоорчихно.

Компаниуд хуванцар савал­

АНУ, БНХАУ-ын хувьцааны зах зээлийн индекс

XI 2017 XII

105CSI 300

S&P 500

104

103

102

101

100

99

98

богдох албаныхнаас энэ талаар тодруулахад эрэн хайж байгаа, эсвэл одоо насанд хүрсэн, хө­дөлмөр эрхэлж байгаа гэсэн товчхон бөгөөд цааргалсан хариулт л өгдөг.

ОНЦЛОХ

Бүх эрх хуулиар хамгаалагдана ©

0 0 7 7 4

ЦАГ АГААРЫН ДЭЛГЭРЭНГYЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ 8 ДУГААР НҮҮРЭЭС УНШИНА УУ.

ЦАГ АГААР

УЛААНБААТАР2017.11.30

ҮҮЛШИНЭ

-14° -24°

УЛС ТӨРЗөрчлийн тухай хуулийн Үндсэн хууль зөрчсөн заалтын үйлчлэлийг түдгэлзүүлэв. МАН-ын генсек Д.Амарбаясгалан урд хөршид айлчлал хийхээр мордлоо. Монгол Улс төмөр замын дамжин өнгөрөх тээвэрт 25 жил тарифын хөнгөлөлт эдэлнэ. АН-ын бүлэг Төв банкны тухай хуулийн төслийг судлахаар болов. Монгол, Вьетнамын хооронд шууд нислэгтэй болох асуудлыг судална гэлээ.

ЭДИЙН ЗАСАГХөрөнгийн биржийн “MSE ALL” индекс 1261.81 нэгж болж, 0.42 хувиар буурав. Монголбанк “төрц” алтыг дэлхийн зах зээлийн үнээс өндөр үнээр авч байна. “Банкийг дахин хөрөнгөжүү-лэх тухай хууль”-ийн төслийг боловсруулна.Зочид буудлын салбарын орлого 112.6 тэрбум төгрөгт хүрч, 4.1 хувиар өссөн байна.ОХУ-ын гадаад худалдааны нийт бараа эргэлт 144.4 тэрбум ам.долларт хүрэв.

НИЙГЭМГССҮТ гэр бүлийн хүчирхийл-лийн 960 хохирогчид тусламж үзүүлжээ.Ирэх онд Зүүн дөрвөн замын давхар замын уулзварын ажлыг эхлүүлнэ гэв.Адууны махны экспортыг 10 мянган тонноор нэмэгдүүллээ. 33 дугаар сургуулийн хажууд олгосон газрыг хүчингүй болголоо. ЕБС-иуд спорт заалаа ашиг-луул сан мөнгөө тайлагнадаг болно.

ДЭЛХИЙПхеньяны шинэ туршсан пуу-жин АНУ-ын аль ч цэгт хүрэх чадалтай гэж мэдэгдэв. Будапештэд Зүүн Европ, Хятадын “16+1” бизнесийн зургаа дахь чуулган боллоо. Чилийн өмнөд нутагт мөсөн оргилоос 350х380м хавтан бутран унажээ. Крипто валют хэмээх бит-койны үнэ 10000 ам.долларын босгыг давлаа.

2017.11.30, ПҮРЭВ ~ №228 (774) YНЭ: 1000₮~ СОЁЛТ ХҮНИЙ ӨГЛӨӨ СОНИН УНШИХААС ЭХЭЛДЭГ ~

ЗГМ

Эрдсийн ганзага дундраагүй

Эрдсийн орлого ДНБ-ий 6.2 хувийг бүрдүүлжээ. > 4

Ерөнхий сайдын “лүндэн” Ц.Нямдоржийг барьц алдуулавЕрөнхий сайд С.Зоригийн хэргийг яаралтай шийдэхийг үүрэгджээ. > 2

АНУ-д цохилт өгөх чадалтай пуужин туршлаа

Ikea дэлгүүрүүдээ хотын төвд шилжүүлнэ

Ubinfo.mn сайт шилдэгт багтлааGogo.mnXopom.comIkon.mnCaak.mnUbinfo.mn

“Засгийн газрын мэдээ” сонины цахим хуудас Ubinfo.mn нь Монголын мэдээллийн шилдэг сайтуудын тавдугаарт бичигдлээ.

Zaluu.comNews.mnMedee.mnDorgio.mnZindaa.mn

Эх сурвалж: Alexa.com©

Эх орон, газар шороондоо л хайртай яваарай. Д.Лувсаншарав

АМ.ДОЛЛАР ЮАНЬ РУБЛЬ

2,444.38 370.56 41.92

ЗЭС 5-ЧИНГИС БОНД

98.7701.1%

АЛТMSE ALL 10-ЧИНГИС БОНД

12950.1%

1261.810.42%

100.190.03%

68051.9%

ubinfo.mnБҮРЭЛДЭХҮҮНКОМПАНИ

THE OFFICIAL GAZETTE

Европын сэргээн босголт хөгжлийн банк, Дэлхийн банктай хамтран хийсэн судалгаагаар улс орон ядуу байх тусмаа иргэд нь улс төрийн өндөр идэвхтэй байдаг нь харагджээ. Харин монголчууд улстөржилтөөрөө Зүүн Европ, Төв Азийн 29 орноос хоёрдугаарт жагссан байна. 3

Улстөржсөн ард түмэн улс орноороо сүйрдэг

ЭДИЙН ЗАСАГЗГМ: ЦУВРАЛ

ЗГМ: ИНФОГРАФИК

Хусмаар хуурах заль

Хамгаалал дутсан хүүхдээ төр хайхрах цаг болжээ

Г.Байгал@baigalZGM

Г.Оюунтөгс@oyuntugsZGM

НӨАТ­ын хонжворт та хэр санаа тавьдаг вэ. Сар бүр су га лааны тохирол болдог. Удалгүй азтанууд тодорлоо хэмээн хэвлэлээр мэдээлдэг. Саяхан буюу энэ сарын 19­нд болсон НӨАТ­ын сугалааны тохирлоор нийт 523 сая төгрөг хонжворт олгохоор болсон байна. Аравдугаар сарын 1­нээс 31­ний хооронд нийт 14 сая ширхэг баримт НӨАТ­ын санд бүртгэгдсэнээс 13.9 мянган азтан тодорчээ. Ер нь сар бүрийн сугалааны тохирлын дүн хэдэн саяар хэмжигдэж, азтаны тоо нь олон мянгад хүрдэг. Энэ мэдээллийг ч татварын албаныхан сүр дуулиантайхан мэдэгдэж, тэрүүхэндээ олон хүний хорхойг хүргэдэг билээ. Сугалааны тохирлын дараа “НӨАТ­ын сугалаанд хожчих юмсан” гэх хүсэл, сэтгэгдэл цахим ертөнцөөр нэг хэсэг хөвөрдөг.

Нэг үе тав, арваараа хэл­хэлдсэн бүлэг хүүхэд хотын гудамжаар их харагддаг бай­сан. Орон сууцны хороолол, ►5

►11

дэлгүүр, худалдааны төв гээд олон нийтийн газраар дуу нь хадаж, нүд үзүүрлэгдэх нь их. Одоогоос арав гаруй жилийн өмнө ийн харагддаг бай сан эдгээр хүүхэд нэг л өдөр усанд хаясан чулуу шиг алга болчихсон. Хэн, хаашаа,

авч явсныг мэдэх ганц ч хүн алга. Явган яриагаар гад­нын оронд эд эрхтний донор болгон аваад явчихсан, хүний наймааны золиос болсон гэж цуу сонсдоно.

Цагдаагийн алба, хүүхэд хам гааллын байгууллага, хол­

Монголын ипотекийн корпораци©

Ипотекийн зээлийн үлдэгдэл

ОСИСТТБХ*

*- Орон сууцны ипотекийн санхүүжилтийн тогтвортой тогтолцоо бүрдүүлэх хөтөлбөр

Бусад эх үүсвэр Банкны өөрийн хөрөнгө

2 сая хүртэлхтөгрөгийн

өрхийн орлоготой

Ипотекийн зээлтэй нийт зээлдэгчид байгаагийн

77%

3% 20%

64.9%

92,616

92.4% 6.3%

72.7%

1.3%

Нэг хамтранзээлдэгчтэй

Хамтранзээлдэгчгүй

2 болон түүнээсдээш хамтран зээлдэгчтэй байна

79.4%

15.7%

4.9%Нийтийн

зориулалттай орон сууц

Хашаабайшин

Амины орон сууц

Улаанбаатар хотод байршилтай орон

сууц худалдан авчээ

ИПОТЕКИЙН ЗЭЭЛИЙН МЭДЭЭЛЭЛ

АНУ, Хойд Солонгосын зөрчил Хятадын хил дээр айдас төрүүлэв

Амин дэмийн үнийг 800 хувь өсгөжээ

Хятадын зүүн хойд нутгийн Чанбай хошуу далайн хүнс, уулсын дунд оршдогоороо алдартай. > 10

Avondale компани Niacor витамины жороор олгох хувилбарын үнийг өнгөрсөн сард 809 хувиар өсгөсөн байна. > 10

Ирэх оныг эрсдэлтэй болгож буй Хятадын нөхцөл

Холбооны нөөц бодлогын хүүгээ өсгөх дохио

Гадаадынханд үл хөдлөх худалдахгүй

Шинэ Зеланд иргэдээ орон байраар хангахад хүндрэл гарсан тул орон сууцны бодлогод эрс шинэчлэл хийхээр шийдвэрлэлээ. > 10

Сэм Флэминг АНУ­ын төв банкны үүрэг

гүйцэтгэгч Холбооны нөөцийн систем энэ долоо хоногт бодлогын хүүгээ өсгөх шийдвэр гаргах төлөвтэй. Энэ удаа хүү өсөх аваас татварын хөнгөлөлт, АНУ­ын эдийн засгийн өөдрөг нөхцөлтэй уялдан ирэх онд бодлогын хүү дахиад хэд хэдэн удаа өснө хэмээн шинжээч нар таамаглаж байна.

Холбооны нөөцийн системийн тэргүүнээр ажиллах хугацаандаа хийж буй сүүлчийн том арга хэмжээ болгон Жанет Йеллен лхагва гарагт бодлогын хүүг гуравдах удаагаа 0.25 хувиар өсгөх бололтой. Энэ нь хүүг 1.25­1.5 хувьд хүргэх төв банкны зорилгод нийцүүлсэн арга хэмжээ болох аж.

Татварын шинэчлэлийн хуу лийг конг ресс шуур хай сайшаа сан тай зэрэг цэн Хол бооны нөө цийн бодлого тодорхойлогч нар санхүү­гийн түлхэц өгөх бодлогоо хойш тавьж дотоодын нийт бүтээг­дэхүүний тооцоонд татварын хөнгөлөлтийн нөлөөг харгалзан үзэхээр төлөвлөжээ.

“Эдийн засаг сайжирч байгаа нь яах аргагүй бодит байдал” хэмээн Орегоны их сургуулийн Холбооны нөөцийн бодлого судлаач эксперт Тим Дью өгүүлэв. Санхүүгийн зах зээл тогтворжиж, татварын хөнгөлөлт олгохоор зэхэж байгаа нь ирэх шинэ онд бодлогын хүүг улам нэмэх нөхцөл болно хэмээн тэрбээр үзэж байна.

Бүгд найрамдахчуудын дэв­шүүлж буй татварын багц хууль нь эдийн засгийн өсөлтөд дунд зэрэг нөлөөтэйг шинжээч нар тайлбарлав. Уг хууль 2018, 2019 онд эдийн засгийг тус бүр ердөө 0.3 хувиар өсөх нөхцөл болно хэмээн Goldman Sachs тооцоолжээ.

Юутай ч АНУ­ын эдийн засаг ажиллах хүчийг бараг бүрэн дайчилж, дэлхийн нийт эдийн засаг тогтворжин, инфляц өсөх магадлал ихсэж, ойрын богино хугацаанд татварын хөнгөлөлттэй нөхцөл бүрдэх гэж буйгаас үүдэн ирэх онд хүү өсөх магадлал өндөр байна. “Ирэх долоо хоногт гарах эдийн засгийн урьдчилсан тооцоогоор ажилгүйдлийн хувь

хэм жээ есдүгээр сарын таам гаас бага, дотоодын нийт бүтээг­дэхүүний өсөлт ч илүү гарах шинж тэй. Энэ хоёр үзүүлэлт аль аль нь бодлогын хүүг хэвийн хэмжээнд сэргээхэд дэмжлэг болж байна” хэмээн JPMorgan Chase­ийн эдийн засагч Майкл Фероли тайлбарлав.

Ажилгүйдлийн түвшин 2000­аад оны эхэн үеэс хойш тохиол дож байгаагүй 4.1 хувь хүртлээ буурлаа. Харин Холбооны нөөцийн систем ажилгүйдлийн хэмжээг ирэх оны эцэс гэхэд ийм үзүүлэлттэй болно хэмээн тооцоолж байсан юм.

Өнгөрсөн долоо хоногт нийтлэгдсэн статистикаас үзвэл ажил олгогч нар 11 дүгээр сард 228 мянган ажлын байр шинээр үүсгэжээ. Холбооны нөөцийн систем есдүгээр сард гаргасан тооцоондоо 2018 онд бодлогын хүүг нийт гурван удаа нэмнэ хэмээн таамаглаж байв. Холбооны нөөцийн системийн тэргүүний хувиар лхагва гарагт сүүлчийн удаа хийх хэвлэлийн хурлын үеэр хатагтай Йелленээс татварын шинэчлэл эдийн засаг, мөнгөний бодлогод хэрхэн нөлөөлөхийг асууцгаана.

Холбооны нөөцийн системийн өөрийнх нь тооцоогоор ирэх онд өсөлт сайн байх төлөвтэй. Хатагтай Йелленийг залгамжлах Жэй Пауэлл ирэх 2018, 2019 онд эдийн засаг 2.5 хүртэлх хувиар өснө хэмээн тооцоолж буйгаа өнгөрсөн сард тайлбарласан. Хол бооны нөөцийн систем есдүгээр сард дундаж тооцоо гаргахдаа энэ оны эдийн засгийн өсөлтийг 2.4, ирэх оныхыг 2.1 хувьтай төсөөлсөн. Хувьцааныхыг оролцуулаад хөрөнгийн үнэ өсөх нь эдийн засагт цаашид улам түлхэц өгнө. Чикагогийн Холбооны нөөцийн банкны санхүүгийн нөхцөлийн индекс 1990­ээд оны дунд үеэс хойш тохиолдож байгаагүй сайн үзүүлэлтэй гарлаа.

Гэхдээ инфляцын хэмжээ бага, цалин өсөлт үлбэгэр бай­гаа тай уялдан АНУ­ын төв банк бодлогын хүүг шуурхай нэмэхээс цааргалсаар байгаа юм.

банкны үйл ажиллагааг нухчин дарах ажиллагаа өрнөж, хөрөн гийн менежментийн бүтээг дэхүүнд саяхнаас нэмэлт зохицуулалт үүсгэсэн”­ийг State Street­ийн макро стратегич Бэн Люк өгүүллээ.

БНХАУ­ын засгийн газрын бондын өгөөж эрс өссөн нь хөрөнгө оруулагч нарын итгэлийг сулруулах юм уу үгүй болгож, улмаар зарах ажиллагааг гааруулах эрсдэлтэйг тэрбээр анхааруулав. “Эрх баригчдын арга хэмжээ чангарч, бондын өгөөж өсөн, АНУ­д саяхнаас технологийн компаниудын хувьцааг зарах хандлага ихэссэн нь Хятадын онцлог бүхий өвөрмөц нөхцөл үүсгэлээ” хэмээн ноён Люк тайлбарласан юм.

Өнгөрсөн долоо хоногт цохил­тод ноцтой өртсөн авто машин үйлдвэрлэлийн салбар эргээд сэргэж байна. Шинээр автомашин худалдан авагсад эдэлдэг хоёр жилийн хугацаат татварын хөнгөлөлт ирэх онд төгсөхтэй уялдан тус салбарын ирээдүй тун бүрхэг болж байгааг зарим

шинжээч дурдлаа. “Худал даж авахад үнэтэй авто машин гээч барааг авахад олгодог татварын хөнгө лөлтийг сунгахгүй л бол байдал эрсдэлтэй” хэмээн ноён Чуй өгүүлэв.

Удааширч буй Хятадын эдийн засаг ирэх онд Ази дахь бусад бүс нутагт нөлөөлж болзошгүйд эдийн засагч нар түгшиж байна. Bank of America Merrill Lynch­ийн эдийн засагч “Дотоодын хөрөнгийн зах зээлд хөшүүргийн механизм суларсны дүнд Хятадын эдийн засаг саарах аваас нийт Азид өсөлт сулрах аюултай”­г саяхан тайлбарласан.

Бодлого тодорхойлогч нар хэт чанга арга хэмжээ авч буйтай зэрэгцэн үл хөдлөх хөрөнгө үүс гэх ажиллагаа багасах аваас БНХАУ­д эдийн засгийн удааш­рал тооцоолсноос ч ноцтой болж хувирна хэмээн тус банкны эдийн засагч нар сэрэмжлүүлсэн юм.

Хятадын үл хөдлөх хөрөнгийн салбар ирэх онд анхаарлын төвд байх төлөвтэй. Үүний нэг шалтгаан нь нь түрээсийн салбарт өсөлт үүсгэх зорилгоор орон сууцны зах зээлд шинэчлэл

Сайн дурынхан өмнөд Английн Плимүт дахь эрэг хавийн хуванцар хог хаягдлыг цэвэрлэж байгаа нь.

BBМ©

хийх төсөл юм. ХКН­ын аравдугаар сарын их хурал дээр тус улсын дарга Ши Жиньпин эдийн засгийн шинэчлэлийн талаар үг хэлэхдээ орон сууц нь “үнэ хөөргөдөх бус” хүн амьдрах зориулалттайг анхааруулж байв.

Хятадад хоосон орон сууц ихсэж буй сөрөг үзэгдэл байрны түрээсийн шинэчлэлтэй хосолс­ноор үл хөдлөх хөрөнгийн зах зээлд төдийгүй төмөрлөгийн эрэлт нийлүүлэлтэд сөрөг нө лөөлж бол зошгүйг зарим ажиг лагч сэрэмжлүүлсэн юм. “Хоосон орон сууц ны нөөц 25 хувиар өс сө нийг бид тооцоолоод байна. Гэтэл бусад хөгжингүй улсад энэ үзүүлэлт 8­10 хувьтай” хэмээн Liberum банкны шинжээч нар хөрөн гө оруулагч нартаа мэдэгд жээ. “Хукоу” буюу өрхийн бүрт гэлийн шинэчлэл, хөрөнгө нөөцийг үр ашигтай зарцуулах бодлогын үр дүнд ирэх арван жилд үл хөдлөх хөрөнгийн эрэлт гурван тэрбум хавтгай дөрвөл­жин метрээр буурна хэмээн тус банкны шинжээч нар үзэж байна.

Далай тэнгисийн амьсгааг боогч хуванцарТа бидний далай тэнгис

хуванцраар дүүрлээ. Британийн байгаль судлаач, нас сүүдэр 90 гарсан Дэвид Аттенборо BBC­гийн “Цэнхэр гараг II” (The Blue Planet II) баримтат цувралаар хуванцарт хахсан салхич шувууны ангаахайг телевиз үзэгчдэд харуулсан. Уг бичлэгээс хойш британичуудын олонх нь өдөр бүр үй олон хуванцар уут сав хаядагтаа үнэнхүү сэтгэл зовж эхэлсэн юм. Хөгжингүй ертөнцийг нийтэд нь хамраад байгаа ижил төстэй арга хэмжээнүүд бүгд хэрэглэгчийн ухамсрыг дээшлүүлэх зорилготой. Нийт 60 гаруй жилийн турш хог тариад сурчихсан та бидний соёлын үлдэгдэл манай гарагийн алслагдмал өнцөг буланд урсан очиж овоорсоор.

Далай тэнгист хөглөрч буй асар их хуванцар хогийг (ойрол цоогоор 800 сая тонн) цэвэрлэх, хог хаягдал үүсгэж буй тогтолцоог цөөлж багасгах нь тулгамдсан шаардлага боллоо. Энэхүү шаардлагыг улс орнуудын засгийн газар, өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч аль аль нь ухамсарлаж эхэллээ.

Өнгөрсөн долоо хоногт НҮБ­аас баталсан шийдвэрийг дэлхийн 200 гаруй улс орон

дэмжиж байна. Сайн дурын шинжтэй, зарим зүйлс нь бүрхэг уг санаачилга дэлхийн улс орнуудад тодорхой үүрэг хүлээлгэж, хамтын арга хэмжээ авахад чиглүүлэх зорилготой.

Юутай ч зарим улс хуванцар гялгар уут сав, микро үрлэнцэр (microbeads) гэгддэг нэг мил­лиметр үл хүрэх хэмжээтэй хуванцар үйлдвэрлэх, хэрэг лэхийг хориглож эхэллээ. Мөн ком паниуд дахивар боловс руу лах, дахин ашиглах тогтолцоо үүсгэхээр амлаж буй нь бэрхшээлийг шийдвэрлэхэд бага ч болов хувь нэмэр оруулж буй хэрэг юм.

Хүрээлэн буй орчныг хамгаалах кампани өрнүүлэгчдийн шахал­тад өртсөн олон үндэстний авар га компаниуд сайн дураараа санаа чилга өрнүүлэхээ мэдэгдэж эхэллээ. Coca­Cola, Unilever хоёр 2025 он гэхэд бүх савалгаагаа дахин ашигладаг болгохоор төлөвлөв. Procter & Gamble зарим брэндийн бүтээгдэхүүнээ “далайн хуванцар”­ыг дахин боловсруулах аргаар бүтээсэн лонхонд савлаж байна.

Өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэгч, жижиглэнгийн худалдаач нар баглаа боодлоо хүрээлэн буй орчинд ээлтэй болгох арга

гаанаас бүрмөсөн татгалзаж картон гэх мэт байгальд эргэн шингэдэг материал ашиглахыг хэрэглэгчдийн зарим хэсэг сайшаадаггүй. Уг салбарт техно­логийн хувьсгалт эргэлт хийхээр оролдох компанид мөнгө орлого төдийгүй зах зээлээ алдах аюул нүүрлэдэг. Энэ бол зохицуулах байгууллагад хөндлөнгөөс орол­цох ёстой чухам тэрхүү нөхцөл юм.

Нэг удаагийн хэрэглээний хуванцарт оновчтой татвар оноож, арай үнэтэй ч хүрээлэн

буй орчинд уршиг бага тарьдаг материал ашиглах компаниудын сонирхлыг хөхүүлэн дэмжих, хуванцар орлох бүтээгдэхүүний судалгаанд хөрөнгө оруулах хэрэгтэй.

Бодлого тодорхойлогч нар иргэдийн соёлыг өөрчлөхөд ч ихийг хийх ёстой. Нөөц эргүүлж ашиглах схем буюу хэрэглэгч нар хуванцар лонх эргүүлж тушаахдаа анх төлсөн мөнгөнийхөө багахан хэсгийг эргүүлж авдаг тогтолцоотой улсуудад дахивар эргэлт хавьгүй

өндөр байдаг. Хөгжингүй баян орнуудад олон

нийтийн ухамсар дээшлэх нь эргээд засгийн газруудад тодорхой арга хэмжээ авах шахалт болно. Харин хөгжиж буй оронд байдал илүү түвэгтэй. Далайд хаягдаж буй хуванцрын голлох хэсэг нь ердөө Азийн тавхан улсаас үүдэлтэй. Сэргээгдэх эрчим хүчний хөгжлөөс шалтгаалан өөр гарц хайж буй газрын тосны компаниуд хөгжингүй зах зээлд хуванцрын хэрэглээ өсөх ёстой гэсэн тооцоо гаргаад байна.

Юутай ч хөгжиж буй улс орнууд арга хэмжээ авах өөрийн гэсэн учир шалтгаантай. Үерлэх аюул, хогийн уулан овоолго нурж хүмүүсийн аминд хүрдэг ослын шалтгаан хэмээн үзсэний улмаас Шри Ланка есдүгээр сард нэг удаагийн хэрэглээний хуванцрыг хориглов.

Илүү эрс арга хэмжээг БНХАУ саяхан авлаа. Дэлхийн бусад улсын хуванцрын хаягдлыг олон жилийн турш импортоор авч ирсэн тус улс энэ оны эцэс гэхэд хуванцар хог хүлээн авахаа зогсоохоор болов. Энэ бүхэн өрнөдийн бодлого тодорхойлогч нарт ч шийдвэрлэх ёстой асуулт болж байна.

Эмма ДанклиЭдийн засгийн удаашрал,

хэрээс хэтэрсэн өр зээлийг шийдвэрлэх арга хэмжээтэй уялдан Хятадын ирээдүй бүрхэг боллоо.

Сүүлийн хоёр долоо хоног хагасын хугацаанд Хятадын хувьцааны зах зээл таван хувиар унаж, тус улсын Засгийн газрын бондын өгөөж эгзэгтэй дөрвөн хувийн хязгаарыг давсан нь хөрөнгө оруулагчдыг улам түгшүүлэв.

Хятадад хөрөнгө зарах ажил­лагаа эрчээ авсан нь дэлхийн хувьцааны зах зээлийн өнөөгийн нөхцөлөөс зөрүүтэй байгаа юм. Эх газрын Хятадын CSI 300, Хонконгийн Hang Seng индекс саяхан унасан нь дунд зэрэг өсөлттэй S&P 500, Euro Stoxx 50 индексээс эсрэг хандлага тодорхойлж байна.

Хятадын хувьцааны зах зээл дэх уналт нь сөрөг муу үзэг дэл биш, ердөө л өсөлтийн он жилүү­дийн дараа хөрөнгө оруулагч нар ашгаа хүртэж буйн тусгал хэмээн зарим хөрөнгө оруулагч тайлбарлах аж.

“Борлуулалтын ихэнх нь хүмүү сийн сэтгэлийн хөдөл­гөөнөөс үүдэлтэй. Энэ онд зах зээл ингэж их өссөн юм чинь ашгаа олж авцгаая гэж буй хэрэг” хэмээн Aberdeen Standard­ын сангийн менежер Николас Чуй тодотгов. “Хятадын онцлогтой өвөрмөц үзэгдэл. Дээр нь тат варын шинэчлэлийн хууль АНУ­д сэргэлт үүсгэчихлээ” хэмээн тэрбээр нэмж өгүүллээ.

CSI 300, Hang Seng аль аль нь олон жилийн турш тус бүр 31 болон 20 хувийн жилийн дундаж өсөлттэй явж ирсэн юм. Жилийн эцсээр ихэвчлэн арилжаа намждаг тул зарим шинжээч нар хөрөнгө оруулагчдад мөнгөө хадгалж түр хүлээхийг зөвлөдөг.

Гэтэл өөр нэг хэсэг нь саяхны борлуулалтыг зарчмын шинж чанар бүхий, ирэх жил дуустал үргэлжлэх урт хугацааны хүчин зүйлээс шалтгааллаа хэмээн тайлбарлаж сууна. “Сүүдрийн

хэрэгсэл хайсаар цөөн бус жилийг үдлээ. Шил, хөнгөн цагаантай харьцуулахад хуванцрыг дахин ашиглах нь түвэгтэй. Газрын тосны үнэ хямд нөхцөлд дахивар ашиглан үйлдвэрлэсэн хуван цар нь цоо шинэ PET буюу полиэ тилен терефталатаас хамаа гүй үнэтэй. Ургамлын гаралтай “биохуванцар” хүртэл байгаль орчин бохирдуулагчид тооцогд дог. Хуванцар уут савыг хэт нимгэн хийвэл урагдаж цоорчихно.

Компаниуд хуванцар савал­

АНУ, БНХАУ-ын хувьцааны зах зээлийн индекс

XI 2017 XII

105CSI 300

S&P 500

104

103

102

101

100

99

98

Та доорх QR кодыг уншуулан гүйлгээний утга хэсэгт и-мэйл хаяг эсвэл утасны дугаараа бүртгүүлэн Засгийн газрын мэдээ сониныг өөрийн хүссэн хэлбэрээрээ захиалаарай.

QR код ашиглахгүйгээр төлбөр хийх бол:

тоот дансанд мөнгөө тушаана уу.

2600079789

14 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (820, 821)

ЗГМ: Зочин

Суудал Зүг Цээр гаргах Хүйс Төрсөн он

ГАЛЗүүн урд зүг

рүү гарч, урдаасаа ирнэ

“Ум базар дагийний базар еэ мама бизъяа суухаа” тарнийг 21 уншаад

шүдэнз зураад унтраана.

Эр 2018, 2010, 2002, 1994, 1986, 1978, 1970, 1962, 1954, 1946, 1938, 1930, 1922, 1914

Эм 2014, 2006, 1998, 1990, 1982, 1974, 1966, 1958, 1950, 1942, 1934, 1926, 1918, 1910

ШОРООБаруун зүг рүү

гарч нар зөв тойрон, баруун

урдаас ирнэ

“Ум бадма дагийний хум мама бизъяа суухаа” тарнийг 21 уншаад

шороо, чулуу хөдөлгө.

Эр 2017, 2009, 2001, 1993, 1985, 1977, 1969, 1961, 1953, 1945, 1937, 1929, 1921, 1913

Эм 2015, 2007, 1999, 1991, 1983, 1975, 1967, 1959, 1951, 1943, 1935, 1927, 1919, 1911

ТӨМӨРБаруун урд

зүг рүү гарч, баруунаас ирнэ

“Ум раднаа дагийний хум мама бизъяа суухаа” тарнийг 21 уншаад

төмөр зүйлийг хая.

ЭрЭм

2016, 2008, 2000, 1992, 1984, 1976, 1968, 1960, 1952, 1944, 1936, 1928, 1920, 1912

ОГТОРГУЙЗүүн хойд зүг

рүү гарч нар зөв тойрон, баруун

хойд зүгээс ирнэ

“Ум дорж пагма дагийний хум мама бизъяа суухаа” тарнийг 21 уншаад

цаас хийсгэ.

Эр 2015, 2007, 1999, 1991, 1983, 1975, 1967, 1959, 1951, 1943, 1935, 1927, 1919, 1911

Эм 2017, 2009, 2001, 1993, 1985, 1977, 1969, 1961, 1953, 1945, 1937, 1929, 1921, 1913

УСЗүүн зүг рүү

гарч хойд зүгээс ирнэ

“Ум гармаа дагийний хум мама бизъяа суухаа” хэмээх тарнийг 21

удаа уншиж ус асгаад дээгүүр нь алх.

Эр 2014, 2006, 1998, 1990, 1982, 1974, 1966, 1958, 1950, 1942, 1934, 1926, 1918, 1910

Эм 2018, 2010, 2002, 1994, 1986, 1978, 1970, 1962, 1954, 1946, 1938, 1930, 1922, 1914

УУЛБаруун зүг рүү гарч, зүүн хойд

зүгээс ирнэ

“Ум будда дагийний хум мама бизъяа суухаа” тарнийг 21 уншаад чулуу,

шороо хөдөлгө.

Эр 2013, 2005, 1997, 1989, 1981, 1973, 1965, 1957, 1949, 1941, 1933, 1925, 1917, 1909

Эм 2011, 2003, 1995, 1987, 1979, 1971, 1963, 1955, 1947, 1939, 1931, 1923, 1915, 1907

МОДХойд зүг рүү

гарч, зүүн зүгээс ирнэ

“Ум базар дагийний хум мама бизъяа суухаа” тарнийг 21 уншаад мод

хугалж хая.

ЭрЭм

2012, 2004, 1996, 1988, 1980, 1972, 1964, 1956, 1948, 1940, 1932, 1924, 1916, 1908

ХИЙУрд зүг рүү

гарч, зүүн урд зүгээс ирнэ

“Ум базар пад дагийний хум мама бизъяа суухаа” тарнийг 21 уншаад

цаас хийсгэ.

Эр 2011, 2003, 1995, 1987, 1979, 1971, 1963, 1955, 1947, 1939, 1931, 1923, 1915, 1907

Эм 2013, 2005, 1997, 1989, 1981, 1973, 1965, 1957, 1949, 1941, 1933, 1925, 1917, 1909

Суудлын хувьдБар, туулай ус Морь, могой мод

Хулгана, гахай төмөрБич, тахиа шорооҮхэр, луу

гал Хонь, нохой

Дээрх жилд төрсөн хүмүүс эдгээр суудалд сууваас тухайн жилдээ сайн байна.

Суудал харш

Хулгана, гахай Уул, хий, огторгуй, шороо суудлын аль нэгэнд

Бар, туулай төмөрМогой, морь усБич, тахиа гал

Үхэр, луу, хонь, нохой модДээрх суудалд сууваас “Суудлын харш” хэмээнэ. Засал:

Жанаггагдог, Жамбалцанжод, Ширнэн, Сундуй, Цэнд, Жадамба уншуулна.

Суудал өнцөгдөхЭр жил гарвал эм жилүүд Эм жил гарвал эр жилүүд

4 өнцгийн суудал болох шороо, огторгуй, уул, хий, суудлуудад сууна.

Хулгана, бар, луу, морь, бич, нохой - эр жилҮхэр, туулай, могой, хонь, тахиа, гахай - эм жил

Гарч буй Шороон нохой жил нь эр жил тул Үхэр, туулай, могой, хонь, тахиа, гахай жилтэнүүд суудал өнцөгдсөний

засалтай. Саеи-нинбын до, Намхай-нинбын до уншуул.

Залууст амгалан, нялхас, хөгшдөд ширүүн жил байх нигууртай

Шинийн нэгний өглөө зүг мөрөө гаргах зурхай

Жил орно гэхээр заавал муу зүйл тохиолдоно гэсэн үг биш

◄1Ихэс дээдсийн эрх хүчин

дэлгэрнэ.Дөрвөн улирлын эхэн

саруудаар хур тунадас багатай, салхи ихтэйдүү байх төлөвтэй гэж буусан байна. Шим амьтдын талаас харвал залууст амгалан, нялхаст ширүүн, өтөл хөгшдөд бүр ширүүн байх нигууртай.

Нохой жилд төрсөн хүмүүсийн жил орж байгаа учраас болгоомж-лонгуй байх хэрэгтэй. Гэхдээ жил орно гэхээр заавал муу зүйл тохиолдох албагүй. Зарим жил хүмүүст илүү үр бүтээлтэй орох нь бий. Зарим тохиолдолд өвчин зовлон эргүүлсэн, барцад саад ихтэй жил гарна. Нар, сар, од гарагсын шилжилт хөдөлгөөнөөс хамааралтайгаар жил орж байгаа хүмүүст тогтворгүй байдал үүсдэг. Тогтворгүй жил заримдаа ашигтай бол заримдаа муу үр дүнтэй болдог байх нь. Ер нь монголчуудад 49-ний жил хүнд орох нигууртай байдаг. Тиймээс нохой жилтэй хүмүүс сүм хийдэд очоод сундуй, алтангэрэл, жадамба, заслын найман ном, дашзэвэг, хийморийн сан тэргүүтнийг уншуулах шаард-лага гардаг.

“Энэ жил мэнгэ голлосон” гэж монголчууд ярьдаг. Мэн-гэ голлох гэдгийн утгыг тайлбарлаж өгөхгүй юу?

Бурхны шашны үндэслэлтэй одон зурхайн салбарт есөн мэнгэ байдаг. Есөн эрхшээгч од байдаг гэсэн үг л дээ. Ирэх нохой жилд есөн улаан мэнгэтэй хүмүүсийн мэнгэ голлоно. Мэнгэ голлох үйл явцад нар, сар, од гарагсын шилжилт хөдөлгөөнөөс хамаараад хүний ар нурууг дагаж байгаа артер, венийн судасны эргэлт хурдсах, удаашрах зэргээр жигд биш болдог. Өөрөөр хэлбэл цусны эргэлт хэлбэлзлээ алддаг. Энэ нь өвчин зовлон эхлэхийн үндсэн суурь ч болж мэднэ. Мэдээж биеэр гүйж буй цусны эргэлт алдагдахаар даралт ихсэхээс авахуулаад цус багадаж, ухаан алдах зэрэг олон бэрхшээл учирч магадгүй шүү дээ. Энэ байдлыг

Б.Ганбаяр / ЗГМ©

хянаж, хэвэнд нь барихын тулд мэнгэний засал хийлгэж, жанаг гогдог, дашзэвэг, сундуй гэдэг ном уншуулах хэрэгтэй.

Мэнгэ голлохын дараа харш жил гэж бий. Дотроо их, бага харш жил гэж бий. Энэ жил луу жилтнүүдэд их харш жил, үхэр болон хонь жилтэнд бага харш жил гарах нь.

Харш жилийн засал гэж бий юу?

Их харш жил гарч буй хүмүүст дүнсэрийн засал хийгддэг. Дээрээс нь Дашзэвэг, Найман гэгээн, сундуй, Жамбалсанжид зэрэг ном уншуулбал сайн зохилтой. Бага харш жилд шишидийн засал гэж хийгддэг. Үүнээс гадна Дашзэвэг, Найман гэгээн, Сундуй, Алтангэрэл, Жадамба тэргүүтнийг уншуулах хэрэгтэй. Их харш жилд барцад саад илүү их тохиолдох магадлалтай. Бага харш жилд эрсдэл үүсэх магадлалтай ч арай бага.

Үүний дараа суудлын тал гарч ирдэг. Одон зурхайн салбарт мод, гал, төмөр, ус, огторгуй, уул, хий, шороо гэсэн найман суудал бий гэж үздэг. Нохой жилийн тухайд

огторгуй, уул, хий, шороонд сууж байвал суудал өнцөгдөнө. Суудал өнцөгдсөн үед ямарваа нэг зүйлд өртөх магадлал илүү болох талтай. Харин суудал засах засал хийлгэвэл эрсдэлээс зайлсхийж болно. Энэ дундаа огторгуйд сууж байвал өвчин зовлонгийн үүд нээгдэж байдаг. Шороонд суусан бол гарзын үүд нээгдэж байдаг. Тиймээс огторгуйд суусан хүн өвчин зовлонгийн үүдийг хаах, шороонд суусан бол гарзын үүд хаалгах засал хийлгэх шаардлагатай.

Үүний дараа орж ирэх нэг зүйл нь суудал давхцах. Хэрэв эхнэр, нөхөр хоёр нэг суудал дээр суусан байвал салгах шаардлага гардаг. Яагаад гэвэл эхнэр, нөхөр хоёр гэр бүл болсон цагаасаа хойш мах цус, бүх л юмаараа барилдлага

ойрхон болдог. Тиймээс суудал давхцаж байгаа үед нэг нь өвдвөл нөгөөдөх нь өвдөх магадлал гарч ирдэг байх нь. Суудал салгахад тухайн суудлаас шалтгаалаад ном нь янз бүр. Гэхдээ нийтийн ерөнхий ном нь жамбалсанжид, жанаг гогдог, ширнэн. Аав нь хүүтэйгээ, ээж нь охинтойгоо суудал давхацсан байвал заавал салгах шаардлагагүй юм шүү.

Үүний зэрэгцээ нашдүрсэмийн засал гэж үүсэн гардаг. На гэдэг нь өвдөх, шива гэдэг нь үхэх, дүрва гэдэг нь ад зэтгэр гэж тайлбарладаг. Энэ гурван үгийг нийлүүлэхээр нашдүрсэм болж байгаа юм. Нашдүрсэмийн засал хүнд гурван жил дараалан ирдэг. Эхний жил нь өвдөх магадлалтай. Хэрэв өвдөж байгаа жилдээ засал хийлгэхгүй бол дараа жил нь үхэх магадлал руу ордог. Тэгээд гурав дахь жил рүүгээ орохоор ад зэтгэрийн хорлолд өртдөг байх нь. Энэ жилийн хувьд могой, морь жилтнүүдийн нашдүрсэмийн сүүлийн жил. Энэ жилээ гайгүй давчихвал гахай жилээс сайхан болох нигууртай. Эдгээр хүмүүс нашдүрсэмийн засал хийлгэхээс гадна сундуй, нити, дашзэвэг, найман гэгээн,

гурван гүрэм тэргүүтнийг уншуулах хэрэгтэй болдог.

Эцэст нь гүүмэг засал гарч ирдэг. Ирэх нохой жилд бар жилтэй хүмүүс гүүмэг буюу есөн нүдний засал хийлгэх шаардлагатай. Идээ ундаанаас харшлах, насанд харшлах, ажил хөдөлмөр уруудах зэрэг есөн хар зүйлтэй учрах магадлалтай учраас есөн нүд гэж хэлсэн байдаг. Тэгэхээр ирэх жилд бар жилтнүүд гүүмэгийн засал, жадамба, улаан юм, нийтийн ганшиг, гурван гүрэмтэй хамт айлтгуулах хэрэгтэй болох нь.

-Цагаан сарын шинийн 1-ний өглөө бид зүг, мөрөө гаргадаг уламжлалтай. Хүмүүс мөр гаргахдаа юунд анхаарах ёстой вэ?

-Шинийн 1-ний өглөө мөр гаргах ёс нь бурхны шашны хамгийн гол сургааль болсон шүтэн барилдлагын ёсонд тулгуурладаг. Тиймээс бид шинийн 1-ний өглөө шүтэн барилдлагын талаас гарч, цог хийморийн зүг рүү яваад буян хишгийн зүгээс орж ирэх хэрэгтэй болдог. Энэ дотор гарч болохгүй зүг буюу хар нохойн ам гэж бий. Одон зурхайн салбарт сар, од, дэлхийн сүүдэр тэргүүтний давхцаж байгаа давхацлыг тооцоолж, түүнд нь хар нохойн ам гэж нэршил өгөөд тэр сүүдэр рүү явж болохгүй гэж тооцоолдог. Энэ жилийн хар нохойн ам баруун хойд зүг. Тиймээс хүн бүр баруун хойд зүг рүү мөрөө гаргахгүй байх хэрэгтэй. Гэхдээ энэ жил ууланд суусан хүмүүс баруун хойд зүгт мөрөө гаргана гээд заачихаж. Тэгэхээр ууланд суусан хүмүүс баруун зүг буюу эмийн зүг рүү мөрөө гаргаж, зүүн хойд буюу буян хишгийн зүгээс орж ирвэл хар нохойн амнаас зайлах боломжтой.

-Монголын 200 шахам мянган иргэн гадаадад амьдарч байна. Энэ хүмүүс харь оронд байгаа ч гэсэн зүг мөрөө гаргах ёстой байх. Тэд мөрөө гаргахдаа онцгойлон анхаарах ёстой зүйл гэж бий юу?

-Бурхны шашны үндэслэлтэй одон зурхайн салбар ирж байгаа жилд барцад саад, өвчин зовлон тохиолдож болох түвшнийг бусдаас нь ялгаж, юунд анхаарах ёстойг санал болгодог.

Бар жилтэй хүмүүс гүүмэг

буюу есөн нүдний засал хийлгэх шаардлагатай

Нохой жилд төрсөн

хүмүүсийн жил орж

байгаа учраас болгоомж-

лонгуй байх хэрэгтэй.

• Нохой жилийн тухайд огторгуй, уул, хий, шороонд сууж байвал суудал өнцөгдөнө.

• Аав нь хүүтэйгээ, ээж нь охинтойгоо суудал давхацсан байвал заавал салгах шаардлагагүй юм шүү. • Энэ жилийн хар нохойн ам баруун хойд зүг. Тиймээс хүн бүр баруун хойд зүг рүү мөрөө гаргахгүй байх хэрэгтэй.

16

XVII Жарны “Тийн унжлагат” хэмээх шороон нохой жилийн засал

Нэг. “ЖИЛ ОРОХ”Огторгуйд урган гарч байгаа жил нь тухайн хүний төрсөн жилтэй давхцахыг “Жил орох”

гэнэ.- Эрэгтэй хүн жилээ угтдаг тул жил орохоос өмнө урдаас гүрэм сайн хийлгэ.- Эмэгтэй хүн жилээ дагадаг тул жилийн хойно гүрэм сайн хийлгэ. - Жил орогсод үхэгсэдийн үйл хийгээд хурим тэргүүтнийг цээрлэ. - Бусад хүмүүс зохих засал гүрэм сайтар хийлгэх хэрэгтэй.

Хоёр. ДҮНСЭР БУÞУ “ИХ ХАРШ” ЖИЛ.Өөрийн төрсөн жилээс тоолоод 7 дахь жил нь “Их харш” жил болно. - Хулгана, морь хоорондоо харш- Үхэр, хонь хоорондоо харш- Бич, бар хоорондоо харш- Туулай, тахиа хоорондоо харш- ЛУУ, НОХОЙ хоорондоо харш - Могой, гахай хоорондоо харш Энэ жил огторгуйд урган гарч буй жил нь “Шороон нохой” жил тул ЛУУ жилтэнүүдийн

хувьд “ИХ ХАРШ” жил болно. Иймээс харш жилийн засал хийлгэх нь чухал юм. Харш жил нь 7, 19, 31, 43, 55, 67, 79, 91 насанд тохионо.

Төрсөн он Төрсөн жил Билгийн нас Анхаарах зүйлс Заслын ном

2012 Усан луу 7

Аливаа санасан ажилд саад гарах

нигууртай

Сундуй, Жанаггагдог, Жанцанзэмойбумчин,

Гомбо тахиул. Сахиусны ганс уншуул.

2000 Төмөр луу 191988 Шороон луу 311976 Гал луу 431964 Модон луу 551952 Усан луу 671940 Төмөр луу 79

1927 Шороон луу 91

ГУРАВ. ШИШИД БУÞУ БАГА ХАРШ ЖИЛ.Шишид буюу бага харш нь огторгуйн жилээс дээш ба доош 4 дэх жилийг хэлнэ.

НОХОЙ жил нь ҮХЭР, ХОНЬ жилтэнүүдийн бага харш жил болно

Төрсөн он Төрсөнж ил Билгийн нас Анхаарах зүйлс Заслын ном

2015 Модон хонь 4

Үхэр жилтэн сэтгэл санаа тавгүйтэх,

бэртэж гэмтэхээс болгоомжил. Сундуй, Манал,

Жанаггагдог, Жанцанзэмойбумчин,

Цагаан шүхэрт, Цагаан дарь эх, Ногоон дарь

эх, Сахиусны ганс уншуул.

2009 Шороон үхэр 102003 Усан хонь 161997 Гал үхэр 221991 Төмөр хонь 281985 Модон үхэр 341979 Гал үхэр 401973 Усан үхэр 461967 Гал хонь 52

Хонь жилтэн эрүүл мэндээ

онцгойлон анхаарах нь

чухал.

1961 Төмөр үхэр 581955 Модон хонь 641949 Шороон үхэр 701943 Усан хонь 761937 Гал үхэр 821931 Төмөр хонь 881925 Модон үхэр 94

ДӨРӨВ. ИВЭЭЛ ЖИЛ. Ивээл жил нь 12 жил гурав гурваараа буюу төрсөн жилээс тоолоод 5,9 дэх жил дээр таарч

байгаа жилүүдийг ивээл жил гэнэ. - Хулгана, луу, бич ивээл жилүүд- Үхэр, могой, тахиа ивээл жилүүд- НОХОЙ, БАР, МОРЬ ивээл жилүүд- Туулай, хонь, гахай ивээл жилүүд болно. Энэ жилийн тухайд огторгуйд урган гарч байгаа жил нь “Шороон нохой” жил тул БАР,

МОРЬ жилтнүүдэд ивээл жил гарна. Ивээл жил гарахад хийморь доройтох нас таарах тул засал хийлгэх учиртай. Хийморь доройтох нас нь 5, 9, 13, 17, 21, 25, 29, 33, 37, 41, 45 бөгөөд Хийморийн сан, Цагаан шүхэрт, Сахиусны ганс уншуулж, хийморийн дарцаг хийсгэ.

Тав. ЛОГАР БУÞУ ЦАГААН ЖИЛЛогар буюу цагаан жил нь өвөр хоорондоо үл тохирох хоёр жилийг ийн нэрлэнэ. - Үхэр, бар хоёр тэмцэлдэнэ.- НОХОЙ, ГАХАЙ хэрэлдэнэ.- Морины туурайг тахиа тоншино.- Луу, могой хоёр ороолдоно.- Хонины толгойг бич хуулна.- Хулганыг туулай хөөх мэт хоорондоо үл тохирох хэмээн үздэг. Энэ Нохой жилд Гахай жилтнүүдэд

логар буюу цагаан жилийн засалтай.

Төрсөн он Төрсөн жил Билгийн нас Анхаарах зүйлс Заслын ном

2007 Гал гахай 12

Сэтгэл санаа тавгүйтэх,

үрэвсэлт өвчин тусах гэм буй тул

анхаар.

Маналын чого, Додижажаа,

Жадамба уншуулж сахиус

тахиул.

1995 Модон гахай 24

1983 Усан гахай 36

1971 Төмөр гахай 48

1959 Шороон гахай 60

1947 Гал гахай 72

1935 Модон гахай 84

1923 Усан гахай 96

ЗУРГАА. МЭНГЭ ГОЛЛОХ.

Төрсөн он Төрсөн жил Билгийн нас Анхаарах зүйлс Засал нь

2018 Шороон нохой 1

Есөн улаан мэнгэ голлоход

хэл амнаас сэрэмжлэн, улай, хиншүү гаргахыг

цээрлэ.

Жанаггагдог, Нанжид, Доржнамжим уншуулж

мэнгэний тарниа насныхаа тоогоор

уншин, улаан даавуунд үлээж нурууныхаа

голоор насны тоогоор арчин дөрвөн хэсэг хувааж 4 муу зүгтээ

хаяна. /Лам хуврагаар энэхүү

заслыг хийлгэнэ/

2009 Шороон үхэр 10

2000 Төмөр луу 19

1991 Төмөр хонь 28

1982 Усан нохой 37

1973 Усан үхэр 46

1964 Модон луу 55

1955 Модон хонь 64

1946 Төмөр хонь 73

1937 Гал үхэр 821928 Шар луу 91

Хийморь “Хий”

Уруугаа

Хийморь “Гал” Босоо

Хийморь “Шороо”

Хэвтээ

Хийморь “Мод” Босоо

Бар Морь Нохой

Хийморь “Төмөр” Уруугаа

Хийморь “Уул” Хэвтээ

Хийморь “Ус” Босоо

Хийморь “Огторгуй”

Уруугаа

Хийморь “Хий” Босоо

Хийморь “Гал” Хэвтээ

Хийморь “Шороо”

Босоо

Хийморь “Мод” Уруугаа

Туулай Гахай Хонь

Хийморь “Төмөр” Уруугаа

Хийморь “Уул” Босоо

Хийморь “Ус” Босоо

Хийморь “Огторгуй”

Уруугаа

ДОЛОО. ХИЙМОРИЙН ДАРЦАГ ХИЙСГЭХ ТУХАЙ“Ивээл гурван” жилтнийг тухайн жилд суусан суудлаар нь хийморь ямар байхыг мэдэж

болно. Хийморийг босоо, хэвтээ, уруугаа, гэдэргээ хэмээн нэрлэдэг. Тухайлбал, БАР, МОРЬ, НОХОЙ гурван жилтэн ГАЛ суудалд суувал хийморь нь босоо, харин ШОРООНД суувал хийморь нь хэвтээ байна гэхчилэн мэдэж болно. Бусад жилтнүүд доорх хүснэгтээс үзнэ үү.

Хийморь босоо бол Дүгэр уншуулж, даллага авах сайн Хийморь уруугаа бол Цэнд, Цэгмэдийн чого айлтгаХийморь хэвтээ бол Бурхан сахиусаа тахиж, хийморийн дарцаг хийсгэХийморь гэдэргээ бол Усан балин, Сан тавиулж дөрвөн зүгт цагаан лавай үлээ.

Хийморь “Хий” Босоо

Хийморь “Гал” Босоо

Хийморь “Шороо”

Хэвтээ

Хийморь “Мод” Босоо

ТахиаҮхэр

Могой

Хийморь “Төмөр” Уруугаа

Хийморь “Уул” Хэвтээ

Хийморь “Ус”

Хэвтээ

Хийморь “Огторгуй”

Босоо

Хийморь “Хий” Босоо

Хийморь “Гал”

Уруугаа

Хийморь “Шороо”

Хэвтээ

Хийморь “Мод”

Гэдэргээ

ХулганаЛууБич

Хийморь “Төмөр”

Босоо

Хийморь “Уул” Босоо

Хийморь “Ус”

Хэвтээ

Хийморь “Огторгуй”

Уруугаа

Нас Төрсөн он Төрсөн жил махбодь тайлбар Заслын ном

13 2006 Гал нохой хүү Бие махбод хямрах жил

Нанжид, Лхамын ганшиг

25 1994 Модон нохой Нөхөр

Жаргал зовлон

ээлжлэх жил

Доржнамжомын жавтүй, Цэнд-Аюуш

37 1982 Усан нохой Дайсан Өвдөх

хийгээд гарз болох жил

Улаан Юм, Цэнд, Лусын балин

49 1970 Төмөр нохой Эх Хийморь доройтох

жил

Нит, Жанцанзэмойбумчин,

Пунцаг гүсүм

61 1958 Шороон нохой

Өөрийн жил бодитой

Шулмын хөнөөл

болох жил

Ширнэн 1000 удаа айлтга

73 1946 Гал нохой Хүү Бие махбод хямрах жил

Нанжид, Лхамын ганшиг

85 1934 Модон нохой Нөхөр

Жаргал зовлон

ээлжлэх жил

Доржнамжомын жавтүй, Цэнд-Аюуш

97 1922 Усан нохой Дайсан Өвдөх

хийгээд гарз болох жил

Улаан Юм, Цэнд, Лусын балин

2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (820, 821)

Зурхай

15ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН

Хүний төрсөн жилийн мэнгэ есөн жил тутамд дахин давтагддаг. Энэхүү давтал буюу төрсөн жилийн мэнгэ огторгуйд дахин ургахыг мэнгэ голлох гэнэ. Хүний мэнгэ билгийн насаар 1, 10, 19, 28, 37, 46, 55, 64, 73, 91 насанд есөн жилийн давталтаар

голлож ирдэг. Хүний бие эхээс төрмөгц байгалийн цоо шинэ нөлөөлөлд орж дасдаг. Харин есөн жилийн дараа тэр орчин дахин давтагдахад хүний хувь заяа, ааш авир, зан төрх, бие бялдарт зохих нөлөө үзүүлдэг учир муу нөлөөлөл болон гай

барцадыг зайлуулах учиртай. Үүнийг номын ёсонд мэнгэний засал гэнэ. Энэ жил есөн улаан мэнгэ эрхшээсэн “ШОРООН НОХОЙ” жил тул есөн улаан мэнгэтэй хүмүүсийн мэнгэ голлоно. Иймээс мэнгэний засал хийлгэх ёстой.

16 ЗАСГИЙН ГАЗРЫН МЭДЭЭ СОНИН 2018.01.29, ДАВАА ~ №022, 023 (820, 821)

“ГАЛ” СУУДАЛД СУУСАН ХҮМҮҮС

Төрсөн онЭр 2018, 2010, 2002, 1994, 1986, 1978, 1970,

1962, 1954, 1946, 1938, 1930, 1922, 1914

Эм 2014, 2006, 1998, 1990, 1982, 1974, 1966, 1958, 1950, 1942, 1934, 1926, 1918, 1910

Эрүүл мэндийн хувьд Толгой, нүд, чих, хамрын өвчнөөс сэргийл.

Анхааран цээрлэх зүйлс Улаан өнгийн эд, хувцас хунар бүү ав.

Болгоомжлох үе Өвс шарлах үе болно.

Суудлын засал Дашзэгвэ, Доржнамжим, Гомбо, Галын сан, Сундуй уншуул

“ШОРООН” СУУДАЛД СУУСАН ХҮМҮҮС

Òөрсөн онЭр 2017, 2009, 2001, 1993, 1985, 1977, 1969,

1961, 1953, 1945, 1937, 1929, 1921, 1913

Эм 2015, 2007, 1999, 1991, 1983, 1975, 1967, 1959, 1951, 1943, 1935, 1927, 1919, 1911

Эрүүл мэндийн хувьд Шарын өвчнөөс болгоомжил, халдварт өвчнөөс сэргийл.

Анхааран цээрлэх зүйлс Үнэт эдлэл болон шар өнгийн сав суулга бүү ав. Газар ухах, мод тасдах, чулуу ховхлохыг цээрлэ.

Болгоомжлох үе Жалганы ам харлах үе буюу хаврын 3 сар.

Суудлын засал Чойжил тахиул, Сундуй, Саеи-нинбын доо, 13 сан, Алтангэрэл уншуул.

“ТӨМӨР” СУУДАЛД СУУСАН ХҮМҮҮС

Төрсөн он Эр Эм

2016, 2008, 2000, 1992, 1984, 1976, 1968, 1960, 1952, 1944, 1936, 1928, 1920, 1912

Эрүүл мэндийн хувьд Уушиг, зүрх, бүдүүн, гэдэсний өвчнөөс сэргийл.

Анхааран цээрлэх зүйлс Төмөр эдлэл, хутга мэсний зүйл бүү ав. Ариун бусын идээ, ундааг тэвч.

Болгоомжлох үе Гол ус зайрмагтаж хөлдөх үе болно.

Суудлын засал Гомбо тахиул, Дашзэвэг, Найман гэгээн, Сундуй уншуул.

“УС” СУУДАЛД СУУСАН ХҮМҮҮС

Төрсөн онЭр 2014, 2006, 1998, 1990, 1982, 1974, 1966,

1958, 1950, 1942, 1934, 1926, 1918, 1910

Эм 2018, 2010, 2002, 1994, 1986, 1978, 1970, 1962, 1954, 1946, 1938, 1930, 1922, 1914

Эрүүл мэндийн хувьд Бөөр, сав, гэдэс, уруул ам, үе мөчний өвчнөөс сэргийл.

Анхааран цээрлэх зүйлс Хар, шар өнгийн эд зүйлс бүү ав. Гахай, загасны мах идэхийг тэвч.

Болгоомжлох үе Хур бороо орох үед анхаар.

Суудлын засал Шавдагдором, Лүмбэнгарав, 13 сан уншуул. Лхам сахиус тахиул.

“ОГТОРГУЙ” СУУДАЛД СУУСАН ХҮМҮҮС

Төрсөн он

Эр 2015, 2007, 1999, 1991, 1983, 1975, 1967, 1959, 1951, 1943, 1935, 1927, 1919, 1911

Эм 2017, 2009, 2001, 1993, 1985, 1977, 1969, 1961, 1953, 1945, 1937, 1929, 1921, 1913

Эрүүл мэндийн хувьд Нойр багасах, толгой, гар, хөлний өвчнөөс сэргийл.

Анхааран цээрлэх зүйлс Амьтны амь бүү тасал. Нохой ба шар өнгийн эд авахыг цээрлэ. Уул хаданд авирахаас болгоомжил.

Болгоомжлох үе Газар хөлдөх үе болно.

Суудлын засал Намхайнинбу-доо, Алтангэрэл, Шалши, 13 сан, Сундуй уншуул.

“УУЛ” СУУДАЛД СУУСАН ХҮМҮҮС

Төрсөн он

Эр 2013, 2005, 1997, 1989, 1981, 1973, 1965, 1957, 1949, 1941, 1933, 1925, 1917, 1909

Эм 2011, 2003, 1995, 1987, 1979, 1971, 1963, 1955, 1947, 1939, 1931, 1923, 1915, 1907

Эрүүл мэндийн хувьд Ам цангах, үрэвсэлт өвчин, үс унах, шар ус гүйх зэрэг өвчнөөс сэргийл.

Анхааран цээрлэх зүйлс Ан ав хийх, нойтон мод тасдахыг цээрлэ. Бохир идээ, ундааг тэвч. Хар өнгөтэй малгай бүү өмс.

Болгоомжлох үе Өвс хатаж, газар хөлдөх үед анхаар.

Суудлын засал Намсрай тахиул, Цагаан өвгөний сан, Дүгэр, Сундуй уншуул.

“МОД” СУУДАЛД СУУСАН ХҮМҮҮС

Төрсөн он ЭрЭм

2012, 2004, 1996, 1988, 1980, 1972, 1964, 1956, 1948, 1940, 1932, 1924, 1916, 1908

Эрүүл мэндийн хувьд Элэг, цөс, гэдэс, яр гарах, хөл өвдөхөөс сэргийл.

Анхааран цээрлэх зүйлсХөх өнгийн эд зүйл ба ирвэсний арьс бүү ав. Хэл амнаас болгоомжил. Нойтон мод огтлохыг цээрлэ. Хутга мэсний

зүйлэээр бүү оролд.Болгоомжлох үе Мод гөлөглөх үе болно.

Суудлын засал Ариун сан уншуул, Усан балин өргө. Очирваань, Гомбо сахиус тахиул.

“ХИЙ” СУУДАЛД СУУСАН ХҮМҮҮС

Төрсөн онЭр 2011, 2003, 1995, 1987, 1979, 1971, 1963,

1955, 1947, 1939, 1931, 1923, 1915, 1907

Эм 2013, 2005, 1997, 1989, 1981, 1973, 1965, 1957, 1949, 1941, 1933, 1925, 1917, 1909

Эрүүл мэндийн хувьд Хий өвчин, чих дүлийрэх, зүрхний хий хөдлөх, мэдрэлийн өвчнөөс сэргийл.

Анхааран цээрлэх зүйлс Муу хүмүүнтэй бүү нөхөрлө. Хэрүүл маргааныг тэвч. Шар өнгийн эд зүйл бүү ав.

Болгоомжлох үе Хавар, намрын цагаар анхаарууштай.

Суудлын засал Гонгор, Лхам тахиул. 3 гүрэм, Сундуй уншуул.

Монголчууд эртнээс зурхайн ухаанаар тухайн жилийнхээ суудлын байр байдлыг гарган суудал өнцөгдөх, муу суудал тохиох, суудал давхцах бол тохирох заслыг хийлгэж, явдал мөрөө тэгшилдэг уламжлалтай.

Найман суудал буюу хөлөл нь ГАЛ, ШОРОО, ТӨМӨР, ОГТОРГУЙ, УС, УУЛ, МОД, ХИЙ эдгээр найм байх бөгөөд тус тус дөрвөн зүг, найман зовхист харгалзана.

Тухайн хүн тэр жилдээ ямар суудалд суухыг олохдоо эрэгтэй хүнийг ГАЛ суудлаас эхлэн найман суудлыг билгийн насны тоогоор нар зөв тойруулан тоолж, аль суудал дээр сууж буйг олно.

Харин эмэгтэй хүнийг УС суудлаас эхлэн билгийн насны тоогоор нар буруу тойруулан тоолж ямар суудалд суухыг мэдэх боломжтой. Тухайн жилийн суудлыг тодорхойлоод гарч буй шинэ жилдээ цог хийморьтой

байхыг билэгдэн Цагаан сарын шинийн нэгний өглөө сууж буй суудлынхаа Цог хийморийн зүг рүү мөрөө гаргаж Чухаг дээд гурван эрдэнэдээ ажил үйлс, ахуй амьдрал, амь нас эрүүл мэндээ даатган залбирч, аврал одуулаад суудал тус бүрийн тохирох тарнийг урин уншиж, нар зөв тойрон буян хишиг арвидан дэлгэрэхийн ерөөл өргөн буяны зүгээсээ ирдэг байна.

Мөр гаргах үед тухайн жилд огторгуйн хар нохойн ам аль

зүгт байгааг харгалзан цог хийморийн зүг нь хар нохойн амтай давхацвал тухайн суудалд суусан хүмүүс эмийн болон буян хишгийн зүг рүү мөрөө гаргадаг ёстой.

ДӨРВӨН САЙН ЗҮГ НЬ:ЭМ-ийн зүгээс эм залах, эм

уух, рашаан засал хийх, идээ ундаа авахад эрхэм сайн.

АМЬ-зүгээс бэр буулгах, аян замд гарах, лам багш залах, сүлд дуудахад сайн. Харин Балин

цацал өргөх, ан авд мордохыг цээрлэ.

ЦОГ ХИЙМОРЬ-зүгт сан тавих, замд гарах, хийморийн дарцаг хийсгэх, бэр авах үйлнээ эерэг сайн.

БУЯН ХИШИГ-зүгт эд мал авах, тариа тарих, хишиг даллага авхуулахад нэн сайн.

ДӨРВӨН МУУ ЗҮГ НЬ: ХОРЛОЛ-зүгт өвчин эмчид

үзүүлэх, бэр авах, эд мал авахыг тэвчих

ШУЛМАС-зүгт морь урал-дуулах, төмөр эдлэл авахыг цээрлэх.

БИЕ ТАСРАХ-зүгт амьжир-гааны бүх үйлийг цээрлэнэ.

ТАВАН АД-зүгт эмчид үзүү-лэх, эм залах, хол аянд явахыг цээрлэх.

Дөрвөн муу зүгт цээртэй үйлийг хийх шаардлага тохио вол “Ум агаани нигааны ажийлаа мандалий маей суухаа” тар-нийг уншин ном уншуулж, засал хийлгэн цээр арилгах учиртай.

Суудлын засал

Найман суудлын үр

◄14Бид замбуулин тивийн аль ч

өнцөг буланд байлаа гэсэн нар, сар, од гарагсын эрхшээлийн шилжилт хөдөлгөөнийг дагаж амьдардаг. Тиймээс зүг мөрөө гаргадаг байх нь зөв юм. Харин гаргахдаа амьдарч байгаа газрынхаа байршлаар хөдлөх нь зөв байх. Өөрөөр хэлбэл, тухайн амьдарч байгаа байрныхаа ойр орчмоос л аль зүг рүү хөдлөхөө тодорхойлох нь зүйтэй. Монголд зүүн хойшоо гэж байгаа зүг Америкт өөр болчихно шүү дээ. Засал номын тухайд танил тал, хамаатан садангаараа дамжуулаад бурхан шашинтны төв Гандантэгчинлэн хийдэд уншуулахад болно.

-Зурхайн ухааны ач хол богд-лын талаар манай ун шигчдад сонирхуулна уу?

-Бурхны шашинд урлахуй, анагаах, дотоод ухаан, учир шалтгааны ухаан болон хэл шинжлэлийн ухаан гэсэн таван их ухаан бий. Түүнийг дагасан зурхай, илт өгүүлэхийн, яруу найргийн буюу зохист аялгуу, дэвтэр найруулгын ухаан болон дуу бүжгийн гэсэн өөр таван ухаан байдаг. Эдгээр 10 ухаанд бурхны шашин үүсэж хөгжсөн юм.

Бурхны шашны айлдлын хамгийн гол цоморлиг нь дотоод ухаан, учир шалтгааны ухаан юм. Энэ хоёр ухаанд бурхны шашны гүн ухааны салбарыг

үзүүлсэн байдаг. Бурхны шашны айлдлын гол нь өөрт чинь тохиолдож байгаа барцад саад тэргүүтэн өөрөөс чинь л гарсан байдаг. Жишээлбэл, хоёр хүн хоорондоо муудалцаж байгаа үйлдэл дээр уур бухимдлаа аль нэг нь зогсоож чадахгүйгээс эцэстээ хүнд зүйл рүү орж, нүгэл хилэнцийн байдлыг үүсгэдэг. Үүнийг хянах хүн нь та өөрөө. Энэ ч утгаар та сайн зүйл хийвэл үр дагавар чинь сайн боловсроно гэж бурхны шашинд өгүүлдэг. Бурхны шашны сургаалийн дагуу бусдад хорлолгүй, хөнөөлгүй явж чадвал танд аз жаргал ирсээр байх болно. Өөрөөсөө гадна өрөөл нэгэнд хорлолтой зүйл хийгээд байвал

та өөрөө л хохирно шүү дээ. Өөр хүн чам руу уурлаж байгаа үйлийг та тэвчиж өнгөрөөх хэрэгтэй.

Хэрэв ингэж чадвал амар амгалан, аз жаргал оршин тогтноно.

Энэ ерөнхий зарчмыг гүн ухаан, учир шалтгааны ухаанаар заан сургасан байдаг.

Гэхдээ таны сэтгэлд буух гэгээрлийн замд суралцана гэдэг амаргүй. Өнөөдөр би тайван байхыг хичээх ч өдөр тутмын ажил, амьдралдаа сөрөг зүйлстэй тулгарч, уур бухимдлыг гаргаж байдаг. Ийм үйлдэл угаасаа үйлийн үр, учир шалтгаанаар танд ирнэ. Гэхдээ нар сар, од гарагсын шилжилт хөдөлгөөнөөс хамааралтайгаар энэхүү зүйл нөхцөл шалтгаантай тулгуурлан хэзээ учирч бо лохыг барагцаалан үзүүлдэг. Тухайлбал, хий гэж өвчин хамгийн өндөр түвшинд хүрдэг үеийг тооцоолж, та үүнээс болгоомжлоорой гэж

урьдчилан сануулбал хүн анхаардаг шиг бид шалтгаан нөхцөлөө мэдэж чадвал түүнээс болгоомжлох арга замыг хайж эхэлдэг. Энэ жил танд ийм зүйл тохиолдож магадгүй, ийм эрсдэлээс болгоомжлоорой гэж зурхайн ухаанд сануулдаг нь ийм учиртай. Тиймээс та бүхэн зурхайн ухаан, гүн ухаан тэргүүтний нарийн учир шалтгааныг анхаарч нэг судалж үзээрэй.

-Ярилцсанд баярлалаа. -Танай сонины хамт олон

болоод нийт монгол түмэндээ ирж буй тийн унжлагат хэ мээх шороон нохой жилдээ аз жар-галтай, эрүүл энх, сайн сайхан байхын ерөөл дэвшүүлье.

Залууст амгалан, нялхас, хөгшдөд ширүүн жил байх нигууртай

Эхнэр, нөхөр хоёр нэг суудал дээр суусан байвал заавал салгах шаардлагатай

Зурхай