100 Soruda Ar-Ge Teşvikleri 2011 - vergidegundem.com · Bölgeleri Kanunu'dur. Bununla birlikte 2004 yılında Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen Ar-Ge İndirimi müessesesinin ardından,

100 SorudaAr-Ge Teşvikleri2011

Sunuş

“100 Soruda Ar-Ge Teşvikleri 2011” isimli çalışmamız, Ar-Ge teşvikleri ilgili genel bilgi vermek amacıyla,4691 sayılı “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu”, 5520 sayılı “Kurumlar Vergisi Kanunu” ve 5746sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun”un ilgili hükümleri dikkatealınarak 12 Nisan 2011 tarihi itibarıyla yürürlükteki mevzuat kapsamında Ernst & Young uzmanlarıtarafından hazırlanmıştır. Bu çalışmada yer alan bilgi ve açıklamalardan dolayı Ernst & Young ve/veyaKuzey Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.’ye sorumluluk iddiasında bulunulamaz. Vergi ve teşvik mevzuatımızınsık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilen yapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulamayapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonel yardım alınmasını tavsiye ederiz.

Globalizasyon, işbirliği, ortak ekonomi, ortak savunma… Dünya'nın önde gelen ülkeleri

ile bu hususlarda paylaşımda bulunmak ve/veya rekabet etmek isteyen ülkelerin

teknolojik gelişmelere paralel yenilikçi, yaratıcı ve yararlı çalışmalar içerisinde olmaları

gerektiği şüphesizdir. Günümüzde uluslararası piyasalarda rekabet gücünü artırmak

isteyen ülkeler yenilik kapasitesi ve bilgi yaratmada öne çıkan ülkelerdir. Dünya

ekonomisine entegre olmayı amaçlayan ülkeler, yeniliği uzun vadede rekabet gücü

için bir anahtar olarak kabul etmektedirler. Yenilik yapmanın temelinde de Ar-Ge

faaliyetleri yer almaktadır.

Uluslararası istatistikler değerlendirildiğinde, Ar-Ge yoğunluğu yüksek olan, Ar-Ge

harcamalarına bütçeden ve GSYİH'den en çok pay ayıran ülkelerin refah düzeylerinin

ve rekabet güçlerinin diğer ülkelere kıyasla daha ileride olduğu görülmektedir.

Son yıllarda ülkemizin ekonomik kalkınma hedefine paralel olarak uluslararası alanda

rekabet gücünü artırmaya yönelik birçok düzenleme hayata geçirilmiştir. Getirilen

düzenlemeler özellikle teknoloji ve gelişmişlik seviyemizi güçlendirmeye yönelik olarak

Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge) yatırımlarını ve insan kaynağını, diğer bir deyişle

bilim adamı ve araştırmacı kaynağı yatırımlarını teşvik amaçlı olarak oluşturulmuştur.

Bu düzenlemelerin ilki 2001 yılında yürürlüğe giren 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme

Bölgeleri Kanunu'dur. Bununla birlikte 2004 yılında Kurumlar Vergisi Kanunu'na

eklenen Ar-Ge İndirimi müessesesinin ardından, 28.02.2008 tarihinde kabul edilerek

01.04.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5746 Sayılı Araştırma ve Geliştirme

Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun ile Ar-Ge faaliyeti gerçekleştiren ve

gerçekleştirecek olan mükelleflere pek çok indirim, istisna, destek ve teşvik sağlanması

amaçlanmıştır.

“100 Soruda Ar-Ge Teşvikleri 2011” adlı çalışmamız bu düzenlemelerde yer alan

teşvik unsurları hakkında genel bilgi vermek ve temel esaslar çerçevesinde oluşabilecek

muhtemel sorulara cevap vermek amacıyla hazırlanmıştır.

Saygılarımızla,

Ernst & Young Türkiye

100 Soruda Ar-Ge Teşvikleri 2011

I. Ar-Ge teşvikleri ile ilgili mevzuat

II. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında Ar-Ge teşvikleri

III. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu kapsamında Ar-Ge indirimi

IV. 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi

Hakkında Kanun kapsamında Ar-Ge teşvikleri

İçindekiler


Soru 1-2 Sayfa 3

Soru 3-31 Sayfa 4-7

Soru 32-62 Sayfa 8-11

Soru 63-100 Sayfa 12-18

1. Ar-Ge teşvikleri hangimevzuatta yer almaktadır?

4691 sayılı “Teknoloji Geliştirme BölgeleriKanunu”,

5520 sayılı “Kurumlar Vergisi Kanunu”

5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi HakkındaKanun”

ile araştırma ve geliştirme (Ar-Ge)faaliyetlerinde bulunan mükelleflerin çeşitliyükümlülüklerine ilişkin olarak teşvik vedestekler sağlanmıştır.

2. “Ar-Ge, yenilik ve yazılımfaaliyetleri” nasıltanımlanmaktadır?

Yer verilen kavramlar her Kanun’da farklıtanımlanmış olsa da en geniş kapsamdatanımlamalar aşağıdaki şekildeyapılabilecektir.

Ar-Ge: Araştırma ve geliştirme, kültür, insanve toplumun bilgisinden oluşan bilgidağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç,sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere

3

I. Ar-Ge teşvikleri ile ilgili mevzuat


kullanılması için sistematik bir temeldeyürütülen yaratıcı çalışmaları, çevre uyumluürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ilealanında bilimsel ve teknolojik gelişmesağlayan, bilimsel ve teknolojik birbelirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün,deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyanfaaliyetleri kapsayan çalışmalardır.

Yenilik: Sosyal ve ekonomik ihtiyaçlaracevap verebilen, mevcut pazarlara başarıylasunulabilecek ya da yeni pazarlaryaratabilecek; yeni bir ürün, mal, hizmet,uygulama, yöntem veya iş modeli fikri ileoluşturulan süreçleri ve süreçlerinneticeleridir.

Yazılım: Bir bilgisayar, iletişim cihazı veyabilgi teknolojilerine dayalı bir diğer cihazınçalışmasını ve kendisine verilen verilerleilgili gereken işlemleri yapmasını sağlayankomutlar dizisinin veya programların vebunların kod listesini, işletim ve kullanımkılavuzlarını da içeren belgelerin belli birsistematik içinde, tasarlama, geliştirmeşeklindeki ürün ve hizmetlerin tümü ile buürün ya da mal ve hizmetlerin lisanslama,kiralama ve tüm hakları ile devretme gibiteslim şekillerinin tümünü ifade eder.

4 100 Soruda Ar-Ge Teşvikleri 2011

II. 4691 sayılı Teknoloji GeliştirmeBölgeleri Kanunu kapsamında Ar-Geteşvikleri

3. 4691 Sayılı Kanun’un amacınedir?

Söz konusu Kanun ile üniversiteler,araştırma kurum ve kuruluşları ile üretimsektörlerinin işbirliği sağlanarak, ülkesanayisinin uluslararası rekabet edebilir veihracata yönelik bir yapıya kavuşturulmasımaksadıyla;

Teknolojik bilgi üretmek,

Üründe ve üretim yöntemlerinde yenilikgeliştirmek,

Ürün kalitesini veya standardını yükseltmek,

Verimliliği artırmak,

Üretim maliyetlerini düşürmek,

Teknolojik bilgiyi ticarileştirmek,

Teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek,

Küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunu sağlamak,

Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunun kararları da dikkate alınarak teknoloji yoğun alanlarda yatırım olanakları yaratmak,

Araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratmak,

Teknoloji transferine yardımcı olmak,

Yüksek/ileri teknoloji sağlayacak yabancısermayenin ülkeye girişini hızlandıracakteknolojik alt yapıyı sağlamak,

amaçlanmıştır.

4. 4691 Sayılı Kanun’unkapsamı nedir?

Anılan Kanun, Teknoloji GeliştirmeBölgelerinin kuruluşunu, işleyişini, yönetimve denetimini ve bunlarla ilgili kişi vekuruluşların görev, yetki ve sorumluluklarınıkapsar.

5. 4691 Sayılı Kanun ilesağlanan istisna ve desteklernelerdir?

4691 Sayılı Kanun kapsamında faaliyettebulunan mükelleflere kurumlar vergisi, gelirvergisi, damga vergisi ve katma değervergisi istisnası ile sigorta primi desteğisağlanmıştır.

6. Kanun’un yürürlük tarihi veson uygulama tarihi nedir?

Söz konusu Kanun 06.07.2001 tarihindeyürürlüğe girmiş olup, bu Kanun ilemükelleflere sağlanan vergisel teşvikler31.12.2013 tarihine kadar geçerlidir. Diğertaraftan, 12.03.2011 tarihli Resmi Gazete’deyayımlanarak yürürlüğe giren 6170 sayılıTeknoloji Geliştirme Bölgeleri KanunundaDeğişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 4691sayılı Kanun kapsamında sağlananteşviklerin son uygulama tarihi 31.12.2023olarak belirlenmiştir.

7. “Girişimci”, “Kurucu heyet”,“Yönetici şirket”, ”Ar-GePersoneli”, “Araştırmacı”,“Destek Personeli”, “KuluçkaMerkezi”, “Teknoloji TransferOfisi” ve “Teknolojik Ürün”kavramları neyi ifadeetmektedir?

4691 Sayılı Kanun uyarınca,

Girişimci: Bölgedeki hizmet ve imkânlardanyararlanmak isteyen veya yararlanmaktaolan gerçek ve tüzel kişileri,

Kurucu heyet: Bölgenin içinde veyabulunduğu ilde yer alan en az bir üniversiteveya yüksek teknoloji enstitüsü ya da kamuAr-Ge merkez veya enstitüsü ve diğerkuruluş temsilcilerinden oluşan, Bölgeyönetici şirketi kuruluşuna kadar geçensüreçte ilgili kurum ve kuruluşlar nezdindeBölgenin kurulması ve ilgili tüm iş veişlemlerden sorumlu heyeti,

Yönetici şirket: Bu Kanun’a uygun veanonim şirket olarak kurulan, Bölgeninyönetimi ve işletmesinden sorumlu şirketi,

Ar-Ge Personeli: Ar-Ge faaliyetlerindedoğrudan görevli araştırmacı, yazılımcı� veteknisyenleri,

Araştırmacı: Ar-Ge faaliyetleriyle yeniliktanımı kapsamındaki projelerde yeni bilgi,ürün, süreç, yöntem ve sistemlerin tasarımveya oluşturulması ile ilgili projelerinyönetilmesi süreçlerinde yer alan en azlisans mezunu uzmanları,

Destek Personeli: Ar-Ge faaliyetlerinekatılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ilişkiliyönetici, teknik eleman, laborant, sekreter,işçi ve benzeri personeli,



Kuluçka Merkezi (İnkübatör): Özellikle genç ve yeni işletmelerigeliştirmek amacıyla; girişimci firmalara ofis hizmetleri, ekipmandesteği, yönetim desteği, mali kaynaklara erişim, kritik iş veteknik destek hizmetlerinin bir çatı altında tek elden sağlandığı�yapıları,

Teknoloji Transfer Ofisi (TTO): Teknoloji geliştiricisi Ar-Gekurum ve kuruluşları ile teknoloji kullanıcısı sanayi şirketleriveya diğer teknoloji ya da Ar-Ge kurum ve kuruluşları arasındabilgilendirme, koordinasyon, araştırmayı yönlendirme, yeni Ar-Ge şirketlerinin oluşturulmasını teşvik etme, işbirliği geliştirme,fikri mülkiyet haklarının korunması, pazarlanması, satılması, fikrimülkiyetin satışından elde edilen gelirlerin yönetilmesikonularında faaliyet gösteren yapıyı,

Teknolojik Ürün: Toplumsal ihtiyaçları karşılamak ve yaşamstandardını yükseltmek amacıyla nitelikli işgücü tarafındanbilimsel bilgi ve teknolojik araştırmalar kullanılarak ortayaçıkarılan, var olandan belirgin bir şekilde farklılık gösteren, katmadeğeri ve rekabet edebilirliği yüksek ürünü ifade eder.

8. Teknoloji geliştirme bölgesi nedir?

4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’na göre teknolojigeliştirme bölgesi yüksek/ileri teknoloji kullanan ya da yeniteknolojilere yönelik firmaların, belirli bir üniversite veya yüksekteknoloji enstitüsü ya da Ar-Ge merkez veya enstitüsününolanaklarından yararlanarak teknoloji veya yazılımürettikleri/geliştirdikleri, teknolojik bir buluşu ticari bir ürün,yöntem veya hizmet haline dönüştürmek için faaliyet gösterdiklerive bu yolla bölgenin kalkınmasına katkıda bulundukları, aynıüniversite, yüksek teknoloji enstitüsü ya da Ar-Ge merkez veyaenstitüsü alanı içinde veya yakınında; akademik, ekonomik vesosyal yapının bütünleştiği siteyi veya bu özelliklere sahipteknoparkı ifade eder.

9. Gelir ve kurumlar vergisi teşvikinin kapsamınedir?

Mükelleflerin münhasıran, teknoloji geliştirme bölgelerindegerçekleştirdikleri yazılım ve Ar-Ge’ye dayalı üretimfaaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar gelir ve kurumlarvergisinden istisna edilmiştir.

Bölgede faaliyette bulunan mükelleflerin, bölge dışındagerçekleştirdikleri faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar, yazılımve Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilmiş olsa dahi, istisnadanyararlanamaz.

Bir faaliyetin istisna kapsamında değerlendirilipdeğerlendirilmeyeceği konusunda Kanun’da yer alan “Ar-Ge” ve“Yazılım” ifadelerine ilişkin tanımlar esas alınacaktır.

İşletmeler, Bölgede başlatıp sonuçlandırdıkları AR-GE projelerisonucu elde ettikleri teknolojik ürünün üretilmesi için gerekliyatırımı, yönetici şirketin uygun bulması ve Bakanlığın izinvermesi şartıyla Bölge içerisinde yapabilirler. Söz konusu yatırımakonu olan teknolojik ürünün üretim izin belgeleri, ilgili kurum vekuruluş tarafından Bakanlık görüşü alınarak, öncelikle verilir. Buyatırımlar nedeniyle Bölgede çalışan personel ve buyatırımlarından elde edilecek kazançlar Bölge dışında faaliyetgösteren işletmelerin ve bunların personelinin tabi olduğuesaslara göre vergilendirilir.

10. Olağan ve olağandışı faaliyet gelirlerininistisna kapsamında değerlendirilmesi mümkünmü?

Bölgede faaliyet gösteren mükelleflerin esas faaliyetleri dışındaancak, normal ticari işlemleri kapsamında elde edecekleri gelirleriile olağandışı gelirlerinin istisna kapsamında değerlendirilmesimümkün değildir. Bu kapsamda nakitlerin değerlendirilmesisonucu oluşan faiz gelirleri, yabancı para cinsinden aktiflerdolayısıyla oluşan kur farkları, iktisadi kıymetlerin eldençıkarılmasından doğan gelirler istisna kapsamındadeğerlendirilmez. Bununla birlikte, Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerinebağlı olarak bölge dışında gerçekleştirilen kurulum, test çalışmaları,onarım, eğitim, teknik hizmet ve danışmanlık gibi hizmetlerdensağlanan kazançların istisna kapsamında değerlendirilmesimümkün bulunmamaktadır.

11. Mükelleflerin teknoloji geliştirme bölgesindefaaliyete geçmeden önce başladıkları projelerinistisna kapsamında değerlendirilmesi mümkünmü?

Mükelleflerin bölgede faaliyete geçtikleri tarih itibarıylatamamlamış oldukları yazılım ve Ar-Ge’ye dayalı projelerden eldeedecekleri kazançların istisna kapsamında değerlendirilmesimümkün değildir.

Diğer taraftan, mükelleflerin bölgede faaliyete geçmeden öncebaşlayıp, bölgede faaliyete geçtikten sonrada devam ettirdikleriyazılım ve Ar-Ge’ye dayalı projelerden sağladıkları kazancın ancak,projenin bölgede gerçekleştirilen kısmına ilişkin kazanç kısmıistisnadan yararlanabilecektir.

12. Müşterek genel giderler ve amortismanlarındağıtımı ne şekilde yapılmaktadır?

İstisna kapsamına giren faaliyetler ile bu kapsama girmeyenişlerin birlikte yapılması halinde, müşterek genel giderlerin bufaaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan maliyetlerin birbirineoranı esas alınarak dağıtılması gerekir.

Mükelleflerin istisna kapsamına giren ve girmeyen faaliyetlerindemüştereken kullandığı tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarınınamortismanlarının ise bunların her bir işte kullanıldıkları günsayısına göre dağıtımının yapılması gerekmektedir.

13. Kurumlar vergisi istisnasındanyararlandırılacak kazanç tutarı nasıl tespitedilecektir?

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile sağlanan istisna birkazanç istisnasıdır. Dolayısıyla, istisna tutar, istisna kapsamındaolan projeler ile ilgili olarak elde edilen hasılattan proje maliyetinindüşülmesi suretiyle hesaplanacaktır.

14. Pazarlama faaliyetlerine isabet edenkazançların kurumlar vergisi istisnasındanyararlandırılabilmesi mümkün mü?

Teknoloji geliştirme bölgelerinde Ar-Ge ve yazılım faaliyetindebulunan şirketlerin bu faaliyetler sonucu buldukları ürünlerikendilerinin seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde eldeedilen kazancın yalnızca lisans, patent gibi gayri maddi haklaraisabet eden kısmı istisnadan yararlandırılabilecektir. Dolayısıyla,ürünlerin/hizmetlerin satış fiyatı ve maliyetleri içerisinde yer


alan tüm unsurların transfer fiyatlandırması esaslarına göreayrıştırılması ve istisna kazancın bu şekilde tespit edilmesigerekmektedir. Üretim ve pazarlama organizasyonu nedeniyledoğan kazancın diğer kısmı ise istisna kapsamındadeğerlendirilmeyecektir.

15. İstisna kapsamında değerlendirilebilecekdiğer faaliyetler nelerdir?

Lisans, patent gibi gayri maddi haklara bağlanmamış olmaklabirlikte uyarlama, yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılımgibi faaliyetlerden elde edilen kazançlar istisna kapsamındadeğerlendirilebilecektir.

16. Muhasebe kayıtları nasıl tutulacaktır?

İstisnadan yararlanacak kazancın tespiti açısından, mükelleflerinistisna kapsamına giren üretim faaliyetlerine ilişkin kazançlar ileistisna kapsamında değerlendirilmeyecek faaliyetlerinden eldeettikleri kazançlarının ayrımını yapabilecek şekilde muhasebekayıtlarını tutmaları gerekmektedir.

İstisna kazancın tutarı ile gelir veya kurumlar vergisi matrahınıntespiti açısından, istisna kapsamında olan faaliyetler ile diğerfaaliyetlere ilişkin hasılat, maliyet ve gider unsurlarının ayrı ayrıizlenmesi gerekmektedir.

17. Bölgelerde faaliyet gösteren şubelerin ayrıdefter tutması ve belge bastırması zorunlumudur?

Merkezi bölge dışında olan şubeler için ayrı defter tutulması veayrı belge bastırılması mecburi değildir. Diğer taraftan, istisnanınuygulanabilmesi için kayıt sisteminin merkez ve şubefaaliyetlerinin ayrı ayrı izlenmesini, merkez ve şubeye atfedilecekgelir ve giderlerin birbiri ile karıştırılmamasını temin edecekşekilde oluşturulması gerekmektedir. Bu amaçla, ayrı deftertutulması ve belge bastırılması da mümkün bulunmaktadır.

18. İstisna kazanç beyannamede hangi satırdagösterilmelidir?

İstisna kapsamındaki kazançlar kurumlar vergisi beyannamesinin"Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisnalar" bölümünde yer alan"Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar" satırındagösterilir.

19. Proje zararları diğer faaliyetlerden eldeedilen kazançtan indirilebilir mi?

Kazancı istisna kapsamında olan projelerin zararla sonuçlanmasıhalinde bu zararların diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlardanindirilmesi mümkün değildir. Söz konusu zarar tutarı kurumkazancının tespitinde matraha ilave kalem olarak dikkatealınmalıdır.

20. İstisnanın geçici vergi dönemleri itibarıylauygulanabilmesi mümkün müdür?

İstisna uygulamasına ilişkin olarak yıllık vergilendirme dönemiesas alınarak yapılan açıklamalar, mükelleflerin geçici vergidönemleri itibarıyla hesaplayacakları kazancın tespiti açısındanda geçerlidir.

21. Bölgede yürütülen projelere ilişkin dışardansağlanan hibe ve destekler kazancın tespitindene şekilde dikkate alınacaktır?

Bölgede faaliyet gösteren mükelleflere geri ödeme koşuluyla sermayedesteği olarak sağlanan yardımlar borç mahiyetinde olduğundanticari kazancın tespitinde dikkate alınmamaktadır. Diğer taraftan,bölgede faaliyet gösteren mükelleflere istisnadan yararlanan Ar-Geprojelerine ilişkin olarak TÜBİTAK vb. kurumlar tarafından hibe şeklindesağlanan destek tutarları ile diğer kurumların bu mahiyetteki bağışve yardımları kurum kazancına dahil edilecek ve istisnadanyararlandırılacaktır.

22. Yönetici şirketler istisnadan yararlanabilir mi?

Yönetici şirketlerin 4691 Sayılı Kanun uygulaması kapsamında eldeettikleri kazançları kurumlar vergisinden istisnadır. Yönetici şirketlerinistisna edilen kazançları, 4691 Sayılı Kanun kapsamında bölgeninkurulmasına, yönetilmesine ve işletilmesine ilişkin faaliyetlerdenkaynaklanan kazançlardır.

23. Ücretlere ilişkin gelir vergisi teşvikinin kapsamınedir?

Bölgede çalıştırılan araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge personelinin bugörevleri ile ilgili ücretleri gelir vergisinden istisnadır.

Bu nitelikleri haiz olsalar dahi, bir personelin araştırma, yazılım veAr-Ge çalışmaları dışında kalan görevleri dolayısıyla ödenen ücretlerinistisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir.

Ancak, bölgede bulunan ve Ar-Ge faaliyetlerine katılan veya bufaaliyetlerle doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman, laborant, sekreter,işçi ve benzeri personelin ücretlerinin (destek personeli), söz konusupersonel sayısının Ar-Ge personeli sayısının yüzde onunu aşmamasışartı ile gelir vergisinden müstesna tutulabilmesi mümkündür.

24. Personelin bölge dışı çalışmaları karşılığındaelde ettiği ücretler için gelir vergisi istisnasıuygulanması mümkün müdür?

Bölgelerde yer alan girişimcilerin yürüttükleri AR-GE projesikapsamında çalışan AR-GE personelinin, Bölgede yürüttüğü görevleilgili olarak yönetici şirketin onayı ile Bölge dışında geçirmesi gerekensüreye ait ücretlerinin bir kısmı gelir vergisi kapsamı dışında tutulur.Kapsam dışında tutulacak ücret miktarı, Maliye Bakanlığının uygungörüşü alınarak hazırlanacak yönetmelikle belirlenir.

Bölgede geliştirilen projelerin pazarlanması amaçlı olarak bölgedışında çalışılan sürelerin istisna kapsamına dahil edilmesi mümkündeğildir.

25. Hafta tatili, yıllık ücretli izin ve ek ödemelerinistisnadan yararlandırılması mümkün müdür?

Bölgede çalıştırılan araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge personelinin kanuniizin süreleri içerisinde hak kazandıkları ücretlerin de istisnaya konuedilmesi mümkündür.

Mükelleflerce, anılan personele çeşitli adlarla yapılan ve ücret olarakdeğerlendirilecek ödemeler de (prim, ikramiye vb.) istisna kapsamındaolacaktır.


30. İstisna işlemlere ilişkin yüklenilen KDV’lerindüzeltilmesi gerekir mi?

İstisna KDV Kanunu açısından kısmi istisna kapsamındaolduğundan istisnaya konu işlemlerle ilgili yüklenilen katma değervergilerinin mükelleflerin vergiye tabi işlemleri üzerindenhesapladıkları katma değer vergisinden indirmeleri KDVKanunu’nun 30/a maddesi uyarınca söz konusu değildir. Ancak,indirilemeyen katma değer vergisi işin mahiyetine göre giderveya maliyet unsuru olarak dikkate alınabilecektir.

31. Kanun hükümlerine göre bildirim ve beyanyükümlülüğünün kapsamı nedir?

19.06.2002 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Teknoloji GeliştirmeBölgeleri Uygulama Yönetmeliği’nin 37. maddesinde, yöneticişirketin kuruluşunun Ticaret Sicili Gazetesi’nde ilanından sonraMaliye Bakanlığı’na başvuruda bulunacağı; bölgede yer alan gelirve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedekiyazılım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlarının gelirve kurumlar vergisinden istisna edilebilmesi için MaliyeBakanlığı’na müracaat edecekleri, bu müracaata bölgede faaliyettebulunulduğunu gösteren yönetici şirketten alınan bir belgeninekleneceği; girişimcilerin, istihdam ettikleri tüm araştırmacı,yazılımcı ve Ar-Ge projelerindeki personelin listesini, görevtanımlarını, nitelik ve çalışma sürelerini yönetici şirketeonaylattıktan sonra aylık olarak Maliye Bakanlığı’na bildirecekleriifade edilmiştir.

Söz konusu yönetmelikte başvuru, müracaat ve bildirimlerinyapılacağı yer Maliye Bakanlığı olarak belirtilmekle birlikte, bubildirimler bölgede faaliyet gösteren mükelleflerin kurumlarvergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine yapılacaktır.Ayrıca bir örneğinin de muhtasar beyanname yönünden bağlıolunan vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir. Vergidairelerince mükelleflere istisna uygulamasına ilişkin olarakherhangi bir belge verilmesi söz konusu değildir.

26. Damga vergisi teşvikinin kapsamı nedir?

Bölgede çalışan araştırmacı, yazılımcı ve Ar-Ge personelinin bugörevleri ile ilgili ücretleri damga vergisinden istisna olup, damgavergisine tabi diğer kağıtlar için istisna uygulamasıöngörülmemiştir.

Öte yandan Yönetici Şirketin, bu kanunun uygulanması ile ilgiliolarak düzenlenen kağıtlarda ve yapılan işlemlerde damga vergisive harç muafiyeti bulunmaktadır.

27. Ücretlere ilişkin istisnanın uygulanmasındayönetici şirketin sorumluluğu var mıdır?

Yönetici şirket, ücreti gelir vergisi istisnasından yararlanankişilerin bölgede fiilen çalışıp çalışmadığını denetler. Bölge dışındageçirilen sürenin Bölgede yürütülen görevle ilgili olmadığınıntespit edilmesi halinde, ziyaa uğratılan vergi ve buna ilişkincezalardan ilgili işletme sorumludur.

28. Sigorta primi desteğinden yararlanılmasınailişkin şartlar nelerdir?

4691 Sayılı Kanun kapsamında ücreti gelir vergisinden istisnatutulmuş fiilen çalışan personelin gelir vergisi istisnasınınuygulandığı sürece, gelir vergisinden istisna tutulan ücretleriüzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesinin yarısı, herbir çalışan için beş yıl süreyle Maliye Bakanlığı bütçesine konulacaködenekten karşılanır.

29. Katma değer vergisi istisnasının kapsamınedir?

KDV Kanunu’nun geçici 20. maddesi uyarınca, 4691 Sayılı Kanun’agöre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunangirişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisnabulunduğu süre içinde münhasıran bu bölgelerde ürettikleri vesistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet,mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindekiteslim ve hizmetleri katma değer vergisinden müstesnadır.


32. 5520 Sayılı Kanun ile Ar-Ge faaliyetlerine yönelik yapılandüzenlemenin amacı nedir?

Kanun’da yer verilen düzenleme ileişletmelerin gerçekleştirdikleri Ar-Geharcamalarının belli bir yüzdesinin kurumkazancından indirilebilmesi imkanıyaratılarak kurumlar vergisi yükününazaltılması yoluyla oluşan kaynağınAr-Ge faaliyetlerine yönlendirilmesihedeflenmektedir.

33. Ar-Ge indirimi uygulamasıne şekildegerçekleştirilmektedir?

Kurumların bünyelerinde gerçekleştirdiklerimünhasıran yeni teknoloji ve bilgi arayışınayönelik araştırma ve geliştirmeharcamalarının %100’ü “Ar-Ge indirimi”olarak kurumlar vergisi matrahındanindirilmektedir.

34. Ar-Ge indirimibeyannamede hangi satırdagösterilmelidir?

Bu indirim kurumlar vergisi beyannamesinin"Kazancın Bulunması Halinde İndirilecekİstisna ve İndirimler" bölümünde yer alan"Ar-Ge İndirimi" satırında gösterilir.

35. Yeterli kazancın olmamasıdurumunda Ar-Ge indirimisonraki dönemlere devredilebilirmi?

İlgili dönemde kazancın yetersizliğinedeniyle indirim konusu yapılamayan Ar-Ge indirimi, sonraki hesap dönemlerinedevreder. Bu devir için herhangi bir süresınırlaması söz konusu olmadığından indirimiçin yeterli kazancın oluştuğu ilk dönemdeindirim hakkından yararlanılabilir. Ancakdevreden tutarın herhangi bir şekildeartırılması (yeniden değerleme veya ÜFEoranında) mümkün değildir.

36. Kurum kazancının yeterliolmasına karşılık indirilmeyenAr-Ge indirim tutarı sonrakidönemlerde indirilebilir mi?

Hesaplanan Ar-Ge indirimi tutarları sadeceharcamanın ilgili olduğu döneme ilişkin kurumkazancının tespitinde indirim konusu yapılabilir.Yeterli kurum kazancı olmasına rağmenindirilmeyen Ar-Ge indirim tutarlarının sonrakiyıllarda indirimi mümkün değildir.

III. 5520 sayılı Kurumlar VergisiKanunu kapsamında Ar-Ge indirimi

37. İndirimden geçici vergidönemleri itibarıylayararlanılabilmesi mümkünmüdür?

Mükelleflerin geçici vergi dönemleriitibariyle yaptıkları harcamalar üzerindenhesaplanan Ar-Ge indiriminin ilgili dönemgeçici vergi beyannamesinde kazançtanindirilebilmesi mümkündür.

38. Hangi faaliyetler Ar-Gefaaliyeti olarak kabuledilmektedir?

Bilimsel ve teknolojik alanlardaki belirsizlikleri gidermek ve bunları aydınlatmak amacıyla, bilim ve teknolojinin gelişmesini sağlayacak yeniteknik bilgilerin elde edilmesi,

Yeni yöntemlerle yeni ürünler, madde vemalzemeler, araçlar, gereçler, işlemler, sistemler geliştirilmesi, tasarım ve çizimçalışmaları ile yeni teknikler ve prototiplerüretilmesi,

Yeni ve özgün tasarıma dayanan yazılımfaaliyetleri,

Yeni üretim yöntem, süreç ve işlemlerininaraştırılması veya geliştirilmesi,

Bir ürünün maliyetini düşürücü, kalite, standart veya performansını yükseltici yeni tekniklerin /teknolojilerin araştırılması,

Nihai ürünün oluşturulması aşamasındaelde edilen ürünlerin kullanılabilirliğini ölçmek ve gerektiğinde değişiklik yapılmak üzere işletme içinde veya dışında test edilmesi.

39. Hangi faaliyetler Ar-Gefaaliyeti olarak kabul edilmez?

Pazar araştırması ya da satış promosyonu,

Kalite kontrol,

Sosyal bilimlerdeki araştırmalar,

Petrol, doğalgaz, maden rezervleri aramave sondaj faaliyetleri,

İcat edilmiş ya da mevcut geliştirilmiş süreçlerin kullanımı,

Biçimsel değişiklikler (şekil, renk ve dekorasyon gibi estetik ve görsel açıdanyapılan değişiklikler),


Bilimsel ve teknolojik yenilik doğurmayan rutin faaliyetler (rutin veri toplama, rutin analizler için kullanılan program, yazılım gibi üretilen prototiplerin rutin ayarlamaları),

İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve örgütlenmeyle ilgili araştırmagiderleri,

Proje sonucunda geliştirilen ürüne ilişkin fikri mülkiyet haklarının korunmasına yönelik çalışmalar,

Numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar çıkarılıp dağıtılması ve reklam amaçlı tüketici testleri,

Ar-Ge faaliyetleri sonucunda elde edilen çıktının daha sonrakiaşamalara yönelik olarak ticari üretiminin planlanması ve seriüretim sürecinin oluşturulmasına ilişkin harcamalar.

40. Ar-Ge indiriminden yararlanabilmek içinnereye başvurulması gerekir?

1 seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin hükümlerineuygun olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’na yapılan başvuru ilekurumlar vergisi indiriminden yararlanılmaya başlanılmasımümkündür.

41. Başvuru esnasında mükelleflerdenistenilecek belgeler nelerdir?

Ar-Ge faaliyetiyle ilgili olarak, 1 seri numaralı Kurumlar VergisiGenel Tebliği’nin 1 numaralı ekinde yer alan formata uygun olarakhazırlanacak raporun, bir yazı ekinde iki nüsha olarak Gelir İdaresiBaşkanlığı’na elden veya posta yoluyla gönderilmesigerekmektedir. Bu rapor Ar-Ge indiriminin uygulanmayabaşlanacağı döneme ait geçici vergi beyannamesinin verileceğitarihe kadar gönderilmelidir.

42. Başvuru yapıldıktan sonraki aşamalarnelerdir?

Bakanlık, raporun genel değerlendirmesini yaptıktan sonra,projenin bilimsel olarak incelenerek münhasıran yeni bilgi veteknoloji arayışına yönelik olup olmadığının tespit edilmesiamacıyla, projeyi Türkiye Bilimsel ve Teknolojik AraştırmaKurumuna (TÜBİTAK) ve/veya üniversiteler ile araştırma yapılankonuda uzmanlaşmış kuruluşlara intikal ettirecektir. Mükellefe,proje bütçesinin binde 3’ü oranında bir tutarı incelemeyi yapankuruluşa ödemesi için bir yazı gönderilecek, ancak bu tutar15.000 TL’yi aşmayacaktır.

Ar-Ge projesine ilişkin incelemeyi yapacak kuruluş, ihtiyaç duymasıhalinde ilave bilgi veya belgeleri de isteyerek, kendi uzmanlarıveya görevlendireceği başka kuruluşlara ait uzmanlar marifetiylegerekli incelemeleri kısa sürede yaptıracaktır. Anılan tebliğin 2numaralı ekinde yer alan formata göre düzenlenen değerlendirmeraporunun bir örneği Gelir İdaresi Başkanlığı’na, bir örneği debaşvuru sahibine gönderilir.

43. Başvuru tarihinden önce gerçekleştirilenAr-Ge harcamaları Ar-Ge indirimi olarak dikkatealınabilir mi?

Çalışmalara başlanıp harcama yapılmakla birlikte projeninherhangi bir aşamasında başvuruda bulunulması ve uygunbulunması halinde, başvuru tarihinin içinde bulunduğu geçicivergilendirme döneminin başlangıcından itibaren yapılan Ar-Ge

harcamaları Ar-Ge indiriminden yararlanabilecektir. Ar-Ge projesibittikten sonra yapılan başvurular değerlendirmeye alınmaz.

44. Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurulmadanAr-Ge indiriminden yararlanılabilir mi?

Para-Kredi ve Koordinasyon Kurulu Kararlarına istinadenuygulanan Ar-Ge yardımına ilişkin mevzuat çerçevesinde TÜBİTAKtarafından daha önce incelemesi yapılmış olan projelerle ilgiliolarak yeniden inceleme yapılmasına ihtiyaç bulunmamaktadır.Bu kapsamda TÜBİTAK tarafından incelenerek desteklenmesiuygun bulunmuş Ar-Ge projesi bulunan mükelleflerin bu projelerhakkında ayrıca bir inceleme yapılması için Gelir İdaresiBaşkanlığı’na müracaat etmelerine gerek yoktur.

45. TÜBİTAK desteği için müracaat yapılmışancak onay süreci tamamlanmamış projelerinAr-Ge indiriminden yararlandırılması mümkünmüdür?

TÜBİTAK desteği için müracaat yapılmış ancak onay sürecitamamlanmamış projelerin Ar-Ge indiriminden yararlandırılmasımümkündür.

46. Destek süresi dolan Ar-Ge projeleri içinyeniden müracaat yapılmasına gerek var mıdır?

TÜBİTAK’tan projelerin Ar-Ge projesi olarak kabulü doğrultusundadesteklenen projelerin niteliğinde herhangi bir değişiklik olmamasıkoşuluyla destek döneminden sonra yapılacak harcamalarınAr-Ge indirimine konu edilebilmesi için Gelir İdaresi Başkanlığı’naayrıca başvurulmasına gerek bulunmamaktadır.

47. Başvurusu yapılan projelerin Ar-Ge projesiolarak değerlendirilmemesinin sonuçlarınelerdir?

TÜBİTAK ve/veya üniversiteler ile araştırma yapılan konudauzmanlaşmış kuruluşlarca Ar-Ge projesi olarak değerlendirilmeyenprojeler nedeniyle haksız yere indirim konusu yapılan tutarlariçin vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi hesaplanacaktır.

48. Ar-Ge harcamaları kurum kayıtlarında neşekilde izlenmelidir?

Kurumlar, hesap dönemi içerisinde gayri maddi hakka yönelikyaptıkları araştırma ve geliştirme harcamalarının tamamınıaktifleştirmek zorundadırlar. Ancak, gayri maddi hakka yönelikolmayan ve Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesindeaktifleştirilmesi gerekmeyen harcamalar doğrudan gideryazılabilecektir.

Proje sonucu ortaya bir gayri maddi hak çıkması halinde,aktifleştirilmesi gereken bu tutar, 5 yıl süreyle amortisman yoluylaitfa edilecektir. Amortisman uygulamasında mükelleflerin“hızlandırılmış amortisman” yöntemini tatbik edebilmelerimümkündür.

Ancak projeden, daha sonraki yıllarda vazgeçilmesi veya projenintamamlanmasına imkan kalmaması durumunda, kurumunAr-Ge faaliyeti kapsamında yapmış olduğu ve önceki yıllardaaktifleştirilmiş olan tutarların doğrudan gider yazılabilmesimümkündür.


49. Ar-Ge projelerine ilişkin diğer kurumlardansağlanan hibe ve destekler ne şekilde dikkatealınır?

Geri ödeme koşuluyla sermaye desteği olarak sağlanan desteklerborç mahiyetinde olduğundan ticari kazancın tespitinde dikkatealınmamaktadır.

Diğer taraftan, hibe şeklinde sağlanan destek tutarları ile diğerkurumlardan bu mahiyette sağlanacak her türlü destek tutarlarıticari kazancın bir unsuru olarak kazanca dahil edilecektir.Maliyetleri bu tür desteklerle karşılanan Ar-Ge harcamaları daAr-Ge indiriminin hesabında dikkate alınacaktır. Özetle, hibetutarları gelir olarak kaydedilecek, bu hibelerle karşılananharcamalar ise Ar-Ge indirimi hesaplamasına dahil edilecektir.

50. Ar-Ge projesi ne zaman son bulur?

Ar-Ge faaliyeti, esas itibarıyla denemelerin son bulduğu, ilküretimin yapıldığı aşamada sona erer. Ar-Ge projesi neticesindeelde edilen ürünün pazarlanabilir aşamaya geldiği andan itibarenAr-Ge projesi bitmiş sayılır. Bu tarihten sonra yapılan harcamalarAr-Ge harcaması kapsamında değerlendirilmez. Ancak,tamamlanan bir proje sonucunda elde edilen ürünün geliştirilmesiamacıyla yapılacak çalışmalar, yeni Ar-Ge projesi olarakdeğerlendirilir.

51. Henüz tamamlanmamış bir Ar-Ge projesinin,başka bir kuruma satılması durumundauygulama nasıl olacaktır?

Öncesinde aktifleştirilmiş olan Ar-Ge harcamaları kazanç tutarınıntespitinde maliyet unsuru olarak dikkate alınacaktır.

Ar-Ge indirimi uygulamasında, henüz tamamlanmamış bir Ar-Geprojesinin başka bir kuruma satılması durumunda, Ar-Ge projesinidevralan kurumun bu projeye ilişkin olarak ilave yaptığı harcamalarAr-Ge indiriminden yararlanabilecektir. Devreden kurumda yapılanAr-Ge harcamaları için indirimden yararlanılması söz konusuolmayacaktır.

Tamamlanmış bir Ar-Ge projesinin başka bir kuruma satılmasıdurumunda ise Ar-Ge projesini devralan kurumun Ar-Geindiriminden yararlanması söz konusu değildir.

52. Ar-Ge indiriminden faydalanmak için Ar-Gedepartmanı kurmak zorunlu mudur?

Ar-Ge harcamalarının Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesikapsamında kurum kazancından indirilebilmesi için işletmelerinayrı bir Ar-Ge departmanı kurmaları zorunludur.

53. Diğer kurumlarla ortak bir Ar-Gedepartmanı kullanılması durumunda Ar-Geindiriminden faydalanılabilir mi?

Ar-Ge faaliyetinin esas itibarıyla işletme bünyesinde yapılmasıgerekmektedir.

Ancak fiili kullanım durumunun tespit edilmesi ve ortak giderlerinde buna göre paylaştırılması şartıyla bir kuruma ait olduğu haldediğer kurumlarla ortak kullanılan Ar-Ge departmanında yapılanAr-Ge faaliyetleri, işletme bünyesinde yapılmış sayılacaktır.

İşletmenin organizatörlüğünde olmak şartıyla, kamu kurum vekuruluşlarına ait Ar-Ge merkezleriyle üniversiteler bünyesindeyapılan Ar-Ge faaliyetleri de bu kapsamda değerlendirilmektedir.

Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi esnasında, proje bazında yerlive yabancı teknik personelden mesleki ve teknik destek alınmasıveya bazı analizlerin dışarıda yaptırılması halinde bunlarla ilgiliolarak yapılan ödemeler de Ar-Ge harcaması kapsamındadeğerlendirilecektir.

54. Teknoloji geliştirme bölgeleri ile serbestbölgelerde yapılan Ar-Ge harcamaları için Ar-Geindiriminden faydalanılabilir mi?

Ar-Ge indirimi uygulaması açısından, Ar-Ge departmanınınbulunduğu yerin önemi yoktur. Firmanın faaliyet yeri olmasışartıyla, gerek firma merkezinin bulunduğu yerde veya ayrı biryerde, gerekse teknoloji geliştirme bölgelerinde kurulan Ar-Gedepartmanlarında yapılan harcamalar da Ar-Ge indirimikapsamındadır.

Öte yandan, teknoloji geliştirme bölgelerinde veya serbestbölgelerde gerçekleştirilen Ar-Ge faaliyetlerinden bir kazançdoğması ve bu kazançla ilgili olarak 4691 sayılı Teknoloji GeliştirmeBölgeleri Kanunu’nun geçici 2. maddesinde ya da 3218 sayılıSerbest Bölgeler Kanunu’nun geçici 3. maddesinde yer alanistisnadan yararlanılacak olması durumunda, istisna uygulanacakkazancın elde edilmesine yönelik olarak yapılan harcamalarAr-Ge indirimi kapsamında değerlendirilmeyecektir.

Ancak, teknoloji geliştirme bölgelerinde veya serbest bölgelerdeyürütülen Ar-Ge faaliyetlerinin işletmenin kendi faaliyetiyle ilgiliolması ve anılan Kanun’larda yer alan istisnalara konu olmamasıdurumunda, bu tür harcamalar Ar-Ge indirimi kapsamındadeğerlendirilecektir.

55. Ar-Ge faaliyeti kapsamında değerlendirilenharcamalar nelerdir?

İlk madde ve malzeme giderleri, personel giderleri, genel giderler,dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler, vergi resim ve harçlar,amortisman ve tükenme payları ve finansman giderleridesteklenen harcamalar kapsamındadır.

56. İlk madde ve malzeme giderleri nelerdir?

Her türlü direkt ilk madde, yardımcı madde, işletme malzemesi,ara mamul, yedek parça ve benzeri giderler ile amortismanuygulamasına konu olmayan maddi ve gayrimaddi kıymetiktisaplarına ilişkin giderleri kapsar. Hammadde ve diğer malzemestoklarından Ar-Ge faaliyetlerinde fiilen kullanılan kısma ilişkinmaliyetler Ar-Ge harcaması kapsamındadır. Bu nedenle, henüzAr-Ge faaliyetlerinde kullanılmamış olan hammadde ve diğermalzemelere ilişkin maliyet tutarlarının stoklar hesabında;kullanılan, satılan ya da elden çıkarılanların da stoklar hesabındanmahsup edilmek suretiyle izlenmesi gerekmektedir.

57. Personel giderleri nelerdir?

Ar-Ge faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla çalıştırılan ve faaliyetingerektirdiği nitelikte personel ile ilgili olarak tahakkuk ettirilenücretler ile bu mahiyetteki giderlerdir.


İşletmenin Ar-Ge departmanında çalıştırılan hizmetliler ve benzerivasıfsız personel ile Ar-Ge departmanına tahsis edilmemiş olupgünün bir kısmında Ar-Ge departmanında çalışan personeleödenen ücretler bu kapsamda değerlendirilmeyecektir.

58. Genel giderler nelerdir?

Ar-Ge faaliyetlerini yürütmek amacıyla elektrik, su, gaz, bakım-onarım, haberleşme, nakliye ile Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılanmakine ve teçhizata ilişkin bakım ve onarım giderleri gibi Ar-Gefaaliyetinin devamlılığını sağlamak için katlanılan diğer giderlerikapsar. Sigorta giderleri, Ar-Ge faaliyetlerinin bizzat yürütülmesiamacıyla kullanılan tesis için ödenen kira giderleri ile kitap, dergive benzeri bilimsel yayınlara ait giderler de bu kapsamdadır.

Bu giderlerin, Ar-Ge harcaması olarak değerlendirilebilmesi içinAr-Ge departmanında fiilen kullanıldığının tespit ve tevsik edilmesigerekmektedir. Çeşitli kıstaslara göre genel işletme giderleriüzerinden hesaplanacak paylar bu kapsamda değerlendirilmez.

59. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlernelerdir?

Normal bakım ve onarım giderleri dışında Ar-Ge faaliyetleriyleilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancı diğer kurum vekuruluşlardan mesleki veya teknik destek alınması veya bunlarayaptırılan analizlerle ilgili olarak yapılan ödemelerle, bumahiyetteki diğer ödemelerdir.

60. Vergi, resim ve harç giderleri nelerdir?

Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerine ilişkin olan ve kurumlar vergisimatrahının tespitinde gider olarak dikkate alınan ayni vergi, resimve harçları kapsar. Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerinin yürütüldüğütaşınmazlar için ödenen vergiler, Ar-Ge projesinde kullanılmaküzere ithal edilen mallarla ilgili gümrük vergileri ile benzeri vergi,resim ve harçlar bu kapsamdadır.

61. Amortisman giderleri nelerdir?

Doğrudan Ar-Ge faaliyetlerinde kullanılan bina, makine-tesis vecihazlar, taşıtlar, döşeme ve demirbaş gibi maddi ve maddiolmayan duran varlıklar için ayrılan amortisman ve tükenmepaylarından oluşur. Diğer taraftan, iktisadi kıymetin münhasıranAr-Ge faaliyetlerinde kullanılması ve bu kullanımın sürekli olmasıgerekmektedir. Ar-Ge departmanı dışında başka faaliyetlerde dekullanılan iktisadi kıymetlere ilişkin amortismanlar Ar-Geharcaması kapsamında değildir.

62. Finansman giderleri nelerdir?

Ar-Ge projesi bazında yerli, yabancı ve uluslararası kurumlardantemin edilen kredilere ilişkin finansman giderleridir.


IV. 5746 sayılı Araştırma ve GeliştirmeFaaliyetlerinin Desteklenmesi HakkındaKanun kapsamında Ar-Ge teşvikleri

63. 5746 Sayılı Kanun’un amacınedir?

Ar-Ge ve yenilik yoluyla ülke ekonomisininuluslararası düzeyde rekabet edebilir biryapıya kavuşturulması için teknolojik bilgiüretilmesini, üründe ve üretim süreçlerindeyenilik yapılmasını, ürün kalitesi vestandardının yükseltilmesini, verimliliğinartırılmasını, üretim maliyetlerinindüşürülmesini, teknolojik bilgininticarileştirilmesini, rekabet öncesiişbirliklerinin geliştirilmesini, teknoloji yoğunüretim, girişimcilik ve bu alanlara yönelikyatırımlar ile Ar-Ge’ye ve yeniliğe yönelikdoğrudan yabancı sermaye yatırımlarınınülkeye girişinin hızlandırılmasını, Ar-Gepersoneli ve nitelikli işgücü istihdamınınartırılmasını desteklemek ve teşvik etmekamaçlanmıştır.

64. 5746 Sayılı Kanun’unkapsamı nedir?

Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme veDestekleme İdaresi Başkanlığı tarafından3624 Sayılı Kanun’a göre oluşturulanteknoloji merkezleri (teknoloji merkeziişletmeleri) ile Türkiye’deki Ar-Gemerkezleri, Ar-Ge projeleri ve rekabetöncesi işbirliği projeleri ve teknogirişimsermayesine ilişkin destek ve teşviklerikapsamaktadır.

65. Ar-Ge teşvik unsurlarınelerdir?

a) Ar-Ge indirimib) Gelir vergisi stopajı teşvikic) Sigorta primi desteğid) Damga vergisi istisnasıe) Teknogirişim sermayesi desteği

66. Kanun’un yürürlük tarihi veson uygulama tarihi nedir?

Kanun 31.12.2023 tarihine kadaruygulanmak üzere 01.04.2008 tarihindeyürürlüğe girmiştir.

67. Kanun ile sağlanan destekve teşvik unsurlarından nezaman yararlanılmayabaşlanabilecektir?

Kanun’la sağlanan destek ve teşvikunsurlarından

Teknoloji merkezi işletmelerinde Ar-Geve yenilik projesinin onaylandığı tarihtenitibaren ve proje süresince,

Ar-Ge merkezlerinde Ar-Ge MerkeziBelgesinin alındığı tarihten itibaren,

Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunlakurulan vakıflar tarafından desteklenen Ar-Ge ve yenilik projelerine yönelik destekkarar yazısının düzenlendiği tarihtenitibaren ve proje destek süresince,

TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Geprojelerinde proje sözleşmesinin yürürlüğegirdiği tarihten itibaren ve proje süresince,

Türkiye’nin antlaşmalarla taraf olduğuikili ya da çok taraflı uluslar arası Ar-Geişbirliği fonlarından mali olarak desteklenenprojelerde TÜBİTAK onay yazısınındüzenlendiği tarihten itibaren projesüresince

yararlanılabilecektir.

68. Ar-Ge merkezi nedir?

Dar mükellef kurumların Türkiye’dekiişyerleri dahil, kanuni veya iş merkeziTürkiye’de bulunan sermaye şirketlerinin;organizasyon yapısı içinde ayrı bir birimşeklinde örgütlenmiş, münhasıranyurtiçinde araştırma ve geliştirmefaaliyetlerinde bulunan ve en az 50 tamzaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdameden, yeterli Ar-Ge birikimi ve yeteneğiolan birimleridir.

69. Tam zaman eşdeğer sayısınasıl hesaplanacaktır?

Ar-Ge merkezinde çalışan tam zamaneşdeğer Ar-Ge personeli sayısı; fiilen çalışanpersonelin, çalışma sürelerine göre üçeraylık dönemler itibariyle toplam çalışmasüresinin, bir kişinin üç aylık tam zamanlıçalışma süresine bölünmesi suretiylehesaplanır. Bir günde 8, haftada 45 saatinüzerindeki ve ek çalışma süreleri buhesaplamada dikkate alınmaz.

70. Ar-Ge personeli kimdir?

Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevliaraştırmacı ve teknisyenler Ar-Gepersonelidir.

Araştırmacı: Ar-Ge faaliyetleri ile yeniliktanımı kapsamındaki projelerde, yeni bilgi,


ürün, süreç, yöntem ve sistemlerin tasarım veya oluşturulmasıve ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan en az lisansmezunu uzmanlar.

Teknisyen: Mühendislik, fen ve sağlık bilimleri alanlarında yükseköğrenim görmüş ya da meslek lisesi veya meslek yüksekokullarının teknik fen ve sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgive deneyim sahibi kişiler.

Ar-Ge faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ilişkiliyönetici, teknik eleman, laborant, sekreter, işçi ve benzeripersoneller destek personeli olarak değerlendirilir.

71. Kimler Ar-Ge indiriminden yararlanabilir veindirim oranı nedir?

Teknoloji merkezi işletmelerinde,Ar-Ge merkezlerinde,Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan veya teknolojigeliştirme projesi anlaşmaları kapsamında uluslararası kurumlardan yada kamu kurum ve kuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veya kredi kullanan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenenAr-Ge ve yenilik projelerinde,Rekabet öncesi işbirliği projelerinde,Teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananlarca,

gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik harcamalarının % 100’ü KurumlarVergisi Kanunu’nun 10. maddesine göre kurum kazancının veGelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesi uyarınca ticari kazancıntespitinde indirim konusu yapılır.

72. Önceki yıl Ar-Ge harcamalarının cari dönemAr-Ge indirimine etkisi var mıdır?

500 ve üzerinde tam zaman eşdeğer Ar-Ge personeli istihdameden Ar-Ge merkezlerinde, o yıl yapılan Ar-Ge ve yenilikharcamalarının bir önceki yıla göre artışının yarısı ayrıca Ar-Geindirimi olarak değerlendirilmektedir.

73. Birden fazla Ar-Ge merkezi bulunanişletmelerde personel sayısı hesabı nasıl yapılır?

Bir işletmenin ayrı yerleşkelerde kurulmuş birden çok Ar-Gemerkezi bulunması halinde, işletmenin toplam Ar-Ge personelisayısı, bu merkezlerde çalışan Ar-Ge personelinin toplamı olarakdikkate alınır.

74. Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamındadeğerlendirilen harcamalar nelerdir?

a. İlk madde ve malzeme giderleriHer türlü doğrudan ilk madde, yardımcı madde, işletme malzemesi,ara mamul, yedek parça, prototip ve benzeri giderler ile VergiUsul Kanunu’na göre amortismana tabi tutulması mümkünolmayan maddi kıymetlerin iktisabına ilişkin giderleri kapsar.

Hammadde ve diğer malzeme stoklarından Ar-Ge ve yenilikfaaliyetlerinde fiilen kullanılan kısma ilişkin maliyetler Ar-Ge veyenilik harcaması kapsamındadır. Bu nedenle, henüz Ar-Ge veyenilik faaliyetlerinde kullanılmamış olan hammadde ve diğermalzemelere ilişkin maliyet tutarlarının stok hesaplarında;kullanılan, satılan ya da elden çıkarılanların da stok hesaplarındanmahsup edilmek suretiyle izlenmesi gerekir.

b. AmortismanlarAr-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla iktisapedilen amortismana tabi iktisadi kıymetler için ayrılanamortismanlardan oluşur.

Ar-Ge ve yenilik faaliyeti dışında başka faaliyetlerde de kullanılanmakine ve teçhizata ilişkin amortismanlar, bunların Ar-Ge veyenilik faaliyetlerinde kullanıldığı gün sayısına göre hesaplanır.

Bu kapsamda, Kanun ile münhasıran Ar-Ge faaliyetlerindekullanılan kıymetler dışında kısmi olarak bu faaliyetlerde kullanılankıymetler de kapsam dahiline alınmıştır. Ancak burada önemliolan gün hesabının doğru bir şekilde yapılarak tevsikedilebilmesidir.

c. Personel giderleriKanun kapsamında gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerininyürütülmesi amacıyla çalıştırılan Ar-Ge personeliyle ilgili olaraktahakkuk ettirilen ücretler ile bu mahiyetteki giderlerdir.

Tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının % 10’unu aşmamak üzere,Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine katılan ve bu faaliyetlerle doğrudanilişkili destek personelinin ücretleri ile bu mahiyetteki giderlerde personel gideri kapsamındadır.

Kısmi çalışma halinde, personelin Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerineayırdığı zamanın toplam çalışma zamanına oranı dikkate alınmaksuretiyle bulunan ücret tutarları, Ar-Ge ve yenilik harcamasıolarak dikkate alınır.

d. Genel giderlerMünhasıran Ar-Ge merkezlerinin elektrik, su, gaz, bakım-onarım,haberleşme, nakliye giderleri ile bu merkezlerde kullanılan makineve teçhizata ilişkin bakım ve onarım giderleri gibi bu merkezlerdeyürütülen faaliyetin devamlılığını sağlamak için yapılan giderlerikapsar.

Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin sigorta giderleri, kitap, dergive benzeri bilimsel yayınlara ait giderler de bu kapsamdadır.Ancak, büro ve kırtasiye gibi sarf malzemelerine ilişkin giderlerbu kapsamda değerlendirilmez.

Bu giderlerin, Ar-Ge ve yenilik harcaması olarakdeğerlendirilebilmesi için Ar-Ge merkezinde fiilen kullanıldığınıntespit ve tevsik edilmesi gerekmektedir. Çeşitli kıstaslara göregenel işletme giderleri üzerinden hesaplanacak paylar bukapsamda değerlendirilmez.

e. Dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetlerNormal bakım ve onarım giderleri hariç olmak üzere, Ar-Ge veyenilik faaliyetleri ile ilgili olarak işletme dışında yerli veya yabancıdiğer kurum ve kuruluşlardan mesleki veya teknik destek alınmasıveya bunlara yaptırılan analizlerle ilgili olarak yapılan ödemelerlebu mahiyetteki diğer ödemelerdir.

f. Vergi, resim ve harçlarDoğrudan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin olan ve GelirVergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na göre gelir veyakurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkatealınabilen vergi, resim ve harçları kapsar.

Doğrudan Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinin yürütüldüğü taşınmazlariçin ödenen vergiler, Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde kullanılmaküzere ithal edilen mallarla ilgili gümrük vergileri ile benzeri vergi,resim ve harçlar bu kapsamdadır.


75. Ar-Ge harcamalarının sınırı var mı?

Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler hariç olmak üzere, Kanunve Yönetmelik hükümlerine uygun olan Ar-Ge harcamalarıitibariyle tutar sınırlaması bulunmamaktadır. Dışardan sağlananfayda ve hizmetler için toplam Ar-Ge ve yenilik harcamalarının% 20’sine kadar sınırlama getirilmiştir. İdarenin görüşü, % 20’likbu sınırın, her bir proje bazında ayrı olarak ve projenin toplamsüresi içindeki toplam harcama üzerinden dikkate alınmasıgerektiği yönündedir.

76. Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamındadeğerlendirilmeyen faaliyetler nelerdir?

Pazarlama faaliyetleri, piyasa taramaları, pazar araştırması ya da satış promosyonu,Kalite kontrol,Sosyal bilimlerdeki araştırmalar,Petrol, doğalgaz, maden rezervleri arama ve sondaj faaliyetleriİlaç üretim izni öncesinde en az 2 aşaması yurt içinde gerçekleştirilmeyen klinik çalışmalar ile üretim izni sonrasındagerçekleştirilen klinik çalışmalar,Bir Ar-Ge projesi kapsamında olmaksızın icat edilmiş ya da mevcut geliştirilmiş süreçlerin kullanımı,Ar-Ge ve yenilik faaliyeti amaçlarına yönelik olmayan şekil, renk, dekorasyon ve benzeri estetik ve görsel değişiklikleri içeren biçimsel değişiklikler,Programlama dilleri ile işletim sistemleri hariç olmak üzere internet sitelerinin ve benzerlerinin hazırlanmasına yardımcımevcut yazılımların kullanılması suretiyle yapılan yazılım geliştirme faaliyetleri,Yazılımlara ilişkin, bilimsel ve/veya teknolojik ilerlemeler veyateknolojik belirsizliklerin çözülmesini içermeyen olağan ve tekrarlanan faaliyetler,İlk kuruluş aşamasında kuruluş ve örgütlenmeyle ilgili araştırmagiderleri,Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyle geliştirilen ürüne veya süreceilişkin fikri mülkiyet haklarının edinimi dışında bu hakların korunmasına yönelik çalışmalar,Numune verilmek amacıyla prototiplerden kopyalar çıkarılıp dağıtılması ve reklam amaçlı tüketici testleri,Üretim ve üretim altyapısına yönelik yapılan yatırım faaliyetleri,ticari üretimin planlanması ve seri üretim sürecine ilişkin harcamalar,Bir Ar-Ge projesi kapsamında olmaksızın yeni süreç, sistem veya ürün ortaya konulmasına hizmet etmeyen doğrudan veyagömülü teknoloji transferi.

77. Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamındayapılan harcamaların muhasebeleştirilmesi veamortisman uygulaması nasıldır?

Vergi Usul Kanunu’na göre aktifleştirilmesi gereken Ar-Ge veyenilik faaliyeti kapsamındaki harcamalar, amortisman yoluylaitfa edilir. Amortisman uygulamasında kullanılacak oran % 20’dir.Amortisman uygulamasında mükelleflerin “hızlandırılmışamortisman” yöntemini tercih edebilmeleri mümkündür.

Projelerin tamamlanmasına zorunlu nedenlerle imkan kalmamasıveya projenin başarısızlıkla sonuçlanması nedeniyle iktisadikıymet oluşmaması hallerinde, Ar-Ge ve yenilik faaliyetikapsamında yapılan ve önceki yıllarda aktifleştirilmiş olan tutarlardoğrudan gider yazılır.

Diğer taraftan, Ar-Ge ve yenilik harcamalarının, işletmelerin diğerfaaliyetlerine ilişkin harcamalarından ayrılarak, Ar-Ge indiriminindoğru hesaplanmasına imkan verecek şekildemuhasebeleştirilmesi zorunludur.

Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ilişkin olarak kamu kurum vekuruluşları, kanunla kurulan vakıflar ile uluslararası fonlardanalınan destekler özel bir fon hesabında tutulur. Bu fonda yer alantutarlar, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu’nagöre vergiye tabi kazancın tespitinde gelir, Ar-Ge indirimi tutarınıntespitinde Ar-Ge harcaması olarak dikkate alınmaz. Bu şekildesağlanan karşılıksız fonlardan yapılan harcamalar, yapıldığı yeregöre doğrudan gider ya da amortismana tabi iktisadi kıymetolarak muhasebeleştirilir.

78. Projenin devredilmesi durumunda Ar-Geindirimi uygulaması ne şekilde olacaktır?

Tamamlanmamış Ar-Ge ve yenilik projesinin devredilmesi halinde,devri gerçekleştiren işletmelerce aktifleştirilen tutarlar kazançtutarının tespitinde maliyet unsuru olarak dikkate alınır.

Ar-Ge ve yenilik projesini devralan işletmelerce devir tarihindensonra proje kapsamında yapılan harcamalar Ar-Ge indiriminekonu olur. Projenin devri için ayrıca bir bedel ödenmişse, bubedel Ar-Ge indirimine konu edilemez.

Tamamlanmış bir Ar-Ge ve yenilik projesinin devredilmesidurumunda ise Ar-Ge ve yenilik projesini devralan işletme Ar-Ge indiriminden yararlanamaz.

79. Yeterli kazancın olmaması durumunda Ar-Geindirimi sonraki dönemlere devredilebilir mi?

Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirimkonusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devredilir.Devredilen tutarlar, takip eden yıllarda Vergi Usul Kanunu’nagöre her yıl belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarakdikkate alınır.

80. Gelir vergisi stopaj desteğinin kapsamınedir?

Kamu personeli hariç olmak üzere teknoloji merkeziişletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşlarıile kanunla kurulan veya teknoloji geliştirme projesi anlaşmalarıkapsamında uluslararası kurumlardan yada kamu kurum vekuruluşlarından Ar-Ge projelerini desteklemek amacıyla fon veyakredi kullanan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarcadesteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilikprojelerinde, teknogirişim sermaye desteklerinden yararlananişletmelerde ve rekabet öncesi işbirliği projelerinde çalışanAr-Ge ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında eldeettikleri ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktansonra hesaplanan gelir vergisinin;

doktoralı olanlar için yüzde doksanı,diğerleri için yüzde sekseni

muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergidenindirilmek suretiyle terkin edilir.

Gelir vergisi stopajına ilişkin teşviklerden yararlanacak olanişverenin çalıştırdığı destek personelinin tam zaman eşdeğeri


sayısı, toplam tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının % 10’unugeçemez. Hesaplamalarda çıkan kesirler tama iblağ edilir.

Destek personelinin tam zaman eşdeğeri sayısının, toplam tamzamanlı Ar-Ge personeli sayısının % 10’unu geçmesi halinde brütücreti en az olan destek personelinin ücretinden başlamaksuretiyle hangi personelin istisnadan yararlanacağı belirlenecektir.Personel ücretlerinin eşit olması durumunda, hangi personelinistisnadan yararlanacağı konusunda ise işverenlerce belirlemeyapılacaktır.

81. Gelir vergisi stopaj teşviki hesaplaması nasılyapılmaktadır?

Teşvikten yararlanan bir personelin sigorta primi ve vergihesaplamalarının yer aldığı uygulama örneğine aşağıda yerverilmiştir.

(X) Anonim Şirketine ait Ar-Ge merkezinde 70 tam zaman eşdeğerAr-Ge personeli ve 6 tam zaman eşdeğer destek personeliçalışmaktadır. Ar-Ge personelinin 9’u doktoralıdır. Doktoralı vebekar personel Bay (A)’ya, Ar-Ge faaliyeti kapsamındakiçalışmasına ilişkin olarak 2.000 TL brüt ücret ödenmektedir.

(X) A.Ş.’nin ücret ödemelerinden Ar-Ge kapsamında çalıştırılandoktoralı ve bekar personel Bay (A)’ya ait istisna uygulamasıaşağıdaki gibi olacaktır.

Brüt ücret tutarı 2.000,00 TL

SGK kesintisi (2.000 x % 15)(SGK primi işçi payı %14 + işsizliksigortası primi işçi payı %1) 300,00 TL

Vergiye tabi ücret matrahı (2.000 - 300) 1.700,00 TL

Ücretler üzerinden hesaplanangelir vergisi (1.700 x %15) 255,00 TL

Mahsup edilecek asgari geçim indirimi tutarı 59,74 TL

Asgari geçim indiriminin mahsubundan sonrakalan tutar (255,00 - 59,74) 195,26 TL

Terkin edilecek tutar (195,26 x % 90) 175,73 TL

Vergi dairesine ödenecek tutar (195,26 - 175,73) 19,53 TL

Böylece Ar-Ge merkezinde çalışan Bay (A)’nın ücret gelirindenkesilen gelir vergisi tutarından asgari geçim indirimi mahsupedildikten sonra kalan vergi tutarının % 90’ı olan 175,73 TLterkine konu olacak, terkin sonrası kalan 19,53 TL tutarındakigelir vergisi ise vergi dairesine ödenecektir.

Terkin tutarına ilişkin hesaplama, Ar-Ge kapsamında çalışandoktoralı ve diğer personelin her biri için ayrı ayrı yapılarak "Ar-Ge Kapsamında Gelir Vergisi Stopajı Teşvikine İlişkin Bildirim"tablosunda gösterilecek ve bu bildirimler muhtasar beyannameekinde ilgili vergi dairesine verilecektir.

82. Kısmi zamanlı personele ilişkin gelir vergisistopajı teşviki hesaplamasında asgari geçimindirimi nasıl dikkate alınır?

Kısmi zamanlı personelin Ar-Ge faaliyeti kapsamındaki ücretgelirinin toplam ücret geliri içindeki oranı esas alınarak, asgarigeçim indiriminin Ar-Ge kapsamındaki ücrete isabet eden tutarınıntespit edilmesi gerekir. Bu tutar esas alınarak terkin edilecekteşvik tutarının belirlenmesi; Ar-Ge faaliyeti kapsamı dışındakiücret gelirlerine ait asgari geçim indirimi tutarının ise 265 Seri

No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde belirtilen esaslara göremahsup edilmesi gerekmektedir.

83. Gelir vergisi stopaj teşviki uygulamasındakapsama dahil olan ve olmayan ödemelernelerdir?

Gelir vergisi stopajı teşvikinin hesaplanmasında kapsama girenpersonelin fiilen Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ayırdıkları zamanın,toplam çalışma zamanına oranı esas alınacaktır. Kanunkapsamında faaliyette bulunan personelin, ay içindekiçalışmalarının tamamının Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgiliolması halinde hak kazanılmış hafta tatili ve yıllık ücretli izinsüreleri de 50 tam zaman eşdeğerin hesabında bu kapsamdadeğerlendirilerek gelir vergisi stopajı teşviki uygulamasındadikkate alınacaktır. Ancak, bir günde 8, haftada 45 saatinüzerindeki çalışma süreleri ile ek çalışma süreleri 50 tam zamaneşdeğerin hesabında dikkate alınmaz.

Kısmi zamanlı çalışma halinde ise personelin Ar-Ge ve yenilikfaaliyetlerine ayırdığı zamanın toplam çalışma zamanına oranıdikkate alınmak suretiyle bulunan ücret tutarları Ar-Ge ve yenilikharcaması olarak dikkate alınacaktır. Kısmi zamanlı çalışanpersonelin hafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri dikkate alınmaz.

Teşvik uygulamasında istisna, Ar-Ge ve destek personelininAr-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında fazla mesai dahil çalıştığısüreye ilişkin ücret matrahına uygulanacaktır. Ücret matrahınasöz konusu istisnanın uygulanması sonucu vergiye tabi ücret ilebu ücret üzerinden yapılan stopaj tutarı muhtasar beyannameyeyansıtılacaktır.

Dolayısıyla,

Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamı dışındaki çalışmalara ait ücret ödemeleri,

Ar-Ge ve yenilik projelerinde görev alan ve/veya işletmelerdeçalışan kamu personeline yapılan ücret ödemeleri,

Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında ay içinde kısmi zamanlıolarak çalışan personelin hak kazanılmış hafta tatili, yıllık ücretli, izin ve mazeret izni gibi sürelere isabet eden ücret ödemeleri

gibi ödemeler nedeniyle gelir vergisi stopajı teşvikiuygulamasından yararlanılamayacaktır.

84. Ar-Ge merkezinde görevli Ar-Ge personelineödenen prim, ikramiye gibi ek ödemeler gelirvergisi stopajı teşvikinden yararlanabilir mi?

Ar-Ge merkezinde Kanun kapsamında faaliyette bulunan Ar-Gepersonelinin, ay içindeki çalışmalarının tamamının Ar-Ge veyenilik faaliyetleri ile ilgili olması halinde, bu personele yapılanprim, ikramiye, ayni yardımlar ve benzeri ek ödemelerden ücretmatrahına dahil edilenler için gelir vergisi stopajı teşvikininuygulanması gerekir. Belirli periyotlarda (her 3 ayda bir gibi)yapılan ikramiye ödemelerinde, ikramiyenin, tahakkukununyapıldığı aya ilişkin ücret olarak kabul edilmesinden hareketle,Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine ayrılan sürenin hesaplamasındada tahakkukun yapıldığı dönem dikkate alınmalıdır.


Kısmi zamanlı çalışma halinde toplam çalışma zamanına oranlayapılacak hesaplama neticesinde tespit edilecek ücret matrahıitibarıyla gelir vergisi stopajı teşvikinden faydalanılacaktır.

85. Ar-Ge merkezinde görevli Ar-Gepersonelinin yurtiçi ve yurtdışı seyahatlerindekisüreye isabet eden ücretleri gelir vergisi stopajıteşvikinden yararlanabilir mi?

Ar-Ge merkezinde tam zamanlı çalışmakta olan personelin, Ar-Ge merkezindeki çalışmanın gereği olarak eğitim, teknik incelemevb. nedenlerle yurtiçi veya yurtdışına görevli olarak gönderilmelerihalinde, Ar-Ge merkezi dışında geçirilen süreleri için 5746 SayılıKanun kapsamında gelir vergisi stopajı teşviki hükümlerindenyararlanılması mümkün değildir. Ancak söz konusu personel tamzamanlı personel olarak değerlendirilmeli ve bu personelin haftatatili ve yıllık ücretli izin süreleri de gelir vergisi stopajı teşvikiuygulamasında dikkate alınmalıdır.

86. Gelir vergisi stopaj teşviki uygulamasındanyararlanmaya ne zaman başlanabilir?

Gelir vergisi stopajı teşviki uygulaması 01.04.2008 tarihindenitibaren yürürlüğe girmiştir. Teşvik uygulamasından "Araştırmave Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulamave Denetim Yönetmeliği"nde yer alan usul ve esaslar çerçevesindeyararlanılacaktır.

Bu nedenle anılan yönetmelikte yer alan hükümler çerçevesinde;

Ar-Ge merkezlerinde, Ar-Ge merkezi belgesinin düzenlendiği,Rekabet öncesi işbirliği projelerinde, proje sözleşmesinin

yürürlüğe girdiği,Teknoloji merkezi işletmelerinde, Ar-Ge ve yenilik projesinin

onaylandığı,Teknogirişim sermaye desteğinden yararlanan işletmelerde,

kamu idaresi tarafından iş planının onaylandığı,Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar

tarafından veya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAKtarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde, destek kararyazısının düzenlendiği veya proje sözleşmesinin yürürlüğe girdiği

tarihten itibaren gelir vergisi stopajı teşvikindenyararlanılabilecektir.

Öte yandan, 5746 Sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten öncebaşlanılmış olan Ar-Ge ve yenilik projelerinde;

Kamu kurum ve kuruluşları ile kanunla kurulan vakıflar tarafındaveya uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafındanyürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerine ilişkin destek karar yazısıveya proje sözleşmesinin 01.04.2008 tarihinden önce yürürlüğegirmesi halinde 01.04.2008,

Ar-Ge merkezlerinde yürütülen Ar-Ge ve yenilik projelerinde,Ar-Ge merkezi belgesinin düzenlendiği tarih,

itibarıyla gelir vergisi stopajı teşviki hükümlerindenyararlanılacaktır.

87. Gelir vergisi teşvik uygulamasını sonaerdiren durumlar nelerdir?

5746 Sayılı Kanun’a göre Ar-Ge merkezi olabilme niteliği, geçici

vergilendirme dönemini içeren üçer aylık dönemlerde en az 50tam zaman eşdeğer personel istihdam şartına bağlanmıştır.Kanun’da belirtilen sayıda personel istihdam şartının ihlal edildiğigeçici vergilendirme dönemi itibarıyla,

Ar-Ge ve yenilik projelerinde, projenin herhangi bir nedenlesona ermesi veya projeye verilen desteğin son bulması hallerinde,Ar-Ge ve yenilik faaliyeti bitmiş sayılacağından bu tarihtenitibaren,

KOSGEB teknoloji merkezi işletmelerinde yürütülen projelerinherhangi bir nedenle sona ermesi veya projeye verilen desteğinson bulması hallerinde, Ar-Ge ve yenilik faaliyeti de sonbulacağından bu tarihten itibaren,

Rekabet öncesi işbirliği projesinde yer alan işletmeler, projeninherhangi bir nedenle sona ermesi halinde bu tarihten itibaren,proje sözleşmesinin iptal edilmesi halinde ise denetimin başlamatarihi itibarıyla

gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanılamayacaktır.

88. Projenin devredilmesi durumunda gelirvergisi teşviki devam eder mi?

Tamamlanmamış bir Ar-Ge ve yenilik projesinin devredilmesidurumunda, Ar-Ge ve yenilik projesini devralan işletme, 1 ve 2Seri No.’lu 5746 sayılı Araştırma ve Geliştirme FaaliyetlerininDesteklenmesi Hakkında Genel Tebliğlerinde belirtilen esaslarçerçevesinde gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlanabilecektir.

89. Gelir vergisi stopaj desteğinden yararlananpersonel, 5084 Sayılı Kanun kapsamındakibenzer desteklerden aynı anda faydalanabilirmi?

İşverenler 5746 Sayılı Kanun kapsamında gelir vergisi stopajıteşvikinden yararlanan personel için 5084 Sayılı Kanunhükümlerinden aynı vergilendirme dönemi içinde ayrıcayararlanamazlar. Ancak Ar-Ge ve destek personeli dışında kalanpersonel ile tam zamanlı Ar-Ge personeli sayısının % 10’unu aşandestek personeli için gerekli şartların taşınması halinde, 5084Sayılı Kanun’da öngörülen destek ve teşvik unsurlarındanyararlanılabilir.

90. Sigorta primi desteğinin kapsamı nedir?

Kamu personeli hariç olmak üzere, teknoloji merkeziişletmelerinde, Ar-Ge merkezlerinde, kamu kurum ve kuruluşlarıile kanunla kurulan vakıflar tarafından veya uluslararası fonlarcadesteklenen ya da TÜBİTAK tarafından yürütülen Ar-Ge ve yenilikprojeleri ile rekabet öncesi işbirliği projelerinde ve teknogirişimsermaye desteklerinden yararlanan işletmelerde çalışan Ar-Gepersoneli ile destek personelinin, Kanun kapsamındaki çalışmalarınedeniyle elde ettikleri ücretleri üzerinden hesaplanan sigortaprimi işveren hissesinin yarısı; 4691 sayılı Teknoloji GeliştirmeBölgeleri Kanunu’nun geçici 2. maddesi uyarınca ücreti gelirvergisinden istisna tutulmuş fiilen çalışan personelin gelir vergisiistisnasının uygulandığı sürece gelir vergisinden istisna tutulanücretleri üzerinden hesaplanan sigorta primi işveren hissesininyarısı, beş yılı aşmamak üzere Maliye Bakanlığı bütçesinekonulacak ödenekten karşılanır.

İşveren hissesi sigorta primi desteğinden yararlanacak olandestek personelinin tam zaman eşdeğer sayısı, toplam tamzamanlı Ar-Ge personeli sayısının % 10’unu aşamaz. Küsuratlı


sayılar tama iblağ edilir. Destek personelinin toplam tam zamanlıAr-Ge personeli sayısının % 10’unu aşması halinde, brüt ücretien az olan destek personelinin ücretinden başlamak üzere sigortaprimi işveren hissesi teşviki uygulanır. Brüt ücretlerin aynı olmasıhalinde, sigorta primi işveren hissesi teşviki uygulanacak destekpersoneli işverence belirlenir.

91. Sigorta primi desteğinden hangi tarihe kadarfaydalanılabilinir?

5746 Sayılı Kanun kapsamında sigorta primi desteğinden,31.12.2023 tarihine kadar her bir çalışan için beş yıl süreylefaydalanılabilir.

Ancak, burada dikkat edilmesi gereken bir husus, TeknolojiGeliştirme Bölgeleri Kanunu’nun geçici 2. maddesindedüzenlenmiş bulunan gelir vergisi istisnası 31.12.2013 tarihindesona ereceğinden bu bölgelerde çalışan Ar-Ge personelininücretlerine uygulanacak sigorta primi işveren hissesi desteği deaynı tarihte son bulacaktır.

92. Sigorta primi işveren hissesi desteğininhesaplamasında matraha dahil olan unsurlarnelerdir?

Sigorta primi işveren desteği, kapsama giren sigortalıların Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile ilgili çalışmalarına ilişkin ücretleriüzerinden hesaplanmaktadır. Kapsama giren sigortalılara yapılanücret dışındaki (ikramiye, prim vb.) ödemelerle, kapsama girensigortalıların Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri dışındaki çalışmalarınedeniyle hak ettikleri ücretleri destek kapsamına alınmadığından,bu nitelikteki ödemeler Kanun türü seçilmeksizin düzenlenecekaylık prim ve hizmet belgesi ile Sosyal Güvenlik Kurumu’nabildirilmektedir.

Sigorta primi işveren hissesi desteğinin hesaplanmasında, bukapsamdaki personelin fiilen Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerineayırdıkları zamanın, toplam çalışma zamanına oranı dikkate alınır.

Kapsama giren personelin ay içindeki çalışmalarının tamamınınAr-Ge ve yenilik faaliyetleriyle ilgili olması halinde hak kazanılmışhafta tatili ve yıllık ücretli izin süreleri de bu kapsamdadeğerlendirilir. Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde kısmi zamanlıolarak çalışan personelin hak kazanılmış hafta tatili ve yıllıkücretli izin süreleri sigorta primi işveren hissesi desteğiuygulamasında dikkate alınmaz.

Kanun kapsamında düzenlenen aylık prim ve hizmet belgelerindendolayı tahakkuk eden işsizlik sigortası primleri hakkında işverenhissesi sigorta primi desteği uygulanmaz.

93. Personele yapılan ücret dışı ödemelerhesaplamaya dahil edilebilir mi?

Kanun kapsamına giren sigortalılara ücret dışında yapılanödemeler, Kanun kapsamında düzenlenen aylık prim ve hizmetbelgesinde yer alan prime esas kazanca dahil edilmez. Buödemeler, destek kapsamına girmeyen aylık prim ve hizmetbelgesiyle Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir. Belirli periyotlardave sabit olarak ödenen ikramiye ve benzeri ödemeler SGKBaşkanlığı tarafından ücret olarak nitelendirilmediğinden teşvikhesaplamasına dahil edilememektedir.

94. Kısmi zamanlı Ar-Ge personeli için sigortaprimi işveren hissesi desteğindenfaydalanılırken, aynı personelin Ar-Ge dışıçalışmaları için 5510 Sayılı Kanun’la getirilenteşvikten faydalanmak mümkün müdür?

Kapsama giren kısmi zamanlı Ar-Ge personeli için; Ar-Geçalışmaları karşılığı 5746 Sayılı Kanun kapsamında sağlanansigorta primi işveren hissesi desteğinden; Ar-Ge ve yenilikfaaliyetleri dışında kalan çalışmaları için ise 5510 sayılı SosyalSigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile getirilen 5 puanlıkprim indiriminden aynı ayda, ancak mükerrer olmamak kaydıylafaydalanılması mümkündür.

95. Sigorta primi işveren hissesi desteğindeyararlanılacak 5 yıllık süreyi durduran ya dauzatan haller nelerdir?

İşveren hissesi sigorta prim desteği, kapsama giren her birpersonel için Kanun’da sayılan şartları taşımaları kaydıyla, Kanun’agöre Sosyal Güvenlik Kurumu’na ilk defa bildirilmeye başlanılantarihten itibaren beş yılı aşmamak üzere uygulanır. Destektenyararlanmaya başlanıldıktan sonra herhangi bir sebeple çalışmayaara verilmesi veya destekten yararlanmaya başlanıldıktan sonraişten ayrılıp aynı işe tekrar başlanılması ya da Kanun kapsamınagiren başka bir işyerinde çalışmaya başlanılması bu süreyiuzatmaz.

96. Sigorta primi işveren hissesi desteğindenyararlanan personel için düzenlenen hizmetbelgeleri üzerinden damga vergisi ödenmesigerekir mi?

Kanun ve yönetmelik kapsamındaki Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerindeistihdam edilen personele münhasıran bu görevleri ile ilgili olarakyapılan ücret ödemeleri nedeniyle düzenlenen kağıtlar da damgavergisi istisnası kapsamında olduğundan, söz konusu personeliçin düzenlenen hizmet belgeleri de damga vergisindenmüstesnadır.

97. Damga vergisi istisnası nedir?

Kanun kapsamındaki her türlü Ar-Ge ve yenilik faaliyetleriyleilgili olarak düzenlenen kâğıtlar (Ar-Ge personeline yapılan ücretödemelerine ilişkin düzenlenen kağıtlar dahil) damga vergisindenmüstesnadır.

Damga vergisi istisnasının uygulanabilmesi için;

- Ar-Ge ve yenilik faaliyeti kapsamında yapılacak işlemleri belirtenve desteği veren kamu kurum ve kuruluşu,- Ar-Ge merkezleri ile rekabet öncesi işbirliği projeleri için başvuruyapılan kamu kurumu,- Teknoloji merkezi işletmeleri için TEKMER müdürlüğü,- Uluslararası fonlarca desteklenen ya da TÜBİTAK tarafındanyürütülen Ar-Ge ve yenilik projeleri için TÜBİTAK,

tarafından onaylı listenin, işlem esnasında noter, resmi daireler,diğer kamu kurum ve kuruluşları gibi işlem yapan kurum vekuruluşlara ibraz edilmesi yeterlidir. İşlem yapan kurum veyakuruluşlarca başka belge aranmaz.


98. Damga vergisi istisnasından yararlanmaktaolan işletmelerin diğer sözleşme ve ihalekararlarına da istisna uygulanabilir mi?

Yönetmelik kapsamında yürütülen Ar-Ge veya yenilik faaliyetlerineya da projelerine ilişkin olarak alınacak ihale kararları iledüzenlenecek sözleşmelerin damga vergisi istisnasındanyararlandırılabilmesi mümkündür. Ancak, İdarece, Ar-Ge veyayenilik faaliyetlerinin yanı sıra proje neticesinde elde edilecekürünün ya da Ar-Ge ve yenilik faaliyeti dışındaki unsurlarınalım/satımı hususlarını da ihtiva eden ihale kararları ilesözleşmeler için anılan Kanun kapsamında damga vergisiistisnasından yararlanılamayacağı kabul edilmektedir.

99. Teknogirişim sermayesi desteği nedir?

Teknogirişim sermayesi, örgün öğrenim veren üniversitelerinherhangi bir lisans programından bir yıl içinde mezun olabilecekdurumdaki öğrenci, yüksek lisans veya doktora öğrencisi ya dalisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinden birini ön başvurutarihinden en çok beş yıl önce almış kişilerin, teknoloji ve yenilikodaklı iş fikirlerini, desteği veren merkezi yönetim kapsamındakikamu idareleri tarafından desteklenmesi uygun bulunan bir işplanı çerçevesinde, katma değer ve nitelikli istihdam yaratmapotansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmelerini teşviketmek için yapılan sermaye desteğini ifade etmektedir.

Destekten, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idaresi tarafındankabul edilmiş iş planına uygun biçimde ve destek başvurusundansonra ihdas edilmiş ve girişimcinin tek başına temsil ve ilzamayetkili olduğu işletme de yararlanabilir.

Söz konusu işletmelere merkezî yönetim kapsamındaki kamuidarelerince bir defaya mahsus olmak üzere, teminat alınmaksızınve hibe olarak 100.000 Türk lirasına kadar teknogirişim sermayesidesteği verilebilir.

Kanun kapsamında, yıllık bütçesinde Ar-Ge harcamalarınındesteklenmesi amacıyla hibe şeklinde ödeneği bulunan merkezîyönetim kapsamındaki kamu idarelerinin tümü tarafından yapılanödemelerin toplamı, her takvim yılı için 50.000.000 Türk lirasınıaşamaz. Bu husus merkezî yönetim bütçesinin hazırlanması veuygulanması esnasında dikkate alınır ve izlenir.

100. 5746 Sayılı Kanun ile 5520 Sayılı Kanunkapsamında sağlanan Ar-Ge teşvikleriarasındaki temel farklar nelerdir?

5746 Sayılı Kanun ile kurumlar vergisi açısından Ar-Ge indirimi,gelir vergisi stopajı teşviki, sigorta prim desteği ve damga vergisi istisnası gibi teşvikler sağlanmışken 5520 Sayılı Kanunile yalnızca Ar-Ge indirimi teşviki sağlanmıştır.

5746 Sayılı Kanun’a göre Ar-Ge indirimi uygulaması 31.12.2023tarihine kadar geçerli olmakla birlikte 5520 Sayılı Kanun’a göre Ar-Ge indirimi uygulamasında herhangi bir süre sınırlamasıbulunmamaktadır.

5746 Sayılı Kanun’a göre gelecek yıllara devreden Ar-Ge indirimi tutarları yeniden değerleme oranı ile endekslenebilmekte, ancak 5520 Sayılı Kanun’a göre Ar-Ge indirimi tutarı için endeksleme yapılması mümkün bulunmamaktadır.

5746 Sayılı Kanun’a göre TÜBİTAK gibi kurumlar tarafından sağlanan hibe ve yardımların (nakit desteklerin) özel bir fon hesabına alınması ve 5 yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir hesaba nakledilmemesi veya işletmeden çekilmemesi gerekmektedir. Diğer taraftan, söz konusu hibe ve yardımlar 5520 Sayılı Kanun’a göre ticari kazancın bir

unsuru olarak değerlendirilip gelir yazılacaktır.

5746 Sayılı Kanun’a göre finansman giderleri Ar-Ge indirimi hesaplamasında dikkate alınmazken, 5520 Sayılı Kanun’a göreAr-Ge indirimine konu edilebilmektedir.

5746 Sayılı Kanun’a göre 500 ve üzerinde tam zaman eşdeğerAr-Ge personeli istihdam eden Ar-Ge merkezlerinde ayrıca oyıl yapılan Ar-Ge harcamalarının bir önceki yıla göre artışınınyarısı da ilave Ar-Ge indirimi olarak dikkate alınabilirken, 5520Sayılı Kanun’da böyle bir uygulama yer almamaktadır.

5746 Sayılı Kanun’a göre Ar-Ge harcamalarının tamamı VUK’agöre aktifleştirilerek amortisman yoluyla kurum kayıtlarındagider olarak dikkate alınabilmektedir. Diğer taraftan, 5520 Sayılı Kanun’a göre sadece gayri maddi hakka yönelik olarakyapılan harcamaların (kanser ilacının bulunması vb.) aktifleştirilmesi zorunlu olup gayri maddi hakka yönelik olmayanharcamaların aktifleştirilmesi ihtiyaridir. Dolayısıyla söz konusuharcamalar kurum kayıtlarında doğrudan gider olarak dikkatealınabilecektir.

Ernst & Young hakkındaErnst & Young, denetim, vergi, kurumsalfinansman ve danışmanlık hizmetlerindebir dünya lideridir. Dünya genelinde toplam141.000 çalışanımız, ortak değerlerimizive kaliteyi ön planda tutan kararlıtutumumuzu hep birlikte paylaşmaktadır.

Ernst & Young'ın sunduğu vergi hizmetleriİşleriniz gerçek potansiyellerine güçlütemeller üzerinde yapılandırılarak vesürdürülebilir bir şekilde geliştirilerekulaşabilir. Ernst & Young olarak vergiyükümlülüklerinizi sorumlu ve zamanındayerine getirmenizin önemli bir fark ortayaçıkaracağını düşünüyoruz. Bu nedenle135'ten fazla ülkedeki 25,000 vergiçalışanlarımız nerede olursanız olun vevergi ihtiyaçlarınız ne olursa olsun, kalitelihizmet anlayışımıza duyduğumuztereddütsüz bağlılık temelinde sizlereteknik bilgi, iş tecrübesi ve tutarlımetodolojiler sunmaktadır.

Ernst & Young'ın farkı buradadır.

Daha fazla bilgi için, lütfenwww.ey.com/trwww.vergidegundem.comadresini ziyaret ediniz.

© Ernst & Young 2011Tüm Hakları Saklıdır.

Ernst & Young

Assurance | Tax | Transactions | Advisory

“100 Soruda Ar-Ge Teşvikleri 2011” isimli çalışmamız, Ar-Ge teşvikleri ilgili genel bilgi vermekamacıyla, 4691 sayılı “Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu”, 5520 sayılı “Kurumlar VergisiKanunu” ve 5746 sayılı “Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun”unilgili hükümleri dikkate alınarak 12 Nisan 2011 tarihi itibarıyla yürürlükteki mevzuat kapsamındaErnst & Young uzmanları tarafından hazırlanmıştır. Bu çalışmada yer alan bilgi ve açıklamalardandolayı Ernst & Young ve/veya Kuzey Yeminli Mali Müşavirlik A.Ş.’ye sorumluluk iddiasındabulunulamaz. Vergi ve teşvik mevzuatımızın sık değiştirilen ve farklı anlayışlarla yorumlanabilenyapısı nedeniyle, herhangi bir konuda uygulama yapılmadan önce konunun uzmanlarından profesyonelyardım alınmasını tavsiye ederiz.

Documents

100 Soruda Ar-Ge Teşvikleri 2011 - vergidegundem.com · Bölgeleri Kanunu'dur. Bununla birlikte 2004 yılında Kurumlar Vergisi Kanunu'na eklenen Ar-Ge İndirimi müessesesinin ardından,