ادبیات و علوم انسانیی دانشکده

جغرافیای طبیعیگروه آموزشی

ی کارشناسی ارشدنامه برای دریافت درجهپایان

مخاطرات آب و هواییگرایش هواشناسیی در رشته

عنوان:

تأثیر گرد و غبار بر روی بیماری های تنفسی )مطالعه موردی استان یزد(

:راهنما)اساتید( استاد

بتول زینالی دکتر

:مشاور)اساتید( استاد

دکتر برومند صالحی

:پژوهشگر

حمیده حیدری

5931تابستان

حمیده: نام حیدری: دانشجو خانوادگي نام

:نامهپايان عنوان

«تان یزد(تأثیر گرد و غبار بر روی بیماری های تنفسی )مطالعه موردی اس»

دکتر بتول زینالی :راهنما )اساتید( استاد

دکتر برومند صالحیر: مشاو )اساتید( استاد

هواشناسی :رشته کارشناسی ارشد ي:تحصیل مقطع

اردبیلی محقق :دانشگاه مخاطرات آب و هوایی: گرايش

505 ات:صفح تعداد 31/6/3131 دفاع: تاريخ ادبیات و علوم انسانی :دانشكده

:چکیده

موقعیت جغرافیایی تواند از عوامل مؤثر بر مرگ و میر انسان باشد. استان یزد به دلیل آلودگی هوا و عناصر اقلیمی می

باشد. هدف این تحقیق بررسی اثرات گررد و غبارهرا و های گرد و غباری میو شرایط اقلیمی همواره در معرض توفان

باشرد. جمعیرت مرورد بررسری تعرداد افرراد هرای تنسسری در اسرتان یرزد مری عناصر اقلیمی تأثیرگذار بر بروز بیمراری

هرای ( ناشری از بیمراری 3133 -3131ساله ) 5آماری ی ی شهر یزد در طی دورهکننده به بیمارستان شهید صدوقمراجعه

( به عنوان 3133-3131های )تنسسی به تسکیک شهرستان بوده است. آمار مربوط به آلودگی هوا و عناصر اقلیمی طی سال

ل آمار توصیسی و استنباطی بره های تحلیاست. در پایان نامه حاضر با استساده از روشمتغیّر مستقل در این پژوهش آمده

های تنسسری بررسی و تجزیه و تحلیل ارتباط بین گردو غبار ها و عناصر اقلیمی مؤثر بر میزان مراجعین ناشی از بیماری

های آمار فضایی اسرتساده شرده های رگرسیون پواسن و تحلیلهای موجود از روشپرداخته شده است. برای بررسی داده

رای تعیین ارتباط بین میزان مراجعه کنندگان بیماران تنسسی به بیمارسرتان از رگرسریون پواسرن در است، در روش اول ب

دهد که بین پارامترهرای اقلیمری برا ( استساده گردیده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان میP<.05سطح معناداری )

دارد، بین عناصر اقلیمی حداقل، حرداکرر دمرا و مراجعین ناشی از بیماران تنسسی به صورت کلی ارتباط معناداری وجود

های مورد مطالعه رابطه همبستگی معنرادار و قروی وجرود دارد، تعداد روزهای گرد و غباری با مراجعین ناشی از بیماری

ها به ازای هر واحد افزایش حداکرر دما ها در مدل رگرسیون پواسن به صورت کلی در بیشتر شهرستانضریب برآورد آن

/.( درصد تعداد مراجعین افرزایش داشرته اسرت. در روش دوز از 55واحد در سطح اطمینان ) 1تا 3ه طور میانگین بین ب

های آمار فضایی استساده شده. در این روش با استساده از تحلیل نقاط داغ و به کارگیری روش رگرسریون وزن دار تحلیل

های تنسسی پرداختره روابط بین متغیرهای مستقل و بروز بیماریبه بررسی Arc GIS( در نرز افزار GWRجغرافیایی )

شده است. متغیرهایی که دارای معنی داری )در بین سایر عناصر اقلیمی( به صرورت جداگانره بودنرد، شرامل حرداقل و

به R2ی مقدار حداکرر دما، تعداد روزهای گردو غباری، تعداد روزهای با دید افقی کم و ... بودند. در نهایت با طبقه بند

هایی که بیشترین آسیب پذیری را از نظر عناصر اقلیمی داشرتند، مشر ش شرد منراطق دست آمده نقشه نهایی شهرستان

ها جزو مناطقی بودند که دارای بیشترین میزان مراجعات بیمارستانی جنوبی و غربی استان نسبت به سایر ب ش -شمالی

باشد.یزد، بهاباد، اردکان و مهریز میهای بودند. از جمله این مناطق شهرستان

های تنسسی، یزد.اقلیم، تحلیل فضایی، بیماری :هاواژه کلید

أ‌

فهرست مطالب

صفحه عنوان

قيکليات تحق فصل اول:

2 ...................................................................................................................................................................................مقدمه -1-1

3 ........................................................................................................................................................................... مسأله انیب -1-2

قيتحق نهيشيو پ یمباحث نظر دوم: فصل

9 ...................................................................................................................................................................................مقدمه -2-1

11 .............................................................................................................. یغبار و گرد یهاطوفان تیماه و تیاهم -2-1-1

12 ................................................................................................................... جهان در خاک و گرد جادیا یهاکانون -2-1-2

12 ................................................................................................................................................ یپزشک یشناسمیاقل -2-1-3

13 ............................................................................................ سالمت بر آن اثرات و یغبار و گرد یهاطوفان امدیپ -2-1-4

14 ............................................................................................................................................................... آسم -2-1-4-1

14 .........................................................................................................................................................یپنومون -2-1-4-2

11 ....................................................................................................................................................... تیبرونش -2-1-4-3

11 .......................................................................................................................... یویمزمن انسداد ر یماریب -2-1-4-4

11 ................................................................................................................................................................قیتحق ینهیشیپ -2-2

11 ........................................................................................................... یغبار و گرد یهاطوفان مطالعات هخچیتار -2-2-1

11 ................................................................................................................................................. یداخل منابع یبررس -2-2-2

11 ................................................................................................................................................ یخارج منابع یبررس -2-2-3

19 ......................................................................................................................................................................... یجمع بند -2-3

مواد و روش ،منطقه مورد مطالعه فصل سوم:

21 ........................................................................................................................................................... منطقه مورد مطالعه -3-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ........................................ زدی استان یشناس نیزم تحوالت -3-1-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ............................................. استان یشناس نیزم اطالعات -3-1-2

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED .............................................. زدی استان یمیاقل یهایژگیو -3-1-3

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ...............................................استان مراتع و یاهیگ پوشش -3-1-4

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ............................................................. زدی استان آب منابع -3-1-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ..................................................... زدی استان یهایناهموار -3-1-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ........................................................... زدی استان یهادشت -3-1-7

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ........................................................... قیتحق یشناس روش -3-2-1

.Error! Bookmark not defined ......................................................... های مورد استفادهداده -3-2-1-1

ب‌

.Error! Bookmark not defined .................................. یمیاقل یهاداده هیپا یهانقشه هیته -3-2-1-2

.Error! Bookmark not defined .................................... اریمع یهاهیال یآماده ساز اتیعمل -3-2-1-3

.Error! Bookmark not defined ...................................... قیدر تحق یمورد بررس یرهایمتغ -3-2-2-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED......................................................... شاخص استاندارد -3-2

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ................ غبار و گرد یمیاقل عنصر یدهیپد کد و یافق دید -3-2-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ............................................... هاداده لیتحل و هیتجز روش -3-2-3

.Error! Bookmark not defined ....................................................... پواسون ونیمدل رگرس -3-2-3-1

.Error! Bookmark not defined .............................. یمنف یادو جمله عیزتو ونیمدل رگرس -3-2-3-2

Error! Bookmark not ................ پواسن ونیاز کاربرد مدل رگرس ییهاسوابق موضوع و نمونه -3-2-3-3

defined. .ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED .............................................................. ییفضا یهالیتحل -3-2-4

.GIS.......................................... Error! Bookmark not definedو انواع آن در یابیواسطه -3-2-4-1

.Error! Bookmark not defined .................................................... ییروابط فضا یمدل ساز -3-2-4-2

یاو منطقه یشهر یزیردر برنامه ییدار فضاوزن ونیاز کاربرد رگرس ییهاسوابق موضوع و نمونه -3-2-4-3

.................................................................................................................. Error! Bookmark not defined. .Error! Bookmark not defined ............................................................. داغ یهالکه لیتحل -3-2-4-4

قيهای تحق يافته فصل چهارم:

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED...........................................................................مقدمه -4-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED................................................ هاداده یفیتوص لیتحل -4-2

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ...................................... یتنفس یهایماریب یزمان راتییتغ -4-2-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED........................................................... ل نقاط داغیتحل -4-3

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED...................................... ییایون وزن دار جغرافیرگرس -4-4

GWR ..... ERROR! BOOKMARK NOT ییایجغراف یون وزنیها به روش رگرسل دادهیه و تحلیتجز -4-1

DEFINED. .ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED............................................................ برآورد پارامترها -4-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED .................................................................. پواسن ونیرگرس -4-1-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED............................................................................ بحث -4-7

گيری و بحث نتيجه فصل پنجم:

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.................................................................. یریگجهینت -1-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED............................................................ اتیآزمون فرض -1-2

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ................................................................ اول هیفرض آزمون -1-2-1

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED ................................................................دوم هیفرض آزمون -1-2-2

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED................................. مورد مطالعه یمیعناصر اقل ریسا -1-3

ج‌

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED........................................................... داتشنهایارائه پ -1-4

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED............................................................. فهرست منابع و مآخذ

صفحه عنوان

21 ...................................................................................... زدی استان یهاشهرستان ییایجغراف مختصات و تیموقع: 1-3 جدول

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.............پژوهش در شده استفاده یمیاقل عناصر: 2-3 جدول

ERROR! BOOKMARK NOT ............ زدی استان یهاشهرستان ییایجغراف مختصات و تیموقع: 3-3 جدول

DEFINED. ERROR! BOOKMARK .....(1311) همکاران و لیسه یاردکان سبحان هوا تیفیک شاخص طبقات: 4-3 جدول

NOT DEFINED. .ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED......(PSI) هوا تیفیک تیوضع با متناظر ریمقاد: 1-3 جدول

ERROR! BOOKMARK NOT ................. شن طوفان با خاک و گرد طوفان مخصوص پدیده کد: 1-3جدول

DEFINED. ERROR! BOOKMARK NOT .......... (1319-1393) سال کیتفک به یتنفس یهایماریب عیتوز: 1-4 جدول

DEFINED. (1319-1393( )درصد) حسب بر یماریب نوع کیتفک به یتنفس یهایماریب تعداد روزانه نیانگیم یزمان عیتوز: 2-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. .ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED........ داغ نقاط لیتحل در استفاده مورد یهاداده: 3-4 جدول

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED...................پژوهش در استفاده مورد یرهایمتغ: 4-4 جدول

ERROR! BOOKMARK NOT ............... ییفضا دار وزن ونیرگرس مدل از حاصل یآمار ریمقاد: 1-4 جدول

DEFINED. !ERROR .................................... ییفضا دار وزن ونیرگرس مدل در ریمتغ پنج از حاصل یینها یآمار ریمقاد: 1-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. ERROR! BOOKMARK NOT ................. ییفضا داروزن ونیرگرس روش از حاصل یینها جینتا: 7-4 جدول

DEFINED. !ERROR .............. (زدی شهرستان) پواسن ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 1-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. (زدی شهرستان) یمنف یادوجمله عیتوز ونیرگرس شدهرفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 9-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR .......... (تفت شهرستان) پواسن ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 11-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. (تفت شهرستان) یمنف یدوجملها عیتوز ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یها برآورد: 11-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.

د‌

!ERROR ......... (ابرکوه شهرستان) پواسن ونیرگرس شدهرفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 12-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. (ابرکوه شهرستان) یمنف یا دوجمله عیتوز ونیرگرس شدهرفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 13-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR ..........(هرات شهرستان) پواسن ونیرسرگ شدهرفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 14-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. (هرات شهرستان) یمنف یادوجمله عیتوز ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 11-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR .......... (عقدا شهرستان) پواسن ونیگرسر شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 11-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. (عقدا شهرستان) یمنف یا دوجمله عیتوز ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 17-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR .......... (بافق شهرستان) پواسن ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 11-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. (بافق شهرستان) یمنف یادوجمله عیتوز ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 19-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR ......... (بهاباد شهرستان) پواسن ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 21-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. (بهاباد شهرستان) یمنف یا دوجمله عیتوز ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یها برآورد: 21-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR .......... (زیمهر شهرستان) پواسن ونیرگرس شده هرفتیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآورها: 22-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. (زیمهر شهرستان) یمنف یادوجمله عیتوز ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 23-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR .......... (بدیم شهرستان) پواسن ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 24-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. (بدیم شهرستان) یمنف یا دوجمله عیتوز ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 21-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR ...... (صدوق شهرستان) پواسن ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 21-4 جدول

BOOKMARK NOT DEFINED. (صدوق شهرستان) یمنف یادوجمله عیتوز ونیرگرس شده رفتهیپذ مدل یبرا ییدرستنما حداکثر یبرآوردها: 27-4 جدول

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. کیتفک به/.( 11-/.11) نانیاطم سطح در هاآن بودن داریمعن و پواسن ونیرگرس مدل از حاصل یینها یخروج: 21-4 جدول

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED................................................................................ شهرستان

ه‌

هافهرست شکل

صفحه عنوان

11 ........................................................................................... چین سواحل از حرکت حال در غبار و گرد از یبزرگ ابر: 1-2شکل

11 ................... سیمود یماهوارها ریتصو یرو بر 2114 سال یم 21 در رتهیس جیخل و یبیل شمال در غبار و گرد: 2-2 شکل

11 ..................................................... نوزدهم قرن در قایآفر یصحرا غبار و گرد یهاوارهید ای گردبادها از یریتصو: 3-2 شکل

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED...............زدی ناستا یاسیس ماتیتقس و تیموقع: 1-3 نقشه

.ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED............................................. زدی استان ارتفاعات: 2-3 نقشه

ERROR! BOOKMARK . (1393-1319) شهرستان کیتفک به یتنفس یهایماریب نیمراجع زانیم: 1-4 نمودار

NOT DEFINED. ERROR! BOOKMARK NOT (1319-1393) سن کیتفک به یتنفس مارانیب کنندگان مراجعه: 2-4 نمودار

DEFINED. ERROR! BOOKMARK ......... (1319-1393) تیجنس کیتفک به یتنفس مارانیب کنندگان مراجعه: 3-4 نمودار

NOT DEFINED. !ERROR .................... (1319 -1393) یدوره یط زدی استان در( وسیسلس) برحسب حداقل یدما نیانگیم: 4-4 نقشه

BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR ................... (1319 -1393) یدوره یط زدی استان در( وسیسلس) برحسب حداکثر یدما نیانگیم: 1-4 نقشه

BOOKMARK NOT DEFINED. ERROR! BOOKMARK(1319-1393) یدوره یط زدی استان در( وسیسلس) برحسب دما نیانگیم: 1-4 نقشه

NOT DEFINED. !ERROR .......................... (1319-1393) یدوره یط زدی استان در( درصد) حسببر ینسب رطوبت نیانگیم: 7-4 نقشه

BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR .............................. (1319-1393) یدوره یط زدی استان در( بار یلیم) برحسب هوا فشار نیانگیم: 1-4 نقشه

BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR (1319-1393) یدوره یط زدی ستانا در( گردوغبار روز) برحسب گردوغبار یروزها تعداد نیانگیم: 9-4 نقشه

BOOKMARK NOT DEFINED. (1319-1393)یدوره یط زدی استان در( لومتریک11از کمتر یافق دید) برحسب کم دید با یروزها تعداد: 11-4 نقشه

................................................................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. !ERROR ....................... (1319-1393) ی دوره یط زدی استان در( هیثان در نات) برحسب سرعت نیانگیم: 11-4 نقشه

BOOKMARK NOT DEFINED. ERROR! BOOKMARK NOT .... (1319 -1393) یدوره یط زدی استان در باد جهت نیانگیم: 12-4 نقشه

DEFINED. ERROR! BOOKMARK NOT ................ ییایجغراف یوزن ونیرگرس مدل از حاصل یینها نقشه: 13-4 نقشه

DEFINED.

و‌

:فصل اول

تحقیقکلیات

2

مقدمه -1-1

ی زمین است و بدون شک طبیعت و کلیه مظاهر حیات در ترین عوامل ساختاری سیارهاقلیم از مهم

باشد. مسئله آلودگی هوا که از مسائل مهم و مطرح در آب و ای متأثر از شرایط اقلیمی میسطوح گسترده

تواند آلودگی هوا را نادیده انگارد. آلودگی هوا طبق باشد، بنابراین این دانش نمیهواشناسی کاربردی می

و ب ارات در هوای آزاد کننده مانند گرد و غبار، دود، بوتعریف عبارت است از وجود یک یا چند آلوده

های م تلف که برای زندگی انسان، گیاه یا حیوان خطرناک و برای اموال مضر ها و ویژگیبا کمیت

ر قابل قبول، م ل استساده راحت از زندگی و اموال گردد )پروانه و حیدری؛ باشد و یا به طور غیمی

بانی رخداد های جوی، های او، بررسی و دیده(. ارتباط تنگاتنگ اقلیم با سالمت انسان و فعالیت3: 3133

های همدید جوی هستند که در بسیاری از های سامانهکند. گردو غبار ها یکی از ویژگیرا ضروری می

ناطق جهان رخداد دارند. فراوانی رخداد گردو غبار در مناطق خشک و نیمه خشک به مراتب بیشتر م

بوده و شرایط زندگی را در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک آسیا به طور چشمگیری تحت تأثیر

عمل ( میدان321: 3135، به نقل از عزیزی و همکاران،22: 3133 قرار داده است )عباسی و همکاران،

وسیع پدیده گردوغبار یکی از مش صات بسیار جدی آن است که گاهی اوقات تا فواصل چند هزار

، به نقل از بحیرایی و همکاران،335: 3131 دهد )ذوالسقاری و عابدزاده،کیلومتر را تحت تأثیر قرار می

3135 :13.)

اند. این در لف جهانترین مشکالت جدی زیست محیطی در نواحی م تریزگردها از جمله بزرگ

دهد و این ذرات ریز حالی است که بیشترین گرد و غبار موجود در جو با خاستگاه ذرات ریزدانه رخ می

تواند در مناطق خشک و نیمه خشک جهان از فراوانی باالتری برخوردارند. در واقع ایجاد گرد و غبار می

های انسانی را در کنار شرایط طبیعی الیتنوعی واکنش به تغییر پوشش گیاهی زمین باشد که نقش فع

(. باد عامل اصلی حرکت خاک 335: 3133های جغرافیایی نباید نادیده گرفت )رئیس پور، کوهزاد؛ محیط

هایی که در سطح زمین وجود دارد، ایجاد شود، برخورد باد با سطح زمین به دلیل ناهمواریمحسوب می

آید و موجب بلند شدن ذرات حرکات عمودی هم بوجود می شود و عالوه بر جریانات افقی باد،می

های دورتر از منبع خاک به شدت باد ها به مسافتشوند، برخاستن این ذرات و حمل آنخاک به هوا می

های گوناگون به الگوهای هوا ارتباط های انسان تا حد زیاد و به روشبستگی دارد. مرگ و میر و بیماری

هایی چون آسم مؤثر های واگیر مانند آنسلوآنزا و سینه پهلو )پنومونی( و حساسیتدارد. هوا بر بیماری

3

است. ارتباط آب و هوا و سالمت، موضوعی قدیمی است ن ستین اثر مهم نوشته شده در مورد آب و

سال پ.ز نوشته 155دان مشهور یونانی است که در حدود هوا و سالمت مربوط به هیپوکرات فیزیک

به واکنش انسان در برابر بادهای گرز و سرد اشاره « هاها، مکانهوا، آب»در کتابش با عنوان شده است او

تواند دماهای زیاد یا خیلی کم را تحمل کند، افراد مسن در دماهای کم زودتر در کرده است. انسان نمی

هوایی برای گیرند، اقلیم درمانی روشی است که در آن از شرایط آب ومعرض مرگ و میر قرار می

ها هوای پاک و سالم و رطوبت شود برای مداوای آسم، برونشیت و عسونتها استساده میمداوای بیماری

(. از 13: 3133های کم ارتساع برای مبتالیان به آسم مسید است )محمدی،حسین؛کم الزز است، کوه

ازمان جهانی بهداشت باشند، سهای اصلی هوا میدیدگاه بهداشت عمومی ذرات معلق از آالینده

(WHOهزار نسر بر اثر مواجهه با ذرات معلق هوا برد موجود 555555( برآورد نموده است که سالیانه 3

pm(. 3: 3133 کاظم؛ شوند )به نقل از ندافی،در هوای آزاد دچار مرگ زودرس می2)مواد و ذرات 2/5

ی بر سالمت تأثیر گذاشته؛ مرگ ناشی از میکرومتر بر متر مکعب( به صورت جد 5/2ریز با قطر کمتر از

های طوالنی مدت دهد. در مواجههعروقی و سرطان ریه را افزایش می -های تنسسی و قلبی بیماری

شود. زمانی که میکروگرز در غلظت آن می 35درصدی مرگ و میر به ازای افزایش هر 6باعث افزایش

تر کاهش یابد؛ طوفان گرد و غبار ایجاد شده است. دید افقی توسط گرد و غبار به کمتر از یک کیلوم

گردد. درصد مرگ و میر می3/3دهد که طوفان گرد و غبار باعث افزایش مطالعات انجاز شده نشان می

درصد میلی گرز گرد 33ساالن درصد میلی گرز و بزرگ 11تا 35شود که جوانان روزانه ت مین زده می

های اخیر در مناطق خشک و نیمه خشک (. در سال1535:3133ندافی، کنند )هاشان میو غبار وارد ریه

باشد. جهان که از میانگین بارش کمی برخوردار هستند، پدیده گرد و غبار به طور جدی نگران کننده می

های بیابانی تحت اثرات جوار بودن با ب ش وسیعی از پهنهکشور ایران نیز به دلیل این مشکل و هم

گیرد. بروز پدیده گرد و خاک طی چند سال گذشته در مناطق مرکزی، دیده قرار مینامطلوب این پ

جنوب و جنوب غرب که همراه با مشکالت فراوان برای ساکنان این مناطق از ایران بوده است. ساکنان

پدیده اند. در این مطالعه ها هر ساله از اواسط بهار به بعد با هوایی پر از گرد و خاک مواجههاین استان

های زیان ب ش به خصوص در ب ش سالمت مورد مطالعه ریزگرد )گرد و غبار( به عنوان یکی از پدیده

باشد. قرار گرفته و منطقه مورد مطالعه استان یزد می

بیان مسأله -1-2

های تنسسی در مقایسه با سایر براساس گزارشات سازمان جهانی بهداشت در حال حاضر بیماری

باشد. بر طبق گزارش سازمان جهان بهداشت میزان مرگ و شماری برخوردار میافزایش بیها از بیماری

1‌World Health organization 2‌Particulate matter

4

درصد از کل 5/3های تنسسی بالغ بر چهار میلیون نسر در سال بوده است که این رقم میر ناشی از بیماری

ؤثر هوا در تواند حکایت از نقش مدهد. وجود این میزان از مرگ و میر میمرگ و میر دنیا را تشکیل می

(. دستگاه تنسسی در هر دقیقه 2: 3135 ها باشد )نژاد کورکی و همکاران،انتشار و گسترش عسونت

دهد. در هنگامی که هوا به های متوالی مورد استساده قرار میچندین لیتر هوا را بصورت دز و بازدز

یگزین شده و از آنجا سایر تواند در اعماق ریه جاصورت عمودی آلوده باشد آلودگی هوا به راحتی می

(. دستگاه تنسسی به دلیل شرایط خاص مستقیماً با محیط 21: 3133 اعضا را تهدید کند )علیجانی، بهلول؛

های باشد، بیماریآزاد ارتباط مستقیم دارد، عوامل محیطی در عملکرد این سیستم بسیار تأثیرگذار می

-آسم -برونشیت -غیر عسونی( )پنومونی -یهای ریوی )عسونتنسسی که طیف وسیعی از بیماری

های ریوی های تنسسی که عموماً در ارتباط با بیماریبیماری شود.کانسرها و...( را شامل می -آمسیزز

هایی از دستگاه باشند که از طریق درگیر کردن ب شی یا قسمتها میهستند شامل گروهی از بیماری

شود آسم بیماری مزمن ریوی و سیستم تنسسی تلقی میگردند. میها تنسسی باعث اختالل در عملکرد ریه

کند و نتیجه بروز این ها منتقل میشود که هوا را به ریههای هوایی میکه باعث التهاب و انقباض راه

گردد که به آن حمالت، فرد توانایی تنسسی به طور طبیعی را از دست داده و دچار مشکل تنسسی می

پنومونی اغلب به صورت عسونت دستگاه تنسسی فوقانی شروع شده و به . یندگوحمالت آسمی می

دهد که قطرات های تنسسی پنومونی در صورتی رخ میکند. عسونتدستگاه تنسسی تحتانی حرکت می

آلوده معلق در هوا از طریق دهان یا بینی استنشاق شود، هنگامی که ویروس در مجاری هوایی فوقانی

ها های پوشش مجاری هوایی، آلوئلممکن است به ریه راه پیدا کند و در آنجا به سلول قرار داشته باشد

ی پنوموکونیوز که در آغاز به بیماری ریوی ناشی از استنشاق گرد و و یا پارانشیم ریه حمله کند. واژه

شود. پیدایش های ناشی از استنشاق هر گونه آئروسل را شامل میشد، امروزه تماز اختاللغبار اطالق می

-2های هوایی میزان گرد و غبار محبوس شده در ریه و راه -3 پنوموکونیوز به عوامل زیر بستگی دارد:

میزان حاللیت و واکنش پذیری -1 ها(اندازه، شکل و لذا خاصیت شناوری ذرات )پاریزه

ت آن در هوا، طول ماند به غلظها. مقدار گرد و غباری که در ریه محبوس میشیمیایی آن -فیزیکی

های پاکسازی کننده بستگی دارد. براساس مطالعات سازمان جهانی مدت تماس و میزان تأثیر مکانیسم

درصد میزان مرگ 3میکروگرز در متر مکعب در میانگین ساالنه ذرات معلق در هوا 35بهداشت افزایش

مرگ و میرهای ناشی از مشکالت درصد 1/1دهد این در حالی است که همچنین و میرها را افزایش می

(.335: 2533ها است )سازمان جهانی بهداشت ،تنسسی به خاطر مواجهه با آالینده

ترین ها که از مهمسالی و طوفاندر کنار حوادث طبیعی از قبیل زلزله، آتشسشان، سیل، خشک

روند و خسارات ر میهای آسیب رسان به جوامع انسانی و موجودات زنده و محیط طبیعی به شماپدیده

آورند. ها، از بین بردن محیط زندگی را به بار میگاهجبران ناپذیری از قبیل مرگ و میر و نابودی سکونت

5

های شهری، مزارع و تأسیسات رسانی، م صوصاً محیطگردوغبار در جای خود باعث آسیب پدیده

دهد که فراوانی ها نشان میرد، ولی آمادهگردد. این پدیده در بسیاری از مناطق جهان رخ میم تلف می

(. گرد و 13: 3133 رخداد آن در مناطق خشک و نیمه خشک به مراتب بیشتر است )عباسی و همکاران،

گذارد. های جوی است که آثار و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی را به جا میغبارها یکی از پدیده

روز و سپس مناطق جنوب غرب و 355ان با بیش از های مرکزی ایردهد که چالهها نشان میپژوهش

ی گردوغبار غرب کشور که در همسایگی کشورهای عراق، عربستان، سوریه قرار دارند، که منشأ پدیده

(.12: 3133در کشور هستند، دارای بیشترین فراوانی روز های گرد و غباری هستند )علیجانی، بهلول،

شگیری و مرگ ارتباط دارد. کودکان و نوجوانان، سالمندان های قابل پیآلودگی هوا با بیماری

تر هستند. و آسم نسبت به اثرات آلودگی هوا حساس COPDبیماران قلبی و ریوی مانند افراد مبتال به

ها برای سالمتی و نگهداری تناسب سلول هستند که هر یک از این سلول نوع 15ها شامل بیش از ریه

های (. آلودگی هوا با آسیب به ریه و سلول25: 2535 طب داخلی سیسیل، انداز مهم هستند )مبانی

های مهم ریه باشند که ها جزو سلولدهند و اگر این سلولها را تغییر میزند و آنتر صدمه میحساس

ها آسیب زده و مانع رشد و توانند به ریه در حال رشد بچهمسئول قسمتی از وظایف ریه هستند می

کند و معموالً در اثر ا شوند. به التهاب بافت ریه که یک یا دو طرف قسسه سینه را درگیر میهتکامل آن

شود. پنومونی اغلب به صورت عسونت دستگاه شود پنومونی یا عسونت ریوی گسته میعسونت ایجاد می

در های تنسسی پنومونیکند عسونتتنسسی فوقانی شروع شده و به دستگاه تنسسی تحتانی حرکت می

دهد که قطرات آلوده معلق در هوا از طریق دهان یا بینی استنشاق شود هنگامی که صورتی رخ می

ویروس در مجاری هوایی فوقانی قرار داشته باشد ممکن است به ریه راه پیدا کند و در آنجا به

3133سیسیل، ها و یا پارانشیم ریه حمله کند )مبانی طب داخلی های پوشش مجاری هوایی، آلوئلسلول

دهند و بر ها را تحت تأثیر قرار میهای اقلیمی هستند که زندگی انسانگرد و غبارها یکی از پدیده (.25:

از مناطق منسی دارند، گرد و غبارها عمدتاً های ریوی و تنسسی اثراتسالمت انسان م صوصاً بیماری

اند منشأ گرفته و در اثر حرکات هسالی شدها دچار خشکبیابانی عمده جهان و یا نواحی که سال

های گرد و غبار در نقاط م تلف دیگر منتقل شده و بر روی شهرها و روستاها ایجاد آلودگی کرده وموج

های وسیعی از کشور از جمله مناطق غربی و جنوب غربی تحت کنند هر ساله ب شزندگی را م تل می

.(33: 3133 ،تأثیر پدیده گرد و غبار قرار می گیرند )فاضلی

کیلومتر مربع در 313535 های نواحی مرکزی ایران با مساحتی در حدوداستان یزد یکی از استان

23گیرد. این استان در درصد از مساحت کشور را دربرمی 13/1قسمت مرکزی فالت ایران جای دارد و

دقیقه 13درجه و 56تا دقیقه 55 درجه و 52دقیقه عرض شمالی و 23درجه و 11دقیقه تا 52درجه و

طول شرقی بر روی کمربند خشک جهانی قرار گرفته است. استان یزد طبق آخرین تقسیمات کشوری در

6

جمعیت 3135دهستان است. براساس آمار سال 53ب ش و 25شهر، 21شهرستان، 35دارای 3135سال

درصد در نقاط 1/25سر یعنی ن 255333نسر بوده است که از این تعداد 335333استان یزد برابر با

(.3133 روستایی زندگی می کنند )استانداری یزد،

باشد. سازمان جهانی بهداشت های اصلی هوا میاز دیدگاه بهداشت عمومی ذرات معلق از آالینده

(WHO برآورد نموده که سالیانه )نسر بر اثر مواجه با ذرات معلق هوا برد موجود در هوای آزاد 555555

3شوند )رس میمرگ زوددچار 5/2

pm های ( بصورت جدی بر سالمتی تأثیر گذاشته؛ مرگ ناشی از بیماری

6های طوالنی مدت باعث افزایش دهد. در مواجهتنسسی و قلبی و عروقی و سرطان ریه را افزایش می

های ای همین افزایش؛ بیمارشود. به ازدر غلظت آن می 3m/g10 درصد مرگ و میر به ازای افزایش هر

یابد )ندافی و همکاران،افزایش می 531/5و سرطان ریه نیز به میزان 532/5 قلبی و عروقی به میزان

عروقی، تنسسی و -های قلبی نسر در اثر بیماری 355555( هر سال WHO(. طبق برآوردهای )3: 3133

نسر از این 355555 شوند، تقریباًرگ زودرس میسرطان ریه ناشی از آلودگی هوا در سراسر دنیا دچار م

(. بیشترین اثرات گرد و غبارها بر 3: 3133 دهد )گودرزی و همکاران،تعداد مرگ در جنوب آسیا رخ می

های حلق روی انسان است؛ اثرات این پدیده در چشم و بینی، سوزش و ریزش آب و افزایش حساسیت

2(. مقدار 33: 3133 راد،باشد )اویسیو گلو و مشکالت تنسسی می35 pm های قلبیدر تشدید بیماری-

ها، از بین رفتن بافت ریه، آسم کودکان، مرگ تنسسی، کاهش مقاومت سیستم ایمنی بدن در مقابل بیماری

(. استان یزد به دلیل موقعیت 2: 3132 ای دارند )میرزایی و همکاران،و میر زودرس و سرطان نقش عمده

فرکانس ایط اقلیمی و قرارگیری در مناطق خشک و کویری کشور همواره در معرض جغرافیایی، شر

ای را در زمینه اقتصاد، محیط زیست، حمل باشد که مشکالت عدیدههای گرد و غباری میباالیی از توفان

تر سالمت انسان ایجاد کرده است.و نقل، تغییرات اقلیمی و همچنین از همه مهم

: (هدف )اهداف( پژوهش2

سال اخیر. 5شناخت و بررسی ریزگردها )گرد و غبارها( در استان یزد طی -3

(.3131-3133ی آماری مورد نظر )های تنسسی در استان یزد طی دورهشناخت وضعیت بیماری -2

های تنسسی در استان یزد.ها بر بروز بیماریارتباط بین اثرات گرد و غبارها و آئروسل -1

های تنسسی در کاهش اثرات منسی گرد و غبارها بر بروز بیماریی راهکارهایی در جهت ارائه -4

استان یزد.

میکروگرز بر متر مکعب 5/2غلظت ذرات معلق با قطر کمتر از ‌1

میکروگرز بر متر مکعب 35غلظت ذرات معلق با قطر کمتر از ‌2

7

های( پژوهش: (سؤال )سؤال2-3

های تنسسی در شهر یزد ارتباطی وجود دارد؟آیا بین گرد و غبارها و بیماری -3

باشد؟)ناشی( از گرد و غبارها میهای تنسسی در استان یزد متأثر آیا ب شی از بیماری -2

ین میزان مراجعه کنندگان و بستری شدن در بیمارستان با روزهای گرد و غبار ارتباط وجود آیا ب -1

دارد؟

های( پژوهش:فرضیه )فرضیه (1-2

های تنسسی در شهر یزد ارتباط آماری معنی داری وجود دارد.بین گرد و غبارها و بروز بیماری -3

های گرد و های شهر یزد در زمانانرسد میزان مراجعات و بستری شدن در بیمارستبه نظر می -2

باشد.غبار بیشتر از سایر روزهای سال می

فصل دوم:

مباحث نظری و پیشینه تحقیق

9

مقدمه -2-1

های دور به اسامی م تلسی از ها از گذشتههوا بر سالمت انسانومطالعه چگونگی تأثیر هوا و آب

هواشناسی زیستی، هواشناسی وهواشناسی بالینی، آبوبهواشناسی پزشکی، آوهواشناسی، آبوقبیل آب

هواشناسی ورا هواشناسی زیستی یا آب بالینی مشهور بوده است؛ ولی در نهایت امروزه آن -زیستی

ها تأثیر گذارند، (. عوامل م تلسی بر مرگ و میر انسان3: 3132 نامند )پروانه و حیدری؛پزشکی می

عامل دارای ارتباط قوی با مرگ و میر هستند. تغییرات فصلی، دمای 5یک براساس مطالعات اپیدمیولوژ

باشند. از دیرباز اثر آلودگی هوا باالی هوا، اپیدمی آنسلوآنزا، تغییرات ناگهانی هوا از جمله این عوامل می

ت بر سالمت انسان مورد توجه بوده است. مهمترین اثرات سوء آلودگی هوا عالوه بر اثرات حاد، اثرا

باشد )قلی های مزمن نظیر آسم، بیماری تنسسی و قلبی( میدراز مدت و مزمن آن )پیدایش انواع بیماری

ای از مواد آالینده دارای تنوع و پیچیدگی بسیار (. ذرات معلق به عنوان شاخه65: 3133زاده و همکاران،

های مهم این در هوا از ویژگی شانها مانند غلظتزیادی هستند و اندازه ذرات و ترکیبات شیمیایی آن

ای در ها نقش تعیین کنندهرود. دو پارامتر مهم ذرات شامل اندازه و ترکیبات شیمیایی آنمواد به شمار می

(. گرد و غبار و ریزگردها اگرچه برای 2: 3135 ریسک سالمتی این ترکیبات دارند )زلقی و گودرزی،

زا است اما طیف وسیعی از افراد از جمله سالمندان، ای مضر و بیماریهمه افراد و در همه سنین پدیده

های ناشی از گرد پذیری بیشتری به آن دارند. بیشتر آسیبهای باردار، و افراد بیمار آسیبکودکان، خانم

ها، سیستم ایمنی، قلب و همچنین سیستم بینایی افراد ط به سیستم تنسسی و ریهو غبار و ریزگردها مربو

(.3: 3135 ،باشد )شسیعی نژاد و همکارانمی

-ذرات گردوغبار به دلیل خاصیت جذب زیاد، دارای پتانسیل باالیی برای حمل انواع عوامل بیماری

باشد )خاتونی، نوع باکتری م تلف می 351باکتری مشتمل بر 353 زا هستند، هر گرز خاک بیابان حاوی

های متوالی (. دستگاه تنسسی انسان در هر دقیقه چندین لیتر هوا را بصورت دز و بازدز2: 3131 سوری؛

تواند دهد. در هنگامی که هوا به صورت عمودی آلوده باشد آلودگی به راحتی میمورد استساده قرار می

(. آلودگی هوا 2: 3131 سایر اعضا را تهدید کند )خاتونی، سوری؛ در اعماق ریه جایگزین شده و از آنجا

ریوی و قلبی ‌–به عنوان عامل موُثری در سالمت جامعه و باعث افزایش مرگ و میر، بیماریهای تنسسی

شود. از آنجا که عوامل زیادی در ارتباط بین آلودگی هوا و سالمت انسان ها میعروقی و سرطان -

ار آلودگی هوا بر سالمت انسان مشکل خواهد بود با این حال اطالعات زیادی وجود مؤثرند، اثبات آث

11

ای شده است. های هوا به ذرات معلق توجه ویژهها استناد کرد. در بین آالیندهتوان به آندارد که می

وجود نسر بر اثر مواجهه با ذرات معلق م 555555سازمان جهانی بهداشت برآورد نموده است که سالیانه

شوند. همچنین این سازمان برآورد نموده است که هزینه سالیانه در هوای آزاد دچار مرگ زودرس می

میلیارد 15صرف شده برای ب ش بهداشت و سالمتی ناشی از آلودگی هوا در اتریش، فرانسه و سوئیس

ها است.درصد مرگ و میر 6پوند بوده و معادل

گرد و غباریهای اهمیت و ماهیت طوفان -2-1-1

متر بر ثانیه تجاوز 355براساس توافق سازمان جهانی هواشناسی هرگاه در ایستگاهی سرعت باد از

شود. باد متر برسد طوفان گرد و خاک گزارش می 3555کند و دید افقی به علت گرد و غبار به کمتر از

و هم به صورت روانی حاصل اختالف فشار است و جالب است که همین فشار هم به صورت فیزیکی

گردد. برخی از ناظران بر این باورند که گیرند، منتقل میبه بسیاری از افرادی که در معرض باد قرار می

های عمیق وزد باعث تحریک برخی از غریزهمایل در ساعت می 25هنگامی که باد با سرعتی بیش از

ید و تا اتماز وزش باد از پناهگاه خارج نشوید سرپناه باش دنبالهگویند بشود که میبدوی در انسان می

توانند مه دود را از یک شهر دور کنند، ولی (. واقعیت این است که بادها می35: 3135)فاضلی، داریوش؛

تواند با شکستن ذرات ها را به شهر مجاور وارد نمایند. باد همچنین میها و قارچگرد و غبار، کپک

تر نماید. بادی که در ها را آسانتر، استنشاق آنا به قطعات کوچکزکوچک مواد محرک و حساسیت

ها را از دیگر مناطق به داخل تواند حتی قبل از شروع طوفان، آلرژنوزد، میی سرد میجلوی یک جبهه

کننده شهر وارد نماید. برای افرادی که مبتال به آلرژی هستند این شرایط بیش از حد استرسی و خسته

های میلیارد تن ذرات که در اندازه قابل انتقال از طریق هوا هستند توسط طوفان 5نه بین نیم تا است. ساال

های گرد و غبار به درصد از طوفان 35شوند بیش از گرد و غبار به نقاط دیگر جهان منتقل می

(.2: 3132 شود )ب شی و همکاران،گیرد نسبت داده میهای آفریقا نشأت میهایی از بیابانطوفان

دهد که کند را نشان مییک ابر بزرگ از گرد و غبار را که به سمت سواحل چین حرکت می (3-2) شکل

پذیرد. روز از روی اقیانوس آراز گذشته و بر روی سواحل آمریکای شمالی تأثیر می 3در مدت

11

در حال حرکت از سواحل چین از گرد و غبار یابر بزرگ :1-2شكل

(.3135منبع )فاضلی،

باشد که زا میهای بیماریطبق مطالعه انجاز شده گرد و غبار صحرای آفریقا عامل مؤثری در انتشار هاگ

های مرجانی گردد )ب شی و در حالت همه گیری ممکن است باعث تهدید و تقلیل حیات ص ره

ها سان دارند آنهای گرد و غبار همچنین اثرات مستقیم زیادی بر روی ان(. طوفان2: 3132همکاران،

زا را منتقل نمایند و باعث اختالل در ارتباطات گردند. های بیماریتوانند برای مرال، آلرژی و عاملمی

پدر جنبش حساظت « بنت»زایی و تشدید فرسایش خاک باشند. ای از بیابانها ممکن است یک نشانهآن

ای در از خاک، تا به حد هشدار دهنده های زیادیخیزی ب شنویسد: حاصلخاک در ایاالت متحده می

باشد، و نیز ذرات باشد و به همان میزان هشدار دهنده و تهدید کننده میحال ت ریب و از بین رفتن می

( تصویری از طوفان گرد 2-2شکل ). (2: 3135 )جعسری و شمشیری،شن در حال بر جا گذاشتن هستند

و غبار رخ داده را نشان داده شده است.

ای مودیسبر روی تصویر ماهواره 2002می سال 22گرد و غبار در شمال لیبی و خلیج سیرته در :2-2شكل

12

ترین شرایط ایجاد گرد و غبار در کنار هوای ناپایدار وجود یا عدز وجود همچنین یکی از مهم

و برق و اگر فاقد که اگر هوای نا پایدار رطوبت داشته باشد، بارش و طوفان رعد رطوبت است به طوری

(.21: 3133 کند )علیجانی،رطوبت باشد طوفان گرد و غبار ایجاد می

های ایجاد گرد و خاک در جهاننونکا -2-1-2

بیابان صحرا در آفریقا، خاورمیانه، جنوب غرب استرالیا، مغولستان، هندوستان، و پهنه وسیعی از

ی باشند. کمربندهای گرد و خاک در نیمکرهیهای عمده گرد و خاک کره زمین مقاره آمریکا کانون

اند. به طورکلی ی زمین را فرا گرفتهشمالی از اقیانوس اطلس تا حدود چین یعنی روی کمربند بیابانی کره

ها های کم ارتساع و کم بارانی هستند که میانگین بارش ساالنه آنی گرد و غبار سرزمینهای عمدهکانون

ترین ( در آفریقا بزرگsahara(. بیابان صحرا )3: 3132 ند )ب شی و همکاران،میلیمتر دار 255کمتر از

میلیون تن گرد و غبار را وارد اتمسسر 355منبع تولید کننده گرد و غبار خاکی در جهان است که ساالنه

باشد. کند. منابع اصلی ساهارا شامل چاله بوله، مناطق غربی مالی، جنوب الجزایر و شرق موریتانی میمی

گیرد نسبت های آفریقا نشأت میهایی که از بیابانهای گرد و غباری به طوفاندرصد طوفان 35بیش از

های جنوبی آمریکا، تگزاس و های ساهارا در مناطق ایالتهای گرد و غباری بیابانشود. طوفانداده می

های شنی به عنوان گرد و و طوفان شود. در شمال شرق آسیا گرد و غبارآریزونا به ناز هالوب خوانده می

(.3: 3132 شوند )ب شی و همکاران،غبار آسیایی شناخته و در ژاپن به عنوان طوفان زرد شناخته می

شناسی پزشكیاقلیم -2-1-3

ها است. که شناسی پزشکی طبق تعریف عبارت است از علم مطالعه ارتباط بین اقلیم و بیماریاقلیم

ها هایی که بتوان از آن برای درمان یا پیشگیری بیماریهوا تمرکز دارد و بر راهوبر تأثیر اقلیم و آب

وهوا، فصول بر های مربوط به تأثیر آبآوری دادهاستساده کرد. از زمان باستان دانشمندان مشغول جمع

ند گردبادها، های اقلیمی به طور مستقیم بر سالمت انسان مؤثر است ماناند. بسیاری از پدیدهانسان بوده

سالی، سیل و برخی بطور غیرمستقیم با تأمین شرایط شیوع بیماری یاها، خشکسوزی جنگلآتش

سالمت بر سطح بهداشت جوامع مؤثر است. اقلیم حتی بر رفتار انسان نیز مؤثر بوده است. پزشکی

پردازد، ی انسان میجغرافیایی علمی است که به شناخت عوامل طبیعی و اقلیمی مؤثر بر سالمت و بیمار

ةهای پزشکی اوائل هزاره دوز میالدی در کشور ایران و بویژه در دائرای دارد و در نوشتهسابقه دیرینه

های مُسری و المعارف پزشکی قانون ابن سینا بطور مسصل درباره انتشار جغرافیایی بسیاری از بیماری

ها توضیح ها و شیوع و بروز آنحتی نوع بیماری غیرمُسری و تأثیر شرایط اقلیمی بر سالمت و بیماری و

(.323: 3133 داده شده است )هوشور، زرتشت؛

ها شایع باشند، و یا در میان آنای میها نژادی هستند و خاص طایسه یا ساکنان منطقهبرخی بیماری

خوبی های م تلف و تابع فصول گوناگون را بههای ویژه سرزمینترند. بر طبیب است که بیماری

13

ها را تدبیر نماید )ابن سینا، قانون در طب(. بشناسد تا بتواند وسائل پیشگیری و چاره جویی و درمان آن

شود پزشک بالینی با دید ها عالوه بر اینکه موجب میتوجه کافی به نحوه انتشار جغرافیایی بیماری

ناً به تش یش صحیح و به موقع آن های بیماری را زیر نظر داشته باشد ضمتری همه جنبهوسیعتر و کامل

گردد و این موضوعی است که نه تنها پیشکسوتان عرصه پزشکی و بهداشت که حتی عُرفا و نیز منجر می

اند که یک بیماری به خصوص ممکن است، ویژه دانستهشُعرای ایران باستان نیز به آن توجه داشته و می

مسئله مهم که یک بیماری واحد در نقاط م تلف منطقه خاصی از مملکت باشد و حتی نسبت به این

اند که خود نشان دهنده توجه به اختالف کشور ممکن است با داروهای متساوتی درمان شود آگاهی داشته

های م تلف است. در انتشار جغرافیایی بیماری

گرد و غباری و اثرات آن بر سالمت هایطوفانپیامد -2-1-2

ی از بالیای طبیعی شناخته شده؛ مورد توجه بسیاری از اندیشمندان و عنوان یکهگرد و غبار ب

های های علوز م تلف جوی است. گرد و غبار به عنوان یکی از مهمترین اشکال آلودگیمحققان شاخه

های اصلی جوی از ابعاد م تلسی مورد توجه محققان قرار گرفته است. کاهش قدرت دید یکی از ویژگی

باشد که عالوه بر آثار ناخوشایند بهداشتی مانند مشکالت تنسسی و ریوی برای میسیستم گردوغباری

ها، اختالالتی در سیستم حمل و نقل زمینی و هوایی بوجود انسان و آلوده کردن محیط زندگی انسان

(.1: 3135، آورد )بحیرایی و همکارانمی

ها هستند که از مل گروهی از بیماریاست شا‌بیماری ریوی‌که عموماً در ارتباط با‌بیماری تنسسی

گردند. می‌ها ریه‌باعث اختالل در عملکرد‌دستگاه تنسس‌هایی از طریق درگیر کردن ب ش یا قسمت

ها و اعصاب تنسسی پرده جنب )پلورا(، حسره پلورال یا ماهیچه‌گاهی بیماری تنسسی در نتیجه آسیب به

هستند که در عمل تبادل گازهای تنسسی جهت ‌نسسیدستگاه ت‌ترین قسمتها مهم شود. ریه ایجاد می

ها و ها، برونشیول کربن نقش دارند. برونشاکسیدهای م تلف بدن و دفع دی بافت‌اکسیژن‌تأمین

شوند که در یک بیماری تنسسی ممکن است ها محسوب می ها از اجزای مهم هر کداز از ریه آلوئول

: 2535 )هاریسون و سسیل،گردد روق خونی آن ایجاد میدرگیر شوند، گاهی ضایعه در بافت ریه یا ع

کند. در سئول (. اثرات پدیده گرد و غبار بر سالمت به دو صورت کوتاه مدت و بلند مدت بروز می13

های قلبی میر در اثر بیماریوداری بین پدیده گردوغبار و مرگ)کره( ثابت شد که یک ارتباط آماری معنی

داری موارد بستری در اثر تواند به طور معنیی گرد و غبار میمچنین پدیدهو عروقی وجود دارد. ه

های قلبی و های تنسسی، عسونت دستگاه تنسسی فوقانی، پنومونی، بیماری فشار خون و بیماریبیماری

کند. ها را منتقل میی گرد و غبار در مقیاس بزرگ، پاتوژنعروقی را افزایش دهد. پدیده

های پاتوژن مانند باسیلوس آنتراسیس، یرسینیاپستیس، مایکوباکتریوز توبر کلوزیس، میکروارگانیسم

وسیله پدیده گرد و غبار منتقل شوند و در هتوانند بهای آنسلوآنزا میلژیونال پنوموفیال و ویروس

14

طیف های تنسسی که(. بیماری355 -353: 2555 هایی در مسیر باد شیوع یابند )میری و همکاران،مکان

های مزمن انسداد بیماری -برونشیت -پنومونی -غیرعسونی( )آسم -های ریوی )عسونیوسیعی از بیماری

شود. دستگاه تنسسی به دلیل شرایط خاص مستقیماً با کانسرها و..( را شامل می -آمسیزز -copdریوی

.باشدثیرگذار میمحیط آزاد ارتباط مستقیم دارد، عوامل محیطی در عملکرد این سیستم بسیار تأ

آسم -2-1-2-1

هوایی هایراه شود که باعث التهاب و انقباضبیماری مزمن ریوی و سیستم تنسسی تلقی می

کند و نتیجه بروز این حمالت، فرد توانایی تنسسی به طور طبیعی را ها منتقل میشود که هوا را به ریهمی

گویند. آسم که نوعی اختالل ن حمالت آسمی میگردد که به آاز دست داده و دچار مشکل تنسسی می

دهی راه ای راه هوایی، افزایش پاسخهای هوایی است. این بیماری با تنگ شدن دورهالتهابی مزمن راه

شود. پاسخ پذیری فارماکولوژیک یا خود به خود، مش ش میهوایی به انواع عوامل محرک و برگشت

های محلول متعددی را تولید ها که واسطهو ائوزینوفیل Tهای تالتهابی، با دخالت ماست سلها، لنسوسی

گیرد. عامل برانگیزنده یا محرکی که ها( صورت میها و برادی کنیها، کلوترینکنند )مانند سیتوکینمی

ها و یا عوامل درونزای میزبان باشد )مبانی کند، ممکن است تماس با آلرژنپاسخ التهابی را شعله ور می

(.25: 2535 خلی سسیل،طب دا

پنومونی -2-1-2-2

ها، مجاری هوایی دیستال و بافت بینابینی از نظر پاتولوژیک پنومونی عبارت است از عسونت آلوئل

ها بوسیله شود و آلوئلها، جایگزین ریه اسسنجی نرمال با تراکم مش ش میریه که با افزایش وزن ریه

رین پر شده است.های سسید خون، گلبول قرمز و فیبگلبول

مسیر ورود عسونت: برای بروز پنومونی، یک پاتوژن بالقوه باید به تعداد کافی یا ویرواالنس کافی

های میزبان به دستگاه تنسسی تحتانی برسد. مسیرهای ورودی احتمالی عبارتند از: برای غلبه بر دفاع

از یک کانون عسونی خارج ریه، انتشار آسپیراسیون آشکار، میکروآسپیراسیون، استنشاق، انتشار هماتوژن

مستقیم از یک مکان عسونی مجاور، شایع ترین برای پنومونی باکتریایی، میکروآسپیراسیون ترشحات

های داخلی های بیماریزا کلونیزه شده است )اصول بیماریباشد که به میکروارگانیسماوروفارنکس می

(. 221:2535 هاریسون،

عسونت دستگاه تنسسی فوقانی شروع شده و به دستگاه تنسسی تحتانی پنومونی اغلب به صورت

دهد که قطرات آلوده معلق در هوا از های تنسسی پنومونی در صورتی رخ میکند، عسونتحرکت می

طریق دهان یا بینی استنشاق شود، هنگامی که ویروس در مجاری هوایی فوقانی قرار داشته باشد ممکن

ها و یا پارانشیم ریه حمله های پوشش مجاری هوایی، آلوئلکند و در آنجا به سلول است به ریه راه پیدا

(.13: 2535 )هاریسون و سسیل، کند

15

برونشیت -2-1-2-3

برونشیت حاد معموالً یک بیماری کوتاه است که به طور معمول از یک سرماخوردگی شدید یا به

رفه با خلط سبز و درد در مرکز قسسه سینه و شاید کند و با سهای ویروسی بروز میدنبال دیگر عسونت

شود.تب و تا حدودی کوتاه شدن نسس)معموالً خسیف( مش ش می

افراد مبتال به برونشیت مزمن همچنین درجات م تلسی از مشکالت تنسسی را دارند. به صورت

کند. ها را بدتر مینهای ریوی مبتال شوند که مشکالت تنسسی آای این افراد ممکن است به عسونتدوره

«بیماری انسدادی مزمن راه های هوایی»یا «بیماری انسدادی مزمن ریوی»گاهی اوقات برونشیت مزمن

دهند که مشکل اصلی مشکل بودن ورود و خروج هوا به قسسه سینه ها نشان میشود. این واژهگسته می

شیت التهاب دیواره لوله های برونش یا برو کند.است و این چیزی است که مشکالت تنسسی را ایجاد می

شوند و یا عسونی ها ملتهب میکنند، است. هنگامی که برونشها که نای را به شش ها متصل مینایژه

ها جریان پیدا کند و یک موکوس یا خلط سنگین ها یا از ششتواند به شششوند، هوای کمتری میمی

وز(. )سالمت نی شودهای هوایی تشکیل میدر راه

بیماری مزمن انسداد ریوی -2-1-2-2

بیماری مزمن ریوی است که مش صه آن انسداد پیشرونده مجاری تنسسی به صورت برگشت

های هوایی است که مقاومت در برابر عبور هوا را هوایی تنگی منتشر در تمامی راه ناپذیر است. انسداد راه

.برد باال می

COPDیک بیمار‌‌obstructiveگردد باشد. درنتیجه اولین عالمتی که در آن ایجاد مینسدادی مییا ا‌

درصد موارد به 35فقط در ‌COPD درباشد. انسداد به صورت مزمن می‌FVC1FEV/‌3کاهش نسبت

افتد زیرا درصد موارد این اتساق نمی 35ولی در ‌شودو دوباره گشاد می‌برونکودیالتورها جواب داد،

مانده در هوای باقی‌RVابتدا میزان )‌‌COPDآسم برگشت ناپذیر در بیماریبرخالف ‌‌COPDدر‌انسداد

(.)سایت پایگاه اطالع رسانی پزشکان ایران دهدتغییر خاصی نمی‌‌TLCیابد درحالی کهریه( افزایش می

ی تحقیقپیشینه -2-2

های گرد و غباریه مطالعات طوفانتاریخچ -2-2-1

یاز مورد توجه بسیاری از محققان مورد عالقه جهان طبیعی، برای گردوغبارهای بیابان از قدیم االَ

های گذاری آن به شکلیک مدت طوالنی بوده است. انتقال گرد و غبار در فواصل طوالنی و رسوب

م تلف و عجیب از جمله باران سرخ که در داستان حماسی ایلیاد منسوب به هومر و کارهایی از

تان تشریح شده است.نویسندگان م تلف زمان روز باس

16

های گرد و غبار صحرای آفریقا در قرن نوزدهمتصویری از گردبادها یا دیواره :3-2 شكل

های اتمسسری و از جمله م اطرات محیطی ترین پدیدهی گرد و غبار به عنوان یکی از مهمپدیده

به نوعی جهت رفتار مورد توجه و مطالعه پژوهشگران در سطح جهان و ایران شده است که هر کداز

اند. مطالعاتی که در ارتباط با فراوانی گرد و ای از آن را مطالعه و بررسی کردهشناختی این پدیده، جنبه

های مرکزی ایران بیشترین تعداد روزهای گرد و غباری دهد که چالهغباری کشور انجاز گرفته نشان می

وزه سیستان فراوانی وقوع روزهای گرد و غباری به ر 325را دارند، به طور مرال در مناطق وزش بادهای

های رسد. در مناطق جنوب غربی و غرب کشور که در مجاورت بیابانروز در سال می355بیش از

باشند. میانگین روزهای گرد و غباری قابل توجه است که بزرگی همچون عراق، عربستان، سوریه و می

(. براساس مطالعات 36: 3136 های دیگر است )علیجانی،هفراوانی وقوع آن در مرداد ماه بیش از ما

ها وارد دریای عمان و خلیج فارس ترین مناطقی که رسوبات بادی از آنمهم‌(3161)گوسن و همکاران،

ال الی در جنوب غرب عربستان، صحرای بزرگ شوند عبارتند از صحرای تار در هندوستان، ربعمی

باشد ویرهای داخلی ایران و نیز سواحل مکران در ایران و پاکستان میعربستان، منطقه بین النهرین، ک

(. 1: 3135، )طرفی و همکاران

های قدیمی جنگ، هوایی وجود دارد. جراحتواعتقادات قدیمی زیادی در مورد حساسیت آب

ت دردهای مسصلی و بیقراری، تغییرات رفتاری، سردردهای میگرنی، آسم، روماتیسم، برونشیت، مشکال

؛ 2555همکاران، هوایی ارتباط دارد )جغرافیای پزشکی، میده ووقلبی به شرایط م تلف آب -تنسسی

(. 253: 3132 ترجمه، غیاث و همکاران،

بررسی منابع داخلی -2-2-2

های زیست محیطی و پیامدهای ناشی از ای به چالش( در مطالعه3135بوچانی و همکاران )

به رابطه بین میزان آلودگی هوا و پیامدهای آن 3133-3135های ان طی سالریزگردها در غرب کشور ایر

17

رابطه معناداری بین تعداد مراجعین به 3133دهد که در سال ها نشان میی آنپرداختند که نتایج مطالعه

وجود ها و تعداد روزهای که آلودگی هوای ناشی از گرد و غبار باالتر از حد استاندارد بوده، بیمارستان

دارد.

در بیماران قلبی 3133( همچنین در بررسی دیگر تعداد مراجعین در سال 3135بوچانی و فاضلی )

ماهه نشان داده است که رابطه معناداری بین روزهای آلوده بیش از حد استاندارد 32ی و تنسسی در دوره

ها وجود دارد.و تعداد مراجعین به بیمارستان

پردازد که نتایج این های گرد و غبار فراگیر در ایران مرکزی میالعه طوفان( به مط3131پور )دهقان

گیری و گسترش میلی بار شرایط مساعدی از جهت شکل 555دهد که در سطح مطالعه نشان می

.شودهای سطحی در سطح زمین مهیا شد و همین امر منجر به طوفان گرد و خاک مینابرابری

ی های ریوی در طی دورهای تأثیر گردوغبار بر آسم و بیماریمطالعه( در 3132پروانه و حیدری )

در شهر خرز آباد بررسی کردند که در این تحقیق با استساده از روابط همبستگی و 3131-3133آماری

کنندگان رگرسیون خطی ساده به بررسی و تجزیه و تحلیل آمار ساالنه و ماهانه گردوغبار و تعداد مراجعه

های ریوی به بیمارستان شهدای عشایر خرز آباد پرداخته شده است، نتایج این آسم و بیماری مبتال به

کنندگان درصد بین دو متغیر گرد و غبار با تعداد مراجعه 35دهد که همبستگی باالی مطالعه نشان می

درصد 61بر های ریوی است. فراوانی رخداد این دو متغیر در فصول بهار و پاییز بالغ آسم و بیماری

و غبار بر سیر صعودی مراجعین آسم و ریوی به این بیمارستان است، آمار بدست آمده بیانگر تأثیر گرد

باشد.می

pm 35عروقی منتسب به آالینده -های تنسسی و قلبی ( به کمی سازی مرگ3133زلقی و همکاران )

پرداختند. طبق بررسی AIR Qاز مدل با استساده 3133-3133های موجود در هوای شهر اهواز طی سال

میکروگرز بر 155دهد که غلظت آالینده از های منتسب در روزهایی رخ میدرصد مرگ 55ها حدود آن

متر مکعب تجاوز نموده است.

( در تحقیقی با عنوان ارتباط سنجی ارتباط بین غلظت گردوغبار و 3132) ب شی و همکاران

اند ز آلودگی هوا در شهر کرمانشاه بررسی کرده. و به این نتیجه رسیدهها و مرگ و میر منتج ابیماری

های سطح شهر کرمانشاه و روزهای ارتباط معناداری میان تمامی موارد ثبت شده در بیمارستان

های مورد های تنسسی در طی سالگردوغباری وجود دارد. مرگ و میرهای ثبت شده به واسطه بیماری

دیگر به ازای عبارتدرصد را نشان داده است. به 35داری در سطح گرد ارتباط معنیمطالعه با پدیده ریز

های تنسسی به طور متوسط یک یک واحد افزایش گرد و غبار انتظار داریم مرگ و میر به واسطه بیماری

واحد افزایش یابد.

11

نتیجه گرفتند که 3133ذرات معلق در تیر و مرداد ماه سال ( با پایش3131میرزایی و همکاران )

35برابر مجاز و در برخی از شهرها مانند اهواز این میزان به 3میزان این ذرات در هوای تهران به حدود

برابر حد مجاز رسیده است. در خصوص آثار ذرات معلق بر 3برابر و در قم به 35برابر و در اراک به

های تحتانی میکرون که به قسمت 35چکتر از ای برخوردارند: ذرات کوانسان دو گروه از اهمیت ویژه

شوند. مطالعات میکرون از جدار ریه وارد خون می 5/2شوند و ذرات کوچکتر از ریه وارد می

اپیدمیولوژیک ثابت کرده است که مواجهه با ذرات معلق موجود در هوای آزاد همراه با بروز آثار زیان

های ، خطر سرطان ریه، بیماریpm 35ت با غلظت باالی های طوالنی مدباشد. مواجههآور سالمتی می

تواند منجر به بروز اشکال های کوتاه مدت میتنسس و آرترواسکلروز را افزایش داده در حالی که مواجهه

های تنسسی شامل برونشیت، آسم و نیز تغییراتی در ضربان قلب شود.م تلف بیماری

بررسی منابع خارجی -2-2-3

ای به بررسی میزان بستری شدن در بیمارستان برای آسم و ( در مطالعه2533ران )سارایی و همکا

های برونشیت در شهرستان ال پاسو )تگزاس( در شمال آمریکا پرداختند و به این نتیجه رسیدند که گروه

بادی برابر بیشتر احتمال دارد که یک روز بعد از یک واقعه 3/3 (535/5 ( ساله )با فاصله اطمینان3-33)

( بیشتر و با احتمال زیاد برای 535/5برابر با فاصله اطمینان ) 1/3کم برای آسم در بیمارستان بستری و

برونشیت حاد یک روز بعد از یک واقعه گردوغباری در یک روز روشن در بیمارستان بستری شوند.

برای برونشیت حاد بعد از ها از حساسیت بیشتری نسبت به آقایان برای بستری شدن در بیمارستان خانم

وقوع گرد و غبار برخوردارند.

ی ( اشاره کرد، وی پدیده3353« )رومانوف»توان به تحقیقات از اولین کارها در این زمینه می

ها در گیری کرد که بیشتر این پدیدهگردوغبار را در آسیای مرکزی و قزاقستان بررسی و در پایان نتیجه

.ددهی گرز سال رخ میدوره

مشتق شده از وقوع pm2/5ای به بررسی تأثیرات ( در مطالعه2531کوانکسی زنگ و همکاران )

چین پرداختند (Wuweiهای روزانه بیماران قلبی و تنسسی در )های گرد و غباری بر تعداد بستریطوفان

و تنسسی و میزان های قلبیو افزایش بیماری PM2/5 دهد که همبستگی بینکه نتایج این مطالعه نشان می

های گردوغبار به وفور ویزیت و بستری در مردان و زنان در طول مدت مورد مطالعه زمانی که طوفان

یکی از فاکتورهای اصلی بیماری در طول مدت مورد مطالعه بوده PM2/5افتد وجود دارد و اتساق می

است.

3333-2551های فت طی سالدر شهر زابل در ایران انجاز گر 2556میری و همکاران در سال

میلیون دالر برآورد شده است. 5/31های تنسسی بیش از هزینه ناشی از بیماری

19

های گردوغبار آسیایی را بر مرگ و میر در سه تا از ای اثر طوفان( در مطالعه2531لی و همکاران )

تجزیه و تحلیل انجاز سری زمانی و gamشهر آسیایی با استساده از یک مدل جمعی تعمیم یافته

های گردوغبار دهد که طوفانالکترونیکی با رگرسیون شبیه پواسون پرداختند. نتایج این مطالعه نشان می

های گردوغبار ومیر تنسسی داشته و به خصوص در سئول طوفاندر کره و ژاپن اثرات سوئی بر مرگ

سال نشان داد. 65اثرات مضری بر مرگ و میر مردز زیر

بندی جمع -2-3

دهد که مطالعاتی در این مورد صورت گرفته است، بررسی پیشینه مطالعاتی موضوع تحقیق نشان می

باشند که این موضوع توسط پژوهشگران ها دارای نقاط قوت و ضعف میکه هر کداز از این روش

ر برخی م تلف بیان شده است. اما در عین حال تمامی تحقیقات صورت گرفته جامع و کامل نبوده و د

موارد نظیر میزان تأثیر و یا ارتباط بین تعداد روزهای گردوغبار و سایر عناصر اقلیمی، فقط مطالعه

اند و از سن و جنس و میزان غلظت ذرات معلق مطالبی به موردی و یا یک نوع بیماری را بررسی نموده

و ارتباط بین تعداد روزهای گرد و ی حاضر عالوه بر میزاناند، در حالی که در پایان نامهمیان نیاورده

های تنسسی از جمله غبار و میزان غلظت ذرات معلق و سایر پارامترهای اقلیمی موثر بر بروز بیماری

کیلومتر، سرعت باد، جهت باد و غیره... را به تسکیک شهرستان 35)دما، رطوبت نسبی، دید افقی کمتر از

بر همین های سنی و جنسی مورد نظر پرداخته شده است.)ایستگاه سینوپتیک مورد مطالعه( و گروه

اساس تحقیق حاضر با در نظر گرفتن تمامی موارد گذشته سعی دارد که بر موارد زیر تأکید کند:

های تنسسیبررسی اثرات گرد و غبارها بر بروز بیماری -

های تنسسی(برآورد میزان مراجعات بیمارستانی )ناشی از بیماری -

های تنسسی به تسکیک سن و جنس و شهرستان محل بارها بر میزان مبتالیان بیماریاثرات گردوغ -

تولد

های تنسسی به تسکیک هر کداز از بررسی و ارتباط بین عوامل اقلیمی تأثیر گذار بر بروز بیماری -

های سینوپتیکی در استانایستگاه

هاعه در هر کداز از شهرستانبررسی میزان فراوانی )کمترین، بیشترین( عناصراقلیمی مورد مطال -

فصل سوم:

منطقه مورد مطالعه

مواد و روش

21

منطقه مورد مطالعه -3-1

13درجه و 23جغرافیایی ضاستان یزد در مرکز ایران در قلمرو سلسله جبال مرکزی ایران بین عر

دقیقه 15درجه و 56ا دقیقه ت 15درجه و 52دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 15درجه و 11دقیقه تا

شرقی از نصف النهار مبدأ قرار گرفته است.

های سرد و هوای استان یزد به علت قرار داشتن بر روی کمربند خشک جهانی دارای زمستانوآب

های گرز و طوالنی و خشک است. بر اساس سرشماری عمومی نسوس و مسکن نسبتاً مرطوب و تابستان

35/21درصد جمعیت شهری و 35/35نسر بوده که از این تعداد 355363، جمعیت استان 3135سال

اند.درصد جمعیت روستایی را تشکیل داده های استان یزدموقعیت و مختصات جغرافیایی شهرستان :1-3 جدول

ردیف شهرستان طول جغرافیایی عرض جغرافیایی ارتساع به متر

3 بهاباد 31/56 52/12 3133

2 دکان)عقدا(ار 23/55 61/12 2551

1 بافق 11/55 53/13 3331

1 مهریز 66/51 15/13 2551

5 یزد 15/51 52/12 3352

6 میبد 31/51 25/12 2552

3 تست)گاریز( 33/51 11/13 2551

3 ابرکوه 63/51 33/15 2551

3 خاتم)هرات( 35/15 16/15 2551

35 صدوق 13/51 32/13 3335

از شمال شرقی به استان خراسان، از جنوب غربی به ‌اصسهان،‌استاناستان یزد از شمال و غرب به

کیلومتر 32356شود. استان یزد در حدود محدود می‌کرمان،‌و از جنوب شرقی به استان‌فارس،‌استان

گیرد. براساس تقسیمات کشوری درصد از وسعت کل ایران را دربرمی 13/1مربع وسعت داشته و تقریباً

آبادی را در خود 1313شهرستان و همچنین 23ب ش و 15شهرستان و 33دارای استان یزد 3131سال

جای داده است.

Family name: Heydari Name: Hamideh

Title of Thesis:

‌The impact of douston respiratory diseases a case stady in Yazd prorinc:

Supervisor(s): Batool Zeynali (Ph. D)

Advisor(s): Bromand Salahi (Ph. D)

Graduate Degree M.Sc. / M.A.

Major:climatology orientation Specialty:

University: Mohaghegh Ardebil Faculty: Literature and Human Sciences culty of

Graduation date: 2016.09.03 Number of pages: 101

Abstract:

Air pollution and climate elements can important factors in human mortality. Yazd

province because of the its geographical location and climatic conditions are constantly

exposed to dust storms. The purpose of this study was to examine the effects of dust and

climatic elements influencing the incidence of respiratory disease in Yazd province. The

studied populations number of people admitted to hospital Sadoughi martyr city of Yazd in

the period of 5 years (1389-1393) caused by respiratory diseases has been with city

separation. Statistics related to Air pollution and climatic elements over the years (1389-

1393) as the independent variable in the research been. In this thesis analyzed using

descriptive and inferential statistics and analysis to examine the relationship between dust

and climatic factors on the patients caused by respiratory diseases has been investigated.

For the evaluate the existing data and is a Poisson regression methods and statistical

analyzes used space, In the first method For the determine the association between

respiratory patients admitted to the hospital Poisson regression model at a significance

level (P <.05) was used. The results of this research show that between climatic parameters

with clients from respiratory disease in general, there is a significant relationship, Between

climatic elements minimum, maximum temperature and the number of days the dust with

clients caused by desease and there are correlation relationship strong, They Poisson

regression model to estimate factor in the overall increase in the maximum temperature in

most of the provinces in per unit on average between 1 to 3 points at a confidence level

(./.05), The number of clients has increased. In the second method of statistical analysis

used space. In this method using the practices analysis of Hot spots and Geographically

Weighted Regression (GWR) in Arc GIS software to study the relationship between

independent variables and the incidence of respiratory diseases has been investigated.

Significant variables that have (among other climatic elements) were separately, Including

minimum and maximum temperatures, days of dust, the number of days with horizontal

visibility was less ...., Eventually by classifying R2 value obtained the final map of

counties that were most vulnerability to climate elements, It became clear north-south and

western regions than in other parts of the province were among the areas that had with the

most of referrals hospital. Among the areas of the city of Yazd, Bahabad, Ardakan and is

Mehriz.

Keywords: Climate, spatial analysis, respiratory diseases, Yazd

University of Mohaghegh Ardabili

Faculty of Literature and Human Sciences

Department of natural Geography

Thesis submitted in partial fulfilment of the requirements for the degree of

M.Sc. / M.A. in the field of climatology orintation,weather and climate risks

Title:

The impact of douston respiratory diseases a case stady in Yazd prorince

Supervisor(s):

Batool Zeynali (Ph. D)

Advisor(s):

Bromand Salahi (Ph. D)

By:

Hamideh Heydari

1395