ГЛАСИЛОЗАЕДНИЦА НА ЕДИНИЦИТЕ

НА ЛОКАЛНАTA САМОУПРАВА

НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

Март / Mars

2016

G A Z E T ЁBASHKЁSIA E NJЁSIVE TЁ

VETЁQEVERISJES LOKALE TЁ

REPUBLIKЁS SË MAQEDONISЁ

Г Л А С И Л О G A Z E T E..

НАЈДОБРО РАНГИРАНИОТ ПРОЕКТ ЗА ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНОСТ

ДОБИ СВОЈА РЕАЛИЗАЦИЈА

PROJEKTI I RANGUAR MË I MIRË PËR EFIKASITET ENERGJETIK FITOI

REALIZIMIN E TIJ

ЕВАЛУАТОРИТЕ ВО ПОСЕТА НА НОВОПРИЈАВЕНИТЕ ОПШТИНИ ЗА

БФЦ СЕРТИФИКАТ

ЕVALUATORËT NË VIZITË TË KOMUNAVE TË SAPO PARAQITURA PËR

CERTIFIKATËN BFC

2

тел. +389 (0) 2 30 99 033 / факс: +389 (0) 2 30 61 994ул. Копенхагенска бр. 5, п. фах 32, 1000 Скопје, Република Македонија

contact@zels.org.mk, www.zels.org.mkИзвршен директор на ЗЕЛС - Душица Перишиќ

Заменик извршен директор на ЗЕЛС - Ардита Дема - МехметиУреднички колегиум - Весна Арсовска - Динковска, Виктор Арнаудоски

Дизајн, подготовка за печатeње и печатење - Европа 92Лекторира - Момент мал; Превод - Арта Абази, Висар Полику и Валентина Трајко

ЗАЕДНИЦА НА ЕДИНИЦИТЕ НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВАНА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

BASHKЁSIA E NJЁSIVE TЁ VETЁQEVERISJES LOKALE TЁ REPUBLIKЁS SЁ MAQEDONISЁtel. +389 (0)2 30 99 033 / fax: +389 (0)2 30 61 994rruga. Кopenhagenska nr. 5, F.P. 32, 1000 Shkup, Republika e Maqedonisёcontact@zels.org.mk, www.zels.org.mkDrejtor ekzekutiv i BNJVL-sё - Dushica PerishiqZёvendёs drejtor ekzekutiv - Ardita Dema - MehmetiBordi redaktues - Vesna Arsovska - Dinkovska, Viktor ArnaudoskiDizajnim, përgatitje për shtyp dhe shtypje - Evropa 92 Lektoron – Moment mall; Përkthim – Arta Abazi, Visar Poliku dhe Valentina Trajko

Të nderuar,Pas implementimit të suksesshëm të projektit

,,E-leje për ndërtim” në Republikën e Serbisë, BNJVL, përvojat e saj filloi t’i bartë edhe në Republikën e Shqipërisë. Bëhet fjalë për një marrëveshje të re që BNJVL e lidhi me Fondin e hapur rajonal – ORF, në kuadër të projektit ,,Zgjërim i sistemit ,,E-leje për ndërtim” në Evropën Juglindore”. U parashikua që BNJVL të sigurojë përkrahje për ndërtim të kapaciteteve të fqiut perëndimor për vendosjen e sistemit elektronik dhe sistemit për trajnime të shfrytëzuesve, gjithashtu

të hartojë analizë të legjislatives në Kosovë, Bosnjë dhe Hercegovinë, Mal të Zi dhe Shqipëri lidhur me mënyrën e tanishme të dhënies së lejes për ndërtim, me përcaktimin e mundësive për implementim të procedurës elektronike në të katër vendet. Mjaft e rëndësishme është që aktivitetet në fjalë paraqesin një pjesë të qëllimit të tretë strategjik nga Plani i ri strategjik për 2016-2020: Sigurimi i qëndrueshmërisë dhe profesionalizmit të Zyrës ekzekutive të Bashkësisë. Përvojat në sigurimin, implementimin dhe zbatimin e shërbimeve elektronike për anëtaret e saj-komunat, BNJVL i sqaroi në Konferencën e 17-të për teknologji informatike komunikatave në Sofje, në ftesë të Shoqatës nacionale të komunave në Republikën e Bullgarisë (SHNKRB). Aktivitetet në fjalë të BNJVL-së u parashtruan edhe para kryetarëve të Bordit drejtues të këtij asociacioni të Bullgarisë të pushteteve lokale, si pjesë e mundësive për thellësim të bashkëpunimit midis dy asociacioneve dhe shkëmbimin e përvojave të mira.

Në fillim të këtij muaji komuna e Bogdancit u bë komuna e katërt në vend që fitoi certifikatën rajonale për qarkim të volitshëm afarist (Business Friendly Certification in South East Europe (BFC SEE). Urime për këtë komunë të vogël e cila ka më pak se 9.000 banorë, ndërsa e para u paraqit në konkursin e shpallur të BNJVL-së dhe bëri përpjekje të fitojë këtë certifikatë rajonale.

Edhe një lajm i mirë në muajin mars. Komuna e Kisella Vodës, zyrtarisht promovoi realizimin e projektit ,,Biomasë në vend të naftës për ngrohje në çerdhen ,,8 marsi” Përzhino”. Bëhet fjalë për projekt të ranguar më të mirë (nga gjithsej 29 aplikimet), në konkursin e shpallur të BNJVL-së për aplikim të komunave, në kuadër të projektit rajonal ,,Efikasiteti energjetik në asociacionet e komunave” (Energy efficiency in municipal associations - ЕеМА).

Konform nevojave të njësive të vetëqeverisjes lokale, BNJVL parashtroi iniciativë për ndryshim dhe plotësim të Ligjit për energjetikë lidhur me ndërtimin e një sistemi të ri për distribuim të gazit natyror në territorin e Republikës së Maqedonisë, ku në proces të ndërtimit të sistemeve për distribuim të gazit në territorin e saj kërkohet kompetenca për dhënien e marrëveshjes për vendosjen e PPP, në vend që si deri më tani të ketë vetëm Qeveria e RM, të ketë këshilli i komunës.

Anëtarët e organit drejtues të Rrjetit të të punësuarve financiarë, në BNJVL patën takim me Ministrinë për financa, me këshilltarët shtetëror nga lëmia e punës së trezorit dhe punës së buxhetit, me qëllim të zgjidhjes së sfidave lidhur me komunikimin joadekuat të të punësuarve financiarë nga komunat me sektorin në fjalë dhe nevojën nga hapja e diskutimit për kërkesë për ndryshim të Udhëzuesit për mënyrën e punës së trezorit, në pjesën që i referohet pushteteve lokale.

Informacione më detajuese mbi këto tema, por edhe shumë të tjera - në numrin e marsit të Gazetës së BNJVL-së.

Me respekt,

Dushica PerishiqDrejtor ekzekutiv i BNJVL-së

Почитувани,По успешното имплементирање на проектот „Е- одо-

брение за градење“ во Република Србија, ЗЕЛС своите искуства започна да ги пренесува и во Република Ал-банија. Станува збор за нов договор што ЗЕЛС го склу-чи со Отворениот регионален фонд - ОРФ, во рамките на проектот „Проширување на системот Е-одобрение за градење во Југоисточна Европа“. Предвидено е ЗЕЛС да обезбеди поддршка на градењето на капацитетите на западниот сосед за воспоставување на електронски-от систем, како и систем на обуки за корисниците, исто-времено да изработи анализа на законодавството во Косово, Босна и Херцеговина, Црна Гора и Албанија во однос на сегашниот начин на издавање на градежна дозвола, со утврдување на можностите за имплементирање на електронска постапка во сите четири земји. Особено е важно што овие активности претставуваат дел од третата стратегиска определба од новиот Стратегиски план за периодот од 2016-2020 година: Обезбедување на одржливост и професионалност на Извршната канцеларија на Заедницата. Искуствата во обезбеду-вањето, имплементирањето и одржувањето на електронските услуги за своите членки –општините, ЗЕЛС ги пренесе и на 17-та Конферен-ција за информатичко- комуникациски технологии во Софија, на по-кана од Националното здружение на општини на Република Бугарија (НЗОРБ). Овие активности на ЗЕЛС беа изнесени и пред градоначал-ниците од Управниот одбор на оваа бугарска асоцијација на локал-ни власти, како дел од можностите за продлабочување на соработ-ката меѓу двете асоцијации и размена на добри искуства.

На почетокот на овој месец општина Богданци стана четвртата општина во нашата земја што се стекна со регионалниот сертифи-кат за поволно деловно опкружување (Business Friendly Certification in South East Europe (BFC SEE). Честитки за оваа мала општина, која има помалку од 9.000 жители, а прва се пријави на објавениот ог-лас на ЗЕЛС и вложи напори да се стекне со овој регионален сер-тификат.

Уште една убава вест во месец март. Општина Кисела Вода офи-цијално ја промовираше реализацијата на проектот „Биомаса намес-то нафта за греење во градинката „8-ми март“- Пржино“. Станува збор за најдобро рангираниот проект (од вкупно 29 апликации), на објаве-ниот конкурс на ЗЕЛС, за аплицирање на општините, во рамките на ре-гионалниот проект „Енергетска ефикасност во асоцијациите на опш-тините“ (Energy efficiency in municipal associations - ЕеМА).

Во согласност со потребите на единиците на локална самоуправа, ЗЕЛС достави иницијатива за изменување и дополнување на Законот за енергетика во однос на изградбата на нови системи за дистрибу-ција на природен гас на територија на Република Македонија, каде се бара надлежноста за доделување на договор за воспоставување на ЈПП, да ја има советот на општината.

Членови на управниот орган на Мрежата на финансиски работ-ници, при ЗЕЛС имаа средба во Министерството за финансии, со др-жавните советници од областа на трезорското и буџетското работење со цел разрешување на предизвиците поврзани со несоодветната ко-муникација на финансиските работници од општините со овој сектор и потребата од отворање на дискусија за барањето за менување на Упатството за начинот на трезорско работење, во делот што се одне-сува на локалните власти.

Подетални информации за овие, но и за други теми во мартовски-от број на Гласилото на ЗЕЛС.

Со почит, Душица Перишиќ

Извршен директор на ЗЕЛС

Богданци е четвртата општина во нашата земја која се стекна со регионалниот сертификат за поволно деловно опкружување (Business Friendly Certification in South East Europe (BFC SEE). Верификационата комисија даде зелено светло за општината, утврдувајќи дека локалната власт ги обезбедила потребните бодови по сите 12 критериуми за стек-нување со сертификатот. Многу е значајно што и мала општи-на, како што е Богданци, која има помалку од 9.000 жители, вложи огромни напори и се стекна со овој регионален серти-фикат, кој претставува потврда и сигурност за инвеститори-те и стопанствениците дека ќе добијат ефикасна и ефективна услуга од општинската администрација за разработување на нивните потреби за вложување или за развивање на бизни-сот. Со тоа општина Богданци покажа силна волја за поддрш-ка на локалната економија, односно градење на пријателски и партнерски однос со стопанствениците, во насока на обезбе-дување на поквалитетни услови за живот на своите граѓани.

Овој резултат воопшто и не зачудува, имајќи го предвид фактот дека општина Богданци, веднаш по објавувањето на огласот од страна на ЗЕЛС за пријавување на нови општи-ни за стекнување со БФЦ сертификатот, прва поднесе прија-ва. Со тоа, ја потврди својата цврста определба за развивање на успешна локалната економија и обезбедување на стручна администрација која во секој момент ќе може да излезе под-готвена и да се соочи со предизвиците за привлекување на инвеститори и поддршка на постојната локална бизнис заед-ница. Но, оваа определба општината ја покажа и во претход-ниот период, кога, исто така, беше една од првите општини која ги реализира сите потребни законски предуслови за да се стекне со можноста самостојно да ја врши продажбата на градежното неизградено земјиште во државна сопственост, активност која долг период ја избегнуваа и многу поголеми општини со побројна администрација. Дека развивањето на локалната економија ù е приоритетна определба, општина Бо-гданци потврди и со навременото и адекватно обезбедување на нова Стратегија за локален економски развој за периодот од 2016-2020 година, во чија изработка вклучи голем број сто-панствениците што се на нејзина територија. Општината ре-чиси секојдневно дава безрезервна поддршка на постојаниот Стопански совет, преку кој обезбедува соработка со стопан-

Bogdanci është komuna e katërt në vendin tonë që fitoi certifikatë rajonale për qarkim të volitshëm afarist (Business Friendly Certification in South East Europe (BFC SEE). Komisioni verifikues dha një dritë të gjelbër për komunën, duke vërtetuar se pushteti lokal i siguroi pikët e nevojshme mbi të gjitha 12 kriteret për marrjen e certifikatës në fjalë. Mjaft e rëndësishme është që edhe një komunë e vogël, siç është Bogdanci, që ka më pak se 9.000 banorë bëri përpjekje tejet të mëdha me këtë certifikatë rajonale, që paraqet një vërtetim dhe siguri për investuesit dhe afaristët se do të marrin një shërbim efikas dhe efektiv nga administrata komunale për përpunimin e nevojave të tyre për investim ose për zhvillim të biznesit. Me këtë, komuna e Bogdancit shfaqi një vullnet të fortë lidhur me përkrahjen e ekonomisë lokale, respektivisht ndërtimin e marrëdhënies miqësore dhe partnerike me afaristët, në drejtim të sigurimit të shërbimeve më kualitative për jetën e qytetarëve.

Ky rezultat nuk është aspak për t’u habitur, duke pasur parasysh se komuna e Bogdancit, menjëherë pas shpalljes së konkursit nga ana e BNJVL-së për paraqitjen e komunave të reja për marrjen e certifikatës BFC, e para parashtroi fletëparaqitje. Me këtë, e njëjta vërtetoi angazhimin e saj të fortë lidhur me zhvillimin e ekonomisë të suksesshme lokale dhe sigurimin e administratës profesionale e cila në çdo moment do të mund të paraqitet e përgatitur dhe të ballafaqohet me sfidat për tërheqjen e investuesve dhe përkrahjen e bashkësisë së biznesit lokal. Por këtë angazhim komuna e tregoi edhe në periudhën paraprake, kur, gjithashtu, ishte një ndër komunat e para që i realizon të gjitha parakushtet e nevojshme ligjore që të fitojë mundësinë që në mënyrë të pavarur të bëjë shitjen e tokës së pandërtuar ndërtimore në pronësi të shtetit, një aktivitet që një periudhë të gjatë e anashkaluan komuna shumë më të mëdha me një administratë më të madhe. Që zhvillimi i ekonomisë lokale i është angazhim prioritar, komuna e Bogdancit e vërtetoi edhe me sigurimin në kohë dhe adekuat të Strategjisë së re për zhvillim ekonomik lokal 2016-2020, në hartimin e së cilës përfshiu një numër të madh të afaristëve që janë në territorin e saj. Komuna pothuajse çdo ditë jep përkrahjen e saj pa rezervë ndaj Këshillit ekzistues të afaristëve, përmes së cilit siguron bashkëpunim me afaristët dhe përpiqet t’u dalë në vigjilje

БОГДАНЦИ – ЧЕТВРТА ОПШТИНА ОД НАШАТА ЗЕМЈА СО РЕГИОНАЛЕН ПЕЧАТ ЗА ПОВОЛНА БИЗНИС ДЕСТИНАЦИЈА

BOGDANCI – KOMUNA E KATËRT NGA VENDI JONË ME VULË RAJONALE PËR DESTINACION TË VOLITSHËM PËR BIZNES

3

Евалуаторите во посета на новопријаве-ните општини за БФЦ сертификат

Во текот на месец март, тимот на евалуатори орга-низира посети на двете новопријавени општини за стек-нување со БФЦ сертификататот: општините Илинден и Битола. На 3 март, 2016 година беше организирана едно-дневна обука за тимот кој ќе го реализира целокупниот процес на сертификацијата во општина Илинден. Евалу-аторите ги запознаа присутните со сите 12 критериуми и нивните подкритериуми, обезбедувањето на потреб-ните документи кои ќе претставуваат докази за нивна исполнетост, начинот на оценувањето и воопшто со те-кот на реализацијата на сертифицирање. На средбата присуствуваше и градоначалникот на општината, Жика Стојановски, кој ја изрази силната определба на општи-ната да се стекне со печат на локална власт чија админи-страција е целосно подготвена за поддршка и развој на локалната бизнис заедница.

На 29 март, 2016 година беше реализирана прели-минарна советодавна посета на општина Битола. Ева-луаторите ги разгледаа документите што ги подготвил општинскиот тим, како доказниот материјал за исполну-вање на секој од 12-те критериуми. Беше укажано на про-пустите во документацијата, потребата од обезбедување на дополнителни докази, а се потенцираа добрите, но и критичните места со кои ќе се соочуваат при оценување-то на постиганиот степен на исполнетоста на условите.

Еvaluatorët në vizitë të komunave të sapo paraqitura për certifikatën BFC

Gjatë muajit mars, ekipi i evaluatorëve organizon vizita të dy komuna të sapo paraqitura për të fituar certifikatën BFC: komuna e Ilindenit dhe e Manastirit. Më 03 mars, 2016, u organizua trajnim njëditor për ekipin i cili do të realizojë mbarë procesin e certifikimit të komunës së Ilindenit. Evaluatorët i informuan të pranishmit me të gjitha 12 kriteret dhe nënkriteret e tyre, sigurimin e dokumenteve të nevojshme të cilat do të paraqesin dëshmi për plotësimin e të njëjtave, mënyrën e vlerësimit dhe në përgjithësi për rrjedhën e realizimit të certifikimit. Në takim morri pjesë edhe kryetari i komunës, Zhika Stojanovski, i cili shprehu angazhim të fortë që të merr vulë të pushtetit lokal administrata e së cilës është tërësisht e përgatitur për përkrahjen dhe zhvillimin e bashkësisë lokale të biznesit.

Më 29 mars, 2016, u realizua vizita këshilldhënëse preliminare në komunën e Manastirit. Evaluatorët i shqyrtuan dokumentet që i ka përgatitur ekipi komunal, si material argumentues për plotësimin e 12 kritereve. U përmend për lëshimet e bëra në dokumentacion, nevoja nga sigurimi i dëshmive plotësuese, ndërsa u potencuan edhe vendet e mira por kritike, me të cilat do të ballafaqohen gjatë vlerësimit të shkallës së arritur të plotësimit të kushteve.

ствениците и се труди да излезе во пресрет на нивните потре-би. Посебно внимание посветува и на развивањето на транс-парентно работење, но и себепромовирање како поволна бизнис дестинација со обезбедување на бизнис зони за гра-дење, поддршка на туризмот, обезбедување на информати-вен материјал и континуирано надградување на веб страни-цата. Таа сè повеќе гради бренд на општина препознатлива по ветерниците и конзервната индустрија за зеленчук и овошје. Тимот на општината е мал, но квалитетот што го дава е на-вистина голем, поради што и без значителни забелешки вери-фикаторите потврдија дека го заслужува БФЦ сертификатот за пријателски ориентирана општина кон бизнис заедница-та. Оваа мала општина, со вкупно 22 вработени, од кои само двајца во одделението за локален економски развој, треба да претставува поттик и за другите помали општини во земјава и во регионот да го следат нејзиниот пример и да се фатат во ко-стец со предизвикот за стекнување на овој сертификат, а пред сè во костец за подобрување на сопствените постапки и капа-цитети за создавање на значајни предуслови за перманентно развивање и поддршка на локалната економија. Честитки до општината за постигнатиот успех !

nevojave të tyre. Një vëmendje të veçantë i përkushton edhe zhvillimit të punës transparente, por edhe vetë-promovimit si destinacion të volitshëm për biznes me sigurimin e zonave për ndërtim, përkrahjen e turizmit, sigurimin e materialit informativ dhe avancim të vazhdueshëm të faqes së internetit. E njëjta gjithnjë e më shumë ndërton markë të komunës së njohur për mullinjë e erës dhe industrinë për konservim të pemëve dhe perimeve. Ekipi i komunës është i vogël, por kualiteti që e jep është me të vërtetë i madh, për ç’arsye edhe pa vërejtje të rëndësishme verifikues vërtetuan se e meriton certifikatën BFC për një komunë të orientuar në mënyrë miqësore ndaj bashkësisë së biznesit. Kjo komunë e vogël, me gjithsej 22 të punësuar, prej të cilëve vetëm dy punojnë në seksionin për zhvillim ekonomik lokal duhet të paraqesë një nxitje edhe për komunat tjera më të vogla në vend dhe në rajon, që t’a ndjekin shembullin e saj dhe të ballafaqohen me sfidën për marrjen e certifikatës në fjalë, ndërsa para se gjithash t’u përqendrohen përmirësimit të procedurave dhe kapaciteteve personale lidhur me krijimin e parakushteve të rëndësishme për zhvillim permanent dhe përkrahje të ekonomisë lokale. Urime për komunën mbi suksesin e arritur!

4

По успешното имплементирање на проектот „Е- одобре-ние за градење“ во Република Србија, ЗЕЛС своите искуства за-почна да ги пренесува и во Република Албанија. Станува збор за нов договор што ЗЕЛС го склучи со Отворениот регионален фонд ОРФ (формиран од ГИЗ,Германско друштво за интерна-ционална соработка) во рамките на Проектот „Проширување на системот Е-одобрение за градење во Југоисточна Европа“. Предвидено е ЗЕЛС да обезбеди поддршка на градењето на капацитетите на западниот сосед за воспоставување на елек-тронскиот систем, како и систем на обуки за корисниците. Ис-товремено предвидено е ЗЕЛС да изработи и анализа на за-конодавството во Косово, Босна и Херцеговина, Црна Гора и Албанија во однос на сегашниот начин на издавање на градеж-на дозвола, со утврдување на можностите за имплементирање на електронска постапка во сите четири земји.

Заради успешната примена на електронската постапка за издавање на градежни дозволи, нашата држава, според Из-вештајот Doing Business, на Светска банка за 2015 година, го обезбеди високото 10-то место во светот и второто во Европа, токму во делот на критериумот за издавање градежни дозволи. За обезбедување на овој рејтинг голем придонес има и ЗЕЛС, кој го овозможува непреченото користење на системот. Всушност, ЗЕЛС стекна висок рејтинг во земјава, во однос на поддршка-та што им ја дава на своите членки во примената на неколкуте електронски услуги за своите граѓани, но истовремено и висок рејтинг во регионот за стручното и квалитетно пренесување на искуствата во однос на имплементирањето на електронска-та алатка „е- одобрение за градење“. Оваа електронската апли-кација е првата извозна алатка на Заедницата, што минатата година беше пренесена во Република Србија, а од месец март оваа година и во Албанија. Претставници од стручната служ-ба на ЗЕЛС во период од 15-17 март, 2016 година беа во Тирана, каде имаа средба со одговорни лица од Министерството за ур-банистички развој, од Агенцијата за информатичко општество и од компанијата изработувач на софтверот. Во текот на след-ниот месец, во рамките на проектот, предвидени се уште некол-ку посети на релевантните институции во оваа земја.

Заинтересираност за примена на оваа електронска алат-ка покажаа и други земји од регионот, како Црна Гора и Косо-во, кои минатата година испратија свои делегации во ЗЕЛС за да се запознаат со полезностите на софтверската апликација , за нивна примена и во нивните земји. Овој систем овозможу-ва драстично намалување на временскиот рок за добивање на одобрение за градење, транспарентност во постапката и заште-да на материјали, па и човечки ресурси на локалните власти.

Особено е важно што всушност овие активности претста-вуваат дел од стратегиските определби на ЗЕЛС, поконкретно, утврдени се во третата стратегиска цел од новиот Стратегиски план, за периодот 2016-2020 година: обезбедување на оддрж-ливост и професионалност на Извршната канцеларија на За-едницата. Освен што се предвидува воведувањето на механи-зми за зголемување на наплатата на членарината од страна на членките на ЗЕЛС, оваа стратегиската насока предвидува и во-

Pas implementimit të projektit ,,E – leje për ndërtim’’ në Republikën e Serbisë, BNJVL përvojat e saj filloi t’ia transferojë edhe Republikës së Shqipërisë. Bëhet fjalë për marrëveshjen e re që BNJVL e firmosi me Fondin e hapur rajonal ORF (i formuar nga GIZ, Shoqëria gjermane për bashkëpunim internacional) në kuadrin e projektit ,,Zgjerimi i sistemit e – leje për ndërtim në Evropën Juglindore’’. Është paraparë që BNJVL të sigurojë përkrahje në ndërtimin e kapaciteteve të fqinjit perëndimor për vendosjen e sistemit elektronik si edhe të sistemit për trajnime të shfrytëzuesve. Njëkohësisht është paraparë që BNJVL të përgatisë edhe analizë të legjislacionit në Kosovë, Bosnjë dhe Hercegovinë edhe Shqipëri në lidhje me mënyrën e deritanishme të lëshimit të lejeve për ndërtim, me përcaktimin e mundësive për implementimin e procedurës elektronike në të gjitha katër vendet.

Për shkak të zbatimit të suksesshëm të procedurës elektronike për lëshimin e lejeve për ndërtim, vendi ynë, sipas Raportit të Doing Business të Bankës Botërore për vitin 2015, siguroi vendin e dhjetë në botë dhe vendin e dytë në Evropë, pikërisht në pjesën e kriterit për lëshimin e lejeve për ndërtim. Për sigurimin e këtij rejtingu meritë e madhe i takon BNJVL-së sepse ajo mundëson shfrytëzimin e pandërprerë të sistemit. BNJVL kryesisht ka arritur një rejting të lartë në vend me përkrahjen që ua jep anëtareve të saj në zbatimin e disa shërbimeve elektronike për qytetarët e tyre, por njëkohësisht dhe rejting të lartë në rajon për transferimin profesional dhe cilësor të përvojave lidhur me implementimin e veglës elektronike ,,e – leje për ndërtim’’.

Ky aplikacion elektronik është vegla e parë eksportuese e bashkësisë, që vitin e kaluar iu transferua Republikës së Serbisë, kurse nga muaji mars i këtij viti u transferua edhe në Shqipëri. Përfaqësues të shërbimit profesional të BNJVL-së në periudhën 15-17 mars të vitit 2016 ishin në Tiranë, ku patën mbledhje me personat përgjegjës nga Ministria e zhvillimit urbanistik, nga Agjencia për shoqëri informatike si edhe nga kompania – hartues i softuerit. Gjatë muajit në vijim, në kuadrin e projektit, janë paraparë edhe disa vizita të institucioneve relevante në këtë vend.

Interes për përdorimin e kësaj vegle elektronike kanë shprehur edhe vende të tjera nga rajoni, si Mali i Zi dhe Kosova, të cilat vitin e kaluar i dërguan delegacionet e tyre në BNJVL që të njihen me përfitimet e aplikacionit softuerik, për përdorimin e tij në vendet e tyre. Ky sistem mundëson zvogëlim drastik të afatit kohor për fitimin e lejes për ndërtim, transparencë në procedurë dhe kursim të materialeve, si edhe të resurseve njerëzore në pushtetet lokale.

Shumë e rëndësishme është që faktikisht këto aktivitete paraqesin pjesë të përcaktimeve strategjike të BNJVL-së, më konkretisht janë përcaktuar në qëllimin e tretë strategjik nga Plani i ri strategjik për periudhën 2016 – 2020: - Sigurimi i mirëmbajtjes dhe profesionalizmit të zyrës ekzekutive të Bashkësisë. Përveç se parashihet vendosja e mekanizmave për zmadhimin e arkëtimit të anëtarësisë nga ana e anëtareve të BNJVL-së, ky drejtim strategjik parasheh edhe ofrimin e një

ИСКУСТВАТА ОД „Е-ОДОБРЕНИЕ ЗА ГРАДЕЊЕ“ ЗЕЛС ЌЕ ГИ ПРЕНЕСЕ И ВО СОСЕДНА АЛБАНИЈА

PËRVOJAT NGA „E-LEJE PËR NDËRTIM“ BNJVL DO T’I TRANSFEROJË EDHE NË SHQIPËRINË FQINJE

ИСКУСТВАТА ОД „Е-ОДОБРЕНИЕ ЗА ГРАДЕЊЕ“ ЗЕЛС ЌЕ ГИ ПРЕНЕСЕ И ВО ИСКУСТВАТА ОД „Е-ОДОБРЕНИЕ ЗА ГРАДЕЊЕ“ ЗЕЛС ЌЕ ГИ ПРЕНЕСЕ И ВО ИСКУСТВАТА ОД „Е-ОДОБРЕНИЕ ЗА ГРАДЕЊЕ“ ЗЕЛС ЌЕ ГИ ПРЕНЕСЕ И ВО

5

ведување на поголем број на платени услуги што ќе ги реали-зира Заедницата. Крајната цел е ЗЕЛС и натаму да обезбеди зачувување на својата неутралност при изразувањето на јас-ни ставови во процесите на застапување и лобирање во име на единиците на локалните власти, што во основа е клучната улога на Заедницата.

numri më të madh të shërbimeve të paguara, që i realizon Bashkësia. Qëllimi përfundimtar është që BNJVL edhe më tej t’a sigurojë mbrojtjen e asnjëanësisë në shprehjen e qëndrimeve të qarta në proceset e përfaqësimit dhe lobimit në emrin e njësive të vetëqeverisjes lokale, që në bazë ky është roli kryesor i BNJVL-së.

ЗЕЛС, во согласност со потребите на единиците на ло-кална самоуправа, достави иницијатива за изменување и дополнување на Законот за енергетика до Владата на Репу-блика Македонија и до Министерството за економија. Ини-цијативата се однесува на законски измени во надлежноста, во однос на изградбата на нови системи за дистрибуција на природен гас на територија на Република Македонија. Име-но во член 62, став 1 од Законот за енергетика, се утврдува изградбата на нови системи за дистрибуција на природен гас на определено подрачје од земјава да се врши од стра-на на правни лица, врз основа на договор за воспоставување на јавно приватно партнерство, доделен од Владата на РМ. Со оваа законска одредба, локалните власти сметаат дека се ограничува општината во процесот на изградба на нови сис-теми за дистрибуција на гас на нејзината територија, со тоа што надлежноста за доделување на договор за воспоставу-вање на ЈПП , ја има единствено Владата на РМ. Во насока на поттикнување на развојот на нови проекти за гасификација на локално ниво, како и забрзување на имплементацијата на веќе постоечките тековни проекти кои конкретни општини веќе ги имаат изработено, во иницијативата се предлага со-ветот на единиците на локална самоуправа да биде надлежен во спроведување на постапката за изградба на нови системи за дистрибуција на природен гас во рамките на општината. Всушност, во оваа иницијатива се укажува на потребата од слично решение воспоставено во член 63 од овој Закон, каде е веќе предвидено изградбата на нови системи за дистрибу-ција на топлинска енергија за подрачје на единицата на ло-калната самоуправа да се врши врз основа на договор за вос-поставување на јавно приватно партнерство што го доделува советот на единицата на локалната самоуправа. Во доставе-ната иницијатива се предвидува регулирање и на постапката за доделување на договор за воспоставување на ЈПП за дист-рибуција на природен гас. Доколку оваа надлежност се пре-несе на советот на општината, освен забрзување на постап-ките ќе се овозможи и користење на јавните претпријатија основани од општината за реализација на проектите и ќе се стимулира меѓуопштинската соработка и пренесувањето на знаења и искуства на локално ниво.

BNJVL në bashkëpunim me nevojat e njësive të vetëqeverisjes lokale, parashtroi iniciativë për ndryshim dhe plotësim të Ligjit për energjetikë në Qeverinë e Republikës së Maqedonisë dhe Ministrinë për ekonomi. Iniciativa ka të bëjë me ndryshimet ligjore në kompetencën në fjalë, lidhur me ndërtimin e sistemeve të reja për distribuim të gazit natyror në territorin e Republikës së Maqedonisë. Emërisht, në nenin 62, paragrafi 1 i Ligjit për energjetikë, përcaktohet ndërtimi i sistemeve të reja për distribuim të gazit natyror në rajonin e caktuar nga vendi të kryhet nga ana e personave juridikë, në bazë të marrëveshjes për vendosjen e partneritetit publik-privat të ndarë nga Qeveria e RM. Me këtë dispozitë ligjore, pushtetet lokale konsiderojnë se kufizohet komuna në procesin e ndërtimit të sistemeve të reja për distribuim të gazit në territorin e saj me atë që kompetencën për ndarjen e marrëveshjes për vendosjen e PPP, ka vetëm Qeveria e RM. Në drejtim të nxitjes së zhvillimit të projekteve të reja për gazifikim në nivel lokal, si dhe përshpejtimi i implementimit të projekteve ekzsituese rrjedhëse të cilat komuna konkrete tashmë i kanë hartuar, në iniciativë propozohet që këshilli i njësisë së vetëqeverisjes lokale të jetë kompetent në zbatimin e procedurës për ndërtim të sistemeve të reja për distribuim të gazit natyror në kuadër të komunës. Në të vërtetë, në këtë iniciativë i referohet nevojës nga vendimi i ngjashëm i vendosur në nenin 63, të Ligjit në fjalë, ku tashmë është parashikuar ndërtimi i sistemeve të reja për distribuim të energjisë për ngrohje për rajonin e njësisë të vetëqeverisjes lokale kryhet në bazë të marrëveshjes për vendosjen e partneritetit publik-privat që e ndan këshilli i njësisë së vetëqeverisjes lokale. Në iniciativën e parashtruar parashikohet rregullimi edhe i procedurës për ndarjen e marrëveshjes së PPP për distribuimin e gazit natyror. Përderisa kjo kompetencë i transferohet këshillit të komunës, përveç përshpejtimit të procedurave do të mundësohet edhe shfrytëzimi i ndërmarrjeve publike të themeluara nga komuna për realizimin e projekteve, do të simulohet bashkëpunimi ndërkomunal dhe bartja e diturisë dhe përvojës në nivel lokal.

ДОСТАВЕНА ИНИЦИЈАТИВА ЗА ИЗМЕНИ ВО ЗАКОНОТ ЗА ЕНЕРГЕТИКАINICIATIVË E PARASHTRUAR PËR NDRYSHIMET NË LIGJIN PËR ENERGJETIKË

6

На покана од Националното здружение на општини на Република Бугарија (НЗОРБ), извршната директорка на ЗЕЛС, Душица Перишиќ, присуствуваше на првиот соста-нок на Управниот одбор, на оваа асоцијација на локални власти, што се одржа на 11 март, 2016 година во Софија. На состанокот беа поканети и високи функционери од цен-тралната власт на ова земја. Целта на поканата беше да се продлабочи соработката меѓу овие две асоцијации на локални власти, особено во делот на размената на добри искуства во поддршка на своите членки. Директорката Пе-ришиќ накратко ги запозна присутните градоначалници и министрите и замениците министри со структурата на ЗЕЛС, а повеќе се задржа на електронските услуги што Заедницата им ги обезбедува и ги одржува за своите член-ки. Говореше за можностите и подготвеноста на ЗЕЛС да ги пренесе своите искуства за имплементирање на елек-тронската алатка „е-одобрение за градење“ за примена од страна на локалните власти и во оваа земја. Посочи дека минатата година во Република Србија, а оваа година и во Албанија, ЗЕЛС ги пренесува своите искуства од импле-ментирањето на овој електронски систем, за што постиг-на големи успеси. Исто така, бугарската асоцијација беше поканета да се приклучи на регионалното тело за спро-ведување на проектот за стекнување со регионален серти-фикат за поволно деловно опкружување (Business Friendly Certification in South East Europe (BFC SEE), во кој е вклучен и ЗЕЛС и со кој се обезбедува поголема подготвеност на ло-калната администрација за поддршка на локалните стопан-ственици, како и за привлекување на нови инвеститори, и со што целиот регион добива имиџ за поповолна бизнис дестинација.

Истиот ден, директорката на ЗЕЛС, присуствуваше и на 17-тата по ред Конференција за информатичко-комуника-циски технологии на Бугарија, што се организира од страна на повеќе организации, меѓу кои е и бугарската асоцијација на општини (НЗОРБ). И на оваа Конференција во фокусот на излагањето на Перишиќ беа електронските услуги што локал-ните власти им ги нудат на своите граѓани, од кои повеќето ги обезбедува и ги одржува ЗЕЛС, при што посебно беше по-тенциран целиот процес, но и полезностите од користењето на електронската алатка „Е- одобрение за градење“.

Në ftesë të Shoqatës nacionale të komunave të Republikës së Bullgarisë, drejtori ekzekutiv i BNJVL-së, Dushica Perishiq, morri pjesë në mbledhjen e parë të Bordit drejtues, të këtij asociacioni të pushteteve lokale, që u mbajt më 11 mars, 2016, në Sofje. Në mbledhje u ftuan funksionarë të lartë nga pushteti qendror në këtë vend. Qëllimi i ftesës ishte të thellësohet bashkëpunimi midis këtyre dy asociacioneve të pushtetit lokal, veçanërisht në pjesën e shkëmbimit të përvojave të mira në përkrahjen e anëtareve të saj. Drejtori Perishiq, shkurtimisht i informoi kryetarët e pranishëm dhe ministrat dhe zëvendës ministrat me strukturën e BNJVL-së, ndërsa më tepër u përqendrua në shërbimet elektronike që Bashkësia u’a siguron dhe i zbaton për anëtaret e saj. Foli mbi mundësitë dhe gatishmërinë e BNJVL-së t’i bartë përvojat e saj lidhur me implementimin e veglës elektronike ,,e-leje për ndërtim” për t’u zbatuar nga ana e pushteteve lokale edhe në këtë vend. Përmendi se vitin e kaluar në Republikën e Serbisë, ndërsa nga ky vit edhe në Shqipëri, BNJVL i transferon përvojat e saj nga implementimi i sistemit elektronik në fjalë, për ç’arsye arriti suksese të tejet të mëdha. Gjithashtu Asociacioni i Bullgarisë u ftua të përfshihet në trupin rajonal për zbatimin e projektit për të fituar certifikatë rajonale për qarkim të volitshëm afarist (Business Friendly Certification in South East Europe (BFC SEE), në të cilin është përfshirë edhe BNJVL dhe me të cilin sigurohet gatishmëri më e madhe e administratës lokale për përkrahjen e pronarëve lokalë, si dhe për tërheqjen e investuesve të ri, e me ç’rast mbarë rajoni fiton imazhin për një destinacion të volitshëm për biznes.

Ditën e njëjtë, drejtori i BNJVL-së, morri pjesë edhe në Konferencën, të 17-tën me radhë, për teknologjitë informative-komunikuese të Bullgarisë, që organizohet nga ana e më shumë organizatave, midis të cilave është edhe Asociacioni i Bullgarisë të komunave. Edhe në këtë konferencë në fokus të fjalimit të Perishiq ishin shërbimet elektronike që pushtetet lokale u’a ofrojnë qytetarëve të tyre, nga të cilat shumicën i siguron dhe zbaton BNJVL, me ç’rast në veçanti u potencua mbarë procesi por edhe dobitë nga shfrytëzimi i veglës elektronike ,,E-leje për ndërtim“.

МОЖНОСТИ ЗА ПРОДЛАБОЧУВАЊЕ НА СОРАБОТКАТА СО БУГАРСКАТА АСОЦИЈАЦИЈА НА ЛОКАЛНИ ВЛАСТИ И ВО ДЕЛОТ НА Е-УСЛУГИТЕМUNDËSITË PËR THELLËSIMIN E BASHKËPUNIMIT ME ASOCIACIONIN E BULLGARISË PËR PUSHTETET LOKALE EDHE NË PJESËN E E-SHËRBIMEVE

7

ЗЕЛС го публикуваше новиот Стратегиски план за пери-одот од 2016-2020 година на македонски, на албански и на ан-глиски јазик. Тој е најновиот документ на Заедницата на еди-ниците на локалната самоуправа на Република Македонија, во кој се втемелени нејзините развојни правци за следните пет го-дини. Станува збор за амбициозен план кој сега е фокусиран на развивање на три стратегиски цели: 1. Застапување и лоби-рање; 2. Обезбедување и одржување систем на услуги за ЕЛС и 3. Обезбедување на одржливост и професионалност на из-вршната канцеларија на ЗЕЛС. Во него е утврдено каде ќе се движи ЗЕЛС во идниот период и како ќе го постигне тоа. До-несен е во транспарентна постапка и во целост е резултат на ставовите и желбите на сите единици на локалните власти во земјава, членки на ЗЕЛС, чија определба е Заедницата да ос-тане единствена, моќна и финансиски независна институција, препознатлива и влијателна во земјава и пошироко, која им обезбедува континуирана поддршка на своите членки во пра-вец на нивно развивање како финансиски стабилни единици на локалната власт, со адекватно обучена администрација за спроведување на децентрализираните надлежности. Посебно внимание во подготвувањето на овој Стратегиски план беше посветено на соодветното дефинирање на мисијата, визијата и вредностите на ЗЕЛС.

Стратегискиот план е подготвен исклучиво со сопствените капацитети на ЗЕЛС, без никаква надворешна експертска под-дршка. Од Управниот одбор на ЗЕЛС беше формирана Комиси-ја за подготвување на овој Стратегиски план, составена од пет градоначалници: Жика Стојановски, градоначалник на општи-на Илинден и претседател на Комисијата, Хазби Идризи, гра-доначалник на општина Боговиње; Тони Коцески, градоначал-ник на општина Јегуновце, Мукрем Мехмеди, градоначалник на општина Маврово- Ростуше и Билјана Беличанец–Алексиќ, градоначалничка на општина Кисела Вода. Комисијата почна активно да работи уште на почетокот на 2015 година. Члено-вите на Комисијата несебично го дадоа својот личен придонес и притоа успеаја да ги имплементираат сите доставени ставо-ви и предлози на градоначалниците, советниците и општин-ската администрација во утврдувањето на идните посакувани правци за развој на Заедницата. Стручната служба на ЗЕЛС из-готви прашалник и спроведе анкета за задоволството на член-ките од досегашното работење на Заедницата. Во прашалникот беше отстапен значителен простор за изнесување на ставови-те и потребите на локалната власт за идни- те ак-тивности на ЗЕЛС. Изработената СВОТ анализа, ревидирањето на претходниот стратегиски план и инкорпорирање-то на ставовите на локалните вла-сти, обезбедија да се зацртаат им-перативите на ЗЕЛС, таа да се развива во правец каков што го посакуваат токму нејзи-ните членки. Стратегискиот план на ЗЕЛС за периодот од 2016-2020 година беше разгледуван и усвоен од највисокото тело на заедницата, Генералното собрание на ЗЕЛС.

BNJVL e publikoi Planin e ri strategjik 2016-2020 në maqedonisht, shqip dhe anglisht. Ai është dokumenti më i ri i Bashkësisë së njësive të vetëqeverisjes lokale të Republikës së Maqedonisë, në të cilin janë bazuar drejtimet e saj zhvilluese për pesë vitet e ardhshme. Bëhet fjalë për një plan ambicioz i cili tani përqendrohet mbi zhvillimin e tre qëllimeve strategjike: 1. Përfaqësimi dhe lobimi; 2. Sigurimi dhe mirëmbajtja e sistemit të shërbimeve për NJVL dhe 3. Sigurimi i qëndrueshmërisë dhe profesionalizmit të zyrës ekzekutive të BNJVL-së. Në të është përcaktuar se në cilin drejtim do të ecë BNJVL në periudhën që vjen dhe si do të arrijë këtë. I njëjti është i miratuar me procedurë transparente dhe në tërësi është rezultat i qëndrimeve dhe dëshirave të të gjitha njësive të vetëqeverisjes lokale në vend, anëtare të BNJVL-së, angazhimi i të cilave është që Bashkësia të mbetet unike, e fuqishme dhe një institucion i pavarur financiarisht, i njohur dhe me ndikim në vend dhe më gjerë, e cila u siguron përkrahje të vazhdueshme anëtareve të saj në drejtim të zhvillimit të tyre si njësi financiare të qëndrueshme të pushtetit lokal, me administratë të trajnuar në mënyrë adekuate për zbatimin e kompetencave të decentralizuara. Vëmendje e veçantë në përgatitjen e këtij Plani strategjik iu kushtua definimit përkatës të misionit, vizionit dhe vlerave të BNJVL-së.

Plani strategjik u përgatit vetëm me kapacitetet individuale të BNJVL-së, pa asnjë përkrahje nga ekspertë të jashtëm. Nga Bordi drejtues i BNJVL-së u formua Komisioni për përgatitjen e këtij Plani strategjik, i përbërë nga pesë kryetarë: Zhika Stojanovski, kryetar i komunës së Ilindenit njëkohësisht dhe kryetar i Komisionit; Hazbi Idrizi, kryetar i komunës së Bogovinës; Toni Koceski, kryetar i komunës së Jegunovcës; Mukrem Mehmedi kryetar i komunës Mavrovë dhe Rostushë, si edhe Biljana Beliçanec – Aleksiq, kryetare e komunës së Kisella Vodës. Komisioni në mënyrë aktive filloi të punojë në fillim të vitit 2015. Anëtarët e komisionit pa egoizëm dhanë kontributin e tyre personal dhe me këtë arritën që t’i implementojnë të gjitha qëndrimet dhe propozimet e dërguara tek kryetarët, këshilltarët dhe administrata komunale në përcaktimin e drejtimeve të duhura në të ardhme për zhvillimin e Bashkësisë. Shërbimi profesional i BNJVL-së përgatiti pyetësor dhe zbatoi një sondazh për kënaqësinë e anëtareve nga puna e deritanishme e Bashkësisë. Në pyetësorin në fjalë ishte rezervuar hapësirë e mjaftueshme për shprehjen e qëndrimeve

dhe nevojave të pushtetit lokal për aktivitetet e ardhshme të BNJVL-së. SWOT analiza e përgatitur,

revidimi i planit strategjik paraprak dhe inkorporimi i qëndrimeve të pushteteve lokale

siguruan që të shënohen imperativët e BNJVL-së, që

ajo të zhvillohet pikërisht në drejtimin e dëshiruar nga anëtaret

e saj. Plani strategjik i BNJVL-së 2016 – 2020 u shqyrtua dhe miratua

nga Kuvendi gjeneral i BNJVL-së, trupi më i lartë i Bashkësisë.

ПУБЛИКУВАН НОВИОТ СТРАТЕГИСКИ ПЛАН НА ЗЕЛС 2016-2020 ГОДИНАU PUBLIKUA PLANI I RI STRATEGJIK I BNJVL-SË 2016-2020

беше отстапен значителен простор за изнесување на ставови-те и потребите на локалната власт за идни- те ак-тивности на ЗЕЛС. Изработената СВОТ анализа, ревидирањето на претходниот стратегиски план и инкорпорирање-то на ставовите на локалните вла-сти, обезбедија да се зацртаат им-перативите на ЗЕЛС, таа да се развива во правец каков што

план на ЗЕЛС за периодот од 2016-2020 година беше разгледуван и усвоен од највисокото тело на заедницата, Генералното собрание

rezervuar hapësirë e mjaftueshme për shprehjen e qëndrimeve dhe nevojave të pushtetit lokal për aktivitetet e ardhshme

të BNJVL-së. SWOT analiza e përgatitur, revidimi i planit strategjik paraprak dhe inkorporimi i qëndrimeve të pushteteve lokale

siguruan që të shënohen imperativët e BNJVL-së, që

ajo të zhvillohet pikërisht në drejtimin e dëshiruar nga anëtaret

e saj. Plani strategjik i BNJVL-së 2016 – 2020 u shqyrtua dhe miratua

nga Kuvendi gjeneral i BNJVL-së, trupi më i lartë i Bashkësisë.

8

Општина Кисела Вода, официјално ја промовираше реализацијата на проектот „Биомаса наместо нафта за гре-ење во градинката „8-ми март“ Пржино“. Станува збор за најдобро рангираниот проект (од вкупно 29 апликации), на објавениот конкурс на ЗЕЛС, за аплицирање на општини-те, во рамките на регионалниот проект „Енергетска ефи-касност во асоцијациите на општините“ (Energy efficiency in municipal associations - ЕеМА).

На свеченоста организирана на 25 март, 2016 година, во градинката „8-ми март –Пржино“ извршната директорка на ЗЕЛС, Душица Перишиќ, кратко посочи дека ЗЕЛС се вклучи во регионалниот проект, во кој учествуваат и асоцијациите на локалните власти од Црна Гора, Србија, Босна и Херцеговина и Косово, со цел да им обезбеди поддршка на своите членки во активностите за заштеда на енергија и заштита на живот-ната средина. - „ Во рамките на проектот, ЗЕЛС реализира истражување за да се утврди која е најголемата потреба на општините за реализација на активности од областа на енер-гетската ефикасност, по што беа поставени и критериумите за учество на општините на објавениот конкурс за доставување на проект од оваа област. Имаше многу пријавени општини, но победи проектот на општина Кисела Вода. Тимот експерти кој ги оценуваше пристигнатите апликации заклучи дека ова е најдобриот проект, меѓу другото, бидејќи воведува инова-тивна метода за заштеда на енергија со користење на биома-са (овошни семки) и овозможува голем процент на заштита на животната средина и подобрување на квалитетот на условите за престој на најмладите “, истакна Перишиќ.

Градоначалничката на Кисела Вода, Билјана Беличанец, рече дека локалната власт се води од европските и светските

Komuna e Kisella Vodës, zyrtarisht promovoi realizimin e projektit ,,Biomasa në vend të naftës për ngrohje në çerdhen ,,8 marsi”- Përzhino”. Bëhet fjalë për projektin e ranguar më të mirë, (prej gjithsej 29 aplikimeve), në konkursin e shpallur të BNJVL-së për aplikim të komunave, në kuadër të projektit rajonal ,,Efikasiteti energjetik në asociacionet e komunave” (Energy efficiency in municipal associations - ЕеМА).

Në solemnitetin e organizuar më 25 mars, 2016, në çerdhen ,,8 marsi – Përzhino”, drejtori ekzekutiv i BNJVL-së, Dushica Perishiq, shkurtimisht përmendi se bëhet fjalë për një projekt rajonal në të cilin është përfshirë BNJVL, ndërsa në të cilin marrin pjesë edhe asociacionet e pushteteve lokale nga Mali i Zi, Serbia, Bosnja dhe Hercegovina dhe Kosova, me qëllim sigurimi të përkrahjes së anëtareve të saj në aktivitetet për kursim të energjisë dhe mbrojtjen e mjedisit jetësor. - ,,Në kuadër të projektit, BNJVL realizoi hulumtim që të përcaktohet cila është nevoja më e madhe e komunave, për realizim të aktiviteteve nga lëmia e efikasitetit energjetik, me ç’rast u vendosën kriteret për pjesëmarrje të komunave në konkursin e shpallur për parashtrim të projektit nga kjo lëmi. Pati shumë komuna të paraqitura, por fitoi projekti i Kisella Vodës. Ekipi i ekspertëve i cili i vlerësoi aplikimet e arritura, konkludoi se i njëjti është projekti më i mirë, mes tjerash, pasi që vendosi një metodë të re kursimi të energjisë me shfrytëzimin e biomasës (fara të pemëve), një përqindje e madhe e mbrojtjes së mjedisit jetësor dhe sigurisht pasi punohet në përmirësimin e kualitetit të kushteve për qëndrim të më të rinjve” theksoi Perishiq.

Kryetarja e Kisella Vodës, Biljana Beliçanec, theksoi se pushteti lokal udhëhiqet nga trendet dhe nevojat evropiane

9

НАЈДОБРО РАНГИРАНИОТ ПРОЕКТ ЗА ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНОСТ ДОБИ СВОЈА РЕАЛИЗАЦИЈА

PROJEKTI I RANGUAR MË I MIRË PËR EFIKASITET ENERGJETIK FITOI REALIZIMIN E TIJ

трендови и потребите за рационално, планско и економично искористување на енергенсите, преку спроведување на мерки за енергетска ефикасност, што на општината ù овозможуваат и финансиска заштеда. Токму затоа општината ќе продолжи со аплицирање за средства за проекти во оваа област, но ќе вложува и сопствени средства, особено за потребите за за-гревање на училиштата и јавните детски градинки. Таа изра-зи големо задоволство што токму најмладите ќе ги уживаат благодетите од овој проект, преку кој беше обезбедено објек-тот што е изграден во 1979 година, да добие комплетна про-мена на фасадата и надворешната столарија, а загревањето, наместо како досега, со нафта, да се врши целосно еколошки, со котел кој како енергенс користи биогориво (овошни семки). – „Од проектот беа обезбедени 2,3 милиони денари, а општи-ната партиципираше со 770 илјади денари“, рече Беличанец.

Во името на Германското друштво за интернационална соработка и Швајцарската агенција за развој и соработка, говореше Илија Саздовски, национален координатор на От-ворениот регионален фонд за Југоисточна Европа за енер-гетска ефикасност на ГИЗ. Тој посочи дека е задоволство да се излезе во пресрет на одличната идеја, со која аплицира-ше општина Кисела Вода - користењето на отпадната био-маса на јавните објекти за греење. Со тоа се придонесува и за остварување на целите на нашата земја за поголемо иско-ристување на обновливите извори на енергија и примена на мерките за енергетска ефикасност, чија примена од страна на локалните власти има многу големо значење. Тој посочи дека конкретно, со реализацијата на проектот во оваа гра-динка ќе се заштедат најмалку 50-тина проценти од сред-ствата и енергијата што досега се трошела и дека повеќе од 100-тина семејства од општината ќе бидат горди што нив-

dhe botërore, lidhur me shfrytëzimin racional, planifikues dhe ekonomik të energjencëve, përmes zbatimit të masave për efikasitet energjetik. Pikërisht për këtë arsye komuna do të vazhdojë me aplikim me projekte nga lëmia në fjalë, por edhe me investim personal, veçanërisht për nevojat e shkollave dhe çerdheve publike për fëmijët. Ajo shprehu kënaqësi të madhe që pikërisht më të rinjtë do t’i shijojnë të mirat nga ky projekt, nëpërmjet të cilit u mundësua që objekti i ndërtuar në vitin 1979 të fitojë fasadë kompletisht të ndryshuar si edhe zdrukthëtari të jashtme, kurse ngrohja në vend që të realizohet si deri tani me naftë, do të organizohet tërësisht ekologjikisht me kazan i cili si energjencë shfrytëzon bio-karburant (fara të pemëve). - ,, Nga projekti u siguruan 2.3 milionë denarë, ndërsa komuna participoi 770 mijë denarë’’, theksoi Beliçanec.

Në emrin e Shoqërisë Gjermane për bashkëpunim ndërkombëtar dhe Agjencisë Zvicerane për bashkëpunim dhe zhvillim, për të cilat diskutoi Ilija Sazdovski, koordinator kombëtar i Fondit të hapur rajonal për Evropën Juglindore – për efikasitet energjetik të GIZ. Ai thekoi se është kënaqësi t’u dilet në vigjilje me ide të shkëlqyer, me të cilën aplikoi komuna e Kisella Vodës – shfrytëzimi i biomasës së zezë për ngrohje të objekteve publike. Me këtë kontribuohet edhe në plotësimin e qëllimeve të vendit tonë për shfrytëzim më të madh të burimeve përtërirëse të energjisë si edhe përdorimi i masave për efikasitet energjetik, përdorimi i të cilave nga ana e pushteteve lokale ka rëndësi shumë të madhe. Ai theksoi se konkretisht me realizimin e projektit për këtë kopsht do të kursehen të paktën 50% nga mjetet dhe energjinë që deri tani konsumohej, edhe se më shumë se 100 familje nga komuna do të jenë krenare që fëmijët e tyre që do të vijnë në objekt

10

На 29 март, 2016 година, во просториите на ЗЕЛС Тренинг центарот беше одржана работна средба - сове-тување за примената на измените во Законот за градење, кои се однесуваат на постапката за издавање на одобре-ние за надградба на објекти со намена за домување во станбени куќи (А1). На советувањето беа поканети по двајца претставници од сите општини, од одделенија-та за урбанизам, кои беа распоредени во три групи. Тие имаа можност со претставниците од Министерството за транспорт и врски да се консултираат за сите нејасни прашања oд примената на законските измени.

Претставниците од Министерството за транспорт и врски, на почетокот на советувањето ги изнесоа закон-ските измени, односно укажаа во кои случаи и за кои објекти се применуваат измените, потоа говореа за по-требната документација и за одобрувањето на идејниот проект. Беше посочено дека законските измени се приме-нуваат доколку надградбата не е предвидена во планска-та документација, доколку постојниот објект е со утврде-но право на сопственост во јавната книга за запишување на правата на недвижности и со надградбата не се на-рушуваат стандардите и нормативите за објектите со на-мена домување во станбен објект (А1) по однос на дозво-лената височина (катови и метри) и бројот на станбени единици, кои се утврдени во стандардите и нормативи за урбанистичко планирање (П+2+Пк,10,20м, 4 станбени единици). Потоа беше истакнато дека овие измени се од-несуваат за објекти изградени со одобрение или легали-

Më 29 mars, 2016, në hapësirat e Qendrës së trajnimeve të BNJVL-së, u mbajt takim punues – këshillim për zbatimin e ndryshimeve në Ligjin për ndërtim. Të cilat kanë të bëjnë me procedurën për dhënie të lejes për mbindërtim të objekteve të dedikuara për banim në shtëpitë për banim (А1). Në këshillim u ftuan nga dy përfaqësues nga të gjitha komunat, nga seksionet për urbanizëm, të cilët u ndanë në tre grupe. Ata patën mundësi të konsultohen me përfaqësuesit e Ministrisë për transport dhe lidhje lidhur me pyetjet e paqarta nga zbatimi i ndryshimeve ligjore.

Përfaqësuesit e Ministrisë për transport dhe lidhje, në fillim të këshillimit i prezantuan ndryshimet ligjore, respektivisht përmendën në cilat raste dhe për cilat objekte zbatohen ndryshimet, pastaj folën mbi dokumentacionin e nevojshëm dhe mbi miratimin e projektit ideor. U përmend se ndryshimet ligjore zbatohen përderisa mbindërtimi nuk është parashikuar në dokumentacionin planifikues, përderisa objekti ekzistues është me të drejtë të përcaktuar të pronësisë në librin publik për regjistrim të të drejtave të patundshmërive dhe me mbindërtimin nuk cenohen standardet dhe normativat për objektet me dedikim për banim në objektin për banim (A1) lidhur me lartësinë e lejuar (kate dhe metra) dhe numri i njësive për banim, të cilat janë përcaktuar në standardet dhe normativat për planifikim urbanistik (P+2+Pk,10,20m, 4 njësi banimi). Pastaj u theksua se këto ndryshime kanë të bëjnë me objektet e ndërtuara me leje ose të legalizuara, të cilat ndodhen jashtë përfshirjes planifikuese të dokumentacionit planifikues, por, përderisa objekti nuk është përputhur në

СОВЕТУВАЊЕ ЗА ПРИМЕНА НА ИЗМЕНИТЕ ВО ЗАКОНОТ ЗА ГРАДЕЊЕKËSHILLIM LIDHUR ME ZBATIMIN E NDRYSHIMEVE NË LIGJIN PËR NDËRTIM

me komfor të brendshëm më të mirë. Në fund të solemnitetit më të rinjtë nga kopshti u falënderuan në mënyrën e tyre, nëpërmjet shfaqjes së vogël në të cilën festoheshin pranvera dhe mjedisi i pastër jetësor.

Projekti rajonal ,,Efikasiteti energjetik në asociacionet e komunave’’ financohet nga Ministria Gjermane për bashkëpunim dhe zhvillim ekonomik, si edhe nga Agjencia Zvicerane për bashkëpunim dhe zhvillim, ndërsa i njëjti zbatohet nga Shoqëria Gjermane për bashkëpunim ndërkombëtar në bashkëpunim me BNJVL, nëpërmjet Fondit të hapur rajonal për Evropën Juglindore për efikasitet energjetik.

ните деца ќе доаѓаат во објект со подобрен внатрешен ком-фор. На крајот од свеченоста најмладите од градинката се заблагодарија на свој начин, преку мала приредба во која ја славеа пролетта и чистата животна средина.

Регионалниот проект „Енергетска ефикасност во општинските асоцијации“, е финансиран од страна на Гер-манското министерство за економска соработка и развој и Швајцарската агенција за развој и соработка, а го спроведу-ва Германското друштво за интернационална соработка во соработка со ЗЕЛС, преку Отворениот регионален фонд за Југоисточна Европа за енергетска ефикасност.

11

зирани, кои се наоѓаат надвор од плански опфат на план-ска документација, како и во рамките на плански опфат на планска документација, но доколку објектот не е вклопен во планската документација, а за кој не се утвр-дени дозволените максимални параметри по однос на ви-сината (катови и метри) и бројот на станбени единици, кои можат да се утврдат за овој вид на објекти согласно со стандардите и нормативите во Правилникот за стан-дарди и нормативи за урбанистичко планирање. Во од-нос на потребната документација во измените е утврдено дека следниве документи треба да се достават до општи-ната: основен проект со позитивен извештај за ревизија; одобрен идеен проект; изјава од проектантот под кривич-на и материјална одговорност со која се потврдува дека постојната состојба на објектот е веродостојно прикажа-на во основниот проект; позитивно мислење за проекти-раниот степен на механичка отпорност, стабилност и се-измичка заштита на градбата; имотен лист за постојниот објект на кој ќе се врши надградбата со утврдена наме-на семејно домување во станбени куќи (А1) и со утврде-но право на сопственост на инвеститорот; согласност за надградба на сопственикот на постојниот објект, доколку истиот не е инвеститор; конзерваторско одобрение изда-дено од Управата за заштита на културно наследство и изјава од барателот за веродостојноста на проект, докол-

dokumentacionin planifikues, ndërsa për të cilin nuk janë përcaktuar parametrat maksimale të lejuara në raport me lartësinë (kate dhe metra) dhe numri i njësive për banim, të cilat mund të përcaktohen për këtë lloj objektesh konform standardeve dhe normativave në Rregulloren për standarde dhe normativa për planifikim urbanistik. Lidhur me dokumentacionin e nevojshëm në ndryshimet është përcaktuar se në komunë duhet parashtruar: projekti kryesor me raport pozitiv për revizion; projekt ideor i miratuar; deklaratë nga projektuesi me përgjegjësi penale dhe materiale me të cilën vërtetohet se gjendja ekzistuese e objektit është paraqitur në mënyrë të besueshme në projektin themelor të paraqitur; mendim pozitiv për shkallën e projektuar të qëndrueshmërisë, stabilitetit dhe mbrojtjes sizmologjike të ndërtimit; fletëpronësia për objektin ekzistues në të cilin do të kryhet mbindërtim me dedikimin e përcaktuar banim familjar në shtëpinë për banim (A1) dhe me të drejtë të përcaktuar të pronësisë së investuesit; pajtueshmëri për mbindërtim të pronarit të objektit ekzistues, përderisa i njëjti nuk është investues; leje konservatore e dhënë nga Drejtoria për mbrojtje të trashëgimisë kulturore dhe deklaratë nga kërkuesi për besueshmërinë e projektit përderisa është kërkuar kërkesë për mbindërtim të objektit që paraqet trashëgimi të patundshme kulturore të mbrojtur me Ligj.

12

ку е поднесено барање за надградба на објект кој претста-вува заштитено недвижно културно наследство со Закон.

Во однос на многуте поставени прашања беше изне-сено и дека надзорот на изградбата на надградбата не е задолжителен доколку бруто развиената површина на надградбата не е поголема од 300 м квадратни. Надград-бата се става во употреба и се запишува во јавната кни-га за запишување на правата на недвижности, врз осно-ва на извештај за извршен технички преглед од надзорен инженер. Присутните изнесоа и одредени спорни случаи од примената на законските измени за кои се консулти-раа со претставниците од Министерството за транспорт и врски, а исто така претставниците од локалните вла-сти имаа можност и меѓусебно да разменат искуства на оваа тема.

Lidhur me një varg pyetjesh të parashtruara u përmend edhe se mbikëqyrja e ndërtimit të mbindërtimit nuk është e detyrueshme përderisa sipërfaqja bruto e zhvilluar e mbindërtimit nuk është më e madhe se 300 m katrorë. Mbindërtimi lëshohet në përdorim dhe regjistrohet në librin publik për regjistrim të të drejtave të patundshmërive në bazë të raportit për ekzekutim të kontrollit të kryer teknik nga ana e inxhinierit mbikëqyrës. Të pranishmit parashtruan edhe raste të caktuara të kontestueshme për të cilat u konsultuan me përfaqësuesit e Ministrisë për transport dhe lidhje, ndërsa gjithashtu përfaqësuesit e pushteteve lokale patën mundësi edhe në mënyrë të ndërsjellë të shkëmbejnë përvoja në këtë temë.

ЗЕЛС продолжува со реализација на активности за по-добрување на квалитетот на услугите на сертифицираните модератори за спроведување на граѓанската алатка „ фору-ми во заедницата“. На 23 март, 2016 година, во просториите на ЗЕЛС тренинг центарот беше одржана работилница на која беа поканети сите 37 сертифицирани модератори, претстав-ниците од Швајцарската агенција за соработка и развој (СДЦ), од Единицата за координација на форумите, како и експерти на програмата, со цел да се овозможи размена на искуствата од досегашното спроведување на форумските сесии во опш-тините, да се изнесат предизвиците, но и да се утврдат начи-ните на нивно натамошно надминување. На овој начин, ЗЕЛС постепено ја зацврстува својата улога на сигурен партнер кој ќе продолжи да ја поддржува реализацијата на оваа граѓан-ска алатка во општините, како важен сегмент од зацврсту-вањето на граѓанското учество во донесувањето на одлуките на локално ниво, да обезбедува транспарентно работење на општините и да претставува значаен сегмент од демократи-зацијата на целокупното општество.

На работилницата присутните дискутираа за начините како општините помасовно да го применуваат овој граѓан-ски концепт и за можностите за подобрување на самиот мо-дел на одржување на форумските сесии и по завршувањето на десетгодишната донаторската поддршка, кога локалните власти добиваа и финансиска поддршка при спроведување-то на форумските сесии. Беше заклучено дека е потребно навремено и комплетно информирање на градоначалникот за придобивките од примената на оваа алатка, зајакнување на улогата на општинските координатори, како етаблирани претставници од општината кои ќе умеат да ја подигнат свес-

BNJVL vazhdon me realizimin e aktiviteteve për përmirësim të kualitetit të shërbimeve për moderatorët e certifikuar për zbatim të veglës së qytetarëve ,,forume në bashkësi”. Më 23 mars, 2016, në hapësirat e Qendrës së trajnimeve të BNJVL-së u mbajt punëtori në të cilën u ftuan të gjithë 37 moderatorët e certifikuar, përfaqësues të Agjensionit Zvicëran për bashkëpunim dhe zhvillim (SDC), nga Njësia për koordinim të forumeve, si dhe ekspertë të Programit, me qëllim mundësimi të shkëmbimit të zbatimit të deritanishëm të sesioneve të forumeve në komuna, të barten sfidat por edhe të përcaktohen mënyrat e tejkalimit të tyre. Në këtë mënyrë BNJVL gradualisht përforcon rolin e saj në një partner të sigurt që do të vazhdojë përkrahjen e realizimit të kësaj vegle të qytetarëve në komuna, si një segment të rëndësishëm nga përforcimi i pjesëmarrjes së qytetarëve në procesin e vendim-marrjes në nivel lokal, siguron punë transparente të komunave dhe paraqet segment të rëndësishëm për demokratizimin e mbarë shoqërisë.

Në punëtori të pranishmit diskutuan mbi mënyrat se si komunat në mënyrë më masive t’a zbatojnë këtë koncept të qytetarëve dhe për mundësitë lidhur me përmirësimin e vetë modelit të zhvillimit të sesioneve të forumeve edhe pas përfundimit të përkrahjes dhjetëvjeçare të donatorëve, kur pushtetet lokale merrnin edhe përkrahje financiare gjatë zbatimit të sesioneve të forumeve. U konkludua se është e nevojshme që në kohë dhe në mënyrë të plotë të informohet kryetari i komunës lidhur me përfitimet e zbatimit të veglës në fjalë, përforcimi i rolit të koordinatorëve komunalë si përfaqësues të etabluar nga komunat të cilat nuk arrijnë

КВАЛИТЕТНАТА УСЛУГА НА СЕРТИФИЦИРАНИТЕ МОДЕРАТОРИ ЗНАЧАЕН ФАКТОР ЗА ПОГОЛЕМА ПРИМЕНА НА „ФОРУМИТЕ ВО ЗАЕДНИЦИТЕ“ ВО ОПШТИНИТЕ

SHËRBIMI KUALITATIV I MODERATORËVE TË CERTIFIKUAR - FAKTOR I RËNDËSISHËM PËR NJË ZBATIM MË TË MADH TË „FORUMEVE NË BASHKËSI” NË KOMUNAT

Lidhur me një varg pyetjesh të parashtruara u

13

та кај локалната администрација и советниците за потреба од зголемување на процентот на донесени одлуки на локал-но ниво, во кои бил слушнат гласот и предлогот на граѓани-нот; добро обучени тимови на локално ниво кои на едноста-вен начин би ги пренеле предлозите од општината, особено оние кои се однесуваат на буџетот на локалната власт пред населението; потоа поголема соработка меѓу општините кои спроведуваат форуми, со поканување на претставници од со-седните општини за да добијат поголеми искуства за приме-ната на форумите и обезбедување на “Budget friendly” обука за клучните лица од страна на општината (одговорни за фи-нансии, општински координатор) во делот на соодветно прес-тавување на буџетот пред граѓаните.

Во однос на зајакнување на капацитетите на сертифи-цираните модератори, беше посочена важноста од меѓусеб-на континуирана координација и размена на искуства, што впрочем ЗЕЛС од минатата година интензивно го поддржува. Искусни модератори и на оваа работилница презентираа за научените лекции и предизвици со кои се соочувале тие во изминативе години при модерирањето на различните видо-

të ngrejnë vetëdijen te administrata lokale dhe këshilltarët lidhur me nevojën e rritjes së përqindjes të vendimeve të miratuara në nivel në të cilat është dëgjuar zëri dhe propozimi i qytetarët; ekipe të trajnuara mirë në nivel lokal të cilat në një mënyrë të thjeshtë do t’i bartnin propozimet nga komuna, veçanërisht ato të cilat kanë të bëjnë me buxhetin e pushtetit lokal para popullatës; pastaj bashkëpunimi më i madh midis komunave që të marrin përvoja më të mëdha për zbatimin e forumeve dhe sigurimin e trajnimit “Budget friendly” për personat kyçë nga ana e komunave (përgjegjës për financa, koordinatorë komunalë) në pjesën e prezantimit të buxhetit para qytetarëve.

Lidhur me përforcimin e kapaciteteve të moderatorëve të certifikuar u përmend rëndësia e një koordinimi të vazhdueshëm të ndërsjellë dhe shkëmbimi i përvojave, që në të vërtetë BNJVL nga viti i kaluar e përkrah në mënyrë intensive. Moderatorë me përvojë edhe në këtë trajnim prezantuan për leksionet e mësuara dhe sfidat me të cilat janë ballafaquar të njëjtët gjatë viteve të kaluara gjatë moderimit të llojeve të ndryshme të forumeve. Informimi në kohë për

14

Членови на Управниот орган на Мрежата на финан-сиски работници, при ЗЕЛС на 14 март, 2016 година, во Ми-нистерството за финансии, остварија средба со државните советници од ова министерство, од областа на трезорското и буџетското работење. Средбата беше иницирана од стра-на на ЗЕЛС, заради потребата од разрешување на предиз-виците поврзани со несоодветната комуникацијата на фи-нансиските работници од општините со овој сектор, како и потребата од отворање на дискусија за барањето за мену-вање на Упатството за начинот на трезорско работење, во делот што се однесува на локалните власти.

Од секторот Трезор, од Министерството за финансии, по-сочија дека на општините ќе им достават електронски адреси од вработени, преку кои полесно ќе се реализира комуника-цијата за отстранување на предизвиците, при што побараа по-голема толеранција од локалните власти во овој период, пора-ди спроведувањето на реорганизација во Секторот.

По однос на начинот на трезорското работење наведено во Упатството, беше нагласено дека истото мора да се почи-тува. Сепак беа прифатени и некои барања од општините. Беше нагласено дека ќе биде овозможен поголем број на ур-гентни, итни плаќања за реализирање на девизните дозна-ки, за плаќања по кредитните обврски со девизна клаузула, како и за плаќањата по основ на данок на додадена вредност и царина. За делот од трезорското работење, кое се однесу-ва на извршните судски налози, насоки за постапување за-ради олеснување на постапката, ќе бидат дадени во годиш-ниот циркулар за 2017 година. Сепак, заради евиденција на донациите, трансверот на средства од основниот буџет кон сметката за донација ќе се извршува како и досега и покрај проблемите кои се јавуваат. На барањето за овозможување на електронско плаќање на помали износи, заради заштеда на време и средства, претставниците на Министерството ис-такнаа дека се планира редизајнирање на системот во кој би можело да се предвиди и оваа можност во иднина. Претста-вниците од општините побараа стручни лица од ова минис-терство да одржат обуки за финансиските работници од општините, за програмата е - обврски, заради пријавување на преземените обврските на обрасците О1 и ПО1. Беше по-стигната начелна согласност, а целокупната организација ќе се реализира од страна на ЗЕЛС тренинг центарот.

Anëtarët e Organit drejtues të Rrjetit të të punësuarve financiarë, pranë BNJVL-së më 14 mars 2016, në Ministrinë për financa, realizuan takim me këshilltarët shtetërorë nga Ministria në fjalë, nga lëmia e punës së trezorit dhe buxhetimit. Takimi u iniciua nga ana e BNJVL-së, për shkak të nevojës nga zgjidhja e sfidave lidhur me komunikimin joadekuat të të punësuarve financiarë nga komunat me këtë sektor, si dhe nevoja nga hapja e diskutimit për kërkesën për ndryshim të Udhëzuesit për mënyrën e punës së trezorit, në pjesën që ka të bëjë me pushtetet lokale.

Nga sektori i Trezorit, nga Ministria për financa, përmendën se komunave do t’u parashtrojnë adresa elektronike nga të punësuarit, përmes së cilave më lehtë do të realizohet komunikimi për anashkalimin e sfidave, me ç’rast kërkuan tolerancë më të madhe nga pushtetet lokale në këtë periudhë, për shkak të zbatimit të riorganizimit të sektorit.

Lidhur me mënyrën e punës së trezorit të shënuar në udhëzues, u theksua se e njëjta duhet të respektohet. Megjithatë u pranuan dhe disa kërkesa nga komunat. U theksua se do të mundësohet një numër më i madh i pagesave urgjente për realizim të remitancave devizore, për pagesë të detyrimeve kreditore me klauzolën devizore, si dhe për pagesën në bazë të tatimit të vlerës së shtuar dhe doganës. Për pjesën e punës së trezorit, me të cilën ka të bëjë me urdhëresat gjyqësore, drejtime për veprim për shkak të lehtësimit të procedurës, do të paraqiten në cirkularin vjetor për vitin 2017. Ndërsa për shkak të evidencës së donacioneve, transferimi i mjeteve nga buxheti kryesor në llogarinë për donacione do të kryhet si edhe deri më tani edhe krahas problemeve të cilat paraqiten. Kërkesës për mundësim të pagesës elektronike të shumave më të vogla, për shkak të kursimit të kohës dhe mjeteve, përfaqësuesit e Ministrisë theksuan se planifikohet ridizajnim i sistemit në të cilin do të mund të parashikohet edhe kjo mundësi në të ardhme. Përfaqësuesit e komunave kërkuan persona profesionalë nga kjo ministri të mbajnë trajnime për të punësuarit financiarë nga komunat lidhur me programin e – obligime, për shkak të paraqitjes së obligimeve të ndërmarra të formularëve 01 dhe P01. U arrit pajtueshmëri parimore, ndërsa organizimi i tërë do të realizohet nga ana e Qendrës së trajnimeve të BNJVL-së.

СРЕДБА НА ПРЕТСТАВНИЦИ ОД ЛОКАЛНАТА ВЛАСТ СО ОДГОВОРНИТЕ ЛИЦА ОД СЕКТОРОТ ТРЕЗОР ОД МИНИСТЕРСТВОТО ЗА ФИНАНСИИTAKIM I PËRFAQËSUESVE TË PUSHTETIT LOKAL ME PERSONAT PËRGJEGJËS NGA SEKTORI TREZOR NGA MINISTRIA PËR FINANCA

ви форуми. Навремено информирање за што поголемо при-суство на модераторите на сесиите на своите колеги, и кога тие не модерираат, со цел стекнување на поголемо искуство за успешно справување и натамошното реализирање на фо-румите и улогата на модераторот да не биде само координа-тор на сесиите, туку и тој да ги поттикнува локалните власти да се соочат што повеќе со своите граѓани при донесувањето на важни одлуки од значење за граѓаните, посочувајќи ги по-лезностите што ги обезбедува „форумот во заедницата“.

një pjesëmarrje sa më të madhe të moderatorëve të sesioneve të kolegëve të tyre edhe kur të njëjtët nuk moderojnë, me qëllim të marrjes së një përvoje sa më të madhe lidhur me menaxhimin e suksesshëm dhe realizimin e mëtejmë të forumeve të realizuara dhe roli i moderatorëve të mos jetë vetëm koordinator i sesioneve por edhe ai t’i nxisë pushtetet lokale të ballafaqohen sa më tepër me qytetarët e tyre gjatë marrjes së vendimeve të rëndësishme për qytetarët, duke përmendur dobitë që siguronin ,,forumet në bashkësi”.

një pjesëmarrje sa më të madhe të moderatorëve të sesioneve

15

Вкупно 90 учесници, меѓу кои општински координато-ри, претставници на одделенијата за финансии и буџет и на невладиниот сектор од општините Кривогаштани, Кар-бинци, Василево, Демир Капија, Врапчиште, Росоман, Ма-кедонски Брод, Конче, Делчево и Пробиштип, присуствуваа на средбата на која беа разменувани искуства од спрове-дувањето на буџетските форумски процеси. Станува збор за претставници од 10-те општини кои учествуваат во про-грамата „Форуми во заедницата“ во рамките на тековниот циклус на општини за спроведување на буџетски форумски процес за 2015/2016 година. Средбата имаше за цел да се изнесат предизвиците при реализацијата на 5-те сесии од буџетскиот форумски процес, што овие општини самостој-но го спроведуваат и да се иницираат предлози и решенија за нивна натамошна поуспешна реализација.

Во месец април ќе бидат утврдени нови 10 општини, кои се пријавиле и ги исполниле условите од конкурсот за спроведување на буџетскиот форумски процес за 2016/2017 година, со што се предвидува да се заокружи повеќе од де-сетгодишната поддршка на Швајцарската агенција за под-дршка и развој (СДЦ) во делот на институционализација на алатката за граѓанско учество „форуми во заедницата“ во општините. Во следниот период ЗЕЛС ќе биде институција-та која на општините ќе им дава поддршка да продолжат и помасовно да ја користат оваа граѓанска алатка. Всуш-ност и претставникот од ЗЕЛС на оваа работилница, гово-реше за активностите што ЗЕЛС ги презема во овој правец, како и во делот на подобрување на квалитетот на услугата на сертифицираните форумски модератори. Беше посочено дека досега 59 општини, направиле измени во својот ста-тут и „форуми во заедницата“ го утврдиле како уште една алатка за граѓанско учество, со што се потврдува јакнење на транспарентното работење и на демократските процеси на локално ниво. На средбата присуствуваа и сертифицирани-те модераторите и ко-модераторите на форумските проце-си, претставници на СДЦ и на Единицата за координација на форумите (ЕКФ).

Gjithsej 90 pjesëmarrës, mes cilëve koordinatorë komunalë, përfaqësues të departamenteve për financa dhe buxhet, si edhe përfaqësues të sektorit joqeveritar nga komunat Krivogashtan, Karbincë, Vasilevë, Demir Kapi, Vrapçisht, Rosoman, Makedonski Brod, Konçe, Dellçevë dhe Probishtip, ishin prezentë në takimin në të cilin u shkëmbyen përvoja nga zbatimi i procese të forumeve buxhetorë. Bëhet fjalë për përfaqësues nga 10 komunat që marrin pjesë në programin ,,Forumet në bashkësi’’ në kuadrin e ciklit aktual të komunave për zbatimin e procesit të forumit buxhetor për vitet 2015/2016. Qëllimi i takimit ishte shprehja e sfidave në realizimin e 5 seancave të procesit të forumit buxhetor, që komunat e zbatojnë vetëm, si edhe të iniciohen propozime dhe zgjidhje për realizimin më të suksesshëm të tyre në të ardhme.

Në muajin prill do të përcaktohen 10 komuna të reja, që u paraqitën dhe plotësuan kushtet e konkursit për zbatimin e procesit të forumit buxhetor për vitet 2016/2017, me ç’rast parashihet që të mbyllet përkrahja më shumë se dhjetë vjet nga Agjencia Zvicerane për bashkëpunim dhe zhvillim (SDC) në pjesën e institucionalizimit të veglës për pjesëmarrje qytetare ,,Forumet në bashkësi’’ në komunat. Në periudhën që vjen BNJVL do të jetë institucion i cili komunave do t’u ofrojë përkrahje që të vazhdojnë edhe në mënyrë më masive t’a shfrytëzojnë këtë vegël qytetare. Faktikisht dhe përfaqësuesi i BNJVL-së të kësaj punëtorie diskutoi mbi aktivitetet që i ndërmerr BNJVL në këtë drejtim, si edhe në pjesën e përmirësimit të cilësisë së shërbimit të moderatorëve të certifikuar të forumeve. U theksua se deri tani 59 komuna, kanë kryer ndryshime në statutet e tyre dhe ,,Forumet në bashkësi’’ i kanë përcaktuar si një vegël plotësuese për pjesëmarrje qytetare, me ç’rast e kanë konfirmuar përforcimin e punës transparente dhe të proceseve demokratike në nivel lokal. Në takim morrën pjesë edhe moderatorë të certifikuar, ko-moderatorë të proceseve të forumeve, përfaqësues të SDC-së si edhe të Njësisë për koordinimin e forumeve (NJKF).

ИЗНЕСЕНИ РЕШЕНИЈА И ПРЕДЛОЗИ ЗА ПОУСПЕШНА РЕАЛИЗАЦИЈА НА БУЏЕТСКИТЕ ФОРУМИU PARASHTRUAN ZGJIDHJE DHE PROPOZIME PËR REALIZIM MË CILËSOR TË FORUMEVE BUXHETORË

16

„Енергетска ефикасност во асоцијациите на локал-ните власти“ (Energy efficiency in municipal associations – EeMA)“ е регионалниот проект во кој, заедно со асоција-циите од Албанија, Косово, Србија, Црна Гора и Босна и Херцеговина, е вклучен и ЗЕЛС. Во рамките на реализација-та на последната фаза од проектот, од 21-23 март, 2016 го-дина, беше организирана средба на претставници од сите асоцијации, кои во просториите на Постојаната конферен-ција на градови и општини на Република Србија говореа за улогата на асоцијациите на локални власти во лобирањето и поддршката што тие треба да им ја дадат на своите член-ки –општините, за обезбедување на што поголема посвете-ност за реализација на проекти за енергетска ефикасност и заштита на животната средина. Притоа, беше презенти-рана и предлог-стратегија за застапување и лобирање на асоцијациите, во која, меѓу другото, се утврдени и целите и алатките на лобирањето за намалување на потрошувачка-та на загадувачките извори, а поголема примена на обнов-ливите извори на енергија, потребата од усогласување на европското со локалното законодавство, како и законски законски измени и подготовка на стратегии и проекти на асоцијациите и на општините во оваа насока.

Претставниците од асоцијациите имаа можност и не-посредно да се запознаат со успешното дејствување на една локална власт, при што како добра практика беше зе-мен примерот со српската општина Врбас, во која поради високата свест на избраните претставници во локалната власт за заканите од климатските промени, но и ефикасни-те заштеди од преземени мерки за енергетска ефикасност, основана е посебна Канцеларија на енергетска ефикас-ност. Беше посочено дека оваа општина има воспоставен систем за управување со енергијата, како и систем на кон-тинуирано следење на енергетската потрошувачка. Со при-мена на мерките за енергетска ефикасност и користењето на обновливите извори на енергија, еколошки прифатли-ви горива за објектите кои се наоѓаат во сопственост на општината, направени се огромни финансиски заштеди за општината и намалено е штетното влијание врз околина-та, како дополнителна полезност за граѓаните и заедни-цата. Оваа општина со сопствениот при-мер, но и со други мерки значително дејствува и во зајак-нувањето на свеста на граѓаните за што поголема примена на мерките за енер-гетска ефикасност и во индивидуално-то, па и колективно домување.

„Efikasiteti energjetik në asociacionet e pushteteve lokale“ (Energy efficiency in municipal associations – EeMA) është projekti rajonal, në të cilin bashkë me asociacionet e Shqipërisë, Kosovës, Serbisë, Malit të Zi dhe Bosnjës dhe Hercegovinës është përfshirë edhe BNJVL. Në kuadër të realizimit të fazës së fundit të projektit, nga 21-23 mars të vitit 2016, u organizua takim me përfaqësuesit e të gjitha asociacioneve, të cilët në hapësirat e Konferencës së përhershme të qyteteve dhe komunave të Republikës së Serbisë diskutuan mbi rolin e asociacioneve të pushteteve lokale për lobimin dhe përkrahjen që ato duhet t’ua japin anëtareve të tyre – komunave, për sigurimin e përkushtimit më të madh mbi realizimin e projekteve për efikasitet energjetik dhe mbrojtje të mjedisit jetësor. Më pas u prezantua edhe propozim – Strategjia për përfaqësim dhe lobim të asociacioneve, në të cilën, mes tjerave janë përcaktuar qëllimet dhe veglat e lobimit për zvogëlim të konsumit të burimeve ndotëse dhe përdorim më i madh i burimeve ripërtëritëse të energjisë, nevoja për harmonizimin e legjislacionit vendas me atë evropian, si edhe ndryshime ligjore dhe përgatitje të strategjive dhe projekteve të asociacioneve dhe komunave në këtë drejtim.

Përfaqësuesit e asociacioneve patën mundësi drejtpërdrejtë të njihen me veprimin e suksesshëm në një pushtet lokal, me ç’rast si praktikë e mirë u morr shembulli me komunën serbe e quajtur Vërbas, në të cilën për shkak të ndërgjegjes së lartë të përfaqësuesve së zgjedhur në pushtetin lokal për kërcënimet nga ndryshimet klimatike, por edhe kursimet efikase nga masat e ndërmarra për efikasitet energjetik, është themeluar Zyra e veçantë për efikasitet energjetik. U theksua se kjo komunë posedon një sistem për menaxhim të energjisë, si edhe sistem për ndjekjen e vazhdueshme të konsumimit të energjisë. Me zbatimin e masave për efikasitet energjetik dhe shfrytëzimin e burimeve ripërtëritëse të energjisë elektrike, lëndë djegëse ekologjike për objektet nën pronësi të komunës, janë kryer kursime të dukshme financiare për komunën dhe gjithashtu është zvogëluar ndikimi ndotës mbi mjedisin jetësor, si një favor shtesë për qytetarët dhe bashkësinë. Kjo komunë me

shembullin personal por edhe me masa të tjera vepron në mënyrë të dukshme edhe në përforcimin e vetëdijes së qyte-tarëve për përdorim akoma më të madh të masave për efikasitet energjetik si në jetesën individuale ashtu edhe në atë kolektive.

ПОДДРШКА НА АСОЦИЈАЦИИТЕ НА ЛОКАЛНИТЕ ВЛАСТИ ЗА ЛОБИРАЊЕ СО ЦЕЛ ПРЕЗЕМАЊЕ НА МЕРКИ ЗА ЕНЕРГЕТСКА ЕФИКАСНОСТ НА ЛОКАЛНО НИВО PËRKRAHJE TË ASOCIACIONEVE TË PUSHTETEVE LOKALE PËR LOBIM LIDHUR ME NDËRMARRJEN E MASAVE PËR EFIKASITET ENERGJETIK NË NIVEL LOKAL

17

Како нашето образование да биде адекватен сервис на потребите на стопанството и како да се создаде функционален механизам за навремено обезбедување на квалитетни кадри, но и квалитетни институции кои ќе нудат модерен и ефикасен начин на стекнување на знаења и вештини, беше дел од диску-сијата што се водеше во просториите на ЗЕЛС на работилницата организирана во рамките на проектот „Јакнење на доживотното учење преку модернизација на системот за стручно образова-ние и обука и образование на возрасни“. Станува збор за новиот проект на Министерството за образование, што го спроведува Британскиот совет, во партнерство со DVV International и Цен-тарот за доживотно учење, преку кој треба да се придонесе кон јакнењето на сеопфатниот и интегриран систем за доживотно учење, со фокус на стручното образование и обука и образова-нието на возрасните, преку воспоставување на динамична вр-ска меѓу образованието и промените во социјалната сфера и на пазарот на трудот.

По тој повод беа повикани претставници од повеќе релевант-ни институции: Министерство за образование,Министерство за локална самоуправа, Центарот за стручно образование, Аген-цијата за вработување, од институциите- партнери на проектот, како и одговорните лица за образование од 13 општини во кои има Отворени граѓански универзитети, заедно со менаџерите на овие институции. Со цел создавање на појасна слика за ак-туелната состојба на поддршката на локалната власт за ефи-касно задоволување на потребите на пазарот на трудот, ЗЕЛС обезбеди и претставници од одделенијата за локален економ-ски развој од три општини, со цел тие да ги пренесат своите активности на ова поле. Двете од овие општини: Велес и Бог-данци, го имаат регионалниот сертификат за општина која ја поддржува бизнис заедницата (БФЦ сертификат), а во општина Битола оваа постапка е во фаза на реализација. Претставници-те од ЛЕР одделенија ги истакнаа напорите во однос на соби-рањето на попрецизни податоци за невработените лица, нивна-та стручна подготовка, потребата од нивна преквалификација и доквалификација, но притоа беа изнесени и предизвиците со кои се соочуваат во однос на бизнис заедницата, која најчесто не е подготвена да обезбеди финансиска или друг вид на под-дршка за обучување на овие лица. Беше посочена и потребата од законско утврдување на организирање на мерките за осигу-

Si të bëhet arsimi ynë një shërbim adekuat për nevojat e ekonomisë dhe si të krijojë një mekanizëm funksional për sigurim të kuadrove kualitative në kohën e duhur, por edhe institucione kualitative që do të ofrojnë mënyrë moderne dhe efikase për marrjen e njohurive dhe aftësive, ishte pjesë e diskutimit që u mbajt në hapësirat e BNJVL-së, në punëtorinë e organizuar në kuadër të projektit ,,Përforcimi i mësimit të përjetshëm nëpërmjet modernizimit të sistemit të arsimit profesional, trajnimit dhe arsimit të të rriturve’’. Bëhet fjalë për projektin e ri të Ministrisë së arsimit, i cili zbatohet nga Këshilli Britanik në partneritet me DVV International dhe Qendra për mësim të përjetshëm, përmes së cilit duhet të kontribuohet në përforcimin e sistemit gjithëpërfshirës dhe i integruar për mësim të përjetshëm, me fokus mbi arsimin profesional, trajnimi dhe arsimi për të rritur, nëpërmjet vendosjes së lidhjes dinamike midis arsimit dhe ndryshimet në sferën sociale si edhe në tregun e punës.

Për këtë rast u ftuan edhe përfaqësues nga disa institucione relevante: Ministria e arsimit, Ministria e vetëqeverisjes lokale, Qendra e arsimit profesional, Agjencia për punësim, nga institucionet partnere të projektit si edhe personat përgjegjës për arsim nga 13 komuna në të cilat ka Universitete të hapura qytetare, bashkë me menaxherët e këtyre institucioneve. Me qëllim ndërtimi i imazhit më të qartë për gjendjen aktuale mbi përkrahjen e pushtetit lokal për plotësim efikas të nevojave në tregun e punës, BNJVL ftoi edhe përfaqësues të sektorëve për zhvillim ekonomik lokal nga tre komuna, me qëllim që t’i shprehin aktivitetet e tyre në këtë fushë. Dy nga këto komuna: Velesi dhe Bogdanci e posedojnë certifikatën rajonale si komuna që përkrahin bashkësinë e biznesit (BFC Certifikatë), kurse komuna e Manastirit është në fazën e realizimit të kësaj procedure. Përfaqësuesit e sektorëve për ZHEL i theksuan mundimet e tyre në lidhje me grumbullimin e të dhënave më të sakta për personat e papunësuar, përgatitja e tyre profesionale, nevoja për rikualifikim dhe kualifikim plotësues të tyre, dhe pas kësaj u shprehën edhe sfidat me të cilat ballafaqohen në lidhje me bashkësinë e biznesit e cila në të shumtën e rasteve nuk është e përgatitur të sigurojë ndihmë financiare ose ndihmë tjetër për trajnimin e këtyre personave. U theksua edhe nevoja për përcaktim ligjor të organizimit të masave për sigurim të

ГРАДЕЊЕ НА СИСТЕМИ ЗА БРЗО И КВАЛИТЕТНО ЗАДОВОЛУВАЊЕ НА ОБРАЗОВНИТЕ ПОТРЕБИ ЗА ПАЗАРОТ НА ТРУДОТ

NDËRTIMI I SISTEMEVE PËR PLOTËSIM TË SHPEJTË DHE KUALITATIV TË NEVOJAVE ARSIMORE NË TREGUN E PUNËS

18

рување и безбедност на практикантите кај работодавачите за стекнување на практично искуство, кое треба да биде усогла-сено и со одредени бенефиции за таквите стопански субјекти. Беше укажано дека голем број на општини со сопствени фи-нансиски средства обезбедуваат бесплатни обуки за возрасни-те, за изучување на странски јазици, или оспособување за ко-ристење на ИТ технологијата, но проблемите настануваат кога е потребна стручна квалификација за која нема соодветна уста-нова која тоа ќе го реализира во општината или пак, нема так-во занимање. Високиот процент на лица кои се со основно об-разование или не го дооформиле, укажуваат дека треба да се посвети поголемо внимание на образованието на возрасните и градењето на квалитетни институции кои ќе може тоа соодвет-но да го реализираат. Во тој контекст, претставниците од Отво-рените граѓански универзитети ги изнесоа предизвиците со кои тие се соочуваат и нивното маргинализирање од законски аспект, но и од страна на локалната заедница. Од постојните 13 вакви институции само четири добија поддршка од локал-ната власт, односно таа ги презеде основачките права, а по-голем дел од останатите сè уште имаат нерешен правен статус. Беше посочен и член 11 од Законот за образование на возрас-ни, каде се утврдени надлежностите на локалната влас во об-ласта на образованието на возрасните. Утврдено е дека Советот на општината врши анализа на потребите на пазарот на трудот и ги искажува потребите за согледувањата на Центарот за обра-зование на возрасни, а може и да основа општински центар за образование на возрасни. Претставниците од локалната власт посочија дека континуирано, секоја година до МОН упатуваат предлози во согласност со потребите на пазарот на трудот, за креирање на адекватна уписна политика за средните училишта, но речиси многу ретко тие предлози наидуваат на прифаќање од МОН. На работилницата беа презентирани и целите на про-ектот, потоа Стратегијата за развој на ОГУ, а беше изнесена и добра практика на функционирање на вакви центри во Герма-нија. Работилницата отвори многу прашања, при што беше зак-лучена потребата од надминување на недоволната меѓусебна комуникација на релевантните институции и посериозна посве-теност на ова прашање, со оглед на брзата промена на образов-ните потреби на пазарот на трудот и подигањето на старосната граница на населението и во нашата земја.

praktikantëve te punëdhënësit për marrjen e përvojës praktike, e cila duhet të jetë e harmonizuar dhe me përfitime të caktuara për subjektet e këtilla ekonomike. U theksua se numër i madh komunash me mjete financiare komunale sigurojnë trajnime falas për të rritur, për mësimin e gjuhëve të huaja ose vetëaftësim për shfrytëzimin e TI teknologjisë, por problemet shfaqen në rastet kur nevojitet kualifikim profesional për të cilin nuk ka institucion përkatës, i cili do t’a realizojë këtë në komunë ose në rastin tjetër nuk ka profesion të tillë. Përqindja e madhe e personave që janë me arsim fillor ose nuk e kanë mbaruar, tregojnë se duhet t’u kushtohet vëmendje më e madhe arsimit të të rriturve dhe ndërtimit të institucioneve cilësore, të cilat mund t’a realizojnë këtë në mënyrë adekuate. Në këtë kontekst përfaqësuesit e Universiteteve të hapura qytetare i shprehën sfidat me të cilat ballafaqohen dhe margjinalizimi i tyre nga aspekti ligjor, por edhe nga ana e bashkësisë lokale. Nga 13 institucionet e këtilla ekzistuese vetëm katër kanë fituar përkrahje nga pushteti lokal, kuptimisht ai i ka ndërmarrë të drejtat për themelim, kurse pjesa më e madhe prej të tjerave akoma e kanë të pazgjidhur statusin juridik të tyre. U potencua edhe neni 11 nga Ligji për arsimin e të rriturve, ku janë përcaktuar kompetencat e pushtetit lokal në fushën e arsimit të të rriturve. Është përcaktuar se Këshilli i komunës zbaton analizë të nevojave të tregut të punës, edhe gjithashtu i pasqyron nevojat për qëndrimet e Qendrës për arsimin e të rriturve, por ka mundësi edhe të krijojë qendër komunale për arsimin e të rriturve. Përfaqësuesit e pushtetit lokal theksuan se në mënyrë të vazhdueshme, çdo vit në MASH dërgojnë propozime konform nevojave të tregut të punës, për krijimin e politikës adekuate për regjistrim në shkollat e mesme, por pothuajse shumë rrallë të njëjtat pranohen nga MASH. Në punëtori u prezantuan edhe qëllimet e projektit, më pas Strategjia për zhvillim të UHQ, por u theksua edhe praktika e mirë e funksionimit të qendrave të tilla në Gjermani. Punëtoria hapi shumë çështje, me ç’rast u konkludua nevoja për tejkalimin e komunikimit të pamjafueshëm midis institucioneve relevante dhe përkushtim më serioz për këtë çështje, duke e marrë në konsideratë ndryshimin e shpejtë të nevojave arsimore në tregun e punës dhe ngritja e kufirit të moshës së popullsisë edhe në vendin tonë.

19

20

ЗАЕДНИЦА НА ЕДИНИЦИТЕ НА ЛОКАЛНАТА САМОУПРАВА НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА - ЗЕЛС

тел. +389 (0)2 30 99 033 / факс: +389 (0)2 30 61 994ул. Копенхагенска бр. 5, п.фах 32, 1000 Скопје, Република Македонија

contact@zels.org.mk, www.zels.org.mk

BASHKЁSIA E NJЁSIVE TЁ VETЁQEVERISJES LOKALE TЁ REPUBLIKЁS SЁ MAQEDONISЁ - BNJVL

tel. +389 (0)2 30 99 033 / fax: +389 (0)2 30 61 994rruga. Kopenhagenska 5, P.N. 32, 1000 Shkup, Republika e Maqedonisë

contact@zels.org.mk, www.zels.org.mk