3/14/2016

1

TURUNÇGİL ZARARLILARI

Şube : NemathelmintesSınıf : NematodaTakım : TylenchidaFamilya : TylenculidaeTür : Tylenchulus semipenetrans (Turunçgil kök nematodu)

TanınmasıBu nematod ilk defa 1912 yılında bir teknisyen tarafından Kaliforniyaturunçgillerinde tespit edilmiş ve sonra Florida, Avustralya, Güney Amerika,Filistin, Malta ve İspanya’da yaygın olduğunu açıklamıştır. Tylenchulussemipenetrans daha sonra da Mısır, Tunus, İtalya, Kıbrıs, Türkiye, Rusya,Çin, Japonya, Hindistan, Seylan, Irak, Hawaii adaları, Güney Afrika, OrtaAmerika, Portoriko ve Küba’da tespit edilmiştir. Günümüzde turunçgilyetiştiren bütün ülkelerde bu türün bulunduğu bildirilmektedir.

Tylenchulus semipenetrans

Erkek Dişi

Şişkince, tulum veya armut şeklinde olan dişiler yaklaşık olarak 0.5 mmboyunda, erkekler ise ince uzun olup 0.3-0.4 mm boyundadır. Erkeklerdeoesophagus körelmiş spicula oldukça kuvvetli yapılıdır. Dişilerde stylet 13-14 mm erkeklerde ise biraz daha kısa 11-12 mm’dir.

Tylenchulus semipenetrans

Biyolojisi ve ZararıYumurtalar kökün dış kısmına jelatinimsi bir madde içerisine bırakılır. Birdişi yaklaşık olarak 30-40 tane yumurta bırakır. Embriyonal gelişmesıcaklığa çok bağlıdır. (Örneğin 24.1 °C’de gelişme 3 günde tamamlandığıhalde 2-5 °C’e 44-51 günde tamamlanmaktadır). Yumurtadan çıkanlarvalar ikinci dönemdedir. Zira birinci larva dönemini yumurta içerisindegeçirirler.ikinci larva dönemi latent dönemdir. Konukçu bitkilerinin olmadığıtopraklarda 9 yıl boyunca yaşayabildiği saptanmıştır. Konukçu bitkimevcutsa larvalar kökün içine girmeden önce uzun bir süre kök üzerindedolaşır ve kökün en üst tabakasında emgi yaparak beslenirler. Dördüncülarva döneminden sonra ergin olurlar. Genç larvalar kökün merkezi silindirhücrelerine kadar ilerler ve 5-6 gün içinde de en son zararlı olmadurumuna gelirler. Nematodun bulunduğu yerin etrafındaki hücreler ilkönce kahverengileşir, protoplazma muhtevası parçalanır, sonra hücre zarıparçalanır ve böylece doku özelliğini kaybeder ve lekeler meydana gelir. Birçok araştırıcının bildirdiğine göre 1 dölün gelişmesi 6-8 hafta sürmektedir.En uygun gelişme sıcaklığı ise 24-26 °C’dir.

Bulaşık bitkilerde şu simptomlar ortaya çıkar.

1. Gelişme durur.2. Bitki küçük kalır ve sarı renk alır.3. Bitkilerde besin maddesi eksikliği gibi bazı belirtiler görülür.4. Küçük ve daha az sayıda meyve tutar.5. Uygun olmayan şartlarda (örneğin kuraklıkta) yaprak dökümü olur veya meyve gelişmesi durur.6. Köklerde geniş çok koyu lekeler oluşur.7. Yan kökler kısalır ve kalınlaşır.8. Saçak kökler genellikle körelir.9. Yaşlı köklerde kabuk ayrılmaları gözlenir.

Konukçuları: Rutaceae familyasına bağlı 75 türün konukçusu olduğubilinmektedir. Ancak en önemli konukçuları Citrus türleri vemelezleridir. Ayrıca asma, zeytin ve Trabzon hurmasında da beslenipçoğalan biyotiplerinin bulunduğu saptanmıştır.

MücadelesiKültürel önlemler: ®Turunçgil nematodundan ari toprağa temiz turunçgil fidanları ile bahçe tesis edilmelidir.®Bir turunçgil bahçesi söküldüğünde en az 3 yıl başka bitkiler yetiştirilmeli, hemen turunçgil tesis edilmemelidir.®Bir turunçgil işletmesinde bulunan parsellerinin bulaşıklılık durumu incelenmeli ve bulaşık parsellerde kullanılan tarım aletleri temiz parsellerde kullanılmamalıdır.®Damlama sulama yöntemi nematodların bahçe içindeki yayılmasını geciktirmesi nedeniyle tercih edilmelidir.®Organik gübreler toprakta nematodlar üzerinde beslenen mikroorganizmaların yoğunluğunu arttırmaktadır. Bu nedenle bahçeye organik gübre verilmesine özen gösterilmelidir.

Şube : Mollusca (Yumuşakçalar)Sınıf : Gastropoda (Sümüklü böcekler ve Salyangozlar)Takım : PulmonataFamilya : Helicidae (Kara salyangozları)Tür : Helix aspersa (Esmer salyangoz)

TanınmasıVücut üzerinde sarımsı kahverenginde bir kabuk bulunur. Üzerinde zigzagenine şeritler bulunan kabuk 4.5-5 kıvrımlı ve 25-30 mm çapındadır. Vücutgri renkte ve 50 mm uzunluğundadır.

3/14/2016

2

Biyolojisi ve ZararıYumurtalarını toprağın 2.5-4 cmderinliğinde hazırladığı nemli yuvalarınabırakarak üzerini kapatır. Yumurtalarbeyaz, yuvarlak ve 3 mm çapındadır. Birkümede 80-85 adet yumurta bulunur.Yumurtalardan çıkan yavrular bir kaçgün beraber yaşadıktan sonra yuvalarınıterkeder ve dağılırlar. İki yılda ergin halegelirler. Genellikle geceleri faaliyettebulunurlar. Kurak havalarda kendilerinibir yere yapıştırır, kabuğun ağzını birzarla kapatarak optimal şartlarıbuluncaya kadar olduğu yerde kalırlar.

MücadelesiKültürel önlemler : Yabancı otlarıtemizlemek, salyangoz vesümüklü böceklerin gizlenmesineyarayan tahta ve ağaç parçalarınıortadan kaldırmak, kapalıhavalarda veya sabahın erkensaatlerinde toplayıp üzerinetuzlusu, kaynarsu, sönmemişkireç veya kül serperekhareketlerine mani olma şeklindetedbirler alınır.

Biyolojik mücadele : Kuzey Afrika ve Güney Avrupada doğal olarak bulunanavcı salyangoz Rumina decollata ‘nın zararlının populasyonunu düşükdüzeylerde tutabildiği bildirilmektedir. Aynı zamanda bu predadtörünKaliforniya turunçgil bahçelerine de yerleştiği ve Esmer salyangozu baskı altınaaldığı vurgulanmaktadır. Esmer salyangozdan farklı bir görüntüye sahip olanbu avcı uzunumsu bir görüntüye sahiptir ve erginlerin boyu 2.5 cm kadardır.Yaşamı boyunca 500 yumurta bırakan R. decollata ‘nın yumurtaları Esmersalyangozun yumurtalarından daha küçük olup, kolay kırılabilen bir kabuğasahiptir. Bu avcı Esmer salyangoz dışında yere dökülmüş olan yapraklar veyaralanmış meyvelerle de beslenir.

Kimyasal mücadele : Zehirli ilaçlar buğday kepeğine karıştırılarak yemilaç olarak kullanılması da önemlidir. Bu metod bilhassa sümüklüböcekve salyangozların besin maddelerinin az olduğu yerlerde iyi neticevermiştir.Metaldehyde (CH3 - CH4) ile hazırlanan zehirli yemler oldukça etkilidir.Etki, deyme yolu ile olur. Yem hazırlanırken 1 kg Metaldehyde, 30 kgkepekle karıştırılır. Bu şekilde hazırlanan yem bulaşık alana belirliaralıklarla bırakılır.

Tür : Helix pisana Müller (Beyaz salyangoz)

TanınmasıKabuk rengi beyaz olup hafif sarıya çalar. Kabuk üzerindeki şeritleriesmerdir. Bazen kabukları tamamıyla beyaz olup şerit bulunmaz. H.aspersa’dan küçük olup çapı 15-20 mm’dir ve kabuk üzerindeki kıvrımsayısı 5.5-6’dır.

Biyolojisi ve zararıYaşayışı H. aspersa’ya benzer.Turunçgil, sebze ve süs bitkilerindezarar yapar. Yaprakları, gövdelerin tazekısımlarını yedikleri gibi meyveleriniçerisine de girebilirler. Özellikle serinbölgelerde zararlıdırlar.Mücadelesi daha önce bahsedilen H.aspersa’da olduğu gibidir.

Şube : ArthropodaSınıf : ArachnoideaTakım : Acarina (Akarlar)Familya : EriophyidaeTür : Aceria (Eriophyes) sheldoni

(Turunçgil tomurcuk akarı)

TanınmasıÇok küçük, uzunluğu 0.17 mm kadar olan açık sarı veya pembemsirenkte silindir şeklinde iki çift bacağa sahip bir akardır. Çok küçükoldukları için çıplak gözle görülmezler. Yumurtaları inci gibi beyaz,şekli yuvarlaktır.

Biyolojisi ve zararı

Bu akar kışı önceki yıl sürgün tomurcukları içerisinde geçirir. Yeni yılsürgünlerinde tomurcuk oluşumu başladığı zaman buralara gelerek yumurtabırakır. Bir dişi yaklaşık olarak 50 yumurta koyar, 2-6 gün sonrayumurtalardan larvalar çıkar. Yumurtadan ergin oluncaya kadar geçen süreçok kısadır. Uygun koşullarda 6-8 günde gelişmesini tamamlar. Yaz aylarında10 günde bir, sonbaharda 2, kış aylarında ise 3 haftada bir döl verir. Böylecebahar ve yaz aylarında çok sayıda döl verir.

A. sheldoni yaprak, meyva vetomurcuklarda anormallikleryapar. Bir meyvenin saplabirleştiği yerde bine yakın akarsayıldığı bildirilmektedir.Akarların sokup emdiği yerleresmerleşir.

Asıl zararı tomurcuk vemeyvelerdedir. Limonlarıtercih eder, fakat mandarin,portakal ve altıntopta da zararyapar. Zararlının yoğun olduğubahçelerde ağaçlardaduraklama ve meyve verimindeazalma ortaya çıkar.

Mücadelesi

Kültürel önlemler: Mevsimsel rutin bakım işlemleri aksatılmadanyapılmalıdır. Yeni fidanlıkların tesisinde aşı gözleri zararlınınbulaşık olmadığı ağaçlardan alınmalıdır.

Kimyasal mücadele : Beyaz yağlarla bahçelerde yapılan kabuklubitsavaşı bu akarları kısmen öldürmüş olur. Nisan ayının ilk yarısındabirinci ilaçlama ve duruma göre 20-25 gün ara ile 1 veya 2 ilaçlamadaha yapılabilir. Ayrıca, Kükürt WP 600g/100lt su, Bromopropylate500 g/lt EC 100 ml/100lt su, Quinomethionate %25 WP 50g/100lt su,Dicofol 200 g/lt EC 100ml/100lt su uygulamaları akarlarla savaştaçok etkilidir. Yalnız, Quinomethionate veya kükürtlü preparatlarlayazllık yağların uygulamaları arasında 1 ay süre olmalıdır.

Takım : Acarina

Familya : Phyllocoptidae

Tür : Phyllocoptruta oleivora

(Pas böcüsü)

Biyolojisi ve zararı:

Kışı turunçgil ağaçlarının dal ve gövdelerindeki çatlaklaiçerisinde Ya da kabuk altlarında geçirirler. Nisan sonu mayısbaşlarından itibaren taze sürgün yaprak ve meyvelere geçerekburalarda beslenmeye başlarlar. Esas zararlarını meyvelerdemeydana getirirler.Yumurtalarını yaprak,sürgün ve meyve üzerinetek tek veya birkaçı bir arada olmak üzerine bırakırlar.Zararlıuygun koşullarda bir dölünü 10 günde bitirir. Uygun koşullardayılda 30 döl verirler.Özellikle yağışlı geçen nisan ve mayısaylarında yüksek populasyon yoğunluklarına ulaşarak budönemlerde ciddi zararlara neden olurlar.

3/14/2016

3

Zararı:Pas böcüsü turunçgillerin taze yaprak, filiz ve

meyveleri sokup emerler. Yaşlı yapraklarda ve dallardazararlı değildirler. En fazla meyvelerde zararlı olurlar.Meyvelerin üst dokusunu deler yırtılan epidermishücrelerinden meyve dışına çıkan yağ damlacıkları havadaoksitlenir ve bunun sonucunda meyvelerin üzerinde pasrenginde lekeler ortaya çıkar. Zararlı fazla ışığı ve gölgeyisevmez ve bu yüzden meyve üzerinde bir araya toplanırlar.Dolayısıyla pas lekeleri başlangıç aşamasında halkayabenzer. Populasyon yoğunluğu yüksek olduğunda meyvelerkendi doğal renklerini tamamen kaybederler. Zararlınınbeslendiği bu tip meyveler küçük kalır ve suyu azalır veasit miktarı artar. Bu da pazar değerini düşürmektedir.

Mücadelesi:

Bahçe temizliğine dikkat edilmeli ara ziraatı yapılmamalıdır.

Doğada bir çok doğal düşmanı bilinmektedir. Bunların enönemlisi Hirsutella thompsonii adlı fungustur. Floraida’dan veKaliforniya da yaz aylarında bu zararlıyla başarılı bir şekildemücadele yapılmaktadır Ülkemizde bu konuyla ilgili bir çalışmayoktur.

Zararlıyla mücadelede meyvelerin irileşmeye başladığıhaziran ayından itibaren bahçe düzenli aralıklarla kontrol edilmelidir.Kontroller zararlıya rastlama oranı daha fazla olması nedeniyle birsene önceki bulaşık ağaçlarda yapılmalıdır. Kontrollerde özellikleağaçların kuzey-doğu ve kuzey- batısındaki meyveler dikkatealınmalıdır. Meyvelerde tek bir bireye bile rastlandığında buzararlıya karşı ruhsat almış spesifik akarisitlerden biriyle buzararlıyla mücadele yapılmalıdır. Gözlemlere devam edilmelidir vezararlıya rastlandığı zaman farklı etki madde içeren bir diğerakarisitle ilaçlama sürdürülmelidir.

Egg and nymphs

silvery

Phyllocoptruta oleivora’ya karşı ruhsatlı ilaçlar

Koruma EPN EC 490 g/l Koruma EPNPirate 36 SC 360 g/l Basf ChlorfenapyrNeoron 500 EC 500 g/l Syngenta BromoprophylateKelthane % 3 Toz % 3 Midiltipi DicofolMorestan WP 25 % 25 Bayer QuinomethionateTorque 50 WP % 50 Basf Fenbutatin oxideAgrimec EC 18 g/l Syngenta AbamectinSanmite % 20 Sumitomo PyridabenKükürt Tozu % 92 Hektaş KükürtSummer oil 850 g/l Hektaş Yazlık yağKoruneb % 10 Toz % 10 Koruma Propineb Envidor 240 g/l Bayer Spirodiclofen Hirsutellin thompsonii Florida Organik Tarım

3/14/2016

4

Familya : Tetranychidae (Kırmızı örümcekler)

Tür : Panonychus citri (Mc Cregor) (Paratetranychus, Metatetranychus) (Turunçgil kırmızı örümceği)

TanınmasıErgin dişi örümcek koyukırmızı, kadifemsi kırmızıveya morumsu kırmızırenkte olup, 0.32-0.37 mmboyutlarında oval ve küreşeklindedir. Erkek bireylerise dişilere göre daha küçükolup vücutları arkaya doğrudaralmaktadır.Vücutlarının üzerinde uzunbelirgin kıllarbulunmaktadır.

Biyolojisi ve ZararıTurunçgil kırmızıörümceği larva, nimf ve ergin olmak üzerefarklı dönemler geçirmektedir. Larva döneminde bireyler 3 çiftbacağa sahipken, nimf ve ergin dönemlerinde 4 çift bacağasahiptirler. Kırmızı örümceğin 26 ˚C'de yumurta ve larva+nimfdönemleri gelişme süresi sırasıyla ortalama 5.5, 5.7 gün, ergindönemi ise ortalama 11.6 gün sürmektedir (Karaca, 1994).Herbir dişi birey günde ortalama 2-3 adet olmak üzereyaşamları boyunca 20-50 adet yumurtayı yaprağın her ikiyüzüne bırakabilmektedir. Yumurtalar yaklaşık 0.12 mmçapında açık kırmızı renkte olup üzerinde kıl şeklinde inceiplikçik bulunmaktadır. Döl süresi uygun koşullarda 12 gündür.İlkbaharda, yaz sonunda ve sonbaharda populasyonlarındaartış görülmektedir. Beslenmeleri için özellikle gelişmesinitamamlamış genç yaprakları tercih etmekle birlikte meyvede debulunmaktadır.

Turunçgil kırmızı örümceği yaprak ve meyvelerde emği yaparakzarar oluşturur. Yapraklarda beslenmesi sonucunda yaprağın üstyüzeyinde açık soluk renkte lekeler meydana gelmektedir. Çokyoğun bulaşmalarda bu lekeler büyüyerek birbirleriyle birleşirve yaprak grimsi veya gümüşi bir renk alır. Hatta daha ileridönemlerde yapraklar dökülebilir ve sürgünlerde geriye ölümlergörülebilir. Aynı zamanda yeşil meyveler üzerinde beslenmesisonucunda meyvelerde lekelenmeler ve gümüşi renk açılmalarıgörülebilir, ancak olgun meyvelerde beslendiği zaman bulekelenmeler meydana gelmez. Sıcak havalarda yüksekpopulasyonlar, meyvede güneş yanıklığı görüntüsüne nedenolabilir.

Turunçgil kırmızıörümceği özellikle sıcak ve kuru havalarda,ağaç su stresine girdiği zamanlarda sorun olur. Populasyonlarıilkbahar ve sonbahar aylarında özelliklede geniş spektrumluilaçların kullanıldığı bahçelerde artış gösterir. Bunun yanındadoğal düşmanları kaçıran yüksek karınca populasyonu,düzensiz bahçe kontrolu ve de doğal düşman faaliyetiniazaltan toz bahçede kırmızı örümcek artışına neden olabilir.Limonu tercih ederse de portakal ve altıntopta da zarar yapar.

MücadelesiKültürel Önlemler : İyi bir sulama programıylaağaçların su stresine girmesi engellenerek turunçgilkırmızıörümceğinin populasyonu azaltılabilir.Biyolojik Mücadele : Avcı böceklerden özellikledeStethorus gilvifrons (Coleoptera: Coccinellidae)'azararlı üzerinde yaygın olarak rastlanmaktadır. TümSavaş çalışmaları içerisinde doğal düşmanların yoğunolduğu dönemlerde doğal düşmanların faaliyetinietkilememek için geniş spektrumlu ilaçlarınkullanımından kaçınılarak daha çok spesifikakarisitlerin kullanılması önerilir.

3/14/2016

5

Kimyasal Mücadele : Şubat ayından itibarenbahçenin değişik yerlerinden yaprak örneklerialınarak kırmızı örümcek kontrolu yapılmalıdır.Alınan 10 yaprakta ortalama 3'ten az sayıdakırmızı örümcek varsa ilaçlama yapılmamalı,ortalama 3-9 arasında bireye rastlanırsa beyaz yağuygulanmalı, ortalama 10'dan fazla sayıda bireyerastlanırsa spesifik akarisit uygulamasıyapılmalıdır. Şubat sonu Mart başında ilaçlamücadele yapılması gerekiyorsa kırmızıörümcekler taze sürgünlere geçmeden önceilaçlanmaya başlanmalıdır. Bu dönemde ilaçlamayapılamamışsa meyve bağladıktan sonrakidönemde ilaçlama yapılmalıdır.

Aşağıdaki Çizelge'de turunçgil kırmızıörümceğine karşı ruhsat almış ilaçların etkili maddesi, formulasyon şekli ve uygulama dozları sırasıyla verilmektedir (Anonymus, 1995).____________________________________________________________

Etkili Madde Formulasyon Şekli Uygulama Dozu(100 lt/preparat)

____________________________________________________________Yazlık Yağlar 700 g/l E.C 1.5 ltYazlık Yağlar 850 g/l E.C 1250 mlBromopropylate 500 g/l E.C 50 mlDicofol 200 g/l E.C 200 mlFenbutatin oxide 550 g/l S.C 60 mlFenazaquin 200 g/l E.C 12.5 mlKükürt %80 W.P 600 gPyridaben 20 W.P 40 gQuinomethionate %25 W.P 50 gTetradifon % 75.2 W.P 150 g____________________________________________________________

Familya : Tarsonomidae Tür : Polyphagotarsonemus

latus (Banks) (Çayakarı)

TanınmasıTürkiye’de İlk defa 1992 yılında Çukurova Bölgesi turunçgilalanlarında saptanan Polyphagotarsonemus latus el lupu ile bileancak görülebilecek kadar küçük bir akardır. Zararlınınyumurtaları oval, uzunumsu olup, üst yüzeyinde uzunlamasınasıralar halinde kabarcıklara sahiptir ve bu özelliği teşhistekullanılan önemli bir karekterdir. Üstten bakıldığında basıkgörünümde olan yumurtaların uzunluğu 71±1.2 µm kadardır.Yumurtadan yeni çıkan larvalar 3 çift bacağa sahiptir ve dosaldebaş kısmından abdomenin sonuna kadar uzanan beyaz bir şeritbulunmaktadır. Larvalar görünüşte erginlere benzerler venimfler ergin oluncaya kadar larvanın derisi içinde kapalıkalırlar. Yani nimf döneminde hareketli değillerdir. sadecelarvalar ve erginler hareket ederler. Genç dişiler 179±3.4 µmuzunluğunda ve 86±1.9 µm genişliğinde olup, 4 çift bacağasahiptirler ve aynı larvalarda olduğu gibi dorsalde beyaz bandvardır (Şekil **).

Erginler geniş oval bir görünüşteolup, sarımsı veya parlak amberrengindedirler. Ergin erkeklerise kısa, geniş ve vücudun arkakısmına doğru giderek daralanbir yapıda olup, uzun bacaklarasahiptirler. Erkekler 120±1.6 µmuzunluğunda ve 69±1.5 µmgenişliğinde, beyazımsı pemberenktedir. Abdomenlerininsonunda dişi pupaları tutmayave taşımaya yarayan çengelbenzeri bir organa sahiptirler(Şekil **) (Uygun ve ark. 1995).

Biyolojsi ve ZararıBu akar yaprak ve meyvelerle beslenir. Daha çok 2.5 cm çapınakadar olan genç meyvelerin gölgeli kısımlarında beslenmeyitercih eder. Beslenme sonucu meyveler üzerinde yaralanmayabenzer pürüzlü bir doku meydana gelir. Meyve üzerinde dahafazla zarar oluşturmakla birlikte yapraklar üzerinde beslanmesisonucunda yaprakların uzamasına ve kıvrılmasına neden olur.Populasyon yoğunluğunun yüksek olduğu durumlarda yaprak vemeyve dökümüne neden olur. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde yapılançalışmalarda Turunçgil (portakal, limon, altıntop ve mandarin)türlerinden başka asma, dut, pamuk, kauçuk, şeftali, kabak,domates, fasulye ve lahana üzerinde de bu zararlıya rastlanmıştır(Uygun ve ark. 1995).

MücadelesiPopulasyon yoğunluğu artış gösterdiğinde yararlı organizmalaraolumsuz etkisi düşük olan spesifik akarisitler kullanılmalıdır.

Takım:HemipteraFamilya:Aphididae-YAPRAKBİTLERİTür:Aphis gossypii

Aphis spiraecolaAphis craccivoraToxoptera aurantiiMyzus persicaeBiyolojisi ve zararı:

Kışı değişik biyolojik dönemlerde dal ve gövde üzerinde geçirir ve ilkbahar ve yaz aylarında dişiler döllemsiz olarak çoğalır ve koloniler oluştururlar. (Anadolunun güneyinde)Hava sıcaklığına bağlı olarak haftada bir döl verebilirler.Yüksek sıcaklıklarda populasyon düzeyleri düşüktür.Genellikle taze yaprak ve sürgünlarde beslenirler.Beslenmeleri sırasında ballımsı madde salgılarlar.

İlk baharda yaprak ve filizlerde bitki özsuyu emerek zarar yaparlar. Aphis spiraecola, Toxoptera aurantii doğrudan bitki özsuyunu emmeleri yanı sıra yapraklarda kıvrılmalarada neden olurlar. Yaprağın daha çok alt yüzeyinde koloniler halinde bulunurlar ve çıkardıkları ballımsı maddeler ile fumajin oluşmasına neden olurlar. Yaşlı dal ve yapraklarda zararı yoktur. Ayrıca yaprak bitleri virüs vektötüdürler.

3/14/2016

6

Lysiphlebus testaceipes

Brown fuzzy aphids killed by a fungus.

Syrphid

Hippodamia convergens

Mücadelesi:

Bitkiler sağlıklı yetiştirilmeli ve yabancı otsavaşımı iyi yapılmalıdır. Bahçe içinde havasirkülasyonunu arttıran önlemler alınmalıdır. Bu zararlınındoğada birçok doğal düşmanları olup geniş spektrumluilaçların kullanılmadığı bahçelerde zararlı kolaylıkla baskıaltına alınabilir. Coccinella spp. Scymnus spp.,Anisocrysa carnea, Aphidus spp. Gibi pek çok avcı veparazitoidi vardır. Ancak fidanlıklarda ve yeni dikilmişbahçelerde populasyon yüksek (Mart-Nisan aylarında)(Bir ağaçta 15’in üzerindeki sürgün bulaşıklığında) iseruhsat almış spesifik afisitlerden biri kullanılmalıdır.Pirimicarb (30 g/100 L, A. gossypii etkisiz) Pymetrozine30 g/100 L)

THYSANOPTERABu takıma bağlı Doğu Akdeniz Bölgesi turunçgillerinde 8Antalya ilinde ise 21 tür saptanmıştır. Bunlardan Doğu Akdeniz Bölgesi’nde en sık bulunan tür Frankliniella occidentalis (Pergande) ve Antalya’da ise Thrips majorUzel olmuştur. Türkiye’de de 1995’den beri varlığı bilinen ve üzerinde dikkatle durulması gereken Pezothrips kellyanus(Bagnal)’un İtalya’da en önemli tür olduğu bildirilmektedir

3/14/2016

7

Familya: ThripidaeTür : Frankliniella occidentalis(Çiçek tripsi)TanınmasıErginler yaklaşık 1.3-1.9 mm uzunluğunda, ince, uzun ve yassı yapılıdır. Rengi mevsime göre soluk sarıdan açık kahverengiye kadar değişen tonlardadır. Antenleri 8 segmentli olup, üzerleri kısa kıllarla kaplıdır. Abdomen kahverengi, thoraks portakal sarısıdır. Abdomen üzerinde küçük kahverengi benekler bulunur. Uzun ve dar kanatlarının kenarları iplik gibi saçaklı tüylere sahiptir. Yumurtalar böbrek veya iğ şeklindedir

Biyolojisi ve zararıKışı ergin halde toprakta ve çeşitli bitkiler üzerinde geçirir. Çiçek tomurcuklarının oluşmaya başlamasıyla birlikte diğer konukçularından turunçgile geçerler ve çiçek döneminde (nisan – haziran) yoğunlukları artar. Yaşam döngülerini 15 ile 30 günde tamamlarlar. Genellikle toprakta pupa olurlar ancak nadiren de olsa tüylü yapraklı bitkilerin dokusu içerisinde de pupa oldukları görülmüştür. Yılda 12-15 döl verirler. Erginler en fazla uçuş faaliyetini günün serin saatlerinde yaparlar. Zararlının ergin ve larvaları çiçek polenleri ve çiçek taç yaprağında bitki özsuyunu emerek çiçek dökümü ile verim düşüklüğüne, meyvenin düzensiz olgunlaşmasına, meyve üzerinde gümüşi lekelere ve şekil bozukluğuna neden olarak ürünün pazar değerini düşürürler. MücadelesiTurunçgillerde Çiçek tripsine karşı özel bir savaşıma gerek yoktur

BÖLGEMİZDE YENİ BİR THRİPS TÜRÜ!!!!

Thrips hawaiiensis, 1913 yılında Hawaii’de Euthrips hawaiiensis Morgan, 1913 adı altında tanımlanmıştır. Ergin dişiler yaklaşık 1,3 mm büyüklüğünde olup, abdomeni kahverengimsi, thoraks ve baş turuncu

kahverengimsi, bacaklar sarımsı veya sarımsı kahverengidir. Antenler 7 veya 8 segmentlidir. İncelenen örneklerde antenlerin 7 segmentli oldukları görülmüştür. Üçüncü anten segmentinin tamamı ve

2 anten segmentinin uç kısımları, 4. ve 5. anten segmentinin kaideleri sarı renklidir.

Laboratuvar koşullarında yapılan çalışmada (Murai, 2001); yumurtadan ergin oluncaya kadar geçen süre 10oC de 36.9, 25oC’de 10.3, 30oC’de 8 gün olarak kaydedilmiştir. Murai (2001)’e göre; en düşük gelişme eşiği 10.4, thermal konstantı

153.8 gün-derece olarak bulunmuştur. Batı Japonya’da yıllık döl sayısı 11-18 adettir. Farklı ekolojik

bölgelerde döl sayısı 10-15 arasında değişmekte olup, 20 adete kadar çıkabilmektedir (Reynaud et al.,

2008). Dişilerin ömür uzunluğu ve yumurta verimleri (doğurganlıkları) sıcaklığa göre değişmektedir.

Dişilerin maksimum ömür uzunluğu 15oC’ de 121 gün olup, 20oC’ de maksimum yumurta sayısı 536 adet

olarak kaydedilmiştir (Murai, 2001). Günlük bırakılan yumurta sayısı 20oC’de benzer olup, 6-8 adet

arasındadır.

KABUKLUBİTLER

Türler:1. Aonidiella aurantii Kırmızı Kabuklubit2. Aonidiella citrina Sarı Kabuklubit3. Chrysomphalis dictiyospermi Krizomfalus4. Mytilococcus beckii Turunçgil Virgül Kabuklubiti5. Mytilococcus gloveri Turunçgil Uzun Kabuklubiti6. Parlatoria pergandii -

Familya: Diaspididae

Tanınması

Aonidiella aurantii ‘nin ergin dişileri sarı renkte veböbrek şeklinde olup, dişi kabuğu 1.6-2.2 mmçapında, yuvarlak ve kırmızımsı renktedir (Şekil 1).Ergin erkek bir çift kanada sahip olup boyu 0.6-0.8mm, kanat açıklığı ise 1.5 mm’dir. Thoraxüzerindeki açık kahverengindeki bant erkekleritanıtıcı önemli bir özelliktir. Dişiler her zamankanatsızdır.

Kırmızı kabuklubit canlı doğurma özelliğine sahipolduğu için, yumurtalar dişinin vücudu içindeaçılır. Dişinin vücudundan dışarı çıkan aktif larvaoval, 0.2-0.25 mm boyunda ve sarı renktedir. Buaktif larva uygun bir yerleşme yeri bulduktansonra beslenmeye ve açık kahverengi kabuğunuoluşturmaya başlar. İkinci dönem nimf, birincidönemin iki kat iriliğindedir. Bu dönemdeerkekler oval dişiler dairesel şekildedir. İkincinimf döneminden sonra erkekler prepupa ve pupadönemine geçerler. Bu dönemde anten ve bacaklarbelirginleşir.

3/14/2016

8

Biyolojisi ve zararıBöcek ovovivipardır, yani yumurta böcek vücudunda ikenaçılır ve böcek canlı doğurur. Kabuklubit çiftleştiği içinyumurtalar döllenmiştir. Çıkan larvalar 1-2 gün ana kabuğualtında kalır. Ana kabuğunu terk ettikten sonra, en fazla 0.5 muzaklaşıp yaklaşık bir gün içerisinde daimi yerlerine yerleşirler.Sonra larvalar styletlerini doku içerisine sokarak beslenmeyebaşlar ve 1-2 saat süre içinde pamuğumsu bir maddesalgılayarak üzerlerini örterler. Daha sonra bu lifler üst üsteyığılarak yuvarlak bir şekil alır. Bu döneme beyaz kep dönemidenir. Birkaç gün sonra bu mum tabakası daha da kalınlaşıpgenişler ve bu sırada merkezi kısımda küçük bir çıkıntımeydana gelir ki, bu döneme memebaşı dönemi denir. Zamanlasertleşen bu kabuk altında larva 10-15 gün sonra ilk gömleğideğiştirir ve böylece birinci larva dönemi sona ermiş, ikincilarva dönemi başlamış olur.

Bu gömlek değişimi sırasında vücudu kabuktanayırma imkanı yoktur. Bu dönem de bittikten sonra,vücuda yapışmış olan kabuk kolayca kaldırılabilir, buzaman da bir eksen etrafında dönme hareketi yapar.Bu nedenle salgılanan maddelerle oluşturulan kabukyuvarlak bir şekil alır. Erkek fertlerde bu dönmehareketi ikinci larva döneminde durur ve sadece ilerigeri kımıldar. Böylece salgılanan kabuk lifleri yalnızbir yönde yığılır, sonuçta koruyucu kabuk uzunca ovalbir yapı gösterir. Birinci deri değiştikten sonra cinsiyetbelli olur. Erkeğin gelişiminde ikinci larva dönemisüresi içerisinde prepupa ve pupa dönemleri vardır.Ergin hale gelen erkek, vücudunun arka tarafı ilekabuğu alttan iterek dışarıya çıkar.

Bölge şartlarına göre yılda 2-4 döl verir ve döller diğer bazızararlılarda olduğu gibi birbirine karışmaktadır.Turunçgillerin en önemli zararlılarından biri olan Kırmızıkabuklubit ağaçların gövde, sürgün, yaprak ve meyvelerindeemgi yapmak suretiyle zarar oluşturur. Bu zarar sonucunda,kalitesiz meyve oluşumuna , bunun yanında meyvelerin kirli birgörününüm alarak pazar değerinin düşmesine neden olmaktadır.Populasyonunun çok yüksek olduğu bahçelerde mücadele iyiyapılmamışsa ağacın tamamen kurumasına yol açmaktadır (Şekil2).Yapılan çalışmalarda zararlının turunçgil çeşitleri içerisinde enfazla limonu tercih ettiği (Eronç, 1971; Karaca ve Uygun, 1992),bitki kısımları içerisinde ise en hızlı meyvede geliştiği, bunusırasıyla yaprak, sürgün ve gövdenin izlediği saptanmıştır(Karaca ve Uygun).Turunçgillerden başka sera ve süs bitkilerinde de önemli birzararlıdır.

3/14/2016

9

MücadelesiKültürel önlemler : Budama, gübreleme, sulama, toprak işleme gibibakım işlemlerinin mutlaka vaktinde yapılıp ağaçların zayıf düşmesinemani olunmalıdır. Kurumuş dallar kesilip yakılmalı, bu kabuklubityüzünden dökülen meyve ve yapraklar sık sık toplanıp yok edilmelidir.Biyolojik mücadele : Bu konudaki araştırmalar devam etmekte olup,beyaz yağ dışında insektisidlerin yoğun olarak kullanılmadığıbahçelerde avcı ve asalaklar tarafından Kırmızı kabuklubitin baskıaltında tutulduğu bir gerçektir. En önemli avcıları Chilocorusbipustulatus, Rhyzobius lophantae ve Cybocephalus fodori minor,asalakları ise Aphytis melinus ve Comperiella bifasciata’dır (Karaca veUygun, 1990). Ülkemize yurtdışından getirtilen ve etkili bir avcısıolarak bilinen Chilocorus nigritus üzerinde çalışmalar devametmektedir.Kimyasal mücadele : Bu zararlıya karşı üreticiler tarafından birçokgeniş etkiye sahip ilaçlar kullanılmakta ise de, yararlı böcekleriöldürdüğü için bunların kullanımı son derece sakıncalıdır. Bunlarınyerine, Kırmızı kabuklubiti baskı altında tutabilen, doğal denge veçevre kirlenmesi üzerine az etkiye sahip olan yazlık beyaz yağlarınkullanılması tavsiye edilmektedir.

1. Mevcut kabuklubitlerin %80’i 1. ve 2. nimf döneminde olmalıdır2. Alınan meyve örneklerinde Kırmızı kabuklubit ile bulaşık meyve oranı %10’dan fazla olmalıdır. 3. %10’luk bulaşma oranına sahip olan meyvelerdeki Kırmızı kabuklubit sayısı her meyve için 10 bireyin üzerinde olmalıdır.

İlaçlamaya karar vermeden önce bazı kriterlerin göz önünde tutulması da şarttır.

Ancak bu kriterler gerçekleşirse ilaçlamaya karar verilmelidir. Ayrıca beyaz yağların kullanımında dikkat edilecek bazı hususlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir.1. Kış aylarında hava sıcaklığı +5 oC’nin altında olduğunda ilaçlama yapılmamalıdır.2. Kış ilaçlamaları en geç gözler patlamadan 15 gün önce bitirilmelidir.3. Yaz aylarında hava sıcaklığı +32 oC’nin üzerinde olduğunda beyaz yağlar uygulanmamalıdır.4. Yaz aylarında ilaçlamadan hemen önce ya da hemen sonra bahçe sulanmalıdır. Mümkünse ilaçlamalar sabahın erken saatlerinde ve akşam üzeri yapılmalıdır.5. Ağaçlar tamamen ilaçla kaplanacak şekilde uygulama yapılmalı, ağaç üzerinde ilaçlanmamış alan bırakılmamalıdır.6. Beyaz yağlar kükürtlü preparatlarla hiçbir zaman birlikte kullanılmamalıdır.

3/14/2016

10

Dış görünüşü ile A. aurantii’ye benzer ama rengi sarıdır. Bunlar ancak mikroskop altında birbirlerinden tam olarak ayırt edilebilir. Bahçede bu kabuklubitin en çok meyve ve yapraklarda zarar yapması ile de A. aurantii’den ayırt etmek mümkündür. İnce ve kalın dallarda az bulunur.Kabuklubitin emgi yaptığı yerler sararır, sonuçta yapraklar ve meyveler dökülür. Buna rağmen kırmızı kabuklubitin zararından daha az zarar verir. Çünkü kırmızı kabuklubitin yoğun olduğu filiz ve dallar tamamen kurur.Savaşı, A. aurantii’de olduğu gibidir.

Tür : Aonidiella citrina (Coquillet) (Sarı kabuklubit)

A. aurantii’ye çok benzer. Dişinin kabuğu yuvarlak, orta kısımları kabarık ve kenarları incedir. Kabuğu daha açık renkli, vücudu da armut şeklindedir. Çapı 1.5-2 mm’dir. Erkeği yumurta şeklinde, uzunluğu 1.3 mm’dir.Yumurta ile çoğalır. Yılda 3-6 döl verir. Kışı ikinci veya üçüncü larva döneminde geçirir. Daha çok yaprak ve meyvelerde zarar yapar. Konukçuları turunçgiller, zeytin, asma, palmiye, sera ve süs bitkileridir.Savaşı A. aurantii’de olduğu gibidir.

Tür : Chrysomphalus dictiyospermi (Morgan)

Dişilerinin kabuğu uzun, midye şeklinde ve genelliklevirgül gibi bükülmüştür. Rengi morumsu koyukahverengidir. Uzunluğu 2.5-3.5 mm, genişliği 1-2mm’dir. Çıplak dişinin rengi beyazımsı, şekliarmuda benzer. Erkeğin kabuğu daracık ve ufaktır.Yumurta ile çoğalır. Yumurta dişinin karnı altındatoplu halde bulunur. Bir dişi altında yaklaşık 30-35adet bulunur. Çıkan larvalar kısa bir müddetdolaştıktan sonra kendisini tesbit eder. Böcek yazsonuna doğru oldukça fazla ürer. Yılda 3-4 döl verir.Turunçgillerin yaprak, meyve ve filizlerindezararlıdır. Emgi yaptığı yerler sararır ve kurur.Bu böcekle diğer kabuklubitlerde olduğu gibisavaşılır. Yalnız vücudu bulunduğu yere iyiceyapışmış olduğundan ilacın etkisi fazla olmamakta,dolayısıyla savaşı güçleşmektedir.

Tür : Mytilococcus (Lepidosaphes) beckii (Newman) (Virgül kabuklubiti)

Tür : Mytilococcus gloverii PackÖzellikleri bakımından önceki türe benzer. Yalnız kabuk biraz daha dar, uzun ve kenarları birbirine paraleldir.

Tür : Parlatoria pergandii ComstockDişinin kabuğu ince, rengi açık sarı, bazen kül rengidir. Şekli değişiktir. Genellikle yuvarlak, oval veya armut şeklinde olup hafif dış bükeydir. Uzunluğu 1.2-1.3 mm, genişliği 0.7-1.0 mm’dir. Erkek pupa kabuğu kül renginde dar ve uzun olup yanlardan paraleldir. Uzunluğu 0.7-0.8 mm’dir. Çıplak dişi şarap kırmızısı renginde, vücut geniş kavisli yuvarlak ve halkaları oldukça barizdir.Turunçgillerde zararlıdır. Meyveler üzerinde gri lekeler halinde bulunduğundan tanınması zordur. Bizde yayılış alanı azdır. Yılda 3 döl verir.Savaşı diğer kabuklubitlerde olduğu gibidir.

Koşniller

Türler:1. Coccus pseudomagnoliorum Gri Yumşak Koşnil2. Coccus hesperidum Kahverengi Yumşak Koşnili3. Ceroplastes floridensis Yıldız Koşnili4. Ceroplastes sinensis Çin Yıldız Koşnili

Familya: Coccidae

Tür :Ceroplastes floridensis(Yıldız Koşnili)

Biyolojisi:Erkek bireyleri yoktur bu nedenle döllemsiz olarak

çoğalırlar. Kışı 2. Nimf döneminde geçiren bireyler nisan ayındaergin olur mayıstan itibaren yumurta bırakırlar. Yumurtabırakma işlemi bittiğinde (1 hafta) ergin bireyler ölür. Aktiflarvalar yıldan yıla değişlmekle birlikte haziran ayınınbaşlarında görülür. Larvalar yaprakların üst kısmında ana damarve yan damarlar etrafında toplanırlar. İki larva dönemigeçirdikten sonra ergin olurlar.Çevre koşullaırna göre yıllık dölsayıları değişir. Yıldız koşnili Çukurova Bölgesin de biri Mayıs-Haziran ve diğeri de Eylül-Ekim aylarında olmak üzere iki dölverirler.

Zararı:Emgi zararının yanı sıra ballımsı madde salgılayarak fumajineneden olurlar. Populasyon yoğunluğunun yüksek olduğuyerlerde ağaçların sürgün oluşumu durur meyveler küçük kalırve üzerleri siyah bir tabakayla kaplanır. Bu tip meyvelerin pazardeğeri düşer.

Mücadelesi:

Bahçe temizliği gübreleme sulamabudama işlemleri zamanında ve tekniğeuygun yapılmalıdır. Kış aylarında yazlıkyağlardan(1500 ml yaz/2000 ml kış /100l) biriyle ağaçlar yıkanacak şekildeilaçlama yapılabilir. Yazın ise zararlınınpopulasyon yoğunluğuna göre mayıs-haziran aylarında birinci döle karşı, dişibireylerin kabuğu altındaki yumurtalarıntamamı açıldığında bazı zamanlarda iseikinci döle karşı eylül –ekim aylarındayine yumurtaların tamamı açıldığındayazlık yağlarla ilaçlama yapılamalıdır.Biyolojik mücadele ajanı olarakChilocorus bipustulatus kullanılır. Coccus floridensis

Coccus pseudomagnoliorumCoccus hesperidum

3/14/2016

11

Ceroplastes sinensis Ceroplastes floridensis

Growth time (days) (mean ± SD) (n = 100/batch)Batch 1 Batch 2 Batch 3

Time to form white wax 4.5 ± 0.2 4.4 ± 0.2 4.0 ± 0.1First instar 20.6 ± 0.3 20.0 ± 0.3 17.8 ± 0.3Second instar 17.7 ± 0.3 16.8 ± 0.3 15.1 ± 0.4Third instar 29.7 ± 0.4 28.9 ± 0.3 24.8 ± 0.3Time before eggs hatch 22.2 ± 0.3 21.6 ± 0.3 18.8 ± 0.3Full life cycle 90.2 ± 0.6 87.3 ± 0.5 76.5 ± 0.5Temperature (°C) 28.9 ± 0.4 28.0 ± 0.2 27.2 ± 0.2Relative humidity (%) 84.7 ± 1.4 81.9 ± 1.2 73.2 ± 0.9

Ceroplastes rusci

TanınmasıDişinin vücudu geniş ve oval, rengi kırmızımsı sarıdır. Uzunluğu4 mm’dir. Anteni ve ayakları siyahtır. Yumurta torbası beyaz veüzeri uzunlamasına oluk gibi çizgilidir. Torbanın uzunluğu 7-10mm, genişliği ise 3-5 mm’dir.

Familya : MargarodidaeTür : Icerya purchasi (Torbalı koşnil)

Biyolojisi ve ZararıYumurtalar kırmızı renkli uzunca ve ovaldir. Bir dişi yaklaşıkolarak 300-1000 yumurta bırakabilir. Yumurtalar yazaylarında bir kaç günde açılırken kış aylarında bu süre 2 ayakadar uzayabilir. Yeni çıkmış larvalar kırmızı renkte ve çokhareketlidir (Şekil.22). Bacakları çok uzun, antenleri kıllıdır.Larvalar ilk önceleri çok kıllıdır. Sonra böcek mum gibi birmadde salgılayarak üzerini örter. Birinci ve ikinci dönemlarvalar yaprak ve dallarda bulunur. Sonradan tamamendallara geçerler. Meyvelerde çok nadir olarak görülürler. Çokfazla ballı madde çıkarırlar. Erkekleri dişilerden çok ufaktır venadir olarak rastlandığı için partenogenetik olarak çoğalırlar.Populasyon yoğunluğu çok yüksek olduğunda yaprak vemeyvelerde döküme, sürgün ve ince dallarda kurumaya nedenolur. Turunçgillerin özel bir zararlısıdır. Bitki üzerinde emgiyaparak önemli zararlar meydana getirirler.

MücadelesiBu böcekle savaş şimdi bütündünyada Rodolia (Novius)cardinalis ile yapılmaktadır. Buyararlı coccinellidin larva veerginleri Icerya purchasi’nin larvave yumurtalarını yerler. I.purchasi’den daha hızlı çoğalırlarve kendi iklimine kolay adapteolurlar. Bir yerde torbalı koşnilpopulasyonu yüksek ise ve mevcutRodolia cardinalis bupopulasyonu düşüremiyorsabaşka yerlerden toplayıp buyerlere salınmalıdır. İlaçlımücadele bu böceğe karşıetkisizdir

Tanınması

Vücut çıplak yani kabuksuzdur.Şekli elipstir. Yaklaşık olarak 3-5 mm, uzun, kızıl esmer veyakoyu sarıdır. Vücudun her tarafıince beyaz mumlu bir örtü ilekaplıdır. Vücudun yanlarındanve karın ucundan mumiplikçikleri çıkar. Yanlardançıkan iplikçikler karın ucundançıkan bir çiftten daha kısadır.Anten ve bacağı iyi gelişmiştir.Erkeği dişisinden ufak vekanatlıdır.

Familya : PseudococcidaeTür : Planococcus (Pseudococcus) citri

(Turunçgil Unlubiti)

Biyolojisi ve zararı: Kış mevsiminibitkilerin muhtelif yerlerindeyumurta ve yumurtalı ergindöneminde geçirirler. Ergin dişigenellikle pamuk gibi beyazipliklerden örülmüş gevşekyumakçıklar içinde bulunur.Yumurtalar bu beyaz yumakçıklariçine bırakılır. Rengi sarıdır.Yumurtadan çıkan larvalar önceyumakçık içinde kısa bir müddetkalır ve sonra dışarı çıkarlar.Larvalar sarımsı renkte vehareketlidir.İlkbahar ve yazın zarara başlar. Meyvelerin çiçek çukurlarında veyasaplarında özellikle sapla meyvelerin birleştiği yerlerde, meyvelerin birbirinetemas ettiği yerlerde emgi yaparak zarar meydana getirirler. Zarar, emgiyapma, fumajine neden olma ve meyve dökümü meydana getirmeşeklindedir. Bazı araştırıcılar yılda 3-6, bazıları da 2-3 döl verdiğinibelirtmektedir. Bir dişi 100-600 kadar yumurta bırakır. Esas konukçularıturunçgil olmakla beraber, bir çok sera ve süs bitkilerinde de zararlıdırlar.

MücadelesiKültürel önlemler : Bahçenin temizliğine dikkat edilmeli,sürümler tavında yapılmalı, ağaç taçları hiçbir zamanbiribirine kavuşmamalı, ağaç içi havalandırılması iyi olmalıdır.Fabrika yakınlarına ve pamuk alanları içinde bahçekurulmamalıdır.Biyolojik mücadele : Ülkemizde üretilen ve bahçelere salınan,aynı zamanda ülke koşullarımızda kışı geçiremeyen avcıCryptolaemus montrouzieri Muls. (Coleoptera: Coccinellidae)ve asalak Leptomastix dactilopii Now. (Hymenoptera:Encyrtidae) ile bu zararlıya karşı biyolojik mücadeleyapılmaktadır.Bunlardan başka önemli avcı ve asalakları vardır; Nephusincludens, Chilocorus bipustulatus, Hyperaspis polita,Scymnus spp., Exochomus spp. (Coleoptera), Symherobiussanctu, Sympherebius pygmeus (Neuroptera), Syrphus sp.(Diptera), Anagyrus pseudococci (Hymenoptera).

3/14/2016

12

Cryptolaemus montrouzieri

Leptomastix dactilopii

Cryptolaemus montrouzieri Leptomastix dactylopii

♂

♀

Parazitli bireyler

Kimyasal mücadele :Unlubite karşı biyolojik mücadele yapılamıyorsa,meyveler fındık iriliğinde iken yazlık beyaz yağlardanbiri kullanılır. Yüksek populasyonlu bahçelerdebiyolojik mücadele uygulamalarından öncepopulasyonu düşürmek ve meyve dökümünü kısmenönlemek amacıyla yine yazlık yağlar kullanılır. Ancakgerek yerli doğal düşmanları, gerekse üretip salınanyararlıları rahatsız eden karıncalarla da mücadelegerekir

Takım:Hemiptera

Familya:Aleyrodidae

Tür:Parabemisia myricae

(Defne Beyazsineği)

Biyolojisi ve Zararı:

Doğada erkekleri nadiren bulunduğu için esas olarak doğadapartenogenetik olarak ürerler. Dişiler yumurtalarını turunçgillerin gelişmekte olangenç sürgünlerindeki körpe yaprakların önce kenarlarına sonra alt ve üstyüzeylerine tek tek yarım daire veya daire şeklinde bırakırlar.Çıkan larvalarkendilerini kılcal damarlar üzerine sabitlerler.Burada sabit olarak 3 larva prepupave pupa dönemleri geçirdikten sonra ergin olurlar.Zararlı kışı aktif olarak tümdönemlerde geçirir.Yılda 7-8 döl verir.İlk populasyon artışı ilk bahar da yenisürgün verme zamanına rastlar.İkişnci populasyon artışı ise Eylül ayında yineturunçgillerin sürgün verme döneminde gerçekleşir..Polifag bir zararlıdır.Gençsürgünlerdeki yapraklarda bitki özsuyuyla beslenirler.Sık dikilmiş ,havalandırmasıaz olan bahçelerde önemli zararlara neden olurlar. Vasiform açıklıklarındansalgıladıkları ballımsı madde ile fumajin oluşturarak yapak meyve dal ve gövde deCladosporium gibi fungusların gelişmesine ortam hazırlarlar. Bu nedenle gençsürgünler de başta yaprak dökümü sonra kurumalar görülür.Meyvelerin kirlenmesisonucunda Pazar değeri düşer. Virüslere vektörlük yaparlar.(Kloritik cücelikvirüsü)

Mücadelesi:

Bahçe bakım işleri zamanında ve usulüne göreyapılmalı ve ağaçların zayıf düşmesiengellenmelidir.Bahçe kurulurken sk dikimdenkaçılmalıdır.Kimyasal mücadele yetersiz kalmaktadır.Populasyon yoğunluğunu belli bir seviyede tutabilmekiçin yazlık yağlar önerilir. Eretmocerus debachiizararlının en önemli parazitoididir. İlk ilaçlama Şubatayında kışı geçiren bireylere karşı uygulanır. Daha sonragerekli görülür ise genç larva dönemlerinin yoğun olduğuzamanlarda tavsiye edilir.

Eretmocerus debachi Rose

Takım: HomopteraFamilya: Aleyrodidae Tür: Dialeurodes citri (Turunçgil Beyazsineği)

Biyolojisi ve Zararı:Döllemli yumurta ile ürer ve döllemsiz yumurtadan sadece erkek birey oluşturur.Dişiler yumurtalarını bitkilerin yapraklarının alt yüzeyine özellikle ana damar etrafına tek tek ve dağınık olarak bırakır.ararlı esas olarak kışı 4. larva döneminde geçirmesine karşın diğer dönemlerde az olsa rastlanır. İlk ergin çıkışı mayıs sonu haziran başlarında gerçekleşir. İkinci ergin çıkışı ise temmuz sonu ağustos başında olur ve üçüncü ergin çıkışıyla karışarak ekim ayına kadar ergin populasyonu devam eder.İlk bahar ve sonbahar olmak üzere iki kez populasyon yoğunluğunda önemli artış görülür.Zararlı yılda üç döl vermektedir.Taze yapraklarda bitki özsuyu ile beslenirler Sık dikilmiş havalandırması az olan bahçelerde önemli zararlara neden olur.Fumajine neden olurlar Bu yüzden ağaç siyah bir görünüm alır ve fotosentez yapamaz duruma gelir.Bu nedenle başlangıçta genç yapraklarda dökülme daha sonrada kurumalar görülür.Meyveler kirlenme nedeniyle Pazar değerini yitirirler.Mücadelesi:Kültürel işlemler zamanında yapılamlı ve ağaçların zayıf düşmesi engellenmelidir.Kimyasal savaşıma gerek duyulduğunda beyaz yağların kullanılması önerilmektedir. Biyolojik savaşımda Encarsia lahorensis, E. armata, avcısı Serangium parcesetosum zararlıyı baskı altında tutmaktadırlar.

3/14/2016

13

Encarsia lahorensis

Serangium parcesetosum

Takım: HomopteraFamilya: Aleyrodidae Tür: Aleurothrixus floccosus

( Turunçgil pamuklu beyazsineği)

Bİyolojisi ve Zararı:

Kışı pupa döneminde geçirir ve ilk erginlere mayıs ayında rastlanır.Yılda 4-5 döl verdiği bilinen bu türün döllerinin birbirine karışması nedeniyla tüm dönemleri bir arada görmek mümkündür.Zararlı turunçgillerin etek dallarında ki yaprakların alt yüzeylerine yerleşir ve yumurtalarını tercihen gelişmesini tamamalamış genç yaprklara kısa bir sapçık ile dairesel olarak iliştirir..Bu tür yaşlı yapraklarada yumurta bırakır.Zararı D. Citri ile aynıdır.

Mücadelesi:

Doğada doğal düşmanlar tarafından rahatlıkla kontrol altına alınabilmektedir.En önemli doğal düşmanı Cales noacki dir.

Aleurothrixus floccosus

Cales noacki

3/14/2016

14

Cales noacki

Takım: HomopteraFamilya: Aleyrodidae Tür: Paraleyrodes minei laccarino (Turunçgil ipek beyazsineği)

Bİyolojisi ve Zararı:Pupadan yeni çıkan bireyler 3-4 gün içerisinde çiftleşir veyumurtalarını yaprak üzerine bırakmaya başlarlar. Bu türdegenellikle yumurtalarını yaprağın alt yüzüne tek tek veyayarım daire daire şeklinde bırakırlar. Zararı diğerbeyazsineklerde olduğu gibidir.Mücadelesi:En iyi mücadele şekli biyolojik mücadeledir.Serangiumparcesetosum Clitostethus arcuatus bilinen doğaldüşmanları arasındadır.Gerek duyulursa kimyasalmücadelede yazlık yağlar önerilir.

Cicadellidae

Empoasca decipiens

Circulifer heamotoceps

Ne zamanNerede NiyeNasıl

3/14/2016

15

Takım: LepidopteraFamilya : GracillaridaeTür : Phyllocnistis citrella

Turunçgil Yaprak galeri Güvesi

Phyllocnistis. citrella ergini, gümüşi gri renktedir. Erginler genellikler sabahın erken saatlerinde pupadan çıkarak gün boyunca bitkinin tacı içerisinde dinlenip, akşam üzeri ve geceleri aktif olurlar. Çiftleşme ve yumurta bırakımı da bu zamanlarda meydana gelir.

MücadelesiKültürel önlemler: Turunçgil yaprak galerigüvesiyumurtalarını genç sürgünlerdeki yapraklara bıraktığındangenç sürgün yoğunluğu ile zararlı populasyonu arasındaönemli bir ilişki vardır. Bu nedenle bahçede sulama vegübreleme uygulamaları usulüne göre yapılmalı, gereğindenfazla sulama ve gübreleme ile gereksiz sürgün oluşumu teşvikedilmemelidir. Bunun için ilkbaharda sürgün oluşumu öncesidengeli bir sulama ve gübreleme ile ilkbahar sürgün verimiarttırılmalı ve böylece zararlı popülasyonunun en düşükolduğu dönemde ağacı besleyecek sürgün elde edilmelidir.Buna karşılık zararlı popülasyonunun en yüksek olabileceğive dolayısıyla zararın en yüksek düzeye ulaşacağı yaz vesonbahar sürgün verimi döneminde ise sulama ve gübrelemeyiminimuma indirerek sürgün verimini azaltmak ve böylece dezararlı popülasyonunu düşürmek en iyi mücadele yoludur.

Biyolojik mücadele : Öneri dışı ilaçlar kullanılmayarak yararlı türler korunarak, etkinlikleri arttırılmalı. Dünyada P. citrella ’nın 40 civarında asalak doğal düşmanı vardır. Bunlardan en önemlileri arasında Ageniaspis citricola Logvinovskaya (Hymenoptera : Encyrtidae), Cirrospilus quadristriatus Subba Roa and Ramaman (Hymenoptera : Eulophidae), Pnigalio spp., Tetrasticus phyllocnistoides (Naraganan), Closterocerus trifasciatus Westwood yer alır. Avcı olan türler arasında ise Chrysopa boninensis, Chrysoperla rufilabris, karıncalar, thripsler ve örümcekler bulunmaktadır.

Familya : PyralidaeTür : Cryptoblabes gnidiella

(Portakal güvesi)

TanınmasıÖn kanatlar gerilmişdurumda 15-20 mm’dir.Rengi grimsi kahverengi olupüzeri gümüşi pullarlaörtülüdür. Damarlarkırmızıdır. Arka kanatlar gribeyaz, damarları ve kenarlarıkoyudur. Larvanın rengideğişmekle beraber genellikleberaber genellikle grikehverengi, baş kestanerengidir. Larvanın uzunluğu7-12 mm’dir. Pupa açıkkırmızı veya sarımsıkahverengidir ve ince beyazbir koza içinde bulunur.Uzunluğu 7 mm’dir.

Cryptoblabes gnidiella ergini (Naim Öztürk’ten alınmıştır)

Cryptoblabes gnidiella larvası (Naim Öztürk’ten alınmıştır)

3/14/2016

16

Biyolojisi ve zararıLarvaları polyfagdır. Sonbaharda 2 meyvenin, meyve ile yaprağınveya meyve dalları ile dalların birbirine değdiği yerlerde meyvekabuğunu delerek içeri girerler. Bu delik etrafında koyukahverengi zamkımsı bir madde meydana gelir. Bir meyveiçerisinde birden fazla larvaya rastlanabilir. Her larvanın ayrı birgalerisi vardır. Delinen yerlerden meyveler çürür ve bu gibimeyveler vaktinden önce sararır ve dökülür. Planococcus citri ilebulaşık yerlerde, iki meyvenin birbirine temas ettiği yerde P. citriile beraber Cryptoblabes gnidiella bulunmaktadır.Kendi gözlemlerimize göre Doğu Akdeniz Bölgesi’nde unlubitbulunmayan yerlerde C. gnidiella’ya rastlanmadığı ortayaçıkmıştır. Kaç döl verdiği kesin olarak bilinmemekle beraberİsrail’de 3-4 döl verdiği bildirilmektedir.Bu böcekle savaşta ilk önce unlubiti ortadan kaldırmakgerekmektedir. Ayrıca zamanından önce dökülen meyveleritoplayıp yok etmek gerekir.

Cryptoblabes gnidiella larvası (Naim Öztürk’ten alınmıştır)

Cryptoblabes gnidiella larvası (Naim Öztürk’ten alınmıştır)

Tür : Ectomyelois ceratoniae

(Harnup güvesi)

TanınmasıErginler genel olarak gri renklidir ve dinlenmedurumunda 8-10 mm, kanat açıklığı 20-28 mmdir. Yumurtalar oval yuvarlakımsı, ilkbırakıldığında beyaz, daha sonra kızılkahverenginde , 0.7 X 0.5 mm boyutlarındadır.Larvalarda vücut pembemsi, baş ve pronotumkahverengidir. Olgun larva boyu 18 mm yi bulur.Pupa kahverenginde olup, açık gri ağ benzeri birkokon ile örtülüdür. Uzunluğu 10 mm, eni ise 3mm kadardır.

Biyolojisi ve zararıBir dişi ortalama 117 yumurta bırakabilir ve yumurtlama 1-3 gün sürer.Ömrü labaratuar şartlarında 2-5 gündür. Embriyonal gelişme 3-5 gün sürer.Larva gelişim süresi eşit şartlarda bile bireyden bireye çok farklıdır. Pupagelişme süresi Güney Anadolu’da yaz aylarında 6-8 gündür.Ağaç üzerinde veya altında kalmış harnup, yeni dünya, nar meyveleri ileportakal, altıntop, japon kavağı vb. gibi ağaçların kavlanmış kabuk altlarındakışı larva olarak geçirir. Yazın erginler çıkışı takip eden günde yumurtlamayabaşlar. Kış konukçularından kelebek çıkışları genellikle nisanın ilk haftası ilehaziran ayı son haftası arasında olmaktadır. Bu dönemde turunçgil meyvelerizararlının yumurta bırakabileceği olgunluğa gelmediğinden 1. dölturunçgillerde zararlı olmaz. Turunçgillere geçiş haziran ayı sonlarında olurve ağustos ayı başlarından itibaren de turunçgillerde zarar belirtilerigörülmeye başlar.Böcek genel olarak turunçgillerden göbekli portakallarda ve altın toplardazarar yapmaktadır. Özellikle Planococcus citri ile bulaşık meyveleri seçer.Larvalar göbekli potakalların göbek kısmında, göbeksiz portakallarda vealtıntoplarda yanda veya sap dibinde kabuğun altında zarar yapar. Bu gibimeyveler zamansız sararır ve dökülür Bu zarar % 5-32 arasındadeğişmektedir.

14

144

3/14/2016

17

145

146

MücadelesiKültürel önlemler : Turunçgil yetiştirilen alanlariçinde veya çevresinde harnup ve yeni dünya gibidiğer konukçu bitkileri yetiştirilmemelidir. En iyisavaş şimdilik mihaniki savaş, yani zarar gören vesararan meyveleri yok etmektir. İlk vuruklumeyve dökümünden kasım ayı ortasına kadar 4günde bir dökülen meyveler toplanarakgömülmelidir. Bu yolla döküm %80’ in üzerindeazaltılabilmektedir. Fakat bu kültürel önlemlerinbaşarılı olabilmesi için tüm turunçgul yetiştircileritarafından uygulanması gerekir.

Biyolojik mücadele : Bu zararlının Braconidaefamilyasından Phanerotoma flavitestacea Fish.,Habrobracon hebetor Say, Bracon lactus Wesm. veTrichogrammatidae familyasından Trichogramma spp.(Hymenoptera) gibi parazitoitleri saptanmıştır. Söz konusuparazitoitlerin doğada korunarak etkinliklerininarttırılmasına özen gösterilmelidir.Bu zararlının biyolojikmücadelesinde , Bacillus thuringiensis ‘li preparatlar haziranayının son yarısından itibaren 10-15 gün ara ile turunçgilağaçlarının her yanı, özellikle meyveler iyice ıslanacakşekilde yüksek basınçlı motorlara sahip pülverizatörleuygulanır. Bu şekilde yapılacak bir mücadele sonunda zararönemli ölçüde önlenmiş olur.Şimdiye kadar bu böceğe karşı yapılan ilaç denemelerindeniyi bir netice alınamamıştır.

Familya : IponomeutidaeTür : Prays citri Mill.

(Limon çiçek güvesi)

TanınmasıErgin gri renkli, gözleri siyahtır. Kanatları darve uzundur. Kanatların kenarlarında uzunsaçak şeklinde kıllar bulunur. Ön kanatlarüzerinde düzensiz lekeler vardır. Arkakanatlar düzdür. Kanatlar gerilmiş durumda10-12 mm’dir. Abdomen ve thorax açıkkahverengidir. Dişilerde abdomen ucu eğikkesilmiş bir silindir boru gibi açıktır. Buaçıklığın çevresi sert kirli beyaz pulcuklarlaörtülüdür.

Biyolojisi ve zararıDişi yumurtalarını genellikle geceleri çiçek ve tomurcuklara koyarlar. Dahaçok limon çiçeklerini tercih ederler. Yumurtalar kahverengidir. Yumurtadançıkan larvalar sarımsı yeşil olup, başları kahverengidir. 3 çift thorax, 5 çiftabdomen ayakları vardır. Son çift ayağı abdomen sonunda bulunur. Olgunlarva 5-8 mm uzunluğa erişir ve koyu tuğla rengini alır. Beyaz bir kozaiçerisinde pupa olur. Pupalar kahverengi ve 7-8 mm boydadır. Pupadan çıkanerginler 6-12 saat sonra çiftleşebilirler. Gündüzleri gizlenip, akşamkaranlığında aktif hale geçerler. Çiftleşmiş dişiler 1-4 gün içinde yumurtabırakmaya başlar. Yumurtalar daha çok koyu renkli limon çiçeğitomurcuklarına, kısmen de sürgünlere bırakılır. Bir dişi optimum koşullardaortalama 383 (81-540) adet yumurta bırakır. Larvalar tomurcuk içine girer veağ örerek çiçeğin kısımlarını birleştirir, zarar gören çiçek tomurcukları veçiçekler hemen solar, dökülür (Anonim, 1997).Kışı genellikle çiçek içinde larva döneminde geçirir ve yılda 10-12 döl verebilir.Küçük limon meyvelerini delerek zarara uğratır. Zarar nisan-haziranaylarında olmakta ve çiçeklenmenin az olduğu yıllarda zarar oranıartmaktadır. Portakal çiçeğinde çok ender bulunur. Yediveren çeşitlerde vevirüslü ağaçlarda nisan-haziran döneminden sonra da görülebilir

Mücadelesi

Kültürel önlemler : Yaz aylarında çiçek açan virüslü ağaçlaryok edilmelidir.Biyolojik mücadele : İlkbaharda nisan ayında yapılankontrollerde çiçeklerin % 50’den fazlası zararlının yumurtave larvası ile bulaşıksa, Basillus thuringiensis‘lipreperatlardan biri ile 10’ar gün aralıklarla 2 veya 3 kezbütün çiçekler ıslanacak şekilde İlaçlanır. Hymenopteratakımından Elasmus flabellatus Hous. (Elasmidae),Habrobracon hebetor Say, Bracon lactus Wesm.(Braconidae) parazitoitleri, Chrysoperla carnea (Step.)(Neuroptera: Chrysopidae), Orius minutus (Hemiptera:Anthocoridae) ve Syrphus spp. (Diptera: Syrphidae) isepredatörleridir.

Biyolojisi ve zararı:

•Kışı toprakta pupa döneminde geçirir.

•iklim koşullarına göre ilk bahar sonu ve yazbaşında pupadan çıkan ergin bireyler 3-4 günsüre ile nektarlı bitkilerde şekerli maddelerlebeslenirler. Çiftleşen dişiler yumurtalarınıovipozitörleriyle delip açtığı meyvelerin hemenkabuk altına gruplar halinde koyarlar. Birmeyve üzerinde birden fazla delik açarlar.

•İlk baharda daha çok yenidünya şeftali, kayısıgibi meyvelere yumurtalarını koyarlar.

•Bir dişi ortalama 200-300 yumurta bırakabilir.

•Yumurtaların konduğu yerler ilk önce küçüksiyah bir nokta gibidir. Sonraları kenarları sarıyeşil bir renk alır.

Takım :DipteraFamilya :TephritidaeTür : Ceratitis capitata

(Akdeniz Meyvasineği)

3/14/2016

18

Yumurtadan çıkan larvalar beslenmek için meyvenin iç kısmına doğru galeriler açarak ilerler.

Larvanın gelişme süresi sıcaklığa ve beslendiği meyve çeşidine göre değişir (9-18 günde 3 larva dönemi geçirirler) (Limon 19-20, Şeftali 6-10 gün). Larvalar gelişmelerini tamamladıkları zaman bir delik açıp dışarı çıkar ve toprakta pupa olurlar Pupa olduktan kısa bir süre sonra ergin bireyler çıkar.

Zaralı Ege ‘de 3-4 , Akdeniz bölgesinde 7-8 döl verirler.

Dişi

Erkek

• Zararlının bıraktığı yumurtaların meyve üzerinde oluşturduğu semptomlar ilk önce belirgin değildir.

• Yumurtalar açıldıktan sonra meyve kabuğunun bu bölgesinde yumuşama ve çöküntüler meydana gelir ve daha sonra koyu lekeler oluşur.

• Zarar görmüş meyveler zamanından önce olgunlaşır ve dökülür

Zararı:

•Dökülen vuruklu meyveler toplanmalı,derin bir çukura gömülüp yakılmalıdır.

•Ayrıca bu zararlının ara konukçuları olan incir , Trabzon hurması ve şeftali gibi meyve ağaçları tesis edilen turunçgil bahçesinin içine veya etrafına dikilmemelidir. Eski bahçelerde bunlar varsa sökülmelidirler.

•Ülkemizde bu zararlıyı baskı altına alabilen doğal düşmanlar bulunmamaktadır.

•Bu zararlının erkek bireyleri laboratuarda radyasyonla kısırlaştırılarak bahçelere salınmakta ve dişilerin yumurta bırakması engellenmektedir. Bu yöntem ülkemizde uygulanmamaktadır.

•Kimyasal savaşımda “Kısmi Yem Dal İlaçlaması” yöntemi kullanılmaktadır. Bunun için eylül ekim aylarında meyvelerin renklenmeye başladığı zamanda protein hidrolize içeren tuzaklar bahçelere orta kısımdaki ağaçlara asılmalı ve tuzaklara ergin düşüşü kontrol edilmelidir.

•İlk ergin düşüşünün tespitinden hemen sonra bunun için ruhsatlandırılmış ilaçlı cezbediciler karıştırılarak ilk uygulama yapılmalı ve 7-10 gün arayla tekrarlanmalıdır.

•Uygulamalar birer sıra atlanarak ağaçların güney-doğu bölgelerine sadece 1 m² alana uygulanmalıdır.

Mücadelesi:

Decis trap- Bayer