111 Biyokimya Ders 9

8/4/2019 111 Biyokimya Ders 9

1/46

HEM 111 Biyokimya

Seyhun YURDUGL

Ders 9

Lipid ve aminoasit metabolizmasYkm ve yapm tepkimeleri


2/46

Ders ierii Lipidlerin ykm

Lipidlerin yapm Aminoasitlerin yapm

Aminoasitlerin ykm


3/46

Lipidlerin ykm Besin yolu ile alnan lipidler:

besinlerle birlikte emilir:

Barsak ortamnda znr olmamazellikleri devam etmektedir.


4/46

Lipidlerin ykm Lipidlerin znrl safra tuzlar ile

salanr:

Bunlar karacierde sentezlenir ve safrakesesinde depolanp buradan salglanr.


5/46

Yalar Daha sonra iki adet pankreatik lipaz olan;

lipaz ve fosfolipaz A2 tarafndan yklr.

Bu enzimler barsaa pankreastansentezlenir,

Burada serbest ya asitleri sentezlenir;

laveten mono- ve diailgliserollerintriailgliserollerden sentezi yaplr.


6/46


7/46

Hormonlar ve ya asitlerinin

hidrolizi Adenilat siklaz enzimi hormonal aktivasyon

ve hormona duyarl lipaz yolu ile;

adipositlerden,

yalarn paralanmasn balatr.


8/46


hidrolizi Burada rol oynayan hormon:

Epinefrin olup yadan elde edilecekenerjiye vcut ihtiya duyduunda,

ya hcresindeki beta-adrenerjik reseptrebalanarak paralanmay uyarr.

Ayrca G-proteini bu balant kompleksinebalanr.


9/46


hidrolizi Bu kompleksin oluumu yardm ile;

ATP cAMP(halkasal AMP)ye:

dnm gerekleir.

Burada ATPyi paralayan enzim olanadenilat siklaz enzimine kompleksin artynde etkisi sz konusudur.


10/46


hidrolizi Oluan cAMP, protein kinaz enzimini

harekete geirir;

Bu enzim bir ATPnin daha paralanmasnhzlandrarak lipoprotein lipaz enzimine birfosfor grubu eklenmesini salar ve;

bu enzim aktive edilir; Bylece triailgliserollerin paralanmas

balatlr.


11/46

Ya asitlerinin oksidasyonu

Ya asitleri:

Mitokondride okside olmadan nce.

sitoplazmada aktive olmaldr.


12/46

Ya asitlerinin oksidasyonu Aktivasyon:

Ya asidi ail-KoA ligaz enzimi ile (ail-KoA sentetaz ve tiyokinaz) yaplr.

Bu aktivasyon srasnda:

ki mol ATP harcanr.


13/46

Ya asidi + ATP + KoA -------> Ail-KoA + PPi + AMP

(Oksidasyon tepkimesi)


14/46

Ya asitlerinin mitokondride

oksidasyonu:

Ya asidi ail-KoA ile birleerek mitokondriyetanr:

Bu tanmadan sorumlu bileik ail-karnitin arabileiidir,

Karnitin ailtransferaz I enzimi tarafndan retilir.

Bu enzim mitokondrinin d zarnda bulunur.


15/46

Ya asitlerinin mitokondride

oksidasyonu Ail-karnitin molekl daha sonra:

mitokondriye tanr ve;

burada karnitin ailtransferaz II enzimininetkisi ile:

ya asidi ail-KoA moleklnn oluumunusalar.


16/46


17/46

-oksidasyon Ya asidi oksidasyonu -oksidasyon olarak

adlandrlr;

Karboksil karbonundan itibaren 2-karbonbirimi;

Oksidasyon ile ya asidinden ayrlr.


18/46

-oksidasyon -oksidasyonun her basamanda:

bir mol NADH oluur iken,

bir mol FADH2 ve

bir mol asetil-KoA eldesi gerekleir.


19/46

-oksidasyon Bu yol ile retilen asetil-KoAlar,

Krebs dngsne katlarak,

CO2 e yklr; ve dng ierisinde;

mol NADH,

bir mol FADH2;

bir mol ATP retilir.


20/46

-oksidasyon Yalarn ykmnda elde edilen NADH ve

FADH2;

Krebs dngsnde asetil-KoAoksidasyonunda elde edilenler ile birlikte;

Elektron tama zincirine katlrlar.


21/46

Ya asidi ykmnn enerji verimi

Karbonhidrat ykmndan daha fazla ve verimli enerjieldesi gzlenir.

Bir mol oleik asidin ykmndan (18-karbonlu ya asidi):

146 mol ATP eldesi gzlenir.

2 mol ATP aktivasyon srasnda harcanmaktadr.


22/46

Ya asidi sentezi Oksidasyon yolunun tam ztt olarak

yorumlanmaz.

Bu mekanizmada oksidasyon mitokondridegerekleirken,

ya sentezi hcre boluunda (sitosol)

gerekleir.


23/46

Ya oksidasyonu ile sentezi

arasndaki fark:

Sentez sitoplazmada gerekleirken,

oksidasyon mitokondride gerekleir.

Bir dier nemli fark ise:

nkleotid ko-faktrler ile ilgilidir.


24/46


arasndaki fark:

Yalarn oksidasyonu FADH+ ve NAD+

indirgenmesini gerektirirken, Yalarn sentezi:

NADPHnin oksidasyonunu gndeme

getirir.


25/46


arasndaki fark:

Ya oksidasyonu ve sentezinde:

ki karbonlu asetil-KoA mutlaka aktiveedilmelidir.

Ya sentezinde asetil-KoA:

bu sentezde yer alan enzim kompleksinemalonil-KoA olarak balanr.


26/46

Ya asidi sentezi Burada malonil-KoA:

ya asidi sentezindeki ilk basamak olarak

tanmlanr; Enzim olarak asetil-CoA karboksilaz bu

basamakta yer alr,

Ya asidi sentezi bu enzim ile dzenlenir; ayrca bu enzim CO2 i ilgili substrata transfereder, biyotin ko-faktr olarak bu tepkimelerde yeralr.


27/46

Malonil Ko-Ann oluumu:

ACC burada asetilkoA karboksilaz enzimini temsil etmektedir.


28/46

Ya asidi sentezi Buradaki enzim kompleksinde tayc molekl:

ail-tayc protein olarak adlandrlr.


29/46

Ya asidi sentezi Asetil-KoA ile malonil-KoA:

Ail tayc proteine asetil-KoA transailaz

enzimi ve malonil-CoA transailaz aracl ilebalanr;

Bu ekilde karbon atomlar ya asidi sentezinekatlr.


30/46

Ya asidi senteziAsetil-KoA ve Malonil-KoAdan :

Ya asidi sentezini;

ya asidi sentaz enzimi yrtr.


31/46

Ya asidi sentezinde bu enzim

kompleksi iinde: -keto-ail tayc protein sentaz,

-keto-ail tayc redktaz,

3-OH ail-tayc dehidrataz ve ayrca,

enoyil-KoA redktaz yer alr.

ki indirgenme tepkimesi NADPHoksidasyonunu (NADP+ ye) ierir.


32/46

Kolesterol: Ya sentezinde nemli bir bileik.


33/46


34/46

Aminoasitlerin yapm

Karacier:

Azot metabolizmasnn vcudumuzdaki

merkezidir. Aminoasitlerin iindeki amino gruplar

transaminasyon,

deaminasyon,

ve re oluumu ile atlr.


35/46

Amino asitler snflandrlrken

Ketojenik,

Glukojenik,

ya da hem glukojenik hem ketojenik olaraksnflandrlr.


36/46

Glukojenik amino asitler Piruvatn oluumuna zemin hazrlarlar;

veya Krebs dngs ara bileiklerininoluumunu gerekletirirler.

r. -ketoglutarat veya okzaloasetat.


37/46

Glukojenik amino asitler

Lizin ve lsin haricindeki amino asitler:

ksmen glukojenik yapya sahiptir.


38/46

Ketojenik amino asitler Lizin ve lsin:

Tamamen ketojenik yapda olan aminoasitlerdir.

Bunlardan asetil-KoA veya asetoasetil KoA(keton cisimcii) retimi gerekleir.


39/46

Hem glukojenik hem ketojenik

amino asitler:

zolsin, Fenilalanin, Treonin, Triptofan, Tirozin.


40/46

rnek: Glutamat ve Aspartat

Biyosentezi

Glutamat ve aspartat:

-keto asit nclerinden sentezlenir.

Burada bir basamakl transaminasyontepkimesi oluur.


41/46

rnek: Glutamat ve Aspartat

Biyosentezi

Glutamat:

glutamat dehidrojenaz tarafndankatalizlenirken;

Aspartat:

aspartat aminotransferaz(AST) tarafndankatalizlenir.


42/46


43/46

glutamat + piruvat -KG + alanin

Alanin biyosentezi ve glutamat ykm


44/46

r: Histidin katabolizmas

Histidin ykmnda:

-amino grubunun histidaz enzimi ileayrlmas rol oynar.


45/46

Histidin ykmnda

Son rn:

glutamat (glutamik asit).


46/46

Yararlanlan kaynaklar:

Documents

111 Biyokimya Ders 9