1-Г‡ELД°K YAPILAR EL KД°TABI2

1

ĠÇĠNDEKĠLER 1) Yapı Çeliği Malzeme ve Özellikleri ....................................................................................................................... 3

1.1) TS 648’e göre kullanılan yapı çelikleri .............................................................................................................. 3 1.2) Yapı Çelikleri için Emniyet Gerilmeleri (Çekme ve Kayma) ............................................................................ 3 1.3) Yapı Çeliği Malzemelerinin Kimyasal Özellikleri ............................................................................................ 4 1.4) Hesaplar Ġçin Temel Değerler ............................................................................................................................ 6

2) Yapı çelikleri İçin Birleşim Araçları ..................................................................................................................... 6 2.1) Perçinler ............................................................................................................................................................. 6

2.1.1) Perçin Çapı (Delik Çapı = ÇakılmıĢ Perçin Çapı) ...................................................................................... 6 2.1.2) Perçinlerin Boyu (l) ................................................................................................................................... 7 2.1.3) Perçinli BirleĢimler ve Perçin hesapları ...................................................................................................... 7 2.1.4) Perçinlerin YerleĢtirilmesi (Perçinlerin Tanzimi) ....................................................................................... 9

2.2 ) Cıvatalar .......................................................................................................................................................... 10 2.2.1) Altı KöĢe BaĢlı Kaba Cıvatalar ................................................................................................................. 10 2.2.2) Altı KöĢe BaĢlı Metrik Uygun Cıvatalar .................................................................................................. 10 2.2.3) Altı KöĢe BaĢlı Metrik, GeniĢ Anahtar Ağızlı Yüksek Dayanımlı Cıvatalar ........................................... 10 2.2.4) TaĢ ve Beton Ġçin Metrik Cıvatalar ........................................................................................................... 12 2.2.5) AltıköĢe BaĢlı Metrik Cıvataların Hesabı ................................................................................................. 15

2.3) Eksantrik Zorlamaya Maruz Kalan Perçin ve Cıvatalar................................................................................... 16 3. Kaynak Hesapları Ve Formüller ......................................................................................................................... 18

3.1– Çekme, Basınç, Kayma Zorlamaları ............................................................................................................... 18 3.2– Eğilme Momenti, Makaslama ve Boyuna Kuvvetler ...................................................................................... 18 3.3–Eğilme Momenti (M), Boyuna Kuvvet (N) ...................................................................................................... 18 3.4– Gövde Levhasının Enine Eki (KÜTEK) ......................................................................................................... 19 3.5. Kaynak DikiĢleri .............................................................................................................................................. 21

3.5.1) Küt kaynak dikiĢleri .................................................................................................................................. 21 3.5.2) KöĢe Kaynakları ....................................................................................................................................... 22 3.5.3) Resimde kullanılan semboller ................................................................................................................... 24 3.5.4) Küt dikiĢler için resimle gösterme örnekleri ............................................................................................. 26

4. Çekme Çubukları .................................................................................................................................................. 28 4.1) Perçinli birleĢimlerde kullanılan profiller ........................................................................................................ 28 4.2) Kaynaklı birleĢimlerde kullanılan profiller ...................................................................................................... 28

5. Basınç Çubukları................................................................................................................................................... 29 5.1) Perçinli veya uygun bulonlu birleĢimlerde kullanılan profiller........................................................................ 29 5.2) Kaynaklı birleĢimlerde kullanılan Profiller ...................................................................................................... 29 5.3. En kesiti Sabit Tek Parçalı Basınç Çubukları................................................................................................... 30

5.3.1 x – x dik Burkulma Tahkiki ...................................................................................................................... 30 5.4 Domke metodu ile Çubuk En kesiti Tayini ....................................................................................................... 30 5.5 En kesiti Sabit Çok Parçalı Basınç Çubukları ................................................................................................... 30

5.5.1 Çubuk Grubu I ........................................................................................................................................... 30 5.5.2) Çubuk Grubu II ......................................................................................................................................... 35 5.5.3) Çubuk Grubu III........................................................................................................................................ 36

5.6 Enleme Bağlantılar ............................................................................................................................................ 39 6. Cıvata, Somun, Rondela ve Profil Çizelgeleri ..................................................................................................... 40

2

ÇİZELGELER

3

ÇELİK YAPILAR EL KİTABI

1. Yapı Çeliği Malzeme ve Özellikleri

1.1) TS 648’e göre kullanılan yapı çelikleri

Ġlgili Standarda göre çelik yapılarda kullanılan çelikler:

St33, St34, St37, St42, St46, St50, St52, St60, St70

1.2) Yapı Çelikleri için Emniyet Gerilmeleri (Çekme ve Kayma)

ÇĠZELGE 1 Yapı Çelikleri için Emniyet Gerilmeleri (çekme ve kayma emniyet gerilmeleri)

Yapı Çeliği

Akma sınırı

a

Çekme Emniyet Gerilmesi çem

N/mm2

Kayma Emniyet

Gerilmesi

em

N/mm2 E.Y EIY N/mm

2

St 33 186 112 129 65

St 34 206 124 143 71

St 37 235 141 162 82

St 42 255 153 176 88

St 46 284 171 197 99

St 50 294 177 204 102

St 52 353 212 244 122

St 60 333 200 230 116

St 70 363 218 251 126

E.Y: Esas yükler hali

E.I.Y Esas ve ilave yükler hali, ( E.Y) hali için verilen emniyet gerilmeleri %15 arttırılarak bulunur.

Çizelge–2 Normal Yapı Çeliği Ġle Yapılan Yapılarda BirleĢim Araçlarının Emniyet Gerilmeleri

Perçinler

N/mm2

Uygun Cıvatalar

N/mm2

Kaba Cıvatalar

N/mm2

Ankraj Cıvataları

N/mm2

Yükleme Hali EY EIY EY EIY EY EIY EY EIY

Kayma em 137 157 137 157 110 124 — —

Ezilme em 275 314 2 75 314 235 265

Çekme em 47 53 110 110 110 110 110 110

ÇĠZELGE–3 Mesnet ve Mafsallarda Emniyet Gerilmeleri

Malzeme Normal Yapı Çeliği (Ç37)

Yükleme Hali EY EIY

N/mm2 N/mm

2

Basınç, Eğilmede çekme, Eğilmede

basınç 157 177

Hertz'e göre–değme basıncı

637 785

Ġkiden fazla rulolu mesnetlerde bu değerler 0,8 N/mm2

azaltılır.

Mafsal cıvatalarında delik kenarında

ezilme 206 235

4

1.3) Yapı Çeliği Malzemelerinin Kimyasal Özellikleri

ÇĠZELGE–5 Çelikler TS 3576 (DIN 150 898 Teil 1)

Nitelik

Sınıfı Malzeme ve Uygulanan ĠĢlem

Kimyasal BileĢim Sınıfları Üretim

Kontrol Analizi0/0

MeneviĢleme

Sıcaklığı

C

En az

C P S

En az En çok En çok

En çok

3.62)

DüĢük karbonlu çelik — 0.20 0.05 0.06 —

4.62)

DüĢük ya da orta karbonlu çelik — 0.55 0.05 0.06 —

4.82)

5.6

DüĢük ya da orta karbonlu çelik — 0.55 0.05 0.06 — 5.82)

6.82)

8.86)

AlaĢım elemanları ile (örneğin bor veya Mn veya Cr) sertleĢtirilmiĢ ve meneviĢlenmiĢ düĢük karbonlu çelik

0.15 0.35 0.04 0;05 42 57)

8.83)

SertleĢtirilmiĢ ve meneviĢlenmiĢ orta karbonlu çelik

0.25 0.55 – 0.04 0.05 450

9.86)

AlaĢım elemanları ile (örneğin bor veya Mn veya Cr)sertleĢtirilmiĢ ve meneviĢlenmiĢ düĢük karbonlu çelik

O.t5 0.3 5. 0.04 0.05 410

9.6 SertleĢtirilmiĢ ve meneviĢlenmiĢ orta karbonlu çelik

0.25 0.55 0.04 0.05 410

10.96)

AlaĢım elemanları ile katkılı (örneğin bor veya Mn veya Cr) sertleĢtirilmiĢ ve meneviĢlenmiĢ düĢük karbonlu çelik

0.15 0.35 0.04 0.05 340

10.93)

SertleĢtirilmiĢ ve meneviĢlenmiĢ orta karbonlu çelik veya

0.25 0.55 0.04 0.05 —

AlaĢım elemanları ile katkılı örneğin bor veya Mn veya Cr) sertleĢtirilmiĢ veya meneviĢlenmiĢ orta karbonlu çelik veya

0.20 0.55 — — 425

AlaĢımlı Çelik 4) 0.20 0.55 0.035 0.035

10.95)

AlaĢımlı Çelik 4) 0.20 0 50 0.035 0.035 380

1) Bir vida üzerinde ikinci meneviĢlemeden önce ve sonra yapılan üçer sertlik deney sonuçlarının ortalamaları

arasında 20 wickers noktasından daha fazla fark olmamalıdır. Ġkinci meneviĢleme 30 dakika sürede belirtilen

en az meneviĢleme sıcaklığından 10ºC’den daha düĢük bir sıcaklıkta yapılmıĢ olmalıdır.

2) Bu nitelik sınıflar için müsaade, edilen makine yapı çeliğinde en yüksek kükürt, fosfor ve kurĢun içeriği

Kükürt %0,34, fosfor %0.11, KurĢun %0.35 olmalıdır.

3) M2O den büyük boyutlar için yeterli bir sertleĢebilme sağlayabilmek amacıyla, 10.9 nitelik sınıfında

tanımlanan çeliklerin kullanılması gerekli olabilir.

4) AlaĢımlı çeliklerde krom, nikel, molibden, vanadyum elemanlarından biri ya da birkaçı bulunmalıdır.

5) Bu sınıfların malzemeleri için, meneviĢlemeden önce, sertlendirilen sağlama elemanlarının vida diĢi açılmıĢ

bölümünde, yaklaĢık olarak %90 açık marlenĢit gösteren bir yapıyı elde edebilmek amacıyla yeterli bir

sertleĢebilme olmalıdır.

6) DüĢük karbonlu martenĢitli çelikten yapılmıĢ ürünler, nitelik sınıfı sembolünün ayrıca altı çizilerek

tanımlanmalıdır, (Madde 7 ).

7) M 20 ve daha büyük boyutlar için 425° C bir meneviĢleme sıcaklığı kullanılabilir.

5

ÇĠZELGE– 4: Cıvata, Vida ve Saplamaların Mekanik Özellikleri TS 3576 (DIN ISO 898 Teil 1)

Madde

No. Mekanik Özellik

Nitelik Sınıfı

3.6 4. 6 4.8 5.6 5.8 6.8 8.8

9.8 10.9 12.9 M16 >M16

3.Î ve 32

Çekme dayanımı

Kopma Yükü

Rm, N/mm2

Anma 300 400 500 600 800 800 900 1000 1200

En az 330 400 420 500 520 600 800 830 900 1010 1200

3.3 Wickers sertliği 3)1

VSD, P 98N

En az 95 120 130 155 160 190 230 255 280 310 372

En çok 220 250 300 336 360 3B2 434

3.4

Brinell sertliği 3)1

BSD, F =30D2

En az 90 114 124 147 152 121 219 242 266 2 95 353

En çok 209 238 255 318 342 3 63 412

3.5

Rockwell

sertliği 3)

En

az

RSDB 52 67 71 79 82 09 — — — — —

RSDÇ — — — — — — 20 23 27 31 38

En

çok

RSDB 9S 93 — — — — —

RSDC — _ — — 30 34 36 39 44

3.6 Yüzeysel Sertlik,

VSD 0.3 En çok — 320 356 350 420 454

3.7

Alt akma gerilmesi

Sınırı1)

Rcl.

N/mm2

anma 180 240 320 300 400 480 — — — —

En az 190 240 340 300 420 480 — — — — —

3. 8

Orantısız uzama

gerilmesi

R p0–2 N/mm2

Anma — 640 640 720 000 1080

En az — 640 660 720 940 1100

3.9

Deney yükü

Dayanımı,

Sp

Sp/Rcl veya R

p0.2

0.94 0.94 0.91 0.94 0.91 0.91 0.91 0.91 0.91 0.88 0.88

N/mm2 180 225 310 280 380 440 580 600 650 830 870

3.10

Kopmadaki uzama Yüzdeki

A5 % en az 25 22 14 20 10 8 12 12 10 9 8

3.11 Kama ile çekme dayanımı Vidaların ve cıvataların tam boyutu için (sapmalar dıĢında) değerler, Madde

3.2’de gösterilen çekme dayanımı kopma yükünün en az değerlerine eĢit

olmalıdır.

3.12 Vurma (darbe) enerjisi, J

en az — 25 30 30 25 20 15

3.13 BaĢın dayanıklılığı hiçbir kopma

3.14

Karbonu giderilmemiĢ vida

diĢi bölgesinin en az

yüksekliği, E

— 12

1H

2

3

2H

1

4

3H

Tüm karbon gidermede en

çok derinlik, G — 0.015

1) Çelik yapılarda kullanılan cıvatalar için M12. 2) Ancak, vida diĢ üstü çapı 16 mm’ye kadar olanlara uygulanır. 3) TS 140'a göre hesaplanmıĢ sertlik değerleri

4) Rl alt akma gerilmesi sınırının saptanmaması durumunda, bunun yerine Rp0.2 orantısız uzama gerilmesi

saptanabilir.

6

1.4) Hesaplar İçin Temel Değerler

Çizelge–6 Çelik cinsi ve akma, elastisite sınırı, kayma modülü ile sıcaklık uzama katsayısı

Çelik Malzeme Cinsi

Akma Sınırındaki

Gerilme A

N/mm2

Çekme ve Basınç Ġçin Elastisite Modülü

E N/mm2

Kayma Modülü

G N/mm

2

Doğrusal

Sıcaklık Uzama

Katsayısı

t

Yapı Çeliği St 33 190 21000 81000 0,000012

Yapı Çeliği St 37 240 21000 81000 0,000032

Yapı Çeliği St 52 360. 21000 81000 0,000012

Çelik Döküm GS 52 260 21000 81000 —

2. Yapı çelikleri İçin Birleşim Araçları

2.1) Perçinler

Genel olarak yuvarlak baĢlı perçinler (ġekil–1), Özel durumlarda ise gömme baĢlı perçinler.

(ġekil –2) TS 94’e (DIN 124, DIN 302) göre imal edilirler.

S

R

Dd1

d

l

S

D>

D

d1

d

l

1

ġekil–1 ġekil–2

d: Ham perçin gövde çapı

d1:Delik çapı (çakılmıĢ perçin çapı)

2.1.1) Perçin Çapı (Delik Çapı = Çakılmış Perçin Çapı) En ince Levha kalınlığına göre Perçin Çapı (çakılmıĢ perçin çapı) d1 (mm)

7

ÇĠZELGE 7–.Perçin çapları ve levha kalınlığı iliĢkisi

Ham Perçin Çapı

d (mm) 10 12 16 20 22 24 27

Perçin d1 Deliği = ÇakılmıĢ Perçin çapı

d1

11 13 17 21 23 25 28

En Küçük Levha Kalınlığı t (mm)

4…5 4…7 5…10 6...13 8...17 11...20 14...24

Not: Bu çizelge cıvatalar içinde geçerlidir

BirleĢtirilen parçaların en incesinin kalınlığına bağlı olarak (d1) amprik formül ile de bulunabilir.

2,051 sd (cm)

2.1.2) Perçinlerin Boyu (l)

l S +4/3.d1 mm makineli perçinlerde

l S +7/4.d1 mm elle yapılan perçinlerde

Ham perçin boyları(1) aĢağıdaki kademelerde standard hale getirilmiĢtir.

10 12 14 ............................................................. 40 mm kadar

42 45 48 50 ......................................................... 80 "

85 90 95 ............................................................... 190 "

küçük perçin gruplarında birleĢtirilecek parçaların kalınlığı (u)

s≤ 4,5.d1

Ø21 den büyük perçin çaplarında birleĢtirilecek parçaların kalınlığı (n)

s≤5,5 d1

s>5,5 ………….. 6,5.d1 olduğu takdirde konik olarak çakılmıĢ perçinler kullanılmalıdır.

2.1.3) Perçinli Birleşimler ve Perçin hesapları

Perçinler kural olarak aktardıkları kuvvet (S) Perçin gövdesi eksenine dik olarak etki edecek Ģekilde

yerleĢtirilir. Perçinler tek tesirli (ġekil–3) veya çok tesirli perçinli birleĢimler (ġekil–4) olarak

makaslamaya veya ezilmeye çalıĢarak birleĢtirdikleri parçaların kuvvetini aktarırlar.

8

2 1.3.1) Tek Tesirli Perçinler

emaemm Fd

N4

2

11

4

2

1d

Sem

emezez sdN ,min1

min1

,sd

Semez

ezm NN

Slüz

1

2.1.3.2. Çift Tesirli Perçinler

emaemm Fd

N 24

22

12

42

2

1d

Sem

emezez sdN ,min1

min1

,sd

Semez

ezm NN

Slüz

1

em :Makaslama emniyet gerilmesi.

emez, :Ezilme emniyet gerilmesi.

Fa :Perçin kesit alanı

lüz :Lüzumlu perçin sayısı.

S :Çubuk kuvveti

d1 :Perçin deliği çapı

N1m Tek tesirli bir perçinin makaslamaya göre taĢıyacağı

kuvvet

Nez :Tek tesirli bir perçinin ezilmeye göre taĢıyacağı

kuvvet

9

2.1.4) Perçinlerin Yerleştirilmesi (Perçinlerin Tanzimi)

ÇĠZELGE 8– Perçin Aralıkları Çelik Yapı ve Yol Köprülerinde

Perçin Cinsi Mesafe (Aralık) En az En çok

Kuvvet

TaĢıyan

Perçinler

Perçinler arasındaki mesafe e ≥ 3. d1 ≤8. d1 veya ≤15.s

Kuvvete paralel kenar mesafe eı ≥ 2. d1 ≤3. d1 veya ≤6.s

Kuvvete dik kenar mesafe e2 ≥ 1,5.d1 ≤3. d1 veya ≤6.s

Tespit

Perçinleri

Perçinler arasındaki mesafe basınç çubuğu e) ≥ 3. d1 ≤8. d1 veya ≤15.s

Perçinler arasındaki mesafe çekme çubuğu (e) ≥ 3. d1 ≤12. d1 veya ≤25.s

Kuvvete paralel kenar mesafe eı ≥ 2. d1 ≤3. d1 veya ≤6.s

Kuvvete dik kenar mesafe e2 ≥ 1,5.d1 ≤3. d1 veya ≤6.s

Not: Bu çizelge cıvatalar içinde geçerlidir.

10

2.2 ) Cıvatalar

2.2.1) Altı Köşe Başlı Metrik Kaba Cıvatalar

Kaba cıvatalar TS 1021/9. (DIN 7990) göre imâl edilmektedir. Bu cıvataların dayanım sınıfı TS 3576

(DIN 150 898 Teil 1) göre 4.6’dır. Kaba cıvatalarda gövde ile delik arasında ortalama l mm tolerans

(boĢluk) bulunur. Dayanım sınıfının sembolü cıvata malzemesinin çekme dayanımı ve akma sınırı ile

gösterilmiĢtir.

R1m=4 x 100= 400 N/mm2

Re2 = 0,6 x 400 = 240 N/mm2

Altı köĢe baĢlı kaba cıvatalara ait altı köĢe metrik somunlar TS 1026/1 (DIN 555), somun altına

konulan rondele (pul) TS 79 (DIN 7989) göre imal edilirler. 8 mm. kalınlığındaki yuvarlak ham

rondele (A) tipi kaba cıvatalarda eğimli baĢlık yüzeylerinde ise yuvarlak rondele yerine kama

biçiminde dört köĢe rondele (DIN 434) göre kullanılır.

Cıvataların boyları 5 mm. kademelerde 30 – 200 mm arasındadır.

2.2.2) Altı Köşe Başlı Metrik Uygun Cıvatalar

Uygun cıvatalar TS 1021/8 (DIN 7968) standartlarına uygun olarak imal edilirler. Dayanım sınıfları

4.6 St37 yapı çeliği için, 5.6 St52 yapı çeliği içindir. Uygun cıvataların yalnız diĢ kısmı değil aynı

zamanda gövdesi de silindirik olarak iĢlenmiĢtir. Cıvata gövde çapı delik çapından en fazla 0,3

mm.olmalıdır. Uygun cıvatalarda kaba cıvatalarda olduğu gibi TS 1026/1 göre somun ve TS 79'a

göre (a) tipi iĢlenmiĢ (parlak) rondelalar kullanılır.

2.2.3) Altı Köşe Başlı Metrik, Geniş Anahtar Ağızlı Yüksek Dayanımlı Cıvatalar

Yüksek dayanımlı cıvatalar TS 1021/7 (DIN 6914) standardına göre imal edilirler. Bu cıvatalarda TS

1026/6 (DIN 6915) standardına göre somunlar TS 79 (DIN 6916) ve (DIN 6917) standartlarına göre

rondelalar (pul) kullanılır. Halen yüksek dayanımlı cıvatalar ile teĢkil edilen birleĢimlerin hesap ve

bağlantılarında (DAST – RĠ, 010 – Ausgobe 6.7.6) Alman yönetmeliği esas alınmaktadır. Cıvata

çeliğinin dayanım sınıfı TS 3576 (DIN 150 898 Teil 1) göre 10.9 (10 K )’dır.

11

ÇELĠK YAPILARDA PERÇĠN SEMBOLLERĠ

Çizelge 9– Çelik Yapılarda Perçin Sembolleri

Ham Perçin Çapı

d (mm) 8 10 12 (14) 16 (18) 20 22 24 27 30 (33) 36

Delik Çapı =

DövülmüĢ Perçin

Çapı d1 (mm)

8.4 11 13 (15) 17 (19) 21 23 25 28 31 (34) 37

Her Ġki Tarafı

Yuvarlak BaĢlı

8.4 15 19 28 31 34 37

Gö

mm

e B

aĢlı

Üst Gömme 8.4 15 19 28 31 34 37

Alt Gömme 8.4 15 19 28 31 34 37

Her Ġki Taraf

Gömme

8.4 15 19 28 31 34 37

ġantiyede Çakılan

Perçinler

8.4 15 19 28 31 34 37

ġantiyede Delinen

Perçinler

8.4 15 19 28 31 34 37

Not: Parantez içindeki çaplar tercih edilmelidir.

ÇELĠK YAPILARDA CIVATA SEMBOLLERĠ

ÇĠZELGE–10 Çelik Yapılarda Cıvata Sembolleri

Gövde (diĢ) Çapı

d1 (mm) M8 M10 M12 (M14) M16 (M18) M20 M22 M24 M27 M30 (M33) M36

Delik Çapı

d1 (mm) 8.4 11 13 (15) 17 (19) 21 23 25 28 31 (34) 37

DiĢ En Kesiti

mm2

31.9 50.9 74.3 102 141 171 220 276 317 419 509 636 745

Semboller

8.4 15 19 28 34 37

ġantiyede Sıkılan

Cıvatalar

8.4 15 19 28 34 37

Delikleri ġantiyede

DelinmiĢ

8.4 15 19 28 34 37

12

2.2.4) Taş ve Beton İçin Metrik Cıvatalar

TaĢ ve beton cıvataları genellikle gövdeleri taĢ ve betona bağlamak için kullanılan, beton

içerisinde kalan kısmı çıkmayı önleyecek Ģekilde ĢekillendirilmiĢ diğer ucu metrik vidalı bir

birleĢim aracıdır. (TS 103) standardına göre imal edilmektedir. Cıvata dayanım sınıfı TS 3576'da

gösterilmiĢtir. TS 1034 standardına göre taĢ ve beton cıvataları (8) tipte imal edilmektedir.

Halka BaĢlı (A)

Çengel BaĢlı (B)

Çatal BaĢlı (C)

Yassı Dalgalı BaĢlı (D)

Nervür BaĢlı (E)

Profil BaĢlı (F)

HavĢa BaĢlı (G)

Çekiç BaĢlı (H)

Çekiç Başlı Metrik Ankraj cıvatası (H–tipi),

a) Tipi

ġekil–8

13

b) Tipi

Tespit çenesi

Çekiç Başlı Cıvatalar İçin Ankraj Tutucu Profilleri

Çizelge 11– Çekiç BaĢlı Cıvatalar Ġçin Ankraj Tutucu Profilleri

Ankraj Cıvatası M24 M30 M36 M42 M48 M56 M64 M72

Uygulama a) ][65 ][65 ][80 ][100 ][120 ][160 ][180 ][200

Uygulama b) ][80 ][100 ][120 ][140 ][180 ][200 ][220 ][240

Çentik

çekiçbaş

yönündedir

14

H– Tipi ÇELĠK BAġLI ANKRAJ CIVATASI

ÇĠZELGE 12– Ankraj cıvatası özellikleri

Cıvata Anma

Boyutu

d

b k h o p n

TaĢıma

Kuvveti

N2)

Ankraj Kanalı Boy

Kütlesi

kg/parça

30

mm'lik

gövde

kütlesi

kg/parça c e f

–

Profili

M24 100 18 18 24 65 1.6 31700 140 30 800 65 0.205 0.071

M30 120 20 22 30 75 1.6 51000 150 35 1000 65 0.360 0.111

M36 140 25 25 35 85 2 74000 170 42 1200 65 0.555 0.160

M42 170 30 30 42 95 2 102000 190 50 1400 100 0.850 0.218

M48 200 30 35 48 110 2 135000 210 58 1600 120 1.34 0.384

M56 220 30 40 56 125 3 187000 220 65 1800 120 2.00 0.486

M64 240 30 50 64 140 3 248000 240 75 2000 140 3.21 0.505

M72x6 260 30 55 72 155 4 324000 260 85 2200 140 4.40 0.640

M80x6 290 30 60 80 170 4 405000 280 95 2400 160 5.80 0.710

M90x6 320 30 70 90 185 4 530000 300 105 2600 160 8.30 0.816

M100x6 350 30 75 100 205 5 668000 320 115 2800 380 11.0 1.23

1) l uzunluğu a+f olup 20'Ģer mm. arttırılarak devam eder. Ara uzunluklara gerek duyulduğunda 10'ar mm. devam etmelidir.

2) TaĢıma kuvveti hesabında em=100 N/mm2 olarak alınmıĢtır.

ġekil–10 ġekil–11

Cıvata ucuna

açılan çentik

Anma çapı d = M42 uzunluğu l= 1200 mm. Çekiç BaĢlı Metrik Vida ve

DiĢli Dayanım Sınıfı 3.6 olan H––tipi Ankraj cıvatasının gösteriĢi

][M42 x1200 – 3.6 TS1034/1

15

Çizelge 13 Çelik tolerans ve dayanım sınıfları ile ölçü ve biçim sapmaları

Malzeme Çelik

Genel Özellikler TS 80, TS 3576

Vida DiĢi Tolerans Sınıfı 8 g TS 61/16 Temel sapma ve Toleranslar

Mekanik Dayanım Sınıfı 1)

Özellikler (Malzeme) 3.6 (TS 3699)

Müsaade edilen ölçü ve biçim

Sapmaları C Kaba (TS 3699)

Yüzey Kaplaması Elektrolize kaplama TS 5479 Sıcak daldırma metodu

ile çinko kaplama TS 914

ı) Önceden belirtme koĢulu ile diğer dayanım sınıflarındaki malzemeyle de imal edilebilir.

2.2.5) Altıköşe Başlı Metrik Cıvataların Hesabı

Cıvata hesaplara, aynen perçin hesaplarında olduğu gibi yapılır. Cıvatalarda makaslama ve

ezilmeye çalıĢmak suretiyle birleĢtirdikleri parçaların kuvvetini iletirler.

2.2.5.1) Altıköşe Başlı Metrik Kaba Cıvataların Hesabı .

.

ema

dB

4

2

11

ema

dB

4

2 2

12

emezsdB ,min11

2.2.5.2) Altıköşe Başlı Metrik Uygun Cıvataların Hesabı

ema

dB

4

22

1

ema

dB

4

2 22

2

emezsdB ,min21

minB

Slüz

d1= kaba cıvataların gövde çapı.

Bal= Tek tesirli bir cıvatanın makaslamaya göre

taĢıyabileceği kuvvet.

Ba2=Çift tesirli bir cıvatanın makaslamaya göre


Bl = Tek tesirli bir cıvatanın ezilmeye göre taĢıyabileceği

kuvvet

d2= uygun cıvataların gövde çapı.

= Gerekli cıvata sayısı

S= Çubuk kuvveti

Bal= Tek tesirli uygun bir cıvatanın makaslamaya göre


Ba2=Çift tesirli uygun bir cıvatanın makaslamaya göre


Bl = uygun bir cıvatanın ezilmeye göre taĢıyabileceği kuvvet

16

2.3) Eksantrik Zorlamaya Maruz Kalan Perçin ve Cıvatalar

PM a

P

n

PNN '

2

'

1

ePM ''

1

e

P

e

MNN

''

2

''

1

''

1

'

11 NNN

''

2

'

22 NNN

Şekil–12

ġekil–13

PM 2

'

2

'

1

P

n

PNN

e

P

e

MNN

''

2

''

1

22

21e

P

e

PNN

17

n

xx

i

n

s

1

ixve iy

:her perçine ait koordinatlar

n

yy

i

n

s

1

n: perçin sayısı

rbN ''

irCN ''

MPrN i

n ''

1

MPrcrc nn 2

11

2

11

2

11

2

11 r

M

r

Pc

nn

inii rr

PrcN

2

11

''

''N : Herhangi bir (i) perçinine gelen

''

iN kuvveti

''

iN

ġekil–14

18

3. Kaynak Hesapları Ve Formüller

3.1– Çekme, Basınç, Kayma Zorlamaları

Küt ve köĢe kaynaklarında, çekme, basınç ve kaymaya maruz kalan yapı elemanlarının ek

yerlerinde

kemkemkka

P

(1)

P :Ġletilecek kuvvet (Eksenel kuvvetler, kesme veya kayma kuvveti)

:Uç kraterler çıkarıldıktan sonra kalan kaynak dikiĢ boyu

a :Kaynak dikiĢ kalınlığı (mm)

Eğilme Momenti

kemk cI

M (2)

Kenar Lifte

kemkW

M

(3)

3.2– Eğilme Momenti, Makaslama ve Boyuna Kuvvetler

kem

kk

ha

Q

W

M

W

a22

22 4max

2

14

2

1

(4)

kem

kk

ha

Q

W

M

W

M22

22 max4

2

14

2

1

(4a)

kemka

Q

max (4b)

Mmax :Maksimum moment

Q :Maksimum momente denk gelen makaslama kuvveti

Qmax . :Maksimum makaslama kuvveti

M :Maksimum makaslama kuvveti denk gelen momenti

3.3–Eğilme Momenti (M), Boyuna Kuvvet (N)

kem

k a

N

W

M

max

(5)

a : Ġfadesi toplamına durumları itibariyle bilhassa kayma kuvvetini alabilen dikiĢler

19

girer.

Boyuna DikiĢler, BaĢlık Levhaları Boyuna DikiĢleri, Gövde Levhasının Boyuna Eki

kemhaI

SQc

I

Mc

I

M22

22 4maxmax

2

14

2

1

(6)

kemkaI

SQmax

(7) Q : Mmax momentine denk gelen makaslama kuvveti N (kN) S :BirleĢtirilen en kesit alanlarının statik momenti cm

3

I :En kesit eylemsizlik momenti cm4

c :Kaynak dikiĢlerinin en dıĢ kenarından tarafsız eksene olan mesafe

3.4– Gövde Levhasının Enine Eki (KÜTEK)

kemhht

Qc

I

Mc

I

M222

22 4maxmax

2

14

2

1

(8)

kemkht

Qmax

(9) t :Gövde levhasının kalınlığı h : Gövde levhasının boyu

20

Çizelge.14- Kaynaklı BirleĢimlerin Emniyet Gerilmeleri N/mm2

DikiĢ çeĢidi ve yapı elemanı Zorlamanın çeĢidi

Yükleme hali

(N/mm2)

EY EIY

%100 röntgen

muayenesi yapılmıĢ küt

dikiĢler.

Çekme ve eğilmede çekme

(Denklem 1,2, 3) 160 160

Basınç ve eğilmede basınç

(Denklem 1,2,3) 140 160

Kayma 90 105

%50 Röntgen muayenesi yapılmıĢ

küt dikiĢler.

Çekme ve eğilmede çekme Basınç ve eğilmede basınç (Denklem 1,2.3)

110 160

Kayma. 90 105

Röntgenle muayene edilmeyen

küt dikiĢler Çekme ve eğilmede çekme

(Denklem 1.2,3) 110 130

Basınç ve eğilmede basınç

(Denklem 1,2,3) 140 160

Kayma 90 105

KÖġE KAYNAĞI Çekme, Basınç, Kayma (denk. 1,2,3) 90 105

Eğilmeye mukavim, kiriĢ

birleĢimlerinde köĢe kaynağı

Asal gerilme (Denklem 4, 4a, 5 ) 110 130

Kayma (Denklem 4b) 90 105

Boylama dikiĢler (KöĢe ve küt

kaynaklar); mesela gövdeni

boylama eki, BaĢlık levhaları

arasındaki dikiĢler

Asal gerilme (Denklem 6) 140 160

Kayma (Denklem 7) 90 105

Gövdenin enleme ekinde Küt

kaynak dikiĢi %50 röntgen

muayeneli

Asal gerilme (Denklem 8) 140 160

Kayma (Denklem 9) 90 105

21

3.5. Kaynak Dikişleri

3.5.1) Küt kaynak dikişleri

I veya küt DikiĢ

V_ DikiĢi

Y_ DikiĢi

X _ DikiĢi.

U _ Kaynağı

Çift– U kaynağı

ġekil 15

geçiĢ bölgesi. Kök dikiĢi

V–DikiĢinin 3 sıra halinde

çekilmesi

3. tabaka

2. tabaka

1. tabaka

ġekil 16

22

3.5.2) Köşe Kaynakları

ġekil 17

23

ġekil 18

l= l –2a

min l ≤10 a

max l ≤ 100.a

min a = 3mm çelik yapılar

min a = 3.5mm çelik köprüler

max a =< 0,7 t min

t1<t2

a1 ≤ 0,7t1

özel hallerde

a1=t1

t1< t3 t2 < t3

a2 ≤ 0,7 t1 a3 ≤0,7t2

ġekil 20

t5<t6

a2 = 0,7 t5 1,2.t5<t6

d3 ≤ 0,7.1,2 t5

K – DikiĢi

çift köĢe kaynağı

a = t1

K– DikiĢi çift köĢe kaynağı

t1

a a2 a3 a2

a3 t6

ġekil 19

24

3.5.3) Resimde kullanılan semboller

Dik

iĢ C

insi

Adı Sembol

Gösterilmesi

Resimli ġematik

Kesit GörünüĢ Kesit GörünüĢ

Küt

Dik

iĢle

r (D

olu

Kay

nat

ılm

ıĢ E

n K

esit

ler

Kıvrık DikiĢ

I– DikiĢi

V–DikiĢi

Acık "V"

dikiĢi

X–DikiĢ

Y–DikiĢi

Çift Y DikiĢi

U–DikiĢi

Çift U DikiĢi

HV–DikiĢi

K–DikiĢi

HY–DikiĢi

yarım Y

dikiĢi)

K– Gövde

DikiĢi

25

3.5.3) Resimde kullanılan semboller

Dik

iĢ

Cin

si

Adı Sembol

Gösterilmesi

Resimli ġematik

Kesit GörünüĢ Kesit GörünüĢ K

üt

Dik

iĢle

r J–DikiĢi

Çift J DikiĢi

Alı

n D

ikiĢ

leri

Düz Alın

DikiĢleri

Kaynak

Ağızlı Alın

DikiĢleri

KöĢe

Dik

iĢle

ri

Ġç KöĢe

DikiĢleri

(Görünür)

Ġç KöĢe

DikiĢleri

(Görünmez)

Ġkili Ġç KöĢe

DikiĢi

DıĢ

KöĢe DikiĢi

Diğ

er D

ikiĢ

lere

Örn

ek

Üçlü Sac

DikiĢi

U–DikiĢi

V–DikiĢi

Ġkili Ġç KöĢe

DikiĢli

HV–DikiĢi

Ġkili Ġç KöĢe

DikiĢli

K–DikiĢi

5)

5)

–––

–––

–––

–––

–––

–––

5)

5)

5)

26

3.5.4) Küt dikişler için resimle gösterme örnekleri

Adı Resimle gösterme Sembolle gösterme


Küt dikiĢ

Umumi kaynak

iĢareti

V–DikiĢi

(DikiĢ üst yüzü görünür)

DikiĢ kalınlığı: Saç kalınlığı

a = 12 mm.

DikiĢ boyu

L = l = 1100 mm.

Dip kısım arkadan temizlenip

kaynatılacak

U–DikiĢi

[DikiĢ Üst yüzü görünmez)

DikiĢ kalınlığı: Sac kalınlığı

a=15mm.

DikiĢ boyu

L = l=2000mm

DikiĢ yüzü temizlenecek K–Dikici

DikiĢ kalınlığı:Saç kalınlığı

a=30rnm

DikiĢ boyu

L =l=1400mm

X– DikiĢi

DikiĢ kalınlığı:Saç kalınlığı

a=20rnm. DikiĢ boyu

L=1 = 3000 mm Elektrik

kaynağı

I.Kalite

Kaynak durumu q

V–DikiĢi

Ġmalat iĢareti devam

ĠĢareti yardımıyla

basitleĢtirilmiĢtir

27

KöĢe dikiĢleri için resimle gösterme örnekleri Adı Resimle gösterme Sembolle gösterme


Ġç KöĢe dikiĢi

Umumi kaynak iĢareti

Sürekli(önde görünür)

Ġç köĢe dikiĢi DikiĢ kalınlığı

a=8 mm.

DikiĢ boyu r

L=l=1400mm

Üst Yüzey iĢlenecek

Sürekli arkada iç (kapalı) köĢe dikiĢi DikiĢ kalınlığı a=5mm DikiĢ boyu L=l=200mm

Sürekli ikili iç köĢe dikiĢi 7) DikiĢ kalınlığı (Görünür) . a=8mm.– DikiĢ kalınlığı (Görünmez) a = 8 m m. DikiĢ boyu L= l = 1000 mm

Süreksiz karĢılıklı ikili iç köĢe dikiĢi

DikiĢ kalınlığı a=8 mm (görünür) a= 6mm (görünmez) Bölüm sayısı n= 6 r DikiĢ boy L = l=300

Bölgü boyu e= 800

ġaĢırtmalı köĢe dikiĢi

DikiĢ Kalınlığı

a= 8 mm(Görünür)

a = 6 mm (Görünmez)

Bölüm sayısı n = 10

DikiĢ boyu L=l= 150

Bölgü boyu e=150mm

Üst üste bindirmeli köĢe

dikiĢi 7)

KöĢe dikiĢi Ġmalat iĢareti dairevi iĢaret yardımıyla basitleĢtirilmiĢtir.

n = Bölüm sayısı

e = Bölüm boyu

28

4. Çekme Çubukları

4.1) Perçinli birleşimlerde kullanılan profiller

EĢit kollu köĢebent

ÇeĢit kollu köĢebent

ÇeĢit kollu köĢebent.

U Profili

istavroz

konum

Şekil 21

4.2) Kaynaklı birleşimlerde kullanılan profiller

ġekil 22

ayrıca Madde 4.1)deki profiller zorunlu hallerde kullanılmalıdır.

emç

n

SlüzF

, 2.............. cmF

2

12 cmSdF

SdFFFFn 12

emç

n

çF

S,

Kutu profil T Profili

EĢit kollu

köĢebent

I Profili 1/2 I

Boru profil

29

:

nF:Faydalı en kesit alanı cm

F: ZayıflatılmamıĢ en kesit alanı cm

F :Delik alanı azalması cm2

emç,:Çekme emniyet gerilmesi N/mm

2

ġekil 23

5. Basınç Çubukları

5.1) Perçinli veya uygun bulonlu birleşimlerde kullanılan profiller aynen çekme çubuklarındaki profillerdir.

EĢitkollu

KöĢebent ÇeĢitkollu

KöĢebent Ġstavroz Konum

I –profili

ġekil 24

5.2) Kaynaklı birleşimlerde kullanılan Profiller

1/2 I I–P 1/2 IP veya 1/2 IPE EĢit kollu

KöĢebent

Kutu Profil

ġekil 25

30

5.3. En kesiti Sabit Tek Parçalı Basınç Çubukları

Gerilim tahkiki TS 648 göre yapılır.

emçA

P,

P : Çubukta meydana gelebilecek en büyük basınç kuvveti(N)

A : Çubuğun kayıpsız en kesit alanı (cm2)

emç, : Ġncelenen yükleme ve malzemeye göre çekme emniyet gerilmesi (N/mm2)

: Çubuğun narinliği ( ) ile bağlantılı ve malzeme cinsine bağlı burkulma katsayısı.

emb

emç

,

,

emb, : Ġncelenen yükleme ve malzemeye göre basınç emniyet gerilmesi ( N/mm2)

5.3.1 x – x dik Burkulma Tahkiki

x

x

kx

xi

S

emçx

A

P,

y – y dik Burkulma tahkiki

y

y

ky

yi

S

emç

y

A

P,

: Narinlik derecesi „

i: Atalet yarıçapı (cm)

5.4 Domke Metodu ile Çubuk En kesiti Tayini

0 10

emç

PA

,

0

0

00

A

Ii 0

0i

Sk

0 tablosundan tablosu yardımı ile ( )

bulunur.

emç

PlüzA

,

kesit seçilerek x–x h ve y–y h.burkulma tahkikleri yapılır.

5.5 En kesiti Sabit Çok Parçalı Basınç Çubukları

5.5.1 Çubuk Grubu I

Çubuk Grubu I "deki çubukların x–x dik burkulma tahkiki aynen tek parçalı basınç çubuklarındaki gibi

yapılır

emçxA

P,

0A : Yardımcı en kesit

( =l için bulunan kesit)

31

Çubuk Grubu I y – y edenlerine dik burkulma tahkiki genel itibari (fiktiv) bir narinlik ile tek parçalı

bir basınç çubuğu gibi hesaplanır.

2

2

12 myyi

y

ky

yi

S

yüksek yapılarda :

2

1

1

11

i

S

emç

yi

xA

P

,

34

Enleme bağlantılarda levhalar arasındaki aralıklar eĢitse, bağ levhalarının her münferit çubuğa

bağlantısı en az iki perçin, iki uygun cıvata veya buna eĢdeğer bir kaynak dikiĢi ile yapılmıĢsa ve

çubukları göz sayısı n = 3 ise

501

1

i

S

olan hallerde 50

2x

i

alınabilir.

emç

yi

wyiA

P,

örgülü çubuklarda:

21

3

1eS

d

Az

A

B

z: Paralel düzlemler içerisinde yan yana bulunan enleme bağıntıların sayısı

Sı: Enleme bağlantılar arasındaki en büyük aralık

AB: Bir diyagonal çubuğun kayıpsız en kesit alanı (cm2

Çapraz diyagonal çubuklar kullanılırsa birbirini kesen diyagonal çubukların en kesit alanlarının

toplamı,

d: Örgülü çubuklarda bir diyagonal çubuğun sistem uzunluğu (cm)

n: Göz sayısı

e: Münferit çubukların eksenleri arasındaki mesafe (cm)

Ġki parçalı çubuklarda münferit çubuklar arası bağ levhası (düğüm levhası) kalınlığına eĢit veya az

fazla ise, ayrıca münferit profiller bütün uzunlukları boyunca besleme levhası konularak birleĢtirilmiĢ

iseler çubukların y –y h tahkiki aynen x – x h burkulma tahkiki gibi yapılır. Münferit çubuklar

birbirlerine aralıkları ( 115 i)’den büyük olmayan perçin, uygun cıvata veya eĢdeğeri kaynak dikiĢi ile

bağlanmıĢ iseler yukarıdaki, formüller geçerlidir.

32

Çizelge15: St37Çeliği için 0 Değerleri

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

20 20.4 21.4 22.4 23.6 24.6 25.7 26.8 27. 29.0 30.1 20

30 31.2 32.4 33.4 34.6 35.7 36.9 37.9 39.2 40.4 41.5 30

40 42.7 43.8 45.0 46.3 47.4 48.7 50.0 51.3 52.4 53.7 40

50 55.0 563 57.7 58.8 60.1 61.5 62.9 64.2 65.6 67.0 50

60 68.4 69.8 71.2 72.7 74.1 75.5 77.0 78.4 80.2 81.6 60

70 83.1 84.6 86.4 87.9 89.4 91.2 92.8 94.3 96.2 97.7 70

80 99.6 101 103 105 107 108 110 112 114 116 80

90 118 120 121 123 125 127 130 132 134 136 90

100 138 140 142 144 146 148 151 153 155 158 100

110 160 162 165 167 169 172 175 176 181 184 110

120 187 190 193 196 200 203 206 209 213 216 120

130 219 223 226 230 233 237 240 244 248 251 130

140 255 258 262 266 269 273 277 281 285 289 140

150 292 296 300 304 308 312 316 320 325 329 150

160 333 337 341 345 349 354 358 362 367 371 160

170 376 380 385 389 393 398 402 407 412 416 170

180 421 426 430 435 440 445 449 455 459 464 180

190 469 474 479 484 489 494 499 504 509 515 190

200 520 525 530 536 541 546 552 557 562 568 200

210 573 579 584 590 595 601 606 612 618 623 210

220 629 635 640 646 652 658 664 670 676 682 220

230 687 693 689 706 712 718 724 730 736 742 230

240 749 755 761 767 773 780 786 793 799 806 240

250 812 250

33

ÇĠZELGE–16: St 37 Çeliği için ( ) Burkulma Katsayıları

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

20 1.02 1.03 l.03 1.04 1.05 1.06 1.06 1.07 1.08 1.08

30 1.09 1.10 1.11 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.15 1.16

40 1.17 1.18 1.19 1.20 1.20 1.21 1.22 1.23 1.24 1.23

50 1.26 1.27 1.28 1.29 1.30 1.31 1.32 1.33 1.54 1.35

60 1.36 1.37 1.38 1.39 1.40 1.41 1.43 1.44 1.45 1.46

70 1.47 1.49 1.50 1.51 1.53 1.54 1.55 1.57 1.58 1.50

80 1.67 1.62 1.64 1.65 1.67 1.69 1.70 1.72 1.74 1.75

90 1.77 1.79 1.81 1.82 1.84 1.86 1.88 1.90 1.92 1.94

100 1. 96 1.99 2.01 2.03 2.05 2.08 2.10 2.13 2.15 2.18

110 2.20 2.23 2.26 2.29 2.32 2.35 2.38 2.41 2.44 2.48

120 2.51 2.55 2.59 2.63 2.66 2.71 2.75 2.79 2.45 2.88

130 2.93 2.98 3.03 3.07 3.12 3.17 3.21 3.26 3.31 3.36

140 3.40 3.45 3.50 3.55 3.60 3.65 3.70 3.75 3.80 3.86

150 3.91 3.96 4.01 4.07 4.12 4.17 4.23 4.28 4.34 4.39

160 4.45 4.50 4.56 4.61 4.67 4.73 4.79 4.84 4.90 4.96

170 5.02 5.08 5.14 5.20 5.26 5.32 5.38 5.44 5.50 5.57

180 5.63 5.60 5.75 5.82 5.88 5.94 6.01 5.07 6.14 6.20

190 6.27 6.34 6.40 6.47 6.54 6.60 6.67 5.74 6.81 6.88

200 6.95 7.02 7.00 7.16 7.23 7.30 7.37 7.44 7.51 7.59

210 7.68 7.73 7.81 7.88 7.95 8.03 8.10 8.18 8.25 8.23

220 8.41 8.48 8.56 8.64 8.72 8.79 8.87 8.95 9.03 9.11

230 9.19 9.27 9.35 9.43 9.51 9.67 9.67 9.76 9.84 9.92

240 10.00 10.09 10.17 10.26 10.34 10.43 10.51 10.60 10.68 10.77

250 10.86

ÇĠZELGE–17: St 52 Çeliği Ġçin Burkulma Katsayıları

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 1.00 l.00 1.00 1.00 1.00 1.01 1.02 1.03 1.03 1.04

20 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 1.11 1.11 1.12 1.13

30 1.14 1.15 1.16 1.17 1.18 1.19 1.20 1.22 1.23 1.24

40 1.25 1.26 1.27 1.28 1.30 1.31 1.32 1.33 1.35 1.36

50 1.37 1.38 1.40 1.41 1.43 1.44 1.46 1.47 1.49 1.50

60 1.52 1.54 1.55 1.57 1.59 1.60 1.62 1.64 1.66 1.68

70 1.70 1.72 1.74 1.76 1.78 1.80 183 1.85 1.87 1.90

80 1.92 1.95 1.97 2.00 2.03 2.06 2.08 2.11 2.35 2.18

60 2.21 2.24 2.28 2.32 2.35 2.39 2.43 2.47 2.52 2.56

100 2.81 2.65 2.70 2.75 2.81 2.86 2.92 2.98 3.04 3.10

110 3.15 3.21 3.27 3.33 3.39 3.45 3.51 3.57 3.63 3.69

120 3.75 3.81 3.88 3.94 4.01 4.07 4.14 4.20 4.27 4.34

130 4.40 4.47 4.54 4.61 4.68 4.75 4.82 4.89 4.96 5.03

120 5.11 5.10 5.25 5.33 5.40 5.48 5.55 5.63 5.71 5.78

150 5.86 5.94 6.02 6.10 6.18 6.26 6.34 6.42 6.50 6.59

160 6.67 6.75 6.84 6.92 7.01 7.09 7.18 7.27 7.35 7.44

170 7.53 7.62 7.71 7.80 7.89 7.98 8.07 8.18 8.25 8.35

100 8.44 8.54. 8.63 8.73 8.82 8.92 9.01 9.11 9.21 9.31

190 9.41 9.50 9.60 9.70 9.81 9.91 10.01 10.11 10.21 10.32

200 10.42 10.53 10.63 10.74 10.84 10.95 11.06 11.10 11.27 11.38

210 11.49 11.60 11.7.1 11.82 11.83 12.04 12.36 12.27 12.38 12.50

220 12.63 12.73 12.84 12.95 13.07 13.19 13.31 13.43 13.54 13.66

230 13.78 13.90 14.02 14.14 14.27 14.39 14.51 14.63 14.76 14.88

240 15.01 15.13 15.26 15.38 15.51 15.64 15.77 15.90 16.02 16.15

250 16.28

34

ġekil–26

l ġekil–27

35

5.5.2) Çubuk Grubu II

KöĢeleme iki eĢit kollu veya çeĢit kollu korniyerler ile düzenlenen çubukların yalnız x– x malzeme

eksenine dik burkulmaya göre hesaplanması yeterlidir.

ġekil–28

emçx

F

S,

501

1

i

S

Ģekildeki en kesitler için 15.1

0iix

0

15.1i

Skxx

0i : Ortak en kesitin korniyerlerin uzun kollarına paralel ağırlık eksenine göre atalet yarıçapını gösterir.

36

5.5.3) Çubuk Grubu III

III. Grup çubuklar en kesitlerinde hiçbir malzeme ekseni bulunmayan çok parçalı

çubuklardır.

2

1

2

2yyyi

m

501

1

1i

S y

y

2

1

2

2xxxi

m

501

11

i

S xx

emçxi

F

S,

emç

yi

F

S,

a) m = 2 b) c)

d) m=2 ġekil–29 e)

37

ÇĠZELGE–18 Basınç Çubuklarında Burkulma Boyu

Kesikli çizgilerle

basınç çubuğunun

burkulma Ģekli

gösterilmiĢtir.

(a) (b) (c) (d) (e) (f)

Teorik burkulma

boyu 0.5 S 0.7 S 1.0 S 1.0 S 2.0 S 2.0 S

Tavsiye edilen

Sk

burkulma boyu

0.65 S 0.8 S 1.2 S 1.0 S 2.10 S 2.0 S

Bilgi

Dönme ve öteleme önlenmiĢ.

Dönme serbest, öteleme önlenmiĢ.

Dönme önlenmiĢ, öteleme serbest.

Dönme ve öteleme serbest

38

ġEKĠL_30

(a) (b)

ġEKĠL. 31

39

5.6 Enleme Bağlantılar

Örgülü çubuk veya bağ levhası olarak düzenlenen enleme bağlantılar (Qi) itibari kesme kuvvetine

göre hesaplanır.

80

.emç

i

FQ

Çerçeve çubuklarda her enleme bağlantı bir bağ levhası veya yan yana birkaç bağ levhası ile teĢkil

edilir.

Bir bağ levhasına isabet eden itibari kesme kuvveti (T)

Ġki parçalı çubuklarda: m = 2 e

SQT i 1

Üç parçalı çubuklarda: m = 3 e

SQT i

2

1

Dört parçalı çubuklarda: m = 4 e

SQT i

3

1

Orta münferit çubuklar arasında e

SQT i 11 4.0

Kenarlarda çubuklar arasında e

SQT i 111 3.0

ġekil 30'da (T) kesme kuvveti tesiriyle meydana gelen momentlerin sıfır noktalarının yerleri

gözükmektedir.

Çerçeve çubuklarda göz sayısı n =3 olmalıdır.

Bağ levhalarının aralıkları eĢit veya eĢite yakın olmalı münferit çubuklara birleĢimleri en az iki

perçin veya uygun cıvata veya bunlara eĢdeğer bir kaynak dikiĢi ile yapılmalıdır.

F : Çubuğun tamamının kayıpsız en kesit alanı (cm2)

emç.: Çubuğun çekme emniyet gerilmesi.

40

6. Cıvata, Somun, Rondela ve Profil Çizelgeleri TS 1021/9

6.1- ALTI KÖġE BAġLI METRĠK KABA CIVATALAR DIN 7990

Belirtilmeyen hususlarda imalatçı serbesttir.

Anma boyutu d1=M 10 ve uzunluğu l= 50 mm olan Altı köĢe baĢlı, metrik

vidalı merkezleme cıvatanın gösteriliĢi Altı köĢe baĢlı merkezleme cıvatası

M10x50 TS 1021/9 d1 M12 M16 M20 M22 M24 M27 M30 b 19.5 23 26 28 29.5 32.5 35

x 2.5 3 4 4 4.5 4.5 5

e min 20.88 26.17 32.95 35.03 39.55 45.20 50.85 k 8 10 13 14 15 17 19

m 10 13 16 18 19 22 24

r 0.6 0.6 0.8 0.8 0.8 1 1 s 19 24 30 32 36 41 46

d2 13 17 21 23 25 28 31

l y tolerans

30 8

35 13 9 40 18 14 10 8

45 23 19 15 13 11 50 28 24 20 18 16

55 33 29 25 23 21

60 38 34 30 28 26 23 65 43 39 35 33 31 28

70 48 44 40 38 36 33

75 53 49 45 43 41 38 80 58 54 50 48 46 43 40

85 63 59 55 53 51 48 45

90 68 64 60 58 56 53 50 95 73 69 65 63 61 58 55

100 78 74 70 68 66 63 60

105 83 79 75 73 71 68 65 110 88 84 80 78 76 73 70

115 93 89 85 83 81 78 75

120 98 94 90 88 86 83 80 125 99 95 93 91 88 85

130 104 100 98 96 93 90

135 109 105 103 101 98 95 140 114 110 108 106 103 100

145 119 115 113 111 108 105

150 124 120 118 116 113 110 155 125 123 121 118 115

160 130 128 126 123 120

165 135 133 131 128 125 170 140 138 136 133 130

175 145 143 141 138 135

180 148 146 143 140 185 153 151 148 145

190 158 156 153 150

195 163 161 158 155 200 168 166 163 160

Yukarıda, y uzunlukları bildirilen cıvata boyları genellikle kullanılır.

Yüzey iĢlemesi: Genellikle (K) TS 80’e bakınız

Rondela DIN 7989/A Somun DIN 555

k m l x ve z1 için TS 80’e

bakınız

41

t • ' ALTI KÖġE BAġLI METRĠK KABA CIVATALAR

TS 1021/9

DIN 7990

d1 M12 M16 M20 M 22 M24 M27 M30 l SIKMA UZUNLUĞU

30 5–9

35 10–14 6–10

40 15–19 11–15 8–12 6–10

45 20–24 16–20 13–17 11–15 9–13

50 25–29 21 –25 18–22 16–20 14–18

55 30–34 26–30 23–27 21–25 19–23

60 35 –39 31–35 28–32 26–30 24,28 21–25

65 40–44 36–40 33–37 31–35 29–33 26–30

70 45–49 41–45 38–42 36–40 34–38 31–35

75 50–54 46 50 43–47 41–45 39–43 36–40

80 55–39 51–55 48–52 46–50 44–48 41–45 39–43

85 60–34 56–60 53–57 51–35 49–53 46–50 44–48

90 65–69 61–65 58–62 56–60 54–58 51–35 49–53

95 70–74 66–70 63 67 6135 59–63 56–30 5438

100 75–79 71–75 68–72 66–70 64–68 61–35 59–63

105 80–84 76–80 73–77 71–75 69–63 66–70 6638

110 85–89 81–85 78–82 76–80 64–78 71–75 69–73

115 90–94 86–90 83–87 81–85 79–83 76–80 74–78

120 95–99 91–95 88–92 86–90 84–88 81–85 79–83

125 96–100 93–97 91–95 89–93 86–90 8438

130 101–105 98–102 96–100 94–98 91–95 89–93

135 106–110 103–107 101–105 99–103 96–100 94–98

140 111–115 108–112 106–110 104–108 101–105 99–103

145 116–120 113–117 111–115 109–113 106–110 104–108

150 121–125 118–122 116–120 114–118 111–115 109–113

155

123–127 121–124 119–123 116–120 114–118

160

128–132 125–130 124–128 121–125 119–123

165 133–137 131–135 129–133 126–130 124–128

170 138–142 136–140 136–138 131–135 129–133

175 143–147 141–145 139–143 135–140 134–138

180 146–150 144–148 141–145 139–143

185 151–155 149 153 146–150 144–148

190 156–160 154–158 151–155 149–153

195 161–165 159–163 156–160 154–158

200 166–170 164–168 161–165 159–163

42

TS 1021/10

DIN 7968

Ölçüler mm.dir.

d1 M12 M16 M20 M 22 M24 M27 M30

l SIKMA UZUNLUĞU

30 5–9

35 10–14 6–10

40 15–19 11–15 8–12

45 20–24 16–20 13–17 11–15

50 25–29 21 –25 18–22 16–20 14–18

55 30–34 26–30 23–27 21–25 19–23

60 35 –39 31–35 28–32 26–30 24,28 21–25

65 40–44 36–40 33–37 31–35 29–33 26–30

70 45–49 41–45 38–42 36–40 34–38 31–35 29–33

75 50–54 46 50 43–47 41–45 39–43 36–40 34–38

80 55–39 51–55 48–52 46–50 44–48 41–45 39–43

85 60–34 56–60 53–57 51–35 49–53 46–50 44–48

90 65–69 61–65 58–62 56–60 54–58 51–35 49–53

95 70–74 66–70 63 67 6135 59–63 56–30 5438

100 75–79 71–75 68–72 66–70 64–68 61–35 59–63

105 80–84 76–80 73–77 71–75 69–63 66–70 6638

110 85–89 81–85 78–82 76–80 64–78 71–75 69–73

115 90–94 86–90 83–87 81–85 79–83 76–80 74–78

120 95–99 91–95 88–92 86–90 84–88 81–85 79–83

125 96–100 93–97 91–95 89–93 86–90 8438

130 101–105 98–102 96–100 94–98 91–95 89–93

135 106–110 103–107 101–105 99–103 96–100 94–98

140 111–115 108–112 106–110 104–108 101–105 99–103

145 116–120 113–117 111–115 109–113 106–110 104–108

150 121–125 118–122 116–120 114–118 111–115 109–113

155 126–130

123–127 121–124 119–123 116–120 114–118

160 131–135

128–132 125–130 124–128 121–125 119–123

165 133–137 131–135 129–133 126–130 124–128

170 138–142 136–140 136–138 131–135 129–133

175 143–147 141–145 139–143 135–140 134–138

180 148–152 146–150 144–148 141–145 139–143

185 151–155 149 153 146–150 144–148

190 156–160 154–158 151–155 149–153

195 161–165 159–163 156–160 154–158

200 166–170 164–168 161–165 159–163

43

TS 1021/10

6.2- ALTI KÖġE BAġLI METRĠK UYGUN CIVATALAR DIN 7968


Anma boyutu d1=M 20 ve uzunluğu l= 100 mm olan Altı köĢe baĢlı, metrik

vidalı merkezleme cıvatanın gösteriliĢi

Altı köĢe baĢlı merkezleme cıvatası M20x100 TS 1021/10 d1 M12 M16 M20 M22 M24 M27 M30

d2 h11 13 17 21 23 25 28 31

b 19.5 23 26 28 29.5 32.5 35

e min 20.88 26.17 32.95 35.03 39.55 45.20 50.85 k 8 10 13 14 15 17 19

m 10 13 16 18 19 22 24

r 0.6 0.6 0.8 0.8 0.8 1 1 s 19 24 30 32 36 41 46

l y1 tolerans ±1

30 9.5

35 14.5 10.5 40 19.5 15.5 11

45 24.5 20.5 16 14

50 29.5 25.5 21 19 17 55 34.5 30.5 26 24 22

60 39.5 35.5 31 29 27 24

65 44.5 40.5 36 34 32 29 70 49.5 45.5 41 39 37 34 31

75 54.5 50.5 46 44 42 39 36

80 59.5 55.5 51 49 47 44 41 85 64.5 60.5 56 54 52 49 46

90 69.5 65.5 61 59 57 54 51

95 74.5 70.5 66 64 62 59 56 100 79.5 75.5 71 69 67 64 61

105 84.5 80.5 76 74 72 69 66

110 89.5 85.5 81 79 77 74 71 115 94.5 90.5 86 84 82 79 76

120 99.5 95.5 91 89 87 84 81

125 100.5 96 94 92 89 86

130 105.5 101 99 97 94 91

135 110.5 106 104 102 99 96

140 115.5 111 109 107 104 101 145 120.5 116 114 112 109 106

150 125.5 121 119 117 114 111

155 130.5 126 124 122 119 116 160 135.5 131 129 127 124 121

165 136 134 132 129 126

170 141 139 137 134 131 175 146 144 142 139 136

180 151 149 147 144 141

185 154 152 149 146 190 159 157 154 151

195 164 162 159 156

200 169 167 164 161

Yukarıda, y uzunlukları bildirilen cıvata boyları genellikle kullanılır.

Yüzey iĢlemesi: Genellikle (K) TS 80’e bakınız

Rondela DIN 7989/B

x2 ve z1 için TS 80’e

bakınız

Somunsuz

Sıkma uzunluğu

Somun DIN 555

44

Anma boyutu d1=M 20 ve uzunluğu l= 100 mm malzeme nitelik sınıfı

10.9 ve tolerans düzeyi c olan Altı köĢe baĢlı cıvatanın gösteriliĢi:

Altı köĢe baĢlı cıvata M20x100 TS 1021/7 – 10.9 c M12 M16 M20 M22 M24 M27 M30 M36

b 1) 21 26 31 32 34 37 40 48

2) 23 28 33 34 37 39 42 50

c min. 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4 0.4

max. 0.6 0.6 0.8 0.8 0.8 0.8 0.8 0.8

da max. 15.2 19.2 24 26 28 32 35 41

dw 3) min. 20 25 30 34 39 43.5 47.5 57

e min. 23.91 29.56 35.03 39.55 45.20 50.85 55.37 66.44

k 8 10 13 14 15 17 19 23

r min. 1.2 1.2 1.5 1.5 1.5 2 2 2 s 22 27 32 36 41 46 50 60

l Ağırlık kg/1000 adet (7.85 kg/dm3)

30 48.0 35 52.0

40 56.0 105

45 59.0 113 180

50 64.0 121 194 249

55 68.0 129 207 264 60 72.0 137 219 279 353

65 77.0 145 232 294 371

70 81.0 153 244 309 389 519 75 86.0 157 257 324 407 542 695

80 90.0 165 269 339 425 564 723

85 95.0 173 282 354 443 587 751 1186 90 99.0 181 288 363 449 609 779 1226

95 104 189 301 378 467 632 807 1266

100 197 313 393 485 645 832 1303 105 205 326 408 503 666 860 1343

110 213 338 423 521 687 888 1383

115 221 351 438 539 708 916 1423 120 229 363 453 557 729 944 1463

125 237 376 468 575 750 972 1503

130 245 388 483 593 771 1000 1543

135 400 498 611 792 1028 1583

140 413 513 629 813 1055 1623

145 425 528 647 834 1083 1663 150 438 543 685 855 1110 1703

155 450 558 683 876 1138 1743

160 573 700 897 1168 1783 165 588 718 918 1194 1823

170 736 939 1222 1863

175 754 960 1256 1903 180 772 981 1284 1943

185 790 1000 1312 1983

190 808 1020 1340 2023 195 826 1040 1368 2063

200 1060 1396 2103

Malzeme nitelik sınıfı: 10.9 (TS 80)

Tolerans düzeyi: c (TS 80)

Belirtilmeyen hususlarda imalatçı serbesttir

6.3- ALTI KÖġE BAġLI, METRĠK, GENĠġ ANAHTAR

AĞIZLI YÜKSEK DAYANIMLI CIVATALAR DIN 7968

TS 1021/10

45

d M12 M16 M20 M22 M24 M27 M30 M36

l Sıkma uzunluğu

30 6–10

35 11–15

40 16–20 10–14

45 21–23 15–19 10–14

50 24–23 20–24 15–19 14–18

55 29–33 25–29 20–24 19–23

60 34–38 30–34 25–29 24–28 22–26

65 39–43 35–39 30–34 29–33 27–31

70 44–48 40–44 35–39 34–33 32–36 28–32

75 49–53 45–47 40–44 39–43 37–41 33–37 29–33

80 54–58 48–52 45–49 44–48 42–46 38–42 34–38

85 59–63 53–57 50–54 49–53 47–51 43–47 39–43 31–35

90 64–68 58–62 55–57 54–56 52–53 48–52 .44–48 36–40

95 69–73 63–67 58–62 57–61 54–58 53–57 49–53 41–45

100 68–72 63–67 62–66 59–63 58–60 54–56 46–48

105 73–77 68–72 67–71 64–68 61–65 57–61

49–53

110 78–82 73–77 72–76 69–73 66–70 62–66 54–58

115 83–87 78–82 77–81 74–78 71–75 67–71 59–63

120 88–92 83–87 82–86 79–83 76–80 72–76 64–68

125 93–97 88–92 87–91 84–88 81–85 77–81 69–73

130 98–102 93–97 92–96 89–93 86–90 82–86 74–78

135 98–102

97–101 94–98 91–95 87–91 79–83

140 103–107 102–106 99–103 96–100 92–96 84–88

145 108–112 107–111 104–108 101–105 97–101 89–93

150 113–117 112–116 109–113 106–110 102–106 94–98

155 118–122 117–121 114–118 111–115 107–111 99–103

160 122–127 119–123 116–120 112–116 104–108

165 128–131 124–128 121–125 117–121 109–113

170 129–133 126–130 122–126 114–118

175 134–138 131–135 127–131 119–123

180

139–143 136–140 132–136 124–128

185 144–148

141–145 137–141

129–133

190 149–153 146–150 142–146 134–138

195 154–158 151–155 147–151 139–143

200 156–160 152–156 144–148

6.4- ALTI KÖġE BAġLI, METRĠK, GENĠġ ANAHTAR

AĞIZLI YÜKSEK DAYANIMLI CIVATALAR

TS 1021/7

DIN 6914

DIN 6914


46

SOMUNLAR

ALTI KÖġE METRĠK TĠP AS1

TS 1026/1

DIN 555

Ölçüler mm.dir. Belirtilmeyen hususlarda biçimlendirmede yapımcı serbesttir.

Anma boyutu dı = M10, malzeme nitelik sınıfı 5 ve tolerans düzeyi C olan, somunun gösteriliĢi:

ALTIKÖġE SOMUN M10 TS 1026/1–5C

Parantez içindeki değerler zorunluluk olmadıkça kullanılmamalıdır.

Malzeme nitelik sınıfı 5 (TS 80)

Tolerans düzeyi: C (TS 80)

1–) M 42 den itibaren d2 boyutları yaklaĢık değerlerdir.

NOT: Somunlar M16ya kadar, yalnız bir kenarı pahlı da yapılabilir.

d1 d21)

min.

e

min.

m s

M 39 56 66.66 31 60

M62 62 72.09 36 65

(M45) 66 77.74 36 70

M48 71 83.39 38 75

M52 76 89.04 42 80

M56 81 94.47 65 85

M60 85 100.12 68 90

M64 90 105.77 51 95

M72X6 117.07 58 105

M90X6 128.37 66 115

M90x6

145.09 72 130

M100x6 162.04 80 165

d1 d2

min.

e

min. m s

M5 7.2 8.63 4 8

M6 9 10.89 5 10

M8 11.7 14.20 6.5 13

M10 15.3 18.72 8 17

M12 17.1 20.88 10 19

M16 21.6 26.17 13 24

M20 27 32.95 16 30

M22 28.8 35.03 18 32

M24 32.4 39.55 19 36

(M27} 35.9 45.20 22 41

M30 41.4 50.85 24 46

(M33) 65 55.37 26 50

M 36 49.5 60.79 29 55

47

SOMUNLAR

ALTIKÖġE METRĠK TĠP AS3

TS 1026/3

DIN 5915

•

Ölçüler: mm.dir.

Belirtilmeyen hususlarda ve biçimlendirmede yapımcı serbesttir.

Anma boyutu d= M 20 nitelik sınıfı 10. tolerans düzeyi B olan somunun gösteriliĢi

ALTIKÖġE SOMUN M20 TS 1026/3–10 B

d dvl) min

e

min

m s

M 12 20 23.91 10 22

M 16 25 29.56 13 27

M 20 30 35.03 16 32

M22 34 39.55 18 36

M24 39 45.20 19 41 M 27 43.5 50.85 22 46 M30 47.5 55.37 24 50

M36 57 66.44 29 60

1) dv Çap s ölçüsünden büyük olamaz

Malzeme nitelik sınıfı: 10 (TS 80)

Tolerans düzeyi: B (TS 80)

NOT: Bu somunlar genellikle çelik konstrüksiyonlarda kullanılmaktadır.

48

RONDELALAR

DÜZ, ÇELĠK KONSTRÜKSĠYON ĠÇĠN TS 79/7

•

UDK 621–882

Ölçüler mm. dir

Belirtilmeyen hususlarda Ġmalatçı serbesttir

Türleri A ve B

Delik çapı d1=18 olan. A_türü rondelanın gösteriliĢi

Rondela A 18 TS 79/7

d1 d2 Ġlgili cıvata

çapı

11 21 10

14 24 12

18 30 16

22 37 20

24 39 22

26 44 24

30 50 27

33 56 30

36 60 33

39 66 36

Malzeme: Çelik çekme dayanımı en az 400 N/mm2

Yüzey iĢlemi: A–Türü için K ( Kaba), TS 80.

B–Türü için O (Orta) . TS 80.

49

DAR I PROFİLLERİ (Sıcak Haddelenmiş, Eğim başlıklı, Normal)

GEOMETRİK BOYUTLAR TS 910/1 – 1972

DIN 1025/1 – 1963

EURONORM

ÇELİK MALZEME TS 2162 – 1986 SFe 37.2 ve SFe 44.2 DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı

Geometrik Ölçüler Kesit

Alanı

F

Ağırlık

Kesitin

Çevre

Alanı

Statik Değerler FlanĢ Delik

DIN 997

h b t r1:s r2

DIN 997 x–x y–y

Ix Wx ix Iy Wy iy d w1 c e

NPI mm mm mm mm mm mm mm cm2 kg/m(G) m2/m cm4 cm3 cm cm4 cm3 cm max

mm mm

80 80 42 5.9 3.9 2.3 10.5 59 7.57 5.94 0.304 77.8 19.5 3.20 6.29 3.00 0.91 6.4 22

100 100 50 6.8 4.5 2.7 12.7 75 10.6 8.34 0.370 171 34.2 4.01 12.2 4.88 1.07 6.4 28

120 120 58 7.7 5.1 3.1 14.0 92 14.2 11.1 0.439 328 54.7 4.81 21.5 7.41 1.23 8.4 32

140 140 66 8.6 5.7 3.4 15.5 109 18.2 14.3 0.502 573 81.9 5.61 35.2 10.7 1.40 11 34

160 160 74 9.5 6.3 3.8 17.5 125 22.8 17.9 0.575 935 117 6.40 54.7 14.8 1.55 11 40

200 200 90 11.3 7.5 4.5 20.5 159 33.4 26.2 0.709 2140 214 8.00 117 26.0 1.87 13 48

240 240 106 13.1 8.7 5.2 24.0 192 46.1 36.2 0.844 4250 354 9.59 221 41.7 2.20 17 56

260 260 113 14.1 9.4 5.6 26.0 208 53.3 41.9 0.906 5740 442 10.4 228 51.0 2.32 17 60

300 300 125 17.2 10.8 6.5 29.5 241 69.0 54.2 1.030 9800 653 11.9 451 72.2 2.56 21 71

380 380 149 20.5 13.7 8.2 37.0 306 107 84.0 1.270 24010 1260 15.0 975 131 3.02 23 82

50

ORTA GENİŞLİKLİ I PROFİLLERİ (Sıcak Haddelenmiş, Paralel başlıklı)

GEOMETRİK BOYUTLAR TS 910/5 – 1972

DIN 1025/5 – 5

EURONORM 19 – 57

ÇELİK MALZEME TS 2162 – 1986 SFe 37.2 ve SFe 44.2

DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı


Alanı

F

Ağırlık

Kesitin

Çevre

Alanı


DIN 997

h b s t r

DIN 997 x–x y–y


IPE mm mm mm mm mm mm mm cm2 kg/m(G) m2/m cm4 cm3 cm cm4 cm3 cm max

mm mm

80 80 46 3.8 5.2 5 10.5 59 7.64 6.00 0.328 80.1 20.0 3.24 8.49 3.69 1.05 6.4 26

100 100 55 4.1 5.7 7 13.0 74 10.3 8.10 0.400 171 34.2 4.07 15.9 5.79 1.24 8.4 30

120 120 64 4.4 6.3 7 13.5 93 13.5 10.4 0.475 318 53.0 4.90 27.7 8.65 1.45 8.4 36

140 140 73 4.7 6.9 7 14.0 112 16.4 12.9 0.551 541 77.3 5.74 44.9 12.3 1.65 11 40

160 160 82 5.0 7.4 9 16.5 127 20.1 15.8 0.623 869 109 6.58 68.3 16.7 1.84 13 44

180 180 91 5.3 8.0 9 17.0 146 23.9 18.8 0.698 1320 146 7.42 101 22.2 2.05 13 50

200 200 100 5.6 8.5 12 20.5 159 28.5 22.4 0.768 1940 194 8.26 142 28.5 2.24 13 56

220 220 110 5.9 9.2 12 21.5 177 33.4 26.2 0.848 2770 252 9.11 205 37.3 2.48 17 60

240 240 120 6.2 9.8 15 25.0 190 39.1 30.7 0.922 3890 324 9.97 284 47.3 2.69 17 68

260 260 135 6.6 10.2 15 25.5 219 45.9 36.1 1.041 5790 429 11.2 420 62.2 3.02 17/21 72

300 300 150 7.1 10.7 15 26.0 248 53.8 42.2 1.159 8360 557 12.5 604 80.5 3.35 23 80

W ASTM A6 Standardına göre

W150

W200

150

200

100

100

4.3

4.3

5.5

5.2

17.3

19.1

13.58

14.99

51

GENİŞ – HAFİF I PROFİLLERİ (Sıcak Haddelenmiş, Paralel başlıklı)

GEOMETRİK BOYUTLAR TS 910/3– 1972

DIN 1025/3 – 1963

EURONORM 53 – 62


DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı


Alanı

F

Ağırlık

Kesitin

Çevre

Alanı


DIN 997

h b s t r

DIN 997 x–x y–y


HE–A

IPBL mm mm mm mm mm mm mm cm2 kg/m(G) m2/m cm4 cm3 cm cm4 cm3 cm

max

mm mm

100 96 100 5 8 12 20 56 21.2 16.7 0.561 349 72.8 4.06 134 26.8 2.51 13 56

120 114 120 5 8 12 20 74 25.3 19.9 0.667 606 106 4.89 231 38.5 3.02 17 66

140 133 140 5.5 8.5 12 20.5 92 31.4 24.7 0.794 1030 155 5.73 389 55.6 3.52 21 76

160 152 160 6 9 14 24 104 38.8 30.4 0.906 1670 220 6.57 616 76.9 3.98 23 86

180 171 180 6 9.5 15 24.5 122 45.3 35.5 1.02 2510 294 7.45 925 103 4.52 25 100

200 190 200 6.5 10 18 28 134 53.8 42.3 1.14 3690 389 8.28 1340 134 4.98 25 110

220 210 220 7 11 18 29 152 64.3 50.5 1.26 5410 515 9.17 1950 178 5.51 25 120

240 230 240 7.5 12 21 33 164 76.8 60.3 1.37 7760 675 10.1 2770 231 6.00 25 94

260 250 260 7.5 12.5 24 36.5 177 86.8 68.2 1.48 10450 836 11.0 3670 282 6.50 25 100

280 270 280 8 13 24 37 196 97.3 76.4 1.60 13670 1010 11.9 4760 340 7.00 25 110

300 290 300 8.5 14 27 41 208 113 88.3 1.72 18260 1260 12.7 6310 421 7.49 28 120

52

GENİŞ I PROFİLLERİ (Sıcak Haddelenmiş, Paralel başlıklı)

GEOMETRİK BOYUTLAR TS 910/2– 1972

DIN 1025/2 – 1963

EURONORM 53 – 62


DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı


Alanı

F

Ağırlık

Kesitin

Çevre

Alanı


DIN 997

h b s t r

DIN 997 x–x y–y


HE–B

IPB mm mm mm mm mm mm mm cm2 kg/m(G) m2/m cm4 cm3 cm cm4 cm3 cm

max

mm mm

100 100 100 6 10 12 22 56 26.0 20.4 0.567 450 89.9 4.16 167 33.5 2.53 13 56

120 120 120 6.5 11 12 23 74 34.0 26.7 0.686 864 144 5.04 318 52.9 3.06 17 66

140 140 140 7 12 12 24 92 43.0 33.7 0.805 1510 216 5.93 550 78.5 3.58 21 76

160 160 160 8 13 15 28 104 54.3 42.6 0.918 2490 311 6.78 889 111 4.05 23 86

180 180 180 8.5 14 15 29 122 65.3 51.2 1.04 3830 426 7.66 1360 151 4.57 25 100

200 200 200 9 15 18 33 134 78.1 61.3 1.15 5700 570 8.54 2000 200 5.07 25 110

240 240 240 10 17 21 38 164 106 83.2 1.38 11260 938.3 10.3 3923 326 6.08 25 96

260 260 260 10 17.5 24 41.5 177 118 93.0 1.50 14520 1148 11.2 5130 395 6.58 25 106

280 280 280 10.5 18 24 42 196 131 103 1.62 19270 1376 12.1 6595 421 7.09 25 115

300 300 300 11 19 27 46 208 149 117 1.73 25170 1678 13.0 8563 571 7.58 28 120

w1

s

53

NORMAL U PROFİLLERİ (Sıcak Haddelenmiş, Yuvarlak Köşeli)

GEOMETRİK BOYUTLAR TS 912– 1972

DIN 1026 – 1963

EURONORM 24


DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı


Alanı

F

Ağırlık

Kesitin

Çevre

Alanı


DIN 997

h b s t=r1 r2 ey DIN 997

U

x–x y–y


[ mm mm mm mm mm mm mm mm cm2 kg/m(G) m2/m cm4 cm3 cm cm4 cm3 cm max

mm mm

65 65 42 5.5 7.5 4 1.42 16 33 9.03 7.09 0.273 57.5 17.7 2.52 14.1 5.07 1.25 11 25

80 80 45 6 8 4 1.45 17 47 11.0 8.64 0.312 106 26.5 3.10 19.4 6.36 1.33 13 25

100 100 50 6 8.5 4.5 1.55 18 64 13.5 10.6 0.372 206 41.2 3.91 29.3 8.49 1.47 13 30

120 120 55 7 9 4.5 1.60 19 82 17.0 13.4 0.434 364 60.7 4.62 43.2 11.1 1.59 17 30

140 140 60 7 10 5 1.75 21.5 97 20.4 16.0 0.489 605 86.4 5.45 62.7 14.8 1.75 17 35

160 160 65 7.5 10.5 5.5 1.84 22 116 24.0 18.8 0.546 925 116 6.21 85.3 18.3 1.89 21 35

200 200 75 8.5 11.5 6 2.01 24.5 151 32.2 25.3 0.661 1910 191 7.70 191 27.0 2.14 23 40

240 240 85 9.5 13 6.5 2.23 27.5 185 43.2 33.2 0.775 3600 300 9.22 300 39.6 2.42 25 45

260 260 90 10 14 7 2.36 29.5 201 48.3 37.9 0.834 4820 371 9.99 371 47.7 2.56 25 50

300 300 100 10 15 8 2.70 34 232 58.8 46.2 0.950 8030 535 11.7 535 67.8 2.90 28 55

w1

s

ey

54

EŞİT KOLLU KÖŞEBENTLER (Sıcak Haddelenmiş, Yuvarlak Köşeli)


DIN 1028 – 1976

EURONORM 56


DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı


Alanı

F

Ağırlık

Kesitin

Çevre

Alanı

a s r1 r2 ex=ey w v1 v2 G U

L mm mm mm mm cm cm cm cm cm2 kg/m m2/m

20x3 20 3 3.5 2 0.60 1.41 0.85 0.70 1.12 0.88 0.077

25x3 25 3 3.5 2 0.73 1.77 1.03 0.87 1.42 1.12 0.097

4 0.76 1.08 0.89 1.85 1.45

30x3 30 3 5 2.5 0.84 2.12 1.18 1.04 1.74 1.36 0.116

4 4 0.89 1.24 1.05 2.27 1.78

35x4 35 4 5 2.5 1.00 2.47 1.41 1.24 2.69 2.10 0.136

5 5 1.04 1.47 1.25 3.28 2.57

40x4 40 4 6 3 1.12 2.83 1.58 1.40 3.08 2.42 0.155

5 5 1.16 1.64 1.42 3.79 2.97

45x4 45 4 7 3.5 1.23 3.18 1.75 1.57 3.49 2.74 0.174

5 5 1.28 1.81 1.58 4.30 3.38

50x5 50 5 7 3.5 1.40 3.54 1.98 1.76 4.80 3.37 0.194

6 6 1.45 2.04 1.77 5.69 4.47

60x6 60 6 8 4 1.69 4.24 2.39 2.11 6.91 5.42 0.223

8 8 1.77 2.50 2.14 9.03 7.09

ex

ey

55



DIN 1028 – 1976

EURONORM 56


DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı

Statik Değerler Delikler

DIN 997 x – x = y – y u – u v – v

L Ix

cm4

Wx

cm3

ix

cm

I ξ

cm4

i ξ

cm

I ŋ cm4

W ŋ

cm3

i ŋ

cm

d

max mm

w1

mm

w2

mm

20x3 0.39 0.28 0.59 0.62 0.74 0.15 0.18 0.37 4.5 12

25x3 0.79 0.45 0.75 1.27 0.95 0.31 0.30 0.47 6.4 15

4 1.01 0.58 0.74 1.61 0.93 0.4.0 0.37 0.47

30x3 1.41 0.65 0.90 2.24 1.14 0.57 0.48 0.57 8.4 17

4 1.81 0.86 0.89 2.85 1.12 0.76 0.61 0.58

35x4 2.96 1.18 1.05 4.68 1.33 1.24 0.88 0.68 11 18

5 3.56 1.45 1.04 5.63 1.31 1.49 1.10 0.67

40x4 4.48 1.56 1.21 7.09 1.52 1.86 1.18 0.78 11 22 5 5.43 1.91 1.20 8.64 1.51 2.22 1.35 0.77

45x4 6.43 1.97 1.36 10.2 1.71 2.68 1.53 0.88 13 25 5 7.83 2.43 1.35 12.4 1.70 3.28 l.80 1.87

50x5 11.0 3.05 1.51 17.4 1.90 4.58 2.32 0.98 1.3 30 6 12.8 3.61 1.50 20.4 1.89 5.24 2.57 0.96

60x6 22.8 5.29 1.82 36.1 2.29 9.43 3.95 1.17 17 35 8 29.1 6.88 1.80 46.1 2.26 12.1 4.84 1.16

56



DIN 1028 – 1976

EURONORM 56


DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı


Alanı

F

Ağırlık

Kesitin

Çevre

Alanı

a s r1 r2 ex=ey w v1 v2 G U

L mm mm mm mm cm cm cm cm cm2 kg/m m2/m

65x7 65 7 9 4.5 1,85 4.60 2,62 2,29 8,70 6,83 0.252

x 9 9 1,93 2,73 2,32 11,0 8,62

70x7 70 7 9 4.5 1,97 4.95 2,79 2,47 9,40 7,38 0.272 x9 9 2,05 2,90 2,50 11,9 9,34

75x7 75 7 10 5 2,09 5.30 2,95 2,63 10,1 7,94 0.291

x8 8 2,13 3,01 2,65 11,5 9,03

80x8 80 8 10 5 2,26 5.66 3,20 2,82 12,3 9,66 0.311

x10 10 2,35 3,31 2,85 15,1 11,9

90x7 90 9 11 5.5 2,45 6.36 3,47 3,16 12,2 9,61 0.351

x9 9 2.54 3,59 3,18 15,5 12,2 0.374

100x 10 100 10 12 6 2.82 7.07 3.99 3,54 19.2 15,1 0.390

x12 12 2.90 4,10 3,57 22.7 17,8

x14 14 2.98 4,21 3.60 26.2 20,6

120x 10 130 10 14 7 3,31 8.49 4.69 4.22 23.2 18.2 0.469

x 12 12 3.10 4..80 4.26 24.5 21.6

150x 14 150 14 16 8 4.21 10.61 5.95 5.31 40.3 31.6 0.586

x 16 16 4.29 6.07 5.34 45.7 35.9

x18 18 4.36 6.17 5,38 51,0 40,1

57



DIN 1028 – 1976

EURONORM 56


DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı


DIN 997 x – x = y – y u – u v – v

L Ix

cm4

Wx

cm3

ix

cm

I u

cm4

i u

cm

Iv

cm4

Wv

cm3

iv

cm

d

max mm

w1

mm

w2

mm

65x7 33,4 7,18 1,96 53,0 2,47 13,8 5,27 1,26 21 35

x 9 41,3 9,04 1,94 65,4 2,44 17,2 6,30 1,25

70x7 42,4 8,43 2,12 67,1 2,67 17,6 6,31 1,37 21 40

x9 52,6 10,6 2,10 83,1 2,64 22,0 7,59 1,36

75x7 52,4 9,67 2,28 83,6 2,88 21,1 7,15 1,45 23 40

x8 58,9 11,0 2,26 93,3 2,85 24,4 8,11 1,46

80x8 72,3 12,6 2.42 115 3,06 29.6 9.25 1.55 23 45

x10 87,5 15,5 2,41 139 3,03 35,9 10,9 1,54

90x7 92.6 14.1 2.75 147 3.46 38,3 11.0 1,77 25 50

x9 116 18.0 2,74 184 3,45 47,8 13.3 1,76

100x 10 177 24.7 3.04 280 3.82 73.3 18.4 l.95 25 45 60

x12 207 29,2 3.02 328 3,80 86,2 21,0 1,95

x14 235 33.5 3.00 372 3.77 95.3 23.4 1.94

120x 10 313 36.0 3.67 479 4.63 129 27.5 2.36 25 50

x 12 368 42.7 3.65 584 4.61 151 2.34

150x 14 845 78.2 4.58 1340 5.77 347 58.3 2,94 28 50 105

x 16 948 88.7 4.56 1510 5.74 391 64.4 2.93

x18 1050 99.3 4.54 1670 5,70 438 71.0 2,93

58

FARKLI KOLLU KÖŞEBENTLER (Sıcak Haddelenmiş, Yuvarlak Köşeli)


DIN 1028 – 1976

EURONORM 56


DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı


Alanı

F

Ağırlık

Kesitin

Çevre

Alanı

a b s r1 r2 ex ey G U

L mm mm mm mm cm cm cm cm2 kg/m m2/m

50x40x4 50 40 4 4 2 1,52 1,03 3,46 2,71 0.177

x 5 5 1,56 1,07 4,27 3,35

65x50x5 65 50 5 6.5 3.5 1.99 1.25 5,54 4.35 0.224

x 7 7 2,07 1.33 7,60 5.97

x 9 9 2,15 1.4.1 9,58 7,52

80x65x6 80 65 6 8 4 2,39 1,65 8,41 6.60 0.283

x8 8 2.47 1.73 11.0 8.66

x10 10 2.55 1.81 13,06 10.7

100x75x7 100 75 7 10 5 3.06 1.83 11.9 9.32 0.341

x9 9 3.15 1.91 15.1 11.8

x11 11 3.23 1.99 18.2 14.3

150x100x10 150 100 10 13 6.5 4.80 2.34 24.2 19.0 0.489

x12 12 4.89 2,47 28,7 22.6

x14 14 4,97 2.50 34,6 26,1

59

FARKLI KOLLU KÖġEBENTLER (Sıcak Haddelenmiş, Yuvarlak Köşeli)


DIN 1029 – 1978

EURONORM 57


DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı


DIN 997 x – x = y – y u – u v – v

L Ix

cm4

Wx

cm3

ix

cm

I y

cm4

Wy

cm3

iy

cm

Iu

cm4

Ġu

cm

Iv

cm4

Ġv

cm

d1

mm

d2

mm

w1

mm

w2

mm

50x40x4 8.54 2.47 1.57 4.86 1.64 1.19 10.9 1.78 2.46 0.84 13 11 30

x 5 10.4 3.02 1.56 5.89 2.01 1.18 13.3 1.76 3.02 0.84

65x50x5 23.1 5.11 2.04 11.9 3.18 1.47 28.8 2.28 6.21 1.06 21 13 35

x 7 31.0 6.99 2.02 15.8 4.31 1.44 38.4 2.25 8.37 1.05

x 9 38.2 8.77 2.00 19.4 5.39 1.42 47.0 2.22 10.5 1.05

80x65x6 52.8 9.41 2.51 31.2 6.44 1.93 68.5 2.85 15.6 1.36 23 21 45

x8 68.1 12.3 2.49 40.1 8.41 1.91 88.0 2.82 20.3 1.36

x10 82.2 15.1 2.46 48.3 10.3 1.89 106 2.79 24.8 1.35

100x75x7 11.8 17.0 3.15 58.9 18.9 2.19 1.45 3.49 35.1 1.47 25 23 50

x9 148 21.5 3.13 71.0 12.7 2.17 181 3.47 37.8 1.59

x11 176 25.9 3.11 84.0 15.3 2.15 214 3.44 45.4 1.58

150x100x10 552 54.1 4.78 198 25.8 2.86 637 5.13 112 2.15 28 25 60 105

x12 650 64.2 4.76 232 30.6 2.84 749 5.10 132 2.15

x14 744 74.1 4.73 264 35.2 2.82 856 5.07 152 2.14

60

ÇELĠK T PROFĠLLERĠ (Sıcak Haddelenmiş, Yuvarlak Köşeli)


DIN 1024 – 1982


DIN 17100 – 1980 RSt 37.2 ve RSt 44.2

Anma

Adı


Alanı

F

Ağırlık

G

Kesitin

Çevre

Alanı

U

Statik Değerler FlanĢ Delik DIN 997

h b s=t r2=r1 r1 ey c h–c x–x y–y

Ix Wx ix Iy Wy iy d1 w1 w2

T mm mm mm mm mm mm mm mm cm2 kg/m m2/m cm4 cm3 cm cm4 cm3 cm max

mm mm mm

30 30 30 4 2 1 0.85 9 21 2.26 1.77 0.114 1.72 0.80 0.87 0.87 0.58 0.62 4.3 17 17

35 35 35 4.5 2.5 1 0.99 10 25 2.97 2.33 0.133 3.10 1.23 1.04 1.57 0.90 0.73 4.3 19 19

40 40 40 5 2.5 1 1.12 11 29 3.77 2.96 0.153 5.28 1.84 1.18 2.58 1.29 0.83 6.4 22 22

50 50 50 6 3 1.5 1.39 13 37 5.66 4.44 0.191 12.1 3.36 1.46 6.06 2.42 1.03 6.4 30 30

PİK DEMİRLER MALZEME

TS 204 – 1976

PĠK DEMĠRLER Simgeler Kimyasal Analiz

c Si Mn P S Hematit – I piki H –1 3.5 – 4.5 2.25 – 3.00 0.6 – 1.2 max 0.20 max 0.05

Hematit – II piki H – 2 1.30 – 2.24

Döküm I piki D – 1 2.20 – 2.80 0.7 – 1.1 0.7 – 1.1

Döküm II piki D – 2 1.3 – 2.20 0.5 – 1.1 0.6 – 1.0

Döküm III piki D – 3 1.0 – 1.4

Çelik I piki Ç – 1 1.00 – 1.30 0.7 – 1.4 max 0.20 max 0.06

Çelik II piki Ç – 2 max 1.01

Temper piki T 0.7 – 1.50 max 0.6

s

ey

61

Anma

Adı

Geometrik ölçüler

mm.

F

cm2

G

kg /m

Eğilme Ekseni için

x-x y-y

1/2 I

h b s t

Ix

cm4

Wx

cm3

ix

cm

Ix

cm."

Wy

cm3

iy

cm

C

cm

80 40 42 3.9 5.9 3.79 2.97 4.56 1.52 1.10 3.15 1.50 0.91 0.59

100 50 50 4.5 6.8 5.30 4.17 10.80 2.87 1.42 6.10 2.44 1.07 1.25

120 60 58 5.1 7.7 7.10 5.55 21.20 4.74 1.73 10.80 3.71 1.23 1.52

140 70 66 5.7 8.6 9.15 7.20 37.90 7.26 2.03 17.60 5.35 1.40 1.79

160 80 74 6.3 9.5 11.40 8.95 62.20 10.50 2.34 27.40 7.40 1.55 2.04

200 100 90 7.5 1130 16.70 13.10 144.0

0 19.40 2.94 58.20 12.90 1.87 2.56

260 130 113 9.4 14.10 26.70 20.90 396 41.10 3.85 144 25.40 2.32 3.37

300 150 125 10.80 16.20 34.50 27.10 691 62.60 4.47 225 36.00 2.56 3.96

380 190 149 13.70 20.50 53.50 42.00 17.50 126.00 5.72 486 65.30 3.02 5.16

62

ÇELİK KONSTRÜKSİYON MONTAJLARINDA

KULLANILACAK BULON SOMUN RONDELA TEKNİK

ŞARTNAMESİ

KONU : Bu teknik Ģartname ................................................................

ihtiyacı olan ve aĢağıda detaylandırılan cıvata, somun, rondelelerin

muayenesi ve teslimat Ģartlarını kapsamakta ve ticari Ģartnamenin

mütemmim cüz'ünü teĢkil etmektedir:

BULON SOMUN ve RONDELE ġARTNAMESĠ :

Bulon DIN-7990 (TS- 1021/9)

Somun DIN- 555 (TS- 1026/1)

Rondele DIN - 7989 (TS-79/7A-B)

Konik Rondele DIN 434 (TS-79/18)

Konik Rondele DIN 435 (TS - 79/16 )

DIN - 7990 - 4.6 (1021/9) Bulonlarından Teknik ġartlar:

MALZEME: 4.6 orta karbonlu çelik olacak ve ölçüleri ait oldukları norma uygun

olarak boyutlandırılacaktır.

ĠġLEME TARZI: BaĢ oturma yüzeyi gövde ve vidala tornada açılmıĢ olacak hiç bir

surette ovalama suretiyle diĢ açılmıĢ bulonlar kabul edilmeyecektir.

Bulon gövdelerinin boyun istikamette çap değiĢikliği olmayacak,

baĢ ile uç arasında fark azami ± 0,2 mm. yi aĢmayacaktır.

Bulonlar, genel görünüĢüyle parlak satıhlı olacak, imal metotlarına

uygun olarak bütün yüzeyler iĢlenip kenarların düzgün olmasına dikkat

edilecektir.

Yukarıda sırasıyla belirtilen hususlara tam olarak riayet edileceği

gibi malzemede tufal, çapar, ince buruĢukluk, kıymık, pas ve kullanılmasına

tesir edecek diğer hatalardan ari olarak imal edilecek diĢler temiz görünüĢlü

satıhlar düzgün olacak ve gövde üzerinde yanıkcık veya katlama izleri

olmayacaktır.

(m) DIN – 267’ye göre iĢlenecektir.

63

(mg) orta Kaba DIN-267 (TS-30)'a göre I inci çelik gurubundan olacak ve malzemede karbon

miktarı Ç = 0.25 e kadar bulunacaktır.

ÇEKME DAYANIMI :Minimum çekme mukavemeti M10 ile M 27 arasındaki

bulonlarda 2/4001.4 mmNQ

B DIN 7990-4.6 KABA BULON TS 1021/9

2/400 mmN

B

d1 M12 M16 M20 M22 M24 M27 M30

b 19.5 23 26 28 29.5 32.5 35

x 2.5 3 4 4 4.5 4.5 5

e min 20.88 26.17 32.95 35.03 39.55 45.20 50.85

k 8 10 13 14 15 17 19

m 10 13 16 18 19 22 24

r 0.6 0.6 0.8 0.8 0.8 1 1

s 19 24 30 32 36 41 46

d2 13 17 21 23 25 28 31

l y tolerans

Rondele DIN 7989 A

Somun DIN 555

Gövde ve DiĢler Tornada açılmıĢ Olacaktır.

Sıkma uzunluğu

64

DIN -555- 4.6 (TS 1026/l) somunlarda Altı köĢe otomat çeliğinden iki tarafı iĢlenmiĢ

olarak imal edilecek, ölçüleri ait olduğu standarda uygun olarak yapılacaktır.

ĠġLEME TARZI (mg) ve 4.6 malzemesinden olacak, Toleransları DIN-267’ye

uyacaktır.

DIN 555 (TS 1026/1) SOMUNLARI

Anma boyutu d1 = M10, malzeme nitelik sınıfı 5 ve tolerans düzeyi C olan, somunun gösteriliĢi:

ALTIKÖġE SOMUN M10 TS 1026/1-5C

Parantez içindeki değerler zorunluk olmadıkça kullanılmamalıdır.

Malzeme nitelik sınıfı 5 (TS 80)

Tolerans düzeyi : C (TS 80)

1-) M 42 den itibaren d2 boyutları yaklaĢık değerlerdir.

NOT: Somunlar M16’ya kadar, yalnız bir kenarı pahlıda yapılabilir.

dı d2 min

e

min m s

M5 7.2 8.63 4 8

M6 9 10.59 5 10

M8 11.7 14.20 6.5 13

M10 15.3 18.72 8 17

M12 17.1 20.88. 10 19

MI6 21.6 26.17 13 24

M20 27 32.95 16 30

M22 28.8 35.03 18 32

M 24 32.4 39.55 19 36

(M27) 36.9 45.20 22 41

M30- 41.4 50.05 24 46

(M33) 45 55.37 26 50

M36 49.5 60.79 29 55

d1 d2 l)

min. e

mi n. m s

M39 54 66.44 31 60 M 42 62 72.09 34 65

(M45) 66 77.74 36 70

M 48 71 83.39 38 75

(M52) 76 69.04 42 80

M56 81 94.47 45 85

M 60 85 100.12 48 90

M 64 90 105.77 51 95

M72x6 117.07 58 105

M80x6 128.37 64 115

M90X6 145.09 72 130

MI00x6 162.04 80 145

65

DIN - 7989 - (TS - 79/7) Düz rondele

DIN - 434 - (TS - 79/18) U için konik rondele çift çizgili

DIN - 435 - (TS - 79 /16) I için konik rondele tek çizgili

Yüzeyleri düzgün, çapak, ince buruĢukluk, kıymık, pas gibi kullanılmasına tesir

edecek diğer hatalardan biri olmalıdır.

Pleyt ile yüz kontrolü yapıldığında bütün sathın pleyt üzerine oturmasına dikkat

edilmelidir.

Bombe ve ondüle gibi imalat hataları olmayacaktır. Ölçüleri ait oldukları

standarda uygun olarak yapılacaktır.

ÖLÇÜ ve TOLERANS KONTROLÜ:

Temrin programına riayet edilerek imal edilen malzemelerin hazır olduğu

Ģirketimiz haberdar edilecek ölçü ve tolerans kontrolünün yapılabileceğini

bildirecektir. (ġirket lüzum görürse imalâtı yerinde kontrol edebilecektir.)

ġirketimiz tarafından vazifelendirilen teknik eleman malzemeler yukarıda

belirtilen teknik Ģartlar dahilinde evvelâ bir göz muayenesine tabi tutacaktır,

Bu muayenede genel olarak teknik Ģartnamede yazılı hususlara bakılacak.

Ġmalât yönünden hatalı olup olmadığı kontrol edilecektir.

Cıvata, somun ve rondelelerin her kalem toplamlarının %60'ı kontrole tabi

tutulacak miktann %5 inden fazlası istekleri karĢılamıyorsa o kalem

malzemenin tümü reddedilecektir.

Malzemelerin bütün ölçü ve toleransları TS-80’ne göre imal edilecektir.

DENEYLER:

DIN - 7990 - 4,6 (TS - 1021/9) Bulonların denetlerinde serilmiĢ malzemeler

içerisinden alınacak (her kalem için iki adet) M10 - M12 - M16 - M20 - M22 -

M24 - M27) TS-138'e uygun numuneler hazırlanacaktır. (Bu miktar kontrol

tarafından lüzum görülürse azaltılıp çoğaltılabilir.)

66

4D-malzemesinin tevsik için numuneler, kontrol refakatinde Ġstanbul'da Teknik Üniversitede,

Ankara'da Orta Doğu Teknik Üniversitesi veya Milli Savunmaya bağlı M.S.B. Savunma Sanayii

Dairesi BaĢkanlığına müracaat edilecek ve malzemelerin;

- Çekme dayanımı .................................................................................. N/mm2

- Akma sının ........................................................................................... N/mm2

-Uzama .................................................................................................. %

-Brinnel Sertlik

değerlerini bir rapor halinde isteyecektir,

Bu muayenede bütün değerleri TS-20'e uygun çıkması Ģarttır.

Ancak alınan numunelerden bazıları isteklere cevap vermiyorsa yukarıda bahsedilen kontrol

tekrar edilip ilk defa alınan numunelerin iki katı kadar daha numune, alınacak ve ikinci bir

laboratuvara gönderilecektir. Buradan alınacak rapor kesin olacaktır. Müsbet olması halinde

fabrikalara sevk talimatı verilecek aksi varid olması halinde de o parti malzemeden vazgeçilecektir

ve karĢılığında hiç bir ücret ödenmeyecektir.

TESLĠM EDĠLECEK PARÇA MĠKTARI:

Ġmalatçı firma Ģartnamede belirtilen teslimat miktarlarına ilâveten gerek deneyler ve gerekse

muayenelerde kullanılan cıvata, somun ve rondeleler geri verilmeyecektir ve bu malzemeler içinde

bir ücret ödenmeyeceği gibi, bu numune miktarları kadar yerine konularak liste miktarları

fabrikalarına tam olarak gönderilecektir.

MUAYENE MASRAFLARI ve TEÇHĠZAT :

a) Bütün malzemelerin muayeneleri esnasında gerekli yardımcı olarak hassas (Kumpas,

mikrometre, pervatsız) gibi ölçü ve kontrol aletleri imalatçı firma tarafından tedarik edilecektir.

Deney çubuklarının hazırlanmasıyla çekme raporlarının alınmasındaki masrafları imalatçı firma

karĢılayacaktır.

AMBALAJ :

a) Söz konusu malzemeler satıcı firma tarafından her türlü nakliyata elveriĢli bir Ģekilde

ambalajlanacaktır. Sevk talimatı verilen civata somun ve rondeleler harici tesirlere karĢı ince yağ ile

yağlanmıĢ olacak ve teslim emniyetle ve kolayca sevk edilebilir Ģekle getirerek her bir kelime ayrı

ayrı 50 kg. geçmeyen 100, 250 veya 500 lük kutulardan müteĢekkil sandıklar haline getirerek

çenberlenip alt oldukları fabrika açık adresi yazılacak ve D.D.Yolları anbarına veya satıcı firma

deposundan nakliyecimiz vasıtasına teslim edilmiĢ olacaktır.

67

Sandıklar içerisinde malzemeler, kutular içerisinde yerleĢtirilecek. Bu

kutular üzerinde imalatçının kısa iĢareti, cıvataların eb'adı, miktarı, mar-

kası ve o grubun sipariĢ numarasını gösteren etiketler yapıĢtırılacaktır.

Malzemeler ekli listelerde adetleri görüldüğü Ģekilde tam olarak fabrika-

larına bir partide edilecektir.

MALZEMELERĠN MUAYENE, TESELLÜME

HAZIRLANMASI ve CEZAĠ ġARTI:

Satıcı firma anlaĢmasında ayrıca belirtilecek her bir parti malzemeyi ayrı

ayrı hazırlayarak muayene tarihinden en geç bir hafta öncesinden Ģirkete

haberdar etmek mecburiyetindedir.

Kontrole hazırlanan malzemenin yukarıdaki maddelerde belirtilen

Ģartlara uyup uymaması.

Paktının gününde kontrole hazırlanamaması,

Deney raporlarının zamanında alınması için gününde müracaat

edilememesi gibi hallerden doğacak gecikme neticesi zamanında teslim

edilmeyen malzeme için satıcı firma günde TL ......... ,

....................................................................................... ) ceza ödemeyi

Ģimdiden kabul etmiĢ olacaktır.

SipariĢin belirtilen evsafları uygun olarak imal ve teslim edilmemesi hâ-

linde, ticari Ģartnamenin cezai Ģartları aynen uygulanacaktır.

NOT: ĠHTĠYAÇ LĠSTELERĠNDE GÖSTERĠLEN MĠKTARLAR TAKRĠBĠ OLUP

SĠPARĠġTE KATĠ MĠKTAR d: %20 FARKLI OLABĠLĠR.

68

YAYLI RONDELE DIN - 127 (TS = 79/27).

YAYLI HALKA:

MALZEME: Yaylı halkalar yay çeliğinden yapılacaktır. Kimyasal bileĢimi

aĢağıda gösterilmiĢtir.

Karbon C % 0.5 - 0.60

Silisyum Si % 1.5 - 1.8

Manganez Mn % 0.7 - l

Fosfor P % 0,040 den az

Kükürt S % 0.040 dan az

olmayacaktır. Lüzum görülmesi halinde bu değerlerin malzemede bulu-

nup bulunmadığı analiz yaptırılmak suretiyle kontrol edilecektir.

ĠġLEME TARZI: Rondelelerin yüzeyleri düzgün olacak, çapak ince buru-

Ģukluk ve tufal bulunmayacaktır.

Yaylı halkaların uçları birbirinden eĢit adımla açılmıĢ olacaktır. Uç

alın yüzeyler keskin kenarlı olacaktır. DıĢ kenarları keskin

olabileceği gibi hafif paslanmıĢta olabilir.

ÖLÇÜ ve TOLERANS KONTROLÜ: Yaylı rondelelere ait ölçü ve tolerans-

lar TS 79/27 cetvel de verilmiĢtir. Kontrolü bu esaslar dahilinde yapıla-

caktır. Ġmalatçı firma tarafından yapılan yaylı rondeleler serilmek suretiy-

le kontrole tabi tutulacaktır.

Serilen rondelelerin arasından sipariĢ miktarının %60'ı geliĢi güzel

alınmak suretiyle gözle ölçü kontrolüne tabii tutulacak, bu miktarın %5

istekleri karĢılanmıyorsa o kalemin tamamı reddedilecektir.

YÜKLEME DENEYĠ: TS 79 sayfa 2-3 ve 4 gösterilmiĢ olup tüm deneyler

ve kontroller bu esaslara göre yapılacaktır. Yalnız teslim anında imalâtçı

firma atelyesinde halka açma deneyi yapılacaktır.

Uçlar birbirinden 90° açılacak ve bu açılma esnasında kırılma olma-

yacaktır.

Ayrıca rondelelere çentik yapmak suretiyle kırılmaya tabi tutulacak

kırılma kesiti muayene edildiğinde kesitin dokusu gayet ince ve üzerinde

çatlak bulunmayacaktır. Teslim edilecek parça miktarı ile ambalaj,

bulonlarda ifade edildiği gibidir.

69

DIN - 7968-5,6 UYGUN BULONLARDA TEKNĠK ġARTLAR :

(TS - 1021 /10)

MALZEME: 5,6 II nci çelik grubundan olacak ve

Karbon-C= Max %0,55

Fosfor-P = Max %0,5

Kükürt-S = Max %0,06

ĠġLEME TARZI : BaĢ oturma yüzeyi gövde ve vidalar tornalı olacak ekli

detayda görüldüğü Ģekilde bulon gövdeleri iki üçgen hassiyetinde

tornalanacak ve bulon çaplarının, hizalarında gösterilen toleranslı

ebadlara tam olarak riayet edilerek gövde çaplarında O ile -0,135

toleransı üzerinde fark kabul edilmeyecektir.

(m) DIN267’ye göre iĢlenecektir. Bulon gövdelerinin boyuna istika-

mette çap değiĢikliği olmayacak ve baĢ ile uç arası, gövde toleransı içinde

bulunacaktır.

ÇEKME DAYANIKLI: DIN-7990-4.6 malzemesinin deneyler bahsindeki

esaslar dahilinde yapılacak ve minimum çekme mukavemeti M10 ile M27

arasındaki bulonlarda GB = 4.10 = 40 Kg/mm2 = 400 N/mm

2 olacaktır.

DIN - 7968 - 5.6 uygun bulonlann montajda rahatlıkla kullanılabilinmesi

için imalât esnasında bulon baĢlarına presle 5.6 veya benzeri bir iĢaret

vurulacak ve DIN-7990 bulonlarından böylelikle ayrılması mümkün

olacaktır.

Ambalaj ve Fabrikalarına sevk iĢleri DIN -4 7990-4.6 bulonlarında

belirtildiği Ģekilde olacaktır.

70

DIN -7968 - 5.6’e UYGUN BULON

2/50010.5 mmN

B

*

Rondele DIN 7989-B

Somun DIN 555

x2 ve Zl için TS-80'e bakınız.

Yüzey iĢlemesi: (K) TS 80'e bakınız

Sıkma uzunluğu

d1 M12 M16 M 20 M22 M24 M27 M30

d2 h11 13 17 21 23 25 28 31

b 18.5 22 25 28 29.5 32.5 35

e min 20.88 26.17 32.95 35.03 39.55 45.20 50. 85

k 8 10 13 14 15 17 19

m 10 13 16 18 19 22 24

r 0.6 0.6 0.8 0.0 0.8 1 1

t 13 24 30

32 36 41 46

71

13 DIN 434 ve 435 normundaki rondelelerde, kenar kesmeleri dik

olacak ve eğimli yüzlerin baĢ, uç kısımları ölçü toleransı içinde

bulunacaktır.

14 - Ġhale konusu olan bütün Cıvata Somun ve rondelelerin

malzeme,ölçü, kalite kontroller ve deneyleri, ilgili DIN Normlarına

veya TÜRK STANDARTLARINA göre yapılacaktır.

15 - Ġmalatçı Firma teknik Ģartnamemizde belirtilen hususlarla, ihale

konusu olan bütün malzemelerin ait oldukları DIN normlarına ve

malzeme evsafına lam olarak uymaya mecburdur. Malzemelerde

iĢçilik noksanlıkları görülen ve toleransları içinde bulunmayan,

kusurlu malzeme olması halinde, o grup malzemeyi ġirketimiz alıp

almamakta tamamen serbest olacaktır. Bu gurup malzemelerin

kullanılmasına mani teĢkil çürüyecek nitelikte olduğu tespit

edilmesi halinde ġirketimiz imalatçı Firmadan nefaset keserek bu

malzemeleri kabul edebilir.

Bu konuda takdir hakkı tamamen Ģirketimizin olup, imalatçı Fir-

mada bu durumu Ģimdiden kabul etmiĢ olacaktır.

Documents

1-Г‡ELД°K YAPILAR EL KД°TABI2