Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Jaarverslag 2008
2
Stichting Roomsch Catholijk Oude Armen Kantoor (RCOAK) is een Amsterdams vermogensfonds dat ruim 400 jaar bestaat. Uit
de opbrengst van haar kapitaal geeft Stichting RCOAK fi nanciële ondersteuning aan initiatieven die bijdragen aan het welzijn van
kwetsbare groepen in de samenleving. Hierbij wordt prioriteit gegeven aan initiatieven die de kwaliteit van leven van mensen in de
laatste levensfase bevorderen.
Afb eelding omslag: Jacob de Wit, ‘Het Penningske van de weduwe’ (1754). Regentenzaal Stichting RCOAK, AmsterdamFoto: Hans van den Bogaard
3
4
5
Voorwoord
Directieverslag
Financieel jaarverslag 2008Balans per 31 december 2008
Staat van baten en lasten over 2008
Toelichting op de balans en staat van baten en lasten
Accountantsverklaring
Kengetallen 2002 t/m 2008
De hofjes van Stichting RCOAK
DonatiesCriteria donatieprogramma’s
Aanvraagprocedure en werkwijze
Samenvattend overzicht donatieverzoeken
Grafi sche weergave van aantallen en bedragen
Overzicht van gehonoreerde aanvragen per categoriemet speciale aandacht voor projecten van:
Empowerment Foundation, Den Haag
Krachtig 80!
Inhoudsopgave
6
10
161819202426
28
3132343536
41
43
Stichting Maatschappelijk Werk en Welzijn Oosterschelderegio
in samenwerking met Zorggroep Ter Weel, Goes
Halt! U valt
MOVISIE, kennis en advies voor maatschappelijke
ontwikkeling, Utrecht
Hangouderen
OsiraGroep, ROC en Bosch Film, Amsterdam
‘Op mijn stoep’: ontmoetingen tussen generaties en culturen
De Regenboog Groep en Voedselbank, Amsterdam
VONK – Voedselbankklanten Ontdekken Nieuwe Kracht
Alzheimer Nederland, Bunnik en Stichting Anno, Den Haag
Anno Geschiedeniskrant
Nationaal Ouderenfonds, Bunnik en Nationale Vereniging
De Zonnebloem, Breda
Het Premieplan
Liefde het Fundament400 jaar Roomsch Catholijk Oude Armen Kantoor in Amsterdam
College van Regenten en bureau Stichting RCOAK
Colofon
47
51
55
59
63
67
68
70
72
De illustraties in dit jaarverslag zijn gemaakt door cliënten van Stichting Stoelenproject bij de Kunstsuite van Makom Inloophuis, in samenwerking met Kantlijn, de ‘schrijfclub’
van de Amsterdamse dak- en thuislozen. Het Stoelenproject biedt ’s nachts een veilige en warme slaapplaats voor dak- en thuislozen in Amsterdam. Makom biedt dak- en thuis-
lozen en buurtbewoners een rustige plaats voor overdag, waar ze koffi e, thee, soep en brood kunnen krijgen.
6
In oktober 2008 kwam de publicatie Liefde het Fundament, 400
jaar Roomsch Catholijk Oude Armen Kantoor in Amsterdam, van
de hand van dr. Jurjen Vis gereed. Hierdoor hebben wij afgelopen
jaar veel aandacht besteed aan onze lange historie als charitatief
vermogensfonds. In een jaar waarin duidelijk werd dat er op de
fi nanciële markten geen zekerheden bestaan, relativeert de historie
van ruim 400 jaar enerzijds de huidige crisis van de fi nanciële
markten – ons fonds heeft in al die eeuwen wel erger crises mee-
gemaakt –, maar anderzijds maakt het ons ook sterker bewust van
de verantwoordelijkheid die wij dragen voor de continuïteit van
onze stichting. Deze continuïteit berust op twee peilers: een trans-
parant, innovatief donatiebeleid en een solide fi nancieel beleid.
Beide aspecten krijgen in dit jaarverslag ruim aandacht.
Donatiebeleid Amsterdam
Binnen ons landelijke donatiebeleid neemt Amsterdam een
speciale plaats in. In Amsterdam richten wij ons ook op kwets-
bare groepen als dak- en thuislozen, drugsverslaafden en stille
armen, terwijl buiten Amsterdam uitsluitend projecten die het
welzijn van ouderen bevorderen voor een donatie in aan-
merking komen.
In 2008 hebben we in Amsterdam weer, conform de doelstel-
ling, een kleine miljoen euro toegekend aan diverse projecten voor
kwetsbare groepen en/of ouderen. De Voedselbank Amsterdam
neemt hierbij een belangrijke plaats in. De hulp in natura die de
Voedselbank verstrekt aan mensen met een minimaal inkomen
– meestal als gevolg van schulden – sluit naadloos aan bij de historie
van Stichting RCOAK.
Ons bureau ondersteunt ook, via het maatschappelijk werk, indi-
viduele Amsterdammers die door omstandigheden niet in hun
eigen levensonderhoud kunnen voorzien. Dit jaar zagen wij een
sterke terugloop in het aantal aanvragen. Dat is opmerkelijk.
Afgaand op diverse publicaties in de media neemt de noodzaak
van individuele crisishulp juist toe. De vele veranderingen in het
maatschappelijk werk, o.a. als gevolg van aanbestedingen, maakt
dat wij de mogelijkheden van noodhulp vanuit ons fonds meer
onder de aandacht zullen moeten brengen van het maatschappe-
lijk werk. Aan het eind van het jaar zagen we ‘gelukkig’ weer een
toename van het aantal aanvragen.
Premieplan
Al gedurende twee jaar voeren wij, samen met Fonds
Sluyterman van Loo, een donatieprogramma waarbij wij de
opbrengsten van zeer kleinschalige geldwervende acties van de
lokale afdelingen van het Nationaal Ouderenfonds verdubbelen.
Dit jaar hebben wij ook lokale afdelingen van Nationale
Vereniging De Zonnebloem de mogelijkheid gegeven kleine
geldwervende acties voor ouderen op te zetten, waarvan de
opbrengst door ons en Fonds Sluyterman van Loo wordt ver-
dubbeld. Deze uitbreiding is een groot succes, o.a. doordat
het landelijk bureau van De Zonnebloem de afdelingen admini-
stratief en communicatief heel professioneel begeleidt. Het is
hartverwarmend te zien hoe op lokaal niveau met kleine acties
allerlei zinvolle activiteiten voor ouderen worden opgezet
met fi nanciële ondersteuning van Stichting RCOAK en Fonds
Sluyterman van Loo.
Voorwoord
7
Proactieve projecten
In de context van het algemene donatieprogramma van
Stichting RCOAK ontvangen wij veel spontane aanvragen voor fi -
nanciële ondersteuning van activiteiten die gericht zijn op het wel-
zijn van ouderen, zoals concerten in zorgcentra, daguitstapjes, vaar-
vakanties en wandeltochtjes. Met donaties aan dit type projecten
spelen wij in op de groeiende behoeft e aan activiteiten ten behoeve
van het welzijn van ouderen binnen verzorgingshuizen en ouderen
in de directe omgeving van zorginstellingen.
Eén van onze ambities is dat een plezierige, zinvolle dag-
besteding voor zorgafh ankelijke ouderen een vanzelfsprekendheid
wordt. Dat is nu nog niet altijd het geval. Tegelijkertijd realiseren
wij ons echter dat onze in beginsel eenmalige donaties geen
structurele fi nanciële basis kunnen bieden voor een zinvolle dag-
besteding. Voor activiteiten die niet uit het reguliere AWBZ-
budget gefi nancierd kunnen worden, dient een andere structurele
geldstroom te worden aangeboord. Wij vinden het de moeite
waard te proberen een private geldstroom op gang te brengen,
naar analogie van het Premieplan maar dan op grotere schaal.
Daarom hebben Stichting RCOAK en Fonds Sluyterman van
Loo opdracht gegeven aan een fondsenwervingbureau een concept
te ontwikkelen dat als proefproject zal worden uitgevoerd bij zes
locaties van drie overkoepelende zorginstellingen. Strategisch
kernelement binnen de proef is dat er een beroep wordt gedaan
op particulieren en organisaties in de omgeving van de instelling
fi nancieel bij te dragen aan het directe welzijn van ouderen in
hun eigen omgeving. De opbrengsten van de geldwervende acties
rond de huizen worden door ons en Fonds Sluyterman van Loo
verdubbeld (met een minimum van € 10.000 en een maximum
van € 20.000 per locatie). In 2009 worden de eerste resultaten van
het proefproject bekend.
Dementie
Een tweede proactief project betreft een onderzoek van prof.
dr. E.J.A. Scherder, hoogleraar Klinische Neuropsychologie aan
de Vrije Universiteit te Amsterdam. Professor Scherder heeft ons
eind 2007 benaderd met het verzoek zijn onderzoek ‘Invloed
van bewegen op het klinisch beeld van Jong Dementerenden’
fi nancieel mogelijk te maken. Jong dementerenden laten een
versnelde achteruitgang van hun cognitieve vermogens zien waar-
door het eff ect van een succesvolle interventie, zoals bewegen,
groter kan zijn. Vanuit een diep besef van het drama dat dementie
bij (jonge) ouderen veroorzaakt, is Stichting RCOAK geïnteres-
seerd in dit onderzoek, dat direct een positief eff ect heeft op
het welbevinden van de groep jong dementerenden die bij het
onderzoek betrokken is. Begin 2008 hebben wij besloten dit
onderzoek te fi nancieren voor de duur van vier jaar. Steun aan
dementieprojecten blijft een essentieel onderdeel van ons donatie-
programma. Na ons tweejarige thematisch donatieprogramma
‘Kleinschalige zorg voor ouderen met dementie’, dat eind 2007
is beëindigd, hebben we in 2008 veel projecten die hieraan
verwant zijn gehonoreerd. Nederland is rijk aan allerlei inno-
verende ondersteunende initiatieven voor dementerenden, zoals
reminiscentieprojecten, zorgboerderijen, Alzheimercafés en kleine
buurtwinkels geëxploiteerd door zorginstellingen. Veel initiatief-
nemers hebben de weg gevonden naar Stichting RCOAK en een
donatie ontvangen.
De uitbreiding van het Premieplan en onze twee eigen pro-
actieve projecten hebben ertoe geleid dat wij voor 2008 geen apart
thematisch donatieprogramma hebben vastgesteld. Wij waren
bevreesd dat de druk op ons donatiebudget dan te groot zou worden.
Die vrees is niet ongegrond gebleken; wij hebben in 2008 meer aan-
vragen ontvangen dan ooit tevoren: 596. Dat is 128 aanvragen
meer dan in 2007.
7
8
Aandacht voor de historie In oktober 2008 hebben wij tijdens een feestelijke bijeen-
komst op voor ons historische grond in hotel Th e Dylan het eerste
exemplaar van het boek Liefde het Fundament, 400 jaar Roomsch
Catholijk Oude Armen Kantoor in Amsterdam, geschreven door
dr. Jurjen Vis, overhandigd aan burgemeester dr. J. Cohen van
Amsterdam. Professor Scherder heeft bij deze gelegenheid een
aansprekende presentatie gehouden over zijn onderzoek, waar-
voor wij hem zeer erkentelijk zijn.
Zoals ook in het voorwoord van het boek is vermeld, was onze
organisatie eeuwenlang omgeven met een zeker waas van geheim-
zinnigheid. Niemand wist precies hoe de armen- en ouderenzorg
vanuit het R.C. Oude Armenkantoor werd bedreven en hoe groot
het kapitaal was waaruit kon worden geput. Nog in de jaren negentig
van de vorige eeuw werd Stichting RCOAK door buitenstaanders
als mysterieus gekenschetst. Het begin van de eenentwintigste
eeuw markeerde een omslagpunt: wij zijn een nieuwe weg inge-
slagen met een transparant donatiebeleid en open communicatie
met alle belanghebbenden. De geheimzinnigheid is afgeschud.
Het is deze transparantie die ten grondslag ligt aan het besluit van
het College van Regenten onze geschiedenis te laten vastleggen.
Stichting RCOAK legt rekenschap af van haar heden én van haar
verleden.
Wij zijn bijzonder verheugd met deze integrale geschied-
schrijving van de hand van Jurjen Vis die fraai is uitgegeven door
Uitgeverij Boom. Het voorwoord van het boek is als laatste hoofd-
stuk in dit jaarverslag opgenomen.
Vrijwilligersacademie Het initiatief van een vijft al Amsterdamse organisaties, waar-
onder De Regenboog Groep, Hospice Kuria en de Schorer Stichting,
een academie te starten voor vrijwilligers binnen Amsterdam is
in één jaar tijd uitgegroeid tot een succes. Voor de cursussen en
bijeenkomsten van deze vrijwilligers hebben wij de achtervleugel
van ons hofj e ‘Liefde is het Fondament’ aan de Keizersgracht
gedurende een jaar om niet ter beschikking gesteld. De Centrale
Stad ondersteunt dit project met een subsidie voor drie jaar en
inmiddels is er een reguliere huurrelatie met onze stichting tot
stand gekomen. Wij hopen dat de Vrijwilligersacademie de komen-
de jaren zal uitgroeien tot een echt ontmoetings- en scholingspunt
voor vrijwilligers binnen de zorg in Amsterdam.
Financiën Ook dit jaar nemen wij de jaarrekening integraal op in dit
jaarverslag inclusief de volledige accountantsverklaring.
De turbulentie op de internationale fi nanciële markten hebben
geleid tot een negatief beleggingsresultaat van 14,7% van het totale
vermogen. Wij hebben desondanks besloten het donatiebudget
voor 2009 te handhaven op 2,5 miljoen euro.
Al in 2007 hebben wij besloten, gelet op de onzekerheid op
de internationale fi nanciële markten die toen al zichtbaar was, de
vastrentende portefeuille voor het grootste gedeelte te liquideren
en de opbrengst à deposito te plaatsen. Dit deposito is op expi-
ratiedatum met een jaar verlengd tot eind 2009 tegen een rente-
percentage van 5% op jaarbasis. In de loop van de tijd zal geleide-
lijk worden overgegaan tot herbelegging in vastrentende waarden,
afh ankelijk van de ontwikkelingen op de kapitaalmarkten.
9
In oktober 2007 is ervoor gekozen dat vanaf 2008 de helft van
onze aandelenportefeuille, exclusief de vastgoedaandelen, duur-
zaam zal worden belegd. Dit besluit is in 2008 niet ten uitvoer
gebracht door de onrust en de grote koersschommelingen op de
internationale eff ectenbeurzen. Dit is ook de oorzaak van het feit
dat wij bij sterk dalende aandelenkoersen niet zijn overgegaan tot
herschikking, d.w.z. tot aankoop van aandelen. Het vastrentende
deel van onze portefeuille per balansdatum is dan ook overwogen.
Het doet ons genoegen dat wij ook dit jaar ons volledige dona-
tiebudget à 2,5 miljoen euro hebben kunnen toekennen. Anders
dan in 2007 hebben wij dit jaar bewust het donatiebudget niet
overschreden.
College van Regenten Het College van Regenten kwam in het verslagjaar zoals
gebruikelijk vier keer in vergadering bijeen. Daarnaast werd er
tussen individuele bestuursleden en directie regelmatig informeel
voorbereidend overleg gevoerd.
De personele samenstelling van het College van Regenten
is dit jaar niet gewijzigd. De Gift encommissie, bestaande uit de
voorzitter en de directeur, adviseert het College van Regenten met
betrekking tot de donatie-aanvragen. De Financiële Commissie,
bestaande uit de voorzitter en de penningmeester, bespreekt de
jaarrekening met de externe accountant en het beleggingsbeleid
met de vermogensbeheerders. Zij doet hiervan verslag in de vol-
tallige Collegevergadering. Het College van Regenten kan zich
goed vinden in de huidige werkwijze en de structuur van Stichting
RCOAK die ten opzichte van 2007 ongewijzigd zijn gebleven.
Mede dankzij de ondersteuning van de directeur en de twee mede-
werkers van het bureau kan het College van Regenten het ver-
mogensfonds op maatschappelijk verantwoorde wijze besturen.
Wij zijn de directeur en de bureaumedewerkers, maar ook die-
genen die verantwoordelijk zijn voor de door Stichting RCOAK
mede gefi nancierde projecten, erkentelijk voor hun grote betrok-
kenheid, inzet en het vele werk dat verricht is.
Namens het College van Regenten van Stichting RCOAK,
G.J.A. van der Lugt, voorzitter
9
10
2008 was een intensief, druk jaar. Een groeiend aantal aanvragen,
de voorbereidingen van de publicatie van het boek Liefde het
Fundament, 400 jaar Roomsch Catholijk Oude Armen Kantoor in
Amsterdam, het organiseren van de boekpresentatie en het ont-
wikkelen van onze eigen proactieve projecten hadden een forse
werkdruk tot gevolg. Met genoegen hebben wij vastgesteld dat ons
kleine team (2,2 ft e) zo op elkaar is ingespeeld dat we soepel, zonder
inzet van externe krachten, de extra werkzaamheden konden op-
vangen. Mede hierdoor kijken wij met veel voldoening terug op
het afgelopen jaar.
Geschiedschrijving Hoogtepunt van dit jaar was de presentatie van het boek Liefde
het Fundament, 400 jaar Roomsch Catholijk Oude Armen Kantoor
in Amsterdam, geschreven door dr. Jurjen Vis, aan burgemeester
Cohen in hotel Th e Dylan op de Keizersgracht. Dit hotel is ge-
vestigd in een pand dat in de achtiende eeuw werd gebouwd als
kantoor voor het Oude Armenkantoor op initiatief van de toen-
malige regenten op de plaats van de oude schouwburg, die door
een grote brand werd verwoest. Vanuit dit markante gebouw heeft
onze stichting ruim twee eeuwen haar werkzaamheden verricht.
Eind jaren negentig van de vorige eeuw is dit pand door ons ver-
kocht. Het is bijzonder dat de boekpresentatie op deze historische
plek kon plaatsvinden en verheugend dat de rijke geschiedenis van
het R.C. Oude Armenkantoor nu is vastgelegd op een voor een
breed publiek toegankelijke wijze.
Donatiebeleid De zorgsector voor ouderen is bescheiden van karakter.
Zorg voor ouderen wordt door de sector zelf niet gezien als iets
heroïsch. Het gaat om eenvoudige, alledaagse zaken zoals eten en
drinken, verzorging, vervoer en uitstapjes. Het is jammer dat de
ouderenzorg nog steeds vooral in het nieuws komt met berichten
over verschraling van de zorg, personele problemen en onnodige
bureaucratisering. Deze berichten zijn helaas niet zonder grond,
maar de andere kant, de kleine innovaties – die vaak niet eens
innovaties worden genoemd – hebben juist een toename van de
kwaliteit van leven van ouderen, binnen en buiten zorgcentra, tot
gevolg. En deze verbeteringen komen niet in het nieuws. Wij zien
veel van deze kleine innovaties voorbijkomen en ervaren het als
een voorrecht deze initiatieven te kunnen steunen.
Een paar voorbeelden:
• Koken en eten krijgen veel meer aandacht dan een paar jaar
geleden. Zorgcentra stellen hun deuren open voor oudere
buurtbewoners, waarmee eten en koken sociale activiteiten
worden. Wij (co-)fi nancieren mobiele keukens, open keu-
kens, kooksystemen die het mogelijk maken dat ouderen op
de dag zelf beslissen wat ze willen eten, kleine ‘huiskamer-
keukens’ om op de afdeling een eitje of een pannenkoek te
bakken en nog andere varianten. De bewoners beleven de
extra aandacht voor de maaltijden als een grote verbetering.
• Een ander innovatief project is de BoodschappenPlusBus,
waarmee ouderen thuis worden opgehaald en samen met
andere ouderen boodschappen kunnen doen. Het succesvolle
Haagse voorbeeld vindt inmiddels met onze steun navolging
in enkele tientallen andere steden.
Directieverslag
11
• Nieuw zijn ook kleine buurtsupermarkten, geëxploiteerd door
een zorgaanbieder, waardoor ouderen een loopje in de buurt
hebben, een praatje kunnen maken, voor weinig geld een kopje
koffi e kunnen drinken. Dit is maar één voorbeeld van de vele
wijkgerichte vormen van zorg en welzijn waarbij zorgaan-
bieders een voortrekkersrol op zich nemen.
Een andere verschuiving die in 2008 opviel, is de toenemende
aandacht voor zingeving en reminiscentie. Reminiscentie is niet
nieuw; wij steunen al jaren projecten waarin het eigen levens-
verhaal van ouderen centraal staat. Aandacht voor levensvragen is
evenmin nieuw, maar deze is sterk toegenomen en levensverhalen
worden nu geïntegreerd in ‘zingevingsprojecten’. Vilans (voor-
heen NIZW) heeft in 2008 het Expertisenetwerk Levensvragen
en Ouderen opgericht met steun van een groot aantal fondsen,
waaronder Stichting RCOAK. Vilans constateerde dat een tekort
aan aandacht voor zingeving en levensvragen het gevoel van een-
zaamheid bij ouderen kan versterken, zelfs als hulp en advies op
tijd worden geboden en er een goed activiteitenaanbod is. Naast
de steun voor dit Expertisenetwerk hebben wij ook een aantal
projecten in Amsterdam en daarbuiten gesteund die ouderen hulp
bieden bij levensvragen.
Sociale zorg Vorig jaar zagen we een toename van het aantal aanvragen
voor crisishulp aan individuele Amsterdammers via het maat-
schappelijk werk, de Voedselbank en de kerken. Dit jaar is het
aantal aanvragen voor ‘stille armen’ sterk gedaald. Wij hebben dit
jaar ruim € 36.000 uitgegeven aan individuele noodhulp, terwijl
dat vorig jaar meer dan € 70.000 was. De oorzaak van deze daling
is niet geheel duidelijk; in de media wordt juist aangegeven dat
de behoeft e aan noodhulp sterk toeneemt. Eén van de oorzaken
vormt zeker de herpositionering binnen het maatschappelijk werk
in Amsterdam als gevolg van reorganisaties en aanbestedings-
procedures. Wij hebben de indruk dat hierdoor ook het verloop
onder de maatschappelijk werkenden het afgelopen jaar relatief
groot is geweest. Dat zijn factoren die de teruggang kunnen ver-
klaren. Komend jaar zullen we ons eigen noodfonds meer bekend-
heid geven binnen het maatschappelijk werk.
Proactief donatiebeleid Dit jaar zijn de toekenningen voor projecten binnen de cate-
gorieën Cultuur & Muziek en Ontspanning & Sport met ruim een
derde gestegen naar een bedrag van rond de € 420.000. Hiermee
is de lijn die in 2007 werd ingezet, voortgezet. Projecten in zorg-
instellingen die leiden tot genieten, ontspanning en/of een andere
kijk op de werkelijkheid, zijn niet alleen van groot belang voor
vitale ouderen, maar juist ook voor zorgafh ankelijke en demente-
rende ouderen.
In 2007 zijn wij samen met Fonds Sluyterman van Loo een
initiatief gestart dat erop is gericht binnen de zorgsector de vraag
naar betekenisvolle activiteiten te vergroten en tegelijkertijd
fondswervende activiteiten te ontplooien om de middelen te gene-
reren die nodig zijn om de toegenomen vraag te kunnen bekosti-
gen. Onze beide stichtingen hebben de ambitie in te spelen op de
groeiende behoeft e aan activiteiten ter vergroting van het welzijn
van ouderen binnen verzorgingshuizen en ouderen in de directe
omgeving van zorginstellingen. Een structurele private geldstroom
dient hiervoor te worden aangeboord en de zorginstellingen hebben
vooralsnog niet de capaciteit hiervoor. Daarom heeft een fondsen-
11
12
wervingbureau, in opdracht van beide stichtingen, een concept
ontwikkeld dat uitgevoerd zal worden als proefproject bij zes
locaties van drie overkoepelende zorginstellingen.
Op basis van een enquête en een brainstormsessie op twee
van deze zes locaties hebben we een eerste indicatie verkregen
van wensen van ouderen. De wensen zijn onder te verdelen in de
volgende vier categorieën:
• eenvoudig te realiseren ‘kleine’ wensen, zoals schaken, samen
poëzie lezen
• behoeft e aan herbeleving: nostalgische activiteiten
• nieuwe beleving: activiteiten die nog nooit eerder zijn
gedaan
• entertainment: een ‘uitje’ binnen of buiten het verzorgings-
huis.
Deze vier categorieën zijn het uitgangspunt van de fondsen-
wervende strategie onder de noemer ‘Gouden Dagen/Gouden
Uren’. Kernelement van de strategie is dat er een fi nancieel beroep
wordt gedaan op particulieren en organisaties in de omgeving van
de instelling: draag bij aan het directe welzijn van ouderen in uw
eigen omgeving. Wij zijn heel benieuwd naar de resultaten van de
proef in 2009.
Daarnaast zijn wij heel verheugd over de samenwerking met
Professor Scherder, hoogleraar Klinische Neuropsychologie aan
de Vrije Universiteit te Amsterdam. Wij steunen de komende vier
jaar zijn onderzoek ‘Invloed van bewegen op het klinisch beeld
van Jong Dementerenden’ met een bedrag van € 111.000 per jaar.
Jong dementerenden laten een versnelde achteruitgang van hun
cognitieve vermogens zien, waardoor het eff ect van een succes-
volle interventie, zoals bewegen, groter kan zijn dan bij demen-
terenden op oudere leeft ijd. Vanuit een diep besef van het drama
dat dementie bij (jonge) ouderen veroorzaakt, is Stichting RCOAK
geïnteresseerd in dit onderzoek, dat direct een positief eff ect heeft
op het welbevinden van de groep jong dementerenden die bij het
onderzoek betrokken is.
Naast dit onderzoek blijft dementie een belangrijk onderdeel
van het donatiebeleid. Dit jaar hebben wij aan 45 projecten gericht
op dementerenden – het hart van de doelgroep – in totaal bijna
€ 500.000 toegekend.
Premieplan In 2005 zijn wij, in samenwerking met Fonds Sluyterman van
Loo en Nationaal Ouderenfonds, gestart met het zogenoemde
‘Premieplan’. Via dit Premieplan worden kleinschalige particuliere
initiatieven gestimuleerd om zelf gelden te werven ten behoeve
van ouderenprojecten in de naaste omgeving. De stimulans bestaat
uit een verdubbeling van de ingezamelde gelden door Stichting
RCOAK en Fonds Sluyterman van Loo.
In 2008 hebben wij het Premieplan uitgebreid naar Nationale
Vereniging De Zonnebloem. De lokale afdelingen van De Zonne-
bloem hebben nu ook de mogelijkheid geldwervende acties op te
zetten, waarvan de opbrengst verdubbeld wordt ten gunste van
projecten voor ouderen. Deze uitbreiding is bijzonder succesvol
verlopen, mede dankzij de professionele ondersteuning vanuit
het landelijk bureau van De Zonnebloem. Er vinden in dit kader
hartverwarmende acties plaats, en de activiteiten die geor-
ganiseerd worden voor ouderen zijn in al hun eenvoud heel
aansprekend. Door de geldwervende acties neemt onze kennis van
lokale folkloristische gebruiken toe en is onze woordenschat uit-
gebreid met woorden als ‘kniepertjes’, dunne wafeltjes, ‘spekke-
dikken’, hartige wafels met spek en worst, ‘varkentje wassen’, een
vorm van krasloten die een kleine korting geven bij de plaatselijke
middenstand.
13
In het jaarverslag van 2007 is aangegeven dat ook Stichting
Alzheimer Nederland in 2008 zou deelnemen aan het Premieplan.
Alzheimer Nederland heeft echter laten weten het Premieplan
niet te kunnen inpassen in de werkwijze van haar afdelingen.
De uitbreiding van het Premieplan is hierdoor beperkt gebleven
tot Nationale Vereniging De Zonnebloem.
Aantallen Het aantal Premieplanprojecten is gestegen van 90 projecten
in 2007 naar 249 in 2008: 121 projecten via het Nationaal
Ouderenfonds en 128 via de Nationale Vereniging De Zonne-
bloem. In totaal is aan 249 projecten € 90.982 toegekend. De
gemiddelde opbrengst van fondswervende activiteiten – € 730
– is vergeleken met vorig jaar – € 1400 – sterk gedaald. Meer nog
dan vorig jaar ligt de nadruk op echt kleinschalige projecten voor
ouderen. Vorig jaar was de gemiddelde opbrengst uitzonderlijk
hoog als gevolg van een klein aantal Premieplanprojecten van
enkele duizenden euro’s.
Het aantal donatie-aanvragen in 2008 voor projecten is, mede
door de stijging van het aantal Premieplanaanvragen, toegenomen
tot 596, een toename van 128 aanvragen ten opzichte van 2007.
Het aantal aanvragen uit Amsterdam bedroeg 75. Het aantal
afwijzingen is licht gedaald van 25% naar 24%. Dat stemt tot
tevredenheid. Inclusief Premieplanaanvragen ligt het percentage
afwijzingen slechts op 14%. Premieplanaanvragen worden vrijwel
nooit door ons afgewezen; een eerste screening vindt al plaats op
de bureaus van het Nationaal Ouderenfonds en Nationale
Vereniging De Zonnebloem.
In totaal is er in 2008 € 2.473.441 toegekend aan 510 projecten,
waarvan € 885.079 in Amsterdam. Deze bedragen zijn inclusief
Premieplan.
Lindenhofje Het Lindenhofj e is een palliatieve zorgvoorziening voor kin-
deren, gevestigd in een hofj e in de Jordaan. In het Lindenhofj e
verblijven ongeneeslijk zieke kinderen voor kortere of langere tijd.
Hier biedt het Leger des Heils hen met behulp van veel vrijwilligers
warmte, aandacht en liefde, en uiteraard deskundige zorg.
Het Lindenhofj e kampt vanaf de start in 2004 met fi nanciële
problemen die een bedreiging vormen voor de continuïteit van de
zorg. In het hoofdstuk over de hofj es van Stichting RCOAK (pag.
28) kunt u hier meer over lezen.
Evaluatie Vorig jaar hebben wij gekeken in hoeverre rolstoelbussen,
die zorgcentra met fi nanciële steun van Stichting RCOAK hebben
aangeschaft , daadwerkelijk een bijdrage leveren aan de mobili-
teit van ouderen. Dit jaar hebben wij dit onderzoek herhaald bij
twaalf welzijnsorganisaties die, met inzet van vrijwilligers, één
of meer busjes exploiteren voor ouderen uit hun buurt, al dan
niet wonend in zorgcentra. De verwachting was dat de busjes van
deze organisaties intensiever benut zouden worden en ook vaker
zouden worden ingezet op individueel verzoek van een oudere.
Toch bleek het gebruik van deze bussen zich nauwelijks
te onderscheiden van het gebruik van de bussen door zorgcentra;
beide worden gekenmerkt door veel groepsvervoer, een beperkt
aantal kilometers per bus per maand e.d. Het komende jaar
13
14
willen wij een aantal van deze organisaties bezoeken om een
beter beeld te krijgen van het gebruik van de bussen. De infor-
matie die naar voren komt uit de schrift elijke vragenronde roept
nog te veel vragen op.
Samenwerking met andere fondsen De samenwerking met Fonds Sluyterman van Loo is dit jaar
heel intensief geweest – vooral rond het initiatief ‘Gouden Dagen/
Gouden Uren’, voorheen ‘Feest der Herkenning’, maar niet alleen
rond dit initiatief. De afgelopen jaren hebben de twee fondsen
elkaar gevonden in hun ambitie daadwerkelijk een substantiële
bijdrage te leveren aan persoonsgerichte zorg voor ouderen die
niet meer zonder hulp zelfstandig kunnen functioneren. Bij alle
grotere innovatieve projecten waarover wij contact hebben,
inclusief ‘Gouden Dagen/Gouden Uren’, speelt deze ambitie een
rol. De samenwerking gaat goed omdat deze ambitie gedeeld
wordt en er waardering is voor het eigen beleid van ieder fonds.
Onze samenwerking heeft niet geleid tot schrift elijke vastlegging
van afspraken. Het wordt als bijzonder en motiverend ervaren dat
in deze tijd een intensieve samenwerking tussen twee organisa-
ties mogelijk is, gebaseerd op vertrouwen en een gedeelde ambitie,
zonder noodzaak afspraken schrift elijk vast te leggen.
Via het Premieplan zijn er veelvuldig contacten met Nationaal
Ouderenfonds en Nationale Vereniging De Zonnebloem. Ook deze
contacten verlopen soepel en plezierig.
Mede op ons initiatief is in 2006 een overleg gestart tussen
acht fondsen, waaronder Stichting Het R.C. Maagdenhuis en
Porticus, die met elkaar gemeen hebben dat zij projecten in
Amsterdam steunen. Het afgelopen jaar is de aandacht vooral uit-
gegaan naar een groot gemeenschappelijk project in Slotervaart
van de Diaconie van de Protestante Gemeente Amsterdam, gericht
op versterking van de sociale cohesie in de wijk Slotervaart.
Daarnaast participeert Stichting RCOAK in een overleg van
fondsen die een levensbeschouwelijke achtergrond gemeen heb-
ben, hoewel deze achtergrond bij Stichting RCOAK slechts een
beperkte rol speelt in het donatiebeleid. In dit overleg is aandacht
voor maatschappelijke trends die van invloed zijn op de rol en
functie van fondsen in de samenleving.
Het overleg Samenwerkende Fondsen voor Ouderen ten slotte,
waarin wij ook participeren, ontwikkelt zich op vergelijkbare
wijze. Het accent ligt op uitwisseling van kennis en ervaring op
het gebied van zorg en welzijn van ouderen. Eind dit jaar – vlak
voor kerst – hebben de fondsen die samenwerken in dit overleg
een gezamenlijke website gelanceerd. Voor veel initiatiefnemers
van projecten voor ouderen is het vinden van de juiste fi nanciers
lastig en arbeidsintensief. Fondsen worden niet aangeschreven
waardoor niet alle fi nancieringsmogelijkheden worden benut. Met
www.fondsenvoorouderen.nl willen de Samenwerkende Fondsen
voor Ouderen het gemakkelijker maken voor degenen die naar
fi nanciering van ouderenprojecten zoeken. Via de site komt
in 2009 een bedrag van 8,4 miljoen euro op een overzichtelijke
wijze beschikbaar voor ouderenprojecten. De partners in www.
fondsenvoorouderen.nl zijn – naast Stichting RCOAK – Fonds
NutsOhra, Innovatiefonds Zorgverzekeraars, Fonds Sluyterman
van Loo, Fonds 1818, Skanfonds, Stichting Het R.C. Maagdenhuis
en Nationaal Ouderenfonds. De lancering van de website is voor-
bereid en begeleid door mevrouw R. de Heus van Fonds NutsOhra,
de heer M. Nivard van Fonds 1818 en onze stichting.
15 15
Dit netwerk van fondsen is van belang voor Stichting RCOAK.
De uitwisseling van kennis en ervaring met andere fondsen, het
gezamenlijk overleg over trends in de ouderenzorg en maatschap-
pelijke trends geven verdieping aan het donatiebeleid en bevor-
deren een goede advisering over de aanvragen aan het College van
Regenten.
Vooruitblik 2009 Het verloop van de pilot ‘Gouden Dagen/Gouden Uren’ in
2009 is spannend. Wij hopen dat het de zes deelnemende instel-
lingen zal lukken voldoende particulier geld in hun omgeving te
werven voor het bekostigen van activiteiten voor ouderen, toe-
gespitst op hun individuele wensen. Bij een positief resultaat van
het proefproject zullen wij in 2009 onze gedachten laten gaan
over een verdere uitrol van dit project en eventuele betrokken-
heid van andere fondsen.
Ook het project ‘Bewegen voor Jong Dementerenden’ roept
onze nieuwsgierigheid op. Is het aantoonbaar mogelijk het ver-
loop van deze ziekte te vertragen door beweging? In de loop
van het onderzoek zullen wij samen met Professor Scherder
nadenken over de vraag hoe bewegen bij beginnende dementie
gestimuleerd kan worden.
Verder verwachten wij een toename van het aantal Premie-
planaanvragen, vooral van Nationale Vereniging De Zonnebloem.
Ook de nieuwe website fondsenvoorouderen.nl zal leiden tot meer
aanvragen in 2009 en wellicht ook tot een intensievere samenwer-
king tussen de fondsen op projectniveau.
De situatie op de fi nanciële markten zal in 2009 een onzekere
factor blijven, maar naar verwachting geen invloed hebben op
de hoogte van donatiebudget, mede omdat ruim de helft van ons
vermogen is belegd op een jaardeposito met een rente van 5%.
Al met al wordt 2009 voor onze stichting weer een gedenk-
waardig jaar.
Frieda de Pater, directeur
16 Financieel jaarverslag 2008
Onze jaarrekening is ook dit jaar opgesteld in overeenstemming
met de wettelijke bepalingen van Richtlijn 640 voor de Jaar-
verslaggeving uitgegeven door de Raad van de Jaarverslaggeving
(RJ 640 Organisaties zonder winststreven). Onze jaarrekening
is in dit jaarverslag intergraal opgenomen inclusief de volledige
accountantsverklaring.
Op de volgende pagina’s treft u de jaarrekening aan. De indeling
is als volgt:
Pagina 18 Balans per 31 december 2008
Pagina 19 Staat van baten en lasten over 2008
Pagina 20 Toelichting op de balans en staat van baten en lasten
Pagina 24 Accountantsverklaring
Pagina 26 Kengetallen 2002 t/m 2008
17 17
Afb eelding: Benny
18 Balans per 31 december 2008 Ref. 31-12-2008 31-12-2007
ActivaBeleggingen 3.1
- landerijen 4.322.103 4.322.103
- onroerende zaken 1.921.360 1.921.360
- eff ecten 21.773.677 34.658.845
- spaarrekeningen 3.603.648 2.995.886
- deposito’s 40.000.000 39.390.000
71.620.788 83.288.194
Vorderingen en overlopende activa 3.2 290.034 490.307
Liquide middelen 286.565 108.316
72.197.387 83.886.817
PassivaEigen vermogen 3.3 68.508.840 80.065.443
Voorzieningen 3.4
- onderhoud onroerend goed 384.271 405.651
- pensioenverplichtingen 83.881 83.763
468.152 489.414
Kortlopende schulden en overlopende 3.5
passiva 3.220.395 3.331.960
72.197.387 83.886.817
19 19Staat van baten en lasten over 2008 Ref. 2008 2007
Baten
Opbrengst beleggingen 4.1
- landerijen 126.215 105.461
- onroerend goed 167.023 160.232
- eff ecten 1.802.693 2.292.499
- rente deposito 1.759.544 478.260
- spaartegoeden 86.608 72.240
3.942.083 3.108.692
Bankrente 6.550 3.947
Overige baten 4.2 3.986 765
Totaal baten 3.952.619 3.113.404
Lasten
Donaties 4.3 2.209.369 2.525.855
Salarissen en sociale lasten 4.4 184.963 160.128
Overige bureaukosten 4.5 229.701 236.104
Calculatorische rente 27 1.233
Totaal lasten 2.624.060 2.923.320
Resultaat vóór koersverschillen eff ecten 1.328.559 190.084
Gerealiseerde en ongerealiseerde
koersverschillen eff ecten 4.6 -12.885.162 -3.244.357
Tekort boekjaar -11.556.603 -3.054.273
20
1. Grondslagen voor waardering van activa en passiva
1.1 Algemeen
De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wette-
lijke bepalingen van Richtlijn 640 voor de Jaarverslaggeving uitge-
geven door de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ 640 Organisaties
zonder winststreven).
De waarderingsgrondslagen zijn gebaseerd op de historische
kosten en kostprijzen. Activa en passiva worden in het algemeen
gewaardeerd tegen de nominale waarde of de actuele waarde.
Indien geen specifi eke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt
waardering plaats tegen de nominale waarde. In de balans en de
staat van baten en lasten zijn referenties opgenomen, waarmee
wordt verwezen naar de toelichting.
1.2 Beleggingen
Beleggingen in landerijen en andere onroerende zaken worden
gewaardeerd tegen actuele waarde (marktwaarde). De marktwaar-
de wordt onder meer gebaseerd op beschikbare marktgegevens.
De waardering van landerijen wordt eens in de vijf jaar samen-
gesteld door externe adviseurs op basis van een taxatie. De laatste
taxatie is uitgevoerd in 2004. Een nieuwe taxatie zal plaatsvinden in
2009. De marktwaarde van overig onroerend goed wordt bepaald
op basis van tienmaal de huurwaarde.
Beleggingen in eff ecten worden gewaardeerd op beurswaarde.
Beleggingen in spaarrekeningen worden gewaardeerd op nominale
waarde.
1.3 Voorzieningen
Algemeen
Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of
feitelijke verplichtingen, waarvan de omvang op betrouwbare wijze
is in te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen
de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de
verplichtingen op balansdatum af te wikkelen.
Voorziening onderhoud
De voorziening voor onderhoud van onroerende zaken is bepaald
op basis van de in de komende tien jaren verwachte onderhouds-
uitgaven, een en ander conform een advies van een externe adviseur.
Voorziening pensioenen
De pensioenvoorziening in eigen beheer wordt gewaardeerd op
basis van actuariële grondslagen.
2. Grondslagen voor bepaling van het resultaat
2.1 Algemeen
Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de opbrengst
van beleggingen en overige baten enerzijds en de verstrekte dona-
ties en kosten en andere lasten over het jaar anderzijds.
Opbrengsten worden verantwoord in het jaar waarop zij betrekking
hebben; kosten zodra ze voorzienbaar zijn.
3. Toelichting op de posten van de balans
3.1 Beleggingen
Landerijen
De waardering van landerijen ad € 4.322.103 is ongewijzigd ten
opzichte van het voorgaand jaar.
Overig onroerend goed
Het overig onroerend goed bestaat uit panden in de binnenstad van
Amsterdam. De waardering bedraagt evenals in het voorgaande
jaar € 1.921.360.
Eff ecten, inclusief deposito
Gelet op de ontstane onrust op de internationale geld- en kapitaal-
markt in het tweede halfj aar van 2007 werd besloten vrijwel de
gehele vastrentende portefeuille te verkopen en het bedrag voor-
alsnog à deposito te plaatsen. Omdat de onrust voortduurde in
2008 is die situatie niet veranderd. Het deposito kent een looptijd
tot 30 november 2009 en een rente van 5%. Het voornemen is het
bedrag te zijner tijd weer in vastrentende waarden te beleggen.
Toelichting op de balans en staat van baten en lasten
21 21
Het verloop van de eff ectenportefeuille in 2008 was als volgt:
Stand 1 januari 2008 34.658.845
Bij: aankopen
Af: verkopen 6
Af: koersverlies 2008 12.885.162
Stand 31 december 2008 21.773.677
De samenstelling van de eff ectenportefeuille, inclusief deposito,
ultimo 2008 en 2007, was als volgt:
Het vermogensbeheer is uitbesteed aan een professionele markt-
partij met de richtlijn dat de verdeling van de beleggingen gespreid
wordt over vastrentende waarden 60%, aandelen 25% en onroe-
rendgoedaandelen 15%, met een marge van 5% naar boven en
beneden. De streefpercentages zijn bewust niet nagestreefd per
balansdatum. De sterke koersdaling van de aandelen in de tweede
helft van 2008 is daar debet aan. Zodra de rust op de interna-
tionale markt is teruggekeerd, zal de huidige liquiditeit en het
deposito geleidelijk worden herbelegd binnen de streefpercen-
tages.
2008 2007
obligaties 0 0
deposito 40.000.000 39.390.000
beleggingsfondsen met
obligatiekarakter 4.502.292 6.088.337
totaal vastrentende waarden 44.502.292 72,0% 45.478.337 61,4%
beleggingsfonds in aandelen 10.863.286 17,6% 18.111.402 24,5%
onroerend goed aandelen 6.408.099 10,4% 10.459.106 14,1%
Totaal 61.773.677 100,0% 74.048.845 100,0%
22
3.2 Vorderingen en overlopende activa
Te vorderen dividendbelasting 19.985
Pacht 2008 6.854
Rente Spaarrekeningen 2008 71.894
Rente Deposito 2008 186.301
Overige vorderingen 5.000
290.034
3.3 Vermogen
Stand 1 januari 2008 80.065.443
Af: verlies boekjaar 2008 11.556.603
Stand 31 december 2008 68.508.840
3.4 Voorzieningen
Onderhoud onroerend goed
Stand 1 januari 2008 405.651
Af: onderhoud 2008 21.380
Stand 31 december 2008 384.271
Pensioenverplichting
Stand 1 januari 2008 83.763
Af: uitkering 2008 11.477
Bij: dotatie 2008 11.595
Stand 31 december 2008 83.881
3.5 Kortlopende schulden en overlopende passiva
Te betalen donaties 3.130.285
Overige 90.110
Totaal 3.220.395
Spaarrekeningen
Het liquiditeitsoverschot is belegd op een drietal spaarrekeningen
en is direct opvraagbaar.
Deposito
Het deposito ad € 40.000.000 is ontstaan door de verkoop van
de obligatieportefeuille met een opbrengst van € 39.390.000. Per
eind november is daar een deel van de rente bijgeboekt, zodat
er een deposito van € 40.000.000 ontstond. Het deposito is vast-
gelegd tot 30 november 2009 tegen een percentage van 5%.
Door de opgenomen beleggingsclausule kan tussentijds worden
beschikt over het deposito (geheel of gedeeltelijk) voor belegging
in eff ecten (obligaties en/of aandelen).
23 23
4.5 Overige bureaukosten
2008 2007Huisvestingskosten 51.805 51.443
Overige kosten 177.896 184.661
Totaal 229.701 236.104
4.6 Koersverschillen eff ecten
Het koersverlies op de eff ectenportefeuille bedroeg € 12.885.162
(2007 koersverlies € 3.201.866) . Mochten beleggingen plaatsvin-
den in een andere valuta dan de euro, dan wordt het koersrisico
afgedekt. In tegenstelling tot 2007 zijn er in 2008 geen dekkings-
transacties afgesloten.
Amsterdam, 4 maart 2009
drs. Frieda M. de Pater Nico C. Zitvast
directeur administrateur
4. Toelichting op de posten van de staat van baten en lasten
4.1 Opbrengst beleggingen
Eff ecten
Aan dividenden werd € 1.795.751 uitgekeerd. Er waren geen cou-
ponopbrengsten.
Na aft rek van kosten bewaarloon, overige kosten eff ecten en een
restitutie voor de beheerskosten van de eff ectenportefeuille was de
netto-opbrenst € 1.802.693 (2007: € 2.292.499).
4.2 Overige baten
De overige baten bedroegen € 3.986 tegenover € 765 in 2007.
4.3 Donaties
Het donatiebudget voor 2008 bedroeg € 2.500.000. Aan donaties
werd toegekend € 2.473.441. Door vrijvallen van donaties uit voor-
gaande jaren ad € 181.511 en uit het lopend boekjaar ad € 82.561
werd per saldo € 2.209.369 ten laste van het resultaat geboekt.
4.4 Salarissen en sociale lasten
Specifi catie luidt als volgt:
2008 2007Salarissen 148.164 129.935
Sociale lasten 17.540 15.048
Pensioenpremies 19.259 15.145
Totaal 184.963 160.128
Het aantal personeelsleden bedroeg 2,2 ft e., gelijk aan 2007.
Het jaarsalaris van de directeur bedraagt op fulltime basis (40 uur
per week) € 86.633.
24
25 25
26
Vermogen
per ultimo
Beleggingen
per ultimo
Opbrengst
beleggingen
Koersresultaat
eff ecten
Donatiebudget Toegekende
donaties
Aantal
donaties
2002 62.382.921 63.563.306 3.067.227 -5.811.503 2.700.000 2.675.079 116
2003 65.252.798 65.357.149 3.935.136 1.137.973 2.500.000 1.853.869 184
2004 74.214.076 75.469.749 2.965.239 5.991.879 2.500.000 1.968.980 269
2005 80.210.390 81.025.394 3.185.959 5.109.447 2.500.000 2.322.284 289
2006 83.119.716 85.114.222 3.220.325 2.363.589 2.500.000 2.351.370 413
2007 80.065.443 83.288.194 3.108.692 -3.201.866 2.500.000 2.525.855 374
2008 68.508.840 71.620.788 3.943.104 -12.885.162 2.500.000 2.473.441 510
Kengetallen 2002 t/m 2008
27 25
Afb eelding: onbekend
28
deskundig op AWBZ-terrein, getracht antwoord te krijgen op de
vraag of het mogelijk is de noodzakelijke zorg in een kinder-
hospice, in samenspel tussen professionele verpleegkundigen en
vrijwilligers, binnen de daarvoor beschikbare budgetten te
realiseren. Dat is onder voorwaarden mogelijk, maar niet een-
voudig. Het Leger des Heils is tot de conclusie gekomen dat een
in palliatieve zorg gespecialiseerde zorgaanbieder de voorkeur
verdient en heeft besloten in 2009 zelf met de exploitatie van het
Lindenhofj e te stoppen.
Getracht wordt de functie van het Lindenhofj e als palliatieve
zorgvoorziening te behouden en de exploitatie over te dragen aan
een andere zorgaanbieder. In 2009 komt hierover meer duide-
lijkheid.
Hofje ‘Liefde is het Fondament’ Het door Claes Reinierszoon gestichte hofj e ‘Liefde is het
Fondament’ is gebouwd in 1618 en werd gedurende lange tijd
beheerd door de twee oudste in Amsterdam wonende afstamme-
lingen van de stichter. Tegen een kleine vergoeding mochten oude
kwetsbare mannen en vrouwen hun laatste dagen slijten in de
beschutting van dit mooie hofj e aan de Keizersgracht.
In 1866 is de administratie van het hofj e overgedragen aan
Stichting RCOAK, die de ongeveer twintig woningen tegen een
matige huurprijs (in 1960 was dat zeven gulden per maand) ter
beschikking stelde aan behoeft ige alleenstaande vrouwen. In
1914 is het hofj e, tegelijk met de twee ervoor staande huizen aan
de gracht, zeer grondig verbouwd in de toen populaire oud-
Hollandse renaissancestijl.
De hofjes van Stichting RCOAK
Het Lindenhofje, een palliatieve zorgvoorziening voor kinderen Het Lindenhofj e, een complex van 21 hofj eshuizen rondom een
binnentuin, ligt aan de Lindengracht te Amsterdam in het hart van
de Jordaan. Oorspronkelijk waren deze hofj eshuizen bestemd voor
oudere, minder draagkrachtige katholieke Amsterdammers. Sinds
de jaren zeventig van de vorige eeuw werden de meeste hofj es-
huizen verhuurd aan studenten.
In 2001 heeft Stichting RCOAK besloten het hofj e een bestem-
ming te geven die beter aansluit bij de oorspronkelijke woonzorg-
bestemming ervan en ook bij de doelstelling van Stichting
RCOAK. Dit besluit heeft ertoe geleid dat het Lindenhofj e is
getransformeerd tot een kinderhospice, echter met behoud van
sfeer en historische uitstraling. Stichting Leger des Heils Welzijns-
en Gezondheidszorg draagt de verantwoordelijkheid voor de
zorg aan de chronisch en ernstig zieke kinderen die te gast zijn
op het Lindenhofj e. De kinderen hebben vaak meerdere complexe
aandoeningen, waarvan bekend is dat ze niet te genezen zijn.
Het Leger des Heils biedt op het Lindenhofj e hoogwaardige
verpleegkundige zorg, waarbij nauw wordt samengewerkt met
kinderartsen en andere (para)medici. De ouders worden begeleid
in de omgang met de ziekte van hun kind en kunnen, al dan niet met
andere gezinsleden, blijven logeren. Daarnaast biedt het kinder-
hospice ouders respijtzorg, waarmee zij tijdelijk worden ontlast
van de zorg voor hun zieke kind.
De fi nanciering van het kinderhospice blijft een punt van
zorg. De indicatiestelling blijft vaak achter bij de daadwerke-
lijke behoeft e aan zorg, waardoor de AWBZ-vergoedingen niet
toereikend zijn. Dit jaar hebben wij samen met de betrokkenen
van het Leger des Heils onder leiding van dr. J. Coolen, bij uitstek
29 29
Aan het begin van het derde millennium is het hofj e opnieuw
intensief verbouwd naar ontwerp van de Amsterdamse architect
F. Boogers. Een deel van het hofj e dient nu als kantoor van Stichting
RCOAK, een ander deel is verhuurd aan drie Amsterdamse organi-
saties: Stichting Gilde Amsterdam, Centrum Advies & Begeleiding
Oudere Migranten (CABO) en de Vrijwilligersacademie. De eer-
ste twee stichtingen hebben beide tot doel de levenskwaliteit van
Amsterdamse ouderen te verbeteren. De derde organisatie, de
Vrijwilligersacademie, richt zich op het verbeteren van het welzijn
van kwetsbare groepen in Amsterdam en leidt daarvoor vrijwil-
ligers op.
De gebruikers van het hofj e kijken uit op de fraaie binnentuin die
ontworpen is door de tuin- en landschapsarchitect Arend-Jan van
der Horst.
30
Afb eelding: onbekend,
31
Donaties
3232
Criteria algemeen donatieprogramma Het algemene donatieprogramma is gericht op projecten voor
ouderen in de Nederlandse samenleving. Wij kennen een brede
oriëntatie op ouderen. Wij ondersteunen projecten gericht op
maatschappelijke participatie van vitale ouderen, projecten gericht
op sociale zelfredzaamheid van kwetsbare ouderen en projecten
die het welzijn van zorgafh ankelijke ouderen centraal stellen.
Al dan niet wonend in een zorg- of verpleeginstelling.
Via dit algemene donatieprogramma ontvangen wij zeer uit-
eenlopende aanvragen die ons een breed beeld geven van de initi-
atieven en ideeën die in de sector ouderenzorg leven.
Stichting RCOAK ondersteunt zowel grote als kleine projecten
in heel Nederland. Wij zijn vooral geïnteresseerd in projecten ge-
richt op de verbetering van de kwaliteit van leven van ouderen die:
• innovatief van karakter zijn
• rechtstreeks ten goede komen aan de doelgroep
• in de startfase verkeren
• concreet zijn
• een aanwijsbaar en bij voorkeur ook meetbaar eff ect hebben
• in tijd beperkt zijn.
Stichting RCOAK is altijd medefi nancier. Dat wil zeggen dat als
voorwaarde voor een donatie geldt dat de aanvrager zelf en/of
andere instellingen/subsidiegevers ook een deel van de project-
kosten voor hun rekening nemen.
Criteria donatieprogramma’s
Stichting RCOAK kent drie donatieprogramma’s:
Algemeen donatieprogramma Het algemene donatieprogramma staat open voor ‘spontane’
aanvragen: iedereen met een goed project dat past binnen onze
criteria kan bij Stichting RCOAK een verzoek om fi nanciële steun
indienen. Hiernaast volgt een beknopt overzicht van de criteria.
Premieplanprogramma Via het Premieplanprogramma worden de afdelingen van het
Nationaal Ouderenfonds en Nationale Vereniging De Zonne-
bloem gestimuleerd om zelf gelden te werven ten behoeve van
ouderenprojecten in de naaste omgeving. De stimulans bestaat
uit een verdubbeling van de ingezamelde gelden door Stichting
RCOAK en Fonds Sluyterman van Loo. Meer informatie hier-
over is te vinden op de websites van Nationale Vereniging De
Zonnebloem (www.zonnebloem.nl) en het Nationaal Ouderen-
fonds (www.ouderenfonds.nl).
Proactief donatieprogramma Binnen het proactieve donatieprogramma spelen wijzelf
een actieve rol bij de ontwikkeling van projecten. In 2008 is het
initiatief om binnen de zorgsector de vraag naar vreugdevolle
activiteiten te vergroten en tegelijkertijd fondswervende activitei-
ten te ontplooien om de middelen te genereren die nodig zijn de
toegenomen vraag te bekostigen, verder uitgewerkt. In het directie-
verslag is hierover meer informatie te vinden. Het onderzoek-
programma ‘Invloed van bewegen op het klinisch beeld van Jong
Dementerenden’ zien wij als tweede onderdeel van ons proactieve
programma.
32
3333
Binnen Amsterdam steunen wij zowel projecten gericht op het
welzijn van ouderen als projecten gericht op het welzijn van andere
kwetsbare groepen, zoals thuis- en daklozen, drugsverslaafden,
maar ook projecten gericht op het versterken van competenties
van mensen in achterstandssituaties met als doel het vergroten
van hun kansen in onze samenleving. Voor deze projecten gelden
dezelfde criteria als hierboven zijn aangegeven.
Deze criteria en de aanvraagprocedure zijn ook terug te
vinden op onze website: www.rcoak.nl.
33
3434 Aanvraagprocedure en werkwijze
Een deel van de aanvragen wordt – voorzien van een advies van
de Gift encommissie – besproken in de vergadering van het
College van Regenten. Een ander deel wordt direct beoordeeld
door de Gift encommissie, bestaande uit de voorzitter en directeur.
Degenen die aanvragen indienen die worden afgewezen of worden
gehonoreerd met een bedrag van maximaal € 5.000, krijgen
direct na beraadslaging van de Gift encommissie bericht. Projecten
die voor een donatie van meer dan € 5.000 in aanmerking
komen, worden besproken in de vergadering van het College van
Regenten, die viermaal per jaar plaatsvindt.
Op onze website www.rcoak.nl vindt u meer informatie over
de aanvraagprocedure en het donatiebeleid.
De werkwijze van Stichting RCOAK is sterk gericht op snelheid
en effi ciency. Wij hechten er veel waarde aan degenen die fi nan-
ciële steun voor een project nodig hebben zo snel mogelijk en in
een zo vroeg mogelijk stadium antwoord te geven op de vraag
of zij voor een donatie vanuit Stichting RCOAK in aanmerking
komen. De digitale quick-scanpagina op onze website vormt
hierbij een onmisbaar hulpmiddel. Potentiële aanvragers maken
hiervan veelvuldig gebruik. Wij geven binnen twee à drie werk-
dagen een reactie op de via de site ontvangen e-mails waarbij wij
aangegeven of de aanvraag binnen de criteria van ons donatie-
beleid past. De afh andeling van een complete, per post toe-
gezonden aanvraag neemt minimaal drie weken en maximaal drie
maanden in beslag.
Stichting RCOAK werkt niet met aanvraagformulieren. Wij
hechten veel belang aan een brief waarin de aanvrager in eigen
bewoordingen het project beschrijft . Op deze wijze krijgen wij
een goed inzicht in de motivatie en inspiratie van de aanvrager.
Uiteraard vragen wij ook een projectplan en fi nanciële gegevens:
de meest recente jaarrekening van de organisatie, de begroting van
het project en het dekkingsplan. De brief waarin de aanvrager in
eigen bewoordingen zijn motivatie aangeeft , vinden we als aan-
vulling op het projectplan echter zeer belangrijk.
Bij de beoordeling van aanvragen spelen een aantal criteria een
rol. Deze criteria staan omschreven op onze website en zijn ook te
vinden in dit jaarverslag (zie p. 32). Wij hechten veel waarde aan
het criterium dat het voorgestelde project rechtstreeks de kwaliteit
van leven van (een specifi eke groep) ouderen bevordert of – binnen
Amsterdam – van mensen die anderszins kwetsbaar zijn.
3535
Wij hebben 338 verzoeken voor een quick-scan ontvangen. In
ongeveer 75% van deze gevallen is geadviseerd een donatie-
aanvraag in te dienen.
Premieplan Het merendeel van de Premieplanaanvragen wordt geman-
dateerd door het bureau afgehandeld. Wij hebben 249 Premie-
planaanvragen ontvangen, waarvan het bureau er 232 heeft
afgehandeld. 17 grotere Premieplanaanvragen zijn door de
Gift encommissie beoordeeld. De Gift encommissie bestaat uit
de voorzitter van Stichting RCOAK en de directeur. In totaal is
€ 90.982 toegekend aan projecten binnen het Premieplan-
budget.
Projectondersteuning Exclusief Premieplanaanvragen zijn er 347 verzoeken voor
projectondersteuning binnengekomen. Voor 261 projecten is
door het College van Regenten een donatie beschikbaar gesteld.
Alle aanvragen zijn voorgelegd aan de Gift encommissie.
Een deel ervan – 104 aanvragen – is vervolgens voorgelegd aan
het College van Regenten met advies van de Gift encommissie.
Exclusief het bedrag dat is toegekend binnen het Premie-
plan is € 2.382.459 toegekend voor projectondersteuning, voor-
namelijk binnen het budget Ouderenzorg en deels ook budget
Sociale Zorg.
Op de volgende pagina’s vindt u een schematisch kwantitatief
overzicht van de aanvragen voor projectondersteuning, gevolgd
door het overzicht van gehonoreerde projecten.
In het voorwoord en directieverslag is al een verwijzing gemaakt
naar de brede doelstelling van Stichting RCOAK. Het donatie-
beleid beperkt zich niet tot projectondersteuning. Ook verzoeken
voor bijvoorbeeld humanitaire en individuele hulp maken deel
uit van het donatieprogramma. Hieronder wordt in een beknopt
overzicht per categorie de verzoeken aangegeven die wij ontvangen,
hoe deze worden behandeld en op welk budget deze betrekking
hebben.
Individuele hulp Voornamelijk via het maatschappelijk werk en de Voedselbank
Amsterdam zijn er in 2008 118 telefonische verzoeken voor
individuele ondersteuning binnengekomen. Dit heeft geleid tot
96 schrift elijke aanvragen, waarvan het bureau gemandateerd
74 aanvragen heeft gehonoreerd en 22 afgewezen. In het totaal
is een bedrag van € 36.324 toegekend voor individuele hulp,
budget Sociale Zorg Amsterdam.
Humanitaire hulp Er zijn 14 verzoeken van geldwervende hulporganisaties als
Unicef, Nier Stichting, Reumafonds gehonoreerd. In totaal
hebben deze 14 organisaties € 3.750 ontvangen. Ook deze aan-
vragen handelt het bureau gemandateerd zelf af binnen het
budget Sociale Zorg Amsterdam.
Quick-scan Voordat een verzoek voor projectondersteuning wordt in-
gediend, wordt in veel gevallen via onze website een verzoek
voor een quick-scan ingediend om een indicatie te krijgen of
het zinvol is een uitgebreidere donatie-aanvraag in te dienen.
Samenvattend overzicht donatieverzoeken 35
3636 Grafi sche weergave van aantallen en bedragen
Totaal aantal aanvragen Toekenningen Afgewezen aanvragen Intrekkingen
Aantallen aanvragen, toekenningen, afwijzingen en intrekkingen
2008
2007
2006
2005
389
596
289
92
8
511
413
95
3
36
468
2
374
510
8492
2
3737
In dit overzicht concentreren wij ons op de door de Gift encommissie en het College van Regenten goedgekeurde aanvragen inclusief
het Premieplan.
Verdeling van donaties binnen de verschillende categorieën
Aantal
gehonoreerde
aanvragen
Categorie Totaal bedrag
Als percentage van het
totaal toegekende
bedrag
249 Premieplan 90.982 3,68%
8 Woonvoorzieningen 54.000 2,18%
18 Welzijn 224.905 9,09%
17 Vakantie en uitstapjes 64.500 2,61%
23 Sociale zorg 394.909 15,97%
45 Psycho-geriatrie 467.950 18,92%
9 Pastorale zorg 133.050 5,38%
18 Palliatieve zorg 184.450 7,46%
12 Organisaties voor en door ouderen 60.670 2,45%
15 Ontspanning en sport 120.000 4,85%
45 Ondersteunende dienstverlening 327.800 13,25%
10 Mobiliteit 46.000 1,86%
41 Cultuur en muziek 304.225 12,30%
510 Totaal 2.473.441 100%
37
Overzicht van projecten naar categorie in aantallen, bedragen en als percentage van het totale donatiebudget.Totaal toegekend donatiebudget 2008.
3838 Verdeling van donaties naar omvang
Bedrag
Aantal
gehonoreerde
aanvragen
Totaal bedrag
≤ € 5.000 406 € 698.141
> € 5.000
< € 15.000
≥ € 15.000 41 € 1.216.750
63 € 558.550
−
−
Amsterdam
Nederland
€ 885.079
€ 1.588.362
€ 2.473.441
Verdeling naar regio
510 € 2.473.441
39
Afb eelding: Jorge
40
Afb eelding: onbekend, tekst: Harm
41
Cultuur en muziek
Stichting Jan Pieterszoon Sweelinck, Almere
muzikaal monument
donatie € 5.000
Stichting Theater Veder, Amsterdam
poëziefestival voor ouderen
donatie € 30.000
STICHTING ST. PETERSBURG QUARTET, EINDHOVEN
muziekoptredens in zorgcentra
donatie € 12.000
Kunstgebouw, Rijswijk
Register van de Dag van Gister
donatie € 10.000
Stichting Mozeshuis, Amsterdam
Winter- en Zomeracademie
donatie € 20.000
Het Drenths Mandoline-orkest, Norg
aanschaf stemapparaatjes
donatie € 425
Stichting voor Welzijnszorg en
Maatschappelijke Dienstverlening,
Den Helder
aanschaf (hang)microfoons
donatie € 3.100
Stichting Welzijn Brummen, Brummen
uniforme gilets voor seniorenkoor Plein Vijf
donatie € 500
Aveant, Utrecht
verhalen van bewoners op muziek gezet en
uitgevoerd
donatie € 2.000
Florence, Rijswijk
muziekproject Geef Adegeest Vleugels
donatie € 5.000
Stichting Musicians Worldwide, Amsterdam
concerten in zorgcentra en verpleeghuizen
donatie € 12.000
Stichting Parels voor de Zwijnen,
Amsterdam
Dansgigant voor alleenstaanden en echtparen
donatie € 5.000
Stichting Kunst en Cultuur Noord-Holland,
Haarlem
Mijzen Festival 2008
donatie € 3.000
Stichting Klank in Beeld, Roden
klankverhaal WaterMusic
donatie € 5.000
Zorgboerderij Klein Arfman, Ruurlo
levens-dvd van cliënten dagopvang
donatie € 1.500
PuurZuid, locatie Torendael, Amsterdam
project Wij Oude Amsterdammers
donatie € 5.000
Overzicht van gehonoreerde aanvragen per categorie
Stichting Diva Dichtbij, Hummelo
theater aan bed en op de afdeling in verpleeghuizen
donatie € 15.000
Stichting Rijk Herinneren, Haarlem
fotomonument
donatie € 10.000
ANBO Gewest Amsterdam, Amsterdam
uitbreiding literair aanbod t.b.v. allochtone ouderen
donatie € 1.000
Stichting Zorgcompas, Rotterdam
kerstconcert
donatie € 4.000
Stichting Serpanties, Tilburg
theatrale muziekvoorstelling Zonder Jas naar Buiten
donatie € 10.000
Zorggroep Noord-Limburg, regio Horst-
Venray, Venray
40-jarig jubileum, optreden Willeke Alberti
donatie € 4.500
Het Vrijetijdsorkest Deurne, Deurne
aanschaf uniformen en apparatuur/instrumenten
donatie € 3.500
Axioncontinu, Utrecht
concerten in zorginstellingen in Utrecht
donatie € 8.000
De Troubadours, Oegstgeest
operette Ein Walzertraum
donatie € 5.000
42
Stichting Culturele Evenementen Zeist,
Zeist
Open Atelier Route voor bewoners van zorgcentra
donatie € 3.000
Festival de Rode Loper, Amsterdam
cultureel festival
donatie € 6.000
Stichting Welzijn Ouderen Woensdrecht,
Huijbergen
zondagwelkom
donatie € 1.800
Nederlands Bach Ensemble, Overveen
galaconcerten voor ouderen
donatie € 5.000
Nationale Vereniging de Zonnebloem, Breda
extra theatervoorstellingen in het kader van het
jubileum
donatie € 25.000
Empowerment Foundation, Den Haag
levensverhalen oudere vluchtelingen
donatie € 5.000
Stichting WorldGranny, Amsterdam
festival
donatie € 5.000
Entree Vereniging Jong Publiek, Amsterdam
Rentree, concertbezoek ouderen begeleid door
jongeren
donatie € 2.000
Het Maria Dommerkoor, Maarssen
vervoer voor ‘buitenoptredens’ en nieuwe uniforme
kleding
donatie € 1.000
Stichting Aandagt, Almere
Holiday on Ice
donatie € 6.000
MuseumPlus Bus, Amstelveen
museumbezoek voor ouderen met de
MuseumPlusBus
donatie € 25.000
Stichting Kanker in Beeld, Amsterdam
koor Zingen voor je Leven
donatie € 4.400
Seniorenorkest Groot Someren, Someren
vervanging uniformen seniorenorkest
donatie € 2.100
Stichting Mariënstaete, Warmond
concertreeks
donatie € 1.400
Zorgradio Haaglanden, Den Haag
ontwikkeling 24-uurs seniorenprogrammering
digitale radio
donatie € 9.000
HilversumBest Producties BV, Hilversum
Gouden TV, nostalgische televisie op basis van de
wensen van bewoners zorgcentra
donatie € 22.000
Mobiliteit
WoonzorgCentra Westerkwartier,
Zuidhorn
duofi ets
donatie € 6.000
Stichting Vrienden van De Slingeborgh,
Assen
rolstoelbus
donatie € 5.000
Zorggroep Noord- en Midden-Limburg,
Venlo
rolstoelfi ets
donatie € 3.000
Plaatselijk Belang Lettele Linde Oude
Molen, Lettele
duofi ets
donatie € 1.500
Stichting Recreatie & Vervoer, Oegstgeest
duo-rolstoelfi ets
donatie € 5.500
Zonnehuisgroep Amstelland, Amstelveen
rolstoelbus voor ’t Reijgersbosch
donatie € 5.000
Stichting Vrienden van de Zorgcentra
Beatrix en Kulenburg, Culemborg
bus
donatie € 5.000
43
Veel ouderen beheersen de kunst van het ouder worden tot in de
fi nesses en weten hun leven te leven vanuit datgene wat wél mo-
gelijk is. Met een bewonderenswaardige veerkracht gaan zij om
met de moeilijke dingen van het ouder worden, zoals verlies van
dierbaren, achteruitgaande gezondheid, verminderde mobiliteit
en het achterlaten van de vertrouwde omgeving. Met liefde en
creativiteit laten zij zien dat elke dag de moeite waard is, en dat het
leven kleur en zin krijgt wanneer je de dingen doet die je graag
doet. Wanneer je het schijnbaar onmogelijke mogelijk maakt.
Geïnspireerd door die gedachte heeft Stichting Empowerment
Foundation het project ‘Krachtig 80!’ uitgevoerd. Hiervoor zijn 23
tachtigers geïnterviewd. Ouderen uit alle lagen van de bevolking,
uit verschillende delen van het land, zowel geboren en getogen in
Nederland, als om verschillende redenen van ver naar Nederland
gekomen. Zij hebben in alle openheid en met groot enthousiasme
verteld over hun leven, hun drijfveren en hun passies. Deze verhalen
kunt u lezen in het boek Krachtig 80! met de bijbehorende cd.
Het boek is een succes geworden. Er waren boeiende en ontroe-
rende ontmoetingen. Dankzij de gedeelde herinneringen gaan de
verhalen van de deelnemers niet verloren en hebben zij nieuwe
onderwerpen gevonden in hun gesprekken met familie en vrien-
den. Het boek vormt een brug naar de buitenwereld, een moge-
lijkheid om nieuwe contacten te maken, en het geeft glans aan het
dagelijks bestaan.
Er is een samenwerking aangegaan met de Unie KBO en die
samenwerking leidt ertoe dat het boek niet alleen de weg naar de
lezers vindt, maar bovendien de basis vormt voor gespreksgroepen
van ouderen onderling en van ouderen met jongeren over de kunst
van het ouder worden.
Dit project is mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van
€ 5.000 van Stichting RCOAK.
Eveline van de Putte auteur Krachtig 80!
Krachtig 80!Een project van de Empowerment Foundation, Den Haag
43
44
Afb eelding: onbekend, tekst: Ismaël Hoëk
45
vervolg MobiliteitStichting Vrienden van Crimpenersteyn,
Krimpen aan den IJssel
bus
donatie € 5.000
Stichting Oosterlengte, locatie De Tjamme,
Beerta
rolstoelbus
donatie € 5.000
Stichting Belbus Krimpen aan den IJssel,
Krimpen aan den IJssel
Volkswagen Caddy
donatie € 5.000
Ondersteunende diensten
Vilans / Pharos, Utrecht
Gezonde Wijk, project gericht op zelfredzaamheid
thuiswonende ouderen
donatie € 15.250
Prot. Chr. Woon-zorgcentrum ‘Rustoord’,
Lisse
afrekensysteem winkeltje
donatie € 3.000
MeanderOmnium, Zeist
dienstencentrum voor ouderen
donatie € 10.000
Stichting Eetplein, Lottum
samen eten in de wijk
donatie € 5.000
Woonzorgcentrum Vijverhof, Nijmegen
inrichting open keuken en restaurant
donatie € 10.000
Stichting Hilversumse Meent, Hilversum
inrichting computerlokaal voor ouderen
donatie € 4.000
PuurZuid, locatie Torendael, Amsterdam
Meals on Wheels
donatie € 7.000
SOS Telefonische Hulpdiensten Amsterdam,
Amsterdam
herpositionering SOS Telefonische Hulpdienst
Amsterdam - Sensoor
donatie € 6.000
Oecumenisch Kerk- en Buurtwerk Oost,
Amsterdam
burenhulp
donatie € 5.400
Stichting Hulp in Praktijk, Soesterberg
vrijwilligersproject
donatie € 5.000
Stichting Ouderenwerk Nieuwe Waterweg
Noord, Schiedam
sociale activering en participatie van allochtone
55+ vrouwen
donatie € 5.000
Stichting Zorgverlening ’s Heeren Loo,
Ermelo
inrichting petit café
donatie € 5.000
vervolg Overzicht van gehonoreerde aanvragen per categorie
Stichting Zorg voor Ouderen Maasland, Oss
internetcafé Sterrebos
donatie € 3.600
Stichting Zorgplatform Sevenum, Sevenum
laptops voor cursussen aan mensen met een
beperking onder wie ouderen
donatie € 1.400
PuurZuid, locatie Torendael, Amsterdam
horecaproject voor ouderen, gerund door
verstandelijk gehandicapte jongeren
donatie € 5.000
Kasteel De Essenburgh, Hierden
project Zoek de inspiratie van de stilte
donatie € 10.000
Stichting Portes, Utrecht
inventaris keuken van de Musketon
donatie € 5.000
Woonzorggroep Wilgaerden, Hoorn
aanschaf cursusboeken voor training 75+ers
Grip op lijf en leven
donatie € 4.800
Stichting Welzijn ZuiderAmstel, Amsterdam
website ZuiderAmstel voor Elkaar
donatie € 5.000
Movisie, Utrecht
Andere tijden, andere vragen
donatie € 25.000
Cultuurinzicht, De Bilt
project Eet mee! Bij Utrechters aan tafel
donatie € 5.000
46
Dorpscollege Pesse, Pesse
Project de Pesser keukentafel
donatie € 5.000
Stichting Topaz, Leiden
inrichting internetcafé
donatie € 2.500
Stichting Pharos, Utrecht
ouder worden in Nederland voor oudere
vluchtelingen
donatie € 17.000
Het Spectrum, locatie de Sterrenlanden,
Dordrecht
Eten met aandacht
donatie € 5.000
K.B.O. Weert-Zuid, Weert
inrichting gemeenschappelijke ruimten Oranjefl at
Weert
donatie € 10.000
Zorgkwadrant Fryslân Oost,
Zwaagwesteinde
computerleercentrum
donatie € 5.000
Zorg- en wooncentrum de Bongerd, Hattem
restaurant met leeshoek en internetfunctie
donatie € 7.000
Stichting MeanderGroep Zuid-Limburg,
Heerlen
lokale televisie/kabelkrant
donatie € 3.000
Werkgroep Kontakt, Cuijk NB
bezoek aan ouderen en zieken
donatie € 1.000
Stichting Vrienden Sweelinckhof, Wognum
Sweelinck TV
donatie € 5.000
Zorggroep Vrijwaard, Den Helder
kabelkrantsysteem
donatie € 7.000
Welzijnswerk Centrum Zuid, Haarlem
computers
donatie € 5.000
Stichting Domus Bona Ventura, Nederweert
inrichting gemeenschappelijke ruimte
donatie € 10.000
Zorggroep Zuid-Gelderland, Groesbeek
inrichting multifunctioneel centrum Park
Malderborgh
donatie € 10.000
Stichting Steunpunt Den Bogerd,
Hoogeloon
geluidsinstallatie steunpunt Den Bogerd
donatie € 3.500
Stichting Welzijnswerk, Hoogeveen
inrichting ontmoetingsruimte Schutsborgh
Noordscheschut
donatie € 5.000
Zorggroep Vrijwaard, Den Helder
internetcafé
donatie € 3.050
r.k. parochie Sint Vitus, Hieslum (Fr)
ontmoetingsplek
donatie € 4.000
Stichting Trema, Nieuwendijk
inrichting steunpunt De Dotter
donatie € 10.000
’s Heeren Loo, Apeldoorn
inrichting ontmoetingsruimte De Heeze
donatie € 6.800
Stichting Vrienden van De La Salle, Cuijk
inventaris algemene ruimten
donatie € 7.500
Stichting Maatschappelijke Onderneming
Smallingerland, Drachten
verrijdbare kookunit
donatie € 5.000
Het Nederlandse Rode Kruis, Den Haag
Meet & Greet – jong ontmoet oud
donatie € 15.000
Stichting Het R.C. Maagdenhuis, Amsterdam
opzet landelijk steunpunt thuisadministratie
donatie € 30.000
47
Jaarlijks worden rond de 140.000 ouderen medisch behandeld
als gevolg van een val. Een valongeval is niet alleen pijnlijk en
kostbaar, het vormt ook een bedreiging voor de zelfstandigheid
en mobiliteit van ouderen. Het voorkomen van vallen is dan ook
belangrijk.
In de periode juni 2006 – juni 2008 heeft Stichting Maat-
schappelijk Werk en Welzijn, in samenwerking met Zorggroep
Ter Weel, een project uitgevoerd om vallen te voorkomen. Dit
project is mede mogelijk gemaakt dankzij een bijdrage van € 5000
van Stichting RCOAK. In zeven wijken en dorpen in Zeeland
hebben tal van activiteiten plaatsgevonden. De belangstelling voor
het project en het enthousiasme bleken groot te zijn: bij elkaar
opgeteld hebben duizend ouderen hieraan deelgenomen.
De gemeente Goes heeft aangehaakt bij dit initiatief door extra
aandacht te besteden aan de veiligheid in de openbare ruimte.
Ouderen hebben ruim veertig onveilige situaties aangedragen,
zoals scheefl iggende stoeptegels, het ontbreken van een goed voet-
pad en het ontbreken van bankjes. Een fl ink aantal gevaarlijke
situaties is inmiddels door de gemeente verbeterd.
Een van de grootste successen is zonder twijfel de ‘In Balans-
cursus’ geworden. In vier lessen konden ouderen leren wat ze
zelf kunnen doen om vallen te voorkomen. Voldoende lichaams-
beweging is daarbij essentieel. Bijna tweehonderd ouderen hebben
deze cursus gevolgd. Een fl ink aantal van hen is doorgestroomd
naar een beweeggroep. Als gevolg van het project is er in één wijk
een nieuwe beweeggroep van start gegaan.
Verder zijn er driehonderd rollators aan een deskundige
keuring onderworpen. Zo’n 15% daarvan was dermate krakke-
mikkig dat zij ter plekke zijn vervangen.
De organisatie van het project is enthousiast over het resul-
taat. Daarom zullen er voor 2009 nieuwe activiteiten worden
ontwikkeld. In overeenstemming met de landelijke campagne van
Consument en Veiligheid zal de nadruk daarbij komen te liggen
op het verbeteren van de fysieke conditie van ouderen.
Jan Priem ouderenwerker SMWO
Halt! U valt Een project van Stichting Maatschappelijk Werk en Welzijn Oosterschelderegio in samenwerking met Zorggroep Ter Weel, Goes
47
48
Afb eelding: Luz
49 vervolg Overzicht van gehonoreerde aanvragen per categorie
Ontspanning en sport
Mezzo, Bunnik
Mantel Uit Dag 2008
donatie € 5.000
IVN Nederland, Amsterdam
de IVN Natuurkoff er
donatie € 20.000
Stichting Vrienden van Gaza, Harmelen
wandeltuin voor ouderen
donatie € 10.000
Nationaal Ouderenfonds, Bunnik /
Stichting Het R.C. Maagdenhuis, Amsterdam
dementerende ouderen in contact met zeedieren
donatie € 3.500
Stichting Sport- en Speelstraat Ottersum,
Ottersum
jeu de boulesbanen voor ouderen
donatie € 5.000
Centrum Advies & Beleid Oudere migranten
(CABO), Amsterdam
fi tnessproject voor Zuid-Europese ouderen in
Amsterdam
donatie € 2.000
Wijndaelercentrum, Den Haag
jeu de boulesbaan
donatie € 9.000
Stichting Nisa for Nisa, Amsterdam
project sport en bewegen voor allochtone mannen
donatie € 7.000
Welzijn IJsterk, Amsterdam
Rollend de dansvloer op, dansproject voor rolstoel-
en rollatorgebruikers
donatie € 1.000
Stichting Oosterhout in Beweging,
Oosterhout
Ommetje in Oosterhout
donatie € 1.000
Mosae Zorggroep, Maastricht
inrichting fysiofi tnessruimte
donatie € 4.000
De Wering, Den Helder
Verder Sporten
donatie € 20.000
Parnassia Bavo Groep, Den Haag
Het Ouderenparadijs; recreatieruimte
donatie € 5.000
Stichting Vrienden van Bilgaard,
Leeuwarden
jeu de boulesbaan De Speelkoepel
donatie € 5.000
Universitair Medisch Centrum Groningen
Disciplinegroep Gezondheidswetenschappen,
Groningen
bewegen voor visueel beperkte ouderen
donatie € 22.500
Organisaties voor en door ouderen
Collegio Kennispraktijk voor jeugdzorg
en jeugdbeleid, Utrecht
belangenvereniging grootouders die hun klein-
kinderen opvoeden
donatie € 10.000
Stichting De Welle, Nijverdal
opknapbeurt ouderensoos De Cirkel in Nijverdal
donatie € 5.000
Stichting Het Gilde Emmen e.o., Emmen
aanschaf boekbinders-gereedschapset
donatie € 3.050
SamenSpraak Oost/Watergraafsmeer,
Amsterdam
jubileumboek Samenspraak
donatie € 5.000
K.B.O. Ter Aar, Ter Aar
installatie traplift
donatie € 3.000
Senioren Zelfstandig Stevenshof, Leiden
seniorencafé
donatie € 250
De Hudsonhof, Amsterdam
jubileumviering
donatie € 5.000
Gilde Emmen e.o., Emmen
ontmoetingszolder
donatie € 5.000
50
Nederlandse Vrouwen Raad, Den Haag
project Uw talent gaat niet met pensioen
donatie € 15.000
ANBO Nieuw Vennep, Nieuw Vennep
overdekte stalling scootmobiels
donatie € 5.000
Zonnebloem, regio Zaanstreek, Assendelft
multiculturele seniorendag
donatie € 4.000
Belangengroep Ouderenhuisvesting
Jordaan, Amsterdam
themamiddag
donatie € 370
Palliatieve zorg
Stichting Exploitatie Hospice Enschede,
Enschede
inrichting hospice
donatie € 15.000
Stichting Vrienden van Pniël, Rotterdam
aankleding palliatief centrum De Regenboog
donatie € 10.000
Stichting Ambulance Wens, Rhoon
laatste wensen voor terminale ouderen
donatie € 5.000
Secretariaat IPSO, Rotterdam
ondersteuning psychosociale oncologie
donatie € 30.000
Stichting Pallieter Rotterdam,
Capelle a/d IJssel
inrichting kinderhospice
donatie € 10.000
Stichting Leendert Vriel, Enschede
culturele diversiteit in de palliatieve zorg
donatie € 5.000
Stichting Maltezer Projecten, Utrecht
Lourdesbedevaart
donatie € 5.000
Stichting Hospice Zaanstreek, Westzaan
inrichting
donatie € 10.000
Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam/
Diemen, Amsterdam
telefonisch informatiepunt
donatie € 10.000
Helen Dowling Instituut, Utrecht
project Aandacht voor mensen met ongeneeslijke
kanker
donatie € 4.450
Stichting Hospice Wageningen, Wageningen
inrichting hospice
donatie € 10.000
Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg,
Bunnik
training vrijwilligers
donatie € 10.000
Stichting Vechtgenoten, Nieuwleusen
inloophuis
donatie € 5.000
Hospice De Wingerd, Amerongen
inrichting huiskamer en keukenunit
donatie € 5.000
De Vruchtenburg, Rotterdam
diverse projecten psychosociale oncologie
donatie € 10.000
Stichting Vrienden van het Hospicehuis
Land van Cuijk en Noord-Limburg,
St. Anthonis
bijdrage nieuwe huisvesting
donatie € 10.000
Stichting Hospice Almere, Almere
inrichting hospice
donatie € 10.000
Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg,
Bunnik
jubileumtheatertournee ‘10 keer dood’
donatie € 20.000
Pastorale zorg
Vilans / Pharos, Utrecht
expertisenetwerk levensvragen en ouderen
donatie € 25.000
OsiraGroep, Amsterdam
ondersteuning bij zingevingsvragen voor
thuiswonende ouderen
donatie € 10.000
51 HangouderenEen project van MOVISIE, kennis en advies voor maatschappelijke ontwikkeling, Utrecht
Het fenomeen ‘hangouderen’, dat landelijk veel aandacht heeft
gekregen in de media, was voor Stichting RCOAK een nieuw
begrip. Wij wisten niet dat er groepen ouderen zijn die buiten,
op straat, veel tijd met elkaar doorbrengen en waren verrast door
de ontwikkeling dat ouderen en overlast in één adem werden
genoemd. Vandaar dat wij verheugd reageerden op het initiatief
van MOVISIE te onderzoeken in hoeverre hangouderen als een
maatschappelijk probleem gezien moeten worden. Dit onder-
zoek is gefi nancierd in samenwerking met VSBfonds en Fonds
Sluyterman van Loo. Stichting RCOAK heeft € 15.000 bijgedragen
aan het onderzoek.
MOVISIE heeft de aard en omvang van het verschijnsel dat
ouderen tijd met elkaar doorbrengen in de openbare ruimte in
kaart gebracht. De onderzoekers gingen op een vijft al locaties in
gesprek met ouderen in publieke ruimten en met omstanders, en
hebben literatuuronderzoek verricht. De resultaten zijn tijdens een
werkconferentie voorgelegd aan een groep experts en vervolgens
gebundeld in het onderzoeksrapport De openluchtsociëteit.
Uit het onderzoek kwam naar voren dat hangouderen on-
terecht in een negatief daglicht worden gesteld. Hangouderen
bleken volgens omwonenden en passanten in de onderzochte
gemeenten juist een toegevoegde waarde te bieden aan het straat-
beeld. Een hangplek is als het ware een door ouderen zelf gecre-
eerde openluchtsociëteit. De ondervraagde ouderen verklaarden
geen behoeft e te hebben aan speciaal voor hen georganiseerde
activiteiten, bijvoorbeeld van het welzijnswerk.
De tweede conclusie die MOVISIE op basis van de onderzoek-
resultaten heeft getrokken, is dat de inrichting van de openbare
ruimte van groot belang is voor de maatschappelijke participatie
van ouderen én andere kwetsbare groepen. Een direct resultaat van
het onderzoek is dan ook dat het heeft bijgedragen aan het op de
agenda zetten van de verblijfskwaliteit en toegankelijkheid van de
openbare ruimte. Het onderzoek geeft inhoud aan een functionele
benadering van de inrichting van openbare ruimte, biedt een tegen-
geluid en wordt ook als zodanig gebruikt in kringen van ontwerpers
en beheerders van publieke ruimten.
Tot ons genoegen heeft het onderzoek, zowel regionaal als
landelijk, veel aandacht gekregen van de pers en bij de commer-
ciële en de publieke omroepen.
51
52
Afb eelding: Annie
53 vervolg Overzicht van gehonoreerde aanvragen per categorie
vervolg Pastorale zorgStichting Drugspastoraat Amsterdam,
Amsterdam
jaarlijkse donatie
donatie € 20.000
Stichting R.K. Luchthavenpastoraat
Schiphol, Uithoorn
jaarlijkse donatie
donatie € 5.000
Stichting Laurens, Rotterdam
kunstwerk voor liturgisch gebruik locatie Antonius
donatie € 4.000
Bisdom Haarlem, Haarlem
bezoeken aan oudere emeriti-pastores
donatie € 6.300
Trimbos-instituut, Utrecht
project Op zoek naar zin
donatie € 12.000
Stichting Mondriaan Zorggroep, Heerlen
bedevaart naar Lourdes
donatie € 750
Sint Adelbertabdij, Egmond-Binnen
installatie lift
donatie € 50.000
Zorginstellingen Pieter van Foreest, Delft
Locatie de Naaldhorst in Naaldwijk
bedevaart naar Lourdes
donatie € 3.000
Psycho-geriatrie
Cordaan, locatie woonzorgcentrum
Kastanjehof, Diemen
belevingsgerichte tuininrichting
donatie € 6.800
Stichting Zorgcentra De Betuwe, locatie
Kulenburg, Culemborg
inrichting gemeenschappelijke huiskamers
donatie € 4.200
Stichting Vrienden van Pedaja, Hardinxveld-
Giessendam
snoezelbad
donatie € 3.600
Stichting Odensehuis, Amsterdam
inloophuis voor mensen met dementie
donatie € 20.000
STAMM CMO Drenthe, Assen
project Het levensboek
donatie € 5.000
Zorg Groep Beek BV, Neerbeek
inrichting kleinschalige woonvoorziening
donatie € 1.750
Stichting tante Louise, Bergen op Zoom
muurschildering
donatie € 3.000
Vivre wonen welzijn zorg, Maastricht
belevingsgerichte tuin
donatie € 5.000
Aveant, Utrecht
aanpassing en inrichting snoezelruimte en
aanschaf reminiscentiemateriaal
donatie € 7.500
Swinhove Groep, Zwijndrecht
aanleg moestuin
donatie € 5.000
Stichting Land van Horne, Weert
aanleg Alzheimertuin bij Zorgcentrum Marishof
donatie € 5.000
PC Zorggroep Rijnmond, locatie Siloam,
Rotterdam
inrichting kleinschalige woonvoorziening
donatie € 10.000
Zorgboerderij De Poolse Dreef, Terheijden
zorgboerderij
donatie € 4.000
Stichting Zorginstellingen ’t Gooregt,
Haren Gn
aanleg Alzheimertuin locatie De Dilgt
donatie € 5.000
Stichting Topaz, Leiden
inrichting gemeenschappelijke huiskamers
locatie ’t Hoffl ants Huys
donatie € 5.000
54
Psychogeriatrisch Zorgcentrum
Lisidunahof, Leusden
inrichting ervaringsmuseum Hof der Herinneringen
donatie € 12.000
Oranjehaeve-De IJpelaar-Aeneas, locatie
Lucia, Breda
snoezelbad
donatie € 12.000
Swinhove Groep, Zwijndrecht
inrichting kleinschalige woonvoorziening
donatie € 20.000
Stichting ZorgNvrij, Harderwijk
inrichting kleinschalige woonvoorziening
donatie € 2.100
Stichting Faria-Clowns, Rijswijk
professionalisering organisatie Faria-Clowns
donatie € 10.000
OsiraGroep, Amsterdam
aanschaf zeehondenrobot Paro
donatie € 8.000
Alzheimercentrum VUmc, Amsterdam
onderzoek eff ecten fysieke activiteit bij jong
dementerenden
donatie € 111.000
Stichting Vrienden van Zorgcentrum De
Wietel, Venlo
inrichting belevingstuin locatie Ruijsstraat in
Panningen
donatie € 5.000
DrieGasthuizenGroep, verpleeghuis
Heijendaal, Arnhem
miniboerderij
donatie € 6.000
Stichting Inovum, locatie Beukenhof,
Loosdrecht
huiselijke inrichting kleinschalige woonvoorziening
donatie € 16.500
Stichting Zorgboerderij Fledderushoeve,
Diever
dwaalbeschermingssysteem
donatie € 5.000
Stichting JonkersZorg, Hoogwoud
inrichting zorgboerderij
donatie € 5.000
Stichting Docu Shot, Amsterdam
fi lm Van Later Zorg
donatie € 5.000
Stichting Humanitas, Rotterdam
kunsttherapie voor dementerenden
donatie € 10.000
Vilente, Ede
inrichting huiskamers kleinschalige
woonvoorzieningen
donatie € 10.000
Zorgcentrum de Meridiaan, Utrecht
snoezelbad
donatie € 5.000
Corona Woonzorgalliantie, Zwijndrecht
simulatie kleinschalig wonen voor verzorgenden
donatie € 35.000
Stichting Amstelring, Amstelveen
activiteitenplan
donatie € 5.000
Stichting Centro Cultural de
Hispanohablantes, Amsterdam
geheugentrainingen
donatie € 2.500
OsiraGroep, Amsterdam
reminiscentie in zorgcentrum De Klinker
donatie € 7.000
Nostalgie Media, ’s-Hertogenbosch
kwartaalblad voor dementerenden
donatie € 5.000
Stichting Vrienden van ’t Hofland, Pijnacker
Alzheimertuin
donatie € 5.000
De Wever, Tilburg
zorgdierproject
donatie € 5.000
Van Neynselgroep, Den Bosch
inzet dementieconsulent
donatie € 20.000
Stichting De Zorgboog, Bakel
veilige buitenruimte in kleinschalige
woonvoorziening
donatie € 5.000
55 ‘Op mijn stoep’: ontmoetingen tussen generaties en culturenEen project van OsiraGroep, ROC en Bosch Film, Amsterdam
Eenzaamheid onder ouderen is een groot probleem. Een ander
probleem is dat veel mbo-studenten in de richting Zorg en
Welzijn voor de subrichting Kinderopvang en Maatschappelijke
Zorg kiezen, terwijl er juist veel vacatures in de ouderenzorg zijn.
OsiraGroep probeert beide problemen tegelijk aan te pakken met
het project ‘Op mijn stoep’.
Jongeren en ouderen maken weliswaar deel uit van dezelfde
samenleving, maar leven vaak in andere werelden, waardoor ze
met onbegrip op elkaar reageren. Over en weer bestaan vooroor-
delen: ‘Jongeren van tegenwoordig hebben geen respect meer voor
ouderen’, ‘Ze vernielen, beledigen en hangen doelloos op straat
rond’, en ‘Bejaarden zijn saai’, ‘Ze hebben niets meer te vertellen’,
‘Ze zeuren om niets’.
In het project ‘Op mijn stoep’ van het ROC van Amsterdam,
OsiraGroep en Bosch Film nemen jongeren ouderen mee naar
de buurt waarin zij wonen, en waar de ouderen vroeger gewoond
hebben. De gemeenschappelijk gevoelde verbondenheid met de
buurt verbindt hen onderling en biedt aanknopingspunten voor een
gesprek. In totaal gaat het om dertig koppels die elkaar een aantal
keren ontmoeten. Zes van deze ontmoetingen worden gefi lmd en
uitgezonden op AT5. Daarnaast verschijnt er een dvd van de ont-
moetingen.
Door jonge en oude (ex-)buurtgenoten met elkaar te laten
praten en naar elkaar te laten luisteren, ontstaat er begrip en
ruimte voor elkaars belevingswereld. ‘Op mijn stoep’ wil de
negatieve beeldvorming over en weer – tussen oud en jong,
autochtoon en allochtoon – doorbreken en een frisse nieuwe toon
zetten. Autochtone ouderen en allochtone jongeren ontmoeten
elkaar meestal niet vanzelf. Door dit project kunnen allochtone
jongeren laten zien dat ze wel degelijk betrokken zijn bij hun buurt
en bij onze samenleving. Amsterdamse ouderen op hun beurt
merken dat zij, met hun rijke ervaring, iets te bieden hebben aan
deze jongeren. Een ander doel is jongeren te interesseren voor een
loopbaan in de ouderenzorg.
De ouderen en jongeren zijn aan het begin van de ontmoeting
vaak erg gespannen. Ze zijn zenuwachtig voor de camera, maar
vooral ook voor de ontmoeting, omdat ze denken dat de ander
waarschijnlijk toch niet zo leuk is... Niets blijkt minder waar te zijn.
Julia von Graevenitz, de regisseur die de ontmoetingen fi lmt,
vertelt: ‘Al bij de eerste ontmoeting zien wij ze ontspannen en
komen de mooie gesprekken op gang. Vervolgens nemen we ze
mee de buurt in naar de plekken waar de oudere gewoond heeft .
Dat is voor hen vaak een emotionele verrassing. Ze ontmoeten
oude buren, zien dat hun naambordje nog aan de deur hangt, ont-
moeten nieuwe bewoners of zien dat hun huis bijna is afgebroken...
Elke ontmoeting sluiten we af met een feestelijke actie; we dansen
en zingen wat af!’ Er werd gedraaid in december. ‘Natuurlijk is het
dan niet het meest fantastische weer, het is erg koud, dus maak
ik me soms zorgen dat het te zwaar voor de oudere is. Maar bij
navraag bleken alle mensen na afl oop heel erg blij te zijn met de
ontmoeting.’
Hoewel het project nog loopt, kan nu al gesproken worden van
een succes. Het aantal ouderen en jongeren dat wilde meedoen,
was groter dan verwacht en de eerste reacties zijn erg positief.
Stichting RCOAK draagt € 20.000 bij aan dit project.
55
56
Afb eelding: Gary
57 vervolg Overzicht van gehonoreerde aanvragen per categorie
vervolg Psycho-geriatrieWest-Friese Zorggroep De Omring, Hoorn
aanpassing terrasjes bij kleinschalige
woonvoorziening De Oever in Spierdijk
donatie € 5.000
Woonzorgcentrum Vredenoord, Huis ter
Heide
inrichting belevingsgerichte tuin
donatie € 5.000
Stichting Zorgbeheer De Zellingen, Krimpen
a/d IJssel
optredens van Faria-Clowns
donatie € 5.000
Stichting Zorgboerderij BuitenGewoon,
Pijnacker
inrichting zorgboerderij
donatie € 5.000
Vilans, Utrecht
ondersteuningsprogramma particuliere initiatieven
kleinschalig wonen voor dementerenden
donatie € 25.000
Sociale zorg
Stichting Oudezijds 100, Amsterdam
onderzoek Legionellapreventie (NEN-normering)
donatie € 3.356
Stille armen, Amsterdam
ondersteuning stille armen vanuit bureau
Stichting RCOAK
donatie € 80.000
Kleine donaties
ondersteuning diverse goede doelen als Memisa,
Unicef e.d.
donatie € 5.000
De Regenboog AMOC, Amsterdam
vervolg maatjesproject VONK voor cliënten van
de Voedselbank
donatie € 10.000
Stichting Kerk & Buurt Amsterdam Noord,
Amsterdam
Gezin en Buurt, project gericht op armoede-
bestrijding
donatie € 10.000
Diaconie van de Protestantse Gemeente
Amsterdam, Amsterdam
straatpastoraat
donatie € 20.000
Stichting Vrienden van Kinderhospice het
Lindenhofje, Amsterdam
start vriendenstichting
donatie € 5.000
Stichting Educatieve Begeleiding
Amsterdam (EBA), Amsterdam
uitbreiding Weekend Academie
donatie € 15.000
Stichting de Samenbinding, Amsterdam
Ramadanfestival
donatie € 25.000
Stichting Oemnia, Amsterdam
scholing voor Marokkaanse vrouwen
donatie € 10.000
Huis van de Buurt, westelijke binnenstad,
Amsterdam
buurtvrijwilligersdag
donatie € 1.500
Stichting Voedselbank Steunpunt
Amsterdam, Amsterdam
geautomatiseerd voorraadbeheersysteem
donatie € 4.500
Stichting Actief Burgerschap, Amsterdam
Op zoek naar weerkaatst plezier; mantelzorg en
vrijwilligerswerk
donatie € 5.000
Stichting Stoelenproject, Amsterdam
kunstproject
donatie € 10.000
Stichting Oudezijds 100, Amsterdam
inloop dak- en thuislozen
donatie € 5.450
Stichting Samenwerking voor Bijzondere
Noden Amsterdam, Amsterdam
bijdrage voor ondersteuning van stille armen in
Amsterdam
donatie € 30.000
Stichting Voedselbank Steunpunt
Amsterdam, Amsterdam
professionalisering intake
donatie € 10.320
58
Stichting Jepie Pikin, Amsterdam Zuid-Oost
warme maaltijdvoorziening voor kinderen
uit disfunctionele gezinnen
donatie € 3.000
Stichting Nisa for Nisa, Amsterdam
aanschaf busje
donatie € 5.000
Stichting Voedselbank, Amsterdam
organisatie van een benefi etconcert
donatie € 1.908
Stichting Voedselbank, Amsterdam
voedselcrisispakketten voor nieuwe cliënten
die direct hulp nodig hebben
donatie € 4.875
Lindenhofje, Amsterdam
kerstpakketten vrijwilligers
donatie € 5.000
Vakantie en uitstapjes
Reumapatiëntenvereniging Dordrecht e.o.,
Dordrecht
uitstapje
donatie € 1.000
Streven doet Herleven, Barendrecht
feestdag en bootreis
donatie € 4.000
Stichting Bezinningscentrum De Zwanenhof,
Zenderen
aanleg invalidenbaan
donatie € 10.000
Stichting Aandagt, Almere
vakantiereis
donatie € 3.000
Zorgkwadrant Fryslân Oost, Drachten
vakantie
donatie € 3.000
West-Friese Zorggroep De Omring, Hoorn
bootreis
donatie € 4.000
Stichting Alifa, Enschede
activiteitenprogramma
donatie € 3.000
Dynamo, Amsterdam
vakantiereisje voor ouderen uit stadsdeel Oost
donatie € 3.000
Nationaal Fonds Ouderenhulp, Bunnik
Onvergetelijke Dag Bus
donatie € 5.000
Welzijn IJsterk, Amsterdam
zomervakantie-activiteiten
donatie € 6.000
Traject, Maastricht
Met Traject de zomer door
donatie € 3.000
Belangenvereniging Baanloze
Scheepsbouwers, Amsterdam
jaarlijkse dagtocht
donatie € 1.000
Vrienden van Zorggroep Noord-Limburg,
Venlo
opa en oma kinderkampeerkamp
donatie € 3.000
Woonzorggroep Samen, Schagen
boottocht
donatie € 8.000
Pieter van Foreest, locatie Abtswoude, Delft
bewonersvakantie
donatie € 2.500
Reuma patiëntenvereniging Apeldoorn e.o.,
Apeldoorn
zomerprogramma
donatie € 2.000
Welzijn
Movisie, Utrecht
Met pensioen als vrijwilliger? Onderzoek naar
belemmeringen en (voor)oordelen oudere vrijwilligers
donatie € 6.480
Pon, Tilburg
pre-screening gehoor- en visusproblemen bij ouderen
donatie € 40.000
Stichting Timu Kota, Bilthoven
Samen Dromen, Samen Delen
donatie € 4.850
Zorgspectrum Het Zand, Zwolle
project Maatwerk, kleding aangepast aan
lichamelijke beperkingen
donatie € 3.700
59 VONK – Voedselbankklanten Ontdekken Nieuwe KrachtEen project van De Regenboog Groep en Voedselbank, Amsterdam
Voedselbanken roepen emoties op bij politici en burgers. De
respons op de reeks uitzendingen van de commerciële omroep
over de volkszanger René Froger en zijn gezin, die een maand
lang op bijstandsniveau leefden en één van de vele Voedselbanken
bezochten, was overweldigend.
Duidelijk is wel dat alleen het uitdelen van voedselpakketten
niet voldoende is. Cliënten van de Voedselbank hebben hulp nodig
om hun leven weer op orde te krijgen en vooral de weg te vinden
naar de reguliere (schuld)hulpverlening. Alleen dan kan een einde
komen aan de noodzaak steun in natura van de Voedselbank te
ontvangen. Dat is een doelstelling waarin politici en Voedselbanken
elkaar vinden: soms kan hulp van de Voedselbank uitkomst bie-
den, maar het is in ieders belang dat de duur van de periode waarin
steun aan een cliënt wordt verleend zo beperkt mogelijk blijft .
Steun Om die reden is VONK Amsterdam opgericht: Voedselbank-
klanten Ontdekken Nieuwe Kracht. Dit project geeft cliënten van
de Voedselbank de mogelijkheid samen met een vrijwilliger, een
‘maatje’, hun problemen te inventariseren en aan te pakken. Met
een maatje als vertrouwenspersoon kan het voor de cliënt een stuk
eenvoudiger worden de stap te nemen naar het loket van de regu-
liere hulpverlening te gaan.
59
Tanja van Emmerik, projectleider: ‘VONK geeft een geweldige kans
door cliënten weer op weg te helpen. Een maatje probeert samen
met de cliënt de juiste stappen richting schuldhulpverlening
te zetten, de berg met formulieren in te vullen, kortom orde in
de chaos te scheppen. Maar we willen ook de sociale isolatie die
door de armoede wordt veroorzaakt, doorbreken. Koppels moe-
digen we aan om samen iets leuks te gaan doen, of het maatje kan
een luisterend oor bieden. Met deze praktische en sociale steun
willen we een wezenlijke bijdrage leveren aan het verhogen van de
levensstandaard van betrokkenen.’
Maatjes Maatjes worden geworven via televisie en kranten. Na een
selectiegesprek worden de vrijwilligers getraind. Daarna koppelt
VONK het maatje aan een cliënt, waarbij er rekening mee wordt
gehouden wie bij wie past. Gedurende het traject hebben de maatjes
eens per maand een intervisiebijeenkomst.
VONK en de Voedselbank Amsterdam werken nauw samen,
maar staan organisatorisch los van elkaar. VONK is een project van
De Regenboog Groep en is mede mogelijk gemaakt dankzij een
fi nanciële bijdrage van € 10.000 in 2008 van Stichting RCOAK.
60
Afb eelding: onbekend, tekst: Adrie
61 vervolg Overzicht van gehonoreerde aanvragen per categorie
vervolg Welzijn PUURZUID, LOCATIE TORENDAEL, AMSTERDAM project Emmie
donatie € 20.000
Stichting ILC Zorg voor Later, Soesterberg
project Generatie in Tel
donatie € 25.000
Stichting Serve the City, Amsterdam
Serve the city, vrijwilligersproject
donatie € 3.000
Het Nederlandse Rode Kruis, Amsterdam
project Sociale Uitsluiting
donatie € 17.000
Huurdersvereniging Floradorp, Amsterdam
jubileumfestiviteiten
donatie € 500
OsiraGroep, Amsterdam
Onverwacht bezoek
donatie € 20.000
Stichting Gouden Dagen i.o.
Gouden Dagen-programma
donatie € 55.500
Stichting Zorginstellingen Pieter van
Foreest, Delft
viering 35-jarig jubileum
donatie € 3.275
De Borg Zorg, Groningen
coördinatiepunt vrijwilligers
donatie € 5.000
Centrum Advies & Beleid Oudere migranten
(CABO), Amsterdam
Zilveren Kracht, verborgen talenten van migranten
donatie € 600
VluchtelingenWerk Amstel tot Zaan,
Amsterdam
Gedeelde herinneringen – Kracht van oudere
vluchtelingen
donatie € 5.000
I-did Slow fashion, Utrecht
zelfmaakmodepakketten met begeleiding door
ouderen
donatie € 5.000
Nationaal Ouderenfonds, Bunnik
organisatie kerstdiners
donatie € 7.500
Stichting Gouden Dagen i.o.
Gouden Dagen-programma, aanvulling
donatie € 2.500
Woonvoorzieningen
Woongroep 50+ Zeewolde, Zeewolde
inrichting ontmoetingsruimte
donatie € 4.000
Stichting WoZoCo De Clockenslagh,
Maasbree
inrichting gemeenschappelijke ruimte
donatie € 5.000
Woongroep De Laak, Amsterdam
inrichting gemeenschappelijke ruimte
donatie € 5.000
Warande Wooncentrum Schutsmantel,
Bilthoven
herinrichting van de hal van Schutsmantel
donatie € 5.000
Siza Dorp Groep, Arnhem
bewegwijzering met pictogrammen
donatie € 5.000
Bartholomeus Gasthuis, Utrecht
inrichting gerenoveerd gasthuis
donatie € 20.000
Stichting Amerpoort, Baarn
inrichting gemeenschappelijke balkons
donatie € 5.000
Woonzorgcentrum De Renselheerdt,
Winschoten
inrichting droomtuin
donatie € 5.000
62
63 63Anno GeschiedeniskrantEen project van Alzheimer Nederland, Bunnik en Stichting Anno, Den Haag
In de praktijk van alledag blijkt het voor veel mensen moeilijk te
zijn een gesprek te beginnen met iemand die aan dementie lijdt.
Het verleden is echter altijd een dankbaar gespreksonderwerp.
Omdat het langetermijngeheugen van dementerenden vaak nog
goed werkt, kunnen zij zich dingen van vroeger nog wel herinne-
ren. Daarom heeft Alzheimer Nederland het project ‘Geschiedenis
teruggehaald’ opgezet. Het project is uitgevoerd in samenwerking
met Stichting Anno, het promotiebureau voor de Nederlandse
geschiedenis, en communicatiebureau DDK&Partners. Doel van
het project was een serie geschiedeniskranten te maken waarmee
mensen met dementie samen met hun familie of begeleiders her-
inneringen kunnen ophalen aan vroeger.
De artikelen in Anno Geschiedeniskrant, met voorbeeldvragen
en woordpuzzels, helpen mensen op weg bij een gesprek over
vroeger met een dementerende, in een zorginstelling of thuis, met
een grootouder, vader of moeder. De herkenbare onderwerpen
in de krant over vroeger én nu geven alle generaties een aan-
knopingspunt voor een gesprek. Ouderen beleven plezier aan het
terughalen van herinneringen aan het leven van vroeger in wissel-
werking met hun (klein)kinderen.
Uit een vooraf gehouden proefproject bleek dat Anno Geschiedenis-
krant goed werd ontvangen bij de zorginstellingen en particu-
lieren die de krant hadden aangevraagd. Met een donatie van
€ 25.000 van Stichting RCOAK aan Alzheimer Nederland kon de
geschiedeniskrant gedurende de projectperiode van ruim een jaar
verspreid worden bij zo’n 750 à 800 zorginstellingen. Daarnaast
heeft Alzheimer Nederland de distributie verbreed via haar
regionale afdelingen, Alzheimercafés en als bijlage bij Alzheimer
Magazine, het donateursblad van Alzheimer Nederland. Er zijn
zes edities van Anno Geschiedeniskrant verschenen, speciaal voor
dementerende ouderen, per editie in een oplage van 70.000 tot
75.000 exemplaren.
De instellingen ontvingen bij Anno Geschiedeniskrant van
augustus 2008 een enquête; 204 instellingen stuurden deze vragen-
lijst terug. De contactpersonen konden op het formulier een cijfer
van 1 t/m 10 omcirkelen dat volgens hen het meest van toepassing
is op verschillende onderdelen. Als gemiddeld cijfer kreeg Anno
Geschiedeniskrant een 7,35. Voor het onderdeel ‘een gesprek
beginnen met mensen met dementie’ kreeg het project het
rapportcijfer 7,95. De krant bleek vooral veel te worden gelezen
in groepsverband: 159 van de 204 contactpersonen gaven dit aan.
Al met al is het een geslaagd project.
64
Afb eelding: Ria
65
KBO’s zijn ook vertegenwoordigd:
Aan het Premieplan hebben de volgende afdelingen van Nationale Vereniging De Zonnebloem deelgenomen:
Achterveld
Almelo
Alphen
Amersfoort
Apeldoorn
Arnhem
Asten
Baarle-Nassau
Banholt
Barneveld
Bennekom
Bergen op Zoom
Berkel en Rodenrijs
Berkhout
Beuningen
Broekland
Brummen
Cothen
Culemborg
Delft
Den Bosch
Deventer
Didam
Dieren
Dinxperlo
Doesburg
Doornspijk
Dordrecht
Dronten
Eede
Eindhoven
Einighausen
Emmeloord
Emmen
Emmercompascuum
Enschede
Ewijk
Geertruidenberg
Geldrop
Geleen
Gendt
Grashoek
Haarlem
Haarsteeg
Harbrinkhoek
Harderwijk
Heemskerk
Heemstede
Helmond
Hengelo
Hoorn
Houten
Huijbergen
Kaatsheuvel
Kessel
Kruisland
Leende
Lepelstraat
Lochem
Maastricht
Malden
Mierlo
Mill
Nibbixwoud
Nieuw-Vossemeer
Nijmegen
Nijverdal
Noordwijkerhout
Nunspeet
Odijk
Oost
Oostvoorne
Oud-Allas
Oudenbosch
Putten
Reuver
Roosendaal
Rucphen
Rutten
Ruurlo
Santpoort-Noord
Schalkhaar
Schijf
’s Hertogenbosch
Sint Anthonius
Sittard
Slochteren
Spijkenisse-Zuid
Standdaarbuiten
Stavenisse
’t Harde
Tiel
Tweede Exloermond
Utrecht HTL
Valthermond
Veendam
Veessen
Velp
Vlijmen
Wanssum
Warnsveld
Welten-Benzenrade
Werkhoven
Wijchen
Wijlre
Winschoten
Wolfh eze
Woudenberg
Zeeland
Zegge
Zeist
Zuid Zijpe
Zwolle
en uit de regio’s
Bernisse
De Vlietstreek
Groesbeek
Hengelo
Hoorn NH
IJsselstreek
Maastricht
Nijmegen
West Betuwe
Zwolle
Alphen
Geleen
Groot Born
Odiliapeel
Sprang-Capelle
Volkel
Zundert
66
Via het Nationaal Ouderenfonds hebben ook de volgende organisaties een bijdrage uit het premieplanbudget ontvangen voor een project:
Aan het Premieplan hebben de volgende afdelingen van het Nationaal Ouderenfonds deelgenomen:
Achtmaal
Alphen NB
Bakel
Bakel en
Barendrecht
Bedum
Beilen
Berkel-Enschot
Berlicum
Boekel
Borger
Broekhuizen LB
Dalfsen
De Knipe
De Rips
Dwingeloo
Eerbeek
Emmeloord
Franeker
Gasselternijveen
Gemert
Gieten
Gilze
Harlingen
Hasselt
Heeswijk-Dinther
Hoogeveen
Huizen
Joure
Leek
Leerdam
Leiderdorp
Lokaal Comité Geleen
Maasland
Mook
Nederhorst den Berg
Nieuwegein
Nieuwleusen
Nieuw-Vossemeer
Nijkerk
Norg
Nuenen
Pijnacker
Raamsdonk
Renkum
Reutum-Haarle
Roelofarendsveen
’s-Gravendeel
Sint Nicolaasga
Sleeuwijk
Udenhout
Uithuizermeeden
Ulrum
Varsseveld
Veendam
Vledder
Weerselo
Westerbork
Winsum
Wirdum
Zaltbommel
55+ Soos Dongjum e.o.
ANBO Westelijke Mijnstreek voor de plaatselijke afdeling Geleen
Bewonerscommissie CasPoMorfl ats in Groningen
Coloriet Woonzorgcentrum De Hoven in Lelystad
Lentis afdeling Dignis in Zuidlaren
Ouderenafdeling H. Pastoor van Ars in Geleen
Ouderenbeleid in Marrum
Ouderenvereniging K.B.O. Verrijzenis in Geleen
PCOB Ferweradeel in Ferwert
Radio Assen FM
Seniorenkoor Vogelenzang in Lieshout
Stichting Buurthuis De Elsenhof Sambeek in Boxmeer
Stichting Dag van de Ouderen in De Bilt
Stichting Duyn & Rhyn Katwijk
Stichting Brentano Amstelveen voor locatie ’t Huis aan de Poel
Stichting Johanniter Hulpverlening uit Den Haag
Stichting Radius Dienstencentrum Rondedans in Leiden
Stichting Topaz Katwijk
Stichting Tradinova Zorg voor Service en verzorgingscentrum Genderhof in Eindhoven
Stichting Vrienden van Mariënbosch in Heerenveen
Stichting Vrienden van Voor Anker in Hoogezand
Stichting Welzijn Schoonhoven
Stichting Zorgcentra Dongeradeel locatie De Skûle in Metslawier
SVB Roermond/Verpleeghuis St. Camillus
Toneel voor Ouderen in Gramsbergen
Toneelclub Zorgeloos in Oirschot
Verzorgingshuis Dennenheuvel/Euphrasia Bloemendaal
Vitalis Zorggroep Eindhoven
Woon- en Zorgcentrum Overkerck Heiloo
Woon Zorg Centrum Tolsteeg in Utrecht
Woon-Zorgcentrum Daalhof Maastricht
Zorggroep Ena in Voorthuizen
Zorggroep Noord-Limburg voor locatie Maasduinen-Bergen
Totaalbedrag Premieplan: € 90.982
67 Het PremieplanNationaal Ouderenfonds, Bunnik en Nationale Vereniging De Zonnebloem, Breda
In 2005 zijn wij, in samenwerking met Fonds Sluyterman van
Loo en Nationaal Ouderenfonds, gestart met het zogenoemde
‘Premieplan’. Via dit Premieplan worden particuliere initiatieven
gestimuleerd om zelf gelden te werven ten behoeve van ouderen-
projecten in de naaste omgeving. De stimulans bestaat uit een
verdubbeling van de ingezamelde gelden door Stichting RCOAK
en Fonds Sluyterman van Loo.
In 2008 hebben wij het Premieplan uitgebreid naar Nationale
Vereniging De Zonnebloem. Ook de lokale afdelingen van De
Zonnebloem hebben nu de gelegenheid zelf geldwervende acties
op te zetten, waarvan de opbrengst verdubbeld wordt ten gunste
van projecten voor ouderen. Deze uitbreiding is bijzonder succes-
vol verlopen, mede dankzij de professionele ondersteuning vanuit
het landelijk bureau van De Zonnebloem.
Er zijn dit jaar 249 Premieplanaanvragen gehonoreerd. Hier-
onder geven wij een korte impressie van een tweetal projecten die
een goed beeld geven van het karakter van Premieplanprojecten.
Premieplanaanvragen worden gekenmerkt door kleinschalig-
heid waarbij – zeker bij de Zonnebloemafdelingen – het plezier
van de geldwerving even belangrijk is als het plezier van de activi-
teit die ermee gefi nancierd wordt. Een voorbeeld: De Zonnebloem
afdeling Eindhoven organiseert een modeshow en een playback-
show in de stijl van André Rieu om geld te werven voor een gezel-
lige middag uit met zorgafh ankelijke ouderen en chronisch zieken.
De ouderen en de zieken worden opgehaald met eigen auto’s van
de leden van de lokale Zonnebloemafdeling en de middag wordt
afgesloten bij een pannenkoekenhuis in Someren. De maaltijd
wordt gefi nancierd uit de opbrengst van de modeshow en de play-
backshow, die wordt verdubbeld door Fonds Sluyterman van Loo
en Stichting RCOAK gezamenlijk.
Er worden soms ook grotere projecten georganiseerd waaraan
een paar honderd gasten meedoen en minstens evenveel vrijwil-
ligers. Een voorbeeld daarvan is ‘Rollover Bronkhorst’, een project
van De Zonnebloem Regio IJsselstreek. Er wordt gedurende drie
dagen 15 km per dag gewandeld met rond de 200/250 ouderen en
zieken in rolstoelen. Deelnemers kunnen zich voor één of meer
dagen opgeven. De kosten bedragen enkele duizenden euro’s.
De verdubbeling van de opbrengst van de geldwervende acties
is per project gemaximeerd op € 1.250 per fonds, in totaal dus
€ 2.500. Indien nodig vullen beide fondsen vanuit de reguliere
donatiebudgetten eventuele tekorten aan. In de praktijk blijkt dat
dat zelden nodig is.
67
68
In opdracht van het College van Regenten heeft de historicus dr.
Jurjen Vis de rijke geschiedenis van vier eeuwen RCOAK beschreven.
In oktober 2008 is zijn publicatie gereedgekomen en uitgegeven bij
Uitgeverij Boom te Amsterdam. Onderstaand het Woord vooraf uit
deze publicatie.
Woord vooraf ‘Liefde is het fundament’ is de naam van het hofj e aan Keizers-
gracht 334, dat in 1618 is opgericht en in 1866 overgedragen aan
het R.C. Oude Armenkantoor. Sinds 2001 heeft Stichting RCOAK
zelf haar intrek op het hofj e genomen, samen met een aantal
andere stichtingen op het gebied van welzijn voor ouderen.
De naam van het hofj e kan worden gezien als een symbool voor
het heden en het verleden. De zorg en aandacht voor de zwakkeren
in de samenleving verbindt de huidige Stichting RCOAK met het
Roomsch Catholijk Oude Armen Kantoor van weleer, dat zijn
charitatieve activiteiten ruim 400 jaar geleden is begonnen.
Het verschil tussen de wereld van toen en de wereld van nu is
bijna niet te bevatten. In dit boek kunt u lezen hoe het R.C. Oude
Armenkantoor al die tijd niet alleen is blijven bestaan maar ook
altijd bestaansrecht heeft weten te behouden.
Onze organisatie was eeuwenlang omgeven met een zeker
waas van geheimzinnigheid. Niemand wist precies hoe de armen-
en ouderenzorg vanuit het R.C. Oude Armenkantoor werd bedre-
ven en hoe groot het kapitaal was waaruit kon worden geput. Nog
in de jaren ’90 van de vorige eeuw werd Stichting RCOAK door
buitenstaanders als mysterieus gekenschetst.
De start van de 21ste eeuw betekende een omslagpunt: wij zijn
een nieuwe koers ingeslagen met een transparant donatiebeleid en
open communicatie met alle belanghebbenden. Er is een website
en wij publiceren jaarverslagen (sinds 2003), waarin wij inzich-
telijk maken welke aanvragen wij hebben gehonoreerd en welk
beleid hieraan ten grondslag ligt. Wij zijn ook open over ons
beleggingsbeleid, de hoogte van ons donatiebudget en de ontwik-
keling van ons vermogen. De geheimzinnigheid is afgeschud.
Het is deze transparantie die ten grondslag ligt aan het besluit
van het College van Regenten onze geschiedenis te laten beschrijven.
Stichting RCOAK legt rekenschap af van haar heden èn van haar
verleden.
Maar daarnaast is dit boek ook een eerbetoon aan al diegenen
die gedurende vier eeuwen hun beste gaven en talenten hebben
ingezet voor hun minder fortuinlijke medemensen.
Wij weten niet precies de begindatum of zelfs het beginjaar van
het R.C. Oude Armenkantoor. Het begin ligt in wat historici de
Nieuwe Tijd noemen, rond 1600, op het breukvlak met de Middel-
eeuwen dat zichtbaar wordt met de Reformatie. In Amsterdam
wordt dat gemarkeerd door de Alteratie van 1578. Met deze
ommekeer kwam er een einde aan de middeleeuwse armen- en
ouderenzorg en werden nieuwe kaders in het leven geroepen.
De armenzorg stond centraal in de eerste drie eeuwen; de
bedeling van arme katholieken die niet in hun eigen levensonder-
houd konden voorzien. Deze taak werd uitgevoerd door de bezor-
gers, later regenten genoemd, van het R.C. Oude Armenkantoor.
De regenten zagen persoonlijk iedere ‘bedeelde’ en hielden zelf de
administratie bij. Zij hebben, belangeloos, hard gewerkt!
Heel katholiek Amsterdam was betrokken bij het R.C. Oude
Armenkantoor. De gegoede families zaten vanaf 1600 in het
bestuur, de parochianen droegen bij aan het werk van het kantoor
door hun wekelijkse gift en bij de collecten en de legaten, die zij
Liefde het Fundament400 jaar Roomsch Catholijk Oude Armen Kantoor in Amsterdam
69
nalieten. De arme katholieke Amsterdammers kwamen in aanmer-
king voor de bedeling; zij ontvingen wekelijks of tweewekelijks
hun brood, turf en wat geld van het Oude Armenkantoor.
In de 17de en 18de eeuw ontstond een eigen regentencultuur.
Er kwamen wapenborden met de namen en familiewapens vanaf
1600, er kwam een eigen regentenkamer (eerst aan de Nieuwezijds
Achterburgwal en later aan de Keizersgracht) met drie kunst-
werken die in opdracht van het College waren geschilderd door
bekende kunstenaars van die tijd. Zij hangen er nog steeds.
Vanaf 1858 komt er naast de armenzorg een omvangrijk
project bij: de bouw en vervolgens de exploitatie van het grootste
katholieke oude mannen- en vrouwenhuis in Nederland, St. Jacob
(1866 geopend). Toen vanaf 1920 de armenzorg vrijwel geheel
werd overgenomen door de parochiële armenbesturen, is het de
exploitatie van St. Jacob die de meeste tijd en aandacht vraagt van
de regenten. Boeiend is beschreven hoe in de periode 1940-1945
Stichting RCOAK erin geslaagd is, ondanks de grote problemen,
de rond de 600 bewoners van St. Jacob van voedsel te voorzien en
het grote gebouw min of meer warm te houden.
Na de oorlog kwam het proces van secularisatie in een stroom-
versnelling en werden de grondslagen gelegd voor de huidige
werkwijze van Stichting RCOAK. In de jaren negentig kwam er
een einde aan de fi nanciële relatie met St. Jacob; de overheid nam
de fi nanciering volledig over.
Zonder de fi nanciële verantwoordelijkheid voor het reilen en
zeilen van St. Jacob ontstond er ruimte voor een grootschaliger
donatiebeleid, waartoe de eerste voorzichtige aanzetten al in het
interbellum zijn terug te vinden.
Zo is, inspelend op veranderende maatschappelijke noden, door
al die eeuwen heen de doelstelling in essentie gelijk gebleven: het
verbeteren van de kwaliteit van leven van ouderen en armen, mensen
in behoeft ige omstandigheden, de zwaksten in de samenleving.
Vroeger vanuit uitsluitend een katholiek perspectief, nu breder
vanuit een christelijke inspiratie.
De auteur van dit boek, de historicus dr. Jurjen Vis heeft de vrije
hand gekregen voor zijn geschiedschrijving. Aanvankelijk was
zijn studie bedoeld als vervolg op het boek van H.C. de Wolf uit
1966 waarin de geschiedenis van het RC Oude Armenkantoor tot
ongeveer 1860 is beschreven. Al spoedig echter ontwikkelde de
studie van de heer Vis zich tot een integrale geschiedschrijving van
vier eeuwen RCOAK, met het accent op toegankelijkheid voor een
hedendaags publiek, dat veel minder kennis heeft van de (katho-
lieke) geschiedenis van Amsterdam dan het publiek van H.C. de
Wolf uit de jaren zestig.
Jurjen Vis is onder meer bekend om zijn boeken over Amster-
damse instellingen, in het bijzonder het Van Brienenhofj e aan
de Prinsengracht, het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis en het Oude
Mannen en Vrouwengasthuis (De Oudemanhuispoort).
Wij zijn hem zeer erkentelijk voor de wijze waarop hij ons inzicht
heeft gegeven in vier eeuwen geschiedenis en activiteiten van onze
stichting.
Namens het College van Regenten van Stichting RCOAK
G.J.A. van der Lugt, voorzitter
Amsterdam, oktober 2008
69
70 College van Regenten en bureau Stichting RCOAK
College van Regenten
G.J.A. van der Lugt
voorzitter
mr. J.G.J. Janssen
secretaris
mr. B.L.J.M. Beerkens
penningmeester
dr. R.M.J.M. Butzelaar
lid
mr. E.R.S.M. Marres
lid
Bureau Stichting RCOAK
mw. drs. F.M. de Pater
directeur
N.C. Zitvast
administrateur
mw. J. Westeneng
projectmedewerker
Personalia
G.J.A. van der Lugt
Geboren 1940, lid sinds 1987 en vanaf 1995 voorzitter College
van Regenten Stichting RCOAK
voormalig voorzitter Raad van Bestuur ING Groep N.V.
lid Raad van Commissarissen, respectievelijk bestuur van:
ING Groep N.V.
Stichting Kasteel de Haar (voorzitter)
Stadsherstel Amsterdam N.V. (voorzitter)
Stichting Instituut GAK, Beleggingsadviescommissie
mr. J.G.J. Janssen
Geboren 1948, secretaris College van Regenten Stichting RCOAK
sinds 1990
advocaat, partner bij Stibbe en hoofd Stibbe’s Real Estate
Department
bestuurslid Nederlands Arbitrage Instituut en geaccrediteerd
arbiter Stichting Arbitrage Instituut Bouwkunst en Nederlands
Arbitrage Instituut
lid Raad van Toezicht Stichting OsiraGroep
71
mr. B.L.J.M. Beerkens
Geboren 1963, penningmeester College van Regenten Stichting
RCOAK sinds 2004
lid Raad van Bestuur en Chief Financial Offi cer
Wolters Kluwer N.V.
lid Raad van Commissarissen Goedland N.V.
lid Dagelijks Bestuur Amsterdam Partners
lid Expert Committee Bencis Capital Partners
lid Founding Friends United World Colleges Nederland
lid Raad van Advies Verder Industries
dr. R.M.J.M. Butzelaar
Geboren 1947, lid College van Regenten Stichting RCOAK
sinds 1996
voormalig chirurg Sint Lucas Andreas Ziekenhuis
voorzitter Stichting Vrienden van het Ingeborg Douwes Centrum
bestuurslid de Koornzaayer Foundation
mr. E.R.S.M. Marres
Geboren 1946, lid College van Regenten Stichting RCOAK
sinds 2001
kantonrechter te Amsterdam
lid Kamer van Toezicht over de Notarissen en Kandidaat-
notarissen
ombudsman Vereniging van Letselschade Advocaten
voorzitter Stichting Ontwikkeling Laela
lid bestuur Stichting Rechtsbijstand Mobiliteitsbranche
voorzitter Committee of Experts HSL-Zuid
voorzitter Concern Geschillencommissie Delta Lloyd Groep N.V.
lid Klachten- en Geschillencommissie NIVRE
71
72 Colofon
Dit jaarverslag is een uitgave van
Stichting RCOAK
Keizersgracht 334
1016 EZ Amsterdam
t 020 623 22 88
f 020 624 42 12
i www.rcoak.nl
Tekst en redactie
Bureau Stichting RCOAK in samenwerking met
Enklaar Editing, Amsterdam
Ontwerp
Mireille Geijsen, Utrecht
Druk
Drukkerij Kerckebosch, Zeist
Bindwerk
Boekbinderij Patist, Den Dolder
Oplage
800 exemplaren
73
Disclaimer: Hoewel met de meest grote zorg samengesteld, aanvaarden bestuur en directie van Stichting RCOAK geen aansprakelijkheid voor eventuele onjuistheden, omissies etc. in dit jaarverslag.
Reacties, kanttekeningen en suggesties zijn welkom ([email protected]).
74
75
76