แผนการจดการเรยนร รหส-ชอรายวชา ว30131 เคมพนฐาน ชน ม.4 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2555 แผนการเรยนร เรอง พนธะไอออนก เวลา 3 คาบ กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ 1.มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด (หลกสตรโรงเรยนวทยาศาสตรและหลกสตรแกนกลาง 2551)

มาตรฐานท 1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร น าความรไปใชประโยชน

ตวชวด 1.4 วเคราะหและอธบายการเกดพนธะเคมในโครงผลกและในโมเลกลของสาร มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การ

แกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน

ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/1 ตงค าถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอ

จากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถ ท าการส ารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอได ว 8.1 ม.4-6/2 สรางสมมตฐานทมทฤษฎรองรบ หรอคาดการณสงทจะพบ หรอสรางแบบจ าลองหรอสราง

รปแบบ เพอน าไปสการส ารวจตรวจสอบ ว 8.1 ม.4-6/3 คนควารวบรวมขอมลทตองพจารณาปจจยหรอ ตวแปรส าคญ ปจจยทมผลตอปจจยอน

ปจจยท ควบคมไมได และจ านวนครงของการส ารวจ ตรวจสอบเพอใหไดผลทมความเชอมนอยางเพยงพอ ว 8.1 ม.4-6/4 เลอกวสด เทคนควธ อปกรณทใชในการสงเกต การวด การส ารวจตรวจสอบอยางถกตองทง

ทางกวางและลก ในเชงปรมาณและคณภาพ ว 8.1 ม.4-6/5 รวบรวมขอมลและบนทกผลการส ารวจตรวจสอบอยางเปนระบบถกตอง ครอบคลมทงใน

เชงปรมาณและคณภาพ โดยตรวจสอบความเปนไปได ความเหมาะสมหรอความผดพลาดของขอมล ว 8.1 ม.4-6/6 จดกระท าขอมล โดยค านงถงการรายงานผลเชงตวเลขทมระดบความถกตองและน าเสนอ

ขอมลดวยเทคนควธทเหมาะสม ว 8.1 ม.4-6/7 วเคราะหขอมล แปลความหมายขอมลและประเมนความสอดคลองของขอสรปหรอ

สาระส าคญ เพอตรวจสอบกบสมมตฐานทตงไว ว 8.1 ม.4-6/8 พจารณาความนาเชอถอของวธการ และผลการส ารวจตรวจสอบ โดยใชหลกความ

คลาดเคลอนของการวดและการสงเกต เสนอแนะการปรบปรงวธการส ารวจตรวจสอบ ว 8.1 ม.4-6/9 น าผลของการส ารวจตรวจสอบทได ทงวธการและองคความรทไดไปสรางค าถามใหม

น าไปใชแกปญหาในสถานการณใหมและในชวตจรง ว 8.1 ม.4-6/10 ตระหนกถงความส าคญในการทจะตองม สวนรวมรบผดชอบการอธบาย การลงความเหน

และการสรปผลการเรยนรวทยาศาสตร ทน าเสนอตอสาธารณชนดวยความถกตอง ว 8.1 ม.4-6/11 บนทกและอธบายผลการส ารวจตรวจสอบอยางมเหตผล ใชพยานหลกฐานอางองหรอ

คนควาเพอเตม เพอหาหลกฐานอางองทเชอถอได และยอมรบวาความรเดมอาจมการเปลยนแปลงได เมอมขอมลและประจกษพยานใหมเพมเตมหรอโตแยงจากเดม ซงทาทายใหมการตรวจสอบ อยางระมดระวง อนจะน ามาส การยอมรบเปนความรใหม

ว 8.1 ม.4-6/12 จดแสดงผลงาน เขยนรายงาน และ/หรออธบายเกยวกบแนวคด กระบวนการ และผลของโครงงานหรอชนงานใหผอนเขาใจ 2. สาระส าคญ

พนธะไอออนก (Ionic bond) คอ แรงยดเหนยวทเกดในสาร โดยทอะตอมของธาตทมคาพลงงานไอออไนเซชนต า ใหเวเลนซอเลกตรอนแกอะตอมของธาตทมคาพลงงานไอออนไนเซชนสง กลายเปนไอออนทมประจบวกและประจลบ เมอไอออนทงสองเขามาอยใกลกนจะเกดแรงดงดดทางไฟฟาทแขงแรง ระหวางประจไฟฟาตรงขามเหลานน ท าใหไอออนทงสองยดเหนยวกนดวย โครงสรางผลกสารประกอบไอออนกจะเปนแบบใด ขนอยกบประจทปรากฏอยบนไอออนบวก และลบ และอตราสวนระหวางรศมไอออนบวกและลบ

3. จดประสงคการเรยนร 3.1 ความร

1. อธบายเกยวกบกฎออกเตต การเกดไอออนและการเกดพนธะไอออนกได 2. อธบายเกยวกบโครงสรางและปจจยทมผลตอโครงสรางของสารประกอบไอออนกได 3. เขยนสตรและการเรยกชอสารประกอบไอออนกได 4. อธบายเกยวกบการเปลยนแปลงพลงงานในการเกดสารประกอบไอออนก รวมทงเขยนแผนภาพแสดง

การเปลยนแปลงพลงงานทเกดขนได 3.2 ทกษะกระบวนการ สามารถอธบายการเกด โครงสราง การเขยนสตร การเรยกชอ สมบตและประโยชนของสารประกอบไอออนก 3.3 คณลกษณะอนพงประสงค

1. เขาเรยน ปฏบตกจกรรม และสงงานตรงเวลา 2. รวมมอในการเรยน แสวงหาความร ตอบค าถาม ยอมรบความคดเหนของผอน และแสดงความคดเหน

อยางมเหตผล 3. บนทกขอมลจากการปฏบตกจกรรม 4. รกษาความสะอาดผลงาน หองเรยนและสถานทปฏบตกจกรรม

4. สาระการเรยนร พนธะไอออนก (Ionic bond) คอ แรงยดเหนยวทเกดในสาร โดยทอะตอมของธาตทมคาพลงงานไอออไนเซชนต า ใหเวเลนซอเลกตรอนแกอะตอมของธาตทมคาพลงงานไอออนไนเซชนสง กลายเปนไอออนทมประจบวกและประจลบ เมอไอออนทงสองเขามาอยใกลกนจะเกดแรงดงดดทางไฟฟาทแขงแรงระหวางประจไฟฟาตรงขามเหลานน ท าใหไอออนทงสองยดเหนยวกนดวย ลกษณะส าคญของสารประกอบไอออนก

1. พนธะไอออนก เกดจาก ไอออนของโลหะ + ไอออนของอโลหะ เชน NaCl , MgO , KI 2. พนธะไอออนก อาจเปนพนธะเคมทเกดจากธาตทมพลงงานไอออไนเซชนต ารวมกบธาตทมพลงงาน

ไอออไนเซชนสง 3. พนธะไออนก อาจเปนพนธะเคมทเกดจากไอออนบวกทเปนกลมอะตอมของอโลหะ เชน NH4

+ กบไอออนลบของอโลหะ เชน

4. สารประกอบไอออนกไมมสตรโมเลกล มแตสตรเอมพรกล 5. สารประกอบไอออนกมจดเดอด จดหลอมเหลวสง 6. สารประกอบไอออนกในภาวะปกตเปนของแขง ประกอบดวยไอออนบวก และไอออนลบ ไอออนเหลานไมเคลอนท ดงนนจงไมน าไฟฟา แตเมอหลอมเหลวหรอละลายน า จะแตกตวเปนไอออนเคลอนทได เกดเปนสารอเลกโทรไลตจงสามารถน าไฟฟาได 7. สารประกอบไอออนกชนดทละลายน าได จะตองมการเปลยนแปลงพลงงานเกดขนเสมอ อาจเปนแบบคายหรอดดพลงงาน 8. สารประกอบไอออนกทเกดจากอะตอมโลหะกบอะตอมอโลหะ สรางเฉพาะพนธะไอออนกอยางเดยว 9. สารประกอบไอออนกทเกดจากโลหะหรอกลมอะตอมอโลหะทเกดไอออนบวกกบอโลหะ หรอกลมอะตอมอโลหะทเปนไอออนลบ สารพวกนจะมทงพนธะไอออนก และพนธะโคเวเลนต โครงสรางของสารประกอบไอออนก โครงสรางผลกสารประกอบไอออนกจะเปนแบบใด ขนอยกบ

ประจทปรากฏอยบนไอออนบวก และลบ อตราสวนระหวางรศมไอออนบวกและลบ

การเขยนสตรสารประกอบไอออนก 1. เขยนไอออนบวกของโลหะหรอกลมไอออนบวกไวขางหนา ตามดวยไอออนลบของอโลหะ หรอกลม

ไอออนลบ ยกเวนสารประกอบไอออนกทเปนเกลออะซเตต (CH3COO-) จะเขยนกลมไอออนลบไวกอนแลวตามดวยไอออนบวกของโลหะ เชน CH3COONa , (CH3COO)2Ca

2. ไอออนบวกและไอออนลบ จะรวมกนในอตราสวนทท าใหผลรวมของประจเปนศนย ดงนนจงตองหาตวเลขมาคณกบจ านวนประจบนไอออนบวก และไอออนลบใหมจ านวนประจเทากน แลวใสตวเลขเหลานนไวมมขวาลางของแตละไอออน ซงท าไดโดยใชจ านวนประจบนไอออนบวกและไอออนลบคณไขวกน

3. ถากลมไอออนบวกหรอกลมไอออนลบมมากกวา 1 กลม ใหใสวงเลบ ( ) และใสจ านวนกลมไวทมมลางขวา การเรยกชอสารประกอบไอออนก

1. สารประกอบธาตค (Binary compound) ถาสารประกอบเกดจาก ธาตโลหะทมไอออนไดชนดเดยวรวมตวกบอโลหะ ใหอานชอโลหะทเปนไอออนบวก แลวตามดวยชออโลหะทเปนไอออนลบโดยลงเสยงพยางคทายดวย ไอด (ide) เชน ออกซเจน เปลยนเปน ออกไซด (oxide) ไฮโดรเจน เปลยนเปน ไฮไดรด (hydride) ถาสารประกอบทเกดจากธาตโลหะเดยวกนทมไอออนไดหลายชนด รวมตวกบอโลหะ ใหอานชอโลหะทเปนไอออนบวกแลวตามดวยคาประจของไอออนโลหะโดยวงเลบเปนเลขโรมน แลวตามดวยอโลหะทเปนไอออนลบโดยเปลย นเสยงพยางคทายเปนไอด (ide) เชน Fe เกดไอออนได 2 ชนด คอ Fe2+ และ Fe3+

FeCl2 อานวา ไอรออน (II) คลอไรด FeCl3 อานวา ไอรออน (III) คลอไรด

2. สารประกอบธาตสามหรอมากกวา ถาสารประกอบเกดจากไอออนบวกของโลหะ หรอกลมไอออนบวกรวมตวกบ กลมไอออนลบ ใหอานชอไอออนบวกของโลหะ (โลหะนนเกดไอออนบวกไดชนดเดยว) หรอกลมไอออนบวก แลวตามดวยชอกลมไอออนลบ เชน

Na2SO4 อานวา โซเดยมซลเฟต CaCO3 อานวา แคลเซยมคารบอเนต

ถาสารประกอบเกดจากโลหะทเกดไอออนไดหลายชนดรวมตวกบกลมไอออนลบ ใหอานชอไอออนบวกของโลหะแลววงเลบคาประจของไอออนบวกนน แลวจงอานชอกลมไอออนลบตามหลง เชน Cr เกดไอออนได 2 ชนด คอ Cr2+ กบ Cr3+

CrSO4 อานวา โครเมยม (II) ซลเฟต Cr2 (SO4)3 อานวา โครเมยม (III) ซลเฟต

3. พลงงานกบการเกดสารประกอบไอออนก ในการเกดสารประกอบไอออนก จะมการเปลยนแปลงหลายขนตอนยอย ๆ และแตละขนตอนยอยจะมการ

เปลยนแปลงพลงงาน

5. หลกฐาน หรอรองรอยของการเรยนร การวดผลและประเมนผล 5.1 ความร

ภาระงาน/ชนงาน

วธการวด เครองมอ เกณฑทใชประเมน ผประเมน

ท าแบบทดสอบ พนธะไอออนก

ตรวจสอบความถกตอง

แบบทดสอบ พนธะไอออนก

มความถกตอง 80% ขนไป คร เพอนนกเรยน

แผนผงความคด (Graphic Organize)

วดเมอจบบทเรยน ตามตวชวดตอไปน 1. การก าหนดและเชอมโยงแนวความคดหลก แนวความคดรอง แนวความคดยอย 2. การเชอมโยงความร 3. การเชอมโยงประเดนตางๆอยางสมเหตสมผล มค าเชอมถกตอง ชดเจน

- Concept map - แบบประเมนแผนผงความคด

ระดบ 4 ดเยยม 4 คะแนน = ท าไดถกตองทกตวชวด ระดบ 3 ด 3 คะแนน = ท าไดถกตองจ านวนมาก ระดบ 2 พอใช 2 คะแนน = ท าไดถกตองจ านวนนอย ระดบ 1 ตองปรบปรง 1 คะแนน = ท าไดถกตองนอยมาก หรอไมถกตองเลย

คร

ตอบค าถามสะทอนความคด (Exit ticket)

ตรวจค าตอบของค าถามสะทอนความคด ตามตวชวดตอไปน 1. ความถกตองครอบคลมสงทไดเรยนร 2. ความสมเหตสมผล ชดเจน ของค าตอบ 3. การตงค าถามทอยากร

- Exit ticket - แบบประเมนการตอบค าถามสะทอนความคด

ระดบ 4 ดเยยม 4 คะแนน = ท าไดถกตองทกตวชวด ระดบ 3 ด 3 คะแนน = ท าไดถกตองจ านวนมาก ระดบ 2 พอใช 2 คะแนน = ท าไดถกตองจ านวนนอย ระดบ 1 ตองปรบปรง 1 คะแนน = ท าไดถกตองนอยมาก หรอไมถกตองเลย

คร เพอนนกเรยน

5.2 ทกษะกระบวนการ

ภาระงาน/ชนงาน

วธการวด เครองมอ เกณฑทใชประเมน ผประเมน

ท าใบงาน เรอง พนธะไอออนก

ตรวจสอบจากการท าใบงาน

- ใบงาน เรอง พนธะไอออนก

ท าไดถกตองอยางนอย 80 %

คร เพอนนกเรยน

5.3 คณลกษณะอนพงประสงค คณลกษณะ

อนพงประสงค

ภาระงาน/ชนงาน/

พฤตกรรม วธการวด เครองมอ

เกณฑทใชประเมน

ผประเมน

ตรงตอเวลา

เขาเรยน ปฏบตกจกรรม สงงานตรงเวลา

- สงเกตพฤตกรรมการเขาเรยน การปฏบตกจกรรมและการสงงานของนกเรยน

แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

ตองไดไมต ากวาระดบคณภาพ 3 คอ ด จากระดบคณภาพ 4 คอ ดมาก

คร

ใฝเรยนร รวมมอในการเรยน แสวงหาความร ตอบค าถาม ยอมรบความคดเหนผอน และแสดงความคดเหนอยางมเหตผล

- สงเกตพฤตกรรมความรวมมอในการเรยน การแสวงหาความร การตอบค าถาม การยอมรบความคดเหนผอน และการแสดงความคดเหนอยางมเหตผล

แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

ตองไดไมต ากวาระดบคณภาพ 3 คอ ด จากระดบคณภาพ 4 คอ ดมาก

คร

ซอสตย

บนทกขอมลจากการปฏบตกจกรรม ท าแบบฝกหด ท าแบบทดสอบ ดวยความซอสตย

- สงเกตพฤตกรรมการบนทกขอมล จากการปฏบตกจกรรม การท าแบบฝกหดและการท าแบบทดสอบ

แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

ตองไดไมต ากวาระดบคณภาพ 3 คอ ด จากระดบคณภาพ 4 คอ ดมาก

คร

คณลกษณะอนพง

ประสงค

ภาระงาน/ชนงาน/

พฤตกรรม วธการวด เครองมอ

เกณฑทใชประเมน

ผประเมน

รกสะอาด รกษาความสะอาดผลงานหองเรยนและสถานทปฏบตกจกรรม

- สงเกตพฤตกรรมการรกษาความสะอาดผลงาน การท าความสะอาดหองเรยน และสถานทปฏบตกจกรรม

แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

ตองไดไมต ากวาระดบคณภาพ 3 คอ ด จากระดบคณภาพ 4 คอ ดมาก

คร เพอนนกเรยน

6. ค าถามส าคญ

1. สารประกอบเกดขนไดอยางไร 2. ท าไมธาตตองเกดเปนสารประกอบ 3. สารประกอบทเกดขนระหวางอะตอมโลหะกบอโลหะ เรยกวา สารประกอบอะไร 4. สารประกอบทเกดขน โลหะและอโลหะมหนาทอยางไร

7. การจดกระบวนการเรยนร ขนสรางความสนใจ (Engagement) 1. ครสรางความสนใจเกยวกบเรองทจะเรยน โดยการใหชมคลปวดทศนเกยวกบ Ionic and Molecular

Compounds 2. ครใหนกเรยนรวมกนอภปรายเพอทบทวนความร โดยใหนกเรยนเขยนในสงทร และสงทอยากร เกยวกบ

สมบตของโลหะและอโลหะเกยวกบคาพลงงานไอออไนเซชนล าดบท 1 การรบและการใหเวเลนซอเลกตรอน การจดอเลกตรอนของแกสเฉอย กฎออกเตต การเกดไอออนบวกและไอออนลบ ลงในกระดาษทแจกให เพอตรวจสอบความเขาใจเพอใชเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอน (KWL) (ทบทวน เชอมโยง ตรวจสอบความรเดม และเปดโอกาสใหซกถามเพมเตมเพอกระตนความสนใจ)

2. ครถามนกเรยนวา สารประกอบเกดขนไดอยางไร ท าไมธาตตองเกดเปนสารประกอบ สารประกอบทเกดขนระหวางอะตอมโลหะกบอโลหะ เรยกวา สารประกอบอะไร และสารประกอบทเกดจากโลหะและอโลหะมหนาทอยางไร

3. ครใหนกเรยนชวยกนตอบค าถามโดยใหนกเรยนคดเดยว คดค หรอคดกลม (Think Pair Share) รวมกนอภปรายหาค าตอบเกยวกบค าถามน

ขนส ารวจและคนหา (Exploration) 1. จดกลมนกเรยน 3 คน ทประกอบดวยนกเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยน สง ปานกลาง และออน (สราง

ผลสมฤทธของทม: Student Teams Achievement Division STAD) 2. ครแจกใบความร เรอง พนธะไอออนก 3. ครสอนโดยใชสอ Power Point (PPT) เรอง พนธะไอออนก (โดยมรายละเอยดของเนอหาเกยวกบ การ

เกดพนธะไอออนก พลงงานแลตทซ วฏจกรบอรน-ฮารเบอร การเขยนสตรสารประกอบไอออนกและการเรยกชอสารประกอบไอออนก)

4. ครใหนกเรยนแตละกลมชวยกนอภปรายในรายขอทเปนประเดนสงสย (โดยเวนใหนกเรยนซกถามและเขยนตอบลงในใบความรฉบบนกเรยนเปนระยะ)

ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation) 1. ครแจกใบงานเรอง พนธะไอออนก ใหนกเรยนชวยกนอภปรายและท าแบบฝกหดในใบงาน เพอเตรยมตว

ทดสอบยอยเปนรายบคคล 2. ครแจงเกณฑการผานกจกรรมวานกเรยนจะไดคะแนนเทากบคะแนนเฉลยของสมาชกในกลม ดงนนทก

คนตองชวยเหลอกน เพอใหไดความรเทาเทยมกน และสามารถตอบค าถามไดดวยตนเอง

ขนขยายความร (Elaboration) 1. ครน าอภปรายและเฉลยค าตอบลงในแบบฝกหดในใบงาน

2. ครใหนกเรยนแตละคนสรปองคความรเกยวกบพนธะไอออนก เปนแผนผงความคด (Concept map)

ขนประเมน (Evaluation) 1. ครทดสอบนกเรยนเปนรายบคคลดวยแบบทดสอบ

2. ครแจงผลการท ากจกรรมใหนกเรยนทราบ และใหรางวลส าหรบกลมทท าคะแนนไดสงสด และคะแนนเกนความคาดหมาย

3. ครและนกเรยนรวมกบอภปรายค าตอบและค าถามทสงสยจากการทดสอบ 4. นกเรยนเขยนสรปความรทไดรบจากการเรยนรลงในสมดบนทกการเรยนร (Learning logs) และ

ประเมนผลสะทอนการเรยนรลงใน 3-2-1 Ticket (Exit Ticket) 8. สอ วสด อปกรณ/ แหลงเรยนร

1. สอดจทล เรอง พนธะไอออนก 2. ใบความร เรอง พนธะไอออนก 3. Power Point (PPT) เรอง พนธะไอออนก 4. กระดาษ post-it 5. ใบงาน เรอง พนธะไอออนก 6. แบบทดสอบ 7. แบบประเมนแผนผงความคด 8. แบบประเมนการตอบค าถามสะทอนความคด

9. แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

บนทกหลงสอน รหส-ชอรายวชา ว30131 เคมพนฐาน ชน ม.4 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร แผนการเรยนร เรอง พนธะไอออนก โรงเรยนจฬาภรณราชวทยาลย เชยงราย

ประเดนการบนทก ผลการใชแผนการสอน 1. เนอหาทสอน (สอนไดสมบรณครบถวนหรอไม)

....................................................................................................................

.................................................................................................................... 2. เวลา (เหมาะสมหรอไม)

....................................................................................................................

.................................................................................................................... 3. กจกรรมทใชสอน (ตามแผนหรอไม)

....................................................................................................................

.................................................................................................................... 4. ปญหาและอปสรรค

....................................................................................................................

.................................................................................................................... ผลการเรยนของนกเรยน

ชน เขาเรยน (คน) ขาด (คน) ม.4/1 ม.4/2 ม.4/3 ม.4/4 ม.4/5 ม.4/6

ผลสมฤทธทางการเรยน ผานเกณฑ…………………………………….

ไมผานเกณฑ…………………………………..

การมอบหมายหนาทและความรบผดชอบ ……………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… บรรยากาศในการเรยน……………………………………………………….………………………………………………………………………… ………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………… ปญหาและอปสรรค……………………………………………………….……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………..………………………………………………………

ลงชอ (นางธดารตน แสงฮวด)