Ref. code: 25605907010036CHK

การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

โดย

นางสาวฐิตาวลัย ลาภขจรสงวน

การคนควาอิสระนี้เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตร

วารสารศาสตรมหาบัณฑิต

สาขาวิชาการบริหารสื่อสารมวลชน

คณะวารสารศาสตรและสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร

ปการศึกษา 2560

ลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร

Ref. code: 25605907010036CHK

การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

โดย

นางสาวฐิตาวัลย ลาภขจรสงวน

การคนควาอิสระนี้เปนสวนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตร

วารสารศาสตรมหาบัณฑิต

สาขาวิชาการบริหารสื่อสารมวลชน

คณะวารสารศาสตรและสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร

ปการศึกษา 2560

ลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร

Ref. code: 25605907010036CHK

NEWS MANAGEMENT, RADIO THAILAND

BY

MISS THITAWAN LARPKACHORNSANGUAN

AN INDEPENDENT STUDY SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF

THE REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF ARTS

PROGRAM IN MASS COMMUNICATION ADMINISTRATION

FACULTY OF JOURNALISM AND MASS COMMUNICATION

THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2017

COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

Ref. code: 25605907010036CHK

(1)

หัวขอการคนควาอิสระ การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ชื่อผูเขียน นางสาวฐิตาวัลย ลาภขจรสงวน

ชื่อปริญญา วารสารศาสตรมหาบัณฑิต

สาขาวิชา/คณะ/มหาวิทยาลัย สาขาวิชาการบริหารสื่อสารมวลชน

คณะวารสารศาสตรและสื่อสารมวลชน

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร

อาจารยท่ีปรึกษาการคนควาอิสระ อาจารย ดร.นันทพร วงษเชษฐา

ปการศึกษา 2560

บทคัดยอ

การศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย” ผูศึกษา

มีวัตถุประสงคท่ีจะศึกษา การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยและปจจัย

แวดลอมท่ีสงผลกระทบกับการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ผูศึกษาใช

วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณแบบเจาะลึกผูบริหารและผูปฏิบัติงานท่ีเก่ียวของและ

การสังเกตการณแบบมีสวนรวม เพ่ือใหไดขอมูลตามวัตถุประสงคท่ีต้ังไว โดยใชทฤษฎีการบริหารงาน

สื่อสารมวลชน ของแมคเควล เปนหลักในการอธิบายปจจัยแวดลอมท่ีสงผลกระทบกับการบริหารงานขาว

ท้ังปจจัยภายในและปจจัยภายนอก และใชแนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB เปนสวน

เสริมขยายความรายละเอียดดานการบริหารงานขาว

ผลการศึกษาพบวา ปจจัยภายในท่ีสงผลตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย มี 3 ปจจัย คือ การจัดการ เทคนิค และความเปนวิชาชีพสื่อ โดยปจจัยภายในดาน

การจัดการสงผลกระทบตอการบริหารงานขาวมากท่ีสุด เนื่องจากสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทยเปนหนวยงานราชการ การทํางานตองเชื่อมโยงกับแผนปฏิบัติราชการตามรายจาย

งบประมาณประจําป นโยบายรัฐบาล และยุทธศาสตรชาติ โดยกรมประชาสัมพันธจะเปนผูกําหนด

แนวทางการทํางาน ในขณะท่ีสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยเปนเพียงผูปฏิบัติเทานั้น

นอกจากนี้ยังพบปญหาโครงสรางองคการไมสอดคลองกับการทํางาน สงผลตอการไดรับงบประมาณ

และบุคลากรขาดแคลน สวนปจจัยดานเทคนิค ไดรับผลกระทบจากการพัฒนาทางเทคโนโลยี

ภายนอกสงผลใหระบบการผลิตขาวและการออกอากาศท่ีใชมาเปนระยะเวลา 20 ป ไมสอดคลองกับ

ระบบเทคโนโลยีในปจจุบัน การจัดซ้ือจัดจางเทคโนโลยีใหมไมตอบสนองการใชงานจริง สวนปจจัย

Ref. code: 25605907010036CHK

(2)

ภายในดานความเปนวิชาชีพสื่อ พบปญหาบุคลากรยายเขา-ออกบอยครั้ง บุคลากรใหมสวนใหญไมมี

ประสบการณการทํางานดานสื่อ สงผลใหการทําขาวไมไดประเด็นเชิงลึก

ปจจัยภายนอกประกอบดวย 4 ปจจัย คือ แรงกดดันทางเศรษฐกิจ แรงกดดันทาง

การเมืองและสังคม วัตถุดิบ และผลงาน ผู ศึกษาพบวาปจจัยภายนอกท่ีสงผลกระทบกับ

การบริหารงานขาวมากท่ีสุด คือ แรงกดดันทางการเมืองและสังคม การบริหารงานขาวถูกควบคุม

โดยรัฐบาลอยางใกลชิด ผูบริหารระดับสูงเปนคนของรัฐบาลสงผลตอการกําหนดเนื้อหาสาระในขาว

เนนนําเสนอดานดีของรัฐบาล และโจมตีขาวเสียท่ีลดทอนความนาเชื่อถือจากประชาชน นอกจากนี้

มีกฎหมายและกฎระเบียบท่ีจํากัดอิสระในการนําเสนอขาว ซ่ึงขัดตอลักษณะการทํางานดาน

สื่อสารมวลชนท่ีตองอาศัยความยืดหยุนสูง นอกจากนี้กฎหมายของสํานักงานคณะกรรมการกิจการ

กระจายเสียง กิจการโทรทัศน และกิจการโทรคมนาคมแหงชาติยังจํากัดกรอบการหารายได ทําใหไมมี

เงินรายไดท่ีเพียงพอกับการพัฒนางาน ปจจัยดานผลงาน เปนปจจัยท่ีสงผลกระทบรองลงมา

พฤติกรรมการรับขอมูลขาวของผูบริโภคเปลี่ยน ทําใหการผลิตขาวตองเพ่ิมชองทางสื่อใหม สวนแรงกดดัน

ทางเศรษฐกิจ และวัตถุดิบ สงผลกระทบกับการบริหารงานนอยท่ีสุด เนื่องจากวัตถุประสงค

ขององคการไมไดคํานึงถึงผลประโยชนในแงธุรกิจ อีกท้ังแหลงวัตถุดิบท่ีเปนขอมูลดิบก็คือสวนราชการ

เหมือนกัน

คําสําคัญ: การบริหาร, ขาว, สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

Ref. code: 25605907010036CHK

(3)

An Independent Study Title NEWS MANAGEMENT, RADIO THAILAND

Author Miss Thitawan Larpkachornsanguan

Degree Master of Arts Program

Major Field/Faculty/University Mass Communication Administration

Faculty of Journalism and Mass

Communication

Thammasat University

Independent Study Advisor Nantaporn Wongchestha, Ph.D.

Academic Year 2017

ABSTRACT

The objective of the research is to study news management of Radio

Thailand and various environmental factors that affect it. This is a qualitative research.

The approach involves in-depth interviews with managers and practitioners as well as

participatory observation, using McQuail’s mass communication theory to explain

environmental factors, both internal and external, that have bearings on the news

management, supported by the public administration concept of POSDCORB.

The finding shows three internal factors that affect Radio Thailand news

management: management, technical matter, and media professionalism. Management

has the greatest impact. As Radio Thailand is a government agency, its work must be in

line with the action plan based on budget expenditure in each fiscal year, government

policy and national strategy. Under the supervision of the Department of Public Relations,

Radio Thailand is an operational unit. The finding also reveals structural organizational

problems not conducive to its work, resulting in inadequate budget allocation and

shortage of personnel. With regard to technical matter, outpaced by external technological

development, the 2 0 -year-old news production and broadcasting system is out of touch

with the current technological system, while the purchase of new technology does not

meet real needs. The other external factor, media professionalism, is characterized by

Ref. code: 25605907010036CHK

(4)

frequent turnover. Most new workers have little or no media experience, and, as a result,

news is not presented at any real depth.

There are four external factors: economic pressure, socio-political pressure,

raw material, and work performance. The study reveals that the external factor that affects

the news management the most is socio- political pressure. News management is closely

controlled by the government. High-level administrators are government people who

prescribe news contents and focus on presenting the government with a positive image

while attacking negative news likely to erode public trust. In addition, existing laws, rules

and regulations restrict the freedom of news presentation, which goes against the principle

of mass media work which thrives on high flexibility. Besides, the laws governing the

National Broadcasting and Telecommunication Commission limit the scope of income-

generating framework, thus making it difficult to have income adequate for work

development. Work performance is a factor of secondary importance. A change in

information consumption behavior has led to attempts to find new additional channels for

news production, while economic pressure and raw material have the least impact on

management, as the objective of the organization is not based on business interest, while

the source of raw material is also government-based.

Keywords: management, news, Radio Thailand

Ref. code: 25605907010036CHK

(5)

กิตติกรรมประกาศ

การทําเลมจบ (คนควาอิสระ) ตองอาศัยองคประกอบหลายอยางท่ีสําคัญมารวมตัวกัน

อยางกลมกลอม งานจึงจะสําเร็จลุลวงไปไดดวยดี อาจารยท่ีปรึกษา คือ สวนผสมสําคัญสําหรับการทํา

เลม ผูศึกษาประทับใจในการสอนของ ดร.นันทพร วงษเชษฐา (อ.ตอ) ดวยทาทางท่ีเขมงวด กวดขัน

ดุดัน ผสมจิตใจหาวหาญแบบนักเลง ตรงไปตรงมา จึงตัดสินใจขอเปนลูกศิษยใหทานคอยชวยชี้แนะ

แนวทางในการทําเลม เพราะความคิดท่ีวาจริตนาจะตรงกัน อาจารยตองจี้ ตองเขมงวด ตองนัดสงงาน

เปนประจําแนๆ แตกลับผิดคาดการชี้แนะและการสอนท่ีไดรับมาตรงกันขาม สิ่งท่ีอาจารยมอบให คือ

ความเปนผูใหญ ความรับผิดชอบ และการจัดการตนเอง ไสตลการเรียนรูแบบฝรั่งท่ีเด็กไทยอยางเรา

ไมเคยเจอมาท้ังชีวิต ความเขมงวดของอาจารยยังแฝงดวยเมตตา ในวันท่ีเราทอแทอยากจะท้ิงการทํา

เลม กําลังใจและคําชี้แนะจากอาจารย คือ สิ่งสําคัญท่ีทําใหฮึดสูระหวางทางจนถึงจุดหมาย

เม่ือตัดสินใจเลือกเสนทางยาก ขอให อ.ตอ รับเปนท่ีปรึกษาแลว การเปนศิษย ศ. ก็

เกิดข้ึนโดยปริยาย ศ. หรือ ศ.ดร.สุรพงษ โสธนะเสถียร เปนบรมครูของ อ.ตอ และนักศึกษาคุณภาพท่ี

จบการศึกษาไปแลวหลายตอหลายคน ยอมเปนประธานกรรมการให สวนตัวไมเคยไดเขาคราสเรียน

กับ ศ. แตจากการไดรับคําชี้แนะในการสอบเปดเลมและปดเลม ทําใหรูและสัมผัสไดวา ศ. มีจิต

วิญญาณความเปนครูอยางแทจริง แมจะวาและติติงแตแฝงดวยจุดมุงหมายท่ีอยากใหลูกศิษยเรียนรู

และเขาใจในสิ่งท่ีถูกตอง อีกหนึ่งทานท่ียอมเปนกรรมการ คือ ดร.พีรยุทธ โอรพันธ (อ.จุน) ผูมีน้ําเสียง

นุมนวล ใจดีกับนักศึกษาท่ีสุดในหองเชือด(สอบเปด-ปดเลม) อ.จุน ไดทําใหเรารูวาผลงานของเรา คือ

สิ่งสะทอนความพยายาม ไมจําเปนตองเอ้ือนเอยหรือสอบถามใดๆ ก็รูไดวานักศึกษาทุมเทเวลาในการ

ทําเลมแคไหน ลูกศิษยคนนี้จะจําชื่อเรียก “งานทมยันต”ี ไวในจิตใจ

แหลงขอมูลหลักของการทําเลมนี้ คือ การสัมภาษณ จําเปนตองขอขอมูลจากผูบริหาร

และผูรวมงานมากกวา 13 คน ตามท่ีใชในเลมนี้ แตดวยการจัดสรรขอมูลท่ีไดมาทําใหไมไดนําขอมูล

จากผูใหสัมภาษณท้ังหมดมาใช ในการติดตอขอสัมภาษณไดรับความรวมมือเปนอยางดี และทุกคน

พรอมท่ีจะสละเวลาท่ีแทบจะไมมีมาใหอยางมากมาย เพ่ือใหผูศึกษาไดขอมูลครบถวน ประกอบดวย

อปส.สรรเสริญ(พ่ีไกอู) ผอ.กิตติศักด์ิ ผอ.ปอม ผอ.แตว ผอ.ชัยวัฒน พ่ีติ๋ง พ่ีกรรณ พ่ีก๊ิบ พ่ีเพชร พ่ีปก

พ่ีหนูนา นองบุค นองมุก พ่ีณี และพ่ีเมฆ

สวนผสมความสําเร็จตอมา คือ กัลยาณมิตรท่ีดี ในการทําเลมไดรับกําลังแรงและ

กําลังใจจากเหลากัลยาณมิตรโดยไมจําเปนตองรองขอ ซ้ึงในน้ําใจของใครหลายตอหลายคนท่ีเอยปาก

ชวยเพราะคงทนสภาพย่ําแยของเราไมไหว อยากจะบอกวา “รักพวกคุณจังขอบคุณท่ีมาเปนเพ่ือน

กัน” กัลยาณมิตรท่ีสําคัญท่ีสุด คือ ปาแพน ผูเปนทุกอยาง ท้ังเปดบานใหใชอินเทอรเน็ต ชวยกระตุน

Ref. code: 25605907010036CHK

(6)

เค่ียวเข็ญการทําเลม ชวยหาขอมูล ชวยจัดหนา ชวยทําบรรณานุกรม และชวยถอดเทปสัมภาษณ บาง

ทีเลมนี้อาจควรเขียนชื่อ ปาแพน รวมในการศึกษาดวย แตเกรงวาจะทําให ปาแพน เสียชื่อเลยไม

ดีกวา ท่ีซ้ึงในน้ําใจตอมาอยางมาก คือ เพ่ือนมัท เฟรน น้ํา ยิม และแยม แมสคอม 50 มช. เพราะไม

คาดคิดวาเพ่ือนท่ีมีภาระหนาท่ีการงานท่ีหนักหนาสาหัสจะเอยปากขออาสาชวยแกะเทปเสียง

สัมภาษณให ทําใหงานเราไวข้ึนไมตองคอยพะวงตรงจุดนั้น สวนเพ่ือทางใจท่ีเขาใจเรามากท่ีสุด คือ

ปาแพน นองกวาง นองเพชร และฮอบบิทนอย(พ่ีหมิว, พ่ีฟากวาง, คริส) กลุมเด็ก(ปาแก)หลังหอง

MCA 19 รวมถึงปูอัค MCA 17 ผูรวมชะตามกรรมในการทําเลมไปพรอมๆ กัน รวมถึงนองอาย และ

นองโชค มี อ.ตอ เปนท่ีปรึกษาเหมือนกัน คอยถามไถความคืบหนา แจงขาวสาร ชวยแกปญหา

ระหวางกระบวนการทําเลม และสงกําลังใจใหกันและกัน เปนแรงผลักดันใหปดเลมจบตามเกณฑ

นอกจากนี้ยังมีคําพูดใหกําลังใจจากเพ่ือน MCA 19 เพ่ือนแมสคอม มช. เพ่ือนบดินทร 34 เพ่ือนกรม

ประชาสัมพันธ เพ่ือนรวมงานสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และความเขาใจจากหัวหนา

งานและเพ่ือนรวมงานสายพิเศษ-สิ่งแวดลอม สวท. พ่ีก๊ิบ พ่ีจิ๊ก นองอาย ท่ีใหความชวยเหลือ

แกปญหา และรับผิดชอบงานแทนในวันท่ีลากิจไปทําเลม

สวนผสมอีกประการท่ีอยูเบื้องหลังความสําเร็จ คอยอํานวยความสะดวกตลอด

ระยะเวลาการศึกษา โดยมีแตใหไมมีขอแมใดๆ สนับสนุนทุนการศึกษา ขาวปลาอาหาร ท่ีพักอาศัย

และการเลี้ยงดู ใหกําลังใจ คอยรับฟงปญหา และใหคําแนะนําท่ีดีเสมอมา คือ ครอบครัว

สวนผสมสุดทายผูอํานวยความสะดวกใหการประสานงานและการทําเลมปดจบได

ทันปนี้ คือ เจาหนาท่ีท่ีคณะทุกคน ท่ีชวยเรงกระบวนการทํางานของตนเอง เพ่ือชดเชยเวลาทําเลมท่ี

เกินเวลา เพ่ือใหนักศึกษาคนนี้ไดจบตามระบบและรับปริญญาพรอมเพ่ือนๆ

ขอขอบคุณ คณะจารยทุกทาน และทุกๆ คน ท่ีใหความรูและความชวยเหลือ ตลอด

ระยะเวลา 2 ป ของการเรียน ท่ีใหประสบการณและการเรียนรูท่ีหาไมไดจากท่ีไหน มีท้ังทุกข สุข

สนุก ผิดหวัง เสียใจ รองให ทอแท และฮึดสู คือ สิ่งสําคัญท่ีสุดท่ีจะทําใหการศึกษาประสบผลสําเร็จ

กําลังแรงและกําลังใจตองไปพรอมกัน

นางสาวฐิตาวัลย ลาภขจรสงวน

Ref. code: 25605907010036CHK

(7)

สารบัญ

หนา

บทคัดยอภาษาไทย (1)

บทคัดยอภาษาอังกฤษ (3)

กิตติกรรมประกาศ (5)

สารบัญภาพ (10)

บทท่ี 1 บทนํา 1

1.1 ความเปนมาและความสําคัญของปญหา 1

1.2 ปญหานําการศึกษา 5

1.3 วัตถุประสงคของการศึกษา 6

1.4 ขอบเขตของการศึกษา 6

1.5 นิยามปฏิบัติการ 6

1.6 ประโยชนท่ีคาดวาจะไดรับ 7

บทท่ี 2 วรรณกรรมและงานวิจัยท่ีเก่ียวของ 8

2.1 ทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชน ของ แมคเควล 8

2.2 แนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB 13

2.3 งานวิจัยท่ีเก่ียวของ 27

บทท่ี 3 ระเบียบวิธีการวิจัย 32

3.1 แหลงขอมูลท่ีใชในการศึกษา 32

3.2 เครื่องมือท่ีใชในการเก็บรวบรวมขอมูล 35

Ref. code: 25605907010036CHK

(8)

3.3 การวิเคราะหและสรุปผลขอมูล 37

บทท่ี 4 ผลการศึกษา 38

4.1 การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย 38

4.1.1 การวางแผน 39

4.1.1.1 ระดับการวางแผน 39

4.1.1.2 ประเภทของแผน 51

4.1.1.3 กระบวนการวางแผน 51

4.1.2 การจัดองคการ 53

4.1.3 การบริหารงานบุคคล 59

4.1.3.1 การวางแผนกําลังคน 59

4.1.3.2 การจําแนกตามตําแหนง 61

4.1.3.3 คาตอบแทน 64

4.1.3.4 การสรรหา 66

4.1.3.5 การคัดเลือก 67

4.1.3.6 การประเมินผลการปฏิบัติงาน 69

4.1.3.7 การเลื่อนชั้นเลื่อนตําแหนง 69

4.1.3.8 การโอนยาย 71

4.1.3.9 การพัฒนาบุคคล 72

4.1.3.10 วินัย 74

4.1.4 การอํานวยการ 75

4.1.4.1 การบังคับบัญชา 75

4.1.4.2 การแบงงาน 76

4.1.4.3 การตัดสินใจ 77

4.1.4.4 มนุษยสัมพันธ 77

4.1.4.5 การสื่อสาร 77

4.1.4.6 ภาวะผูนํา 79

4.1.5 การประสานงาน 79

4.1.6 การรายงานผล 81

Ref. code: 25605907010036CHK

(9)

4.1.7 การงบประมาณ 82

4.2 ปจจัยแวดลอมท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานขาว 84

4.2.1 ปจจัยภายใน 84

4.2.1.1 การจัดการ 85

4.2.1.2 เทคนิค 85

4.2.1.3 ความเปนวิชาชีพสื่อ 87

4.2.2 ปจจัยภายนอก 88

4.2.2.1 แรงกดดันทางเศรษฐกิจ 89

(1) คูแขง 89

(2) สํานักขาว 90

(3) โฆษณา 91

(4) เจาของ 92

(5) สหพันธแรงงาน 92

4.2.2.2 แรงกดดันทางการเมืองและสังคม 93

(1) การควบคุมจากกฎหมาย 93

(2) การควบคุมจากฝายการเมือง 94

4.2.2.3 วัตถุดิบ 95

4.2.2.4 ผลงาน 96

(1) ชองทางการจัดจําหนาย 96

(2) การตองการและประโยชนของผูรับสาร 97

บทท่ี 5 สรุปผลการศึกษา อภิปรายผล และขอเสนอแนะ 98

5.1 สรุปผลการศึกษา 99

5.2 อภิปรายผล 101

5.3 ขอเสนอแนะ 105

รายการอางอิง 107

ประวัตผิูเขียน 111

Ref. code: 25605907010036CHK

(10)

สารบัญภาพ

ภาพท่ี หนา

2.1 แสดงกรอบทฤษฎีของ แมคเควล 12

4.1 โครงสรางองคการของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว 55

Ref. code: 25605907010036CHK

1

บทที่ 1

บทนํา

1.1 ความเปนมาและความสําคัญของปญหา

ความสัมพันธระหวางรัฐกับประชาชนจําเปนตองอาศัยกลไกในการติดตอสื่อสาร

โดยเครื่องมือการสื่อสารท่ีสําคัญสําหรับรัฐหรือรัฐบาล คือ ระบบราชการและสื่อสารมวลชน รัฐบาล

มักจะพยายามเขาไปมีอิทธิพลตอวงการสื่อสารมวลชนไมมากก็นอย โดยอาศัยสื่อมวลชนเปนเครื่องมือ

ผลักดันใหประชาชนมีแนวความคิดท่ีคลอยตามไมแตกตางไปจากรัฐบาลและยอมรับรัฐบาล (สุรพงษ

โสธนะเสถียร, 2544, น. 156) นอกจากนี้รัฐบาลยังสรางกลไกในการสื่อสารโดยการจัดตั้งองคการ

สื่อสารมวลชนในการเผยแพรขอมูลขขาวสารแบบการประชาสัมพันธไปสูประชาชน

กรมประชาสัมพันธเปนหนวยงานหลักท่ีทําหนาท่ีในการประชาสัมพันธขอมูลขาวสาร

จากภาครัฐไปสูประชาชน และสะทอนความคิดเห็นของประชาชนกลับสูรัฐบาล มีองคการ

สื่อสารมวลชนอยูในสังกัดท่ัวประเทศกระจายตัวอยูท่ัวประเทศในรูปแบบสถานีวิทยุกระจายเสียง

และสถานีวิทยุโทรทัศน โดยมีสื่อมวลชนท่ีเปนหนวยงานหลักในการขับเคลื่อนงานเผยแพรขอมูล

ขาวสารในสวนกลาง สํานักงานตั้งอยูภายในกรุงเทพมหานคร ประกอบดวย 3 สํานัก คือ 1) สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย หรือ สวท. ดูแลงานดานขาววิทยุ 2) สถานีวิทยุโทรทัศนแหง

ประเทศไทย หรือ NBT ดูแลงานทางดานขาวโทรทัศน และ 3) สํานักขาวกรมประชาสัมพันธ กํากับ

ดูแลงานดานขาวในสื่อออนไลน และสถานีวิทยุโทรทัศนภาคภาษาอังกฤษ NBT WORLD ปจจุบันหัว

เรือใหญท่ีเปนผูนําการขับเคลื่อนงานของกรมประชาสัมพันธ สรรเสริญ แกวกําเนิด ซ่ึงไดรับการ

แตงตั้งใหควบตําแหนงโฆษกประจําสํานักนายกรัฐมนตรี และรักษาราชการในตําแหนงอธิบดีกรม

ประชาสัมพันธ ภายใตรัฐบาลคณะรักษาความสงบแหงชาติ เพ่ือใหการขับเคลื่อนงานประชาสัมพันธ

ภาครัฐเปนไปในเชิงรุกและมีเอกภาพนํานโยบายการบริหารงานของรัฐบาลสูประชาชน

นโยบายดานการประชาสัมพันธของรัฐบาลชุดปจจุบันเนน “การสรางความรับรูและ

ความเขาใจแกประชาชน” ตามท่ีคณะรัฐมนตรีไดมีมติเห็นชอบแนวทางการสรางความรับรูและความ

เขาใจแกประชาชนในการประชุมเม่ือวัน ท่ี 11 ตุลาคม พ.ศ. 2559 ตามท่ี วิษณุ เครืองาม

รองนายกรัฐมนตรีเสนอ โดยมีการอธิบายถึงแนวทางการสรางความรับรูและความเขาใจไววา “ในการ

สรางความรับรูความเขาใจ ใหเนนการชี้แจงผลการดําเนินงานท่ีไดทํามาแลว โดยเฉพาะเรื่องท่ีอยูใน

ความสนใจหรือเปนการแกปญหาความเดือดรอนของประชาชน หรือเปนการแจงขาวเพ่ือเตือน หรือ

แจงมาตรการท่ีกําลังจะมีผลบังคับและมีผลกระทบตอประชาชน ตลอดจนการชี้แจง แกขาว แจงขาว

Ref. code: 25605907010036CHK

2

เพ่ือใหประชาชนทราบวาหนวยงานหรือรัฐบาลจะดําเนินการเรื่องใด อยางไร มุงหมายจะแกปญหาใด

การดําเนินการดังกลาวจะเปนประโยชนตอประเทศชาติ และประชาชนอยางไร ในกรณีมีการเผยแพร

ขอมูลท่ีไมถูกตองหรืออาจสรางความเขาใจผิดแกประชาชนทางสื่อตางๆ ใหรีบชี้แจงวาขอเท็จจริงเปน

อยางไร” มีผลใหแนวทางการเผยแพรขอมูลขาวสารขององคการสื่อสารมวลชนภาครัฐอยาง

กรมประชาสัมพันธตองขานรับนโยบายไปปฏิบัติตาม

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย หรือ สวท. เปนหนวยงานราชการภายใตสังกัด

กรมประชาสัมพันธ สํานักนายกรัฐมนตรี เปนสื่อมวลชนประเภทวิทยุกระจายเสียงของภาครัฐ

เพียงแหงเดียวท่ีทําหนาท่ีในการเผยแพรขอมูลขาวสารของรัฐบาลไปสูประชาชนเพ่ือใหเกิดการสราง

ความรับรูและความเขาใจระหวางรัฐบาลกับประชาชน อันนําไปสูความรวมมือ และการสนับสนุนรัฐ

หรือนโยบายของรัฐบาล (สุรพงษ โสธนะเสถียร, 2544, น. 274) มีอํานาจตามกฎกระทรวง แบงสวน

ราชการกรมประชาสัมพันธ สํานักนายกรัฐมนตรี พ.ศ.2545 คือ ดําเนินงานประชาสัมพันธโดยใช

วิทยุกระจายเสียงเพ่ือเผยแพรนโยบายของรัฐ ขาวสาร และการดําเนินงานของหนวยงานของรัฐ

ตลอดจนสงเสริมความเขาใจอันดีระหวางหนวยงานของรัฐกับประชาชน รวมถึงสนับสนุนและสงเสริม

การศึกษาและการเผยแพรศิลปวัฒนธรรมทางวิทยุกระจายเสียง ท้ังในประเทศและตางประเทศ

เพ่ือประโยชนแกความม่ันคงและเพ่ือเสริมสรางความเขาใจเก่ียวกับการปกครองระบอบประชาธิปไตย

อันมีพระมหากษัตริยเปนประมุข และปฏิบัติงานรวมกับหรือสนับสนุนการปฏิบัติงานของหนวยงาน

อ่ืนท่ีเก่ียวของหรือท่ีไดรับมอบหมาย (“กฎกระทรวง,” 2545) มีวิสัยทัศนวา “องคกรหลักท่ีเปนเลิศ

ดานการกระจายเสียงแบบมืออาชีพ เพ่ือเผยแพรขอมูลขาวสาร นําสังคมไทยสูประชาคมอาเซียน”

และมีพันธกิจตามอํานาจหนาท่ีตามกฎกระทรวง นอกจากนี้ยังวางยุทธศาสตรไววาเปนหนวยงาน

ท่ีขับเคลื่อนการประชาสัมพันธขอมูลขาวสารนโยบายและดําเนินงานของรัฐอยางมีเอกภาพและ

มีประสิทธิภาพ ท่ีตองเดินหนาพัฒนาประสิทธิภาพและคุณภาพดานการกระจายเสียง พรอมท้ังเพ่ิม

ประสิทธิภาพการบริหารและพัฒนาบุคลากรใหมีความรูความสามารถเปนท่ียอมรับอยางมืออาชีพและ

มีความพึงพอใจในการปฏิบัติงาน

โครงสรางการบริหารงานของ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ปจจุบัน

แบ งออกเปน 10 สวนงาน ภายใตการกํากับดูแลและบริหารงานของผู อํานวยการสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ประกอบดวย สวนกระจายเสียงในประเทศ สวนกระจายเสียง

ตางประเทศ สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สวนผลิตรายการ สวนแผนงานและพัฒนางาน

ประชาสัมพันธ สวนเทคนิค สวนบริหารการดนตรี สถานีวิทยุเครื่องสง 1000 กิโลวัตต ฝายบริหารงาน

ท่ัวไป และสถานีวิทยุกระจายเสียงเพ่ือการศึกษา

Ref. code: 25605907010036CHK

3

ตลอดระยะเวลาท่ีผานมาการบริหารงานของ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ไดรับผลกระทบจากสภาพปจจัยแวดลอมตางๆ ท้ังเหตุการณท่ีสําคัญทางการเมือง โดยเฉพาะ

เหตุการณพฤษภาทมิฬ เม่ือป พ.ศ. 2535 ซ่ึงเปนยุคท่ีสื่อของกรมประชาสัมพันธ โดยเฉพาะสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ไดถูกวิพากษวิจารณอยางมากถึงการทําหนาท่ีสื่อสารมวลชนใน

การเปนเครื่องมือท่ีเผยแพรโฆษณาชวนเชื่อของรัฐบาล (กุเทพ ใสกระจาง, 2537, น. 3) การปรับ

ระบบโครงสรางการบริหารราชการ ท่ีทําใหสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยท่ีเดิมทีอยูภายใต

การดูแลของกรมกรมไปรษณียโทรเลข ตองยายมาอยูกับกรมประชาสัมพันธ (สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย, 2560) หรือแมแตการเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยี และสภาพการณ

เปลี่ยนแปลงของสังคม หรือความนิยมชมชอบในการเสพสื่อของผูคน ทําใหสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทยถูกมองวาไมนาสนใจ ลาหลัง ไมมีการปรับตัว เชื่องชา จริงจังและมีความเปนวิชาการ

มากเกินไป เหลานี้ลวนเปนแรงขับเคลื่อนใหสถานวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองปรับตัวเพ่ือ

ความอยูรอดของสถานี และเพ่ือใหเปาหมายการมีอยูของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

เปนไปตามแนวทางท่ีภาครัฐวางไว

สอดคลองกับท่ี McQuail (1994) ไดกลาวไววา องคกรสื่อมวลชนตกอยูทามกลาง

แรงผลักดันท้ังจากภายในและภายนอก ซ่ึงจะมีผลตอการตัดสินใจขององคกร ดังนั้นสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยยอมตองไดรับผลกระทบจากแรงกดดัน ท้ังจากปจจัยและปจจัย

ภายนอกท้ังสิ้น โดยเฉพาะอยางยิ่งแรงกดดันจากรัฐบาล เพราะสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ

ไทย มี 2 บทบาท คือ บทบาทความเปนสื่อสารมวลชน และบทบาทในฐานะราชการ

ดังนั้นการบริหารจึงเปนสิ่งสําคัญมาก ผูท่ีเปนหัวหนาหรือผูนําจะตองมีความสามารถ

ในการทําใหคนหมูมากมารวมกันทํางานเพ่ือบรรลุวัตถุประสงคท่ีตั้งใจอยางมีประสิทธิภาพ (ธงชัย

สันติวงศ, 2540) ซ่ึงจะตองมีกระบวนการทํางานอยางเปนข้ันเปนตอน ท้ังในดาน การวางแผน

การจัดการองคกร การจัดคนเขาทํางาน การสั่งการ การประสานงาน การรายงาน และการใช

งบประมาณ สิ่งเหลานี้ตองอาศัยผูบริหารเปนผูดําเนินงานจัดสรรทรัพยากรตางๆ เชน คน เงิน

เครื่องมือ อุปกรณ และการจัดการภายใตแรงกดดัน ท้ังสภาพแวดลอมภายในและภายนอกองคกร

ท่ีเปลี่ยนแปลงอยูเสมอ เพ่ือใหเกิดประสิทธิภาพสูงสุดเปนไปตามเปาหมายท่ีองคกรวางไว (อริสา

แดงเอียด, 2552)

เคยมีผลการศึกษาและงานวิจัยอยูหลายชิ้นท่ีไดกลาวถึงปจจัยท่ีมีอิทธิพลตอการ

บริหารงานหรือดําเนินงานของสื่อในสังกัดของกรมประชาสัมพันธ เชน ในการศึกษาของ ลดาวัลย

บัวเอ่ียม (2544) เรื่อง การปรับบทบาทภารกิจของกรมประชาสัมพันธเพ่ือเผชิญสภาวะแวดลอมใหม

เปนการศึกษาขอมูลตางๆ ของกรมประชาสัมพันธตั้งแตแรกเริ่มกอตั้งหนวยงาน บทบาท หนาท่ี

Ref. code: 25605907010036CHK

4

ภารกิจท่ีตามพระราชกฤษฎีกาแบงสวนราชการกรมประชาสัมพันธ สํานักนายกรัฐมนตรี พ.ศ.2540

ซ่ึงผลการศึกษาโครงสรางสภาพแวดลอมภายนอกทางสภาพแวดลอมท่ัวไป และสภาพแวดลอมในการ

ปฏิบัติงาน ความคาดหวังของผูบริหาร ผูปฏิบัติการ ลูกคา และผูเก่ียวของ พบวา กรมประชาสัมพันธ

กําลังอยูภายใตความกดดันของสภาพแวดลอมภายนอก ไดแก การเมือง กฎหมาย เศรษฐกิจ

เทคโนโลยี การศึกษา สังคม วัฒนธรรม และกระแสโลกาภิวัตน ทําใหตองเรงปรับตัวพัฒนา

ประสิทธิภาพการทํางาน ตลอดจนการบริหารจัดการทุกระดับ ใหมุงผลสัมฤทธิ์ในฐานะองคกรหลัก

ดานการประชาสัมพันธ นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยของ พรสวรรค อุทารวุฒิพงศ (2535) เรื่อง บทบาท

หนาท่ีของกรมประชาสัมพันธในฐานะองคกรสื่อ ผลการวิจัยสรุปวา ในฐานะหนวยงานของรัฐบาล

กรมประชาสัมพันธมีหนาท่ีหลักในการเผยแพรนโยบาย และผลงานของรัฐบาล ตลอดจนการสราง

ความเขาใจอันดีระหวางประชาชนกับรัฐบาล ในฐานะองคกรสื่อสารมวลชน กรมประชาสัมพันธมี

หนาท่ีใหขาวสารราชการ ความรู การศึกษา ความบันเทิง ตลอดจนการกระตุนเราและสืบทอดมรดก

ทางสังคม ดานลักษณะของงานกรมประชาสัมพันธ มีบทบาทหนาท่ีท้ังการผลิต การผลิตซํ้า การ

เผยแพร และการบริโภค นอกจากนี้กรมประชาสัมพันธ ยังมีบทบาทแฝงในการรักษาอํานาจของ

รัฐบาลและการครอบงําดานทัศนคติ นอกจากนี้ยังพบวา ปจจัยภายนอกท่ีมีผลกระทบตอบทบาท

หนาท่ีของกรมประชาสัมพันธคืออิทธิพลทางการเมือง อํานาจของกฎหมาย ผลกระทบทางเศรษฐกิจ

ความสัมพันธกับแหลงขาว ความสนใจและความตองการของผูรับสาร สวนปจจัยภายในท่ีมีผลกระทบ

ตอบทบาทหนาท่ีของกรมประชาสัมพันธ คือ บุคลากรมีนอยไมมีความชํานาญในวิชาชีพ ขาดโอกาส

ในการฝกฝนปรับปรุงตน ระบบราชการทําใหไมไดบุคลากรท่ีมีคุณภาพ ขาดเครื่องมือท่ีมีประสิทธิภาพ

ขาดความรูดานเทคนิค ขาดการบริหารงานท่ีเอ้ือตอการแขงขันในสังคมขาวสารเชิงธุรกิจ โครงสราง

และการบริหารงานแบบราชการไมเหมาะสมกับการปฏิบัติงานใหมีประสิทธิภาพในสังคมปจจุบัน

สวน ณิชารี ภควัตชัย (2558) ไดทําการศึกษาเรื่อง การผลิตและเผยแพรขอมูลขาวสารในยุค

ความเปลี่ยนแปลงท่ีทาทายของกรมประชาสัมพันธ ผลการศึกษาพบวา ประชาชนผูรับขาวสารและ

ผูบริหารของกรมประชาสัมพันธมีความเห็นตรงกันวาตองการใหกรมประชาสัมพันธผลิตและเผยแพร

ขอมูลขาวสารใหมีความนาสนใจมากข้ึน เพ่ือดึงดูดความสนใจของประชาชน จากเกณฑดานเนื้อหา

ดานรูปแบบการนําเสนอ และดานสื่อท่ีเปนชองทางการเผยแพร สวนสภาพการณภายนอกท่ีสงผลตอ

การผลิตและเผยแพรขอมูลขาวสารของกรมประชาสัมพันธ ไดแก ปจจัยดานการเมือง ดานเศรษฐกิจ

ดานสังคมและวัฒนธรรม รวมท้ังปจจัยดานเทคโนโลยีท่ีมีการเปลี่ยนแปลงไปอยางรวดเร็ว สวนการ

บริหารจัดการภายในองคการของกรมประชาสัมพันธสงผลตอการผลิตและเผยแพรขอมูลขาวสารของ

กรมประชาสัมพันธ คือ โครงสรางองคกรท่ีเปนระบบราชการ กฎระเบียบของทางราชการ นโยบาย

ขององคกร นโยบายดานกลยุทธ การบริหารทรัพยากรบุคคล คาตอบแทน เงินรางวัล และ

Ref. code: 25605907010036CHK

5

งบประมาณ สงผลใหขอมูลขาวสารท่ีกรมประชาสัมพันธผลิตและเผยแพรยังขาดความนาสนใจ

ไมดึงดูดใจผูรับสาร ท้ังดานเนื้อหา รูปแบบการนําเสนอ และสื่อท่ีเปนชองทางการเผยแพร

การศึกษาท่ีผานมายังไม มีการเจาะลึกในเรื่อง การบริหารงานขาวของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ซ่ึง “ขาว” เปนผลผลิตสําคัญท่ีขับเคลื่อนงานของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เพราะไดออกอากาศในชวงเวลา 6.00 - 9.00 น. ซ่ึงเปนชวงเวลาท่ี

คาดวามีจํานวนผูฟงวิทยุมากท่ีสุด นับตั้งแตเชาตรูไปจนถึงชวงขับรถเดินทางไปทํางาน ผูฟงจะเปด

วิทยุรับฟงขาวสารตางๆ ไปดวย (กิตติ สินโพธิ์, 2551) ซ่ึงรายการขาวไมไดออกอากาศเฉพาะทางคลื่น

ของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยเทานั้น แตยังรวมถึงสถานีวิทยุกระจายเสียงคลื่นอ่ืนๆ

วิทยุชุมชน และหอกระจายขาว ท่ีสามารถเก่ียวสัญญาณการออกอากาศขาวภาคหลักและขาวตน

ชั่วโมงของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไปใชเผยแพรไดเลยโดยไมเสียคาใชจาย จึงมัก

ไดยินขาวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยในชวงเวลาดังกลาวพรอมๆ กันในคลื่นวิทยุ

ตางๆ ดวยความสําคัญของรายการขาวดังกลาวขางตน จึงเปนสาเหตุใหผูศึกษาสนใจศึกษาการ

บริหารงานขาวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย โดยเฉพาะ “สวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว” ซ่ึงเปนสวนงานสําคัญ ท่ีทําหนาท่ีหลักในการผลิตขาวออกอากาศทางสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ปจจุบันสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ตองเผชิญกับปจจัยแวดลอมใดบาง

ท่ีสงผลตอการทํางาน และสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มีการบริหารงานขาวอยางไร

โดยเฉพาะอยางยิ่งการศึกษาการบริหารงานของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวซ่ึงเปนหัวใจสําคัญ

ในการผลิตขาว จึงเปนเรื่องท่ีผูศึกษาตองการศึกษาเพ่ือใหเห็นถึงการเปลี่ยนแปลงในการทํางานของ

สื่อวิทยุกระจายเสียงของภาครัฐในปจจุบัน และนําผลการศึกษาท่ีไดมาใชประโยชนในการวางแผน

พัฒนางานขาวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยใหเหมาะสม ทันกับสภาพแวดลอม

ท่ีเปลี่ยนแปลงตอไปในอนาคต

1.2 ปญหานําการศึกษา

1.2.1 การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยเปนอยางไรใน

ปจจบุัน

1.2.2 ปจจัยแวดลอมใดท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย

Ref. code: 25605907010036CHK

6

1.3 วัตถุประสงคของการศึกษา

1.3.1 เพ่ือศึกษาการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

1.3.2 เพ่ือศึกษาปจจัยแวดลอมท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย

1.4 ขอบเขตของการศึกษา

การศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย”

มุงศึกษาเฉพาะการบริหารงานขาวของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย โดยใชวิธีการศึกษาดวยการสัมภาษณเชิงลึก ผูท่ีมีสวนเก่ียวของโดยตรง 2 กลุม คือ

กลุมผูบริหารและผูท่ีมีสวนเก่ียวของกับการกําหนดนโยบายและภารกิจของสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และกลุมผูปฏิบัติหนาท่ีในสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย รวมถึงการศึกษาขอมูลจากเอกสารตางๆ

ท่ีเก่ียวของ และการสังเกตการณแบบมีสวนรวม โดยใชระยะเวลาในการศึกษา ดําเนินการสัมภาษณ

และเก็บรวบรวมขอมูลตางๆ เปนระยะเวลา 4 เดือน ตั้งแตวันท่ี 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2561 ถึงวันท่ี

18 สิงหาคม พ.ศ. 2561

1.5 นิยามปฏิบัติการ

การบริหาร หมายถึง การบริหารงาน ในภายองคการตามหลัก POSDCORB

ประกอบดวย การวางแผน การจัดองคการ การบริหารงานบุคคล การอํานวยการ การประสานงาน

การรายงานผล และการงบประมาณ เพ่ือใหการทํางานในองคการสําเร็จตามเปาหมายท่ีวางไวอยาง

มีประสิทธิภาพ

งานขาว หมายถึง งานทุกประเภทท่ีอยูในกระบวนการผลิตขาว ของสวนสื่อขาวและ

ผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มี 3 ข้ันตอน คือ กอนการผลิตรายการขาว

เก่ียวของกับการกําหนดนโยบาย การวางแผนการทํางาน ข้ันผลิตรายการขาว เก่ียวของกับการปฏิบัติ

หนาท่ีผลิตผลงานของบุคลากรภายในสวนสื่อขาว และข้ันหลังผลิตรายการขาว เก่ียวของกับการ

ประเมินผลการทํางาน

Ref. code: 25605907010036CHK

7

สถานี วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย หมายถึง สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย ในสังกัดกรมประชาสัมพันธ ท่ีอยูในกรุงเทพมหานคร

ปจจัยแวดลอม หมายถึง องคประกอบท่ีเก่ียวของกับการบริหารงานขององคการ

ท่ีเกิดข้ึนจากท้ังภายในและภายนอกองคการ ท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานของสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว แบงเปนปจจัย 2 ประเภท คือ ปจจัยภายใน และปจจัยภายนอก ตามแนวคิดการบริหารงาน

สื่อสารมวลชนของ เดนิส แมคเควล

ปจจัยภายใน หมายถึง ปจจัยภายในองคการท่ีสงผลกระทบกับการบริหารงานขาวของ

สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ประกอบดวย การจัดการ

ความเปนวิชาชีพสื่อ และเทคนิค

ปจจัยภายนอก หมายถึง ปจจัยภายนอกท่ีสงผลกระทบกับการบริหารงานขาวของ

สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ประกอบดวย แรงกดดัน

ทางการเมืองและสังคม แรงกดดันทางเศรษฐกิจ วัตถุดิบ และผลงาน

1.6 ประโยชนท่ีคาดวาจะไดรับ

1.6.1 เพ่ือทราบถึงการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

1.6.2 เพ่ื อทราบถึงป จจัยแวดลอมท่ีส งผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

1.6.3 เพ่ือใหผูบริหารกรมประชาสัมพันธและสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ใชเปนขอมูลประกอบการพิจารณาปรับกลยุทธการบริหารงานขาว ใหสามารถแขงขันไดในยุคปจจุบัน

1.6.4 เพ่ือใหสื่อวิทยุอ่ืนๆ ท่ีมีลักษณะการบริหารงานท่ีคลายคลึงกับสถานีวิทยุกระจายเสยีง

แหงประเทศไทย ใชเปนแนวทางในการปรับกลยุทธการบริหารงานขาว

Ref. code: 25605907010036CHK

8

บทที่ 2

กรอบแนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวของ

การศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย” ผูศึกษา

ไดใชแนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยท่ีเก่ียวของ เพ่ือเปนแนวทางในการศึกษา ดังรายละเอียดตอไปนี้

2.1 ทฤษฎกีารบริหารงานสื่อสารมวลชน ของ แมคเควล

2.2 แนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB

2.3 งานวิจัยท่ีเก่ียวของ (Literature Review)

2.1 ทฤษฎีการบริหารงานส่ือสารมวลชน ของ แมคเควล

การขับเคลื่อนงานขององคการสื่อวิทยุกระจายเสียงในปจจุบัน กําลังเผชิญกับความทาทาย

ของการเปลี่ยนแปลงรอบตัว หากมุงหวังใหองคการประสบความสําเร็จ ยังคงรักษาฐานผูฟงได จําเปน

ท่ีจะตองศึกษสภาพแวดลอมขององคการสื่อในปจจุบัน เพ่ือเปนรากฐานขอมูลประกอบการตัดสินใจ

ปรับเปลี่ยนการทํางานใหสดคลองกับความเปนจริง โดยใชกรอบแนวคิดทฤษฎีเก่ียวกับการบริหารงาน

สื่อสารมวลชนท่ีมีพ้ืนฐานจากการทําความเขาใจในโครงสรางขององคการดานการสื่อสารมวลชน

การแสดงออกของสมาชิกในองคการ และผลจากการปฏิบัติงานตามนโยบายขององคการมาใช

(สุรพงษ โสธนะเสถียร, 2551, น. 22)

เดนิส แมคแควล (1994) ไดเสนอทฤษฎีท่ีเก่ียวกับการบริหารงานสื่อสารมวลชน โดยผูท่ีทํา

หนาท่ีดานการสื่อสารมวลชนยอมไดรับอิทธิพลจากปจจัยภายนอกเขามากระทบ จากปจจัยภายนอก

วงกวางมาสูปจจัยภายนอกในระดับท่ีแคบลง เชน จากกระแสโลกาภิวัตนมาสูสังคม จากสังคมมาสู

อุตสาหกรรมสื่อ จากอุตสาหกรรมสื่อมาสูบริษัทหรือองคการสื่อมวลชน และจากองคการสื่อมวลชน

มาสูนักการสื่อสาร ดังนั้นองคการสื่อสารมวลชนกับกระแสสังคมจึงมีปฏิกิริยาโตตอบระหวางกันโดยตลอด

ในองคการสื่อสารมวลชนจะประกอบดวย ภารกิจในการทําหนาท่ีอยู 3 ดาน คือ ดานการจัดการ

ดานเทคนิค และดานวิชาชีพสื่อ ซ่ึงภารกิจท้ังสามจะมีการบริหารจัดการแบบฟนเฟอง แตละงาน

จะดําเนินไปอยางเก่ียวของกัน นอกจากนี้การบริหารจัดการจะเกิดข้ึนได ตองไดรับขอมูลและความคิด

เปนวัตถุดิบเขามาภายในองคการ ตัวอยางของวัตถุดิบดังกลาว เชน เหตุการณท่ีเกิดข้ึนในสังคม

ขอมูลขาวสารท่ีไดรับตอเนื่องอยางสมํ่าเสมอ และวัฒนธรรมท่ีหลากหลาย วัตถุดิบเหลานี้จะเขามา

ในกระบวนการบริหารจัดการขององคการสื่อสารมวลชน เพ่ือแปรสภาพไปเปนผลงานหรือผลผลิต

ในรูปของขาวและเนื้อหาสาระจากสื่อมวลชน เพ่ือสงออกไปยังชองทางจัดจําหนาย ไปสูความตองการ

Ref. code: 25605907010036CHK

9

ของผูรับสารในฐานะผูบริโภค การบริหารจัดการขององคการสื่อสารมวลชนดังกลาวไมไดดําเนินไป

อยางอิสระหากแตไดรับอิทธิพลจากแรงกดดันภายนอก โดยเฉพาะแรงกดดันทางเศรษฐกิจ สังคม

และการเมือง แรงกดดันทางเศรษฐกิจท่ีเห็นไดชัดเจน ไดแก สื่อมวลชนท่ีเปนคูแขง สํานักขาวสาร/

สํานักขาวท้ังหลาย ผูลงโฆษณา เจาของ ผูถือหุน และสหพันธแรงงานขององคการ สวนแรงกดดัน

จากสังคมและการเมืองสวนใหญจะมาจากสถาบันสังคมตางๆ และความพยายามเขามาควบคุมสื่อ

จากการเมืองและระเบียบกฎหมายซ่ึงจะเห็นไดวาองคการของสื่อมวลชนตองเขาไปมีสวนสัมพันธกับ

ปจจัยตางๆ และไมสามารถดําเนินกิจกรรมไดอยางสมบูรณ อยางนอยจะตองมีความสัมพันธโดยตรง

กับบุคคล 5 แหลงตอไปนี้ คือ สังคม เจาของ ลูกคา ผูจัดสงวัตถุดิบ/แหลงขาว/พนักงานภายใน

องคการ และประชาชนผูรับสาร จึงจะทําหนาท่ีสื่อมวลชนในระดับพ้ืนฐานได (สุรพงษ โสธนะเสถียร,

2551, น. 22-27) โดยทฤษฎีท่ีเก่ียวกับการบริหารสื่อสารมวลชนของ แมคเควล สามารถแบงไดเปน

ปจจัยภายใน และปจจัยภายนอก ดังรายละเอียดตอไปนี้

2.1.1 ปจจัยภายใน

ปจจัยภายใน หมายถึง ปจจัยท่ีเกิดจากภายในองคการสื่อสารมวลชนซ่ึงองคการ

สามารถควบคุมจัดการไดเอง ไดแก การจัดการ เทคนิค และความเปนวิชาชีพสื่อ ดังรายละเอียด

ตอไปนี้

2.1.1.1 การจัดการ (Management)

การจัดการ หมายถึง การจัดโครงสรางและหนาท่ี สายการบังคับบัญชา

นโยบาย เปาหมาย วิสัยทัศน พันธกิจ ยุทธศาสตร กลยุทธในการแขงขัน การวิเคราะห SWOT

(จุดแข็ง จุดออน โอกาส และอุปสรรค) รวมถึงการจัดการทางการสื่อสารในองคการ การบริหารงาน

บุคคล การบริหารงบประมาณ และการประเมินผล

2.1.1.2 เทคนิค (Technical)

เทคนิค หมายถึง การบริหารงานวิศวกรรมและเทคนิค การแบงงาน

กันทํา กระบวนการทํางาน การจัดการ และการดูแล ท้ังในแงแนวความคิดและทางปฏิบัติทางดาน

วิศวกรรม ชาง และนักเทคนิค ในระบบการออกอากาศของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

2.1.1.3 ความเปนวิชาชีพส่ือ (Media Professional)

ความเปนวิชาชีพสื่อ หมายถึงการบริหารงานวารสารศาสตร การแบงงาน

และกระบวนการทํางาน การจัดการและการดูแลทางดานวารสารศาสตร ท้ังในแงความคิดและ

ทางปฏิบัติ เกณฑในการจัดทําผังรายการ การนําเสนอขาว ความรับผิดชอบ เสรีภาพ อุดมการณทาง

วิชาชีพ และจริยธรรมของกองบรรณาธิการ งานขาว หรืองานการผลิต

Ref. code: 25605907010036CHK

10

2.1.2 ปจจัยภายนอก

ปจจัยภายนอก หมายถึง ปจจัยท่ีเกิดข้ึนภายนอกองคการ ท่ีมีผลกระทบตอ

ความสามารถขององคการในการบรรลุเปาหมายท้ังเชิงบวกและเชิงลบ และท้ังโดยตรงหรือโดยออม

โดยปจจัยภายนอกเปนสิ่งท่ีเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาตามสภาพการณในชวงนั้นๆ ไดแก แรงกดดัน

ทางเศรษฐกิจ แรงกดดันทางการเมืองและสังคม วัตถุดิบ และผลงาน ดังรายละเอียดตอไปนี้

(McQuail’s, 2005, อางถึงใน ฉัฐวีณ ลือสายวงศ, 2559, น.12)

2.1.2.1 แรงกดดันทางเศรษฐกิจ (Economic Pressures)

แรงกดดันทางเศรษฐกิจ ประกอบดวย คูแขง สํานักขาว โฆษณา เจาของ

และสหพันธแรงงาน ดังรายละเอียดตอไปนี้

(1) คูแขง (Competitors)

คูแขง หมายถึง ผูประกอบธุรกิจสื่อวิทยุและสื่ออ่ืนๆ ท่ีใหบริการดาน

ขอมูลขาวสาร ในการทํางานขององคการสื่อสารมวลชนจําเปนตองตรวจสอบการผลิตของคูแขงขัน

รายอ่ืนๆ วานําเสนอแงมุมใด หรือมีสิ่งใดท่ียังไมถูกนําเสนอเพ่ือท่ีจะนําเสนอผลงานอยางละเอียดกวา

และเพ่ือหลีกเลี่ยงการนําเสนอท่ีซํ้ากับคูแขงขัน

(2) สํานักขาว (News/Information Agencies)

สํานักขาว หมายถึง องคการท่ีใหบริการดานขอมูลขาวสาร ซ่ึงมีท้ัง

ภายในและภายนอกประเทศ อันเปนแหลงขอมูลขาวสารท่ีองคการสื่อสารมวลชนติดตอซ้ือมา

เพ่ือนํามาเปนขอมูลในการผลิตชิ้นงานนําเสนอตอผูฟง

(3) โฆษณา (Advertisers)

โฆษณา หมายถึง ผูสนับสนุนกิจการขององคการสื่อสารมวลชน ดังนั้น

การนําเสนอเนื้อหาตางๆ ขององคการสื่อสารมวลชนจะตองไมกระทบตอผูโฆษณาในแงลบ เพราะถือ

เปนแหลงรายไดท่ีเขามาจุนเจือองคการซ่ึงเปนปจจัยใหญในการอยูรอดขององคการ

(4) เจาของ (Owners)

เจาของ หมายถึง เจาของหรือผูถือหุน เปนผูท่ีสนับสนุนองคการใหอยู

รอดได การผลิตและนําเสนอผลงานของสื่อมวลชนจะตองไมกระทบกระเทือนตอเจาของหรือผูถือหุน

ในทางกลับกันจะเปนการนําเสนอในแงการประชาสัมพันธและสนับสนุนองคการของตนเองและผูถือ

หุนท่ีมีสวนเก่ียวของดวย

Ref. code: 25605907010036CHK

11

(5) สหพันธแรงงาน (Unions)

สหพันธแรงงาน (Unions) คือ กลุมบุคลากรในองคการท่ีรวมตัวกัน

เพ่ือเรียกรองบางสิ่งบางอยางจากองคการ ซ่ึงผูบริหารองคการจะตองใหความสนใจและรับฟงถอยคํา

ของกลุมคนเหลานี้

2.1.2.2 แรงกดดันทางการเมืองและสังคม (Social and Political Pressures)

แรงกดดันทางการเมืองและสังคม สวนใหญมาจากสถาบันสังคมตางๆ

และความพยายามเขามาควบคุมสื่อจากการเมือง และระเบียบกฎหมายท่ีไดบัญญัติข้ึน ไดแก

พระราชบัญญัติ ระเบียบ ขอบังคับตางๆ รวมถึงฝายการเมืองและสถาบันทางสังคมตางๆ ท่ีเรียกรอง

ใหองคการสื่อสารมวลชนนําเสนอหรือไมนําเสนอเนื้อหาใดๆ

2.1.2.3 วัตถุดิบ (Events plus constant information and culture supply)

การบริหารจัดการองคการสื่อสารมวลชนจะเกิดข้ึนไดตองไดรับขอมูล

และความคิดท่ีเปนวัตถุดิบเขามาในองคการ เชน เหตุการณท่ีเกิดข้ึนในสังคม ขอมูลขาวสารท่ีไดรับ

ตอเนื่องอยางสมํ่าเสมอ และวัฒนธรรมท่ีหลากหลาย วัตถุดิบเหลานี้จะเขามาในกระบวนการบริหาร

จัดการขององคการสื่อสารมวลชนเพ่ือแปรสภาพไปเปนผลงานหรือผลผลิตในรูปของขาวและเนื้อหา

สาระจากสื่อมวลชนเพ่ือสงออกไปยังชองทางจัดจําหนายไปสูความตองการของผูรับสารในฐานะ

ผูบริโภค

2.1.2.4 ผลงาน (Distribution channels and Audience interest)

ในการดําเนินงานขององคการสื่อสารมวลชน จะตองคํานึงถึงและใสใจตอ

เนื้อหาและชองทางการเผยแรขอมูลขาวสารท่ีสอดคลองกับความตองการของผูบริโภคเปนหลัก

กรอบความคิดทฤษฎีท่ีเก่ียวกับการบริหารงานสื่อสารมวลชน ของเดนิส

แมคเควล ปรากฏดังนี้

Ref. code: 25605907010036CHK

12

ภาพท่ี 2.1 แสดงกรอบทฤษฎีของ แมคเควล. ปรับปรุงจาก: McQuail, D. (2005), McQuail's mass

communication theory. London: Sage Publications.

ในการศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย”

ผูศึกษาไดใชทฤษฎีการบริหารงานองคการสื่อสารมวลชนของแมคเควล เพ่ือใหทราบถึงแนวทาง

การบริหารงานขาว ทามกลางแรงกดดันท้ังภายในและภายนอกองคการในมิติตางๆ ท้ังปจจัยภายใน

การจัดการ เทคนิค และความเปนวิชาชีพสื่อ ท่ีมีผลตอการเพ่ิมศักยภาพขององคการในการดําเนินงาน

ตลอดจนปจจัยภายนอกองคการ ไดแก แรงกดดันทางเศรษฐกิจ แรงกดดันทางการเมืองและสังคม

วัตถุดิบและผลงาน ซ่ึงปจจัยเหลานี้สัมพันธตอการดําเนินงานขององคการอยางแยกจากกันไมได และ

สงผลตอความสําเร็จของการบริหารองคการไปสูเปาหมายท่ีวางไว

Ref. code: 25605907010036CHK

13

2.2 แนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB

แนวความคิดและทฤษฎีการบริหารองคการภาครัฐ มีอยูมากมายหลายยุคสมัย และยัง

แบงไดตามลักษณะขององคการไมวาจะเปนแนวคิดท่ีคิดข้ึนสําหรับการบริหารองคการธุรกิจเอกชน

หรือการบริหารองคการภาครัฐ ดังนั้นเพ่ือใหสอดคลองกับการศึกษาเรื่อง การบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ซ่ึงเปนหนวยงานภาครัฐภายใตสังกัดกรมประชาสัมพันธ ผูศึกษา

จึงเลือกแนวคิดและทฤษฎีท่ีเก่ียวของกับการบริหารองคการภาครัฐมาใชศึกษาในครั้งนี้

สรอยตระกูล (ติวยานนท) อรรถมานะ (2540) ใหความหมายของการบริหารสาธารณกิจวา

การบริหารสาธารณกิจมีบทบาทสําคัญในการกําหนดนโยบายสาธารณะ และดวยเหตุนี้การบริหารงาน

สาธารณะซ่ึงมักจะอยูในแวดวงราชการเปนหลักนั้น จึงเปนสวนหนึ่งของกระบวนการทางการเมือง

นอกจากบทบาทในการกําหนดนโยบายสาธารณะแลวยังตองเก่ียวของโดยตรงกับการนําเอานโยบาย

สาธารณะนั้นไปปฏิบัติใหบรรลุผล และยังอธิบายหลักการบริหารองคการ POSDCORB ของ ลูเธอร

เอช. กูลิก และ ลินดัล เออรวิก (Luther H. Gulick and Lyndall Urwick) ไว โดยผูศึกษาไดนํามา

เปนแนวทางศึกษาการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยครั้งนี้ ควบคูกับ

คําอธิบายหลักการบริหารองคการ POSDCORB ของ วิรัช วิรัชนิภาวรรณ ดังรายละเอียดตอไปนี้

2.2.1 หลักการบริหารองคการ POSDCORB ของ กูลิก และ เออรวิก

กูลิก และ เออรวิก ไดเสนอหลักสําคัญในการบริหาร 7 ประการ ท่ีเรียกวาหลัก

POSDCORB ประกอบดวย การวางแผน (Planing) การจัดองคการ (Organizing) การบริหารงาน

บุคคล (Staffing) การอํานวยการ (Directing) การประสานงาน (Coordinating) การรายงานผล

(Reporting) และการงบประมาณ (Budgeting) ดังรายละเอียดตอไปนี้ (สรอยตระกูล (ติวยานนท)

อรรถมานะ, 2540, น. 164)

2.2.1.1 การวางแผน (P = Planing)

การวางแผน หมายถึง การดําเนินงานอยางเปนระบบ มีการวางเคาโครง

กิจกรรม และวิธีการปฏิบัติ ท่ีจะบรรลุเปาหมายท่ีวางไว เพ่ือกําหนดอนาคตขององคการ เชน

จะดําเนินการอะไร (What) ท่ี ไหน (Where) อยางไร (Why) เม่ือใด (When) และใคร (Who)

เปนผูรับผิดชอบดําเนินงานตามวัตถุประสงค และเปาหมายท่ีกําหนด นอกจากนี้การวางแผน

ยังหมายถึง การบริหารท่ีเก่ียวกับระดับของการวางแผน ประเภทของแผน และกระบวนการวางแผน

ในองคการ เชน การจัดทําแผนพัฒนาองคการ การนําขอมูลและเทคโนโลยีมาใชในการวางแผน การมี

สวนรวมในการวางแผน การวางแผนอยางเปนระบบท่ีสามารถนําไปฏิบัติได การนําแผนไปปฏิบัติ

Ref. code: 25605907010036CHK

14

และการติดตามประเมินผล (วิรัช วิรัชนิภาวรรณ, 2549, น. 224-259) โดยการศึกษาครั้งนี้ จะนํามา

ศึกษา 3 เรื่อง คือ ระดับการวางแผน ประเภทของแผน และกระบวนการวางแผน

(1) ระดับการวางแผน

ระดับการวางแผนโดยท่ัวไปแบงออกเปน 3 ระดับ คือ 1) การวางแผน

ยุทธศาสตรหรือแผนกลยุทธ (strategic planing) เปนการวางแผนของผูบริหารระดับสูง เพ่ือ

พัฒนาการบริหารของหนวยงานในภาพรวม 2) การวางแผนบริหาร (administrative planing) หรือ

เรียกวาการวางแผนกลวิธี (tactic planing) เปนการวางแผนของผูบริหารระดับกลาง เพ่ือพัฒนาการ

บริหารงาน หรือพัฒนาการปฏิบัติงานของหนวยงานตางๆ และ 3) การวางแผนปฏิบัติงาน

(operational planing) เปนการวางแผนของผูบริหารระดับลางหรือผูปฏิบัติงาน

(2) ประเภทของแผน

ประเภทของแผน มีหลายประเภทข้ึนอยูกับการจัดแบง ซ่ึงสามารถแบง

ไดตามระยะเวลา แบงตามสายงาน แบงตามพ้ืนท่ีหรือเขตการปกครอง แบงตามหลักเศรษฐศาสตร

และแบงตามท่ีมาของแผน ดังรายละเอียดตอไปนี้

- ประเภทของแผนแบงตามระยะเวลา มี 3 ประเภท ไดแก 1) แผนระยะ

สั้น หมายถึง แผนท่ีมีระยะเวลาปฏิบัติการ 1 ป 2) แผนระยะกลาง หมายถึง แผนท่ีมีระยะเวลา

ปฏิบัติการ 3-5 ป และ 3) แผนระยะยาว หมายถึง แผนท่ีมีระยะเวลาปฏิบัติการ 5-10 ป หรือ 5 ปข้ึนไป

- ประเภทของแผนแบงตามสายงาน มี 4 ประเภท ไดแก 1) แผน

ระดับชาติ เชน แผนการประชาสัมพันธแหงชาติ 2) แผนระดับกระทรวง คือ แผนท่ีแตละกระทรวง

จัดทําข้ึน 3) แผนระดับกรม คือ แผนท่ีแตละกรมจัดทําข้ึนโดยดําเนินการตามนโยบายของแผนระดับ

กระทรวง และ 4) แผนระดับกอง คือ แผนท่ีแตละกองจัดทําข้ึนโดยดําเนินการตามนโยบายของแผน

ระดับกรม

- ประเภทของแผนแบงตามพ้ืนท่ีหรือเขตการปกครอง มี 5 ประเภท

ไดแก แผนระดับชาติ แผนระดับภาค แผนระดับจังหวัด แผนระดับอําเภอ และแผนระดับตําบล

- ประเภทของแผนแบงตามหลักเศรษฐศาสตร มี 2 ประเภท ไดแก

1)แผนมหภาคหรือแผนแมบท ซ่ึงมีความหมายใกลเคียงกับแผนระดับชาติ และ 2) แผนจุลภาคหรือ

แผนสาขา เชน แผนสาขาวิทยาศาสตร แผนสาขาเกษตรกรรม และแผนสาขาสาธารณสุข

- ประเภทของแผนแบงตามท่ีมาของแผน มี 3 ประเภท ไดแก 1) แผน

จากเบื้องบนสูเบื้องลาง เปนแผนท่ีกําหนดข้ึนจากเบื้องบนหรือฝายบริหารของหนวยงานแลวสงลงไป

ใหผูปฏิบัติระดับลางปฏิบัติตาม 2) แผนจากเบื้องลางสูเบื้องบน เปนแผนท่ีกําหนดข้ึนจากเบื้องลาง

หรือผูปฏิบัติงานระดับลางของหนวยงาน แผนนี้จะสอดคลองกับความตองการของผูปฏิบัติงาน และ

Ref. code: 25605907010036CHK

15

3) แผนเบื้องบนสูเบี้องลางและเบื้อลางสูเบื้องบน เปนแผนผสมผสานความตองการของฝายบริหาร

และผูปฏิบัติงาน

(3) กระบวนการวางแผน

กระบวนการวางแผน ประกอบดวย 3 ข้ันตอน คือ การจัดเตรียมแผน

การปฏิบัติตามแผน และการประเมินผลแผน

- การจัดเตรียมแผน หมายถึง การเก็บรวบรวมขอมูลเพ่ือกําหนดปญหา

ความตองการ การประมวลและวิเคราะหขอมูล การกําหนดทางเลือก การวิเคราะหจุดเดนจุดดอย

และการเลือกทางเลือกแนวทางแกปญหาความตองการ ผลลัพธท่ีออกมา คือ เอกสารแผน

- การปฏิบัติตามแผน หมายถึง การนําแผนมาดําเนินการโดยผานข้ันตอน

ของการปฏิบัติ เชน การจัดทํางบประมาณ การจัดทําแผนปฏิบัติการ การลงมือปฏิบัติการตามแผน

นั้นๆ ซ่ึงผลลัพธท่ีออกมา คือ ผลงาน

- การประเมินผลแผน หมายถึง การประเมินผลงานเปรียบเทียบท่ีปรากฏ

กับวัตถุประสงคและเปาหมายท่ีกําหนดไวตามแผนวาเปนไปตามนั้นหรือไม เพราะเหตุใด ผลลัพธท่ี

ออกมา คือ ขอมูลใหม เพ่ือการปรับแผนหรือนําไปใชในการจัดทําแผนตอไป

2.2.1.2 การจัดองคการ (O = Organizing)

การจัดองคการ หมายถึง การบริหารท่ีเก่ียวกับรูปแบบ โครงสรางและ

การจัดสวนราชการขององคการ รวมถึงการแบงโครงสรางของหนวยงานออกเปนหนวยงานหลักหรือ

หนวยงานปฏิบัติ และหนวยงานรองหรือหนวยงานท่ีปรึกษา ซ่ึงแบงไดเปน 2 หัวขอ คือ การจัดแบง

โครงสรางขององคการ และลักษณะสําคัญขององคการตามระบบราชการ ดังรายละเอียดตอไปนี้

(1) การจัดแบงโครงสรางขององคการ

โครงสรางขององคการจัดแบงไดหลายลักษณะ ไดแก แบงตามลักษณะ

การใชอํานาจ แบงตามระดับ และแบงตามความซับซอน ดังรายละเอียดตอไปนี้

- โครงสรางของการจัดองคการท่ีแบงตามลักษณะการใช อํานาจ

มี 3 ประเภท คือ โครงสรางแบบรวมอํานาจ โครงสรางแบบแบงอํานาจ และ โครงสรางแบบกระจาย

อํานาจ ดังรายละเอียดตอไปนี้

1) โครงสรางแบบรวมอํานาจ เปนโครงสรางการจัดองคการท่ีขาราชการ

ในสวนกลาง ซ่ึงแบงเปนฝายขาราชการการเมืองและขาราชการประจํา “รวมอํานาจ” ในการวินิจฉัย

สั่งการและการตัดสินใจในการบริหารสวนใหญไวท่ีศูนยกลาง หรือสวนกลาง คือ รัฐบาล กระทรวง

และกรมในสวนกลาง โครงสรางนี้สอดคลองกับหลักการบริหารราชการสวนกลาง

Ref. code: 25605907010036CHK

16

2) โครงสรางแบบแบงอํานาจ เปนโครงสรางการจัดองคการท่ีขาราชการ

ซ่ึงแบงเปนฝายการเมืองและฝายประจํา ในสวนกลางแบงหรือมอบอํานาจในการวินิจฉัยสั่งการและ

การตัดสินใจใหแกขาราชการท่ีประจําอยูในสวนภูมิภาค ซ่ึงไดแก จังหวัดและอําเภอ โครงสรางนี้

สอดคลองกับหลักการบริหารราชการสวนภูมิภาค

3) โครงสรางแบบกระจายอํานาจ เปนโครงสรางการจัดองคการ

ท่ีขาราชการท้ังฝายการเมืองและฝายประจํา ใหอํานาจหรือกระจายอํานาจแกหนวยการปกครอง

ทองถ่ินหรือประชาชน ไดแก องคการบริหารสวนจังหวัด เทศบาล องคการบริหารสวนตําบล

กรุงเทพมหานคร และเมืองพัทยา โครงสรางนี้สอดคลองกับหลักการบริหารราชการสวนทองถ่ิน

- โครงสรางของการจัดองคการท่ีจัดแบงตามระดับ แบงเปน 3 ประเภท

คือ โครงสรางแบบสูง โครงสรางแบบราบ และโครงสรางแบบปานกลาง ดังรายละเอียดตอไปนี้

1) โครงสรางแบบสูง เปนโครงสรางขององคการท่ีมีหลายระดับแตละ

ระดับมีหลายระดับยอยลงไปอีก โครงสรางนี้มีสายการบังคับบัญชายาว ความสัมพันธระหวาง

ระดับบนกับระดับลางหางกันมาก โครงสรางนี้มีข้ึนเพ่ือใหเกิดการแบงงานกันตามความถนัดหรือ

ความเชี่ยวชาญ

2) โครงสรางแบบราบ เปนโครงสรางขององคการท่ีมีเพียง 2-3 ระดับ

ทําใหแตละระดับมีความสัมพันธใกลชิดกัน โครงสรางนี้ทําใหเกิดความคลองตัวและรวดเร็วในการ

บริหารงาน

3) โครงสรางแบบปานกลาง เปนโครงสรางขององคการท่ีผสมผสาน

ระหวางโครงสรางแบบสูงและโครงสรางแบบราบ ท้ังนี้เพ่ือใหเกิดการแบงงานกันทําตามความถนัด

หรือความเชี่ยวชาญ รวมถึงเกิดความรวดเร็วในการบริหารงาน

- โครงสรางของการจัดองคการท่ีจัดแบงตามความซับซอน แบงเปน

3 ประเภท ไดแก โครงสรางแบบธรรมดา โครงสรางแบบแมทริกซ และโครงสรางแบบเครือขาย

ดังรายละเอียดตอไปนี้

1) โครงสรางแบบธรรมดา เปนโครงสรางขององคการท่ัวไปแบบงาย

ท่ีแบงเปนหลายลําดับชั้น

2) โครงสรางแบบแมทริกซ เปนโครงสรางท่ีจัดข้ึนเพ่ือใหมีความสัมพันธ

และความรวมมือกันในแนวดิง่และแนวนอน

Ref. code: 25605907010036CHK

17

3) โครงสรางแบบเครือขาย เปนผลมาจากการใชเทคโนโลยีสมัยใหมและ

ระบบขอมูลขาวสารผานอินเทอรเน็ตทําใหเกิดโครงสรางแบบเครือขายข้ึน โครงสรางแบบนี้

ใหความสําคัญกับการประสานงาน และการติดตอสื่อสารแบบท่ีเชื่อมโยงถึงกันเปนเครือขายในทุก

ระดับชั้น มีศูนยกลางของระบบเครือขาย โครงสรางแบบนี้ยังใหความสําคัญกับการระดมสรรพกําลัง

ในการควบคุมตรวจสอบใหมีประสิทธิภาพมากข้ึน

(2) ลักษณะสําคัญขององคการตามระบบราชการ

ลักษณะสําคัญขององคการตามระบบราชการประกอบดวย 10 ประการ

ดังรายละเอียดตอไปนี้

1) มีการกําหนดหนาท่ีและแบงงานกันทําตามความชํานาญเฉพาะดาน

โดยแตละตําแหนง จะกําหนดลักษณะงานและความสามารถท่ีจะใชในการปฏิบัติงานตามตําแหนงนั้น

อีกท้ังการแตงตั้งบุคคลเขาดํารงตําแหนงใดจะพิจารณาตามคุณสมบัติและความชํานาญ

2) มีสายการบังคับบัญชาอยางเปนทางการท่ีลดหลั่นกันเปนชั้นๆ โดยผูดํารง

ตําแหนงในข้ันสูงกวาจะมีอํานาจบังคับบัญชาผูดํารงตําแหนงในข้ันต่ํากวา

3) ยึดหลักประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน

4) ยึดโครงสรางตามอํานาจหนาท่ี

5) ใชหลักความสามารถในการเลื่อนตําแหนง

6) ยึดกฎระเบียบท่ีเปนลายลักษณอักษรอยางชัดเจน

7) ยึดหลักการอยางเปนทางการมากกวาความสัมพันธสวนบุคคล

8) มีขอผูกมัดดานอาชีพระยะยาว

9) ยึดความมีเหตุมีผล

10) ปฏิบัติงานเต็มเวลาโดยเวลาและปริมาณงานตองสัมพันธกัน

2.2.1.3 การบริหารงานบุคคล (S = Staffing)

การบริหารงานบุคคล หมายถึง การบริหารงานท่ีเก่ียวกับบุคลากร หรือ

บุคคลในองคการ นับตั้งแตการสรรหาคนเขาทํางาน การรับสมัคร การสอบและการทดสอบ

การคัดเลือก การบรรจุแตงตั้ ง การโอน -ยาย การฝกอบรม การประเมินผลการปฏิบัติการ

การพิจารณาความดีความชอบ การเลื่อนชั้นเลื่อนตําแหนง การจัดชั้นและตําแหนงงานตามหนาท่ี

ปริมาณและระดับ ความรับผิดชอบของงาน การกําหนดอัตราเงินเดือนและคาจาง การจัดสวัสดิการ

การปกครองบังคับบัญชา การดาํเนินการทางวินัย การใหพนจากงาน และการชวยเหลืออํานวยความ

สะดวกตางๆ ใหแกผูปฏิบัติงาน ตลอดจนสินน้ําใจ รางวัล บําเหน็จบํานาญ หรือเงินสัมมนาคุณ

Ref. code: 25605907010036CHK

18

เม่ือออกจากงานไป โดยการศึกษาครั้งนี้จะกลาวถึงกระบวนการท่ัวไปท่ีการบริหารบุคคลจะตองมี

ดังรายละเอียดตอไปนี้

(1) การวางแผนกําลังคน

การวางแผนกําลังคน หมายถึง กระบวนการเก่ียวกับการพิจารณาความ

ตองการบุคลากรของหนวยงานตางๆ ในองคการ ซ่ึงตองคํานึงถึงความสัมพันธกับการเปลี่ยนแปลง

ภาระหนาท่ีในอนาคต ความเจริญเติบโต และกิจกรรมตางๆ ของหนวยงาน ฉะนั้นการวางแผน

กําลังคนจึงเปนเรื่องเก่ียวกับการจัดบุคลากรเพ่ือเผชิญกับสภาวการณขางหนาขององคการ จึงตอง

ตระหนักถึงการเกษียณ การเลื่อนชั้นเลื่อนตําแหนง การฝกอบรม การพัฒนา บุคลากรท่ีมีอยู

ในปจจุบัน และเชนกันกับการพิจารณาสรรหาบุคคล ซ่ึงมีความรูความสามารถและทักษะจาก

ภายนอก หรืออาจกลาวไดวา องคการตองการคนแบบใด จํานวนเทาใด เม่ือใด อาจหาไดจากท่ีไหน

สิ่งท่ีควรพิจารณา คือ สํารวจความตองการในปจจุบัน สํารวจคนท่ีขาดหายไปในระยะแผนท่ีกําหนด

และวิเคราะหประเมินกําลังคนท่ีตองการในอนาคต

(2) การจําแนกตําแหนง

การจําแนกตําแหนง ตามคํานิยามของ โอ.เกลนน สตาหล (อางถึงใน

สรอยตระกูล (ติวยานนท) อรรถมานะ, 2540) หมายถึง การวิเคราะหและรวบรวม จัดระเบียบงาน

ตางๆ ของกิจการหนึ่งๆ ใหเปนกลุมหรือชั้นโดยมีรากฐานอยูบนหนาท่ี ความรับผิดชอบ ความรู และ

ทักษะท่ีตองการเพ่ือปฏิบัติงานนั้นๆ ซ่ึงระบบราชการไทยใชการแบงระดับเปนตัวจําแนกตําแหนง

(3) คาตอบแทน

ระบบการตอบแทนจะมีความสัมพันธเชื่อมโยงกับระบบการจําแนก

ตําแหนง ซ่ึงหมายถึงเงินเดือนหรือคาจาง จะสัมพันธกับชั้นหรือระดับของบบุคคลในแตละตําแหนง

ดังนั้นสิ่งท่ีแฝงอยูในเงินเดือนและคาจาง คือความแตกตางในหนาท่ีความรับผิดชอบ และทักษะ

ในตําแหนงตางๆ หรือชั้นตางๆ ในองคการ

(4) การสรรหา

การสรรหา หรือระดมบุคคลผูมีความรูความสามารถมารับราชการ

เปนเพราะการขยายงานขององคการ หรือขาราชการเดิมไดลาออกหรือเกษียณไป โดยการสรรหาแบง

ออกไดเปน การสรรหาบุคคลเขาทํางานจากบุคคลภายในองคการ และการสรรหาบุคคลจากภายนอก

องคการ โดยการสรรหาภายในเปนเรื่องการวางแผน โอน-ยาย หรือเลื่อนชั้นตําแหนงผูปฏิบัติงาน

ในองคการเพ่ือเปนการจูงใจใหบุคลากรมีขวัญกําลังใจในการปฏิบัติงาน สวนการสรรหาบุคลากร

ภายนอก เปนการชักจูงบุคคลท่ีมีความรูความสามารถเขามาสมัครเพ่ือสอบแขงขันเขาดํารงตําแหนง

ตามความตองการของทางราชการ วิธีการสรรหาบุคลากรจากภายนอกอาจจะกระทําไดโดยประกาศ

Ref. code: 25605907010036CHK

19

แจงความ การสงเจาหนาท่ีขององคการแสวงหาบุคคลตามแหลงตางๆ เชน มหาวิทยาลัย หรือสถาบัน

ทางเทคนิค การติดตอผานสํานักงานวาจางงาน

(5) การคัดเลือก

การคัดเลือก เปนข้ันตอนท่ีตามมาหลังจากการสรรหา เม่ือระดมบุคลากร

ท่ีมีคุณสมบัติตามตองการไดแลวจํานวนหนึ่ง องคการจะมีโอกาสคัดเลือกคนท่ีดีและเหมาะสมกับงาน

ท่ีสุด โดยมีวิธีการวัดความสามารถ ทักษะ ทัศนคติ รวมถึงความสามารถท่ีแฝงอยูในตัวบุคคลของ

ผูสมัครเพ่ือใหไดผูสมัครท่ีดีท่ีสุด ซ่ึงในการทดสอบสําหรับตําแหนงหนึ่งๆ อาจจะมีวิธีการทดสอบ

หลายอยาง โดยท่ัวไปมักจะใชการสอบขอเขียน เพ่ือท่ีจะทดสอบความรูความสามารถเฉพาะ

ทางวิชาการ การสัมภาษณเพ่ือทดสอบบุคลิกลักษณะทัศนคติ การตรวจรางกายเพ่ือใหไดคนท่ีเขมแข็ง

เขามาทํางานและไมเปนพาหะของโรค นอกจากนี้อาจจะมีการทดสอบการปฎิบัติ หรืออาจจะใชวิธี

ทดสอบจากบุคคล ท่ีสามหรือตรวจสอบจากแหล งท่ี อ างถึงเพ่ื อใหทราบถึงความซ่ือสัตย

ความขยันหม่ันเพียร และการเก็บความลับได

(6) การประเมินผลการปฏิบัติงาน

การประเมินผลการปฏิบัติงาน เปนกิจกรรมทางดานการบริหารบุคคล

ท่ีเก่ียวของกับวิธีตางๆ ท่ีหนวยงานพยายามจะกําหนดใหแนชัดวาพนักงานของตนสามารถปฏิบัติงาน

ไดอยางมีประสิทธิภาพมากนอยเพียงใด โดยการประเมินผลการปฏิบัติงานจะเริ่มตั้งแตการบรรจุครั้งแรก

ซ่ึงเปนการบรรจุอยางชั่วคราวเรียกวาการทดลองปฏิบัติงาน หากประเมินผลในระยะทดลอง

ปฏิบัติงานปรากฏเปนท่ีพึงพอใจ บุคคลนั้นจะไดรับการบรรจุในตําแหนงอยางถาวรเพ่ือปฏิบัติงาน

ตามหนาท่ีของตน ซ่ึงการประเมินผลการปฏิบัติงานยังนํามาใชเพ่ือทราบประสิทธิภาพและประสิทธิผล

ในการทํางานของบุคคลนั้น ขณะเดียวกันผลการประเมินก็จะเริ่มสะสมเปนประวัติของผูปฏิบัติงาน

ตลอดไปในอาชีพ กลาวอยางงายไดวาการประเมินผลงานนั้นเพ่ือดูวาบุคคลทํางานไดผลเทาท่ีควรจะ

ทําได หรือดอยกวา หรือดีกวา คุมเงินเดือนคาจางหรือไม ในการประเมินอาจจะดูผลงานในเชิง

ปริมาณและคุณภาพ รวมถึงความรวมมือและความมีมนุษยสัมพันธ ซ่ึงการประเมินผลอาจสงผลตอ

การข้ึนคาจางแรงงาน และโอกาสท่ีจะไดรับการเลื่อนตําแหนง หรือการโอนยายไปยังตําแหนงท่ีมี

ความเหมาะสมมากกวา หากผลการปฏิบัติงานมีประสิทธิภาพต่ํากวาท่ีควรจะเปน อาจจะถูกลด

คาจางเงินเดือน ลดชั้น หรืออาจจะรุนแรงถึงข้ันไลออก

(7) การเล่ือนช้ันเล่ือนตําแหนง

การเลื่อนชั้นเลื่อนตําแหนง เปนระเบียบปฏิบัติซ่ึงจะกระทําหลังจาก

ประเมินผลการปฏิบัติงานของบุคคลท่ีปรากฏผลวามีประสิทธิภาพและประสิทธิผลสูง ไดแสดง

ศักยภาพวาสามารถปฏิบัติงานในตําแหนงท่ีสูงกวาได และเพ่ือท่ีจะเปนการใหรางวัลแกการปฎิบัติงาน

Ref. code: 25605907010036CHK

20

ท่ีดีตามหลักการจูงใจในการทํางาน นอกจากนี้การเลื่อนชั้นเลื่อนตําแหนงอาจจะเปนผลมาจากการ

สอบแขงขันหรือการทดสอบอ่ืนๆ เพ่ือดํารงตําแหนงท่ีวางอยู ซ่ึงเปนข้ันตอนท่ีตามหลังการสรรหา

บุคคลเขาทํางานภายในองคการ โดยการสอบนี้จะคลายคลึงกับการสอบแขงขันเพ่ือเขาทํางานใหม

โดยท่ัวไปบุคคลท่ีจะเขาไปสอบแขงขันเลื่อนชั้นเลื่อนตําแหนงจะตองมีคุณสมบัติตามท่ีกําหนด เชน

การมีประสบการณตามเวลาท่ีกําหนด เปนตน

(8) การโอน-ยาย

การโอนยาย หมายถึง การใหผูปฏิบัติงานเปลี่ยนไปปฏิบัติงานใหมหรือ

ตําแหนงใหม ท่ีมีหนาท่ีรับผิดชอบและอัตราเงินเดือนคาจางเทากับตําแหนงเดิม โดยมุงใหมีการ

เปลี่ยนสถานท่ีทํางานใหม เปลี่ยนเพ่ือนรวมงาน เปลี่ยนงาน หรือเปลี่ยนสังกัดใหม การโอนยายมักจะ

มีผลมาจากการประเมินผลการปฏิบัติงาน การโอนยายยังเปนการแสวงหาความกาวหนาในอาชีพ

ซ่ึงเปนผลมาจากการคาดการณวาหนวยงานท่ีจะไปอยูนั้นมีลูทางใหมท่ีดีกวา อยางไรก็ดีการโอนยาย

จะตองไดรับการอนุมัติเห็นชอบจากผูบังคับบัญชาท้ังสองแหง คือ หนวยงานท่ีทํางานอยูปจจุบัน และ

หนวยงานท่ีกําลังจะยายไปใหม

(9) การพัฒนาบุคคล

การพัฒนาบุคคล อาจจะทําไดในแงการพัฒนาตนเอง และการพัฒนา

ผูใตบังคับบัญชา การพัฒนาตนเองจะเริ่มตนดวยการมีความตั้งใจท่ีจะปรับปรุงตนเอง ศึกษาหาความรู

เพ่ิมเติม สวนการพัฒนาผูใตบังคับบัญชานั้นเปนเรื่องท่ีการบริหารงานบุคคลใหความสนใจมาก

ซ่ึงอาจจะทําไดโดยการ ปฐมนิเทศ การสอนงาน การมอบหมายงาน การใหดํารงตําแหนงรักษาการ

การสงไปฝกอบรมอยางเปนทางการ ท้ังนี้ เพ่ือเพ่ิมพูนความรู ทักษะ และความชํานาญใหแก

ผูปฏิบัติงาน รวมถึงอาจชวยปรับเปลี่ยนทัศนคติท่ีจะทําใหการปฎิบัติงานในปจจุบันและอนาคต

มีประสิทธิภาพ กาวทันตอการเปลี่ยนแปลง และความกาวหนาของสังคม สภาพแวดลอม ตลอดจน

เทคโนโลย ีสงผลไมใหเกิดความลาหลังในการบริหารและการทํางาน

(10) วินัย

วินัย มีข้ึนเพ่ือเปนแนวทางการประพฤติปฏิบัติใหบุคลากรในองคการ

ปฏิบัติตนตามกฎเกณฑและระเบียบท่ีวางไว หากบุคคลกระทําการละเมิด หรือผิดวินัยก็จะมีการ

ลงโทษ ท้ังนี้เพ่ือรักษาระเบียบและกฎเกณฑขององคการ และใหบุคลากรท่ีมาอยูรวมกันไมปฏิบัติออก

นอกลูนอกรอยท่ีไมสอดคลองกัน ซ่ึงอาจสงผลไปถึงความขัดแยงกับเปาหมายขององคการได

Ref. code: 25605907010036CHK

21

2.2.1.4 การอํานวยการ (D = Directing)

การอํานวยการ เปนภารกิจในการใชภาวการณเปนผูนําอยางตอเนื่อง

ในองคการ การตัดสินใจและการทําใหการตัดสินใจนั้นเปนผล ซ่ึงครอบคลุมถึงการบริหาร การบังคับ

บัญชา สายการบังคับบัญชา ชวงการบังคับบัญชา การแบงงาน การตัดสินใจ มนุษยสัมพันธ

การสื่อสาร และภาวะผูนํา ดังรายละเอียดตอไปนี้

(1) การบังคับบัญชา

การบังคับบัญชา หมายถึง การควบคุม กํากับดูแล และสั่งการของ

ผูบังคับบัญชา

(2) สายการบังคับบัญชา

สายการบังคับบัญชา หมายถึง การกําหนดลําดับชั้นในการบังคับบัญชา

เพ่ือแสดงใหเห็นวาตําแหนงใด หรือหนวยงานใดอยูลําดับอํานาจหนาท่ีชั้นใด อยูสูงหรือต่ํากวา

ตําแหนงหนวยงานใดบาง

(3) ชวงการบังคับบัญชา

ชวงการบังคับบัญชา หมายถึง ขอบเขตความรับผิดชอบในการบังคับ

บัญชาของผูบังคับบัญชาแตละคนวามีมากนอยเพียงใด

(4) เอกภาพในการบังคับบัญชา

เอกภาพในการบังคับบัญชา หมายถึง การบริหารงานท่ีผูใตบังคับบัญชา

ควรจะมีผูบังคับบัญชาเพียงคนเดียว เพ่ือปองกันการสับสนในการปฏิบัติงาน โดยเฉพะในเรื่องการรับ

คําสั่งไปปฏิบัติ และการรายงานผลปฏิบัติงาน

(5) การแบงงาน

การแบงงาน หมายถึง การแบงอํานาจ หนาท่ี และความรับผิดชอบ

ในการบริหารงานของหนวยงานและเจาหนาท่ีของรัฐ

(6) การตัดสินใจ

การตัดสินใจ หมายถึง กระบวนการ หรือวิธีการหาทางเลือกและลดให

ทางเลือกเหลือทางเดียวท่ีดีท่ีสุด การตัดสินใจจะเก่ียวของกับโครงสรางของหนวยงาน เชน ผูบริหาร

ระดับสูงจะตัดสินใจเก่ียวกับเชิงกลยุทธ ขณะท่ีผูบริหารระดับลางจะตัดสินใจเก่ียวกับระดับปฏิบัติงาน

รวมท้ังเก่ียวของกับพฤติกรรมของคน เชน การตัดสินใจอาจจะตัดสินใจโดยคนเดียวหรือหลายคน

โดยการตัดสินใจยังเก่ียวของกับผูตัดสินใจ ประเด็นท่ีตองตัดสินใจ ทางเลือกตางๆ สภาวการณในการ

ตัดสินใจ เชน สภาวะท่ีแนนอน สภาวะเสี่ยง และสภาวะท่ีไมแนนอน รวมท้ังการประเมินผล ในการ

ตัดสินใจ ประกอบดวย กระบวนการ หรือข้ันตอนท่ีสําคัญ 5 ข้ันตอน คือ การระบุและวิเคราะห

Ref. code: 25605907010036CHK

22

ปญหาหรือประเด็นท่ีจะตองตัดสินใจ การคนหาทางเลือกตางๆ การประเมินทางเลือกในการ

เปรียบเทียบทางเลือกตางๆ การตัดสินใจเลือกทางเลือกหรือลงมือตัดสินใจจริง และการประเมินผล

การตัดสินใจ

(7) มนุษยสัมพันธ

มนุษยสัมพันธ หมายถึง การบริหารท่ีเก่ียวของกับความสัมพันธระหวาง

บุคคลหรือระหวางเจาหนาท่ีของรัฐ มนุษยสัมพันธเปนปจจัยความสามารถดานหนึ่งท่ีมีสวนชวยให

การปฎิบัติงานประสบผลสําเร็จ การมีมนุษยสัมพันธท่ีดี หมายถึง การสรางความเปนมิตรหรือ

ความสัมพันธเชิงบวกกับบุคคลอ่ืน เชน การทักทาย การสนับสนุนชวยเหลือ การรักษาและพัฒนา

ความสัมพันธระหวางบุคคล รวมท้ังการใหเกียรติผูอ่ืน โดยท่ัวไปบุคคลท่ีมีมนุษยสัมพันธท่ีดีจะเปนท่ี

ชื่นชอบของคนท่ัวไปซ่ึงอยากจะเขามาพูดคุยปรึกษาหารือดวย อีกท้ังยังจะไดรับความชวยเหลือ

ความรวมมือ และขอมูลขาวสารจากผูอ่ืน บุคคลท่ีมีมนุษยสัมพันธในการปฏิบัติงานดีจะเปนบุคคล

ท่ีมองโลกในดานบวกหรือแงดีเสมอ โดยแนวทางการพัฒนาความสามารถดานมนุษยสัมพันธในการ

ปฏิบัติงานอาจยึดหลักรีเลชัน คือ ความเปนตัวของตัวเอง ความกระตือรือรน การเปนผูรับฟงท่ีด ี

มีการปรับตัว มีความอดทน มีความซ่ือสัตย การมีวาจาไพเราะ และการแสวงหาเครือขายเพ่ือขยาย

ความสัมพันธ

(8) การส่ือสาร

การสื่อสาร หมายถึง การบริหารท่ีเก่ียวกับกระบวนการแลกเปลี่ยนขอมูล

ขาวสาร และสรางความเขาใจระหวางบุคคล หรือกลุมบุคคลในหนวยงาน โดยการแลกเปลี่ยนขอมูล

นั้น ครอบคลุมถึงการแจงเหตุหรือบอกขอมูล การใชขอมูลเพ่ือประสานงาน การใชขอมูลรวมกัน

การใชขอมูลเพ่ือควบคุมตรวจสอบการปฎิบัติงาน การใชขอมูลเพ่ือชักจูงหรือการสรางการยอมรับ

การใชขอมูลเพ่ือสรางอิทธิพล และการใชขอมูลเพ่ือกระตุน โดยลักษณะการสื่อสารมีท้ังการสื่อสาร

จากบนลงลาง จากลางข้ึนบน หรือการสื่อสารแนวนอน ท่ีหมายถึงการสื่อสารระหวางบุคคลหรือ

หนวยงานท่ีดํารงตําแหนงอยูในระดับเดียวกัน หรือการสื่อสารแนวตั้ง ท่ีหมายถึงการสื่อสารระหวาง

บุคคลหรือหนวยงานท่ีดํารงตําแหนงตางระดับกัน และการสื่อสารแนวไขว ท่ีหมายถึงการสื่อสาร

ระหวางบุคคลท่ีอยูคนละหนวยงานหรือระหวางหนวยงานซ่ึงบุคคลท่ีติดตอกันอาจจะอยูในตําแหนง

หรือระดับเดียวกันหรือระดับตางกัน

Ref. code: 25605907010036CHK

23

(9) ภาวะผูนํา

ภาวะผูนํา หมายถึง การท่ีผูบริหารใชการบริหาร เชน อํานาจหนาท่ี

การประสานงาน การจูงใจ หรืออิทธิพล เพ่ือทําใหเกิดการยอมรับความเชื่อม่ัน หรือการสนับสนุน

จากบุคลากรในหนวยงาน อาจจะมีสวนสําคัญทําใหการปฏิบัติงานของผูบริหารนั้นบรรลุผลสําเร็จ

ตามวัตถุประสงคท่ีตั้งไว โดยภาวะผูนําอาจจะแบงเปน 3 แบบ คือ 1) แบบจัดแบงตามพฤติกรรม

ในการปฏิบัติงาน แบงยอยได 4 แบบ คือ แบบยึดกฎระเบียบ แบบบงการ แบบจงใจ และแบบมีสวนรวม

2) แบบจัดแบงตามบทบาทหนาท่ีท่ีแสดงออก แบงยอยได 3 แบบ คือ แบบบิดาปกครองบุตร แบบใช

เลหกล และแบบผูเชี่ยวชาญ 3) แบบจัดแบงตามผลงาน แบงยอยได 2 แบบ คือ แบบมีประสิทธิผล

มาก ประกอบดวย แบบนักบริหาร แบบนักพัฒนา แบบเผด็จการอยางมีศิลปะ และแบบขาราชการ

และแบบมีประสิทธิผลนอย ประกอบดวย แบบประนีประนอม แบบนักบุญ แบบเผด็จการ และแบบ

หนีงาน

2.2.1.5 การประสานงาน (C = Coordinating)

การประสานงาน หมายถึง การบริหารท่ีเก่ียวของกับความสัมพันธภายใน

และความสัมพันธภายนอกองคการ ท้ังอยางเปนทางการและไมเปนทางการ เพ่ือใหการปฏิบัติงาน

ลดความขัดแยง ลดความซํ้าซอน และสรางความเปนอันหนึ่งอันเดียวกันใหมากท่ีสุด เพ่ือประโยชนของ

องคการ โดยแบงเปนการบริหารท่ีเก่ียวของกับความสัมพันธภายในองคการ เชน การประสานงานในระดับ

เดียวกันหรือท่ีเรียกวาการประสานงานในแนวราบ เปนการประสานงานระหวางผูบังคับบัญชาดวยกัน

และการประสานงานในแนวดิ่ง เปนการประสานงานระหวางผูบังคับบัญชากับผูใตบังคับบัญชา

สวนความสัมพันธภายนอกองคการ เชน การประสานงานระหวางองคการภาครัฐดวยกัน หรือการ

ประสานงานระหวางองคการภาครัฐกับภาคเอกชนหรือประชาชน การประสานงานยังครอบคลุมไปถึง

การดําเนินการใดๆ เพ่ือใหการประสานงานมีประสิทธิภาพเพ่ิมข้ึน เชน การตั้งคณะกรรมการถาวร

หรือชั่วคราวเพ่ือทําหนาท่ีประสานงาน

2.2.1.6 การรายงานผล (R = Reporting)

การรายงานผล หมายถึง การบริหารเก่ียวกับการรายงานเสนอความเห็น

หรือยื่นเรื่อง การควบคุมตรวจสอบ รวมท้ังการประเมินผลการบริหารงานขององคการและบุคลากร

ท้ังจากภายในและภายนอก ซ่ึงรวมท้ังการควบคุมโดยประชาชน การประเมินผลอาจจะดําเนินการ

กอนการปฎิบัติงาน ขณะปฏิบัติงาน และหลังการปฎิบัติงาน รวมถึงการจัดทํารายงานแสดงผลการ

ปฏิบัติงานตามท่ีกฎหมายกําหนดไวเปนประจํา ซ่ึงการรายงานเปนวิธีการควบคุมการทํางานวิธีหนึ่ง

โดยท่ัวไปในหลักการบริหารสมัยใหม นอกเหนือจากการควบคุมตรวจสอบการบริหารงานของ

หนวยงานแลว หนวยงานจะมีหนาท่ีทํารายงานเสนอผลงานการดําเนินงานโดยการรายงาน

Ref. code: 25605907010036CHK

24

ผูบังคับบัญชาตามลําดับชั้น สําหรับการประเมินผลโดยการเขียนรายงานเปนวิธีท่ีงาย ซ่ึงผูบังคับบัญชาจะ

เขียนรายงานเพ่ือบรรยายเก่ียวกับการปฏิบัติงานของผูใตบังคับบัญชาในเรื่องตางๆ เชน ขอดีขอเสีย และ

โอกาสในการพัฒนาในอนาคต นอกจากนี้ในหนวยงานบางแหงยังใหผูใตบังคับบัญชาเขียนรายงาน

การประเมินผลตนเองสงใหผูบังคับบัญชา หรือแมกระท่ังเปดโอกาสใหผูใตบังคับบัญชาเขียนรายงาน

ประเมินผูบังคับบัญชาดวย

2.2.1.7 การงบประมาณ (B = Budgeting)

เกล็นน เอ. เวลสซ ไดใหความหมายความหมายของงบประมาณวา

หมายถึงขอความอยางเปนทางการของแผนการจัดการและนโยบายดําเนินงานสําหรับชวงระยะเวลา

หนึ่งเพ่ือใชเปนเครื่องมือชี้ทาง หรือเปนพิมพเขียวสําหรับการปฎิบัติงานขององคการสําหรับชวงเวลา

นั้น

แอนดรูว ซี.สเต็ดดรี ไดใหความหมายความหมายของงบประมาณวา

งบประมาณเปนแผนการเงินท่ีใชเปนรูปแบบสําหรับการปฏิบัติการในอนาคต และเปนเครื่องมือ

ควบคุมการปฏิบัติการเหลานั้น อันเปนการคาดคะเนคาใชจายและรายรับท่ีจะเกิดข้ึนในกาลขางหนา

ดังนั้นงบประมาณจึงเปนแผนท่ีเปนกิจลักษณะแสดงถึงการใชทรัพยากร แรงงาน วัตถุ และอ่ืนๆ

แฟรงก พี. เชอรวูด ไดใหความหมายความหมายของงบประมาณวา

งบประมาณ คือ แผนเบ็ดเสร็จซ่ึงแสดงออกในรูปตัวเงิน แสดงโครงการดําเนินงานท้ังหมด

ในระยะเวลาหนึ่ง แผนนี้จะรวมถึงการกะประมาณบริการ กิจกรรม โครงการ และคาใชจายตลอดจน

ทรัพยากรท่ีจําเปนในการสนับสนุน ในการดําเนินงานใหบรรลุตามแผนนี้ ยอมประกอบดวยการ

กระทํา 3 ข้ันตอน คือ การจัดเตรียม การอนุมัติ และการบริหาร (อางถึงใน สรอยตระกูล (ติวยานนท)

อรรถมานะ, 2540)

(1) ระบบงบประมาณ

ระบบงบประมาณ จะชวยในการศึกษาวิเคราะหพัฒนาการ เปาหมาย

และผลกระทบตางๆ ท่ีทําใหเขาใจและเห็นคุณคาของระบบงบประมาณในการบริหารประเทศ ระบบ

งบประมาณสามารถจัดกลุมได 4 ระบบใหญ ประกอบดวย ระบบงบประมาณแบบแสดงรายการ

ระบบงบประมาณแบบแสดงผลงาน ระบบงบประมาณแบบแผนงาน และระบบงบประมาณแบบฐานศูนย

ดังรายละเอียดตอไปนี้

1) ระบบงบประมาณแบบแสดงรายการ เปนระบบงบประมาณแบบ

ดั้งเดิม มักจะทําในระยะสั้น เนนการควบคุมเพ่ือปองกันไมใหเกิดการทุจริต ผิดพลาดในการจายเงิน

จึงใชกลไกสําคัญ คือ การจําแนกงบประมาณรายจายออกตามหนวยงาน โดยแสดงใหเห็นวา

หนวยงานใดไดรับงบประมาณใด และงบประมาณของแตละหนวยงานจะจําแนกออกตามสาระ

Ref. code: 25605907010036CHK

25

ของการใชจาย โดยใชวิธีการทางบัญชีเปนสําคัญในการลงบันทึกรายจายแตละรายการอยางละเอียด

ผลท่ีได คือ การตรวจสอบเปนไปอยางรวดเร็วและสมบูรณแมนยํา อยางไรก็ตามระบบงบประมาณ

แบบนี้ไมไดแสดงใหเห็นถึงวัตถุประสงคสําคัญของรัฐบาลแตทําใหเห็นภาพของโครงการตางๆ ท่ีไม

สมบูรณและมีลักษณะกระจัดกระจาย แทนการมุงเปาไปท่ีวัตถุประสงคหรือโครงการท่ีรัฐบาล

พยายามจะทําใหสําเร็จ โดยระบบงบประมาณแบบแสดงรายการจะเนนอธิบายในแงโครงสราง เชน

กระทรวง กรมสิ่งของ บุคลากร เครื่องมือเครื่องใช

2) ระบบงบประมาณแบบแสดงผลงาน เนนเรื่องการจัดการซ่ึงจะจําแนก

หนาท่ีตางๆ ของรัฐบาลยอยออกไป โดยมีรากฐานมุงไปท่ีผลผลิตท่ีจะได หนวยวิเคราะหของระบบ

งบประมาณจึงเปนหนวยกิจกรรม ท้ังนี้เพ่ือมุงประสิทธิภาพและความประหยัดในแตละโครงการ

การพิจารณาจึงเนนหนักไปท่ีการบรรลุเปาหมาย วาตองใชเงินงบประมาณเทาใด ซ่ึงจะนําไปสู

การเปรียบเทียบและการประเมินผลโครงการตางๆ

3) ระบบงบประมาณแบบแผนงาน เปนผลท่ีพัฒนามาจากระบบ

งบประมาณแบบแสดงผลงานแตมีแนวความคิดพ้ืนฐานกวางกวา คือใชวิธีวิเคราะหเชิงระบบ

เปรียบเทียบระหวางตนทุนและผลประโยชนท่ีจะไดรับ ซ่ึงการทํางบประมาณแบบแผนงานนี้จะตองมี

องคประกอบท่ีสําคัญ คือ แผนงานท่ีจะเปนตัวกําหนดเปาหมายขององคการ ตลอดจนวิธีการและ

กระบวนการท่ีจะทําใหบรรลุเปาหมายนั้น โครงการท่ีจะเปนตัวกําหนดการนําไปสูการปฏิบัติ

ใหบรรลุผล และงบประมาณท่ีจะใชในการประเมินคาใชจายท่ีตองใชเพ่ือใหบรรลุเปาหมายของ

โครงการ รวมถึงการทบทวนเชิงระบบซ่ึงเปนการพิจารณาความสัมพันธในเชิงระบบท้ังหมด

โดยงบประมาณแบบแผนงานนี้มีสวนผสมของระบบงบประมาณแบบแสดงรายการแฝงอยู คือ มีการ

แยกรายละเอียดของโครงการแตละโครงการ มีการแบงหมวดหมู เงินเดือน คาจาง คาวัสดุครุภัณฑ

4) ระบบงบประมาณแบบฐานศูนย จะเนนการวางแผนระยะสั้นประจําป

ผูทํางบประมาณจะตองเริ่มตนศึกษาและเตรียมงบประมาณโดยไมคิดพิจารณาถึงกิจกรรมท่ีทํามา

ในอดีต และจะตองเริ่มตนดวยการบงถึงเปาหมายของหนวยงานและหาวิธีท่ีดีท่ีสุดท่ีจะทําใหเปาหมาย

นั้นเกิดผล ดังนั้นระบบงบประมาณแบบฐานศูนย จึงเปนการวิเคราะหเชิงตรรกะวิทยาของทุกแงมุม

ในองคการ โดยใชวิธีแบบโครงการ ซ่ึงงบประมาณแบบฐานศูนยนี้จะเปนการเพ่ิมความมีเหตุมีผล

ในกระบวนการงบประมาณ แตในระบบราชการท่ีมีกิจกรรมมากมาย จึงเปนการยากท่ีโครงการ

ทุกโครงการจะเริ่มตนใหมในแตละรอบป

Ref. code: 25605907010036CHK

26

(2) กระบวนการงบประมาณแผนดิน

กระบวนการงบประมาณแผนดิน เปนข้ันตอนของการดําเนินงานเก่ียวกับ

งบประมาณแผนดิน ซ่ึงตองกระทําอยางตอเนื่องกันไป ตั้งแตการจัดเตรียมงบประมาณซ่ึงเปนสวนท่ี

สําคัญท่ีสุด คุณภาพของการใชงบประมาณแผนดินจะเกิดหรือไมข้ึนอยูกับการจัดเตรียมงบประมาณ

การอนุมัติงบประมาณ และการบริหารงบประมาณ ดังรายละเอียดตอไปนี้

1) การจัดเตรียมงบประมาณ มักทําลวงหนากอนข้ึนปงบประมาณใหม

หลายเดือน โดยหนวยงานตางๆ จะตองจัดทําแผนดําเนินงาน พรอมท้ังงบประมาณรายจายเสนอตอ

หนวยงานท่ีเก่ียวกับงบประมาณของรัฐบาล โดยงบประมาณแผนดินจะเกิดประโยชนมากนอยเพียงใด

ข้ึนอยูกับคุณภาพของการจัดเตรียมงบประมาณ การวิเคราะห และวินิจฉัยอนุมัติงบประมาณ

2) การอนุมัติงบประมาณ เปนข้ันตอนหนาท่ีของฝายนิติบัญญัติท่ีจะ

พิจารณารางพระราชบัญญัติญาติงบประมาณรายจายประจําป โดยผูนํารัฐบาลจะเปนผูแถลงสาระ

ของรางงบประมาณรายจายเสนอแกสมาชิกรัฐสภา เพ่ือพิจารณาและลงมติอนุมัติหรือไมอนุมัติ

งบประมาณ

3) การบริหารงบประมาณ เปน ข้ันตอนสุดท ายของกระบวนการ

งบประมาณและเปนอํานาจหนาท่ีของฝายบริหารในการบริหารงบประมาณ โดยมีวัตถุประสงค คือ

การธํารงไวซ่ึงเจตนารมณของฝายนิติบัญญัติในการอนุมัติงบประมาณดังกลาว การปฏิบัติตามเง่ือนไข

ทางดานการเงินตามท่ีอนุมัติ และการรักษาไวซ่ึงความยืดหยุนของงบประมาณ เนื่องจากการกําหนด

งบประมาณลวงหนา 1 ปยาวนานกอนวันใชจริง สถานการณแวดลอมอาจมีการเปลี่ยนแปลง

ในลักษณะท่ีไมไดคาดหมาย การบริหารงบประมาณจึงตองใชความยึดหยุน การบริหารงบประมาณ

ยังตองมีความชัดเจน ถูกตอง เชื่อถือได เปดเผย สุจริต พรอมกันนั้นตองบริหารงบประมาณ

ใหสอดคลองกันระหวางการวางแผนการบริหารงานกับการวางแผนงบประมาณ รวมถึงมีการรายงาน

ผลการปฏิบัติงานตอผูบังคับบัญชาตามลําดับข้ันอยางสมํ่าเสมอ

ในการศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย”

ผูศึกษาไดใชแนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ มาใชเพ่ือเปนกรอบแทวทางการศึกษาการบริหารงานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และนํามาใชในการขยายความอธิบายในเรื่องการจัดการ

ท่ีอยูในปจจัยภายในของทฤษฎีการบริหารงานองคการสื่อสารมวลชนของแมคเควลใหละเอียดและ

ลงลึก เพ่ือใหการศึกษาครั้งนี้ มีแนวทางท่ีชัดเจนข้ึน ท้ังนี้ แนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ

POSDCORB มีความสัมพันธกันอยางเปนกระบวนการ หากองคการภาครัฐนําไปใชเปนแนวทาง

ในการบริหารงานจะทําใหงานมีประสิทธิภาพและประสิทธิผลตรงกับจุดมุงหมาย

Ref. code: 25605907010036CHK

27

2.3 งานวิจัยท่ีเกี่ยวของ

ในการศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย”

ผูศึกษาไดทบทวนงานวิจัยในระดับวิทยานิพนธและการคนควาอิสระท่ีเก่ียวของกับการศึกษาครั้งนี้

พบวา มีงานวิจัยท่ีใกลเคียงกันสามารถนํามาใชเปนแนวทางในการศึกษาครั้งนี้ ดังนี้

พรสวรรค อุทารวุฒิพงศ (2535) ไดศึกษาเรื่อง “บทบาทหนาท่ีของกรมประชาสัมพันธ

ในฐานะองคกรสื่อ” พบวา ปจจัยภายนอกท่ีมีผลกระทบตอบทบาทหนาท่ีของกรมประชาสัมพันธ

คือ อิทธิพลทางการเมือง อํานาจของกฎหมาย ผลกระทบทางเศรษฐกิจ ความสัมพันธกับแหลงขาว

ความสนใจและความตองการของผูรับสาร สวนปจจัยภายในท่ีมีผลกระทบตอบทบาทหนาท่ีของกรม

ประชาสัมพันธ คือ บุคลากรมีนอยไมมีความชํานาญในวิชาชีพ ขาดโอกาสในการฝกฝนปรับปรุงตนเอง

ระบบราชการทําใหไมไดบุคลากรท่ีมีคุณภาพ ขาดเครื่องมือท่ีมีประสิทธิภาพ ขาดความรูดานเทคนิค

ขาดการบริหารงานท่ีเอ้ือตอการแขงขันในสังคมขาวสารเชิงธุรกิจ โครงสรางและการบริหารงานแบบ

ราชการไมเหมาะสมกับการปฏิบัติงานใหมีประสิทธิภาพในสังคมปจจุบัน

ไพฑูรย หิรัญประดิษฐ (2540) ไดศึกษาเรื่อง “โครงสรางและการแสดงบทบาทของ

สถานีวิทยุ เอฟ.เอ็ม. 92.5 เมกกะเฮิรท” พบวา โครงสรางการบริหารงานของสถานีวิทยุ เอฟ.เอ็ม.

92.5 เมกะเฮิรตซ เปนองคกรสื่อมวลชนภายใตการกํากับดูแลของรัฐทําใหถูกคาดหวังในการทําหนาท่ี

เพ่ือสนองตอบตอสถาบันตางๆ ในสังคมโดยเฉพาะสถาบันการเมือง โดยมีการใชอํานาจเขาไป

แทรกแซงควบคุมโครงสรางดานนโยบายและรูปแบบเนื้อหาของรายการ โดยเฉพาะรายการขาว

ในดานการบริหารงานบุคคลไมมีการสงเสริมบุคลากรใหกาวหนา กรอบอัตรากําลังยังไมเปดโอกาส

ใหรับบุคลากรใหม ขาดการประสานงานภายในองคกรทําใหเกิดการทํางานแบบเปนเอกเทศ และ

ระบบการบริหารขอมูลยังไมมีประสิทธิภาพดีพอท่ีจะเอ้ืออํานวยตอการผลิต สวนนโยบายในเชิง

บรรทัดฐานมี 2 ลักษณะ คือ การตอบสนองตอความตองการและความสนใจทางดานขาวสารของ

ประชาชนท่ีตองการขาวสารท่ี ถูกตองรวดเร็ว ขณะเดียวกันสถานีวิทยุ ก็ตองตอบสนองตอ

ความคาดหวังของเจาของสื่อในการทําหนาท่ีเปนสื่อกลางสรางความเขาใจอันดีระหวางรัฐบาลและ

องคกรของรัฐ กับประชาชน สวนระบบการบริหารเนื่องจากเปนระบบราชการจึงมีกฎ ระเบียบ

ธรรมเนียมปฏิบัติ และการบังคับบัญชาเปนลําดับชั้นทําใหเกิดการทํางานลาชา และผูปฏิบัติจะทํา

หนาท่ีตามขอบเขตท่ีไดรับมอบหมาย ไม มีสถานภาพเพียงพอท่ีจะเสนอความคิดเห็นหรือ

วิพากษวิจารณ อันนํามาซ่ึงความขัดแยงกับสถาบันอ่ืนในสังคมโดยเฉพาะสถาบันการเมือง ท้ังนี้เพ่ือ

ปองกันตนเองจากพลังอํานาจท่ีอาจจะเขามาแทรกแซง

Ref. code: 25605907010036CHK

28

ลดาวัลย บัวเอ่ียม (2544) ไดศึกษาเรื่อง “การปรับบทบาทภารกิจของกรมประชาสัมพันธ

เพ่ือเผชิญสภาวะแวดลอมใหม” พบวา กรมประชาสัมพันธกําลังอยูภายใตความกดดันของ

สภาพแวดลอมภายนอก ไดแก การเมือง กฎหมาย เศรษฐกิจ เทคโนโลยี การศึกษา สังคม วัฒนธรรม

และกระแสโลกาภิวัตน ทําใหตองเรงปรับตัวพัฒนาประสิทธิภาพการทํางานตลอดจนการบริหาร

จัดการทุกระดับใหมุงผลสัมฤทธิ์ในฐานะองคกรหลักดานการประชาสัมพันธ เพ่ือมุงสูบทบาทใหม

ในการเปนผูวางแผนเสนอแนะ กํากับดูแลเรื่องงานประชาสัมพันธของรัฐ ใหคําปรึกษาแนะนําสงเสริม

สนับสนุนงานประชาสัมพันธของสวนราชการอ่ืน และเปนผูประสานงานประชาสัมพันธ โดยลด

บทบาทการเปนผูปฏิบัติการดานสื่อลง

ศศิพงศ ชาติพจน (2551) ไดศึกษาเรื่อง “การบริหารงานของสํานักขาว กรมประชาสัมพันธ

ภายใตแนวคิดผูสื่อขาว 1 คนทําไดหลายสื่อ” พบวา แนวคิดนี้ถูกนํามาใชอยางเปนรูปธรรมในป 2538

แตไมเปนผลสําเร็จ เนื่องจากบุคลากรตอตานการเปลี่ยนแปลงไมยอมทํางานเพ่ิมข้ึน ผูปฏิบัติงานขาว

โทรทัศนก็จะทําเฉพาะขาวโทรทัศน ขณะท่ีผูปฏิบัติงานวิทยุก็จะทําขาววิทยุและอินเทอรเน็ตควบคูกันไป

แนวคิดผูสื่อขาว 1 คนทําไดหลายสื่อ คือ ผูสื่อขาว 1 คนจะตองทําขาวไดท้ังภาพ เสียง และตัวหนังสือ

จึงมีนโยบายใหสวนขาวโทรทัศน และสวนขาววิทยุ จากเดิมท่ีมีการแยกการทํางานอยางสิ้นเชิง ใหมี

การจัดระบบโครงสรางการทํางานใหมดวยการนําบุคลากรของท้ัง 2 สวนมารวมกันและให

กองบรรณาธิการประสานการทํางานรวมกันอยางจริงจัง มีเปาหมายเพ่ือแกปญหาการทํางานท่ีมี

ความซํ้าซอน ลดทอนรายจาย แกปญหาบุคลากรไมเพียงพอ และสรางความเปนเอกภาพใหเกิดข้ึน

กับการทํางานขาวของกรมประชาสัมพันธ แตพบการตอตานจากบุคลากรท่ียึดติดกับระบบการทํางาน

แบบเดิม สําหรับปจจัยภายในท่ีสงผลกระทบตอการทํางานมากท่ีสุด คือ การบริหารจัดการท่ีเปน

ระบบราชการ ทําให เกิดความลาชาในการปฏิบัติงาน ไม เหมาะแกการนํามาใชในองคการ

ดานสื่อสารมวลชนท่ีตองอาศัยความคลองตัวสูง รองลงมาเปนปญหาของบุคลากรท่ียึดติดกับ

วัฒนธรรมองคกรแบบเดิมๆ ไมยอมรับการเปลี่ยนแปลง ดานแรงกดดันทางการเมือง ถือเปนปจจัย

ภายนอกท่ีสงผลกระทบตอการทํางานของสํานักขาว กรมประชาสัมพันธ เปนอยางมาก

เพ็ญนภา เข็มตรง (2554) ไดศึกษาเรื่อง “การบริหารงานสื่อภาครัฐภายใต พ.ร.บ.

องคกรจัดสรรคลื่นความถ่ีและกํากับการประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศนและกิจการ

โทรคมนาคม พ.ศ. 2553 กรณีศึกษา: การบริหารงานสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

กรมประชาสัมพันธ ในเขตกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล” พบวา พบวาสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย กรมประชาสัมพันธ ในเขตกรุงเทพและปริมณฑล ใชหลักการบริหารกิจการแบบ

รวมอํานาจ โดยผูบริหารในระดับสูงสุดเปนผูตัดสินใจในระดับนโยบาย กําหนดเปนแผนปฏิบัติการ

และติดตามประเมินผล โดยขาราชการในระดับปฏิบัติการมีหนาท่ีดําเนินการตามนโยบายท่ีไดกําหนดมา

Ref. code: 25605907010036CHK

29

นอกจากนี้ปจจัยภายในท่ีมีผลตอการบริหารงานของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

กรมประชาสัมพันธ ในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล มากท่ีสุดคือ ปจจัยภายในดานบุคลากร

ตองมีการพัฒนาใหมีประสิทธิภาพมากข้ึน ในขณะท่ีปจจัยภายนอก ไดแก กฎหมาย เม่ือ พ.ร.บ.

องคการจัดสรรคลื่นฯ ไดประกาศใชแลวแนวทางการบริหารคลื่นของ สวท.ท่ีเปนอยูในปจจุบันจะตอง

มีการปรับเปลี่ยนแนวทางการบริหารคือ การสัมปทานคลื่นความถ่ีจะหมดไป ทําใหสวท.ตองนํา

กลับมาดําเนินการเอง และตองเขียนแผนแมบทเพ่ือรองรับตอ พ.ร.บ.ดังกลาว

ณิชารี ภควัตชัย (2558) ไดศึกษาเรื่อง “การผลิตและเผยแพรขอมูลขาวสารในยุคความ

เปลี่ยนแปลงท่ีทาทายของกรมประชาสัมพันธ” พบวา สภาพการณภายนอกท่ีสงผลตอการผลิตและ

เผยแพรขอมูลขาวสารของกรมประชาสัมพันธ ไดแก ปจจัยดานการเมือง ดานเศรษฐกิจ ดานสังคม

และวัฒนธรรม รวมท้ังปจจัยดานเทคโนโลยีท่ีมีการเปลี่ยนแปลงไปอยางรวดเร็ว สงผลตอการผลิตและ

เผยแพรขอมูลขาวสารของกรมประชาสัมพันธท่ีมีความทาทาย ตองดําเนินการเพ่ือใหสามารถแขงขัน

กับสื่ออ่ืน ๆ ท่ีมีอยูมากมายและมีการแขงขันกันอยางรุนแรงในการนําเสนอขอมูลขาวสาร สวนการ

บริหารจัดการภายในองคการของกรมประชาสัมพันธ จากการวิจัยเชิงคุณภาพเปนการสัมภาษณ

แบบเจาะลึกผูบริหารและนักวิชาการของกรมประชาสัมพันธ พบวา การบริหารจัดการภายในองคการ

ของกรมประชาสัมพันธสงผลตอการผลิตและเผยแพรขอมูลขาวสารของกรมประชาสัมพันธ คือ

โครงสรางองคกรท่ีเปนระบบราชการ กฎระเบียบของทางราชการ นโยบายขององคกร นโยบายดาน

กลยุทธ การบริหารทรัพยากรบุคคล คาตอบแทน เงินรางวัล และงบประมาณ สงผลใหขอมูลขาวสาร

ท่ีกรมประชาสัมพันธผลิตและเผยแพรยังขาดความนาสนใจ ไมดึงดูดใจผูรับสาร ท้ังดานเนื้อหา

รูปแบบการนําเสนอ และสื่อท่ีเปนชองทางการเผยแพร

วารุณี กสิชาญ (2551) ไดศึกษาเรื่อง “การบริหารการผลิตขาวของ GG NEWS -

BUSINESS RADIO ทางคลื่น 98.0 เมกะเฮิรต” พบวา ปจจัยภายใน ท่ีสงผลตอการบริหาร

ประกอบดวย นโยบายดานขาว นําเสนอขาวตามกระแสความสนใจของสังคม ครอบคลุมทุกสายขาว

นําเสนอขาวเปนกลาง ทันตอสถานการณ บุคลากรและคาตอบแทนไมสอดคลองกับการบริหารงาน

ดานองคกรขาว เม่ือเกิดการลาออกของพนักงานสงผลตอการปฏิบัติงานของกองบรรณาธิการขาว

ดานคาตอบแทนผูบริหารพิจารณาตามความเหมาะสมของแตละตําแหนง ความสามารถทางวิชาชีพ

มีความจําเปนตอองคกรสื่อสารมวลชน เทคโนโลยีถูกใชงานมานาน ผูบริหารไมปรับปรุงใหสอดคลอง

การบริหารการผลิตขาว กลายเปนปญหาและอุปสรรค วัฒนธรรมองคกรหัวหนาและผูปฏิบัติงานขาด

ปฏิสัมพันธระหวางการทํางาน สรางความกดดันในการทํางาน สวนปจจัยภายนอกท่ีสงผลกระทบกับ

การบริหารงาน ประกอบดวย แรงกดดันทางสังคมและการเมือง ผูบริหารติดตามการเปลี่ยนแปลง

นโยบายการบริหารงานท่ีเก่ียวของกับสื่อมวลชน และระมัดระวังการนําเสนอขาวโดยไมสงผลกระทบ

Ref. code: 25605907010036CHK

30

ดานองคกรขาว เศรษฐกิจสงผลตอการปรับโครงสรางการบริหารงานสอดคลองกับสถานการณ

โดยบริษัท โพสตพับลิชชิ่ง จํากัด เขารวมเปนพันธมิตรทางธุรกิจ และดานการแขงขันผูบริหารวางแผน

แขงขันกับสื่อประเภทใหมหรือ New media พิจารณาจากความสามารถขององคกร

ธนพล หิรัญบูรณะ (2552) ไดศึกษาเรื่อง “บทบาทวิทยุกระจายเสียงเพ่ือความม่ันคง

ของชาติ” พบวา พบวาการบริหารกิจการวิทยุกระจายเสียงของกองทัพมีการใชหลักการบริหาร

ในลักษณะเดียวกัน เปนการบริหารกิจการแบบรวมอํานาจ ซ่ึงผูบริหารในระดับบังคับบัญชาสูงสุดได

แตงตั้งคณะกรรมการบริหารเปนทีมผูบริหาร เปนผูตัดสินใจในระดับนโยบายกําหนดเปนแผนปฏิบัติ

การและติดตามประเมินผล สวนพนักงานในระดับปฏิบัติการมีหนาท่ีดําเนินการตามแผนท่ีกําหนด

มีการใชกฎระเบียบและกระบวนการทํางานตามลายลักษณอักษร และรูปแบบการบริหารงานจาก

ระดับบนลงสูระดับลาง ท้ังนี้นโยบายและหลักการบริหารใหความสําคัญกับการจัดหารายได

ใหสัมปทานแกเอกชนในการผลิตเพ่ือสรางความนิยมใหแกผูฟง เพ่ือไมตองพ่ึงงบประมาณ ไมเปน

ภาระในการบริหารและ สามารถจัดหาเงินใหกับกองทุนสวัสดิการของกิจการวิทยุกระจายเสียง

ของกองทัพ ในประเด็นบทบาทของวิทยุกระจายเสียงเพ่ือความม่ันคงของชาติอยางพบปญหารัฐบาล

และหนวยงานรฐั จํากัดสิทธิการเขาถึงขอมูลท่ีตองเปนความลับ รวมถึงการบริหารงานของหนวยงาน

ราชการยังขาดการประสานงานท่ีมีประสิทธิภาพ รูปแบบรายการเพ่ือความม่ันคงลาสมัยไมนาสนใจ

และบุคลากรยังขาดความรูความเชี่ยวชาญการทํางานดานสื่อสารมวลชน

โชติรส สมบุญ (2552) ไดศึกษาเรื่อง “กลยุทธการพัฒนางานขาวในประเทศของสถานี

วิทยุโทรทัศนกองทัพบก” พบวา ในดานแนวทางการพัฒนางานขาวในประเทศของสถานีวิทยุโทรทัศน

กองทัพบก คุณคาของขาวจะเดนหรือดอยนั้น ปจจัยภายในองคกรมีความสําคัญอยางยิ่ง ซ่ึงสถานีวิทยุ

โทรทัศนกองทัพบกมีการบริหารงานแบบระบบราชการ ผูบริหารเปนนายทหารระดับสูงมาชวย

ราชการตามวาระ สงผลใหมีการเปลี่ยนแปลงผูบริหารบอย นโยบายและทิศทางขาวขาดความชัดเจน

และดวยระยะเวลาการบริหารงานของผูบริหารท่ีมีจํากัด ทําใหเกิดภาพลักษณการบริหารงานแบบ

เผด็จการ นอกจากนี้ยังพบวา ปจจัยภายในองคกรท่ีสงผลตอการผลิตงานขาว ไดแก ความสามารถ

ทางวิชาชีพของบุคลากร เวลาในการนําเสนอขาวท่ีนอยเกินไป สวนปจจัยภายนอกองคกร ไดแก

สภาวะการแขงขันระหวางสถานี ความสนใจและความตองการของผูรับสาร แรงกดดันทางเศรษฐกิจ

และสถานการณสําคัญท่ีเกิดข้ึนอยูในขณะนั้น

วรางคณา ยินดีฉัตร (2559) ไดศึกษาเรื่อง “การบริหารการผลิตรายการขาวบันเทิง

ท่ีสถานีโทรทัศนผลิตเอง” พบวา รายการขาวบันเทิงท่ีสถานีโทรทัศนผลิตเอง ดําเนินงานทามกลาง

แรงกดดันจากปจจัยตางๆ ท้ังปจจัยภายในและปจจัยภายนอก ซ่ึงสงผลตอการตัดสินใจในการกําหนด

นโยบาย กลยุทธ และการผลิตรายการขาวบันเทิงท่ีทางสถานีโทรทัศนผลิตเอง จึงถูกควบคุมในระดับ

Ref. code: 25605907010036CHK

31

ตางๆ ท้ังในดานท่ีเปนอุปสรรคและสงเสริม การผลิตรายการขาวบันเทิงไมไดเปนเอกเทศจากปจจัย

ตางๆ และไมสามารถปฏิบัติงานไดโดยอิสระ ซ่ึงปจจัยท่ีมีผลตอการผลิตและนําเสนอขาวบันเทิงมี

ท้ังสิ้น 6 ดาน คือ 1) ปจจัยดานนโยบายสถานี 2) ปจจัยดานเศรษฐกิจ 3) ปจจัยดานบุคลากร 4)

ปจจัยดานคูแขง 5) ปจจัยดานการมีสวนรวมของผูรับสารผูชม และ 6) ปจจัยดาน Rating โดยเฉพาะ

ปจจัยดาน Rating ท่ีแมสถานีโทรทัศน ท่ีไมไดมุงแสวงผลกําไรก็ยังคงใหความสําคัญกับปจจัยดานนี้

Ref. code: 25605907010036CHK

32

บทที่ 3

ระเบียบวิธีการวิจัย

การศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย” ผูศึกษา

ไดใชทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชนของ เดนิส แมคเควล เพ่ืออธิบายการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ในเชิง การจัดการ เทคนิค ความเปนวิชาชีพสื่อ รวมท้ังปจจัย

ภายนอกท่ีสงผลตอการบริหารงาน ไดแก แรงกดดันทางเศรษฐกิจ แรงกดดันทางการเมืองและสังคม

วัตถุดิบ และผลงาน โดยการศึกษาครั้งนี้ผู ศึกษาใชระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative

Research) โดยใชวัฒนธรรมพรรณา(Ethnography) ในการบรรยายเนื้อหาจากการเก็บรวบรวม

ขอมูลดวยวิธีการสัมภาษณแบบเจาะลึก (In-depth Interview) กับบุคคลท่ีมีสวนเก่ียวของกับการ

บริหารงานขาวของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย รวมถึง

การศึกษาจากการสํารวจเอกสาร(Documents) ท่ีเก่ียวของ และการสังเกตการณแบบมีสวนรวม

โดยยึดแนวทางการศึกษาตามวัตถุประสงคการศึกษา คือ เพ่ือศึกษาการบริหารงานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และเพ่ือศึกษาปจจัยแวดลอมท่ีสงผลตอการบริหารงานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย โดยมีระเบียบวิธีวิจัยดังรายละเอียดตอไปนี้

3.1 แหลงขอมูลท่ีใชในการศึกษา

การศึกษาครั้งนี้ แหลงขอมูลท่ีใช ในการศึกษา แบงออกเปน 2 ประเภท ไดแก

แหลงขอมูลปฐมภูมิ (Primary Data) และแหลงขอมูลทุติยภูมิ (Secondary Data)

3.1.1 แหลงขอมูลปฐมภูมิ

การศึกษาครั้งนี้ใชวิธีการเก็บขอมูลดวยการสัมภาษณแบบเจาะลึกจากผูท่ีมีสวน

เก่ียวของกับการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย รวมจํานวน 13 คน

แบงออกเปน 3 กลุม ประกอบดวย กลุมท่ี 1 ผูบริหารท่ีมีสวนเก่ียวของกับการกําหนดนโยบาย และ

การบริหารงานของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว จํานวน 3 คน กลุมท่ี 2 ผูปฏิบัติหนาท่ีในสวนสื่อ

ขาวและผลิตรายการขาว ตําแหนงละประมาณ 1 คน รวมจํานวน 6 คน และกลุมท่ี 3 ผูปฏิบัติหนาท่ี

ภายนอกสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว แตมีสวนเก่ียวของเชื่อมโยงกับการบริหารงานขาวของสวน

สื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย รวมจํานวน 4 คน ดังนี้

Ref. code: 25605907010036CHK

33

3.1.1.1 กลุมผูบริหารท่ีมีสวนเก่ียวของกับการบริหารงานขาว สวนส่ือขาวและ

ผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ไดแก

(1) สรรเสริญ แกวกําเนิด รักษาราชการในตําแหนงอธิบดีกรมประชาสัมพันธ

เปนผูวางแนวนโยบายการทํางานใหแกหนวยงานทุกหนวยงานท่ีอยูภายใตสังกัดกรมประชาสัมพันธ

ซ่ึงรวมถึงสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

(2) กิตติศักดิ์ หาญกลา ผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

เปนรับนโยบายจากผูบริหารกรมประชาสัมพันธ มาถายทอดสูการปฏิบัติในสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว รวมถึงกําหนดแนวทางการทํางานในภาพรวมของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ท้ังนี้กอนยายมาดํารงตําแหนงผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย กิตติศักด์ิ

หาญกลา ยังเคยดํารงตําแหนงผูอํานวยการกองการเจาหนาท่ี กรมประชาสัมพันธ ซ่ึงเปนหนวยงาน

หลักในการบริหารงานบุคคลในภาพรวมใหแกบุคลากรดานงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย

(3) สุภา เลียวกายะสุวรรณ ผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวเปนผูนํา

กํากับ ดูแล และควบคุมการทํางานของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ

ไทยโดยตรง

3.1.1.2 กลุมผูปฏิ บัติหนาท่ี ในสวนส่ือขาวและผลิตรายการขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ไดแก

(1) วินิดา สุขกาย ตําแหนง นักสื่อสารมวลชนชํานาญการ ปฏิบัติหนาท่ี

หัวหนาสายขาวม่ันคงและบรรณาธิการขาวประจําวัน เปนผูรับมอบหมายงาน และแนวทาง

การทํางาน จากผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว เพ่ือนําไปบริหารจัดการ สั่งการใน

สายขาวและควบคุมการทํางานในกองบรรณาธิการขาวประจําวัน เพ่ือใหไดผลผลิตงานตามนโยบาย

ของผูบริหารและวัตถุประสงคขององคการ

(2) กรรณิกา แกวใส ตําแหนง พนักงานราชการ ปฏิบัติหนาท่ีบรรณาธิการ

ขาวประจําวันและผูสื่อขาว เปนผูรับมอบหมายงาน และแนวทางการทํางานจากผูอํานวยการสวนสื่อขาว

และผลิตรายการขาว เพ่ือนําไปบริหารจัดการการทํางานในกองบรรณาธิการขาว เพ่ือใหไดผลผลิต

เปนขาวออกอากาศไดตรงกับแนวนโยบายของผูบริหารและวัถุประสงคขององคการ

(3) เพชรทัย เกิดโชติ ตําแหนง นักสื่อสารมวลชนชํานาญการ ปฏิบัติหนาท่ี

ผูสื่อขาวสายขาวม่ันคง เปนผูปฏิบัติงานตามท่ีไดรับมอบหมายจากหัวหนาสายขาวม่ังคง และ

บรรณาธิการขาวประจําวัน เพ่ือผลิตชิ้นงานขาวออกอากาศตามนโยบายของผูบริหาร และ

วัตถุประสงคขององคการ

Ref. code: 25605907010036CHK

34

(4) ธนเวศม สัญญานุจิต ตําแหนง นักสื่อสารมวลชนปฏิบัติการ ปฏิบัติหนาท่ี

ผูสื่อขาวสายขาวตางประเทศ และแปลขาวตางประเทศ เปนผูปฏิบัติงานตามท่ีไดรับมอบหมาย

จากหัวหนาสายขาวตางประเทศ และบรรณาธิการขาวประจําวัน เพ่ือผลิตชิ้นงานขาวออกอากาศ

ตามนโยบายของผูบริหาร และวัตถุประสงคขององคการ

(5) กัลยา คงยั่งยืน ตําแหนง พนักงานบริษัทเอกชนรวมผลิต หางหุนสวน

จํากัด เพาเวอรภูมิ ปฏิบัติหนาท่ีบรรณาธิการขาวตนชั่วโมง เปนผูรับมอบหมายงานและแนวทาง

การทํางาน รวมท้ังการสั่งการจากบรรณาธิการขาวประจําวันและผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว เพ่ือคัดเลือกขาวออกอากาศในชวงขาวตนชั่วโมง ใหเปนไปตามแนวนโยบายผูบริหาร

และวัตถุประสงคขององคการ

(6) ณัฏฐณิชา ทองลิ่ม ตําแหนง พนักงานบริษัทเอกชนรวมผลิต หางหุนสวน

จํากัด เพาเวอรภูมิ ปฏิบัติหนาท่ีผูเรียบเรียงขาวและรับขาว ทําหนาท่ีประจํากองบรรณาธิการขาว

ประสานงานกับบรรณาธิการขาว ผูสื่อขาว และบุคคลอ่ืนๆ เพ่ือตามขาวจากผูสื่อขาวท้ังในสวนสื่อขาว

และผลิตรายการขาว และผูสื่อขาวภูมิภาค ใหไดตามท่ีบรรณาธิการขาวประจําวันและบรรณาธิการ

ขาวตนชั่วโมงตองการ

3.1.1.3 ผูปฏิบัติหนาท่ีภายนอกสวนส่ือขาวและผลิตรายการขาว แตมีสวน

เกี่ยวของเช่ือมโยงกับการบริหารงานขาวของสวน ส่ือขาวและผลิตรายการขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

(1) จิระวรรณ ตันกุรานันท ผูอํานวยการสวนกระจายเสียงในประเทศ เปนผูมี

ประสบการณการทํางานสื่อวิทยุกระจายเสียงของกรมประชาสัมพันธมากกวา 20 ป และเคยปฏิบัติ

หนาท่ีผูอํานวยการสวนนโยบายและแผนการประชาสัมพันธแหงชาติ สํานักพัฒนานโยบายและ

แผนการประชาสัมพันธ กรมประชาสัมพันธ

(2) ชัยวัฒน บุญชวลิต ผูอํานวยการสถาบันการประชาสัมพันธ กรมประชาสัมพันธ

มีสวนเก่ียวของกับการบริหารงานบุคคลท่ีเก่ียวกับพัฒนาบุคลากรดานงานขาว สวนสื่อขาวและ

ผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

(3) เมฆ ขันแกว ตําแหนง นายชางไฟฟาชํานาญงาน สวนเทคนิค ปฏิบัติ

หนาท่ีเก่ียวกับการดูแลและควบคุมเทคโนโลยีระบบการกระจายเสียงออกอากาศ ของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

(4) นภาพร พรมนิล ตําแหนง นักวิชาการเงินและบัญชีปฏิบัติการ ปฏิบัติ

หนาท่ีหัวหนาฝายการเงินและบัญชี สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เปนผูดูแล ควบคุม และ

ตรวจสอบการใชจายงบประมาณของสวนงานทุกสวน ในสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

Ref. code: 25605907010036CHK

35

3.1.2 แหลงขอมูลทุติยภูมิ (แหลงขอมูลประเภทเอกสาร)

ศึกษาจากแหลงขอมูลท่ีเปนเอกสาร เชน เอกสารรับ-สงมอบงานในตําแหนง

ผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ขอมูลจากแผนงานของสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย รายงานประจําปของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เว็บไซตของกรม

ประชาสัมพันธ เอกสารเผยแพรในวันวิทยุกระจายเสียงไทย บทความและขอมูลท่ีเก่ียวของกับการ

บริหารงานสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย รวมถึงนโยบายและกฎหมายตางๆ เชน

ยุทธศาสตรชาติ พระราชบัญญัติ กฎกระทรวง ระเบียบ ขอบังคับ และคําสั่งตางๆ

3.2 เครื่องมือท่ีใชในการเก็บรวบรวมขอมูล

เครื่องมือท่ีใชในการเก็บขอมูลในการศึกษาครั้งนี้ คือ แนวคําถามสัมภาษณแบบเจาะลึก

โดยมีลักษณะเปนคําถามปลายเปดท่ีมีการกําหนดแนวคําถามไวลวงหนา เพ่ือไมใหเปนการจํากัด

กรอบคําตอบ และเปดกวางใหผูถูกสัมภาษณไดแสดงความคิดเห็นอยางเต็มท่ีตามลักษณะของ

การวิจัยเชิงคุณภาพภายใตกรอบวัตถุประสงคของการศึกษาครั้งนี้ โดยมีแนวคําถาม 2 สวน คือ

สวนท่ี 1 เปนแนวคําถามเก่ียวกับการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยและ

สวนท่ี 2 เปนแนวคําถามเก่ียวกับปจจัยแวดลอมท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ดังนี้

3.2.1 แนวคําถามเกี่ยวกับการบริหารงานขาว สถานวิีทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

- การวางแผนการบริหารงานขาว มีการกําหนดวัตถุประสงค นโยบาย

แนวปฏิบัติและมาตรฐานของงานอยางไร

- การบริหารงานขาว มีการจัดการองคการ โดยกําหนดระบบการทํางาน

ของหนาท่ีตางๆ บทบาท อํานาจหนาท่ี ความรับผิดชอบ และสายการบังคับบัญชาอยางไร

- การบริหารงานบุคคลดานงานขาว มีการสรรหาและคัดเลือกบุคคลท่ีมี

คุณสมบัติเหมาะสม การกํากับดูแล จัดคนทํางานใหเหมาะสมกับความสามารถ พิจารณาความดี

ความชอบ จัดสวัสดิการ การเลื่อนตําแหนง การฝกอบรมและพัฒนาบุคลากร และการลงโทษอยาง

มีเหตุผลเม่ือกระทําผิดอยางไร

- วิธีการอํานวยการ หรือสั่ งการในกระบวนการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เพ่ือใหการทํางานของผูใตบังคับบัญชาเปนไปตามเปาหมายของ

องคการ

Ref. code: 25605907010036CHK

36

- การประสานงาน ใหกลไกตางๆ ดานงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหง

ประเทศไทย สอดคลองกันเปนระบบดําเนินการอยางไร

- การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มีระบบ

การรายงานผลการปฏิบัติงาน และแนวทางท่ีใชในการควบคุมการปฏิบัติงานอยางไร

- การวางแผนการใชจายงบประมาณในดานงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทยเปนอยางไร

3.2.2 แนวคําถามเกี่ยวกับปจจัยแวดลอมท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย การบริหารงานขาว สถานวิีทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

- สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว มีกระบวนการทํางาน การจัดการ และการ

ดูแลทางดานวารสาศาสตรอยางไร ท้ังในแงความคิดและทางปฏิบัติ เกณฑในการจัดทําผังรายการ

การนําเสนอขาว ความรับผิดชอบ เสรีภาพ อุดมการณทางวิชาชีพ และจริยธรรมของกองบรรณาธิการ

งานขาว หรืองานการผลิต และสงผลกระทบตอการบริหารงานขาวอยางไร

- สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว มีการบริหารงานวิศวกรรมและเทคนิค

การแบงงานกันทํา กระบวนการทํางาน การจัดการ และการดูแลอยางไร ท้ังในแงแนวความคิดและ

ทางปฏิบั ติท างด านวิศวกรรม ช าง และนั ก เทคนิ ค ในระบบการออกอากาศของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และสงผลกระทบตอการบริหารงานขาวอยางไร

- ปจจัยแวดลอมภายนอก ดานแรงกดดันทางเศรษฐกิจ ซ่ึงประกอบดวย คูแขง

สํานักขาว โฆษณา เจาของ และสหพันธแรงงาน สงผลตอการบริหารงานขาวอยางไร

- ปจจัยแวดลอมภายนอก ดานแรงกดดนัทางการเมืองและสังคม การถูกควบคุม

โดยกฎหมาย ฝายการเมือง หรือสถาบันทางสังคมตางๆ มีผลกระทบกับการบริหารงานขาวอยางไร

- ปจจัยแวดลอมภายนอก ดานวัตถุดิบ ซ่ึงหมายถึง แหลงขอมูลและกระแส

วัฒนธรรมท่ีนํามาใชในการทํางานขาว เชน เหตุการณ ท่ี เกิดข้ึนในสังคม ขาวสาร วัฒนธรรม

มีผลกระทบกับการบริหารงานขาวอยางไร

- ปจจัยแวดลอมภายนอก ดานผลงาน ซ่ึงหมายถึงชองทางการเผยแพรขอมูล

ขาวสารและความตองการของผูบริโภค มีผลกระทบกับการบริหารงานขาวอยางไร

ในการศึกษาครั้งนี้ผูศึกษาไดใชวิธีการการตรวจสอบขอมูลแบบสามเสา (Data

Triangulation) คือ การใชประเด็นคําถามซํ้าเพ่ือย้ําขอมูลท่ีไดจากการสัมภาษณในทิศทางเดียวกัน

รวมถึงการสัมภาษณบุคคลเดิมอีกครั้งเพ่ือเปนการย้ําความถูกตองของขอมูลท่ีไดจากการสัมภาษณ

ในสวนของการสํารวจเอกสารจะใชขอมูลท่ีนาเชื่อถือสามารถอางอิงและสืบคนได มีหลักฐานเปน

Ref. code: 25605907010036CHK

37

เอกสารทางราชการท่ีชัดเจน นอกจากนี้จะพิจารณาเปรียบเทียบเนื้อหาจากหลากหลายแหลงขอมูล

เพ่ือทดสอบความนาเชื่อถือและความถูกตอง

3.3 การวิเคราะหและสรุปผลขอมูล

การศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย”

เปนการวิจัยเชิงคุณภาพ ซ่ึงจะรวบรวมขอมูลและขอเท็จจริง โดยอาศัยการวิเคราะหขอมูล

จาก การสัมภาษณแบบเจาะลึกและเอกสารท่ีเก่ียวของ โดยใชทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชน

ของ แมคเควล เปนหลักโดยมีแนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB เปนสวนเสริม

เพ่ือขยายความปจจัยภายในดานการจัดการของ แมคเควล ใหชัดเจนยิ่งข้ึน มาใชในการชวยวิเคราะห

และตีความความหมายเพ่ือตอบคําถามในการศึกษาครั้งนี้ และนําผลการศึกษาท่ีไดมาตอบ

วัตถุประสงค ในการศึกษาท่ีไดกําหนดไว ดังนี้

1. เพ่ือเพ่ือศึกษาการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

2. เพ่ือศึกษาปจจัยแวดลอมท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย

Ref. code: 25605907010036CHK

38

บทที่ 4

ผลการศึกษา

การศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย”

ไดรวบรวมขอมูลจากผูท่ีมีสวนเก่ียวของกับการบริหารงานขาวของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ท้ังในระดับผูบริหาร ผูปฏิบัติงาน รวมถึงผูท่ีมีสวนเก่ียวของ

โดยใชวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ และใชวัฒนธรรมพรรณนาในการบรรยายเนื้อหาจากการเก็บรวบรวมขอมูล

ดวยการสัมภาษณแบบเจาะลึก รวมถึงการสํารวจเพ่ิมเติมจากเอกสารตางๆ และการสังเกตการณ

แบบมีสวนรวม ท้ังนี้ผูศึกษาไดทําการแยกขอมูลเพ่ือการนําเสนอผลการศึกษาโดยแบงออกเปน 2 สวน

ตามวัตถุประสงคของการศึกษา ดังนี้

สวนท่ี 1 การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

สวนท่ี 2 ปจจัยแวดลอมท่ีมีผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย

4.1 การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

การศึกษา สวนท่ี 1 การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ผูศึกษาใชแนวทางการศึกษาตามแนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB ประกอบดวย

การวางแผน การจัดองคการ การบริหารงานบุคคล การอํานวยการ การประสานงาน การรายงานผล

และการงบประมาณ ดังรายละเอียดตอไปนี้

การบริหารงานขาวของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหง

ประเทศไทย ซ่ึงเปนองคการสื่อสารมวลชนดานการกระจายเสียงของภาครัฐ ภายใตสังกัด

กรมประชาสัมพันธ ไมสามารถทํางานไดอยางเปนเอกเทศ เนื่องจากหนวยงานราชการมีการทํางาน

ตามสายบังคับบัญชาตามลําดับข้ัน โดยสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวตองยึดการทํางานตามสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยสวนราชการในระดับสํานักกอง และกรมประชาสัมพันธซ่ึงกํากับ

ดูแลอีกชั้นหนึ่ง โดยระบบการบริหารงานจะถูกกําหนดในระดับกรมประชาสัมพันธ ท้ังแผนการปฏิบัติ

ราชการประจําปงบประมาณ การจัดโครงสรางองคการ การบริหารงานบุคคล การรายงานผล และ

การงบประมาณ สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวเปนเพียงหนวยปฏิบัติใหเปนไปตามแผนงาน

นโยบายและยุทธศาสตรเทานั้น สงผลใหการทํางานมีขอจํากัดหลายประการ เชน บุคลากรขาดแคลน

งบประมาณมีไมเพียงพอ กระทบกับคาตอบแทนของบุคลากรท่ีถูกปรับลดลง สงผลตอขวัญกําลังใจ

Ref. code: 25605907010036CHK

39

ในการทํางาน นอกจากนี้โครงสรางองคการท่ีไมเปนไปตามการทํางาน มีการบริหารงานท่ีทับซอน

สงผลใหสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวไมไดรับการเหลียวแล นอกจากนี้ยังพบปญหาภายใน

สวนงานขาดการประสานงานท่ีดี มีความซํ้าซอน ไมเปนไปตามสายการบังคับบัญชา สงผลใหการใช

ทรัพยากรและบุคลากรไมสามารถทําไดเต็มศักยภาพ ดังรายละเอียดตอไปนี้

4.1.1 การวางแผน

การศึกษาพบวา การวางแผนการบริหารงานขาวของสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ไมสามารถดําเนินการไดอยางเปนเอกเทศ

ตองยึดหลักตามแผนการปฏิบัติราชการจากกรมประชาสัมพันธ ซ่ึงจะกําหนดแผนการปฏิบัติราชการ

เปนรายป ตามปงบประมาณ โดยแผนปฏิบัติราชการจะตองสอดคลองกับในทุกสวนตั้งแตระดับ

กรมประชาสัมพันธ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

ตามลําดับ รวมถึงตองสัมพันธกับงบประมาณรายจายประจําป ซ่ึงจะมีการกําหนดไวลวงหนา

กอนการปฏิบัติราชการจริง โดยแผนปฏิบัติราชการของกรมประชาสัมพันธจะถอดแบบมาจาก

นโยบายรัฐบาลและยุทธศาสตรชาติเปนสําคัญ

4.1.1.1 ระดับการวางแผน

ระดับการวางแผนการบริหารงานขาว สถานี วิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย มี 3 ระดับ คือ ระดับกรมประชาสัมพันธ ระดับสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

และระดับสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว โดยระดับกรมประชาสัมพันธมีสํานักพัฒนานโยบายและ

แผนการประชาสัมพันธเปนหนวยงานหลักในการกําหนดแผนปฏิบัติราชการของสวนราชการทุกสวน

ในสังกัดกรมประชาสัมพันธเพ่ือเชื่อมโยงกับการของบประมาณรายจายประจําป เม่ือกรมประชาสัมพันธ

กําหนดแผนการปฏิบัติราชการรายปเปนท่ีเรียบรอยแลวจะนําแผนสูการปฏิบัติ โดยสวนสื่อขาวและ

ผลิตรายการขาวจะรับมอบรายละเอียดงานจากสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยอีกทอดหนึ่ง

ซ่ึงสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวไมมีอํานาจในการกําหนดแผนการปฏิบัติงานดวยตนเองและ

จะเปนสวนท่ีรับมอบนโยบายและการทํางานสูการปฏิบัติ โดยผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาวจะเปนผูมอบหมายแผนงานใหแกสายขาวตางๆ ท่ีเก่ียวของรับชวงงานไปปฏิบัติอีกทอด

หนึ่งและจะเปนผูติดตามงานใหเปนไปตามแผนท่ีกรมประชาสัมพันธวางไว ดังรายละเอียดตอไปนี้

(1) ระดับกรมประชาสัมพันธ

กรมประชาสัมพันธมีอํานาจหนาท่ีตามกฎกระทรวง แบงสวนราชการ

กรมประชาสัมพันธ สํานักนายกรัฐมนตรี พ.ศ. 2545 ประกอบดวย 1) ศึกษา วิเคราะห สํารวจและ

ตรวจสอบประชามติเพ่ือเสนอแนะนโยบายและจัดทําแผนการประชาสัมพันธของรัฐ รวมท้ังติดตาม

Ref. code: 25605907010036CHK

40

ประเมินผล 2) สงเสริมและเผยแพรขาวสาร ความรูเก่ียวกับการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี

พระมหากษัตริยเปนประมุข ตลอดจนศิลปวัฒนธรรม ศีลธรรมและคานิยมท่ีดี 3) ดําเนินการ

ประชาสัมพันธนโยบายและการดําเนินงานของรัฐบาลเพ่ือสงเสริมความเขาใจอันดี ความม่ันคงของ

ประเทศ และเพ่ือเสริมสรางภาพลักษณ และความสัมพันธอันดีกับตางประเทศ 4) ใหคําปรึกษาและ

ประสานการจัดทําแผนประชาสัมพันธ ตลอดจนสนับสนุนและใหการชวยเหลือทางวิชาการเก่ียวกับ

การประชาสัมพันธแกหนวยงานท้ังภาครัฐและเอกชน 5) ผลิต เผยแพร ใหบริการเอกสารและ

สื่อโสตทัศนศึกษา รวมท้ังจัดทําขอมูลสารสนเทศและประสานความรวมมือดานประชาสัมพันธ

ระหวางภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน และสื่อมวลชน 6) ดําเนินงานสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทยและสถานีวิทยุโทรทัศนแหงประเทศไทย 7) ปฏิบัติการอ่ืนใดตามท่ีกฎหมาย

กําหนดใหเปนอํานาจหนาท่ีของกรม หรือตามท่ีนายกรัฐมนตรี รัฐมนตรีประจําสํานักนายกรัฐมนตรี

หรือคณะรัฐมนตรีมอบหมาย จากกฎกระทรวงดังกลาว สรรเสริญ แกวกําเนิด รักษาราชการ

ในตําแหนงอธิบดีกรมประชาสัมพันธ ไดกําหนดวิสัยทัศนใหกรมประชาสัมพันธ “เปนองคการท่ีไดรับ

ความเชื่อถือดานขาวสาร เพ่ือพัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนและสรางภาพลักษณท่ีดีของประเทศ”

โดยมีพันธกิจ 3 ขอ 1) เสนอแนะนโยบายและใหคําปรึกษาดานการประชาสัมพันธแกรัฐบาลและ

หนวยงานภาครัฐ 2) ประชาสัมพันธนโยบายและการดําเนินงานของภาครัฐ สูกลุมเปาหมายท้ังในและ

ตางประเทศ และสะทอนความคิดเห็นจากประชาชนสูรัฐบาล และ 3) ใหบริการดานการประชาสัมพันธ

และสื่อสารมวลชนแกหนวยงานภาครัฐ องคการภาคเอกชน ภาคประชาชน และสื่อมวลชน สูการกําหนด

ยุทธศาสตรกรมประชาสัมพันธ (พ.ศ. 2559-2562) 4 ยุทธศาสตร คือ ยุทธศาสตรท่ี 1 พัฒนานโยบาย

และแผนการประชาสัมพันธแหงชาติ ใหสามารถนําไปสูการปฏิบัติไดอยางมีเอกภาพ ยุทธศาสตรท่ี 2

พัฒนาการประชาสัมพันธขอมูลขาวสาร สนับสนุนการดําเนินการของภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาชน

เพ่ือความสุขของประชาชนและภาพลักษณท่ีดีของประเทศ ยุทธศาสตรท่ี 3 พัฒนาบทบาทการใหบริการ

ดานการประชาสัมพันธและสื่อสารมวลชนใหมีคุณภาพตอบสนองความตองการของกลุมเปาหมาย และ

ยุทธศาสตรท่ี 4 พัฒนาระบบการบริหารจัดการองคการใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐานการพัฒนา

คุณภาพการบริหารจัดการภาครัฐ (PMQA) (แผนยุทธศาสตรสํานักนายกรัฐมนตรี, 2558)

ในการวางแผนระดับกรมประชาสัมพันธ เปนการวางแผนการทํางาน

ในภาพใหญท่ีสุด ท่ีทุกสวนงานภายใตสังกัดกรมประชาสัมพันธใชเปนแนวทางในการปฏิบัติตาม

รวมถึงสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย กรมประชาสัมพันธ

มีสํานักพัฒนานโยบายและแผนการประชาสัมพันธ เปนหนวยงานหลักในการกําหนดแผนการปฏิบัติ

ราชการของกรมประชาสัมพันธ โดยเชื่อมโยงภารกิจของกรมประชาสัมพันธเขากับนโยบายท่ีสําคัญ

ของประเทศ เชน ยุทธศาสตรชาติ 20 ป ยุทธศาสตรการพัฒนาประเทศ (แผนพัฒนาเศรษฐกิจและ

Ref. code: 25605907010036CHK

41

สังคมแหงชาติ ฉบับท่ี 12 (พ.ศ. 2560-2564) นโยบายรัฐบาล วาระการขับเคลื่อนประเทศไทย 4.0

และแผนระดับชาติอ่ืนๆ ท่ีเก่ียวของ เชน วาระการปฏิรูปประเทศ แผนแมบท หรือแผนยุทธศาสตร

ระดับประเทศ เปนตน แลวนํามาจัดทําเปนภารกิจพ้ืนฐานและภารกิจยุทธศาสตร โดยกําหนดเปน

แผนการปฏิบัติราชการของกรมประชาสัมพันธในรอบ 1 ปงบประมาณ ซ่ึงจะเชื่อมโยงกับการไดรับ

จัดสรรงบประมาณรายจายประจําป ดังท่ี รักษาราชการในตําแหนงอธิบดี ไดกลาวไว

เขามีแผนงานของเขาอยูแลว โดยสํานักนโยบายและแผน ซ่ึงแผนงานคงเหมือนกัน

ทุกหนวย ในแตละปสํานักจะตองคิดงานของตัวเองท้ังงานเดิมท่ีเคยรับผิดชอบและ

ตอยอดงานใหมวาจะใชเงินสําหรับบริหารงานบุคคล สําหรับงบพ้ืนฐาน สําหรับทํา

โครงการ สําหรับจัดซ้ือจัดหาอุปกรณ เปนงบลงทุนแตละอยางเทาไหร มีแผนงานอยูแลว

หนวยงานของกรมประชาสมัพันธเปนหนวยงานราชการไมเหมือนหนวยงานพลเรือน

จึงไมมีเงินกอนท่ีลอยๆ อยู ท่ีคิดอยากจะทําอะไรก็ไดปจจุบันทันดวนแลวทํานูน

ทํานี่ ทํานั่น ไมมี ทุกอยางตองมีแผนงานไวลวงหนาเทานั้น (สรรเสริญ แกวกําเนิด,

สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561)

แผนการปฏิบัติราชการในระดับกรมประชาสัมพันธจะกําหนดไวอยาง

กวางเพ่ือใหสวนราชการในระดับสํานักในสังกัดทุกสํานักนําแผนไปปฏิบัติใหเหมาะสมกับสวนราชการ

ตนเอง โดยปงบประมาณ พ.ศ. 2561 กรมประชาสัมพันธมีแผนงาน 3 แผนงาน ประกอบดวย

แผนงานบุคลากรภาครัฐ แผนงานพ้ืนฐาน และแผนงานบูรณาการ โดยแผนงานบุคลากรภาครัฐ คือ

รายการคาใชจายบุคลากรภาครัฐและการพัฒนาประสิทธิภาพการบริหารราชการแผนดิน สวนใหญจะ

อยูในรูปของเงินเดือน เงินเพ่ิมพิเศษ เงินคาตอบแทน เงินเพ่ิมคาครองชีพชั่วคราว เงินสวัสดิการ และ

เงินเพ่ิมสําหรับตําแหนงท่ีมีเหตุพิเศษ สวนแผนงานพ้ืนฐาน เปนงานผลิตขอมูลขาวสารยุทธศาสตร

ชาติและนโยบายสําคัญของรัฐบาลท่ีเผยแพรสูสาธารณะ แบงเปนกิจกรรมหลัก 5 กิจกรรม คือ

กิจกรรมท่ี 1 พัฒนานโยบายและแผนการประชาสัมพันธแหงชาติ และกํากับดูแลการปฏิบัติงานตาม

แผนการประชาสัมพันธแหงชาติ กิจกรรมท่ี 2 ขยายบทบาททางวิชาการดานการประชาสัมพันธและ

การสื่อสารมวลชน กิจกรรมท่ี 3 พัฒนาการประชาสัมพันธขอมูลขาวสารและนโยบายของรัฐในการ

เขาสูประชาคมอาเซียน กิจกรรมท่ี 4 พัฒนาและปรับปรุงประสิทธิภาพเทคโนโลยีสารสนเทศการ

ประชาสัมพันธ และ กิจกรรมท่ี 5 พัฒนาการประชาสัมพันธขอมูลขาวสารและนโยบายของรัฐใหเกิด

ภาพลักษณท่ีดีของประเทศ สวนแผนงานบูรณาการ ประกอบดวยโครงการประชาสัมพันธ 4 โครงการ

คือ 1) โครงการประชาสัมพันธการแกไขปญหาในจังหวัดชายแดนภาคใต 2) โครงการประชาสัมพันธ

การจัดการปญหาแรงงานตางดาวและการคามนุษย 3) โครงการประชาสัมพันธการบริหารจัดการขยะ

Ref. code: 25605907010036CHK

42

และสิ่งแวดลอม และ 4) โครงการประชาสัมพันธการปองกัน ปราบปรามการทุจริตและประพฤต ิ

มิชอบ (กรมประชาสัมพันธ, สํานักพัฒนานโยบายและแผนการประชาสัมพันธ, (2561)

ปญหาท่ีพบในการจัดทําแผนระดับกรมประชาสัมพันธ คือ บุคลากร

ยังไมไดใหความสําคัญกับการเสนอแผนงานเพ่ือของบประมาณรายจายประจําปในปถัดไป รวมถึง

การเสนอแผนเพ่ือของบประมาณยังไมมีความสอดคลองในเชิงตนเหตุวัตถุประสงคและผลลัพธท่ีจะ

วัดผลได ดังเชนท่ีรักษาราชการในตําแหนงอธิบดีกรมประชาสัมพันธ ไดกลาวไววา

ท่ีผานมาเรามักไมคอยใหความสําคัญกับข้ันของการเสนองบประมาณ ในข้ัน

การเสนอเราไมคอยมานั่งดูวาปหนาเราจะทําอะไรดี หรือไมดี เราก็จะเสนอไปกอน

แลวปหนาคอยวากัน พอเวลาจะลงมือทําทีนี้เรามานั่งตรวจแลววามันดีหรือมันไมด ี

ซ่ึงพ่ีเองก็เปน เพราะวาในระหวางท่ีเรากําลังจะเสนองบประมาณ เราก็มีงานท่ีเรา

ตองทําตอนนี้ เราก็ตองใหความสําคัญกับปจจุบันกอน เพราะฉะนั้นวิธีการแกปญหา

ก็คือตองเชื่อม่ันในผูอํานวยการสํานัก กอง ใหเขาทําเสนองบประมาณเปนโครงการท่ีดีๆ

และเหมาะสมแลวเรามีโอกาสไปตรวจ อยางเชน สํานักพัฒนาการประชาสัมพันธ

มีกิจกรรมท่ีจะแกปญหาความม่ันคงในพ้ืนท่ีจังหวัดชายแดนภาคใต แตวากิจกรรม

ของเขา คือ การจัดคอนเสิรตในกรุงเทพ แลวจะไปแกปญหาท่ีจังหวัดชายแดน

ภาคใตไดอยางไร มันฟงดูไมเปนเหตุเปนผล อยางนี้ก็ยอมไมได อยางนี้ตองกลับ

ใหไปแกไข ถาเปนรุนกอน ก็คือ เขียนลอปเดิม แตสมัยพ่ีพ่ีไมยอม (สรรเสริญ แกวกําเนิด,

สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561)

นอกเหนือจากการดําเนินการตามแผนยุทธศาสตรแลว สิ่งท่ียังตอง

คํานึงถึงอีกประการในแผนการทํางานก็คือนโยบายของผูบริหาร ท่ีจะเปลี่ยนไปตามรัฐบาลแตละชุด

รวมถึงตัวบุคคลท่ีข้ึนมาดํารงตําแหนงอธิบดีกรมประชาสัมพันธ จากการสัมภาษณ สรรเสริญ

แกวกําเนิด รักษาราชการในตําแหนงอธิบดีกรมประชาสัมพันธคนปจจุบัน พบวา นโยบายการบริหาร

งานขาวของกรมประชาสัมพันธ มาจากนโยบายของผูบังคับบัญชาอีกทอดหนึ่ง คือ นายกรัฐมนตรี รัฐมนตรี

ประจําสํานักนายกรัฐมนตรี ปลัดสํานักนายกรัฐมนตรี และโฆษกประจําสํานักนายกรัฐมนตรี ซ่ึงปจจุบัน

ในทางปฏิบัติ สรรเสริญ แกวกําเนิด ไดควบตําแหนงอยู โดยนโยบายดานการประชาสัมพันธ

ของรัฐบาลชุดปจจุบันไดใหความสําคัญกับ “การสรางความรับรูและความเขาใจใหแกประชาชน”

อันจะนําไปสูความรวมมือกับรัฐบาล

ความรับรูและความเขาใจท่ีวานี้ เปนนโยบายรัฐบาลชุดนี้เลย ท่ีไมใชใหรูเฉพาะเรื่อง

ท่ีอยากใหรู แตอยากใหเขาเขาใจอยางท่ีเราวา สรางความรับรูและความเขาใจนั่น

หมายความวา จะตองทาวความใหฟงถึงปญหาท่ีมันเกิดข้ึนวา เรื่องนี้แตเดิมมันมี

Ref. code: 25605907010036CHK

43

ปญหาอยางไร แลวสมัยกอนเขาแกไขปญหาเรื่องนี้กันอยางไร มันประสบผลสําเร็จ

ในการแกไขปญหาไหม หรือมันคาราคาซังมาถึงตอนนี้ และในสมัยตอนนี้หละ แกไข

ปญหาดวยวิธีอะไร ทําไมเราถึงแกไขปญหาดวยวิธีอยางนั้น และ ณ จุดๆ นี้ปญหา

เหลานั้นไดถูกแกไขไปในทางท่ีดีข้ึนแคไหนแลว เพราะถาคนเขาใจแลวทุกคนจะรูวา

ตัวเองจะตองปฏิบัติอะไร รัฐบาลขอความรวมมืออยากใหประชาชนปฏิบัติอะไร

จึงจําเปนท่ีจะใหเขาตองรูและเขาจะตองรูตอไปดวยวาเขาอยูในสวนไหนของ

การแกไขปญหา คุณถึงจะไดรับประโยชนอันเกิดจากนโยบายของรัฐบาล (สรรเสริญ

แกวกําเนิด, สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561)

นโยบายดานการประชาสัมพันธในการสรางความรับรูและความเขาใจยัง

นําไปใชในการกําหนดตัวชี้วัดการทํางานของผูบริหารสวนราชการตางๆ ท่ีมีหนาท่ีตองชี้แจงขอมูล

ขาวสารไปถึงประชาชน ไมใชแคการบริหารงานเพียงอยางเดียว โดยกรมประชาสัมพันธรวมกับสํานัก

โฆษก สํานักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี เปนคณะทํางานจัดทําชองทางการจัดสงและรายงานขาว

ประเด็นสําคัญผานแอปพลิเคชันไลน 3 กลุม คือ กลุมไลนท่ี 1 ID-Chat (Issue Discussion Chat)

เปนกลุมท่ีคณะทํางานใชในการกําหนดประเด็นการชี้แจงขาวทันเหตุการณ กลุมไลนท่ี 2 IA-Chat

(Issue Assignment Chat) เปนกลุมท่ีคณะทํางานจะจัดสงประเด็นขาวใหแกสวนราชการ องคการ

มหาชน และรัฐวิสาหกิจ รับทราบ และ กลุมไลนท่ี 3 IR-Chat (Issue Report Chat) เปนกลุมท่ี

สวนราชการ องคการมหาชน และรัฐวิสาหกิจ รายงานการชี้แจงประเด็นสําคัญท่ีทันตอสถานการณ

วาไดดําเนินการชี้แจงผานชองทางสื่อสารมวลชนใดบาง ซ่ึงมีผลเชื่อมโยงไปยังการนําขาวออกอากาศ

ของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

นโยบายของรักษาราชการในตําแหนงอธิบดีกรมประชาสัมพันธ

ท่ีเก่ียวของกับการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงโดยตรง คือ การมอบหมายใหสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไปปรับปรุงคุณภาพงานขาว คลี่เรื่องราวใหกลุมเปาหมายท่ีมี

องคความรูไมเทากันสามารถฟงแลวเขาใจในเรื่องราวท่ีเปนเรื่องท่ีเขาใจยากของรัฐบาลและภาครัฐได

โดยใชภาษาอยางงายๆ เลาขาวใหนาสนใจ มีเนื้อหาสาระท่ีครบถวนใจความ โดยเฉพาะขาว

ภาคบังคับในชวงเวลา 07.00 น. ซ่ึงเปนขาวภาคบังคับท่ีถายสัญญาณกระจายเสียงออกอากาศ

ท่ัวประเทศในคลื่นวิทยุเครือขายของกรมประชาสัมพันธ ภายในวันท่ี 15 กันยายน พ.ศ. 2561 จะ

ครบกําหนดท่ีอธิบดีกรมประชาสัมพันธทําขอตกลงรวมกับปลัดกระทรวงมหาดไทย อธิบดีกรมสงเสริม

การปกครองสวนทองถ่ิน และอธิบดีกรมการปกครอง จะทําใหหอกระจายขาวท่ัวประเทศกวา 79,000

หอกระจายขาวสามารถรับสัญญาณการถายทอดขาวจากสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ชวงเวลา 06.00-08.00 น. ได โดยกรมประชาสัมพันธใหคําม่ันสัญญาวา จะทําใหขาวในชวงเวลา

Ref. code: 25605907010036CHK

44

ดังกลาวมีคุณคาสําหรับประชาชนคนไทย เปนขาวท่ีทุกคนควรรูในรอบ 24 ชั่วโมงท่ีผานมา ซ่ึงการ

นําเสนอขาวจะจะพิจารณาจาก 2 เรื่อง คือ 1) ใหความรูกับประชาชนในฐานะท่ีสื่อคือครูของสังคม

และ 2) พิจารณาจากความนาสนใจ และความตองการขาวสารของประชาชน (สรรเสริญ แกวกําเนิด,

สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561)

(2) ระดับสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ

การวางแผนระดับสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ มีผูอํานวยการ

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เปนผูนําแนวยุทธศาสตรและนโยบายของผูบริหาร

กรมประชาสัมพันธ ตลอดจนกฎ ระเบียบตางๆ ลงสูการปฏิบัติในระดับสํานัก โดยไมไดมีอํานาจ

ในการวางแผนการปฏิบัติงานตามงบประมาณรายจายประจําปซ่ึงดําเนินการโดยสํานักพัฒนานโยบาย

และแผนการปนะชาสัมพันธ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยเปนเพียงผูรับแผนไปปฏิบัต ิ

ใหสําเร็จตามท่ีกรมประชาสัมพันธวางเปาหมายไวใหเทานั้น แตจะมีอํานาจในการวางแผนในบทบาท

หนาท่ี โครงสราง และการจัดการคนภายในสถานี ใหเปนไปตามแผนระดับกรมประชาสัมพันธ

กรอบอํานาจหนาท่ีของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยมีกําหนด

ไวเปนกฎหมาย คือ กฎกระทรวง แบงสวนราชการกรมประชาสัมพันธ สํานักนายกรัฐมนตรี พ.ศ. 2545

กําหนดใหสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มีอํานาจหนาท่ีดังตอไปนี้ 1) ดําเนินงาน

ประชาสัมพันธโดยใชวิทยุกระจายเสียงเพ่ือเผยแพรนโยบายของรัฐ ขาวสาร และการดําเนินงาน

ของหนวยงานของรัฐ ตลอดจนสงเสริมความเขาใจอันดีระหวางหนวยงานของรัฐกับประชาชน

2) สนับสนุนและสงเสริมการศึกษาและการเผยแพรศิลปวัฒนธรรมทางวิทยุกระจายเสียง ท้ังในประเทศ

และตางประเทศ เพ่ือประโยชนแกความม่ันคงและเพ่ือเสริมสราง ความเขาใจเก่ียวกับการปกครอง

ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยเปนประมุข และ 3) ปฏิบัติงานรวมกับหรือสนับสนุนการ

ปฏิบัติงานของหนวยงานอ่ืนท่ีเก่ียวของหรือท่ีไดรับมอบหมาย

ผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไดกําหนดวิสัยทัศน

การทํางานของสถานีไววา “องคกรหลักท่ีเปนเลิศดานการกระจายเสียงแบบมืออาชีพ เพ่ือเผยแพร

ขอมูลขาวสาร นําสังคมไทยสูประชาคมอาเซียน” โดยมีพันธกิจ 3 ขอตามอํานาจหนาท่ีท่ีระบุไวใน

กฎกระทรวง แบงสวนราชการกรมประชาสัมพันธ สํานักนายกรัฐมนตรี พ.ศ. 2545 และมียุทธศาสตร

ในระดับสถานี 3 ยุทธศาสตร คือ 1) ขับเคลื่อนการประชาสัมพันธขอมูลขาวสารนโยบายและ

ดําเนินงานของรัฐอยางมีเอกภาพและมีประสิทธิภาพ 2) พัฒนาประสิทธิภาพและคุณภาพดาน

การกระจายเสียง และ 3) เพ่ิมประสิทธิภาพการบริหารและพัฒนาบุคลากรใหมีความรูความสามารถ

เปนท่ียอมรับอยางมืออาชีพและมีความพึงพอใจในการปฏิบัติงาน ซ่ึงเปนการกําหนดกรอบการทํางาน

Ref. code: 25605907010036CHK

45

อยางกวาง ใหสวนงานตางๆ ท้ัง 10 สวน ท่ีอยูในความดูแลของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ

ไทยนําไปปรับใชและกําหนดแนวทางการทํางานตอไป ซ่ึงรวมถึงสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

ในปงบประมาณ พ.ศ. 2561 สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ไดรับการจัดสรรโครงการประชาสัมพันธ ภารกิจยุทธศาสตร/บูรณาการ จากกรมประชาสัมพันธ

ท่ีเปนผลใหตองปฏิบัติตาม รวม 20 โครงการ ประกอบดวย 1) โครงการประชาสัมพันธปรัชญา

เศรษฐกิจพอเพียง 2) โครงการประชาสัมพันธการปฏิรูปประเทศไทย 3) โครงการประชาสัมพันธ

สงเสริมความเชื่อม่ันนโยบายภาครัฐ 4) โครงการประชาสัมพันธคานิยมหลักของคนไทย 12 ประการ

5) โครงการประชาสัมพันธสงเสริมการปกครองระบอบประขาธิปไตย 6) โครงการประชาสัมพันธ

เสริมสรางความปรองดรองสมานฉันท 7) โครงการประชาสัมพันธเทิดทูนสถาบันพระมหากษัตริย

8) โครงการประชาสัมพันธยุทศาสตรดานการพัฒนาและเสริมสรางความสามารถในการแขงขัน

9) โครงการประชาสัมพันธการบริหารจัดการขยะและสิ่งแวดลอม 10) โครงการประชาสัมพันธ

สนับสนุนยุทธศาสตรดานการพัฒนาและเสริมสรางศักยภาพคน 11) โครงการประชาสัมพันธ

สนับสนุนยุทธศาสตรดานการสรางโอกาสความเสมอภาคและเทาเทียมกันทางสังคม 12) โครงการ

ประชาสัมพันธสนับสนุนยุทธศาสตรดานการปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ

13) โครงการประชาสัมพันธประชาคมอาเซียน 14) โครงการประชาสัมพันธแรงงานตางดาว

15) โครงการประชาสัมพันธการสรางสันติสุขจังหวัดชายแดนภาคใต 16) โครงการประชาสัมพันธสัตว

ปลอดโรค คนปลอดภัย จากโรคพิษสุนัขบา 17) โครงการประชาสัมพันธปองกันและแกไขปญหา

ยาเสพติด 18) โครงการประชาสัมพันธปองกัน ปราบปรามทุจริตและประพฤติชอบ 19) โครงการ

ประชาสัมพันธดานตางประเทศ และ 20) โครงการประชาสัมพันธปองกันและบรรเทาสาธารณภัย

(เอกสารรับ-สงมอบงานในตําแหนงผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย, 2561)

โดยในโครงการแตละโครงการจะกําหนดกรอบระยะเวลาในการทํางาน งบประมาณ และตัวชี้วัดไว

อยางกวาง สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยจะมีสวนงานภายในหนวยงานหนึ่ง ท่ีแปลงแผน

นโยบายจากกรมประชาสัมพันธ ลงสูการปฏิบัติในระดับสถานี เพ่ือใหการทํางานวัดผลได คือ

สวนแผนงานและพัฒนางานประชาสัมพันธ ทําหนาท่ีกําหนดจํานวนผลผลิตตัวชิ้นงาน เชน จํานวน

สปอต จํานวนรายงานพิเศษ และจํานวนขาว ท่ีจะตองออกอากาศ

ท่ีเราแปลงมาเปนการทํางานของเรามีมาจากนโยบายรัฐบาล ยุทธศาสตรชาติ

แผนปฏิรูปประเทศ แตละสัปดาหจะมีการกําหนดประเด็นออกมาเปนประเด็น

ตามมติคณะรัฐมนตรี จะมีการประชุมสัปดาหละ ในภารกิจของกรมก็จะมีระเบียบสํานัก

นายกรัฐมนตรีวาดวยการประชาสัมพันธแหงชาติ ตองมีบอรดดานการประชาสัมพันธ

แหงชาติ ซ่ึงแผนนี้เปนแผนท่ีไมไดใชเฉพาะกรมประชาสัมพันธแตเปนแผนหลักท่ี

Ref. code: 25605907010036CHK

46

ทุกสวนราชการจะตองนําไปใช เวลาคุณจะต้ังงบประชาสัมพันธขอแตละหนวยงาน

คุณก็ตองดูแผนนี้ใหสอดรับกับแผนยุทธศาสตรดานการประชาสัมพันธแหงชาติดวย

กฎกระทรวงก็จะกําหนดบทบาทภารกิจของกรมประชาสัมพันธเพ่ือใหการจัด

องคการสอดรับกับกฎกระทรวง (กิตติศักดิ์ หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม

2561)

จากการสัมภาษณ กิตติศักด์ิ หาญกลา ผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย พบวา สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยท่ีเปนสื่อมวลชนของภาครัฐในสังกัด

กรมประชาสัมพันธ มีบทบาทภารกิจตามกฎกระทรวง ตองทําหนาท่ีตามกรอบกฎ ระเบียบท่ีวางไว

แตกตางจากสื่อมวลชนภายนอกท่ีคอนขางมีอิสระในการทํางานกวา การนําเสนอขาวของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยจะไมหวือหวา หรือปจจุบันทันดวน เพราะสิ่งสําคัญท่ีเนนมากท่ีสุด

คือความถูกตองและเชื่อถือไดเปนหลัก ซ่ึงการนําเสนอขาวสวนใหญจะเปนเชิงผลงานของรัฐบาล

ผลงานของหนวยงานราชการ และผลประโยชนท่ีประชาชนจะไดรับการแกไขปญหาของภาครัฐ

นอกจากนี้ท่ีรัฐบาลปจจุบันเนนย้ํามากคือการนําเสนอขาวเพ่ือแกไขขอมูลขาวสารท่ีบิดเบือนไปจาก

ขอเท็จจริง (Fake News)

เรามีหนาท่ีท่ีจะตองแกไขขอมูลขาวท่ีโจมตีภาครัฐดวยกัน ขาวท่ีโจมตีบิดเบือน

นโยบายของรัฐบาล ไมเปนไปตามจริง เราก็มีหนาท่ี ท่ีจะนําเสนอขาวแกไข

ขอเท็จจริงเพ่ือท่ีจะทําใหประชาชนไดรับทราบวาขอเท็จจริงมันคืออะไร รัฐบาล

ไดหวงใยประชาชนอยางไรแกไขปญหาความเดือดรอนใหกับประชาชนอยางไร...

ถาเปนในเชิงนโยบายก็เปนปจจัยหนึ่งท่ีทําใหเราถูกจํากัดขอบเขตในการนําเสนอ

ขาว ถาเทียบกับสื่อมวลชนภายนอกแลว เราจะมีขอบเขตการนําเสนอขาวท่ีแคบกวา

นี่คือผลกระทบจากภายในท่ีเปนปจจัยทางดานการบริหารจัดการ (กิตติศักดิ์

หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

การวางแผนในระดับสถานีวิทยุกระจายเสียงแห งประเทศไทยสู

การปฏิบัติ คือ การวางผังรายการ ชวงเวลาการออกอากาศขาว และความสําคัญของขาวแตละ

ชวงเวลา โดยสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มีคลื่นวิทยุกระจายเสียงหลักท่ีเปนคลื่นของ

กรมประชาสัมพันธท่ีสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวใชเปนคลื่นหลักในการถายทอดขอมูลขาวสาร

จากภาครัฐและรัฐบาลไปสูประชาชนและสะทอนขอมูลจากประชาชนกลับสูรัฐบาล 2 คลื่น คือ

คลื่น วิทยุ เอฟ .เอ็ม . 92.5 เมกะเฮิรตซ และ คลื่ น เอ .เอ็ม . 891 กิ โล เฮิรตซ วางชวงเวลา

การออกอากาศขาวภาคหลัก 4 ภาค คือ 07.00 น. 12.00 น. 19.00 น. และ 20.00 น. และขาวตน

ชั่วโมงอีก 11 ภาค โดยขาวแตละชวงเวลาจะใหน้ําหนักความสําคัญกับเรื่องตางๆ ไมเทากัน เชน

Ref. code: 25605907010036CHK

47

ขาวตนชั่วโมงจะใหนําเสนอขาวสถานการณหรือเหตุการณในรอบชั่วโมงนั้น หรือขาวภาคหลักเวลา

20.00 น. จะเปนชวงเวลาท่ีใหความสําคัญกับสถานบันพระมหากษัตริย โดยนําเสนอขาว

ในพระราชสํานัก

(3) ระดับสวนส่ือขาวและผลิตรายการขาว

การวางแผนระดับสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว มีผูอํานวยการสวนสื่อขาว

และผลิตรายการขาว เปนผูมีอํานาจและหนาท่ีสูงสุดในการกํากับ ดูแล และควบคุมการทํางาน

ใหเปนไปตามเปาหมายท่ีวางไว โดยการวางแผนระดับนี้จะยึดวิสัยทัศน พันธกิจ และยุทธศาสตรของ

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เนื่องจากเปนหนวยงานภายใตการกํากับดูแลของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย อยางไรก็ตาม สุภา เลียวกายะสุวรรณ ผูอํานวยการสวนสื่อขาว

และผลิตรายการขาวคนปจจุบันไดวางหลักการปฏิบัติงานในระดับสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวไว

ดวยวา “สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว หรือ สสข. คือ สวนงานท่ีไดรับมอบหมายใหปฏิบัติงานดาน

การผลิตรายการขาววิทยุกระจายเสียงในสังกัดกรมประชาสัมพันธ ใชเปนแนวทางในการผลิตรายการ

ขาววิทยุกระจายเสียงใหเปนมาตรฐานเดียวกันและสามารถใหบริการขอมูลขาวสารแกผูฟงตรงตาม

กําหนดเวลา โดยยึดหลักความถูกตอง รวดเร็ว เปนกลาง อางอิงได เพ่ือเปนผูนําในการผลิตรายการ

ขาววิทยุกระจายเสียงไดอยางมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล” (เอกสารรับ-สงมอบงานในตําแหนง

ผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย, 2561) โดยถอดแผนการปฏิบัติงานในระดับ

กรมและสํานัก ลงสูการปฏิบัติโดยกําหนดรายละเอียดการนําเสนอขอมูลขาวสารลงผังชวงเวลา

การผลิตขาวออกอากาศท่ีทางสถานีวิทยกุระจายเสียงแหงประเทศไทยกําหนด ประกอบดวย ขาวภาคหลัก

4 ภาค และขาวตนชั่วโมง 11 ภาค ลงสูการปฏิบัติโดยกําหนดเวลาใหแกขาวประเภทตางๆ

ตามนโยบายท่ีไดรับมอบหมาย ดังรายละเอียดตอไปนี้

ขาวภาคหลักจํานวน 4 ภาค ประกอบดวย

1) ขาวภาค 07.00-07.30 น.

- ขาวในประเทศ 15 นาที (สารคดีไทยคูฟา 1 นาที)

- ขาวตางประเทศ 3 นาที

- ขาวกีฬา 3 นาที

- พยากรณอากาศ 3.30 นาที

- สารคดีรูรักภาษาไทย 1 นาที

- สารคดี 1 นาทีกับ กปถ. 1 นาที

- สปอต 2 นาที

- พระบรมราโชวาท / ปดทายขาว 1 นาที

Ref. code: 25605907010036CHK

48

2) ขาวภาค 12.00-13.00 น.

- ขาวในประเทศ 30 นาที

- ขาวตางประเทศ 5 นาที

- ขาวกีฬา 7 นาที

- สารคดีรูรักษภาษาไทย 1.20 นาที

- สารคดีการออมแหงชาติ 1 นาที

- พยากรณอากาศ 3.30 นาที

- ขาวบริการ 4 นาที

- บทความประจําวัน 3 นาที

- สปอต 2 นาที

- พระบรมราโชวาท / ปดทายขาว 1 นาที

3) ขาวภาค 19.00-19.30 น.

- ขาวในประเทศ 20 นาที (สารคดีไทยคูฟา 1 นาที)

- ขาวตางประเทศ 3 นาที

- พยากรณอากาศ 3.30 นาที

- สปอต 2 นาที

- พระบรมราโชวาท / ปดทายขาว 1 นาที

4) ขาวภาค 20.00-20.30 น.

- ขาวในพระราชสํานัก และขาวในประเทศ 17 นาที

- ขาวตางประเทศ 3 นาที

- ขาวกีฬา 5 นาที

- สปอต 2 นาที

- ธรรมะเพ่ือชีวิต 1 นาที

- พระบรมราโชวาท / ปดทายขาว 1 นาที

ขาวตนชั่วโมง จํานวน 11 ภาค ภาคละ 7 นาที ประกอบดวย ขาวภาค

06.00 น., 09.00 น., 10.00 น., 11.00 น., 14.00 น., 15.00 น., 16.00 น., 17.00 น., 21.00 น., 22.00 น.,

และ 23.00 น. โดยแตละภาคประกอบดวย ขาวในประเทศ 4 นาที และจิงเก้ิล/สปอต 3 นาที

Ref. code: 25605907010036CHK

49

ผู อํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ยังมีการวางแผน

การบริหารงานขาวในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวตามสถานการณ โดยแบงออกเปน 3 ชวง คือ

แผนวาระปกติ แผนวาระเรงดวน และแผนวาระฉุกเฉิน โดย 1) แผนวาระปกติ คือ การทํางาน

ตามปกติท่ัวไปของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ซ่ึงทุกวันเวลา 10.00 น. จะมีการประชุมโตะขาว

ประกอบดวย ผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว หัวหนาสายขาวและบรรณาธิการขาว

ประจําวันท้ัง 7 สายขาว ผูชวยบรรณาธิการขาว และบรรณาธิการขาวตนชั่วโมง เพ่ือกําหนดประเด็น

ขาวในแตละวันตามนโยบายท่ีผูบริหารกรมประชาสัมพันธกําหนดมาใหในรอบสัปดาห จากนั้นหัวหนา

สายขาวและบรรณาธิการขาวประจําวันจะนําประเด็นดังกลาวไปถายทอดตอใหแกผูใตบังคับบัญชา

ตอไป 2) แผนวาระเรงดวน จะใชในกรณีท่ีผูบริหารระดับสูงสั่งการ งานเรงดวนท่ีใหดําเนินการทําและ

รายงานผลทันที เชน อธิบดีกรมประชาสัมพันธสั่งการใหทําสปอตเผยแพรประชาสัมพันธ การประชุม

ในระดับอาเซียนท่ีไทยเปนเจาภาพใหเสร็จภายในวันนี้ จะใชวิธีการทํางานโดยเรียกประชุมหัวหนา

สายขาวและบรรณาธิการขาวประจําวันดวนหรือผูท่ีเก่ียวของกับงานนั้น เพ่ือระดมสมองรวมกัน

ทํางานในลักษณะทีมใหประสบความสําเร็จ 3) แผนวาระฉุกเฉิน จะมีความคลายคลึงกับแผนวาระ

เรงดวน แตแผนวาระฉุกเฉินจะใชในกรณีท่ีเกิดเหตุการณฉุกเฉิน เชน การทําขาวนักกีฬาและผูฝกสอน

ฟุตบอลทีมหมูปาอะคาเดมี 13 คน ท่ีไปติดอยูภายในถํ้าหลวง-ขุนน้ํานางนอน อําเภอแมสาย จังหวัด

เชียงราย จนออกมาไมได ในเหตุการณนี้กรมประชาสัมพันธมีการระดมทีมทําขาวจากสวนกลางไป

ชวยในพ้ืนท่ี เม่ือเกิดเหตุการณเชนนี้จะตองใชการประเมินสถานการณ การประเมินบุคลากร และ

เลือกผูท่ีจะไปปฏิบัติหนาท่ี จากนั้นประสานการทํางานกับหัวหนาสายขาว แลวสงคนลงพ้ืนท่ี ซ่ึงตอง

ติดตามผลการปฏิบัติงานเพ่ือนําไปปรับแกไขในครั้งตอไป (สุภา เลียวกายะสุวรรณ, สัมภาษณ ,

13 กรกฎาคม 2561)

ในระดับการวางแผนการทํางานของผูปฏิบัติงานในสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว จะไมไดวางแผนการทํางานไวอยางชัดเจน โดยการทํางานจะทําเพ่ือบรรลุเปาหมาย

เปนงานๆ ไป ตามท่ีไดรับมอบหมายอยางปจจุบันทันดวน เนื่องจากการทํางานขาวเปนการรายงาน

สถานการณและเหตุการณท่ีเกิดข้ึนวันตอวันโดยท่ัวไปจึงไมสามารถวางแผนการปฏิบัติงานไวลวงหนาได

เวนแตวาการสั่งงานในเรื่องนั้นจะมีระยะเวลาท่ียาวนาน เชน กรมประชาสัมพันธสั่งใหสวนสื่อขาวและ

ผลิตรายการขาว ผลิตรายงานพิเศษเรื่องอาเซียนออกอากาศ 100 ตอน ภายในระยะเวลา 5 เดือน

ในกองบรรณาธิการขาวก็จะประชุมวางแผนการทํางานและกําหนดประเด็นท่ีจะนําเสนอรวมกัน

จากนั้นจะแจกจายงานไปยังผูท่ีเก่ียวของ ซ่ึงอาจลําดับข้ันการวางแผนการทํางานภายในสวนสื่อขาว

และผลิตรายการขาว ซ่ึงงานหลักคือการผลิตขาวออกอากาศ ดังรายละเอียดตอไปนี้ (วินิดา สุขกาย,

สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

50

1) การประชุม โต ะข าวเพ่ื อ กําหนดประเด็ นการทํ างาน ในกอง

บรรณาธิการขาวจะมีการจัดประชุมโตะขาว ซ่ึงประกอบดวย ผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว หัวหนาบรรณาธิการขาว หัวหนาสายขาวและบรรณาธิการขาวประจําวัน ผูชวย

บรรณาธิการขาว และบรรณาธิการขาวตนชั่วโมง ประชุมรวมกันในเวลา 10.00 น. เพ่ือกําหนด

ประเด็นขาวท่ีจะนําเสนอออกอากาศในรอบสัปดาห และในรอบวัน โดยประเด็นขาวจะมาจาก

การประชุม ผูบริหารระดับกรมประชาสัมพันธ ทุกวันพุธ เพ่ือนําประเด็นจากท่ีประชุมคณะรัฐมนตร ี

ไปขยายผลในรอบสัปดาห ซ่ึงทุกๆ สัปดาหจะกําหนดประเด็นไว 5 เรื่อง นอกจากนี้ประเด็นขาวยังมา

จากวาระขาวของสวนราชการตางๆ ท้ังภาครัฐ รัฐวิสาหกิจและภาคเอกชน โดนสวนใหญจะเปนวาระ

ขาวจาก 20 กระทรวงท่ีมีการกําหนดตัวผูสื่อขาวใหประจําแตละกระทรวงจะเปนผูสงวาระใหแกกอง

บรรณาธิการขาวเปนประจําทุกวัน

2) มอบหมายงานใหแตละสายขาว ไปดําเนินการผลิตขาวตามท่ีกําหนด

ไวในการประชุมโตะขาว โดยบรรณาธิการขาวแตละสายจะนําประเด็นท่ีไดรับไปสั่งการผูสื่อขาวใหทํา

ขาวใหตรงกับความตองการของหนวยงาน

3) ผูสื่อขาวจัดบทขาวและรายงานเสียงเขาสูระบบของกองบรรณาธิการ

ขาวเพ่ือเตรียมขาวออกอากาศ

4) บรรณาธิการขาวประจําวัน คัดเลือกขาวท่ีจะนําออกอากาศในแตละ

ชวงเวลา โดยบรรณาธิการขาวประจําวัน จะเปนผูทําขาวออกอากาศภาคหลัก 3 ภาค คือ 07.00 น.

12.00 น. และ 19.00 น. สวนขาวภาคหลักเวลา 20.00 น. มอบหมายใหผูชวยบรรณาธิการขาวเปน

ผูวางบทขาวเตรียมออกอากาศ สวนขาวตนชั่วโมงท้ัง 11 ภาค บรรณาธิการขาวตนชั่วโมงจากบริษัท

รวมผลิต หางหุนสวนจํากัด พาวเวอรภูมิ ท่ีเชาเหมาเวลาในการทําขาวตนชั่วโมงจะเปนผูคัดเลือกขาว

ออกอากาศ

5) ชางเทคนิค ดําเนินการตัดตอเสียงขาวตามบทขาวท่ีบรรณาธิการ

กําหนดไว และนําสงขาวออกอากาศ

จากการศึกษาพบวาในการประชุมโตะขาว ซ่ึงเปนกระบวนการหลักของ

การกําหนดแผนการนําเสนอขาวในแตละวันยังไมสามารถใชเปนพ้ืนท่ีในการวางแผนการทํางานและ

กําหนดประเด็นขาวไดอยางมีประสิทธิภาพ เนื่องจากประเด็นการพูดคุยสวนใหญมักจะเปนเรื่อง

ปญหาสัพเพเหระท่ีไมเก่ียวของกับการกําหนดประเด็นขาว นอกจากนี้ในการประชุมโตะขาวซ่ึงควร

จะปนพ้ืนท่ีในการระดมความคิดเห็นจากสายขาวทุกสาย กลับไมไดรับความรวมมือในการนําเสนอ

ความคิดเห็นและถกประเด็นกันอยางท่ีควรจะเปน

Ref. code: 25605907010036CHK

51

4.1.1.2 ประเภทของแผน

แผนการปฏิบัติราชการท่ีสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวใชเปนแนวทาง

ในการทํางาน คือ แผนปฏิบัติราชการ ประจําปงบประมาณ ซ่ึงกําหนดระยะเวลาการทํางาน 1 ป

ตามรอบปงบประมาณ ท่ีเริ่มตนตั้งแตวันท่ี 1 ตุลาคม จนไปสิ้นสุดท่ีวันท่ี 30 กันยายนของปถัดไป

ซ่ึงเปนแผนการทํางานโดยท่ัวไปในระบบราชการท่ีตองปฏิบัติตามรอบปงบประมาณ ซ่ึงมีผลพวงกับ

การใชจายงบประมาณประจําป โดยแผนปฏิบัติรชการดังกลาวจะบรรจุไวในพระราชบัญญัติ

งบประมาณรายจายประจําปงบประมาณ พ.ศ. ... ในแตละป โดยปงบประมาณ พ.ศ. 2561 สวนสื่อขาว

และผลิตรายการข าวได รับมอบหมายโครงการประชาสัมพันธ ภารกิจยุทธศาสตร/บู รณาการ

จากกรมประชาสัมพันธ และการจัดสรรของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย รวมจํานวน

11 โครงการ จากท้ังหมด 20 โครงการท่ีสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไดรับมอบหมาย

4.1.1.3 กระบวนการวางแผน

จากการศึกษาพบวากระบวนการวางแผนปฏิบัติราชการประจําป

งบประมาณ ของกรมประชาสัมพันธจะมี สํานักพัฒนานโยบายและแผนการประชาสัมพันธเปน

หนวยงานหลักในการตั้งตนการวางแผนการทํางานของสวนราชการตางๆ ในกรมประชาสัมพันธ

โดยถอดแผนการปฏิบัติงานมาจากยุทธศาสตรดานการประชาสัมพันธ ลงสูการปฏิบัติในสวนงานตางๆ

ดังรายละเอียดตอไปนี้ (จิระวรรณ ตันกุรานันท, สัมภาษณ, 7 สิงหาคม 2561)

1) สํานักพัฒนานโยบายและแผนการประชาสัมพันธ กรมประชาสัมพันธ

จะรางแผนปฏิบัติราชการ ในปงบประมาณถัดไป ลวงหนาเพ่ือใหทันตอการเสนอของบประมาณ

รายจายประจําป

2) สํานักพัฒนานโยบายและแผนการประชาสัมพันธ กรมประชาสัมพันธ

จะจัดการประชุมใหทุกสํานักในสังกัดกรมประชาสัมพันธเพ่ือจัดทําแผนปฏิบัติราชการในปถัดไป

โดยเปนการประชุมเชิงปฏิบัติการระดมสมอง ซ่ึงการประชุมนี้จะจัดข้ึนโดยประมาณ 3-4 วัน ใหผูท่ีมี

สวนกับการกําหนดแผนการปฏิบัติราชการไดไปใชชีวิตอยูรวมกันเพ่ือกําหนดแผน โดยในการประชุมนี้

จะใหสวนราชการระดับสํานักท่ัวประเทศไดพิจารณาวาการวางแผนการปฏิบัติราชการ จากสํานัก

พัฒนานโยบายและแผนการประชาสัมพันธเหมาะสมหรือไม มีความเปนไปไดมากนอยแคไหนในการ

ปฏิบัติตามแผน และการกําหนดงบประมาณเปนไปตามระเบียบท่ีกําหนดหรือไม

3) สํานักพัฒนานโยบายและแผนการประชาสัมพันธ กรมประชาสัมพันธ

จะนําเสนอแผนปฏิบัติราชการกรมประชาสัมพันธท่ีเหมาะสมแลวเสนอของบประมาณ

Ref. code: 25605907010036CHK

52

4) สํานักพัฒนานโยบายและแผนการประชาสัมพันธ กรมประชาสัมพันธ

จะนําแผนปฏิบัติราชการท่ีไดรับการจัดสรรงบประมาณ ประกาศในพระราชบัญญัติงบประมาณ

รายจายประจําปงบประมาณ พ.ศ. ... แจกจายนําสูการปฏิบัติในระดับสํานัก กอง ตอไป

5) สวนแผนงานและพัฒนางานประชาสัมพันธ สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย จะนําแผนท่ีไดรับมอบหมายกระจายสูสวนงานตางๆ ท้ัง 10 สวนท่ีเก่ียวของสู

การกําหนดเกณ ฑ ในการปฏิบั ติ ต อ ไป โดยจะมีการประชุมระดับผู บ ริห ารภายในสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยเพ่ือแจกจายงานใหสวนตางๆ ไปดําเนินการ

6) สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว รับงานท่ีไดรับมอบหมายไปดําเนินการ

แลวรายงานผลการปฏิบัติงานสูท่ีประชุมผูบริหารสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ซ่ึงจะจัด

ข้ึนเปนประจําทุกสิ้นเดือนเพ่ือติดตามความคืบหนาในการปฏิบัติราชการและใชจายงบประมาณ

กระบวนการวางแผนการปฏิบัติราชการดังกลาว เปนการวางแผน

ตามหลักเกณฑ และการปฏิบัติเปนวิสัยโดยท่ัวไปประจําทุกป อยางไรก็ตามในหลักการการเสนอแผน

โครงการสามารถกระทําไดจากระดับสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ตั้งเรื่องข้ึนไปยังสวนราชการ

ระดับสูงกวาเพ่ือของบประมาณดําเนินการตามแผนงาน แตมักจะไมคอยมีการนําเสนอจากระดับลาง

สูระดับบนเนื่องจากแผนการปฏิบัติราชการจะเชื่อมโยงกับงบประมาณรายจายประจําปท่ีตองเปนเหตุ

เปนผลสอดประสานกัน ตามระบบราชการสวนใหญจะตองปฏิบัติหนาท่ีไปตามแผนท่ีกําหนดไว

เขาเปนคนทําแผน แตเราเปนผูปฏิบัติ ถาพูดอยางนี้จะเขาใจข้ึน เขาเปนคนกําหนด

วาการท่ีกรมประชาสัมพันธจะบรรลุยุทธศาสตรการประชาสัมพันธตามท่ีวางไวเนี่ย

ตองมีใครปฏิบัติกิจกรรมอะไรบาง ใหเปนไปตามแผนงานโครงการตามท่ีเขาวางไว

เพ่ือใหมันบรรลุวัตถุประสงคของยุทธศาสตร เพราะวาหลักการคือเวลากรมไปขอ

งบประมาณมาจากสํานักงบประมาณ ท่ีเขา พรบ. เขาสภา กรมก็จะตองเอางานไป

แสดงกับเขาวา ฉันรับเงินมาสองพันกวาลาน ปหนึ่งเนี่ยฉันไดประชาสัมพันธ

โครงการนั้นนี้ เห็นผลอยางไรบาง การเสนอจากระดับลางข้ึนไป สามารถทําได

แตวาในความเปนจริง เราก็ตองดูวา สมมติเราบอกวามันนาจะมีโครงการนี้ โครงการ

เราตองสอดคลองกับยุทธศาสตรกรม ก็ตองอธิบายใหสํานักแผนยอมรับวาโครงการ

นี้เปนการสอดคลองกับยุทธศาสตรนี้ ทําไปแลวจะไดอะไร จะมีประโยชนอยางไร

และตองไปดูดวยวาเงินเขามีแคไหน เชน ของขาว ครม. สัญจรเนี่ย สํานักแผนจะมี

เงินกอนหนึ่งกองเอาไว เผื่อวาระหวางทางเกิดมีนูนนี่นั่นงอกข้ึนมา (จิระวรรณ

ตันกุรานันท, สัมภาษณ, 7 สิงหาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

53

4.1.2 การจัดองคการ

จากการศึกษาพบวา สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวมีโครงสรางการทํางาน

ตามระบบราชการ โดยมีลักษณะแบงงานกันทําตามความถนัด มีสายบังคับบัญชาท่ีชัดเจน กําหนด

หนาท่ีความรับผิดชอบของตําแหนงตามลําดับชั้น โดยมีผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

เปนผูบริหารสูงท่ีสุดในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ปจจุบันโครงสรางของสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาวยังมีความทับซอน สับสน สงผลตอการบริหารงานโดยเฉพาะการไดรับจัดสรรงบประมาณ

เนื่องจากสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวมีโครงสรางตามกฎกระทรวง แบงสวนราชการ

กรมประชาสัมพันธ สํานักนายกรัฐมนตรี พ.ศ. 2545 อยูภายใตโครงสรางการทํางานของสํานักขาว

แตในทางปฏิบัติสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว อยูในความควบคุมดูแลของสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย ดังรายละเอียดตอไปนี้

4.1.2.1 การจัดแบงโครงสรางขององคการ

โครงสรางองคการของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว มีลักษณะ

การแบงงานกันทําตามความถนัดหรือความเชี่ยวชาญ มีสายการบังคับบัญชาท่ีชัดเจน กําหนดหนาท่ี

ความรับผิดชอบของตําแหนงตามลําดับชั้น มีการควบคุมสมาชิกใหอยูภายใตโครงสรางขององคการ

โดยมีผูบังคับบัญชาแตละระดับเปนผูดูแล (สุรพงษ โสธนะเสถียร, 2551, น. 33) ดังท่ีผูอํานวยการ

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ไดกลาววา

เราวางโครงสราง คือ มีสวนสื่อขาวออกมา พอมีสวนสื่อขาวเสร็จมีสายขาวก่ีสาย

อันนี้ก็ไปลงรายละเอียดสายแตละสายออกมา เนื่องจากขาวมันมีเยอะ เพราะฉะนั้น

การท่ีจะเอาคนมาประจําในแตละสายขาวเขาจะไดมีความรอบรูชํานาญการในแตละ

สาย สมมติสายขาวดานเศรษฐกิจเนี่ย คุณจะตองเรียนรูเรื่องดานเศรษฐกิจเลย เวลา

คุณรูลึก ช่ําชอง คุณก็สามารถนําเสนอและถายทอดงานดานเศรษฐกิจออกไปสู

ประชาชนไดอยางเขาใจ (กิตติศักดิ์ หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

ลําดับชั้นการบั งคับบัญชาภายในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

มีผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวเปนผูบริหารสูงสุดภายใตสายการบังคับบัญชาข้ึนตรงตอ

ผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ถัดจากผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

คือ หัวหนาบรรณาธิการขาว มีอํานาจสั่งการสายขาวท้ัง 7 สาย ประกอบดวยสายการเมือง สายเศรษฐกิจ

สายม่ันคง สายกีฬา สายสังคม สายตางประเทศ สายพิเศษและสิ่งแวดลอม รวมถึงบรรณาธิการขาวตน

ชั่วโมง ชางเทคนิค และธุรการ โดยสายขาวแตละสายจะมีหัวหนาสายขาว รองหัวหนาสายขาว และ

ผูสื่อขาวในสาย โดยมีลําดับชั้นการบังคับบัญชาตามลําดับ ดังแผนภาพตอไปนี้ (สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย, สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว (2561))

Ref. code: 25605907010036CHK

54

ภาพที่

4.1

โครง

สราง

องคก

ารขอ

งสวน

สื่อขา

วและ

ผลิตร

ายกา

รขาว

Ref. code: 25605907010036CHK

55

ปจจุบันสายขาวท้ัง 7 สายมีบุคลากรทําหนาท่ีสื่อขาวโดยแบงความรับผิดชอบ

ติดตามการทํางานของสวนราชการภายในสายงานของตนเองเปนหลัก ซ่ึงบุคลากรและการปฏิบัติหนาท่ีของ

สายขาวแตละสายตามคําสั่ง สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ท่ี 2/2560 เรื่อง แตงตั้งบุคลากรปฏิบัติ

หนาท่ีงานสายขาว มีดังนี้

(1) สายขาวการเมือง

- สมภพ จันทรฟก หัวหนาสาย

- อภิสิทธิ์ จันทรเต็ม รองหัวหนาสาย / ผูสื่อขาว

- กรรณิกา แกวใส รองหัวหนาสาย / ผูสื่อขาว

- วาสนา เงินทูล ผูสื่อขาว

- ศักดิ์สิทธิ์ ประดับศิลป ผูสื่อขาว

- พนิตนาฏ ขวัญแสนสุข ผูสื่อขาว

มีหนาท่ีดูแลการทําขาวภายในทําเนียบรัฐบาล รัฐสภา พรรคการเมือง

หนวยงานราชการอ่ืนท่ีเก่ียวของ องคกรอิสระท่ีเก่ียวของ และงานท่ีไดรับมอบหมาย

(2) สายขาวม่ันคง

- วินิดา สุขกาย หัวหนาสาย

- จุฑามาส รักษาพันธุ รองหัวหนาสาย / ผูสื่อขาว

- ขนิษฐา ลือสัตย รองหัวหนาสาย / ผูสื่อขาว

- เพชรทัย เกิดโชติ ผูสื่อขาว

- ศิริศุภา กรางสะอาด ผูสื่อขาว

- ธนนชัย กุลสิงห ผูสื่อขาว

มีหนาท่ีดูแลการทําขาวกระทรวงมหาดไทย กระทรวงการตางประเทศ

กระทรวงกลาโหม หนวยงานราชการอ่ืนท่ีเก่ียวของ องคกรอิสระท่ีเก่ียวของ และงานท่ีไดรับ

มอบหมาย

(3) สายขาวเศรษฐกิจ

- นพศักดิ์ กุลสุจริต หัวหนาสาย

- เพ็ญสิน สงเนียม รองหัวหนาสาย

- กรชิ รวิวรรณ รองหัวหนาสาย / ผูสื่อขาว

- นฤนาถ แข็งขัน ผูสื่อขาว

- นภสร ไกรศิริวุฒิ ผูสื่อขาว

- สุภาภรณ สุขันทอง ผูสื่อขาว

Ref. code: 25605907010036CHK

56

- ปทมา สุทธิประทีป ผูสื่อขาว

- กัญญาณัฐ พงศธเนศภาคิน ผูสื่อขาว

มีหนาท่ีดูแลการทําขาวกระทรวงการคลัง กระทรวงพาณิชย กระทรวง

เกษตรและสหกรณ กระทรวงดิจิทัลเพ่ือเศรษฐกิจและสังคม กระทรวงการทองเท่ียวและกีฬา

กระทรวงพลังงาน หนวยงานราชการอ่ืนท่ีเก่ียวของ องคกรอิสระท่ีเก่ียวของ และงานท่ีไดรับ

มอบหมาย

(4) สายขาวสังคม

- สุทธิวรรณ ภัทรปญจศรี หัวหนาสาย

- นฤมล อุดมพร รองหัวหนาสาย / ผูสื่อขาว

- มาลี ไชโย ผูสื่อขาว

- นิตยา คุนสิม ผูสื่อขาว

- นพรุจ กล่ําทอง ผูสื่อขาว

- อุไรวรรณ เทียนทอง ผูสื่อขาว

มีหนาท่ีดูแลการทําขาวสถาบันพระมหากษัตริย กระทรวงศึกษาธิการ

การทรวงสาธารณสุข กระทรวงแรงงาน กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย

กระทรวงวิทยาศาสตร และเทคโนโลยี หนวยงานราชการอ่ืนท่ีเก่ียวของ องคกรอิสระท่ีเก่ียวของ และ

งานท่ีไดรับมอบหมาย

(5) สายขาวพิเศษและสิ่งแวดลอม

- พนาวรรณ จิตรสมุทร หัวหนาสาย

- ฐิตาวัลย ลาภขจรสงวน รองหัวหนาสาย / ผูสื่อขาว

- ปยาพรรณ ยังเทียน ผูสื่อขาว

- นภณัฐ นารถชะอุม ผูสื่อขาว

มีหนาท่ีดูแลการทําขาวสํานักนายกรัฐมนตรี กรมประชาสัมพันธ

กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่ งแวดลอม กรุงเทพมหานคร สํานักงานคณะกรรมการ

ขาราชการพัลเรือน สํานักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ สํานักงานคณะกรรมการคุมครอง

ผูบริโภค ราชบัณฑิตยสภา สํานักงานคณะกรรมการวิจัยแหงชาติ สํานักงานตณะกรรมการกิจการ

กระจายเสียง กิจการโทรทัศน และกิจการโทรคมนาคมแหงชาติ หนวยงานราชการอ่ืนท่ีเก่ียวของ

องคกรอิสระท่ีเก่ียวของ และงานท่ีไดรับมอบหมาย

Ref. code: 25605907010036CHK

57

(6) สายขาวตางประเทศ

- พรทิพย แสงมหาชัย หัวหนาสาย / แปลขาว

- ธนเวศม สัญญานุจิต รองหัวหนาสาย / แปลขาว

- เทวี ลั่นเรืองฤทธิ์ แปลขาว

มีหนาท่ีดูแลงานขาวตางประเทศ แปลขาว วิเคราะหขาว ผลิตสกูปขาว

รายงานพิเศษ และงานท่ีไดรับมอบหมาย

(7) สายขาวกีฬา

- สมภพ จันทรฟก รักษาการหัวหนาสาย

- พงษเกษม สมสุข รองหัวหนาสาย / ผูสื่อขาว

มีหนาท่ีดูแลงานขาวกีฬา ผลิตสกูปขาว รายงานพิเศษ และงานท่ีไดรับ

มอบหมาย

สวนตําแหนงบรรณาธิการขาวตนชั่วโมง ท่ีทําหนาท่ีในการคัดเลือกขาว

ออกอากาศในชวงเวลาขาวตนชั่วโมง รวมถึงตําแหนงผูเรียบเรียงและรับขาว ท่ีทําหนาท่ีในการนําขาว

จากผูสื่อขาวสงเขาระบบและรับขาวเสียงจากการรายงานเสียงของผูสื่อขาวผานทางโทรศัพทเขามายัง

กองบรรณาธิการขาว และชางเทคนิค ท่ีมีหนาท่ีตัดตอเสียงขาวสงเขาระบบออกอากาศ ซ่ึงเปน

ตําแหนงท่ีมีความสําคัญในกระบวนการทําขาวนั้นเปนพนักงานบริษัทรวมผลิต จากหางหุนสวนจํากัด

พาวเวอรภู มิ ซ่ึ งมาทํ าสัญญ าเช า เหมาเวลาการออกอากาศขาวภาคตนชั่ ว โมงกับสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย โดยพนักงานบริษัทรวมผลิตอยูภายใตการดูแลของผูอํานวยการ

สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

โครงสรางของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ตามกฎหมายยังไมได

มีการปรับใหเหมาะสมกับบทบาทหนาท่ีในปจจุบัน กลาวคือ โครงสรางของสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว ตามกฎกระทรวง แบงสวนราชการกรมประชาสัมพันธ สํานักนายกรัฐมนตรี พ.ศ. 2545

อยูภายใตการกํากับดูแลของสํานักขาว กรมประชาสัมพันธ ซ่ึงเปนสวนราชการในระดับสํานัก

แหงหนึ่งของกรมประชาสัมพันธ ท่ีมีหนาท่ีหลักในการผลิตขอมูลขาวสารสูประชาชน แตเดิมงานขาว

ของวิทยุและโทรทัศน อยูรวมกันในสํานักขาว แตเม่ือกิจการการสื่อสารของกรมประชาสัมพันธ

ขยายตัวจึงไดแยกงานขาวออกเปน 3 สวน คืองานขาวโทรทัศน งานขาววิทยุ และงานขาวสํานักขาว

ท่ีปจจุบันหันไปใหความสําคัญกับการผลิตขอมูลขาวสารผานสื่อออนไลน แมปจจุบันการทํางานขาว

ในทางปฏิบัติจะเปลี่ยนโครงสรางแลว แตในทางกฎหมายกรมประชาสัมพันธยังไมไดปรับเพ่ือให

สอดคลองกับการบริหารงานในความเปนจริง โดยสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ปจจุบันปฏิบัติ

หนาท่ีภายใตการดูแลของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตามคําสั่งอธิบดีกรมประชาสัมพันธ

Ref. code: 25605907010036CHK

58

โครงสรางสํานักขาวเองก็ยังเปนโครงสรางเดิม คือ สวนสื่อขาววิทยุ และสวนสื่อขาว

โทรทัศน ยังไปข้ึนอยูกับสํานักขาว แตตอนนี้ อํานาจอธิบดีกรมประชาสัมพันธ

มีการสั่งใหสวนสื่อขาววิทยุ มาอยูภายใตการกํากับและสั่งการโดย ผอ.วิทยุ โทรทัศน

ก็ไปข้ึนกับโทรทัศน เปนคําสั่งภายในยังไมไดปรับโครงสราง ก็ตองไปดูวาโครงสราง

ในอนาคตจะปรับอยางไร (กิตติศักดิ์ หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

ในอดีตเคยมีการพูดคุยหารือเรื่องการปรับโครงสรางของสํานักขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และสถานีวิทยุโทรทัศนแหงประเทศไทย ท้ัง 3 สํานัก โดยจะยุบ

รวมท้ัง 3 สํานักเขาดวยกันเพ่ือไมใหการทํางานมีความซํ้าซอน และเปนไปตามแนวทางการบริหาร

รายการแผนดินท่ีไมใหเพ่ิมคนในระบบราชการ แลวใชคนใหมีประสิทธิภาพสูงท่ีสุด แตก็ไมสามารถ

ดําเนินการไดเนื่องจากผูบริหารของท้ัง 3 สํานัก ยังคงตองการกําลังคนไวกับตนเอง

เคยคุยกันเม่ือกอน มีการดีไซนไวจะเอา 3 สํานักมารวมกัน แตพอผูบริหารข้ึนมา

ก็เอาพลังตรงนี้มาไวกับตัวเอง ผูบริหารวิทยุก็ดึงคนวิทยุ ผูบริหารทีวีก็ดึงคนไปไวทีวี

ท้ังๆ ท่ีเขาดีไซนไววาคุณตองทํางานพูลกันนะ อยูท่ีสํานักขาวนะ อยางนี้พออยู

สํานักขาวก็ใชทรัพยากรรวมกันจะเห็นทีมของวิทยุทีมของ NBT แลวก็ทีมของสํานัก

ขาวซอนกันเขาไป NBT World ดวยซ่ึงมันมีผลกับการใชทรัพยากรของเราซ่ึงตรงนี้

อธิบดีและรองอธิบดีตองดูวาจะทําอยางไรเปนเรื่องท่ี ตองตัดสินใจ (กิตติศักดิ์

หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

โครงสรางสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ท่ีไมสอดคลองกับความเปน

จริงสงผลตอการบริหารงานขาว ของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว โดยผลกระทบท่ีเดินชัดท่ีสุด คือ

เรื่องการจัดสรรงบประมาณ ซ่ึงงบประมาณการพัฒนางานขาวจะจัดสรรไปยังสํานักขาว แตสํานักขาว

ไมไดแบงเงินงบประมาณใหแกสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว โดยใหเหตุผลวาสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาวอยูภายใตการสั่งการของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ในขณะท่ีสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไมไดรับการจัดสรรงบประมาณสําหรับการพัฒนางานขาว

เนื่องจากไมมีหนวยงานดานขาวในโครงสรางของตนเอง

ตามโครงสรางเราอยูกับสํานักขาว แตการปฏิบัติงานเราอยูกับสวท. สวนเดียว

ท่ีผูใหญไมเคยพูดถึงเรื่องนี้อยางจริงจัง เราก็เลยอยูกันแบบนี้ เปนเหมือนลูกเมียนอย

สํานักขาวไดตั้ง 5 ลาน นาจะเฉลี่ยใหทางเราบาง เพราะเราก็ข้ึนอยูกับสํานักขาว

เขาเฉลี่ยไดแตเขาไมให ก็ไปเอากับสวท. สิ สวน สวท. จะใหอะไร เราก็ไมไดอยูกับ

โครงสรางนี่ เพราะยังมองแบบนี้ แตจริงๆ เราก็คือคนกรมประชาสัมพันธ (สุภา

เลียวกายะสุวรรณ, สัมภาษณ, 7 สิงหาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

59

โครงสรางท่ีไมชัดเจนยังสงผลกระทบกับผูปฏิบัติงาน เกือบท้ังหมด

ในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวเปนบุคลากรของสํานักขาว แตใหไปปฏิบัติราชการท่ีสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เม่ือผูบริหารจะบริหารงานบุคคลภายในสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทยไปยังสวนอ่ืน จะมีผลใหบุคลากรตองโอน-ยายสํานักตามไปดวย สงผลตอเสถียรภาพ

ในการทํางานของบุคลากร หากสํานักขาวเรียกตัวบุคลากรกลับไปปฏิบัติหนาท่ียังตนสังกัด

4.1.3 การบริหารงานบุคคล

จากการศึกษาพบวาการบริหารงานบุคคลดานงานขาวของสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาวไมสามารถดําเนินการไดอยางเต็มท่ี เนื่องจากผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการ

ขาว ไมไดมีอํานาจตัดสินใจเบ็ดเสร็จในกระบวนการบริหารงานบุคคลหลายสวน ท้ังการกําหนดอัตรา

กําลังคน การสรรหา การคัดเลือก การบรรจุแตงตั้ง การโอน-ยาย และการฝกอบรม มีเพียงการ

พิจารณาความดีความชอบเพ่ือเลื่อนเงินเดือนเทานั้นท่ีมีอํานาจโดยตรงในการตัดสินใจ นอกจากนี้

ในการบริหารงานบุคคลยังใหความสําคัญกับผูท่ีมีตําแหนงขาราชการเปนหลักเนื่องจากเปนตําแหนงท่ี

มีโอกาสเติบโตในระบบราชการ ในขณะท่ีตําแหนงพนักงานราชการ ลูกจางชั่วคราว และพนักงาน

บริษัทรวมผลิตจะไมมีโอกาสเติบโตในระบบราชการเพราะโดยตําแหนงกําหนดใหทํางานภายในสวน

สื่อขาวและผลิตรายการขาวเทานั้น ซ่ึงสงผลกระทบไปเรื่องตางๆ ท้ังการสรรหา โยกยาย เลื่อนข้ัน

เลื่อนตําแหนง และพัฒนาบุคคลากร นอกจากนี้ยังพบการใชระบบอุปถัมภควบคูไปกับระบบคุณธรรม

ในการการบริหารงานบคุคล โดยมีรายละเอียดดังตอไปนี้

4.1.3.1 การวางแผนกําลังคน

กําลังคนในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ตามเอกสารรับ-สงมอบงาน

ในตําแหนงผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ระหวาง ไชยวัฒน รัตนประสิทธิ์

กับ กิตติศักดิ์ หาญกลา เม่ือวันองคารท่ี 13 มีนาคม พ.ศ. 2561 ระบุวามีบุคลากรรวมจํานวน 52 คน

ประกอบดวย บุคลากรตําแหนงขาราชการ 19 คน พนักงานราชการ 9 คน พนักงานจางเหมา 1 คน

ลูกจางชั่วคราว 5 คน และพนักงานบริษัทรวมผลิต 18 คน (เอกสารรับ-สงมอบงาน ในตําแหนง

ผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย, 2561) การวางแผนกําลังคนในการบริหารงาน

ขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ในภาพรวมถูกกําหนดกรอบอัตราลงมาจากสํานักงาน

คณะกรรมการขาราชการพลเรือน ใหอัตราตําแหนงบุคลากรแกกรมประชาสัมพันธ ซ่ึงมีการกองการ

เจาหนาท่ี กรมประชาสัมพันธ เปนหนวยงานหลักในการบริหารงานบุคคล ซ่ึงอัตรากําลังมีไมเพียงพอ

กับการปฏิบัติราชการ

คําวาเพ่ิมกรอบไมได หมายถึง ขอตําแหนงขาราชการเพ่ิมไมได เขาฟรีซขาราชการ

ไว เพราะฉะนั้นมันก็เลยเปนเรื่องยาก แตวาลาสุดนี้โครงสรางท่ีกําลังทําใหม เขาจะ

Ref. code: 25605907010036CHK

60

ปรับแค ปชส. ท่ีพูดกันวาจะเอา ปชส. เปนซี 9 อันนี้ คือ การปรับโครงสราง ซ่ึงตอง

ไปผาน กพร. ผานอะไรตออะไร คณะกรรมการของ กพ. เพราะวาพออนุมัติแลวซี

มันก็เพ่ิมไง เม่ือซีเพ่ิม เปนซี 9 ตองมีลูกนองก่ีคน มันก็จะมีขอกติกาของเขา และ

เม่ือเขาไมเพ่ิมอัตราขาราชการให เชนเราบอกวา เราเพ่ิม ปชส. เปนซี 9 เราตองการ

ซี 9 เพ่ิมเปน 20 ตําแหนง กพ. บอกวาไมมีใหหรอก นโยบายรัฐบาลก็ไมเพ่ิม

คุณ ก็ตองไปเอาคนท่ี คุณ มีอยูมายุบ ยุบ เด็กๆ เพ่ือเอาตําแหน งมาใหผู ใหญ

เพราะฉะนั้นมันก็เลยกลายเปนเรื่องท่ีคลุกกันขางใน การปรับโครงสรางในยุค

ปจจุบันจึงเปนเรื่องยากมาก เพราะอัตรามันไมมีเพ่ิม มีแตจะยุบลงไปเรื่อยๆ

(จิระวรรณ ตันกุรานันท, สัมภาษณ, 7 สิงหาคม 2561)

งานขาวเปนงานท่ีตองทํางานโดยคํานึงถึงชวงเวลาในการออกอากาศ

และตองครอบคลุมประเด็นขาวของสวนราชการทุกสวน รวมถึงตองทันตอสถานการณทําใหผูปฏิบัติ

หนาท่ีตองทํางานเกือบตลอดเวลา ไมเหมือนการทํางานในระบบเวลาราชการปกติท่ีทํางานกันวันละ

7 ชั่วโมง เขางาน 8.30-16.30 น. บุคลากรดานงานขาวตองหมุนเวียนสลับกันอยูเวรเพ่ือพรอมรับกับ

การทํางานขาวท่ีอาจจะเกิดเหตุการณไดทุกเม่ือ ท่ีผานมามีการขอเพ่ิมจํานวนบุคลากร แตดวย

นโยบายของรัฐบาลในการลดจํานวนบุคลากรและเพ่ิมประสิทธิภาพการทํางาน ทําใหอัตรากําลังใน

ปจจุบันยังคงท่ี มีการนําแนวคิดใหบุคลากรในกรมประชาสัมพันธหมุนเวียนกันมาชวยงานขาวแตก็ไม

ประสบความสําเร็จเพราะการทํางานขาวคอนขางหนัก ทําใหไมมีเวลาอยูกับครอบครัว จึงตอง

แกปญหาดวยการใหบริษัทจางเหมาเวลาทําขาวตนชั่วโมง คือ หางหุนสวนจํากัด พาวเวอรภูมิ

สนับสนนุบุคลากรชวยเหลือ

มีบริษัทเขามาเชาชวงเวลาของขาวตนชั่วโมง ในขอเง่ือนไขใหเขาจางบุคลากรเขามา

ชวยงานของสวนสื่อขาวฯ ประมาณ 10 กวาคน ทําใหเรายังพออยูได ท่ีจริงเรายัง

ขาดแคลนนะไมเพียงพอหรอก แตการท่ีเราไดตําแหนงมา ก็ตําแหนงบก.ตนชั่วโมง

เหมือนเราแบงเบาภาระในสวนของตนชั่วโมงท่ีบริษัทรับไป สวนผูสื่อขาวเราไดเด็ก

มาแค 3 ตํ าแหน งเท านั้ น แล ว ก็ ตํ าแหน งช างเทคนิ ค 5-6 คน ตํ าแหน ง

ตรงประสานงาน 1 คน เรามีเวร 2 กะ เชา 08.30-20.30 น. และ 20.30-08.30 น.

เราทํางานกัน 24 ชั่วโมง ท้ังหมด 365 วัน ดวยบุคลากรเพียงเทานี้ เราไมพอหรอก

เราผลิตขาว เราตองการคนวิ่งขาว เราตองการทีมท่ีไปทําสกูปขาวพิเศษ แตเด็กตอง

ทํางานท้ังอยูประจํากระทรวง วิ่งออกไปทําขาวขางนอกประจําสาย แถมยังตองกลับ

เขามาทําสกูป ไปอยู เวรไม 2 เวรไม 3 เวรไม 4 หมุนกันแคนี้หมุนกันอยู เทานี้

ตอนนั้นเผอิญผูบริหารเคยเอาคนในกรม กลุมหนึ่งมาเสริมการทํางาน แตมันก็ไม

Ref. code: 25605907010036CHK

61

ประสบความสําเร็จเพราะท่ีนี่ตองอยูเวร แตบุคคลเหลานั้นไมอยากอยูเวรแตเขาก็มี

ครอบครัวแลวมีรองใหดวยนะไมอยูก็กลับไปก็ไมไดคนท่ีอยูตรงนี้จริงๆ (สุภา เลียว

กายะสุวรรณ, สัมภาษณ, 7 สิงหาคม 2561)

การวางแผนอัตรากําลังคนของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สามารถ

ทําไดโดยผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มีอํานาจในการสั่งการใหบุคลากร

ภายในสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไปปฏิบัติหนาท่ีชวยเหลือกันในสวนตางๆ ได

โดยผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย จะมีอํานาจในการสั่งการเฉพาะผูมีตําแหนง

ทางราชการในระดับปฏิบัติการและชํานาญการเทานั้น ไมสามารถสั่งการโยก-ยาย ตําแหนงระดับ

ชํานาญการพิเศษได ซ่ึงเปนตําแหนงระดับบริหารท่ีตองใชอํานาจสั่งการในระดับกรมประชาสัมพันธ

(จิระวรรณ ตันกุรานันท, สัมภาษณ, 7 สิงหาคม 2561)

4.1.3.2 การจําแนกตําแหนง

การจําแนกตําแหนงในบุคลากรดานงานขาว ภายในสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย แบงได 2 ประเภท คือ การจําแนกตําแหนงตาม

อํานาจในระบบราชการ และการจําแนกตําแหนงตามการปฏิบัติหนาท่ี ดังรายละเอียดตอไปนี้

1) การจําแนกตําแหนงตามอํานาจในระบบราชการ เปนการจําแนก

ตําแหนงตามระดับตําแหนงและชั้นการบังคับบัญชาในระบบราชการ ซ่ึงในสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาวแบงประเภทของตําแหนงออกเปน ขาราชการ พนักงานราชการ ลูกจางชั่วคราว และ

พนักงานบริษัทรวมผลิต ดังรายละเอียดตอไปนี้

1.1) ตําแหนงขาราชการ จะใชหลักการจําแนกตําแหนงตาม

หลักเกณฑและเง่ือนไขการกําหนดตําแหนง ของสํานักงานคณะกรรมการขาราชการพลเรือน หรือ

สํานักงาน ก.พ. โดยผูปฏิบัติหนาท่ีในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว มีตําแหนงประเภทวิชาการ

สายงานสื่อสารมวลชน แบงตามลําดับบังคับบัญชา ดังนี้ 1) ผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

และหัวหนาบรรณาธิการขาว ระดับตําแหนง นักสื่อสารมวลชนชํานาญการพิเศษ หรือเทียบเทา

ซี 8 ในระบบราชการเดิม 2) หัวหนาสายขาว ระดับตําแหนง นักสื่อสารมวลชนชํานาญการ หรือ

เทียบเทา ซี 6-7 ในระบบราชการเดิม 3) รองหัวหนาสายขาว และผูสื่อขาว ระดับตําแหนง

นักสื่อสารมวลชนชํานาญการ และนักสื่อสารมวลชนปฏิบัติการ ข้ึนอยูกับอายุราชการในการทํางาน

และการทําประเมินผลงานเพ่ือเลื่อนข้ัน โดยนักสื่อสารมวลชนปฏิบัติการ เทียบเทา ซี 3-5 ในระบบ

ราชการเดิม

1.2) ตําแหนงพนักงานราชการ เปนตําแหนงท่ีระบบราชการ

จัดใหมีข้ึนเพ่ือทดแทนการขาดแคลนของบุคลากรในระบบราชการ แตไมตองการแบกรับภาระ

Ref. code: 25605907010036CHK

62

คาสวัสดิการและเงินบําเหน็จบํานาญหลังเกษียณอายุราชการ จึงตั้งข้ึนโดยตําแหนงพนักงานราชการ

จะไมมีการเลื่อนระดับ เชน ขาราชการ เปนตําแหนงท่ีไดรับสวัสดิการในรูปแบบประกันสังคม และ

ไมสามารถโยกยายไปยังสวนราชการอ่ืนได ตําแหนงพนักงานราชการในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

จะปฏิบัติหนาท่ีรองหัวหนาสายขาวและผูสื่อขาว

1.3) ตําแหนงลูกจางชั่วคราว เปนตําแหนงท่ีกรมประชาสัมพันธ

จัดใหมีข้ึนเพ่ือทดแทนบุคลากรในตําแหนงราชการ เปนตําแหนงท่ีกรมประชาสัมพันธกําลังลดจํานวน

คนลง เม่ือมีบุคลกรในดําแหนงลาออก จะตัดตําแหนงทันที และตําแหนงนี้ยังอยูระหวางการประเมิน

ความจําเปน เปนตําแหนงท่ีไมมีการเลื่อนข้ัน เลื่อนเงินเดือน ไมสามารถโยกยายได และมีความเสี่ยง

สูงเนื่องจากมีการประเมินตําแหนงใหปฏิบัติราชการเปนรายป บุคลากรตําแหนงนี้จะปฏิบัติหนาท่ี

ผูสื่อขาว

1.4) ตําแหนงพนักงานบริษัทรวมผลิต เปนตําแหน งของ

ภาคเอกชน ซ่ึงเปนบุคลากรของหางหุนสวนจํากัด พาวเวอรภูมิ บริษัทท่ีมาเชาเหมาเวลาในการผลิต

ขาวตนชั่วโมงของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย โดยใช

ระบบสวัสดิการและการดูแลแบบภาคเอกชน รับปฏิบัติหนาท่ีบรรณาธิการขาวตนชั่วโมง ผูเรียบเรียง

ขาวและรับขาว ผูสื่อขาวและชางเทคนิค เปนตําแหนงท่ีมีความเสี่ยงสูงในการปฏิบัติงาน เนื่องจาก

หางหุนสวนจํากัด พาวเวอรภูมิ อาจถอนการลงทุนไดทุกเม่ือหากบริษัทไมไดรับผลกําไร (กัลยา

คงยั่งยืน, สมัภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

จากการสักเกตการณแบบมีสวนรวม ผูศึกษาพบวา การจําแนกตําแหนง

ตามอํานาจในระบบราชการ เปนการจําแนกตามศักด์ิและสิทธิ์ ในชั้นการบังคับบัญชา โดยตําแหนง

ขาราชการจะเปนตําแหนงท่ีไดรับสิทธิ์มากท่ีสุด เปนตําแหนงท่ีมีโอกาสเติบโตในหนาท่ีการงานไปเปน

ผูบริหารองคการ และเปนตําแหนงท่ีจะไดรับการพิจารณาเลื่อนชั้นกอนตําแหนงอ่ืนเพ่ือทดแทน

ตําแหนงในระดับสูงท่ีวางลง และตําแหนงขาราชการยังมีอํานาจสั่งการตําแหนงอ่ืนๆ ตามกฎ ระเบียบ

ดวย ในขณะท่ีตําแหนงพนักงานราชการเปนตําแหนงท่ีมีศักดิ์และสิทธิ์รองลงมา แมบุคลากร

ในตําแหนงนี้จะมีอายุราชการมากกวาขาราชการ ก็ไมมีผลใหสามารถสั่งการผูอยูในตําหนงขาราชการ

ท่ีมีอายุงานนอยกวา สวนตําแหนงลูกจางชั่วคราวและตําแหนงพนักงานบริษัทรวมผลิต เปนตําแหนง

ท่ีมีความเสี่ยงสูงท่ีอาจจะถูกยุบลงไดทุกเม่ือ เปนตําแหนงท่ีไมมีความม่ันคงทางราชการมากท่ีสุด

อีกท้ังยังมีศักดิ์และสิทธิ์นอยท่ีสุดในระบบราชการ

Ref. code: 25605907010036CHK

63

2) การจําแนกตําแหนงตามการปฏิบัติหนาท่ี เปนการจําแนกตําแหนง

ภายในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ซ่ึงผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว มีอํานาจ

หนาท่ีในการพิจารณาจัดสรรใหบุคลากรปฏิบัติตามหนาท่ีท่ีไดรับมอบหมายในกระบวนการผลิตขาว

ของกองบรรณาธิการขาวซ่ึงในเกณฑการพิจารณาจําแนกตําแหนงนี้จะใชการตัดสินใจจาก

องคประกอบหลายสวนท้ังระดับศักด์ิและสิทธิ์ในระบบราชการ อายุราชการ และประสบการณการ

ทํางาน และความสามารถในวิชาชีพดานขาว รวมถึงการมีภาวะผูนํา

ในระบบราชการตองให เกียรติการเปนขาราชการ กรณีงานขาวพ่ีมองเรื่อง

ประสบการณเปนหลัก ถามี 1 ขาราชการคนนึง กับอีกคนหนึ่งเปนพนักงานราชการ

ตําแหนงมันวางอยูท่ี 1 ตองมาวัดกันละ คนท่ีเปนขาราชการไมมีประสบการณเลย

ถาเอามาลงตําแหนงทําไดไหม ตั้งแตมาทํางานผิดตั้ง 4-5 หน ขาวมันออกอากาศ

พ่ีตองเอาเปนจุดเสี่ยงไหม มีเวลาท่ีจะสอนกันไดไหม ตองดูเขากอนวาเขาพัฒนาได

หรือเปลา พอถึงเวลานั้นแลวเนี่ยเราเปรียบเทียบกัน คนท่ีเปนพนักงานราชการ

กลับมีประสิทธิภาพ ประสบการณมากกวา ความผิดพลาดนอยกวา แลวก็มีความ

ตั้งใจมากกวา เพราะฉะนั้นเม่ือพ่ีเลือกเขาเขามา พ่ีถูกท้ังคนนอกและคนในวา แตทุก

วันนี้ยอมรับนะ แลวมันทําใหมีผล วาขาราชการคนนี้มีความตั้งใจ เก่ียวกับเรื่องงาน

เขามากข้ึน (สุภา เลียวกายะสุวรรณ, สัมภาษณ, 7 สิงหาคม 2561)

การจําแนกตําแหนงตามการปฏิบัติหนาท่ีในกระบวนการผลิตขาวของ

กองบรรณาธิการขาวมี 4 ระดับ โดยผูท่ีจะข้ึนเปนบรรณาธิการขาวประจําวันท่ีควบคุมการผลิตขาว

ในแตละวันออกอากาศไดตองเปนผูท่ีผานการทํางานตามลําดับข้ัน จากไมท่ี 4 ข้ึนเปนไมท่ี 3 และ

ไมท่ี 2 กอนจะเปน ไมท่ี 1 คือ บรรณาธิการขาวประจําวัน เปนผูคัดเลือกและเรียบเรียงบทขาว

สํ าหรับออกอากาศในข าวภาคหลัก 3 ภาค คือ เวลา 07.00 น ., 12.00 น. และ 19.00 น .

โดยบรรณาธิการขาวประจําวันจะเปนผูท่ีมีประสบการณการทํางานดานงานขาว สวนใหญจะควบ

ตําแหนงหัวหนาสายขาวดวย บรรณาธิการขาวประจําวันจะปฏิบัติหนาท่ีสลับหมุนเวียนกันไป ไมท่ี 2

คือ ผูชวยบรรณาธิการขาว จะมีเปนผูคัดเลือกและเรียบเรียงบทขาวสําหรับออกอากาศในขาวภาค

หลัก 1 ภาค คือ เวลา 20.00 น. และจัดวางบทขาวสําหรับรายงานพิเศษ และการสัมภาษณพิเศษ

ท่ีออกอากาศในชวงเวลา 07.30-08.00 น. ไมท่ี 3 คือ ผูชวยเหลือบรรณาธิการขาวรองจากไมท่ี 2

มีหนาท่ีในการติดตามเสียงรายงานขาวและเสียงแหลงขาวตามท่ีบรรณาธิการขาวเรียบเรียงบทขาวไว

ออกอากาศ และประสานการทํ างานรวม กับช างเทคนิ ค เพ่ื อตั ดต อ เสี ยงและรอย เสี ย ง

เตรียมออกอากาศและ ไมท่ี 4 เปนผูชวยเหลือการทํางานอ่ืนๆ ในกองบรรณาธิการขาว มีหนาท่ีหลัก

ในการรับรายงานเสียงขาวทางโทรศัพท นําเนื้อขาวเขาระบบ สงคิวบทขาวใหแกหองสงกระจายเสียง

Ref. code: 25605907010036CHK

64

ขาว ซ่ึงลําดับการบริหารและควบคุมงานจะเรียงตามไม 1 ถึง ไม 4 ตามลําดับ ซ่ึงการจําแนกตาม

ตําแหนงการปฏิบัติหนาท่ีจะคํานึงถึงความสําคัญของหนาท่ีมากกวาตําแหนงตามระดับของระบบ

ราชการ

4.1.3.3 คาตอบแทน

คาตอบแทน แมจะไมใชหัวใจหลักท่ีบุคลากรของสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว ใหความสําคัญในการทํางานท่ีนี่ เพราะทุกคนทราบเปนอยางดีอยูแลววาการทํางานใน

ระบบราชการคาตอบแทนนอยกวาเอกชน แตก็ถือเปนขวัญกําลังใจท่ีจะทําใหการทํางานขับเคลื่อนไป

อยางมีประสิทธิภาพ จากการศึกษาพบวา บุคลากรในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวโดนตัดเงิน

สวัสดิการท้ังการทํางานลวงเวลา และคาใชจายอ่ืนๆ ในการปฏิบัติราชการลง สงผลใหบุคลากรทอแท

และขาดกําลังใจในการทํางาน

คาตอบแทนบุคลากรในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว แบงออกเปน

3 ประเภท คือ คาตอบแทนท่ีเปนเงินเดือน คาตอบแทนท่ีเปนเงินสวัสดิการ และคาตอบแทนการ

ทํางานตามภารกิจท่ีไดรับมอบหมายพิเศษ ดังมีรายละเอียดตอไปนี้

1) คาตอบแทนท่ีเปนเงินเดือน เปนคาตอบแทนท่ีผูปฏิบัติงานจะไดรับ

ตามระดับตําแหนง โดยแบงเปน ขาราชการ พนักงานราชการ ลูกจางชั่วคราว และพนักงานบริษัท

รวมผลิต โดยขาราชการจะไดรับเงินแรกเขาต่ําท่ีสุดท่ี 15,000 บาท จากนั้นเงินเดือนจะข้ึนเปนรอยละ

ตามการประเมินผลงานแตละรอบ ซ่ึงใน 1 ปจะมีการประเมิน 2 รอบ ตามปงบประมาณ คือ

1 ตุลาคม - 31 มีนาคม และ 1 เมษายน - 30 กันยายน เงินเดือนจะข้ึนปละ 2 ครั้ง สวนพนักงาน

ราชการไดรับเงินเดือนแรกเขา 18,000 บาท จะประเมินผลงานปละ 1 รอบเงินเดือนจะข้ึนปละ

1 ครั้ง ขณะท่ีลูกจางชั่วคราวไดรับเงินเดือน 15,000 บาท และไมมีการปรับเงินเดือนข้ึนตามรอบ

ปงบประมาณ สวนพนักงานบริษัทรวมผลิตได รับเงินเดือนแรกเขา 14,000 บาท เม่ือผานการประเมิน

3 เดือน จะเพ่ิมข้ึนเปน 15,000 บาท ตามอัตราเงินเดือนข้ันต่ําของผูท่ีจบระดับปริญญาตรี และ

มีแนวโนมท่ีเงินเดือนจะปรับข้ึนเล็กนอยข้ึนอยูกับการพิจารณาของบริษัทรวมผลิต

2) คาตอบแทนท่ี เปน เงินสวัสดิการ เปนคาตอบแทนในระหวาง

การทํางาน และคาตอบแทนลวงเวลาการปฏิบัติราชการ ซ่ึงในการศึกษาพบวาคาตอบแทนสวนไดนี้

ถูกปรับลดลงสงผลกระทบตอขวัญและกําลังใจในการปฏิบัติราชการของบุคลากร เชน หากการทํางาน

ไมไดเปนไปตามแผนปฏิบัติราชการของกรมประชาสัมพันธ ในกรณีการไปทําขาวนักฟุตบอลและ

ผูฝกสอนทีมหมูปาอะคาเดมีท่ีติดถํ้าหลวง-ขุนน้ํานางนอน จังหวัดเชียงราย เปนการทําขาวในภาวะ

วิกฤตท่ีไมไดมีการจัดสรรงบประมาณรองรับ ผูสื่อขาวตองจายคาสิ่งของอุปกรณในการทําขาวเพ่ิมเติม

เอง เชน รองเทาบูทท่ีใชเดินลุยโคลนไปทําขาว และเสื้อกันฝน เปนตน

Ref. code: 25605907010036CHK

65

ในเรื่องของการจัดสวัสดิการยังถือวาคอนขางนอยในมุมตัวเอง ยกตัวอยางงายๆ

อยาบางท่ีไปทําขาวท่ีหมอชิต ก็ตองจอดรถท่ีหมอชิตบางทีเปนเวลาเรงดวนไปปุบ

ทําปุบ พอจอดรถหมอชิตมีคาจอดรถแค 10 บาทแตกลับมาเบิกไมได ซ่ึงกองขาว

ไมไดมีงบประมาณตรงนั้นท่ีใหเรามาเบิกคาจอดรถ ถาเราจะใหรถไปจอดท่ีอ่ืน

ในละแวกนั้นมันก็จอดไมไดกลับกลายเปนวาผูสื่อขาวนอกจากจะไปทําขาวแลว

ยังเสียเงินคาท่ีจอดรถอีก บางทีคาทางดวนคาอะไรอยางเง้ียถามวาในความคุมคา

เรามีรถใชจริงเราอาจจะไมสามารถเบิกคาทางดวนได เราตองไปทางออมแตถาเทียบ

จริงๆ แลวมันอาจจะแพงกวาจายคาทางดวนดวยซํ้าถาเทียบกับระยะทางท่ีเสียไป

กับน้ํามันกับอะไรไป และโอกาสท่ีจะไดขาวมันก็อาจจะนอยกวากับการท่ีเราไปเร็ว

กวาหรือเปลา มองวาสวัสดิการในภาพรวมยังไมคอยดี เทาไหร เวลาเขาเวร

ระยะเวลามันคอนขางลากกับสวัสดิการแคนี้ มันยังนอยอยู เรื่องของเบี้ยเลี้ยง

คอนขางท่ีจะชามันก็เปนเงินท่ีจํานวนนอยมากมันก็เปนอีกสิ่งหนึ่งท่ีจะทําใหเปน

ขวัญและกําลังใจ (เพชรทัย เกิดโชติ, สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

จากการสังเกตการณแบบมีสวนรวมและอยูในเหตุการณท่ีผูบริหารสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยแจงคําสั่งการลดเบี้ยเลี้ยงการทํางานลวงเวลาราชการลง จากวัน

ธรรมดา 200 บาท เหลือ 100 บาท และวันหยุด 420 บาท เหลือ 200 บาท โดยทํางานเต็มวัน สงผล

ใหเกิดการตอตานทางความรูสึก เนื่องจากระบบราชการไมเปดโอกาสใหบุคลากรชั้นผูนอยแสดงออก

ถึงการตอตานคําสั่งของผูบังคับบัญชาในทางปฏิบัติ ตองเปนผูรับนโยบายและทําตามเทานั้น จึงมีการ

แสดงถึงความไมพอใจและหมดกําลังใจในการทํางาน นอกจากนี้ยังแสดงออกอยางเปนรูปธรรมดวย

การรีบปฏิบัติราชการตามท่ีไดรับมอบหมายใหเสร็จอยางรวดเร็ว เพ่ือไมใหตนเองตองทํางานนอกเวลา

ราชการ

ผู อํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวแกไขปญหาดังกลาว

ดวยการใชวิธีประเมินการปฏิบัติราชการยกฐานเงินเดือนใหแกขาราชการเพ่ือชดเชยเงินเบี้ยเลี้ยง

ท่ีลดลง และเปนการเพ่ิมเงินท่ียังยืนกวา แตก็ทําไดเฉพาะในตําแหนงขาราชการเทานั้น ในขณะท่ี

ตําแหนงอ่ืนๆ ยังตองรับสภาพ ซ่ึงการลดเบี้ยเลี้ยงมาจากผลกระทบภายนอกเม่ือพฤติกรรมผูบริโภค

สื่อเปลี่ยนไป รายไดของการซ้ือเวลาสื่อวิทยุลดลง เปนผลใหกรมประชาสัมพันธขาดรายรับ จึงตองลด

รายจายลง

ตองมาทําความเขาใจวานโยบายของภาครัฐเปนเชนนี้ แตวาในการบริหารในเรื่อง

ความดี ความชอบ เรื่องความขยันขันแข็ง ตอนนี้มาตอบโจทยตรงนี้ ในการประเมิน

ใหประเมินดีเดน มันก็จะทําใหเขาเกิดขวัญกําลังใจ เพราะวาการเพ่ิมตรงนี้เขาไปให

Ref. code: 25605907010036CHK

66

ก็เหมือนกับเปนการท่ีแรงจูงใจท่ีจะทําใหเกิดการกระตือรือรน หรือวามีความตั้งใจ

ท่ีจะทํางานกันใหเกิดความสนุก แลวงานพัฒนา แลวก็ไมคิดมากและเพ่ิมขวัญ

กําลังใจของบุคลากรภายใน ซ่ึงสวนใหญจะใหเด็กๆ เพราะรูดีวาเด็กๆ เหนื่อยกัน

แมเบี้ยเลี้ยงจะได 100 บาท 200 บาท เบี้ยเลี้ยงลด แตวาเพ่ิมในสวนของฐาน

เงินเดือนให นี่คือการบริหารท่ีดูแลกัน เพ่ือใหเขาอยูไดมีขวัญกําลังใจในการทํางาน

มากข้ึน (สุภา เลียวกายะสุวรรณ, สัมภาษณ, 13 กรกฎาคม 2561)

3) คาตอบแทนตามภารกิจท่ีไดรับมอบหมายพิเศษ ท่ีเปนการทํางานตาม

โครงการยุทธศาสตรหรือความรวมมือกับสวนราชการอ่ืน โดยคาตอบแทนสวนนี้จะมอบใหแกบุคลากร

ท่ีปฏิบัติงานตามแตละโครงการ ซ่ึงผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวจะจัดสรรโครงการ

มอบหมายความรับผิดชอบใหหัวหนาสวนขาวแตละสายไปดําเนินการผลิต โดยการคัดเลือกจากดูจาก

งานวาตรงกับกระทรวงใด สายขาวใดเปนผูรับผิดชอบ โดยปกติการปฏิบัติงานตามโครงการจะเปน

การผลิตขาวและรายงานพิเศษออกอากาศ ซ่ึงคาตอบแทนจะเปนรายชิ้น อยางไรก็ตามการเบิกจาย

คาตอบแทนสวนนี้พบปญหาวาการอยูเวรรายเดือนของบุคลากรท่ีมีจํานวนมากเกือยตลอดท้ังเดือน

สงผลใหไมสามารถเบิกเงินคาผลิตผลงานไดตามจริง เนื่องจากระเบียบราชการไมใหมีการเบิกจายเงิน

ซํ้าซอนแมจะมีการปฏิบัติงานตามจริง

4.1.3.4 การสรรหา

การสรรหาบุคลากรเขามาปฏิบัติหนาท่ีดานขาว ของสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว จะใช 2 วิธีการ คือ การเปดรับจากบุคคลภายในกรมประชาสัมพันธ และการเปดรับ

สมัครเขาบรรจุราชการใหมจากบุคคลภายนอก โดยแตละตําแหนงจะมีเกณฑการรับคนตางกันไป

ดังรายละเอียดตอไปนี้

1) ตําแหนงขาราชการ เม่ือมีตําแหนงวางลงผูอํานวยการสวนสื่อขาวและ

ผลิตรายการขาวจะหาคนเพ่ือเขามาบรรจุในตําแหนงท่ีวาลงโดยการเสาะหาจากบุคลากรภายใน

กรมประชาสัมพันธกอน ท้ังการใชวิธีติดตอกับบุคลากรท่ีเคยปฏิบัติหนาท่ีท่ีสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาวมากอน และเปดกวางใหแกบุคลากรภายในกรมประชาสัมพันธท่ีจะยายมาดํารงตําแหนงนี้

เม่ือไมมีผูท่ีจะมาดํารงตําแหนงจะสงเรื่อไปยังกองการเจาหนาท่ี ใหสรรหาบุคคลภายนอกเพ่ือบรรจุ

เข ารับ ราชใหม โดยการประกาศรับส มัครในวงกว างให รับ รู โดย ท่ั วไปผ านทางเว็บ ไซต

กรมประชาสัมพันธ และชองทางการสื่อสารอ่ืนๆ จากการสังเกตการณแบบมีสวนรวมพบวาตําแหนง

ภายในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวมักเปนท่ีตองการมาบรรจุของบุคลากรภายในจํานวนมาก

เนื่องจากการปฏิบัติราชการในพ้ืนท่ีสวนกลางจะไดรับความนิยมในทุกๆ ตําแหนง โดยบุคลากรท่ียาย

เขามาอยูสวนกลางหากไมยายกลับภูมิลําเนา ก็ยายเพ่ือเปาหมายของการเติบโตในหนาท่ีการงาน

Ref. code: 25605907010036CHK

67

อยางไรก็ตามตําแหนงท่ีเปดสรรหารับการบรรจุขาราชการใหมจากคนภายนอกนั้นจะเปนระดับปฏิบัติการ

ท่ีถือเปนตําแหนงเริ่มตนของขาราชการ จะไมมีการเปดรับบุคคลภายนอกในตําแหนงท่ีสูงกวา

2) ตําแหนงพนักงานราชการเปนตําแหนงท่ีไมสามารถโยกยายได ดังนั้น

เม่ือตําแหนงวางลงจากการเกษียณอายุราชการหรือลาออก จะเปดสอบคัดเลือกบุคคลภายนอกใหม

ทุกครั้ง โดยจัดการสอบคัดเลือกในระดับกรรมประชาสัมพันธ มีการประกาศสรรหาผูมาดํารงตําแหนง

อยางกวางขวาง ซ่ึงปจจุบันใชเทคโนโลยีสื่อออนไลนเปนชองทางในการประกาศรับสมัครเวนแตมีผูท่ี

ผานการสอบคัดเลือกข้ึนบัญชีรอเรียกบรรจุเขารับราชการอยูกอนหนา กองการเจาหนาท่ีจะเรียก

รายงานตัวเขารับราชการทันที

3) ตําแหนงลูกจางชั่วคราว และตําแหนงพนักงานบริษัทรวมผลิต

เปนตําแหนงท่ีไมมีการเปดสอบอยางเปนทางการ เปนตําแหนงท่ีสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

สามารถดําเนินการสรรหาไดเองโดยไมตองจัดการสรรหาในระดับ กรมประชาสัมพันธ อยางไรก็ตาม

ปจจุบันตําแหนงลูกจางชั่วคราวยกเลิกการสรรหาแลว เม่ือมีการลาออกจากตําแหนงจะยุบตําแหนง

นั้นทันที สวนพนักงานบริษัทรวมผลิตใชวิธีการสรรหาโดยบอกกันแบบปากตอปาก สวนใหญจะแจงไป

ทางนักศึกษาท่ีเขามาฝกงาน ตําแหนงนี้สวนใหญจึงเปนนักศึกษาจบใหมท่ีไมคอยมีประสบการณ

การสรรหาบริษัทเปนลักษณะปากตอปาก และเปนญาติ เปนเพ่ือนของเพ่ือน เปน

ญาติท่ีเคยทํางานอยูท่ีนี่ นั่นหมายความวายังมีระบบอุปถัมภ ถาเปนเรื่องบุคลากร

ลูกจางชั่วคราวมีเปดสอบในสวนของผูสื่อขาวก็เปนการอาน ก็เหมือนพนักงาน

ราชการอานแลวคอยเขียน ของลูกจางชั่วคราวถาสมมุติคนเกาลุกไปเราเปดสอบเอง

แตตอนนี้ลูกจางชั่วคราวจะเปลี่ยนไปใครลาออกปุบตัดตําแหนงนั้นท้ิงเลย (วินิดา

สุขกาย, สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

4.1.3.5 การคัดเลือก

การคัดเลือกบุคคลเขารับราชการภายในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

จะเปนไปตามระเบียบและหลักเกณฑ ท่ีสํานักงาน ก.พ. กําหนดไว โดยมีกองการเจาหนาท่ี

กรมประชาสัมพันธเปนหนวยงานหลักในการจัดสอบคัดเลือก ซ่ึงตองผานดานทดสอบ 3 ครั้ง

เพ่ือบรรจุในตําแหนงนักสื่อสารมวลชนปฏิบัติการ คือ การสอบภาค ก. ภาค ข. และ ภาค ค.

การสอบภาค ก. เปนการสอบเพ่ือวัดความรูความสามารถท่ัวไป สําหรับ

ผูท่ีจะเขารับราชการพลเรือน ซ่ึงสํานักงาน ก.พ. จะจัดสอบทุกปปละ 1 ครั้ง เพ่ือคัดกรองคนชั้นแรก

เขาสูระบบราชการ จากนั้นจะตองสอบ ภาค ข. เพ่ือวัดความรูความสามารถเฉพาะตําแหนง

โดยตําแหนงนักสื่อสารมวลชน ของกรมประชาสัมพันธจะตองปฏิบัติหนาท่ีไดท้ังผูสื่อขาว นักจัด

รายการ และผูประกาศขาว จึงตองทดสอบเสียงในการอานขาวออกอากาศ เม่ือผานการทดสอบเสียง

Ref. code: 25605907010036CHK

68

แลวจึงจะสอบขอเขียนท่ีเก่ียวของกับตําแหนงได โดยขอเขียนนี้จะมีท้ังคําถามปรนัยและอัตนัย

คําถามท่ีใชในการทดสอบจะใหหนวยงานตนสังกัดท่ีตองการรับบุคลากรเปนผูคิดคําถาม โดยเกณฑ

คําถามจะเก่ียวของกับกรมประชาสัมพันธ นโยบายและยุทธศาสตรชาติ และความถนัดทางวิชาชีพ

สื่อสารมวลชน เม่ือผานการทดสอบในภาค ข. แลว จะเขาสูกระบวนการสอบสัมภาษณในภาค ค.

ซ่ึ งเปนการสอบวัดความเหมาะสมกับตําแหน ง หรือในทางปฏิบั ติ คือการสอบสัมภาษณ

ในกระบวนการสอบข้ันนี้จะเปดโอกาสใหระบบอุปถัมภเขามามีสวนในการตัดสินใจพิจารณาลําดับ

การบรรจุเขารับราชการได เพราะเปนการทดสอบใหกรรมการไดใชดุลยพินิจอยางเต็มท่ี โดยเฉพาะ

หากกรรมการรูจักกับผูเขาสอบ อยางไรก็ตามการพิจารณาจะใชระบบคุณธรรมควบคูไปดวยเพ่ือใหได

บุคลากรท่ีสามารถปฏิบัติงานได

พอรูวาเปนคนในและกรรมการเปนคนท่ีคุนเคยกัน มันก็เลยระบบอุปถัมภมันยังมี

รอยเปอรเซ็นต สมมุติคุณเปนลูกจางชั่วคราวรายงานขาวดีมากเลย จิตใจมันเอน

เอียง โดยเฉพาะในรอบสัมภาษณนี่แหละคือระบบอุปถัมภมันใชไดทุกเม่ือ เม่ือมี

โอกาสเอ้ือใหกันมันใชไดอยูแลว นั่นหมายความวาคุณใชระบบอุปถัมภไดแตเด็กคน

นั้นตองทํางานไดจริงนะ ไมใชวาเฮยเด็กคนนี้ไมไดเลยแตวาเพ่ือนท่ีฝากมา มันมี

เกิดข้ึนแตเม่ือทํางานไมไดทําใหระบบอุปถัมภมันเจง ซ่ึงมันเกิดข้ึนท้ังสองแบบ แตวา

ของเราเนี่ย 1 ตองทําไดกอนระบบอุปถัมภถึงจะตามมา นั่นหมายความวาคุณ

รายงานได คุณเขียนได นี่มันเด็กเราเคยทํางาน พฤติกรรมดี อะไรดีอัน อยางนี้

ตางหากมันเปนหนวยหนึ่ง ท่ีสําคัญเพราะคุณทํางานท่ีนี่ฉันรูจักคุณ (วินิดา สุขกาย,

สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

ในการคัดเลือกบุคคลเขามารับราชการในตําแหนงนักสื่อสารมวลชน

แต เดิมเปดให เฉพาะผู ท่ีจบการศึกษาจากสาขาวิชาดานนิ เทศศาสตร วารสารศาสตร หรือ

สื่อสารมวลชนเทานั้น แตปจจุบันเปดกวางมากข้ึนเนื่องจากผูบริหารมองวาสื่อสารมวลชนไมใชวิชาชีพ

เฉพาะทาง (กิตติศักดิ์ หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561) จากการศึกษายังพบดวยวาการ

คัดเลือกบุคลากรเขามาใหมโดยไมไดมีเกณฑประสบการณการทํางาน สงผลใหการบริหารงานขาวของ

สวนสื่อขาวยังไมสามารถทําไดอยางเต็มประสิทธิภาพ จะตองใชเวลาในการพัฒนาคนใหเรียนรูงาน

ระยะหนึ่งกอนท่ีจะสงเขาสูสนามขาว และเม่ือมีประสบการณในระดับหนึ่งก็จะยายไปสํานักขาวอ่ืนท่ี

ใหผลตอบแทนมากกวา

บุคลากรของเราสวนมากจะเปนคนเขาใหมดวยความท่ีเงินเดือนนอยเปนโรงเรียน

ฝกงานมากกวา เปนโรงเรียนฝกบุคลากร ท่ีจะไปสูชองอ่ืน เขาแข็งแกรงพอแลวเขาก็

จะไปชองอ่ืนคนอ่ืนดึงตัวอะไรแบบนี้ นั่นหมายความวาเก่ียวกับเรื่องเศรษฐกิจของ

Ref. code: 25605907010036CHK

69

คนเพราะถาเขาไมม่ันคงอยูไดเขาคงไป เราก็ยอมรับในสวนท่ีเราเปนโรงเรียนฝกคน

มากกวา ถาเขาไมไดบรรจุขาราชการเลย เขาก็จะโบยบินแนนอนนั่นหมายความวา

เราก็จะตองฝกคนใหมเรื่อยๆ (วินิดา สุขกาย, สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

4.1.3.6 การประเมินผลการปฏิบัติงาน

การประเมินผลการปฏิบัติงาน จะแบงเปน 2 ชวง คือ ชวงทดลองงาน

6 เดือนแรก ในตําแหนงขาราชการนอกจากจะตองปฏิบัติหนาท่ีตามท่ีไดรับมอบหมายแลว ยังตอง

ผานการประเมินอีก 3 ดาน คือ การเรียนรูระบบราชการและทําแบบทดสอบออนไลน(e-learning)

ของสํานักงาน ก.พ. การสัมมนารวมกับขาราชการบรรจุใหมในระดับกระทรวง และการปฐมนิเทศ

ขาราชการบรรจุใหมในระดับกรมประชาสัมพันธ เม่ือผานการการทดลองงานแลว จะเปนการ

ประเมินผลการปฏิบัติงานรายปตามตัวชี้วัด ซ่ึงจะมีรอบการประเมินผลการปฏิบัติราชการ 2 รอบ คือ

1 ตุลาคม -31 มีนาคม และ 1 เมษายน -30 กันยายน เพ่ือใช ในการปรับ เลื่อนฐานเงินเดือน

สวนตําแหนงพนักงานราชการจะใชการประเมินผลเพียง 1 ครั้งตอป ในขณะท่ีตําแหนลูกจางชั่วคราว

และพนักงานบริษัทรวมผลิตไมไดมีระบบการประเมินท่ีเปนระเบียบแบบแผน

สําหรับการประเมินผลการปฏบิัติราชการรายบุคคลจะมีเอกสารตัวชี้วัดท่ี

ตองทําการประเมิน 3 สวน คือ ปร.1 ปร.2 และ ปร.3 โดย ปร.1 คือ การสรุปผลการปฏิบัติงาน ปร.2

คือ การกําหนดแผนตัวชีวัดและบันทึกผลตัวชี้วัดตามแผนการปฏิบัติราชการ ในปงบประมาณ และ

แผนยุทธศาสตรของกรมประชาสัมพันธ และ ปร.3 คือ การประเมินสมรรถะนะในการทํางาน ซ่ึงใน

การประเมินจะใหผูปฏิบัตหนาท่ีประเมินตนเอง และมีการประเมินจากผูบังคับบัญชา โดยการ

ประเมินผลการทํางานจะมีท้ังเชิงคุณภาพและปริมาณ (กิตติศักดิ์ หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

4.1.3.7 การเล่ือนช้ันเล่ือนตําแหนง

การเลื่ อนชั้น เลื่อนตํ าแหน งในสวนสื่ อขาวและผลิตรายการข าว

จะพิจารณาจากผลงานควบคูไปกับตําแหนงงานและประสบการณการทํางาน โดยแนวนโยบายอธิบดี

กรมประชาสัมพันธคือการปลักดันใหคนท่ีมีความรู ความสามารถ และมีความคิดริเริ่มสรางสรรค

ข้ึนมาดํารงตําแหนง ในขณะเดียวกันตองไมออนเยาวจนขาดความอาวุโส

ผูบริหารสวนใหญ มักจะมาจากอาวุโสซ่ึงพ่ี คิดวาไม ถูกตอง อาวุโสเปนเพียง

สวนประกอบสวนหนึ่ง คือ จะเลือกใครมาจะตองเลือกคนเกง คนดี เปนคนมี

ความคิดริเริ่มสรางสรรค เปนคนกระตือรือรน เอาใจใส รับผิดชอบตอหนาท่ี แตไม

อาวุโสออนเยาว จนขนาดผูคนมองวาเปนเด็กๆ ไป ไมได แตอยาเอาอาวุโสเปน

ตัวนําวันนี้ พ่ีทําแบบนี้อาจจะไมตรงกับความเห็นของคนหลายคนก็ตองตอสูกัน

Ref. code: 25605907010036CHK

70

ถาอยากจะกลับไปเปนแบบเดิมก็ไดแตเราใหผมไปกอนแตถาสมัยท่ีผมอยูตองทํา

แบบนี ้(สรรเสริญ แกวกําเนิด, สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561)

ในขณะท่ีระดับผูปฏิบัติงานมีความคิดเห็นวาการเลื่อนตําแหนงมีการใช

ระบบอุปถัมภ เพราะบางครั้งคนเกงไมไดมีโอกาสจากระยะทางท่ีอยูหางไกลผูบริหาร ซ่ึงผูบริหารท่ีมี

อํานาจเด็ดขาดอยู ในสวนกลาง นอกจากนี้หากผูบั งคับบัญชาไมสนับสนุนและชวยแนะนํา

ผู ใตบั งคับบัญชาใหแกผูบริหารไดรูจัก หรือแจงแกผูบริหารวาผลงานท่ีได เปนผลงานของ

ผูใตบังคับบัญชาผูบริหารก็จะไมทราบ

การเลื่อนตําแหนงตามระบบราชการจะมีเฉพาะผูท่ีมีเปนขาราชการ

เทานั้น โดยมีกําหนดเลื่อนตามเกณฑระยะเวลาและความสามารถ จากการบรรจุเขารับราชการครั้ง

แรกคือระดับปฏิบัติการ จะเลื่อนเปนระดับชํานาญการไดตองมีอายุราชการไมนอยกวา 6 ป ในกรณี

ปกติ กรณีพิเศษถาจบการศึกษาในระดับปริญญาโท ตองมีอายุราชการไมนอยกวา 4 ป และหากมี

ปริญญาเอก ตองมีอายุราชการไมนอยกวา 1 ป จึงจะขอเขารับการประเมินเลื่อนข้ัน ในชั้นนี้จะใชการ

ประเมินโดยเอกสารเทานั้น ยังไมมีการวัดความสามารถโดยการสอบแขงขัน สวนตําแหนงท่ีสูงข้ึนกวานี้

ตองใชการสอบแขงขันดวยการทําผลงาน โดยการเลื่อนตําแหนงจากชํานาญการเปนชํานาญการพิเศษ

จะเปดใหแขงขันเม่ือมีตําแหนงวางลง โดยการสงผลงาน 3 ชิ้น แบงเปนผลงานท่ีเคยทํา 2 ชิ้น และ

ขอเสนอเพ่ือการพัฒนางานในตําแหนงท่ีจะไปดํารงใหม 1 ชิ้น สวนตําแหนงพนักงานราชการ ลูกจาง

ชั่วคราวและพนักงานริษัทรวมผลิตไมมีการเลื่อนตําแหนง (จิระวรรณ ตันกุรานันท, สัมภาษณ ,

7 สิงหาคม 2561)

การเลื่อนตําแหนงหนาท่ีในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวจากผูสื่อขาว

ไปสูบรรณาธิการขาว ผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวจะใชเกณฑประสบการณและ

ความสามารถในการทํางานเปนหลัก เนื่องจากงานขาวเปนงานท่ีตองสั่งสมประสบการณในการ

คัดเลือกประเด็นขาวออกอากาศ นอกจากนี้งานขาวยังตองอาศัยการตัดสินใจเรงดวนท่ีตองแขงขัน

กับเวลาในการออกอากาศ ผู ท่ี มีประสบการณการทํางานและทราบการทํางานทุกสวนของ

กองบรรณาธิการขาวจะตัดสินใจไดดีกวา

ความขยัน การฝกฝนตัวเอง การพัฒนาตัวเอง จะทําใหเราไตเตาข้ึนไปโดยท่ีไมรูตัว

นอกจากตัวเองจะไดแลว ผูใหญเขาก็มองดูวาเด็กคนนี้ มีความสามารถหรือไม

เพราะเด็กไดพัฒนาตัวเองไง ใฝท่ีจะรู ใฝท่ีจะทํา และขยันขันแข็ง ถามวาพ่ีไมเลือกก็

บาแลว เพราะฉะนั้นการพิจารณาก็จะมองประสบการณเขามาจากผูประกาศ

การคลุกคลีเก่ียวกับเรื่องงานขาว การพัฒนาตัวเอง เขาขยันเขาทําอะไรตามท่ีเรา

Ref. code: 25605907010036CHK

71

บอกทุกอยาง เสียงแหลงขาวสงเขามาชัดแจว เวลาเราฟงผลงานเด็กสามารถวัดได

เลยวาใครจะไดข้ึนกอน (สุภา เลียวกายะสุวรรณ, สัมภาษณ, 7 สิงหาคม 2561)

4.1.3.8 การโอนยาย

การโอนยายสามารถทําไดเฉพาะตําแหนงขาราชการเทานั้น โดยการ

โอนยายเกือบท้ังหมดข้ึนอยู กับความสมัครใจของขาราชการวาจะยายไปดํารงตําแหนงท่ีใด

การโอนยายโดยท่ัวไปตองรอใหตําแหนงท่ีจะโอนยายวางกอน จึงจะขอโอนยายไป ท่ีกองการ

เจาหนาท่ี กรมประชาสัมพันธ ซ่ึงสามารถโอนยายตําแหนงภายในสวนราชการของกรมประชาสัมพันธ

ไดท่ัวประเทศ สวนกรณีท่ีตําแหนงยังไมวางลงสามารถขอโอนยายสลับตําแหนงกันได โดยผูโอนยาย

ท้ัง 2 ฝายจะเปนผูตกลงขอสลับตําแหนงกันลวงหนากอนแจงผูบังคับบัญชาพิจารณาใหอนุญาตแลวจึง

แจงไปยังกองการเจาหนาท่ี ท้ังนี้ในการโอนยายตองไดรับความเห็นชอบจากผูบังคับบัญชาท้ัง 2 ฝาย

คือท่ีดํารงตําแหนงเดิม และตําแหนงใหมท่ีจะยายไปบรรจุ สวนตําแหนงพนักงานราชการ ลูกจาง

ชั่วคราวและพนักงานริษัทรวมผลิตไมมีการเลื่อนตําแหนง

นโยบายการโอนยายบุคลากรของอธิบดีกรมประชาสัมพันธในปจจุบันให

อํานาจการตัดสินใจแกผูบริหารในระดับสํานัก ซ่ึงอดีตการโอนยายมักจะใชระบบอุปถัมภ ใชเสนสาย

เพ่ือใหไดตําแหนงท่ีตองการโดยขามลําดับชั้นการสั่งใช ใชผูบริหารท่ีมีอํานาจมากกวาเปนผูชวยเหลือ

การบริหารคน พ่ีใหเกียรติกับคนท่ีเปนผูอํานวยการสํานัก แลวก็สั่งการไปยังรอง

อธิบดีทุกคนวาคุณอยาไปยุงกับเขา ในการปรับยาย ใหอํานาจเขาเต็มท่ี เขาอยากได

ใครไวเ ขาไมอยากเอาใครไว เขาสามารถคุยขามสํานักกันได เพราะปลูกบานตามใจ

ผูอยูปลูกอูตามใจผูนอนอยากให ผอ.สํานักมีศักดิ์และสิทธิ์ในการปรับยายใหไดคนท่ี

ถูกใจมาทํางานแตแนนอนคนถูกใจมีไมรอยเปอรเซ็นตหรอกมันตองมีการเจรจา

ตอรองระหวางผอ.สํานักดวยกันวาเอาดูไวสัก 60-70 เปอรเซ็นต ตองมีไมถูกใจม่ัง

ปนกัน เพ่ือใหทุกคนท่ีทํางานมองเห็นหัวผอ.สํานักเพราะท่ีผานมาในอดีตทุกคน

ไมคอยสนใจผอ.สํานัก คือใครมีปญหาจะถูกยายอะไรก็วิ่งหารองอธิบดี วื่งหาอธิบดี

เขามีคําสั่งไปผอ.สํานักก็ถูกมองขาม (สรรเสริญ แกวกําเนิด, สัมภาษณ, 1 สิงหาคม

2561).

Ref. code: 25605907010036CHK

72

4.1.3.9 การพัฒนาบุคคล

การพัฒนาบุคคลมีเฉพาะตําแหนงขาราชการซ่ึงขาราชการจะไดรับการ

ปฐมนิเทศในชวงทดลองงานราชการ และในระหวางการปฏิบัติงานก็จะไดรับการอบรมพัฒนาความรู

ในหลักสูตรตางๆ จากสถาบันการประชาสัมพันธ กรมประชาสัมพันธ รวมถึงหลักสูตรภายนอก

กรมประชาสัมพันธ ในขณะท่ีตําแหนงพนักงานราชการ ลูกจางชั่วคราว และพนักงานบริษัทรวมผลิต

จะไมไดรับการอบรมอยางเปนทางการ มีเพียงการสอนงานแบบพ่ีเลี้ยงจากบุคลากรในสวนสื่อขาวและ

ผลิตรายการขาวเทานั้น

ปจจุบันผูบริหารกรมประชาสัมพันธใหความสําคัญอยางยิ่งกับการพัฒนา

บุคลากร เพ่ิมพูดความรูทางดานเทคโนโลยีการสื่อสาร และการผลิตสื่อใหนาสนใจ โดยกรมประชาสัมพันธ

มีสถาบันการประชาสัมพันธเปนหนวยงานหลักในการจัดฝกอบรมความรูดานการประชาสัมพันธ

โดยแบงการพัฒนาบุคลากรออกเปน 3 หลักสูตร ประกอบดวย หลักสูตรปฐมนิเทศ หลักสูตรคุณวุฒิ

วิชาชีพ และหลัดสูตรทักษะเฉพาะดานการประชาสัมพันธ ดังรายละเอียดตอไปนี้(ชัยวัฒน บุญชวลิต,

สัมภาษณ, 10 สิงหาคม 2561)

1) หลักสูตรปฐมนิเทศ เปนหลักสูตรท่ีจัดข้ึนเพ่ือใหขาราชการบรรจุใหม

ของกรมประชาสัมพันธ แตเดิมมีกําหนดจัดเพียง 3 วัน อธิบดีกรมประชาสัมพันธปรับระยะเวลาให

เปน 15 วัน เพ่ือใหการปฐมนิเทศขาราชการบรรจุใหมมีประสิทธิภาพข้ึน โดยมีเปาหมายใหขาราชการ

บรรจุใหมมีความรูพ้ืนฐานดานการประชาสัมพันธและมีคุณลักษณะของขาราชการกรมประชาสัมพันธ

คือ 1) ตองเปนนักสื่อสารท่ีสามารถคิด วเิคราะห และสื่อขอมูลขาวสารไปถึงประชาชนได 2) สามารถ

ท่ีจะประสานงานและดําเนินงานท่ีเก่ียวของกับกรมประชาสัมพันธได และ 3) สามารถเขียนบทความ

โครงการ หรือสคริปตตางๆ ท่ีสามารถนําไปตอยอดใชประโยชนได นอกจากนี้จะมีการพัฒนา

บุคลิกภาพ เปนขาราชการท่ีมีวินัย มีมนุษยสัมพันธท่ีดี และเรียนรูท่ีจะทํางานเปนทีม

2) หลั กสู ต ร คุณ วุฒิ วิ ช าชี พ เป นห ลั กสู ต ร ท่ี เป ด ให ข า ราชการ

กรมประชาสัมพันธและบุคลากรหนวยงานภายนอกเขารับการอบรม ใชระยะเวลาอบรมประมาณ

7 สัปดาห โดยหลักสูตรคุณวุฒิวิชาชีพจะมี 4 หลักสูตร คือ 1) หลักสูตรสื่อมวลชนสัมพันธ สําหรับ

ตําแหนงระดับปฏิบัติการและชํานาญการ อบรมเพ่ือเรียนรูการปฏิบัติงานสื่อมวลชน และ

การปฏิบัติงานนักประชาสัมพันธเบื้องตน ลงมือฝกปฏิบัติงานประชาสัมพันธแบบครบวงจร

2) หลักสูตรกลยุทธการประชาสัมพันธ สําหรับตําแหนงชํานาญการและชํานาญการพิเศษ เปน

หลักสูตรสําหรับผูบริหารหนวยงาน เรียนรูวิธี คิดยุทธศาสตร และกลยุทธในการดําเนินงาน

ประชาสัมพันธ จัดทํา Action Plan ได 3) หลักสูตรนักบริหารงานประชาสัมพันธระดับสูง สําหรับ

ตําแหนงชํานาญการพิเศษข้ึนไปถึงอํานวยการตน คือ ระดับท่ีพรอมจะเปนผูอํานวยการสํานักกอง

Ref. code: 25605907010036CHK

73

ท่ีเปนนักบริหารงานประชาสัมพันธระดับสูง และ 4) หลักสูตรคุณวุฒิระยะสั้น ตามขอบัญญัติของ

กสทช. คือ หลักสูตรผูประกาศระดับตน กลาง และสูง ใชระยะเวลาอบรมท้ัง 3 ระดับ ประมาณ

10 สัปดาห

3) หลักสูตรทักษะเฉพาะดานการประชาสัมพันธ เปนหลักสูตรระยะสั้น

ใชเวลาอบรม 3-5 วัน เชน หลักสูตรเทคนิคการเปนพิธีกร หลักสูตรนักจัดรายการวิทยุดวยระบบ

ดิจิทัล และหลักสูตรท่ีใหม คือ นักประชาสัมพันธ Digital (Smart PR) ฝกใหใชสมารทโฟนในการทํา

ประชาสัมพันธ

จากการศึกษาพบวาแมผูบริหารจะใหความสําคัญกับการพัฒนา

บุคคลากรเพ่ือใหกาวทันตอเทคโนโลยีการสื่อสารในยุคดิจิทัล โดยการปรับหลักสูตรการศึกษา

ใหทันสมัย สอดคลองการสถานการณปจจุบัน แตพบปจจัยท่ีสงผลกับการพัฒนาบุคคลากรก็คือ

งบประมาณสนับสนุนยังมีไมเพียงพอ สงผลใหผูเขารับการอบรมยังไมสามารถพัฒนาความรูไดทันทวงท่ี

ตองรอบรับการจดัสรรงบประมาณ

ปจจัยสําคัญในการอบรมพัฒนาบุคลากร ปจจัยหลักเลย คือ งบประมาณ ถาไมไดรับ

การจัดสรรมันก็อบรมไดนอยรุน จํานวนคนท่ีไปอบรมในแตละปก็นอยลง อยูกอง

การเจาหนาท่ีมากอนจะรูวาในแตละปไดงบมาดานการพัฒนาบุคลากรไมถึง

1,860,000 กวาบาทเองตอป เพราะฉะนั้นงบท่ีมันเปนงบดําเนินงาน บางทีเขาก็ตอง

เจียดมาใชในการพัฒนาบุคลากร งบรายไดท่ีเรามีอยูท่ีจัดหาไปจากการใหเชาเวลา

คาบริการดานการประชาสัมพันธก็เอาเงินจากตรงนี้มาสมทบเงินงบประมาณ ตั้งเปน

หลักสูตรข้ึนมาซ่ึงปจจุบันอธิบดีใหความสําคัญเรื่องนี้มากทานก็เลยใชระบบ

Training เขามาจับ เราทุกคนก็มีโอกาสไดเขาอบรมมากข้ึน โดยทานมุงเนนเลยวา

คนท่ีไปอบรมกลับมาจะตองทํางานไดดีกวาเดิมนี่คือ นโยบายของทานอธิบดีระบบ

เทนนิ่งก็คือระบบพ่ีเลี้ยงการสอนงานต้ังแตบรรจุครั้งแรกก็จะมีหนังสือตามมาใหแต

ละสํานักแตงตั้งคนท่ีเปนพ่ีเลี้ยงใหเปนเกณฑภาคบังคับเลยดวยซํ้าท่ีตองมี (กิตติศักดิ์

หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

ในทางปฏิบัติ บุคลากรดานงานขาว ของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

ไมสามารถเขารับการอบรมไดตามความสนใจจากปจจัยดานบุคลากรท่ีมีไมเพียงพอ สงผลใหไม

สามารถจัดสรรเวลาไปเขารับการอบรมตามหลักสูตรท่ีตนเองสนใจได

ท่ีนี่มีการอบรม แตวาดวยความจํากัดดานของกําลังคน พอกําลังคนนอย หนวยงาน

มีเปดอบรมอันนี้ แลวเราอยากไป แตก็แลกเวรไมได ไปแลวใครจะทําแทน คือ

การอบรมเปดกวาง กรมให โอกาส สวนข าวก็ให โอกาส แต ในทางปฏิบั ต ิ

Ref. code: 25605907010036CHK

74

มันไมสามารถท่ีจะไปได อยากไปแตดวยภาระหนาท่ีท่ีมันมีจนไมสามารถปลีกตัวไป

ได สุดทายแลวคนในสวนเองก็ตัดสินใจท่ีจะไมอบรมเพ่ือท่ีจะไมเผชิญกับปญหา

พวกนั้น (เพชรทัย เกิดโชติ, สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

4.1.3.10 วินัย

สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ

ไทย มีระบบการบริหารงานแบบขาราชการพลเรือน ซ่ึงมีพระราชบัญญัติระเบียบขาราชการพลเรือน

พ.ศ. 2551 กําหนดหลักเก่ียวกับวินัยและการรักษาวินัยไวในหมวด 6 และหมวด 7 การดําเนินการ

ทางวินัย ซ่ึงไดระบุโทษทางวินัยไว 5 สถาน คือ ภาคทัณฑ ตัดเงินเดือน ลดเงินเดือน ปลดออก และ

ไลออก ซ่ึงการกระทําความผิดรายแรง เชน ปฏิบัติหรือละเวนการปฏิบัติหนาท่ีโดยมิชอบ ทอดท้ิง

หนาท่ีราชการโดยไมมีเหตุอันควร และการกระทําอันไดชื่อวาเปนผูประพฤติชั่วอยางรายแรง

(พระราชบัญญัติระเบียบขาราชการพลเรือน, 2551) ซ่ึงเกณฑในการดําเนินการทางวินัยนี้ นําไปใชกับ

พนักงานบริษัทรวมผลิตท่ีเปนภาคเอกชนดวย ท่ีผานมามีการลงโทษทางวินัยไลออกบุคลากรสวนสื่อ

ขาวและผลิตรายการขาวเฉพาะตําแหนงพนักงานบริษัทรวมผลิต ดวยเหตุผลไมสามารถทํางานรวมกับ

ผูอ่ืนได สรางความเสียหาย และความเดือดรอนใหแกองคการ

การลงโทษอยางมีเหตุผลเม่ือกระทําผิด ก็ไปตามข้ันตอนระบบราชการ เม่ือคนทําผิด

แลวก็มีการตักเตือนกอน ตักเตือนแลวก็ทําภาคทัณฑตามระเบียบราชการ สิ่งท่ีจะ

ทําใหโดนลงโทษท่ีผานมา คือ 1) ไมทํางานสงขาวอยูท่ีบานอันนี้ คือ ท่ีเราจับไดนะ

2) คือพฤติกรรมท่ีไมนารักท่ีกาวราว ทําใหกระทบกับการทํางาน ทุกอยางเราเอา

งานเปนหลัก กระทบเรื่องของทําใหองคกรเสียชื่อเสียง เชน รับเงิน ภาพลักษณ

องคกรเสีย โดนจับเลนไพ คือ มันเปนเรื่อง basic ท่ัวไปอาจจะไมเปนไรแตระบบ

ราชการไมได (วินิดา สุขกาย, สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

การปฏิบัติงานในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ยังมีหลักจรรยา

ขาราชการท่ีกําหนดข้ึนเปนการเฉพาะสําคัญบุคลากรสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยดวย

โดยมีหลักปฏิบัติวาดวยจรรยาขาราชการกรมประชาสัมพันธ พ.ศ. 2552 สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย ซ่ึงกําหนดคูมือพฤติกรรมเฉพาะสําหรับบุคลากรไว 5 ขอ ดังรายละเอียดตอไปนี้

1) ขาราชการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองเปนผูมีความ

ซ่ือสัตยสุจริต ไมแสวงหาประโยชนท่ีมิควรไดโดยชอบดวยกฏหมาย สําหรับตนเองและผูอ่ืน และ

ปฏิบัติงานอยางโปรงใสพรอมรับการตรวจสอบ

2) ขาราชการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองมีจิตสํานึกท่ีดี

ในการใหบริการแกประชาชนดวยอัธยาศัยไมตรี และกอใหเกิดความประทับใจแกผูรับบริการ

Ref. code: 25605907010036CHK

75

3) ขาราชการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองยึดม่ันใน

ระบบคุณธรรมตามหลักศาสนา และขนบธรรมเนียมประเพณีอันดงีาม

4) ขาราชการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองปฎิบัติหนาท่ี

ดวยความมุงม่ัน เต็มศักยภาพ เพ่ือใหบรรลุเปาหมายอยางมีประสิทธิภาพ และเกิดประสิทธิผลตอ

ประชาชน

5) ขาราชการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองปฎิบัติหนาท่ี

ดวยความเสมอภาค ถูกตองเปนธรรม และปราศจากอคติ

4.1.4 การอํานวยการ

จากการศึกษาพบวา การอํานวยการซ่ึงเปนภารกิจของผูนําท่ีจะตองบริหาร

จัดการ สั่งการและสื่อสารกับคนในองคการ เพ่ือใหการทํางานบรรลุตามเปาหมายท่ีวางไว ยังไม

สามารถดําเนินการไดอยางมีประสิทธิภาพ ผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย กับผูใตบังคับบัญชายังมีความคิดเห็นบางสวนขัดแยงกัน เนื่องจาก

บทบาทหนาท่ีท่ีแตกตางกัน ทําใหไมเขาใจในเหตุและผลของการสั่งการและการตัดสินใจของแตละ

ฝาย สงผลตอความรวมมือในการปฏิบัติงาน ผูบังคับบัญชาไมสามารถเรียกความไววางใจ และความ

ตั้งใจจากผูใตบังคับบัญชาใหปฏิบัติงานไดอยางเต็มกําลังความสามารถ และยังสงผลใหผูปฏิบัติงาน

หางเหิน ขาดความใกลชิด และการใหความชวยเหลือซ่ึงกัน

4.1.4.1 การบังคับบัญชา

ในการบริหารงานขาว ของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว มีการบังคับ

บัญชา ตามลําดับชั้นแบบระบบราชการ จากระดับบน คือ ผูบริหาร สูระดับลาง คือ ผูปฏิบัติงาน

โดยผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวเปนผูนํา ในการควบคุม ดูแล ใหการทํางานในสวน

สื่อขาวและผลิตรายการขาวบรรลุตามเปาหมายขององคการ มีการกําหนดสายการบังคับบัญชา

ไว เปนระดับตามตําแหน งหน า ท่ีทางราชการ ผู อํ านวยการสวนสื่ อข าวและผลิตรายการ

เปนผูบังคับบัญชาตําแหนงระดับสูงท่ีสุด มีอํานาจสั่งการผูปฏิบัติงานในสวนสื่อขาวและผลิตรายการ

ขาวทุกคน อยางไรก็ตามผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวไดแบงอํานาจหนาท่ีการทํางาน

ตามระดับในสวนงาน เพ่ือใหการทํางานเกิดความชัดเจน แบงสายงานตามหนาท่ี โดยกําหนดผูท่ีมี

อํานาจสั่งการรองลงมา คือ หัวหนาบรรณาธิการขาว ควบคุมดูแลหัวหนาสายขาวท้ัง 7 สาย ซ่ึงได

อธิบายรายละเอียดไวในเรื่องการจัดองคการ หัวหนาสายขาวท้ัง 7 สายจะมีผูใตบังคับบัญชาปฏิบัติ

หน า ท่ี ผู สื่ อข าว โดยธรรมเนี ยมปฏิบั ติ ของทางราชการการสั่ งการจะเป นตามลํ าดั บ ข้ัน

จากผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สั่งการไปยังหัวหนาบรรณาธิการขาว สั่งการไปยัง

หัวหนาสายขาวท่ีเก่ียวของ และหัวหนาสายขาวสั่งงานตอไปยังผูสื่อขาวท่ีไดรับมอบหมายงาน

Ref. code: 25605907010036CHK

76

แตบางครั้งมีการสั่งงานขามข้ัน โดนผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวจะสั่งงานตรงถึง

ผูสื่อขาว เชน ในกรณีท่ีมีงานเรงดวนไมสามารถติดตอหัวหนาบรรณาธิการขาว หรือหัวหนาสายขาวได

จะสั่งงานทางโทรศัพทตรงถึงผูสื่อขาว เพ่ือประสานการทํางานอยางเรงดวน แตในบางกรณีมีการ

สั่งงานขามข้ันในวาระงานท่ีไมเรงดวนสงผลใหผูใตบังคับบัญชามีความรูสึกถึงความไมไววางใจในการ

ทํางาน และรูสึกถึงการถูกลวงลูก และไมใหเกียรติกันในการทํางาน

วิธีการสั่งการในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวใชการสั่งการ 2 แบบ

คือ แบบเปนทางการ และแบบไมเปนทางการ แบบท่ี 1 แบบเปนทางการ คือ การสั่งการเปน

ลายลักษณผานหนังสือราชการ การสั่งการดวยวิธีนี้ผูใตบังคับบัญชาปฏิบัติตามอยางเครงครัดเม่ือมี

คําสั่งเอกสาร และเปนคําสั่งท่ีผูใตบังคับบัญชาเห็นพองกันวาเปนวิธีการสั่งการท่ีเปนท่ียอมรับ เพราะมี

ขอมูลรายละเอียดการสั่งการท่ีชัดเจน มีหลักฐาน สามารถยืนยันคําสั่งไดเม่ือมีขอขัดแยงกันใน

ภายหลัง แบบท่ี 2 แบบไมเปนทางการ คือ การสั่งงานปากเปลาแบบพบหนา การสั่งงานผานโทรศัพท

และการนําเทคโนโลยีทางการสื่อสารมาใชโดยสั่งงานผานแอปพลิเคชันไลน (เพชรทัย เกิดโชติ,

สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561) โดยการสั่งการอยางไมเปนทางการท่ีผูปฏิบัติงานมักจะไมดําเนินการ

ตามก็คือสั่งงานปากเปลาแบบพบหนา หรือสั่งงานทางโทรศัพท เนื่องจากไมมีหลักฐานเปนลายลักษณ

อักษรท่ีชัดเจนหากการปฏิบัติงานเกิดขอผิดพลาด หรือมีการทวงติงการทํางาน จะไมมีหลักฐานยืนยัน

การสั่งการ แตการสั่งการผานแอปพลิเคชันไลนแมจะเปนการสั่งงานอยางไมเปนทางการ ก็ยังอยูใน

เกณฑท่ีผูปฏิบัติงานยอมรับไดเพราะมีการสงขอความโตตอบกันเปนลายลักษณอักษร (วินิดา สุขกาย,

สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

4.1.4.2 การแบงงาน

ในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว มีการแบงงานกันทําอยางชัดเจน

โดยออกเปนหนังสือคําสั่งจากผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ใหผูปฏิบัติงานในสวน

สื่อขาวและผลิตรายการขาวทุกคนมีหนาท่ี และตองปฏิบัติหนาท่ีตามท่ีไดรับมอบหมาย ผูสื่อขาวจะ

ไดรับมอบหมายใหติดตามทําขาวภารกิจของกระทรวงตางๆ ซ่ึงพบปญหาจากการท่ีแหลงขาวระดับ

รองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรี ปฏิบัติหนาท่ีควบหลายตําแหนง ซ่ึงบางตําแหนงคาบเก่ียวความ

รับผิดชอบของสายงานขาวมากกวา 1 สายงาน สงผลใหตองมีการประสานงานทุกครั้งเม่ือมีกรณีเชนนี้

เกิดข้ึน นอกจากนี้การแบงงานยังไมมีความชัดเจน และไมมีลําดับความสําคัญของการจัดผูสื่อขาว

ไปทําขาว เชน บางครั้งเปนการตัดสินใจแบงงานโดยใหติดตามทําขาวโดยใหความสําคัญกับกระทรวง

บางครั้งใหความสําคัญกับบุคคลสําคัญ หรือบางครั้งใหความสําคัญกับวาระงานเปนหลัก (เพชรทัย

เกิดโชติ, สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

77

4.1.4.3 การตัดสินใจ

ในการบริหารงานขาว ของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ผูบริหาร

จะตองมีการตัดสินใจอยูเกือบตลอดเวลา เนื่องจากงานขาวมีลักษณะงานท่ีเชื่อมโยงกันสถานการณ

เรงดวน หรือเหตุการณท่ีเกิดข้ึนในปจจุบันทันดวน ผูบริหารจึงตองมีไหวพริบปฏิภาณและเลือก

ตัดสินใจอยางฉับไว โดยการตัดสินใจของผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวใชการวิเคราะห

สถานการณ และประเมินทางเลือกเปรียบเทียบ พรอมท้ังถามความเห็นของผูรวมงานกอนตัดสินใจ

เชน กรณีการสงผูสื่อขาวไปชวยทําขาวรวมกับสื่อมวลชนของกรมประชาสัมพันธท่ีอยูสวนภูมิภาค

เพ่ือเผยแพรขอมูลการชวยเหลือทีมฟุตบอลหมูปาอคาเดม่ี 13 คน ท่ีติดอยูภายในถํ้าหลวงขุนน้ํา-

นางนอน ท่ีจังหวัดเชียงรายอยางเรงดวน มีการประเมินศักยภาพของผูสื่อขาวแตละคน โดยดูขอจํากัด

และบุคลิกลักษณะกอนตัดสินใจเลือกคนลงไปทํางาน หลังจากผูปฏิบัติงานลงไปทํางานเสร็จก็มีการ

สอบถามผลลัพธเพ่ือนํามาปรับใชกับการปฏิบัติงานครั้งตอไป ซ่ึงการตัดสินใจจะคํานึงถึงความพรอม

และความสัมครใจของผูใตบังคับบัญชาประกอบกันดวย (สุภา เลียวกายะสุวรรณ , สัมภาษณ ,

13 กรกฎาคม 2561)

4.1.4.4 มนุษยสัมพันธ

จากการสังเกตการณแบบมีสวนรวม พบวา ผูบริหารพยายามสราง

ความสัมพันธท่ีดีกับผูใตบังคับบัญชา เพ่ือใหไดรับความรวมมือในการทํางาน แตกลับไมไดรับ

ความรวมมือ เนื่องจากวิธีการทํางานของผูบริหารทําใหผู ใตบังคับบัญชาไมเชื่อใจ และไมให

ความไววางใจ เชน การสั่งการขามข้ัน การพูดจาตรงไปตรงมาจนบางครั้งไมไดคํานึกถึงความรูสึก

ของผูฟง มีการนําอารมณสวนตัวเขามารวมกับการทํางานบางครั้งอยูเหนือเหตุผล ลักษณะคลาย

ก่ึงเผด็จการ มีการตัดสินใจท่ีขัดตอความรูสึกของผูใตบังคับบัญชา และแสดงความหมายการลดทอน

อํานาจของผูใตบังคับบัญชา เชน การดําเนินการยุบสายขาว ในขณะท่ีความคิดเห็นของผูบังคับบัญชา

มองวาเปนการตัดสินใจเพ่ือประโยชนของผูปฏิบัติ โดยท้ัง 2 ฝายมีความเห็นท่ีขัดแยงกัน

4.1.4.5 การส่ือสาร

การสื่อสารของผูบังคับบัญชา ยังขาดความชัดเจน เชน สงขอความผาน

ไลนสั่งการใหสงผูสื่อขาวไปทําขาว แตไมระบุรายละเอียดเกียวกับงาน สถานีท่ีจัดงาน แจงแตเพียงวา

บุคคลรายชื่อนี้จะไปเทานั้น ทําใหผลลัพธของงานท่ีไดไมตรงใจกับความตองการของผูบริหาร แมจะมี

การสอบถามยอนกลับถึงรายละเอียดของการสั่งการก็ไดรับคําตอบเพียงวาผูบริหารระดับสูงสั่งการ

ลงมาเพียงเทานี้ ทําใหผูรับถายทอดการปฏิบัติไมไดรับขอมูลท่ีชัดเจน นอกจากนี้ยังพบวา ผูบริหาร

ไมมีวาทศิลปในการสรางกําลังใจในการทํางานแกผูรวมงาน โดยมีกรณีท่ีผูบริหารระดับสูงของ

กรมประชาสัมพันธสั่งการใหสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวจัดทํารายงานพิเศษแบบตอเนื่อง

Ref. code: 25605907010036CHK

78

ตลอดชวงเวลา 1 เดือน โดยกําหนดชิ้นงานจํานวน 100 ชิ้น ผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการ

ขาว ใชวิธีการถายทอดงานไปสูผูใตบังคับบัญชา ในลักษณะท่ีเครงเครียดตามท่ีผูสั่งการไดกระทํา

กับตนเอง โดยถายทอดความรูสึกไปสูผูใตบังคับบัญชา ทําใหผูใตบังคับบัญชาเกิดความรูสึกกดดัน

ซ่ึงผูใตบังคับบัญชาไดสะทอนความคิดเห็นวา การสั่งงานดวยการถายทอดแรงกดดันไมไดสงผลให

การทํางานบรรลุเปาหมาย แตกลัวทําใหผูปฏิบัติงานเกิดความเครียด ในขณะท่ีหากผูบังคับบัญชา

แสดงใหเห็นวา การทํางานชิ้นนี้เปนเพียงเรื่องท่ีสามารถทําได พรอมท้ังใหกําลังใจซ่ึงกันและกัน

จะเปนการดีกวา และทําใหไดผูปฏิบัติงานท่ีพรอมจะรวมมือกันปฏิบัติงานจนสําเร็จลุลวง

การสื่อสารในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวยังเปนการสื่อสารแบบ

ทางเดียวตามลําดับข้ัน โดยผูบั งคับบัญชาสื่อสารโดยสั่งการไปถึงผู ใตบังคับบัญชามากกวา

ผูใตบังคับบัญชาจะเปนผูสื่อสารไปยังผูบังคับบัญชา แมวาในความเปนจริงจะเปดกวางใหสื่อสาร

ระหวางกันได แตในทางปฏิบัติระบบราชการจะไมดําเนินการเรื่องใดๆ ก็ตามขามข้ันตอนและลําดับ

ชั้น ดังนั้นจึงทําใหการสื่อสารบางเรื่องเกิดความไมเขาใจกันและผูปฏิบัติงานไมกลาท่ีจะสอบถาม

ความตองการไปยังผูบังคับบัญชาโดยตรง

อยากใหเปดชองทางหรือวิธีท่ีจะใหผูปฏิบัติสอบถามไปยังตนเรื่องท่ีสั่งงานในแตละ

งานไดเร็ว และชัดเจนข้ึนเลยเร็วๆ เหมือนแบบอธิบดีสั่งมาถาเราสงสัยบางทีถาม

หัวหนาไป หัวหนาก็บอกวาพ่ีไมแนใจอันนี้ แตในเม่ือเราจะทําแลว เราก็อยากทําให

มันถูกไปเลย ไมใชใหทํารายงานพิเศษตัวนี้มา แตพอจะทําปุบถามไปวาแบบนี้ไหม

เขาก็อาจจะไมมีชองทางใหถาม แลวก็จะตรงไหมมันเกิดคําถามท่ีวาเวลาเราทํางาน

ออกไปแลวจะถูกใจอธิบดีหรือเปลา จะตรงกับความตองการเขาไหม แตถาเราทําอีก

โดยตรงเขาจะพอใจไหมมันจะเกิดคําถามนี้ข้ึนมาซ่ึงบุคลิกของหัวหนาในการสั่งงาน

แตละอันก็มีสวนในการท่ีจะใหลูกนองถามข้ึนไปมากนอยแคไหน (เพชรทัย เกิดโชติ,

สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

79

4.1.4.6 ภาวะผูนํา

ดานภาวะผูนํา ผูนําของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว เปนผูท่ีมีความสามารถ

ทางวิชาชีพ เนื่องจากมีประสบการณในการทํางานขาวมาอยางยาวนาน สามารถใหคําแนะนําในการ

ปฏิบัติงานไดเปนอยางดี แตยังขาดการสื่อสารทําความเขาใจกับผูปฏิบัติท่ีดีทําใหบางเรื่องท่ีผูบริหาร

ดําเนินการเพราะเล็งเห็นวาเปนประโยชนแกองคการ แตเม่ือดําเนินการแลวกลับไดรับการตอตานจาก

ผูปฏิบัติงาน เพราะเห็นวาผูบริหารใชอํานาจโดยไมมีการรับฟงความเห็นจากผูรวมงาน อีกท้ังยังขาด

การจูงใจในการทํางานเพ่ือใหเกิดการยอมรับจากผูใตบังคับบัญชา เชน การสงตอแรงกดดันในการ

ทํางานแกผูใตบังคับบัญชา หรือจุกจิกไมปลอยผานรายละเอียดปลีกยอยท่ีเปนขอผิดพลาดของ

ผูใตบังคับบัญชา

4.1.5 การประสานงาน

งานขาวของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว เปนงานดานการสื่อสาร

ผูปฏิบัติงานสวนใหญไมไดปฏิบัติหนาท่ีอยูภายในสํานักงาน ทําใหการติดตอประสานงานตองใช

ชองทางการสื่อสารอ่ืนๆ โดยชองทางท่ีเปนทางการท่ีสุด คือ เอกสารทางราชการ แตในการปฏิบัติงาน

สวนใหญจะใชโทรศัพทเพ่ือความเรงดวนในการทํางาน รวมถึงใชเทคโนโลยีสื่อสังคมออนไลน ชองทาง

แอปพลิเคชันไลน ในการสั่งงาน แจงขาว และสงขาววิทยุเพ่ือเตรียมนําออกอากาศดวย นอกจากนี้

บุคลากรภายในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ยังตองประสานการทํางานกับบุคคลภายนอกเพ่ือ

ใหไดขอมูลขาวสารนํามาออกอากาศทางสถานี โดยปญหาท่ีพบมากท่ีสุดจากการประสานงาน คือ

การประสานงานระหวางบุคลากรภายในองคการ

การประสานงานมีหลายอยาง เชน ประสานงานอยางไมเปนทางการก็จะมี

การพูดคุยกันการติดตอสื่อสารผานทาง LINE กลุม การติดตอสื่อสารผานทาง

โทรศัพทเปนตน การประสานงานท่ีเปนทางการก็จะมีตั้งแตการประชุมประจําเดือน

ผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย จะเรียกประชุมผูอํานวยการ

สวนทุกสวน นอกจากนี้ยังสั่งการใหผูบริหารในแตละสวนไปจัดการประชุมในฝาย

ของตนเอง เพ่ือท่ีจะนํานโยบายในภาพรวมไปขยายผลตอ สวนการประสานงาน

ภายนอก เม่ือมีหนังสือราชการมา ก็มอบหมายคนท่ีรับผิดชอบโดยตรงใหโทรศัพท

ประสานกลับไปวา สิ่งท่ีประสานมาทางหนังสือราชการมันมีอะไรท่ีจะตองเพ่ิมเติม

ไหม แนวทางปฏิบัติจะปฏิบัติอยางไร ซ่ึงเปนไปตามระบบราชการไมมีอะไร

ท่ีแตกตางมากกวานี้ (กิตติศักดิ์ หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

80

การประสานงานภายในองคการโดยเฉพาะกรณีท่ีผูประสานท้ัง 2 ฝาย อยูตาง

สถานท่ีกัน จะเกิดความซํ้าซอนในการประสานงาน เพราะบุคลากรใชชองทางการประสานงาน

หลากหลายชองทางในคราวเดียวกัน สงผลใหการผลิตงานขาวซํ้าซอนสิ้นเปลืองทรัพยากร เชน กรณีท่ี

มีงานท่ีแหลงขาวมากกวา 2 กระทรวง นักขาวท่ีติดตามภารกิจของท้ัง 2 กระทรวงมีโอกาสไปเจอกัน

ภายในงานเดียวกัน เนื่องจากการประสานการทํางานท่ีไมมีประสิทธิภาพ

การประสานงานบอกเลยวารูสึกงงนะ เพราะวาเรามีกลุมไลนหลายกลุมมาก แตงาน

งานหนึ่ง ท่ีมีแหลงขาวไปมากกวา 1 กระทรวง ซ่ึงไปคนเดียวก็สามารถเก็บได

แตปรากฏวากลับกลายเปนเจองานชนกัน ทําใหเด็กไปคุยกันหนางานจริงๆ บางทีก็

งานท่ีมันใหญมากทําใหไมเจอกันเราก็เขาใจวาเรามาคนเดียวก็ไมไดคุยกัน ก็เขียน

ขาวซํ้ากัน มันนาจะคุยกันมากกวานี้ แตกลายเปนวาบางทีมันก็ไมมีชองทางคุยกัน

ท้ังๆ ท่ีจริงๆ องคการมันเล็ก (เพชรทัย เกิดโชติ, สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

กรณีการประสานงานภายในองคการโดยผูประสานงานท้ัง 2 ฝาย ปฏิบัติหนาท่ี

ภายในกองบรรณาธิการขาว เชน ตําแหนง บรรณาธิการขาวตนชั่วโมง ผูเรียบเรียงและรับขาว และ

ชางเทคนิค ไมพบวามีปญหาในการประสานงาน เนื่องจากตําแหนงเหลานี้สามารถสื่อสารกันได

โดยตรงเพ่ือบอกถึงความตองการของแตละฝาย (ณัฏฐณิชา ทองลิ่ม, สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

สวนการประสานงานกับองคการภายนอก ท่ีอยูภายใตกรมประชาสัมพันธมักเปน

เรื่องท่ียุงยากและไมไดรับความรวมมือ เชน การประสานงานขาวกับหนวยงานในภูมิภาคเพ่ือให

สงขาวในพ้ืนท่ีเขามายังกองบรรณาธิการขาวเพ่ือออกอากาศ มักจะไดรับการปฏิเสธหรือหนีหาย

หลังจากประสานงานเสร็จ กัลยา คงยั่งยืน บรรณาธิการขาวตนชั่วโมง ไดแสดงความคิดเห็นไววาอาจ

เปนเพราะวาตําแหนงของผูประสานงานนอยกวาตําแหนงของคนปฏิบัติงานในพ้ืนท่ี จึงไมไดรับ

การเหลียวแล อีกท้ังผูปฏิบัติงานในพ้ืนท่ีตางจังหวัดยังมีภารกิจลนมือ

เรื่องการประสานงานในหนวยงาน เวลาตามขาว ถาเราไมโทรเองเราก็ใชนองโทร

ใชโทรศัพทเปนหลัก ติดขัดก็ตรงตางจังหวัดเยอะสุด บางทีพอมีเรื่องอะไรเราก็

ฝากฝงใหเขาตามอันนี้ใหหนอยนะบางทีเขารับปากนะ เราก็หวังใจวาเราตามเขา

ตั้งแต 8 โมง สัก 9 โมง 10 โมงจะได บางทีเกือบเท่ียงก็ยังไมมาเลย แลวเราก็ทํา

อะไรเขาไมไดอาจจะเปนเพราะคนละสายบังคับบัญชาเขาก็ใหญของเขา เขาก็มี

ซีของเขา แตเราไมมีซี (กัลยา คงยั่งยืน, สัมภาษณ, 18 กรกฎาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

81

ปญหาใหญท่ีสุดจากการไมประสานการทํางานภายในหนวยงานของ

กรมประชาสัมพันธ แลวสงผลกระทบไปสูภายนอก ก็คือ การทํางานของสํานักกองท่ีเปนสื่อมวลชน

ในสังกัดกรมประชาสัมพันธ ท้ัง 3 สํานัก คือ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย สํานักขาว และ

สถานีวิทยุโทรทัศนแหงประเทศไทย ขาดการประสานการทํางานรวมกัน เม่ือมีการกําหนดประเด็น

การทํางานจากท่ีประชุมผูบริหารกรมประชาสัมพันธ และมีการกําหนดตัวบุคคลท่ีจะใหขอมูล

แหลงขอมูลมักจะไดรับการประสานติดตอขอสัมภาษณแยกกัน ทําใหแหลงขาวทวงติงการทํางาน

(สรรเสริญ แกวกําเนิด, สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561)

4.1.6 การรายงานผล

การรายงานผล ในการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

แบงไดเปน การรายงานผลปฏิบัติราชการสวนบุคคล การรายงานผลการใชจายงบประมาณ และ

การรายงานผลการปฏิบัติงาน ดังรายละเอียดตอไปนี้

1) การรายงานผลสวนบุคคล เปนการรายงานผลการปฏิบัติราชการรายบุคคลซ่ึง

มีกําหนดใหตองทําแบบประเมินราชการปละ 2 รอบ คือ วันท่ี 1 ตุลาคม-31 มีนาคม และ วันท่ี

1 เมษายน-30 กันยายน โดยกรมประชาสัมพันธจะกําหนดตัวชี้วัดการทํางานตามแผนการปฏิบัติ

ราชการตามงบประมาณราชจายประจําป และยุทธศาสตรกรมประชาสัมพันธ โดยวัดผลการทํางาน

ดวยการประเมินตนเองและผูใตบังคับบัญชา โดยการประเมินการปฏิบัติราชการรายบุคคลนี้จะสงผล

ตอการเลื่อนข้ันเงินเดือน

2) การรายงานผลการใชจายงบประมาณ สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวได

งบประมาณโครงการประชาสัมพันธตามยุทธศาสตรซ่ึงกําหนดไวเปนเปนระยะเวลาการใชจาย

ใน 1 รอบปงบประมาณ ระหวางปงบประมาณจะมีการติดตามการใชจายงบประมาณอยางตอเนื่อง

สําหรับสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยกําหนดใหมีการรายงานผลการใชจายงบประมาณ

เดือนละ 1 ครั้งในการประชุมผูบริหาร ซ่ึงสายงานขาวท่ีไดรับมอบหมายงานโครงการตางๆ จะตอง

จัดทําผลรายงาน จํานวนการออกอากาศขาว หรือรายงานพิเศษ พรอมท้ังการเบิกจายงบประมาณวา

เปนไปตามกรอบระยะเวลาและแผนงานท่ีกําหนดหรือไม

3) การรายงานผลการปฏิบัติงาน เปนการรายงานผลงานตามประเด็นท่ีกําหนด

ในรอบสัปดาห โดยท่ีประชุมในระดับผูบริการกรมประชาสัมพันธจะประชุมและกําหนดประเด็นการ

นําเสนอขอมูลขาวสารทุกวันพุธ ใหสํานักกองท่ีปฏิบัติหนาท่ีดานงานขาวนําไปขยายผล ผลิตขาวและ

ขอมูลขาวสารเผยแพรสูประชาชน ซ่ึงสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวจะตองจัดทํารายงานผลการ

ออกอากาศขาวโดยระบุขาวท่ีออกอากาศ เวลาท่ีออกอากาศพรอมท้ังแนบคลิปเสียงสงทางแอปพลิเคชันไลน

นอกจากนี้ผูบริหารยังมีนโยบายการลดการใชกระดาษและทรัพยากรสิ้นเปลืองในระบบงานราชการ

Ref. code: 25605907010036CHK

82

สูนโยบายไทยแลนด 4.0 โดยใหรายงานผลการปฏิบัติงานผานระบบ QR code แทนการรายงานดวย

กระดาษ

งานดานขาวตองมีระบบรายงานในเชิงนโยบาย วานโยบายของรัฐบาลมีก่ีดาน ในแต

ละสัปดาหไดถูกกําหนดประเด็นในการทําประชาสัมพันธผานทางขาวก่ีประเด็น

ในแตละประเด็นเม่ือนําเสนอไปแลวจะมีระบบการรายงานใหอธิบดีไดทราบวา

ประเด็นประจําสัปดาห ในแตละสัปดาห ได ถูกนําเสนอขาวไปก่ีครั้ง ก่ีคราว

เปนอยางไร ระบบการรายงานในปจจุบันเพ่ือใหลดการใชกระดาษก็นําระบบคิวอาร

โคดมาจับ เวลารายงานคุณทํากระดาษแผนเดียวบันทึกมาแลวก็ใส QR Code

ไป แลวก็ระบุวาไดรายงานตามคิวอารโคดขางลางนี้ พอผูบริหารเห็นก็สแกนคิวอาร

โคดเขาไปดูรายงานนั้นไดผานทางมือถือ ข้ันตอนการรายงานไมตองยุงยากซับซอน

ออกแบบแบบฟอรมใหนาสนใจมากข้ึน ใหสั้น กระชับ ไมตองยืดเยื้อมากหรือยาว

มาก (กิตติศักดิ์ หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

4.1.7 การงบประมาณ

งบประมาณในการบริหารงานขาวของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยจะสัมพันธกับแผนการปฏิบัติราชการประจําปงบประมาณ

เนื่องจากการทํางานในระบบราชการตองเปนไปตามแผนงานท่ีวางไว โดยการกําหนดงบประมาณจะ

ทําลวงหนาใชสําหรับ 1 รอบปงบประมาณ เริ่มตั้งแตวันท่ี 1 ตุลาคม ไปจนสิ้นสุด 30 กันยายนในปถัดไป

งบประมาณท่ีสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวไดรับจะเชื่อมโยงเก่ียวเนื่องกับกรมประชาสัมพันธ

ซ่ึงกรมประชาสัมพันธจะเปนผูเก็บเงินท้ังหมดไว และจะจัดสรรใหแกสํานักกองตางๆ ตามท่ีเขียน

โครงการไปเสนอของบประมาณ สําหรับงบประมาณท่ีสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไดรับ

จากกรมประชาสัมพันธเพ่ือใชในการบริหารงานทุกสวน รวมถึงสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

แบงออกเปน 3 ประเภท คือ 1) เงินสวัสดิการ 2) เงินรายได คือ เงินท่ีไดรับจากภารกิจเผยแพร

ประชาสัมพันธสื่อตางๆ และ 3) งบประมาณแผนดิน คือ งบประมาณ ท่ีสํานักงบประมาณ

แบงสันปนสวนใหแกกระทรวง กรมตางๆ แบงเปน 2 หมวด คือ งบยุทธศาสตรเปนหมวดงบ

ดําเนินงาน และ งบบูรณาการอยูในหมวดงบรายจายอ่ืน ซ่ึงจะมาในรูปของโครงการประชาสัมพันธ

ตางๆ ตามยุทธศาสตรชาติและนโยบายของรัฐบาล ซ่ึงในปงบประมาณ พ.ศ.2561 สวนสื่อขาวและ

ผลิตรายการขาวไดรับงบประมาณโครงการประชาสัมพันธตามยุทธศาสตร หมวดงบดําเนินงาน

จํานวน 8 โครงการ เปนเงิน 219,000 บาท และงบประมาณโครงการประชาสัมพันธตามยุทธศาสตร

หมวดงบรายจายอ่ืน จํานวน 3 โครงการ เปนเงิน 154,000 บาท (นภาพร พรมนิล, สัมภาษณ ,

13 กรกฎาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

83

จากการสัมภาษณผูบริหาร 3 ระดับ คือ อธิบดีกรมประชาสัมพันธ ผูอํานวยการ

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว พบวา

งบประมาณ ท่ีกรมประชาสัม พันธ ได รับ จั ดสรรมี ไม เพี ยงพอ ท่ีจะทํ าให การผลิตสื่ อและ

การประชาสัมพันธมีประสิทธิภาพ ซ่ึงสงผลกับงบประมาณของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ

ไทย และสวนสื่อขาวผลิตรายการขาว เปนทอดๆ ซ่ึงเปนหนวยงานท่ีอยูภายใตสังกัด

เรามีงบประมาณจํากัด ทุกคนรูอยูวาเรามีงบประมาณในการทําสื่อปละไมเกิน 300

ลานบาท ท้ังทีวี วิทยุ โซเชียลมีเดีย ซ่ึงเปนไปไมได แคโครงการโครงการหนึ่งของ

ภาคเอกชน เชน หนากากนักรอง เดอะแมสซิงเกอร ใชเงินไปหลาย 10 ลานบาท

มาก ถาเราทําโปรดักชันแบบเขา ใชงบประมาณแบบเดียวกับเขา เราไมสามารถท่ีจะ

ดูแลตัวเองไดตลอดท้ังป (สรรเสริญ แกวกําเนิด, สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561)

แนวทางการแก ไขปญ หาด าน งบประมาณ ท่ี ได รับ จัดสรรไม เพี ย งพอ

กระทรวงการคลังอนุมัติใหกรมประชาสัมพันธสามารถหารายไดไดเพ่ือนํามาสมทบเงินงบประมาณ

โดยกําหนดอัตราเวลาเชาเวลาจากคาผลิตและเผยแพรสปอตวิทยุ ทําใหสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทยไมสามารถเรียกเก็บคาเชาเวลาเกินกวาท่ีกําหนดได นอกจากนี้สวนราชการท่ีมา

ใชบริการเผยแพรสื่อประชาสัมพันธของสถนีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยยังขอลดราคาคาผลิต

สื่อในรอยละ 30 หรือ รอยละ 50 สงผลใหสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไมสามารถจายเงิน

เบี้ยเลี้ยงคาทํางานลวงเวลาราชการใหแกบุคลากรไดเต็มจํานวนท่ีกรมประชาสัมพันธกําหนดไว

(กิตติศักดิ์ หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

แนวทางการเพ่ิมเงินรายไดใหแกกรมประชาสัมพันธทางหนึ่งก็คือการปลดล็อก

ใบอนุญาตประกอบกิจการกระจายเสียงหรือโทรทัศน ประเภทท่ี 3 บริการสาธารณะ ท่ีทําให

กรมประชาสัมพันธไมสามารถหารายไดได โดยใชอํานาจตามมาตรา 44 ออกคําสั่งหัวหนาคณะรักษา

ความสงบแหงชาติ (คสช.) ท่ี 9/2561 เรื่อง มาตรการบรรเทาผลกระทบตอผูประกอบกิจการ

วิทยุกระจาย เสี ยง วิทยุ โท รทัศน และกิจการกระจาย เสี ยงและกิจการโทรทัศน โดยให

กรมประชาสัมพันธอาจมีเงินรายไดจากการโฆษณาไดเทาท่ีจําเปน และเพียงพอตอการผลิตรายการ

ตามวัตถุประสงค โดยตองไมเปนการมุงตอการแสวงหากําไรทางธุรกิจ ท้ังนี้ตามหลักเกณฑท่ี กสทช.

ประกาศกําหนด (สรรเสริญ แกวกําเนิด, สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

84

4.2 ปจจัยแวดลอมท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

การศึกษา สวนท่ี 2 ปจจัยแวดลอมท่ีมีผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ใชแนวทางการศึกษาตามทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชนของ

แมคเควล ประกอบดวย ปจจัยภายใน ไดแก การจัดการ ความเปนวิชาชีพสื่อ และเทคโนโลยี และ

ปจจัยภายนอก ไดแก แรงกดดันทางการเมืองและสังคม แรงกดดันทางเศรษฐกิจ วัตถุดิบ และผลงาน

โดยปจจัยภายในดานการจัดการ ผูศึกษาไดนําแนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB มาใช

แทนเพ่ืออธิบายรายละเอียดของการจัดการใหชัดเจนยิ่งข้ึน

การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ซ่ึงเปนองคการ

สื่อสารมวลชนของภาครัฐ แมจะมีระบบการบริหารงานแบบราชการก็ยังไดรับแรงกดดันจากปจจัย

แวดลอมตางๆ ท่ีเขามากระทบ โดยปจจัยแวดลอมแตละปจจัย ท้ังปจจัยภายในและปจจัยภายนอก

ตางสงผลกระทบในระดับท่ีแตกตางกัน ผูศึกษาพบวาปจจัยท่ีกระทบกับการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยมากท่ีสุด คือ การจัดการขององคการแบบระบบราชการ ทําให

การทํางานมีขอจํากัดไมเปนอิสระ ซ่ึงเชื่อมโยงกับกับปจจัยภายนอกท่ีเขามากระทบ คือ แรงกดดัน

ทางการเมืองและสังคม ท่ีทําใหการบริหารงานขาวสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ตองเปนไปตามแนวนโยบายของกลุมการเมืองท่ีไดรับคัดเลือกใหมาเปนรัฐบาล เพราะระบบราชการ

พลเรือนจะตองปฏิบัติงานภายใตทิศทางและการสั่งการจากรัฐบาล สวนปจจัยอ่ืนๆ ท้ังปจจัยภายใน

ดานเทคนิค และความเปนวิชาชีพสื่อ และปจจัยภายนอกดานแรงกดดันทางเศรษฐกิจ วัตถุดิบ และ

ผลงาน ตางก็สงผลกระทบในระดับท่ีมากนอยแตกตางกันไป ดังรายละเอียดตอไปนี้

4.2.1 ปจจัยภายใน

ปจจัยภายในท่ีมีผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหง

ประเทศไทย ไดแก ปจจัยดานการจัดการ เทคนิค และความเปนวิชาชีพสื่อ ซ่ึงมีท้ังท่ีสงผลกระทบ

ในดานดีและดานลบ โดยปจจัยท่ีถือวาสงผลกระทบมากท่ีสุด คือ ดานการจัดการ ซ่ึงผูศึกษาได

กลาวถึงแลวในผลการศึกษาสวนแรก การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ปจจัยความเปนวิชาชีพสื่อ เปนปจจัยรองลงมาท่ีสงผลกระทบกับการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และสุดทายปจจัยดานเทคนิค ไดรับผลกระทบจากการ

เปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีการสื่อสาร สงผลใหตองปรับเปลี่ยนระบบการออกอากาศใหทันสมัยข้ึน

ซ่ึงเชื่อมโยงไปสูการปรับการทํางานในองคการ ดังรายละเอียดตอไปนี้

Ref. code: 25605907010036CHK

85

4.2.1.1 การจัดการ

การศึกษาปจจัยภายในดานการจัดการ ผูศึกษาไดนําแนวคิดการบริหาร

องคการภาครัฐ POSDCORB มาใชในการศึกษา อธิบาย และขยายผลการศึกษาใหละเอียดยิ่งข้ึน

เนื่องจากปจจัยภายในดานการจัดการ ในทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชน ของ แมคเควล ไมได

กําหนดรายละเอียดของเนื้อหาในทฤษฎีไวอยางชัดเจน โดยผูศึกษาไดกลาวถึงผลการศึกษาไปแลว

ในสวนท่ีเปนการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

4.2.1.2 เทคนิค

การพัฒนาเทคโนโลยีการสื่อสาร และระบบการผลิตขาวออกอากาศ

ทางสถานีวิทยุกระจายเสียง ซ่ึงเปนปจจัยภายนอกองคการ สงผลกระทบใหสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทยตองปรับเปลี่ยนระบบเทคโนโลยีตาม โดยระบบการผลิตขาวออกอากาศของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยท่ีใชอยูในปจจุบัน คือ ระบบดาเล็ท และมีอายุการใชงานตั้งแต

พ.ศ. 2545 ซ่ึงในชวงเวลานั้นถือวาเปนระบบเทคโนโลยีท่ีมีความทันสมัย สามารถบันทึกเสียง ตัดตอ

ทําสปอต หรืองานการผลิตของวิทยุไดท้ังหมด เขามาแทนเทป และ ซีดี ท่ีเปนอุปกรณอนาล็อก

ท้ังหมด แตปจจุบันการพัฒนาเทคโนโลยีคอมพิวเตอรสงผลใหตองเปลี่ยนระบบการผลิตขาว

ออกอากาศ เนื่องจากระบบการประมวลผลภายใน CPU ของ ระบบดาเล็ท มีขนาด 32 bits แตระบบ

คอมพิวเตอรเกือบท้ังหมดในปจจุบัน ขนาด 64 bits จึงทําใหระบบดาเล็ท ไมสามารถทํางานรวมกับ

ฮารดแวรท่ีผลิตข้ึนใหมในปจจุบัน (เมฆ ขันแกว, สัมภาษณ, 8 สิงหาคม 2561)

ปญหาท่ีพบจาก ระบบดาเล็ท รุน เดิม คือระบบการทํางานไม มี

เสถียรภาพ เกิดการลมของระบบบอยครั้ง ทําใหขอมูลขาวเสียงท่ีเก็บไวในคลังท้ังหมดสูญหาย

ไมสามารถกูไฟลเสียงกลับคืนได สงผลตอการเก็บผลงานเพ่ือรายงานผลผลิตขาวและรายงานพิเศษ

ตามโครงการยุทธศาสตร นอกจากนี้ยังสงผลตอการทํางานในกระบวนการผลิตขาวออากาศ

บรรณาธิการขาวประจําวันไดยกตัวอยางกรณีท่ีระบบดาเลทลม สงผลกระทบกับการทํางานขาวทําให

ตองกลับมาใชระบบการทํางานอนาล็อก ใชการแกปญหาเฉพาะหนาโดยการใหผูประกาศอานบทขาว

ท่ีเรียบเรียงไวออกอากาศสด

ถาระบบมันลม ทุกอยางมันใชไมได นั่นหมายความวาเสียงรายงานขาวไมมี แตวันนี้

ท่ีมีเนื่องจากชางหอง 2 ตัดเร็ว ขางบนยังเห็น แตหอง 1 ทําอะไรไมไดเลยเพราะ

ยังไมไดเซฟ ขางบนเห็นก็หมายความวา ข้ึนไปคุมคิวขางบน อานปุบแลวดึงใส

แตความเสี่ยงในการผิดพลาดมันก็มี ใครอยูในเวลาท่ีมีปญหา ทุกคนก็ตองแกได

ถึงแมจะบอกวา เออ ผูใหญไมดูไมรูหรอกวาปญหาการทํางานมันมีขนาดไหน

ทุกวันนี้ขาวก็ยังออกอากาศเปนปกติ มันไมมีปญหา เขาก็ไมรับรูวาปญหาของการ

Ref. code: 25605907010036CHK

86

ทํางานเราคืออะไร ก็ในเม่ือมันสามารถแกได ก็ทําไปสิ (กรรณิกา แกวใส, สัมภาษณ,

7 สิงหาคม 2561)

จุดเปลี่ยนท่ีทําใหเกิดการเปลี่ยนระบบการผลิตขาวออกอากาศ คือ

เหตุการณท่ีระบบดาเล็ทลมในชวงเวลาขาวภาคหลัก เวลา 07.00 น. ในระหวางท่ีขาวออกอากาศ

ทําใหเสียงเงียบไปเปนระยะเวลาเกือบ 2 นาที สรางความเสียหายใหแกการทํางานของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ผูบริหารจึงตัดสินใจของบประมาณเปลี่ยนระบบเทคโนโลยีการ

ผลิตขาวออกอากาศใหทันสมัยข้ึน โดยขณะนี้ระบบใหมท่ีชื่อวา นิวบอส และ เอ็นโก ท่ีตองใชควบคู

กันไปท้ัง 2 ระบบอยูระหวางการติดตั้ง ระบบนิวบอสจะเขามาชวยในการผลิตงานขาววิทยุท้ังการ

อัดเสียง ตัดตอเสียง และการจัดเรียงบทขาว สวนระบบเอนโกจะใชในการควบคุมเสียงขณะ

ออกอากาศ ซ่ึงท้ัง 2 ระบบนี้ไมใชระบบท่ีดีท่ีสุด การทํางานของระบบใหมนี้ยังไมสามารถรองรับการ

ทํางานของสวนขาวไดท้ังหมด แตดวยระเบียบการจัดซ้ือจัดจางของภาครัฐท่ีทําใหไมสามารถ

กําหนดการซ้ือระบบเทคโนโลยีไดอยางจําเพาะเจาะจง และตองเปดใหมีการแขงขันอยางกวางขวาง

โดยใชเกณฑราคาเปนตัวตัดสิน สงผลใหสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองรับกับสภาพ

ระบบท่ี กรมประชาสัมพันธ ดําเนินการจัดซ้ือจัดจางมาได การศึกษายังพบวาสวนเทคนิค ของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ท่ีทําหนาท่ีควบคุมระบบการผลิตและออกอากาศ ไมไดมีสวนใน

การกําหนดคุณสมบัติของการจัดซ้ือจัดจางใหม แตเปนการกําหนดข้ึนในระดับกรมประชาสัมพันธ

สงผลใหระบบใหม ไมสอดคลองกับการทํางานตามความเปนจริง (เมฆ ขันแกว, สัมภาษณ, 8 สิงหาคม

2561) ปจจุบันยังอยูระหวางการสงมอบตรวจรับอุปกรณ มีการทดสอบการใชระบบแลว และในอนาคต

ชวงของการเปลี่ยนผานเทคโนโลยี บุคลากรดานงานขาวจะตองรับสภาพและปรับตัวตาม

ทุกคนก็เคยชินในการปฏิบัติงานในระบบนี้เทคโนโลยีแบบนี้มาตั้งแตเกือบ 20 ป

แลวแตจูๆ บอกวาระบบการจัดซ้ือจัดจาง เราไดระบบใหมเขามา เราก็ใหทาง

ผูประมูลไดมาเทรนการใชงานใหแกผูปฏิบัติงาน แตปรากฏวาผูปฏิบัติงานไมไดเคย

ชิน คุณอยูกับระบบเดิมก็จะใชอยูกับระบบเดิมระบบนี้ก็ไมกลาใช ซ่ึงการเปลี่ยนผาน

ก็ตองใชระยะเวลาพอสมควร จะมาใชงานรวมกันไปคูขนานกันไประหวางของใหม

กับของเกาแลวซักระยะเวลาหนึ่งเราใชของใหมชํานาญการมากข้ึนเราก็สามารถท่ีจะ

ยกเลิกของเกาไปแลวก็มาใชของใหม ได (กิต ติ ศักดิ์ หาญกลา , สัมภาษณ ,

12 กรกฎาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

87

ในยุคท่ีเทคโนโลยีเปลี่ยนแปลงไปสูยุค 4.0 ทําใหระบบการสื่อสาร

รวดเร็วยิ่งข้ึน พฤติกรรมผูบริโภคขอมูลขาวเปลี่ยนตาม ผูบริโภคเสพสื่อออนไลนและโซเชียลมีเดีย

มากข้ึน เปนนโยบายท่ีผูบริหารกรประชาสัมพันธมอบใหแกผูปฏิบัติงานขาวทุกสวนตองใชชองทาง

การสื่อสารผานสื่อใหมควบคูไปดวย สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวจึงตองพัฒนางานใหสอดคลอง

กับสื่อใหม เพ่ิมชองทางการสื่อสารผานเฟซบุก จัดทําเพจข้ึนมาในชื่อวา “ทันขาว วิทยุแหงประเทศ

ไทย” มีผูสื่อขาวเปนแอดมินเพจ ซ่ึงการตั้งเพจนี้เปนไปตามขอสั่งการของผูบริหาร แตยังไมมีระบบ

การจัดการขาว และการวางจุดยืนของเพจ และนโยบายท่ีชัดเจน (เพชรทัย เกิดโชติ, สัมภาษณ,

8 สิงหาคม 2561)

4.2.1.3 ความเปนวิชาชีพส่ือ

นโยบายท่ีผูบริหารมอบใหแกบุคลากรดานงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย คือ การปรับรูปแบบการนําเสนอขาวใหนาสนใจ สื่อสารเรื่องราวท่ียากไปสูประชาชนอยาง

งาย เปนสื่อท่ีใหความรูกับประชาชนเพราะสื่อคือครูของสังคม และพิจารณาความนาสนใจ และความ

ตองการขาวสารของประชาชน ดวยการสรางความรับรูและความเขาใจ ตองทาวความถึงปญหาท่ีเกิดข้ึนใน

ประเทศ ท่ีผานมาแกไขอยางไร อะไรคือสิ่งท่ีรัฐบาลกําลังแกไขในปจจุบัน ประชาชนจะไดรับประโยชนอะไร

และประชาชนจะมีสวนรวมกับการพัฒนาประเทศไดอยางไร โดยนําเสนอแนวนโยบายรัฐบาล ยุทธศาสตร

ชาติ การปฏิรูปประเทศ และงานท่ีเก่ียวของกับรัฐบาลและภาคราชการ ตอบโตและแกไขขาวท่ีเปนเท็จ

ขาวท่ีโจมตีการทํางานของภาครัฐโดยไมมีมูล และขาวท่ีสรางความแตกแยกของสังคม โดยถือเปนงาน

เรงดวนท่ีตองดําเนินการทันทีรวมถึงนําเทคโนโลยีสื่อใหมมาใชเปนชองทางการสื่อสาร (สรรเสริญ

แกวกําเนิด, สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561) พรอมท้ังยังมีการกําหนดประเด็นการนําเสนอขาวในรอบ

สัปดาหจากท่ีประชุมผูบริหารสูการปฏิบัติดําเนินการผลิตผลงานออกอากาศ สงผลใหการทํางานของ

กองบรรณาธิการขาวตองปฏิบัติตาม ดวยวิธีการทํางานเชนนี้ทําใหการกําหนดประเด็นขาวขาดอิสระ

และเปนไปตามท่ีกําหนดเทานั้น ซ่ึงในมุมมองของผูปฏิบัติงานเห็นวาการทํางานเชนนี้ เปนการ

“ลวงลูก” คือ เปรียบเสมือนผูบริหารเปนผูทํางานบรรณาธิการขาวประจําวันดวยตนเอง เชน

1) กําหนดใหตองออกขาวท่ีมาจาก สรรเสริญ แกวกําเนิด รักษาราชการในตําแหนงอธิบดีกรม

ประชาสัมพันธ และโฆษกประจําสํานักนายกรัฐมนตรี โดยไมตัดใจความใดท้ิง 2) กําหนดใหตองออก

ขาวการชี้แจงขอมูลขาวสารท่ีทันตอเหตุการณ ท่ีสวนราชการตางๆ ชี้แจงเขามาทางแอปพลิเคชันไลน

กลุม IR-Chat ทุกขาว 3) กําหนดใหขยายผลประเด็นตามท่ีสั่งการ รวมถึงขยายผลประเด็นศาสตร

พระราชา ท่ีออกอากาศทุกคืนวันศุกร และการทําขาวเดินหนาประเทศไทย

จากการศึกษายังพบบุคลากรงานขาวของสวนสื่อขาว สวนใหญเปนผูท่ีมี

ประสบการณการทํางานขาวนอย ดวยระบบการคัดคนเขาทํางานไมไดวัดความสามารถและ

Ref. code: 25605907010036CHK

88

ประสบการณการทํางานดานขาว ทําใหผูผานการคัดเลือกมาจากหลากหลายสาขาอาชีพ รวมถึง

บางสวนไมมีทํางานมากอนเลยเปนนักศึกษาจบใหม สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงแหงประเทศไทย

จึงเปรียบเสมือนโรงเรียนฝกหัดสําหรับผูท่ีเริ่มตนวิชาชีพสื่อสารมวลชน (วินิดา สุขกาย, สัมภาษณ,

18 กรกฎาคม 2561) สงผลใหผูสื่อขาวยังไมสามารถจับประเด็น หรือตอยอดประเด็นท่ีนาใจไดดวย

ตนเอง การทํางานเปนแบบประจําตามวาระของกระทรวงท่ีไดรับมอบหมายใหติดตามภารกิจในการ

ทําขาว รวมถึงการสรางสัมพันธกับแหลงขาวยังไมใกลชิดพอท่ีจะไดขอมูลเชิงลึก อีกท้ังบุคลากรยังมี

การโยกยายบอยทําใหตองฝกหัดผูสื่อขาวใหมตลอด

ปจจุบันผูสื่อขาวสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยยังตองมีทักษะ

ในลักษณะงานแบบสื่อวิทยุโทรทัศนดวย เพราะการหลอมรวมสื่อทําใหบุคลากรดานงานขาว 1 คน

ตองมีทักษะท้ังการถายภาพ ถายวีดีโอ การรายงานขาววิทยุ การรายงานขาวโทรทัศน การตัดตอภาพ

และเสียงในลักษณะ “คลิปขาว” ออกอากาศเปน ซ่ึงผูบริหารระดับสูงในปจจุบันใหความสําคัญกับ

การเพ่ิมพูนทักษะของบุคลากรเพ่ือใหกาวทันกับเทคโนโลยีและการเปลี่ยนแปลง

4.2.2 ปจจยัภายนอก

ปจจัยภายนอกท่ีสงผลกระทบกับการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย มากท่ีสุด คือ แรงกดดันทางการเมืองและสังคม เนื่องจากพรรคการเมืองหรือ

กลุมคนท่ีไดรับคัดเลือกใหมาดํารงตําแหนงเปนผูนํารัฐบาล คือ ผูท่ีกําหนดแนวทางการทํางานของ

สวนราชการในกระทรวงท้ัง 20 กระทรวง ซ่ึงครอบคลุมถึงการบริหารงานขาว ของสวนสื่อขาวและ

ผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย สังกัดกรมประชาสัมพันธ อยูภายใตการ

กํากับดูแลของสํานักงานปลัดสํานักนายกรัฐมนตรี มีรัฐมนตรีประจําสํานักนายกรัฐมนตรี บุคคล

ผูดํารงตําแหนงทางการเมืองควบคุมดูแลรองจากรองนายกรัฐมนตรีท่ีไดรับมอบหมายใหดูแล

กรมประชาสัมพันธ จะเห็นวาผูท่ีมีอํานาจสูงท่ีสุดในการกําหนดแนวนโยบายและการทํางานก็คือ

ผูดํารงตําแหนงทางการเมือง ขณะท่ีแรงกดดันทางเศรษฐกิจ พบวาผูบริหารมีความคิดเห็นวายังไม

กระทบกับการบริหารงานขาวเทาใดนัก เนื่องจากในการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศขับเคลื่อนดวยงบประมาณแผนดินเปนหลัก จึงไมมีความเสี่ยงในดานการเงินมากนัก

นอกจากนี้ยังไมไดวางแผนการทํางานเพ่ือแขงขันกับองคการสื่ออ่ืนดวย สวนปจจัยดานวัตถุดิบ ท่ีเปน

แหลงขอมูลในการทํางานขาว พบวา เปนผลกระทบเชิงบวกมากกวาผลกระทบเชิงลบ เพราะสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เปนองคการภาครัฐ การประสานงานขอขอมูลจากหนวยงาน

ภาครัฐดวยกันจึงเปนเรื่องท่ีงาย สวนปจจัยดานผลงาน เปนอีกสวนท่ีสงผลกระทบ เพราะพฤติกรรม

การรับสื่อของประชาชนเปลี่ยน สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวจึงตองเพ่ิมชองทางการสื่อสารไปสู

Ref. code: 25605907010036CHK

89

ออนไลน ในขณะท่ียังไมมีความเชี่ยวชาญสื่อชนิดนี้ รวมถึงการไมมีกลุมเปาหมายท่ีชัดเจนยังสงผลให

การผลิตสื่ออาจจะไมตอบสนองกับความตองการของคนในแตละกลุม ดังรายละเอียดตอไปนี้

4.2.2.1 แรงกดดันทางเศรษฐกิจ

ในการบริหารงานขาว ส วนสื่ อข าวและผลิตรายการข าว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ไดรับผลกระทบจากแรงกดดันทางเศรษฐกิจนอยท่ีสุด เนื่องจาก

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ เปนองคการภาครัฐท่ีไดรับการจัดสรรงบประมาณประจําป

อีกท้ังยังไดรับใบอนุญาตประกอบกิจการกระจายเสียงหรือโทรทัศน ประเภทท่ี 3 บริการสาธารณะ

จากสํานักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน และกิจการโทรคมนาคมแหงชาต ิ

ซ่ึงหารายไดไมได ผูบริหารจึงมีความคิดเห็นวาการบริหารงานขาวไมจําเปนตองแขงขันกับใครในแง

ธุรกิจ และผลประโยชน เพราะภารกิจหนาท่ีของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ คือ

การใหบริการสาธารณะ ดังรายละเอียดตอไปนี้

(1) คูแขง

การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ ไมไดมีการระบุ

คูแขงไวชัดเจน มีการเปรียบเทียบการทํางานกับองคการสื่อสารมวลชนอ่ืน โดยเปรียบเทียบกับ

องคการสื่อสารมวลชนดานวิทยุท่ีเปนภาครัฐ มีท้ังสถานีวิทยุกระจายเสียงรัฐสภา สํานักขาวไทย

ไทยพีบีเอส และสถานีวิทยุของกองทัพ โดยใชวิธีการศึกษารูปแบบ และลีลาการนําเสนอขาว

ใหนาสนใจจากสื่อวิทยุเหลานี้ แบบไมไดมุงหวังวาจะตองเหนือกวา แตนําจุดดี และจุดเดนของแตละ

สถานีมาใชในการพัฒนางานขาว ของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยใหนาสนใจข้ึนกวาเดิม

และไมใหงานขาวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ลาหลัง ไมนาสนใจ จนประชาชนเลิก

ฟง (สุภา เลียวกายะสุวรรณ, สัมภาษณ, 13 กรกฎาคม 2561) ท้ังนี้ไมไดนําสถานีวิทยุของภาคเอกชน

มาใชในการเปรียบเทียบหรือแขงขัน เนื่องจากมีความเห็นวาการบริหารงานขาว ของภาคเอกชน

กับสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มีวัตถุประสงค เปาหมาย ภารกิจ และบทบาทหนาท่ี

ท่ีแตกตางกัน โดยภาคเอกชนจะมุงหวังผลกําไรเปนหลัก ในขณะท่ีสถานีวิทยุกระจายเสียงแหง

ประเทศไทยมุงหวังการใหบริการขาวสารสาธารณะ เพ่ือสรางความรับรู ความเขาใจ ใหแกคนในสังคม

การเทียบคูแขง เราบอกวาเราเปน Public service เปนสื่อบริการสาธารณะ

ประเภทท่ี 3 คูแขงเราก็จะตองมีหนวยงานท่ีเปนสื่อของรัฐดวยกัน อยางถาเปน

สังกัดของทหารก็จะไดรับใบอนุญาตประเภทท่ี 2 เรื่องของความม่ันคงเขาก็จะไปอีก

ประเภทหนึ่งซ่ึงจริงๆ แลวเขาก็ไมใชคูแขงของเรา แตคูแขงของเรานาจะเปนวิทยุ

รัฐสภา รัฐสภานาจะอยูประเภทท่ี 3 ดวยกันแตเขาก็มีงานเฉพาะของเขาก็คือ

งานดานสภานิติบัญญัติ งานดานรัฐสภา สภาผูแทนราษฎร เขาก็อยูในกลุมของเขาไป

Ref. code: 25605907010036CHK

90

จะไปเทียบกับธุรกิจเราก็เทียบกันไมไดเราก็ตองเทียบในสื่อประเภทสาธารณะ

ดวยกันก็เลยแทบจะไมมีคูเทียบ ทาจะเทียบกันจริงๆ ก็คือเราไมไดไปเทียบกับใคร

เพราะบทบาทภารกิจเรา คือ สรางการรับรูสรางการเขาใจใหความรูแกสังคมในเชิง

นโยบายของรัฐนโยบายของสวนราชการตางๆ ท่ีจะไปสูประชาชน ในขณะเดียวกัน

ก็สะทอนเสียงของประชาชนกลับมายังหนวยงานท่ีมีสวนเก่ียวของ (กิตติศักดิ์

หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

(2) สํานักขาว

การผลิตขาวออกอากาศของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว มีท้ังขาว

ในประเทศและตางประเทศ ขาวในประเทศบุคลากรของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ดําเนินการ

ผลิตขาวดวยตนเองทุกข้ันตอน ตั้งแตการจัดสงผูสื่อขาวไปตามกระทรวงเพ่ือหาขาวสงเขาระบบ และ

ออกอากาศ ในขณะท่ีขาวตางประเทศตองพ่ึงพิงสํานักขาวภายนอกท่ีเปนสํานักขาวตางประเทศ

ปจจุบันกรมประชาสัมพันธไดซ้ือขาวจากสํานักขาวตางประเทศจํานวน 2 คือ รอยเตอร และเอเอฟพี

เพ่ือเขาถึงระบบถังขาวของสํานักขาวตางประเทศท้ัง 2 แหง อยางไรก็ตามงานขาวของสวนสื่อขาว

ไมไดรับผลกระทบการจากสํานักท้ัง 2 แหงมากนัก หากสํานักขาวท้ัง 2 แหงไมมีขาวท่ีเปนแนวทาง

ท่ีสวนสื่อขาวและลิตรายการขาวตองการ คือ ขาวท่ีเปนเรื่องใกลตัว ขาวท่ีเปนเรื่องใหญมีผลกระทบ

ระดับโลก ขาวเก่ียวกับการเมืองในภูมิภาคตางๆ และความเคลื่อนไหวของประเทศมหาอํานาจ ก็จะใช

วิธีหาขาวจากหนาเว็บไซตสํานักขาวอ่ืนๆ โดยพิจารณาจากความนาเชื่อถือของสํานักขาว เปนสํานัก

ขาวขนาดใหญ และมีขอมูลขาวท่ีตองการ เชน บลูมเบิรก เสตรทไทม จาการตารโพสต เดอะการเดียน

หรือในชวงท่ีเกิดเหตุการณเข่ือนเซเปยน-เซน้ํานอย แตก ท่ีสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

สื่อตางชาติไมสามารถเขาไปทําขาวได ก็ตองติดตามจากสํานักขาวเวียงจันทนไทมสในพ้ืนท่ี โดยแงท่ี

ไดรับผลกระทบจากปจจัยภายนอกดานสํานักขาวก็คือเรื่องของเวลาโลก ของแตละประเทศและแตละ

ทวีปไมตรงกันทําใหบางชวงเวลาไมสามารถกําหนดประเด็นขาวได เชน ในการแปลขาวภาคเชาไดรับ

นโยบายมาวาใหนําเสนอขาวตางประเทศท่ีเปนเรื่องใกลตัวกับคนไทย แตสํานักขาวในแถบเอเชีย

ไมทํางานกันแลวต้ังแตประมาณ 22.00-05.00 น. สงผลใหไมมีขาวใกลตัวออกอากาศ ตองนําเสนอ

ขาวท่ีอยูในภูมิภาคอ่ืน (ธนเวศม สัญญานุจิต, สัมภาษณ, 8 สิงหาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

91

(3) โฆษณา

ปจจัยดานการโฆษณา ไมไดสงผลกระทบโดยตรงกับการบริหารงานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เนื่องจากใบอนุญาตประกอบกิจการกระจายเสียงและ

โทรทัศน ท่ีสํานักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน และกิจการโทรคมนาคม

แหงชาติ ออกใหสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เปนใบอนุญาตประเภทท่ี 3 ใหประกอบ

กิจการเพ่ือสาธารณะ ซ่ึงไมอนุญาตใหหารายไดได ดังนั้นหากพิจารณาในแงของการโฆษณาโดยตรง

แบบภาคเอกชน การบริหารงานขาวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยถือวาไมไดรับ

ผลกระทบสวนนี้ “พ่ีวาถาเปนสื่อเอกชนเก่ียว แตถาเปนสื่อของรัฐพ่ีมองวาเก่ียวของเก่ียวพันนอยมาก

เพราะวาเราอาศัยงบประมาณเปนหลัก สิ่งท่ีเราจะไปขอโฆษณามาลงก็คือ เสริมเพ่ือใหคุณภาพงาน

ของเราดีข้ึน เราจึงไมไดหวังพ่ึงพิงเศรษฐกิจจากภายนอกมากนัก พ่ีคิดวาไมมีปญหา” (สรรเสริญ

แกวกําเนิด, สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561) ถาพิจารณาวารายไดท่ีเขามามาจากการขายชวงเวลาและ

การประชาสัมพันธขาวสารใหแกภาครัฐแลว พบวาไดรับผลกระทบจากการท่ีหนวยงานราชการตางๆ

มักจะไมสํารองงบประมาณไวสําหรับการเผยแพรขอมูลขาวสารผานทางสื่อของกรมประชาสัมพันธ

เพราะคิดวาสื่อของกรมประชาสัมพันธมีบทบาทหนาท่ีในการเผยแพรขาวสารจากภาครัฐไปสู

ประชาชนอยูแลวจึงไมจําเปนตองจายเงินสําหรับการประชาสัมพันธขอมูลตางๆ ซ่ึงในความเปนจริง

การใชสื่อทุกประเภทมีคาใชจาย ขณะท่ีหนวยงานราชการบางสวนขอสวนลดการเผยแพรขอมูล

ขาวสารลง ทําใหสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไมสามารถหารายไดไดเต็มเม็ดเต็มหนวย

เราจําเปนจะตองหารายไดเขามาสมทบเงินงบประมาณ เนื่องจากงบประมาณ

ไมเพียงพอในการท่ีเราจะเปนหนวยสื่อท่ีใหบริการฟรีแกหนวยงานภายนอก แตละ

หนวยงานเขาจะตองต้ังงบประมาณเพ่ือท่ีจะเอามาใชกับสื่อเรา เผยแพรกับสื่อเรา

เปนปจจัยแวดลอมภายนอกท่ีจะมากระทบ หนวยงานภายนอกเขาเห็นวาเรามีคา

เชาบริการคาเชาเวลา เขาก็เขาใจผิดวาเราเปนหนวยงานภาครัฐดวยกันทําไมคุณมี

ภารกิจหนาท่ีโดยตรงท่ีตองเผยแพรขอมูลขาวสารใหกับหนวยงานภาครัฐคุณตอง

ใหบริการฟรีอันนี้ คือ เคามองมาจากขางนอกแตของเราเองเราบอกวามันไมไดฟรี

มันไมมีอะไรฟรีในโลกเพราะฉะนั้นเวลาคุณจะมาขอบริการเผยแพรขอมูลขาวสาร

คุณตองตั้งงบประมาณไวดวย อันนี้คือผลกระทบอันหนึ่งถาจะแกปญหานี้ใหไดเนี่ย

งบประมาณตองเพียงพอตอการบริหารจัดการ (กิตติศักดิ์ หาญกลา, สัมภาษณ, 12

กรกฎาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

92

(4) เจาของ

สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ

ไทย อยูภายใตสังกัดกรมประชาสัมพันธ เปนหนวยงานราชการ เจาของก็คือราชการโดยการ

ควบคุมดูแลจากรัฐบาล ผลกระทบท่ีเกิดข้ึนกับการบริหารงานขาวคือการทํางานดานขาวของสวนสื่อ

ขาวและผลิตรายการขาวตองอยูภายใตกรอบกฎหมายท่ีใหอํานาจ รวมถึงตองดําเนินงานตามนโยบาย

และแผนยุทธศาสตรชาติเปนหลัก สงผลใหการบริหารงานไมเปนอิสระ รวมถึงไมสามารถนําเสนอขาว

ท่ีเปนดานลบของรัฐบาลได

(5) สหพันธแรงงาน

บุคลากรดานงานขาว สถานีวิทยุกระจายแหงประเทศไทยไมได มี

การรวมกลุมกันเปนสหพันธแรงงาน การเรียกรองหรือการกดดันองคการจึงไมมี กลาวคือ ปจจัย

ดานสหพันธแรงงานไมมีผลกระทบการการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ในขณะท่ีกลุมวิชาชีพสงผลกระทบกับการทํางานดานขาว ของกรมประชาสัมพันธเล็กนอย ซ่ึงอธิบดี

กรมประชาสัมพันธไดพลิกวิกฤตเปนโอกาสโดยเชิญกลุมนักวิชาการ และวิชาชีพสื่อสารมวลชน

รวมเปนคณะกรรมการดานการประชาสัมพันธในระดับประเทศ เชน ผูทรงคุณวุฒิในคณะกรรมการ

ประชาสัมพันธแหงชาติ และคณะกรรมการปฏิรูปประเทศดานสื่อสารมวลชน เทคโนโลยีสารสนเทศ

เพ่ือรวมพัฒนางานดานการประชาสัมพันธของภาครัฐ ซ่ึงสงผลกระทบเชิงบวกตอการพัฒนางานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

เรื่องขององคกรวิชาชีพสื่อ ไมคอยมีผลกระทบกับเราเทาไร มีผลทําใหเราเดือดรอน

รําคาญใจ คือ มีวิพากษวิจารณ โนนนี่นั่น ซ่ึงวันนี้ถาพูดภาษาชาวบานเราบอกวา

เราแกเผ็ด วันนี้เราตั้งคณะกรรมการผูทรงคุณวุฒิมา 6 คน ประกอบดวยคนท่ีทํา

หนาท่ีดานสื่อมวลชน 2 คนเปนนักวิชาการ 2 คนเปนคนท่ีเชี่ยวชาญในสื่อยุคใหมใน

เชิงของการคาพาณิชย 2 คน ท่ีผานมาในอดีตกรรมการผูทรงคุณวุฒิเขียนแผน

แลวก็จบวันนี้ตั้งคนเหลานั้นมาเปนคณะอนุกรรมการคุณวามีปญหาตรงไหนมาชวย

ขับเคลื่อนท่ีเปนกลไกในการขับเคลื่อนคุณจะเขียนแผนแลวนั่งลอยลอยไมไดแลว

วันนี้จะไดรูวาท่ีคุณวิพากษโนน นี่ นั่น คุณเกงจริงหรือเปลา (สรรเสริญ แกวกําเนิด,

สัมภาษณ, 1 สิงหาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

93

4.2.2.2 แรงกดดันทางการเมืองและสังคม

แรงกดดันทางการเมืองและสังคม เปนปจจัยภายนอกท่ีสงผลกระทบกับ

การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มากท่ีสุด เนื่องจากการบริหารงานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยอยูภายใตระบบราชการ ท่ีตองทํางานตามนโยบาย

จากรัฐบาล ซ่ึงเปนขาราชการฝายการเมือง เม่ือพรรคการเมืองใดข้ึนมาเปนผูแทนรัฐบาล ก็มักจะ

เปลี่ยนอธิบดีกรมประชาสัมพันธคนใหมข้ึนมาดํารงตําแหนงแทนคนเดิม โดยอธิบดีกรมประชาสัมพันธ

คนใหมจะเปนผูท่ีเปนพรรคพวกเดียวกับฝายรัฐบาล ซ่ึงจะเขามากําหนดแนวนโยบายการทํางานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ดังรายละเอียดตอไปนี้

(1) การควบคุมจากกฎหมาย

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ไดรับผลกระทบจากปจจัย

การควบคุมจากกฎหมาย เนื่องจากการปฏิบัติหนาท่ีของบุคคลากรภาครัฐจะถูกกําหนดอํานาจหนาท่ี

และขอบเขตการปฏิบัติงานไวในกฎหมาย เชน กฎกระทรวง การแบงสวนราชการ พระราชบัญญัติ

ระเบียบขาราชการพลเรือน นอกจากนี้การบริหารงานขาว วิทยุกระจายเสียงยังตองคํานึงถึง

หลักเกณฑการประกอบกิจการกระจายเสียง และใบอนุญาติประกอบกิจการกระจายเสียง

ของสํานักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน และกิจการโทรคมนาคมแหงชาติ

จึงทําใหการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มีกรอบการทํางานท่ีจํากัด

ไมเปนอิสระ นอกจากนี้ ใบอนุญาติการประกอบกิจการกระจายเสียงท่ีไดรับเปนใบอนุญาตประเภทท่ี

3 คือการบริการสาธารณะ สงผลใหสถานีวิทยุกระจายเสียงหารายไดไมได ในขณะท่ีงบประมาณ

ท่ีไดรับจัดสรรมีจํานวนจํากัด จึงขาดแคลนเงินท่ีจะพัฒนางานขาววิทยุกระจายเสียง และไมนาน

ตอจากนี้ สํานักงาน กสทช. จะจัดสรรคลื่นความถ่ีวิทยุ หลักจากดําเนินการจัดสรรคลื่นความถ่ี

ใหโทรทัศนเปนท่ีเรียบรอยแลว โดย กสทช. จะพิจารณาความจําเปนและการมีอยูของคลื่นท่ีได

ดําเนินการเดิมอยูกอนแลว วาสมควรใหไดรับสัมปทานตอหรือไม เพ่ือท่ีจะเปดโอกาสใหประชาชน

และภาคประชาสังคมไดมีชองทางการสื่อสารเรื่องท่ีเปนประโยชนไปสูประชาชน สงผลใหสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองพัฒนาประสิทธิภาพงานเพ่ือใหไดรับใบอนุญาตบริหารจัดการ

คลื่นวิทยุตอไป

กสทช. ฟนธงในป 2565 จะพิจารณาวาวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยจะได

ก่ีคลื่นจะยังมีคลื่นเหลืออยูในมือหรือเปลาตามตารางตามผังตางๆตองเอามาพัฒนา

ถาไมพัฒนาหลังจากนี้กสทช. อาจจะใหกรมประชาสัมพันธคลื่นเดียวคือ 92.5 หรือ

อาจจะมีเพียง 2-3 ข้ึนเทานั้นนอกเหนือจากนั้นก็เอาไปเปดใหเอกชนเขามาประมูล

Ref. code: 25605907010036CHK

94

พวกเราจะอยูกันยังไงก็ยังไมรู (สุภา เลียวกายะสุวรรณ, สัมภาษณ, 13 กรกฎาคม

2561)

(2) การควบคุมจากฝายการเมือง

การควบคุมจากฝายการเมือง สงผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย โดยตรง เพราะผูใดท่ีไดรับคัดเลือกใหข้ึนมาดํารงตําแหนง

ทางการเมืองฝายรัฐบาล จะมีอํานาจหนาท่ี ในการควบคุมการทํางานของสวนราชการทุกสวน

ในกระทรวง 20 กระทรวง รวมถึงควบคุมทิศทางการทําขาวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ใหเปนไปในทิศทางท่ีตองการ ท่ีผานมาการนําเสนอขาวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

จะเนนใหพ้ืนท่ีสื่อแกฝายรัฐบาลมากท่ีสุด สวนฝายคานเกือบจะไมไดรับพ้ืนท่ี และผูดํารงตําแหนง

ทางการเมืองยังมีอิทธิพลกับการทําขาวดวย

ใครมาเปนรัฐบาลเขาก็มาเปนผู ท่ี จะตองมาใชสื่ อของกรมประชาสัมพันธ

กรมประชาสัมพันธก็ถือวาเปนสวนราชการสวนหนึ่งท่ีอยูภายใตการกํากับดูแล

โดยรัฐบาล นายกรัฐมนตรี ไมวามาจากพรรคการเมืองไหนเขาก็จะตองมีนโยบาย

ดานการประชาสัมพันธออกมาเพราะมีนโยบายดานการประชาสัมพันธออกมาแลว

เนี่ยเราในฐานะท่ีจะตองสราง Content เพ่ือท่ีจะสื่อไปยังพ่ีนองประชาชนเนี่ยเราก็

ตองขยายผลนโยบายของรัฐบาลใหไปสูประชาชนใหถึงมือประชาชน ถาพูดจริงๆ

มันมีอยูแลวเรื่องของการควบคุมสื่อจากทางการเมือง เพราะถือวาเขามามีอํานาจ

ในการกํากับดูแลสวนราชการเขาก็จะตองมีอํานาจในการกํากับดูแลสื่อถาตราบใด

สวท. เปนสื่อของรัฐเปนหนวยงานท่ีใชงบประมาณแผนดินอยู เนี่ย เราก็เปน

หน วยงาน ท่ี ไมสามารถเปน อิสระได เรา (กิตติ ศัก ด์ิ หาญกลา , สัมภาษณ ,

12 กรกฎาคม 2561)

จากการศึกษายังพบวา เม่ือผูสื่อขาวถามคําถามสัมภาษณ และนําเสนอ

ขอมูลขาวสารท่ีไมถูกใจรัฐมนตรี รัฐมนตรีจะเรียกถามชื่อและหนวยงานท่ีสังกัด หากทราบวาเปนสื่อ

ของกรมประชาสัมพันธ จะมีการติติงยอนกลับไปยังตนสังกัดใหตักเตือนการทํางานของผูสื่อขาว

เพ่ือใหตอบสนองความตองการของนักการเมืองรายบุคคล หรือรายแรงกวานั้นอาจถึงข้ันโยกยาย

หรือใหออกจากสวนราชการนั้นได การทํางานดานขาวจึงมีความระมัดระวังมากจนไมสามารถเผยแพร

ขอมูลขาวสารไดอยางชัดเจนและเต็มท่ี นอกจากนี้บางครั้งยังตองเลือกใชภาษาท่ีสุภาพ และลด

ความรุนแรง หรือสรุปภาพรวมแทนการลงรายละเอียดขอมูลเม่ือไปทําขาวใหฝายคาน

Ref. code: 25605907010036CHK

95

ถาเปนเรื่องของนโยบายการพัฒนาประเทศ เรามีสวนสนับสนุนและ

สงเสริมอยูแลว ไมวารัฐบาลไหนเขามาท่ีมาจากการเมือง แตในขณะเดียวกันถาพรรคการเมืองอีกฝาย

หนึ่งท่ีเปนฝายคาน ออกมาโจมตีรัฐบาล เราอาจจะตองไปสื่อขาวแลวฟงแลวเขียนใหซอฟทลง แตก็

นําออกอากาศไมไดหรือบางทีเราก็รูเปนนัยๆ เองวาขาวนี้ นําออกอากาศไดหรือไมได ถาออกอากาศ

แลวบรรณาธิการอาจจะถูกเรียกเหมือนกันวาไมรูหรือวาทําใหเกิดปญหาความขัดแยง หรือเกิดปญหา

ภายหลังหรือไปสนับสนุนฝายนั้น ซ่ึงเราเปนภาครัฐเราก็ตองรูตัววาเรามีขอจํากัด ในการนําเสนอขาว

(สุภา เลียวกายะสุวรรณ, สัมภาษณ, 13 กรกฎาคม 2561)

4.2.2.3 วัตถุดิบ

ปจจัยดานวัตถุดิบ ถือเปนผลกระทบเชิงบวก กับการบริหารงานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เนื่องจากสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เปน

องคการภาครัฐ ท่ีมีหนาท่ีในการเผยแพรนโยบายของรัฐบาล และขอมูลขาวสารภาครัฐ ดังนั้นการให

ขาวหรือกระประสานงานระหวางองคการภาครัฐดวยกัน จึงมีความไวเนื้อเชื่อใจมากกวา อยางก็ตามก็

มีผลกระทบดานลบในแงท่ีวาในอดีตการใหขาวจากหนวยงานภาครัฐคือผูท่ีปฏิบัติหนาท่ีคลุกคลีอยูกับ

เรื่องท่ีเปนประเด็นขาวโดยตรงทําใหไดขอมูลท่ีชัดเจนครบถวนอยางรวดเร็ว แตปจจุบันมีการตั้งโฆษก

ประจําสวนราชการเกือบทุกระดับข้ึนมาเพ่ือเปนผูใหขาวของแตละสวนราชการ บางครั้งประเด็นขาวท่ี

เกิดข้ึน ไมใชเรื่องท่ีโฆษกกระทรวงมีความถนัดหรือรอบรูก็ทําใหการใหขาวไมครบถวนสมบูรณ อีกท้ัง

ยังลาชาเนื่องจากโฆษกกระทรวงจะตองเสียเวลาไปสอบถามขอมูลจากผูท่ีเก่ียวของโดยตรง เพ่ือมาให

ขาวอีกครั้งหนึ่ง

เรามีจุดแข็ง คือ เราสามารถเขาถึงแหลงขอมูลขาวไดลึกกวาสื่ออ่ืนๆ เพราะเราจะ

ไดรับการยอมรับในฐานะท่ีเปนสวนราชการดวยกันเพราะเราก็เปนสวนราชการ

สวนหนึ่ง เพราะฉะนั้นเวลาเราจะไปเกาะขอขอมูลขาวสารจากใครในหนวยงาน

ภาครัฐดวยกัน นโยบายของรัฐบาลเอย อะไรเอยเนี่ยเราจริงๆ ไดขอมูลลึกกวา

คนอ่ืนมากอันนี้ คือ ปจจัยเชิงบวกจากภายนอกนะ เขาก็ใหความรวมมือกับเรา

เพราะฉะนั้นปจจัยภายนอกมันเอ้ืออยูแลวท่ีจะทํางานบริหารจัดการขอมูลขาวสาร

ใหนาสนใจมากยิ่งข้ึน (กิตติศักดิ์ หาญกลา, สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

96

4.2.2.4 ผลงาน

ปจจัยดานผลงาน มีผลกระทบกับการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย เพราะชองทางการจัดจําหนายท่ีขยายตัวมากข้ึน ไมเพียงแคสื่อด้ังเดิมอยางในอดีต เชน

วิทยุ โทรทัศน หนังสื่อพิมพ เทานั้น แตสื่อออนไลนไดสรางมิติใหมของวงการสื่อสารมวลชน ทีสามารถ

เขาถึงกลุมคนทุกกลุม และทุกเวลา สืบคนยอนหลังได อีกท้ังยังสะดวก และมีคุณสมบัติและประโยชน

อ่ืนๆ ท่ีสามารถลบขอจํากัดของสื่อดั้ งเดิมได สื่ออนไลนจึงกลายเปน ท่ีนิยม สงผลใหสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองปรับตัวเขาสูออนไลนตามดวย ในขณะท่ีความตองการและ

ผลประโยชนของผูรับสารก็เปนอีกปจจัยท่ีสงผลกระทบกับการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทยในแงท่ีจะมีสวนชวยกําหนดทิศทางการนําเสนอใหนาสนใจ ตอบรับกับความตองการ

ของกลุมผูฟง

(1) ชองทางการจัดจําหนาย

ความกาวหนาของเทคโนโลยีการสื่อสารทําใหการทํางานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ไมไดจํากัดอยูแคการทําขาวออกทางคลื่นวิทยุกระจายเสียงเทานั้น

แตยังตองทําขาวออกชองทางออนไลนอยางเว็บไซต และสื่อสังคมออนไลนเฟซบุกดวย เพ่ือใหขอมูล

ขาวสารไปถึงประชาชนอยางกวางขวางตามชองทางท่ีประชาชนเลือกรับขาวสาร เม่ือชองทาง

การสื่อสารเพ่ิมข้ึนก็สงผลกระทบใหตองพัฒนาบุคลากรดานขาวใหมีความรูความสามารถ และความ

เชี่ยวชาญในการใชสื่อแตละประเภท สวนชองทางเดิมของสื่อวิทยุกระจายเสียงขณะนี้กําลังอยูระหวาง

การทดลองออกอากาศตามขอกําหนดของ สํานักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการ

โทรทัศนและกิจการโทรคมนาคมแหงชาติ และมีกําหนดวาในป 2565 จะมีการเรียกคืนคลื่น

วิทยุกระจายเสียงท้ังหมดเพ่ือจัดสรรคลื่นความถ่ีใหม มีผลใหตองวางบทบาทภารกิจของคลื่นกระจาย

เสียงท่ีจะขออนุญาตใหชัดเจน ไมเชนนั้นสํานักงานคณะกรรมการกิจการกระจายเสียง กิจการ

โทรทัศนและกิจการโทรคมนาคมแหงชาติ อาจจะเรียกคืนคลื่นได ซ่ึงสงผลโดยตรงตอการทําหนาท่ี

ของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย หากไมมีชองทางใหออกอากาศขาวกระจายเสียง

ผูสื่อขาวของเรา เวลาออกขาวปจจุบัน เราตองบูรณาการสื่อ แลวทําขาวตอไป

ตองหลอมรวมสื่อ ในท่ีนี้หมายถึงผูสื่อขาววิทยุ ผูสื่อขาวทีวี ผูสื่อขาวของสํานักขาว

ตองไปทําขาวแลวสามารถรายงานขาวไดท้ังเสียง ภาพ ใหเห็นเลยเพราะวาสมารท

โฟนซ่ึงเปนเทคโนโลยีสมัยใหม มันสามารถท่ีจะทําเปน Facebook ไลฟ สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยเรามี Facebook ไลฟ เราปรับรูปแบบการ

นําเสนอใหนาสนใจในลักษณะท่ีคอนขางจะเปนการรายงานสดจากในพ้ืนท่ี

มีภาพประกอบแทนท่ีจะฟงเสียงอยางเดียว เพราะทํา Facebook ไลฟ มันเห็น

Ref. code: 25605907010036CHK

97

ท้ังภาพท้ังเสียง อยางตอนนี้ทุกคนตองมาเรียนรูเทคโนโลยีสมัยใหมท่ีเปลี่ยนไปแลว

คนตองกาวตามใหทัน นี่คือปจจัยหนึ่งท่ีมีผลกระทบกับการบริหารงานดานการขาว

ถามองดานการแขงขัน หรือชองทางการรับสื่อ พฤติกรรมการรับสื่อ ปจจุบันผูรับ

ขาวทางสื่อวิทยุกระจายเสียงเนี่ยเรามีสื่อสมัยใหมมีสื่ออ่ืนๆ ท่ีเขาเปดรับมากกวาสื่อ

วิทยุกระจายเสียง ปจจุบันคนท่ีเปดรับสื่อก็จํานวนลดนอยลง (กิตติศักดิ์ หาญกลา,

สัมภาษณ, 12 กรกฎาคม 2561)

(2) ความตองการและประโยชนของผูรับสาร

ปจจุบันผูรับขอมูลขาวสารจากสื่อวิทยุกระจายเสียงลดลง โดยสื่อถูกแยงพ้ืนท่ี

การรับขาวสารจากสื่อออนไลน มีผลการศึกษาวากลุมผูฟงของ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มีอายุ

50 ป ข้ึนไป ถือวาเปนกลุมผูสูงอายุ ความตองการรับขอมูลขาวสารของกลุมคนในวัยนี้จะแตกตางจากวัยอ่ืน

แตการท่ีสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ไมมีกลุมผูฟงเฉพาะ และยังถือวาประชาชนทุกคนคือ

กลุมเปาหมาย ทําใหการออกแบบสื่อท้ังเนื้อหาขอมูลขาวสาร และลีลาการรายงานขาวไมสามารถทําไดตรงกับ

ความตองการของคนทุกกลุม อีกท้ังลีลาการนําเสนอขาว ท่ีมีความเปนทางการ และติดตรึงแนนกับรูปแบบ

การนําเสนอแบบเดิม ยังเปนผลใหไมสามารถขยายฐานกลุมผูฟงไปยังวัยอ่ืนไดมากนัก โดยสรุปเม่ือไมไดมี

การกําหนดกลุมผูฟงของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไวชัดเจน ทําใหการเสนอขาวไมชัดเจนวา

จะตอบสนองคนกลุมใดบาง อีกท้ังการทํางานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ยังคงยึดรูป

แบบเดิมท่ีไมไดมองความตองการและประโยชนของผูรับสารเปนหลัก แตยังคงตองการใหผูรับสารทุกกลุมวัย

ฟงทิศทางการทํางานจึงไมชัดเจน นอกจากนี้การนําเสนอขาวยังยึดติดแคการบริหารประเทศและ

ผลงานของรัฐบาล จึงทําใหมีสาระขอมูลขาวสารมากเกินจนขาดความนาสนใจ

คนนิยมบริโภคสิ่งท่ีเปนเรื่องสนุกสนานบันเทิง คนไทยไมคอยใสใจกับชีวิตความเปนอยูการ

เจริญกาวหนาของประเทศ แตใหความสนใจถาตัวเองเดือดรอนแลวก็อยากใหมีคนมาชวย

ดวยเหตุเชนนี้ทําใหมีผูบริโภคขอมูลขาวสารเราไมเยอะนักเพราะขอมูลขาวสารเราเปนเรื่อง

ของการแกไขปญหาประเทศรวมท้ังสิ้นไมไดมีบันเทิงเริงรมย ไมไดมีอะไรท่ีสนุกท่ีเปนท่ี

ชื่นชอบของคนโดยท่ัวไป ซ่ึงอันนี้ท่ีไดความทําความเขาใจกับทุกหนวยงานดานสื่อของ

กรมประชาสัมพันธไปวา ไมใชนําเสนอขาว เรื่องท่ีเก่ียวกับการบริหารงานราชการแผนดิน

การแกไขปญหาประเทศเทานั้น แตเราตองเลาเรื่องสาระสําคัญของชาติ คําวาสาระสําคัญ

ของชาติ หมายถึง วัฒนธรรม ประเพณี การละเลน บทเพลง ภาพยนตร หนัง ละครทุกเรื่อง

ท่ีเปนจิตวิญญาณของประเทศ ถาคนเราไดครบรสเนื้อหาสาระท่ีคุณนําเสนอผานชองจะ

นาสนใจมากข้ึนแตถาคุณจํากัดตัวเองอยูท่ีการแกไขปญหาประเทศของกระทรวงทบวงกรม

มันก็ วนเวียนอยู แค นี้ (สรรเสริญ แก วกํ าเนิ ด, สั มภาษณ , 1 สิ งหาคม 2561)

Ref. code: 25605907010036CHK

98

บทที่ 5

สรุปผลการศึกษา อภิปรายผล และขอเสนอแนะ

การศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย” ครั้งนี้

ผูศึกษาใชทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชนของ แมคเควล มาอธิบายการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และใชแนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB เปนสวน

เสริมในการอธิบายปจจัยภายในดานการจัดการเพ่ือใหไดขอมูลท่ีละเอียดชัดเจนยิ่งข้ึน โดยแบง

การศึกษาออกเปน 2 สวน ตามวัตถุประสงคของการศึกษา ไดแก เพ่ือศึกษาการบริหารงานขาว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และเพ่ือศึกษาปจจัยแวดลอมท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงาน

ขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ผูศึกษาใช ทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชนของ แมคเควล เพ่ือทราบถึงปจจัย

แวดลอมท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานขาว โดยมีปจจัยภายใน ประกอบดวย การจัดการ

ความเปนวิชาชีพสื่อ และเทคนิค สวนปจจัยภายนอก ประกอบดวย แรงกดดันทางการเมืองและสังคม

แรงกดดันทางเศรษฐกิจ วัตถุดิบ และผลงาน และใชแนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB

ของ กูลิก และเออรวิก เพ่ืออธิบาย การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

แทนปจจัยภายในดานการจัดการของแมคเควล เพ่ือใหทราบถึงหลักการบริหารองคการภาครัฐ

7 ประการ ประกอบดวย การวางแผน การจัดองคการ การบริหารงานบุคคล การอํานวยการ

การประสานงาน การรายงานผล และการงบประมาณ

การศึกษาครั้งนี้ ใชวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการเก็บรวบรวมขอมูลดวยวิธีการ

สัมภาษณเจาะลึก กลุมผูบริหารท่ีเก่ียวของกับการบริหารงานขาวสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ

ไทย และผูปฏิบัติหนาท่ีท่ีเก่ียวของกับการบริหารงานขาว รวม 13 คน ประกอบดวย สรรเสริญ

แกวกําเนิด รักษาราชการในตําแหนงอธิบดีกรมประชาสัมพันธ, กิตติศักดิ์ หาญกลา ผูอํานวยการ

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย, สุภา เลียวกายะสุวรรณ ผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิต

รายการขาว, วินิดา สุขกาย หัวหนาสายขาวม่ันคง, กรรณิกา แกวใส บรรณาธิการขาวประจําวัน,

กัลยา คงยั่งยืน บรรณาธิการขาวตนชั่วโมง, เพชรทัย เกิดโชติ ผูสื่อขาวสายม่ันคง, ธนเวศม สัญญานุจิต

ผูสื่อขาวสายขาวตางประเทศ และแปลขาวตางประเทศ, ณัฏฐณิชา ทองลิ่ม ผูเรียบเรียงขาวและ

รับขาว, นภาพร พรมนิล หัวหนาฝายการเงินและบัญชี, จิระวรรณ ตันกุรานันท ผูอํานวยการ

สวนกระจายเสียงในประเทศ, ชัยวัฒน บุญชวลิต ผูอํานวยการสถาบันการประชาสัมพันธ, และ

เมฆ ขันแกว ตําแหนง นายชางไฟฟาชํานาญงาน นอกจากนี้ยังเก็บรวบรวมขอมูลจากเอกสาร และ

การสังเกตการณแบบมีสวนรวม

Ref. code: 25605907010036CHK

99

สรุปผลการศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย”

แบงเปน 2 สวนตามวัตถุประสงคการศึกษา ดังนี้

ขอสรุปท่ี 1 การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ขอสรุปท่ี 2 ปจจัยแวดลอมท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย

5.1 สรุปผลการศึกษา

ขอสรุปท่ี 1 การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ผลการศึกษาพบวาการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ซ่ึงเปน

องคการสื่อสารมวลชนภาครัฐ ท่ีมีภารกิจหนาท่ีในการใหบริการขอมูลขาวสารผานสื่อวิทยุ มีการ

กําหนดยุทธศาสตรระดับสถานี วางกลยุทธระดับสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว โดยยึดหลักการ

ปฏิบัติงานดานการผลิตรายการขาววิทยุกระจายเสียงในสังกัดกรมประชาสัมพันธ ท่ีใหบริการขอมูล

ขาวสารแกผูฟงตรงตามกําหนดเวลา ยึดหลักความถูกตอง รวดเร็ว เปนกลาง อางอิงได เพ่ือเปนผูนํา

ในการผลิตรายการขาววิทยุกระจายเสียงไดอยางมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล รวมถึงแผนการ

ปฏิบัติหนาท่ีอยางชัดเจนตามแบบปฏิบัติของสวนราชการ กําหนดชวงเวลาการออกอากาศ บุคคลากร

และบุคลากรในการปฏิบัติหนาท่ีตามตําแหนงตางๆ ในดานการวางแผนงาน มีการดําเนินการท้ัง

3 ระดับ ระดับผูบริหารระดับสูง คือ แผนงานสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ผูบริหาร

ระดับกลาง คือ แผนงานสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว และระดับปฏิบัติงาน คือ แผนงานในระดับ

สายขาวตางๆ ท้ัง 7 สาย ในสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว ขณะท่ีโครงสรางองคการมีการจัดแบง

ตามตําแหนง อํานาจหนาท่ีการควบคุมตามสายการบังคับบัญชาจากระดับบนสั่งการลงสูระดับลาง

และรายงานผลการปฏิบัติงานตามลําดับชั้นจากระดับลางข้ึนสูระดับบน

ในการบริหารงานบุคคล พบวามีสวนเชื่อมโยงกับระบบโครงสรางการบริหารงานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหประเทศไทย เนื่องจากวาแทจริงและสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

ยังมีโครงสรางอยูในสํานักขาว กรมประชาสัมพันธ แตในอดีตมีการแยกตัวออกจากสํานึกขาวไปปฏิบัติ

หนาท่ีภายใตการดูแลของสื่อวิทยุกระจายเสียง ในขณะท่ีในทางปฏิบัติไดยายไปแลว แตโครงสรางจริง

ยังอยูกับสํานักขาว แมวาจะมีคําสั่งอธิบดีกรมประชาสัมพันธใหสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวอยู

ภายใตการกํากับดูแลของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย แตก็เปรียบเสมือนลูกเมียนอย

ในการไดรับการจัดสรรงบประมาณ และการดูแลบุคลากรยังไมเพียงพอกับการดําเนินงาน บุคลากร

ดานงานขาวยังแบงแยกกันตามตําแหนงหนาท่ีชัดเจน หากเปนขาราชการจะไดรับสิทธิประโยชน

Ref. code: 25605907010036CHK

100

ทุกอยาง ท้ังการเลื่อนชั้น เลื่อนเงินเดือน เลื่อนตําแหนง การโยกยาย ไดรับการอบรมพัฒนาความรู

ความสามารถ ในขณะท่ีตําแหนงอ่ืนๆ จะลดทอนสิทธิประโยชนลงถึงข้ันเงินเดือนไมข้ึน ไมไดเลื่อนข้ัน

และมีความเสี่ยงท่ีจะถูกยุบตําแหนงทุกเม่ือ

ดานการอํานวยการพบวาผูบริหารไมไดรับความรวมมือในการปฏิบัติงานเทาท่ีควร และ

ในทางปฏิบัติการสั่งการไมไดใชวิธีตามลําดับข้ันจากบนลงลางเสมอไป บางครั้งมีการสั่งงานขามข้ัน

กลายเปนปญหาท่ีสรางกําแพงในใจของผูใตบังคับบัญชา เพราะมองวาเปนการ “ลวงลูก” การทํางาน

และแสดงถึงความไมไวเนื้อเชื่อใจ ไมใหเกียรติในการทํางาน นอกจากนี้การสื่อสารในองคการยังพบ

ความไมชัดเจนในการสั่งการ ยังมีการสั่งการแบบปากเปลา และการสื่อสารผานแอปพลิเคชันไลน

รวมถึงการประสานงานภายในหนวยงานยังมีความซํ้าซอน เพราะผลพวงจากการสั่งการไมเปนไป

ตามลําดับชั้นและข้ันตอน ขณะท่ีการประสานงานกับหนวยงานภายนอกยังเปนเรื่องท่ียาก

ดานการรายงานผลการปฏิบัติงาน แบงเปน 3 ประเภท คือ รายงานผลสวนบุคคล

ตามตัวชี้วัดประจําป รายงานผลการปฏิบัติงานตามขอสั่งการในรอบสัปดาห และรายงานการใชจาย

งบประมาณ ทุกเดือน โดยปจจุบัน มีการนํ าระบบ QR code มาใช เพ่ือลดการใชกระดาษ

สวนงบประมาณดําเนินการดวยความถูกตองชัดเจนผานการตรวจสอบ และพบวางบประมาณท่ีไดรับ

จัดสรรในแตละปมีไมเพียงพอ อีกท้ังเงินงบประมาณท้ังหมดรวมอยูท่ีกรมประชาสัมพันธหากจะ

นําไปใชในการทํางานตองเขียนโครงการเสนอขอทุกครั้ง

ขอสรุป ท่ี 2 ปจจัยแวดลอม ท่ีส งผลกระทบตอการบริหารงานข าว สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

ผลการศึกษาพบวาปจจัยแวดลอม ท้ังปจจัยภายใน ท่ีประกอบดวย การจัดการ

ความเปนวิชาชีพสื่อ และเทคนิค และปจจัยภายนอก ท่ีประกอบดวย แรงกดดันทางการเมืองและ

สังคม แรงกดดันทางเศรษฐกิจ วัตถุดิบ และผลงาน ลวนมีผลกระทบกับการบริหารงานขาว สวนสื่อ

ขาวและผลิตรายการขาว โดยปจจัยภายในท่ีมีผลกระทบมากท่ีสุด คือ ปจจัยดานการจัดการ ท่ีมี

การบริหารงานแบบระบบราชการ ทําใหการทํางานไมมีอิสระ ถูกจํากัดกรอบโดยกฎ ระเบียบ และ

แนวนโยบายของผูบริหาร ซ่ึงขัดแยงกับวิชาชีพสื่อสารมวลชน ท่ีตองมีความยืดหยุน สามารถ

ปรับเปลี่ยนระบบการทํางานไดทุกเม่ือ ในขณะท่ีความเปนวิชาชีพสื่อของบุคลากรดานงานขาวยังขาด

ความรูความเชี่ยวชาญงานดานการสื่อสารมวลชน เนื่องจากมีการสมองไหลของบุคลากร สวนใหญผูท่ี

สมัครเขาทํางานมักจะเปนนักศึกษาท่ีเพ่ิงสําเร็จการศึกษา สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวไดชื่อวา

เปนโรงเรียนสําหรับสอนงานขาว เม่ือบุคลากรสั่งสมประสบการณระดับหนึ่งก็มักจะยายงานไปเติบโต

ท่ีสํานักอ่ืนๆ นอกจากนี้บุคลากรยังไมรับกับการเปลี่ยนแปลงทางดานเทคโนโลยีใหม และงาน

ท่ีเพ่ิมข้ึน ขณะท่ีเทคโนโลยีท่ีนํามาใชก็ไมตอบสนองกับระบบการทํางาน เนื่องจากการจัดซ้ือจัดจาง

Ref. code: 25605907010036CHK

101

เปนไปในภาพรวมระดับกรม ผูปฏิบัติหนาท่ีไมไดเปนผูกําหนดคุณลักษณะของอุปกรณจะใชใน

งานขาวดวยตนเอง

สวนปจจัยภายนอกท่ีสงผลกระทบกับการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย มากท่ีสุด คือ แรงกดดันทางการเมืองและสังคม เพราะการบริหารงานแบบราชการ

ตองรับแนวนโยบาย และปฏิบัติตามขอสั่งการของผูท่ีดํารงตําแหนงทางการเมืองในรัฐบาล นอกจากนี้

เม่ือมีการเปลี่ยนรัฐบาลแตละครั้ง ผูดํารงตําแหนงอธิบดีกรมประชาสัมพันธก็มักจะถูกเปลี่ยนดวย

เชนกัน เนื่องจากเปนผูท่ีคุมสื่อของภาครัฐ พรรคฝายรัฐบาลก็มักจะใหคนท่ีมีความสนิทสนมชิดเชื้อ

เปนพวกพองมาดํารงตําแหนง นอกจากนี้ดวยการทํางานในระบบราชการ จึงมีการวางกฎระเบียบตาม

กฎหมาย ท่ีเปนผลบังคับใหการบริหารงานขาวสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองปฏิบัติ

ตามไปดวย ดานวัตถุดิบ ถือวาสงผลกระทบเชิงบวก ใหแกการบริหารงานขาว มากกวาเชิงลบ

เนื่องจากวาแนวทางการทํางานคือการเผยแพรนโยบายของภาครัฐไปสูประชาชน การท่ีสวนสื่อขาว

และผลิตรายการขาวเปนหนวยงานราชการเชนเดียวกัน ทําใหเกิดความไวเนื้อเชื่อใจวาเปนพวก

เดียวกัน การประสานขอขอมูลจึงทําไดโดยงาย ดานผลงานยังไมมีการกําหนดกลุมเปาหมายของ

การสื่อสารท่ีชัดเจน ทําใหการผลิตเนื้อหาขอมูลขาวสารเปนไปอยางสะเปะสะปะ เพ่ือใหครอบคลุม

ทุกกลุมเปาหมาย รวมถึงการเผยแพรขาวสารผานชองทางตางๆ ก็ทําข้ึนเพ่ือรองรับคนใหไดมากท่ีสุด

ไมเพียงแคทําสื่อวิทยุ แตปจจุบันมีการเผยแพรขาวทางเฟซบุกดวย สวนแรงกดดันทางเศรษฐกิจ

นับวาสงผลกระทบนอยท่ีสุดเนื่องจากใบอนุญาตประกอบกิจการกระจาย ท่ีสํานักงานคณะกรรมการ

กิจการกระจายเสี ยง กิจการโรทัศน และกิจการโทรคมนาคมแห งชาติ ให แกทางสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เปนประเภทท่ี 3 บริการสาธารณะ ไมสามารถแสวงหากําไรได

ดังนั้นแรงกดดันทางเศรษฐกิจในดานการโฆษณาจึงไมมีผลกระทบ นอกจากนี้ยังไมมีการเปรียบเทียบ

การทํางานหรือกําหนดคูแขงขององคการดวย

5.2 อภิปรายผล

ผูศึกษามีการอภิปรายผล เพ่ือตอบวัตถุประสงคของการศึกษา คือ การบริหารงานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และปจจัยแวดลอมท่ีมีผลกระทบตอการบริหารงานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย โดยผูศึกษาไดนําทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชน

ของ แมคเควล แนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB และงานวิจัยท่ีเก่ียวของไปเทียบเคียง

เพ่ือแสดงใหเห็นถึงขอคนพบในตําแหนงของแนวคิดดังกลาวไดชัดเจนยิ่งข้ึน

การศึกษาการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย โดยใชแนวคิด

การบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB สะทอนใหเห็นวาการบริหารงานของสวนสื่อขาวและ

Ref. code: 25605907010036CHK

102

ผลิตรายการขาว มีการใชหลักการบริหารองคการ 7 ประการครบท้ังหมด ตั้งแตการวางแผน การจัด

องคการ การบริหารงานบุคคล การอํานวยการ การประสานงาน การรายงานผล และการงบประมาณ

สอดคลองกับแนวคิดการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB ของ กูลิก และ เออรวิก ดานการ

วางแผน การบริหารงานขาวของสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศ ไทยซ่ึงเปนหนวยงานภาครัฐ

มีการวางระเบียบแบบแผนการทํางานอยางชัดเจน แตกลับสงผลใหการปฏิบัติงานเดินหนาไปอยาง

ไมมีประสิทธิภาพดวยกฎระเบียบท่ีรัดตรึง ไมยืดหยุนขัดแยงกับการบริหารงานองคการภาครัฐ

ซ่ึงสอดคลองกับการศึกษาของ ไพฑูรย หิรัญประดิษฐ ท่ีพบวา โครงสรางและการแสดงบทบาทของ

สถานีวิทยุ เอฟ.เอ็ม. 92.5 เมกกะเฮิรท มีระบบการบริหารแบบราชการจึงมีกฎ ระเบียบ ธรรมเนียม

ปฏิบัติ และการบังคับบัญชาเปนลําดับชั้นทําใหเกิดการทํางานลาชา รวมถึงการศึกษาของ ศศิพงศ

ชาติพจน ท่ีพบวา ปจจัยภายในท่ีสงผลกระทบตอการบริหารงานของสํานักขาว กรมประชาสัมพันธ

มากท่ีสุด คือ การบริหารจัดการท่ีเปนระบบราชการ ทําใหเกิดความลาชาในการปฏิบัติงาน ไมเหมาะ

แกการนํามาใชในองคการดานสื่อสารมวลชนท่ีตองอาศัยความคลองตัวสูง แสดงใหเห็นวาไมวาเวลา

จะผานไปยาวนานแคไหน การบริหารงานของสื่อในสังกัดกรมประชาสัมพันธท่ีเปนระบบราชการก็มี

การบริหารงานท่ีลาชาและไมสอดคลองกับวิชาชีพองคการสื่อสารมวลชน อยางไรก็ตามยังสามารถตั้ง

ขอสังเกตตอไดวาการทํางานในระบบราชการ และสื่อสารมวลชนอาจจะไปดวยกันไดจากระยะเวลา

การคงอยูของกรมประชาสัมพันธท่ีมีมาอยางยาวนาน ดานการจัดองคการ พบวาโครงสรางการทํางาน

และการบริหารงานบุคคลามีการแบงการทํางานอยางชัดเจน แตยังทับซอนสงผลใหขาดแคลน

บุคลากร การทํางานเกิดความซํ้าซอน อีกท้ังงบประมาณยังมีไมเพียงพอกับการพัฒนางานขาว

ซ่ึงสอดคลองกับ การศึกษาของ พรสวรรค อุทารวุฒิพงศ พบวา ปจจัยภายในท่ีมีผลกระทบตอบทบาท

หนาท่ีของกรมประชาสัมพันธ คือ บุคลากรมีนอยไมมีความชํานาญในวิชาชีพ ขาดโอกาสในการฝกฝน

ปรับปรุงตนเอง ระบบราชการทําใหไมไดบุคลากรท่ีมีคุณภาพ ขาดเครื่องมือท่ีมีประสิทธิภาพ

ขาดความรูดานเทคนิค ขาดการบริหารงานท่ีเอ้ือตอการแขงขันในสังคมขาวสารเชิงธุรกิจ โครงสราง

และการบริหารงานแบบราชการไมเหมาะสมกับการปฏิบัติงานใหมีประสิทธิภาพในสังคมปจจุบัน และ

การศึกษาของ ศศิพงศ ชาติพจน พบวา ในป 2550 มีนโยบายใหสวนขาวโทรทัศน และสวนขาววิทยุ

กรมประชาสัมพันธ จากเดิมท่ีมีการแยกการทํางานอยางสิ้นเชิง ใหมีการจัดระบบโครงสราง

การทํางานใหมดวยการนําบุคลากรของท้ัง 2 สวนมารวมกันและใหกองบรรณาธิการประสานการ

ทํางานรวมกันอยางจริงจังอีกครั้ง โดยวัตถุประสงคในการรวมการทํางานของสวนขาวโทรทัศนและ

วิทยุครั้งนี้ มีเปาหมายเพ่ือแกปญหาการทํางานท่ีมีความซํ้าซอน ลดทอนรายจาย แกปญหาบุคลากร

ไมเพียงพอ และสรางความเปนเอกภาพใหเกิดข้ึนกับการทํางานขาวของกรมประชาสัมพันธ ซ่ึงเปน

การเสนอแนวทางท่ีนาสนใจ เขากับยุคสมัยในปจจุบันท่ีสื่อหลายๆ แขนงเริ่มท่ีจะปรับตัวรับกับ

การหลอมรวมสื่อใหม ใชแนวคิดท่ีวาผูสื่อขาว 1 คนตองทําไดหลายอยาง รวมถึงการศึกษาของ วารุณี

Ref. code: 25605907010036CHK

103

กสิชาญ พบวา ปจจัยภายในท่ีสงผลตอการบริหาร ประกอบดวย นโยบายดานขาว นําเสนอขาวตาม

กระแสความสนใจของสังคม ครอบคลุมทุกสายขาว นําเสนอขาวเปนกลาง ทันตอสถานการณ

บุคลากรและคาตอบแทนไมสอดคลองกับการบริหารงานดานองคกรขาว เม่ือเกิดการลาออกของ

พนักงานสงผลตอการปฏิบัติงานของกองบรรณาธิการขาว ดานคาตอบแทนผูบริหารพิจารณาตาม

ความเหมาะสมของแตละตําแหนง ความสามารถทางวิชาชีพมีความจําเปนตอองคกรสื่อสารมวลชน

เทคโนโลยีถูกใชงานมานาน ผูบริหารไมปรับปรุงใหสอดคลองการบริหารการผลิตขาว เชนเดียวกับ

การศึกษาของ โชติรส สมบุญ พบวา ปจจัยภายในองคกรมีความสําคัญอยางยิ่ง ตอคุณคาท่ีนําเสนอ

ไปสูประชาชน

สวนการอํานวยการสั่งการดําเนินการไปเปนลําดับข้ันโดยผูบริหารระดับสูงจะสั่งการลง

มาตามลําดับบนลงลาง สอดคลองกับ การศึกษาของ เพ็ญนภา เข็มตรง พบวาสถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย กรมประชาสัมพันธ ในเขตกรุงเทพและปริมณฑล ใชหลักการบริหารกิจการแบบ

รวมอํานาจ โดยผูบริหารในระดับสูงสุดเปนผูตัดสินใจในระดับนโยบาย กําหนดเปนแผนปฏิบัติการ

และติดตามประเมินผล โดยขาราชการในระดับปฏิบัติการมีหนาท่ีดําเนินการตามนโยบายท่ีไดกําหนด

มา เม่ือระบบกําหนดมาเชนนี้แตในทางปฏิบัติจริงมีการสั่งการขามข้ันตอนไมเปนไปตามลําดับข้ัน

จึงทําใหเกิดปญหาในการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ท่ีเกิดการสั่งงาน

ซํ้าซอนกัน สวนการรายงานผลงานเปนไปตามแนวคิด ทฤษฎีท่ีใชศึกษา เม่ือมีการวางแผนก็ตอง

รายงานผลการปฏิบัติงานและการใชจายงบประมาณ ซ่ึงหลักการบริหารองคการ POSDCORB

ท้ัง 7 หลักกการมีสวนเชื่อมโยงเก่ียวเนื่องกันท้ังหมด

การศึกษาปจจัยแวดลอม ท้ังปจจัยภายใน ท่ีประกอบดวย การจัดการ ความเปนวิชาชีพสื่อ

และเทคนิค และปจจัยภายนอก ท่ีประกอบดวย แรงกดดันทางการเมืองและสังคม แรงกดดัน

ทางเศรษฐกิจ วัตถุดิบ และผลงาน พบวา ลวนมีผลกระทบกับการบริหารงานขาว สวนสื่อขาวและ

ผลิตรายการขาว สอดคลองกับทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชนของ แมคเควล ท่ีเสนอวา

การบริหารงานขององคการสื่อสารมวลชนนั้นไดรับแรงกดดับและผลกระทบจากปจจัยภายในและ

ปจจัยภายนอก และ ลดาวัลย บัวเอ่ียม ท่ีพบวา กรมประชาสัมพันธกําลังอยูภายใตความกดดัน

ของสภาพแวดลอมภายนอก ไดแก การเมือง กฎหมาย เศรษฐกิจ เทคโนโลยี การศึกษา สังคม

วัฒนธรรม และกระแสโลกาภิวัตน ทําใหตองเรงปรับตัวพัฒนาประสิทธิภาพการทํางานตลอดจนการ

บริหารจัดการทุกระดับใหมุงผลสัมฤทธิ์ในฐานะองคกรหลักดานการประชาสัมพันธ ผลกระทบปจจัย

ภายใน ท่ีสงผลตอการบริหารงานขาวมากท่ีสุด คือ การจัดการ สวนปจจัยดานเทคนิคและความเปน

วิชาชีพสื่อสงผลกระทบในระดับท่ีนอยกวา สวนปจจัยภายนอก แรงกดดันทางการเมืองและสังคม

มีผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย มากท่ีสุด สอดคลองกับ

ผลการศึกษาของ เพ็ญนภา เข็มตรง ท่ีวาปจจัยภายนอกท่ีกระทบกับสถานีวิทยุกระจายเสียง

Ref. code: 25605907010036CHK

104

แหงประเทศไทย กรมประชาสัมพันธ ในเขตกรุงเทพและปริมณฑลมากท่ีสุดก็คือ กฎหมาย

เม่ือ พ.ร.บ.องคการจัดสรรคลื่นฯ ไดประกาศใชแลวแนวทางการบริหารคลื่นของ สวท.ท่ีเปนอยูใน

ปจจุบันจะตองมีการปรับเปลี่ยนแนวทางการบริหาร และศศิพงศ ชาติพจน ท่ีระบุวาดานแรงกดดัน

ทางการเมือง ถือเปนปจจัยภายนอกท่ีสงผลกระทบตอการทํางานของสํานักขาว กรมประชาสัมพันธ

เปนอยางมากเนื่องจากสํานักขาว เปนสื่อของรัฐท่ีอยูภายในระบบราชการ ภายใตการกํากับดูแลของ

กรมประชาสัมพันธ เม่ือใดก็ตามท่ีมีการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง สํานักขาวกรมประชาสัมพันธมักจะ

ไดรับผลกระทบอยางหลีกเลี่ยงไมได โครงการท่ีทําไวตองเปลี่ยนแปลงไปตามนโยบายรัฐบาลนั้น

รวมถึงผลการศึกษาของ ไพฑูรย หิรัญประดิษฐ ท่ีวาผูปฏิบัติจะทําหนาท่ีตามขอบเขตท่ีไดรับ

มอบหมาย ไมมีสถานภาพเพียงพอท่ีจะเสนอความคิดเห็นหรือวิพากษวิจารณ อันนํามาซ่ึงความ

ขัดแยงกับสถาบันอ่ืนในสังคมโดยเฉพาะสถาบันการเมือง ท้ังนี้เพ่ือปองกันตนเองจากพลังอํานาจ

ท่ีอาจจะเขามาแทรกแซง ซ่ึงสะทอนใหเห็นวาองคการสื่อสารมวลชนในระบบราชการ ไดรับแรงกดดัน

ทางการเมือง และการควบคุมจากกฎหมายมากท่ีสุด

ขณะท่ีแรงกดดันทางเศรษฐกิจ กลับไดผลการวิจัยท่ีไมสอดคลองกับกรอบความคิด

ทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชนของ แมคเควล มากนัก ซ่ึงแมคเควล เห็นวาแรงกดดัน

ทางเศรษฐกิจเปนปจจัยหนึ่ งท่ีสงผลกระทบกับการบริหารงานขององคการสื่อสารมวลชน

แตผูบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยกลับมีความคิดเห็นวาแรงกดดัน

ทางเศรษฐกิจไมคอยมีผล โดยเฉพาะในดานการโฆษณา ท่ีการประกอบกิจการของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยประเทศไทยไมไดรับอนุญาติจาก สํานักงานคณะกรรมการกิจการ

กระจายเสียง กิจการโทรทัศน และกิจการโทรคมนาคมแหงชาติ ใหหาผลกําไรหรือเงินจากการโฆษณาได

การท่ี ไมไดวางคูแขงไวชัดเจนเพราะเปนสื่อสาธารณะ ประเด็นนี้ผู ศึกษามีความเห็นวาแม

กรมประชาสัมพันธจะไดรับการจัดสรรงบประมาณจากภาครัฐ แตก็ไมเพียงพอ จึงจําเปนตองหาเงิน

จากการใหเชาเวลาและการประชาสัมพันธขอมูลขาวสารของภาครัฐ และการท่ีหนวยงานราชการอ่ืนๆ

ท่ีเปรียบไดกับลูกคาจะใชบริการสื่อประเภทใดก็ยอมตองคํานึงถึงการเขาถึงผูรับสารจํานวนมาก

หากกรมประชาสัมพันธไมไดเปรียบเทียบกับสื่อประเภทตางๆ ท่ีแยงความสนใจในการเสพสื่อ

ของประชาชนแลวก็ยอมเปนไปไมไดเพราะจําเปนตองแยงเม็ดเงินในการประชาสัมพันธขอมูลขาวสาร

นั้น รวมถึงไมสอดคลองกับการศึกษาของ ธนพล หิรัญบูรณะ ท่ีพบวา การบริหารกิจการ

วิทยุกระจายเสียงของกองทัพมีการใชนโยบายและหลักการบริหารใหความสําคัญกับการจัดหารายได

ใหสัมปทานแกเอกชนในการผลิตเพ่ือสรางความนิยมใหแกผูฟง เพ่ือไมตองพ่ึงงบประมาณ ไมเปน

ภาระในการบริหารและ สามารถจัดหาเงินใหกับกองทุนสวัสดิการของกิจการวิทยุกระจายเสียง

ของกองทัพ ท่ีเปนเชนนี้เนื่องจากใบประกอบอนุญาติกิจการกระจายเสียง กิจการโทรทัศน และ

กิจการโทรคมนาคมแหงชาติ ของกองทัพกับกรมประชาสัมพันธ เปนใบอนุญาตตางประเภทกัน

Ref. code: 25605907010036CHK

105

โดยใบอนุญาตท่ีกองทัพไดรับสามารถหารายไดได ในขณะท่ีกรมประชาสัมพันธหารายไดไมได

การคํานึงถึงผลประโยชนจึงเปนคนละแงมุมกัน

ขณะท่ีปจจัยดานวัตถุดิบ นั้นพบวาสงผลกระทบทางบวก ใหผลวาการท่ีสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยเปนหนวยงานราชการ สงผลใหการประสานขอขอมูลขาวจาก

สวนราชการดวยกันทําไดโดยงาย ไมตองมีความระแวงเหมือนเชนสื่อเอกชน สวนดานผลงานนั้นพบวา

พฤติกรรมการรับสื่อท่ีเปลี่ยนแปลงไปใชสื่อออนไลนมากข้ึนสงผลใหการทํางานขาวของสถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยตองปรับตัวตามโดยการเพ่ิมชองทางการสื่อสารใหสอดคลองกับ

การเสพสื่อของประชาชน ซ่ึงสอดคลองกับทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชนของ แมคเควล และ

ณิชารี ภควัตชัย ท่ีพบวา ปจจัยดานเทคโนโลยีท่ีมีการเปลี่ยนแปลงไปอยางรวดเร็ว สงผลตอการผลิต

และเผยแพรขอมูลขาวสารของกรมประชาสัมพันธท่ีมีความทาทาย ตองดําเนินการเพ่ือใหสามารถ

แขงขันกับสื่ออ่ืนๆ ท่ีมีอยูมากมายและมีการแขงขันกันอยางรุนแรงในการนําเสนอขอมูลขาวสาร

สอดคลองกับ วรางคณา ยินดีฉัตร ท่ีพบวา การผลิตรายการขาวบันเทิงไมไดเปนเอกเทศจากปจจัย

ตางๆ และไมสามารถปฏิบัติงานไดโดยอิสระ ซ่ึงปจจัยท่ีมีผลตอการผลิตและนําเสนอขาวบันเทิงตอง

คํานึงถึงปจจัยดานคูแขง ปจจัยดานการมีสวนรวมของผูรับสารผูชม และปจจัยดาน Rating ท่ีแม

สถานีโทรทัศน ท่ีไมไดมุงแสวงผลกําไรก็ยังคงใหความสําคัญกับปจจัยดานนี้

จากการสรุปผลการศึกษาและอภิปรายผลท่ีไดกลาวมาขางตน สามารถสรุปไดวา

การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยเชื่อมโยงอยูกับแนวคิดการบริหาร

องคการภาครัฐ POSDCORB ของ กูลิก และ เออรวิก โดยทุกสวนสัมพันธและเชื่อมโยงกัน เม่ือเกิด

ปญหาท่ีสวนหนึ่งยอมสงผลกระทบไปอีกสวนหนึ่ง ดังเชนปญหาโครงสรางการบริหารงานและกํากับ

ดูแลท่ีไมชัดเจนสงผลใหระบบการบริหารงานเปนไปไมไดอยางเต็มประสิทธิภาพ ขณะท่ีปจจัย

แวดลอมท่ีมีผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย สอดคลองกับ

ทฤษฎีการบริหารงานสื่อสารมวลชนของ แมคเควล โดยปจจัยภายในท่ีสงผลกระทบมากท่ีสุด คือ

การจัดการ รองลงมาคือความเปนวิชาชีพสื่อ และเทคนิค สวนปจจัยภายนอก ท่ีสงผลกระทบมาก

ท่ีสุด คือ แรงกดดันทางการเมืองและสังคม รองลงมาคือผลงาน วัตถุดิบ และสวนท่ีแทบจะไมสงผล

กระทบเลย คือ แรงกดดันทางเศรษฐกิจ

5.3 ขอเสนอแนะ

การศึกษาเรื่อง “การบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย” ครั้งนี้

ผูศึกษาใชกรอบความคิดทฤษฎีการบริหารองคการภาครัฐ POSDCORB และกรอบความคิดทฤษฎี

การบริหารงานสื่อสารมวลชนของ แมคเควล มาอธิบายการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียง

Ref. code: 25605907010036CHK

106

แหงประเทศไทย เพ่ือศึกษาการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย และปจจัย

แวดลอมท่ีมีผลกระทบตอการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ผูศึกษาไดมี

ขอเสนอแนะแกผูท่ีจะใชประโยชนจากการศึกษานี้ในอนาคต ดังนี้

1. การศึกษาครั้งนี้เปนการศึกษาในสงของการบริหารงานองคการทางฝงผูสงสารแต

เพียงอยางเดียว การศึกษาครั้งตอไป ควรศึกษาเนื้อหาของสาร หรือผูรับสาร เพ่ือเปนประโยชนตอ

การปรับการบริหารงานขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย เนื่องจากผูศึกษาพบวา สถานี

วิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยไมมีการกําหนดกลุมเปาหมาย ดังนั้นการศึกษาเพ่ือใหทราบกลุม

ผูฟงจะชวยใหการออกแบบขอมูลขาวสารไดตรงจุดมากข้ึน

2. การศึกษาครั้งนี้ไดผลการศึกษาปจจัยแวดลอมท่ีมีผลกระทบตอการบริหารงานขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย พบวาสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทยยังคงเผชิญ

กับแรงกดดันและปจจัยท่ีสงผลกระทบคลายเดิมตลอดระยะเวลาหลายปท่ีผานมาเม่ือเทียบระยะเวลา

การศึกษากับงานวิจัยท่ีเก่ียวของอ่ืน ดังนั้นการศึกษาเรื่องการปรับตัวและการเปลี่ยนแปลงของสถานี

วิทยุกระจายเสียงเพ่ิมใหหลุดจากแรงกดดันหรือปจจัยนั้นสามารถทําไดอยางไร

การศึกษาครั้งนี้ยังพบวาโครงสรางของสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาวยังไมชัดเจน

ซ่ึงสงผลตอการทํางานท่ีซํ้าซอน การจัดสรรงบประมาณไมเพียงพอ ดังนั้นการศึกษาปญหาและ

ทางออกของการจัดระบบโครงสรางงานขาวของกรมประชาสัมพันธ จะชวยใหกรมประชาสัมพันธเห็น

ภาพความเปนไปไดแลวนําไปใชพิจารณาการปรับโครงสรางงานขาวใหมีประสิทธิภาพ

Ref. code: 25605907010036CHK

107

รายการอางอิง

หนังสือและบทความในหนังสือ

ธงชัย สันติวงษ. (2540). พฤติกรรมผูบริโภคทางการตลาด. กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิช.

วิรัช วิรัชนิภาวรรณ. (2549). หลักรัฐประศาสนศาสตร : แนวคิดและกระบวนการ. กรุงเทพฯ:

ธรรกมลการพิมพ.

สุรพงษ โสธนะเสถียร. (2544). การสื่อสารกับการเมือง. กรุงเทพฯ: ประสิทธิ์ภัณฑ แอนด พริ้นติ้ง.

สุรพงษ โสธนะเสถียร และ โกศล สงเนียม. (2551). การบริหารงานวิทยุกระจายเสียง. กรุงเทพฯ:

โรงพิมพประสิทธิ์ภัณฑแอนดพรินติ้ง.

สุรพงษ โสธนะเสถียร. (2551). การบริหารงานสื่อสารมวลชน. กรุงเทพฯ: โรงพิมพประสิทธิ์ภัณฑ

แอนดพรินติ้ง.

สรอยตระกูล (ติวยานนท) อรรถมานะ. (2540). สาธารณบริหารศาสตร. กรุงเทพฯ: สํานักพิมพ

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร.

รายงานทางเทคนิค และรายงานการวิจัย

กรมประชาสัมพันธ. (2561). สรางสรรคสูการเปลี่ยนแปลง รายงานประจําป 2560 กรมประชาสัมพันธ.

กรุงเทพฯ: ผูแตง.

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย. (2560). 87th Anniversary วิทยุกระจายเสียงไทย รายงาน

ประจําป 2559 สถานีวิทยุกระจายเสียงประเทศไทย. กรุงเทพฯ: คอนเซ็พทพริ้นท.

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย. (มีนาคม 2561). เอกสารรับ-สงมอบงาน ในตําแหนง

ผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย ระหวาง นายไชยวัฒน รัตนประสิทธิ์

กับ นายกิตติศักดิ์ หาญกลา. สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย.

วิทยานิพนธและการคนควาอิสระ

กุเทพ ใสกระจาง. (2537). เทคนิคการบริหารงานท่ีเหมาะสมกับหนวยงานสื่อมวลชนของรัฐ ศึกษา

กรณีกรมประชาสัมพันธ. (สารนิพนธมหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, คณะรัฐศาสตร.

Ref. code: 25605907010036CHK

108

กิตติ สินโพธิ์. (2551). ปจจัยสวนประสมทางการตลาดท่ีมีอิทธิพลตอการตัดสินใจใชโฆษณาทาง

วิทยุกระจายเสียงของผูประกอบการธุรกิจในพ้ืนท่ีอําเภอฝาง อําเภอแมอาย และอําเภอไชย

ปราการ จังหวัดเชียงใหม. (วิทยานิพนธปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงราย.

ฉัฐวีณ ลือสายวงศ. (2559). การบริหารธุรกิจสื่อสตรีมม่ิงเพลง: กรณีศึกษา ฟงใจ. (การคนควาอิสระ

ปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, คณะวารสารศาสตรและสื่อสารมวลชน,

สาขาวิชาการบริหารสื่อสารมวลชน.

โชติรส สมบุญ. (2552). กลยุทธการพัฒนางานขาวในประเทศของสถานีวิทยุโทรทัศนกองทัพบก.

(รายงานโครงการเฉพาะบุคคลปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, คณะวารสาร

ศาสตรและสื่อสารมวลชน, สาขาวิชาการบริหารสื่อสารมวลชน.

ณิชารี ภควัตชัย. (2558). การผลิตและเผยแพรขอมูลขาวสารในยุคความเปลี่ยนแปลงท่ีทาทายของ

กรมประชาสัมพันธ. (การคนควาอิสระปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร,

คณะรัฐศาสตร, สาขาวิชาการบริหารจัดการสาธารณะ, สําหรับนักบริหาร.

ธนพล หิรัญบูรณะ. (2552). บทบาทวิทยุกระจายเสียงเพ่ือความม่ันคงของชาติ. (วิทยานิพนธปริญญา

มหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, คณะวารสารศาสตรและสื่อสารมวลชน, สาขาวิชา

การบริหารสื่อสารมวลชน.

พรสวรรค อุทารวุฒิพงศ . (2535). บทบาทหนาท่ีของกรมประชาสัมพันธในฐานะองคกรสื่อ .

(วิทยานิพนธปริญญามหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, ภาควิชาการสื่อสารมวลชน.

เพ็ญนภา เข็มตรง. (2554). การบริหารงานสื่อภาครัฐภายใต พ.ร.บ. องคกรจัดสรรคลื่นความถ่ีและ

กํากับการประกอบกิจการวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศนและกิจการโทรคมนาคม พ.ศ.

2553 กรณีศึกษา: การบริหารงานสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย กรมประชาสัมพันธ

ในเขตกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล. (รายงานโครงการเฉพาะบุคคลปริญญามหาบัณฑิต).

มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, คณะวารสารศาสตรและสื่อสารมวลชน, สาขาวิชาการบริหาร

สือ่สารมวลชน.

ไพฑูรย หิรัญประดิษฐ. (2540). โครงสรางและการแสดงบทบาทของสถานีวิทยุ เอฟ.เอ็ม. 92.5

เมกกะเฮิรท. (วิทยานิพนธปริญญามหาบัณฑิต).จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย, สาขาวิชาการ

สือ่สารมวลชน, ภาควิชาการสื่อสารมวลชน.

ลดาวัลย บัวเอ่ียม. (2544). การปรับบทบาทภารกิจของกรมประชาสัมพันธเพ่ือเผชิญสภาวะแวดลอมใหม.

(วิทยานิพนธปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, คณะรัฐศาสตร.

วรางคณา ยินดีฉัตร. (2559). การบริหารการผลิตรายการขาวบันเทิงท่ีสถานีโทรทัศนผลิตเอง.

(วิทยานิพนธปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, คณะวารสารศาสตรและ

สือ่สารมวลชน, สาขาวิชาการบริหารสื่อสารมวลชน.

Ref. code: 25605907010036CHK

109

วารุณี กสิชาญ. (2551). การบริหารการผลิตขาวของ GG NEWS - BUSINESS RADIO ทางคลื่น 98.0

เมกะเฮิรต. (รายงานโครงการเฉพาะบุคคลปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร,

คณะวารสารศาสตรและสื่อสารมวลชน, สาขาวิชาการจัดการสื่อสารองคกร.

ศศิพงศ ชาติพจน. (2551). การบริหารงานของสํานักขาว กรมประชาสัมพันธภายใตแนวคิดผูสื่อขาว 1 คน

ทําไดหลายสื่อ. (รายงานโครงการเฉพาะบุคคลปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, คณะ

วารสารศาสตรและสื่อสารมวลชน, สาขาวิชาการบริหารสื่อสารมวลชน.

อริสา แดงเอียด. (2552). การบริหารเพ่ือการพัฒนาสถานีวิทยุโทรทัศนรัฐสภาผานดาวเทียม.

(รายงานโครงการเฉพาะบุคคลปริญญามหาบัณฑิต). มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร, คณะวารสาร

ศาสตรและสื่อสารมวลชน, สาขาวิชาการบริหารสื่อสารมวลชน.

บทสัมภาษณ

สรรเสริญ แกวกําเนิด. รักษาราชการในตําแหนงอธิบดีกรมประชาสัมพันธ กรมประชาสัมพันธ.

(1 สิงหาคม 2561). สัมภาษณ.

กิตติศักดิ์ หาญกลา. ผูอํานวยการสถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย สถานีวิทยุกระจายเสียง

แหงประเทศไทย. (12 กรกฎาคม 2561). สัมภาษณ.

สุภา เลียวกายะสุวรรณ. ผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหง

ประเทศไทย. (13 กรกฎาคม 2561). สัมภาษณ.

สุภา เลียวกายะสุวรรณ. ผูอํานวยการสวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว สถานีวิทยุกระจายเสียงแหง

ประเทศไทย. (7 สิงหาคม 2561). สัมภาษณ.

จิระวรรณ ตันกุรานันท. ผูอํานวยการสวนกระจายเสียงในประเทศ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหง

ประเทศไทย. (7 สิงหาคม 2561). สัมภาษณ.

ชัยวัฒน บุญชวลิต. ผูอํานวยการสถาบันการประชาสัมพันธ กรมประชาสัมพันธ. (10 สิงหาคม 2561).

สัมภาษณ.

เมฆ ขันแกว. นายชางไฟฟาชํานาญงาน สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย. (8 สิงหาคม 2561).

สัมภาษณ.

นภาพร พรมนิล. นักวิชาการเงินและบัญชีปฏิบัติการ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย.

(13 กรกฎาคม 2561). สัมภาษณ.

วินิดา สุขกาย. นักสื่อสารมวลชนชํานาญการ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย. (18 กรกฎาคม

2561). สัมภาษณ.

Ref. code: 25605907010036CHK

110

กรรณิกา แกวใส. พนักงานราชการ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย. (18 กรกฎาคม 2561).

สัมภาษณ.

กรรณิกา แกวใส. พนักงานราชการ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย. (7 สิงหาคม 2561).

สัมภาษณ.

เพชรทัย เกิดโชติ . นักสื่อสารมวลชนชํานาญการ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย.

(18 กรกฎาคม 2561). สัมภาษณ.

เพชรทัย เกิดโชติ . นักสื่อสารมวลชนชํานาญการ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย.

(8 สิงหาคม 2561). สัมภาษณ.

ธนเวศม สัญญานุจิต. นักสื่อสารมวลชนปฏิบัติการ สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย.

(8 สิงหาคม 2561). สัมภาษณ.

กัลยา คงยั่งยืน. บรรณาธิการขาวตนชั่วโมง หางหุนสวนจํากัด พาวเวอรภูมิ. (18 กรกฎาคม 2561).

สัมภาษณ.

ณัฏฐณิชา ทองลิ่ม. ผูเรียบเรียงและรับขาว หางหุนสวนจํากัด พาวเวอรภูมิ. (18 กรกฎาคม 2561).

สัมภาษณ.

ส่ืออิเล็กทรอนิกส

กรมประชาสัมพันธ. (2545). กฎกระทรวง แบงสวนราชการกรมประชาสัมพันธ สํานักนายกรัฐมนตรี

พ .ศ . 2 5 4 5 . สื บ ค น จ าก http://pr.prd.go.th/phichit/ewt_dl_link.php?nid=5 5 3 5 &

filename=index

สํานักงานคณะกรรมการขาราชการพลเรือน. (2551). พระราชบัญญัติระเบียบขาราชการพลเรือน

พ.ศ. 2551 . สืบคนจาก http://www.ocsc.go.th/กฎหมาย/พระราชบัญญัติระเบียบ

ขาราชการพลเรือน-พศ-2551

Books

McQuail, D. (1994). Mass communication theory: An introduction. London: Sage

Publications.

Ref. code: 25605907010036CHK

111

ประวัติผูเขียน

ชื่อ นางสาวฐิตาวัลย ลาภขจรสงวน

วันเดือนปเกิด 5 ตุลาคม 2530

วุฒิการศึกษา ปการศึกษา 2554: ศิลปศาสตรบัณฑิต

สาขาวิชาการสื่อสารมวลชน

มหาวิทยาลัยเชียงใหม

ตําแหนง นักสื่อสารมวลชนปฏิบัติการ (ผูสื่อขาว)

สวนสื่อขาวและผลิตรายการขาว

สถานีวิทยุกระจายเสียงแหงประเทศไทย

กรมประชาสัมพันธ