4112وجن –ونجری الپکٹس رسرجی یک فلتخم وصروتں اک رشیع اجزئہ 1، امشرہ1دلج: ربسج

1

یع اجزئہرش اک الپکٹس رسرجی یک فلتخم وصروتں

Legal Review of Different Forms of Plastic Surgery

ڈارٹک ااظبرہاخن

یتفم انث ء اہلل

Abstract: The extract is that the plastic surgery is legitimate for medical

treatment. Any kind of transformation in the creation of Allah is

illegitimate. For women the removal of extra hair the usage of

different kind of creams etc for fairness is legitimate. The

transformation of inborn deficiency is legitimated. In case of

deception and for the sake of Satan the illegitimate transformation in

human body which is bestowed by ALLAH is considered as

ingratitude and ungratefulness to ALLAH which is abominable and

invalid.

رہ ااسنن ہی اچاتہ ےہ ہک وہ امتم رمع حیحص اسمل تحص دنم رہ رک زدنیگ زگارے اور اس دوران اےس وک یئ امیبری ہن وہ،

اتہک وہ یسک دورسے اک اتحمج ہن وہ اور اس ےک اظرہ ی اور ابینط وحاس درتس اکم رکے، اس یک اظرہی ڈوھل رہ بیع ےس اپک

اسرے ولگ اک رمعج اثتب وہ اجےئ، رگم ہی وخاشہ لمکم ںیہن ف رہ ا ک جوت ہ وہ اور وہ اور رہ صقن ےس ربما وہ اتہک اس یک رط

وہیت اور ااسنن اینپ زدنیگ ںیم فلتخم مسق یک امیبرویں ںیم التبم وہاجات ےہ سج یک و ہ ےساس یک تحص امدن ڑپ اجیت ےہ اس یک مسج

، ہکل امیبری یک و ہ ےس اس ےک مسج ںیم وزموری اور فع ادیا رپششک ںیہن وہیت اور ہی ےلہپ یک رطح اب اجذب رظن ںیہن آات

سج یک و ہ ےس اس ےک ااعفل ںیم للخ اور اظرہی اوطار ںیم بیع داھکیئ دےنی اتگل ےہ، وہرک اس یک استخ اتمرث وہاجیت ےہ

اور ششک دوابرہ ول سج یک التیف ےک ذگہتش یئک دصویں ےس ااسنن اترخی اس اک العج ڈوھڈنات ےہ ہک اےس اینپ اسہقب نسح

۔، اجۃعم دبعاولیل اخن ویوینریٹس رمداناالالسہیمولعم اٹنٹسس رپورسیف،ہبعش

۔، اجۃعم دبعاولیل اخن ویوینریٹس رمداناالالسہیماکسرلہبعش ولعم می لف ا**

4112وجن –ونجری الپکٹس رسرجی یک فلتخم وصروتں اک رشیع اجزئہ 1، امشرہ1دلج: ربسج

2

آےئ اور ہی ےلہپ یک رطح وخامنش رظن آےئ، اور ارگ اس اک وکیئ ا ک وضع ٹک اجےئ ای رھپ دبامن وہ، وت اس ےکازاےل یک وکشش

رکاتےہ اتہک وہ اتمرثہ وضع ولوگں یک رظن ںیم ااھچ ےگل اور اےس درتس رکےن ےک ےیلفلتخم دتاریب وساتچ ےہ۔

ء ء تس رہ صخش یک وخاشہ وہ

اضیت ےہ ہک وہ د ےنھک ںیم ااھچ ےگل ، اس اک ہرہہ وخب وصر مولعم وہ، اس ےک ا

سج ںیم مسج ااسنین ےک یسک وضع یک بط یک ا ک اشخ ، اس ےک ےیلداھکیئ دںی اور ان رپ درازی رمع ےک ارثا ایعں ہن وہں

الہکیت (Plastic Surgery)الپکٹس رسرجی اج ات ےہ،تئیہ ای لعف وکدرتس رکےن ےک ےیل ا ک اخص رطح اک آرپنشی ایک

to mold, toسج ےک ینعم ںیہ یسک زیچ وک ومڑان،اےس یئن لکش دانی ےس اموخذ ےہ Plastikosویانین ظفل ”الپکٹس’ ےہ۔

shape ( ل وہات ےہاک اامعتس "الپکٹس" اس ےس رماد ہی ںیہن ےہ ہک رسرجی یک اس مسق ںیم وصخمص ایمیکوی امدہ) ۔

اہتبل اس وموضع ےس ہقلعتم اوصل یک ء رکام یک باتںوں ںیم ںیہن یتلرصع احرض ےک اس ےلئسم یک لمکم لیصفت اہقف

ربوےئ اکر الےئ اجےت ںیہ اس ےیل کٹس رسرجی ںیم دنمر ہ ذلی اومر اشندنیہ دقتمنیم ےک بتک ںیم رضور اپیئ اجیت ےہ۔ الپ

: اج ںی ےاس ےس ہقلعتم وضاطب رحتری ےیک

:رشتعی یک روینش ںیم ادیایشئ ویعب اک العج۔ ۱

اعم وطر رپ ااھچ ںیہن وہیت ےہ اوروہ بیع اظرہ وصریت یک دب ااسنن ےہ سج ےس صقن وہات وطر رپ وکیئ ااسیادیایشئ

وکیئ داتن زایدہ ابم وہ، ای اس رطح اک اور وکیئ وہٹن ای اتول اٹک وہا وہ، اہھت ای ریپ ںیم زادئ ایلگن وہ، ہنم ںیم زادئ داتن وہ، ای اتگل،ےسیج

یںیم ، وت ایک رشتعیبیع

ت

ئ ی ہ

ےہ؟ درتس رکےن یک ااجز ایسی دب

اہلل اعتیل ےن یسک ااسنن وک سج رطح یھب ادیا ایک وہ اس رشتعی ےک ارسار اور للع ااکحم ںیم وغر رکےن ےس مولعم وہات ےہ ہک

ء ء ںیم

اضسج صخش ےک دبن ںیم وکیئ ایلگن ای وکیئ دورسا وضع زادئ وہ، اس ،وکیئ یمک ای دبتیلی رکان اجزئ ںیہن ےہ ےک ےیل اےنپ ا

دہ رکان ح ربطی راےئااممیہی "ےہ ریغتہی اہلل اعتیل یک قیلخت ںیم ویکہکن اظبرہ درتس مولعم ںیہن وہات ےک ےیل اےس اکانٹ ای یلع

ااسنن اک ارادہ رص ف اظرہی نسح اک وہ اور وتق ےہ ارگ اسدعم وجاز اک مکح ہی ےہ۔ ذرکےلسلس ںیم ےبم داتن ےکےن زادئ ای

ارگ اتہک ااسنن ااھچ ےگل وت اس وصر ںیم اظبرہ ہی اکم درتس ںیہن۔اہں متخ رکان رص ف دالھکوے ےک ےیل وہ ان ویعب اک

ےس اھکےن ںیم زادئ ای ےبم داتن یک و ہ یک و ہ ےس رپاشیین اک اسانم وہ، ےسیج سجوہ اک ابثع ںیم راکو اکم اکج ےک روزرمہ

ےہ۔زئ اجان ای زادئ ایلگن ےس وکیئ امسجین اذتی القح وہیت وہ وت ان ےک زند ک ایلگن وک وٹکاای اور داتن وک ولکنادوشاری وہیت وہ

، ےہیھب ہکل اس اک مکح ےک اعمہجل رکےن یک ہن رص ف ااجز ی امیبری سج رطح یقلخ امیبری اک العج درتس ےہ، اےسی یہ رطف

وت رھپ العج اس ےستحص ایب وہےن یک ادیم وہ نکیل اعم وطر رپ درتس مولعم ںیہن وہاتوت وہ اہں ارگ اس ےس الہک اک ادنہشی

درتس ےہ۔

4112وجن –ونجری الپکٹس رسرجی یک فلتخم وصروتں اک رشیع اجزئہ 1، امشرہ1دلج: ربسج

3

:اک رشیع مکح (احداثیت امسجین اصقنان ) ویعب ریغ یقلخ ۔ ۲

وہیئگ وہ، ای رھپ ذایت انعد اور ای رھپ یسک گن ولاتل ںیم القحاحداثیت تبیصم ہکل ہی یسک وصریت ادیایشئ ہن وہارگ دب

ای ااچکن وہ، سج ےس انک ، اکن ٹک یئگ اخدناین دینمش، ابقیلئ بصعت، اسلین اسفد ای رھپ زر و زن ای زنیم یک استقب ںیم القح وہیئگ

لج ایگ، ای دح رسہق یک و ہ ےس اہھت ٹک ایگ، ای زیتاب ای دنگھگ ےک ارثا ےس ہرہہایس رطح ایگ، آگ ےنگل یک و ہ ےس مسج لج

ااحدثی ابمرہک ںیم ذہلا وتاب اس ےک العج ےک ےئل وکن ےس دحود ووقادع ںیہ یسک کلہم امیبری ےس مسج اک وکیئ وضع ٹک ایگ

التش ایک اجےئ اگ۔اس اک مکح

ںیم ااظتنم ایک ایگ۔ملسو هيلع هللا ىلص ن دج ویدعس نب اعمذ ےک العج ےک ےیل

ج ہ نب ادعسیک انکفروسل اہلل وت یک آھکن زیمخ وہ یئگراعف نب امکل ےن وسےن یک انک اک وشمرہ دای۔ملسو هيلع هللا ىلص وٹ یئگ وت آپ رع

دنہےکملسو هيلع هللا ىلص ذرا یھب فیلکت وسحمس ںیہن وہیئ۔ اگلےن ےک دعب اعلب

ےنلکن ےک دعب دوابرہ ولاٹیئ یئگ، یہی ہلئسم دیسان لاتدۃ نب آای، ب وزوہ نین ںیم آھکنیہی واہعق اںوایفسن یک آھکن ےک اسھت یھب عشپ

یک راےئ یہی و ہ ےہہک اانح ف ووشاعف ایس رطح اامم زرشحمی ےن ڑکلی اک اپؤں اےنپ ےیل انبای اھت۔ وک عشپ آای۔ امعنن

وجاز یک ےہ۔

ارگ وترہ ی لکش و وصر دبامن رظن آےئسج ےس اظ ہک مسج ںیم ایسی دبتیلی روامن وہ اجےئان آاثر یک انبء رپ ہی مولعم وہات ےہ

اور یہی اس یک ااجز وہین اچےیہوت وکیئ الخ ف دنی ارم روامن ہن وہ اور نسح تین ےک اسھت رگی ابقحئ اور رضما ےس اچب اجےئد

ےہ۔ راےئ عمجم اہقفل االالسیم یک رقار دادؤں ںیم یھب اپای اجات

:رطفی لکش یک ادناز ںیم ریغت اک رشیع اجزئہ۔ ۳

ںاں ہی سج ےک ےجیتن ںیم انبء رپ ایسی دبتیلی ادیا رفامیئضعب ووجاہ یک ےنااسنن یک رطفی وصر ںیم وبعمد ربقح

ےسیج ےک ےجیتن ںیم ویہ اس ےس آوھکنں وک دی یئگ زیمت وصریت اک ااعنم یھب واحض وہ، اشدی ایس ہفسلفا ک دورسے وک اچہپےن،

ے یک رطفی

گن

ٹااسنونں وک فلتخم ابقلئ ںیم میسقت رکدای اےسی یہ ان ںیم دبین زیمما ادیا رفامیئ اور اکےل، وگرے اور ےبم،

ی یسک وک وماٹ انبای ےہ وتیسک وک دالب، یسک یک انک ایھٹ وہیئ ےہ وتیسک یک یکچپ وہیئ،یسک یک ڈھٹی ارھب وصر ودتعی رفامیئ۔رھپ

ء ء ےک

اضرج اخابلکل ےس دی یئگ اومروہیئ ےہ وتیسک یک دیسنھ وہیئ،یسک اکہنیس زایدہ وچڑا ےہ وت یسک اک مک۔ ومعام ہی ومعمیل رفق ا

ںیہن وہےت اور اںیھن اعم اقونن رطف ےک الخ ف یھب ںیہن وصتر ایک اجات۔ اہتبل ان ںیم ےس ضعب وتئیہں وکدنسپدیہ ایخل ایک

اںیھن وخب وصریت یک العتم اھجمس اجات ےہ اور ضعب وتئیہں وک اندنسپدییگ یک رظنےس داھکی اجات ےہ۔الپکٹس رسرجی اجات اور

4112وجن –ونجری الپکٹس رسرجی یک فلتخم وصروتں اک رشیع اجزئہ 1، امشرہ1دلج: ربسج

4

تئیہ ںیم اینپ وخاشہ ےک اطمقب یسک اےنپ مسج وک ااجز ےہ ای ںیہن ہک ااسنن رشاع ےک ذرےعی ذموکرہ وتئیہں ںیم دبتیلی یک

ےل؟ڈاھ

ے سج ےک ابرے ںیم ابز رپس اک اقونن دورس اامتن ےہا ک ایسی یک رط ف ےس ودتعی رکدہ ااسنین دبن اہلل اعتیل

اخمتفل ، یہی و ہ ےہ ہک ااسنن وک ےصمخم یک احتل ںیم رحام اور رمدار اھکےن اک مکح رفامای اور اس یکوقانین رشہیع یک رطح انذف ےہ

ء ےئ ےن ہ اگر رمے اگ، ذا ربقحوت انگرکےک ارگ وکیئ رم ایگ

اض دبن وک شیب اہب اومر یک رسااجنیم اک اکم وحاہل ایک ےہ، ےسیجا

ےکنیقلت یک یئگ ےہ ہک ان رپ رکش رکےس رکےک وتمعنں آھکن،اکن،زابن،وہٹن،اہھت، ریپ،دل،دامغ وریغہ اک ذترکہ اہلل اعتیل یک

رکںی ۔یک اجب آوری ایہل ابعد

ہکل اس مسج وک اہلل اعتیل ےک اوارم ںیم اگلان رضوری یھب صخش اےنپ دبن اک امکل ںیہنیئاس دیہمت ےس ںاں ہی وصتر اتلم ےہ ہک وک

ان اومر یک ااجنم دیہ رضوری ےہ سج ےک ےیل ہی دبن ال ےہ اور اس ےس ہی اب یھب ےہ اور اس ےک انمیہ ےس اچبےت وہےئ

ک نانہان سج رطح درتس ںیہن اےسی یہ اس دبن ےک ےہ ہک اس مسج ںیم اخقل یک رمیض ےک اطمقب ابلس و وپاش ں وہاجیت ایع

ء ء و ارطا ف ںیم اینپ نم امین رکےک ہبہ رکان ، رتمیم ودبتل رکان ای رھپ دورسی اومر رسزد وہان ریغت قلخ اہلل ںیم دنمرج مولعم

اضا

اردایاجاتکس۔ ہی وصتر حیحص االسیم وصتر ےک اغمرئ ےہ، اس ےیل رشیع ۂطقن رظنےس اےس اجزئ ںیہن رقوہات ےہ۔

ڑباھےپ ےک آاث ر یک روک اھتم ےک ےیل ااھٹیئ اجےن وایل ادقاام اک رشیع اجزئہ ۔ ۴

فلتخم اور دعب ںیم ابپ اور امں ےک مسج ںیم وہات ےہ دبن ااسنین اینپ ادیاشئ ےس لبق فلتخم ذغاؤں یک وصر ںیم

ء ء اک مج ڑب ات ےہرپورش ےک ےجیتن ںیم وج ےہےک اسھت منج اتیلمسج وزمور رکادتباء ںیم ا ک رمالح ےس زگر

اضان ، اس ےک ا

وق ڑبیتھ ےہاور وجان وہرک وخب اطتق ور اور ابربع رپ ششک روپ داھر اتیل ےہ، رگم اقونن رطف ےک اطمقب ںیم

یس احتل وک چنہپ اجات اہیں کت ہک ڑباھےپ ںیم وہ مک زوری اور ےب یسب یک ادریھے دریھےڑکس رک وزموری رشوع وہاجیت ےہ

ےہ سج ےس رہااسنن اکاسہقب عشپ آات ےہ۔ رقآن رکمی ںیم دعتمد ی لعف رطف ےہ ،سج ےس اےنپ نپچب ںیم دو اچر اھت۔ ہی

اقمام رپ ان رمالح ایح اک ذترکہ آای ےہ۔

ء ء یک وتئیہں ںیم

اضء ء یک وتئیہں وک ان، وہےن وایل دبتںایلں رطفی ںیہرمع ڑبےنھ ےک اسھت ااسنین ا

اضدبتویلیں وک روےنک ای ان ا

ہی اہلل یک تقلخ ںیم دبتیلی ےہ ےسج اطیشین ،د ف ےہنم دنسپ وتئیہں ںیم دبولاےن یک وکشش رکان رطف ےس اغبو ےک رتما

رطح رمع ہاج د ےک ےیل ، یہی و ہ ےہ ہک وجان آدیم ےک ےیل دیفس ابل ایسہ رکان درتس ےہ، ایسرقار دای ایگ ےہرحت ک اک ہجیتن

اس انب رپ نکیل ںوڑےھ رمد ووعر ےک ےیل اخصل ایسہ رگن ابولں وک دانی درتس ںیہن اور دیفس ر ش وک اکال رکان اجزئ ےہیھب

4112وجن –ونجری الپکٹس رسرجی یک فلتخم وصروتں اک رشیع اجزئہ 1، امشرہ1دلج: ربسج

5

ں وک دور رکےن وخانیت اک ڑباھےپ ےک ےجیتن ںیم اتسپونں ںیم ادیا وہےن واےل ڈےلیھ نپ ای اہوھتں اور ہرہہ رپ اظرہ وہےن وایل رھجوی

ےک ےیل الپکٹس رسرجی رکاان االسیم رشتعی یک روےس اجزئ ہن وہ اگ۔

وھکےئ وہےئ وجاین یک دوابرہ وصحل ےک ےیل الپکٹس رسرجی اک رشیع مکح۔ ۵

ب ہک اسب ہن رص ف اجزئ رقار دای ےہ ہکل اےس دنسپدیہ یھب رفامای ےہ رشتعی ےن ااسنن یک رہ رطفی وخاشہ وک

ےسج اہلل اعتیل ےن دنسپ رفامای ےہ، انچہچن دحثی ےہ، ان ںیم ےس ا ک ایھچ لکش ےہ وک اایتخر رکےن اک مکح یھب دای اواق اس

۔"اہلل وخب وصر ےہ اور وخب وصریت وک دنسپرکات ےہ: دقیس ےہ

ہکل اجونروں وک یھب اپزیکہ مولعم وہیت ےہ ں وکیلھایس رطح ا ک اپزیکہ اور ایھچ لکش ہن رص ف دخا اعتیل اور ااسنون

رچوااہ وج اجونروں ےک اسھت اےھچ ولسک ےک اسھت عشپ آات ےہ ، ان ےس اجونر ایپ ر رکےت ںیہ، ب ہک اناپک اور دنگے ااسنن

ےس سج رطح دورسے ااسنن اور اجونر نہگ وسحمس رکےت ںیہ، اےسی رفےتش یھب دبںو دار آدیم ےک اپس رےتہ وہےئ فیلکت

رطح اورایس رشتعی ےن رسااہ ےہ ےس قلعت ےہ،وخب وصریت وک وج رطفی وخاشہ اس ااسنن یکا ںیہ۔ذہلوسحمس رکےت

رشتعی ےن ہن ،رکات ےہ رطےقیاس ےک ےیل وہ فلتخم وہں، ونں یک ہاگہ ںیم الھ مولعمدورسے ااسن ااسنن یک ہی آرزو ہک ںیم

اہلل اعتیل اک اراشد ،تنی اایتخر رکےن اک مکح دای ےہار دای ےہ اور ااسنونں وک ز ب و زرص ف اس اک اابتعر ایک ےہ ہکل اس وک دنسپدیہ رق

۔ "رہ ابعد ےک ومعق رپ اینپ زتنی ےس آراہتس روہ!اے ینب آدم" :ےہ

ایک ہی ":ےترفامملسو هيلع هللا ىلصآپ وتوہےترھکبے وہےئ ابل رپادنگہ اور سج ےک ہک دےتھکی صخش ب وکیئ ااسیملسو هيلع هللا ىلص وسل اہلل ر

ےن ا ک صخش وک ےلیم ےلیچک ڑپکوں ملسو هيلع هللا ىلصرطح آپ ایس۔“صخش وکیئ ایسی زیچ ںیہن اپات سج ےس اےنپ ابولں وکدرتس رک ےل

"ایک اےس وکیئ زیچ ںیہن یتل سج ےس اےنپ ڑپکے دوھ ےل ؟"ںیم داھکی وت رفامای

دحود اک اپدنب انبای اےنپ رقمرہ وخب وصریت اایتخر رکےن یک دتاریب وک رشتعی ےن ایسی رانھک رضوری ےہ ہک رگم ہی ایخل

نکیل اس ےس ہی رماد رہ زگ ںیہن ہک یتکس ںیہوتوہاجنگشئ ےن یک اایتخر رک وک نسح و امجل ںیم ااضہف ےک ےیل اخریج دتاریبہک ےہ

ء ء ای ان یکدبن

اض ۔ وہاجزئ یئ دبتیلی رکاانںیم وکادناز ےک ا

وک ابلکل عنم ایک ایگ ےہ، وج زامہن اجتیلہ ںیم رپ ششک ےننب ای اجذب رظن رےنہ ےک ےیل وں ااحدثی ںیم ایسی یئک زیچ

تنعل یک ےہاور وھبں ،وگدیت ںیہ اور وگدوایت ںیہن وعروتں رپ وج ومسجں رپا ےن ملسو هيلع هللا ىلص اہلل روسل ۔ ےسیج اامعتسل وہیت ںیھت

ہی وعرںیت اہلل اعتیل یک قیلخت ںیم ، ویکہکن ےک درایمن افہلص ادیا رکیت ںیہ ابل اتڑیھیت ںیہ اور وخب وصریت ےک ےیل داںوتں ےک

دبتیلی رکےن وایل ںیہ

(21)

آای وہا ےہ اور ۔ ج

فل

اورپ ےچینرظن آےن واےل اچر ےک ینعم ںیہ ""دحثی ںیم اس ےک ےئل ظفل

ےک درایمن افہلص ادیا رکان رتاش وک داںوتںےنپےس رماد وہ وعرںیت ںیہ وجا۔الخ ادیا رکاان داںوتں ےک درایمن

4112وجن –ونجری الپکٹس رسرجی یک فلتخم وصروتں اک رشیع اجزئہ 1، امشرہ1دلج: ربسج

6

داںوتں ےک درایمن ، اور ان ےک داتن وخب وصر ںیگل اتہک وہ مک رمع داھکیئ دںی رکیت ںیھت رمع وخانیتہی اکم ، رکیت ںیہ

وہات ےہ۔ ب وعر ںوڑیھ وہ اجیت ےہ اوراس ےک داںوتں ںیم ہی افہلص ابیق ںیہن ومعمیل افہلص رطفی وطر رپ وھچیٹ ویچبں ںیم

دورسے اےس دھکی رک مک رمع اوراتہک ان ےک درایمن ھچک افہلص وہ اجےئمک رکےن یک وکشش رکیت ںیہ اتہ وت وہ اںیھن ر

"ںیھجمس

اڑھکواےن وایل، مسج رپ وگدےن وایل اوروگدواےن وایل رپ ولں ںیم ابل وجڑےن وایل، وھبں ےک ابل اتڑیھےن وایل اور اب

تنعل یک یئگ ےہ ، اس وصر ںیم ب ہی اکم ریغب یسک رمض ےک ااجنم دےی اج ںی۔

ےہ وجاس اکم وکنسح ںیم اس ےس ہی اب ھجمس ںیم آ ریہ ےہ ہک اقلب ذمتم وہ وعر

، یہی راےئ ااسی رکان اجزئ ےہالثم العج ےک ےیل عشپ آےئ وتاس ےک ےیل وکیئ اور دصقم وہنکیل ارگ دصقمےس رکے ااضہف ےک

اک ےہ ای رھپ اس ےس رماد ہی ےہ ہکانب رجح یک ےہ۔

ذمتم اس وصر ںیم ےہ ب اےس نسح ہکںیم الم لع

"وہ وصر ینثتسم ےہ وت اس ےس وہ ےک ےیلاکم العج اعمہجل، نکیل ارگہی ںیم ااضہف ےک ےیل ایک اجےئ

ںیہ ؟املعء ےن اس یک یھب واضتح یک ےہ۔ ہی اکم ویکں ونممع رقار دےی ےنرشتعی

اس ےس ںاں ہی اب مولعم وہیئ ہک مک رمعی داھکےن اور ولوگں یک رظن ںیم الھ مولعم وہےن ےک ےیل وھبؤں وک انیل داںوتں وک

یھب اظرہ وہیئ ہک رشتعی ابمرہک ےن سج رطح رخدی ورفوتخ ںیم دوھےک وک عنم ایک ےہ، لقن انسھگ درتس ںیہن، ہی اب

ااحدثی ںیم دتسیل وک ان دنسپ امان ےہ، اےسی یہ مسج ںیم رمع وہےن یک و ہ ےس وج ویعب اظرہ وہ، اےس اپھچان دوھےک یک نمض ںیم

ےہ۔ اور ریغت ںیم دنمرج اعتیل یک تقلخ ںیم دبتیلیہی اہلل آات ےہ، ایس رطح ںاں رف ب ںیم دالخ ےہ اےسی یہ

امن وہےن وایل وزموری وک اپھچان ا ک تقلخ ںیم رو ب ہک اس ےس ہی ولہپ یھب اتلکن ےہ ہک لکش ووصر ںیم دبتیلی ، ادناز

وج لقع و لقن یک رو ےس ذمومم ںیہ۔ زتوریایت ںیم یھب امشر وہات ےہ

ہی اممتعن یھب ایس وصر ںیم ےہ ب ہی ، واحض رےہوایل وعروتں رپ یھب تنعل یک یئگ ےہ ں ےک ابل اتڑیھےن وھب

اکم ضحم نشیف اور ااضۂف نسح ےک دصقمےس ایک اجےئ ،نکیل ارگ وعر ےک ہرہے رپ ریغ رضوری ابل اگ آ ںی وت وہ اںیھن

آپ ےس ا ک وعر ےن یک رواتی ںیم رموی ےہ ہک اسیج ہک دیسہ اعہشئزتنی اایتخر رک ےن ےک دصقمےس اتڑیھیتکس ےہ۔

دصقمےس ایک ںیم اےنپ وشرہ ےک ےیل زتنی اایتخر رکےن ےک،ہرہے رپ ھچک ابل اگ آےئ ںیہ اے ام اوملنینم،ریمے:وپاھچ

۔ "اس فیلکت دہ زیچ وک اےنپ مسج ےس اگل رک دو":رضح اعہشئ ےن رفامای ؟اںیھن اتڑیھیتکس وہں

4112وجن –ونجری الپکٹس رسرجی یک فلتخم وصروتں اک رشیع اجزئہ 1، امشرہ1دلج: ربسج

7

ےہ ہک وعر اس اکم وک ریغوں ےک ےیل زتنی اایتخر ایک اس رپ ومحمل وک اہقفےئ رکام ےن ابل اتڑیھےن یک اممتعن

ازاہل اس ےک وشرہ وک رفن وہات وہوت ان اکرکےن ےک دصقمےس ااجنم دے، ورہن ارگاس ےک ہرہے رپ ھچک ابل وہں نج ےس

ارگ درتس ےہ یہی و ہ ےہ ہک ابولں وک اص ف رکان ااضیفہرہے ےک ،ولطمب ےہ ر رکانوعروتں اک زتنی اایتخ ویکہکن درتس ےہ

یہی راےئ انب اعدبنی یک یھب ہکل بحتسم ےہ رکاان ونممع ںیہن وعر ےک ہرہے رپ داڑیھ ای ومھچن اگ آےئ وتاےس اص ف

نسح وہ اںیھن اص ف رکان ولں وک اص ف رکےن ںیم وعر اکاب ےہ ہک نج ریغ رضوری اایتخر ایکامہیکل ےن یھباور ایس وک "ےہ

اکنسح ےہ انچہچن ارگ وعر وک داڑیھ اگ آےئ وت وہ اےس اص ف رکے یگ اور نج ابولں وک ابیق رےنھک ںیم اس،رضوری ےہ

مکح دے وتاس ےک ہک ارگ وشرہ وعر وکمسج ےک ریغ رضوری ابل اص ف رکےن اک اہںوشاعف ےک، ب ہک اںیھن ابیق رےھک یگ

ےس ہرہے ےک ابل اص ف رکاےن ےک ابرے ںیم وسال ایک ایگ وت اوھنں ےن ادمح نب لبنحاامم ےیل ااسی رکان وا ب ےہ۔

"وعروتں ےک ےیل ااسی رکےن ںیم وکیئ رحج ںیہن ےہ ،اہتبل رمدوں ےک ےیل رکموہ ےہ۔ : رفامای

ی العج واعمہجل ےک ےیل اجزئ ےہ، اہلل اعتیل یک تقلخ ںیم ریغت اور دبتیلی سج وصر الخہص ہی وہا ہک الپکٹس رسرج

رگن وگرا رکان اجزئ ےہ، ب ہک ادیایشئ وطر ل اٹہان، رکمی وریغہ اامعتسل رکےکںیم وہ، واہں اناجزئ ےہ۔وعروتں ےک ےیل زادئ اب

اہلل ۔دوھہک دیہ اور سیبل یک اخرط ولوگں یک رظنوں ںیمرپ اتول اٹک ای انک اٹک وہےن یک وصر ںیم دبتیلی رکان درتس ےہ

وہیئ مسج ںیم انروا دبتیلی رفکان تمعن اور انرکشی ےک زرمے ںیم آیت ےہ وج اناجزئ ےہ۔ اعتیل یک رط ف ےس ودتعی یک

اصمدر ورماعج

فس نب دبع اهلل وی

ی لئ

شل

۔۳۳ج،یا

عبط . ۃیوادتلرمدار انب زحم . 332ص ادلوتكر اصحل نب دمحم اوفلزان،

انمولعم

.واتري

ردمحم امثعن

،42ص ،ش

ء ب،، ۵/۳۹۳:رقیبط،ااجلعم االاکحم ارقلآن

کیلل ارصملۃی ااعلۃم

ہ

یھئ

ل

۔ء۱۹۹۳ا

دارارعملۃف ریبو ۔، ۱۱/۳۳۳انب رجحالقسعین، حتف اابلری رشبح حیحص ااخبلری،

۔۵/۳۹۳ :ااکحم ارقلآن رقللیبط،ااضی

4112وجن –ونجری الپکٹس رسرجی یک فلتخم وصروتں اک رشیع اجزئہ 1، امشرہ1دلج: ربسج

8

اربکلیح االریمۃی،ںوالق رصم، ۵/۳۶۱،ۃیااتفلوی ااعلریگمل

طن عہمل

۔ھ۱۲۱۱، عبط، ا

۔۴۱۲۲رمق، ،ملسو هيلع هللا ىلصری،باتب ااغملزی،ابب اخب اخبری، دمحم نب اامسلیع، حیحص

، ننس ایب داؤد

عثس، زمدی الہظح ۴۲۳۲رمق، ،ذھبماجاء فی ربط االسنان بالباتب ااخلمت،ابب :اںوداؤد، امیلسن نب اال

۔۵۱۶۱،۵۱۶۲: ، اسنیئ۱۳۳۱: ےئجیک رتذمی

۔ء۱۹۹۹دارارلاین رتللاث ااقلرہۃ، ، ۳/۲۹۲ :انب ریثک، ادبلاۃی وااہنلۃیاںو ادفلاء ، دمحم

یلع نب رباہن ادلنی ایبلحل، ااسنن اویعلن یف ریسۃ االنیم ااملومن ارعملو ف ابریسل

ی ہجلئل

االالسۃیم،ریبو ا ، ۲/۲۵۲ :ۃ ا

ی ہ

مکئل

، عبط

واترخی انمولعم۔

عمجم اہقفل االالسیم دجۃ

ج لہم

۔۴/۵۱۱:

، ۃبتکم ردیشۃی اشبور، عبط واترخی انمولعم۔۴/۱۲۳ااتفلوی ادنہلۃی، امجۃع نم ااملعلء،

اایبلن

ج لہم

ل نیب ارشتلعی واولاعق ااعملرص ۲۳۹ی مج

لت

دی االالسیم، ا

۔۳۲/۹۹دمحم اہرون، : ، رعض و صیخل دعدا، دصتر نع امل

وریغہ۔ ۹۔ ۹:،ادلبل۳۳:،ق۶۵، ۳۵:، سی۴۶: ،اجحل ۲۴:،اونلر۱۹۵، ۱۳۹:،االرعا ف۴۶:االاعنم : الہظح ےئجیک آای

ل ااسنلء، ازداہر، صی مج

ت

، داراایحء اۃغلل ارعلۃیب رکایشت اباتسکن، عبط واترخی انمولعم۔۳۳۹ااکحم

۔۶۳: ، اوملنم۶۹:، سی۵۴:، ارلوم ۵:،اجحل۳۱:،الحنل الہظح ےئجیک

۔۹۱رمق، حیحص ملسم،باتب االامین،ابب رحتمی اربکلوایبہن،

۔۳۱:االرعا ف

۔۴۱۶۲، رمق، ننس ایب داؤد،باتب اابللس،ابب یف لسغ اوثلب ویف ااقلخلن

۔ ۱۹۹۹رمق، ،الواصلۃ والواشمۃ ہ،باتب ااکنلح، ابب ،ننس انب ام۵۱۹۹رمق، ،المتنمصات ننس اسنیئ،باتب ازلۃنی،ابب

ےس ےننس یک ملسو هيلع هللا ىلص العہم اابلین ےن اےس حیحص رقار دای ےہ۔ ننس اسنیئ ںیم ھچک اور رواںیتی ںیہ نج ںیم رضح دبعاہلل ےن روسل اہلل

رضح “ ےس رموی ےہ ہک ںیم رضح ہمقلع(۵۹۳۹رمق، )حیحص اخبری یک ا ک رواتی (۵۱۱۹،۵۱۱۹، ۵۱۱۳رمق، )رصاتح یک ےہ

الہظح ےئجیک ) ۔اہلل ےن تنعل یک ےہ“اور درگی دعتمد رواوتیں ںیم رضح دبعاہلل رفامےت ںیہ ہک "۔دبعاہلل ےن تنعل یک ےہ

رمق ، :، داریم۲۳۹۲رمق، :، رتذمی۴۱۶۹ رمق، :، اںوداؤد۲۱۲۵ رمق، :ملسمحیحص ، ۵۹۴۹، ۵۹۴۳، ۵۹۳۱،۵۹۳۹، ۴۹۹۶رمق، :اخبری

۔۴۵۴، ۴۴۳،،۴۳۴رمق ، ادمح،دنسم،۲۶۴۳

۔م۱۹۹۳عبط، دارارلاین رتللاث ااقلرہۃ، ۱۱۳، ۱۴/۱۱۶:ون وی،رشح حیحص ملسم

ارعشل،

۔۴۱۳۱رمق، ننس ایب داؤد،باتب ارتللج،ابب ص

۔۴۳۳، ۱۱/۴۳۲:حتف اابلری

یفطصم اابلیب۹/۹۵:دبرادلنی ینیع،دمعۃ ااقلری رشح حیحص ااخبلری

طن عہم ۔م۱۹۳۲، عبطایبلحل رصم ،

4112وجن –ونجری الپکٹس رسرجی یک فلتخم وصروتں اک رشیع اجزئہ 1، امشرہ1دلج: ربسج

9

۔۵/۵۹۳:رقیبط،ااجلعم الاکحم ارقلآن

۔۱۴/۱۱۳:رشح ملسم ون وی

ث االالسیم ریبو ، ۳/۱۴۶:بیبح ارلنمح االیمظع: ویرجدبعارلزاق،افنصمل،قیقحت

مکنل

۔م۱۹۹۳ا

رخی انمولعم۔، عبط وات،رصمۃدااعسلراعبطم د، ۵/۳۲۹:انب اعدبنی،ردااتحملریلع ادلرااتخملر

و یب۲/۴۱۱:اوفلاہک ادلواینلقلن اوکلتی۳/۲۵۲:،احہیش ا

ی ہھفقل

۔۲۳۴، ۲۱/۲۳۳:وحباہل اوملوسۃع ا

ارلایض، ۱/۱۹۹۱:انب دقاۃم،اینغمل

۔ۃبتکم ارلایض ادحلی