Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
GRUP: 3811
METAL EŞYA SANAYİ
1. METALDEN MAMUL EŞYA İMALATHANELERİ:
Cetvellerde gösterilen çeşitli metal eşya sanayi imalat kollarının kapasiteleri aşağıdaki
açıklamalara göre puanlama yöntemi veya seri imalat yöntemi esasları dahilinde tespit edilir.
A-Puanlama Yöntemi
1. İşçi puanı
İşyerinde çalışan her işçi için (5) puan verilir. İş yeri sahibi de işçi gibi çalışıyor ise işçi
sayısına dahil edilir. İdari personel, odacı, hademe, bekçi ve çıraklar bu adede dahil edilmezler.
Usulüne uygun taşeron işçi çalıştıran iş yerlerinde taşeron çalışan işçiler, vardiya usulü çalışan
iş yerlerinde ise bir vardiyada çalışan işçi sayısı dikkate alınır.
Firmanın Sosyal Sigortalar Kurumu’na verdiği prim bordrolarında yer alan mühendis,
teknisyen, usta, işçi ve idari personelin ortalama sayısı, yeni kurulan tesislerde ekspertiz
tarihindeki sigortalı personel sayısı, ön kapasite raporlarında ise, varsa fizibilite raporundaki
işçi sayısı, yoksa eksper heyetince uygun görülecek sayı işçi sayısı olarak esas alınır.
İşçi Puanı = İşçi Sayısı x 5
NOT : İş yerinde aynı zamanda başka mamullerin seri imalatı yapılmakta ise, işçi puanı
tespitinde seri halde imal edilen mamul için kullanılan tezgahlarda çalışan işçiler dikkate
alınmaz.
2. Tezgah puanı
Tezgah puanı metal imalat sanayi kollarına ait kapasite puan cetvelinden tespit edilir. Cetvelde
adı geçmeyen tezgahlara emsallerine göre puan verilir. Bu tezgahların benzer malzeme işler
cinsten olması lazımdır.
Sanayi gruplarının birden fazlasına uyan bir bünyeye sahip metal eşya imalathanelerindeki
tezgahlar , hammaddesi ağırlıkça en fazla işlenen mamulün dahil olduğu gruba göre puanlanır.
NOT : İş yerinde aynı zamanda başka mamullerin seri imalatı yapılmakta ise, tezgah puanı
tespitinde seri halde imal edilen mamul için kullanılan tezgahlar puanlamaya dahil
edilmezler.
3. Makine ve tesisat puanı
Makine ve tesisat puanı 2. maddede açıklanan şekilde tespit edilen tezgah puanının imalat
gruplarına göre aşağıdaki tabloda belirtilen katsayılarla çarpılması sonucu bulunur.
Makine ve tesisat puanı = (Tezgah Puanı x KS)
Katsayı Değerleri (KS) :
2
GRUP K.S.
a Komple Sanayi Tesisat İmalatı 1,1
b Çelik Konstrüksiyon İmalatı 1,5
c Ağır Sanayi Makineleri İmalatı 1,1
d Dayanıklı Tüketim Malları ve Hafif Sanayi Makineleri İmalatı 1
e Tekerlekli Araçlar İmalatı 1
f Madeni Saç Eşya İmalatı 1,2
g Pres İşleri 1
4. Atölye puanı
Atölye puanı, iş yerinde bulunan makina ve tesisat puanı ile işçi puanı toplamından oluşur.
Atölye Puanı = Makine ve Tesisat Puanı + İşçi Puanı
5. Hammadde hesabı
İş yerinin metal ham madde kapasitesini atölye puanı tayin eder.
Her bir atölye puanı bir ton ham ve yarı mamul metal malzemeye tekabül eder. Ancak,
alüminyum malzeme için bir puan 0,5 tona tekabül eder. Mamul halde alınan ve puantaja dahil
tezgahlarda işlem görmeyen metal malzemeler hammadde hesabına dahil edilmezler.
Kullanılan hammadde cinsleri, iş yerinde imal edilen mamuller için işlenen ham ve yarı mamul
maddeler dikkate alınarak tespit edilir. Diğer yardımcı ve işletme malzemeleri üretimle uyumlu
miktarlarda ayrıca belirlenir.
6. İmalat hesabı
İmalat miktarı, yukarıda belirtilen yöntemle bulunan toplam puanın, birim mamulün imalatında
kullanılan ortalama brüt malzemeye tekabül eden puana bölünmesi suretiyle hesaplanır.
Mamul çeşitliliği itibarıyla birim mamul imalatında kullanılan malzeme miktarının
hesaplanamadığı durumlarda imalat miktarı işyerinde brüt metal malzeme karşılığı ağırlık
cinsinden belirtilir.
İş yerinde imal edilen başlıca mamullerin isimleri rapora kaydedilir.
B- Seri İmalat Yöntemi
Seri halde yapılan imalat için ana ve yardımcı makina ve tesisat ile yeterli sayıda işçilerden
oluşan bant sistemi veya planlanan imalata göre dizilmiş makina grubunun olması gerekir.
3
Kapasite hesabı eksper tespitleri de göz önüne alınarak seri imalat olarak kabul edilir. Bu tür
tesislerin kapasite tespitlerinde kronometraj, ölçme ve değerlendirme yapılır.
C- Metal İmalat Sanayi Grupları
Aşağıda adı geçen, ancak seri imalat tanımına uyduğu takdir edilen mamullerin kapasite
tespitinde seri imalat yöntemi kullanılır.
a. Komple Sınai Tesisat İmalatı:
Bir sınai tesisi komple imal eden işletmeler bu grup içerisindedir.
Örneğin : Emaye fırınları, tav fırınları, ekmek ve bisküvi fırınları vb. sınai fırınlar, reaktörler,
yüksek basınçlı su ve alev borulu buhar kazanları ile kaynar su kazanları, kızgın yağ kazanları,
sınai basınçlı sistemler, vinç, kreyn, konveyör vb. taşıma kaldırma sistemleri, yem, gübre, yağ
rafineri ve emsali sınai tesisler, soğuk hava depoları, ve benzeri sınai tesisat imalatı.
b. Çelik Konstrüksiyon:
Muhtelif çelik profillerin ve saçların kesilip delinmesi, kaynak edilmesi, bükülmesi vb.
işlemlerini yapan işletmeler bu gruba dahildir.
Örneğin : Demir ve çelik kapı, pencere, doğrama, pilon, direk, alçak basınç tank, depo ve
kazanlar, kalorifer kazanları, platform, iskele, çatı, konteyner, şantiye binası, hazır çelik
konstrüksiyon, soğuk demir işleri, vb. işler.
c. Ağır Sanayi Makinaları İmalatı:
Sanayide, tarım ve tarımsal üretimde kullanılan makineleri imal eden işletmeler bu gruba
dahildir.
Örneğin :
Eksantrik, hidrolik, friksiyon vb. metal presleri
Döküm ocakları
Hafif metal ve plastik enjeksiyon makinaları
Melamin, bakalit, kauçuk, kurşun presleri
Ekstruderler ve suflaj makineleri
Sıcak ve soğuk çekme hadde makineleri
Takım tezgahları
İnşaat makineleri
Tarım makineleri
Tekstil ve iplik makineleri
4
Gıda sanayi makineleri
İçten yanmalı motorlar
Hava ve gaz kompresörleri (16 Atü ve daha büyük)
10 Kva’ dan yukarı güç ve dağıtım transformatörleri
Sanayi dişli kutuları
Elektrik motorları (50 HP ve daha büyük)
Matbaa makineleri
Profil imal makinaları
Ambalaj makinaları
Maden kırma, eleme, sondaj makinaları
Mermer işleme makinaları
Ahşap işleme makinaları
Sanayi yakıt brülörleri
Yüksek güçte pompalar
ve benzeri ağır sanayi makineleri imalatı
d. Hafif Sanayi Makineleri Ve Dayanıklı Tüketim Malları İmalatı:
Hafif sanayide kullanılan makineler ile dayanıklı tüketim malları imal eden işletmeler bu gruba
dahildir.
Örneğin :
Elektrik motoru (50 HP’den küçük)
Buzdolabı
Çamaşır makinesi
Bulaşık makinesi
Hermetik kompresör, soğutucu ünite
Hava ve gaz kompresörleri (16 Atü’den küçük)
Elektrik süpürgesi
Vantilatör, aspiratör, pompalar
Asansörler
5
Yürüyen merdiven
Voltaj regülatörü
Salon ve pencere tipi klima cihazı
Bisiklet
Tarım mücadele pülverizatörü
Platformlu taşıt kantarı, baskül, terazi vb tartı aletleri
Madeni soğuk ve sıcak iş kalıpları
10 kVA’dan aşağı transformatörler
Primüs ve lüks lambası
LPG sobası ve fırını, LPG tüpleri
Yakıt brülörleri
Gaz, sıvı ve katı yakıt sobaları, termosifon ve şofben
Termoblok
Mutfak fırını, kuzine vb. sanayi mutfak tesisatı ve sanayi çamaşırhane makineleri
Sıhhi tesisat malzemeleri, su ve buhar vanaları, vb.
Çeşitli makine yedekleri, aksam ve parçaları
Kaynak makinaları
Oto yedek parça imalatı
Ateşli silah imalatı
Muhtelif caraskal
Mekanizmalı özel koltuk (dişçi ve berber koltukları vb.)
Ve benzeri hafif sanayi makineleri ve dayanıklı tüketim malları imalatı
e. Tekerlekli Araçlar İmalatı:
Tekerlekli araç imal eden işyerleri bu guruba dahildir.
Örneğin :
Traktör
Kamyon, kamyonet, çekici
6
Otobüs, minibüs
Pikap, binek otomobili, ambulans
Treyler, semitreyler, frigorifik treyler, römork
Tanker, kasa ve karoseri
Özel maksatlı vasıtalar
İstif araçları
Triportör, motosiklet
ve benzeri tekerlekli araçlar imalatı.
f. Madeni Saç Eşya:
Ana girdisini metal saç, çelik boru ve kutu profillerin oluşturduğu, bunları çeşitli şekillendirme
kademelerinden geçirerek imalat yapan işletmeler bu gruba dahildir.
Örneğin :
Büro ve hastane eşyası
Mutfak dolapları, ev eşyası
Takım dolabı, soyunma dolabı
Karyola, somya
Mekanik halı süpürgesi, ütü masası vb madeni mefruşat
Kova, leğen, güğüm, vb
Elektrik kumanda ve tevzi panoları
Soba borusu, soba dirseği
Havalandırma kanal, menfez vb imalat
ve benzeri madeni sac eşya imalatı.
g. Pres İşleri:
Makinelerin çoğunluğunu preslerin oluşturduğu, mamul imalatının en önemli safhasını preste
şekillendirmenin oluşturduğu işletmeler bu gruba dahildir.
Örneğin :
Kilit
Otomotiv yan sanayi saç parçaları
7
Hırdavat eşyası
Madeni büro ve yazı araçları
Çelik raf, raf ayağı, vb.
Çelik profiller (açık)
Derin çekme işleri
Çatal, bıçak, kaşık
Paslanmaz çelik veya alüminyum tencere, tava vb. mutfak eşyası
ve benzeri muhtelif pres işleri
Çeşitli İmalat Kollarına Ait Kapasite Puan Cetveli
(a) (b) (c) (d) (e) (f) (g)
MAKİNALAR
Komple
Sınai
Tesisat
İmalatı
Çelik
Konst-
rüksiyon
İmalatı
Ağır
Sanayi
Makinaları
İmalatı
Dayanıklı
Tüketim
Malları
ve Hafif
San.
Makinaları
İmalatı
Tekerlekli
Araçlar
İmalatı
Madeni
Saç
Eşya
İmalatı
Pres
İşleri
TORNALAR
-Otomat Tezgahı (1)
45 25 63 35 45 25 25
-Revolver Torna 27 15 45 25 27 15 15
-Üniversal Torna
P.A. 0,80 M' ye
kadar
7 4 11 6 7 4 4
-Üniversal Torna
P.A. 0,81-150 M.
arası
18 10 27 15 18 10 10
-Üniversal Torna
P.A. 1,51-3,000 M.
arası
27 15 36 20 27 15 15
8
-Üniversal Torna
P.A. 3,01-6,000 M.
arası
36 20 45 25 36 20 20
-Üniversal Torna
P.A. 6,01 M.' den
büyük
45 25 54 30 45 25 25
-Dik torna 72 40 72 40 54 30 30
-Alın Tornası 72 40 72 40 54 30 30
-Masa tornası
(Saatçi tornası) 7 4 11 6 7 4 4
-Muslukçu tornası
(Basit torna) 4 2 5 3 4 2 2
-Kopyalı torna 36 20 54 30 36 20 20
FREZELER
-Yatay delme ve
frezeleme (Borlama
Tez.)
44 30 76 44 54 30 30
-Otomatik kopyalı
freze 22 18 40 22 32 18 18
-Azdırma freze ve
diğer dişli çark,
Sonsuz vida ve
benzeri diğer imal
tezgahları
36 20 54 30 36 20 15
-Üniversal freze 14 8 22 12 14 8 8
-Basit freze 4 2 5 3 4 2 2
-Kalıpçı frezesi
veya Pantogfaf 4 2 5 3 4 2 2
-Yarma frezesi
(Daire testere gibi) 4 2 4 2 4 2 2
Kanal Açma frezesi 4 2 4 4 4 2 2
9
Anahtar Dişi açma
frezesi 4 2 4 - 4 2 2
Çatal perçin çivi
frezesi (otomatik) 5 3 9 5 5 3 3
Testere bileme
frezesi (otomatik) 4 2 5 3 4 2 2
Broşlama tezgahı 11 6 11 6 11 6 6
MATKAPLAR:
-Radyal matkap 22 12 36 20 22 12 12
-Çok başlı matkap
(Beher delme başı
için)
11 6 11 6 11 6 4
-Sütunlu matkap 36 20 18 10 18 10 10
-Masa matkabı
(Motorlu veya
havalı)
18 10 11 6 11 6 4
-Masa matkabı
(Motorsuz) 5 3 4 2 4 2 2
-El matkabı
(Motorsuz) 4 2 2 1 2 1 1
-Havşa açma
tezgahı 2 1 4 2 2 1 1
-Somun dişi açma
tezgahı 2 1 4 2 2 1 1
-Havalı tornavida 2 1 4 2 2 1 1
-Havalı somun
sıkma aleti 2 1 4 2 2 1 1
-El matkabı
(motorlu) 11 6 7 4 7 4 4
MAKASLAR:
10
-Plazma kesme tezgahı 54 30 36 20 72 40 30
-Otomatik, kopyalı, alevli
radyal kesme 20 11 20 11 23 13 9
-Arabalı alevli kesme
tezgahı
(beher şalomo için) 11 6 11 6 14 8 4
-Titreşimli saç makası
(Nibling) 18 10 27 15 36 20 5
-Otomatik daire makası,
motorlu 27 15 18 10 27 15 10
-Otomatik giyotin makas,
kesme boyu
1,50 M'ye kadar
22 12 14 8 27 15 12
-Otomatik giyotin makas,
kesme boyu
1,51-2,50 M arası
27 15 18 10 36 20 15
-Otomatik giyotin makas,
kesme boyu
2,51-3,50 M arası
54 30 36 26 72 40 30
-Otomatik giyotin makas,
kesme boyu,
3,51 M'den büyük
72 40 54 30 90 50 35
-Adi giyotin makas (ayak
pedallı) 11 6 7 4 14 8 6
-Adi giyotin makas (el ile
müteharrik) 7 4 5 3 9 5 4
-Otomatik profil makası 27 15 8 10 27 15 15
-Kollu profil veya saç
makası 18 10 9 5 9 5 8
-Bant dilme tezgahı, motorlu 8 10 18 10 36 20 10
11
çok ağızlı (rulodan) (2)
-Bant dilme tezgahı, motorlu
tek ağızlı (rulodan) (3) 7 4 7 4 14 8 4
-Makaralı saç dilme makası
(el ile) (4) 4 2 4 2 7 4 2
-Üniversal saç kesme ve
zımbalama makinası (Punch
Pres)
27 15 36 20 47 26 21
PRESLER: (5), (6)
-Eksantrik pres, akrenajlı
pres y= a x 0,6 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6
-Eksantrik pres çift kollu y=
a x 0,6 a=12 a=8 a=12 a=8 a=12 a=8 a=12
-Hidrolik pres y= a x 0,6 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6
-Hidrolik pres veya
eksantrik pres çift veya çok
tesirli y= a x 0,6
a=8 a=6 a=8 a=6 a=8 a=6 a=8
-Hidrolik doğrultma presi
y= a x 0,6 a=4 a=2 a=4 a=2 a=4 a=2 a=4
-Friksiyon presi y= a x 0,6 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6
-El presi vidalı y= a x 0,6 a=1 a=1 a=1 a=1 a=1 a=1 a=1
-Abkant pres y= a x 0,6 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6 a=4 a=6
SİLİNDİRLER:
-Saç yuvarlama silindiri,
motorlu, dört toplu,
genişliği 1,50 M' ye kadar
18 10 22 12 27 15 8
-Saç yuvarlama silindiri,
motorlu, dört toplu, genişliği
1,51-2,50 M. arası
27 15 32 18 45 25 12
-Saç yuvarlama silindiri,
motorlu, dört toplu, genişliği 45 25 63 35 72 40 20
12
2,51 M'den büyük
-Saç yuvarlama silindiri,
motorlu, üç toplu, genişliği
1,50 M'ye kadar
14 8 18 10 22 12 6
-Saç yuvarlama silindiri,
motorlu, üç toplu, genişliği
1,51-2,50 M. arası
27 15 36 20 45 25 12
-Saç yuvarlama silindiri,
motorlu, üç toplu, genişliği
2,51'den büyük
36 20 45 25 54 30 15
-Saç yuvarlama silindiri el
ile 5 3 4 2 9 5 2
-Rulo açma, düzeltme ve
kesme makinesi, vinçli 72 40 72 40 72 40 40
-Oluklu şaç silindiri,
motorlu 14 8 14 8 14 8 8
-Korniş muhafazası desen
silindiri, motorlu 14 8 14 8 14 8 8
-Çizgi silindiri 2 1 2 1 2 1 1
-Saç ve alüminyum inceltme
(ezme) silindiri 2 1 4 2 4 2 2
-Tel ezme silindiri 4 2 7 4 7 4 4
-Kanallı sıcak demir silidiri
(0,50 m'den büyük motorlu
veya transmisyondan) (7)
18 10 18 10 25 14 14
TESTERELER
-Demir testeresi (motorlu,
hidrolik veya
transmisyondan)
7 4 7 4 5 3 3
-Dairevi demir testeresi,
(motorlu, hidrolik veya
Transmisyon)
9 5 9 5 7 4 4
13
-Şerit testere veya dekupaj
tezgahı, motorlu 11 6 14 8 11 6 6
KAYNAK MAKİNELERİ:
-Kolonlu toz altı kaynak
makinesi 72 40 45 25 54 30 25
-Seyyar toz altı kaynak
makinası 54 30 36 20 45 25 20
-Koruyucu gazlı kaynak
makinesi 54 30 36 20 45 25 20
-Askılı punta kaynak
makinesi (beher trança için) 11 6 11 6 27 15 6
-Kaynak pozisyoneri 7 4 4 2 5 3 2
-Elektrik kaynak makinesi
(motor-jeneratör) 45 25 18 10 27 15 10
-Elektrik kaynak
transformatörü 36 20 18 10 18 10 10
-Elektrojen gruplu kaynak
makinesi 54 30 22 12 27 15 10
-Punta kaynak makinesi 11 6 11 6 27 15 6
-Dikiş kaynak makinesi 14 8 14 8 36 20 8
-Profil köşe kaynak
makinesi 90 50 36 20 45 25 20
-Alın kaynak makinesi 14 8 14 8 27 15 6
-Oksijen kaynak takımı 18 10 11 6 11 6 4
KENET MAKİNELERİ VEYA CAKALAR
-Kenet, motorlu, kıvırma
boyu 1,50 M'ye kadar 11 6 9 5 23 11 5
-Kenet, motorlu, kıvırma
boyu 1,51-2.50 M arası 23 13 18 10 45 25 8
14
-Kenet, motorlu, kıvırma
boyu 2,51 M'den büyük 45 25 36 20 63 35 15
-Kenet, el ile, kıvırma boyu
1,50 m'ye kadar 7 4 5 3 11 6 3
-Kenet, el ile, kıvırma boyu
1,51 m'den büyük 11 6 9 5 23 13 5
PLANYA TEZGAHLARI
-Planya, kursu 500 mm.'ye
kadar 11 6 14 8 11 6 6
-Planya kursu 501 mm.'den
büyük 18 10 22 12 18 10 10
VARGEL TEZGAHLARI:
-Vargel, kursu 200 cm.'e
kadar (her kafa için) 11 6 14 8 11 6 6
-Vargel, kursu 201-400 cm
arası (her kafa için) 18 10 22 12 18 10 10
-Vargel, kursu 401-600 cm
arası (her kafa için) 22 12 29 16 22 12 12
-Vargel, kursu 601 cm.'den
büyük (her kafa için) 32 18 43 24 32 18 18
TAŞLAMA TEZGAHLARI:
-Otomatik taşlama tezgahı 18 10 22 12 18 10 10
-Honlama tezgahı 11 6 14 6 11 6 6
-Satıh taşlama tezgahı
(basit) 5 3 7 4 5 3 3
-Mil, delik vesair taşlama
tezgahı 5 3 7 4 5 3 3
-Zımpara taşı veya bant
zımpara, motorlu 7 4 5 3 5 3 3
-Spiral ve seyyar zımpara 11 6 7 4 11 6 4
15
taşları (motorlu)
MUTFAK EŞYASI POLİSAJ MAKİNALARI: (KAPLAMA İŞLEMİ GÖRMEYEN
EŞYALAR İÇİN)
-Otomatik alın polisaj
makinası 14 8 18 10 14 8 6
-Otomatik çevre polisajı
makinası 14 8 18 10 14 8 6
-Mutfak eşyası polisaj
makinesi (her kafa için) 7 4 5 3 5 3 3
-Mutfak eşyası polisaj
motoru (tekli) 7 4 5 3 5 3 3
-Mutfak eşyası polisaj
motoru (çiftli) 14 8 10 6 10 6 6
KORDON VE FLANŞLAMA MAKİNELERİ:
-Bombe flanşlama makinesi 21 12 21 12 21 12 9
-Tam otomatik kordon
makinesi, motorlu 7 4 7 4 7 4 4
-Kordon makinesi, motorlu 4 2 4 2 4 2 2
-Kordon makinesi el ile 2 1 2 1 2 1 1
BORU İMAL VE ŞEKİLLENDİRME MAKİNELERİ:
-Dikişli boru imal makinesi - - - - - - -
-Dikişsiz boru imal
makinesi (makaralı) (8) 18 10 18 10 18 10 10
-Açık ve kapalı profil imal
makinesi (makaralı) (9) 18 10 18 10 18 10 10
-Boru bükme makinesi,
motorlu 4 2 4 2 4 2 2
-Boru bükme tezgahı, el ile 2 1 2 1 2 1 1
-Boru haddeleme veya 18 10 18 10 18 10 10
16
kalibre tezgahı
(zincirli veya hidrolik
soğuk çekme)
-Boru konikleme makinesi 11 6 11 6 11 6 4
-Profil bükme makinesi,
motorlu 4 2 4 2 4 2 2
-Soba borusu akordiyon
dirsek imal makinesi 11 6 11 6 11 6 4
-Otomatik boru spiralleme
makinesi 18 10 14 8 11 6 6
-Otomatik boru bükme
makinesi çok işlemli 18 10 14 8 11 6 6
-Petek kanadı dizme
makinesi, otomatik 31 17 14 8 11 6 6
TEL VE YAY MAKİNELERİ:
-Tel kesme makinesi 4 2 2 1 4 2 2
-Tel düzeltme ve kesme
makinesi 7 4 5 3 7 4 4
-Yay sarma makinesi,
motorlu 4 2 4 2 4 2 2
-Yay açma makinesi 2 1 2 1 2 1 1
-Yay kesme makinesi 2 1 2 1 2 1 1
ÇEŞİTLİ MAKİNELER (OTOMATİK):
-Sıvama tezgahı 36 20 36 20 36 20 20
-Sıvama tezgahı (çeşitli
işler yapan atölyelerde
bulunduğu taktirde)
27 15 27 15 27 15 15
-Şahmerdan (10) 11 7 27 15 11 6 6
-Hava çekici (beher kg. 2 1 2 1 2 1 1
17
için) (11)
-Perçin makinesi (motorlu) 4 2 4 2 4 2 2
-Perçin tabancası 2 1 2 1 2 1 1
-Cıvata dişi açma makinesi
(motorlu) 4 2 7 4 7 4 4
-Bobin sarma makinesi ,
motorlu 2 1 4 2 4 2 2
-Toka kıvırma makinesi ,
motorlu 2 1 4 2 4 2 2
-Kutu kapatma makinesi,
motorlu 7 4 11 6 18 10 6
-Kalay veya asit banyosu 2 1 2 1 2 1 1
-Demirci ocağı 4 2 4 2 4 2 2
-Zımba makinesi (motorlu) 9 5 9 5 11 6 6
-Zımba makinesi
(motorsuz) 4 2 4 2 5 3 3
Elektroerezyon tezgahı 4 - 8 10 - - 14
VİNÇLER:
-Gezici, çift hareketli,
elektrikli 90 50 90 50 90 50 50
-Gezici, çift hareketli, el ile 45 25 45 25 45 25 25
-Monoray, elektrikli 36 20 36 20 36 20 20
-Monoray el ile 18 10 18 10 18 10 10
-Sabit döner, elektrikli 14 8 14 8 14 8 8
-Sabit döner, el ile 11 6 11 6 11 6 6
-Lastik tekerlekli veya
paletli vinç, 10 ton' a kadar 54 30 54 30 54 30 30
-Lastik tekerlekli veya 72 40 72 40 72 40 40
18
paletli vinç, 10 ton’ dan
büyük
-Tekerlekli vinç, el ile 27 15 27 15 27 15 15
ASANSÖR VE İSTİF ARABALARI:
-Yük asansörü (beher ton
için) 72 40 72 40 72 40 40
-Kamyonlu istif makinesi 72 40 72 40 72 40 40
-Motorlu istif makinesi
(forklift) 45 25 45 25 45 25 25
-Hidrolik istif makinesi
(forklift veya transpalet) 36 20 36 20 36 20 20
-Sehbalı caraskallar 9 5 9 5 9 5 5
-Seyyar kriko 5 3 5 3 5 3 3
-El arabası (dört tekerlekli) 9 5 9 5 9 5 5
-El arabası (iki tekerlekli) 7 4 7 4 7 4 4
-Konveyör, mamül ve
malzeme taşıyan
(beher metresi için)
4 2 4 2 4 2 2
(1) Gerektiğinde kronometraj ile de tespit yapılabilir.
(2), (3), (4) Ambalaj çemberi, sanayi çemberi ve band dilme tesislerinde kronometraj yapılır.
(5) Beslemeli ve progresif kalıplı preslerde gerektiğinde kronometraj yapılabilir.
(6) Münhasıran sıcak dövmede ve derin çekmede kullanılan presler için kronometraj yapılır.
y = puan, x = pres tonajı
Pres tonajı :
a- Eksantriklerde volan ağırlığına göre tayin edilir.
b- Hidroliklerde hidrolik tazyiki ve piston sathına göre tayin edilir.
c- Friksiyon preslerde ana milin diş dibi miktarına göre tayin edilir.
d- El preslerinde ana milin diş dibi miktarına göre tayin edilir.
19
(7) Esas istihsal makinası olmayıp, yardımcı makine olarak çalıştığı taktirde.
(8) Münhasıran dikişsiz boru imal edenlerde kronometraj yapılır.
(9) Münhasıran dikişsiz boru imal edenlerde kronometraj yapılır.
(10), (11) Sıcak dövme tesislerinde kronometraj yapılır.
Preslere Ait Puan Cetveli
Y = a X 0,6
Y = Puan ; X = Pres tonajı
x a=1 a=2 a=4 a=6 a=8
1 1 2 3 6 8
2 1,5 3 4 9 12
3 2 4 8 12 16
4 2 4 8 13 18
5 3 5 11 16 21
6 3 6 12 18 24
7 3 7 13 20 26
8 3,5 7 14 21 28
9 4 7 15 22 30
10 4 8 16 24 32
12 4 9 18 27 36
15 5 10 20 30 41
18 6 11 23 34 45
20 6 12 24 36 48
25 7 14 28 42 55
30 8 15 31 46 62
35 8 17 34 51 68
20
40 9 18 37 55 73
50 10,5 21 42 63 84
60 12 24 47 71 94
75 13 27 53 80 107
90 15 30 60 89 119
100 16 32 63 95 127
120 18 35 71 106 142
150 20 40 81 121 162
175 22 45 89 134 178
200 24 48 96 144 192
225 26 52 103 155 206
250 27 55 110 165 220
275 29 58 116 174 232
300 31 61 123 184 245
350 34 67 134 202 269
400 36 73 146 218 291
450 39 78 156 234 313
500 42 82 165 247 329
Preslerde Tonaj Tayini:
1) Eksantrik Preslerde Tonajın Tayini: Volanın kg. ağırlığının 0,11 ile çarpımına eşittir.
Ankrenajlı eksantrik preslerde hızla dönen volanın kg. ağırlığı redüksiyon nispetinin (hızlı
dönen volanın devir sayısının yavaş dönen volanın devir sayısına nispeti) karekökü ile
çarpılarak elde edilen rakam, yavaş dönen dişli volanın kg. ağırlığına ilave edilmek suretiyle
pres volanın ağırlığı bulunmuş olur. Bu ağırlığın 0,11 ile çarpımı pres tonajını verir.
2) El Preslerinde Tonajın Tayini: Ana mil diş dibi kutru ölçülerek kesit alan hesaplanır ve
kesit alanın santimetre karesi 0,3 ile çarpılmak suretiyle tonaj bulunur.
3) Friksiyon Preslerde Tonajın Tayini: Ana mil diş dibi kutru ölçülerek kesit alan hesaplanır
ve kesit alanın santimetre karesi ana mil diş dibi kutruna göre:
21
20 mm.’ ye kadar olanlarda 0,6
20-30 mm. arasında olanlarda 0,8
30-50 mm. arasında olanlarda 0,9
50-100 mm. arasında olanlarda 0,1
100-125 mm. arasında olanlarda 1,2
120 mm.’ den büyük olanlarda 1,5
ile çarpılmak suretiyle tonaj bulunur.
2. MEKANİK, NÜMERİK(NC), BİLGİSAYARLI NÜMERİK(CNC) KONTROLLÜ
TEZGAHLAR :
Otomatik talaşlı imalat tezgahları ve işleme merkezlerinin puanları aşağıdaki esaslar dahilinde
belirlenir.
1. Otomatik talaşlı imalat (Tornalama, Frezeleme, Delme, Planyalama, Diş açma,
Taşlama, Raybalama, Honlama vb.) tezgahları ile işleme merkezleri, kumanda-kontrol
sistemlerine göre sınıflandırılır.
a. Mekanik kontrollü (işlem komutları; pim, kam, kopyalama tertibatı ile sağlanan)
otomatik tezgahlar ve işleme merkezleri.
b. Nümerik kontrollü (NC), (hazırlanmış bir programı okuyup işlem komutlarına
çevirebilir bir elektronik kontrol ünitesine sahip) otomatik tezgahlar ve işleme
merkezleri.
c. Bilgisayarlı nümerik kontrollü (CNC), (işlem komut programını bünyesindeki
bilgisayarla hazırlayabilen, hafızasında saklayabilen ve programlarda değişiklik
yapabilen elektronik kontrol ünitesine sahip) otomatik tezgahlar ve işleme
merkezleri.
2. Yukarıda (1a), (1b) ve (1c)’de belirtilen otomatik tezgahlar ve işleme merkezleri bir
bağlamada bir tek talaşlı imalat operasyonunu otomatik olarak tamamlıyorsa aynı işlemi
manuel kontrolle yapabilen tezgah cinsi ve puanı, tezgah kapasite puan cetvelinin söz
konusu iş kolu sütunundan bulunur ve;
Mekanik kontrollü otomatik tezgah veya işleme merkezlerinin puanı cetvelde bulunan
puanın 1,4 katı,
Nümerik kontrollü otomatik tezgah veya işleme merkezlerinin puanı cetvelde bulunan
puanın 1,8 katı,
22
Bilgisayarlı nümerik kontrollü (CNC) otomatik tezgah veya işleme merkezlerinin puanı
cetvelde bulunan puanın 2 katı alınarak hesaplanır. (Hesap neticesi çıkan küsuratlı
rakamlar yuvarlatılır ve puan tam sayı olarak belirtilir.)
3. Tek bağlamada, muhtelif talaşlı imalat işlemlerinin (rovelver başlıklı, tanbur başlıklı
veya magazinli takım taşıyıcılarla) birbirini takiben otomatik olarak yapan imalat
tezgahları veya işleme merkezlerinin puanı tablo 1’den tespit edilir.
4. Tek bağlamada muhtelif talaşlı imalat işlemlerini (döner tablalı çok istasyonlu tertibatla
veya herbiri ayrı tahrik motorlu çok kafalı, çok milli donanımla) aynı anda (senkronize)
olarak (ve bazı işlemleri birbirini takiben) yapan talaşlı imalat tezgahları ve işleme
merkezlerinin puanı tablo II’ den tespit edilir.
5. Motor tahrik gücü 2 Kw’ ın altında olan otomatik talaşlı imalat tezgahları ve işleme
merkezleri, tek bağlamada birden fazla talaşlı imalat operasyonu yapsalar dahi tezgah
puanları tablo I ve II’ den tespit edilmez. Bu tezgah ve işleme merkezlerinin en önemli
talaş kaldırma operasyonu dikkate alınarak madde (2)’deki esaslar dahilinde tezgah
puanı hesaplanır.
6. Madde (2), (3), (4) ve (5)’e göre belirlenen otomatik tezgah veya işleme merkezi
puanları atölye puanına dahil edilir. Bu tezgah ve işleme merkezlerinin özelliği makina
ve tesisat tablosunda detaylı olarak belirtilmeli ve puan hesabındaki kriter
açıklanmalıdır.
TABLO I
(a) (b) (c) (d) (e) (f) (g)
Talaşlı İmalat
İşlemlerini
Otomatik
Olarak;
birbirini
takiben
yapan
Makinalar
Komple
Sınai
Tesisat
İmalatı
Çelik
Konst-
rüksiyon
İmalatı
Ağır
Sanayi
Makinaları
İmalatı
Dayanıklı
Tüketim
Malları
ve Hafif
San.
Makinaları
İmalatı
Tekerlekli
Araçlar
İmalatı
Madeni
Saç
Eşya
İmalatı
Pres
İşleri
Mekanik otomatik tezgahlar ve işleme merkezleri
Motor gücü 2
ila 8 KW 48 40 56 48 50 30 28
Motor gücü 8
KW' den büyük 72 58 84 72 76 46 42
23
Numerik Kontrollü (NC) Tezgahlar ve İşleme Merkezleri
Motor gücü 2
ila 8 KW 61 50 72 61 65 40 36
Motor gücü 8
KW' den büyük 92 76 108 92 97 60 54
Bilgisayar Nümerik Kontrollü (CNC) Tezgahlar ve İşleme Merkezleri
Motor gücü 2
ila 8 KW 68 56 80 68 72 45 40
Motor gücü 8
KW' den büyük 102 84 120 102 108 66 60
NOT: Motor gücü; otomatik tezgah veya işleme merkezi üzerindeki tüm tahrik motorlarının
gücü toplanarak tespit edilir. Motor gücü, 2 kW’ ın altında olan otomatik talaşlı imalat
tezgahları ve işleme merkezlerinin puanı 5. maddedeki açıklamaya göre hesaplanır.
TABLO II
(a) (b) (c) (d) (e) (f) (g)
Talaşlı İmalat
İşlemlerini
Aynı Anda ve
Bazı İşlemleri
Birbirini
Takiben Yapan
Makinalar
Komple
Sınai
Tesisat
İmalatı
Çelik
Konst-
rüksiyon
İmalatı
Ağır
Sanayi
Makinaları
İmalatı
Dayanıklı
Tüketim
Malları
ve Hafif
San.
Makinaları
İmalatı
Tekerlekli
Araçlar
İmalatı
Madeni
Saç
Eşya
İmalatı
Pres
İşleri
Mekanik otomatik tezgahlar ve işleme merkezleri
Motor gücü 2
ila 8 KW 72 60 84 72 75 45 42
Motor gücü 8
KW' den büyük 108 87 126 108 114 69 63
Numerik Kontrollü (NC) Tezgahlar ve İşleme Merkezleri
Motor gücü 2
ila 8 KW 92 75 108 92 98 60 54
24
Motor gücü 8
KW' den büyük 138 114 162 138 145 90 81
Bilgisayar Nümerik Kontrollü (CNC) tezgahlar ve işleme merkezleri
Motor gücü 2
ila 8 KW 102 84 120 102 108 68 60
Motor gücü 8
KW' den büyük 153 126 180 153 162 99 90
NOT: Motor gücü; otomatik tezgah veya işleme merkezi üzerindeki tüm tahrik motorlarının
gücü toplanarak tespit edilir. Toplam Motor gücü, 2 kW’ ın altında olan otomatik talaşlı
imalat tezgahları ve işleme merkezlerinin puanı 5. maddedeki açıklamaya göre hesaplanır.
3. RULO SAÇIN AÇILMASI, DÜZELTİLMESİ VE BOY KESME İŞLEMİ:
a. Saç kesme bantlarında, rulo halindeki saçlar açılıp düzeltildikten sonra istenilen
boylarda kesilmek suretiyle levha haline getirilmektedir.
b. Tavlı saç bantlarında, rulo halindeki saçlar ateş hücresi muayyen uzunluktaki kapalı tav
fırınlarında tavlanarak soğutulup düzeltildikten sonra istenilen boylarda kesilmekte, bu
suretle menevişlendirilmiş tavlı saç üretilmektedir.
Bu tarzda çalıştırılan hatlarda değişim yapılmadan bir yarı mamul yine bir yarı mamul haline
getirilmekte olduğundan, aşağıda açıklanan tezgah ve makinelerin tümünü ihtiva eden rulo saç
açma, düzeltme ve boy kesme hatlarının kapasiteleri seri imalata dayanan usule göre
kronometraj usulünde hesap edilir.
Bu tür tesislerin fason çalıştığı kabul edilerek kronometraj ile hesap edilen kapasitenin % 25'i
oranında ham madde ihtiyaç olarak verilir. Tesisin mükemmeliyetine göre eksper heyetince %
70-% 90 çalışma verimi uygulanır.
1. Kapasite Hesabı:
Tesisin kapasitesi aşağıda belirtilen formül uyarınca hesaplanır;
K= N x a x b x L x 60 x 8 x 300 x 7,85 (ton/m3) x R = Ton/yıl (I)
K: Kapasite, ton/yıl
N: Dakikada kesilen levha sayısı (tam sayı) (Adet/dak)
a: Kesilebilen azami levha kalınlığı (mt) x 2/3
b: Levha genişliği (mt)
L: Levha boyu (mt)
R: Randıman ( 0,70 - 0,90 )
25
1. Hammadde Hesabı
Tesisin hammadde ihtiyacı aşağıdaki formül uyarınca hesaplanır.
H= K x 0,25 (II)
H: Hammadde, rulo saç, ton/yıl
K: Yukarıdaki (I) nolu formül ile hesaplanan kapasite
Tesislerde bulunması gerekli tezgah ve makineler:
a. En az 10 ton’ luk boşaltma tezgahı,
b. Rulo açma tesisatı,
c. Düzeltme tezgahı,
d. Boy kesme tezgahı,
e. En az 10 ton’ luk gezer vinç veya mobil vinç.
4. AÇIK VEYA KAPALI SAÇ PROFİL YAPIM TESİSLERİ KRİTERİ:
Giriş (Besleme) ve Çıkış tertibatıyla donatılmış, motorlu olan makaralı profil makinalarının
üretim kapasiteleri kronometraj usulünde hesap edilir. Bu tespit sırasında:
a. Faydalı genişliği 0,80 m’ den az olan (0,80 hariç) tezgahların imalat aralığına giren mamul
tiplerinden çeşit itibariyle en fazla talep edilen üç tip üzerinden üretim hızı kronometraj
yöntemi ile ayrı ayrı saptanarak elde olunacak ortalama üretim hızına göre kapasite hesap edilir
ve % 75-% 85 çalışma verimi uygulanır.
Üretim için lüzumlu hammadde hesabında ortalama bant genişliği 300 mm. ve bant kalınlığı
1,5 mm. olarak kabul edilir. Emsal tesislerdeki uygulamaya kıyasen fason çalışıldığı da göz
önüne alınarak hesap sonucunda elde olunacak hammaddenin % 50’si hammadde kapasitesi
olarak kabul edilir.
b. Faydalı genişliği 0,80 m. ve daha fazla olan, prefabrik yapı elemanları için ısı izolasyonlu
pano, duvar, tavan ve çatı kaplaması ile otobüs tavanı, vb. madeni kaplama elemanlarının
üretiminde kullanılan tezgahın imalat aralığına giren mamul tiplerinden çeşit itibariyle en fazla
talep edilen üç tip üzerinden üretim hızı kronometraj yöntemi ile ayrı ayrı saptanarak elde
olunacak ortalama üretim hızına göre, kapasite hesap edilerek % 75- % 85 çalışma verimi
uygulanır.
Üretim için lüzumlu hammadde hesabında kronometraj sırasında makinadan geçen ortalama
bant genişliği esas olarak alınır ve bant kalınlığı 0,60 mm. olarak kabul edilir. Emsal
tesislerdeki uygulamayı kıyasen, fason çalışıldığı da göz önüne alınarak hesap sonucunda elde
olunacak hammaddenin % 50’si hammadde kapasitesi olarak kabul edilir.
26
5. PEŞEL BORU YAPIM TESİSLERİ:
Motorlu, 5-6 makaralı peşel boru yapım makinelerini ihtiva eden TS 7/1’ de zikredilen
boyutlardan (14, 18, 26) çap No.’ lu boyutlarda olmak üzere en az 3 değişik türde ve normal
olarak 3 m. boyunda peşel boru üretim tesislerinin kapasiteleri kronometraj usulünde hesap
edilir.
Tesiste mevcut peşel boru makinelerinin üretim hızları kronometrajla ayrı ayrı saptanarak elde
olunacak hız ortamı mevcut makine adedine bölünmek suretiyle bulunacak ortalama üretim
hızına ve en çok kullanılan 14’lük borunun 0,220 kg./m. gelen birim ağırlığına göre tesisin ham
madde kapasitesi tespit edilir.
Peşel boru yapım makinelerinin hızlarının yüksek ve üretimin basit oluşu ve ayrıca bir makine
ile makara değiştirmek suretiyle muhtelif boyutlarda peşel boru yapımı da mümkün olacağı ve
dolayısıyla bu uğurda kaybedilecek zaman da göz önüne alınarak, bir makine ile çalışan iş
yerinde % 25, iki makine ile çalışan iş yerlerinde % 40, üç ve daha fazla makine ile çalışan iş
yerlerinde % 55 randıman faktörü uygulanır.
6. AMBALAJ ÇEMBERİ, SANAYİ ÇEMBERİ YAPIMI VE BANT DİLME
TESİSLERİ:
a) Rulo halindeki saçtan ambalaj çemberi ve sanayi için rulo halinde çember veya bant üretilen,
boşaltma, düzeltme, sarma tezgahları ve yeterli kaldırma ve taşıma makineleriyle donatılmış
motorlu dilme hatlarında kapasite hattın faydalı genişliği (eni), saç kalınlığı ve dilme hızına
göre kronometraj usulünde hesap edilir.
Normal olarak 1.000 mm. genişliğindeki ruloların mükerrer dilinmesi, sarma ve boşaltma
tertibatının sökülmesi işlemleri için geçecek zaman ile fason işler de yapıldığı güz önüne
alınarak günde ortalama % 25 oranında çalışmanın yeterli olacağı kabul edilir ve ayrıca tesisin
mükemmeliyetine göre % 70-% 80 arasında çalışma verimi uygulanır.
b) Banttan belirli türlerde mamul üretilen fabrikalarda bant dilme işlerinin yapıldığı makineler
birer hazırlama tesisi olarak kabul edildiğinden bu tesisler için ayrıca hammadde kapasitesi
verilmez.
Ancak, bu gibi işyerlerinde ambalaj çemberi ve sanayi için rulo halindeki çember veyabant da
üretiliyorsa, mevcut bant dilme makinelerinin kapasiteleri hattın faydalı genişliği, saç kalınlığı
ve dilme hızına ve günde 8 saat çalışma esasına göre % 70-% 80 arasında çalışma verimi kabul
edilerek hesap edilir.
Bu tarzda hesap edilen kapasiteden, işyerinde yapılan üretim için bant miktarı çıkarıldıktan
sonra bakiye kapasitesinin % 25’i ambalaj çemberi ve sanayi için rulo halinde çember veya
bant imalâtı olarak kabul edilerek bu miktar için ilâve saç verilir.
Tesiste bulunması gereken tezgâh ve makineler:
a. En az 10 ton’luk boşaltma tezgahı,
b. Rulo açma tesisatı,
27
c. Dilme tezgahı,
d. Düzeltme tezgahı,
e. En az 10 ton’ luk gezer vinç veya mobil vinç.
Güç Tahkiki:
Dilme Hatlarında:
Dilinen malzeme direncinin 35 kg/mm2 olduğu,
Kesim adedi ile kesilen saç kalınlığının çarpımının sabit olduğu
Tahrik gücü sabit kalmak kaydıyla, dilme hızının malzeme kalınlığının karesi ile
azaldığı kabul edilir.
Kronometraj ile saptanan dilme (kesme) hızı aşağıda açıklanan formül ile hesap edilen teorik
hızdan fazla olduğu taktirde kapasite teorik hıza göre hesap edilir.
V = (F x G) / (N xd2)
Bu formülde:
V= Dilme hızı (m / dak)
F= Güç faktörü:
Faydalı genişliği 500 mm’ ye kadar olan hatlarda 26
Faydalı genişliği 500-1000 mm. olan hatlarda 24
Faydalı genişliği 1000 mm.’ den fazla olan hatlarda 22
G= Dilme ve sarma tezgahları tahrik motorlarının nominal güç toplamı (KW)
d= Dilinen saç kalınlığı
N= Kesim Adedi: Ambalaj çemberi üretim tesislerinde 20 ve sanayi için rulo halinde çember
veya bant dilme tesislerinde, dilme hattının mm. cinsinden faydalı genişliğin 150’ye
bölünmesiyle bulunacak kesirsiz tam sayı olarak kabul edilir.
7. SICAK DÖVME TESİSLERİ:
Şahmerdan, hava çekici ve preslerde sıcak dövme suretiyle yapılan seri imalâtta kapasite
kronometrajla tespit edilir ve ortalama parça ağırlıkları alınarak hammadde hesabı yapılır. Bu
makinelerde randıman % 70-% 80 alınır.
Mezkûr fabrikalarda dövmeden geçmeyen mamuller için sıcak dövme mamüllerinde çalıştırılan
makineler dışındaki tezgâhlar ve bakiye işçi toplam puanının muayyen bir nisbeti ayrılarak
kapasite verilir.
28
8. SIVAMA İMALÂTHANELERİ:
a. Bakır haddehanesi olan ve yalnız sıvama işi yapan atölyelerde eğer alüminyum sıvama
da yapılıyor ise sıvama tezgâhı başına senede beş ton alüminyum levha ihtiyaç olarak
kabul edilir ve ayrıca bakır levha verilmez.
b. Bakır haddehanesi olmayan ve yalnız sıvama işi yapan atölyelerde eğer yalnız bakır
sıvama yapılıyor ise tezgâh başına 20 ton bakır levha, bakır ve alüminyum sıvama
yapılıyor ise tezgah başına 5 ton alüminyum ve 10 ton bakır levha senelik ihtiyaç olarak
kabul edilir.
Yalnız alüminyum levhadan sıvama yaptığını iddia eden atölyeler için yine tezgâh başına yılda
5 ton alüminyum ve 10 ton bakır levha ihtiyaç olarak kabul edilir.
c. Soğuk demir, makine, madeni saç eşya, pres atölyesi ve benzeri veya bunların
kombinezonu bir bünye arz eden atölyelerde mevcut sıvama tezgahları için puan sistemi
esaslarına göre ihtiyaç tespit edilir ve malzeme tevziinde alüminyum levha miktarı
sıvama tezgâhı başına 3 tonu geçemez.
9. SERİ HALDE ÇELİK RAF VE RAF AYAĞI İMAL EDEN TESİSLER:
Çelik raf, raf ayağı vs. imal eden tesislerin kapasiteleri “Metalden Mamul Eşya İmalathaneleri”
kriterinin “pres işleri” imalat grubuna göre puantaj usulüyle tespit edilir.
Ancak seri halde tek tip üretim olarak çelik raf ve raf ayağı imal eden ve çelik raf ve raf ayağı
üretim hattı olarak en az iki hattı bulunan aşağıdaki makina, teçhizat ve elemana sahip tesislerin
kapasiteleri kronometraj usulü ile günde 8 saat yılda 300 iş günü üzerinden tespit edilir.
Tesisteki imalat sırasının mükemmeliyetine göre % 60-% 85 arasında çalışma verimi uygulanır.
Tesislerde an az bulundurulması gerekli makine ve teçhizat:
A. Çelik raf imal hattı
1 adet giyotin makas
2 adet eksantrik pres (köşe delme ve kesme operasyonu için)
2 adet abkant pres
Yeterli ve gerekli kalıplar
29
B. Çelik raf ayağı imal hattı
1 adet otomatik giyotin makas
2 adet eksantrik pres
1 adet abkant pres
Yeterli ve gerekli kalıplar
C. Boya öncesi temizleme ünitesi
(asit banyosu, fosfatlama ünitesi vs.)
D. Boyahane
Hava kompresörü ve tesisatı
Boya fırını, (12-18) m2 kapalı alan
Sulu veya elektrostatik sistemle çalışan boyahane
E. Boya Kurutma Fırını
F. Eleman
1- Makaslar için : 4 eleman
2- Eksantrik presler için : 4 eleman
3- Abkant presler için : 3 eleman
4- Boyahaneler için : 3 eleman
5- Sevkiyat için : 2 eleman
Toplam 16
Çelik raf ve raf ayağı üretiminde her iki hatta bulunan eksantrik preslerde darboğaz araştırması
yapılır. Darboğaz araştırması sonucu yıllık üretim miktarları çelik raf ve raf ayağı için ayrı ayrı
ve ton/yıl olarak tespit edilir. Üretimine göre yardımcı maddelerin yıllık tüketim miktarları
ayrıca hesaplanır.
10. ALÜMİNYUM DOĞRAMA ATÖLYELERİ :
Komple alüminyum doğrama bir bütün olarak sınai mamul sayıldığından imalatın kısmen
işyerinde kısmen de montaj mahallinde yapıldığı dikkate alınmalıdır. Bir Alüminyum Doğrama
imalathanesinde aşağıdaki ana ürün grupları imalatı yapılabilir:
Alüminyum Doğrama ,
Isı bariyerli veya ısı bariyersiz profiller ile alüminyum pencere, kapı, vitrin ve iç bölme vb.
imalatı.
Alüminyum Giydirme Cephe (Geleneksel Çubuk Veya Strüktürel Silikon Sistem),
30
Uygun cephe sistem profilleri ve aksam-aksesuarları, ile binaların dışının cam ile kaplanması
için alüminyum giydirme cephe imalatı.
Alüminyum Panel Camlı Giydirme Cephe (Unıtısed Facade),
Firmanın fabrikasında/atölyesinde imal edilmiş çerçeve panellerin içine cam yerleştirilmesi ile
oluşturulmuş paneller ve bunların şantiyede monte edilmesi.
Bu imalatların her biri özellikleri gereği farklı işçilik miktarları ve farklı malzeme miktar
oranlarına sahiptirler. Tesiste bulunan makinelerin niteliği, cinsi ve mükemmelliği işçilik
miktarını ve verimi etkiler. Bir alüminyum atölyesinin kapasitesi o tesiste üretilen ana ürün
gruplarına göre farklılık göstereceğinden, her ana ürün grubuna göre ayrı kapasite
hesaplanabilir.
Tesiste En Az Bulunması Gerekli Makine ve Teçhizat:
Tek kafalı manuel Alüminyum kesme makinası (Profil kesme testeresi),
Köşe birleştirme makinesi (Köşe presi),
Pres (Hidrolik veya Eksantrik),
Kanal frezesi,
Elektrik demir kaynak makinesi (Transformatör veya jeneratör),
Matkap (Sütunlu veya masa veya el matkabı)
Zımpara taşı (Sabit veya seyyar),
Tesiste bulunması zorunlu olmayan ama bulunduğu taktirde işçilik miktarını azaltan, verimi ve
kapasiteyi arttıran makine ve teçhizat :
Çift kafalı CNC otomatik Alüminyum profil kesme makinesi (Çift kafalı kesme),
CNC Alüminyum profil işleme merkezi (tek kafalı veya döner kafalı veya magazinli).
1-Alüminyum Doğrama İmalatı İçin Kapasite :
Kapasite 1 m2 alüminyum doğrama başına 3 işçilik saati üzerinden hesaplanır. Yukarıdaki
makinelerden 8. sıradaki Çift Kafalı CNC Otomatik Alüminyum Profil Kesme Makinesinden
ve 9. sıradaki CNC Alüminyum Profil İşleme Tezgahından atölyede her birinden en az birer
adet mevcutsa 1 m2 alüminyum doğrama başına 2,50 işçilik saati , en az biri mevcutsa 1 m2
alüminyum doğrama başına 2,75 işçilik saati hesaplanır.
Tesisin mükemmeliyeti ve makina parkı dikkate alınarak % 70-% 90 arasında işçilik verimi
eksper heyetince takdir olunur.
Eksper heyetince doğramanın ebadı ve tipi de dikkate alınarak ham ve yardımcı madde ihtiyacı
olarak 1 m2 alüminyum doğrama için aşağıda belirtilen malzemeler verilir.
Alüminyum Profil ve levha 9,000–14,000 kg/m2
Demir Profil ve ankraj 8,000–25,000 kg/m2
Plastik fitil (PVC, EPDM, Neopren veya Silikon) 1,000– 2,000 kg/m2
Ambalajlık Malzeme (Kağıt ve naylon) 0,200– 0,300 kg/m2
Diğer yardımcı madde ve işletme malzemeleri üretimle uyumlu miktarlarda ayrıca belirlenir.
Kapasite Hesabı:
(İşçi SayısıX8X300XVerim)/(İşçilik Saaati) = m2/yıl mamul alüminyum doğrama
2-Alüminyum Giydirme Cephe İçin Kapasite :
Kapasite 1 m2 alüminyum giydirme cephe başına 2,5 işçilik saati üzerinden hesaplanır.
Yukarıdaki makinelerden 8. sıradaki Çift Kafalı CNC Otomatik Alüminyum Profil Kesme
31
Makinesinden ve 9. sıradaki CNC Alüminyum Profil İşleme Tezgahından atölyede her birinden
en az birer adet mevcutsa 1 m2 alüminyum doğrama başına 2,00 işçilik saati, en az biri
mevcutsa 1 m2 alüminyum doğrama başına 2,25 işçilik saati hesaplanır.
Tesisin mükemmeliyeti ve makina parkı dikkate alınarak % 70-% 90 arasında işçilik verimi
eksper heyetince takdir olunur.
Eksper heyetince Giydirme cephenin cinsi, ebadı ve tipi de dikkate alınarak ham ve yardımcı
madde ihtiyacı olarak 1 m2 alüminyum doğrama için aşağıda belirtilen malzemeler verilir.
Alüminyum Profil ve levha 9,000–14,000 kg/m2
Demir Profil ve ankraj 8,000–30,000 kg/m2
Plastik fitil (PVC, EPDM, Neopren veya Silikon) 0,900– 1,800 kg/m2
Ambalajlık Malzeme (Kağıt ve naylon) 0,200– 0,300 kg/m2
Diğer yardımcı madde ve işletme malzemeleri üretimle uyumlu miktarlarda ayrıca belirlenir.
Kapasite Hesabı:
(İşçi SayısıX8X300XVerim)/(İşçilik Saati) = m2/yıl mamul Alüminyum Giydirme Cephe
3-Alüminyum Panel Camlı Giydirme Cephe Kapasite :
Kapasite 1 m2 Alüminyum Panel Giydirme cephe başına 4 işçilik saati üzerinden hesaplanır.
Yukarıdaki makinelerden 8. sıradaki Çift Kafalı CNC Otomatik Alüminyum Profil Kesme
Makinesinden ve 9. sıradaki CNC Alüminyum Profil İşleme Tezgahından atölyede her birinden
en az birer adet mevcutsa 1 m2 alüminyum doğrama başına 3 işçilik saati, en az biri mevcutsa 1
m2 alüminyum doğrama başına 3,5 işçilik saati hesaplanır.
Tesisin mükemmeliyeti ve makina parkı dikkate alınarak % 70-% 90 arasında işçilik verimi
eksper heyetince takdir olunur.
Eksper heyetince doğramanın ebadı ve tipi de dikkate alınarak ham ve yardımcı madde ihtiyacı
olarak 1 m2 alüminyum doğrama için aşağıda belirtilen malzemeler verilir.
Alüminyum Profil ve levha 10,000–16,000 kg/m2
Demir Profil 8,000–12,000 kg/m2
Plastik fitil (PVC, EPDM, Neopren veya Silikon) 2,000– 4,000 kg/m2
Ambalajlık Malzeme (Kağıt ve naylon) 0,200– 0,300 kg/m2
Diğer yardımcı madde ve işletme malzemeleri üretimle uyumlu miktarlarda ayrıca belirlenir.
Kapasite Hesabı:
(İşçi SayısıX8X300XVerim)/(İşçilik Saati) = m2/yıl mamul Alüminyum Panel Camlı
Giydirme Cephe
32
11. DEMİR, ELEKTRİK, MADENİ EŞYALARIN VE MAKİNA AKSAMININ
LEHİMLENMESİ:
GÖSTERİŞLİ Kalay Kurşun Kullanma Yerleri
Kalay lehimi LSn 8 8 Kalan Küçük kuvvetlere karşı olan parçalar
1. (Radyatör)
Kalay lehimi LSn 20 20 Kalan Otomobil gövdesi aralık ve dikişleri
doldurulmasında, ampul sanayinde
Kalay lehimi LSn 25 25 Kalan Alev lehimi
Kalay lehimi LSn 30 30 Kalan Paylı lehim, otomobil gövdesi lehimi
Kalay lehimi LSn 33 33 Kalan Halkalı lehim
Kalay lehimi LSn 35 35 Kalan Büyük kuvvetlere karşı lehimler oto radyatörü
ve bobinaj lehimlemede
Kalay lehimi LSn 40 40 Kalan Hassas lehimler, geçme lehimleme
işletmelerinde telefon ve santrallerinde
Kalay lehimi LSn 50 50 Kalan
Hassas lehimler, geçme lehimleme, kalaylı veya
galvanizli demir veya çelik saçların bakır veya
bakır alaşımlarının ve su borularının
lehimlenmesinde genel maksatlı lehim
Kalay lehimi LSn 60 60 Kalan
Elektrik kablolarının ve elektrik
malzemelerinin lehimlenmesinde (Elektrik ve
Elektronik Sanayi)
Kalay lehimi LSn 70 70 Kalan Çinko lehimlerinde ve metallerin
kaplanmasında
Kalay lehimi LSn 90 90 Kalan Kap, kazan ve gıda maddeleri cihazlarının
kalaylanmasında
Kalay lehimi LSn
98,5 98,5 98,5 Küçük kuvvetlere karşı olan lehimler
Özel lehim 62 62 38 Küçük sıcaklıkta hassas lehimler
Başka özel lehimler - - Yangın habercileri eriyen tipler
S n 62, Pb 36, Ag 2
lehimi
Altın ve gümüşten mamul parçaların
lehimlenmesi
S n 18, Pb 80, Ag 2
lehimi Alüminyum alaşımlı işlerin lehimlenmesinde
33
BAKIR, KALAY VE GÜMÜŞ ESASLI LEHİMLER
Gösterilişi ve
sembolü
Yaklaşık
birleşimi
%
Esas olarak kullanıldığı yerler
Bakır Cu Elektrolitik
bakır
Büyük kuvvetlere karşı olan çelik parçalar ve sert
metallerin lehimlenmesinde
Pirinç 42
LMS 42
Cu 41-43
Zn 56 en az
İçinde % 60'dan fazla bakır bulunan Bakır Alaşımları ve
nikel alaşımlarının lehimlenmesinde
Pirinç 48
LMS 48 Cu 47-49
İçinde % 67'den fazla bakır bulunan pirinç ve diğer bakır
alaşımları, çelik ve kır döküm lehimlenmesinde
Pirinç 54
LMS 54
Cu 53-54
Zn 44 en az
Si 0,2-0,4
Bakır ve alaşımları, çelik ve kır döküm
Pirinç 60
LMS 60
Cu 59-61
Zn 38 en az
Si 0,2-0,4
Bakır ve alaşımları, çelik ve kır döküm
Pirinç 85
LMS 85
Cu 84-86
Zn 13 en az
Si 0,2-0,4
Bakır ve alaşımları, çelik ve kır döküm
Fosforlu sert
lehimler
LCUP 8
P 8
Cu Kalan
Küçük ve çekmeceye çalışan parçaların lehimlenmesinde
Gümüş lehimi yerine kullanılır. Bakır esaslı malzemeler için
Gümüş ve
Pirinçli sert
lehimler
LMS Ag
Cu 50 en az
Ag 4-6
Zn 40 en az
1 mm. kalınlığa kadar çelik parçalar ve temper döküm
Parçaların lehimlenmesinde kullanılır.