Catch-Up Program 2008

1

ບນຖະໜອມ ບວຫອມElodie Alberny

Dr. Jean-Christophe Castella Jea C stop e Caste aດຣ. ລນຄາ ດວງສະຫວນ

ສະຖາບນ ຄນຄວາ ວທະຍາສາດ-ເຕກນກ ກະສກາ ແລະ ປາໄມສນຄນຄວາ ນະໂຍບາຍ ກະສກາ ແລະ ປາໄມ

ແຜນງານໂຄງການ CATCH-UPຄງວນທ 22 ທນວາ 2008, NAFRI

ພາກທພາກທ 11: : ພາກສະເໜພາກສະເໜອງຕາມນະໂຍບາຍ ຂອງລດຖະບານທແນໃສ ການຫດຜອນຄວາມທກຍາກແລະ ເພມເນອທປາໄມທປກຄມ ເພອຫກເວນ ຜນກະທບທາງດານລບ ຈາກ

ປ ໄ

ຢາງພາລາ ໄດກາຍເປນພດຊະນດໜງທພເສດ ທປຽນທວທດທາມະຊາດແລະ ການດາລງ ຊວດຂອງຊາວກະສກອນຊນນະບດ.

ການພດທະນາທາງດານການປກໄມ ໄດພຈາລະນາ ພາຍໃຕເງອນໄຂ ຕາງຝາຍຕາງໄດຮບ ຜນປະໂຫຍດນາກນ.

ການທາລາຍປາໄມ.

ຝາຍຕາງໄດຮບ ຜນປະໂຫຍດນາກນ.ສະແດງອອກໃຫເຫນໃນໄລຍະຊມປທຜານມາ ຂະແໜງອດສະຫະກາຢາງພາລາ ໄດກາຍ ເປນຂະແໜງໜງທສາຄນ ຕຂງເຂດເສດຖະກດ.

ແຕກຍງມຂສງໃສຢບອນວາ ຢາງພາລາຈະໄດຮບຜນກາໄລບ?

Catch-Up Program 2008

2

11. . ຈດປະສງຈດປະສງ

• ເພອສກສາ ລະບບພນຖານ ແລະ ການປະເມນຜນເພອສກສາ ລະບບພນຖານ ແລະ ການປະເມນຜນຂອງການຢາງພາລາ

• ເພອສກສາເຖງຜນກະທບ ທຕເສດຖະກດ, ສງຄມແລະ ການດາລງຊວດ.

• ເພອສກສາເຖງເງອນໄຂ ຄວາມແຕກຕາງຂອງແຕ

ຖງ ງ ງ ງລະຮບແບບການປກຢາງພາລາ (ຜທປກດວຍທນຕນເອງ, ສນຍາ ແລະ ການສາປະທານ)

22. . ຂສມມດຖານຂສມມດຖານ• ຢາງພາລາ ໄດຮບອດທພນມາຈາກ ການຂາມຊາຍ

ແດນ ຂອງປະເທດເພອນບານ.• ຮບແບບການປກຢາງພາລາ ທປະກອບດວຍປດໃຈທແຕກຕາງກນອນໄດແກ: ດນ, ແຮງງານ, ທນ, ຄວາມຮ ແລະ ຕະຫາດ.

• ຂະບວນການພວພນ ຂອງເຄອຄາຍພາຍໃນທອງ• ຂະບວນການພວພນ ຂອງເຄອຄາຍພາຍໃນທອງຖນ, ຜນາ ແລະ ຂງເຂດວຽກງານທກຽວຂອງ.

Catch-Up Program 2008

3

3. ວທການສກສາຄນຄວາ

- ທບທວນເອກກະສານ, ບດລາຍງານຕາງໆທບທວນເອກກ ສ ນ, ບດລ ຍງ ນຕ ງໆທສອດຄອງກບຢາງພາລາ ທງພາຍໃນສປປລາວ.- ປກສາຫາລ ກບທາງພາກສວນທກຽວຂອງ.- ເກບກາຂມນທາງດານປະລມານ ໂດຍຈດການເຂາຖານຂມນເພອວເຄາະໃນເຊງສະຖຕ.- ການຈດການຂມນທາງດານຄນນະພາບ ເພອວເຄາະໂ ໂດຍການລວບລວມຄາຕອບທຄາຍກນ.

ການຄດເລອກຂອບເຂດສກສາການຄດເລອກຂອບເຂດສກສາ::- ເຂດທໄດຮບອດທພນຈາກການປກຢາງ

- ເຂດທປກຢາງມາຫາຍປ- ເຂດທມຫາຍຮບແບບການປກຢາງ

ບານນາສາ ແລະ ບານນາສາວນາງ,ເມອງສງທອງ

ບານພວຽງ, ບານຜາວ ແລະບານວາດ, ເມອງນາແລ

ບານນາກມ ແລະ ບານຄາບນ, ເມອງທາແຂກ

Catch-Up Program 2008

4

ຕາຕະລາງ 1: ສມທຽບເນອທປກຢາງພນທສກສາ ເນອທປກຢາງ (ເຮກຕາ) ລວມ (ເຮກຕາ)

ປກດວຍທນຕນເອງ ສນຍາເມອງສງທອງ 58 (ສາມາດກດ3

ເຮກຕາ)90 (x1)* 130

ເມອງນາແລ 187 1,327 (x9) 1,514

ຕາຕະລາງ 1: ສມທຽບເນອທປກຢາງ

ງ , ( ) ,

ເມອງທາແຂກ 246(ສາມາດກດ7ເຮກຕາ)

450 (x2) 1,995*

* ມ 4 ບານ ທໄດເລມປກຢາງໂດຍມສນຍາ* ມ 3 ບລສດທເຂາມາລງທນສາປະທານປກຢາງພາລາລວມເນອທປກ 1,290 ເຮກຕາ.

ການຈດການປກຢາງໃນຂນບານການຈດການປກຢາງໃນຂນບານບານທເຮດໄຮ ບານທເຮດນາ

ເມອງນາແລ ເມອງສງທອງເມອງທາແຂກ

Catch-Up Program 2008

5

ເມອງນາແລ

ເມອງທາແຂກ

ເນອທປກຢາງພາລາໃນເຂດສກສາ

ເມອງສງທອງ

ງ

China-ເຄອຄາຍທາງພນອງ- ການຄາ

ການຮວມມ

ອດທພນຈາກອດທພນຈາກການປກຢາງ

ມາຈາກປະເທດເພອນບານ ໂດຍການພວພນໃນຫາຍລະດບ

Th il d

Vietnam

ການຮວມມໃນຂນເທງ

Thailand

ການຮວມມກນ ລະຫວາງຜທປກດວຍທນຕນເອງ

Catch-Up Program 2008

6

22..22. . ການຕດສນໃຈປກຢາງພາລາການຕດສນໃຈປກຢາງພາລາພາຍໃນເງອນໄຂທບແນນອນພາຍໃນເງອນໄຂທບແນນອນ

ສະມາຊກພາຍໃນ1

ຊຄອບຄວຜກດນ

ການສງເສມຈາກນກລງທນ

ໄດຮບຂມນຫາຍແຫງ

ຕອງການຢາກທດລອງປກ

ເຫນຄອບຄວທເຫນຄອບຄວທປະສບຜນສາເລດປະສບຜນສາເລດ

ການຕດສນໃຈ

1

ຫາຍແຫງ

ຕາມຄອບຄວອນທປກ

ພນອງເປນຜຜກດນ

ທດລອງປກ

13%42%

11%( )

33%

2005 47% 2000-2005 31%

Catch-Up Program 2008

7

22..33. . ຄວາມຮບຮຂອງຊາວກະສກອນຄວາມຮບຮຂອງຊາວກະສກອນຜທບໄດປກຢາງຜທບໄດປກຢາງ

• ບຮຂມນກຽວກບຢາງພາລາ• ຢຫາງໃກຈາກ ແລະ ຍາກໃນ

ຜທປກຢາງພາລາ

• ເພອປບປງຊວດການເປນຢໃຫດ

ລະຫວາງລະຫວາງ

ຢຫາງໃກຈາກ ແລະ ຍາກໃນການເຂາເຖງຂມນ

• ການສສານໃນທອງຖນ• ຂາດທນຮອນ• ເລອກທຈະປກພດ ຫ ໄມຊະນດອນແທນ ໃ ໃ

• ເພອປບປງຊວດການເປນຢໃຫດຂນ (ປຽນຮບແບບການຜະຫດ)

• ການເຂາເຖງຂມນຂາວສານ• ຫວງວາ ຢາງພາລາ ຈະສາມາດແທນໃຫປາໄມໄດ

• ປກໄວເປນມນໃຫລກ ໃ• ບແນໃຈໃນການດາເນນ ງານ

ຂອງຢາງ (ກາລງພຈາລະນາ)

• ເລອກທຈະລຽງສດ

• ເປນການສຽງເບງໃນອານາຄດ

1. ຜທປກໂດຍການນາໃຊທນຈາກພນອງ

ໃຜເປນຜປກຢາງດວຍທນຕນເອງໃຜເປນຜປກຢາງດວຍທນຕນເອງ??2 ຮບແບບ

ໂດຍສນຍາປາກເປາ!

• ໂດຍຈະແບງຜນຜະຫດຄນລະເຄງ• ພນອງເປນຜຊກຍ ແລະ ຜກດນ ໂດຍການສະໜອງຂມນ ແລະ

ທນຮອນຈານວນໜງ2. ຜທປກດວຍການນາໃ ຊທນຕນເອງ• ພະນກງານແຂວງ ແລະ ເມອງ

ໂ ໃ • ປກໂດຍການນາໃຊຄວາມຮພນຖານຂອງຕນເອງ• ບາງກລະນ ທມເບຍຢາງ ໂດຍຈາເປນ• ໄດຮບການສະໜບສະໜນ ທງພາກລດ ແລະ ອງກອນຕາງໆ• ຜທເຄຍໄປເຮດວຽກຢສວນຢາງມາກອນ

Catch-Up Program 2008

8

ອງຕາມເງອນໃຂຂອງສນຍາ ໃນແຕລະເຂດ ທແຕກຕາງກນ,

ໃຜເປນຜທມສນຍາປກຢາງໃຜເປນຜທມສນຍາປກຢາງ??

ອງຕາມເງອນໃຂຂອງສນຍາ ໃນແຕລະເຂດ ທແຕກຕາງກນ, ແຕປດໃຈຫກທເຮດໃຫເຂາເຈາ ຕດສນໃຈປກຢາງອງຕາມ:

• ປດໃຈທາງດານທນຮອນ• ຕອງການຮຽນຮບດຮຽນ ຈາກທາງຊຽວຊານ, ວຊາການຕາງປະເທດ• ບແນໃຈກຽວກບການຈດການປກຢາງ (ຕອງການທດລອງ).ບແນໃຈກຽວກບການຈດການປກຢາງ (ຕອງການທດລອງ).• ນກລງທນຈາກຕາງປະເທດ ເຂາມາຊກຍສງເສມໂດຍການສະໜອງທນຮອນ ແລະ ຍງເຮດໃຫຊາວກະສກອນໝນໃຈເຖງຕະຫາດຮອງຮບໃນຕໜາ.

ຫງຈາກປກຢາງພາລາໄດມຫຍງປຽນແປງ?

* ຕອງໄດປບຕວ (ຕນແຕເຊາ ສາລບຜທສາມາດກດຢາງ) ຕອງໄດປບຕວ (ຕນແຕເຊາ ສາລບຜທສາມາດກດຢາງ)* ເຮດວຽກໜກ* ມຫາຍກດຈະກາທໄດເຮດ* ແຮງງານໃນຄອບຄວຈາກດ* ບມເວລາ ທຈະສາງລາຍຮບໃຫຄອບຄວ ນອກຈາກເຮດ

ການຜະຫດ* ການຄາປະກນສະບຽງອາຫານ (ເນອທເຮດການຜະຫດ ຫດລງ)

Catch-Up Program 2008

9

ເຖງແມວາ, ການຂະຫຍາຍເນອທປກຢາງພາລາຈະມຜນດ ແນວໃດກຕາມຍງໄດສງຜນກະທບສຈານວນສດລຽງ ຂອງຊາວກະສກອນ.

ການລຽງສດເປນກດຈະກາໜງທສາຄນ, ເປນບອນ ທອນຊບ ແລະ

50% ຂອງລາຍຮບຊາວກະສກອນຊນນະບດມາຈາກສດລຽງ

ກະທບ

- ບມຄງລຽງສດ- ບມທນຮອນ ແລະ ຄວາມສາມາດລອມຮວ- ທາງອານາດການປກຄອງທອງຖນ ອອກກດລະບຽບຕສດລຽງ

ສງທຄວນຄານງ

• ທດທາງນະໂຍບາຍຂອງຢາງພາລາ ໃນລະດບຊາດ • ເພອໃຫແນໃຈວາ ເຈາໜາທຂນສນກາງ ແລະ ຂນທອງຖນຈະ

ບປະຕບດເກນເນອໃນສນຍາທໄດລະບ ໃນການສາປະທານແລະ ສນຍາຮວມມຕາງໆ. ຈະຕອງເຄາລບ ແລະ ປກປກຮກສາດນແດນ ແລະ ຊບພະຍາກອນທາມະຊາດໃຫຄງຢ.

• ຄວາມດນດຽງລາຄາ ແລະ ຜນກາໄລຂອງຢາງພາລາ. ເພອ ໃ ຽ

ຫກລຽງຄວາມສຽງ ໃນການດາເນນງານຂອງກມພາກ ສວນທຂອງທແຕກຕາງກນ.

Catch-Up Program 2008

10

ສງທາທາຍສງທາທາຍ ຈາກຢາງພາລາຈາກຢາງພາລາ ກຄາຍຄກນກບກຄາຍຄກນກບ ສງທາທາຍທວໆໄປສງທາທາຍທວໆໄປ ໃນຮບໃນຮບແບບການພດທະນາແບບການພດທະນາ ກະສກາກະສກາ ແບບຍນຍງແບບຍນຍງ

ກາລງແຮງງານ ການຄາປະກນສະບຽງອາຫານ

ການຂະຫຍາຍພນທປກຢາງພາລາ ເປນເຄອງໝາຍທຊບອກ ເຖງການປຽນແປງທາງດານກະສກາ ແລະ ຮບແບບການພດທະນາຊນນະບດ

ໃນບນດາປະເທດກາລງພດທະນາ.

ລາຄາ ການສາປະທານແຜນການນາໃຊທດນ

ການຂະຫຍາຍພນທປກຢາງພາລາ ເປນຈດລເລມທສາງຄວາມເຂາໃຈ ໃນຂະບວນການທາງສງຄມ ແລະ ການປຽນຮບແບບການຜະຫດໃນ

ສປປລາວ.

ຂຂອບໃຈຂຂອບໃຈ!!