MỤCLỤCLờinóiđầu

CHƯƠNGINHÂNVIÊNGIỎILÀNHỜCÓSỰKHÍCHLỆ

CHƯƠNGIITHÀNHCÔNGCỦAVIỆCKHÍCHLỆBẮTĐẦUTỪVIỆCTHAYĐỔITƯDUYQUẢNLÍ

CHƯƠNGIIIKHÍCHLỆHIỆUQUẢ–QUYTẮCĐỐIVỚINHÂNVIÊNMỚI

CHƯƠNGIVQUYTẮCKHÍCHLỆĐỐIVỚINHÂNVIÊNCÓKINHNGHIỆM

CHƯƠNGVQUYTẮCKHÍCHLỆĐỐIVỚINHÂNVIÊNGIÀUKINHNGHIỆM

CHƯƠNGVIQUYTẮCKHÍCHLỆĐỐIVỚINHÂNVIÊNCỐTCÁN

Khôngcónhânviênkém,chỉcónhânviênkhôngđượcđàotạobàibản;Khôngcódoanhnghiệpkém,chỉcódoanhnghiệpkhôngcóphươngpháphiệuquả;Khôngcósựbếtắctrongquanhệcủanhânviênvàlãnhđạo,chỉcósựkhíchlệkémhiệuquả.Cuốnsáchgiảithíchtỉmỉ12phươngphápkhíchlệnhânviênkhôngdùngđếntiền,làphươngpháphiệuquảmàcácnhàquảnlídoanhnghiệpcầnhọctậpvànắmbắtđểthúcđẩydoanhnghiệppháttriểnbềnvững,giúpnhânviêntrưởngthành,tiếnbộ.

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

LờinóiđầuEbookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Ngàynay,nóiđếncácthươnghiệunổitiếngthếgiới,chúngtakhôngthểkhôngnhắcđếnApple,Microsoft,CocaCola…Nhữngdoanhnghiệpnàykhôngchỉnổitiếngvềthươnghiệusảnphẩmmàcòncóvănhóadoanhnghiệprấtnổitrội.Nhiềunhânviênlàmviệctrongnhữngcôngtynàykhôngchỉvìlươngcao,chếđộđãingộtốt,màcònvìmộtvàinguyênnhânquantrọngkhác.Đólàsựsaymê,nhiệttình,niềmvui,vinhdự,tựhào,làcảmgiácmớimẻ…

Thựcra,saukhiđisâutìmhiểu,chúngtasẽthấyrằng,nhữngcôngtynàycónhữngchiêukhíchlệnhânviênvôcùngđặcbiệt.Sựkhíchlệđólàgìvậy?Chúngtanênkhíchlệnhưthếnào?ChuyêngiaquảnlíngườiMĩBerelsonvàSteinerđãđịnhnghĩavềsựkhíchlệnhưsau:“Tấtcảđiềukiện,hivọng,mongmuốn,độnglựcmàtronglòngmuốncóđềutrởthànhsựkhíchlệđốivớiconngười–Đólàmộttrạngtháinộitâmbêntrongmỗiconngười”.Hànhvicủaconngườiđềuxuấtpháttừnhữngđộngcơnàođó,màđộngcơlạilàmộtloạitrạngtháitinhthần.Trạngtháitinhthầnnàycótácdụngkíchthích,thôithúcvàtăngcườnghoạtđộngcủaconngười.

Hàngnăm,mộtsốcôngtykhảosátvàkếtquảchothấy,chỉcó21%nhânviêntậntụyvớicôngviệc.Họcótháiđộtíchcực,cầutiếntrongcôngviệccủamìnhvàmongmuốncốnghiếnhếtsứcmìnhchodoanhnghiệp.Cácnhânviênkhácthìcótháiđộvàhànhvitậntụyvớicôngviệcởmứcđộkhácnhau,điềunàyảnhhưởngtrựctiếpđếnsựcốnghiếncủahọđốivớidoanhnghiệp.Tạisaomứcđộtậntụytrongcôngviệccủanhânviênlạikhôngcao?Điềunhânviênmuốnlàgì?Điềugìảnhhưởngđếnmứcđộtậntụytrongcôngviệccủahọ?Nhữngngườiquảnlínênbồidưỡngtinhthầnlàmviệctậntụyvànângcaomứcđộtậntụyvớinghềnghiệpchonhânviênnhưthếnào?Nhữngvấnđềnàyđangđợicácnhàquảnlígiảiđáp.

Khíchlệnhânviênlàmộtbàihọclớn,nóithìđơngiảnnhưngthựchiệnlạiphứctạp.Khinóiđếnviệckhíchlệ,nhiềulãnhđạosẽnghĩngayđếnkhíchlệnhânviênbằngtiền.Mặcdùchúngtakhông

coithườnghayphủnhậnchếđộvàchínhsáchthưởngtiềnhợplívàkhoahọccủamộtsốdoanhnghiệp,nhưngviệcđãingộbằnglương,tiềnkhôngthểgiảiquyếtđượcmọivấnđề:Mộtlàlươngthưởngkhôngphảilànguyênnhânduynhấtảnhhưởngđếnlòngyêunghềcủanhânviên,thậmchíkhôngphảilànguyênnhânquantrọngnhất.Hailàngườiquảnlícópháthuyđượckhảnănglãnhđạocủamìnhhaykhôngsẽcóảnhhưởngrấtlớnđếnlòngyêunghềcủanhânviên.

Saukhitổngkếtkinhnghiệmnhiềunămgiảngbàichocácdoanhnhân,tôichorằng,khíchlệnhânviênmàkhôngdùngđếntiềnquantrọnghơnvàcóhiệuquảhơn,vớinhữngdoanhnghiệpkhôngbiếtvàkhônglàmđượcviệcnày,rõràngphảichiphínhiềumàchưachắcđãcóhiệuquả.Haynóicáchkhác,khíchlệnhânviênkhôngdùngđếntiềnchínhlàdoanhnghiệpđangtiếtkiệmtiền,đâylàlợiíchquantrọngnhất,chỉkhinàotinhthầnnhânviênđượckhíchlệthìđómớiđượccoilàsựkhíchlệhiệuquảnhất.

Chúngtađềubiếtnhucầucủaconngườirấtphongphú,đadạng,mànhucầuvậtchấtđơngiảnchỉlànhucầuởmứcthấpnhất.Trongxãhộingàynay,nhânviênkhôngchỉđòihỏidoanhnghiệptrảlươngcao,màhọcònđòihỏiđượctínnhiệm,đượctôntrọngvàthựchiệngiátrịcủabảnthân.Trongtìnhhuốngnày,nhàquảnlíkhôngthểdùngtiềnvàvậtchấtđểkíchthíchsựcầncù,nhiệttìnhcủanhânviênđốivớicôngviệcvàcôngty.Ngoàira,đốivớidoanhnghiệp,sựkhíchlệbằngtiềnvàvậtchấtkhôngchỉtốnkém,màcòndễgâytácdụngngượclại.Nếuchỉsửdụngtiềnvàvậtchấtđểkhíchlệ,chắcchắnsẽkíchthíchtâmlísosánh,thamlam,ỷlạicủanhânviên.

Từmộtgócđộkhác,khíchlệnhânviênbằngvậtchấtsẽquyếtđịnhchếđộ,quyđịnhthưởngphạtnghiêmkhắccủacôngty,ngườiquảnlíkhôngthểtùytiệnquyếtđịnh;nhưngnếukhíchlệbằngtinhthầnthìcóthểthựchiệnbấtcứlúcnào,manglạiniềmvui,sựthoảimáivềmặttinhthầnchonhânviên.Hànhđộngkhíchlệbằngtinhthầndễlàm,dễthựchiện,hiệuquảgiốngnhưnhữnggiọtnướcnhỏngàyquangàyrỏxuốngtảngđá,trongthờigianngắnsẽkhôngthấykếtquảrõrệt,nhưngdầndần,giọtnướcđósẽtạorasứcmạnhbấtngờ,tạorahiệuquảrõrệt,đóchínhlàsứcmạnh“nướcchảyđámòn”vàtạohiệuquả“mưathuậngióhòa”.

Hiệnnay,cácbậcchamẹthườnghayphànnànconcáihọnghiệnchơigame,bỏbêhọchành,suốtngàysađàtrêninternet.Thựcra,

khôngchỉcótrẻnghiệnchơigamemàngườilớncũngvậy.Tạisaotròchơichémquả,Angrybirdtrênđiệnthoạilạithịnhhànhnhưvậy?Lẽnàochỉcótrẻconchơi?Tạisaochúngtacóthểthứcthâuđêmsuốtsángđểchơigamemàkhôngthấymệt?Đólàvìtấtcảcáctròchơiđềuđượclậptrìnhtheomứcđộtừdễđếnkhó,từđơngiảnđếnphứctạp.Nhữngtròchơinàydễhiểu,dễhọc,córấtnhiềucửaải,nhưngchỉcầnvượtquacửalàsẽcóthưởng.Quytắctròchơichínhlàcứcốgắnglàvượtqua,khôngcốgắngsẽthấtbại,vìvậyluônthuhútngườithamgiatròchơi.

Chínhđiềunàylàgợiýtốtnhấtđểchúngtađặtrachếđộkhíchlệnhânviên.Việckhíchlệcầncómứcđộ,cótínhthựctế,tínhthửtháchvàtínhcạnhtranh,đồngthờiđemlạichonhânviêncảmgiáchàilòngvềmặttâmlí.Giữđượcmứcđộkhíchlệphùhợpsẽkhiếnđốitượngđượckhíchlệluôncốgắngphấnđấukhôngbiếtmệtmỏi.Ngượclại,nếuviệckhíchlệđốitượngkhôngthíchhợp,đốitượngquádễdàngnhậnđượcphầnthưởnghoặchaybịphạtsẽkhôngđạtmụcđíchkhíchlệ.Muốndoanhnghiệppháttriểnlâudài,vữngbền,ngoàiviệckhôngngừngnângcaotốchấtcủangườiquảnlí,cóphươngphápquảnlíkhoahọcvàchínhsáchsửdụngngườilaođộngđúngđắn,ngườiquảnlícầnbiếtkhíchlệnhânviên,hiểuđượcphươngphápkhíchlệkhôngdùngđếntiền.Khinhânviênnhìnthấyphongđộxuấtsắccủangườiquảnlí,nhậnđượcsựkhíchlệtinhthầnngoàitiềnlươngvàvậtchất,lạiđượclàmviệctrongmôitrườngdoanhnghiệpđoànkết,pháttriển,họsẽthấyrằngtiềnlươngkhôngphảilànguyênnhânduynhấtkhiếnhọcốgắnglàmviệc,cốnghiếnvàgắnbóvớicôngty.Đươngnhiênlúcđóhọsẽrấttrungthànhvớicôngty,cốgắnglàmviệchếtsứcmìnhvìcôngty.Doanhnghiệpổnđịnh,đoànkếtmớicóthểpháttriểnnhanhvàmạnh.

Tưduyquảnlíquyếtđịnhhànhviquảnlí,trìnhđộsuynghĩcủangườiquảnlíquyếtđịnhtrìnhđộquảnlí.Tưduyquảnlíkhácnhauđemlạihiệuquảquảnlíkhácnhau.Ngườilãnhđạodoanhnghiệpxuấtsắccóthểđểnhânviêncủamìnhởvịtríquảnlíthựcsựtronglĩnhvựcchuyênmônvàtrởthànhngườichủthựcsựcủadoanhnghiệp.Họtôntrọnggiátrịcủamỗinhânviên,chúýnângcaotốchấtvànănglựccủanhânviêntrongcôngviệc,pháthuytínhnăngđộngcủamỗinhânviên-tíchcựcđểsởtrườngvàưuthếcủanhânviênpháttriểntoàndiện.Chínhphươngphápkhíchlệnhânviênkhôngdùngđếntiềnđãmanglạilợiíchtolớnchonhữngcôngtynổitiếng.

Khôngcónhânviênkém,chỉcónhânviênkhôngđượcđàotạobàibản;khôngcódoanhnghiệpkém,chỉcódoanhnghiệpkhôngcóphươngpháphiệuquả;khôngsựbếtắctrongquanhệcủanhânviênvàlãnhđạo,chỉcósựkhíchlệkémhiệuquả.Cuốnsáchnàykếthợpmộtsốvấnđềthườnggặptrongquátrìnhgiảngdạychocácdoanhnhâncủatácgiả,giảithíchtỉmỉ12phươngphápkhíchlệnhânviênkhôngdùngđếntiền,từđógiớithiệutườngtậnphươngphápvàcáchthứckhíchlệnhânviênkhácnhautừnhânviênmới,nhânviêngiàukinhnghiệm,nhânviênlàmviệctậntụyvànhânviêncốtcáncủacôngty.Cuốnsáchchínhlàvũkhíđắclực,làgợiýhiệuquảđểnhữngngườiquảnlídoanhnghiệphọchỏivànắmbắt,thúcđẩydoanhnghiệppháttriểnbềnvững,giúpnhânviêncủahọngàycàngtrưởngthànhvàtiếnbộ.Tácgiảhivọngcuốnsáchsẽgiúpíchchocácnhàquảnlídoanhnghiệpthúcđẩylợiíchdoanhnghiệp,khiếnnhânviênlàmviệctậntụy,gắnbóvàxâydựngdoanhnghiệppháttriểnhiệuquả.

Kínhmongđộcgiả,cácnhàquảnlíthamkhảovàchânthànhphêbìnhgópý.

TỊCHTÔNGLONG

CHƯƠNGINHÂNVIÊNGIỎILÀNHỜCÓ

SỰKHÍCHLỆTấtcảcácdoanhnghiệpđềumuốntăngdoanhthuvàlợi

nhuận,tuynhiênphíasausựtăngdoanhthuvàlợinhuậncầnđốitượngkháchhàngtrungthành.Chỉcókháchhàngtrungthànhmớiquyếtđịnhđượcsựtăngtrưởngdoanhthutươnglaicủadoanhnghiệp,màphíasauđốitượngkháchhàngtrungthànhlạicầncóđộingũnhânviênchuyênnghiệp,tậntụy.Chỉcóđộingũnhânviêntậntụymớithiếtlậpđượcmạnglướikháchhàngtrungthành,vàphíasauđộingũnhânviêntậntụyấynhấtthiếtphảicóngườiquảnlíxuấtsắc.Dovậy,mộtngườiquảnlígiỏi,thànhcôngcầnbiếtcáchkhíchlệnhânviên,biếtcáchđàotạođộingũnhânviênlàmviệctậntụy,chuyênnghiệp.

BÀI1CHỈCÓNHÂNVIÊNTẬNTỤYMỚITẠORALỢIÍCHCHODOANH

NGHIỆP

I.NGUYÊNNHÂNNÀOKHIẾNNHÂNVIÊNKHÔNGTẬNTỤYLÀMVIỆC?

Bấtcứsựpháttriểnnhanhchóngcủadoanhnghiệpnàocũngkhôngthểthiếusựtậntụycủanhânviên.Đầutiênlàkĩthuậtmáymóctiêntiến,thứhailàsứcsángtạocủaconngười,nếukhôngcósốlượngnhânviênphụtráchtậntụythìsẽxuấthiệnsựcố.Đương

nhiên,bấtcứdoanhnghiệpnàocũngphảiđốimặtvớihiệntượngchuyểnviệccủanhânviênvàcóítnhânviênlàmviệchiệuquả.Mộtmặt,córấtnhiềungườitìmviệclàm;mặtkhác,hầunhưdoanhnghiệpnàocũngthanphiềnvềviệckhótìmngườitài,ngườitậntụyvớinghềcàngkhótìmhơn.Rấtnhiềunhàquảnlídoanhnghiệpchobiết,vănhóadoanhnghiệpchỉcóthểviếttrêngiấy,chứkhôngđược“viết”trongtimnhânviên.Nếucóthểlườibiếnglàhọsẽlườibiếng,cóthểthoáitháclàhọsẽthoáithác,cóthểlàmliềulàhọlàmliều.Chúngtaluônmuốnbiếttạisaonhânviênkhôngtậntụyvớinghềkhidoanhnghiệpluônđặthivọngvàohọ?Tạisaodoanhnghiệpkhônggiữđượcngườitài?Tạisaonhânviênluônmuốnchuyểnviệc?Điềuhọmuốnlàgì?Điềugìảnhhưởngđếnsựtậntụyvớinghềcủanhânviên?

Hiểuđượcnguyênnhânthựcsựvềtháiđộtậntụyvớinghềcủanhânviênrấtquantrọng,vìđiềunàycóliênquanmậtthiếtđếnsựpháttriển,thậmchívậnmệnhcủadoanhnghiệp.Nhiềunhàquảnlíchorằng,nguyênnhânchủyếucủavấnđềnàyxuấtpháttừbảnthânnhânviên:Tốchấtvàtrìnhđộtudưỡngcủanhânviênkhôngcao,tínhtựgiácvàchítiếnthủcủanhânviênkhôngmạnh,tinhthầntráchnhiệmcủanhânviênvàýthứccủangườilãnhđạokhôngđủlớn…Nhữngyếutốnàykhiếnnhânviênrấtkhó“yêunghề,gắnbóvớinghề”.Nhưngsựthựckhôngđơngiảnnhưvậy.Quacuộcđiềutrakhảosátvàquảnlíthựctiễnchothấy,mứcđộgắnbóvớinghềcủanhânviênkhôngcaokhôngphảihoàntoàndolỗicủanhânviên,màcònlàdotráchnhiệmcủadoanhnghiệp.Biểuhiệnlàmviệccủanhânviênkhôngtốtlàdophươngphápquảnlí,chếđộquảnlí,tínhhợplívàcôngbằngcủadoanhnghiệp…

Thôngthường,yếutốảnhhưởngđếnsựgắnbóvớinghềnghiệpcủanhânviênđượcbiểuhiệnnhưsau:

1.Chếđộtrảlươngthiếuhợplí

Mấynămgầnnay,tỉlệlạmphátcàngngàycànggiatăngđãảnhhưởngđếncuộcsốngcủachúngta.Vậtgiángàycàngleothangkhiếnđồngtiềnmấtgiá,nhữngthứmuađượccàngngàycàngítkhiếnngườidânlaođộngthanphiền,chánnản.Dođó,aicũngquantâmđếnviệcmìnhkiếmđượcbaonhiêutiền.

Yếutốkinhtếnhưtiềnlương,phúclợi,tiềnthưởnglàyếutốnền

tảngnhất,trựctiếpnhấtquyếtđịnhsựgắnbóvớinghềnghiệpcủanhânviên.Haynóicáchkhác,mứclươngphátchonhânviênhàngthángcủacácdoanhnghiệpkháthấp,hơnnữamứclươngởmỗidoanhnghiệplạikhônggiốngnhau.Mộtmặt,lươngthấpkhócóthểđápứngđượcchấtlượngsốngcủanhânviên,nhữngcốnghiếncủanhânviênkhôngđượcđềnđápbằngmứclươngtươngứng,khiếnchonhânviênkhôngthểtậptrungtoànbộsứclựcvàocôngviệc.Mặtkhác,sovớiđốithủcạnhtranh,doanhnghiệpcómứclươngthấpthườngthiếukhảnăngcạnhtranh,nhânviêncủacôngtydễbịdaođộngbởimứclươnghấpdẫnhơnởcôngtykhácvàsẽchuyểnviệc.Ngoàira,chếđộlươngcủamộtvàidoanhnghiệpkhôngphânmứcđộrõrệt.Nhânviêncócốnghiếnnhiều,tậntụylàmviệccũnghưởngmứclươnggiốngvớinhânviêncócốnghiếnítvàkhôngtậntụylàmviệc,khiếnchocácnhânviênbấtmãn,từđómấtđitínhtíchcực,tiếnthủvàkhảnănggắnbólâudàivớinghề.

2.Trìnhđộđánhgiáthiếutínhkhoahọc,hợplí

Đánhgiáhiệuquảkinhdoanhcủadoanhnghiệpchínhlàtổngkếttìnhhìnhlàmviệctrongmộtthờigiancủanhânviên,mụcđíchlàđểđánhgiácôngviệccủanhânviêncóđạtyêucầucủacôngtyhaykhông,từđócăncứvàotìnhhìnhthựctế,ápdụngbiệnphápthưởngphạtđểkhíchlệ,đốcthúcnhânviênlàmviệctíchcực,nghiêmtúchơn.Nhưnghệthốngđánhgiácủamộtsốdoanhnghiệptrongnướcđãmấtđitínhhiệuquảbanđầu.Nguyênnhânlàvìchếđộđánhgiákinhdoanhkhônghợplívàkhoahọc,phươngphápđánhgiákhôngcôngbằng;hoặcchỉchútrọngđếnhìnhthức,đánhgiáđơnthuầnkhảnănglàmviệccủanhânviên,khôngbìnhchọnranhânviênlàmviệcxuấtsắcvàcóchếđộkhenthưởngchưahợplí.

Đánhgiátrìnhđộlàmviệccủanhânviênlàmộttrongnhữngcôngviệccầnthiếtcủadoanhnghiệp,cũnglàyếutốquantrọngảnhhưởngđếntinhthầntậntụylàmviệccủanhânviên.Nếukhôngđánhgiácôngkhai,côngbằngthìsẽkhôngnhữngkhôngđánhgiáđượctrìnhđộcao-thấp,tốt-xấucủanhânviên,màcònảnhhưởngtrựctiếpđếntinhthầnlàmviệccủanhânviên.Ngườiquảnlíđánhgiáphiếndiện,chủquansẽkhiếnnhânviênbấtbình,khiếnhọkhôngcòntínnhiệmngườiquảnlívàdoanhnghiệp,tạoratâmlítiêucực,ảnhhưởngtrựctiếpđếnsựtậntụy,gắnbóvớinghềcủanhânviên.Kếtquảđánhgiákhôngcôngbằng,hợplísẽtổnhạiđếntínhtíchcực,chủđộngvàcảmgiácthànhcôngcủanhânviên.Cũngnhưvậy,chodùkết

quảđánhgiácótrungthực,chínhxác,tiếnhànhđánhgiáđịnhkìvàcôngbốkếtquảđánhgiá,nhưngnếukhôngcóbiệnphápthưởngphạtrõràngđốivớinhânviêngiỏivànhânviênkémthìcũngkhôngđemlạitácdụngkhíchlệthựcsự.Nhânviênlàmtrongdoanhnghiệpnàysẽcảmthấyrằngdùmình“làmnhiềulàmít,làmtốthaykhôngtốtđềugiốngnhau”,tứclàchodùmìnhcólàmviệcxuấtsắchơnyêucầucôngviệcvàvịtrínghềnghiệpcũngkhôngđượcaicôngnhận.Sovớinhữngnhânviênlàmviệccóhiệuquảthấp,chodùmìnhcótạoranhiềulợiíchchodoanhnghiệp,cũngkhôngđượcđãingộtốthơn,cònnhữngnhânviênlàmviệckémvẫnđượchưởngmứclươnggiốngmình.Nếucảmgiácnàytiếpdiễntrongthờigiandài,mộtnhânviênvốngắnbóvớinghềcũngsẽcótâmlítiêucực,chánnản.Nhưvậycónghĩalàtháiđộgắnbó,tậntụyvớinghềsẽgiảmđirấtnhiều.

3.Doanhnghiệpkhôngcoitrọng,khôngcôngnhậncốnghiếncủanhânviên

Khôngaimuốnmìnhlàngườicốnghiếnmàchẳngaibiếtđếnvàkhôngcóbấtcứsựbáođápnào.Bấtcứaicũngmuốnđượcngườikháccoitrọngvàcôngnhận.Bấtcứnhânviênnàocũnghivọngđượccôngtycoitrọng,hivọngthànhquảlaođộngcủamìnhđượccôngtycôngnhận.Nếudoanhnghiệpvàlãnhđạocoitrọngnhânviênlàmviệctíchcực,cóthànhtíchkinhdoanhtốt,tạokhônggianpháttriểnchonhânviên,tạomọiđiềukiệncầnthiếtchonhânviênlàmviệc,tintưởngvàchohọđượclàmviệctựdothìsẽkíchthíchđượcđộnglựcvàsựnhiệttìnhlàmviệccủanhânviên,đặtnềntảngvữngchắcchosựtậntụy,gắnbócủanhânviênvớicôngty.Nếubiểuhiệntốtcủanhânviênđượcdoanhnghiệpvàlãnhđạocôngnhận,cácphươngpháplàmviệccủahọđượcbanlãnhđạoủnghộ,thìnhânviênsẽcảmthấyrằngmìnhđãđượctôntrọng,họsẽpháthuyhếttiềmnăngcủamìnhtrongcôngviệcvàkhảnănglàmviệcngàycàngtốthơn.

Nhưngtìnhhìnhthựctếlạilà:Ngườiquảnlíthườngnghĩrằngmìnhrấtbậnrộn,khôngcóthờigianquantâmnhiềuđếnnhânviên.Họcũngchorằngchếđộlàmviệchiệntạiđãđủđểdoanhnghiệpvậnhànhpháttriểnbìnhthườngnênkhôngcầnmấtnhiềuthờigiangiaolưu,bànbạcvớinhânviên.Dovậy,córấtnhiềungườiquảnlíkhôngcoitrọngnhânviên,họcoinhânviênlà“bộmáy”trongdâychuyềnsảnxuấtkinhdoanh,nghĩrằngkhôngcóhọcòncóngườikhác,côngviệchọkhônglàmthìđãcóngườikhácthaythế.Chodùnhânviêncóđạtđượcthànhtíchcũngchorằngđólànhiệmvụcủahọ,không

nhữngkhôngthưởngbằngvậtchất,màngaycảnhữnglờiđộngviên,khíchlệtinhthầncũngkhôngcó.Trongcôngviệchàngngàycủanhânviên,ngườiquảnlíchỉđóngvaitròlàngườigiámsát,khiếnnhânviêncócảmgiácmìnhkhôngđượctínnhiệm.Nếunhânviênnàođócóphươngphápmới,cáchlàmmới,thìphảnứngđầutiêncủangườiquảnlílàcótháiđộnghingờvàphủđịnh,thậmchíkhôngtạođiềukiệnvàkhônggianlàmviệcsángtạochonhânviên…Trongthựctế,mộtsốdoanhnghiệpvàngànhnghềcósựphânbiệtcaothấp,hiệuquảlàmviệcvàthànhtíchkinhdoanhcủanhânviênlànhnghềtậntụyvớicôngviệc,nhânviênlànhnghềkhôngtậntụyvớicôngviệcvànhânviênkhônglànhnghềcũngchẳngtậntụyvớicôngviệccósựkhácbiệtrõrệt.Tháiđộkhôngcoitrọng,khôngtínnhiệmnhânviêncủacôngtykhiếnnhânviênkhôngcócảmgiácantoànvàthànhcông,trựctiếpảnhhưởngđếnsựtrungthànhvàlòngyêunghềcủanhânviên.

4.Khôngthựchiệnđượcbiệnpháp“tậndụngtriệtđể”

Hiệnnay,mộtsốdoanhnghiệpđầutưmạohiểmkhôngtiếcvốnliếngtuyểnrấtnhiềunhânsự,mặcdùhọtrảlươngcaovàcôngviệccótươnglaitốtđẹp,nhưnglạikhôngthểpháttriểnkhảnăngcủanhânviên.Nhữngnhânviênlàmviệcởđâymặcdùcảmthấythoảimái,nhưngcôngviệckhôngcótínhcạnhtranh.Mộtsốngườisauthờigian“sốngtrongnhunglụa”đãdứtkhoátchuyểnnghềvìhọnghĩrằng,mìnhkhôngthểlãngphíthờigianvàoviệcchờđợi.

Nhânviênthườngpháthuytiềmnănglớnnhấtcủamìnhtrongcôngviệc,khôngngừngđượcnângcaonănglựccủamình,thựchiệngiátrịcủabảnthânvàtạorathànhtíchtolớnchodoanhnghiệp,xâydựnglợiíchchocảdoanhnghiệpvàbảnthân.Muốnthựchiệnđượcđiềunày,cầnđápứngrấtnhiềuđiềukiện.Mộttrongnhữngđiềukiệnquantrọngnhấtchínhlànhânviêntìmthấyvịtrílàmviệcthíchhợpcủamìnhtrongdoanhnghiệp.

Đặtnhânviênthíchhợpnhấtvàovịtrícôngviệcthíchhợpnhất,đểngườithíchhợpnhấtđượclàmcôngviệcthíchhợpnhấtchínhlàviệclàmquantrọngnhấtcủangườiquảnlí,cũnglàsựthểhiệnquantrọngcủatrìnhđộquảnlídoanhnghiệp.Rốtcuộcdoanhnghiệpcầnngườinhưthếnào?Nhânviêncầndoanhnghiệpnhưthếnào?Đốivớimỗinhânviên,họthíchhợpvớivịtrícôngviệcnào?Nhữngyếutốnàylàvấnđềmàngườiquảnlícầnxemxétđầutiênkhituyển

nhânviên.Nhiềunhàquảnlírấtthíchtuyểnnhânviêncótrìnhđộcao,nhưngsaukhituyểnđượclạikhôngcăncứvàođặcđiểmcủatừngngườiđểsắpxếpvịtrílàmviệcthíchhợp,khiếnmứcđộgắnbó,yêuthíchcôngviệccủanhânviênkhôngcao,điềunàykhiếncácnhàquảnlírấtbănkhoăn,khóhiểu.Thựcra,chodùnhânviêncóxuấtsắcđếnđâumàsắpxếpvịtrílàmviệckhônghợplívànhânviênđókhôngyêuthíchvịtrícôngviệccủamìnhthìhọcũngsẽkhônggắnbó,tậntụyvớinghề.

5.Khôngxemxétđếnkếhoạchlàmviệcvàsựpháttriểnlâudàicủanhânviên

Nhânviênthườngyêucầudoanhnghiệptạochohọmôitrườngpháttriểnvàtrưởngthành,doanhnghiệpcóđápứngđượcnhucầunàyhaykhôngcũngảnhhưởngtrựctiếpđếnsựgắnbónghềnghiệpcủanhânviên.Tuynhiên,rấtítdoanhnghiệpởnướctaxemxétđếnkếhoạchlàmviệchệthống,khoahọcvàlâudàicủanhânviên,nhàquảnlícũngrấtítkhitìmhiểunhucầucánhânvànguyệnvọngpháttriểnnghềnghiệpcủanhânviên.Nhânviênlàmviệctrongdoanhnghiệpmộtthờigian,nếupháthiệnbảnthânkhôngthểthựchiệnđượckếhoạchvàmụctiêulâudàitrongdoanhnghiệpnàythìmứcđộgắnbóvớinghềcủahọcũnggiảm.

6.Ngườiquảnlíkhôngnoigương,dẫnđầu

Năm2011,ngườisánglậprahãngApplelàSteveJobsquađời,cùngvớiviệcrấtnhiềungườihâmmộtrêntoànthếgiớithươngtiếcmộtthiêntàiđãsớmrađi,khôngítngườihâmmộcủacácdoanhnghiệpcũngdànhthờigiantìmhiểuvănhóadoanhnghiệpcủaApple.SángtạochínhlàlinhhồncủaApple,màSteveJobslạilàngườidẫndắtlinhhồnnày.LúcmớibắtđầuthànhlậpApple,ôngchínhlàngườiđãlôikéomộtnhânvậtchủchốtcủahãngPepsivànói:“Cậumuốncảđờilàmnướcngọthaymuốncùngtôithayđổithếgiới?”TrongnộibộApple,sựnghiêmkhắcvàlạnhlùngkhiếnôngtrởthànhngườinổitiếngvớibiệtdanh“bạochúa”.Tuynhiênbiệtdanhnàycònbaogồmcảsựngợicacủamọingườivềnhữngyêucầunghiêmkhắc,tinhthầncầuthị,tínhcáchtheođuổisựhoànmĩcủaông.Trướckhigiớithiệumộtsảnphẩmmới,SteveJobsluônbànbạctỉmỉvớihộiđồngquảntrị,đặcbiệtlàxemxétcẩnthậnchứcnăngvàthiếtkếcủasảnphẩm.ÔngchínhlàngườithửnghiệmđầutiêncácmẫusảnphẩmcủaApple.Saukhiôngmất,nhânviêntrongcôngtyđã

côngbốcácbứcảnhtàiliệughilạikhoảnhkhắcSteveJobstựthửnghiệmchứcnăngchụpảnhcủachiếcđiệnthoạimới,SteveJobstrongcácbứcảnhđangtỉmỉkiểmtratínhnăngtươngthíchcủasảnphẩm.Cóthểnói,SteveJobslàtấmgươngsángvềmộtngườiquảnlíxuấtsắc.

Nhânviênkhámơhồvềchếđộvàvănhóacủadoanhnghiệp,nhưngngườiquảnlícóthểcoilàđạidiệntrựctiệpnhấtvềchếđộvàhìnhtượngcủadoanhnghiệp.Lờinói,hànhđộngcủangườiquảnlícóảnhhưởngrấtlớnđếnnhânviên.Bảnthânngườiquảnlícótíchcực,tậntụyvớinghềhaykhôngcũngảnhhưởngtrựctiếpđếntháiđộvàsựtậntụyvớinghềnghiệpcủanhânviên.Nhưngmộtsốngườiquảnlílạicoinhẹđiểmnày.Họyêucầunhânviêntíchcực,cốgắnglàmviệc,biệnphápduynhấtcủahọlàthựchiệnchếđộquảnlínghiêmkhắc,cònbảnthânthìlườinhác,tùytiện,thậmchícókhôngítngườiquảnlícóhànhvilàmảnhhưởngđếnhìnhtượngvàthànhtíchcủadoanhnghiệp,vídụnhưthườngxuyênđếnmuộn,vềsớm,nóichuyệnđiệnthoạivớibạntronggiờlàmviệc…Nhữnghànhvinàycủangườiquảnlímặcdùchưachắcđãbịnhânviênnóiranhưnghọsẽbắtchướcvànhữnghànhvikhôngtốtnàysẽphảnánhtrựctiếpmứcđộtậntụy,gắnbóvớinghềnghiệpcủanhânviên.

II.THẾNÀOLÀNHÂNVIÊNTẬNTỤY,YÊUNGHỀ?

Nhiềugiámđốcxuấtsắcđềutrưởngthànhtừmộtnhânviênbìnhthường.Đươngnhiênkhôngphảinhânviênnàocũngcótàinăngvàcơhộiđểtrởthànhngườixuấtsắc.Đốivớiđasốnhânviênbìnhthường,yêucầucủasếpđốivớihọchỉlàtrungthànhvàtậntụyvớinghề.

Nhữngnhàquảnlídoanhnghiệpluônhivọngnhânviêncủamìnhgắnbóvớinghề,nhưngkhôngphảingườiquảnlínàocũngcókháiniệmvàtiêuchuẩnrõràng,đúngđắnvềsựyêunghềcủanhânviên.Nhânviêntậntụyvớinghềlàthếnào?Nênnhậnđịnh,đánhgiámứcđộgắnbóvớinghềcủanhânviênnhưthếnào?Đươngnhiên,tháiđộhoặchànhvikhônggắnbóvớinghềcủanhânviênthườngđượcthểhiệnrõnhưsau:Tháiđộkhôngnghiêmtúc,làmviệcđối

phó,làmviệckhôngtíchcựcvàchủđộng,thiếutinhthầntráchnhiệm,qualoađạikhái,tựdovônguyêntắc,ýthứcchấphànhkỉluậtkém…Nhữngnhânviênnhưvậynhấtđịnhlàngườikhôngyêunghề,gắnbóvớinghề.Tuynhiênmộtsốnhânviêntuânthủmọichếđộquyđịnhcủacôngty,cótháiđộnghiêmtúckhilàmviệc,nhưngthànhtíchcôngviệckém,trongthờigiandàikhôngcótiếnbộthìcóđượcgọilànhânviêngắnbóvớinghề,yêunghềkhông?Còncómộtsốnhânviêntínhcáchtựtin,thích“cạnhtranh”nhưnghiệuquảlàmviệccao,thànhtíchnổibậtthìcóđượccoilànhânviênyêunghềkhông?

Làmộtnhàquảnlí,đầutiênbạncầnhiểurõtiêuchuẩnyêunghề,gắnbóvớinghề,nhưvậymớicóbiệnphápthíchhợpđểbồidưỡngtinhthầnyêunghề,yêuviệccủanhânviên,tạoratậpthểnhânviênsaymê,nhiệttìnhvớicôngviệc.

Theonghiêncứucóliênquan,chúngtôiđánhgiánhânviênyêunghềởbốnphươngdiệnsau:

Mứcđộhàilòngcủanhânviên

Mứcđộhàilòngcủanhânviênchínhlàcảmnhậnvềcácyếutốvàsựkìvọngcủanhânviêntrongcôngviệc,tứclànhucầucủanhânviêncóđượcđápứnghaykhông.Nóimộtcáchkháiquát,nhânviêntrongdoanhnghiệprấthàilòngvềcácphươngdiệncủadoanhnghiệp.Nhânviênyêunghề,gắnbóvớinghềcơbảnhàilòngvớichếđộtiềnlương,tiềnthưởng,phúclợicủadoanhnghiệpvàkhôngđưarayêucầucaohơn.Họcảmthấykháhàilòngvớiđịađiểm,thờigian,môitrườnglàmviệccủamình,cơbảnkhôngthấybấtmãnvớilãnhđạo.Họcảmthấydoanhnghiệpmàhọđanglàmcóthểtạomôitrườngtốtchobảnthân,giúpbảnthâncóưuthếpháttriển.Ngoàira,nhânviênyêunghềcũngcảmthấyhàilòng,cócảmgiácgắnbóvàyêumếndoanhnghiệp,cảmthấyvuivìmìnhlànhânviêncủadoanhnghiệp.

Trìnhđộnhậnthức

Nhânviênyêunghề,gắnbóvớinghềkhôngchỉquantâmđếnhạnhphúcvàsựhàilòngcủabảnthân,màđốivớiphươnghướng,mụctiêuchiếnlượccủacôngtycũngcầntìmhiểurõràng.Họnhậnthứcsâusắcvềgiátrịcủacôngty,đồngtìnhvớimụctiêucôngtyđặt

ra,hơnnữathúcđẩymụctiêuđóbằngcáccáchthức,phươngpháp,lịchtrình…Nhânviênyêunghềsẽthấygiátrịquancủacôngtytươngđồngvớigiátrịquancủabảnthân,dođómuốnchủđộngpháthuygiátrịlớnnhấtcủamìnhvìcôngty.

Trêncơsởnày,nhânviênyêunghềsẽthểhiệntinhthầntráchnhiệmcaonhấttrongcôngviệc,cóýthứctựchủcao.Chodùkhôngcóngườigiámsát,nhắcnhở,họcũnghoànthànhnhiệmvụmộtcáchxuấtsắc,khôngnhữngthếcònchủđộngpháthiệnvàgiảiquyếtnhữngvấnđềtồntại,biếtlàmviệcxuấtpháttừlợiíchcủacôngty,xemxétnhữngvấnđềtrongphạmvivốnkhôngthuộctráchnhiệmcôngviệccủamình.

Mứcđộcốnghiến

Mứcđộcốnghiếncủanhânviêntrênthựctếthểhiệnsựđầutưcủanhânviênđóđốivớidoanhnghiệptronglĩnhvựctìnhcảmvàcôngviệcthựctế.Nhữnghànhđộngcủanhânviênsẽcóảnhhưởngđếnviệckinhdoanhcủacôngty.Khikhôngcósựbiếnđộngnào,doanhnghiệpcóđộingũnhânviênlànhnghề,yêunghềthìhiệusuấtcôngviệcsẽtăng,sựhàilòngcủakháchhàngvàdoanhsốbánhàngcũngsẽtănglên.Đốivớimộtdoanhnghiệp,nhânviênyêunghềchínhlàchỉtiêudoanhthucủadoanhnghiệpđó,vídụnhưhiệuquảsảnxuất,sựtrungthànhcủakháchhàng,tỉlệgiữnhânviênởlại,sựantoànvàgiátrịsảnlượng…đềucóảnhhưởngrấtlớn.Chínhvìnhữngnhânviênnàytạoralợinhuậnổnđịnhvàquantrọngnhấtchodoanhnghiệpnênngườiquảnlímớicầndựavàohọđểthúcđẩylợinhuậncủadoanhnghiệptăngcao.

Mứcđộổnđịnh

Nhânviênvuivẻlàmviệctrongcôngty,tíchcựccốgắngphụcvụchocôngtylàtiêuchuẩnquantrọngđolòngyêunghềcủanhânviên.Đầutiên,nhânviênyêunghềluônvuivẻ,tựhàokhigiớithiệuvớingườikhácvềcôngviệcvàcôngtycủamình,vuivẻquảngcáovềcôngty,cuộcsốngvàcôngviệchiệntại,thườngxuyênnóinhữnglờitốtđẹpvềcôngtyđốivớiđồngnghiệp,kháchhàngquenvàkháchhàngtiềmnăng.Khicôngtytuyểnngười,họsẽvuivẻgiúpcôngtytìmmộtsốngườithân,bạnbèxungquanhmình.Nếucóngườitrúngtuyển,họsẽvuivẻnhiệttìnhgiớithiệuvềcôngtychođốiphương.Thứhai,họcómongmuốnmãnhliệtmuốnởtrongphòngbannàođó.Cuối

cùng,họcốnghiếnhếtsứcmìnhchocôngty,khôngchỉtoàntâmtoànýlàmviệc,màcònmuốnthậtsựcốgắngthúcđẩycôngtypháttriển,thànhcông.

Đồngthời,trongquátrìnhlàmviệcnếugặpkhókhăn,tháchthức,nhânviênyêunghềsẽkhôngnảnlòng.Chodùdoanhnghiệpcủahọcóđứngtrướckhókhăn,rơivàobếtắc,nhânviênyêunghềcũngsẽkiênđịnh,tintưởng“đồngcamcộngkhổ”cùngdoanhnghiệp.Cònnhữngnhânviênkhôngyêunghề,yêuviệcsẽchọncáchbỏđikhicôngtygặpkhókhăn.

Bốnđặcđiểmtrênđãmiêutảtoàndiệntinhthầnyêunghềcủanhânviên.Ngườiquảnlídoanhnghiệpkhiđánhgiásựyêunghềcủanhânviên,cầnxemxét,đánhgiátoàndiện,cốgắngtránhviệcchỉthamkhảomộttrongnhữngtiêuchuẩntrênmàđãvộivãkếtluậnnhânviênđókhôngyêunghề.

III.LÀMTHẾNÀOĐỂTẠOTINHTHẦNYÊUNGHỀCHONHÂNVIÊN?

Đốivớimộtsốnhânviênyêunghề,tậntụyvớinghề,chúngtasẽnhậnthấyhọkhácvớinhữngnhânviênbìnhthườngkhácởchỗ:Họcótinhthầntíchcựcchủđộng,khôngnhữnglàmtốtcôngviệccủamình,màcòncónhữngcốnghiếnkhácchocôngty;họrấttựtin,chămchỉ,cótinhthầncầutiến;họcũngkhôngngừngnângcaokhảnănglàmviệc,cốgắngtậndụngmọicơhộiđểrènluyệnbảnthân,nângcaonănglựcbảnthân…Tinhthầnyêunghềnàyrấtquantrọngđốivớisựpháttriểncủanhânviênvàdoanhnghiệp.

Vậydoanhnghiệpnênbồidưỡngvàtạotinhthầnyêunghềchonhânviênnhưthếnào?Làmthếnàođểtấtcảnhânviênđềutrởnênyêunghề?Đâylàvấnđềkhákhókhănvàcầnngườiquảnlídoanhnghiệpgiảiquyết.

Dướiđâylàmộtsốphươngphápvàsáchlượcmàngườiquảnlínênthamkhảo:vìcôngty.

Thứnhất,tạođiềukiệnlàmviệccầnthiếtvàcơbản

Nhânviêncầnđượctạođiềukiệnlàmviệcnhấtđịnhnhưthiếtbịmáymóc,môitrườnglàmviệc,sựantoàn,kếhoạchlàmviệc,mụctiêucôngviệc,tiềnlương,bảohiểm…Chỉkhicóđiềukiệntiềnđềcầnthiếtvàcơbảnnhất,nhânviênmớiyêntâmlàmviệc,khôngphântâmvìnhữngyếutốngoàicôngviệc,đồngthờihoànthànhnhiệmvụcôngviệcvàcốgắngđạtmụctiêudoanhnghiệpđềra.

Thứhai,tạokhônggianpháttriểnrộngmởvàcơhộilàmviệcchonhânviên

Nhânviênnàocũnghivọngbảnthânpháthuyhếtkhảnăngtrongcôngviệc,nhưvậyvừacóthểnhậnđượcthùlaonhiềuhơn,lạivừađượclãnhđạovàđồngnghiệpcôngnhận,tôntrọng.Nếungườiquảnlídoanhnghiệptạođiềukiệnchonhânviêncócơhộipháthuykhảnăngcủamình,thìsẽkhíchlệđượctínhtíchcựcvàchủđộngcủanhânviên.Doanhnghiệptạođiềukiệnvàcơhộichonhânviêncàngnhiều,cànglớnthìtinhthầnyêunghềcủanhânviêncàngcao.

Thứba,tạokhôngkhílàmviệcvuivẻ,đoànkết

Mộtmôitrườnglàmviệcồnào,ghenghétđốkị,đấuđálẫnnhaukhôngthểkhiếnnhânviêncólòngyêunghề.Cònmôitrườnglàmviệchàihòađoànkết,vuivẻ,tíchcựclànhmạnhsẽkhiếnnhânviêncótâmtrạngthoảimái,tậptrungtoànbộtinhthầnvàocôngviệc.Môitrườngdoanhnghiệpônhòagiúpnhânviêntựdogiaolưu,hợptác,xâydựngtinhthầntráchnhiệmgiữacácđồngnghiệp,giữanhânviênvớilãnhđạo,tạocơsởcholòngyêunghề.Vềmặtnàođó,ngườiquảnlícũngcầntíchcựctạomôitrườnglàmviệcthoảimái,vuivẻtrongdoanhnghiệp.

Thứtư,quantâmchămsócđếncuộcsốngcủanhânviên

Ngườiquảnlímuốnbồidưỡnglòngyêunghềchonhânviênthìkhôngchỉcầnquantâmđếncôngviệccủaphòngbanvànhữngvấnđềnảysinhtrongcôngviệc,màcòncầnquantâmđếncuộcsốngcủanhânviên,tìmcáchgiúpnhânviêngiảiquyếtnhữngkhókhăntrongcuộcsống.Nếunhữngnỗilotrongcuộcsốnghàngngàycủanhânviênđượcgiảiquyết,họsẽrấtcảmkíchdoanhnghiệp,toàntâmtoànýlàmviệc,phấnđấuvàcólòngyêunghề,yêucôngviệc.

Chỉcầndoanhnghiệpthựcsựquantâmđếnnhânviên,nghĩđến

nhânviênthìsẽnângcaolòngyêunghềvàtậntụyvớinghềcủanhânviên.Nhưvậykhôngchỉnhânviêncólợimàdoanhnghiệpcũngcólợi.Mộtcôngtychếbiếnthựcphẩmquymôlớntrướcnăm2009liêntụcthualỗ,nhânviêntrongcôngtyđuanhauxinnghỉviệc.Năm2010,côngtythànhlập“Quỹhỗtrợnhânviên”,ngườiquảnlímỗithángquyêngóp350.000đồng,nhânviênmỗithángquyêngóp35.000đồng,mỗinămtríchhơnmộttỉđồngđểủnghộchonhữngnhânviêncóhoàncảnhgiađìnhkhókhăn.Dướisựkhíchlệcủaquỹhỗtrợnày,nhânviêntrongcôngtycàngthêmgắnbó,yêunghềvàlợiíchcủacôngtycũngngàymộttăng.

Thứnăm,ngườiquảnlílàtấmgươngsángchonhânviên

Sứcmạnhcủatấmgươnglàvôcùnglớn,trongdoanhnghiệp,lờinóivàhànhđộngcủangườiquảnlísẽlàtấmgươnghọctậpvàtiêuđiểmchúýcủanhânviên.Ngườiquảnlímuốnkhíchlệlòngyêunghềcủanhânviênthìđầutiêncầntựkhíchlệbảnthân,đểbảnthâncólòngyêunghề,sauđótrởthànhtấmgươngchonhânviênhọctập.Nhânviênsẽbịcảmhóa,bịảnhhưởngvàcũngcólòngyêunghềnhưlãnhđạo.

Thứsáu,coitrọngkếhoạchpháttriểnnghềnghiệpcủanhânviên

Nhânviênnàocũngcónhucầupháttriểnnănglựccủamìnhtrongcôngviệc.Nếudoanhnghiệptạođiềukiệnthuậnlợichonhânviênpháttriểnkếhoạchnghềnghiệpcủamìnhthìlòngyêunghềcủanhânviênsẽnângcao.Ngoàira,khảnănglàmviệccủanhânviêncũngđượcnângcao,nhưvậysẽcólợichodoanhnghiệp.Mộtsốquảnlídoanhnghiệpchỉnhìnthấylợiíchtrướcmắt,hoặcsợnhânviênchuyểnviệcnênluôncoinhẹviệcpháttriểnnănglựclàmviệccủanhânviên.Thựcra,chỉcầnchúngtanângcaokhảnăngcạnhtranhcủadoanhnghiệp,làmtốtmọimặtthìnhânviênyêunghềsẽkhôngbaogiờchủđộngchuyểnviệc.

Bàihọc

Chỉsốyêunghềcủanhânviênsẽtrựctiếpảnhhưởngđếnlợinhuậncủadoanhnghiệp.Hơnnữasố

nhânviênyêunghề,yêucôngviệcrấthiếm,vìvậyngườiquảnlícũngcầnđàotạo,bồidưỡnglòngyêunghềchonhânviên.Ngườiquảnlídoanhnghiệpcầncoitrọngviệcxâydựnglòngyêunghềcủanhânviên,coiđólàmộtphầnkhôngthểthiếutrongcôngviệcquảnlícủamình.

BÀI2BANGUYÊNTẮCTRONGVIỆC

ĐÁNHGIÁKẾTQUẢLÀMVIỆCCỦANHÂNVIÊN

I.NGUYÊNTẮC1:ĐÁPỨNGLỢIÍCHCỦAKHÁCHHÀNG

Làmviệcgìđểcólợichokháchhàng?

Kháchhàngcóhàilòngvớisảnphẩmcủachúngtahaykhônglàyếutốquyếtđịnhđểhọmuahàngcủachúngta,cũnglànguyêntắcquantrọngđánhgiáthànhquảlàmviệccủangườiquảnlívànhânviên.Ởgócđộnàođó,chodùlàngườiquảnlíhaylànhânviên,cũngđềuphảivậndụngtriệtđểkhảnăngcủamìnhtrongcôngviệcđểcóthểđápứngnhucầulợiíchcủakháchhàng.Ngườitiêudùngchínhlàngườiphánquyếtcuốicùngtrongviệcđánhgiákếtquảlàmviệccủanhânviên.

Chúngtahãylấyvídụngườibệnhđếnbệnhviệnkhámbệnhđểhiểurõvềvấnđềkháchhàngcầnchúngtađápứnglợiíchởnhữngphươngdiệnnào.Trongquátrìnhkhámbệnh,bệnhnhâncoitrọngvấnđềgìđầutiên?Đươngnhiênlàhọmuốnbiếtbácsĩchẩnđoánbệnhtìnhcủamình,nguyênnhângâybệnhvàbiệnphápchữatrị,đồngthờidùngngônngữmàbệnhnhâncóthểhiểuđểthôngbáocho

bệnhnhânbiết.Điềunàythểhiệnđiềukiệnthứnhấttrongnhucầutiêudùngcủangườitiêudùng,đólàtínhchínhxác.Đâycũnglànhucầucơbảnnhấtcủangườitiêudùngđốivớicácdịchvụ.

Ngoàiviệcđểcácbácsĩchẩnđoánchínhxácbệnhtìnhcủamìnhvànhậnđượclờikhuyêncủacácbácsĩchuyênkhoa,vấnđềthứhaimàbệnhnhânquantâmchínhlàđơngiảnhóacácthủtụckhámchữađểnhanhchóngđượcchữatrị,thờigianchờđợiđượckhámkhôngquálâu.Đặcbiệtvớinhữngloạibệnhcấptínhvànghiêmtrọng,chờđợilâucóthểgâynguyhiểmđếntínhmạngcủabệnhnhân.Điềunàythểhiệnđiềukiệnthứhaitrongnhucầutiêudùngcủangườitiêudùng,đólàsựtiệnlợi.

Dothểchấtvàtinhthầnđềuốmyếunêntrongquátrìnhkhámbệnh,bệnhnhânluônmuốnđượcngườikhácquantâm.Ngườiquantâmđếnbệnhnhâncóthểlàbácsĩ,ytá,cũngcóthểlàbấtcứngườinàotrongbệnhviện,chỉcầncóngườiởbêncạnhbệnhnhânnóichuyện,tôntrọngvàquantâmđếnhọlàđược.Đâylàđiềukiệnthứbatrongnhucầutiêudùngcủangườitiêudùng,đólàmốiquanhệthânthiện.

Cuốicùng,saukhikhámbệnhxong,bệnhnhânhivọngbácsĩchohọlờikhuyênvềcáchchữatrị,sinhhoạt,ănuống…Bácsĩkhôngchỉcầnnóichohọbiếtnhữngđiềuchúýkhiuốngthuốc,màcònphảinhắcnhởhọcầnchúýđiềugìtrongcuộcsốnghàngngàyđểbệnhthuyêngiảmnhanhvàbìnhphụctốt.Đâylàđiềukiệnthứtưtrongnhucầutiêudùngcủangườitiêudùng:Tưvấnphụcvụ.

Cóthểnói,“KháchhànglàThượngĐế”,họlànguồnthulợinhuận,lànguồntăngdoanhthucủadoanhnghiệp.Dođó,chỉcầnkếtquảlàmviệccủachúngtađápứngnhucầulợiíchcủakháchhàng,doanhthucủadoanhnghiệpsẽkhôngngừngtănglên.Ngườiquảnlídoanhnghiệpcầnđặcbiệtcoitrọngvấnđềnày.Cònnhânviêntrongquátrìnhsảnxuấtvàphụcvụkháchhàngcũngcầnchúýđặtlợiíchcủakháchhànglênhàngđầu.

II.NGUYÊNTẮC2:PHÁTHUYSỞTRƯỜNGCỦANHÂNVIÊN

Làmviệcgìđểcólợichonhânviên?

Làngườiquảnlídoanhnghiệp,chúngtanênhiểurằng,chỉcópháthuyđượcsởtrườngvàưuthếcủanhânviênthìmớicóthểtạorahiệuquảkhíchlệđúngđắn,tíchcựcnhất,mớikhiếnnhânviênlàmviệccóhiệuquảcaovàtạoragiátrịlớnnhấtchodoanhnghiệp.

Thànhtíchkinhdoanhcủadoanhnghiệplàdonhânviênpháthuysởtrườngcủamìnhtạora.Nhânviênpháthuysởtrườngcủamìnhlàyếutốquantrọngbảođảmnhânviênlàmviệctíchcựcvàdoanhnghiệpkinhdoanhhiệuquả.Dovậy,cóthểpháthuysởtrườngcủanhânviênlàtiêuchuẩnđánhgiáxemtiêuchuẩnthànhquảcủadoanhnghiệpđócóđúngđắnhaykhông.Theomộtnghĩanàođó,đốivớingườiquảnlívàbộphậnnhânsự,pháthiệnvàpháttriểntiềmnăng,sởtrườngcủanhânviênlàmộttrongnhữngnộidungcôngviệccầnthiết.Trongmộtdoanhnghiệp,nếucóbộphậnquảnlínhânsựhợplísẽcóthểpháthuyhếttiềmnăngvàsởtrườngcủanhânviên.Mỗidoanhnghiệpđềucórấtnhiềunhânviên,họđềucósởtrườngvàưuthếriêng,đồngthờicũngcókhuyếtđiểmriêng.Ngườiquảnlígiỏisẽkhaithácđượcgiátrịcủanhânviênđó,đồngthờidùngphươngphápkhíchlệthíchhợpđểhướngdẫnvàkhaithácnănglựccủahọ.

VídụChicagoBullslàđộibóngrổthuộcHiệphộiBóngrổquốcgia

(NBA)củaMĩ,đãtừngđạtđượcnhiềuthànhtíchvẻvang.DennisKeithRodmanlàvậnđộngviênbóngrổchuyênnghiệpcủađộiChicagoBulls.Anhrấtgiỏitrongviệctranhcướpbóngvàphòngthủxuấtsắc,đãtừngđượcmệnhdanhlà“Vuabóngrổ”.NhưngKeithRodmancũnglàmộtngườicótínhcáchcổquái.Trênsânbóng,ngoàikĩthuậtchơibóngxuấtsắcthìcáchănmặcquáidị,kiểuđầukìquáivàcácđồtrangsứcđeotrênngườikhiếnanhtrởthành“ngôisao”trongviệcthểhiệncátínhcủamình.Ngoàira,vấnđềtuânthủkỉluậtcủaanhtrongmỗimùagiảicũngkhiếnhuấnluyệnviênrấtđauđầu.

Năm1997,độiChicagoBullsbànbạcvớiDennisKeithRodmanvềmùagiảimớivàcuốicùngcũngkíđượchợpđồngmangtínhtíchcựcvớiDennisKeithRodman.HợpđồngquyđịnhsẽtrảchoDennisKeithRodmanvớimứclươngthấpnhấtlà4.500.000USD,nếuanhcốgắnghơnsẽnhậnđượcmứcthưởnglà5.000.000USD.Mức

thưởngnàygắnliềnvớibiểuhiệncốgắngcủaanh.Vídụ,nếusốlầnđánhbóngcủaanhnhiềuhơnsốlầnđểmấtbóngthìsẽđượcthưởng100.000USD;Nếutrongmùagiải,anhđạtdanhhiệu“Vuabóngrổ”mộtlầnnữathìsẽđượcthưởng1.500.000USD;Nếucóthểthamgiatấtcảcáctrậnđấuthìanhsẽđược1.000.000USD…

NhữngbiệnphápmangtínhthựctiễnnàyđãkhíchlệDennisKeithRodmanpháthuykhảnăngcaonhất,anhkhôngnhữngchỉchơimộttrận,màcònđoạtđượcdanhhiệu“Vuabóngrổ”củamùagiải.Cuốicùng,độiChicagoBullsđãđạtđượcthànhcônglớnvàđoạtchứcquánquâncủaNBAnămđó.

Nếulàmộtngườiquảnlídoanhnghiệp,bạnsẽđốimặtvớinhữngnhânviêncónhiềukhuyếtđiểmnhưngđồngthờilạicónhiềusởtrườngvàkhảnăngnhưthếnào?Nếuchúngtachỉnhìnvàokhuyếtđiểm,coinhẹsởtrườngcủahọ,suyđitínhlại,tasẽthấyhọlàngườichẳngthểlàmđượcviệcgì.Cáchsuynghĩnàykhôngđúngchútnào.Conngườiaicũngcóưuđiểmvàkhuyếtđiểm.Điềungườiquảnlínênlàmlànghĩcáchkhíchlệnhânviênđópháthuysởtrườngvàtiềmnăngcủamình,tạoralợiíchchodoanhnghiệp.Chỉcầnngườiquảnlínghĩđượcvàlàmđượcnhưvậy,lợiíchcủadoanhnghiệpsẽtăngcao.

Đươngnhiên,córấtnhiềucáchđểkhíchlệnhânviênpháthuysởtrường.Vídụ,FedExlàmộttậpđoànchuyểnphátnhanhnổitiếngthếgiới.Ngườiquảnlícủatậpđoànrấtgiỏipháthiệnrasởtrườngvàchuyênngànhcủamỗiứngviênkhithamgiathituyểnvàolàmtạitậpđoàn.Saukhihọtrúngtuyển,tậpđoànFedExluôncốgắngtạomôitrườnglàmviệcthoảimáinhất,tạođiềukiệnlàmviệctốtnhấtchonhânviên,khiếnhọcóthểpháthuysởtrườngcủamìnhởcácvịtrí,tạorathànhtíchchotậpđoànvàcócốnghiếnlớnđốivớisựpháttriểncủatậpđoàn.Làngườiquảnlí,chúngtanêncoitậpđoànFedExlàtấmgương,ápdụngcácbiệnphápphùhợpvớiđiềukiệncủadoanhnghiệpvàtìnhhìnhcụthểcủanhânviênđểdẫndắtnhânviênpháthuysởtrường,thựchiệnchiếnlượcđôibêncùngcólợi.

III.NGUYÊNTẮC3:PHÙHỢPVỚIMỤCTIÊUSỨMỆNHCỦACÔNGTY

Làmviệcgìđểcólợichocôngty?

Trongdoanhnghiệp,ngườiquảnlínàocũngthíchnhânviêncólòngyêunghề,hivọngdoanhnghiệpcónhiềunhânviênyêunghềvàmongmuốntấtcảnhânviêncủamìnhđềulàngườiyêunghề.Nhưngtrênthựctế,nhânviênyêunghềthựcsựrấtít,nhânviênđặcbiệtyêunghềlạicàngíthơn,vìđasốnhânviênđềukhôngthựcsựgắnbóvớinghề.Trongcácdoanhnghiệpởnướcta,sốlượngnhânviênyêunghềvàmứcđộyêunghềcủahọphầnlớnkhôngđạtđượcmụctiêulítưởngmàcácnhàquảnlíđưara.

Mụctiêucủadoanhnghiệprấtquantrọngđốivớisựpháttriểncủadoanhnghiệpđó.Mụctiêucủadoanhnghiệplàmộtphầncủakếhoạchpháttriển,làđộnglựckhíchlệnhânviênlàmviệc,làtiêuchuẩnquantrọngđánhgiáhiệuquảkinhdoanhcủadoanhnghiệp.Ngườiquảnlídoanhnghiệpcầncăncứvàotìnhthếtrướcmắtvàtìnhhìnhcủadoanhnghiệpđểđặtramụctiêungắnhạnmàdoanhnghiệpcóthểđạtđược,đồngthờiphânchiamụctiêunàychongườiquảnlícácbộphậnvànhânviênthựchiện.Saukhidoanhnghiệpđãđặtramụctiêu,nhânviêncácngànhkhácnhaucóhoànthànhnhiệmvụcủamìnhkhônglàchỉtiêuquantrọngđánhgiáhiệuquảlàmviệccủanhânviênđó.Cónghĩalà,nhânviêncóyêunghềkhông,mứcđộchămchỉtrongcôngviệcnhưthếnàođềucóthểđánhgiáthôngquaviệchoànthànhmụctiêucôngviệcmàcôngtyđãđềra.

Mụctiêuthànhtíchđươngnhiêncũnglàmộtphầnquantrọngtrongmụctiêucủadoanhnghiệp.Ngườiquảnlíkhíchlệnhânviênhợplí,đểnhânviêncólòngyêunghề,gắnbóvớinghề,từđóhoànthànhnhiệmvụcôngviệcmàcấptrêngiaochođúngthờihạn,đạtchấtlượngcao.Mặtkháclàđểnhânviêntạorathànhtíchlớnhơn,thựchiệnđượcmụctiêuthànhtíchchodoanhnghiệp.Dovậy,ngườiquảnlídoanhnghiệpthườngcoimụctiêuthànhtíchvàdoanhthucủadoanhnghiệplànguyêntắcvàmụctiêuquantrọngnhấtđểđánhgiáhiệuquảlàmviệccủanhânviên.

Đốivớinhânviên,côngviệchọlàmcólợichomụctiêutăngtrưởnglợiíchlâudàicủadoanhnghiệpmớilàcôngviệccóhiệuquả,cógiátrị,nhưvậykếtquảcôngviệcmớiđúngđắn.Cólúc,dùnhânviênlàmviệcchămchỉ,cầnmẫnnhưnghiệuquảcôngviệclạikhôngđượcnhưý.Ngượclạicómộtsốnhânviêncóvẻnhưkhôngchămchỉ,thậmchíthỉnhthoảngcòngâyphiềnphứcchodoanhnghiệp,

nhưngthànhtíchcủahọlạivượtquacảmụctiêumàdoanhnghiệpđặtrahoặchọcócốnghiếntolớntrongviệcthựchiệnmụctiêucủadoanhnghiệp.Dễthấyrằng,doanhnghiệpcầnnhữngnhânviênnàynhiềuhơn.Vìnhânviêncótạoralợinhuậnchocôngtyhaykhôngmớilàtiêuchuẩncuốicùngđểđánhgiákếtquảlàmviệcvàlòngyêunghềcủanhânviênđó.

Đánhgiáthànhtíchcaothấpcủanhânviên,khôngchỉởkhảnănglàmviệc,màcòncầnxemxétđếntháiđộcủanhânviên.Ngườiquảnlíkhôngthểcoinhẹhaiyếutốnày.Trongbayếutốthànhtích,khảnăngvàtháiđộ,thìthànhtíchchínhlàkếtquả,khảnăngvàtháiđộlàđiềukiện,khảnăngthôngquatháiđộtạorathànhtích.

Cũnggiốngnhưvậy,đốivớingườiquảnlí,việckhíchlệđểnhânviêntạorathànhtíchmớilàsựkhíchlệđánggiávàcóhiệuquả,kếtquảkhíchlệnhưvậymớilàđúngđắn.Điềucầnchúý,nhânviênquảnlícácphòngbancủadoanhnghiệpkhôngnêndựavàocáchthứcquảnlícũtrướckianhưralệnh,thúcgiục,giámsátcôngviệccủanhânviên,màcầnápdụngphươngphápkhíchlệnhânviên,hướngdẫnnhânviênđặtramụctiêulàmviệc,tựđiềuchỉnhvàquảnlíbảnthân.Nếuchúngtacóthểhướngdẫnnhânviêntựgiáclàmviệc,họsẽrấttíchcựchoànthànhnhiệmvụcôngviệccụthểcủamình,đồngthờicònkíchthíchtiềmnăngcủabảnthân,từđónângcaohiệusuấtcôngviệcvàthànhtích,cuốicùngthựchiệnđượcmụctiêucủacôngty.

Ngườiquảnlínênđểmỗinhânviênhiểuđược,mụctiêumàdoanhnghiệpcầnđạtđượclàgì?Nhânviêncầncốgắngởnhữngmặtnàomớicólợichoviệcthựchiệnmụctiêucủadoanhnghiệp?Chỉkhinhânviênhiểuđượcmụctiêucủadoanhnghiệpvàthựchiệnmụctiêutươngứngthìhọmớicóthểpháthuysởtrườngvàtiềmnăngcủamình,từđóhoànthànhnhiệmvụvớihiệuquảcao,thểhiệnđượcgiátrịcủabảnthânvàtạoralợiíchlớnnhấtchodoanhnghiệp.

Đánhgiáđúngkếtquảlàmviệccủanhânviênlàbướcđầutiênđểngườiquảnlíkhíchlệvàgiúpđỡnhânviênkhiếnhọtrởnênyêunghề,gắnbóvớinghề,cũnglàbướcđầutiênđểtấtcảnhânviênnângcaolòngyêunghềcủamình.Mỗinhânviênđềuhiểurằng,làmởbấtcứdoanhnghiệpnàocũngđềucầntạorathànhtích,chỉcócốnghiếnchodoanhnghiệpmớicóthểchứngminhgiátrịcủabảnthân.Bấtcứngườiquảnlínàocũngđềuphảihiểurằng,mụctiêuđãđịnhtrong

côngviệcquảnlícủahọlàmụctiêuthànhtựucủadoanhnghiệp.

Bàihọc

Mụcđíchcuốicùngcủaviệckhíchlệnhânviênchínhlàđạtđượchiệuquảlàmviệcmộtcáchđúngđắn.Hiệuquảlàmviệcđúngđắncủanhânviêncóvaitròrấtquantrọngđốivớingườiquảnlí.Hànhvicủanhânviêncóđápứngđượclợiíchcủakháchhàng,pháthuyđượcsởtrườngcủabảnthân,cóphùhợpvớimụctiêucủacôngtyhaykhông,bađiềukiệnnàylànguyêntắccơbảnđểđánhgiávàphânđịnhchínhxáckếtquảlàmviệccủanhânviên.

BÀI3KẾTQUẢQUANTRỌNGHƠNQUÁ

TRÌNH

I.XÂYDỰNGCƠCHẾKHENTHƯỞNGKHÍCHLỆBẰNGKẾTQUẢ

Trongmộtngôichùanhỏcómộtchútiểuchuyênphụtráchđánhchuông.Lúcđầu,chútiểulàmviệcrấtnghiêmtúc,nhưngnửanămsau,chútiểuthấycôngviệcđánhchuôngvừađơngiản,vừanhàmchánnênlàmviệcchểnhmảng,qualoa.Sauđó,trụtrìchùanhậnthấychútiểunàykhôngthểlàmcôngviệcđánhchuôngnênquyếtđịnhcholàmcôngviệcchẻcủigánhnước.Chútiểurấtbấtbình,thầytrụtrìliềngiảithích:“Đánhchuônglàcôngviệcrấtthiêngliêng.Tiếngchuônggiúpthứctỉnhchúngsinhmêmuội,dođótiếngchuôngkhôngchỉtovang,màcòncầncóhồn.Conđánhchuôngrấtđúng,nhưngtiếngchuôngrờirạc,khôngcóhồn”.

Trongmộtdoanhnghiệp,córấtnhiềunhânviêngiốngchútiểunày,miễncưỡnghoànthànhnhiệmvụmàcấptrêngiaocho,họkhôngtạoralợiíchlítưởngchodoanhnghiệp.Đươngnhiên,doanhnghiệpcũngkhônghàilòngvềnhữngnhânviênnày.Tuynhiên,ngườiquảnlícầnbiếtlậtngượcvấnđề:Tạisao“chútiểu”khôngcólòngyêunghề,khôngtíchcựchoànthànhcôngviệccủamình,cóphảivìngườiquảnlíkhôngnóichoanhtabiếtdoanhnghiệpcầnanhtalàmgì?

AnhTrinh,giámđốccủamộtdoanhnghiệptưnhâncảmthấyrấtbuồnphiềnvìbìnhquânlươngnhânviêncủaanhlà20triệuđồngmộttháng,caogấpđôimứclươngbìnhquâncủacáccôngtykhác,nhưngnhânviêncủaanhvẫnluônphànnànsaulưnganhvàhọcũngkhôngnhiệttìnhlàmviệc.Vìsaovậy?ThựcranguyênnhâncănbảnlàvìgiámđốcTrinhkhôngthựchiệncơchếquảnlítheothànhtíchmangtínhcạnhtranh,khôngcóbiệnphápkhíchlệ,cũngkhôngcósựsosánh.Mặcdùtiềnlươngcaonhưngnhânviêncảmthấydễdàngnhậnđượcsốtiềnđó,dầndầnhọcảmthấychẳngcầnphảicốgắngvàkhôngtrântrọngnhữnggìmìnhđượchưởng.Conngườiluônkhôngbaogiờbiếtthỏamãn,đươngnhiênsẽkhôngbiếttrântrọngnhữngthứgìđạtđượcquádễdàng.Nếusốtiềnlương20triệuđồnggồmsốtiềnlươngcơbảncộngvớithànhtíchlàmviệc,làmnhiềuhưởngnhiềuthìtháiđộđốivớitiềnlươngcủanhânviêntrongdoanhnghiệpcủagiámđốcTrinhsẽkhácvàhọsẽtíchcựclàmviệchơn.

Tậndụngtriệtđểcơchếkhíchlệ,khenthưởngsẽthúcđẩyđượctínhtíchcựccủanhânviên.Tuynhiên,ngườiquảnlícầnđảmbảorằngcơchếkhíchlệnàyđượctiếnhànhthuậnlợi,khôngưutiênngườithân,cấptrên,cấpdướihaybảnthân,màphảikhíchlệcôngbằng,đúngthựctế.

Mộtcôngtynọtiếnhànhviệckhenthưởngvàthăngchứcchonhânviênnửanămmộtlầnbằngviệcđánhgiákếtquảlàmviệccủanhânviên.Nộidungđánhgiábaogồmtháiđộ,nănglực,côngviệcvàhànhvicủanhânviên.Mườinhânviênxuấtsắcnhấttrongđợtđánhgiánàysẽđượctăngthêmtừ5%đến15%tiềnlương.Ngượclại,nhânviênnàobịđánhgiákémsẽbịgiảmlương,giángchức.Cáctrưởngphòngcủacôngtyđềutrưởngthànhtừnhữnglầnđánhgiánày.Cáchlàmnàysẽkhiếnnhữngngườicónănglựcvàngườicótráchnhiệmcaotrongcôngviệctrởnên“nổibật”trongcôngty;Cònnhữngngườilàmviệckhôngtốt,nănglựckémsẽcónguycơbịđàothải.Tháiđộ

làmviệc,lòngyêunghềcủanhânviêntrongcôngtynàyrấtcao,tỉlệchuyểnviệcrấtthấp,nguyênnhânlàvìmặcdùchếđộcủacôngtyrấthàkhắc,nhưngtrênthựctếlạibảovệlợiíchcủađasốnhânviên,cáchthứcnàyđãkhíchlệnhânviênkhôngngừngtiếnbộkhiếnhọđượcsốngtrongmôitrườngcạnhtranhcôngbằng,tíchcực.

Khíchlệkhôngđơnthuầnchỉlàsựkhíchlệtíchcực,màcònbaogồmsựkhíchlệ“tiêucực”nhưápdụngnguyêntắcgiảmbiênchế,đàothải,phạttiền,giángchức…Vídụdùngcácphươngphápquảnlícưỡngchế,đedọanhưphêbình,giángchức,phạttiền,giảmlương,đuổiviệc…trongmộtthờiđiểm,giaiđoạnnhấtđịnhđểtạokhôngkhíáplựcnhằmphủđịnhhànhvikhôngphùhợpcủamộtsốnhânviên.Trongviệcquảnlíkhoahọc,khíchlệtíchcựcsẽcótácđộngtốthơnkhíchlệtiêucực.Cànglànhânviêncótốchất,khíchlệnhânviênbằngchínhsáchsathảisẽtạoratácdụngphụcànglớn,điềunàykhôngthíchhợpvớinhânviênyêunghề.Vìkhíchlệnhânviênbằngchínhsáchsathảikhôngmangtínhtổngquát,chỉđánhgiáđượcmộtchỉtiêunàođócủanhânviên,khiếnnhânviêncảmthấybấtan,lolắng,khônglàmchonhânviêntổngkếtkinhnghiệmcủamìnhmộtcáchlítrí.Điềunàycònkhiếnchomốiquanhệgiữanhânviênvàngườiquảnlítrởnêncăngthẳng,ảnhhưởngxấuđếnquanhệgiữacácđồngnghiệp,khiếnnhânviênkhôngcódựđịnhlàmviệclâudài.Tuynhiên,khíchlệtiêucựccũngrấtcầnthiết,vìđiềunàysẽmangtínhtróibuộcđốivớinhânviêncótâmlíănmay,đồngthờitạokhônggianpháttriểnchonhữngnhânviênyêunghề,nghiêmtúcvớicôngviệc.

Làngườiquảnlí,chúngtakhôngthểyêucầunhânviêncủamìnhlàmviệctựgiác,tráchnhiệmmộtcáchvôcăncứmàcầnxâydựngcơchếkhenthưởng,khíchlệcầnthiết,từđóhướngdẫn,thúcđẩynhânviênpháthuytínhtíchcực.Trongquảnlídoanhnghiệp,xâydựngcơchếkhenthưởng,khíchlệthôngquakếtquảlàmviệcrấtquantrọng.Ngượclạivớicơchế“khíchlệthôngquakếtquảcôngviệc”là“khíchlệthôngquaquátrìnhlàmviệc”.Vídụ,ởmộtsốdoanhnghiệp,ngườiquảnlíthườngđặtrachếđộquyđịnhvàtrìnhtựlàmviệcnghiêmngặt.Tươngtựnhưvậy,họcũngxâydựngcơchếkhenthưởngbằngtiềnvớiđặcđiểmnổibậtlà“khíchlệthôngquaquátrìnhlàmviệc”,đểthúcđẩynhânviênthựchiệntốtnhữngquytắc,chếđộcôngtyđãđặtra.Dùngcơthế“khíchlệthôngquaquátrìnhlàmviệc”mặcdùđảmbảochếđộvậnhànhbìnhthườngcủacôngty,nhưngkhixảyratìnhhuốngđộtxuất,nhânviênkhôngđượctựdoxửlícôngviệcmà

phảilàmviệcdậpkhuôn,máymóckhiếnchokếtquảcôngviệckhôngnhưý.Hơnnữa,cơchếnàythườngnảysinhhiệntượng“ngườithừaviệcthiếu”.

Ngượclại,nếudoanhnghiệpkhíchlệnhânviênthôngquakếtquảcôngviệcthìcóthểkiểmsoát,khốngchếđượctaihọatiềmẩn,đồngthờicăncứvàokếtquảđểđặtrakếhoạchvàsắpxếpbốtrícôngviệc.Vídụ,mộtthưkítheochỉthịcủalãnhđạocầnhoànthànhmộtphươngánquantrọngtrongngày.Ngườithưkínàybậnrộnlàmviệctừsángđếnđêmkhuya,mặcdùcốgắnghếtsứcnhưngvẫnkhônghoànthànhđượcnhiệmvụmàcấptrêngiaophó.Nếudoanhnghiệpnàytrảlươngnhânviêntheongày,xinhỏicónêntrảlươngchongườithưkínàytheongàykhông?Câutrảlờiđươngnhiênlàcó.Nhưngnếudoanhnghiệpdùngcơchếkhenthưởngthôngquakếtquảlàmviệc,thìdoanhnghiệpsẽkhôngtrảlươngchongườithưkí.

Mộtsốdoanhnghiệpngầmcôngnhậnlogiccoiquátrìnhlàmviệclà“côngsứcđãbỏra”.Cónghĩalàchỉcầnnhânviênđilàmđúnggiờ,cầnđiđâuthìđi,cầnnóigìthìnói,thậmchíkhôngtạoralợiíchchodoanhnghiệp,khônghoànthànhnhiệmvụcũngkhôngquantrọng,vìdùhọkhôngtạorakếtquảnhưngcũngđãbỏracôngsức.Trênthựctế,môitrườngnàykhôngthíchhợpbồidưỡnglòngyêunghềchonhânviên,khôngthúcđẩytínhtíchcựccủanhânviên,càngkhôngtạolợiíchchodoanhnghiệp.Nếudoanhnghiệpthựchiệncơchếkhíchlệthôngquakếtquảcôngviệcsẽkhiếnchomộtsốnhânviênlàmviệctậntụy,yêunghềpháthuyđượchiệuquảlàmviệccaonhấtvàđạtđượclợiíchcaonhấtchodoanhnghiệp.

Kếtquảvàmụctiêumàdoanhnghiệpđặtracótácdụngkhíchlệrấtlớnđốivớinhânviên.Ngườiquảnlíphòngbancủamộtsốdoanhnghiệpviếtmụctiêucôngviệclênbảnghọptrongvănphòngvàcoiđólànộidungkiểmtracôngviệc;hơnnữahọcònđặtrachếđộkhenthưởngvớinhânviênlàmviệctốt.Cáchlàmnàygâyáplựcchonhânviênvàcũngkíchthíchnhânviêncốgắngđạtđượcthànhcông,dođócơchếkhíchlệthôngquakếtquảcôngviệcpháthuytácdụngrấtlớn.

Ngườiquảnlíchútrọngđếnkếtquả,đồngthờihivọngcóđượckếtquảchínhxác,chấtlượng,đầutiêncầnlàmrõmộtsốvấnđềvề“kếtquả”.Vídụ,kếtquảnàycóýnghĩavàgiátrịnhưthếnàođốivớinhânviênvàdoanhnghiệp?Thờigianđạtđượckếtquảnàylàbaolâu?Thựchiệnkếtquảnàynhưthếnào?Tầmquantrọngvàcấpthiết

củakếtquảnàynhưthếnào?Tínhkhảthikhithựchiệnkếtquảnàylàbaonhiêu?Nếuchúngtacóthểhiểurõnhữngvấnđềtrênthìcóthểbắtđầuxâydựngcơchếkhenthưởng,khíchlệthôngquakếtquảcôngviệcvàdùngtrongviệcquảnlícủamình.

Muốnxâydựngcơchếkhíchlệthôngquakếtquảcôngviệc,đồngthờiđểcơchếnàyvậnhànhcóhiệuquảcaothìcầncókếhoạchkhíchlệhoànthiệnvàkhoahọcnhưsau:

(1)Đặtratiêuchuẩnthànhtíchhợplí,khoahọc.Mụctiêuquádễdàngsẽkhôngcótácdụngkíchthíchsựnhiệttìnhtrongcôngviệccủanhânviên;mụctiêuquákhósẽkhiênnhânviêncảmthấyrằngchodùmìnhcócốgắngthếnàocũngkhôngthểthựchiệnđược,khiếnhọmấtđiniềmtinvàýchíphấnđấu,từđókhôngcótácdụngkhíchlệ.Mụctiêuthànhtíchcóđộkhóthíchhợpvừakhônglàmchonhânviêncảmthấytựmãn,vừakhônglàmchonhânviênmấttựtinvàcótácdụngkhíchlệnhânviên.

(2)Kếthợpdânchủvàtậptrung.Đểthúcđẩysựtíchcực,chủđộng,tăngcườngniềmtinvàýchíphấnđấucủanhânviên,mụctiêunêndonhânviênnêura,pháthuytinhthầndânchủ,sauđóngườiquảnlímớitiếnhànhsửachữa,hoànthiện,nângcao,đểtiếpcậngầnhơnvớikếhoạchkhíchlệnhânviên.Tuynhiên,“dânchủ”và“tậptrung”cầnđượcthựchiệntrongđiềukiệnbànbạc,giaolưubìnhđẳng,thoảimái.

CyrusMcCormicklàngườisánglậpcôngtyMáygặtquốctếHarvestercủaMĩ.MộtngườicôngnhânlớntuổitừngcómốiquanhệrấttốtvớiMcCormickđãviphạmchếđộlàmviệccủacôngtynênbịtrừlương,tuynhiênngườinàylạiuốngrượusayvàgâychuyện.Theođiềukhoảnquyđịnhcủacôngty,ngườicôngnhânnàysẽbịsathải.Saukhicôngbốquyếtđịnhsathải,ngườinàynổigiậnđùngđùngđếntìmMcCormick,tứcgiậnvàấmứcnói:“Lúccôngtylâmvàohoàncảnhkhókhăn,nợnầnchồngchất,tôiđãchiasẻhoạnnạnvớiông,bathángkhôngnhậntiềnlươngcũngchẳngphànnàncâunào,nhưngbâygiờtôimớiphạmlỗinhỏmàôngđãsathảitôi,ôngđúnglàđồvongânbộinghĩa!”McCormickbìnhtĩnhnói:“Côngtynàycóquytắc,cótráchnhiệm,tôibiếtsựcốnghiếnvàtìnhbạncủaông,nhưngchuyệnmàônggâyrakhôngcònlàchuyệnriênggiữahaichúngta,tôicầnlàmtheoquyđịnhcủacôngty.”

Trongquảnlíđiềuhànhcầncông-tư,thưởng–phạtphânminh.Tiêuchuẩnthànhtíchcủanhânviêncầnđượcđánhgiátheoquytắclàmviệcvàkếtquảlàmviệc.Cầnđặtratiêuchuẩnphùhợpvớithựctế,căncứvàomụctiêucôngviệcđểđánhgiáviệclàmcủanhânviên.

(3)Rènluyệnnghệthuậtgiaotiếpvàkĩnăngđánhgiáhiệuquảcôngviệccủangườiquảnlícáccấp.Đốivớingườilàmviệchiệuquả,xuấtsắccầnkịpthờikhenngợi,cổvũ,khenthưởng,đểcácthànhviêntrongcôngtyhiểuđượcrằng,banlãnhđạorấtcoitrọngvàtrântrọnghọ.

(4)Đặtrachỉtiêumởrộngđểnângcaohiệuquảlàmviệccủanhânviên,thúcđẩytínhkhảthi,tínhứngdụngvàmởrộngcủahệthốngkhíchlệ.Mụctiêuthànhtíchlàchỉtiêucóthểđịnhlượnghoặccóthểthôngquasựchuyểnhóabiếnthànhchỉtiêuđịnhlượng,nhưvậymớicótínhkhảthi.Vídụđốivới“khốilượngcôngviệc”,“chấtlượngcôngviệc”,và“tiếnđộcôngviệc”,cóthểđặtramộtvàiyếutốđểđánhgiáđịnhlượngvàchấmđiểm.

II.KẾTQUẢĐÚNGĐẮNCẦNDỰATRÊNĐỊNHHƯỚNGĐÚNGĐẮN

Nhânviênkhôngcóđịnhhướngđúngđắnlàvấnđềmànhiềudoanhnghiệpgặpphải.Nhữngtìnhhuốngsauđâyđangxảyravớirấtnhiềudoanhnghiệp:Nhânviênlàmviệcbậnrộncảngày,tậntụyhoànthànhnhiệmvụmàcấptrêngiaocho,chờđợisựgiámsátvàkiểmtracủacấptrên.Nhưngrốtcụcdoanhnghiệpcầnphảiđạtđượcmụctiêugì,cóyêucầugìđốivớinhânviênthìbảnthânnhânviêncũngkhôngrõ.Dovậy,nhânviêncólàmđúnghaykhông,cóthểlàmtốthơnhaykhông,bảnthânhọcũngkhôngbiết.

Chúngtakhôngcònxalạvớicâutụcngữ“nóimộtđằnglàmmộtnẻo”,chúngtôiphảiđềcậpđếnởđâyvìnónhưmộttiếngchuônggõbêntaingườiquảnlídoanhnghiệp,nhắcnhởrằng:Nếunhânviênđichệchhướng,thìchodùhọcócốgắnglàmviệcđinữa,cũngcótácdụnggì?Nếungườiquảnlívànhânviênđềukhôngcóđịnhhướngrõràng,thìtiềnđồcủadoanhnghiệpsẽnhưthếnào?

PeterFerdinandDrucker-ChuyêngiahàngđầuvềtưvấnquảntrịngườiMĩđãtừngnói:“Chodùdoanhnghiệpcóhiệusuấtlàmviệcrấtcao,nhưnghoàntoànđichệchhướng,thìchắcchắndoanhnghiệpđókhôngthểtồntạilâu”.Ôngnóivớicácquảnlídoanhnghiệpvànhânviênrằng:“Khôngnhữngcầnlàmmộtcáchđúngđắn,màcòncầnlàmnhữngviệcđúngđắn”.“Nhữngviệcđúngđắn”trênthựctếlàchỉnhữngviệccólợichoviệcthựchiệnmụctiêucủadoanhnghiệp,làđịnhhướngmàngườiquảnlívànhânviênnêntuântheo.

“Làmnhữngviệcđúngđắn”làchỉsựđúngđắntrongphươnghướngvàquyếtsách,còn“làmviệcmộtcáchđúngđắn”làchỉsựhiệuquảcủaphươngphápvàthựchiện.Vếtrướclàchiếnlược,cònvếsauchínhlàchiếnthuật.Mốiquanhệgiữahaiphươngphápnàychínhlàtrướctiêncầnchọnnhữngviệcđúngđắnđểlàm,sauđómớichọnphươngphápđúngđắnđểlàmviệc.Nếumụctiêuđịnhhướngđúngđắn,chodùdomộtsốngườibìnhthườngthựchiệnthìdoanhnghiệpcũngsẽtừngbướcpháttriển.Ngượclại,nếunhânviênkhônglàm“nhữngviệcđúngđắn”,nhưvậysựpháttriểncủadoanhnghiệpsẽtrởnênmờmịt.

Cómụctiêuvàphươnghướngđúngđắnmớitạorakếtquảđúngđắn.Đốivớingườiquảnlívànhânviên,đầutiêncầncóđịnhhướngđúngđắn,xácđịnhđượcnhữngviệcđúngđắn,sauđómớilàmmộtcáchđúngđắn,cuốicùngđạtđượckếtquảđúngđắn.Trongmộtdoanhnghiệp,đầutiênngườiquảnlícần“làmnhữngviệcđúngđắn”,đặtrađịnhhướngđúngđắn,sauđómớihướngdẫnvàđốcthúcnhânviên“làmmộtcáchđúngđắn”.Nếucoidoanhnghiệplàmộtcontàutrênbiển,vậyngườiquảnlíchínhlàngườiláitàu.Chodùtrongquátrìnhđibiểncógặpmưatogiólớn,trảiquanhiềukhókhănnguyhiểm,chỉcầnngườiláitàunắmvữngphươnghướngthìtấtcảthủythủtrêntàusẽdùnghếtsứcgiúpconthuyềnvượtquaphongbabãotáp,thoátkhỏinguyhiểm,cuốicùngcậpbếnantoàn.Đốivớidoanhnghiệp,nếungườiquảnlínắmvữngphươnghướngpháttriểnthìcóthểlãnhđạonhânviêntíchcựclàmviệc,chiếnthắngkhókhăn,giúpchodoanhnghiệpđóngàycàngpháttriểnlớnmạnh.

Cómộtcâuchuyệnnhỏnhưsau:

Cómộtngườigặpbacôngnhânxâydựngtrêncôngtrường.Anhtahỏibangườibọnhọđanglàmgì.Ngườicôngnhânđầutiêntrảlời:“Tôiđangcốgắngkiếmtiền”.Ngườicôngnhânthứhainói:

“Tôimuốntrởthànhmộtcôngnhânxâydựnggiỏi”.Cònngườicôngnhânthứbađáp:“Tôimuốnxâynhữngtòanhàđẹpnhấtchothànhphốnày”.

Đứngởgócđộcủadoanhnghiệp,suynghĩcủangườicôngnhânthứbamớilàđúngđắnnhất.Nhânviênkhiđãxácđịnhđượcphươnghướngsẽtíchcựcpháthuysựchủđộngcủamìnhvàcốgắngđạtđượcmụctiêuđặtra.Nếutấtcảcôngnhâncủacôngtyxâydựngđềucómụctiêu,cốgắnglàmviệctheophươnghướngnhưvậythìcôngtychắcchắnsẽđạtđượcmụctiêupháttriểncủamình.Ngượclại,nếunhânviêncủacôngtykhôngcóđịnhhướngrõràng,làmviệcbằngtháiđộthờơ,dửngdưnghoặcchỉđơnthuầnlàhoànthànhnhiệmvụ,thìdoanhnghiệpsẽkhôngthểđạtđượcmụctiêuđềra.Nhưvậy,nhânviêncũngchỉlàmrakếtquảsailầm.

Quaviệcquảnlícóhiệuquả,doanhnghiệpsẽbiếnmụctiêucủamìnhthànhhànhđộngcụthể,trựctiếpđốcthúcnhânviênhoànthànhmụctiêu.Doanhnghiệpcómụctiêuvàphươnghướng,nhânviêncũngcầncómụctiêuvàphươnghướngpháttriển.Đươngnhiên,đốivớidoanhnghiệp,địnhhướngcôngviệccủanhânviêncầnphụctùngtheođịnhhướngpháttriểncủadoanhnghiệp,khôngthểcóhiệntượngđingượclạivớimụctiêucủacôngty.

III.KẾTQUẢTỐTGẮNLIỀNVỚIVIỆCTHỰCHIỆNHIỆUQUẢ

Sựpháttriểncủadoanhnghiệpgắnliềnvớiphươnghướngvàmụctiêuđúngđắn.Hơnnữamuốncókếtquảtốt,thúcđẩysựthànhcôngcủadoanhnghiệpthìviệcthựchiệncóhiệuquảlàyếutốquantrọng.Trongmộtsốdoanhnghiệp,ngườiquảnlíchỉchútrọngđếnviệcđặtramụctiêuthànhtích,coitrọngđếnkếtquảvàkiểmtrakếtquả,màcoinhẹhoặcbỏquaviệckhíchlệvàkiểmtraquátrìnhthựchiệnthìsẽdễdẫnđếnkếtquảsai,rấtkhónângcaolợiíchcủanhânviên,cácphòngbanvàdoanhnghiệp,thậmchícòntạoảnhhưởngxấu,đilệchkhỏimụctiêulợiíchđãđãđặtra.

Doanhnghiệpmuốnnângcaokhảnăngcạnhtranh,thựchiệnmụctiêupháttriểnthìcầnnângcaonănglựchoạtđộng.Ngườiquản

lícủanhiềudoanhnghiệpvắtócsuynghĩđặtraphươngánkinhdoanh,sảnxuất,đồngthờinhấnmạnhvớinhânviênvềcáctrọngđiểmcầnthựchiện,nhưngkếtquảcuốicùnglạikhônglítưởng,vấnđềlàdoquátrìnhthựchiệnkhôngcóhiệuquả.Theođiềutra,200doanhnghiệptrongsố500doanhnghiệpnổitiếngthếgiớithìcó40giámđốccủacácdoanhnghiệpvìquảnlíkhôngtốtđãphảitừchức.Nhữngvịquảnlínàyđềulànhữngchiếnlượcgiaxuấtsắctrongviệcpháttriểndoanhnghiệp,nhưngcuốicùngđànhphảitừchức.Nguyênnhânlàdođasốcácquảnlíchorằnghọthiếukhảnăngthựchiện.Trênthựctế,vấnđềkhôngcókhảnăngthựchiệncũngđangtrởthànhmốilocủahầuhếtngườiquảnlídoanhnghiệp.

VídụCựuCEOcủahãngCompadlàEckhardPfeifferđãđặtramộtkế

hoạchchiếnlượcrấtlớn,chỉcầnthựchiệnđượckếhoạchnàythìCompadchỉcầntrong6nămsẽtừmộtnhàmáychếtạoPCchấtlượngcaotrởthànhcôngtymáytínhchỉđứngsauIBM.EckhardPfeifferđãlãnhđạonhânviêncủamìnhcốgắngthựchiệnmụctiêu,đồngthờixâydựngnhàmáychếtạomáymóccaocấp,nhưngkhisắpthựchiệnđượcmụctiêuthìkếhoạchcủaôngbịthấtbại.KhiEckhardPfeifferbịsathải,ngườisánglậpraCompadlàBillHewlettchorằng,nguyênnhânthấtbạicủaEckhardPfeifferlàtrongquátrìnhthựchiệnđãxảyramộtsốvấnđề.ChiếnlượcmàEckhardPfeifferđặtrakhôngcóvấnđềgì,nhưnghãngCompadkhôngcókhảnănghợptácvớicôngtyMBA.Điềuquantrọnghơnlàôngấykhôngápdụngchínhsáchthựchiệnkịpthời.KếtquảlàdokhôngcóđủvốnđầutưnênhãngCompadđãmấtcơhộicóđượcthịtrườngtiềmnăng.

Trênthựctế,ngườiquảnlídoanhnghiệpxuấtsắcđềunhậnthứcđượcrằng,kếhoạchchiếnlượcvàmụctiêuthànhtíchrấtquantrọng,vìđiềunàychứngtỏđượcphươnghướngpháttriểnvàmụctiêuphấnđấucủadoanhnghiệp,nhưngnếumuốnthànhtíchlítưởngtrởthànhthànhtíchthậtsựthìcầndựavàokhảnăngthựchiệnhiệuquả,mạnhdạn.Nếukhông,chodùmụctiêucóvĩđạithếnào,phươngáncóhoànhtrángrasaocũngchỉlànóisuông,kếhoạchcóhoànhảođếnđâucũngchỉlàảotưởng.

Mộtdoanhnhânđãtừngnói:Mộtdoanhnghiệpmuốnthànhcông,cầncólòngnhiệttìnhnhưnhàthơ,giỏilàmviệcnhưnôngdân,

khicóhaitínhcáchcủanhàthơvànôngdân,doanhnghiệpmớicóthểđứngvữngvàthànhcông.Đặcbiệtnềnkinhtếtrongxuthếtoàncầuhóanhưhiệnnay,doanhnghiệpđứngtrướctháchthứcngàycànglớn,muốngiữưuthếtrongcuộccạnhtranhthìcầncoitrọnghànhđộng,nângcaokhảnăngthựchiệncủadoanhnghiệp.Làmộtngườiquảnlí,nếukhôngbiếtthựchiệnthếnàohoặccoinhẹtácdụngvàsứcmạnhcủaviệcthựchiệnthìtấtcảcôngviệcđềusẽkhôngthểđạtđượckếtquảnhưdựkiến.Nhữngthànhtựumàngườiquảnlícóđượcchẳngqualàtậphợpthànhtíchcủacảdoanhnghiệpvàcácphòngban.Làmộtdoanhnghiệp,nếukhôngxâydựngđộingũquảnlícókhảnănglàmviệcthìsẽgâylãngphílớnvềnănglượng,nhânlựcvàtàinguyêncủacôngty,cũngkhôngthểthíchnghiđượcvớimôitrườngkhôngngừngthayđổi.

Thiếukhảnăngthựchiệnlàyếutốquantrọngnhấtdẫnđếnsựthấtbạicủacácdoanhnghiệp.Nếumộtdoanhnghiệpkhôngcókhảnăngthựchiệnhiệuquả,mạnhdạn,màchỉdựavàokếhoạchchiếnlượctốt,mụctiêuthànhtíchthìcuốicùngcũngbịthấtbại.Haynóicáchkhác,thựchiệnkếhoạchmộtcáchmạnhdạncũngcầnphảicókhảnăngsửachữasailầm,đúngnhưnguyênchủtịchhộiđồngquảntrịkiêmCEOcủacôngtyGE(GeneralElectric)làJackWelchđãtừngnói:“Chodùlàquyếtsáchsailầm,chúngtacũngcóthểlàmtốtthôngquaviệcthựchiện,chứkhôngcầnthảoluậnnhiềulần”.

Đươngnhiên,thànhtíchcủadoanhnghiệpkhôngphảichỉlàmmộtlầnlàđạtkếtquả,màdonhiềuquátrìnhnhỏ,giaiđoạnnhỏ,thànhtíchnhỏtạonên.Dođó,thựchiệnmụcđíchcuốicùngcủadoanhnghiệpquantrọngnằmởviệclàmchomụctiêuđótrởnêncụthểvàrõràng,coimụctiêutổngthểcủadoanhnghiệptrởthànhmụctiêucủacácphòngban,tiếpđóchuyểnthànhmụctiêucủatừngnhânviênđểmỗithànhviêntrongdoanhnghiệpcómụctiêuvàtráchnhiệmrõràng,nhưvậymớiđảmbảođượcviệcthựchiệnmụctiêucủacảdoanhnghiệp.Quátrìnhnàythựcralànhấnmạnhđếntácdụngcủakhảnăngthựchiện,khảnăngthựchiệncóhiệuquảvớitừngphòngbanvànhânviênthìmớiđảmbảotạonênkếtquảđúngđắn.

“Kếtquả”đượcvínhư“kiếntrúcthượngtầng”,“thựchiện”đượcvínhư“nềntảngkinhtế”,rờikhỏi“nềntảngkinhtế”ổnđịnh,vữngchắcthì“kiếntrúcthượngtầng”sẽtrởthành“tòanhàảo”.Đốivớidoanhnghiệp,mộtkếtquảđúngđắnlàchỉtiêuquantrọngđánhgiá

côngviệccủaphòngbanvànhânviên,nhưngdoanhnghiệpcũngkhôngnêncoinhẹquátrìnhthựchiện,nếukhôngsẽchệchhướngkhỏimụctiêuđãđịnhvàdoanhnghiệpcũngkhôngthểcókếtquảđúng.

Bàihọc

Ngườiquảnlílàmviệcvìthànhquả,khôngcóthànhquảtốtthìchodùquátrìnhlàmviệccótốtthếnàocũngkhôngcótácdụng.Dovậy,việckhíchlệnhânviênđểnhânviênyêunghềcầnxâydựngtrêncơsởtạorathànhquảlàmviệcđúngđắn.Khôngcókếtquảvàyêucầuđúngđắnsẽkhôngthểđánhgiáđượcnhânviêncótiếnbộvàpháttriểnhaykhông;khôngcóyêucầukếtquảlàmviệcđúngđắn,nhânviênkhôngthểyêunghềvàđạtđượcthànhcông.

CHƯƠNGIITHÀNHCÔNGCỦAVIỆCKHÍCHLỆBẮTĐẦUTỪVIỆCTHAYĐỔI

TƯDUYQUẢNLÍDùngkinhnghiệmcủangàyhômquađểgiảiquyếtvấnđề

hômnaycủadoanhnghiệpthìchắcchắnsẽthấtbại.Ngườiquảnlíhômnaycầnbiếtthíchnghivớinhucầutâmlícủanhânviên,phábỏtưduyquảnlíthôngthườngđểxâydựngcơchếkhíchlệmớicóhiệuquảcao.Khôngcólòngnhiệttìnhtừlãnhđạođếnnhânviênthìcũngkhôngcósựtrungthànhtừnhânviênđếnlãnhđạo.Làngườiquảnlí,đầutiêncầnquảnlítốtbảnthân,nângcaotốchấtvàsựtudưỡngcủabảnthânthìmớicókhảnăngvàtưcáchquảnlíngườikhác,mớikhíchlệnhânviênmộtcáchhiệuquả.

BÀI1QUẢNLÍBẮTĐẦUTỪVIỆCTHAYĐỔITƯDUYCỦABẢNTHÂN

I.HIỂUNHUCẦUTÂMLÍCỦANHÂNVIÊN

Chúngtađềubiếttiềnbạcvàvậtchấtmặcdùquantrọngnhưngkhôngphảilàmụcđíchcuốicùng.Tiềnbạcvàvậtchấtchỉlàcôngcụvànềntảngđểchúngtađạtđượchạnhphúcvàniềmvui.Nhưngnhiềungườiquảnlílạichorằng,nhânviênchỉcoitrọngtiềnbạcvàvậtchấtnênhọchỉcầndùngtiềnlương,tiềnthưởng,phúclợi,phân

chialợinhuận,trợcấp…Dođó,ngườiquảnlícoiviệcthưởngtiềnlàbiệnphápvàcáchthứcquantrọngnhấtkhíchlệnhânviên,thậmchíhọcoiđólàbiệnphápvàcáchthứcduynhất,đồngthờihọcòntintưởngrằnglàmnhưvậysẽđạtđượchiệuquảkhíchlệlítưởng.Khikếtquảkhôngtốtnhưhọtưởngtượng,ngườiquảnlíquykếtnguyênnhânthấtbạichonhânviên.Họkhôngnghĩrằng,nguyênnhânthậtsựchínhlàvìhọkhônghiểunhucầucủanhânviên.

Đươngnhiên,khôngphảitấtcảnhânviênđềulàngườithuộcchủnghĩakimtiền.Đasốhọkhôngchỉcầnnhucầuvậtchấtcơbảnmàcòncónhucầutinhthần,vídụsựquantâm,trântrọng,tìnhhữunghị,sựnghiêmkhắc,nhâncách,danhdự,thânphận,địavị…Dovậy,ngườiquảnlídoanhnghiệpcầnnhậnthứcđượcrằng,khôngphảiđộnglựccủatấtcảnhânviênđềuxuấtpháttừtiềnbạcvàvậtchất.Đốivớinhiềunhânviên,“cơhộihọctậpvàpháttriển”,“cơhộithăngtiến”đãtrởthànhyếutốquantrọngkhiếnhọquyếtđịnhlàmviệchaykhônglàmviệcởcôngtynàođó,vàyếutốnàycònquantrọnghơncảtiềnlương.

Córấtnhiềungườidámtừbỏmôitrườnglàmviệcvớimứclươngcaođểđếnnhữngnơixaxôinghèokhódạyhọc.Chúngtacũngrấtdễthấy,mộtsốbạnbèxungquanhmình,mặcdùmứclươngkhôngcao,nhưngnếubạnnóirằngsẽgiớithiệuchohọvàolàmởcôngtycómứclươngcaohơn,chưachắchọđãđồngý.Ngoàitâmlíkhôngmuốnthayđổichỗlàm,cònvìcôngviệchiệntạithíchhợpvớihọ,đượcngườinhàvàbạnbèủnghộ,môitrườngcôngviệcvàkhôngkhílàmviệcthânthiệnhoặchọđượclãnhđạocoitrọngkhiếnhọkhôngmuốnchuyểnviệc.Tómlạikhôngphảilàtiềnlươnggiữchânhọởlại,màcòndomộtsốnguyênnhânkhác.

Muốnlàmộtngườiquảnlíthànhcông,chúngtacầncólòngđồngcảm.Chúngtacầnhiểuđượcconngườilàthếnào,mớihiểuđượcdoanhnghiệpcầnnhữngnhânviênnhưthếnào.

NhàtâmlíhọcnổitiếngngườiMĩ-AbrahamMaslowtrongcuốnsáchHọcthuyếttâmlíhọcnhânvănnăm1944đãđưaralíluậnvềnămthứbậcnhucầucủaconngười.HiểuđượclíluậnvềnămthứbậcnhucầuconngườicủaMaslowrấtquantrọngđốivớingườiquảnlídoanhnghiệp.Trongmôitrườngquảnlídoanhnghiệphiệnđại,nhânviênchínhlàlựclượngsảnxuấtđầutiêncủadoanhnghiệp.Làngườiquảnlídoanhnghiệp,chúngtacầnthựchiệncơchếkhíchlệ

nhânviêncóhiệuquảcaovàmangtínhthiếtthực,đúngđắn,dođócầntìmhiểutoànbộnhucầutâmlícủanhânviênđểcóthểđápứngnhucầucủahọmộtcáchthiếtthựcnhất.

Maslowchianhucầucủaconngườithànhnămcấpbậc,từthấpđếncaogiốnghìnhkimtựthápnhưhình2-1.

Hình2-1:Nămcấpbậcnhucầu

CăncứvàoLíthuyếtnhucầucủaMaslow,kếthợpvớitìnhhìnhthựctếcủadoanhnghiệp,chúngtacóthểtổngkếtnhânviênđềucónhữngnhucầusau:

1.Nhucầuantoànvàsứckhỏe.Conngườihiệnđạicàngngày

càngcoitrọngsựantoànvàsứckhỏe,nếukhôngvìcuộcsốngbứcbách,hầunhưtấtcảmọingườiđềukhôngmuốnlàmcôngviệctổnhạiđếnsứckhỏecủabảnthân.Ởvịtrílàmviệccủamình,tấtcảnhânviênđềuhivọngdoanhnghiệpbảođảmantoàntínhmạngvàsứckhỏechohọ.

2.Nhucầutìnhcảm.Làconngười,nhânviênđươngnhiênkhôngmuốnngàynàomìnhcũngphảiđốimặtvớingườiquảnlícóbộmặtlạnhbăngvànghiêmkhắc,khógần.Họhivọnglàmviệctrongmôitrườngthoảimái,hivọngmìnhđượclãnhđạovàđồngnghiệpquantâm.Đặcbiệtkhigặpkhókhăn,tâmlícủanhânviênsẽtrởnênyếuđuối,dođóhọcàngcầnsựquantâmcủadoanhnghiệp.

3.Nhucầutôntrọng.Nhânviênkhôngchỉmongmuốnnhậnđượcsựtôntrọngcủangườiquảnlívàđồngnghiệp,màcònhivọngcácquyềnlợikháccủamìnhcũngđượctôntrọng.Doanhnghiệpcầnđểnhânviênthấyrằngđịavịxãhội,nhucầutinhthần,đãingộvậtchất…củahọcũngđượctôntrọng.

Sựtôntrọnglàchấtkíchthíchkhiếnnhânviêntựtinvàbộclộtinhthầnhănghái.Sựtôntrọnglẫnnhaugiữacấptrênvàcấpdướisẽtạorasứcmạnhtinhthầnlớn,giúpchogiữacácnhânviêntrongdoanhnghiệptrởnêngắnbóhơn,thúcđẩyviệchìnhthànhsựđoànkếtgắnbótrongtậpthểdoanhnghiệp.

Chắchẳnmọingườiđềurấtquenthuộcvớicâunói“Thànhquảcủadoanhnghiệplàkếtquảnỗlựccủatoànthểnhânviên”,vềhìnhthức,ngườiquảnlínóicâunàyrấttôntrọngnhânviên,nhưngkhiđềcậpđếnlợiíchcủatừngnhânviên,ngườiquảnlíthườngdùnglợiíchcủacảtậpthểđểmượncớtừchốikhenthưởnghọ.Cólẽbạnđãnhiềulầnđượcnghecâunóicủalãnhđạo“Chúngtôikhôngthểưuáichotrườnghợpcủariêngbạn,nếukhôngcácnhânviênkhácsẽtịnạnh,sobì”,hoặc“Côngtyđãcóquyđịnhnhưvậy,bạnkhôngmuốnlàmthìcóthểnghỉviệc,khicónhiềungườilàm,chúngtôilogìkhôngtìmđượcnhânviêngiỏi”.Lúcnày,nhânviênsẽnghĩ“tôntrọnggiátrịvàvịtrícủanhânviên”chỉlàkhẩuhiệugiảdốicủacôngtymàthôi.Hiểnnhiên,nếungườiquảnlíkhôngđặtmìnhvàohoàncảnhcủanhânviên,hiểuvàtôntrọnghọthìsẽđưaranhữngquyếtđịnhvàphánđoánđingượclạivớisuynghĩcủahọ,hạthấpsựtíchcực,khiếnlòngnhiệttìnhcủahọgiảmxuốngvàhọsẽcoicôngviệcnhưmộtkiểuđốiphó,làmviệcvìtiềnlươngmàthôi.Cáchkhíchlệnhưvậykhiến

chotìnhtrạnglườibiếng,vôtráchnhiệmcủanhânviêntiếptụcxảyra.

4.Nhucầupháttriểnvàthểhiệnbảnthân.Nhânviênnàocũngcókếhoạchpháttriểnsựnghiệpvàlítưởngcánhân,hơnnữarấtnhiềungườimuốnthôngquacôngviệcđểthựchiệnmụctiêunày.Nếudoanhnghiệpcóthểtạođiềukiệnchonhânviên,đápứngnhucầupháttriểncủahọ,nhânviênsẽrấthàilòngvềdoanhnghiệp.Ngoàira,nhânviênmuốnthựchiệngiátrịcủabảnthânquacôngviệc,mongmuốncấptrênthừanhậnmình,đồngthờihivọngdoanhnghiệptạođiềukiệnlàmviệccầnthiếtvàmôitrườnglàmviệctựdođểbảnthânhọcóthểpháthuyhếtnănglựccủabảnthân.Đồngthời,nhânviêncũngrấtđểýđếnthànhquảcôngviệccủamìnhcóđượclãnhđạo,đồngnghiệpcoitrọngvàthừanhậnhaykhông.

5.Nhucầucánhân.Vídụ:thứmàmộtsốnhânviênmongmuốnnhấtkhôngphảilàtiềnlương,màchínhlàthờigianlàmviệctựdo,thoảimái.Đốivớihọ,đượclàmviệctựdocònquantrọnghơntiềnbạc.Đươngnhiên,mộtsốnhucầucủanhânviêncũngđingượclạichếđộcủacôngty,côngtycóthểcăncứvàotìnhhìnhcụthểđểquyếtđịnhcóđápứngnhucầuđóhaykhông.

Nhânviêncóđộtuổikhácnhau,giaiđoạnlàmviệckhácnhaulạicóyêucầukhácnhau.Vídụ,theođiềutra,nhânviêntừ18~30tuổirấtquantâmđến“tiềnlương”và“cơhộihọctập”;nhânviêntừ30~45tuổirấtquantâmđến“môitrườngpháttriểnlâudài”và“cơhộithăngtiếntrongnghềnghiệp”;nhânviêntừ45tuổitrởlênkhôngcónhucầuhọctậpvàthăngtiến,màlàchếđộhưutrí,bảohiểmcótốthaykhông.Tómlại,nếungườiquảnlídoanhnghiệpkhôngthuđượchiệuquảkhíchlệlítưởngthìcầnxemxétbảnthânđãthựcsựhiểunhucầucủanhânviênchưa,đặcbiệtlànhucầuvềmặttinhthầncủahọ.

II.NHƯỢCĐIỂMVÀTÍNHCỰCĐOANTRONGPHƯƠNGPHÁPKHÍCHLỆTRUYỀNTHỐNG

Ngườiquảnlídoanhnghiệptrướckiathườngdùngbiệnpháp

tiềnlương,thăngchức,khenngợiđểkhíchlệnhânviên.Nhưnghiệnnaycórấtnhiềuquảnlídoanhnghiệppháthiệnrarằng,biệnphápkhíchlệmàhọthườngápdụngkhôngcònchohiệuquảnhưmongmuốnnữa.Tạisaolạinhưvậy?Cóphảivìbâygiờnhânviêncàngngàycàng“khótính”không?Haydongườiquảnlíquácứngnhắc?Haydomôitrườngbênngoàicósựthayđổi?

Theotìmhiểuthìnhữngyếutốkểtrênđềucónhữngtácđộngítnhiều.Thờiđạiđangthayđổi,nhânviêncũngđangthayđổi,vìvậycáchthứckhíchlệcủangườiquảnlícũngcầnphảithayđổi.Nguyênnhânkhiếnchobiệnphápkhíchlệtruyềnthốngmấthiệuquảlàvìnhữngbiệnphápđótồntạirấtnhiềunhượcđiểmvàtínhcựcđoan.

Biệnphápkhíchlệtruyềnthốngtồntạinhữngnhượcđiểmsau:

Thứnhất,biệnphápkhíchlệtruyềnthốngthườngdậpkhuônmáymócvàđơnđiệu,khôngđạthiệuquảcaođốivớinhânviên.

Biệnphápkhíchlệtruyềnthốngthườngápdụngđốivớitấtcảmọingười,khôngphânbiệtvịtrícôngviệc,hiệuquảcôngviệcnênthiếusựmớimẻ,phongphú.Nhiềunhânviênlàcánbộlâunămcủacôngty,đãquenvớihìnhthứckhíchlệnhưvậy,đượckhíchlệhọcũngkhôngbấtngờ,khôngđượckhíchlệ,họcũngchẳngcảmthấythiệtthòi,mấtmátgì.Dođóbiệnphápkhíchlệtruyềnthốngkhôngcótácdụngkíchthíchvớitấtcảnhânviên.Khíchlệbằngtiềnbạckhôngthểkíchthíchnhiệttìnhlàmviệccủatấtcảnhânviên,đặcbiệtvớinhữngnhânviêncóđiềukiệnkinhtếkháđầyđủ.

Thứhai,hiệuquảthuđượctừbiệnphápkhíchlệtruyềnthốngcósựchênhlệchlớn,cólúccòngâyphảntácdụng.

Khíchlệbằngtiềnbạcđốivớinhânviênởtầnglớpxãhộikhácnhau,cómứcthunhậpkhácnhauthìhọsẽcócảmnhậnhoàntoànkhácnhau,hiệuứngkhíchlệcũngkhácnhau.Hơnnữa,phầnthưởnggiốngnhaunhưngđốivớimộtnhânviênởtừnggiaiđoạnkhácnhaulạicóhiệuquảkhíchlệkhácnhau.Vídụ,mộtcánbộcốtcáncómứclươngvàichụctriệumỗithángmàthưởngchoanhtavàitriệukhiđãhoànthànhcôngviệcquantrọngvàtrướcthờihạnthìkhôngthểkhíchlệanhtalàmviệcchămchỉvàcốgắnghơn.Vìgiátrịmàngườiđótạoralớnhơngấpvàitrămlầnsovớiphầnthưởngvàitriệu.Hơn

nữanếunhữnglầnsaumàvẫnduytrìmứcthưởngvàitriệuthìhiệuquảkhíchlệđốivớinhânviênnàyhoàntoànkhôngcótácdụng.Càngvềsau,anhtasẽcàngcảmthấythấtvọng,chánnản.Nhưngnếuđốivớimộtnhânviênbìnhthườngthìmứcthưởngvàitriệulàmộtsốtiềnlớnvàbấtngờ,cóthểkhiếnanhtacốgắngphấnđấulàmviệchơn.

Mặtkhác,ngườiquảnlídoanhnghiệpquácoitrọngvàkhíchlệnhânviênbằngtiềnbạc,vậtchấtsẽlàmchonhữngngườiđượckhíchlệnảysinhtâmlísosánh,thamlamhoặcỷlại,thậmchítạoramốiquanhệcăngthẳng,cạnhtranhgiữanhữngngườiđượckhíchlệ,gâymấtđoànkếtgiữacácđồngnghiệpvàkhôngnângcaothànhtíchcủadoanhnghiệp.Vídụ,mộtsốnhânviênlầnđầutiênđượcthưởng2triệuđồng,lầnsaumuốnđượcthưởng5triệuđồng,cóthểhọsẽkhôngtừthủđoạnnào.Cáchlàmduynhấtcủamộtsốquảnlídoanhnghiệpkhikhôngmuốnnhânviêncủamìnhchuyểnsangcôngtykháclàtănglương,tăngphúclợichonhânviên,tuynhiênhọkhôngbiếtrằng,cáchlàmnàysẽđảolộnchếđộlươngthưởngcủacôngty,khôngnhữngkhiếncôngtyphảibỏramộtsốtiềnlớn,màcònkhiếncácnhânviênkháccảmthấybấtbình,khôngcôngbằng.

Thứba,biệnphápkhíchlệtruyềnthốngchỉcóhiệuquảngắn,khôngcótácdụnglâudài.

Biệnphápkhíchlệbằngtiềnbạc,vậtchấtchỉcótácdụngtrongthờigianngắnvàtrongđiềukiệnnhấtđịnh,mặcdùhiệuquảnhanhvàrõrệtnhưngkhôngthểápdụnglâudài.Vídụ,ngườiquảnlígiaomộtnhiệmvụquantrọngvàlớnlaochonhânviêncủamình,hứavớihọrằngsaukhihoànthànhnhiệmvụsẽthưởnghậuhĩnh.Nhânviênnhậnnhiệmvụđólàmviệcvớitinhthầntráchnhiệmcaonhất,tìmmọicáchhoànthànhnhiệmvụvàthựchiệnmụctiêuđượcgiao,tuynhiênsaukhihọhoànthànhnhiệmvụ,giaonộpchocấptrênvànhậntiềnthưởngthìnhiệttìnhlàmviệccủanhânviênnàycũnggiảmsútrõrệt.Mộtnhânviênnếuvìnhậnđượctiềnthưởngnênmớilàmviệchếtsứcmình,thìkhicấptrênkhôngdùngtiềnthưởngđểkhíchlệnữa,anhtasẽlàmviệckémhiệuquả.

Cuốicùng,biệnphápkhíchlệtruyềnthốngchịusựtróibuộccủachiphídoanhnghiệp.

Tănglươngthưởnglàcáchkhíchlệtốnkémvàdễbịkhuếchđại,

đốivớidoanhnghiệp,cáchkhíchlệnàycuốicùngsẽchịusựtróibuộccủachiphí,vìmộtdoanhnghiệpkhôngthểtăngtiềnlươngvôhạnđốivớinhânviên;cònápdụngcáchkhíchlệbằngthăngchứcnhiềulúcchỉcóhiệuquảđốivớimộtsốnhânviênkhátkhaoquyềnlực,hơnnữasốlượngnhânviênđượcthăngchứcvàvịtrílàmviệccũngrấtcóhạn.

III.ƯUĐIỂMCỦABIỆNPHÁPKHÍCHLỆBẰNGTINHTHẦN

Nhữngdoanhnghiệplớnsởdĩpháttriểnvàvữngmạnhvìhọđạtđượclợinhuậnkhổnglồ,ổnđịnhvàcóvốnvănhóađadạng,phongphú.Khimộtdoanhnghiệpcómôitrườnglàmviệcđoànkết,tíchcựcthìdoanhnghiệpđónhấtđịnhsẽthànhcông.Vàinămtrước,tậpđoànHuaweiđãtừngxảyraviệcsathảirấtnhiềunhânviên,nếunhìntừbênngoài,việcnàysẽcóảnhhưởngxấuđếntậpđoàn.Nhưngtrênthựctế,nhữngngườirờikhỏitậpđoànHuaweiđềurấtlưuluyếnvìtậpđoànHuaweiđãchohọquánhiều,thậmchíđãthayđổicuộcsốngcủahọ.TậpđoànCisconổitiếngcũnglàdoanhnghiệpđiểnhìnhvềviệcthuhútnhântàivàtạoranhiềunhânviêngắnbóvớitậpđoàn.Rấtnhiềunhântàinhanhchóngtrưởngthànhvàpháttriểnởtậpđoànnày.Thựcra,nhữngdoanhnghiệpnổitiếngđãbiếtnắmbắtđượcbiệnphápkhíchlệbằngtinhthầntrongviệcquảnlívàođàotạonhânviêncủamình.

Ngườiquảnlígiỏithườnghiểurấtrõnhucầucủanhânviên,biếtkhíchlệnhânviên,khôngnhữngápdụngbiệnphápkhíchlệbằngvậtchất,màcònkhíchlệbằngtinhthần.Đốivớinhữngdoanhnghiệpngàynay,khíchlệbằngvậtchấtlàphảichịuchiphícao,hiệuquảthấp,cònkhíchlệbằngtinhthầnlàđượchưởngchiphíthấpvàhiệuquảcao.

Cácbiệnphápkhíchlệbằngtinhthầncónhữngưuđiểmsauđây:

Thứnhất,khíchlệbằngtinhthầncóthểápdụngrộngrãivàphổbiến,cótácdụngđốivớibấtcứnhânviênnào

CăncứvàolíthuyếtphâncấpbậcnhucầucủaMaslow,conngười

ngoàinhucầusinhlícơbản,thìbốnnhucầucònlạiđềuđềcậpđếnnhucầutinhthần;chodùlànhucầuantoàn,nhucầugiaotiếp,nhucầutôntrọng,haynhucầuởcấpbậccaonhấtlàthểhiệngiátrịbảnthânthìcũngđềucóởbấtcứngườinào.Đươngnhiên,mộtsốnhânviênsẽcónhucầumãnhliệthơnởmộtvàiphươngdiệnnàođó.Bấtcứnhânviênnàocũngđềuhivọngcómôitrườnglàmviệchàihòa,ổnđịnh;đềucónhucầugiaotiếp,giaolưutưtưởngvớicấptrên,đồngnghiệp,đượclàmquen,kếtgiaovớinhiềubạn;đượcquantâm,coitrọng,tôntrọng,yêuthươngvàdựadẫm,mongmuốnđượclàmviệcvuivẻ;hivọngpháthuyhếtkhảnăngcủamình,hivọngđượcthừanhậnvàkhẳngđịnhtrongcôngviệc,hivọngđạtđượcthànhcôngtrongsựnghiệp…Biệnphápkhíchlệtinhthầnchínhlànhằmvàonhữngnhucầunàycủanhânviên.

Thứhai,khíchlệbằngtinhthầnkhôngcầnbỏrachiphícao,nhưnglạicóthểđạtđượchiệuquảtốt

Khikhíchlệbằngtinhthần,ngườiquảnlídoanhnghiệpkhôngcầnbỏrachiphíthànhphẩmnhưtiềnbạcvàvậtchất,màchỉcầndùngtìnhcảmchânthành,tháiđộnhiệttìnhvàthờigiancủamình.

Vinhdựlàsựđánhgiácaonhấtcủatậpthể,tổchứcđốivớicánhânhoặctậpthểnàođó,thểhiệnchosựkhíchlệtinhthầnđápứngđượcnhucầutựtôn,khíchlệconngườiphấnđấuvươnlên.Aicũngcónhucầutâmlímuốnkhẳngđịnhbảnthânvàmuốnđạtđượcvinhdựnàođó.Dođó,đốivớimộtsốnhânviêntiêntiếncóbiểuhiệnxuấtsắc,ngườiquảnlícầnlàmtăngvinhdựcủahọ,đâylàbiệnphápkhíchlệrấttốt.Nhưngđiềucầnchúýlà,khikhíchlệlòngvinhdựcủanhânviên,tránhkhôngchạytheohìnhthức,cầnngănchặnhìnhthức“ưutiên”,“bốcthăm”,“ưutiênlãnhđạo”,“ưutiênnhânviênlâunăm”…,nếukhôngsẽgiảmtínhhiệuquảcủaviệckhíchlệbằngvinhdự,làmgiảmtínhtíchcựccủanhânviên.

VídụTổnggiámđốccôngtySuntorycủaNhật,ôngShinjiroToriilà

mộtnhàquảnlírấtgiỏidùngbiệnphápkhíchlệtinhthần.Ôngrấtquantâmđếnnhânviêncủamình.Cólần,ShinjiroToriinghenóichacủanhânviênMayumiquađời,mànhânviênnàymớivàolàmviệcchocôngtykhônglâu,nhưngôngđãcùngrấtnhiềunhânviêntrongcôngtyđếngiúpđỡanhlotổchứctanglễ.Sautanglễ,ông

còngọimộtchiếcxetaxichởMayumivàmẹanhvềnhà.Sauđó,dolàmviệcxuấtsắcnênMayumiđượcthăngchứcgiámđốc,đồngthờilậprấtnhiềuthànhtíchchocôngty.AnhrấtcảmkíchtrướcsựquantâmvàchămsóccủaôngShinjiroTorii,dođóanhluônhạquyếttâm:Vìtổnggiámđốc,anhnguyệntoàntâmtoànýcốnghiếncôngsứccảđờimìnhchocôngty.

Nếuthamkhảocơchếkhíchlệcủamộtsốdoanhnghiệpxuấtsắc,chúngtadễnhậnthấyrằngcóthểmứclươngbìnhquâncủanhânviêntrongnhữngdoanhnghiệpnàykhôngcao,nhưngdoanhnghiệpvẫnthuhútvàgiữđượcnhântài,hơnnữanhữngnhânviênnàycòntíchcựccốnghiếnkhảnăngcủamìnhgiúpcôngtypháttriển.Đươngnhiên,đólàvìbiệnphápkhíchlệbằngtinhthầnđãpháthuyhiệuquảvôcùngquantrọng.Nếudoanhnghiệphiểuđượcnhucầutrênnhiềuphươngdiện,nhiềucấpbậccủanhânviênvàkhíchlệtinhthầncủahọmộtcáchthíchhợp,khiếntrongquátrìnhlàmviệc,nhânviênnhậnđượcsựtôntrọng,hữunghị,quantâmvàcôngnhận,thìsẽthúcđẩyđượcsựtíchcựcvànângcaolòngyêunghềcủanhânviên.

Thứba,hiệuquảkhíchlệtinhthầnmangtínhlâudàivàbềnvững

Ngườiquảnlíthựchiệnbiệnphápkhíchlệcóhiệuquảvớinhânviênsẽkhôngthểhiệnhiệuquảrõrệtngaytừbanđầu,tuynhiênhiệuquảnàykhôngmấtđitrongthờigianngắn,màtồntạilâudài,thậmchíthờigiancàngdài,hiệuquảcàngrõrệt.Hơnnữa,sựkhíchlệtinhthầncănbảncóthểthúcđẩytínhtíchcựccủanhânviên,cảithiệntrạngtháilàmviệclâudàicủahọ.

Saukhingườiquảnlíhiểurõnhữngưuđiểmcủabiệnphápkhíchlệtinhthần,sẽcóýthứcxóabỏtưtưởngtruyềnthốnglàkhíchlệbằngvậtchất,màkhíchlệnhânviênbằngtinhthầnnhiềuhơn,khiếnnhânviênnhiệttìnhvàcóniềmtinvàocôngviệc,cuốicùnggiúpchodoanhnghiệpổnđịnh,pháttriển.

VídụCôngtyFoxborocủaMĩchuyênsảnxuấtnhữngthiếtbịmáy

móckĩthuậtcao.Trongnhữngngàyđầuthànhlập,côngtyđãgặpkhókhănvềviệccảitiếnkĩthuật.Khitổnggiámđốccôngtyđangngàyđêmlolắng,vắtócsuynghĩthìmộtkĩsưđãbướcvàophòng

ôngvànóirằnganhcócáchgiảiquyếtvấnđềkhókhănnày.Tổnggiámđốcnghexongrấttánthành,muốnthưởngchongườikĩsưnàymộtmónquà.Nhưngôngtìmkhắpvănphòngmàkhôngtìmđượcthứgìthưởngchoanhta.Cuốicùng,tổnggiámđốcđãthưởngchoanhmộtquảchuối–bữaănđêmcủaông.Vìđâylàphầnthưởngduynhấtmàôngtìmthấylúcđó,nênngườikĩsưkhônghềđểbụng,ngượclạicònrấtcảmđộng,vìcáchlàmcủatổnggiámđốckhiếnanhcảmthấyrằng,điềuquantrọngkhôngphảilàthưởngcáigìmàlàtổnggiámđốcmuốnbàytỏsựcảmkíchcủamìnhdànhchoanh.Điềuđóchứngtỏrằngcốgắngcủaanhđãđượcthừanhận,đồngthờicũngchứngtỏtổnggiámđốcrấtủnghộthànhývàcáchlàmcủanhânviên.Sauđó,côngtyđãchếtạoraghimcàiáohìnhquảchuốivàng,dànhtặngchonhữngnhânviênkĩthuậtcócốnghiếnlớnchocôngty.

Từvídụtrêncóthểthấy,cáchlàmcủavịtổnggiámđốctrênítnhấtcóhaiưuđiểm:Thứnhấtlàsaukhihànhđộngcủangườikĩsưđóđượckhẳngđịnh,anhđãtiếptụccốnghiếnvànỗlựcvìcôngty;hailàtiếptụccoighimcàiáohìnhquảchuốivànglàtiêuchíkhenthưởng,đểcácnhânviênkhácbiếtrằng,chỉkhinhânviênlàmviệctheoquyđịnhcủacôngtyvàlàmthậttốtmớiđượckhenthưởng.Điềunàychứngtỏchếđộđãingộvàlãnhđạocôngtyđềurấtcôngbằngvàđángtincậy.Aicũngmuốnđượclàmviệctrongkhôngkhíđoànkết,côngbằngvàmongmuốnsựcốgắngcủamìnhđượckhẳngđịnhvàcôngnhận;đồngthờimỗingườiđềucóýthứccạnhtranh,hivọngmìnhlàmtốthơnngườikhác.Cónhânviênnàođólàmtấmgương,cácnhânviênkhácsẽcàngcốgắngphấnđấuđểđượckhẳngđịnhvàkhenngợi.

Bàihọc

Trìnhđộtưtưởngquyếtđịnhtrìnhđộnănglực,dođóngườiquảnlínênbắtđầuthayđổitưduyquảnlícủabảnthân.Mộtsốngườiquảnlídựavàosựquansátvàphánđoántrựcquan,hìnhthànhsuynghĩsailầmvềấntượngbanđầu,vìthếhọnênhọccáchnhìnnhậnlạixemtưduyquảnlícủamìnhcóđúngkhông,quansátviệcquảnlícủamìnhcóhiệuquảkhông.Quảnlíbằngbiệnphápkhíchlệlàmộtbộphậnquantrọngtrongviệcquảnlínhânviên.Nếungườiquảnlícóthểthayđổi

triệtđểtưduyquảnlícủamình,vậndụngbiệnphápkhíchlệtinhthầnmộtcáchđúngđắn,sẽkhiếnchotrìnhđộquảnlívàhiệuquảquảnlíđượcnângcao.

BÀI2KHÍCHLỆCÓHIỆUQUẢCAOBẮTĐẦUTỪVIỆCQUẢNLÍBẢNTHÂN

I.NGƯỜIQUẢNLÍCẦNTUDƯỠNGBẢNTHÂN

Doanhnghiệpmuốnthựchiệnmụctiêuthunguồnlợinhuậnlớnnhấtthìcầncóngườilãnhđạodoanhnghiệpbiếtquảnlíhiệuquảcao.Ngườiquảnlídoanhnghiệpkhôngcótốchấtcao,trìnhđộtudưỡngkhôngcaothìrấtkhóquảnlícấpdưới,khôngthểkhíchlệcấpdướimộtcáchhiệuquả,cũngrấtkhócổvũđượctinhthầnđoànkếtcủacấpdưới.Từgócđộtrêncóthểthấy,muốntạoramộttậpthểđoànkết,đầutiêncầncómộtlãnhđạogiỏi.

Máchnhỏ

Thếnàolàtốchấtcủangườiquảnlí?

Tốchấtngườiquảnlíbaogồmtrítuệbẩmsinh,tínhcách,trìnhđộhọcvấn,cáchcưxử,tráchnhiệmcôngviệcvàkhảnăngdẫndắtcấpdướihoànthànhnhiệmvụ,đạtlợiíchkinhtếvàlợiíchxãhộilớnnhất.Mộtngườiquảnlíxuấtsắccầncóphẩmchấtđạođứctốt,kiếnthứcsâurộng,nănglựctổchứcgiỏi,khảnăngquyếtđoánvàtinhthầnsángtạo.

Tốchấtvàsựtudưỡngtốtlàyếutốcầnthiếtcủangườiquảnlígiỏi,thậmchíquyếtđịnhsựthànhbạicủacảdoanhnghiệp.Mộtngườiquảnlídoanhnghiệpcầnnângcaonhữngtốchấtsau:

1.Phẩmchấtđạođứcchínhtrị

Ngườiquảnlídoanhnghiệpcầnxửlímốiquanhệgiữanhànước,doanhnghiệpvàcánhân,nắmvữngcácphươngchâm,chínhsáchcủanhànước.Vềphươngdiệnđạođứccánhân,ngườiquảnlícầnnângcaosựgiácngộtưtưởngcủabảnthân,loạibỏquanđiểmtựtưtựlợicủacánhân,xâydựngquanniệmphụcvụvìdoanhnghiệp,vìnhânviên,tíchcựcbảovệlợiíchcủadoanhnghiệpvànhânviên.

2.Khảnăngtưduy

Ngườiquảnlícầnlàngườigiỏitưduy,cókhảnăngphảnứngnhanh,chínhxác,cóthểxemxétvấnđềxuấtpháttừlợiíchlâudàicủadoanhnghiệp,đồngthờicókhảnăngphânbiệttốt.Trongquátrìnhpháttriểndoanhnghiệp,ngườiquảnlícầnnắmvữngphươnghướngpháttriểncủadoanhnghiệp,suynghĩcácvấnđềdoanhnghiệpsẽgặpphảitrongquátrìnhpháttriểnvàđưaraphươngángiảiquyết.Khidoanhnghiệphoặcnhânviêngặpkhókhăn,ngườiquảnlídoanhnghiệpkhôngnhữngcầncódũngkhígiảiquyết,màcòncầncóphươngphápgiảiquyếtvấnđề.Ngoàira,trongxãhộicạnhtranhkhốcliệtnhưhiệnnay,ngườiquảnlícầncókhảnăngsángtạođểdoanhnghiệpluônđổimới,pháttriểnvàđiđếnthànhcông.

3.Tudưỡngtínhcách

Làlãnhđạocủarấtnhiềunhânviên,ngườiquảnlícầncóphẩmchấtđạođứctốt.Tínhcáchcủangườiquảnlílàyếutốquantrọngảnhhưởngđếnsựthànhbạicủacôngviệcquảnlí.Mộtngườiquảnlíthànhcôngsẽcónhữngphẩmchấtưutúnhưtựtin,khiêmtốn,chânthành,khoandung,chịuđượckhổcực…Trongđó,điểmquantrọngnhấtlàngườiquảnlícầnnghiêmkhắcyêucầubảnthânthìmớicótưcáchvàsựuynghiêmđểquảnlínhânviên,nếukhôngnhânviênsẽkhôngtínphục.Ngườiquảnlícầncóyêucầunghiêmkhắcvớibảnthânnhưngcũngnêncótấmlòngkhoandung,đạilượngvớicấpdưới.

4.Trìnhđộkiếnthứcvàkĩnănglàmviệc

Kiếnthứcsâurộng,đặcbiệtlàkiếnthứcchuyênngànhlàmộtphầnkhôngthểthiếuđượccủangườiquảnlí.Chỉkhihiểuđượckiếnthứcvàkĩnăngchuyênngành,ngườiquảnlímớicóthểgiảiquyếtcácvấnđềmộtcáchlinhhoạt,tránhmắcbệnhquanliêu.Ngoàira,ngườiquảnlícókiếnthứcchuyênngànhphongphúvàkĩnăngchuyênnghiệpsẽlàmtăngthêmuytíncủabảnthân.Ngườiquảnlíkhôngchỉcầncóconmắtnhìnxatrôngrộng,khảnăngquảnlíchiếnlược,màcòncầncókhảnăngthựctếvàtinhthầnthựctế;trongcôngviệchàngngày,khôngngừngtìmhiểu,sángtạo,kếthợpnhuầnnhuyễntinhthầnthựctếvàtháiđộkhoahọcđểlàmviệc.

5.Trìnhđộquảnlí

Ngườiquảnlícầncókiếnthứcquảnlíchuyênnghiệp.Mộtđiềuquantrọngnữalàngườiquảnlícầnxâydựngýthứcquanhệcôngchúng(PR),khôngchỉxâydựnghìnhtượngquanhệcôngchúngtốtđẹpchodoanhnghiệp,màcòncầnxâydựnghìnhtượngcánhântốtchongườiquảnlí.Ngoàira,ngườiquảnlícũngphảicókhảnănggiaotiếptốt-đâylàmộtđiềukiệnquantrọngcủangườiquảnlí.Giỏigiaotiếpkhôngchỉlàtrìnhđộcơbảncầncócủangườiquảnlí,màcònlàsựthểhiệncụthểkhảnăngcủangườiquảnlí.Khảnănggiaothiệprộnggiúpngườiquảnlícómốiquanhệtốtởcácngànhnghề,cáclĩnhvựcvàởmọitầnglớpkhácnhau,tạonênmạnglướiquanhệgiaotiếpsâurộng.Đâycũngchínhlànguồntàinguyênquantrọngrấthữudụngđốivớingườiquảnlí.Cóđượcnguồntàinguyênnày,ngườiquảnlísẽcàngthànhcôngvàthuậnlợihơntrongcôngviệc.

Đươngnhiên,việcrènluyệnvànângcaotrìnhđộcủangườiquảnlíkhôngthểđạtđượcmộtsớmmộtchiều,màcầntudưỡngtrongthờigiandài.Ngườiquảnlínênrènluyệnbảnthântrongcôngviệcvàcuộcsống,hìnhthànhthóiquentốt.Tómlại,muốntrởthànhngườiquảnlíxuấtsắc,thựchiệnđượcviệcquảnlíhiệuquảvàkhíchlệhiệuquảđốivớitậpthểvànhânviênthìviệcđầutiênlàcầnxâydựngvànângcaotrìnhđộtudưỡngcủabảnthân,nhưvậymớicóthểtạonênngườiquảnlíxuấtsắcvàmộtdoanhnghiệpđoànkết,vữngmạnh.

II.MUỐNQUẢNLÍTỐTCẤPDƯỚI,TRƯỚCTIÊNCẦNQUẢNLÍTỐTBẢNTHÂN

TácgiaJacksonBrowneđãtừngnói:“Thiếukhảnăngquảnlíbảnthângiốngnhưconcámựcđigiàytrượtbăng.Nhìnnócóvẻrấtbậnrộn,nhưngthựctếnólạikhôngrõmìnhđangtiếnvềphíatrước,lùivềphíasauhayđangđứngnguyêntạichỗ”.Quảnlíbảnthânrấtquantrọngđốivớimỗingười,đặcbiệtlàvớingườiquảnlí.Mộtngườiquảnlínếukhôngbiếtquảnlíbảnthân,kiềmchếbảnthântốt,thìsẽkhôngcóphươnghướngrõràng,khôngcókếhoạch,nhiệmvụvàmụctiêurõràng;Khiđứngtrướcnghiệpvụvàvấnđềphứctạpcủadoanhnghiệpsẽtỏralúngtúng,khôngbiếtlàmthếnào.Ngượclại,nhữngngườiquảnlíbiếtquảnlíbảnthânsẽcóphươnghướngchínhxácvàkếhoạchrõràng.Chỉkhicóphươnghướngchínhxácvàkếhoạchrõràngmớilàmviệccótrìnhtựvàchuyênnghiệp,chodùđốidiệnvớisựviệcvàtìnhhuốngphứctạpcũngbìnhtĩnhgiảiquyếtvấnđềnhanhchóng,hiệuquả.

Máchnhỏ

Quảnlíbảnthânlàgì?

Quảnlíbảnthânchínhlàquảnlícácphươngdiệncủabảnthânnhưmụctiêu,tưtưởng,tâmlí,hànhđộngvàtìnhcảm,chủyếubaogồmtoànbộquátrìnhhànhvinhưtựtổchức,tựkiềmchế,tựkhíchlệ,tựquyết…

Nhìntừgócđộkhácthìngườiquảnlídoanhnghiệpmuốnđểcấpdướitôntrọng,tínphục,phụctùng,việcđầutiênkhôngphảilàyêucầucấpdướilàmthếnào,màcầnyêucầunghiêmkhắcvớibảnthân,quảnthúcvàhạnchếbảnthân.Ngườiquảnlícầnhọccáchquảnlíbảnthânthìmớicóthểquảnlítốtcấpdướivànhânviên.Córấtnhiềuphươngphápđểngườiquảnlítựquảnlíbảnthân:

Đầutiên,ngườiquảnlícầncónhậnthứcvàđánhgiáđúngvềbảnthân:Mìnhcótínhcáchnhưthếnào?Mìnhcósởtrưởnggì?Mìnhcóưuđiểm,khuyếtđiểmgì?Mìnhcócáchlàmviệcnhưthếnào?Nhânsinhquan,giátrịquancủamìnhlàgì?Mìnhcótháiđộsốngnhưthếnào?Lítưởngcủamìnhlàgì?Đươngnhiên,ngườiquảnlícũngcầnđánhgiámộtcáchkháchquannhữngđặcđiểmcủabảnthânvàkịpthờiđiềuchỉnh.Chỉcónhậnthứcvàđánhgiáđúngvềbảnthân,hiểu

đượccácphươngdiệncủabảnthânthìmớicóthểdựavàotìnhhìnhthựctếcủabảnthânđểcósựquảnlíbảnthânđúngđắn,tránhtrongquátrìnhquảnlíbảnthânxuấthiệnhànhđộngsaitrái,mùquáng,từđónângcaohiệuquảquảnlíbảnthân,đảmbảotrongviệcquảnlíbảnthânbỏrachiphíthấpnhấtnhưnglạiđượchưởnglợiíchcaonhất.

Thứhai,ngườiquảnlícầnbiếtgiámsátbảnthânvàchophépngườikhácgiámsátmình.Giámsátbảnthânvàngườikháclàmộttrongnhữngbiệnphápthựchiệnquảnlíbảnthâncóhiệuquảnhất.Giámsátbảnthânyêucầuchúngtacótháiđộtựkiểmđiểm,yêucầunghiêmkhắcvềhànhvi,lờinóicủabảnthân,vídụ:Hômnaymìnhcóbiểuhiệnnhưthếnào?Cóphạmlỗikhông?Phạmnhữnglỗinào,nênkhắcphụcrasao?Hômnaymìnhcóhoànthànhcôngviệchaykhông?Ngàyhômnay,nhiệmvụcủamìnhđãhoànthànhchưa?...Đểngườikhácgiámsátbảnthânchínhlàsựbổsungcầnthiếtđốivớiviệcgiámsátbảnthân.Vìtưtưởng,tầmnhìn,nănglực,thờigianvàsứckhỏecủamỗingườicóhạn,nênmỗingườiđềucórấtnhiềukhuyếtđiểmmàbảnthânkhôngthểtựpháthiệnrađược.Ngoàira,cólúc,bảnthânphạmlỗinhưnglạikhôngnhậnra,khôngnhìnrõhoặckhôngmuốnthừanhận,lúcnày,đểngườikhácgiámsátbảnthânlàrấtquantrọng.

Thứba,ngườiquảnlícầnbiếtquảnlíthờigianhiệuquả.Mọingườithườngnóithờigianlàtiềnbạc,thờigianlàhiệusuấtcôngviệc.Làngườiquảnlídoanhnghiệp,thờigianđặcbiệtquantrọng.Nếungườiquảnlíbiếtvậndụngthờigian,sẽnângcaođượchiệusuấtquảnlíbảnthân.Quảnlíthờigiantrênthựctếchínhlàcốgắngtậndụngthờigiancóhạncủabảnthânđểhoànthànhcôngviệcnhiềuhơn.Thờigianlàthứcôngbằngnhất,bạnđầutưcáigìsẽnhậnđượccáiđó:Dànhcàngnhiềuthờigianđầutưvàoquảnlídoanhnghiệp,bạnsẽtạoracàngnhiềuthànhtích;đầutưvàoviệcquanhệcôngchúngmớidệtđượcmạnglướiquanhệgiaotiếprộngrãi.Dovậy,ngườiquảnlíkhitiếnhànhquảnlíbảnthân,cầnhọccáchvậndụngthờigianhiệuquả.

Thứtư,ngườiquảnlícầnbiếtquảnlítìnhcảmcủabảnthân.Tìnhcảmcủaconngườithườngkhôngổnđịnh,đươngnhiênngườiquảnlícũngkhôngngoạilệ.Đốivớingườiquảnlí,tìnhcảmkhôngổnđịnhvàtiêucựcsẽảnhhưởngkhôngtốtđếnviệcquảnlí.Dovậy,ngườiquảnlícầnhìnhthànhthóiquenđiềuchỉnhtìnhcảmcủamìnhmộtcáchtựgiácvàcóýthức,thôngquaviệckiềmchếtìnhcảmtrong

cuộcsốngvàcôngviệcđểquảnlítìnhcảmcủabảnthân.Córấtnhiềucáchđiềuchỉnhtìnhcảm,cóthểlàámthịtâmlí,cóthểlàmộtcâunóihoặcmộthànhđộngcủangườikhác,cũngcóthểlàmộtđộngtácnhỏcủabảnthân.Tómlại,chỉcầnđólàphươngphápcóthểthayđổinhanhchóngcảmxúccủabảnthânthìngườiquảnlínênthửlàm.Vídụkhitâmtrạngđangbịkíchđộng,cóthểrangoàiđidạo,uốngmộttáchtràhoặccàphê,nhữngviệclàmnhỏnàysẽgiúpnhanhchóngcảithiệnvàđiềuchỉnhtâmtrạng.

III.DÙNGCHÍNHBẢNTHÂNMÌNHĐỂKHÍCHLỆNHÂNVIÊN

Mộtngườiquảnlíxuấtsắclàngườicótấmlòngvàkhíchấtlãnhđạo.Nhiềungườichọnlàmviệcởmộtcôngtynàođólàdongườiquảnlí.Ngườiquảnlínàycósứchútđặcbiệt,sứchútnàythểhiệnởphongcáchvàphươngpháplàmviệccũngnhưứngxử,đồngthờithểhiệnởkhảnăngquyếtđoánvàtrítuệ.DoanhnhânLíGiaThànhtrongmộtbàidiễnthuyếtđãnhắcđếnsựkhácbiệtgiữalãnhtụvàngườiquảnlí.Ôngnói:“Tôithườnghỏibảnthânrằngmìnhmuốnlàmngườiquảnlíhaylàmlãnhtụ?Thôngthường,làmngườiquảnlísẽđơngiảnhơnnhiều,vìquyềnlựccủangườiquảnlíxuấtpháttừđịavị,cơhộihoặcsựcốgắng,kiếnthứcchuyênngành;cònlàmlãnhtụsẽkhókhănhơn,phứctạphơn,sứcmạnhcủabạncầnxuấtpháttừsứchútvàsứchiệutriệucủabảnthân.Lãnhtụlãnhđạoquầnchúng,đểngườikháccamtâmtìnhnguyệnlàmviệcchomình.Cònngườiquảnlíchỉbiếtchiphốiquầnchúng,khiếnhọcảmthấymìnhthậtnhỏbé.”

Làmộtngườiquảnlídoanhnghiệp,nếubảnthâncóphẩmchấtđạođứctốt,hànhđộngvàlờinóiđúngđắn,cótrìnhđộkĩthuậtcaovàđốixửthânthiệnvớinhânviên…thìngườiquảnlíđóđãcósứchútvàtầmảnhhưởngvôhình.Khicósứcmạnhvôhìnhnày,ngườiquảnlíthườngkhôngcầnquảnlínghiêmkhắccũngcósứcthuhútnhânviên,khiếnnhânviêntựgiáctuânthủvàphụctùngmệnhlệnhcủamình.

Đốivớimộtdoanhnghiệp,ngườilãnhđạochínhlàđộnglực.Trìnhđộvàsứchútcủangườiquảnlídoanhnghiệpluôncóliênquan

trựctiếpđếntháiđộlàmviệc,hiệusuấtcôngviệc,tìnhcảmtrongcôngviệccủanhânviênvàhiệuquảlàmviệccủacảtổchức,tậpthể.Đứngởgócđộcủadoanhnghiệphiệnnaycóthểthấy,mộtdoanhnghiệpcóthànhtựuxuấtsắchaykhôngđầutiênphảikểđếnphẩmchấttưtưởng,trìnhđộhọcvấncủangườiquảnlí.Nếungườiquảnlíchămchỉ,chínhtrực,đốixửchânthànhvớimọingườivàđượctôntrọngthìsẽtrởthànhđộnglựclớnchonhânviêntựgiáclàmviệcchămchỉ.

VídụMatsushitaKonosuke,ngườiquảnlítậpđoànMatsushitavới

hơn500doanhnghiệpcon,lớnmạnhnổitiếngkhắptoàncầuchínhlàngườibiếtvậndụngsứcthuhútcủabảnthânđểkhíchlệnhânviên.

MatsushitaKonosukelàmộtngườilãnhđạorấtnghiêmkhắcvớibảnthân.Mộtlần,vìđếncôngtymuộn10phút,ôngđãnghiêmkhắctựphạt.Trướcđó,Matsushitađãđặtraquyđịnhtrướctoànthểnhânviêntrongcôngtynhằmquảnthúcvàyêucầunghiêmkhắchơnvớibảnthân,ôngnói:“Bắtđầutừnămnay,tôihạquyếttâmkhôngđilàmmuộn.Nếutôiđếnmuộn,chodùlànguyênnhângìsẽbịphạtgiốngnhưcácnhânviênkhác”.Nhưngkhônglâusauđó,Matsushitalạiđilàmmuộn.

Sauviệcnày,ôngđãđứngtrướctoànbộnhânviênkiểmđiểmbảnthân.Ôngnói:“Ngàyhômđó,từsángsớmtôiđãđếntrạmxebuýt….Lúcđầutôiđãchờxetới,nhưngđợimãi,hơnnửatiếngtrôiquamàchẳngthấyxeđâu.Thấythờigiankhôngcònsớmnữa,tôiđànhđitàuđiện,nhưngkhitàuđiệnsắpchạy,tôilạinhìnthấyxeđếnđón.Dođó,tôinhanhchóngxuốngtàuvàđixe.Mặcdùxeôtôchạyrấtnhanh,nhưngkhibướcvàocôngty,tôimớigiậtmìnhpháthiệnra:Ôi,vẫnkhôngkịp,mìnhđãđimuộn10phút!”.

Tiếpđó,Matsushitanói:“Nămđầutiênnàycóýnghĩarấtđặcbiệtvớicôngty,lànămquantrọngđểcôngtychúngtapháttriển,tôirấthivọngmìnhlàtấmgươngchocácbạnnoitheo,nhưngngayngàyđầutôiđãphạmlỗi.Nếutruycứunguyênnhânthìtôikhôngthểchốicãirằngdomìnhquásơsuất.Dođó,tôicảmthấyrằngmìnhcầnchịutráchnhiệmnàytrướctoànthểnhânviên.Bâygiờtôixincôngbốtêncủanhữngnhânviêncóliênquanđếnviệcnày,mỗi

ngườibịtrừmộtthánglương.Cònđốivớiriêngtôi,vớitráchnhiệmlàchủtịchHộiđồngquảntrị,dogiámsátkhôngnghiêm,quảnlíkhôngtốtnêntiềnlươngvàtiềnthưởngthángnàycủatôicũngbịcắt,coiđólàcáchxửphạtvớibảnthân!”

Matsushitalàmnhưvậykhôngnhữngkhônglàmhạthấpuytíncủamình,màcòncóđượcsựtôntrọngvàtincậycủanhânviên.HànhđộngnàycủaMatsushitađãảnhhưởngvàthuhútnhânviên,khíchlệhọcốgắnglàmviệcvàyêunghềhơn.

Ngườiquảnlídoanhnghiệpcầnbiếtpháthuysứchútcủabảnthân,dùngsứchútđóảnhhưởngtốtđếnnhânviên,khíchlệnhânviên.Muốnlàmđượcđiềunày,ngườiquảnlícầnthựchiệnnhữngđiềusau:

1.Lấymìnhlàmgương.Ngườiquảnlínếucótốchấttốt,tựgiácđặtracácquytắcvàthựchiệnnhữngquytắcđó,sẽcóđượcsựtôntrọngvàphụctùngcủacấpdưới.Nếungườiquảnlítôntrọngkỉluật,lấymìnhlàmgương,sẽtạorasứcảnhhưởnglớn,vôtìnhkhíchlệnhânviên.Đặcbiệtkhidoanhnghiệpgặpkhókhăn,thấtbạivàtháchthức,ngườiquảnlínênđứngralàmgươngchonhânviên,dùnghànhđộngthựctếkhíchlệnhânviên,nhưvậymớikhíchlệhiệuquảýchícủanhânviên,đểmọingườicùngnhaukhắcphụckhókhăn,thấtbại,vượtquamọitrởngại.

2.Dùngphẩmchấtđạođứctốtđẹpđểđốixửvớimọingười.Ngườiquảnlícóphẩmchấtđạođứctốtđẹp,lòngkhoandungvàtàinăng,họcthứcuyênbácthìmớithểhiệnđượckhảnănghiệutriệuvàsứcảnhhưởnglớn,nhậnđượcsựtincậy,ngưỡngmộcủanhânviên.Ngườiquảnlíkhôngnêndùngchếđộquảnlílạnhlùng,chodùnhânviêncóphạmlỗinàođó,cũngnêncốgắngdùngkhảnăngảnhhưởngcủabảnthânđểthuyếtphục,cảmhóanhânviên.

3.Chânthànhđốixửvớimọingười.Ngườiquảnlícầncốgắngtạoramôitrườnglàmviệchàihòa,thânthiện,đểmỗinhânviênđềucảmthấythoảimái,pháthuysựtíchcựcnhiệttìnhđốivớicôngviệccủamình.Muốnlàmđượcđiềunày,ngườiquảnlícầncótháiđộbìnhđẳng,tôntrọng,quantâmvàyêumếnnhânviên,đểnhânviêncảmnhậnđượctháiđộchânthànhcủalãnhđạo.Ngườiquảnlícũngcầngầngũi,quantâm,tròchuyệnchânthànhvớinhânviên,đồngthờikịpthờipháthiệnvấnđềvàgiảiquyếtmọivấnđề,khíchlệtinhthần

tráchnhiệmvàlòngyêunghềcủanhânviên.

4.Côngbằng,liêmchính.Phẩmchấtquangminhchínhđạilàtiêuchuẩnđánhgiásứcảnhhưởngcủangườilãnhđạo.Ngườiquảnlícầngiữđượchìnhtượngcôngbằng,liêmkhiết,nhưvậymớitạođượckhôngkhícạnhtranhcôngbằngvàđoànkếthợptáctrongcôngty.Ngườiquảnlíkhiquảnlídoanhnghiệp,cầncóphẩmchấtquangminhlỗilạc,côngtưphânminh,côngbằngkháchquan,đặcbiệtkhiđềcậpđếnlợiíchcủamìnhcàngcầnthựctế,đúngđắn.

Quyềnlựchữuhìnhmặcdùcóthểnhìnthấy,sờthấy,nhưnglạicósứcmạnhhữuhạn;sứcảnhhưởngvôhình,mặcdùkhôngnhìnthấy,sờthấy,nhưngcósứcmạnhvôhạn.Ngườiquảnlídoanhnghiệpcầnnhớrằng:Quyềnlựckhônggiốngvớisứcảnhhưởng,khôngnênchỉbiếtdùngquyềnlựckhíchlệnhânviên,màcònphảibiếtdựavàosứcảnhhưởngcủamìnhđểcảmhóanhânviên,dùngtầmảnhhưởngcủamìnhkhíchlệnhânviên.

Bàihọc

Ngườiquảnlíluônlàtấmgươngchonhânviênnoitheo,nhưvậytậpthểcôngtymớitạorahiệuquảcôngviệccao.Chỉcóquảnlíhiệuquảmớicóthểkhíchlệnhânviên,mớitạoratậpthểđoànkết,làmviệchiệuquả.Muốnxâydựngtậpthểvữngmạnh,trướctiêncầnthựchiệnphươngphápquảnlíbảnthânthậttốt.

BÀI3THỰCHIỆNLUÔNTỐTHƠNLỜI

HỨA

I.BỐNPHẨMCHẤTNGƯỜIQUẢNLÍ

CẦNRÈNLUYỆNJackWelchlàmộtdoanhnhânnổitiếngthếgiới,giámđốctập

đoànđiệntửGE-Mĩ,đượccoilàmộttrongnhữngnhàlãnhđạotàiba.Trongđiềukiệnkinhdoanhcủadoanhnghiệptốtnhưvậy,ôngvẫnkhôngngừngsángtạovàđiềuchỉnhchếđộ,cơcấutổchứccủacôngty,chođếnkhicôngtybướctrênconđườngpháttriểnngànhcôngnghiệpđiệntửhàngđầuthếgiới.Cáchlàmcủaôngkhôngchỉđitrướcthờiđại,màcònảnhhưởngvàtácđộngđếnsựpháttriểncủaxãhộinướcMĩlúcđó.

Làmộtnhàquảnlíxuấtsắc,ngườiquảnlícầncó“uyquyền”nhấtđịnh,bảođảmcôngviệcquảnlíđượcchấphànhnghiêmchỉnh,khiếnchoviệcquảnlíhiệuquảvàthúcđẩymụctiêuthànhtíchcủadoanhnghiệp.Nhưngmộtsốngườiquảnlídoanhnghiệpchỉcó“quyền”,chứkhôngcó“uy”…Khôngcóuytín,uynghiêm,uylực,ngườiquảnlísẽkhôngthểtiếnhànhtriểnkhaicôngviệcquảnlímộtcáchthuậnlợi,chodùcótriểnkhaithìhiệuquảcũngrấtthấp.

Mộtngườiquảnlídoanhnghiệpcầnxemxétbốnvấnđềsau:

Thứnhất,trongdoanhnghiệpcóthườngxuyênxảyranhữngviệcsauđâykhông:Nhânviênkhôngnghelời,khôngmuốnnghelời,thậmchílãnhđạocónóicũngkhôngtácdụng?

Thứhai,cónhữnglúcnhânviênkhôngmuốnchấphànhhoặckhônglàmđúngchứctráchcủamình?

Thứba,cóphảimộtsốnhânviênmuốnlàmtốtviệccủahọ,làmnhữngcôngviệcvớimụctiêuvàthửtháchcaohơnnhưngbạnlạilàmhọnảnchí?

Thứtư,cóphảicólúcnhânviênkhôngmuốngắnbóvớibạn?Khidoanhnghiệpgặpkhókhăn,thấtbại,nhânviêncómuốnbỏviệckhông,cómuốncùngbạnvượtquakhókhănkhông?

Nhữngđiềunàythựctếphảnánhmộtsốvấnđềtrongcáchquảnlícủangườiquảnlídoanhnghiệp.Nếutrongquátrìnhquảnlí,chúngtagặpphảinhữngvấnđềnày,chứngtỏtrìnhđộquảnlícủachúngtacòncókhônggianpháttriển.Đốivớibốnvấnđềtrên,ngườiquảnlícầntiếnhànhrènluyệnbảnthântrongbốnphươngdiệnsaumớicó

thểnângcaotrìnhđộquảnlícủamình.

1.Rènluyện“khảnăngtínnhiệm”

Tựhỏibảnthân:Mìnhcóđángđểnhânviêntínnhiệmkhông?Mìnhcóđángđểnhânviêntrongcôngtytincậykhông?

Mứcđộtintưởngcủanhânviênvàongườiquảnlíquyếtđịnhbởiyếutốhọcóchấphành,hoặcchấphànhnhưthếnàomệnhlệnhcủalãnhđạo.Muốncóđượcsựtínnhiệmcủanhânviên,cầnthựchiệnbiệnpháp“Lờinóiphảicóuytín,làmviệcphảicóhiệuquả”,cólỗibịphạt,cócôngđượcthưởng.Dosựtínnhiệmxuấtpháttừhaibên,nênđầutiên,ngườiquảnlícầntintưởngnhânviên,nhưvậymớiđượcnhânviêntínnhiệm.Ngoàira,cốgắngđểnhânviênhiểuđượcmụctiêucủadoanhnghiệpvàcùngnhânviênchiasẻthôngtin,đâylàbiệnphápquantrọngđểgiànhđượcsựtínnhiệmcủanhânviên.

2.Rènluyện“tinhthầntráchnhiệm”

Tựhỏibảnthân:Mìnhcóthểgánhváctráchnhiệmtrongthờiđiểmquantrọngkhông?

Ngườiquảnlídũngcảmgánhváctráchnhiệmlàsựthểhiệnquantrọngnănglựcquảnlí,cũnglàyếutốquantrọngquyếtđịnhnhânviêncóphụctùngsựquảnlícủalãnhđạohaykhông.Khichiếnlược,phươngchâmcủabảnthângặptrụctrặc,ngườiquảnlícầndũngcảmthừanhậnsailầm,gánhváctổnthất.Nhânviêntrongquátrìnhlàmviệcđểxảyravấnđề,ngườiquảnlícũngkhôngnênđổhếttráchnhiệmlênnhânviên,màcầngánhváccùngvớihọ.Đặcbiệtkhidoanhnghiệpgặpkhókhăn,tháchthức,ngườiquảnlícàngnêndũngcảmgánhvác,dẫndắtnhânviêncốgắngphấnđấu,chứkhôngđượctrốntránh.Khichúngtalàmđượcnhữngđiềunày,nhânviênsẽgắnbóvớicôngviệcvàphụctùngsựquảnlícủalãnhđạo.

3.Rènluyện“sứcảnhhưởng”

Tựhỏibảnthân:Mìnhcósứcảnhhưởngthếnàotrongthờiđiểmquantrọng?

GiáosưPaulHersey–chuyêngianghiêncứuvềthuậtlãnhđạonóirằng:“Khảnănglãnhđạochínhlàsứcảnhhưởng”.Sứcảnh

hưởngthểhiệntậptrungởtrìnhđộquảnlícủangườiquảnlídoanhnghiệp.Ngườiquảnlímuốncósứcảnhhưởnglớntrongnhânviênthìhọcầncótưduyđộclập,biếtphánđoáncácvấnđềphứctạp,trongcáclĩnhvựcchuyênngànhcầncónềntảngthựctếvàkĩnăngnhanhnhạy,lờinóicóuyquyền.Ngoàira,họcòncầncónghịlựckiênđịnh,trongthờikhắcquantrọngvẫngiữtháiđộdũngcảmvàbìnhtĩnh.Ởmộtmứcđộnàođó,sứcảnhhưởngcủangườilãnhđạochínhlàsứcmạnhcủa“tấmgương”.Khiđãcókhảnănglãnhđạoxuấtsắc,ngườiquảnlísẽdễdàngđượcnhânviênthừanhận.

4.Rènluyện“lòngđồngcảm”

Tựhỏibảnthân:Trongdoanhnghiệp,nhânviênđãđốixửvớimìnhnhưthếnào?Nhânviêncócoimìnhlàmộtngườikhógần?Nếudoanhnghiệpgặpkhókhăn,nhânviêncómuốnởlạicùngmìnhvượtquakhókhănkhông?

Muốntạonênmộttậpthểđồngtâmhiệplực,xâydựngmôitrườngđoànkết,tôntrọnghợptáclẫnnhau,cầnthốngnhấtmụctiêucủacácnhânviênvàmụctiêucủadoanhnghiệp,đápứngcácnhucầucủanhânviên,đặcbiệtlànhucầutinhthần,cầnđểnhânviêncócảmgiácthânquen,gắnbóvàcóýthứclàmchủ.Tómlại,nếuchúngtamuốnnhânviêncoidoanhnghiệplàmộtgiađìnhlớnđoànkết,yêuthươngthì“nhữngthànhviêntronggiađình”cũngcầncùnggiađìnhnàyvượtquakhókhăn,đốimặtvớimọitháchthức.

Đươngnhiên,rènluyệntốchấtcủangườiquảnlícầnquátrìnhlâudài,giankhổ.TỉphúĐàiLoan-VươngVĩnhKhánhkhicònsốngđãchorằng:Chẳngcócôngviệcnàohoànhảo,dođócôngviệcnàocũngcókhônggianđểhoànthiện,pháttriển.Quátrìnhrènluyệncủangườiquảnlícũngnhưvậy.Điềuquantrọnglàchúngtavừatíchcựclàmcôngviệcquảnlí,vừaphảitổngkếtcáckinhnghiệmquảnlíthựctếđểbảnthânlàmtốthơn.

II.NÂNGCAOMỨCĐỘTÍNNHIỆMCỦANGƯỜIQUẢNLÍ

Rènluyệnsựtínnhiệmlànộidungquantrọngđốivớingười

quảnlí.Tínnhiệmlànềntảngxâydựngkhảnăngđoànkếtcủatậpthể.Sựtínnhiệmvừacóthểgiúploạibỏnhữngmâuthuẫntrongnộibộ,lạivừacóthểgiúpdoanhnghiệpvậnhànhcóhiệuquả.Ngượclạinếutrongmộttậpthể,cácthànhviêncủatậpthểkhôngtínnhiệmlãnhđạo,thìtậpthểđókhôngthểcókhảnăngđoànkếtvàsứccạnhtranhcao,cũngkhôngthểtạorathànhtíchkinhdoanhtốt.

Trongmộtdoanhnghiệp,bấtcứngườiquảnlíxuấtsắcnàocũngcầnxâydựngsựtínnhiệmcủanhânviênđốivớimình,tạonênmộttậpthểvănhóacoisựtínnhiệmlànềntảng.Nhưngtrongthựctế,nhiềunhàquảnlílạithườngxuyêngặpphảivấnđề:Mứcđộtínnhiệmgiữacácnhânviênkhôngcaovàmứcđộtínnhiệmgiữanhânviênvớitầnglớpquảnlícũngthấp.

Sựtínnhiệmcóliênquanđếnrấtnhiềuyếutố.Tạisaonhânviênlàmviệcvớibạnnhiềunămnhưvậymàhọlạikhôngtintưởngbạn?Làngườiquảnlí,tạisaotấtcảnhânviêntrongcôngtyđềukhôngtintưởngbạn?Tạisaokhibạnđưaramộtvàihìnhthứckhenthưởng,nhânviênlạinhìnbạnvớiánhmắthoàinghi?

Mộtsốquảnlísùngbáithuyết“Hậuhắchọc”,dùngquyềnuyquảnlínhânviên.Cáchlãnhđạonàythườngkhôngđượcnhânviêntínnhiệm.Mộtsốquảnlíthườngxuyênnóilờikhônggiữlời,khôngthựchiệnlờihứacủamìnhkhiếnchonhânviêncảmthấymìnhbị“coithường”nênđươngnhiênkhôngcòntintưởngquảnlí.

Theonghiêncứu,nhânviênmấttínnhiệmvàongườiquảnlílàdobanguyênnhânsau:Khảnăngcủangườiquảnlí,phẩmchấtđạođứcvàkinhnghiệmgiaotiếpcủangườiquảnlí.Dovậy,muốnnângcaomứcđộtínnhiệmcủangườiquảnlítrongtậpthểdoanhnghiệp,ngườiquảnlícầnchúý:

Nănglực:Tốchất,trìnhđộcủamộtsốquảnlícònkém,khôngphânbiệtđượcrõnhânviênxuấtsắc,nhânviênbìnhthườngvànhânviênkém.Muốncónănglựctốt,ngườiquảnlícầntíchlũykinhnghiệmvàkhôngngừngnângcaotrìnhđộcủabảnthân.Ngườiquảnlíxuấtsắccầnnhậnrabảnchấtcủatừngngười,cókhảnăngquansátvàdũngcảmlôikéonhântài.Nănglựclàyếutốquantrọngảnhhưởngđếnsựtínnhiệmcủanhânviênđốivớingườiquảnlí.Nếunănglựccủangườiquảnlíkém,thậmchíảnhhưởngđếnviệchoànthànhmụctiêuthìnhânviênsẽkhôngthểtínnhiệmhọ.Tàinăng

quảnlícủangườiquảnlíbaogồmkhảnăngxâydựngtậpthể,khảnăngquyếtsách,khảnăngdùngngười,khảnăngứngbiến…đềutrựctiếpảnhhưởngđếnsựtínnhiệmcủanhânviên.

Phẩmchất:Ngườiquảnlídoanhnghiệpcầncóquyềnlựctuyệtđốivàphẩmchấttốt.Đốivớinhânviên,phẩmchấtcủangườiquảnlínhưchínhtrực,côngbằng,thànhthật,giữlờihứa…làđiềuquantrọngnhất,chínhnhữngđiềunàylàmnênsựtínnhiệmcủanhânviênđốivớingườiquảnlí.

VídụGiốngnhưnhiềudoanhnghiệptronggiaiđoạnlậpnghiệp,nhiều

nămtrước,tậpđoànmáytínhLenovocũnggặpphảirấtnhiềukhókhăn.LúcđócómộtsựkiệnvôcùngquantrọngthửtháchnhàsánglậptậpđoànLenovo-ôngLiễuTruyềnChí.Năm1988,tậpđoànLenovolầnđầutiênthựchiệnphươngphápkinhdoanhmuabántheohợpđồng.Căncứvàochínhsáchkhíchlệcủadoanhnghiệp,nhữnggiámđốckinhdoanhcódoanhsốbánhàngcaonhấtcuốinămsẽđượcthưởnghơn6.000nhândântệ.Vàothờiđó,đâylàsốtiềnkhổnglồ.Nhưngtheochínhsáchlúcđó,doanhnghiệpphátphầnthưởngphảitrảtiềnthuếgấpbalầntiềnthưởng.LiễuTruyềnChígặpáplựclớn,ôngcầncânnhắcxemcónênthưởngkhông.Nếukhôngthưởngchonhânviênthìtứclàcôngtynóilờikhônggiữlời,nhânviênsẽkhôngcòntínnhiệmlãnhđạocôngty.CònnếuthưởngthìsốtiềnnàyquálớnđốivớitậpđoànLenovo,cóthểkhiếntậpđoànbịảnhhưởng.Cuốicùng,LiễuTruyềnChívẫnquyếtđịnhdùngchiphiếuđổitiềnnhândântệvàthưởngchonhânviên.

TậpđoànLenovocóquyđịnh“Nhânviênđichậmtrênmộtphútsẽbịphạt”.Mặcdùrấtnhiềudoanhnghiệpcóchếđộchuyêncầntươngtự,nhưngnhữngdoanhnghiệpcócáchlàmgiốngtậpđoànLenovolạirấtít.Chếđộnàykhiđivàothựchiệncầncóngườilãnhđạolàmgương.NhânviênđầutiênbịphạttrongtậpđoànLenovochínhlàngườilãnhđạocấpcaonhấtcủaLiễuTruyềnChí.Lúcđó,LiễuTruyềnChírấtlolắng,ôngnóivớivịlãnhđạocấpcaocủamình:“Xinlỗi,nhưngngàiđãbịphạt,hômnayngàiphảiphạtđứngởđây,buổitốitôisẽđếnnhàngàiđểngàiphạttôi”.

Đốivớingườiquảnlí,“nóilờiphảigiữlời”,nóiđượcthìphảilàmđược,đólànềntảngquantrọngđểngườiquảnlíxâydựngsựuytín

củabảnthân.

Kinhnghiệmgiaotiếp:Sựtínnhiệmlẫnnhaugiữangườiquảnlívànhânviênlàyếutốquantrọngđểnhânviêntínnhiệmngườiquảnlí.Sựtrảinghiệmnàykhôngnhữngtạođiềukiệnđểnhânviênđánhgiánănglực,phẩmchấtcủangườiquảnlí,màcònlàquátrìnhhìnhthànhsựtínnhiệmcủabảnthân.Thôngthường,đốivớingườiquảnlícótàinăngvàphẩmchấttươngđồng,saukhiđượctiếpxúc,làmviệc,nhânviênsẽtínnhiệmnhiềuhơn.Điềunàynhắcnhởngườiquảnlícầntăngcườngtiếpxúcvớinhânviên,tạocơhộiđểmọingườitìmhiểulẫnnhau.

III.NHẬNBIẾTĐÚNGĐẮNCÁTÍNHCỦANGƯỜILÃNHĐẠOVÀCÁTÍNHCÁNHÂNCỦABẢNTHÂN

Làngườiquảnlí,trongcôngviệc,chúngtacầnthểhiệnđượcphongđộlãnhđạo,thểhiệnkhảnănglãnhđạoxuấtsắccủamình.Cụthểlàchúngtacầnnóinăngvàhànhđộngchínchắn,đúngmực,cóquyếtđịnhdứtkhoát,đưaramệnhlệnhkịpthờivàcósứcảnhhưởng.Khikhenngợinhânviêncóthểlàmnhânviêncảmthấytựhào,khiphêbìnhnhânviênphảikhiếnnhânviêncảmphục.Hànhđộngcủachúngtakhiếncấptrêntínnhiệm,cấpdướiphụctùng.Tómlại,ngườiquảnlícầncó“khíchất”lãnhđạo.

Tuynhiên,mộtngườiquảnlícó“khíchất”cầnbiếtphânbiệtcátínhcủangườilãnhđạovàcátínhcánhâncủabảnthân.Làlãnhđạo,khilàmcôngviệcquảnlícầnnghiêmtúc,dứtkhoát,chícôngvôtư,khôngtínhtoántiểutiết.Nhưngngườiquảnlícũnglàconngười,nếulúcnàocũngtỏraoaiphong,vôtìnhsẽtạokhoảngcáchgiữabảnthânvớinhânviên.Vàonhữngngàylễtết,nghỉngơi,ngườiquảnlícóthểtrútbỏ“sựuynghiêm”củamìnhđểgầngũi,hòađồnghơnvớicấpdưới.Trongcáchoạtđộngvănhóa,vănnghệcủacôngty,ngườiquảnlícóthểtăngcườnghoạtđộngtậpthể,giaolưutìnhcảm,bộclộtínhcáchgầngũithânthiếtcủamình.Hòađồngchứkhônghòatan,ngườilãnhđạocầnđểmọingườibiếtrằng:Trongcôngviệc,bạnlàngườirấtquytắc,nghiêmkhắc;nhưngngoàicôngviệc,bạncóthểtrởthànhbạnbèvớinhânviên.

Đươngnhiên,cátínhcủabảnthânbạnthểhiệnởmứcđộnàocòntùythuộcvàobạnđanglàmtrongdoanhnghiệpgìvàphongcáchcủamọingườitrongdoanhnghiệpđónhưthếnào.

Mụcđíchcủalờikhuyênnàylàmuốnngườilàmlãnhđạovàngườiquảnlínhưbạncóthểhòađồngđượcvớiđồngnghiệp,bạnbè,đểmọingườiquenvớinhữnghìnhtượngkhácnhaucủabạn-hìnhtượngcủabạntrongcôngviệcvàhìnhtượngcủabạnngoàicôngviệc.Điềunàyrấtcólợitrongviệctăngcườngquảnlí,tìmhiểucácbiểuhiệncủanhânviên,hoànthiệnchếđộquyđịnhcủacôngtyvàbồidưỡngtinhthầnđoànkếttậpthể.

IV.KINHNGHIỆMQUẢNLÍCỦALÍGIATHÀNH

LíGiaThànhlàngườilậpnghiệpthànhcôngtừtrongkhókhăn,giankhổ,làmộtdoanhnhânthấmnhuầnquanniệmquảnlíhiệnđại.Cáchnghĩvàcáchlàmcủaôngđượclantruyềnrộngrãitronggiớidoanhnghiệp,thànhcôngcủaôngchínhlànhữngbàihọclớnchochúngta.

Quảnlíbảnthâncótĩnhcóđộng

LíGiaThànhchorằng,muốntrởthànhngườiquảnlígiỏi,nhiệmvụđầutiênlàquảnlíbảnthân,trongthếgiớithiênbiếnvạnhóa,cầnbiếtmìnhlàai,biếtmìnhmuốnđiềugìvàxâydựngsựtônnghiêmchomình.

LíGiaThànhnói,quảnlíbảnthânchínhlàsựquảnlíởtrạngtháitĩnh.Tronggiaiđoạnkhácnhaucủacuộcsống,cầnthườngxuyêntựhỏimình:Mìnhcómongướcgì?Mìnhcóướcmơvĩđại,nhưngmìnhcóhiểuthếnàolàsựnhiệttìnhcókiềmchếkhông?Mìnhcóquyếttâmphấnđấu,nhưngmìnhcódũngkhíđốidiệnvớinỗisợhãikhông?Mìnhcóniềmtin,cócơhội,nhưngcóđủtrítuệkhông?Mìnhtựtincónănglựchơnngười,nhưngcókhảnăngvàniềmtinđốidiệnvớithuậnlợi,khókhănkhông?

Năm14tuổi,khicònlàmộtcậubénghèo,LíGiaThànhđãcóphươngphápquảnlíbảnthânrấtđơngiản:Đólàôngyêucầubảnthânphảikiếmđượcsốtiềnnuôicảgiađình.Ôngbiếtrằngnếukhôngcókiếnthứcsẽkhôngthayđổiđượcvậnmệnh,khôngcótiềnsẽkhôngthểthựchiệnướcmơ.LíGiaThànhkhôngmuốndùngđôi

cánhbằngsápđểbaylênnhưIcarustrongthầnthoạiHiLạpđểrồicuốicùngcókếtcụcthảmhại.Vìvậymộtmặtôngkiêntrìvaitròcủamình,dùlúcđóbảnthânôngchỉlàcôngnhânbìnhthường,nhưngôngluônhoànthànhxuấtsắccôngviệc;mặtkhác,ôngkhônglãngphíthờigian,mỗiđồngtiềntiếtkiệmđược,ôngđềumuasáchcũđểbổsungkiếnthứcvàvănhóachomình.

Năm22tuổi,lúcLíGiaThànhbắtđầuthànhlậpcôngtyriêng,ôngýthứcđượcrằng,chịukhóchịukhổvànhẫnnạivẫnchưađủ.Ôngnhậnthấyrằng,khixâydựngdoanhnghiệp,khôngcómộtcôngthứcnhấtđịnhdànhchothànhcông,màyếutốthấtbạilạiluônthườngtrực,dođógiảmmứcđộthấtbạimộtcáchthấpnhấtlàcáchthứcnhanhnhấtđểtiếnđếnthànhcông.Ôngnhấnmạnhrằng,kiếnthứcvàýchíkếthợplạimớipháthuyđượchiệuquảlớnnhất,phươngphápquảnlíbảnthânởtrạngtháitĩnhmớicóthểtạonềntảngthànhcôngchoviệcquảnlíởtrạngtháiđộng,lítrícộngtrítuệmớitạonênsứcmạnhvạnnăng,vàđiềumàôngtổngkếtlạiđượclàlàmthếnàođểtrởthànhmộtdoanhnghiệpthôngminh.

LíGiaThànhchorằng,doanhnghiệpcầnpháttriểnnhảyvọttrongsựổnđịnh,cầngiảiquyếtnhữngmâuthuẫncơbảnbaogồm:tăngthunhậpvớigiảmchiphí;giámsátquảnlívớisángtạovàtraoquyềnhành,trựcgiácvớikhoahọc,biếtdừnglạivớiviệcpháttriểnvôhạn…

Ngườiquảnlícầnbiếtchọnnhântàivàhiểunguyênlíđònbẩy

LíGiaThànhchobiết,ngườiquảnlíthànhcôngcầntrởthànhngườibiếtchọnlựavàpháttriểnnhântàithôngminhhơnmình,tuynhiêntuyệtđốikhôngchọnnhữngnhàdoanhnghiệpnổitiếngnhưngthíchkhoekhoang,nếukhônguytínvàdanhtiếngcủaanhtasẽlàmhạiđếndoanhnghiệp.

Trongxãhộicạnhtranhkhốcliệt,doanhnghiệpmuốnpháttriểntốtkhôngnêntuyểnnhânviênkém,bảosaonghevậy,dễnảnchí,nhưngđồngthờicũngkhôngthểchấpnhậnmộtnhânviênthích“khoekhoang,tângbốc”.Ngườiquảnlíchọnnhânviêncầndựatrênphẩmchấttrungthànhcủahọ,nhưngvớingườitrungthànhmàkhôngcóphẩmchấtđạođứctốtsớmmuộnsẽliênlụyđếntậpthể,ảnhhưởngđếndoanhnghiệp,haynóicáchkhácngườicóvấnđềvề

phẩmchấtđạođứclàngườikhôngđángtincậy.

Điềukiệnđầutiênxâydựngmộtdoanhnghiệpđồngtâmhiệplực,đoànkếtnhấtchíchínhngườiquảnlícầnbiếtpháthiệnvàlắngnghe:Trongquátrìnhlàmviệc,nhânviêncóthấythoảimáikhông?Ngườiquảnlícóthểkhoandung,đạilượng,làmviệccôngbằng,thừanhậnsựtônnghiêmvàkhảnăngsángtạocủanhânviênkhông?Ngườiquảnlícónguyêntắcvàkiêntrìnguyêntắcđókhông,cóquácốchấp,câunệkhông?

HọcgiảHiLạpcổđạiArchimedesđãtừngnói:“Hãychotôimộtđiểmtựa,tôisẽnângbổngtráiđấtlên”.Làngườiquảnlídoanhnghiệp,quảnlítậpthểcầnbiếtthếnàolà“nguyênlíđònbẩy”–Tứclàcoihiệuquảvàtiếtkiệmchiphílàmxuấtphátđiểm.

Khôngbiếttừlúcnào,kháiniệmnàyđượcmộtsốdoanhnhânhiểuđơngiảnlà“Mượnsứcnhỏthắngnghìncân”,thựcrahọkhônghiểuđiểmtựaởđâumớilàđiềuquantrọngnhất.Điểmtựađúngđắnmớilàđiềukiệnquantrọngđạtđượcthànhquả.Chúngtathườngthấyrấtnhiềucôngtychỉchúýđếnviệc“mượnsứcnhỏthắngnghìncân”màcoinhẹviệcđitìmđiểmtựa,vìquákhoatrươngnênrơivàobếtắc,khókhăn.Chỉcóngườiquảnlíthôngminhmớitínhrachínhxácvịtríđặtđiểmtựa.Điềunàythửtháchkhảnăngtổnghợpvàkiếnthứcchuyênngànhcủangườiquảnlí,xemngườiquảnlícóthểnhìnrõmốiliênquangiữacácsựviệclớnnhỏhaykhông.

Ngườiquảnlícầncoidoanhnghiệplàsinhmạngcủamình

Nghệthuậtquảnlícònphụthuộcvàoviệctiếpnhậnsựvậtmới,tưduymớivàthayđổitưduytruyềnthống.

LíGiaThànhnói,khảnăngnhậnthứccủaconngườilàthànhquảhàihòacủalítrívàtrítuệ.Chúngtakhôngphảivàcũngkhôngthểmãimãilà“ngườivôdụng”.Ôngcảmthấyrấtngạcnhiênvềviệcmộtsốngườiquảnlíhiệnnaycoi“cônglao”làgiátrịđơnthuần.Đốivớiông,“quântửlàngườikhôngngừngcốgắng”.Phươngpháplàmviệckhôngngừngcốgắngrấtquantrọng,trongđóđịnhnghĩavềngườiquântửcũngrấtquantrọng.Muốnbảođảmchodoanhnghiệppháttriểnbềnvữngthìngườiquảnlícầncoidoanhnghiệplàsinhmệnhcủamình.Điềunàykhôngđơngiảnnhưhaitừ“sứmệnh”thườngđượcnhắcđếntrongvănhóadoanhnghiệp,vìđóchỉlàhìnhthứcbên

ngoài,làkhẩuhiệumàthôi.

Việcquảnlívàxâydựngdoanhnghiệpkhônghềdễdàng,doanhnghiệpcầnhiểutráchnhiệmcủamìnhlàhiệuquảvàlợinhuận,dođócầnnângcaogiátrịcủabảnthân,tuynhiêntấtcảnhữngđiềunàykhôngthểtáchkhỏilươngtâmvàtráchnhiệmcủangườilãnhđạo.Thịtrườngluôncạnhtranhkhốcliệt,ngườiquảnlícầnbiếttăngthugiảmchi,tăngvốnđầutưvàđổimớikĩthuật.Nếukhôngnhằmmụcđíchphụcvụcôngchúngthìkhócóthểđốiphóvớithịtrườngcạnhtranhvàtráchnhiệmxãhội.Nhiềukhi,doanhnghiệpchỉcóthểđónggópsứclựcbénhỏvàonhữngvấnđềlớncủaxãhội,nhưngchodùcógiannancũngcầnkiêntrìtiếptục.

LíGiaThànhthườngnóivớicontrai:Chúngtacầnxâydựngmộtdoanhnghiệpcóýchíkiêncườngnhưngkhôngkiêungạo.Ngườiquảnlívừaphảigánhváckinhtếdoanhnghiệp,vừaphảicốgắngphụcvụ,cốnghiếnchoxãhội.

Bàihọc

Làngườiquảnlí,chúngtacầnđặtrabacâuhỏivớibảnthân:Mìnhlàai?Mìnhmuốnlàmgì?Mìnhlàmthếnàomớiđạtđượchiệuquả?Vìcórấtnhiềungườiquảnlílàmviệckhôngcóhiệuquả,thậmchíanhtakhôngbiếtchỗđứngcủamìnhởđâu.Tínnhiệmlànềntảngxâydựngdoanhnghiệp,giữacácthànhviêntrongdoanhnghiệp,đặcbiệtgiữangườiquảnlívànhânviênnếukhôngcósựtínnhiệmthìkhôngthểcókhảnăngtậphợpvàkhảnăngchiếnđấuvớibênngoài,cũngkhôngthểtạorathànhtựutolớnchodoanhnghiệp.

BÀI4RÈNLUYỆNSỨCẢNHHƯỞNG:TẠORASỨCMẠNHĐƯỢCNHIỀUNGƯỜIỦNGHỘ

I.THẾNÀOLÀSỨCẢNHHƯỞNGCỦANGƯỜIQUẢNLÍ?

Cólúc,ngườiquảnlícóthểcứuđượccảcôngty,mộtphầnlàvìanhtacóthểthuhútđượcmộtsốlượnglớnnhânviêntrungthành.StevePaulJobscủahãngApple,BillGatescủaMicrosoft...lànhữngngườinhưvậy.Sứcảnhhưởngcủahọthậmchícònlớnhơncảdanhtiếngcủacôngty.

Ngườiquảnlítrongkhiquảnlíluôngặpphảinhiềuvấnđề.Vídụtrongquátrìnhthựchiệnmụctiêucủadoanhnghiệp,nhiềunhânviêncólờinói,hànhvikhôngủnghộ.Họcóthểnóirằng“Khôngđượcđâu”,“Khôngthànhcôngđâu”.Lúcnày,làngườiquảnlí,chúngtacầntạosứcảnhhưởngvớicấpdướinhưthếnào?Làmthếnàobiến“Khôngđượcđâu”thành“Được”.LàmthếnàobiếnNothànhYes?

Rấtđơngiản,chỉcầndựavàosứcảnhhưởngcủangườiquảnlí.

Mộtngườiquảnlícósứcảnhhưởngcóthểkhiếnnhânviênchấphànhmệnhlệnh,thúcđẩythànhtíchcủadoanhnghiệp,cólờinóivàhànhđộngnhằmđạtmụctiêucủadoanhnghiệp.Ngườiquảnlídoanhnghiệpvốncósứcảnhhưởngtựnhiên,đóchínhlàquyềnlựcmàdoanhnghiệptraochohọ,giúpngườiquảnlítựtạorasứcảnhhưởngđốivớinhânviên.Hơnnữa,dựavàotínhcách,sởthíchcủangườiquảnlí,nhữngquyềnlựcmangđếnsứcảnhhưởngnàycóthểtrởnênnhiềuhoặcít.

Ngườiquảnlícòncómộtsứcảnhhưởngphiquyềnlực.Sứcảnhhưởngphiquyềnlựcchínhlàphẩmchất,tácphong,kiếnthức,nănglực,hànhvicủangườiquảnlíđếnnhânviên.Bềngoài,sứcảnhhưởngnàykhôngổnđịnhnhưsứcảnhhưởngtựnhiên,nhưnglạicóthểkhíchlệnhânviên,nângcaolòngyêunghềcủanhânviên,dođósứcảnhhưởngphiquyềnlựcnàycóhiệuquảrấtsâurộng.

Đốivớingườiquảnlí,sứcảnhhưởngnhiềuhoặcítquyếtđịnhbởinhữngyếutốsau:

Quyềnlựctựnhiên.Doanhnghiệpchomỗingườiquảnlíởcấpbậckhácnhauquyềnlựckhácnhau.Thôngthường,ngườiquảnlícấp

caosẽcóquyềnlựclớn,cósứcảnhhưởnglớn.Đốivớinhânviên,ngườiquảnlícóđịavịcàngcaothìkhảnăngquyếtđịnhtiềnlương,tiềnthưởng,phúclợichohọcànglớn,kếtquảphánđoán,đánhgiácàngquantrọng,vịtrícôngviệccủahọcànglinhhoạt.Nhữngngườiquảnlínhưvậythậmchícóthểquyếtđịnhvấnđềthăngchứchaysathảinhânviên.

Nănglực.Ngườiquảnlícónănglựccàngnhiềuthìcàngmanglạihivọngthànhcôngchodoanhnghiệpvànhânviên,từđócũngtạonênsựcảmphụccủanhânviên,khiếnchonhânviênchịuảnhhưởngcủangườiquảnlí.Trênthựctế,mộtsốdoanhnghiệpcónhữngngườiquảnlíđịavịcaonhưngnănglựcyếukém,sứcảnhhưởngcủahọđốivớinhânviênsẽíthơnsovớingườiquảnlícóđịavịthấpnhưngnănglựctốt.

Kiếnthứcchuyênngành.Aicũngbiếtrằng,mộtsốnhânviêncótàinăngđặcbiệt,chodùkhôngđảmnhậnchứcvụgìcũngcóảnhhưởngrấtlớnđếntậpthểnhânviên.Ngượclại,nếungườiquảnlícó“quyềnlựchợppháp”nhưnglạikhôngcókiếnthứcchuyênngành,thìkhôngnhữngkhôngxửlíđượcnhiềuvấnđềtồntạitrongdoanhnghiệp,màcònlàmgiảmsứcảnhhưởngcủahọđốivớinhânviên.Dovậy,nếungườiquảnlícókiếnthứcchuyênngànhsẽtạorasứcảnhhưởngtolớnđốivớinhânviên.

Phẩmchấtưutú.Phẩmchấtưutúcóthểkhiếnngườikháckínhtrọngvàngườiquảnlísẽđượcyêumếnhơn,từngbướctạoảnhhưởngtíchcựcđốivớinhânviên.Chodùtrìnhđộquảnlícủangườiquảnlírấtcao,nhưngnếuphẩmchấtkémthìsẽkhôngcósứcảnhhưởng,hơnnữacòngâycảntrởchocôngviệcquảnlí.Ởmứcđộnàođó,yếutốphẩmchấtđạođứccótácdụngquyếtđịnhđếnsứcảnhhưởngnhiềuhayítđốivớinhânviên.

Tìnhcảm.Ngườiquảnlícókhảnăngdunghòamốiquanhệrấtlớn,cóthểxâydựngtìnhcảmvớinhânviênvàtăngcườnggiaolưutìnhcảm,đồngthờicũnglàmtăngsứcảnhhưởngcủabảnthânđốivớinhânviên.Ngượclại,nếumốiquanhệgiữangườiquảnlívànhânviêntrởnêncăngthẳng,haibêncókhoảngcáchtâmlílớnthìsẽtạoraảnhhưởngtiêucựcđếnnhânviên.

Muốnnhânviênthậtlòngkhâmphụcbạnthìbảnthânbạncầncóảnhhưởnglớnđếnnhânviên,đểcôngviệcquảnlícủamìnhtiến

hànhhiệuquảhơn.

II.NẮMBẮTĐÚNGĐẮNQUYLUẬTNHÂNQUẢ

Trênthếgiớinày,mỗingười,mỗisựvậtđềuchịuảnhhưởngcủaquyluậtnhânquả.Mỗihànhđộng,mỗiviệclàmcủachúngtađềugieoxuốngmộthạtgiống,vàothờiđiểmnàođótrongtươnglaisẽkếtthànhmộtquảhoặcnhiềuquả.Cónghĩalà,bấtcứmộtviệcnàoxảyrangàyhômnayđềulàvìchúngtađãtừnggieoxuốngmột(hoặcnhiều)hạtgiống.Nếuvậndụngquyluậtnàyvàocôngviệcquảnlíthìcónghĩalà:Bấtcứhoạtđộngquảnlínàochúngtalàmhômnay,tươnglaisẽtạoraảnhhưởngvớidoanhnghiệp;hiệuquảquảnlícủadoanhnghiệpvàthànhquảpháttriểncủadoanhnghiệpcũngbắtnguồntừhoạtđộngquảnlícủadoanhnghiệp.

Máchnhỏ

ĐịnhluậtnhânquảnổitiếngcủaSocratesthườngđượcgọilàquyluậtnhânquả.Làmệnhđềtriếthọccơbản,địnhluậtnàychorằng,mỗikếtquảđềudomộthoặcnhiềunguyênnhântạothành.Cónghĩalà,mỗisựviệcxảyrađềucólído.Sựthànhbạicủadoanhnghiệphoặccuộcsốngcánhânđềucóthểgiảithíchbằngmốiquanhệnhânquả.

Mặcdùchúngtađãhiểuvàvậndụngsựcầnthiếtcủaquyluậtnhânquảđốivớiviệctăngcườngkhảnănglãnhđạo,nhưngkhixemxétvấnđềquảnlí,mộtsốngườiquảnlíhoàntoànkhôngđểýđếnsựtồntạicủaquyluậtnày.Vídụ,rấtnhiềungườiquảnlíđặtrachiếnlượcvàphươngpháp,đồngthờinhắcnhởnhânviênthựchiện,nhưngkếtquảthườngkhôngđượcnhưý.Hoặckhidoanhnghiệpđangpháttriểnthuậnlợithìcórấtnhiềunhântàiđếnlàmviệc,nhưngkhidoanhnghiệpgặpkhókhăn,họlạilầnlượtbỏđi.Xuất

hiệnnhữngvấnđềtrên,nguyênnhânquantrọnglàdoquảnlíkhôngcónănglực.Tuynhiênmộtsốquảnlíkhôngtìmhiểunguyênnhân,chỉbiếtthanvãn“lòngngườikhóđoán”,cuốicùngthừanhậnthấtbại,lạilàmlạitừđầunhưngvẫngặpthấtbại…

VídụLâuBáchKimlàmộtdoanhnghiệptưnhânởkhucôngnghiệp

NamDầu(ThâmQuyến,TrungQuốc).DoanhnghiệpmàLâuBáchKimquảnlíđangtạoranhữngkìtíchlớntrongngành.TrongkhicácnhàmáykhácởNamDầukhôngcóviệclàmthìnhàmáycủaanhlạiliêntụcnhậnđượcđơnhàng.Côngnhâncủacácnhàmáykhácmỗingàychỉsảnxuấtđược16chiếcáothìcôngnhâncủaanhmỗingàysảnxuấtđược25chiếcáo.NguyênnhândođâukhiếnchonăngsuấtlaođộngtrongnhàmáycủaLâuBáchKimlạicaođếnvậy?

NguyênnhânquantrọngchínhlàchếđộquảnlícủanhàmáyLâuBáchKimrấtđặcbiệt.Vídụ,theocáchlàmquenthuộccủacáccôngtydệtmayởThâmQuyếnlàtínhlươngcủanhânviêntheosốgiờlàmviệc,dođó,côngnhânápdụngbiệnpháptiêucựclàlàmviệclườibiếng,đốiphó.Đểgiảiquyếtvấnđềnày,LâuBáchKimquyếtđịnhápdụngchếđộtínhlươngtheosảnphẩm,đồngthờiquyđịnhthưởngphạttheosảnphẩm.Làmnhưvậy,khôngnhữngnhânviêncảmthấycôngbằng,hợplí,màcònthúcđẩysựcạnhtranhhợplígiữacácnhóm.Đểgiảiquyếtvấnđềphếphẩm,LâuBáchKimđãtiếnhànhbồithường,thànhlậpvănphòngbồithườngdonhânviênlàmchủ,vớinhữngsựcốkhôngrõtráchnhiệm,côngtysẽhoàntoànchịutráchnhiệm.Ngoàira,đểtạoravănhóadoanhnghiệp“côngbằng,chínhtrựcvàcôngkhai”,tăngcườngýthứclàmchủcủanhânviên,nhàmáylãnhđạonhânviênthànhlập5ủybandonhânviênlàmchủ,thamgiavàđốcthúcviệcquảnlícủanhàmáy.ThôngquachếđộquảnlíđặcbiệtnàymànhàmáymaymặccủaLâuBáchKimluônvậnhànhvớihiệuquảcao.

Quyluậtnhânquảnhắcnhởchúngtarằng,nếuchúngtahivọngcôngviệcquảnlícủamìnhthuđượchiệuquảthìcầnphảicốgắng.NhàthơnổitiếngngườiMĩ,RalphWaldoEmersonđãtừngviết:“Mộtngườisẽnhậnđượcbáođápvìnhữnggìanhtađãbỏra”.Đâylàquyluậtthùlaonổitiếngtronggiớikinhdoanh.Quyluậtnàythểhiệnrằngchỉcầnbạncócốnghiếnvớidoanhnghiệp,bạnsẽnhậnđược

báođáptừsựcốgắngvàviệclàmcủamình.Chúngtamuốnmởrộngsứcảnhhưởngđốivớinhânviênđểcôngviệcquảnlícủamìnhhiệuquảhơnnhằmđạtmụctiêucủadoanhnghiệpthìcầnnângcaonănglực,phẩmchấtđạođứcvàxemxétlạiphươngphápquảnlícủabảnthân…

Haynóicáchkhác,nắmbắtquyluậtnhânquảcũngcóthểgiúpchúngtatìmrasaisót,thiếuhụttrongcáchquảnlí.Mộtsốngườiquảnlíkhôngthểpháthuysứcảnhhưởngcủamìnhvớinhânviênkhiếnnhânviênlàmviệclườibiếng,thườngkhônghoànthànhđúnghạnnhiệmvụcấptrêngiaocho.Khicóvấnđềtrongcáchquảnlí,chúngtacầnhọccách“tìmhiểungọnnguồn”,nghiêncứunguyênnhântạorakếtquảđó,sauđótìmcáchgiảiquyết.Chỉcónhưvậy,chúngtamớinângcaotrìnhđộquảnlícủamình.

Đươngnhiên,quyluậtnhânquảcũngnhắcnhởngườiquảnlídoanhnghiệpnênchúýphẩmchấtđạođứccủabảnthân.Ngườiquảnlíthôngminhsẽluônchúýtudưỡngđạođức.Xuấtpháttừđiểmnày,ngườiquảnlícàngcầnxemxétlợiíchcủanhânviênvàdoanhnghiệp,làmnhiềuviệctốt,làmộtngườiquảnlícóđạođức.Nếuchúngtagiandối,lừađảo,cóthểhưởngchútlợiíchnhấtthời,nhưngnếulâudàichắcchắnsẽgặphậuquảxấu.Bấtcứviệcgìchúngtalàmcũngtạorakếtquả.Chodùkếtquảđólàtốthayxấuthìcũngtacũngbịảnhhưởngbởikếtquảđó.

III.CÙNGNHÂNVIÊNKẾTTHÀNHMỘTKHỐI

Trongdoanhnghiệp,biểuhiệncủangườiquảnlítrựctiếpảnhhưởngđếntâmtrạngvàtháiđộlàmviệccủanhânviên,cũngảnhhưởngtrựctiếpđếncôngviệcquảnlí.Ngườiquảnlícóthểkếtthànhmộtkhốivớinhânviênlàmộttrongnhữngtiêuchuẩnquantrọngđánhgiásứcảnhhưởngcủangườiquảnlí,cũnglàyếutốquantrọngquyếtđịnhngườiquảnlícóthểlãnhđạotậpthểnhânviêntạorathànhtíchcaohaykhông.

Ngườiquảnlíluônkiêungạo,tựcaotựđạithìrấtkhóđượcnhânviêntínnhiệm,yêumến.Ngườiquảnlíluônkiêungạo,vênhváo

hunghăng,thậmchícốýxacáchvớinhânviên,nhânviênsẽcócảmgiácxalạ,khógần,cóviệcgìcũngkhôngdámnóitrựctiếpvớiquảnlí,cósuynghĩhoặckiếnnghịgìcũngkhôngdễnóira.Nhưvậy,nhânviênrấtkhótintưởng,yêumếnngườiquảnlívàhọcũngthiếusựnhiệttình,tíchcựcvớicôngviệc.Dogiữangườiquảnlívànhânviêntồntạikhoảngcáchvềtâmlí,nênngườiquảnlícũngkhôngthểthậtsựkháchquanhiểuđượcconngườivàtìnhhìnhthựctếlàmviệccủanhânviên,nhưvậysẽkhôngthểquảnlícôngviệchiệuquả.

Ngượclại,nếungườiquảnlíluôngầngũi,thânthiệnvớinhânviên;tiếpxúc,giaolưu,lắngnghetâmsựcủanhânviên;tìmhiểuýkiếnvàkiếnnghịcủanhânviênthìhọkhôngchỉnhậnđượcsựtínnhiệmvàtôntrọngcủanhânviên,màcònthúcđẩysựđoànkết,nângcaohiệuquảlàmviệcvàkhảnăngchiếnđấucủatậpthể.Từđó,ngườiquảnlícóthểhiểurõđượcconngườivàtìnhhìnhcôngviệccủanhânviên,đưaranhữngquyếtđịnhđúngđắn,tiếnhànhcôngviệcquảnlímộtcáchthuậnlợi.

VídụNhữngdoanhnhânthànhđạthầuhếtđềucómốiquanhệrấttốt

vớinhânviên,LíGiaThànhlàmộtvídụđiểnhình.LàchủtịchhộiđồngquảntrịcủatậpđoànTrườngGiangvàtỉphúchâuÁ,nhưngôngkhôngbaogiờtạocảmgiácxacách,kiêungạovớinhânviên,màrấtthíchnóichuyện,giaolưuvớihọ.

LíGiaThànhchorằng,cáchpháthiệnvấnđềcủacôngtynhanhnhất,hiệuquảnhấtchínhlàkếtthànhmộtkhốivớinhânviên.LíGiaThànhthườngxuyênmỉmcườivàchàohỏinhânviêntrước.Ôngthườngnóivớinhânviên:“Cácbạnchỉcầncoitôilớntuổihơncácbạnlàđược,vìtôichỉmuốncùngcácbạnchiasẻkinhnghiệmđểđạigiađìnhcủachúngtacùnglớnmạnh”.Nhữngcâunóinàycủaôngsẽgiúpngườiquảnlívànhânviênrútngắnkhoảngcách.Ôngluônnắmbắtmọicơhộiđểgiaolưuvớinhânviên.Docôngviệchàngngàyrấtbậnrộn,nênôngcốgắngtậndụngthờigianăntrưađểnóichuyệnvớinhânviên.Lúcđầu,cácnhânviênđềungồicáchxaông,nhưngônglạichủđộngngồiởnơinàocónhiềunhânviênnhấtđểnóichuyệnvớimọingười,từchuyệnnhữngmónăndầndàđếnviệcpháttriểncủacôngty.Ôngluôncónhững“pháthiệnquantrọng”từnhữngcuộcnóichuyệnnày.

Nếungườiquảnlíkhôngthânthiệnvớinhânviên,khônghiểutìnhhìnhthựctếvànhucầucầnthiếtcủanhânviênmàluônkiêungạo,thậmchícótháiđộxacáchnhânviênthìsẽtạokhoảngcáchgiữangườiquảnlívànhânviên,tạocảmgiáckhôngtintưởngnhau,cuốicùngkhiếnnhânviênmấtniềmtinvàolãnhđạovàdoanhnghiệpvàthiếunhiệttìnhlàmviệc.

Khôngngườiquảnlínàolạimuốnnhìnthấykếtquảnhưvậy.Muốnkíchthíchlòngnhiệttình,sựtíchcựccủanhânviên,mởrộngtầmảnhhưởngcủamìnhvớinhânviênthìngườiquảnlícầngầngũi,thânthiệnvớinhânviên,lắngnghetâmsựvàhiểunhucầucủahọ,cốgắngnóichuyện,giaolưu,quantâmtớihọ,sửdụngbiệnphápvàcáchthứcquảnlítìnhcảmđểrútngắnkhoảngcáchgiữangườiquảnlívànhânviên.

Khingườiquảnlícóthểkhiếnchonhânviênthẳngthắnbàytỏýkiến,mongmuốn,quanđiểmcủamìnhthìmớicóđượcsựtintưởngcủanhânviên,tạorasứcthuhútvớinhânviênvànângcaosứcảnhhưởngđốivớinhânviên,từđókíchthíchsựtíchcựcvàchủđộngcủanhânviêntrongcôngviệc.

IV.CHIASẺTHÀNHQUẢPHÁTTRIỂNVỚINHÂNVIÊN

Trongmộtsốdoanhnghiệp,ngườiquảnlíluôntuyêntruyềnvớinhânviênvềýtưởngkinhdoanhcủadoanhnghiệp,tuyênbốvàhứahẹncùngnhânviênchiasẻthànhquảpháttriểncủadoanhnghiệp.Nhưngtrênthựctế,họkhôngthựcsựthựchiệnlờihứacủamình,điềunàykhiếnnhânviêncảmthấychánnản,thấydoanhnghiệpkhôngcóthànhý,khônggiữlời,từđómấtniềmtinvàodoanhnghiệp.

Doanhnghiệpkhôngmuốnchiasẻthànhquảpháttriểnvớinhânviênsẽkhôngthểgiữchânnhântài.Làngườiquảnlídoanhnghiệp,nếubạnmuốnnhânviêntậntụy,trungthànhvớicôngty,đầutiêndoanhnghiệpcầnđốixửchânthànhvớinhânviên,thựchiệnquyềnlợi,lợiíchthiếtthựcchonhânviênbằnghànhđộngthựctếvàbằngvậtchất,cùngnhânviênchiasẻlợiíchvàthànhquảpháttriểncủa

doanhnghiệp.

VídụLàdoanhnghiệpchếbiếnthựcphẩmhàngđầuTrungQuốc,tập

đoànWahahaluônbiếtchiasẻthànhquảpháttriểncủamìnhvớinhânviên.TiềnlươngcủanhânviênlàmviệctrongtậpđoànWahahamặcdùvốnđãrấtcao,nhưngđếnnăm2010vàgiữanăm2011,tậpđoànlạiđiềuchỉnhtiềnlươngcủanhânviêntănglên20%.Ngoàira,tậpđoàncòngiảiquyếtvấnđềănởchonhiềunhânviên.

ChủtịchhộiđồngquảntrịkiêmtổnggiámđốccủatậpđoànWahaha-TônKhánhHậuluôncoitrọngviệcchiasẻvớinhânviênthànhquảpháttriểncủatậpđoàn.Ôngchorằng,khichiasẻthànhquảpháttriểncủadoanhnghiệpvớinhânviên,nhânviênmớicoimìnhlàngườichủcủadoanhnghiệp,mớilàmviệctrungthành,tậntụyvàlàmtănglợiíchchodoanhnghiệp.

Cáchlàmnàyrấtcólợichocảdoanhnghiệpvànhânviên.VìlàmnhưvậykhôngchỉgiúpchotậpđoànWahahapháttriểnlớnmạnh,màcònkhiếnnhânviênlàmviệctậntụyhếtmìnhvìtậpđoàn.

Điềuđángtiếclàcómộtsốlãnhđạodoanhnghiệpcótầmnhìnhạnhẹp,chỉbiếtlợiíchtrướcmắt.Họchỉbiết“lợidụng”màkhôngnghĩđếnlợiíchthiếtthựcvàtiềnđồpháttriểncủanhânviên.Khidoanhnghiệpđạtđượcthànhcông,đạtđượcthànhquảvàlợiích,họchỉbiếthưởnglợimộtmình,khôngchiasẻvớinhânviên,thậmchíphủnhậncônglaocủanhânviên.Nhưvậy,nhânviênsẽkhôngcònlàmviệcchămchỉ,tậntụynhưtrướcnữa,màsẽlườibiếng,làmđốiphó,thậmchílàmđếnđâuhayđếnđókhiếnlợiíchcủadoanhnghiệpsụtgiảm,khôngthểduytrìvàpháttriểnlâudài.Doanhnghiệpvàngườiquảnlínhưvậythườngvìmónlợitrướcmắtmàbỏquamónlợilâudài,đúngnhưcâu“thambát,bỏmâm”.

Từgócđộnângcaosứcảnhhưởngcủangườiquảnlíchothấy,ngườiquảnlíhiểuđượccấpdưới,chiasẻlợiíchvàthànhquảpháttriểncủadoanhnghiệpvớinhânviên,sẽtăngthêmsứcảnhhưởngvàthuhútcủabảnthân,từđódoanhnghiệpsẽcókhảnănggắnkết,hiệutriệu,kêugọinhânviênđểcùngpháttriểnlớnmạnh.

Nếukhôngcóđộingũnhânviênlàmviệcchămchỉ,cậtlực,chodùngườiquảnlícótàigiỏithếnàocũngkhôngthểlãnhđạodoanhnghiệppháttriểnlớnmạnh.Ngượclại,nếunhânviêntậntụy,đoànkếtvàdoanhnghiệpcókhảnăngđoànkết,tậphợpthìnhânviênsẽcốgắngphấnđấuvìdoanhnghiệp,vàdoanhnghiệpđósẽcótiềnđồpháttriểnbềnvững.Môhìnhpháttriểnđầutiênlà“Nhânviênnuôilãnhđạo,nuôicôngty”,sauđólà“Côngtybáođápnhânviên”,cuốicùng“Nhânviêncốgắngphấnđấulàmviệcgiúpcôngtypháttriểnlớnmạnh”.Hìnhthứcpháttriểnnhưvậyrấtphùhợpvớitưtưởngquảnlícủadoanhnghiệphiệnnay,tạoracụcdiện“đôibêncùngcólợi”,làconđườngpháttriểnbềnvữngcủadoanhnghiệp.

Bàihọc

Ngườiquảnlímuốnnhânviênyêunghề,trungthànhđitheomình,khiếndoanhnghiệpcókhảnăngkêugọi,đoànkết,dẫndắtnhânviênbướcđếnthànhcôngthìcầnpháthuysứcảnhhưởngcủabảnthânđốivớinhânviên,từđókhíchlệvàcảmhóanhânviên.Sứcảnhhưởngcủangườiquảnlíbắtnguồntừnhâncách,bêncạnhđólàýchí,nghịlựckiêncườngvàsựquantâm,đốixửchânthànhchuđáovớicấpdưới,đồngcamcộngkhổvớicấpdưới,kiêntrìbềnbỉ,khôngđạtđượcmụcđíchthìquyếtkhôngbỏcuộc.

CHƯƠNGIIIKHÍCHLỆHIỆUQUẢ–QUYTẮC

ĐỐIVỚINHÂNVIÊNMỚIĐiềuđầutiên,nhânviênmớicầncómụctiêurõràng,sauđó

cầncóphươnghướngđểcốgắng.Khinhânviênmớihiểurõnhucầucụthểvềvịtrícôngviệccủamình,họmớicóphươnghướngcốgắng,mớiđạtđượcthànhtíchcôngviệclítưởng.Thứhai,trongđộingũnhânviênyêunghề,hầunhưnhânviênnàocũngđượcủnghộđầyđủvềnguồnlực,vànguồnlựccóhạnthườngtậptrungvàonhữngnhânviênxuấtsắc,nhưvậymớitạoralợiíchcaohơnchodoanhnghiệp.Ngoàira,bấtcứaicũngmuốnđượckhenngợivàcôngnhận,bấtcứnhânviênnàocũngmongmuốnđượclãnhđạokhẳngđịnhtrongcôngviệc.

BÀI1QUYTẮC1:XÂYDỰNGMỤCTIÊU-NHÂNVIÊNCẦNBIẾTYÊUCẦUVỊTRÍCÔNGVIỆCTRONGCÔNGTY

I.NHÂNVIÊNCẦNHIỂUTẦMNHÌNPHÁTTRIỂNCỦADOANHNGHIỆP

Ngườiquảnlídựavàosứcmạnhcủabảnthânđểthựchiệnmụctiêucủadoanhnghiệpvàxâydựngmụctiêucósứcthuhút,đểnhânviênhiểuvàchấpnhậnmụctiêunày,từđódẫndắthọphấnđấuvìmụctiêuđặtra.

Máchnhỏ

Doanhnghiệpnàocũngcónguyệnvọngriêng,vídụ:

NguyệnvọngcủacôngtysảnxuấtđồchơilớnnhấtcủaNhậtBản-Bandai:Mụcđíchtồntạicủacôngtychúngtôilàthựchiệnướcmơcủacácemnhỏtrêntoànthếgiới.

NguyệnvọngcủacôngtyHaier:Tạothươnghiệuthếgiới,làmvẻvangchodântộc.

NguyệnvọngcủacôngtySony:Tạocơhộivàthựchiệnướcmơtốtđẹpchotấtcảmọingườitrongcôngty,baogồmcáccổđông,kháchhàngvànhânviên.

NguyệnvọngcủacôngtyWalmart:Tạocơhộichomọingườidânbìnhthườngcóthểmuahàngnhưtầnglớpthượnglưu.

Đểnhânviênhiểuđượctầmnhìnvànguyệnvọngcủadoanhnghiệplàđiềurấtquantrọng.Muốnhiểuđượcđiềunày,chúngtacầnhiểuýnghĩacủatầmnhìnđốivớidoanhnghiệpnhưthếnào?ChuyêngiavềtưvấnquảntrịlàPeterFerdinandDruckerchorằng,ngườiquảnlídoanhnghiệpcầnhiểubavấnđềsau:Vấnđềthứnhất,doanhnghiệpcủachúngtalàgì?Vấnđềthứhai,doanhnghiệpcủachúngtasẽlàmgì?Vấnđềthứbatậptrungnóiđếntầmnhìncủadoanhnghiệp.Tấtcảdoanhnghiệpđềucómụctiêuphấnđấuvàkếhoạchchiếnlượcdàihạn,chứkhôngphảilàhàilòngvớitìnhhìnhtrướcmắt,vìmộtdoanhnghiệphàilòngvớitìnhhìnhtrướcmắtsẽnhanhchóngsuysụp.Từgócđộcủanhânviêncóthểthấy,doanhnghiệpthiếutầmnhìnsẽkhôngđángđểhọcốnghiến,phụcvụ.Việcdoanhnghiệpthểhiệnchonhânviênbiếttầmnhìncủamìnhcũngsẽtạorasứcmạnhthuhútnhânviên.Nếungaytừđầu,ngườiquảnlíchonhânviênhiểuvềmụctiêukinhdoanhlâudàicủacôngty,thìsẽnhậnđượcsựtincậyvàủnghộcủanhânviên.

Đươngnhiên,muốnđểnhânviênhiểuđượctầmnhìnpháttriểncủadoanhnghiệpkhôngchỉcóởđiểmnày.PanasonickhôngnhữngkhiếnnhânviênhiểuđượcPanasoniclàmộtdoanhnghiệpcótầmnhìn,màcòntạoniềmtinchonhânviên,hơnnữahọcòncóthểcăncứvàosựpháttriểntươnglaicủadoanhnghiệpđểđặtrakếhoạchchobảnthân,đểkếhoạchcánhâncóchỗđứngtrongtầmnhìnpháttriểncủadoanhnghiệp.Cónghĩalà,nếudoanhnghiệpcótầmnhìn,nhânviênsẽđitheotầmnhìnđómàkhôngbịlạchướng.

VídụNăm2002,trongcuộchọpthườngniênsaukhithànhlập,trước

cáccánbộcôngnhânviêncủacôngty,tổnggiámđốcNgưuCănSinhcủacôngtysữaMonmilk(TrungQuốc)đãđặtmụctiêudoanhsốtiêuthụsảnphẩmđạtconsố10tỉnhândântệsau5năm.Vớimụctiêucóvẻảotưởngnày,tấtcảmọingườiđềukhôngnghiêmtúcnhìnnhận,aicũngnghĩrằngNgưuCănSinhđãviếtthừamộtsố0.NhưngNgưuCănSinhkhẳngđịnhrằngôngkhôngviếtthừa.Ôngđặttầmnhìnchodoanhnghiệpcủamìnhlà:Trởthànhdoanhnghiệpđứngđầucảnướcsau5năm,chiếm1/3thịphầncủathịtrườngtrongnước.Nếumuốnđạtmụctiêunàythìmứctiêuthụphảilà10tỉnhândântệ.Mọingườivẫnkhôngtin.Cóđiềusau5năm,vàonăm2007,dướisựlãnhđạocủatổnggiámđốcNgưuSinhCăn,mụctiêucủacôngtyMonmilkđãtrởthànhhiệnthực.

Tầmnhìntưởngnhưkhôngkhảthinhữnglạicóthểdẫndắtdoanhnghiệphướngtớitươnglaitốtđẹp.Ởmộtmứcđộnàođó,mụctiêuthựcsựtolớnsẽcósứchútlớnlaovàmọingườisẽbịthuhút,cốgắngphấnđấuvìmụctiêuđó.Đốivớidoanhnghiệp,xâydựngtầmnhìncaoxasẽcổvũ,khíchlệnhânviên,nhânviênsẽphấnđấulàmviệcđểthựchiệntầmnhìnđó.Cóngườichorằng“chọncôngtychínhlàchọncuộcsống”.Câunóinàyđãnhấnmạnhtácdụngkhíchlệcủatầmnhìndoanhnghiệp.Bấtcứaicũngmongmuốnnhiệttìnhlàmviệcchocôngtyvàcốnghiếntiềmlực,sứcsángtạochocôngty,sựtíchcực,chủđộngcủađộingũnhânviêncũngđượcpháthuyhiệuquả.

Đươngnhiên,mỗimụctiêutolớnmàdoanhnghiệpđặtracầntốtđẹp,phùhợpvớigiátrịquancủamọingười,cóthểkíchthíchướcmơcủamỗingười,vìđâymớilànguyênnhâncósứcthuhútnhất.

II.CHỈRÕPHƯƠNGHƯỚNGPHẤNĐẤUCHONHÂNVIÊN

Khôngaitrongchúngtacóthểhoàntoàntránhkhỏicảmgiácmơhồ,bănkhoănvềđườngđờicủamình,cũngnhưvậytrongquátrìnhlàmviệc,sẽcólúcnhânviênsẽđứnggiữa“ngãbađường”,khôngbiếtnênđivềhướngnào.Nếulúcnày,ngườiquảnlíchỉrõphươnghướngđivềphíatrướcchonhânviênthìnhânviênđósẽđiđúnghướngvàcóthểnângcaohiệuquảcôngviệc.

Quảnlítheođịnhhướnglàmộtphầnquantrọngcủacôngviệcquảnlívàrấtquantrọngđốivớinhânviên.Nhiềunhânviênkhôngnhậnthứcvàhiểurõvềbảnthân,khônghiểugiátrịcủabảnthân,cũngkhôngbiếtphươnghướngvàmụctiêupháttriểntươnglaicủamình,càngkhôngbiếtkếhoạchnghềnghiệpcủamìnhnhưthếnào.Ngườiquảnlídoanhnghiệpnêngiúpđỡnhânviêntìmrađápánchonhữngvấnđềnày.Khinhânviênhiểuđượcđịavị,giátrị,mụctiêusốngvàhiểurõhướngpháttriểncủamình,họsẽcàngnhiệttìnhtrongcôngviệc,trànđầytựtinvàgắnbóvớicôngviệc,đồngthờidànhtoànbộtâmhuyết,côngsứccủamìnhvàocôngviệc,thựchiệnmụctiêuvàlítưởngcuốicùngcủabảnthân.

Đươngnhiên,muốnchỉrõphươnghướngtiếnlênphíatrướcchonhânviên,đầutiêndoanhnghiệpcầncóphươnghướngpháttriểnrõràng.Mộttrongnhữngnguyênnhânthấtbạicủanhiềudoanhnghiệplàkhôngnắmrõmụctiêuphấnđấuvàphươnghướngpháttriển.Khôngnắmrõmụctiêuvàphươnghướngkhiếnchothôngtingiữalãnhđạocấpcaovàlãnhđạophòngbankhôngrõràng,gâytrởngạitronggiaotiếp,tạorasựbấtđồngvềgiátrịquan,dẫnđếnnhậnthứcvàhànhđộngsailầmtrongcácquyếtđịnh,cuốicùngkhiếndoanhnghiệpthấtbại,phásản.Chúngtacầnhiểurằng,doanhnghiệpkhôngcómụctiêuvàlítưởng,chỉbiếtbướcvềphíatrướckhôngmụcđích,cuốicùnghọđivềđâucũngkhôngaibiết.Lãnhđạovànhânviêncũnggiốngnhưvậy,sẽnhậnhậuquảgìthìaicũngbiết.

Phươngphápquảnlítốtnhấtchínhlàgợimởchứkhôngphảitrừngphạt.Trướckhilàmviệcgìhoặcquyếtđịnhchuyệngì,ngườiquảnlícầnđặtnềntảngvữngchắc,xácđịnhnhânviêncóđồngýhaykhông,nhưvậykhilàmmớiđạtđượchiệuquảcaonhất,nếuralệnhmộtcáchépbuộc,nhânviênsẽcàngkhóthựchiện.Trướckhikhíchlệnhânviên,ngườiquảnlícầntiếnhànhgợimởvàgiảnggiảimộtsốđiềulệchonhânviên,đểhọhiểuđượcyêucầuvàquytắccủacôngty,

nhưvậykhithựchiệnbiệnphápkhíchlệ,nhânviênmớikhôngcảmthấyđộtngột,nếubịxửphạt,nhânviêncũngkhôngcảmthấyấmức,bấtngờ.Vídụmộtnhânviêncótháiđộtíchcực,xuấtpháttừthànhýcủamìnhđãtíchcựclàmviệc,nhưngvôtìnhlạiphạmvàoquychếcủacôngty,thậmchígâytổnthấtchocôngty.Nếungườiquảnlíphêbình,xửphạtmộtcáchđơngiản,thôbạo,mặcdùphùhợpvớiquyđịnhcủacôngty,nhưnglạilàmtổnthươngđếnsựtíchcựcvàcảmnhậncủanhânviênđó,gâyảnhhưởngtiêucựcchocôngviệcsaunày,thậmchícònkhiếnnhânviênđótỏrabấtmãn,oanức,gâyảnhhưởngđếnkhôngkhílàmviệc.Dovậy,trướckhicóbấtcứbiệnphápthưởngphạtnào,ngườiquảnlícũngcầngiúpnhânviênhiểurõphạmvichứctráchcủamình,đồngthờiđểhọhiểurõtiêuchuẩnthưởngphạtcủacôngty.Tấtcảđềuthểhiệnsựcôngbằng,sángsuốt,nhưvậymớinângcaohiệuquảquảnlí.

III.ĐẶTMỤCTIÊUCÔNGVIỆCRÕRÀNGVỚINHÂNVIÊN

Quảnlítheomụctiêulàmộtphầnquantrọngtrongquảnlídoanhnghiệp.Đốivớidoanhnghiệp,thayvìvậndụngđơngiảnmệnhlệnhhànhchính,épbuộcnhânviênlàmviệc,thìnênđặtramụctiêucôngviệc,vậndụngphươngphápkhíchlệđểdẫndắtnhânviêntựkiểmsoátbảnthânvàtựgiáchoànthànhnhiệmvụ.Nhưvậycóthểthúcđẩysựtíchcực,kíchthíchtiềmnăngvànângcaohiệuquảlaođộngcủanhânviên.

Đặtmụctiêucũnglàphươngphápkhíchlệcóhiệuquả.Cáchlàmcụthểlàxácđịnhmụctiêuthíchhợp,khơigợiđộngcơvàhànhđộngcủanhânviênđểđạtmụcđích,kíchthíchtínhtíchcựccủahọ.Cũngcónghĩalàdoanhnghiệpđangvẽmộtchiếcbánhtochonhânviên.Mụctiêuchínhlàloạiưuđãi,cótácdụngdẫndắtvàkhíchlệnhânviên.Mộtngườikhôngngừngđặtramụctiêucaoxavàtheođuổimụctiêuấythìngườiđómớicóđộnglựclớnđểphấnđấu.Ngoàimụctiêutiềnbạc,aicũngcómụctiêuquyềnlực,thànhcôngvàchứcvị…Ngườiquảnlícầncốgắngpháthiệnmụctiêutiềmẩntrongmỗinhânviên,đồngthờicốgắnggiúpđỡhọđặtracácbướccụthểđểđạtđượcmụctiêuđó.Trongcôngviệc,ngườiquảnlícầncốgắnghướngdẫnvàgiúpđỡ,thúcđẩyhọcốgắngthựchiệnmụctiêu.Khinhânviêncó

mụctiêumãnhliệt,họsẽtrànđầytinhthầntráchnhiệmtrongcôngviệc,đồngthờitíchcựcchúýđếnsựpháttriểncủacôngty.Nhưvậy,trongcôngviệchàngngày,khôngcầnngườikhácgiámsát,đốcthúc,nhânviêncũngtựgiáchoànthànhnhiệmvụvìhọđãcóđộnglựcphấnđấucủabảnthân.

Đươngnhiên,khiđặtmụctiêucôngviệcchonhânviên,cầnchúýxemmụctiêucôngviệcđócócăncứvàochỉthịhoặcmệnhlệnhtùytiệnkhông,vìnếuđặtramụctiêukhôngcóýnghĩahoặcnhânviênkhôngthựchiệnđượcthìmụctiêuđóchỉlàướcmơ.Cóngườitừngnói:“Ướcmơthườngkháviểnvông,cònlítưởngthìkháhiệnthực,màmụctiêuthườngnhấnmạnhđếnyếutốhiệnthực”.Vìvậy,mộtmụctiêuthậtsựcầnmangtínhcụthể,rõràng,kháchquan,cótínhkhảthi,cóthểthựchiệnđược,cótácdụngchỉlốichoviệcthựchiện.

Ngườiquảnlítựđặtramụctiêucôngviệcchonhânviênsẽthểhiệnsựquantâm,coitrọngcủamìnhvớinhânviênđó,đồngthờicũnglàsựcôngnhậncủangườiquảnlívớicôngviệccũcủanhânviên,chứngtỏnhânviênđólàmcôngviệccũrấtxuấtsắc.Đócònlàsựkhẳngđịnhtiềmnăngnộitạicủanhânviên,vìviệcđặtramụctiêucôngviệcẩnchứakìvọngcủangườiquảnlí,chứngtỏdoanhnghiệprấtcoitrọngnhữngnhânviêncóthểtạoragiátrịvàlợinhuậnchodoanhnghiệp.

Trênthựctế,từtrướcđếnnaycácdoanhnghiệpđặtrarấtnhiềumụctiêu,nhưngkhôngcónghĩalàhọđãlàmtốtcôngviệcquảnlítheomụctiêu.Cónhiềudoanhnghiệpkhiđặtramụctiêuthườngkhôngsuynghĩđếnkhảnăngthựchiện.Nhiềukhimụctiêuđặtrakhôngthiếtthực,lộnxộn,nênchỉcóthểcoilàkhẩuhiệu.Chodùlàngườiquảnlíđặtramụctiêuchomìnhhayđặtramụctiêuchonhânviênthìcũngnênxemxétđếntínhkhảthi.Đặtramụctiêurõràng,chínhxácsẽgiúpdoanhnghiệpđạtđượcthànhtíchcaohơn.Mụctiêulộnxộn,phứctạpsẽtrựctiếpảnhhưởngđếnkhảnăngthựchiệnmụctiêuđó.

VídụMộtchàngthanhniênsaukhitốtnghiệpĐạihọcđãđặtrarất

nhiềumụctiêuchomình,nhưngmấynămtrôiquamàanhtavẫnkhôngthànhcôngtrongsựnghiệp.Mộthôm,tronglúcchánnảnmệtmỏi,anhgặpmộtnhàthôngthái,dođóanhhỏinhàthôngtháixem

mìnhnênlàmthếnào.Nhàthôngtháinghechuyệncủaanhxong,cầmmộtsiêunướcđưachoanhvànói:“Anhgiúptađunsôisiêunướcnàynhé!”Ngườithanhniênpháthiệntrongbếpkhôngcócủinênchạyrangoàikiếmcủi.Nhưngmớiđunkhôngbaolâu,nướcchưasôimàcủiđãhết.Ngườithanhniênlạiphảichạyrangoàikiếmcủi.Khimangcủivềthìnướctrongsiêuđãnguội.Ngườithanhniênbậnrộnđếnnỗimồhôinhễnhại,anhđịnhtiếptụcrangoàikiếmcủithìnhàthôngtháingănanhlại,ôngđổphầnlớnnướctrongsiêuđivàđưachongườithanhniên.Ngườithanhniênmangsiêunướcđiđun,mộtlúcsau,nướctrongsiêuđãsôi.

Nhàthôngtháinói:“Nướctrongsiêuquánhiều,lạikhôngcóđủcủinênđươngnhiênnướckhôngsôi.Cậuđặtrarấtnhiềumụctiêu,nhưnglạikhôngcóđiềukiệnhoànthànhnhữngmụctiêunày,nênđươngnhiênkhôngthểhoànthànhmụctiêuđó.Nếucậumuốnđunsôinước,thìhãyđổbớtnướcđivàthêmnhiềucủihơn”.

Ngườithanhniênlúcnàychợttỉnhngộ.Saukhivềnhà,anhgạchbớtrấtnhiềumụctiêumàmìnhđãliệtkê,chỉgiữlạimộtmụctiêumàmìnhcóthểhoànthànhtrongthờigianngắn,đồngthờicốgắnghoànthànhmụctiêuđó.Khihoànthànhmụctiêunày,anhmớiđặtramụctiêutiếptheo.Cứnhưvậy,vàinămsau,anhđãgầnnhưthựchiệnđượctoànbộmụctiêucủamình.

Khingườiquảnlíđặtmụctiêuchonhânviên,cóthểbắtđầutừđiềukiện,quátrìnhvàkếtquảthựchiệnmụctiêu,bảođảmtínhkhảthitrongviệcthựchiệnmụctiêu.Đầutiênlàđiềukiện,xemxétcácphươngdiệnđểthựchiệnmụctiêunhưthờigian,tiềnbạc,trítuệ,hoàncảnh…;thứhailàquátrìnhthựchiện,xemxétđếnnhữngkhókhănvàtrườnghợpbấtngờxuấthiệntrongquátrìnhthựchiệnmụctiêu;cuốicùnglàkếtquả,xemxétđếntácdụng,chứcnăng,giátrị,ýnghĩacủaviệcthựchiệnmụctiêu.

Saukhiđặtramụctiêu,ngườiquảnlícầnđểnhânviênxâydựngtháiđộlàmviệctíchcực,nghiêmtúcvàcótráchnhiệm,nhưvậymớibảođảmmụctiêuđượcthựchiệnthuậnlợi.NgườisánglậptậpđoàngiáodụcTânĐôngPhương(TrungQuốc)làDuMẫnHồngtừngnói:“Mụctiêuphấnđấucủacuộcđờikhôngnênquálớn,cầnngắmchuẩnmộtviệc,sauđócóhứngthúvànhiệttình,kiêntrìlàmviệc,bạnsẽthànhcông”.

Saukhicómụctiêurõràng,chúngtamớicóchítiếnthủ,dođómộttrongnhữngbiệnphápkhíchlệnhânviêncóhiệuquảchínhlàgiúpnhânviênđặtramụctiêurõràngvàcóthểthựchiệnđược.

IV.XÂYDỰNGPHƯƠNGHƯỚNGPHÁTTRIỂNCÔNGVIỆCĐÚNGĐẮN

Ngườiquảnlícầncoilòngyêunghềcủanhânviênlàmộtchỉtiêuđánhgiáquantrọngtrongviệcquảnlívàkhảnăngkhíchlệnhânviêncủamình.Chỉsốlòngyêunghềcủanhânviêncóthểảnhhưởngtrựctiếpđếntrạngtháilàmviệcvàkếtquảcôngviệccủadoanhnghiệp.Theođiềutra,nhânviênyêunghềsẽcógiátrịcốnghiếngấpbốnlầnnhânviênkhôngyêunghề.Saukhinhânviênvàocôngtylàmviệcsẽcómộtquátrìnhkhôngngừngtrưởngthànhvàthăngtiến,trongquátrìnhtrưởngthànhcủanhânviên,ngườiquảnlínênhọccáchnắmbắtnhucầutâmlícủanhânviên,tìmcáchđểchỉsốlòngyêunghềcủanhânviênkhôngngừngđượcnângcao.

Yếutốquảnlíđầutiênđểnhânviêncólòngyêunghềchínhlàgiúpnhânviênbiếtđượcyêucầucủacôngtyvớicôngviệccủahọvàxácđịnhrõphươnghướngphấnđấucủanhânviên.Nếunhânviênkhônghiểurõcôngtycóyêucầugìđốivớicôngviệccủamìnhthìnhữngviệchọlàmđềukhôngcóhiệuquả.

VídụMộtdoanhnhântrẻhỏibốmộtsốvấnđềliênquanđếnquảnlí

doanhnghiệp.Ngườibốcầmsợidâythừngđặttrênbànvàbảocontraiđẩydâythừngvềphíatrước.Ngườiconđứngởphíasauvàđẩydâythừngvềphíatrước,mấtbaocôngsức,anhmớiđẩyđiđượcmộtđoạn,còndâythừngthìcongqueo,càngđẩyvềphíatrướccàngkhó.Lúcđó,ngườibốđứngởphíatrướcsợidâyvàkéonhẹ,dâythừngdễdàngdịchchuyểnvềphíatrướcvàdâycũngrấtthẳng.Ngườibốnghiêmtúcnóivớicontrai:“Chỉcầnconcóphươnghướngđúngđắn,thìcóthểđẩydâythừngvềphíatrướcmộtcáchdễdàng”.

“Tôicóbiếtcôngtyyêucầutôilàmviệcgìkhông?”Nếungườinàocócâutrảlờikhẳngđịnhthìsẽcóhiệusuấtcôngviệccao,khảnăng

sángtạotốt.Nhưngchúngtacũngpháthiệnrằng,chưađếnmộtnửasốngườicócâutrảlờikhẳngđịnh,nhiềungườinóirằngnghềnghiệpcủahọyêucầuhọhiểurõcấptrên,nhânviênvàkháchhàng.Nhữngngườicócâutrảlờiphủđịnhcũngnóirằnghọkhôngrõhàngngàyhọlàmnhữngviệcgì.

Bạnđanglàmgì?Nhữngviệcbạnlàmcólợichoquátrìnhđạtmụctiêucủadoanhnghiệpkhông?

Đâylàvấnđềmàngườiquảnlídoanhnghiệpnênnhắcnhởnhânviêncủamình,sựdẫndắtnàygiúpnhânviênpháthuyđượctínhchủđộngvàlàmviệcđúngđắn.

V.ĐánhgiákếtquảcôngviệcđúngđắnTrướctiên,chúngtahãyđưarasựchọnlựanhưsau:Vớivấnđề

hướngdẫnnhânviênvàolàmtrongdoanhnghiệp,cóbốnlựachọnsau,bạnchorằnglựachọnnàolàđúng:

Lựachọn1:Khinêurayêucầucôngviệc,cầnquyđịnhcácbướclàmđúng.

Lựachọn2:Khinêurayêucầucôngviệc,nhấnmạnhvàoviệcđánhgiákếtquả,chứkhôngphảilàcácbướclàmđúng.

Lựachọn3:Nhânviênchỉcầnlàmtheocácbướcđạttiêuchuẩnlàsẽbảođảmthànhtíchcủadoanhnghiệp.

Lựachọn4:Quyđịnh,chếđộlàdùngđểngănnhânviênphạmsailầm,khôngphảilàsựbảođảmthànhtíchxuấtsắccủadoanhnghiệp.

Bạnchọnlựachọnnào?

Trongbốnlựachọntrên,chỉcóhailựachọnlàđúng,đólàlựachọnthứhaivàlựachọnthứtư.Cũngcónghĩalàđốivớichếđộcủacôngtyvàquátrìnhlàmviệc,kếtquảchínhxácmớilàmụctiêumàdoanhnghiệptheođuổi.

Chúngtathấyrằngcácdoanhnghiệp,tổchứcđềucóchếđộ,quy

địnhnghiêmkhắc,chặtchẽ,nhưnglạikhôngtạonêndoanhnghiệpcóthànhtíchxuấtsắc.Tưduyquảnlítruyềnthốngchorằngnhânviênchínhlàbộmáy,cácchứcvịcôngviệcđãđượcsắpxếprõràng,chặtchẽvànhânviênchỉcầnlàmtheolàđược;tuynhiêntưduynàyđãphủnhậnmộthiệnthựcrấtquantrọnglà:Khảnăngthiênphú,tínhcách,nănglực,tháiđộ,cáchlàmviệccủamỗinhânviênkhônggiốngnhau.Vìthế,ngườiquảnlímuốnnhânviêncủamìnhsuynghĩ:Côngviệccủatôicầnlàmđếnmứcđộnào?Điềunàylạibaogồmhainộidung:

Thứnhất,kếtquảchínhxácmàtôilàmđượclàgì?

Thứhai,tôicóđạtđượckếtquảtrongcôngviệchaykhông?

VídụMộtsĩquanpháobinhvừamớiđượcthăngchức,anhquyết

địnhđikhảosáttìnhhìnhluyệntậpcủabinhsĩ.Sĩquannàyđếnmộttiểuđộicó11người,sauđóquansáthọluyệntập.Viênsĩquanthấyrằngtấtcảbinhsĩđềulàmviệctheolệnh,nhưngchỉcómộtngườitừđầuđếncuốiđứngyênbấtđộng.Viênsĩquanrấttòmò,bướcđếnhỏianhta:“Tạisaocậulạiđứngyênnhưvậy?”Binhsĩđóđáp:“Tôiđượcsắpxếplàmnhưvậyạ.”Quatuầntra,viênsĩquansáthiệnnhiệmvụcủabinhsĩnàyđúnglàđứngyênvàkhônglàmgìcả.Hóara,nhữngquảpháongàyxưathườngdongựakéo,màkhitậpluyện,binhsĩsẽchonổnhữngquảpháonàylàmngựasợchạymất,nêntiểuđộiphảisắpxếpmộtngườiđứnggiữngựa,đểngựakhỏichạyđi.Nhưngbâygiờquânđộikhôngdùngpháodongựakéonữa,tuynhiênchứcvụnàyvẫncòntồntại.

Câuchuyệntrênnhắcnhởngườiquảnlídoanhnghiệphiệnnaycầnngănchặnhiệntượng“thừangườithiếuviệc”.Ngườiquảnlílúcnàocũngphảisuynghĩ:Mỗinhânviênlàmviệcởcươngvịcủamìnhcógiúpdoanhnghiệpthậtsựpháttriểnhaykhông?Côngviệcquảnlícủangườiquảnlílàphụcvụvìkếtquả,khôngcókếtquảtốtthìquátrìnhcótốtthếnào,chếđộcótốtrasaocũngkhôngcótácdụng.

Đốivớinhânviênbánhàng,thìviệcbánđượchàng,thuđượctiền,đạtđượcdoanhthuhàngtháng,hàngnăm,mớilàkếtquả.Đốivớinhữngngườilàmtrongngànhtruyềnthông,dùlàbêntruyềnhìnhhaysáchbáotạpchí...cũngđềuphảidùnghiệuquảtiếpnhận

củaquầnchúngđểđánhgiáhiệuquảlàmviệc.Đốivớivậnđộngviên,giànhđượcthứhạngchínhlàkếtquả.Đốivớingườidiễnviên,tỉlệngườixemvàsốvébánrachínhlàkếtquả.Dođó,bấtcứlúcnàongườiquảnlícũngcầnđểnhânviênhiểu,phảiđạtđượckếtquảthếnàomớilàđúng,mớilàxuấtsắc.Khíchlệđạtkếtquảmớilàsựkhíchlệcầnthiếtvàcóhiệuquả.

Bàihọc

Nhânviêncómụctiêurõràngmớicóphươnghướngphấnđấu.Chỉkhinhânviênhiểuđượcyêucầucụthểvịtrícôngviệccủamình,anhtamớihiểurõphươnghướngphấnđấu,mớiđạtđượcthànhtíchlàmviệclítưởng.Ngườiquảnlícầnhiểurằng:Saukhinhânviêncómụctiêurõràng,họmớicótinhthầntíchcực,tiếnthủ,dovậymộttrongnhữngbiệnphápkhíchlệnhânviênhiệuquảlàđặtramụctiêurõràng,hướngcôngviệcrõràngchonhânviên,đểhọhiểumìnhcầnphảilàmcôngviệcgì.

BÀI2QUYTẮC2:ĐỪNGĐỂ“CÓBỘT”

MÀKHÔNG“GỘTNÊNHỒ”-CUNGCẤPTHIẾTBỊ,TÀILIỆUCẦNTHIẾT

CHONHÂNVIÊNLÀMVIỆC

I.TẠOMÔITRƯỜNGLÀMVIỆCTHÂNTHIỆN

Nghiêncứuchothấy,tâmtrạnglàmviệcvàtrạngtháilàmviệccủaconngườicóliênquanlớnđếnmôitrường.Trongmôitrường

yêntĩnh,thoảimái,hàihòa,conngườithườngtậptrungchúýlàmviệc,tâmtrạnglàmviệcnhẹnhàng,vuivẻvàđạthiệusuấtcao.Ngượclại,làmviệctrongmôitrườngồnào,phứctạp,khóchịusẽbịảnhhưởngbởicácyếutốbênngoài,bịphântánsựchúý,khótậptrungtinhthầnlàmviệc,tâmtrạngbựcbội,cáugắt,chánnản,hiệusuấtlàmviệckhôngđượcđảmbảo.

Ngườiquảnlímuốnkhíchlệnhânviêncóhiệuquảđểhọtậptrunglàmtốtcôngviệc,nângcaohiệusuấtlàmviệc,cáchlàmthôngminhnhấtchínhlàtạomôitrườnglàmviệcthânthiện.Cáccôngtynổitiếngthếgiớiđềuthôngquaviệctạomôitrườnglàmviệcthânthiện,chuyênnghiệpđểkhíchlệnhânviên.Sựthậtđãchứngminh,làmnhưvậyhoàntoàncóthểnângcaolòngyêunghềcủanhânviên,nângcaohiệusuấtcôngviệc,từđónângcaohiệuquảthànhtíchvàkhảnăngcạnhtranhcủadoanhnghiệp.

VídụNgườiquảnlítậpđoànHewlett-Packard(HP)chorằng:Môi

trườnglàmviệctốtlàđiềuquantrọngđểgiữnhântàichocôngty,mộtlàcóthểnângcaohiệuquảlàmviệccủanhânviên,hailàcóthểđảmbảosứckhỏetâmhồnvàthểchấtchonhânviên.Dođó,vớiquanniệm“conngườilàquantrọng”,tậpđoànHewlett-Packardđãđặtracácnguyêntắcphùhợpvới“sứckhỏe”và“tâmlí”củanhânviên,đểnhânviêncảmthấythoảimáinhấtvàtậptrungtinhthầnlàmviệc.“Chúngtôitinrằngbấtcứaicũngtheođuổisựhoànhảo,chỉcầncómôitrườnglàmviệcthíchhợp,chúngtanhấtđịnhthànhcông”.

Dùlàmcôngviệcgì,ngườilaođộngcũngmuốnđượclàmviệctrongmôitrườngthoảimái,nhẹnhàng,thânthiện,pháthuyđượcnănglựcvàtrìnhđộcủabảnthân.Nhucầunàyphảnánhởtừngđộtuổikhácnhaucủanhânviên,cànglànhânviênlớntuổithìcàngcónhucầumãnhliệtvớimôitrườnglàmviệcthânthiện.Đốivớingườiquảnlí,mụcđíchtrựctiếpnhấtlàkhíchlệnhânviênđểhọtậntâmtậnlựclàmviệcvànângcaohiệuquảcôngviệc,tạoranhiềugiátrị,manglạinhiềulợiíchvàlợinhuậnchodoanhnghiệp.Tạomôitrườnglàmviệcthânthiệnchonhânviênlàbiệnpháphiệuquảgiúpngườiquảnlídoanhnghiệpnhanhchóngđạtđượcmụcđíchkhíchlệnhânviên.

Ngườiquảnlílàmthếnàođểtạoramôitrườnglàmviệcthânthiện?Córấtnhiềucách.Ngườiquảnlícóthểthamkhảovàhọctậpcáchquảnlícủamộtsốcôngtynổitiếng,vídụcungcấpmànhìnhtinhthểlỏngkhônghạimắt,thiếtkếbànlàmviệctheocấutạosinhlícủatừngnhânviên,tănggiờgiảilao,xâydựngphòngnghỉ,phònghútthuốc;cungcấpmiễnphítrà,càphê,nướcuống;miễnphíăntrưa,đồngphụccôngsở;thuêbảovệ,nhânviênphụcvụvệsinhdọndẹpvănphòng,chămsóccâycối…đápứnghầuhếtnhucầucủanhânviênvănphòng.Dùlàcôngtynhỏthìcũngnêntạomôitrườnglàmviệctốtchonhânviên.Tôiđãtừngđếnmộtcôngtythiếtkếtrongchungcư,vănphòngnàyởtầngthứba,mỗigócphòngđềuđượcthiếtkếđộcđáo,rấtthúvị.Vídụmàusắctrêntườngđượctrangtríbởicáchìnhlậpthể,trêncầuthangcónhữnghìnhvẽngộnghĩnh,trênbancôngđặtbànnhỏhoặcghếmây.Côngtychophépnhânviênđidéptrongphòng,tạokhôngkhínhưởgiađình,nhưngcũngmanglạicảmgiácthoảimáichonhânviên.Khônggianlàmviệcởđâytuynhỏnhưngthânthiện,gầngũi,khiếnnhânviênvuivẻ,thoảimái.

Môitrườnglàmviệcthânthiệngiúpmỗinhânviênpháthuyđượctiềmnănglớnnhấtcủamình,tạoragiátrịlớnnhấtchodoanhnghiệp.Thựcra,tạomôitrườnglàmviệctốtchonhânviênchínhlàmộtquátrìnhđầutư,đểnguồnnhânlựcpháthuyhiệuquảtốtnhấtvàtạolợiíchtốtnhấtchodoanhnghiệp.

II.TẠOCƠHỘIPHÁTTRIỂNBÌNHĐẲNGCHONHÂNVIÊN

Doanhnghiệpvànhânviênđượccoilàthểcộngsinh:Nhânviêngiúpdoanhnghiệppháttriểnlớnmạnh,cònsựtrưởngthànhvàpháttriểncủanhânviêncầndựavàomôitrườngcủadoanhnghiệp.Doanhnghiệpcómộtchứcnăngrấtquantrọng,đólàtạokhônggiantồntạivàpháttriểnchonhânviên.

Nhânviênnàocũngcónhucầupháttriển,nhưngtiềnđềpháttriểncủanhânviênlàdoanhnghiệpcầntạochohọmôitrườngthuậnlợi,hơnnữacơhộivàmôitrườngnàyphảilàcôngkhai,côngbằng,chínhđáng,nếukhôngnhânviênsẽkhôngtínphục,cũngkhôngpháthuycaonhấtsựchủđộngvàtíchcủabảnthântrongcôngviệc.

VídụBạncủamộtgiáosưnọnhờgiáosưgiớithiệuchoônghai

ngườitrợlí.Giáosưliềngiớithiệuhaihọctròxuấtsắccủamình,lầnlượtđếncôngtycủangườibạnphỏngvấn.

Johnlàhọctròđầutiênđếnphỏngvấn.Saukhikếtthúcbuổiphỏngvấn,Johngọiđiệnchogiáosư,phànnànvớiông:“Điềukiệnngườibạncủathầyđưarahàkhắcquá,mỗithángôngấychỉtrảlươngchoem700đô.Emđịnhđilàmởmộtcôngtykhácvớimứclương900đô/tháng”.Nhiềunămsau,lươngcủaJohntănglênhơn4.000đô.

NgườihọctròthứhaicủagiáosưlàChristopher.Vớimứclươngnhưvậy,anhđónnhậnmộtcáchvuivẻ.Giáosưliềnhỏianhvềviệcnày,anhtrảlời:“Emcóấntượngrấttốtvềbạncủathầy,emcảmthấymìnhsẽhọchỏiđượcnhiềuđiềutừôngấy”.Nhiềunămsau,mứclươngcủaanhlà100.000đô,chưakểcổphầnvàhoahồngmàanhcóđượctừcôngty.

Nhiềunhânviêncóthểcoitrọngthùlaovàđãingộbanđầucủadoanhnghiệp,nhưngcónhiềunhânviênlạicoitrọngmôitrườngpháttriểncủadoanhnghiệp.Nếungườiquảnlípháthiệnnhânviêncónhucầuvànguyệnvọngnhưvậy,hãytạomôitrườnghoặccơhộicạnhtranhchohọ,đểhọcóthểpháthuyhếttiềmnăngcủamình,thựchiệnđượcgiátrịcaonhấtcủabảnthânvàđạtđượcthànhtựutrongcôngviệcvàsựnghiệp.Nếukhông,doanhnghiệpkhôngthểgiữchânnhânviên.

Tạocơhộivàmôitrườngpháttriểnchonhânviênlàcôngviệccủangườiquảnlí.Đốivớinhânviên,điềunàychínhlàmộtloạikhíchlệ,vìnhưvậycóthểgiúphọcảithiệnđượccuộcsống,nângcaonănglực,đạtđượcthànhcôngvàniềmtựhàotrongcôngviệc,đápứngnhucầuvànguyệnvọngthựchiệngiátrịcủabảnthân.Dođó,khidoanhngiệpđápứngnhucầunàycủanhânviên,nhânviênsẽrấtyêunghề,gắnbóvớidoanhnghiệpđó.

Đứngởmộtgócđộkhácsẽthấy,làngườiquảnlídoanhnghiệp,nhiệmvụcủabạnkhôngchỉlàpháthiệnnhântài,màđiềuquantrọnglàbồidưỡngnhântài.Doanhnghiệptạocơhộivàmôitrườngcạnhtranhcôngbằngchonhânviênlàcáchhiệuquảvàquantrọngbồi

dưỡngnhântài.Trongquátrìnhbồidưỡngnhântài,tráchnhiệmcủangườiquảnlíchínhlàtạomôitrườngcạnhtranh,mụctiêucạnhtranhrõràng,đặtraquyluậtcạnhtranhchonhânviên,cònaichạytrước,aipháthuytốtnhất,aigiànhđượcthắnglợinhiềunhấtthìphảixembảnthânnhânviênđó.

Muốntạomôitrườngpháttriểncôngkhai,côngbằngchonhânviên,cầnpháthuytiềmnăngcủamỗingười,nângcaohứngthúlàmviệcchonhânviên,thúcđẩytínhtíchcựctrongcôngviệccủanhânviên,đểnhânviêncóniềmtinvàýchíphấnđấutrongcôngviệc,từđónhiệttìnhpháthiệnbảnthân,thựchiệngiátrịcủabảnthân,giúpdoanhnghiệptiếptụcpháttriển.

III.ĐẦUTƯVÀONHÂNVIÊNXUẤTSẮC

Đểđạtmụcđíchsảnxuấtcóhiệuquảcao,ngườiquảnlícầnđầutưchonhânviên.Theolí,doanhnghiệpđầutưchonhânviênlàviệcnênlàm,nhưngtrongthựctế,chúngtathấycórấtnhiềunhânviênlàmviệctrongmôitrườngáplựcvàkhôngđượcđầutư.Đasốnhânviênđềuchorằng,khôngcógìtồitệhơnviệcmìnhlàmviệctrongdoanhnghiệpcóyêucầuđiềugìcũngkhôngđượcđápứng.

Trongcácdoanhnghiệpvàcôngtyhiệnđạingàynay,nhânviêncoisựđầutưcủacôngtylàtượngtrưngchothânphậncủamình.Ngườiquảnlíbìnhthườngrấtthíchgiữcôngcụvàvốncủadoanhnghiệp,khôngthíchtraochongườikhác,coiđólàmộtloạiuyquyềncủabảnthân.Cònngườiquảnlíxuấtsắcluôncómốiquanhệtốtvớinhânviên,anhtahiểuđượcnhucầucủanhânviênvàcósựủnghộkịpthời,códùyêucầuđólàvậtchấthữuhìnhnhưmáyvitính,bànlàmviệc…haylàđiềukiệnvôhìnhnhưtàiliệunộibộ,tintứctrongngành…họcũngđềucungcấpđầyđủ.

Mộtcáchlàmcựcđoantrongviệcphânphốitàinguyêncủadoanhnghiệplàmộtsốquảnlíthíchphânchiacôngbằng.Họchorằngmỗinhânviêncầnđượchưởngnguồntàinguyênnhưnhau,nhưngtưtưởngchủnghĩabìnhquânnàylạikhôngcólợichongườiquảnlí.Đốivớikháiniệmcôngbằng,mộtsốngườiquảnlícóđịnh

nghĩarấtđặcbiệt.Đólàchủnghĩabìnhquân,tưtưởngbìnhquân,họchorằngnhưvậymớicôngbằngnhất,nhưnghọkhôngpháthiệnralàmnhưvậycóhạiđếntínhtíchcựccủanhânviênthựcsựmanglạilợiíchchocôngty.Côngbằngthựcrachỉmangtínhtươngđối,trongviệcquảnlídoanhnghiệp,ngườiquảnlíkhôngnênthựchiệnchếđộcôngbằngtuyệtđối.

Tưduyquảnlítruyềnthốngrấtphiếndiện,nhiềungườiquảnlíthậmchíđặttrọngđiểmquảnlícủabảnthânvàocácvấnđềcủanhânviên.Họchorằngnhânviênchỉchúýđếnlợiíchcánhân,nênủnghộhọvềvậtchấtnhiềuhơn,tuynhiênkếtquảnàylạigâyratâmlítiêucựccủamộtsốnhânviênxuấtsắc.

Trongmộttậpthể,ngườiquảnlíđốixửcôngbằngvớitấtcảmọingườichínhlàđốixửkhôngcôngbằngvớinhânviênxuấtsắc.Nhânviênxuấtsắclàngườitạolợiích,lợinhuậnchủyếuchodoanhnghiệp,ởmứcđộnàođó,doanhnghiệpcầnđãingộnhânviênxuấtsắc,ngườiquảnlícầnđặcbiệtđầutưchonhânviênxuấtsắc,nhưvậymớitạoranhiềulợiíchhơnchodoanhnghiệp.Đặcbiệtlàbộphậnbánhàng,sựchênhlệchvềthànhtíchcủanhânviênbánhàngthườngrấtlớn,nhânviênbánhàngxuấtsắctrongmộtnămcóthểbánđượcsảnphẩmvớidoanhthugấpmườilầnnhânviênbìnhthường.Khisosánhlợivàhại,ngườiquảnlícần“quantâm”đếnnhữngcaothủbánhàngnày.

VídụTổnggiámđốcRobinLicủacôngtyBaidu(TrungQuốc)làmột

vídụđiểnhình.Trongthờigiansánglậpcôngty,đểkíchthíchnhânviênpháthuyhếttrítuệvàtàinăngcủamìnhgiúpcôngtypháttriểnthuậnlợi,tổnggiámđốcđãđặtrachếđộgiángchứcnhằmvàolãnhđạocaocấpcủacôngty,trongthờigianhọnhậnchức,ôngchiachohọsốcổphầnnhấtđịnh(tươngđươngvớivàiphầnnghìnlợinhuậnhàngnămcủacôngty)làmphầnthưởngkhíchlệ.Từđónhânviênýthứcđượcrằngbảnthânhọlàcổđôngcủacôngty,làmộttrongnhữngngườichủcủacôngty,cốgắng,nỗlựclàmviệcvìcôngty.Saukhithựchiệnbiệnphápkhíchlệnày,quảnhiên,cácbộphậncủacôngtyvậnhànhcóhiệuquảcaohơn,nhânviêntrongcôngtycốgắngnhiềuhơn.Cuốicùngtấtcảnhânviêntrongcôngtyđãđoànkếtmộtlòng,cùngnhaucốgắng,tạokhôngkhídoanhnghiệpvuivẻvàlàmviệccóhiệuquả,từđógiúpcôngtypháttriển

ổnđịnh,bềnvững.

Saukhibướcrathịtrườngquốctế,Baiduđãđiềuchỉnhchếđộkhíchlệnhânviên,nhữngngườicóquyềnhànhtrongcôngtytrởthànhcổđôngcủacôngty.Khôngngờkhicổphiếuđượcniêmyết,giácổphiếucôngtytăng253%,dođótintứclannhanh“Baidutrongmộtđêmđãtạorahơn10triệuphú”.ChínhsựthànhbạicủaBaidugắnliềnvớilợiíchthiếtthựccủamỗinhânviênnênđãkhíchlệnhânviêncốnghiếnnhiềuhơnchocôngty.CáccôngtynhưMicrosoft(Mĩ),côngtyGE(Mĩ),côngtyToyota(Nhật)...vàonhữngnăm90củathếkỉXXđãápdụngphươngphápnày.

Ngoàira,theođàpháttriểncủanềnkinhtếtríthức,thếgiớingàycàngthôngtinhóa,sốliệuhóavàcôngnghệhóa.Tốcđộtănglênnhanhchóngcủatríthứctrẻkhiếncơcấubấthợplícủanhómtríthứclớntuổingàycàngnổibật.Mặcdùhọkhôngngừnghọchỏitíchlũykiếnthứccủamình,nhưngvẫncầnphảihọctập,nângcaokiếnthức,đàotạoởnướcngoài…Thôngquacácbiệnphápnàyđểnângcaokiếnthứccủabảnthân,bồidưỡngnănglựcvàtạocơhộipháttriển,đápứngnhucầuthựchiệngiátrịcủabảnthân.Thựcraviệcđàotạonàykhôngcầnchiphínhiều,chỉcầnđiềuchỉnhkinhphínguồnnhânlựctrongdoanhnghiệp,từđódùngkinhphínàyđàotạođặcbiệtchonhữngnhânviênưutú.Nhưvậynănglựccủanhânviênxuấtsắcsẽđượcnângcao,cảmgiácvinhdựtựhàocủahọsẽtănglên.Đồngthời,cácnhânviênkhácsẽnoitheogươngcủahọ,tựgiáchọctậpđểđượcdoanhnghiệpbồidưỡng,đàotạochuyênnghiệp.

Thựcra,rấtnhiềunguồnlựckhôngcầndoanhnghiệpbỏchiphí,vídụnhưtàiliệukháchhàng,kênhthôngtinkháchhàng,kinhnghiệmnghềnghiệp,khônggianpháttriểntựdo,thậmchísựtínnhiệmvànhiệmvụcủanhânviên…Chúngtathườngnói“biếtnhiềuthìphảilàmnhiều”,đốivớinhântàicóhiệuquảlàmviệccao,“sốngtrongnhunglụa”khôngphảilàsựhưởngthụ,màđốivớihọlạilàsựcoithường,khinhrẻ.Ngườiquảnlínếutạođiềukiệnbồidưỡng,huấnluyệnnhânviên,thìchodùchỉmờinhânviênxuấtsắctrongcôngtythamgiacôngtácđàotạocũngcóthểthuđượclợiíchcao,thểhiệnsựcoitrọngcủacôngtyvớinhânviênxuấtsắc.Nhânviênnàolạikhôngthíchđượcbồidưỡng,đàotạonhiều?Trongthựctế,nhiềungườiquảnlíchorằngtrướckhivàocôngtylàmviệc,nhânviênđãcókĩnăngvàtốchấtphùhợp,việcbồidưỡng,đàotạogiốngnhưmộtphầnthưởng,khôngcócũngđược.Cóngườiquảnlíchorằng,nhân

viênnêncókhảnăngtựhọcvànắmbắtkịpvớisựtiếnbộcủacôngnghệnênkhôngcoitrọngđàotạo,bồidưỡngnhânviên,hoặcchỉđàotạochocóhìnhthức.Lạicóngườiquảnlíchorằngnhânviêncủamìnhđãđủxuấtsắc,khôngcầnbồidưỡng,đàotạothêm.Thựcra,quanniệmkhôngcoitrọngviệcbồidưỡng,đàotạonhânviênlàvôcùngsailầm.Đốivớinhânviên,đàotạoluônlàviệckhôngcóđiểmdừng,tạođiềukiệnchonhânviênđượchọctập,bồidưỡngkiếnthứclàcáchkhíchlệtốtnhất.Việcđàotạonàykhôngnhấtthiếtlàbỏtiềnmờichuyêngia,chỉcầnlãnhđạo,giámđốcgiảngdạyhoặcnhânviêntrongnộibộcôngtygiaolưu,họchỏilàđược.Thamgialớphọcbồidưỡng,đàođạongoàingànhlàphầnthưởngkhíchlệmànhânviênrấtthích.Ngườiquảnlílợidụnghìnhthứctổchứcđàotạongoàingànhchonhânviênđểkhíchlệtinhthầncạnhtranhgiữacácnhânviênlàbiệnphápkhíchlệđạthiệuquảcao.

Vìthế,trongquátrìnhquảnlí,ngườiquảnlícầnưutiênnhânviênxuấtsắc,giúpnhânviênđóthểhiệnxuấtsắchơntrongquátrìnhlàmviệc.Nguồnvốncủacôngtycóhạn,ngườiquảnlícầnhọccáchđặtnguồnvốncóhạnđólênvainhânviênxuấtsắc.Chỉkhingườiquảnlíquantâmnhiềuhơnđếnnhânviênxuấtsắc,mớibiếtđượctiêuchuẩnxuấtsắclàgì,mớikhiếnchonhânviênxuấtsắccàngtrởnênưutúhơnvàthựchiệnđượcmụctiêuthànhcông,pháttriểnlớnmạnhchodoanhnghiệp.

IV.TRỌNGTHƯỞNGNHÂNVIÊN“LÀMCÔNGVIỆCNGUYHIỂM”

Doanhnghiệpnàocũngđứngtrướctháchthứcvàtrảinghiệmkhókhăn,mỗilầngặpphảitìnhhuốngnàysẽcầncóngườiđốimặtvớitháchthức,vậynhânviênnàosẽlàmđượcnhữngviệcnày?

Từgócđộtâmlí,nếukhôngcóthùlaohoặcphầnthưởngđặcbiệt,hầunhưkhôngaimuốnlàmviệcnguyhiểm.Nhưngnếungườiquảnlíbiếtđặtraphầnthưởngngoàiquyđịnhthìcóthểkhiếnnhânviêndũngcảmlàmviệcnguyhiểm.Chodùcóthấtbại,chodùbảnthânhọkhôngcókhảnăngchấpnhậntháchthức,họvẫncamtâmtìnhnguyệnmạohiểm.

CôngtyGeneralElectric(GE)luôncótruyềnthốngtrọngthưởngnhữngnhânviêndámlàmviệcnguyhiểmvàtrọngthưởngchonhữngnhânviênlàmđượcviệckhó.Nếubộphậnphòngbannàođóhoàn

thànhmộthạngmụclớnthìngườiquảnlícũngđượcnhậnphầnthưởnghậuhĩnhhoặcđượcthamgiavàolàmcổđôngcủacôngty.

Đươngnhiên,mụcđíchthựcsựcủaviệckhíchlệnhânviêncủadoanhnghiệplàcổvũhọcốgắnglàmviệchơn.Trọngthưởngnhânviênlàmviệcnguyhiểmlànângcaotinhthầnsángtạovàtinhthầnchịukhóchịukhổcủanhânviên,màđiềunàyrấtquantrọngvớidoanhnghiệp.

Vídụ

SearsandRoebuckđãtừnglàcôngtytưnhânbánlẻhàngđầuthếgiới.NhữngngườiquảnlícủacôngtySearsandRoebuckluôncoitrọngnănglựcsángtạocủanhânviên,cốgắngkhíchlệtinhthầnsángtạocủahọ,chodùcôngtycóphảibỏvốnđầutưlớn.Mộtlần,nhânviênbánđồchơicủacôngtyvìmộtquyếtđịnhđộtngộtcủamìnhmàgâytổnthất10.000.000USDchocôngty.Khisựviệcxảyra,cóngườihỏitổnggiámđốccủaSearsandRoebuck:“Ôngcósathảinhânviênđókhông?”Tổnggiámđốctrảlời:“Đươngnhiênlàkhông,tôichỉsathảinhữngngườichưatừngphạmlỗi”.Sauđó,ngườinhânviênphạmlỗinàykhôngnhữngkhôngbịphạt,màcònđượcgiámđốcthăngchứclênhaibậcvàđượctrọngthưởngmộtsốtiềnlớn.Sauđó,nhânviênnàyđãcóýtưởngmới,tạoralợinhuậnlớnchocôngty.

Bàihọc

Môitrườnglàmviệcthânthiệnsẽgiúpnhânviênpháthuyđượctiềmnăng,tạoragiátrịlớnhơn.Trongtậpthểđộingũnhânviênyêunghề,hầunhưmỗinhânviênđềunhậnđượcsựủnghộvàgiúpđỡcủacôngty.Trongtậpthểđó,giữaconngườivớiconngườikhôngthểđòihỏisựcôngbằng,sựcôngbằngđốivớitấtcảmọingườichínhlàsựbấtcôngvớinhânviênxuấtsắc.Doanhnghiệpcầnphụcvụnhữngnhânviênxuấtsắc,ngườiquảnlínênđầutưchonhânviênxuấtsắc,nhưvậymớithúcđẩyhọtạoralợiíchnhiềuhơn.

BÀI3QUYTẮC3:KHENNGỢI“BẢY

NGÀYMỘTLẦN”VỚINHÂNVIÊNMỚI

I.NHÂNVIÊNHIVỌNGĐƯỢCCÔNGNHẬN

Nếukhôngcóđêmđen,saotrờikhôngthểtỏasáng;nếukhôngcósựtĩnhlặng,kịchcâmsẽkhôngđượchoannghênh.Tấtcảsựvậtmuốnđượcmọingườinhớđếnđềucầncókhônggianthểhiện.Nhânviênmớivàolàmởcôngtycũngnhưvậy,ngườiquảnlícầntạochohọcảmgiáctồntại,họmớicócảmgiácthânthuộc,từđókíchthíchđộnglựcsángtạocủahọ.

Bấtcứngườinàocũnghivọngđượcngườikháccôngnhận.

Năm1925,nhàtâmlíhọc,tiếnsĩElizabeth.B.Hurblookđãtừnglàmmộtthựcnghiệmnổitiếng.Ôngchianhữnghọcsinhđanghọclớp4,lớp5thànhbốnnhómnhỏđểlàmphéptoáncộngcóđộkhótươngđươngnhau.Nhómthứnhấtlànhómđượckhenngợi,mỗilầnlàmxongbàitậpđềuđượckhenngợi;nhómthứhailànhómbịphêbình,mỗilầnlàmbàitậpxongđềubịphêbìnhnghiêmkhắc;nhómthứbalànhómbịthờơ,chỉbiếtimlặnglắngnghelờiđánhgiádànhchohainhóm;nhómthứtưlànhómbịkhốngchế,mỗilầnlàmbàitậpxongđềukhôngđượcnhậnxétvàbịcáchlivớibanhómkia.Sauđó,ôngtiếnhànhquansátthànhtíchhọctậpcủabốnnhómnày.Hiểnnhiên,nhómcóthànhtíchhọctậptốtlànhómđượckhenngợi.

Kếtquảchothấy:Hiệuquảlàmbàitậpcủabanhómđầutốthơnnhómthứtư,thànhtíchcủanhómđượckhenngợivànhómbịphêbìnhtốthơnnhómbịthờơ;thànhtíchcủanhómđượckhenngợilàtốtnhất.Vìtháiđộcủahọcsinhđốivớiviệcnàylà:Chodùmìnhbịhọphêbìnhcònhơnlàbịđốixửlãnhđạm,thờơ,vìđiềuđóítnhất

cũngchứngtỏhọđangđểýđếnmình.

Thựcnghiệmnàychứngminhrằng:Bấtcứaicũngmuốnđượcngườikháccôngnhận,cầnngườikháckhẳngđịnh.Trongdoanhnghiệp,đượcngườikháccôngnhậnlàkhátkhao,mongmuốnlớnnhấtcủanhânviên,làđộnglựcquantrọngkíchthíchtínhtíchcựccủahọ.

Ngườiquảnlínênhiểurằng,khenngợi,côngnhậnnhânviêngiốngnhưxâydựngmôitrườnglàmviệctốt.Vìbấtcứaicũngmuốnđượckhenngợivàcôngnhận.Tuynhiêntrongcuộcsống,khôngphảitấtcảquảnlíđềucóthóiquencôngnhận,khenngợinhânviên.Rấtnhiềuquảnlítrongcácdoanhnghiệpquốcdoanhkhôngbiếtkhenngợicấpdưới,thậmchínhiềungườiquảnlícònchorằng,nhânviênlàmviệctốtlàđiềuđươngnhiên.

VídụNhânviênquétdọnthườngkhôngđượcmọingườicoitrọngvà

khôngđượcchúýnhấtởcôngty.MộtnhânviênquétdọnnữtrongdoanhnghiệpởHànQuốcđãdũngcảmđứngrađánhlạibọncướpkhichúngđếncướpcôngty,bảotoànđượctàisảnchocôngty.Nhiềungườirấttòmòvềviệcnày,tạisaomộtnữnhânviênquétdọnlạidũngcảmđứngrabảovệcôngtytrongthờikhắcnguyhiểm,độngcơcủachịtalàgì?Tuynhiên,nữnhânviênnàylạitrảlời:“Mỗilầntôiquétdọn,lãnhđạocủatôiđềubướcđếnvỗvaitôivànói:Chịquétsạchlắm,vấtvảchochịquá,cảmơnchịnhé!Vìcâunóiấycủalãnhđạo,tôisẵnsànghisinhbảnthânđểbảovệcôngty”.

Donhậnđượcsựkhẳngđịnhcủalãnhđạomànữnhânviênnàyđãbấtchấpnguyhiểmtínhmạngbảnthânđểbảovệtàisảnantoànchocôngty,điềunàychothấytầmquantrọngcủaviệckhenngợinhânviên.Cóthểthấy,khenngợinhânviênlàcôngviệckhôngcầndùngđếntiềnbạc,nhưngthườngbịngườiquảnlídoanhnghiệpcoinhẹ.Theođiềutra,trongmộtdoanhnghiệpquốcdoanhnổitiếng,sốnhânviênđượckhenngợirấtít.Cácdoanhnghiệptưnhâncókháhơnnhưngsốnhânviênđượckhenngợicũngrấtít.

Nhânviênchờđợi,mongmuốnlãnhđạobiểudương,khenngợimình,khiđượccôngnhậnvàtôntrọng,sẽkíchthíchlòngnhiệttìnhcủahọvàsẽcólợichosựpháttriểncủadoanhnghiệp.Đốivớidoanh

nghiệp,việckhenngợikhôngtốnnhiềucôngsứcmàlạicóthểđạtđượchiệuquảquảnlícao,tạisaochúngtakhônglàm?

II.BẢYNGÀYBIỂUDƯƠNGMỘTLẦNVỚINHÂNVIÊNMỚI

Chodùlànhânviêncũhaynhânviênmới,việckhíchlệgiúphọcảmthấythoảimáihơn,đặcbiệtlànhânviênmới.Nếunhânviênmớicótínhhướngnội,khókhăntrongviệchòanhậpvớimôitrườnglàmviệc,sựkhenngợicủangườiquảnlísẽgiúptăngthêmtựtinchohọ,giảmbớtcảmgiácxalạ.Nếunhânviênmớicócátínhphóngkhoáng,thíchgiaolưu,sựkhenngợicủangườiquảnlísẽlàmhọcóthêmthiệncảmvớicôngty,từđónhanhchónglàmviệctốt.Khenngợigiúpconngườivuivẻ,làmtăngmốiquanhệtốtđẹp,dođóngườiquảnlíkhôngnênđểlãngphícáchthứckhíchlệnày.

Nhânviênnàocũngmuốnđượckhenngợi,nhưngkhenngợithếnàomớicóhiệuquả,nênkhenngợivớitầnsuấtnhưthếnào?Sựthựcđãchứngminh,bảyngàykhenngợimộtlầnvớinhânviênlàthíchhợpnhất,nhưngnếunhânviênđócóbiểuhiệnxuấtsắc,cóthểkhenngợithêm.Vídụhàngngàynhânviênnàylàmviệcrấttốt,gặpnhânviênđólàcóthểkhenngợi.Nếunhânviênnàylạithíchđượckhenngợi,làtuýpngườicàngkhenngợicànglàmviệctốtthìngườiquảnlínênkhenngợinhiềuhơn.

Tuynhiên,nhiềungườiquảnlíkhôngbiếtkhenngợi,mộtsốquảnlíchorằngkhenngợiquánhiềudễlàmnhânviêncótâmlíkiêungạo;mộtsốngườilạichorằngrấtkhókhenngợingườikhác,vìhọcócảmgiácgiảtạo,nếukhôngbiếtcáchkhencònkhiếnngườikhácnghĩrằngmìnhgiảdối.Nếukhôngbiếtnắmbắtkĩnăngkhenngợinhânviênthìsẽlàmmấthiệuquảvốncócủaviệckhenngợi.Thựcra,khenngợinhânviênkhôngphảilàchuyệnkhókhănvàphứctạp.Vídụnhưbạncóthểvỗvainhânviên,đâylàcáchkhenngợivàcôngnhậnvừađơngiảnlạihiệuquả.Đươngnhiên,mộtsốcáchkhenngợicầnnghiêncứukĩ.Khikhenngợinhânviênmới,ngườiquảnlínênchúýmộtvàikĩnăngvànguyêntắcsau:

1.Khôngkhenngợichungchung,hờihợt.Ngườiquảnlícầnkhen

ngợicụthể,đúngviệcđúngngười.Khôngphảilàkhenngợiconngườimàkhenngợinhữngviệclàmcủahọ,kếtquảhọlàmđược.

2.Bànluậnnhữngchuyệnliênquanvớingườiđượckhenngợi.Vídụbạncóthểnóivớingườiđượckhenngợinhưsau:Lúcđócậunghĩthếnào?Cậulàmviệcnàythếnào?Cầncómộtsựviệccụthểđểngườiđượckhenngợihiểurõ.

3.Khenngợinhânviêntrướcmặtmọingười.Khikhenngợinhânviên,ngườiquảnlínênkhenngợihọtrướcmặtmọingườihaykhenngợiriêngtư?Cáchkhenngợikhácnhausẽtạorahiệuquảkhíchlệkhácnhau.Nếunhânviêncóbiểuhiệntốtthìcầnkhenngợingườiđótrướcmặtmọingười.Việclàmtốtnênđượcnhiềungườibiếtđến,cònviệclàmkhôngtốt,nênnóichuyệnriênggiữahaingười.

4.Truyềnđạtýkiếnkhenngợicủacấptrên.Nếulãnhđạocấpcaohơncũngkhenngợinhânviênđó,thìbạnnênkịpthờitruyềnđạtchonhânviênđóvàđểcàngnhiềungườibiếtcàngtốt,vìtinhthầnvàviệclàmcủanhânviênđócầnđượcmọingườitrongcôngtyhọctập.

5.Ghichéplạinhữnglầnkhenngợimangýnghĩatrọngđại.Điềunàythườnggắnliềnvớiviệctônvinhdanhhiệuhoặcphầnthưởnglớnlaonàođó.Nhiềutổchứcxuấtsắcđềulưutrữhồsơvềnộidungkhenngợinhânviênxuấtsắc.Tạisaophảilàmviệcnày?Vìđếncuốinămđánhgiáthànhtích,nhânviênđósẽđượcxếpvàotrongdanhsáchnhữngngườiđượcđánhgiá.Doanhnghiệpkhôngnhấtthiếtchọnnhữngngườicóthànhtíchxuấtsắc,màchỉcầnnhânviênbìnhthườngcóbiểuhiệnxuấtsắcởphươngdiệnnàođólàcũngđượccộngđiểmvàlàmcăncứđểđánhgiá.

6.Chủđộngtìmngườivàviệcđángđượckhenngợi,tìmcơhộikhenthưởngchonhânviên.

Điềuquantrọngnhấtcủangườiquảnlílàhọccáchkhenngợivàcôngnhậnnhânviênbấtcứlúcnào.Ngoàira,trongquátrìnhkhenngợi,ngườiquảnlícầnbiếtxửlíkhéoléo,khôngnênlúcđầukhenngợi,lúcsauphêbình,nhưvậynhữnglờikhenbanđầukhôngcòntácdụng.

Làngườiquảnlídoanhnghiệp,bạncầnkhenngợinhânviênchânthành,thẳngthắn,hãykhenngợihànhvitốtđẹpvàbiểuhiện

xuấtsắccủahọ,nhưvậyđộingũnhânviêntrongcôngtymớingàycànglớnmạnh,cókhảnănglàmviệcvàtạorathànhtựucaohơn.

III.NẮMBẮTMỨCĐỘKHENNGỢIKhingườiquảnlíkhenngợivàbiểudươngnhânviên,cầnchúý

haiđiểmsau:

Đầutiên,khenngợicũngcầncócăncứrõràng,khôngnóivôcăncứ,kiêntrìnguyêntắcnhấtđịnh,khôngthưởngbằngvậtchấtmộtcáchlộnxộn,coiviệckhenngợi,khíchlệlàmộtphéptắcxãgiaovàlờichàohỏiđểcóthểthựchiệnbấtcứlúcnào.Nếukhôngviệckhíchlệ,khenngợisẽkhôngcònhiệuquả.Ngườiquảnlínênhiểurằng,khenngợicầncócăncứ,cómụcđíchvàmụctiêunhấtđịnh,nhưvậyngườiđượckhenngợimớicảmthấylờibạnnóilàsựthực,làchânthành,mớikhiếnnhânviêncảmthấychânthật,tínphục,hàilòng.

Thứhai,ngườiquảnlíkhikhenngợi,khíchlệnhânviêncầnnắmrõmứcđộ.Việckhenngợi,khíchlệchânthànhcóhiệuquảsẽrấtcóíchchodoanhnghiệp.Khenkhôngđúnghoặckhenquánhiềusẽkhôngđạtđượcmụcđíchvàhiệuquả,việckhenngợicũnggiốngnhưviệcthổibóngbay:Thổiquánhỏsẽkhôngđẹp,thổiquátosẽbịnổ.

Nếukhenngợikhôngđúng,nhânviênđượckhenngợisẽnghĩbạnlàngườigiảdối,làmviệcqualoatắctráchvàhọsẽkhôngcảmkích.Nếukhenngợiquámức,nhânviênsẽcảmthấytựkiêu,chorằngmìnhlànhântàihiếm,chorằngcấptrênđangsợmộtnhântàinhưmìnhsẽbỏđi.Ngoàira,mộtsốnhânviênsẽchorằngbạnkhôngkhenngợithànhthật,nghĩmộtđằngnóimộtnẻo,cáchkhenngợinhưvậyvừakhôngđượcnhânviênhoannghênh,vừakhiếnnhânviêncảmthấybấtmãn.

IV.BALỢIÍCHTỪVIỆCKHENNGỢINHÂNVIÊN

Việckhenngợivàbiểudươngcólợichocảngườiquảnlívànhânviên.Lợiíchnàyđượcthểhiệncụthểnhưsau:

Thứnhất,nhânviênsẽbiếtđượcvịtrí,tácdụng,giátrịcủamìnhvàhìnhảnhcủamìnhtronglònglãnhđạo.Trongmộtcôngtypháttriểnổnđịnh,nếuthunhậpcủanhânviênkháổnđịnhthìhọsẽkhôngquácoitrọngthunhậptiềnlươngvàđãingộvậtchất.Dovậy,họsẽcoitrọnghìnhảnhcủamìnhtronglònglãnhđạovàvịtrícủamìnhtrongcôngviệc.Sựkhenngợi,biểudươngcủalãnhđạođềucóuyquyền,làcăncứquantrọngnhấtxácđịnhgiátrịvàvịtrícủanhânviêntrongcôngty.Mộtsốlãnhđạobiếtcáchthôngquaviệctônvinh,đặtchứcdanhđểkhenngợi,biểudươngnhânviênnhư:CậuTrườnglàtiếnsĩđầutiêncủacôngty;cậuVinhlàcaothủ“võlâm”củacôngty;côĐàolàchuyêngiamáytínhcủacôngty…Aicũngcóchứcvụ“caocấp”nênnhânviêncảmthấyđượccoitrọng,côngviệcvàgiátrịcủabảnthânđượccôngnhận,từđóhọcàngcótựtinvànhiệttìnhtrongcôngviệc,tíchcực,chủđộnglàmviệchơn.

Thứhai,thỏamãncảmgiácvinhdự,cóthànhtựucủanhânviên,cổvũtinhthầncủanhânviên.Vídụmộtnhânviênlàmviệcmiệtmàihơnmộttháng,chuẩnbịchuđáomọiviệcvàđãtổchứcthànhcôngmộthoạtđộnglớn,saukhilàmxongviệc,ngườinàymệtmỏirãrời.Khimộtnhânviênlàmviệcmiệtmài,pháthuytiềmlựclớnnhấtcủabảnthânđểhoànthànhnhiệmvụkhókhăn,giankhổvànhiềutháchthức,anhtamuốnđiềugì?Đươngnhiênlàsựkhenngợivàkhẳngđịnhcủalãnhđạo.Nếulãnhđạokhôngkịpthờikhenngợianhta,chắcchắnanhtasẽcócảmgiácchánnản,cảmthấynhữngcốgắngcủamìnhkhôngđượccôngnhận,côngviệcmìnhlàmkhôngcógiátrị,từđótrởnênnảnlòng,khôngcònnhiệttìnhvàtựtinlàmnhữngviệctiếptheo.Chínhđiềunàysẽlàmtổnthươngđếnsựtíchcực,chủđộngvàkhảnăngsángtạocủanhânviên.

Thứba,loạibỏcảmgiáckhôngtínnhiệmcủanhânviênvớicấptrên,rútngắnkhoảngcáchgiữanhânviênvớilãnhđạo,bồidưỡngtinhthầnđoànkết.Mộtsốnhânviênnếukhôngđượccấptrênkhenngợitrongthờigiandài,tronglònghọsẽnghĩ:“Saolãnhđạokhôngkhenngợimình?Cóphảihọkhôngcoitrọngmình?”Đốivớingườilãnhđạoluôncốýgiữkhoảngcáchvớinhânviên,khôngthườngxuyênnóichuyệnvàgiaolưuvớinhânviênsẽkhiếnnhânviênkhôngtínnhiệm.Điềunàygâybấtlợichocôngviệcquảnlí,cũngkhôngcólợichoviệcpháthuytínhtíchcực,chủđộngvànângcaohiệusuấtcôngviệccủanhânviên.Khinhânviênđượclãnhđạokhenngợi,biểudương,họthườngvuivẻnóivớibạnbè,đồngnghiệp:“Lãnhđạocủatớvừaquantâm,khenngợitớ,nhữngviệctớlàmngaycảtớcũng

thấybìnhthườngmàcũngđượclãnhđạokhenngợi”.Nhưvậy,giữalãnhđạovànhânviênđềucócảmgiáchàilòng,thoảimái.

Bàihọc

Bấtcứaicũnghivọngmìnhđượccôngnhậnvàkhenngợi,bấtcứnhânviênnàocũnghivọngbảnthânđượclãnhđạokhenngợi.Cónhiềukhinhânviênkhôngđòihỏinhiều,họchỉcầnmộtlờikhẳngđịnh,mộtcâukhenngợitừlãnhđạo.Điềutrachothấy,conngườicónhucầurấtlớnvớilờikhenngợi,thậmchívượtquacảnhucầutiềnbạc.Dovậy,ngườiquảnlínênhiểurằng:Cấptrênbiểudương,côngnhậncấpdướisẽkhiếnchocấpdướicànglàmviệctíchcực,sángtạovàhiệuquảcôngviệccũngđượcnângcao.

CHƯƠNGIVQUYTẮCKHÍCHLỆĐỐIVỚINHÂNVIÊNCÓKINHNGHIỆM

Nhânviêncókinhnghiệmlàlựclượngnòngcốttạoralợinhuậncaochodoanhnghiệp;kịpthờinắmbắtphươnghướng,tháiđộlàmviệc,tìmhiểupháthuytiềmnăngcủahọlàcôngviệcquantrọngnhấtcủangườiquảnlí.Bấtcứaicũngcóưuđiểmvàkhuyếtđiểm,trongquátrìnhnày,ngườiquảnlícầnbiếtsửdụngưuđiểmcủanhânviên,họccáchbiếnkhuyếtđiểmcủahọthànhưuđiểm,pháthuyhếttàinăngcủahọđểmỗinhânviênđềupháthuyđượctốtnhấtgiátrịcủamình.Thứhai,bấtcứaicũngmuốnđượcngườikhácquantâm,khôngaihivọnglãnhđạocoimìnhlàmộtchiếcmáylàmviệc.Ngoàira,bấtcứaitrongcôngtycũnghivọngcấptrênlắngngheýkiếncủamình.Ngườiquảnlícầntôntrọngvàtíchcựclắngngheýkiếncủanhânviênthìmớithựchiệnđượcsựđoànkếttrongcôngtyvànângcaohiệuquảlàmviệccủanhânviên.

BÀI1QUYTẮC4:KHAITHÁCTÀINĂNGTHIÊNBẨM-ĐỂNHÂNVIÊNLÀM

VIỆCTHEOSỞTRƯỜNG

I.PHÁTHUYƯUTHẾCỦANHÂNVIÊNƯuthếthườngdobayếutốtạonên,đólàkiếnthức,kĩnăngvà

tàinăngthiênbẩm.

Trướctiênhãybànvềkiếnthức.Chúngtađềubiếtconngườikhôngngừnglàmtăngvốnkiếnthứccủamình,chodùlàhọccấpba,đạihọc,thạcsĩ,tiếnsĩvàthamgianhiềukhóahuấnluyệnkhácnhauđềuvớimụcđíchlàmtăngvốnkiếnthức.

Bànvềkĩnăng,kĩnăngchínhlàcácbướcvàphươngpháplàmviệc.Sựkhácnhaugiữakĩnăngvàkiếnthứcđólàkiếnthứcđượcthểhiệntrêncâuchữ,cònkĩnăngchủyếuthểhiệnởhànhđộngthựctế.

Bànvềkhảnăngthiênbẩmkìdiệumàmọingườinóiđến,tàinăngthiênbẩmlàkhảnăngsinhrađãcó,cóthểgiúpbạncócáchtưduy,hànhđộngvàcảmgiáccógiátrị.Mộtngườiquantâmchúýđặcbiệthoặcyêuthíchđặcbiệtmộtlĩnhvựcnàođóthườngphảnánhtàinăngthiênbẩmcủahọtronglĩnhvựcnày.Mộtsốngườicótàinăngbẩmsinhvềchữsố,mộtsốngườilạicótàinăngbẩmsinhvềmàusắcvàhìnhdạng,cònmộtsốngườilạiđặcbiệtmẫncảmvớiâmthanh.AlbertEinstein,mộtnhàkhoahọcvĩđạiđãtừngđượcđấtnướcIsraelmờilàmtổngthống,đólàmộtđiềuvinhdựbiếtbao!NhưnglàmộtngườiDoThái,AlbertEinsteintừchối,ôngnói:“Tôikhôngcóthiênphúvềphươngdiệnđó,khảnăngcủatôilànghiêncứuthếgiớivậtchất,thếgiớikháchquan,tôikhôngthíchlàmchínhtrị”.

Vớinhânviêncótưchấtquảnlí,khenthưởngbiểuhiệnxuấtsắccủanhânviêncóthểmanglạihiệuquảkhíchlệcao,chuẩnbịnguồnnhântàichocôngtytrongtươnglai.Ngườiquảnlícóthểtạođiềukiệnchonhânviênchủtrìmộtcuộchọpngắn;ngườiquảnlícũngcóthểchonhânviênthamgialớpbồidưỡngcủadoanhnghiệpđểcóthểpháthuyđượcnănglựcvàkĩnăngcủanhânviên,đồngthờiđểmộttrongnhữngnhânviêngiỏigiảngdạy.Khinhânviênthamgiahộinghịnghiêncứuhoặcnhậnnhiệmvụlãnhđạolớpbồidưỡng,hãyđểnhânviênđóphátbiểunộidungvàtrọngđiểmliênquanđếnviệcnghiêncứu.Ngườiquảnlícũngcóthểxemxétthăngchứcchonhânviênlàmtrưởngphòngphòngkếhoạchnhỏvàthayđổicáchthứclàmviệctrongphòng.

II.ĐỂTÀINĂNGBẨMSINHTRỞTHÀNHĐỘNGLỰCTRƯỞNGTHÀNH

CỦANHÂNVIÊNChúngtathườngnóitàinăngbẩmsinhrấtquantrọng.Làmthế

nàođểphánđoánngườinàođócótàinăngbẩmsinhhaykhông?Điềunàycầnthôngquanhiềuphươngphápnhưnóichuyện,sáthạch,đánhgiá…Quamộtvàicâuhỏiđơngiảnvềbảnthân,chúngtacũngcóthểđoánxemmìnhcótàinăngbẩmsinhhaykhông.Câuhỏithứnhất:Việcgìmìnhlàmnhanhhơnngườikhác,họctốthơnngườikhác?Câuhỏithứhai:Mìnhlàmviệcgìkiêntrìnhất,khôngcầnngườikhácthúcgiụccũngsẽlàmđếnlúchoànthiệnmớithôi?Câuhỏithứba:Mìnhlàmviệcgìmàcảmthấyrấtthànhcông,rấthưngphấnvàhàohứng?(Đươngnhiên,nhữngcâuhỏinàychỉđềcậpđếnphươngdiệnchuyênngành,nhữngchuyệnvụnvặtkhôngtính).Câuhỏithứtư:Mìnhlàmviệcgìđượckhenngợivàkhẳngđịnhnhiềunhất?Thựcracâuhỏithứtưđãcóđápán,mộtlĩnhvực,mộtsựviệchoặcloạisựviệcnàođómàchúngtahiểurõ,tàinăngbẩmsinhcủabạnsẽnằmtrongđó.

Vídụ,mộtnhântàibánhàngsẽcónămkhảnăngthiênphúnhưsau:tựtin,biếtlấylòng,chuyêntâm,biếtthôngcảm,cạnhtranh.

Chúngtahãybànvề“tựtin”.Chúngtađềubiếttựtinrấtquantrọngvớingườibánhàng,vìnhânviênbánhàngchodùbánsảnphẩmgìcũngđềucầnđểkháchhàngtintưởngmình,khôngcósảnphẩmtốtnhất,chỉcónhânviênbánhàngtincậynhất.

Khảnăngthiênphúthứhailà“biếtlấylòng”,đâylàkhảnănggiaotiếpvớingườilạ.Ngườikhácgặpngườilạsẽengại,nhưngnhânviênbánhàngbiếtlấylònglạithíchlàmquenvớingườilạ,trongthờigianngắncóthểnóichuyệnthânmậtvớihọ,khiếnngườilạđóthíchanhta,đóchínhlàkhảnăngbiếtlấylòng.

Thứbalà“chuyêntâm”.Nhiềulúc,trongquátrìnhlàmviệc,chuyêntâmcónghĩalàbềnbỉ,kiêntrì,làkhôngbaogiờthayđổimụctiêu,phươnghướng.

Thứtưlà“biếtthôngcảm”.Ngườibiếtthôngcảmsẽtạocảmgiácthoảimáichongườikhác,lờihọnóikhiếnbạnchấpnhậndễdàngvàcũngmuốnlắngnghe,vìanhtahiểuđượctronglòngbạnđangnghĩgì.

Thứnămlà“cạnhtranh”.Chúngtathấynhữngngườigiỏicạnhtranhkhôngchỉvìmụctiêukíchthíchanhta,màcònvìanhtathíchcạnhtranhvớingườikhác,khôngchịuthuakémnhữngngườigiỏihơnmình.Anhtaluônnghĩtạisaomìnhlạikhôngbằngngườikhác,thếnênluôncókhátvọngcạnhtranh.

Chọnlựanhânviêncótàinăngthiênbẩm,trêncơsởđótruyềnđạtkiếnthứcvàbồidưỡngrènluyệnchohọ,nhưvậytàinăngcủahọmớitrởnêncóýnghĩavàgiátrị.

Rấtkhóđểtìmđượcnhântàibánhàngcóđầyđủcảnămyếutốthiênbẩmtrên,đasốchỉcómột,haikhảnăngtrênmàthôi.Tuynhiên,chúngtakhôngnhấnmạnhtầmquantrọngcủanhữngkhảnăngnàyvìchúngtacóthểbồidưỡngthóiquentốtchonhânviên,màthóiquentốtlạicóliênquanmậtthiếtđếnsựkhíchlệ.Khimộtngườilàmđượcmộtviệcnàođó,nếuđượckhíchlệthìsẽcảmthấyrấtvuivàcócảmgiácthànhcông,từđóhọsẽtiếptụccốgắnglàmnhiềuviệctốthơn.

III.GIÚPNHÂNVIÊNCÓCẢMGIÁCĐÃTÌMĐƯỢCCÔNGVIỆCPHÙHỢP

Tôiđãtừngphỏngvấnhàngnghìnnhânviênởcácvịtrícôngviệckhácnhau,điềulàmtôithấyđángtiếclàtuynhiềungườicótốchấtrấttốt,nhưnghọluôncảmthấylưỡnglựvớivịtrícôngviệccủamình,khôngbiếtđặtkếhoạchchonghềnghiệpvàtổngkếtnhữngđượcmấttrongkhilàmviệc,vìthếsaubaonhiêunăm,họvẫnkhôngthayđổiđượcchứcvụvàmứclươngcủamình.

Thựcra,chúngtachỉcầnmởrộngtầmmắt,điềuchỉnhmộtchútphươnghướngnghềnghiệp,biếtcáchđiềuchỉnhmụctiêu,làmtốtmọiviệc,tậptrungưuthếlàmnhữngviệcsởtrườngthìcóthểpháttriểnsựnghiệptốthơn.Cuộcđờicũnggiốngnhưviệclănhònđátuyết,khitìmđượcphươnghướngđúngđắn,khôngngừnglănvềphíatrướcthìhònđásẽcànglăncàngto.

VídụBằnglànghiêncứusinhtốtnghiệpkhoaCôngnghệđiệntử

trườngĐạihọcBáchKhoa,điphỏngvấnxinlàmtrợlí.Cậutanóivớinhàtuyểndụngrằng,côngviệcđầutiêncủacậulàlàmviệccho

côngtyITvớiquymônhỏ,vìcậukhôngquenvớiphầnmềm,cũngkhônglàmcôngviệckĩthuậtchuyênngànhnêncậuđãnhậncôngviệcbánhàng.Docậucókhảnăngdiễnbiểuđạtvàtínhcáchthânthiện,nêntrongmộtcơhộingẫunhiên,cậuđượclàmtrợlígiámđốc,làmcôngviệcquảnlíhànhchínhvàkếhoạchcủacôngty,khôngđúngvớichuyênngànhcậuhọc.Sau3nămlàmviệc,lươngcủacậulà12triệuđồng,sốlươngnàysẽkhôngđủđểchàngtraimuanhà,nuôigiađình.Vìcảmthấymứclươngvàphúclợiởcôngtynàynhiềuhơncôngtytrước,hơnnữacậuđãquenlàmcôngviệctrợlínênmuốnứngtuyểnlàmtrợlítrongcôngty.Nhàtuyểndụnghỏicậucóthíchlàmcôngviệctrợlíkhông,cậutatrầmngâmmộtlát,rồithànhthậtnóirằngkhôngthích.Nhàtuyểndụngbènphântíchtínhcách,khảnăngthiênphú,nănglựccủacậuta,sauđóchânthànhnói,cậukhôngthíchhợpvớivịtrícôngviệcnày,khuyêncậutatìmmộtcôngtyđiệntửlàmviệcđểpháthuytàinăngcủamình,đầutưthờigianlàmnhữngviệcmìnhthích.Khiđãlàmtốt,lươngsẽtăng,cơhộisẽnhiềuhơn.Nghetheolờikhuyênnày,nămnămsau,Bằngđãlàmgiámđốcphụtráchgiámsátkĩthuậtcủamộtdoanhnghiệpchuyênsảnxuấtvàkinhdoanhđồđiệntử,cómứclươngrấtcaovàrấthàilòngvềcôngviệccủamình.

Vídụtrênchothấy,mộtngườiquảnlíphánđoánnhânviêncủamìnhlàmtốthaykhôngbaogồmcảviệcnhânviênđócóhứngthúlàmviệchaykhông,cócảmthấythoảimái,hàilòngvớinhữngviệcmìnhlàmhaykhông.Nhânviênlàmviệckhôngcónhiệttình,hứngthúsẽảnhhưởngđếnhiệusuấtlàmviệc,điềunàygâylãngphíthờigianvàtàinăngđốivớicảdoanhnghiệpvànhânviên.

VídụQuỳnhlàgiámđốcphòngkếhoạchcủacôngtyPR.Dướisựlãnh

đạocủacô,cácnhânviênđềuđồngtâmhiệplựchoànthànhrấtnhiềuhạngmụclớnvàcónhiềukháchhàng,trởthànhmộtbộphậnquantrọngcủacôngty.Khôngkhílàmviệctrongphòngrấtthânthiện,hiệuquảlàmviệccaovàcódanhtiếngtrongngành.Thựcra,bíquyếtcủacôrấtđơngiản,đólàkhíchlệnhânviênbằngtìnhcảm.Vídụ,côkhôngbaogiờyêucầunhânviênlàmthêm,hàngngàyđềunhắcnhởnhânviênđặtkếhoạchtrướcvànghiêmkhắcyêucầubảnthânhoànthànhnhiệmvụtrongthờigianquyđịnh.Làmnhưvậynhânviênsẽkhôngbịáplực,mệtmỏikhilàmthêmgiờ.Lờikhuyêncủacôđãđượctấtcảnhânviêntiếpthu.Ngoàira,côcònthường

xuyênđưanhânviênđithamgiamộtsốhoạtđộngthưgiãnnhưănuống,đánhcầulông,hátkaraoke,dulịchngắnngày…Mỗilầnnhânviêncósángkiếnhay,côsẽbiểudươngngườiđótrướccuộchọp,cònđặcbiệtchuẩnbịrấtnhiềuthiệpchúcmừngnhữngnhânviênlàmviệcxuấtsắc.SốtiềnmàQuỳnhchiralàkinhphíhoạtđộngcủacôngty,côkhôngcầnchiphíthêmkhoảnnàonhưnglạiđoànkếtđượcnhânviêntrongphòng.

Từngcómộtcôngtyrấtđặcbiệt,họtổchứchọpđịnhkìdướihìnhthứcănsáng.Thôngthườngcuộchọpnàysẽđượctổchứckhicónhânviênmớivàolàm.Nộidungcuộchọpbaogồm:Tổngkếtthànhtíchcôngty,nhữngvấnđềcầnbànbạc,giảiquyết,hoặccôngtytìmđượcmộtcôngtrình,hạngmụclớn...Trướckhicuộchọpbắtđầu,nhữngnhânviêncóliênquansẽchuẩnbịtrướcnhữngmónănngon,tấtcảnhânviênởcácbộphận,chứcvụkhácnhauđềucóthểđếndựtiệc.Thờigiantổchứchọpchínhthứckhoảngnửatiếng,saukhigiảiquyếtxongmọivấnđề,mọingườisẽtựdoănuống,tròchuyện.Thôngquahìnhthứcnày,ngườiquảnlícóthểhòanhậptựnhiênvớicấpdướivàđồngnghiệp,tròchuyệntrongkhôngkhívuivẻ,thoảimái.Chodùlàchủđềcôngviệchaycuộcsốngđềucóthểnóichuyệndễdàng.Giữacácphòngbantrongcôngtythườngkhôngcómốiliênhệhợptácnghiệpvụ,nhưngdocóbữatiệcnàynênmọingườilàmquen,hiểubiếtnhauhơn,làmviệcthuậnlợihơn.

IV.TÌMLẠIPHƯƠNGHƯỚNGNGHỀNGHIỆPCHONHÂNVIÊN

VídụYếnlànhânviêntưvấncủacôngtymôigiớiđịaốc,chuyênngành

Đạihọccủacôlàquảnlíthươngmại,lítưởngnghềnghiệpcủacôlàtrởthànhlãnhđạocaocấpcủacôngtynướcngoài.Mặcdùcôkhôngtheođuổiđượclítưởngcủamình,nhưngvìlàmởcôngtynàyđượchơnhainăm,nhiệttìnhtrongcôngviệc,thànhtíchlàmviệckhôngngừngtănglên,nêncôdầndầnthíchcôngviệcnày.Nhânviênlàmviệcởcôngtymôigiớiđịaốcthườngkhôngổnđịnh,vớimộtnhânviênlàmviệcởcôngtyhơnhainăm,thànhtíchlàmviệctốtnhưcôđươngnhiêntrởthànhtấmgươngnhânviêntốttrongmắtlãnhđạo.Tuynhiên,gầnđâyYếncảmthấyhoangmang.Vìcôkhôngbiếtcó

nêntiếptụclàmviệcnữakhôngvàthànhtíchcôngviệccótănglênnữakhông,dođócôcũngbắtđầuchánlàmcôngviệcnàyvàmơướcđếncôngviệcnămxưa.Lãnhđạocôngtycũngcảmnhậnđượctháiđộcủacônênmỗituầntrướccuộchọp,lãnhđạođềukhenngợilòngyêunghềcủacô,sauđócònxếpcôđứngvàotopnămngườicóthànhtíchlàmviệccaonhất.Tiếpđó,lãnhđạogặpcônóichuyện,tìmhiểunguyênnhântạisaocôkhôngcònhứngthúvớicôngviệc.Yếnnóivìlàmcôngviệcnàyvấtvảlạikhôngđượctănglươngvàvìcôbắtđầuhoàinghivềbảnthân.Saukhiphântích,lãnhđạocôngtychorằngcôkháthíchhợpvớivịtrítrưởngphòng.Quanhiềulầnnóichuyện,lãnhđạocôngtyhứavớicôrằng,chỉcầncôcốgắngđạtđượcmụctiêuđãđịnh,họsẽgiaochocômộtphòngđểcôdẫndắt,phụtráchbồidưỡngđàotạonhânviênmớiđến.Vànhưvậy,nhữnglờiphântíchcủalãnhđạođãkhiếncôsuynghĩlại,cómụctiêumới,cộngthêmsựcổvũvàkếhoạchcủabanlãnhđạo,Yếnđãtìmlạiđượcđộnglựclàmviệccủamình.

Trongthờiđạigiácảleothang:giánhàcao,giáxecao,chiphíytếcao,thì“lolắng,buồnphiền,bốirối”làtâmtrạngchungcủarấtnhiềunhânviên.Rấtnhiềungười,đặcbiệtlàcácbạntrẻ,saumộtthờigianlàmviệcbỗngcócảmgiáchoangmang,khôngbiếtrõtươnglaicủamìnhsẽthếnào.Lúcnày,họcầncósựxuấthiệncủangườiquảnlíđểkịpthờihướngdẫn,cổvũhọ.Sựhướngdẫntỉmỉchínhlàbiệnphápkhíchlệrấthiệuquảđốivớinhânviên.Khicóthờigian,ngườiquảnlícầnquantâmđếnnhânviên,đặcbiệtlànhânviêncókinhnghiệm,muốngắnbóvớicôngty,ngườiquảnlícàngcầnkhíchlệvàgiúpđỡchânthành.

TácgianổitiếngngườiPháplàBernardthamgiamộthoạtđộngtrắcnghiệmcóthưởngvớitiêuđề:NếucungđiệnLouvrecủaPhápcháy,màbạnchỉđượcphépmangrakhỏiđómộtbứctranh,bạnsẽmangrabứctranhnào?Córấtnhiềungườivìmuốnnhậnphầnthưởngnênđãtrảlờicâuhỏi,nhưnghọkhôngsuynghĩkĩ,chỉxemxétđếngiátrịcaonhấtcủabứctranhnênkhôngtrảlờiđúngcâuhỏi.Đươngnhiên,kếtquảcuốicùnglàBernardđãnhậnđượcphầnthưởng.Câutrảlờicủaônglà:Tôisẽmangbứctranhởgầncửaravàonhất.

Điềunàynhắcnhởchúngta,mụctiêutốtnhấtkhôngnhấtthiếtlàmụctiêutheoquytắcnàođó,mụctiêutốtnhấtđểđạtđượcthànhcôngcũngkhôngnhấtthiếtlàmụctiêucógiátrịcaonhất,màlàmục

tiêucótínhkhảthinhất.

Phànnànvàchịuđựngđềulàcáchlàmkhônghiệuquả.Chịuđựngkhôngphảilàkếsáchhay,vìlàmnhưvậynhânviênsẽchánghétbảnthân.Trênthựctế,chỉcầnbạnđiềuchỉnhđượctâmtrạnglàsẽthayđổiđượchiệntại.

Đểchonhânviêncónănglựcrờicôngtyvàlàmviệcnơikhácquảlàđángtiếc.Dođóngườiquảnlícầnquantâmchúýđếnsựthayđổitrạngtháicủanhânviên,tìmcáchgiảiquyếtkhúcmắc,bănkhoăncủanhânviên.

Bàihọc

Tụcngữcócâu“nhânvôthậptoàn”,bấtcứaicũngcósởtrườngvàsởđoản,ngườiquảnlícầnbiếtpháthuysởtrườngcủanhânviên,họccáchbiếnsởđoảnthànhsởtrường,nhưvậymớicóthểvậndụnghếttàinăngcủahọvàpháthuycaonhấtgiátrịcủamỗinhânviên.Biếtdùngngườilàmộttrongnhữngkhảnăngquantrọngnhấtcủangườiquảnlídoanhnghiệp.Trongmộtdoanhnghiệp,nhânviênđượccoilà“rác”khibịđặtnhầmchỗ.Ngườiquảnlíbiếtdùngngườisẽbiến“rác”thành“bảobối”;Ngườiquảnlíkhôngbiếtdùngngườisẽbiến“bảobối”thành“rác”.

BÀI2QUYTẮC5:QUANTÂMĐẾNTHẾGIỚINỘITÂMCỦANHÂNVIÊN

I.KHÔNGCOINHẸCUỘCSỐNGCÁNHÂNCỦANHÂNVIÊN

TrongTamQuốcChí,mộtLưuBịkhônggiỏi,mộtLưuBịbándépcỏ,tạisaolạicóthểsánhcùngnhữngnhântàitrongthiênhạnhưTrươngPhi,HạngVũ,TriệuVân,MãSiêu,thậmchílàGiaCátLượng?CóngườinóirằngLưuBịcóđượcthiênhạlàvìôngcósởtrườngkhóc,điềunàycũngđúngmộtphần,thựcranướcmắtchínhlàtìnhcảmyêuthương,khíchlệcủaLưuBịdànhchothuộchạ.LưuBịbiếtdùngtìnhcảmcủamìnhquantâmđếnthuộchạ.Bànvềthiênthời,LưuBịkhôngbằngTàoTháo;bànvềđịalợi,LưuBịkhôngbằngTônQuyền.Nhưngmộtngườibándépcỏlạicóthểtạolậpmộtvùngtrờiriêng,điềunàykhôngthểkhôngkểđếnsứcmạnhcủaviệckhíchlệtìnhcảm.

Nếuhàngngày,ngườiquảnlíchỉbiếtquantâmđếncôngviệccủanhânviên,khônghiểubiếtvềtìnhhìnhcánhâncủangườiđónhưcuộcsống,giađình…thìsẽkhiếnnhânviênnghĩrằng:Mìnhchỉlàmộtngườilàmcôngănlương,mìnhchỉlàmộtcáimáylàmviệcchocôngty.Điềumànhânviênmuốnlàngườiquảnlícoihọlàmộtconngườicócảmxúc.

VídụCómộtnhânviênlàmviệcnhiềunămchocôngtyquảngcáo,

lươngrấtcao,nhưngbỗngmộthôm,nhânviênnàyđộtngộtnghỉviệc,tạisaovậy?Nhânviênnàylàngườiđịaphương.Mộthôm,khiđanglàmviệc,nhânviênnàynhậnđượcđiệnthoạicủagiađìnhnóirằngbốanhđangbịmắcbệnhtimnặng,anhphảivềquêgấpđểchămsócbố.Khianhxinnghỉphép,côngtylúcđóđangrấtbận,ngườiquảnlícủaanhkhôngmuốnchoanhnghỉ,nhưnganhvẫnxinnghỉlàmvềquê,chămsócbốđangnằmviện.Trongthờigiannày,ngàynàoanhcũngnhậnđượcmấycuộcđiệnthoạicủangườiquảnlígiụcanhmautrởlạicôngty,vìcómộtsốviệccầnanhlàmgấp.Ngườiquảnlícònchuyểnphátnhanhmộtsốgiấytờcôngviệccầnlàmđếnbệnhviệnchoanh.Khinhậnđượcnhữnggiấytờnày,anhnhânviênvôcùngtứcgiận,viếtmấychữ“Tôiquyếtđịnhxintừchức”rồichuyểnlạichongườiquảnlí.

Saukhitừchức,nhânviênnàyđếnlàmviệcchomộtcôngtyquảngcáokhácvàcũnglàmthiếtkếquảngcáo.Hainămtrôiqua,anhlạinhậnđượcđiệnthoạicủagiađìnhnóirằngmẹcủaanhbịốm,cầnanhvềnhàchămsócmẹ.Lúcnày,anhrấtlolắng,sợrằngngườiquảnlínàylạigiốngnhưngườiquảnlítrướckia,nênanh

khôngdámxinphép,nhưngkhôngngờkhianhnóichuyệnnàyra,mọichuyệndiễnbiếnhoàntoànngượclại.Ngườiquảnlínói:“Đâylàviệclớn,mẹcậubịbệnh,cậuhãymauvềchămsócbà,đichuyếnmáybaysớmnhấtnhé,vémáybaycôngtysẽlochocậu.Cậukhôngphảinghĩgìcả,côngviệcmà,lúcnàotrởlạicậulàmcũngđược,cậutrởvềlàmtốtphậnsựcủamìnhvàhiếuthuậnvớimẹnhé”.Nóixong,ngườiquảnlíbỏvàophongbìhaitriệuđồng,đưachoanhrồinói:“Đâylàlòngthànhcủatôi,chúcmẹcậusớmbìnhphục”.Nghexongnhữnglờinày,anhnhânviênxúcđộngrơinướcmắt.Sauđó,anhnóivớibạncủamình:“Côngtynàyđángđểtớởlạilàmviệccảđời”.

VídụNhiềudoanhnghiệpcủaNhậtBảnthựchiệnchếđộquảnlítrọn

đờivớinhânviên.MatsushitaKonosuke,ngườiđượccoilàmột“huyềnthoạikinhdoanh”đãtừngbiểudươngmộtđầubếptrẻtrongmộtcuộchọpcórấtnhiềungười,vìôngthấyrằngtaynghềcủangườiđầubếpnàyrấttốt.Tuynhiêndoôngđãcaotuổi,khôngănđượcnhiềunênônggọiđầubếpravàcảmơnngườiđầubếpđó,đồngthờigiảithíchvớingườiđầubếpnguyênnhânôngkhôngănđượcnhiều,khôngmuốnngườiđầubếphiểunhầmôngkhôngưađồăncủađầubếp.TháiđộnghiêmtúcvàchânthànhcủaMatsushitaKonosukekhiếntấtcảcácvịkháchcảmđộng.KhiMatsushitaKonosukeđiềuhànhcôngty,ôngthườngxuyênmộtmìnhđixuốngcôngxưởng,thânthiệnvỗvainhânviên,lắngnghenhânviênvàcùnghọtròchuyện.Ôngrấtquantâmđếntìnhcảmcủanhânviên,từtrảinghiệmcủahọ,ôngkhôngngừngsuynghĩlàmthếnàođểvănhóadoanhnghiệpngàycànglớnmạnh,đoànkết.

Quanhiềuvídụ,chúngtacóthểthấy,nhânviêncầnđượcquantâm,chămsóc,họkhôngphảilàcáimáylàmviệc,vìthếhọrấtcầnsựquantâmvàkhíchlệtinhthầncủangườiquảnlí.

II.QUANTÂMĐẾNCUỘCSỐNGCỦANHÂNVIÊNNHƯTHẾNÀO?

Ngườiquảnlícầnhiểuvàhọccáchquantâmđếncuộcsốngcủanhânviên.Córấtnhiềucáchđểngườiquảnlíquantâmđếncuộcsốngcủahọ,nhưngchúngtôixingiớithiệumộtvàitrọngđiểmchínhsau:

Trọngđiểm1:Đểýngàylễtếtvàsinhnhậtcủanhânviên,cónghĩalàvàonhữngngàylễtết,hoặcngàykỉniệmquantrọng,nênchúcmừngnhânviên.VídụvàotếtTrungThuthìtặngbánhtrungthuchonhânviên.Sinhnhậtcủanhânviên,ngườiquảnlínênthamgia.Đốivớicôngtynhỏ,ítnhânviên,ngườiquảnlínênđíchthânthamgia;đốivớicôngtylớn,nhiềunhânviên,ngườiquảnlícóthểthamgiachúcmừngmộtvàinhânviêntiêubiểu.

Trọngđiểm2:Quantâmđếntìnhhìnhsứckhỏecủanhânviên.Hiệnnaynhiềunhânviêncósứckhỏekém,thậmchíkhôngkịpănsángkhiđilàm,thếnêncôngtycầnthườngxuyêntổchứckiểmtrasứckhỏeđịnhkì,giúpcácnhânviênxâydựngkếhoạchrènluyệnsứckhỏe.

Trọngđiểm3:Khicấpdướibịốm,ngườiquảnlícầnquantâmhỏihanđểnhânviêncảmnhậnđượctìnhcảmchânthànhcủalãnhđạocôngty.

Trọngđiểm4:Khôngcoinhẹbữaăntrưacủacôngnhânviên.Nhiềunhânviênđilàmbuổisángrấtvội,cókhikhôngănsáng,buổichiềucóthểlàmthêmnênăntốirấtmuộn,dođóchấtlượngbữaăntrưarấtquantrọng.Chodùcôngtyđặtcơmbênngoàihoặcmờiđầubếpvềnấuchonhânviênthìngườiquảnlícũngcầnchúýsắpxếpvàchútrọngchếđộdinhdưỡngchonhânviên.

Trọngđiểm5:Bảođảmantoànlaođộng.Vớimộtsốcôngviệcđộchạihoặcnguyhiểm,khitínhantoànvàhiệuquảcôngviệcmâuthuẫnnhau,ngườiquảnlícầnbiếtsựantoànquantrọnghơnhiệuquảcôngviệc.

Trọngđiểm6:Tạođiềukiệnlàmviệcthoảimái.Cốgắngtạođiềukiệnlàmviệcthoảimái,thânthiệnchonhânviên.

Trọngđiểm7:Họccáchquantâmđếncuộcsốngvàgiađìnhcủacấpdưới.Khôngchỉlàsinhnhậtcủacấpdưới,màcầnthểhiệnsựquantâmchânthànhtớinhữngngườiquantrọngnhấtcủanhânviênnhưvợ,con,bốmẹ.Vàomộtsốngàykỉniệmquantrọngcủacôngty,nênmờithêmcảgiađìnhnhânviênthamgia.Cólúc,ngườiquảnlícầnđếnthămgiađìnhcôngnhânviên,khenngợinhữngbiểuhiệnxuấtsắccủahọ.

Trọngđiểm8:Khôngkìthị,coithườngnhânviên.Nhânviênthườnglànhữngngườiđếntừcácmiềnquêkhácnhau,cóphongtụctậpquánkhácnhau,ngườiquảnlíkhôngđượccoithường,kìthịphongcáchhoặcgiọngnóicủahọ,cũngkhôngnênchêbaihọcthức,hìnhdángcủahọ.

Trọngđiểm9:Thamgiaviệcchàođónhoặcchiatayđểbàytỏsựquantâmcủangườiquảnlívớicấpdưới.Chúngtađềubiết,mộtnhânviênnàolàmởcôngtynàođó,anhtaấntượngsâuđậmnhấtchínhlàngàyđầutiênvàolàmvàngàycuốicùngnghỉviệc.Ngàyanhtađếnlàmviệcchocôngty,nếubạnchânthànhchàođón,chuẩnbịtốtmọithứchoanhta,anhtasẽghinhớcảđời.Khinhânviênchuyểnđinơikhác,bạncũngnênthamgiatiệcchiatay.

9trọngđiểmtrêngiúpngườiquảnlíquantâmđếncuộcsốnghàngngàycủanhânviên,hơnnữanhânviêncũnghiểuđượccấptrênkhôngcoimìnhnhưmộtcáimáylàmviệc.Nhiềulúc,nhânviênlàmviệclườibiếng,khôngthànhthậtlàvìkhôngcóngườiquảnlíbiếtquantâmđếnhọ.

III.KHÔNGCOINHẸVIỆC“ĐẦUTƯ”TÌNHCẢM

Bấtcứaicũngcầnsựtôntrọngvàtínnhiệm.BillGatestrongthờigianđihọccóthànhtíchhọctậpkhôngtốt,nhưngmẹôngluônnói:Consẽkhôngthuakémngườikhác!NhânvậtForrestGumptrongphimChàngForrestGumpđượcsựkhíchlệcủaJennyđãvượtquamọiáplực,nghiêmtúckiêntrìvàcuốicùngđạtđượcthànhcông.Cócâunói“kẻsĩcóthểbỏmạngvìngườitrikỉ”,tintưởngvàobảnthâncóthểgiúpchonhânviêncóđộnglựclớn,giúphọpháthuyhếttiềmnăngcủamình.Thưởngtiềnchỉcóthểgiảmbớtsựbấtmãncủanhânviên,còntôntrọngvàtínnhiệmmớilànguyênnhânkhiếnnhânviêntậntụy,hếtlòngvớicôngviệc.

Nhiềungườiquảnlícóquanniệmtruyềnthốngchorằng,tìnhcảmlàgì,cảmxúclàgì,nhữngthứnàychẳngnhìnthấy,chẳngsờđược,khôngđángđểhọmấtthờigianvàcôngsức.Mộtsốngườiquảnlílạichorằng,đầutưtìnhcảmlàviệcđầutưkháảotưởng,

khôngcósựbáođáp,khôngcóhiệuquảcao.

Ngườiquảnlícóquanniệmtrêncầnphảithayđổicáchsuynghĩcủamình.

Đầutưtìnhcảmmặcdùkhôngnhìnthấycũngchẳngsờđược,nhưnglạicóthểcảmnhậnđược.Mặcdùsựđầutưnàykhôngchokếtquảthựctếvànhanhchóng,nhưnglạicókếtquảngầmvàlâudài.Thờigiantrôiđi,khảnăngvàhiệuquảcủasựđầutưnàyrấtđángkinhngạc,nhữngđiềumàngườiquảnlínhậnđượckhôngthểđongđếmđược.

Cóthểnóirằngnănglựccủanhânviênnhiềuhayíttỉlệthuậnsovớisựđầutưtìnhcảmcủalãnhđạođốivớihọ.Tạisaolạinóinhưvậy?

Đầutiên,đầutưtìnhcảmsẽkíchthíchhiệuquảtiềmnăngcủanhânviên,nhânviênsẽcócảmgiácmìnhlàngườiquantrọngvàcầncốnghiếnsứclựcchocôngty.Nhânviênđượclãnhđạođầutưtìnhcảmsẽvôcùngcảmkíchvàchorằnglãnhđạolàngườicóơnvớimình,họsẽdùngcách“lấyơnbáoơn”,làmviệchếtsứcmìnhđểbáođápchocôngty.

Thứhai,đầutưtìnhcảmgiúpnhânviêncócảmgiácthânthuộc,trungthànhvớicôngty,cảmgiácnàylàmộttrongnhữngyếutốgiúpnhânviênpháthuytoànbộkhảnăngcủamình.Khôngaimongmuốnmìnhbịlãnhđạođốixửlạnhnhạt,cũngkhôngmongmuốnmộtngàynàođóbịlãnhđạosathải.Nếuđượclãnhđạoquantâm,tâmlícủahọsẽbìnhtĩnh,ổnđịnhvàcàngmuốncốnghiếnsứclực,trítuệchocôngty.

Thứba,đầutưtìnhcảmcóthểkíchthíchtinhthầnsángtạocủanhânviên,cổvũdũngkhícủahọ,họsẽlàmviệchiệuquảhơn.Nếulãnhđạoxâydựngđượccảmgiáctínnhiệmvàthânthiệnvớinhânviên,thìsẽgiảitỏađượcmọilolắngtronglòngcủanhânviên,từđónhânviêncàngpháthuynănglựclàmviệccủamình.

Rấtnhiềunhânviênphànnànrằng:Côngtycáchnhàquáxa,đườnglạihaytắc,cảmgiácrấtbịđộng,rấtmệt.Đốivớimộtsốnhânviênđisớmvềmuộn,cóthờigianlàmviệcthoảimáilàniềmanủitốtnhất.Mộtsốvịtrícôngviệckhôngngồitrongvănphòngcảngàynhư

bánhàng,thiếtkếquảngcáo,phóngviên…càngcầncóthờigianlinhđộng.Thựcra,chodùyêucầucôngviệccứngnhắc,nếutrongđiềukiệnchophépvàbạntintưởngnhânviên,nhânviêncũngcótâmlímongđợinhưvậythìngườiquảnlínênchophépnhânviênđượctựdolàmviệc.Tạocơhộilàmviệcthoảimái,dễchịuchonhânviêngiúpnhânviêncócảmgiáctínnhiệmvàvuivẻ.Chỉcầnbạnnhắcnhởnhânviêntuânthủthờigian,hoànthànhnhiệmvụđúngthờihạn,khikhôngbịngườikhácgiámsát,đốcthúc,nhânviêncủabạnsẽlàmviệcvớihiệuquảcaohơn.

Thườngxuyêntổchứcnhữngbuổihọpmặtthânmật,đâycũnglànộidungđầutưtìnhcảmcủangườiquảnlívớinhânviên.Nhữngbuổigặpgỡnàysẽlàmtăngsựđoànkết,thânái,tácđộngtốtđếnmôitrườnglàmviệccủanhânviên,tạokhôngkhílàmviệctíchcực.VídụtổchứcđêmTrungthu,tiệcTấtniên,tổchứcđidãngoại,leonúi,nghỉmát,tổchứctiệcsinhnhậtchonhânviên…Nhữnghoạtđộngnàyđềumanglạiniềmvuichonhânviên,giúpnhânviêncảmnhậnđượckhôngkhíấmáp,thânthiệncủacôngty.

IV.QUANTÂMĐẾNSỨCKHỎETÂMLÍCỦANHÂNVIÊN

Theosựtiếnbộcủaxãhộivàsựpháttriểncủathờiđại,nhịpsốngvàlàmviệccủaconngườingàycàngnhanh,mốiquanhệgiữaconngườivớiconngườingàycàngphứctạp,tâmlícủaconngườingàycàngcăngthẳng,áplựcngàycànglớn,chodùlàlãnhđạocaocấphaynhânviênbìnhthườngcũngđềucótâmlímệtmỏi,buồnchán,ứcchế,tìnhcảmkhôngổnđịnh…CôngtyFoxconncủaĐàiLoannăm2010đãliêntiếpcónhiềunhânviêntựsát,điềunàyphảnánhsâusắcáplựctâmlínặngnềvàsựcôđộc,tuyệtvọng,yếuđuốicủacôngnhânviên.Cóthểthấy,sựlànhmạnhvềtâmlícủanhânviênlàđiềurấtquantrọng.

Córấtnhiềunguyênnhândẫnđếncácvấnđềtâmlícủacôngnhânviên.Đầutiênlàchịuảnhhưởngcủacôngviệc,vídụlàmthêmnhiều,thườngxuyênđicôngtác,gặprắcrốitrongquanhệxãgiao,thấtbạitrongcôngviệc,côngviệcquánhàmcháncũngkhiếncôngnhânviêngặpcácvấnđềvềtâmlí.

Ngoàinhữngyếutốcóliênquanđếncôngviệc,còncónguyênnhânxuấtpháttừbảnthânnhânviênnhưhônnhân,tìnhcảm,sựbấthạnhcủagiađình,vàcácthóiquenkhôngtốtgâyảnhhưởngđếnsứckhỏenhưuốngrượu,hútthuốc…Haiáplựcnàycũnglàmchonhânviênkhôngtậptrungchúý,chầnchừdodự,thiếuchuyêncần,bỏviệc,sứckhỏesuykiệt,tinhthầnhoảnghốt…Nhưvậykhôngchỉkhiếnchohiệusuấtlàmviệccủacảdoanhnghiệpgiảmsút,màcònđedọađếnsựtồntạivàpháttriểncủadoanhnghiệp.

Cóthểthấy,ngườiquảnlíkhôngnênchỉchúýđếnbiểuhiệnlàmviệcvàthànhtíchlàmviệccủanhânviên,màcòncầnquantâm,coitrọngvấnđềsứckhỏetâmlícủanhânviên.Vậycóbiệnphápnàogiúpnhânviêngiảmbớtcácvấnđềtâmlí,đểhọtậptrungtinhthầnlàmviệcvàcótâmtrạngthoảimáikhilàmviệc?

Nếungườiquảnlícóthểmờibácsĩtâmlítưvấntâmlíhoặcchữatrịtâmlí,giúpnhânviênhồiphụcsứckhỏetâmlíthìđóchínhlàphầnthưởngcóhiệuquảdànhchonhânviên,thểhiệnsựyêumến,tôntrọngvàkhíchlệđốivớinhânviên.Nhânviêncóthểloạibỏtrởngạitâmlí,hồiphụcthểchấtvàtinhthần,cóthểlàmviệcvớitháiđộtíchcực,chủđộngvàluôncótrạngtháitinhthầnphấnchấn.

Mộtsốcôngtynổitiếngtừlâuđãmờibácsĩtâmlíkhámchữabệnhtâmlíchonhânviên,giảiquyếtnhữngvấnđềtâmlícủahọ.Theođiềutra,tháng9năm1998,trênbảngtinởmỗitầngvàtrướcnhàăncủatậpđoànHewlett-Packardđềudánmộttờthôngbáo,trênđóviếtbốnchữ:“Tưvấntâmlí”,ngoàiracònviếtrõhọtênchuyêngia,thờigian,địađiểmvàngườiliênhệ.Nếunhânviênnàomuốntưvấntâmlícóthểliênlạcvớibộphậncóliênquantrướcngàythứ5đểxembảnthânhọphảilàmtrắcnghiệmtâmlíhaytưvấntâmlí,cầnbácsĩnamhaybácsĩnữ,sauđóbệnhviệnsẽsắpxếpchohọ.Đâychínhlàdịchvụchămsócsứckhỏetâmlímàcôngtyđặcbiệtdànhchonhânviêncủamình.Dịchvụnàyđượccôngtythíđiểmtrongbatháng,cóđến90%nhânviênchorằngdịchvụnàycóhiệuquảrấttốt.Mộtsốnhânviêntrongcôngtyhàngngàyđềulàmviệcchămchỉ,cóbiểuhiệnxuấtsắc,nhưnglạigặpkhókhăntrongviệcgiaotiếpvớicácđồngnghiệpkhác,khiếnáplựctinhthầncủahọtănglên,saukhigặpbácsĩtâmlítròchuyệnvàilần,họcảmthấykháhơnrấtnhiều.

Bàihọc

Bấtcứaicũngcótìnhcảmvàcónhucầuđượcngườikhácquantâm.Bấtcứnhânviênnàocũngkhônghivọnglãnhđạocoimìnhchỉlàcáimáylàmviệc.Ngườiquảnlícầnhiểurằngngoàivậtchất,nhânviêncũngcầncónhucầuvềtinhthần.Hơnnữa,mộtsốnhânviêncòncoitrọngnhucầutâmlí,tinhthầnhơncảnhucầuvậtchất,vìsựtônnghiêm,nhâncáchcủamỗingườivàsựquantâm,coitrọngcủangườikhácquantrọnghơnbấtcứthứgì.LãoTửchorằng“Cácviệckhókhăntrongthiênhạ,đềudotừviệcdễmàthành.Cácviệclớntrongthiênhạ,đềutừviệcnhỏmànên”.Nếubạnmuốntrởthànhngườiquảnlígiỏi,cầnbiếtđầutưtìnhcảm,họccáchquantâmtừnhữngviệcdễnhấtvànhỏbénhất.

BÀI3QUYTẮC6:TÍCHCỰCTRẢLỜI-COITRỌNGÝKIẾNCỦANHÂN

VIÊN

I.“ÝKIẾNCỦATÔICÓĐƯỢCCOITRỌNGKHÔNG?”.

Trongcôngviệc,bấtcứnhânviênnàocũnghivọngcóngườilắngngheýkiếncủamình.Trongquátrìnhtrìnhbàyýkiến,họcóthểpháthuyvàthểhiệnđượckhảnăngsángtạo.Ngườiquảnlícầnbiếtcáchpháthiệnnhữngđiềunhânviênmuốnnóivàbiếthọmuốnnóivớiai,điềunàyrấtquantrọngvàbạncầntạocơhộichonhânviên.Ngườiquảnlíxuấtsắcsẽbiếtcáchđểnhânviênnóiranhữngphànnàn,suynghĩcủamình.

Vídụ

TrongchuỗicửahàngMcDonald,bạnđềuthấycómộtthùnggópýdànhchonhânviên.Bấtcứnhânviênnàocóýkiến,phànnàn,suynghĩgìđềucóthểviếtravàchovàothùngýkiến.Nhữngýkiếnnàysẽđượcgửitrựctiếpđếnngườiquảnlí.Ngườiquảnlísẽđịnhkìthuthậpýkiếncủanhânviên,triệutậpcuộchọpđánhgiáhiệuquảlàmviệccủanhânviênvàgiảiquyếtnhữngýkiếnđó.Ngườiquảnlívàtấtcảnhânviênđềuthamgiacuộchọp,nhânviêncóýkiếngìcóthểnêuravàmọingườicùngnhaubànbạcgiảiquyết.

Nếunhânviênđặcbiệtbấtmãn,khônghàilòngvềgiámđốcphụtráchcủaanhta,côngtyMcDonaldsẽápdụngcáchlàmkhác,tứclàtổchứcmộtcuộchọpđánhgiávềnhữngýkiếnđặcbiệtđó,giámđốcphụtráchquảnlínhânviêncóýkiếnđócóthểkhôngthamgia,màcólãnhđạokhácthamgiachủtrìcuộchọp,sauđótìmcáchgiảiquyếtvấnđề.Nộidungcuộchọpcóthểlàtìmhiểuxemnhânviênvàgiámđốcphụtráchcónhữngbấtđồnggì,vấnđềdiễnbiếnđếnđâu,sauđótìmcáchgiảiquyếtvấnđề,khôngchophépkéodàithờigiangiảiquyết.

Thựcra,mâuthuẫngiữaconngườivớiconngườilàdohiểulầmtừnhữngchuyệnnhỏ.Bạnthấycóngườiphànnànvềmộtchuyệnnhỏnàođó,chỉcầnngườiquảnlínóiravàicâulàđãgiảitỏađượchiểulầm.Vìthếnhữnglờiphànnànhoặcýkiếncủanhânviênđềuphảnánhmộtđiều“ýkiếncủatôicóđượccoitrọngkhông?”,hơnnữanhữngkiếnnghịhợplícủanhânviêncóthểtrởthànhcủacảichocôngty.TậpđoànđiệntửHaierđãlàmnhưthếnào?Nhữngýkiếnhợplícủanhânviênđềuđượctiếpnhận,thậmchícónhânviêntrongquátrìnhlàmviệcphátminhraphươngpháplàmviệcsángtạocũngcóthểdùngtêncủanhânviênđóđặtchophươngpháplàmviệcđó.Điềunàykhiếnnhânviêncảmthấyvinhdự,khôngchỉkíchthíchlòngnhiệttình,màcòntạomôitrườngpháttriểnvàthểhiệnbảnthâncủanhânviên.

TrongchuỗicửahàngcủaMcDonaldcòncóphươngphápnóichuyệnquagiấy,cónghĩalàtrongmỗicửahàngđềucócuốnsổghichépcủanhânviênphụcvụhoặcnhânviêntậpsự,giữacácnhânviêncósuynghĩ,ýkiếngì,hoặcmuốnnóichuyệnvớiaiđềucóthểghivàocuốnsổnày.Việclàmnàyvừabảođảmđượcsựgiaotiếpthuậnlợigiữacácnhânviên,vừađánhgiácáchliênlạccủangườiquảnlí.Liênlạckhôngđơngiảnchỉlàhaingườinóichuyệnvớinhau,màquantrọnglàcầnsựlắngnghecủangườiquảnlí.Trongquátrìnhlắng

nghe,ngườiquảnlícóthểpháthiệnnhữngvấnđềtồntạicủanhânviên.Cáchlàmnàycũngtạokhôngkhígiaolưuhàihòa,thânthiệngiữacácnhânviên.

Rấtnhiềunhânviêncóýtưởngnhưngkhôngkịpthờiđượctiếpnhận.Nếunhânviênnêuraýkiếnnhiềulầnmàvẫnkhôngđượcngườiquảnlíchấpnhậnthìsẽlàmtổnthươngtínhtíchcựccủanhânviênvàlầnsaunhânviênđókhôngthamgianêuýtưởngnữa.Anhtasẽchorằngviệccủacôngtykhôngliênquanđếnmình.Ngượclại,nếungườiquảnlílàmtốtviệcnày,nhânviênsẽnghĩrằng,mìnhcũnglàngườichủcủacôngty,việccủacôngtycũngliênquanđếnmình,mìnhsẽcốgắngphấnđấuvìcôngtyvànghĩranhiềuýtưởnghayhơn.Haikếtquảhoàntoànkhácnhaunàysẽtạorahiệuquảsảnxuất,hiệusuấtlàmviệcvàlợinhuậnkhácnhau,điềuquantrọnglàthúcđẩykhảnăngsángtạo,tínhtíchcực,cảmgiácthânthuộcđốivớicôngtycủanhânviêncũngkhácnhau.

II.SÁNGKIẾNCỦANHÂNVIÊNLÀTÀISẢNVÔHÌNH

Mộtphươngpháphoặcsángkiếnhay,mộtkiếnnghịhoặcýkiếnhaycóthểmanglạilợiíchrấtlớnchodoanhnghiệp.Lợiíchlớncóthểthayđổicảdoanhnghiệp,hoặccóthểcứuđượcdoanhnghiệpđangtrênbờvựcphásản,hoặccũngcóthểthựchiệnđượcmụctiêupháttriểnnhanh,nhảyvọt.NhàhànglẩuHaidilaonổitiếngkhắpđấtnướcTrungQuốcbởiphongcáchphụcvụsángtạo,tấtcảsựphụcvụsángtạonàyđềulàýkiếncủacácnhânviêntrongnhàhàng.

Dovậy,ngườiquảnlícầnhọccách“khaiquật”vàsửdụngtrítuệcủanhânviên,coitrọng,đánhgiácaoýkiếnvàkiếnnghịcủanhânviên,đồngthờicóphầnthưởngtươngứngvớinhữngýkiếnvàkiếnnghịmanglạilợiíchchodoanhnghiệp.Nhưvậykhôngchỉthúcđẩysựtíchcựcvàchủđộngtrongcôngviệccủanhânviên,kíchthíchkhảnăngsángtạocủanhânviên,màcònnângcaohiệuquảlàmviệc,hơnnữacònmanglạilợiíchtolớnchodoanhnghiệp.Đâylàcáchmà“haibêncùngcólợi”.

Rấtnhiềudoanhnghiệpnổitiếngcoitrọngýkiếnvàkiếnnghị

củanhânviên,đồngthờiápdụngcáchthứckhácnhauđểkhíchlệhọ.

VídụTậpđoànAUXchuyênkinhdoanhđiệntử,máymócnổitiếngở

TrungQuốctừlâuđãcótruyềnthốngvàthóiquencổvũnhânviênnêuranhữngýkiến,kiếnnghịhợplí.Truyềnthốngnàyđãkéodàiliêntụchơnmườinăm,tồntạicùngvớisựpháttriểnvàtrưởngthànhcủadoanhnghiệp.

Tronghơn10nămtriểnkhaihoạtđộngnày,sựđầutưcủadoanhnghiệpvàviệctíchcựcthamgiacủanhânviênkhônghềgiảm,màcònpháttriểnthành“phongtràomạnh”giữacácnhânviên.

Mấynămgầnđây,tậpđoànAUXđãtiếpnhậnhơn5.000sángkiếnhợplícủanhânviên,tạoralợiíchkinhtếtrựctiếpchodoanhnghiệplà0.2tỉnhândântệ,tươngđươngvớimứclợinhuậnhàngnămcủamộtdoanhnghiệpvừavànhỏ.Hiệnnay,trongsốhơn10vạncôngnhânviên,thìđãcóhơnmộtnửathànhviênđưaracácsángkiếnkhácnhau.Đếnnay,tổngcộngcó7800lượtsángkiếnhợplí,sốtiềnthưởnglênđến6.000.000nhândântệ,nếuchiabìnhquânthìmỗinhânviênđượchưởnghơn700nhândântệ.

Ngườiquảnlídoanhnghiệpcầnhiểurằng:Bấtcứlúcnào,ởdoanhnghiệpnào,trítuệluônbắtnguồntừquầnchúng.Doanhnghiệpcópháttriểntốtlàdonhânviên,nếukhôngcótrítuệcủacôngnhânviên,việcquảnlíkinhdoanhcủadoanhnghiệpsẽnhư“suốikhôngnguồn,rừngkhôngcây”.

III.KHÍCHLỆNHÂNVIÊNTÍCHCỰCNÊUÝKIẾN

Kiếnnghịtốt,ýkiếnsángtạoluônmanglạilợiíchbấtngờchodoanhnghiệp.Mộtsốdoanhnghiệpmuốncóthậtnhiềuýkiếnvàkiếnnghịhay,thậmchíkhôngtiếcbỏtiềntrưngcầuýkiếncủakháchhàng.

Vídụ

CôngtybáchhóaOkadayacủaNhậtbảnmỗinămđặcbiệttổchứchoạtđộng“Muaýtưởngcủacácchịem”.Mỗinăm,cókhoảng50.000đến60.000chịemphụnữthamgiahoạtđộngnày.Họnêuracácýtưởng,suynghĩ,sángkiếnkhácnhaunhưthớtcóngănkéo,đáyhộpcópít-tônglỗ...MỗinămcôngtyOkadayatổchứchoạtđộngnàychiphígần1.000.000yênNhật,tuynhiênhoạtđộngnàyvànhữngsángkiếnmớimẻcủakháchhàngđemlạilợiích100triệuyênNhậtchocôngty.Hơnnữa,hoạtđộngnàycòntăngcườngsựgiaolưuthânthiếtgiữakháchhàngvàcôngty,tạoralợiíchtiềmnăngkhôngthểđongđếmđược.

Làngườiquảnlídoanhnghiệp,mộtýkiếnsángtạocóthểtạorarấtnhiềucủacải,nếucấpdướicủabạnnêuraýkiếnhaythìđócũnglàthờicơtốtđểbạntạoralợiíchchodoanhnghiệp.

Khinhânviênnêuýkiếnhay,ngườiquảnlícầnủnghộ:“Khôngngờcậucóthểnghĩraviệcnày.Cậulàmtốtlắm,giỏilắm”.Khingườiquảnlícótácphongtiếnbộ,nhânviênmớimuốnnêuýkiến.Đươngnhiên,bạncầnđứngởlậptrườngcủacấptrên,xemxéttrêncácphươngdiệnxemcónênápdụngýkiếnđókhông.Cólúc,nhânviênrấtnhiệttìnhnêuýkiến,nhưnglạikhôngthểápdụngtrênthựctế.Vớinhữngýkiếnnày,bạncũngcầnchânthànhtiếpnhậnvànóilạirằng:“Vớitìnhhìnhhiệnnaycủacôngty,erằngýkiếnnàykhôngphảilàthíchhợp,cậuhãyvềsuynghĩlạixemnhé”.

Mộtcôngtycótinhthầnvàphongtràođềxuấtýtưởnglàrấtquantrọng.Nếucôngtyđóthườngxuyênkhôngchấpnhậnýkiếncủanhânviênsẽkhiếnnhânviênnghĩrằng:“Cấptrênkhôngcoitrọngýkiếncủamình,saunàymìnhsẽkhôngbaogiờđềxuấtýkiếnnữa”.Kếtquảsauđó,nhânviênchỉlàmviệccủamìnhmộtcáchcứngnhắc,máymóc,khôngcósựsángtạo.Đâylàđiềurấtđánglưutâm.Dođó,vớinhữngýkiếnvàkiếnnghịcủanhânviên,cấptrêncầnđónnhậnvớitháiđộtíchcực.“Nêuraýkiếnkhôngchỉgiúpíchchocôngty,màcònthúcđẩytinhthầnlàmviệccủamỗithànhviên.Cácbạnhãysuynghĩxemcóýkiến,kiếnnghịnàophùhợpkhôngnhé!”

Haigiámđốcởhaicôngtynọcónănglựclàmviệcngangnhau.NhânviêncủagiámđốcAcótinhthầnlàmviệchăngsay,đạtthànhtíchcaotrongcôngviệc.CònnhânviêncủagiámđốcBlàmviệcuểoải,thànhtíchcôngviệccũngkém.Tạisaocùnglàngườilãnhđạotài

năngvànhiệttìnhmànhânviênởhaidoanhnghiệplạicótháiđộlàmviệckhácnhaunhưvậy?Nguyênnhânquantrọngchínhlà“lãnhđạocólắngngheýkiếncủanhânviên”haykhông.Vớinhữnglãnhđạobiếtlắngngheýkiếncủanhânviên,nhânviêncủahọsẽlàmviệchăngsay,nhiệttình;vớinhữnglãnhđạokhôngbiếtlắngngheýkiếncủanhânviên,nhânviêncủahọsẽlàmviệcthiếutinhthầntráchnhiệm,uểoải.

Khilãnhđạobiếtlắngngheýkiếncủanhânviên,nhânviênmớitựdophátbiểu,bàytỏýkiếnvàtrưởngthànhtrongcôngviệc.Nếuýkiếncủamìnhthườngxuyênđượccấptrêncoitrọng,nhânviênđósẽcảmthấyphấnchấn,vuivẻ,khôngngừngsuynghĩ,sángtạo,nêuraýkiếnhay.Đươngnhiên,kiếnthứccủacấptrêncũngngàycàngđượccủngcốvàtrởthànhmộtngườiquảnlísángsuốt,giỏigiang.

Ngượclại,khiýkiếnkhôngđượccấptrênthừanhận,tựnhiênnhânviênđósẽcảmthấykhôngcóhứngthúlàmviệc,mấttựtin,đươngnhiênanhtasẽlườisuynghĩvàthiếutậptrunglàmviệc,từđósẽtrởthànhngườikhôngcóchủkiếnvàhiệuquảlàmviệcngàycàngthấp.

Thôngthường,kinhnghiệmlàmviệccủađasốlãnhđạođềurấtphongphú,kiếnthứcchuyênngànhcũngsâuhơnnhânviên.Vìthếtấtcảnhữngýkiếnnhânviênnêurađốivớicấptrênthườnglànhữngýkiếnchưahay,chưahoànthiện.Đặcbiệtlúcbậnrộn,họcàngkhôngkiênnhẫnlắngnghe.Dođó,vềviệccấptrêncólắngngheýkiếncủanhânviênhaykhônghoặccótháiđộnhưthếnàokhilắngngheđềucókếtquảkhácnhau.Chodùýkiếncủanhânviênrấtbuồncười,nonnớt,nhưngcấptrênnêncótháiđộchămchúlắngnghe.Nếucấptrênlàmđượcviệcnày,nhânviênsẽcảmthấymìnhđượccoitrọng,sẽcàngchủđộngtìmcơhộithểhiệntàinăngcủamình.

Chodùýkiếncủanhânviênkhôngđượcápdụng,cấptrêncũngnênchânthànhnói:“Tôirấtcảmkíchýtưởngcủacậu,nhưngmộtsốđiểmcòncầnđiềuchỉnhthêm,nênhiệntạichưathểápdụngđược.Nếusaunàycósángkiếnkhác,cứmạnhdạnđềxuấtnhé!”Khingườiquảnlínóinhưvậy,chodùsángkiếncủanhânviênđócóđượcchấpnhậnhaykhông,họcũngcảmthấyrấtthoảimái,vuivẻ,đồngthờisẽtựkiểmtralạinhữngthiếusóttrongýtưởngcủamình,sauđóđềxuấtýtưởnghoànthiệnhơn.

Tuynhiêncáchnóianủicủacấptrênvẫnchưathểhiệnđượcthiệnchítíchcực,màcầnđưasángkiếnđóvàothựctiễn.Đươngnhiên,khôngphảiýkiếnnàocủanhânviêncũngcầnthựchiệnbấtkểđúngsai,màđốivớiýkiếncònthiếusótnhỏ,cấptrênnênbổsungthêmvànói:“Ýtưởngnàyrấthay,chúngtathửthựchiệnxemthếnào”.Vớitháiđộlàmviệcnhưvậycủangườiquảnlí,mặcdùcóthểthấtbại,nhưngtỉlệthànhcôngsẽrấtcao.

Nếungườiquảnlímuốnbồidưỡngnhântài,khíchlệkhảnăngsángtạo,tinhthầnsángtạocủanhânviên,đểnhânviêncàngthêmyêunghề,nângcaohiệuquảlàmviệc,tạogiátrịtolớnhơn,cốnghiếnnhiềuhơnchocôngtythìcầnbiếttiếpnhậnvàthựchiệncácýkiếncủanhânviên,nhưvậymớiđạtđượcthànhcông.Chúngtacầnphảithừanhậnrằng,trítuệcủacánhânkhôngthểsánhbằngtrítuệcủatậpthể,vìthếcấptrêncầntíchcựclắngngheýkiếncủanhânviênmớigiúpcảhaibêncùngtrưởngthànhvàđạthiệuquảcaotrongcôngviệc.

IV.COITRỌNGÝKIẾNPHẢNĐỐICỦANHÂNVIÊN

Bấtcứdoanhnghiệpnàocũngkhôngthểtránhkhỏinhữnglờiphànnàn,bấtbìnhcủanhânviên,quantrọnglàcácdoanhnghiệpgiảiquyếtnhữnglờiphànnàn,bấtbìnhấynhưthếnào.

TậpđoànIntelluônkhuyếnkhíchnhânviêndũngcảmnêuýkiếncủamình,baogồmcảnhữngýkiếnphảnđối.Giữangườiquảnlívànhânviêncóthểmở“cuộchọphaibên”,từđónhânviêncóthểtrựctiếpnêuýkiếncủamình,bấtcứnhânviênnàocũngcóquyềnyêucầulãnhđạomởcuộchọpnhưvậy.Chodùnhânviênmớicũngcóthểnhờcáchthứcnàyđểhiểubiếtvềcôngty,tìmhiểuvềnhữngvấnđềcòntồntạicủabảnthânvàkịpthờipháthiện,phảnánhnhiềuvấnđề.Lãnhđạocôngtycóthểthôngquahìnhthứcnàyđểtìmhiểuvềhiệuquảquảnlícủacácgiámđốcbộphận.Ngoàira,côngtycóthôngtinphảnhồinhanhnhấtvàđưarakếtquảnhanhnhất,mặcdùtrongcuộchọpcórấtnhiềuýkiếnmâuthuẫn,nhưngtốcđộgiảiquyếtvấnđềrấtnhanh.Cuộchọpmanglạihiệuquảcaonàynângcaotácdụnggiaolưuthẳngthắn,khôngđùnđẩytráchnhiệm,khôngchạytheo

hìnhthức.

Mộtngườiquảnlísángsuốtcầnhiểurằng,bấtcứlờiphànnànnàocủanhânviêncũngđềucầnxửlíquyếtđoán,tránhđểnhânviêntuyêntruyềnsai,gâyảnhhưởngxấuđếntậpthể.Khiđãhiểuđượcnguyênnhângâyranhữnglờiphànnàncủanhânviên,ngườiquảnlícầnnhanhchónghànhđộng,giảiquyếtvấnđề,giảmtổnthấtởmứcđộthấpnhất.Đươngnhiên,tấtcảphươngphápxửlícầndựatrênsựtôntrọngnhânviên,khôngnêntráchmắngnhânviên,màcầnxemxétcụthểtheotừngviệc.

Đốivớiýkiếnphảnđốicủacấpdưới,điềuquantrọnglàngườiquảnlícầnbiếtlắngnghe,đoánbiếtđượcđiềunhânviênmuốnnóivớihọlàgìvàhiểuđượcnguyênnhâncụthể.Bấtcứýkiếntráichiềunàocũngcónguyênnhân.Lắngnghenhữngýkiếnnàysẽgiúpngườiquảnlícảithiệnmộtphầnhaytoànbộcôngviệccủamình.Nếuđólànhữngýkiếnkhôngchínhđáng,khônghợplí,ngườiquảnlícầnnóichuyện,giảithíchchonhânviênhiểu.Nếunhữnglờiphànnànđóhợplíthìcầnkịpthờithayđổicáchlàmviệc.

VídụSauchiếntranhthếgiớithứhai,côngtyđóngtàuIshikawajima

củaNhậtđứngtrướcbờvựcphásản.Toshio50tuổi,tổnggiámđốccủacôngtyIshikawajimađãđứngratiếnhànhcảicáchcôngty.Biệnphápcảicáchcủaônglà:Tinhgiảncơcấu,trọngdụngnhântài.Nhưngcáchlàmcủaôngkhácvớimọingười:Côngtypháthànhmộtcuốntạpchímàtấtcảnhânviênđềucóthểgửibảnthảovànhữngýkiếnquýbáuđểđăngtrêntạpchí.Điềunàytạocơhộigiaolưuchomọingười,từđócóthểkhíchlệnhânviênthamgiađónggópýkiến.Trongtìnhhìnhđó,mọingườiđềuhiểuđượcsựkhókhăncủacôngty,nênkhôngnhânviênnàoyêucầutănglương,phátthưởng.Mọingườiđềutíchcựcchủđộngcốnghiếncôngsứcchocôngty,làmthêmgiờđểcôngtythoátkhỏikhókhăn.Khikhôngphảitrảcácchiphíphụ,côngtyđãdầndầnpháttriểntrởlại.Dùngphươngphápkhíchlệtinhthần,Toshiođãgiúpcôngtyphụchồivàpháttriểnlớnmạnh.

Khinhânviêncóýkiếnphảnđối,ngườiquảnlícầnchúýnhữngđiểmsau:

Thứnhất,cầnbìnhtĩnh,thậntrọng,điềmđạmtrảlờiýkiếnphảnđốicủanhânviên.Nếubạntrảlờivớigiọngtứcgiận,đốiphươngsẽchorằngbạnkhôngthíchýkiếncủahọ,cósuynghĩkhôngtốtvềhọ.Nhưvậybạnsẽcàngkhókhănkhithuyếtphụchọ.Vìthế,trảlờiđốiphươngmộtcáchôntồn,thânthiệnlàviệclàmcầnthiết.

Thứhai,giántiếpphảnbácýkiếncủađốiphương.Cólúc,phảnbáctrựctiếpsẽlàmtổnthươngđốiphương,khiếnhọmấtthểdiện;vìvậynênphảnbác,gợiý,rahiệungầmmộtcáchgiántiếp.Ởbấtcứtìnhhuốngnào,ngườiquảnlícũngnêntránhxungđộttrựctiếpvớinhânviên.

Thứba,phânbiệtrõýkiếnđóthuộcloạinào.Nếuhọxuấtpháttừýkiếnphiếndiệnhoặcthànhkiến,bạnkhôngcầnvộivàngphảnbác,màcốgắngtìmranguyênnhâncủathànhkiếnđó.Sauđó,mớichứngminhnhữngsuynghĩcủahọkhôngphùhợpvớithựctế.Nếuhọchỉphảnđốimộtcáchđơnthuầnbiệnphápcủabạnhoặctìmcớnàođóthìbạncũngkhôngnênquácoitrọng,chỉcầngiảithíchchohọhiểulàđược.Cáchđơngiảnnhấtphânbiệtýkiếnphảnđốicủađốiphươnglàđặtcâuhỏi,vídụ“Anhnóinhưvậycócăncứgìkhông?”,“Tạisaoanhlạinghĩnhưvậy?”...Nếuýkiếnphảnđốimàđốiphươngnêurakhôngcóđủlídothuyếtphụcthìsẽcàngkhótrảlờicâuhỏicủabạn.Bạncànghiểutìnhhìnhtừcâutrảlờicủađốiphươngthìcàngnhậnrađượcrõhơnmụcđíchthậtsựcủaviệcphảnđối,từđókịpthờicóbiệnphápxửlíthỏađáng.

Thứtư,cầnnắmbắtthờicơtốtnhấtđểtrảlờiýkiếnphảnđối.Điềunàyvừagiúpgiảmmâuthuẫn,vừatănghiệuquảthuyếtphục.Khiđốiphươngtỉmỉkiếnnghịmộtvàiđiềukhoảnnàođóvànêuraýkiến,bạnnênnhanhchóngđặtracâuhỏi.Nhưvậysẽtránhxảyratranhcãi,dẫndắtđốiphươnggiảiquyếtvấnđềtheosuynghĩ,tưtưởngcủabạn.Nếunhữngvấnđềđốiphươngnêurakhákhóhoặclúcđókhôngcócâutrảlờithỏađáng,bạncóthểhoãntrảlời,đợikhinàođãchuẩnbịkĩvàcảmthấythờicơthíchhợpthìbạnmớitrảlời.Nếubạnvộivàngphảnbácýkiếnphảnđốicủađốiphươngsẽkhiếnhọđưaranhiềuýkiếnkhác.Mộtsốýkiếnsẽkhôngcòntồntạitrongquátrìnhpháttriểncủadoanhnghiệp,lúcnàybạnkhôngcầntrảlờinữa.

Ngườiquảnlícầnvuivẻtiếpnhậnvànghiêmtúcnhìnnhậnlờiphànnàncủanhânviên.Giảiquyếttốtnhữnglờiphànnàncủanhân

viênlàbạnđãthànhcôngtrongviệcquảnlí.

Bàihọc

Bấtcứnhânviênnàocũngđềuhivọngcấptrênlắngngheýkiếncủamình,aicũngmuốnbàytỏsuynghĩcủamìnhvớingườikhác.Ngườiquảnlínếumuốnbồidưỡngnhântài,kíchthíchkhảnăngsángtạo,tinhthầnsángtạocủanhânviên,khiếnnhânviênyêunghề,nângcaohiệuquảlàmviệc,tạogiátrịlớnhơnchodoanhnghiệpthìcầnbiếttiếpnhận,chấpnhậnýkiến,kiếnnghịcủanhânviên.Chúngtacầnthừanhậnrằng,trítuệcủacánhânkhôngthểsánhbằngtrítuệcủatậpthể,ngườiquảnlícầnhếtsứccoitrọngvàtíchcựclắngngheýkiếncủanhânviên,nhưthếmớigiúphaibêncùngtrưởngthànhvànângcaohiệuquảlàmviệc.

CHƯƠNGVQUYTẮCKHÍCHLỆĐỐIVỚI

NHÂNVIÊNGIÀUKINHNGHIỆMNhânviêngiàukinhnghiệmthườngtạoralợinhuậncaocho

doanhnghiệp,lànềntảngtrongsựpháttriểncủadoanhnghiệp.Ổnđịnhtrạngtháilàmviệcchonhânviêngiàukinhnghiệmsẽtạoramôitrườngpháttriểntốtchohọ,đâycũnglàcôngviệcquantrọngcủangườiquảnlí.Làmthếnàođểnhântàipháthuyhiệuquảkhảnăngcủamìnhlàcôngviệccủangườilãnhđạo.Ngườiquảnlícầnhiểurằng:Thứnhất,khôngnêncóýđịnhthayđổikhuyếtđiểmcủanhânviênvìtínhcách,khảnăngthiênbẩmcủahọkhócóthểthayđổi,thayvàođócầntậptrungpháttriểnsởtrườngvàưuthếcủahọ.Thứhai,muốnnhânviêntậntụy,dốcsứclàmviệc,cầnđểhọcảmnhậnđượcýnghĩavàgiátrịcủacôngviệc.Ngoàira,ngườiquảnlícầnkhíchlệđộingũnhânviêncótráchnhiệm,đểtấtcảnhânviênlàmviệctrànđầytinhthầntráchnhiệm,đạthiệuquảcao.

BÀI1QUYTẮC7:KỊPTHỜIKHÍCHLỆ

NHÂNVIÊNPHÁTTRIỂN

I.BẢNCHẤTCỦAQUẢNLÍCHÍNHLÀQUẢNLÍBẰNGSỰTHÂNTHIỆN

Rấtnhiềungườithíchlàmviệctrongcôngty“biếtsửdụnglaođộngtốtnhất”.Intelchínhlàcôngtymộtnhưvậy.Intelluônmuốnbiếtnhânviêncókìvọnggìđốivớicôngty,muốnnhânviêncùng

thamgiavàosựpháttriểnvànghiêncứuchiếnlượccủacôngty.Côngtycũngcốgắngtạomôitrườnglàmviệctốtchonhânviên,mộtmặtđểnhânviêncócơhộichủđộngthamgianêuýkiếnvớicôngty,thựchiệnlítưởngnghềnghiệp,mặtkháccốgắngkhaithácvàpháthuytiềmnăngcủanhânviên.

CôngtyIntelnhấnmạnhsáuđiềulệtrongvănhóadoanhnghiệplà:Coikếtquảlàphươnghướngpháttriển,Chấtlượnglàsốmột,Kháchhànglàphươnghướngpháttriển,Khuyếnkhíchmạohiểm,Kỉluậtnghiêmminh,Môitrườnglàmviệctốt.Nhânviênsẽcảmthấyhàilòngvàthànhcôngkhiđónggópcôngsức,cốnghiếnhếtmìnhchocôngty.Cụthểlà,lãnhđạocấpcao,lãnhđạocácphòngban,cácbộphậnnhânsự(HR)sẽdànhthờigiantưvấncầnthiếtchonhânviên,mởcáclớpbồidưỡngnhânviênưutúđểthuhútvàkhíchlệnhântài,giúpnhânviêncàngngàycàngtiếnbộ,giúpcôngtypháttriển.Đồngthờitrêncơsởtìmhiểunhânviênvàlợiíchcủadoanhnghiệp,côngtykhôngngừngcảitiếnchếđộvàquytrình,phươngpháplàmviệc,từđósửađổihoặcthunhỏkhoảngcáchlợiíchgiữahaibên,cốgắngđặtrakếhoạchpháttriểnhiệuquảchonhânviên.Mỗiquý,côngtylạitổchứcđạihộicôngnhânviên,biểudươngnhữngnhânviêncócốnghiếnxuấtsắc,ưutú,đồngthờigắnliềnbiểuhiệncủanhânviênvớiquanniệmgiátrịcủadoanhnghiệp,vídụnhưmộtnhânviênnàođódũngcảmápdụngmôhìnhmớimẻvàđạtđượcthànhcông,phùhợpvớitiêuchívănhóa“Khuyếnkhíchmạohiểm”củacôngty,côngviệccủahọthểhiệntinhthầnsángtạocao.Vớiviệctuyêntruyềnnhưvậy,cácnhânviênkhácsẽcàngnhậnthứcđượcniềmvinhdựcủamìnhgắnliềnvớivănhóadoanhnghiệp,từđótăngcảmgiácquantrọngvàýthứccạnhtranhcủabảnthântrongcôngviệc.

Doanhnghiệpcầnnhanhchóngthíchnghivớisựpháttriểncủathờiđại,xâydựngcơchếkhíchlệphùhợpvớiđặcđiểmpháttriểncủadoanhnghiệp.Phongcáchquảnlívànhữngchínhsáchhợplícủadoanhnghiệpsẽquyếtđịnhmôhìnhquảnlí,môhìnhquảnlísẽquyếtđịnhtháiđộcủanhânviên.Tháiđộcủanhânviênsẽquyếtđịnhvậnmệnhpháttriểnthànhbạicủadoanhnghiệp.Ngườiquảnlívớimôhìnhquảnlíphinhântính,coimìnhlàtrungtâmsẽdẫnđếnphásảndoanhnghiệp,nhânviêncũngnhậnrarằnghọchỉlàngườingoài,chỉcầnlàmtốtcôngviệccủamình,khôngcầnpháthuysứcsángtạovàcốnghiếnchocôngty.Nhưvậydoanhnghiệpsẽkhôngcótinhthầnđoànkếtcũngnhưkhảnăngthuhútnhântài,cuốicùngsẽdẫnđếnthấtbại.Ngượclại,nếudoanhnghiệpcoinhânviênlàngườigắnliền

vớivậnmệnhcủacôngty,làngườicólítưởng,lítrí,cóthểđoànkết,khíchlệ,chiasẻvàcùngsángtạo,coinhânviênlàtrungtâm,quảnlítậpthểbằnglítrí,xâydựngchếđộquảnlíthânthiện,mởcửa,vuivẻ,thìnhânviênsẽpháthuyhếttinhthầnsángtạo,khôngngừngcốgắngtạothànhtíchchodoanhnghiệp.

VídụPanasonicvàYaohanlàhaidoanhnghiệplớnởNhậtBản,

nhưngvậnmệnhcủahaidoanhnghiệpnàyhoàntoànkhácnhau.Yaohanđãquảnlítheomôhìnhgiatộcphilítính,sauđóvìlãnhđạoyếukém,quảnlícácphòngbanlạikhôngcoitrọngviệckhíchlệnhânviênnêncôngtyngàycànglàmănsasútvàcuốicùngsụpđổ.CònPanasonicluônnhấnmạnhđếnviệctôntrọngconngười,tinhthầnđoànkết,xâydựnghọctập,trởthànhtấmgươnghọctậpcủanhiềudoanhnghiệp.Cổphầntronggiatộcchiếmkhôngquá5%cổphầncủacôngty,vàhiệnnayPanasonicđãtrởthànhmộttrongnhữngcôngtyưutúhàngđầuthếgiới.

Tươngtự,mộtnhàmáykhaitháckhoángsảnnọđãnhậplômáymócvàápdụngkĩthuậttiêntiếnthaythếthaotácthủcônggiúptănghiệuquảsảnxuất,giảmsựmệtmỏichonhânviên,tuynhiêntínhtíchcựctrongcôngviệcvàsảnlượngthựctếcủanhânviênlạigiảmrõrệt.Ngườiquảnlígặpmộtvàinhânviênlớntuổibànbạcvềviệcnàyvànhậnthấy,cácnhânviênchỉhivọngđượcchủđộngquyếtđịnhtiếnđộcôngviệccủamình,vìhọđãquenvớithaotácthủcông,chưathểquenvớinhịpđộlàmviệcnhanhcủamáymóc.Nếunhânviênnắmbắtđượctốcđộsảnxuấttheodâychuyền,ngườiquảnlícầnđặtralượngcôngviệchợplítrongmỗingày,mỗitháng,yêucầukếtquảchứkhôngyêucầusốlượngtínhtheogiờthìtâmlíkhôngthoảimáicủanhânviênsẽtanbiến.Saukhithựchiệncáchthứcnày,cácnhânviênđãlàmviệchiệuquảhơn,mỗithángđềuhoànthànhnhiệmvụvượtđịnhmức,hơnnữahọcònthấymìnhđượctôntrọng,nắmbắtđượchiệuquảcôngviệcvàcảmthấyvuivẻ,thoảimái.

Điềuchỉnhlinhhoạtcáchlàmviệctrọngtìnhngườitrongphạmvinhỏ,tưởngnhưsẽmâuthuẫnvớicácquytắc,thểhiệnsựthiếunghiêmkhắc,thiếuquyphạmcủadoanhnghiệp,nhưnglạicóhiệuquảsảnxuấtcao.Vídụrấtnhiềudoanhnghiệpchophépnhânviênănmặctheovịtrícôngviệccủamình,tựđiềuchỉnhthờigianlàmviệc,phátphiếumuahànggiảmgiáchonhânviên...Cáchquảnlícoi

trọngtìnhngườinàycóthểcoilàmộtcáchquảnlíthôngminh.

II.Sựkhácbiệtgiữacácnhânviên,khíchlệđúngcách

Nhìntheo“chiềudọc”,trìnhđộvănhóa,mứclương,nhucầugiữaconngườivớiconngườikhácnhau.Nhânviêncũngvậy,vớinhânviêncómứclươngkháthấp,yêucầuchủyếucủahọlàsốtiềnlươngđảmbảochiphísinhhoạt,sựổnđịnhtrongcôngviệcvàhọcũngkhôngngừnghivọngnângcaomứcsốngcủamình.Cònđốivớinhânviêncómứclươngcao,điềuhọmongmuốnlàđượctôntrọngvànhucầuthểhiệngiátrịcủabảnthân.

Nhìntheo“chiềungang”,nhânviêncùngmộttầnglớplạicómôitrườngsốngvàcátínhkhácnhau,vìthếnhucầucủahọcũngkhácnhau.Cónhânviêncoitrọngvậtchất,cónhânviênthíchđượckhíchlệ,coitrọngsựthỏamãnvàthànhcôngvềtinhthần.Cónhânviênlạithíchnghiêncứutìmhiểukĩthuật,thíchhọchành,khôngcoitrọngtiềnbạc.Ngoàira,ởtừngthờikì,độtuổi,giaiđoạnkhácnhauthìcácnhânviênlạicónhucầukhácnhau.Tuổicàngcao,nhucầuđượcđồngcảm,quantâmvàtôntrọngcànglớn.Dođó,nhucầucủanhânviênrấtphứctạp,đadạng.Muốnhiểurõnhucầucủatừngnhânviênlàđiềukhôngdễdàng.Ởđâychúngtôitậphợpmộtsốnhucầugiốngvàkhácnhaucủamộtsốnhânviên,từđótổngkếtthànhbanhucầuchính,giúpíchchoviệckhíchlệtừngnhânviênkhácnhau.

Vớinhânviêntuổikhácao,thunhậpcaothườnglànhânviêngiàukinhnghiệm,khôngítngườicònlàmlãnhđạobộphận,phòngbannhỏ,cócuộcsốngổnđịnh,trừkhicótìnhhuốngđặcbiệt,nếukhônghọsẽkhôngmuốnthayđổicôngviệc,họkhácoitrọngcảmgiácantoànvàthànhtựutrongcôngviệccủamình.Ngườiquảnlícóthểgiaochohọcôngviệcmangtínhtháchthức,tạocơhộichohọhướngdẫnnhânviêncótrìnhđộkémhơnhoặctạocơhộichohọđảmnhậnchứcvụcaohơn,hoặccũngcóthểmờihọthamgiamộtsốhộinghịcấpcaomàhọchưatừngthamgia.

Nhânviênluôntìmkiếmcơhội.Nhữngngườinàythườngcóthunhậpthấp,làdânngoạitỉnh,điềuhọcầnnhấtlàcơhộilàmviệc.Chúngtacầncổvũhọcốgắnglàmviệc,đểhọthấyđượchivọngpháttriểncủadoanhnghiệpvànhìnthấyhivọngtănglương,tăngchứccủamình.Đồngthời,họchắcchắnsẽrấtcôđộc,cầnsựđồngcảm,chiasẻ.Đốivớinhữngnhânviênnày,ngườiquảnlícầntăngcường

giaolưuthânmật,nóichuyệnvềgiađình,kếhoạchnghềnghiệp…

Nhânviêntheođuổisựpháttriển.Nhữngngườinàythườngcòntrẻ,trìnhđộhọcvấncao,coitrọngchấtlượngcuộcsống,thíchcảmgiácmớimẻ,yêucầuthunhậpduytrìởmứcđộnhấtđịnh.Tuynhiênvìhọluônmongchờvàotươnglainênsựtheođuổicủahọkhôngphảilàtiềnlương,màlàsựtrưởngthành,pháttriểncủabảnthân.Phươngphápkhíchlệphùhợpvớinhânviênnàylàchohọđihọccáclớpbồidưỡng,huấnluyện.Xâydựngcơchếbồidưỡng,đàotạohoànthiệnlàbiệnphápkhíchlệlớnnhấtvớihọ.Đểhọrènluyệnnhiều,tạocơhộitháchthứckhảnăngcủahọ,manglạicảmgiácvinhdự,tựhàochohọlàcáchlàmrấtquantrọng.

VídụPhanlàkĩsưlàmviệctrongdoanhnghiệpquốcdoanh.Anhrất

thíchnghiêncứukhoahọcnêncôngtyđãxâydựngmộtphòngthínghiệmmới,đầutưthiếtbị,tàiliệuchoanh.Phanrấtthíchmôitrườnglàmviệcởđây,thấyrằngcôngtyđãđápứngđượcyêucầunghềnghiệpcủamình,tạomôitrườngtựdopháttriểnchomình,vìthếanhlàmviệcrấtthoảimái,vuivẻ,khôngbaogiờđểýđếnmứclươngcaohaythấp.Sauđó,thànhquảnghiêncứucủaanhđạtgiảithưởnglớn,côngtythưởngchoanhmộtsốtiền,mặcdùchỉcó50triệuđồng,nhưnganhcảmthấyrấtvinhdự.Nhiềucôngtycóýđịnhmờianhvàtrảanhvớimứclươngcaohơn,nhưnganhkiênquyếttừchối.Trong5năm,anhtrởthànhcánbộkĩthuậtcốtcánởcôngtyvàcôngtycũngthăngchứcchoanh.

III.KHÍCHLỆCŨNGCẦNNẮMBẮTTHỜICƠTỐTNHẤT

Khikhíchlệnhânviên,ngườiquảnlícầnchúýthờicơ.Nếubỏquathờicơthìchodùphảitrảchiphítươngđươnghoặccaohơncũngkhôngđạthiệuquả.Trướckhiphâncôngcôngviệc,ngườiquảnlícầnkhíchlệnhânviên,cổvũhọvượtquamọitháchthứcvàđạtthànhtích,khíchlệhọthiđuađểkíchthíchýchíphấnđấucủahọ.Trongquátrìnhnhânviênchấphànhnhiệmvụ,cấptrênđừngquênkhíchlệthíchhợp,khenngợisựtiếnbộvàtháiđộlàmviệccủahọ.Ngườiquảnlícũngcóthểmởcuộchọpnhỏ,bànbạcvấnđềgặpphảivàtìmcáchgiảiquyết,nhưvậyhiệuquảkhíchlệsẽtốthơn.Nếunhiệmvụcôngviệckhákhókhăn,ngườiquảnlícầnkịpthờigiúpđỡ,cóthểhỗtrợtàiliệu,nhânlựcvậtlực,đưaraýkiếnhoặcquantâm,

anủitinhthần…Ngườiquảnlícầnlà“cơnmưarào”trongngàynắnghạn,nhưvậynhânviênmớibiếtơnvànỗlựclàmviệchơnnữa.

VídụGiámđốcChâucủamộtcôngtytưnhânrấtquantâmđếnnhân

viêncủamình.Ôngthườngquantâmđếnnhữngviệcnhỏtrongcuộcsốnghàngngàycủanhânviên,giúpđỡvàkhíchlệhọ.Ônggiaochotrợlícủamìnhghichéplạitìnhhìnhcuộcsốngcủatừngnhânviên,baogồmgiađình,hoàncảnhgiađình,sinhnhật…Khinhânviêngặpkhókhăn,ôngluôntạođiềukiệnchonhânviênđượcnghỉphép,khôngbaogiờvìquyđịnhvàcôngviệccủacôngtymàngăncảnhọthựchiệnnghĩavụvớigiađình.AnhLânlàmviệcrấtxuấtsắc,vợanhlạivừasinhbétrai,giámđốcChâutựtayđưachoanhmộtphongbaotiềnthưởng,đồngthờikhenngợianhtrướctấtcảnhânviêntrongcôngty,choanhnghỉphépvềthămvợcon,ôngcònchúcgiađìnhanhluônhạnhphúc.Sauđợtnghỉphép,anhLâncàngchămchỉlàmviệchơn.

AnhVinhdạonàyphảiởlạilàmthêmnhiều,giámđốcChâuđãgửichoanhmộthộpchèmàônghayuốnghàngngày,dặndòanhchúýkhônglàmquásức,giữgìnsứckhỏe.AnhVinhrấtcảmđộngvìgiátrịmộthộpchèkhôngđánglàbao,nhưnglạithểhiệnsựquantâm,thânthiếtcủacấptrênđốivớinhânviênnhưanh.

GiámđốcChâuluônnóivớinhânviêncủamình:Giađìnhlànơiquantrọngnhấtcủamỗingười,đầutiênchúngtacầnchămsóctốtgiađìnhcủamình,sauđómớicótưcáchtrởthànhnhânviênxuấtsắc.Nhânviêntrongcôngtyrấtđồngtìnhvớicâunóinàycủaông,đồngthờicũngrấtnghiêmtúclàmviệc,vìhọnghĩrằng,giámđốcrấttínnhiệmvàhiểuhọ,họcũngcầncốgắnglàmviệcbáođáplạigiámđốc.Dođó,nhânviênlàmviệcởcôngtycủagiámđốcChâukhôngvìsựkhoandung,đạilượngcủasếpmànghỉphépnhiều,ngượclạihọcàngcốgắnglàmviệctốthơn,khônglàmlỡdởcôngviệckinhdoanhcủacôngty,luônyêunghềvàkínhtrọnggiámđốc.

Kinhtếthịtrườngkhiếnchúngtathựctếhơnnhưngkhôngphảiaicũngtônthờđồngtiềnmộtcáchtuyệtđối.Theođiềutra,chỉcó10%ngườichorằngcótiềnlàcótấtcả;90%ngườichorằngconngườicónhucầucaohơnmớicócuộcsốnghạnhphúchơn.Dovậyngườiquảnlídoanhnghiệpkhikhíchlệnhânviên,khôngchỉkhíchlệ

bằngvậtchất,màcòncầnkhíchlệbằngtinhthần,nhưvậyhiệuquảkhíchlệmớicao.

Bàihọc

Nướckhôngchảythìthuyềnkhôngtrôi,conngườikhôngđượckhíchlệsẽkhôngphấnđấu.Làmthếnàođểnhântàipháthuykhảnăngtốtnhấtlàcôngviệcquantrọngcủalãnhđạo.

BÀI2QUYTẮC8:ÝTHỨCTRÁCHNHIỆM-LUÔNĐỂNHÂNVIÊNCẢMNHẬNĐƯỢCGIÁTRỊCỦACÔNGVIỆC

I.DUNGHÒASỨMỆNHCỦANHÂNVIÊNVÀTẬPTHỂ

Muốnnhântàipháthuyhếttàinăngcủamình,ngườiquảnlícầncóbiệnphápkhíchlệhợplí,lợidụngmongmuốnthựcsựcủanhânviênđểthúcđẩyhọtựgiáchànhđộng,tạoralợiíchlớnnhấtchodoanhnghiệp.Ngườiquảnlíkhôngnêncốgắngđểthayđổinhânviênnàođómànênthayđổichếđộvàphươngphápquảnlícủamình,giảmcácbiệnphápkhíchlệtiêucực,cốgắngđểnhânviêntựkhíchlệbảnthân,dùng“sựtựtôn”,“giátrị”và“thểhiệnbảnthân”đểthôithúcđộnglựclàmviệccủanhânviên.Aicũngmuốnđượckhenngợi,lờikhentíchcực,chânthànhcủangườikhácsẽgiúphọlàmviệctốthơn.MộtgiáosưtrườngđạihọcHavardtừngnói:“Tiềnlươngchỉlàquyềnlợi,lờikhenmớilàmónquà”.

PeterFerdinandDrucker–Chuyêngiahàngđầuthếgiớivềtưvấnquảntrịdoanhnghiệpnói:“Khíchlệlớnnhấtđốivớinhânviênlà

giúphọđạtthànhtích,chỉcóthànhtíchmớikhiếnnhânviêncócảmgiácthànhcông.Khôngphảitănglương,khôngphảithăngchức,khôngphảithưởng,vìđóchỉlàkếtquảmàthôi”.Trongbấtcứcuộcthinào,aicũngmuốngiànhchiếnthắng,đólàđộngcơlớnnhất.Làmbấtcứviệcgì,aicũngmuốnthànhcông,đólàmongmuốnmãnhliệtnhất.

Khôngaicamtâmlạchậu,khôngaimuốnthấtbại,màluônmuốnbảnthânxuấtsắchơnnhữngngườixungquanh,muốnđượcmọingườixungquanhcôngnhận,nênchúngtamớiluôncốgắng,nỗlựclàmviệc.Đâycólẽlàmộtnhucầu-nhucầuthànhcôngchứkhôngchỉvìtiền.LíluậnvềnhucầucủaAbrahamMaslowchorằng,nhucầucaonhấtcủaconngườilàthểhiệngiátrịcủamình.NhàtâmlíhọcFrederickHerzbergcũngnói:Tiềnchỉlàyếutốbảođảmsứckhỏe,chứkhôngphảilàyếutốkhíchlệ.

Ngườiquảnlíxuấtsắcthậtsựsẽbiếtdùngsứmệnh,quanniệmgiátrịvàmụctiêuđểkhíchlệnhânviên,vìbấtcứaicũnghivọngmìnhlàmđượcnhữngviệccógiátrị,cóýnghĩa.Cácnhàkhoahọcđiềutrachothấy:Khimộtngườinàođólàmviệccógiátrịvàcóýngĩa,thểchấtvàtâmlícủangườiđóđềucólợi.Dođó,chúngtadễdànghiểuđượcnhânviênvìđiềugìmàcốgắngphấnđấu.Cóngườichorằng,nhânviênlàmviệchếtmìnhthựcralàmuốnthôngquacôngviệcđểđápứngcácnhucầucủahọ,muốnlàmộtngườicóýnghĩavàcógiátrị.

Ngườiquảnlíthôngminhcầnthểhiệnýnghĩavàgiátrịnàythôngquacôngviệc.TậpđoànHaierlàdoanhnghiệpgiàutruyềnthốngvănhóa,sựthànhcôngcủatậpđoànHaierbắtnguồntừsựthànhcôngcủavănhóatậpthể.Năm1985,vănhóacủatậpđoànHaierlàdoTrươngThụyMẫntạora.Mỗitậpđoàn,mỗidoanhnghiệpđềucóvănhóariêng,điềukhónhấtlàlàmsaođểvănhóađóhòanhậptrongmỗihuyếtmạchcủanhânviên,đểkhinhânviênđónhớđếnsứmệnhvàvănhóacủacôngty,họsẽtrởthànhnhữngngườitrànđầynhiệttình,hăngsayvàyêunghề.

Tấtcảcácdoanhnghiệpđềucókhẩuhiệu,nhưngthựchiệnđượcnhữngkhẩuhiệuđólàđiềukhôngdễdàng,tạisaotậpđoànHaierlàmđược?Haierđãtừngcócâunóinổitiếng,đượccoilàtônchỉvớikháchhàng,đólà“Chânthànhmãimãi”.TậpđoànHaierphátbiểurằng,trênđờikhôngcósảnphẩmhoànmĩ,nhưngthôngquasựcó

gắng100%củanhânviênHaiergiúpkháchhànghàilòng100%.

VídụNhiềunămtrước,mộtnhânviênphụcvụkháchhàngthuộcbộ

phậndịchvụhậumãiởCônMinhcủacôngtyHaiernhậnđượcmộtcuộcđiệnthoại.MộtkháchhàngmuamáygiặtcủacôngtyởthànhphốChiêuThông-VânNamđãgọiđiệnthoạiđếnvànói:“Máygiặtgặptrụctrặc,hivọngcôngtyđếnkiểmtravàsửagiúp”.Nhânviênnàysaukhinhậnđiệnthoại,dùbênngoàitrờimưatầmtãnhưngvẫnmặcáomưa,bắtxekháchđếnthànhphốChiêuThông.Chuyếnxeđườngdàinàylắclư,xócnảy,dophíatrướcđườngnhỏhẹp,gậpghềnh,đườngnúitrơntrượtnênbịtắcđường,cuốicùngchiếcxekháchphảidừnglạicáchthànhphốChiêuThông20km.Lúcđóđãlà11giờđêm,nhưngnhânviênnàyvẫnxuốngxe,tiếptụcbướcvềphíatrước.Nhânviênnàychorằng,anhđãnhậnlờiđếnnhàsửamáygiặtgiúpkháchhàngthìphảilàmbằngđược,cốgắngphụcvụđểkháchhànghàilòng100%.Vớitâmniệmvàýthứcnhưvậy,anhbướctừngbướcdướitrờimưa,cuốicùng,khoảng4giờsánganhmớiđếnnhàcủakháchhàng.Vìcònquásớm,anhkhônggõcửa,màđứngđợiởngoàiđếnhơn8giờmớigõcửa.Khicửađượcmở,kháchhàngnhìnthấyngườianhtoànbùnđất,lấmlemthìhếtsứckinhngạc.VịkháchquađiệnthoạicũnghiểurằngtuyếnđườnggiaothôngtừthànhphốCônMinhđếnChiêuThôngbịtắcnênkhôngcóxequalại.Kháchhàngđãkhóckhinghenhânviênnàykểhếtmọichuyệnvàvôcùngcảmđộngvìtinhthầnphụcvụ,hisinhhếtmìnhcủaanh.

Nhiềungườiquảnlíkhôngbiếtnênlàmthếnàođểhòanhậpđượcvănhóa,mụctiêu,lítưởngcủadoanhnghiệpvàotâmthứccủanhânviên,tuynhiênquavídụtrênchothấytậpđoànHaierđãlàmđược,họđãlàmcảmđộngkháchhàng.MụctiêuphụcvụđạtchấtlượngquốctếcủatậpđoànHaierlà:Tỉlệphànnànvềchếđộphụcvụđạtdưới1/100.000;tỉlệquênphụcvụđạtdưới1/100.000;tỉlệphụcvụkhônghàilòngđạtdưới1/100.000.Ngoàiracóbốnđiềunhânviênkhôngđượcquên:Khôngquênghichéptấtcảnhữngvấnđềkháchhàngphảnánh;khôngquênxửlítấtcảvấnđềkháchhàngphảnánh;khôngquênkiểmtralạikếtquảxửlívấnđề;khôngquênphảnánhkếtquảxửlíđếnbộphậnthiếtkế,bộphậnsảnxuấtvàbộphậnkinhdoanh.VànhânviênthuộctậpđoànHaierđãthựchiệnđượctấtcảđiềunày.

II.TĂNGCƯỜNGÝTHỨCTRÁCHNHIỆMCỦANGƯỜIQUẢNLÍ

Vàothờikhắcquantrọng,ngườiquảnlícómuốnhoặccódũngcảmgánhváctráchnhiệmhaykhôngsẽảnhhưởngtrựctiếpđếnsựchấphànhcủacấpdưới.Tạisaonhânviênkhôngchấphànhtốtmệnhlệnhcủacấptrên?Đầutiên,ngườiquảnlícầnhỏibảnthân:Mìnhcósẵnsànggánhváctráchnhiệmkhông?

Mộtsốnhânviênchorằng,chodùmìnhcólàmtốtcôngviệcthìcônglaocũngđềuthuộcvềngườiquảnlí,cònnếumìnhlàmkhôngtốtthìsẽbịphạt.Dovậynhânviênkhôngdámlàm,cũngkhôngmuốnlàm,dođóảnhhưởngđếnsựchấphànhmệnhlệnh.Cóthểnói,phíasaumộtnhânviênnghiêmtúcchấphànhmệnhlệnhlàmộtngườiquảnlícótráchnhiệm.

Tráchnhiệmlàsựthểhiệnnănglựcđiềuhànhnộibộcủangườiquảnlí.Thếnàolàkhảnăngđiềuhànhnộibộ?Khimộtviệcnàođóxảyra,bạntìmnguyênnhânbênngoàihaynguyênnhânbêntrong?Cóngườithíchtìmnguyênnhânbênngoài,chorằngphòngbannàođóhoặcngườinàođógâyra,đólànguyênnhâncủatậpthể,làdonhânviêngâyravàngườiđókhôngbaogiờtựkiểmđiểmbảnthân.

Mộtngườiquảnlíxuấtsắcsẽcókhảnăngđiềuhànhnộibộtốt,anhtaluônchorằng“Bấtcứviệcgìcũngcóliênquanđếntôi”,“Tôilànguồngốccủamọivấnđề”.Làngườiquảnlí,nếubạnnghĩrằngrấtnhiềuvấnđềcủadoanhnghiệpkhôngliênquanđếnbạn,bạnchắcchắnkhôngphảilàngườicókhảnăngđiềuhànhnộibộtốt,khôngphảilàngườingoạigiaotốt.Mộtngườiquảnlíxuấtsắccầnlàngườicókhảnăngđiềuhànhnộibộtốt.Vìthế,tráchnhiệmlàmộtloạinănglực,mộtngườicósẵnsànggánhváccáctráchnhiệmhaykhôngcóliênquanrấtlớnđếnnănglựccủaanhtanhiềuhayít.Chúngtôithườngnói:Tráchnhiệmtolớnnằmtronggiátrịcôngviệc.Cónghĩalànếubạncảmthấyviệcnàycógiátrị,bạnsẽtrànđầytinhthầntráchnhiệmkhithựchiện.

Tráchnhiệmthôngthườngquyếtđịnhkhảnănglãnhđạocủamộtconngười.Nếubạnmuốngánhváctráchnhiệmcủanămngười,bạncầntrởthànhlãnhđạocủanămngườiđó;nếubạnmuốngánhváchtráchnhiệmcủa500người,bạncầntrởthànhlãnhđạocủa500

ngườiđó;nếubạnmuốngánhváchtráchnhiệmcủahàngtrămtriệungười,bạnsẽcócơhộitrởthànhtổngthống.

TrongtrậnđộngđấtởTứXuyên(TrungQuốc),điềucảmđộngnhấtchínhlàhaichữ:Tráchnhiệm.Đólàtráchnhiệmcủacôngdântrongxãhội.Lúcđộngđấtxảyra,nhiềungườiởxungquanhvùngđónhanhchóngđếnhiệntrườnggiúpđỡcứunạn,chodùbảnthânhọcũngbịthươngnhưngvẫncốgắngcứumọingười.Khimộtngườiquảnlísẵnsànggánhváchtráchnhiệmtrongthờikhắcquantrọngsẽtạorasứcảnhhưởngvôcùngtolớn.Khiđộngđấtxảyra,thủtướngđãcómặtngayởhiệntrường,khibiếtchuyệnnày,cáclãnhđạocấpcaocủatỉnhcũngtấpnậpđếnhiệntrườngcứunạn.Trongquátrìnhcứunạn,rấtnhiềungườithểhiệntráchnhiệmvớicáchthứckhácnhau.TrongđócómộtdoanhnhânđếntừNamKinh(GiangTô),trongthờikhắcđầutiênxảyrađộngđất,ôngđãchomộtsốthiếtbịnhưcầncẩu,máyxúcđếnthamgiacứuhộ,cứunạn,tựmìnhđàobớitrongnhữngđốngđấtđổnát,tìmkiếmđượcnhiềuthithểvàcũngcứuđượcrấtnhiềungười.Bạncủaôngcùngôngđếnhiệntrường,thấynhiềuthithểvàngườibịthươngđãnóivớiôngrằnghọcảmthấy“hơisợ”,nhưngdoanhnhânnàyđãômthithểvàolòng,nóivớibạnmìnhrằng,chẳngcógìđángsợcả.Ôngđãquyêngóphơn100triệunhândântệ,ôngkhôngphảilàdoanhnhângiàucónhấtTrungQuốc,nhưnglạithểhiệnđượcrấtrõtinhthầntráchnhiệmcủamìnhvớicộngđồng,xãhội.ÔnglàTrầnQuangTiêu.Ngoàiracòncómộtcậubéănmàytàntật,khôngcònđôichânnhưngđãquyêngópvàothùngtừthiệnnhữngđồngtiềnnhỏbécủamình,đóchínhlàtinhthầntráchnhiệmcủangườicôngdântrongxãhội.

Tráchnhiệmcủaconngườirấtnhiều,nhưngtráchnhiệmcủangườiquảnlílạirấtđơngiản,đólàgiúpchomỗinhânviêntrongtậpthểcóthểtrưởngthànhvàtiếnbộ,đểhọkhôngngừngbướctớithànhcôngtrongquátrìnhlàmviệc.Khinhânviênbỏviệc,bạnnênhỏibảnthân:Đócóphảilàtráchnhiệmcủamìnhkhông?Cóliênquanđếnmìnhkhông?Khinhânviênkhônghàilòngvớicôngviệc,bạnnêntựhỏibảnthânmình:Đócóphảilàtráchnhiệmcủamình,cóliênquanđếnmìnhkhông?

Khimỗingườiquảnlíđềusuynghĩvấnđềnàymộtcáchchânthành,chúngtôitinrằngnhânviêndướisựquảnlícủabạnkhôngthểkhôngchấphànhmệnhlệnhcủabạn.Nguyênnhânhọkhôngchấphànhmệnhlệnhcủabạnlà:Ngườiquảnlíkhôngsẵnsànggánhvác

tráchnhiệm,làmkhôngtốtsẽđùnđẩytráchnhiệm.Nhiềukhi,nhânviênkhôngchấphànhmệnhlệnhkhôngphảilàdovấnđềvềphươngpháp,kĩthuật,màchínhvấnđềởbảnthânngườiquảnlí.Chúngtacóthểtựhỏibảnthân:Mìnhcósẵnsànggánhváctráchnhiệmkhông?

TrongvănphòngcủachủtịchhộiđồngquảntrịthuộctậpđoànnổitiếngởHồngKôngcótreomộtbứctranhto,trongtranhghichữ“Kỉ”.Tạisaoônglạitreobứctranhnày?Đólàvìngườiquảnlínàychorằngbấtcứchuyệngìcũngcầntựkiểmđiểm,nhắcnhởbảnthân:Mìnhcònthiếusótởđiểmnào?Mìnhlàmkhôngtốtởđiểmnào?Chủtịchhộiđồngquảntrịkhitổchứccuộchọpvớibanlãnhđạo,việcđầutiênlàôngkiểmđiểmlạibảnthân.Chínhvìcóvịchủtịchluônlấymìnhlàmgươngnênlãnhđạovànhânviêntrongcôngtykhôngaimuốnbỏviệc,chuyểnviệc.

Khingườiquảnlílấymìnhlàmgương,sẵnsànggánhváctráchnhiệm,bạnsẽnhậnrarằngnhânviêncủabạnsẽvuivẻchấphànhmệnhlệnhvàlàmnhữngviệcbạnyêucầu.

Dovậy,ngườiquảnlícầnnhắcnhởbảnthân:Cầnnhậnthứcvềmình,luônluôntựnhắcnhở,phântíchvàpháthuyưuđiểmcủabảnthân,hiểurõbảnthân,bấtcứchuyệngìcũngcầntìmnguyênnhântừbảnthân,nhưvậyđộingũnhânviêntrongcôngtymớiđoànkết,gắnbó,doanhnghiệpmớikhôngngừnglớnmạnh.

III.LẤYMÌNHLÀMGƯƠNG,DŨNGCẢMGÁNHVÁCTRÁCHNHIỆM

Ngườiquảnlícầnthiếtthực,khôngthểchỉbiết“nóimàkhônglàm”,cầnquantâmđếnnhucầuthựcsựcủanhânviên,vìnhânviênlàmviệc.

Chúngtathườngchứngkiếncảnhtượngởmộtsốdoanhnghiệpquốcdoanh:Lãnhđạođứngtrênbụcphátbiểu,nhânviênngồiởdướinóichuyệnriêng,ngẩnngơ,ngủgật.Nguyênnhânlàgì?Vìngườiquảnlíđang“nóimàkhônglàm”,khônggiảiquyếtbấtcứvấnđềnàocủanhânviên,mànhânviênlạikhôngthểthamgiabànbạc,đươngnhiênhọsẽlàmmộtviệcgìđóđểthờigiantrôiquanhanh.

ChúngtađãrấtquenthuộcvớiTâyDuKí,thầytròĐườngTăngtrảiquabaonhiêugiannan,nguyhiểm,cuốicùngmớiđếnđượcTâyThiênlấykinh.Nhưngcórấtnhiềungườikhônghiểulà:TrongquátrìnhđiTâyThiênlấykinh,tạisaoĐườngTănglạicóthểđóngvaitròlàngườilãnhđạo?Vìtrongcuộchànhtrìnhcủabốnngườinày,chỉcóĐườngTănglàngườitrầnmắtthịt,cònbangườicònlạiđềulàthầntiênthầnthôngquảngđại.Hơnnữatrongsốbốnngười,ĐườngTănglàngườicốchấpnhất,yếuđuốinhất,kémcỏinhất.Bađồđệcủangàiđềulàngườithầnthôngquảngđại,tạisaoBồTátlạichọnđộingũnày?Trênthựctế,chodùlàTônNgộKhông,TrưBátGiớihaySaTăngcóvõcônghơnngười,nhưngchỉthíchhợplàmngườichấphànhmệnhlệnh,chứkhôngthểtrởthànhngườilãnhđạo.Vìtrênđườnglấykinhgiankhổ,bốnthầytròhọphảitrảiqua81kiếpnạn,khôngchỉcầncótàinăngvàphươngphápkhắcphụckhókhăn,màcòncầncónguyêntắcđốimặtvớikhókhănvàtháiđộkhắcphụckhókhăn.Nếuđứngtrướckhókhănmàmấtđinguyêntắcvàlậptrường,cũngkhôngcótháiđộkhắcphụckhókhănđúngđắnthìkhôngnhữngkhôngkhắcphụcđượckhókhănmàcònbịkhókhănápđảo.

Đứngtrướckhókhăn,ĐườngTăngkhôngchỉbiếtdũngcảmđốimặt,màcòndũngcảmgánhváctráchnhiệm,cònbađồđệkianếukhôngnhụtchíthìcũngđùnđẩytráchnhiệm,khôngcóphongđộvàkhíchấtcủangườiquảnlí.

TrongbốnthầytròđiTâyThiênlấykinh,tínhcáchkhácnhaucủahọđạidiệnchochứcvịvàvaitròthíchhợpcủanhânviênnhưsau:

TônNgộKhônglàđạidiệnxuấtsắcchonhữngngườicósứcmạnh.TônNgộKhôngluôntrànđầysứcsống,luôncốgắngvượtquagiớihạncủabảnthân.Làngườiđạidiệnchotínhcáchmạnhmẽ,thườnglàngườilàmviệcgiỏi,lànhânvậtcốtcán,thíchđiềukhiểnmọichuyện,coitrọngkếtquảcôngviệc,làngườicủachủnghĩaanhhùngcánhânđiểnhình,coinhẹtìnhcảm.Nhữngngườinàythườngcóbiểuhiệnthôlỗ,báđạo,lạnhnhạt.Nhữngngườinhưvậytrởthànhlựclượngcốtcáncủacôngty,doanhnghiệp,nhưngkhôngcólợichosựđoànkếtvàtậphợpsứcmạnhcủadoanhnghiệp,dođókhôngthíchhợplàmlãnhđạo.

TrưBátGiớilàđạidiệnchonhữngngườicótínhcáchsôinổi,hoạtbát,tìnhcảm,thíchbộclộtìnhcảm,sốnghướngngoại,biếttìmniềmvuitrongcôngviệc.Họthườnglànhữngôngvuakểchuyệnvà

làmmọingườivuivẻ.Cóhọ,khôngkhítrongcôngtyluôntrànngậptiếngcườivàcuộcsốngtrànđầymàusắc.Nhưngnhữngngườicótínhcáchnàylạilàngườinóinhiềulàmít,khigặpkhókhănsẽkhôngthấybóngdánghọđâu.Họlàngườithíchhưởngthụsợlàmviệc,khôngcótinhthầnkỉluật,thiếutráchnhiệm,sợgánhváctráchnhiệm.Đươngnhiên,nhữngngườinhưvậykhôngcótưcáchlàmlãnhđạo.

SaTănglàngườiđạiđiệnchonhữngngườicótínhcáchônhòa.KhiTônNgộKhônglănlộnvớicôngviệc,TrưBátGiớicườicườinóinóithìSaTăngluônlặnglẽquansátmọiviệc.KhiTônNgộKhôngđấmđá,TrưBátGiớiquáttháo,chỉcóSaTănglàđiềmtĩnh,thảnnhiênđốimặtvớicụcdiệnđầybiếnđộng,phứctạp.Ngườicótínhcáchnhưvậyluôngiữđượcbìnhtĩnhtrướcsónggió,cóthểđốidiệnvớimọikhókhăn,tháchthức.Họcónguyêntắccao,tuânthủquytắctròchơi,tránhnhữngxungđộtkhôngcầnthiết.Nhưngkhuyếtđiểmcủahọlàkhôngcóchínhkiến,thiếunhiệttình,thiếuchítiếnthủ,khôngthíchthểhiệnbảnthân,khôngmuốnnổitrội,làmviệcthiếutinhthầntráchnhiệm.Ngườicótínhcáchnhưvậykhôngthíchhợplàmlãnhđạo.

MặcdùĐườngTăngkhôngthầnthôngquảngđạinhưbađồđệ,nhưnglạicónhữngtốchấtvànănglựctrởthànhngườiquảnlíxuấtsắc,đóchínhlà:Luônlấymìnhlàmgương,khiđứngtrướcbấtcứkhókhăn,tháchthứcnàocũngkhôngtìmlídohoặccớthoáithác,dũngcảmđốidiệnvàchấpnhận,sẵnsànggánhváctráchnhiệm,khôngđùnđẩytráchnhiệm.ĐườngTăngluôncótâmniệmlà:Chỉcầnnhữngviệcmìnhcholàđúngthìcầncốgắnglàm,kiêntrìlàmđếncùng,quyếtkhôngbỏcuộc.Ngàikhôngđểýlàmnhanhhaykhông,nhưnglạiquantâmxemcólàmtốthaykhông.Ngườivớitínhcáchnhưvậysẽcótinhthầntráchnhiệmcaotrongcôngviệcvàsựnghiệp,cóthểgánhvácbấtcứtráchnhiệmnào,khôngđạtmụctiêulàkhôngbỏcuộc.Chỉcầnđiềunàyđãlàđiềukiệnđủđểhọlàmlãnhđạovìđâychínhlàyếutốquantrọngnhất,cầnthiếtnhấtđểtrởthànhngườiquảnlí.Chodùcácphươngdiệnkháccủahọcònyếukémcũngkhôngquantrọng,vìhọđãcónhữngthànhviênkháctrongcôngtylàmthayhọ.

TừvídụvềbốnthầytròĐườngTăngđiTâyThiênlấykinh,chúngtacóthểthấy,lấymìnhlàmgương,dũngcảmgánhváctráchnhiệmlàđiềukiệncầnthiếtcủangườiquảnlíthànhcông,cũnglàyếutốquan

trọngđểngườiquảnlílãnhđạonhânviênbướcđếnthànhcông.

Khidoanhnghiệpgặpkhókhăn,thấtbại,tháchthức,thậmchínguyhiểm,hoạnnạn,tinhthầncủanhânviêncóthểbịsuysụp,ýchísụpđổ.Nhưnglúcnày,làngườiquảnlí,là“ngườiđứngđầu”củatổchứcvàdoanhnghiệp,bạnkhôngthểủrũ,buồnbã,nảnlòngnhưnhânviên,nếukhôngsẽkhiếncảđộingũsuysụp,thậmchíphásản;bạncầnđứngdậy,làmngườigươngmẫu,dùngsứcmạnhcủabảnthânđểcảmhóa,khíchlệnhânviên.Cónhưvậymớicóthểkhíchlệýchíphấnđấucủanhânviêndũngcảmbướcvềphíatrước,khắcphụcmọikhókhănvàthấtbại,cuốicùngđạtmụctiêuvàđạtđượcthànhcông.

VídụThờiXuânThuChiếnQuốc,TriệuGiảnTửnướcTấndẫnquân

tiếnđánhnướcVệvànhanhchóngbaovâykinhđônướcVệ.TrướcđộiquânhùngmạnhcủanướcTấn,nhândânnướcVệđãngoancườngchiếnđấu,anhdũngchốnglạikẻđịch,quânlínhgiữthànhkhôngngừngbắntên,némđávềphíaquânTấn.TriệuGiảnTửcầmchiếcthuẫnrấtto,nấpsauchiếcthuẫnvàdùngtrốngtrậnđểchỉhuyquânlínhtấncôngvàothành.

BinhlínhnướcTấnedèkhôngdámtiếnlênphíatrước,TriệuGiảnTửvôcùngtứcgiận,ủrũnémdùitrốngxuốngđấtvànói:“KhôngngờđộiquânmạnhmẽnhưquânTấnlạirơivàotìnhcảnhnày”.

Thấytìnhcảnhđó,mộtbinhsĩđãbướcđếnnóivớiTriệuGiảnTử:“Chúacông,nếunóiaisaithìngườisaichínhlàngài.Ngàikhôngthểtráchtướngsĩchúngtôi.Ngàytrước,tiênđếHiếnCôngđãthôntính17nước,chinhphục30nước,đánhthắng8trong12trận,lẽnàokhôngdựavàoquânđộinướcTấn?HiếnCôngtạthế,HuệCôngkếvị,đốixửhàkhắcvớinhândân,ănchơisađọalàmđấtnướcsuyyếu,kẻđịchxâmlượcđấtnước,nướcTầnxâmlượcbờcõi,khôngphảiquânđộiđoànkếtvớinhândânđánhbạiquânxâmlượcư?SaukhiVănCôngkếvị,đấtnướcphồnthịnh,đánhchiếmnướcVệ,trongtrậnThànhBộccònđánhbạiquânSở,lậplênbánghiệp,khôngphảilàdùngsứcmạnhcủaquânđộinướcTấnư?ChúacôngtạisaolạithantráchchíkhíquânTấnsuyyếu?Thầnnghĩvấnđềlàdongàichỉhuykhônggiỏi,chứkhôngphảitinhthần

quânsĩkhôngtốt”.

TriệuGiảnTửnghexong,tronglòngcảmthấyvôcùngxấuhổ,lậptứcnémchiếcthuẫnxuống,cầmbinhkhí,héttomộttiếngvàxônglêntrước.Quânsĩnhưđượccổvũ,xungphongtiếnlên,cuốicùngđãchiếmđóngđượcđôthànhnướcVệ.

Lúcđầu,TriệuGiảnTửđứngnúpsauchiếcthuẫnlớnlàmthuichộtchíkhícủaquânlính,nhưngkhiôngdũngcảmquênmình,laolênphíatrướcthìchíkhícủaquânsĩcũngdângcao,cuốicùnggiànhthắnglợitrongcuộcchiếnđấu.

Rấtnhiềungườikhigặpkhókhăn,thấtbạisẽbịnảnlòng,mấtýchíphấnđấu.Làngườiquảnlí,nếukhôngchịuđượckhókhăn,thấtbạithìsẽkhôngthểdẫndắtdoanhnghiệpthoátkhỏikhókhănđểbướctớithắnglợicuốicùng.

IV.LÀMVIỆCVỚITHÁIĐỘXÂYDỰNGLàmviệcvàxâydựngsựnghiệplàhaitháiđộcôngviệckhác

nhau.Trongcácyếutốquyếtđịnhthànhbại,tháiđộcònquantrọnghơncảnănglực.Làmviệcvớitháiđộxâydựng,cónghĩalànhânviêncầncoicôngviệccủamìnhnhưquátrìnhxâydựngsựnghiệp,chứkhôngphảilàlàmviệcđơnthuần,nhưvậynhânviênsẽcótinhthầntráchnhiệmcaovớicôngviệc,từđóhoànthànhnhiệmvụđượcgiao.Khinhânviênchỉcoicôngviệclàviệclàmbìnhthường,làmđểnhậnlươngthìsẽcótháiđộlàmviệcnhưđilàmthuêchongườikhác.Vìthếchúngtathườngnóirằngcảmgiáclàmviệcchongườikhác,chínhlàtháiđộcủangườilàmthuê,làmviệcchỉhoàntoànđốiphó;cảmgiáclàmviệcchobảnthân,chínhlàtháiđộxâydựngsựnghiệp,làmviệcbằngtấtcảsứclựccủamình.

Làmthếnàođểnhânviênlàmviệcvớitháiđộxâydựnglàđiềuquantrọngđốivớingườiquảnlí.

Trongđiềulệquyđịnhhọcviênquânsựnướcngoàicóghi:Mỗihọcviênchodùbấtcứởđâu,thờiđiểmnào,cómặccảnhphụchaykhông,cóđanglàmnhiệmvụhaykhôngđềuphảithựchiệntráchnhiệmvànghĩavụcủamình.Hànhđộngnàycầnxuấtpháttừtinh

thầntráchnhiệmcủabảnthân,chứkhôngphảivìđạtđượcphầnthưởnghayđiềugìkhác.

Sĩquankhôngcótinhthầntráchnhiệmsẽkhôngphảilàsĩquangươngmẫu.Giốngnhưvậy,nhânviênkhôngcótinhthầntráchnhiệmsẽkhôngthểlànhânviênyêunghề,xuấtsắc.Tinhthầntráchnhiệmlàđiềuvôcùngquýgiá,làmviệccóýthứctráchnhiệmgiúpnhânviênlàmtốthơn,giỏihơnmàthôi.

Làmviệc-ởmộtmứcđộnàođó-chínhlàtiếpnhậnmộtcáchbịđộng,cònxâydựngsựnghiệpcónghĩalàtíchcựcchủđộnglàmviệc,biếncôngviệctừ“muốntôilàm”thành“tôimuốnlàm”.

Chủđộngcónghĩalàbấtcứlúcnàocũngnắmbắtcơhộivàlàmtốtcôngviệchơncảmongđợi,cótrítuệvàkhảnăngphánđoán“đểhoànthànhcôngviệcvàlúccầnthiếtcóthểphávỡquyđịnh”.

Nhiềungườichorằngchỉcầnđilàmđúnggiờ,hoànthanhnhiệmvụcấptrêngiaocholàcóthểyêntâmlĩnhlương.Thựcralàmviệccầncótinhthầntíchcựcchủđộng,vớingườitựgiáclàmviệc,cuộcsốngsẽmanglạichohọphầnthưởngtốtđẹphơn.

Điềumàngườiquảnlícầnbiếtlànhữngngườicầnmẫnsángđitốivềchưachắclàngườinghiêmtúctrongcôngviệc,nhữngngườingàynàocũngbậnrộnlàmviệcchưachắclànhânviênmẫncán,cótráchnhiệm.Đốivớihọ,côngviệcmỗingàycóthểchỉlàgánhnặng,làmộtsựtrốntránh,họkhôngcóyêucầucaovớicôngviệc.Doanhnghiệpkhôngcầnnhữngngườichỉbiếttuânthủluậtlệ,quytắcmàthiếusựnhiệttìnhvàtinhthầntráchnhiệmvớicôngviệc.

Hiểuđượcýnghĩavàtráchnhiệmcôngviệccủabảnthân,giữtháiđộlàmviệctựgiáchaykhông,cóchịutráchnhiệmvớihànhđộngcủamìnhhaykhônglàsựkhácbiệtcơbảngiữangườithànhcôngtrongsựnghiệpvàngười“sốngngàynàohayngàyấy”.

VídụAndrewRowanlàmộttrungúylụcquâncủaMĩvớituổiđờicòn

rấttrẻ.Vàothờiđiểmđó,đangxảyrachiếntranhgiữaMĩvàTâyBanNha,tổngthốngMĩlúcđólàWilliamMcKinleycầnmộtsứgiảhoànthànhnhiệmvụquantrọng,dođócụctìnhbáoquânsựđãgiới

thiệuAndrewRowan.Khôngcóbấtcứaibảovệ,trungúyRowanmộtmìnhlênđường.Trongsuốtquátrìnhđó,anhgặpphảirấtnhiềugiannan,nguyhiểmkhôngngờtới,nhưngcuốicùnganhvẫnhoànthànhnhiệmvụxuấtsắc.Đểbiểudươngcốnghiếncủaanh,bộtrưởngbộquốcphòngMĩđãtraophầnthưởngvàngợicaanh:“Tôicoithànhtíchlầnnàylàkìtíchmạohiểmnhất,dũngcảmnấttronglịchsửquânsự”.

RowanđãthànhcôngkhiđưathưđếnchoGarcia,điềuquantrọngchúngtôimuốnnhấnmạnhởđâykhôngphảilàtàinăngquânsựkiệtxuất,màlàphẩmchấttinhthầntốtđẹpcủaanh-tinhthầntráchnhiệmcaovớicôngviệc.

Làngườiquảnlídoanhnghiệp,chúngtacầnnhấnmạnhvàđềcaotinhthầnnhưAndrewRowan.Nhânviêncầncótinhthầntráchnhiệmcaođốivớicôngviệc,coicôngviệclàsựnghiệpcủamình,cótháiđộvàtinhthầnxâydựngsựnghiệpđểtựgiáchoànthànhcôngviệc.

Bàihọc

Muốnnhânviêntoàntâmtoànsứclàmviệc,cầnđểhọnhậnthấyđượcýnghĩavàgiátrịcôngviệcđó,chỉkhilàmviệccóýnghĩavàgiátrị,nhânviênmớiphấnđấuquênmình,tậntụyhếtmình,nếukhônghọchỉnghĩrằnglàmviệcđểhưởnglươngmàthôi.

BÀI3QUYTẮC9:THƯỜNGXUYÊN

KHENNGỢI-KHÍCHLỆNHÂNVIÊNLÀMVIỆCTỐTHƠN

I.SỰTÍNNHIỆMLÀCẢNHGIỚICAONHẤTTRONGMỐIQUANHỆGIỮANGƯỜIVỚINGƯỜI

CharlesM.Savage-tácgiảcủaFifthGenerationManagementchorằng:Nghingờvàkhôngtínnhiệmlàchiphíthậtcủacôngty,khôngtínnhiệmchínhlàchiphílớnnhấtcủacôngty.Mặcdùkhôngtínnhiệmkhôngphảilàchiphísảnxuấtnhưnglạiảnhhưởngđếnchiphísảnxuất.Khôngtínnghiệmkhôngphảilàchiphínghiêncứukhoahọc,nhưnglạigâytrởngạiđếnsựtiếnbộcủanghiêncứukhoahọc.Khôngtínnhiệmkhôngphảilàchiphíkinhdoanh,nhưnglạilàmtăngchiphímởrộngthịtrường.Khôngtínnhiệmkhôngphảilàchiphíquảnlí,nhưnglạidễkhiếntầnglớpquảnlítranhchấpnộibộ,từđóhạthấphiệusuấtcôngviệcvàtạorahiệuquảxấu,cuốicùngảnhhưởngđếncáckhâusảnxuất,từđólạilàmtăngchiphíquảnlí.

QuyđịnhcủatậpđoànHewlett-Packardlà:Chỉcầnnhânviênkhôngphạmlỗisẽkhôngsathải,chodùnhânviênđóđếntuổinghỉhưumàchưamuốnnghỉ,muốntiếptụclàmviệcchocôngtythìcôngtyvẫngiữlạilàm.Mộtnhânviênnọđãquátuổinghỉhưu,trongmộtlầnbướclêncầuthangkhôngmaybịngã,lúcđóchủtịchhộiđồngquảntrịcủacôngtyđiquanhìnthấyvộivàngchạylạiđỡ.Ngườinhânviêngiànói:“Thưangàichủtịch,ngàikhôngcầnphảiđỡtôi,hãytintưởngtôi,tôicóthểđứngdậyđượcvàcũngcóthểtiếptụclàmviệcđược”.Chủtịchhộiđồngquảntrịtôntrọngýkiếncủangườinhânviênđó,đểôngtatựđứngdậybướcvềphòng.Ngườinhânviêngiàấysauđócònởlạicôngtylàmmộtthờigiandàimớinghỉhưu.

Côngtybiếttôntrọngnhânviên,tintưởngnhânviênthìmớicóthểtồntạilâudài,nhânviênmớicólòngbiếtơn,chânthànhcoicôngtylànhàvàcốgắngcốnghiếnsứclựcchocôngty.

CóngườihỏiJackWelch(lãnhđạocấpcaocủaGeneralElectric):“Ngàithíchvàghétđiềugìnhấtkhiquảnlídoanhnghiệp?”JackWelchđãnói:“Điềutôighétnhấtlàhaichữ:quảnlí;điềutôithíchnhấtlàhaichữ:lãnhđạo”.Rồiônggiảithích:“Lãnhđạo”cónghĩalàkhíchlệnhânviên,hướngdẫnnhânviên,kèmcặpchonhânviên;còn“quảnlí”nhiềulúcbịcholàngườikhốngchếnhânviên,coinhânviênlàcôngcụkiếmtiền.

Muốnlậpnghiệpcầncókhảnănggắnkết.Nhữngngàyđầuthànhlập,mộtsốdoanhnghiệprấttintưởngvàobạnlàmăncủamình,nhưngkhidoanhnghiệpcủahọpháttriểnđếnquymônhấtđịnh,nhiềungườisánglậpkhôngcònđốixửvớinhânviênvàbạnlàmăncủamìnhnhưtrước,màbắtđầunghingờhọ.Điềunàylàmchonộibộcôngtykhôngđoànkết,gắnbó,tìnhhìnhngàycàngxấuđi.Tìnhtrạngnghingờlẫnnhaunàygiốngnhưhiệntượngmốigặm,chẳngmấychốctòalâuđàivữngchắcsẽbịsụpđổ.

Nhiềudoanhnghiệpsaukhipháttriểnhuyhoàngđãnhanhchóngthấtbại,sụpđổ,nguyênnhânlàvìkhôngcósựtintưởnglẫnnhau.Saukhicóquyềnhành,ngườiquảnlíkhôngtintưởngnhânviên,thayđổikếhoạchliêntục,khiếnnhânviênkhôngthểchấphành,hạnchếsựnăngđộngcủanhânviên,hạthấpsựnhiệttìnhtrongcôngviệc,dẫnđếnvòngtuầnhoànxấu.Biệnphápđơngiảnnhấtđốivớicácdoanhnghiệplàtintưởngcấpdưới,tintưởngnhânviên,đểhọtựdopháthuysựnăngđộngcủamình,nhưvậymớicóthểbồidưỡngnhânviênthựcsự,đểhọpháthuyhếttàinăngcủamìnhvàthúcđẩydoanhnghiệppháttriển.

Đốivớinhânviênmớivàolàm,tậpđoànPanasonicsẽnhanhchóngbồidưỡngchohọcáckĩnănglàmviệc.Mộtsốngườinóicôngtylàmnhưvậyrấtnguyhiểm,vìnhânviêncóthểtiếtlộbímậtcủacôngtyrabênngoài.NhưngchủtịchtậpđoànPanasonic-ôngMatsushitachorằng:Họđãtrởthànhnhânviêncủacôngty,chứngtỏgiữachúngtôiđãhợptácvàtintưởnglẫnnhau.Nếuchúngtôiđềphòngcảnhgiácvớinhânviêncủamình,chứngtỏchúngtôichưathựcsựchấpnhậnhọlànhânviêncủacôngty.Nhânviênkhôngđượchọcvănhóadoanhnghiệpsẽgâyảnhhưởngđếnsựtiếnbộcủacôngty.Tôitintưởngvàotôivàtầmnhìncủacánbộtuyểndụngnhânsự,tôitinvàonhânviêncủamình.

Tôntrọngvàtínnhiệmlàsựkhíchlệlớnnhấtcủangườilãnhđạovớicấpdưới.Cầntôntrọnggiátrịvàtínhcáchđộclậpcủanhânviên,đặcbiệtlàtôntrọngcácnhânviêncấpdưới.

II.XÂYDỰNGVĂNHÓADOANHNGHIỆPTHÂNTHIỆNNHƯGIAĐÌNH

Đốivớimộttổchức,khônggìkhíchlệnhânviêntốtbằngviệcdoanhnghiệpnắmrõtinhthầntráchnhiệmcủanhânviên,tạoraviễn

cảnhvàkếhoạchtươisángchonhânviên.Hơnnữatinhthầntráchnhiệm,viễncảnhnàygắnliềnvớinhânviên,làđiềumànhânviênmongmuốn.Cươnglĩnhlàlinhhồncủadoanhnghiệp,cươnglĩnhkhiếnconngườiphấnchấn,tạorađộnglựcvàkíchthíchsứcmạnh.Cóvănhóa,cócươnglĩnh,mọingườimớibiếttậphợplạiđểlàmviệc,nhưvậymớigọilàtậpthểlớn.

Doanhnghiệpnàocũngcólítưởngkinhdoanhvàvănhóadoanhnghiệp,cómộtsốdoanhnghiệpđềcaolítưởngcoi“doanhnghiệpnhưgiađình”,tạođiềukiệnchonhânviênlàmviệcthuậnlợivàthoảimái.Nhưvậynhânviênmớicóthểthậtsựcoidoanhnghiệplànhàcủamình,khôngchỉtăngcảmgiácthânthuộcvớidoanhnghiệpmàcòntăngtinhthầntráchnhiệmđốivớicôngviệc.

Doanhnghiệpđềcaotinhthần“giađình”giốngnhưđiềumàhọthườngnóivớinhânviên:Doanhnghiệpcũnglàngôinhàcủachínhbạn.Làmviệccho“nhàmình”đươngnhiênsẽcótinhthầntráchnhiệm,khôngngạikhóngạikhổ,từđóxâydựngkhảnăngquytụ,gắnkếtcủanhânviêntrongdoanhnghiệp.

VídụTậpđoànchếtạođiệntửPanasonicnổitiếngthếgiớichínhlà

tấmgươngđiểnhìnhtrongviệcđềxướnglítưởngcoi“doanhnghiệpnhưgiađình”.TậpđoànPanasoniclàmộttrongnhữngcôngtysảnxuấtđiệntửgiadụnglớnnhấtNhậtBản,cócáccôngtyconphânbốởkhắpnơitrênthếgiới,đượccoilà“Vươngquốcchếtạođiệntử”,trởthànhmộttrong50côngtylớnnhấtthếgiới.

Tậpđoàncóđượcthànhtựuhuyhoàngnhưngàynaykhôngthểkhôngkểđếnlítưởngkinhdoanhcoi“doanhnghiệpnhưgiađình”.ÔngMatsushitaKonosuketrongquátrìnhđiềuhànhhoạtđộngkinhdoanhcủacôngtyluônbồidưỡngtìnhcảmchonhânviên,khiếnchotoànthểnhânviêntrongcôngtyyêumếndoanhnghiệpnhưyêungôinhàcủamình,từđónângcaocảmgiácthânthuộccủahọvớidoanhnghiệp.

Đầutiên,ôngMatsushitaKonosuketựsángtácmộtbàihátdànhriêngchocôngty.Catừcủabàihátnàylà:“MuốnxâydựngNhậtBảngiàumạnh,chúngtahãycốnghiếntrítuệvàsứclực,cốgắngtăngsảnxuất,bánsảnphẩmrakhắpthếgiới,nhưdòngsuốichảy

rócráchngàyđêm.ChúngtahãyđoànkếtmộtlòngđểPanasonictrườngtồnmãimãi”.Ôngyêucầunhânviêncoibàihátlàlờirăndạymình,dẫndắtvàquyphạmhànhđộngcủamình.Nhânviêncôngtyđềucấtcaotiếnghát,hăngsaylàmviệc.

Thứhai,tạokhôngkhílàmviệcdânchủvàthânthiện,giúpmỗinhânviênđượclàmviệcvớitâmtrạngvuivẻ,thoảimái.ÔngMatsushitaKonosukequyđịnh:Nếunhânviênnàokhônghàilòngvớicôngtythìcóthểtựdođềđạtýkiến

Thứba,ôngMatsushitaKonosukerấtcoitrọngbồidưỡngthanhniêntrẻ.Sựpháttriểncủacôngtytrongtươnglaiđềunhờvàonhữngnhânviêntrẻtuổi.Ôngchorằng:Conngườichínhlànhântốđầutiêncủadoanhnghiệp,bồidưỡngnhântàicầnthiếthơncảcôngviệcsảnxuất.Dođó,ôngnêukhẩuhiệu:“Trướckhisảnxuấtsảnphẩm,hãyđàotạonhântài!”.

Quanhiềubiệnpháp,côngtyPanasonicđãtruyềntưtưởngvàquanniệm“doanhnghiệpnhưgiađình”đếnvớitấtcảnhânviên,bồidưỡng“tinhthầnPanasonic”chonhânviên,từđónhânviênthậtsựcoicôngtynhưgiađìnhcủamình,tăngcườngkhảnăngquytụvàkhảnănggắnkếtcủacôngty,tăngcườngcảmgiácthânthuộcvàtinhthầntráchnhiệmcủanhânviênđốivớicôngty.

III.TỔCHỨCBIỂUDƯƠNGKHICẦNTHIẾT

Trongnhiềutrườnghợp,ngườiquảnlícôngnhận,khenngợinhânviênrấttùytiện,thiếusựchânthành,cáchlàmnhưvậyởmộtmứcđộnàođócũngcótácdụngkhíchlệ,nhưngmangtínhchấthạnchế,đươngnhiênkhôngcóhiệuquảtốtbằngviệcbiểudươngkhíchlệchínhthức.

Khinhânviênđượccấptrênkhẳngđịnh,khenngợi,thựcranhânviênđórấtmuốnchứngkiếnphảnứngcủangườikhác,tuynhiênvớimộthaicâukhíchlệ,khenngợicủangườiquảnlílạirấtkhónhậnđượcsựphảnứngđó.Nếungườiquảnlíápdụngphươngphápkhenngợi,khẳngđịnhnhânviênmộtcáchquymôthìnhânviênđósẽcó

cảmnhậnhoàntoànkhác,hơnnữahiệuquảkhíchlệcũngtăngrõrệt.Tổchứcmộtbuổilễbiểudươngchínhthứccũnglàmộthìnhthứcthểhiệnsựcôngnhậnvàkhẳngđịnhcủacấptrênđốivớinhânviênvàchắcchắnviệclàmnàysẽtạorahiệuquảtốt.

Tuynhiên,trongnhiềutrườnghợp,mộtsốquảnlíchorằngtổchứclễbiểudươngnhưvậylàhànhđộngkhôngcầnthiết,lãngphíthờigian.Thựcra,đâylànhậnthứcsailầm,vìtổchứclễbiểudươngnhưvậyvôcùngcầnthiết.Tổchứcbuổilễbiểudươngcóthểlãngphíthờigiancủamộtsốngười,nhưnglạinângcaohiệuquảquảnlícủalãnhđạovàhiệusuấtlàmviệccủanhânviên.

Chúngtađềubiếtsứcmạnhcủatấmgươngluôncótácdụngrấtlớn.Buổilễbiểudươngthựcrakhôngđơnthuầnchỉbiểudươngnhânviên,màmụcđíchquantrọnghơnlàủnghộvàkhíchlệnhânviênlàmviệccóhiệuquảhơn.Nhữngnhânviênđượckhenngợi,khẳngđịnhsẽthấyrằnghọđượcdoanhnghiệpvàlãnhđạocoitrọng,cảmthấytựhào,vinhdựvàhàilòng;cácnhânviênkhácsẽýthứcđượcsựchênhlệchtrìnhđộcủamìnhvàcốgắngphấnđấuhơn,từđótừngbướccótinhthầntráchnhiệmvàsựtựtin,giúphọtíchcựcchủđộng,chămchỉlàmviệc.

Ngoàira,mụcđíchquantrọngkháccủaviệctổchứclễbiểudươnglàchỉrõphươnghướngpháttriểncôngviệcsaunàychonhânviên,từđónhânviênsẽxácđịnhđượcphươnghướngcốgắngvàmụctiêuphấnđấucủamình.Họcũnghiểurằngngườiquảnlíluônquantâmchúýđếntìnhhìnhcôngviệccủahọ,bấtcứailàmviệcxuấtsắccũngcócơhộiđượclãnhđạocôngnhậnvàkhenngợi.

VídụTuychỉhọctrungcấpnhưngVươngđãtrởthànhgiámđốctài

chínhtrẻkhimới27tuổi.Dựavàosựcốgắngnỗlựckhôngngừngcủamình,anhđãđượccấpbằngkếtoánkiểmtoántoàncầu.Trongkhiđó,córấtnhiềungườitốtnghiệpthạcsĩchuyênngànhkếtoáncũngrấtkhóđượccấpbằngnày.Lãnhđạocủacôngtyđãđặccáchđềbạtanhlàmchứcvụgiámđốctàichínhvànêugươnganhđểnhânviêntrongcôngtyhọctập.Tấtcảnhânviênđềurấtkhâmphụckhinhìntênanhtrongbảngbiểudươngnhânviênxuấtsắc.Họcómộtsuynghĩchunglà:mộtngườicóbằngtrungcấpnhưanhmàcũngđạtđượcthànhtựunhưvậythìlẽnàohọkhônglàmđược?Do

đó,tấtcảcácnhânviênđềucósuynghĩmuốncốgắng,phấnđấuvượtquaanh.Từđó,họtíchcựchọctậpvàlàmviệc,dùnghànhđộngcủamìnhxâydựngvănhóahọctậptrongdoanhnghiệp.

Bàihọc

Cảmgiácthànhcôngđếntừnhữngthànhcôngnhỏ,đếntừsựtínnhiệmvàđượctínnhiệm,đếntừsựkhẳngđịnhbảnthânvàsựkìvọngvàobảnthân.Ngườiquảnlícầnnhậnthứcđượctầmquantrọngcủasựđồngcảmđốivớimỗinhânviên,nhậnramongmuốnthànhcôngcủamỗingười,từđócổvũhọbằnglờinóivàhànhđộngđểhọvượtquachínhmình,luôntíchcựclàmviệc.Khimỗingườibiếtbảnthânmìnhmuốngìvàdũngcảmhướngtớimụctiêuphíatrước,cảthếgiớisẽnhườngđườngchohọ,chodùđólànhânviênđangtíchcựcphấnđấuhayvớidoanhnghiệpđangtíchcựcpháttriểncũngđềunhưvậy.

CHƯƠNGVIQUYTẮCKHÍCHLỆĐỐIVỚI

NHÂNVIÊNCỐTCÁNThànhcôngtolớnnhấttrongviệcdùngngườicủadoanh

nghiệplàkhiếnnhânviênvàdoanhnghiệpcùngtrưởngthành,cùngpháttriển.Khinhânviêncốtcáncủadoanhnghiệpphấnđấuhếtmìnhvìdoanhnghiệp,doanhnghiệpđósẽluônpháttriểnbềnvững.Vậyngườiquảnlílàmthếnàođểthựchiệnmụctiêunày?Đầutiên,cầntìmhiểuvàquantâmđếnmốiquanhệ,tìnhcảm,tìnhbạngiữacácnhânviên,tìmhiểunhânviênđócóngườibạnnàotrongcôngviệchaykhông.Thứhai,ngườiquảnlícầnxácđịnhrằng,việckhíchlệnhânviênkhôngphảilà“thiênbinhvạnmãquacầuđộcmộc”(1),màchínhlà“bấtcứconđườngnàocũngcóthểđếnthànhRoma”(2),chodùởbấtcứvịtrícôngviệcnào,nhânviêncũngcóthểpháttriểnvàthànhcông.Ngoàira,cầnđểnhânviênlàmviệcvớitháiđộxâydựngsựnghiệp,nhưvậyhọmớitậntâmtậnlực,dốccôngsứclàmviệcchocôngty.

(1)Dùngcáchthứchoànhtráng,cầukìđểđạtđượcmụcđích.

(2)Dùngcáccáchthứcđơngiảnnhấtđểđạtđượcmụcđích.

BÀI1QUYTẮC10:TRỌNGTÌNHCẢM-CHỈĐẠOKHÔNGBẰNGLÀMBẠN

I.KHÍCHLỆNHÂNVIÊNKẾTBẠNNếunhânviêntrongdoanhnghiệpcóthểtìmđượcngườibạn

cùngchungchíhướng,thìkhôngnhữngnhânviênđósẽlàmviệcổnđịnhhơn,màcònpháthuyđượctínhtíchcựctrongcôngviệc.

Quanhệtốtđẹpgiữaconngườivớiconngườilàmộtphầnquantrọngtạonênmôitrườnglàmviệctốt,màmôitrườnglàmviệctốtsẽbồidưỡngtinhthầnyêunghềvàsựtrungthànhcủanhânviênvớicôngty.Dovậy,ngườiquảnlíxuấtsắccầnbiếtrằng,sựtrungthànhcủanhânviênkhôngchỉảnhhưởngbởicôngty,màcònchịuảnhhưởngbởimốiquanhệgiữacácnhânviên.

Mốiquanhệgiữacácnhânviêntốthayxấucóảnhhưởngmangtínhquyếtđịnhđếnsựởlạilàmviệchaychuyểnnghềcủanhânviên.Trongmộttậpthể,mốiquanhệđồngnghiệpthânthiếtlàyếutốquantrọnggắnkếttinhthầntậpthể.

Nếunhânviêncóngườibạnthânthiếttrongdoanhnghiệp,hiệuquảlàmviệccủangườiđósẽnângcao,cóảnhhưởngtíchcựcđếnmốiquanhệgiữangườiđóvàđồngnghiệpkhác.Nhưngkhôngítquảnlícósuynghĩcổhủ,khôngmuốnnhânviêncủamìnhkếtbạn,khôngmuốnmốiquanhệgiữacácnhânviêntrongcôngtyquáthânthiết,sợhọlàmảnhhưởngđếncôngviệcvàcôngty.

Mộtngườiquảnlíthậtsựcầntìmcáchđểmốiquanhệgiữacácnhânviênthânthiếthơn,tạokhôngkhíthânthiện,ấmáp.Ngườiquảnlígiỏisẽchủđộngtạorakhôngkhínhưvậy,khôngsợxâydựngmốiquanhệtốtđẹpvớinhânviên,khôngdùngmốiquanhệnàyđểtăngchức,tănglương.Điềutrachothấy,nếutrongcôngty,nhânviêncómộtngườibạntốt,lòngyêunghềcủahọsẽtăngtrên50%,đồngthờitìnhcảmthânthiếtgiữanhânviêncũnggiúphọchủđộng,tíchcựclàmviệc.

Aicũnghivọngđượclàmviệctrongkhôngkhíhàihòa,thânthiện,nhưnglàmthếnàotạokhôngkhínhưvậy?Thựcrađiềunàycóliênquanđếntháiđộcủamỗinhânviênvàcóliênquanlớnđếntưduyquảnlícủanhữngngườiquảnlí.Ngườiquảnlícầnchủđộng,tíchcựctạoramốiquanhệnhưvậy,vídụthườngxuyêntổchứcmộtsốhoạtđộngnhưleonúi,cắmtrại,dulịch,dãngoại…Cùngnhautụ

họp,cùngnhauhọctập,cùngnhaurènluyện,thôngquanhữnghoạtđộngnhưvậysẽtăngthêmmốiquanhệthânthiếtvàtìnhbạngiữacácnhânviêntrongdoanhnghiệp.

Chúngtôithấytrongđộingũnhânviênyêunghề,hầuhếtcácnhânviênđềucóquanhệtìnhbạnthânthiết,hơnnữarấtnhiềunhânviêncóbạnthâncùnglàmtrongcôngty.

II.ĐỐIXỬVỚINHÂNVIÊNNHƯBẠNBÈ

Mộtsốngườiquảnlícóthóiquenngồitrongvănphòng,ngồitrênghếungdungchỉđạo,khoachânmúataychỉhuynhânviên,màhiếmkhiđíchthânxuốngxưởngsảnxuất,tựkiểmtradâychuyềnsảnxuất,quansáttìnhhìnhlàmviệcthựctếcủanhânviên,cũngítquantâmđếncuộcsốngcánhâncủanhânviên.Từđó,khoảngcáchgiữangườiquảnlívànhânviênsẽcàngngàycàngxa,haibênngàycàngthiếusựtintưởnglẫnnhau,ảnhhưởngđếnsựnhiệttìnhlàmviệccủanhânviêncũngnhưđếnhiệuquảvàthànhtíchcủatậpthể.Ngượclại,nhữngngườiquảnlíxuấtsắcsẽbiếtquantâmđếnnhânviên,thậmchílàmbạnvớihọ,trởthànhngườibạntriâmđồngcảmvớihọ.Nhữngnhânviênvàtậpthểcóngườiquảnlíxuấtsắcđósẽrấtnhiệttìnhlàmviệcvàđạthiệuquảcaotrongcôngviệc.

Vìngườiquảnlívànhânviêncóđịavịvàchứctráchkhácnhau,hơnnữagócđộnhìnnhậnvấnđềcũngkhácnhaunênsẽgặpkhókhănnhấtđịnhtronggiaotiếp.Ngườiquảnlícầnđứngởgócđộlậptrườngcủanhânviênđểsuynghĩđếnđộngcơlàmviệc,sựvấtvảtrongcôngviệcvàsốlươngmàhọđượchưởng.Bấtcứnhânviênnàolàmviệccóthànhtích,ngoàimongmuốnhoànthànhnhiệmvụ,họcòncómongmuốnkhác.Vídụnhưmuốnthăngchức,muốnkiếmnhiềutiền,muốncócơhộiđidulịch,muốnhọcđượcnhiềukĩnănghơnhoặccócơhộichuyểnviệctốthơn.Ngườiquảnlícầnsuynghĩđếnnhữngmongmuốnnày,nhưvậymớicoilàthựcsựhiểunhânviên.

VídụLúccòntrẻ,Hiltonđãlàmquảnlítrongkháchsạncủacha,tuy

nhiênchaanhluônchorằnganhchưacókinhnghiệmquảnlí,thườngxuyêncanthiệpvàocôngviệccủaanhkhiếnanhcảmthấylòngtựtrọngbịtổnthương.Saunày,Hiltonđượckếthừatoànbộsảnnghiệpcủagiatộc,anhđãbiếtlắngnghelờidạybảocủacha,cũngchúýđếnlòngtựtrọngcủanhânviên,ngoàiraanhcònrấttínnhiệmhọ,giaoquyềnhànhchohọvàkhôngcanthiệpquánhiềuvàocôngviệccụthểcủahọ.Anhthườngxemxétýkiếncủacácnhânviêncấpdưới,hoannghênh,khíchlệhọnêuraýkiến.Nếunhânviênnàođónggópýkiếncógiátrịsẽđượckhenngợivàthưởngquà.Vớikhôngkhílàmviệcnhưvậy,kháchsạnHiltonpháttriểnrấtnhanh,cuốicùngđãmởrộngratoànthếgiới.TrongthờikìsuythoáikinhtếMĩ,nhiềudoanhnghiệpbịphásản,nhưngkháchsạnHiltonvẫnđứngởvịtrícaonhấttrongsốnhữngkháchsạnnổitiếngtrêntoànthếgiới.

VídụBruce-TổnggiámđốccôngtyđiệnthoạiBell,làmộtngườirất

quantâmđếnnhânviên,sẵnsàngkếtbạnvớinhânviên.Ôngluônnởnụcườithânthiện,đíchthânđếnxưởngsảnxuấtthămnhânviên.Cómộtlần,hainhânviênlàmởcôngtyđiệnthoạiNewYorkđứngởlốirẽgiữađường42vớiđườngBroadwaythìvôtìnhnhìnthấymộtngườimặcquầnáochỉnhtềđangbướcvàotàuđiệnngầm.ÔngchínhlàBruce.Trướckhibướcxuốngtàuđiệnngầm,Bruceđangtrênđườngtừnhàhátvềnhà.Ôngthấyhaicôngnhânnốidâyđiệnđanglàmviệccăngthẳngtrongđườnghầm,dođóôngquyếtđịnhbướcđếnchàohỏihọ,hỏithămsứckhỏevàcôngviệccủahọ.

Saunày,Brucecònđượcmọingườigọilà“bạntốtcủatriệungười”.ĐâychỉlàmộtphầnnhỏtrongnhữngcâuchuyệncóliênquanđếnBruce.Hànhđộngnhiệttình,sôinổichínhlàcáchôngtiếpcậnvớinhânviên.

Trênthựctế,ngườiquảnlínêndùngphươngphápcủaBrucevàcóthểápdụngthêmcácphươngphápcụthểkhác.Đốixửvớinhânviênnhưvậy,ngườiquảnlívừakhônglàmtổnthươngđếnlòngtựtrọngcủanhânviên,cũngkhônggâynghingờchonhânviênkhitiếpcậnquágầnvớihọ,màchỉlàdànhsựquantâmchânthànhcủamìnhđốivớicấpdưới.

Khingườiquảnlíquantâmchuđáođếnnhânviên,cầnchúýđến

nhữngđiểmsau:

Thứnhất,quantâmđếngiađìnhvàcuộcsốngcủanhânviên.Nếulãnhđạokhôngquantâmđếncảnhngộkhókhăncủanhânviên,nhânviênsẽcảmthấyrấtthấtvọng,từđóảnhhưởngđếnniềmtinvànhiệttìnhtrongcôngviệc.

Thứhai,cốgắngghinhớngàysinhcủanhânviên.Sinhnhậtlàmộttrongnhữngngàykỉniệmquantrọngcủaconngười,vớinhữngngườilàmcôngănlương,sinhnhậtthườngchỉcóbạnbèthânthiếtvàngườinhàchúcmừng.Vớimộtsốngườiđilàmxanhà,cókhichẳngcóainhớđếnsinhnhậtcủahọngoàichínhbảnthânhọ.Ngườiquảnlíthôngminhcầnnhớsinhnhậtcủanhânviên,chúcmừngsinhnhậthọ,hoặctặngbánhsinhnhật,tặngthiệpchohọ,haycókhichỉcầnnóichúcmừngcũngcóhiệuquảkhíchlệnhânviên.

Thứba,đếnthămnhânviênốmnằmviện.Khikhôngkhỏe,tâmlíchúngtacũngtrởnênyếuđuối,nếulãnhđạođíchthânđếnthămnhânviênbịốm,họsẽrấtcảmđộng.

Thứtư,thườngxuyênđộngviênvàkhíchlệnhânviên.Trongcôngviệc,nhânviênkhótránhkhỏigặpthấtbại,khókhăn,hoặcgặpvấnđềcánhân,ngườiquảnlícầnkịpthờitìmhiểutâmlí,tìnhcảmcủahọ,chủđộngđộngviên,khíchlệhọ,giúphọphấnchấntinhthần,giảmbớtgánhnặngtâmlívàtậptrungvàocôngviệc.

Tómlại,ngườiquảnlícầnđốixửthânthiện,gầngũivớinhânviên,quantâmchânthànhđếnhọ,chủđộnglàmbạnvớihọ.Nhiềukhinhânviêncótâmsựcũngkhôngmuốnnóivớivịlãnhđạolạnhlùng,xacách.Họsẽtìmđồngnghiệpthânthiếtdốcbầutâmsự.Dođó,ngườiquảnlícầnchủđộnglàmbạnvớinhânviêncủamình.

III.KHÉOLÉOLỢIDỤNGMÂUTHUẪNĐỂGẮNKẾTNHÂNVIÊN

Doanhnghiệpcầntạorathànhtích,giúpnhânviêncảmnhậnđượcsựthànhcôngcủacôngtytrênthươngtrường,quađókhíchlệhọcànglàmviệcphấnchấnvànhiệttìnhhơn.Ngườiquảnlíkhíchlệ

nhânviênkhôngngừngtạorathànhtích,nhưvậyhọmớicàngcảmnhậnđượcgiátrịcủabảnthân.Aichẳngmuốntrởthànhngườihữuích,quantrọng?Khibạnnóivớinhânviên:Việcnàynếuđểngườikháclàmthìchắcchắnsẽkhôngthểtốtđượcnhưcậu!Câunóinàycủabạngiốngnhưđang“tănglương”chonhânviênvậyvàchúngtagọiđólàkhíchlệtinhthần.

Mâuthuẫnlàtừmàlãnhđạokhôngmuốnnghe,làhiệntượngmàlãnhđạokhôngmuốnchứngkiến,nhưngtrongdoanhnghiệpluônxuấthiện,tồntạinhữngkiểumâuthuẫnkhácnhau.Tuynhiên,rấtnhiềuquảnlíkhôngbiếtnênđốiphó,hóagiải,lợidụngmâuthuẫnnàynhưthếnàovàhọcảmthấylúngtúng,khôngcóbiệnphápgiảiquyếtvớinhữngmâuthuẫnđộtnhiênxảyranhưvậy.

Mâuthuẫnquáítsẽkhiếncôngtyảmđạmnhưngnếumâuthuẫnquánhiềuthìsẽlàmảnhhưởngđếnkhôngkhílàmviệccủacôngty.Ngườiquảnlíthànhcôngluônbiếtkhốngchếgiữahairanhgiớinày.Cácthànhviêntrongtậpthểcầncósựhiểubiếtvềmụctiêu,tráchnhiệmcủamình,đồngthờidùngcáchthứcđúngđắnđểtranhluận,bànbạcvềnhữngvấnđềhiệnnayvàtrongtươnglaicủacôngty.Mặcdùcótồntạimâuthuẫnnhưnglạiđồngthờitạorasứcmạnhtíchcực,thúcđẩycôngtypháttriển,trởthànhmâuthuẫncóíchchodoanhnghiệp.Ngườiquảnlínênthamkhảomộtvàiđiểmsau:

Thứnhất,chỉxửlímâuthuẫnquantrọng.Ngườiquảnlíkhôngnênxửlíhếtmâuthuẫn,cáchlàmnàythểhiệnsựkhoandung,độlượngcủangườilãnhđạo.Thôngthường,nhữngmâuthuẫnmàlãnhđạocầnxửlíchỉchiếmkhoảng20%.

Thứhai,duytrìmâuthuẫnvừaphải.Nóimộtcáchtổngquan,ngườiquảnlícầnduytrìmâuthuẫnởmứcđộvừaphải,tứclàngườiquảnlícầndùngtrựcgiáccủamìnhđểkhốngchế,điềuchỉnhmâuthuẫnkhôngtrởnênquágaygắt.

Thứba,đảmbảonguyêntắcxửlícôngbằng.Ngườiquảnlímuốngiảiquyếtthànhcôngmâuthuẫngiữacácnhânviêncầncăncứvàosựthật,vàochínhsáchcôngty,vàosựcôngbằng,hợplíhợptình,nhưvậymớikhiếnhaibêntínphục.

Thứtư,nhìnnhậnđúngđắnvấnđề,khôngchủquanphiếndiện,chưađiềutracụthểthìchưaphátngôn.Ngườiquảnlímuốngiải

quyếtthànhcôngmâuthuẫngiữacácnhânviênthìđầutiêncầnđiềutratìnhhìnhcụthể.Trongquátrìnhđiềutra,không“cưỡingựaxemhoa”,khôngqualoa,màphảinghevàphântíchtìnhhìnhcủahaibên,nghenhữngnhậnxétkháchquancủamọingười.

Thứnăm,dùngcácbiệnphápcưỡngchếđểgiảmmâuthuẫn.Đốivớinhữngmâuthuẫnkéodài,gâytổnthấtlớnđếncôngviệccủahaibên,ngườiquảnlícầndùngbiệnphápcưỡngchếvàquyđịnhđểhóagiảimâuthuẫntrongthờihạnnhấtđịnh.

Thứsáu,khigiảiquyếtmâuthuẫntránhđểbịtìnhcảmcánhânchiphối.Mâuthuẫnlàsựđốilậpvềnhucầu,lợiíchcủanhânviên,ngườiquảnlímuốngiảiquyếtmâuthuẫnthìkhôngnênđểtìnhcảmcánhânxenvào.Chỉcónhưvậymâuthuẫnmớiđượcgiảiquyếthợplí.

IV.BỒIDƯỠNGTHÁIĐỘSỐNGYÊUĐỜICHONHÂNVIÊN

Tháiđộsốngyêuđờilàchodùgặpphảichuyệngì,conngườicũngluônđốidiệnmộtcáchtíchcực.

Ngườiquảnlídoanhnghiệpcầnbồidưỡngtháiđộsốngyêuđờichonhânviên.Khicácnhânviêncótháiđộsốngyêuđời,khôngkhílàmviệctrongtậpthểmớitíchcực,lànhmạnh.

Tháiđộsốngyêuđờicủanhânviêncóliênquantrựctiếpđếntháiđộcủangườiquảnlí.Tạisaotậpthểkhônghàihòa,vuivẻ?Córấtnhiềunguyênnhân,nhưngnguyênnhânquantrọngnhấtlàngườiquảnlíkhôngcósựchiasẻ,thôngcảmvàbaodungvớinhânviên,màluônphànnàn,chỉtríchhọ.Khigặpkhókhăn,nhânviênsẽnghĩ:Việcnàykhôngliênquanđếnmình,đólàtráchnhiệmcủangườikhác.Hoặccóviệcgìxảyra,nhânviênsẽnghĩcáchthoáithác,đùnđẩytráchnhiệm.Ngượclại,nếumốiquanhệgiữaquảnlívớinhânviênthânthiết,hàihòa,cởimở,hiểubiếtvàbaodung,họsẽsẵnsànggánhváctráchnhiệm.Nếungườiquảnlítạokhôngkhívàmôitrườnglàmviệctíchcực,yêuđời,nhânviêntrongtậpthểcũngsẽchịuảnhhưởngvàcũngcótháiđộsốngtíchcực,yêuđời.

Ngườiquảnlínênnhớrằng,ảnhhưởngđếnconngườikhôngphảilàsựviệc,màlàtháiđộnhìnnhậnsựviệcđó.Cáchlàmdướiđâyrấthiệuquảvớimỗingười:khigặpchuyệnvuivẻ,thànhcông,chúngtahãycoiđólàmaymắn;khigặpchuyệnkhônghay,hãycoilàbìnhthường;khichúngtagặpchuyệntốtđẹphoặcthuậnlợi,hãycoiđólàmaymắn;khigặpphảikhókhăn,thấtbại,hãycoiđólàbìnhthường.Thayđổisuynghĩ,thayđổitháiđộnhìnnhận,trântrọnghơnnhữnggìđangcó,tâmhồnchúngtasẽnhẹnhõm,phóngkhoángvàvuivẻhơn.

Bàihọc

Lòngyêunghềvàtháiđộtrungthànhvớicôngtycủanhânviênkhôngchỉảnhhưởngđếntậpthểcôngty,màcònảnhhưởngđếnmốiquanhệgiữacácnhânviêntrongcôngty.Ngườiquảnlínênhiểuvàquantâmđếnmốiquanhệ,tìnhcảm,tìnhbạngiữacácnhânviên,tìmhiểuxemnhânviêncóngườibạnnàothânthiếttrongcôngtykhông.Mộtngườiquảnlíxuấtsắc,thànhcôngsẽluônbiếtcáchquantâmvàchămsócnhânviên,thậmchícóthểkếtbạn,tâmsựvớinhânviên,trởthànhngườibạntrikỉcủanhânviên.Mộttậpthểnhưvậychắcchắnsẽlàmviệctíchcực,nhiệttìnhvàtạorathànhtíchcao.

BÀI2QUYTẮC11:CỨMỖI6THÁNGLÀPHẢIPHÁTHIỆNĐƯỢCSỰTIẾN

BỘCỦANHÂNVIÊN

I.TÌMVỊTRÍCÔNGVIỆCTHÍCHHỢP

NHẤTCHONHÂNVIÊNChọnchonhânviênvịtrílàmviệcthíchhợpnhấtlàmộttrong

nhữngphầnquantrọngcủaviệcquảnlídoanhnghiệp.Biếtdùngngườilànềntảngcơbảnđểquảnlínhântài.Điềunàyyêucầungườiquảnlícầncăncứđặcđiểmvàtrìnhđộcủanhântàiđểđặthọvàovịtrícôngviệcthíchhợp.Chỉcónhưvậy,nhânviênmớipháthuyhếttiềmnăngcủamìnhvàcónhiềutiếnbộ.

Thôngthường,nguyênnhânchínhkhiếnnhânviênchuyểnviệckhôngphảilàtiềnlương,màlàhọnghĩđếnsựpháttriểnnghềnghiệptốthơnchotươnglaicủamình.Cónghĩalà,nhiềunhânviênchuyểnviệcvìkhôngtìmđượcmộtvịtrínghềnghiệpthíchhợp.

Biếtdùngngườitưởngnhưđơngiảnnhưnglàmđượclạirấtkhó,điềunàyyêucầungườiquảnlícầncókhảnăngnhìnngười,biếtkhaithácsởtrường,tiềmnăngcủanhânviên.“Đặtnhânviênkhôngthíchhợpvàovịtríkhôngthíchhợp”làvấnđềmàngườiquảnlíthườngxuyêngặpphải.Cóthểlàkhảnăngvàtốchấtthựctếcủanhântàiđượcchọncaohơnyêucầucôngviệc,gâylãngphínguồnnhânlực.Đươngnhiên,cũngcómộtsốnhântàiđượcchọncónănglực,tốchấtthấphơnvịtrícôngviệc,từđógâybấtlợitrongquátrìnhlàmviệc.

Tìmhiểunhânviên,tìmchonhânviênmộtvịtrícôngviệcthíchhợpkhôngphảilàchuyệndễdàng.Mỗidoanhnghiệp,mỗiphòngban,mỗivịtríđềucầncóyêucầutưcáchcủanhânviên,baogồmkiếnthứccơbảnvàkĩnănglàmviệc.Mộtnhânviênthựcsựphùhợpvớiyêucầu,đầutiêncầncónhữngkĩnăngcơbản,đồngthờitrongquátrìnhlàmviệccụthểkhôngngừngnângcaokĩnăngnày.

VídụKiênđượcthăngchứcmộtcáchkìdiệu.Ngày1tháng2năm

2007,Kiênchínhthứclàmviệctrongmộtcôngtysảnxuấtvàkinhdoanhrượubia.Lúcđó,chứcvụcủaanhlà“Trườngphòngchămsóckháchhàng”.Trungtuầntháng8,anhđượcđặccáchđềbạtlàmgiámtốctàichính.

Kiêncảmthấyrấtbấtngờ.Bảnthânanhmớiđếncôngtychưađầynửanămmàđãnhanhchóngđượctínnhiệmvàcôngnhậnnhưvậy.Anhcũngđãcókếhoạchpháttriểnsựnghiệpcủamình,nhưng

nếumuốntrởthànhgiámđốctàichínhcũngcầnphấnđấu3-5nămnữa.

Cóđiều,việcthăngchứcđặccáchnàychoKiêncũngkhônggâyđiềutiếnggìtrongđộingũquảnlí.Cáchdùngngườicủacôngtytừtrướcđếnnayđềuđúngngườiđúngviệc,hoàntoànkhônghạnchếvềđộtuổi,họclực.KhiKiênđượcvàolàmởcôngty,anhđãtrảiquakìthisáthạchnghiêmngặt,làngườichiếnthắngtrongcuộcthiquảnlíchămsóckháchhàng.Ngoàira,anhthườngxuyênlàmviệcngoàithịtrườngnêncũngpháthiệnnhiềuvấnđềhơncácquảnlíkhác,từđóanhcàngcóhiệusuấtlàmviệccaohơn.Theonguyêntắc“dùngngười”,côngtymớisắpxếpanhvàovịtríthíchhợphơn.

Nhânviênnhưthếnàomớilànhânviênthíchhợpvớidoanhnghiệp,vớivịtrícôngviệccủadoanhnghiệp;làmthếnàochọnchonhânviênmộtvịtrícôngviệcthíchhợplàđiềumàcácnhàquảnlíluônsuynghĩ,trăntrở.

II.TẠOĐIỀUKIỆNCHONHÂNVIÊNTIẾPTỤCPHÁTTRIỂNỞVỊTRÍCÔNGVIỆCCỦAMÌNH

Chodùlàmcôngviệckĩthuậthayquảnlí,ngườikhôngcóđủkinhnghiệmchuyênngànhthìcũngđềurấtkhólàmviệc.Phảitrởthànhchuyêngiaởlĩnhvựcnàođó,ngườiđómớicóthểtrởthànhnhântàicốtcánchodoanhnghiệp.Vớinhữngnhântàicốtcángiàukinhnghiệm,ngườiquảnlínênkhẳngđịnhthànhtíchcủahọ,cổvũhọkiêntrìpháttriểnvịtrícôngtáccủamình,đểhọcảmthấythoảimáitrongcôngviệc,cóchítiếnthủvàcóđượcvịtrícôngviệcxuấtsắcnhất.Mộtnhânviêncốtcáncầntâmđắcvớinhữngquyđịnh,xuhướngpháttriển,dâychuyềnsảnxuất,mốiquanhệcôngchúngcủacôngty…Hơnnữa,giátrịcủanhânviêncốtcánsẽcàngngàycàngcaodựatrênsựtíchlũyvàkinhnghiệmlàmviệclâunămcủahọ.

Ngườiquảnlícầncósựchuẩnbịtâmlíđốivớiviệc:bấtcứlúcnàonhânviêncũngcóthểchuyểnviệchoặclàmphản,nhưnghọvẫncầngiữtháiđộtíchcựcvàlòngnhiệttìnhsẵnsànggiúpđỡnhânviên,tintưởnghọlànhữngngườitốt.Ngườiquảnlícầnđểnhânviêncốt

cánhiểurằng:Doanhnghiệpcốgắngpháttriểnsâurộngngànhnghềcủamìnhvàkhôngthayđổingànhnghề;khidoanhnghiệpcósựthayđổicũngsẽthốngnhất,gắnkếtkinhnghiệmlàmviệccũvàcôngviệcmớicủanhânviên.Cónghĩalànhữngkinhnghiệm,kĩnăng,mốiquanhệlàmănmànhânviênđãtíchlũytrướckiacóthểtiếptụcvậndụng,pháthuytrongcôngviệcmới,vịtrímới.Vídụ,doanhnghiệptạođiềukiệnchonhânviênlàmcôngviệcliênquanđếnngànhnghềhoặclàmcôngviệckhácnhautrêncùngdâychuyềnsảnxuất.Ngườilàmkiếntrúccũngcóthểlàmquảnlícôngtrìnhbấtđộngsản.Ngườilàmquảnlídoanhnghiệpcũngcóthểlàmkinhdoanh,ngườidạyhọccũngcóthểlàmnhânviênhuấnluyện…

Ngườiquảnlícầnđểnhânviênthấyrằngýkiếncủabạntốtchohọ,từđóhọmớinghiêmtúcnhìnnhậncôngviệc,nghềnghiệpcủamìnhvàcóchọnlựahợplí.

Sựpháttriểnnghềnghiệpcủanhânviêncóliênquanđếnsựquảnlívàpháttriểncủadoanhnghiệp.Doanhnghiệpbiếtcáchpháthuylĩnhvựcsởtrườngcủamìnhmớidễđạtđượcthànhcông.Sựpháttriểncánhânconngườicũngvậy.Vídụmộtngườicónănglựclà10điểm,khinănglựcđóbịchiphốiởcáclĩnhvựckhácnhau,thìkhảnăngpháthuycủangườiđótrongmỗilĩnhvựcsẽcóhạn.Cònmộtngườichỉcónănglựclà8,nhưngnếuanhtatậptrungtoànbộkhảnăngcủamìnhtronglĩnhvựcsởtrườngthìsẽthànhcôngdễdànghơnngườithứnhất.Ngườiquảnlíxuấtsắcnêncoiviệcpháthuysởtrườngcủanhânviênlànhiệmvụcủamình,đồngthờikhôngtránhnévấnđềchuyểnnghềcủanhânviên.

Làmthếnàođểsắpxếpvịtrílàmviệcchonhânviênđểhọcóthểtiếptụcpháttriểntàinăngcủamình,đểnhânviêncóthểxâydựngkếhoạchnghềnghiệpcảđờilàmột“đềbàikhó”đốivớingườiquảnlí.Làmthếnàođểmỗinhânviênởvịtrícôngviệccủamìnhtiếptụctạorathànhtíchxuấtsắclàđiềungườiquảnlícầnsuynghĩ.

Ngườiquảnlíphảilàmộtchuyêngiađánhgiácóuytín,cầnđánhgiánhânviênthườngxuyên,sauđóđểnhânviêntìmhiểuxemmìnhlàmviệccótiếnbộkhông,cólàmđượcđếncùngkhông.Ngườiquảnlícầnđểnhânviênbiếtđượcmìnhcóthíchhợpvớivịtrícôngviệcđókhônghoặcthíchhợpvớivịtrícôngviệcnàohơn.Ngoàira,ngườiquảnlícòncầnđểnhânviênbiếtđượcphươnghướngpháttriểntươnglaicủahọ,nhưvậyhọmớicómụctiêuđúngđắn.Nhiềunhân

viênlàmviệcởmộtvịtrínàođórấtlâunhưngvẫnkhôngcóphươnghướnglàmviệcrõràngvàcóýđịnhchuyểnviệc.

Ngườiquảnlítruyềnthốngthườngđợinhânviênlàmviệcởcôngtymộtnămmớiđánhgiáthànhtíchcủahọ,thựcranêntiếnhànhnửanămđánhgiámộtlần,nhưvậysẽthíchhợphơn.Thậmchí,ngườiquảnlícóthểtậndụngmọicơhộiđểđánhgiánhânviên,lúcgặpmặtcóthểnóichuyệnvớinhânviênvàđánhgiábiểuhiệncủahọ.

Khiđánhgiáthànhtíchlàmviệccủanhânviên,ngườiquảnlínênxemxét10vấnđềsau:

Thứnhất,bâygiờnhânviênthíchlàmviệcgì?

Thứhai,trướckianhânviênthíchlàmviệcgì?

Thứba,điềugìthuhútnhânviênđếncôngtylàmviệc,điềugìkhiếnhọyêntâmlàmviệcởđây?

Thứtư,nhânviêncókiếnthức,tàinăng,kĩnănggì,đặcbiệtlàtàinănggì?Nhữngkiếnthứcvàkĩnăngnàycógâytrởngạichosựpháthuytàinăngcủahọkhông?

Thứnăm,nhânviêncómụctiêurõràngchocôngviệckhông?

Thứsáu,nhânviêncóhivọngsaumộtkhoảngthờigiannàosẽthảoluậnvềsựtrưởngthànhvàtiếnbộcủahọkhông?

Thứbảy,nhânviêncóchủđộngnóiracảmnhậncủahọ,hayđợingườikháchỏihọmớinói?

Thứtám,nhânviêncómụctiêuhoặclờihứacánhânnàokhông?

Thứchín,nhânviênđãtừngđượcbiểudương,khenngợibaogiờchưa?

Thứmười,nhânviêncómốiquânhệtốtvớilãnhđạonào?

Mụcđíchđánhgiáthànhtíchlàgì?Đóchínhlàphánđoánthànhquảpháttriểnkhinhânviêntiếptụclàmởcươngvịcôngtácđó.Ngườiquảnlíxuấtsắcsẽgiúpmỗinhânviênhiểuđượctàinăngcủa

mình,sauđómỗingườisẽsửdụngđúngtàinăng,đểhọđạtđượckếtquảcaonhấttrongvịtrícôngtáccủamình.

Ởmộtsốdoanhnghiệpnướcngoài,cónhữngnhânviênlàmviệcởvịtrícôngtáccủamìnhcảđời.MộtônglãobánxetênlàJosephSamuelGerardnămnayđã80tuổivẫncònlàmcôngviệcbánxevàôngcũnglàmviệcrấttốt.Khôngnhữngôngrấtnổitiếngmàcòncóthunhậpcao.JosephSamuelGerardbìnhquânmỗingàybánđược2chiếcxeôtô,thunhậpcòncaohơngiámđốccủaông.

Điềuđặcbiệtởcáccôngtynướcngoàilàmộtsốchứcvịcòncóthểnhườnglạichoconcháu.Mộtnhânviênbánbảohiểmthuộccôngtybảohiểmsaukhinghỉhưuđãchocontraitiếpquảncôngviệccủamình.Nhưvậytấtcảnguồnkháchhàngcủaôngđềutraochocontrai.Cáchlàmnàygiúpnhânviêncóthểtiếptụclàmviệcởvịtrícôngtáccũmàvẫnđạthiệuquảcao.

Nhânviênrấtmuốnhiểutiềmlựccủamìnhlàgì,họcócơhộipháttriểnởmặtnào.Mộtyếutốquantrọngkhikhíchlệnhânviênmàngườiquảnlíthườngquênkhôngnhắcđếnđólàvấnđềkếhoạchnghềnghiệpcủahọ.Thựcra,khingườiquảnlíđặtkếhoạchnghềnghiệpchonhânsẽtạohiệuquảkhíchlệcao.Mặcdùvìhoàncảnhđặcbiệt,doanhnghiệpphảitìmnhântàibênngoài,nhưngnếudoanhnghiệpthiếuvịtrícôngtácnàođó,điềuhọnghĩđếnđầutiênchínhlànhânviêntrongcôngtyvàhọsẽthôngbáotintứcnàyđếnmỗinhânviên:Trongcôngtythựcsựcóthểpháttriểnnghềnghiệplâudài.

VídụSựthànhcôngcủacôngviênDisneynhờvàoviệcápdụngchế

độtiềnlươngkhoahọc,hợplíchonhânviên.MộtnhânviênphụcvụlàmviệcxuấtsắctrongnhàănthuộccôngviênDisneymộtnămcóthunhậpkhoảng60.000USD,cònmộtnhânviênquảnlíbìnhthườngchỉcóthunhập20~30.000USD/năm.Nếubạnkhôngmuốnlàmnhânviênphụcvụthìcóthểlàmchứcquảnlí,nhưnglươngcủabạnsẽgiảmxuốngmộtnửa.Tuynhiên,nếubạnlàmquảnlíxuấtsắc,tiềnlươngcủabạncũngrấtcao,đólàchếđộtiềnlươnghợplícủacôngviênnày.Lợiíchcủachếđộnàylàgiántiếpnóivớitấtcảnhânviênrằng,chodùbạnlàmviệcgì,bạncũngcócơhộitrởthànhngườixuấtsắc,cóthunhậpcao,điềunàygiúpmỗinhânviênyêntâm,tậptrunglàmtốtvịtrícôngviệccủamình.

Tạisaongàynaycácdoanhnghiệpcủanướctachưalàmđượcviệcnày?Đólàvìchúngtavẫncònbănkhoănvớihaitừ“tiếnbộ”.Nhiềungườiquảnlíchorằng,sựtiếnbộcủanhânviênchínhlàđượcthăngchức.Nhưngtrongtưduycủamộtngườiquảnlíxuấtsắc,ưutúthìsựtiếnbộlàbiểuhiệncủabạnởvịtrícôngviệcnàyxuấtsắchơntrướckia.Trọngđiểmcủaviệcquảnlíđúngđắnchínhlàmỗinhânviêntrongvịtrícôngviệccủamìnhđềulàmviệcnghiêmtúc,cótiếnbộvàcóbiểuhiệntốt.Chỉcónhưvậy,chúngtamớicóthểgiữchânnhânviên,mớitạocơhộipháttriểnthíchhợpchonhânviên,mớithựchiệnđượcchếđộgắnbócảđờivớivịtrícôngviệccủamình.

III.GẶPPHẢI“KHÓKHĂN”NÊNLÀMTHẾNÀO?

VídụLâmnămnay29tuổi,làmộtnhânviênquảnlíphòngITcủa

côngtyđầutưtàichính,chuyênphụtráchpháttriểncáchạngmụcphầnmềmcủacôngty.AnhcảmthấynănglựcchuyênmôncủamìnhchưađủnênđãhọclênThạcsĩngànhKĩsưphầnmềm.Anhlàngườirấtnghiêmkhắctrongcuộcsốngvàtrongcôngviệc.Mỗingàyanhđềutậpthểdục,chạybộ,bơihoặcđánhcầulông.Hàngngày,hàngtuần,hàngtháng,hàngnămđềucókếhoạchlàmviệcvàkiêntrì,cốgắnghoànthành.Mỗinămđềuliệtkêdanhsáchcáchoạtđộngsẽthamgia,tíchcựchọccáclớpbồidưỡngkiếnthức.Cómộtdạo,mỗituầnanhlàmviệc120tiếng,phákỉlụcnhânviênyêunghềcủacôngty.Lúcđónhữnghạngmụcmàanhquảnlícũngtrởthànhhạngmụcđiểnhìnhcủatoànngành.Nhưngbâygiờanhcảmthấyvôcùngchánnản,hoànthànhcáchạngmụclớnmộtcáchmiễncưỡng,cảmthấykhôngcònhứngthúsángtạotrongcôngviệcnữa,nhiềuviệckhiếnanhbănkhoăn,dodự.Tómlại,anhcảmthấymìnhđangvôcùngbănkhoănvềnghềnghiệphiệntại.

25~30tuổithườnglàgiaiđoạnpháttriểnsựnghiệp,đặcbiệtvớinamgiới,vìthếviệctíchlũykinhnghiệmvàtiếnbộtronggiaiđoạnnàyrấtquantrọng.Khinhânviêncảmthấykhôngthểđảmnhậnđượcvịtrícôngviệc,ngườiquảnlíkhôngnênphêbìnhthôbạo,cũngkhôngnêncáchchứchọ.Córấtnhiềunguyênnhânkhiếnchúngta

gặpphảikhókhăn,cóthểlànhiệmvụquánhiềukhiếnchokhôngthểsuynghĩthấuđáo,cóthểlànhiệmvụvượtquákhảnăngxửlícủabảnthân,cóthểlàvìáplựccủacuộcsốngảnhhưởngđếncôngviệc,nhưngcũngcóthểlàvìtrướckhitiếnbộtrongcôngviệc,nhânviênđótrảiquasựmệtmỏi,tháchthứcquálớn.Tómlại,chỉcầnkhôngdotháiđộlàmviệcvànguyêntắclàmviệccủanhânviêngâykhókhănthìngườiquảnlícầnnhẫnnại,nhiệttìnhgiúpđỡnhânviên,đểnhânviênđượcquantâm,thôngcảm,giúphọloạibỏnhữngsuynghĩphứctạp,chuyêntâmtìmcáchgiảiquyếtkhókhăn.Mặtkhác,ngườiquảnlícầnđứngởgócđộsâurộng,đưaranhữnglờikhuyêncóíchchonhânviên.

IV.KHÔNGKIÊUNGẠO,KHÔNGNÓNGVỘICŨNGLÀMỘTSỰKHÍCHLỆ

VídụMinhxuấtthântrongmộtgiađìnhmàchamẹcôlàgiámđốc

củamộtcôngtytưnhân.Từnhỏcôđãquenvớiphongcáchlàmăn,nóichuyệncủachamẹnênrấtcóhứngthúkinhdoanh,bảnthâncôcũngcóýđịnhtựlậpnghiệp.SaukhitốtnghiệpĐạihọcchuyênngànhTàichính,côvềlàmviệcchomộtcôngtytàichính,côngviệckháphứctạp,nhưngcôlàmrấtchămchỉvàđượclãnhđạotrọngdụng.Saumộtthờigianlàmviệc,côbắtđầucảmthấychánnản,thấycôngviệcnàykhôngchỉkhôkhanmàkhảnăngthăngtiếnkhôngcao.Côcórấtnhiềuýtưởnglàmviệcvàmuốnthànhlậpmộtcôngtyriêng,tuynhiênlạichưađủkinhnghiệm.Côrấtmuốnvaybốmẹmộtsốtiền,nhưngkhôngbiếtdùnglàmviệcgì,khôngbiếtcónênthựchiệnlítưởngcủamìnhlúcnàykhông.Giámđốcbộphậnnhậnratâmsựcủacô,nênđãtìmcônóichuyện,hỏixemcômongmuốnđiềugì.Quatìmhiểu,ôngbiếtđượcsuynghĩcủacôvàphântíchchocôhiểu.

TínhcáchcủaMinhkháthậntrọng,tỉmỉ,cónănglựclàmquảnlí,nhưnghiệntạikhảnănggiaotiếpvàphốihợpvớicácphòngbanchưacao.Dovậygiámđốckhuyêncôtạmthờigáclạiýđịnhtựlậpnghiệp,màtrongthờigiannàynêntíchlũykinhnghiệm,nângcao

khảnănglàmviệc,tăngvốnsốngvàkinhnghiệmxãhội.Hơnnữakiếnthứctàichínhrấtquantrọngđốivớiviệcthànhlậpcôngty,dànhthờigiantíchlũykiếnthứcsauđóquyếtđịnhcũngkhôngmuộn.Giámđốccònkhuyêncônênthườngxuyêntraođổicôngviệckinhdoanhvớichamẹ,nếuthậtsựcóýđịnhthànhlậpcôngtythìchậmlạivàinămcũngchưamuộn.

Minhlàmộtvídụđiểnhìnhcủangườikiêungạo,côcầnrènluyệnnhiềutốchấtkhác.Tuynhiên,điềuquantrọngnhấtbâygiờlàcầncóngườigiúpđỡcôloạibỏtháiđộkiêungạo,nônnóngcủamình.

Côngviệccũnggiốngnhưcuộcsống,làmbấtcứviệcgìcũngcầncómứcđộ,lolắngtháiquáhoặclạcquantháiquáđềukhôngtốt,tấtcảđềucầnbìnhtĩnhnhìnnhậnvàxửlí.Nhiềungườisaumộtthờigianlàmviệcthìcótâmlí,tìnhcảmkhôngtốt,thôngthườngcómộtvàitâmtrạngsau:

Nghingờ

Nếumộtngườicósuynghĩhẹphòi,côngviệclạikhôngthuậnlợi,khôngcómốiquanhệtốtđẹpvớiđồngnghiệp,cấptrên,ngườiđósẽcósuynghĩnghingờcựcđoan.Điềunàykhôngnhữngảnhhưởngđếncôngviệc,ảnhhưởngđếnmốiquanhệgiaotiếp,màcònảnhhưởngđếnsứckhỏetâmlícủabảnthân.

Bựcbội

Côngviệclàmănkhôngthuậnlợi,cấpdướikhôngchấphành,hợptáclàmănkhôngvuivẻlànhữngkhókhănmàaicũngcóthểgặpphải.Khinhấtthờikhônggiảiquyếtđượcvấnđề,đặcbiệtlàlúcsựviệcgấpgáphoặchậuquảnghiêmtrọng,chúngtarấtkhókiềmchếtìnhcảm,dễnổinóngxungđột.Điềunàykhôngcólợichoviệcgiảiquyếtvấnđề,ngượclạicòntăngthêmmâuthuẫn.Nóngnảy,bựcbộichỉlàmtổnthươngđếnngườikhác,tổnthươngđếntìnhcảmcủabảnthân.Ngườiquảnlínêntránhđểtìnhtrạngnàyxảyragiữacácnhânviên.Hàngngày,ngườiquảnlícầnđưaracácphươngándựphòng,khitranhchấpxảyracóthểgiảiquyếtbằngchếđộ,hoànthiệncơchế,quyphạmnhânviênvàthứtựhợptácgiữacácphòngban.

Nônnóng

Mộtsốngườimuốnthànhcôngnhanhchóng,tínhtìnhnônnóng,muốnlàmviệccókếtquảngay.Khimongmuốnvàmụctiêucủamìnhkhôngthểthựchiệnhoặcgặpkhókhănlàcảmthấylolắng,thanphiền.Đólàtâmtrạngkhôngtốt,ngườiquảnlínênhướngdẫn,giảithíchthêm.

Tiêucực

Khicôngviệcgặpkhókhăn,thấtbại,nănglựcchưađượccoitrọnghaynhìnnhậnxứngđánghoặcbịhiểulầm,mộtsốnhânviênsẽtựphủnhậnbảnthân,tâmtrạngchánnản,từđócóhànhvibỏviệc,đilàmmuộn,ảnhhưởngđếnthànhtíchhoặcảnhhưởngđếntiếnđộvàkếtquảcôngviệc.Ngườiquảnlícầnthôngquacáckiểmtrasáthạchđịnhkìđểphêbìnhhoặckhenngợi,kịpthờipháthiệntháiđộtiêucựccủanhânviên,đốcthúcvàquantâmđếnhọ.

Lolắng

Nhữngbuồnphiền,lolắngtrongcuộcsốngcóthểảnhhưởngđếntâmtrạnglàmviệc;Áplựccôngviệcquálớncũngsẽgâylolắngvàdẫnđếnmệtmỏi.Ngườiquảnlícầnđểnhânviênhiểurằng,bấtcứchuyệngìcũngcócáchgiảiquyết,khôngnên“lobòtrắngrăng”,thayvìlolắng,hãytậptrungtinhthầngiảiquyếtvấnđề.Hơnnữa,ngườiquảnlítrongkhikhuyênnhủnhânviêncũngcầntíchcựcgiúpnhânviêngiảiquyếtvấnđề,nhưvậynhânviênmớicảmthấymìnhđượcquantâmvàcoitrọng,lãnhđạovànhânviênmớihiểunhauhơn.

Kiêungạo

Tínhcáchnàythườngxuấtpháttừthànhcôngcủabảnthânnhânviên.Mộtnhânviênkháxuấtsắc,thườngđượcquantâmvàkhenngợisẽdễtrởnênkiêungạo,khitâmtrạngnàylênđếncaotrào,họsẽdễdàngbỏquanhữngchitiếtnhỏ,ngườiquảnlícầnnhắcnhởhọcẩntrọnghơntrongcáchcưxửvàlàmviệccủamình.

Bàihọc

Nếumộtnhânviênchỉcoicôngviệccủamìnhlàlàmcôngănlương,thìcónghĩalàhọđanglàmviệcvớitháiđộđốiphó.Nếunhânviênlàmviệchếtsứcmình,thìhọ

đãtoàntâmtoànýnghĩđếncôngty,làmviệcchocôngty.Mộtnhântàixuấtsắcsẽcoitrọngsựnghiệppháttriểncủamìnhtrongcôngty,nếuanhtakhôngthấyđượcsựpháttriểnvàtiếnbộcủamìnhthìsẽkhôngởlạidoanhnghiệplâudài.Vìvậy,ngườiquảnlídoanhnghiệpcầnhiểurằng:Muốnlưugiữnhântài,biệnpháphiệuquảnhấtchínhlàxâydựngkếhoạchlàmviệcvàcácbướcpháttriểnsựnghiệphoànthiện,tạocơhộihọctậpvàkhônggiantrưởngthànhrộngmởchonhânviên.

2.Hiệnnay,nhiềutàiliệuvàsáchbáodịchthuậtngữ“brand”là“thươnghiệu”tứcmộtdạngtắtcủacụmtừ“thươnghiệuthươngmại”.Tuynhiênchúngtôichorằngdịch“brand”là“thươnghiệu”sẽkhôngchínhxácvìkhôngchỉcócáccôngtyvàtậpđoàncóbrandmàngaycảnhữngtổchứckhônghềkinhdoanhhaycóhoạtđộngthươngmạinhưcáctổchứcphichínhphủ,philợinhuậnnhưtổchứcChữThậpĐỏ(RedCross)hayQuỹBảovệĐộngvậtHoangdã(WWF)cũngcóbrandcủahọ.Hơnnữa,việcchuyểnngữnhưvậysẽgâynhiềunhầmlẫnvềmặttừgốcvớithuậtngữ“trademark”.Trongcuốnsáchnày,cũngnhưtấtcảcáccuốnsáchvềtiếpthịvàxâydựngthươnghiệucủacùngnhómdịchvàhiệuđínhcủaCôngtySáchAlpha,thuậtngữ“brand”sẽđượcchuyểnngữthành“thươnghiệu”và“trademark”sẽđượcgọilà“thươnghiệuđăngký”.1.Kháchquen:regularmarket/regularcustomers.Kháiniệmmarkettrongmarketingcònđểchỉtậpthểcáckháchhàngcómộtsốđặcđiểmchungnàođó.1.ThuyềntrưởngAhab:nhânvậtchínhtrongphimMobyDickdựatrêntiểuthuyếtcùngtêncủaHermanMelville.ĐólàmộtngườiđãcốgắnggiếtchếtconcávoiMobyDickròngrãnhiềunămkểtừkhibịmấtmộtchântrongcuộcchiếnvớinó.Ahabđãkhiếncácthủythủđoànvàcontàucủamìnhlâmnguytrongcuộcchiếnđấuđểgiếtconcávoi.2.Whiteelephant:(voitrắng)thànhngữchỉvậtcồngkềnhđắttiềnmàkhôngcóíchgìlắm.3.AllyMcBeal:tênmộtsêriphimtruyềnhìnhnổitiếngcủaMỹ,cũnglàtênnhânvậtchính.1.Đâylàmộtphépchơichữ.LogobiểutượngcủaNhữngtrangvànglàhìnhmấyngóntaydichuyển.2.DailyBugle:mộttờbáogiảtưởngcủathànhphốNewYork,làphầnkhôngthểthiếucủaMarvelUniverse(nhữngtậptruyệntranhgiảtưởngdocôngtyMarvelComicsxuấtbản).NổitiếngnhấttrongsốcáctruyệntranhcủacôngtynàylàNgườiNhện.3.LuậtcủaMoore(Moore’sLaw):Vàonhữngnăm90,sốlượngcácbóngbándẫntrêncácconchipvixửlýcứ18thánglạitănggấpđôi.TrướcđóđãcómộtnhàtiênphongvềbándẫnngườiMỹtênlàGordonMooređãdựbáotrướcvềviệcnày.Năm1965,Mooređãdựđoánrằngsốlượngcácbóngbándẫntrênmộtconchipvitínhmỗinămsẽtănggấpđôi.DựđoánnàyđượcgọilàLuậtcủaMoore.Đếncuốithậpkỷ90cácchipvixửlýđãgồmnhiềutriệubóngbándẫn,chuyểnđược64bitdữliệumỗilầnvàthựchiệnhàngtỷlệnhmỗigiây.1.CóthểthấyQuyluậtphườnghộitạiViệtNamtừxưavớiHàNội36Phốphường-mỗiphốbuônbánmộtloạimặthàngvàmặthàngđótrởthànhtêncủaphố:HàngBạc,HàngTrống,HàngĐường,HàngHòm…Luậtbuôncó

hộibáncóphườngđếnnayxemravẫnđúngdùloạihànghóađượcbánkhôngthểhiệnởtênphốnữa.ỞHàNộingàynaycóphốHàngĐào,HàngNgangbánquầnáo;HàngĐườngbánômai,bánhkẹo;HàngMãbánđồhàngmã;CầuGỗbánđồtrangsứcmỹký;HàngBạcbánvàngbạc;TrầnNhânTôngbánquầnáobò;CátLinhbánvậtliệuxâydựng;LýNamĐếbánphụkiệntinhọc...3.YahoođangphảinhườngbướcchoGoogle.LầnđầutiênxuấthiệntrongDanhsách100thươnghiệumạnhnhấtthếgiớinăm2005củaInterbrand,giátrịthươnghiệucủaGoogleđãlà8,461tỷđô-la,đứngthứ38trongdanhsách,trongkhigiátrịthươnghiệucủaYahoo!,dùlàchiếnbinhlâunăm,chỉlà5,256tỷđô-la,đứngcáchGoogle20bậcxếpthứ58trongtổngsắp(mặcdùgiátrịthươnghiệuđãtănglên16%sovớinăm2004).1.ForresterResearch:ĐượcGeorgeF.Colonysánglậpvàonăm1983,ForresterResearchlàmộtcôngtyđộclậpnghiêncứuthịtrườngvàcôngnghệ.Côngtynàycũngcungcấpcácdịchvụtưvấntiêntiếnvàcótínhứngdụngcaovềcácảnhhưởngcủacôngnghệtớidoanhnghiệpvàngườitiêudùng.Tronghơn22nămnay,Forresterđãlàmộtnhàtưvấnđángtincậy,mộtnhàchiếnlượchàngđầu,thôngquacácchươngtrìnhnghiêncứu,tưvấn,sựkiệnvàđiềuhànhđồngđẳng(peer-to-peer),hãngđãgiúpcáckháchhàngtrênkhắpthếgiớiđạtđượcvịtrídẫnđầutrongcácthịtrườngcủahọ.ForrestercótrụsởchínhtạiMỹ.Đếntháng6năm2005,tổngsốnhânviêncủacôngtyđãlàhơn640ngườivàtổngsốcáccôngtykháchhànglàhơn1.900.Trongbảynămliêntiếp,côngtycũngnằmtrongtop75trongdanhsách200côngtynhỏthànhcôngnhấtdotạpchíForbesbầuchọn.2.Địachỉcủatạpchítrựctuyếnnày:www.slate.com4.Đâylàmộtcáchchơichữ,“bullish”cónghĩalàmtănggiácổphiếu,bull(tứcconbòtót)cònlàlogocủahãngMerrillLynch.1.Colanguyênlàtênmộtloạicâynhiệtđới,gốcchâuPhi,cóchứachấtcà-phê-in(caffeine),nayđượctrồngnhiềuởchâuMỹnhiệtđới.Nótrởthànhhươngliệutrongthứnướcgiảikhátmàusẫmđượccacbônáthóa,màngườiphátminhraloạinướcgiảikhátnàylàTiếnsỹJohnPemberton(sinhngày8tháng5năm1886,tạiAtlanta).CáitênCoca-Cola(gọitắtlàCoke)làdongườicộngsựFrankRobinsonđặtcho.Sauđó,doanhnghiệpnàyđượcbánchoAsaCandlernăm1888,vànhàmáysảnxuấtCoca-Colađầutiênđượcthànhlậpnăm1895tạiDallas,Texas.1.LuậtGresham(Gresham’slaw):GiảthuyếtcủanhàtàichínhngườiAnhSirThomasGresham(1519-1579)chorằng:“Badmoneydrivesgoodmoneyoutofcirculation”.(Tiềnxấuhấtcẳngtiềntốtkhỏivòngquaylưuthôngtiềntệ).Theođó,khicáckimloạivớigiátrịkhácnhaucùngcósứcmạnhnhưtiềntệ(legaltender)thìthứkimloạirẻhơnsẽtrởthànhphươngtiệnlưuhànhvàthứkiabịchôngiấu,tíchtrữ,hayxuấtkhẩu.Ởđâytácgiảsosánh

trongmarketing,nếutheođúnggiảthuyếtcủaGresham,cácthươnghiệunhánhsẽhấtcẳngthươnghiệuchính(tứcthươnghiệugốc)khỏithịtrường.2.TheoKotlertrong“Cácquyluậtmarketing”,cóhaimôhìnhmarketingquantrọnglà:từtrongrangoài(inside-out)vàtừngoàivàotrong(outside-in).Theoquanđiểminside-outthìquytrìnhmarketingsẽlà:nhàmáycácsảnphẩmhiệncóbánhàngvàxúctiếnbánhànglợinhuậnthôngquadoanhsố.Theoquanđiểmoutside-in:thịtrườngnhucầucủakháchhàngmarketingtíchhợplợinhuậnthôngquasựthỏamãncủakháchhàng1.Biểutượngcóthểmangnhiềuýnghĩathúvị.VídụlogocủacôngtymáytínhApplegồmbiểutượngtráitáobịcắnmộtmiếngvàhàngchữApple.KháchhàngtinhýsẽliêntưởngđếnquảtáoAdam(Adam’sApple)trongKinhThánh.ĐólàquảtrítuệmàThượngĐếcấmAdamvàEvaăn.Dođónótrởthànhtráicấm.VàkhẩuhiệumàApplekèmtheolà:“Takeabite!”(Hãycắnmộtmiếngđi!).NghĩalàhãymuamáytínhApple.Nhưthếcũnglàănđượcquảtrítuệđểkhônngoansángsuốt.HoặcnhưlogocủaAlphaBooks,côngtythựchiệncuốnsáchnày,cóhìnhmẫutựAlphatrongchữHyLạp.LàtênchữcáiđầutiêntrongbảngchữcáiHyLạp,Alphacòncónghĩalànguyênbản,làsựkhởiđầu.AlphacũnglàtênngôisaosángnhấttrongmộtchòmsaotrêndảiThiênHàcủaVũTrụ.ĐócũngchínhlàhìnhảnhvềAlphaBooksmàcôngtymongmuốnxâydựngtrongsuynghĩcủabạnđọc.1.Greenpeace,HealthyChoice,vàSnackWell’s:theothứtựlàtổchứcHòabìnhXanh(tổchứcphichínhphủđượcthànhlậpvớimụctiêubảovệmôitrường),HealthyChoice(thươnghiệuthựcphẩmđônglạnhvàđượcgiữlạnhdocôngtyConAgraFoodsInc.sởhữu).TheolịchsửcủacôngtyConAgra,thươnghiệunàyrađờisaukhiCEOcủaConAgralàCharles“Mike”Harperbịmộtcơnđautimnăm1985.Bịbuộcphảithayđổichếđộănuống,ôngđãđưaraýtưởngvềmộtdòngsảnphẩmđônglạnhtốthơnchosứckhỏe.ConAgrahiệnđangbánnhiềumónăndướithươnghiệuHealthyChoice,trongđócócácbữatrưađượcgiữlạnh,cácmónănphụ,thịtđônglạnhbántheolát,súpđónghộp,kem,bánhmỳ,nướcsốtmỳÝvàcảbắprăngbơ.SnackWell’slàthươnghiệuđồănnhẹcủaKraftFoodInc,mộtcôngtythựcphẩmcủaMỹ.2.GoldenArches:biểutượngchiếccổngvàngnàylàbiểutượngnổitiếngcủaMcDonald’s,mộtcôngtysởhữuchuỗinhàhàngbánđồănnhanhcótrụsởtạiChicago(Mỹ).Côngtyrađờinăm1953,vàkhiđóDickvàMacMcDonald-hainhàsánglập,đãbắtđầunhượngquyềnsửdụngthươnghiệucủacôngtyhọ.Biểutượngcóhìnhhaichiếccổngvòmởhaibênhìnhảnhmộtquầybánbánhhamburgerlưuđộng.Khiđượcnhìntừmộtgócđộnàođó,biểutượngnàykhiếnngườitaliêntưởngđếnchữcáiM,vàđãđượcbiếnthểthànhlogocủacôngty.MặcdùtrênthựctếMcDonald’sđãbỏhìnhảnhcáccổngvòmnàykhỏicácnhàhàngcủamìnhtừnhữngnăm60củathếkỷ

20,GoldenArchesvẫncòntồntạitronglogocôngtyvàthườngđượcsửdụngnhưmộtthuậtngữphổbiếnđểnóiđếncôngtyMcDonald’s.CáitênnàycònđượchiểurộnghơnnhưlàmộtdấuhiệucủachủnghĩatưbảnhaysựtoàncầuhóavìcôngtyMcDonald’slàmộttrongnhữngtậpđoànnổibậtnhấtcủaMỹđãcókhảnăngthựchiệntoàncầuhóatrongtầmtay(ngoàiCoca-ColavàNike).3.Bánhhamburger:làmộtloạibánhmìtrònđượcbổđôikẹpthịtvàrau,càchua…TênbánhnàycóxuấtxứtừĐức.4.M&M:thươnghiệukẹoviênsôcôlasữacủaMỹdocôngtyMarssảnxuất.M&M’sđượctạoranăm1940saukhiForrestMars(Cha)nhìnthấycácquânnhânTâyBanNhaăncácthanhkẹosôcôlacómộtlớpđườngphủngoàitrongthờikỳNộichiếnTâyBanNha.M&M’slàtênviếttắt(vàsaunàytrởthànhtênchínhthức)củacụmtừ“Mars&Murrie”(đốitáckinhdoanhcủaMarslàBruceMurrie).M&M’sngaylậptứctrởthànhmộthiệntượngvìvàothờiđiểmđó,khôngcóthiếtbịđiềuhòanhiệtđộtrongcáccửahàng,nhàởvàcácthanhkẹosôcôlarấtdễbịchảy,tuynhiênkẹoM&M’scólớpđườngbọcngoàinênkhôngbịchảy.SôcôlaviênM&M’sđượclàmvớisáumàu:đỏ,cam,vàng,xanhlácây,nâuvàtím.5.Macy’s:thươnghiệuMacy’slàtênmộtchuỗicáccửahàngbáchhóacủaMỹ,trongđócócửahàngởthànhphốNewYorktựgọimìnhlàcửahànglớnnhấtthếgiới.Macy’slàmôtphầncủaFederatedDepartmentStores.Macy’sđượcRowlandHusseyMacythànhlậpnăm1851ởHaverhill,bangMassachusetts(Mỹ).6.Caterpillar:tậpđoànsảnxuấtcácthiếtbịxâydựng,lâmnghiệp,cácđộngcơtốcđộvừavàcáccôngcụtàichínhliênquancủaMỹ.7.UnitedParcelService:côngtygiaonhậnbưuphẩmlớnnhấtthếgiới,mỗingàycôngtynàygiaonhậnhơn14triệubưuphẩmđếnhơn200nướctrênthếgiới.Gầnđâyhọđãmởrộnglĩnhvựchoạtđộngrahậucầnvàcáclĩnhvựcliênquanđếnvậntải.TrụsởcôngtyđóngtạiAtlanta,bangGeorgia(Mỹ).UPSnổitiếngvớicácxetảimàunâucủahọ(dođótênlóngcủacôngtynàylà“BigBrown”).MàunâuUPSsửdụngtrêncácphươngtiệnvậntảivàđồngphụccủahọđượcgọilàmàunâuPullman,đặttheotêncủanhữngtoangủtrêntàudoGeorgePullmantạoracómàunâu.UPScũngcóhãnghàngkhôngriêngcủahọ.ĐốithủchínhcủaUPSlàUnitedStatesPostalService(USPS),FedEx,vàDHL.8.BigBlue:tênlóngcủaIBM(cónghĩalàCôngtyMàuxanhKhổnglồ)vìlogocủacôngtynàycómàuxanh.Chođếnnhữngnăm90củathếkỷ20,nhânviêncủaIBMvẫnmặcđồngphụcvétxanhlơ,sơmitrắngvàcàvạtsẫmmàu.1.“War”trongtiếngĐứckhôngcónghĩagìngoạitrừlàdạngquákhứcủađộngtừsein(tứcđộngtừ“tobe”trongtiếngAnh).Nhưngđốivớingườisử

dụngtiếngAnh,nógợiraýnghĩachiếntranh(war).Cólẽđólàmộtlýdokhiếnngườitakhôngmặnmàvớithươnghiệunày.2.Perdue:mộttrongnhữngthươnghiệuđượctincậyvàđượcnhậnbiếtrộngrãinhấtcủaMỹthuộcsởhữucủaPerdueFarms,mộtcôngtaythựcphẩmvànôngsảnhàngđầuthếgiớivớidoanhsốvềgiacầmlớnthứbatrongngành.Thànhlậpnăm1920,côngtynàycungcấpcácsảnphẩmvàdịchvụvềthựcphẩmtớihơn40quốcgiatrênthếgiớivớihơn20.000côngtythànhviênvàlàđốitáccủa7.500trangtrạigiađình.1.Delicatessen:cửahàngbáncácmónănsẵn–còngọilàdeli.2.Submarinesandwich:bánhmìổdài,bổdọc,nhồinhânthịt,xalát,phomát...ổbánhdàigiốngnhưchiếctàungầm.3.Totalqualitymanagement:chủtrươngchútrọngchấtlượngsảnphẩm,baogồmcácchiếnlượcnhằmcảithiệnchấtlượngliêntục4.TomMonaghan,MichaelvàMarianIlitch,vàJohnSchnatter:NhữngngườisánglậpDomino’sPizza,LittleCaesarsvàPapaJohn’s.1.RushLimbaugh:RushHudsonLimbaughIII(sinhngày12tháng1năm1951ởMũiGirardeau,Missouri),làmộtngườikhánổitiếngtronggiớigiảitríMỹvàlàngườidẫnmộtchươngtrìnhtròchuyệntrênradiođượcưachuộngởMỹ.Làmộtnhàbìnhluậncóquanđiểmbảothủ,ôngthườngbìnhluậnvềchínhtrịvàcácsựkiệnđươngthờitrongchươngtrìnhcủamình,chươngtrìnhTheRushLimbaughShow.Hơn15nămqua,RushLimbaughđãlàngườidẫnchươngtrìnhtròchuyệntrênradiođượcnhiềungườinghenhấtởMỹvàthếgiới,vàsốthínhgiảcủaôngtheoướctínhđãlênđếnkhoảng20triệumỗituần,caothứnhìthếgiớichỉsausốthínhgiảcủachươngtrìnhPaulHarvey.2.LauraSchlessinger:LauraSchlessinger(sinhngày16tháng1năm1947)làmộtnhàbìnhluậnđạođứcvàvănhóaMỹ,đượcbiếtđếnvớitưcáchlàngườidẫnchươngtrìnhtròchuyệntrựctiếpvớithínhgiảtrênsóngradioBácsỹLaura.Chươngtrìnhnàyđượcphátsóngtrênkhắpcảnướcvàkéodàibatiếngmỗingàyvàocuốituần.SchlessingerlàmộtnhàphêbìnhnóithẳngthắnvềnhữnggìquáthịnhhànhtrongnềnvănhóađươngđạiMỹ.Đólà:tìnhdụcngoàihônnhân,sốngchungtrướckhicưới,nhữngngườicha/mẹđộcthân,cácbàmẹđilàm,hônnhânquásớm,việcchamẹquánuôngchiềuconcái,cáichếtêmáichonhữngngườimắcbệnhnany,lidịdùkhôngaicólỗivàhônnhânđồngtính…Chươngtrìnhcủabàthườngtậptrungvàonhữngđoạnbìnhluậnngắnvềnhữngvấnđềtrênvàcácchủđềxãhộivàchínhtrịkhácsaunhữngcâutrảlờitrựctiếp,thẳngthắnvàhợplýrấtđặctrưngcủabàchonhữngcâuhỏidothínhgiảgọiđếnhoặcnhữngkhúcmắcđạođứckhác.Bàcũnglàtácgiảcủanhiềucuốnsáchkỹnăngsống,trongđónổitiếnglàcuốnMườiđiềuNgungốcPhụnữlàmđểXáotrộnCuộcsốngcủaHọvànhiềucuốnsáchvềtôngiáo.Sáchcủabàvừađượcưachuộnglại

vừagâynhiềutranhcãi.Tuynhiên,chươngtrìnhtruyềnhìnhBácsỹLaurađãkhôngthànhcôngvàđãbịhủy.3.HowardStern:HowardAllanStern(sinhngày1tháng12năm1954ởRoosevelt,LongIsland,NewYork)làmộtnhânvậtnổitiếngtronggiớitruyềnthanhMỹ.“VịVuacủatấtcảcácphươngtiệntruyềnthông”tựphongnàyđãđượcgánchomộtcáitênlóngvìsựhàihướcvềtìnhdụcvàchủngtộckhásàmsỡvàgâynhiềutranhcãicủamình.ÔngcũnglànhânvậttrênradiođượctrảthùlaohậuhĩnhnhấtởMỹvàlàngườinổidanhvàgiỏinhấttronglịchsửtruyềnthanh.CácchươngtrìnhtruyềnhìnhphátsóngtrênmạnglướiquốcgiaMỹcóchươngtrìnhHowardSternShow(từnăm1990-2005trênkênhE!)vàchươngtrìnhHowardSternRadioShow(1998-2001trênCBS).4.A&E:MạnglướitruyềnhìnhA&ENetworklàmộtmạnglướitruyềnhìnhcápvàvệtinhcótrụsởtạiNewYork,Mỹ.Mạnglướitruyềnhìnhnày,vớicácchươngtrìnhchủyếuvềsinhhọc,phimtàiliệuvàcácsêriphimtruyềnhình,đãmởrộngrathêmcácchươngtrìnhtruyềnhìnhkhácvàcólượngkhángiảđếnhơn85triệuhộgiađinhtạiMỹ.A&ElàliêndoanhgiữaHearstCorporationvớitỷlệvốn37,5%,ABC,Inc.(Disneysởhữu),37,5%;vàNBCUniversal,25%.5.QVC:làmộttậpđoànđaquốcgiacótrụsởtạiWestChester,Pennsylvania,Mỹ,chuyênvềcácchươngtrìnhmuasắmtrêntruyềnhìnhtạigia.DoJosepthSegelsánglậpnăm1986,QVCphátsóngởbốnquốcgiachínhtới141triệungườitiêudùng.Têntậpđoànlàviếttắtcủacụmtừ“Quality,Value,Convenience”(Chấtlượng,Giátrị,Sựtiệnlợi)-baýchínhtrongtầmnhìncủangườisánglậpvềcôngty.6.Showtime:làmộtthươnghiệutruyềnhìnhthuêbaodomộtsốkênhtruyềnhìnhvàhệthốngtruyềnhìnhsửdụngtrênkhắpthếgiới,nhưngchủyếuđềcậpđếnmộtnhómcáckênhtruyềnhìnhtạiMỹ.7.Nickelodeon:(gọitắtlàNick)làmộtmạnglướitruyềnhìnhcápdànhchotrẻem.NơicómạnglướitruyềnhìnhNickelodeonđầutiênlàMỹ,tuynhiênhiệnnaynhiềunướckháccũngđãpháttriểnmạnglướinày:Nhật,Úc,vàAnh.1.Citicorp:TậpđoàncótiềnthânlàCitibank(thànhlậpnăm1812vớitênbanđầulàCityBankcủathànhphốNewYork).Năm1894,ngânhàngnàytrởthànhngânhànglớnnhấtnướcMỹ.Năm1902nódầnmởrộngphạmvihoạtđộngratoàncầuvàtrởthànhngânhànglớnđầutiêncủaMỹcómộtvănphòngởnướcngoài.Đếnnăm1930Citibanktrởthànhngânhànglớnnhấtthếgiớivới100chinhánhở23nước,chưakểnướcMỹ.NgânhàngnàyđổitênthànhTheFirstNationalCityBankofNewYorkvàonăm1955,sauđólạiđổithànhFirstNationalCityBankvàonăm1962,vàthànhCitibanknăm1976.Vàonăm1981,CitibankđãmởthêmmộtcôngtyconởSouth

Dakotađểtậndụngnhữngưuthếdocácluậtmớiđemlại,theođómứclãisuấttốiđađốivớicáckhoảnvaylà25%(lúcđólàcaonhấtnướcMỹ).CitibanklàmộttrongnhữngngânhàngđầutiêncủaMỹgiớithiệumáyrúttiềntựđộngvàonhữngnăm70củathếký20đểgiảmsốlượngnhânviêngiaodịchvàgiúpkháchhàngcóthểtiếpcậncáctàikhoảncủamình24/24.CitibankhiệnlàchinhánhdịchvụngânhàngchocôngtyvàcánhâncủatậpđoàndịchvụtàichínhkhổnglồCitigroup,tậpđoànlớnnhấtthếgiớitrongngànhnày.Ngoàicácgiaodịchngânhàngthôngthường,Citibankcũngcócácsảnphẩmđầutư,bảohiểmvàthẻtíndụng.Cácdịchvụtrựctuyếncủahọlàmộttrongnhữngdịchvụthànhcôngnhấttrongngànhngânhàngvớikhoảng15triệungườisửdụng.1.NursingHomeforDyingBrands:cólẽđâylàtênlóngdànhchocáccôngtydịchvụchuyênvềtáiđịnhvịthươnghiệu.2.Kraft:thươnghiệutậpđoànKraftFoods:KraftcótrụsởchínhtạiGlenview,CookCounty,bangIllinois,Mỹ.TạiMỹ,tậpđoànnàynổitiếngvớicácsảnphẩmphomát,nhấtlàthươnghiệuKraftMacaronivàphomátKraftDinner.CácthươnghiệukhácxuấthiệntạinhiềuthịtrườngtrênthếgiớinhưDairylea(ởAnh),Jacobs(càphê),Suchard,Baker’s,Toblerone,Daim,sữaMilka,MiracleWhip,Philadelphia,Vegemite,Velveeta,OscarMayer,móntrángmiệngJell-OGelatin,Planters,bộtngũcốcPostCereals,thạchKnox,StoveTop,Kool-Aid,vàCapriSun(chỉcóởBắcMỹ).ỞĐức,tậpđoànnàynổitiếngvớiMiracoli,mộtsảnphẩmmỳÝănliềnđượcpháttriểntừnhữngnăm60,cũngnhưKaffeeHag.Digiorno,mộtloạibánhpizzađểlạnh(còncótênkháclàDelissioởCanada).1.Quảngcáo(advertising)vàquảngbá(publicity)giốngnhauởchỗchúngđềulànhữngthôngtintuyêntruyềnvềmộtcôngtyvàsảnphẩmcủacôngty;điểmkhácnhaulà:thôngtinquảngcáodochínhcôngtybỏtiềnthuêmộtdiệntíchtrênbáo/tạpchíhaymộtthờilượngphátsóngtrêntivi/radio,cònthôngtinquảngbádocáccơquantruyềnthôngđạichúngđưatinmộtcáchtíchcựcvềcôngtyvàsảnphẩmnhưmộtdạngthôngtinthôngthường.Trênlýthuyếtcôngtyđókhôngphảitrảkhoảnchiphínàocả.Tâmlýngườitiêudùngthườngchorằngquảngbáđángtincậyhơnquảngcáo.2.D’Arcy,MasiusBenton&Bowles:CôngtyquảngcáocủaMỹ.4.GroupwarelàphầnmềmmàmộtnhómngườisửdụngchungvớinhautrênhệthốngmạngnộibộvàmạngInternet.Nóhoạtđộngtrênnguyêntắcsửdụngmạngmáytínhđểgiúpcácngườidùngnângcaohiệuquảcácsảnphẩmcủahọbằngcáchcộngtácvàchiasẻthôngtin.Thưđiệntửlàmộthìnhthứccủagroupware.Nóchophépcácngườidùngliênlạcvớicácngườidùngkhác,hợptáchoạtđộng,vàchiasẻcácthôngtinmộtcáchdễdàng.Thưđiệntửlàhệthốngnềntảngvàhệthốngtruyềntảidữliệucủanhiềutrìnhứngdụnggroupware.ỨngdụnggroupwaregầnđâynhấtlàWikipedia–

Báchkhoatoànthưmở.4.GiátrịthươnghiệucủaCoca-Colanăm2005theođánhgiácủahãngInterbrand:67,525tỷđô-la.Xinxemthêmchúdẫnsố12.1.Trongnhiềunămtrởlạiđây,mỗinămInterbrandđưaramộtdanhsách100thươnghiệuhàngđầuthếgiới.Theodanhsáchmớinhấtcủanăm2005thìCoca-Colavẫngiữvữngvịtrísố1(bốnnămliêntiếp)vớigiátrịthươnghiệulà67,525tỷđô-la.Thươnghiệuđứngthứ100trongdanhsáchnàylàHeinekenvớigiátrịthươnghiệulà2,35tỷđô-la.2.Stockoption:Quyềnưuđãimuacổphiếu.Đâyđượccoinhưmộttrongsốnhữngđãingộđặcbiệtdànhchocácnhânviên(phổbiếnởcấpquảntrị).Hiệnnaytrongđàmphánvềcáclợiíchvềlươngbổngcủanhânviên,stockoptionđượccoinhưmộtmục,ngoàilươngcơbản,thưởng,nhữngchuyếnnghỉdưỡngdocôngtytổchức,bảohiểm…3.TheoDanhsách100thươnghiệuhàngđầuthếgiớicủaInterbrandnăm2005,giátrịthươnghiệuYahoo!là5,256tỷđô-la,xếpthứ58.GiátrịcủaAOLnăm2004là3,248tỷđô-la,nhưngđếnnăm2005thươnghiệunàyđãkhôngcònchỗđứngtrongdanhsách100thươnghiệuhàngđầuthếgiớinữa.5.SockPuppet:Thươnghiệumộtloạirốitất.Sockpuppetcũnglàtêngọicủaloạiconrốinày,cáchchơirốinàycũngrấtđơngiản:chotayvàomộtchiếctất,vớicáccửđộngcủacácngóntay,nhấtlàngóncáivàngóntrỏ,chiếctấtsẽnhưcómắtmũimiệngvà“nói”thựcsựvớithuậtnóitiếngbụngcủangườibiểudiễn.Đôikhingườitacònrạchhẳnmộtđoạntấtđểlàmmiệngchoconrối.Ngườibiểudiễnrốitấtthườnggiấumìnhsaumộtbụcvàchỉgiơtaylênđểlộconrối.6.Prince:casỹPrince(tênkhaisinhPrinceRogersNelsonsinhngày7tháng6năm1958ởMinneapolis,Minnesota):casỹ,ngườiviếtbàihát,nhàsảnxuấtbăngđĩavànhạccông(cóthểchơinhiềuloạinhạckhí)đượcyêuthíchvàcóảnhhưởng.Âmnhạccủaanhđãgópphầnpháttriểnthêmnhiềubiếnthểcủanhữngkiểunhạckhuônmẫunhưfunk,pop,rock,R&B/soul,vàhiphop,vàanhđượccoilà“LinhhồncủaMinneapolis”.Princeđổitênmìnhthànhmộtdấuhiệukhôngthểđánhvầnđượcvàonăm1993,nhưngđãlấylạicáitênPrincevàonăm2000.1.Đâylàmứcgiáquảngcáotạithờiđiểmtácgiảviếtcuốnsáchnày.1.ÝnóingườiđọchọccáchtạodựngthươnghiệucủamìnhtrênInternetkhiđọccuốnsáchnày,chỉcầnbỏramộtsốtiềnmuasáchrấtkhiêmtốnsovớikhoảnphíphảitrảchonhàtưvấnxâydựngthươnghiệu.1.MickeyD:TêngọilóngcủahãngMcDonald’s.2.CreditSuisseFirstBoston:CreditSuisseFirstBoston(CSFB)làmộthãngcungcấpcácdịchvụtàichínhvàđầutưngânhàng.NólàmộtphầncủatậpđoànCreditSuissevàthựctếsẽđượcđổitênthànhCreditSuissevàotháng1năm2006.Hãngnàyphụcvụchobanhómkháchhàngkhácnhau:các

kháchhàngquantâmđếnđịnhchế,đầutưngânhàngvàquảnlýđầutư.Nhómkháchhàngđịnhchếsẽđượcnhữngbộphậnsaucủacôngtyphụcvụ:CSFBHOLT,Equities,FixedIncome,LifeFinance,PrimeServices,vàResearch.Nhómkháchhàngđầutưngânhàngsẽtiếpcậnvớicácbộphận:Mergers&AcquisitionsEquityCapitalMarkets,DebtCapitalMarkets,PrivatePlacement,LeveragedFinance,IndustryExperience,vàRegionalPresence.Nhómkháchhàngquảnlýđầutưsẽđượccácbộphậnsaucủatậpđoànchămsóc:AlternativeCapital,AssetManagement,CSFBVOLARIS,vàPrivateClient.3.YogiBerra:LawrencePeter“Yogi”Berra(sinhngày12tháng5năm1925)làmộtcựuquảnlývàcầuthủchơivịtríbắtbóngtạiLiênđoànBóngchàyMỹ,hầunhưtrongsuốtsựnghiệpcủamìnhchơichođộiNewYorkYankees.AnhlàmộttrongbốncầuthủđạtdanhhiệuCầuthủGiátrịnhấtcủaLiênđoànBóngchàyMỹbalần,vàlàmộttrongsáungườiquảnlýđã¬đưađộibóngchàyMỹvàLiênđoànBóngchàyquốcgiaMỹđếnvớigiảithiđầuquốctếWorldSeries.Anhđượccoilàmộttrongnhữngcầuthủchơivịtríbắtbónggiỏinhấttronglịchsử.BerracũngkhánổitiếngvớixuhướngdùngtừsainghĩamộtcáchbuồncườivàtáchrờingônngữtiếngAnhđểtrêuchọcngườikhácmộtcáchduyêndáng.ChínhxuhướngnàycủaanhlànguồngốccủatừYogiisms(chủnghĩaYogi).YogiđãđượctạpchíEconomistbầuchọndanhhiệuNgườingốcThôngtháinhấttrong50nămquavàotháng1năm2005.1.BMW=BavarianMotorWorks,cónghĩalànhàmáysảnxuấtôtôtạibangBavaria(miềnnamnướcĐức),nguyêngốctiếngĐứclàBayerischeMotorewerke.2.Ýnóikhăntaybằngvảithôngthườngsaukhidùngxonglạiđượcchovàotúi,nhưvậykhôngvệsinh,khácgìchobệnhcảmvàotúi.Chonênhãydùngkhăngiấy,xonglàvứtđi.3.NgườinàyđồngnhấtkhăngiấyvớiKleenexnênvẫngọiđólàcáiKleenex,dùthựctếnóhiệuScott.Đólàkhimộtdanhtừriêngđượcsửdụngnhưmộtdanhtừchung.1.PhilipsNV:KoninklijkePhilipsElectronicsN.V.(RoyalPhilipsElectronicsN.V).(tứcCôngtyĐiệntửHoànggiaPhilips),thườngđượcgọilàPhilips,làmộttrongnhữngcôngtyđiệntửlớnnhấtthếgiới.Doanhthunăm2004củacôngtynàylà30,3tỷEurovàsốnhânviênlàhơn159.000ngườitrênhơn60quốcgia.Philipsđượctổchứcthànhmộtsốbộphận:hàngđiệntửtiêudùngPhilips,hàngbándẫnPhilips,đènPhilips,cáchệthốngmáymócytếPhilipsvàcácthiếtbịgiadụngvàchămsóccánhânPhilips.2.Đâylàthôngtinvàonămcuốnsáchđượcviết.Thựctếhiệnnaycáccôngtydotcomđangsốnglại.Côngnghiệpkinhdoanhtrựctuyếntrêntoàncầu,trongđócóViệtNam,đanghồisinhcùngcácdịchvụmiễnphí.Dịchvụ

emailYahoochẳnghạn,đangphảicạnhtranhgaygắtvớidịchvụthưđiệntửmớiGmailcủaGoogle.1.Năm1942,Coca-Colađãtiếnhànhchiếndịchquảngcáocótên“ChỉcómộtthứduynhấtgiốngnhưCoca-Cola,đólàchínhbảnthânCoca-Cola.Đólàhàngthật”.(TheonlythinglikeCoca-ColaisCoca-Colaitself.It’stherealthing”).Năm1970,điệpkhúc“hàngthật”trongkhẩuhiệuđóđượcháttrongcácđoạnquảngcáotrongkhoảngmộtnăm.1.MarshallMcLuhan:HerbertMarshallMcLuhan(21/7/1911-31/12/1980)lànhàgiáodục,triếtgiavàhọcgiảngườiCanada,làgiáosưngànhvănhọcAnh,phêbìnhvănhọcvàlànhàlýluậngiaotiếp,làmộttrongnhữngnhàsánglậpngànhsinhtháihọctruyềnthôngvàhiệnlàchuyêngiadanhdựtronggiớinhữngngườiyêuthíchkỹthuật.1.Greyhound:GreyhoundLineslàcôngtyxebusvậnchuyểnhànhkháchtrongnộithịlớnnhấtởBắcMỹcóđến2.200điểmđếntạiMỹ.CôngtyđượcthànhlậpởHibbing,bangMinnesotavàonăm1914vàchínhthứctrởthànhTậpđoànGreyhoundnăm1926.Hiệnnay,côngtyđóngtrụsởchínhtạiDallas,bangTexas.TênvàlogocôngtylấytheotênloàichóGreyhound,giốngchóchạynhanhnhấtđượcnuôiđểchạythitrongcáccuộcđuachó.1.ChođếnthờiđiểmnàyYahoo!đãmấtvịtríwebsitetìmkiếmthôngtinhàngđầuvàotayGoogledùđãliênkếtvớiGoolgevàotháng6năm2000.SựnổilênnhanhchóngcủaGoogleđuợccoilàmộthiệntượngtrongcáccôngtydotcom.GoogledoLarryPagevàSergeyBrinsánglậpvàotháng9năm1998.Cuốinăm2000,mỗingàycóđến100triệuyêucầutìmkiếmthôngtinđượcthựchiệntạiGoogle.com.2.Theodanhsách100thươnghiệumạnhnhấtnăm2005củaInterbrand,thươnghiệugiátrịnhấttrênInternetlàeBayđứngthứ55trêntổngsắpvớigiátrị5,701tỷđô-la,trongkhiYahoo!cógiátrịthươnghiệulà5,256tỷđô-la(đứngthứ58).3.CâuchuyệnthànhcôngcủaGoogle:mặcdùrađờisauYahoo!,Googleđangdầnchiếmlĩnhvịtrínhàcungcấpdịchvụtìmkiếmthôngtintrựctuyếnhàngđầu.GooglecũngmớitungradịchvụemailmiễnphíGmailcạnhtranhvớidịchvụemailcủaYahoo!.1.Sears,RoebuckandCo,côngtybánlẻhàngđầuởMỹtrongsuốtthếkỷ20.Searsbánnhiềuloạihàngtiêudùng,trongđócóđồdệtmay,cácthiếtbị,dụngcụ,linhkiệnôtôvàđồgiadụng.CôngtynàycótrụsởtạiHoffmanEstates,IllinoisgầnChicago.TậpđoànSearsHoldingsCorporationlàhãngbánlẻlớnthứbaởMỹ,chỉsauWal-MartvàTheHomeDepot.Côngtynàythànhlậpnăm2005saukhiSears,RoebuckandCompanyofHoffmanEstates,IllinoisđượcTậpđoànKmartCorporationởTroy,Michiganmualại.TrụsởtậpđoànvẫntiếptụcđóngtạiHoffmanEstates,vàtậpđoànvẫngiữthươnghiệuKmart.SearsHoldingscókhánhiềuthươnghiệuđộcquyền

như:côngcụCraftsman,cácthiếtbịKenmore,pinôtôDieHard,cácvậtdụngtrangtrínhàcửacóthươnghiệuMarthaStewart,quầnáothươnghiệuJaclynSmith,quầnáothươnghiệuSesameStreet,quầnáovàđồtrangsứchiệuThaliaSodiand,quầnáohiệuLands'End,quầnáohiệuRoute66,đồlóthiệuJoeBoxer.1.Tàisảncủamộtcôngty,ngoàitàisảnlưuđộng(currentassets)vàtàisảncốđịnh(fixedassets)còncótàisảnvôhìnhhaytàisảnphivậtthể(intangibleasset).Đólàtêntuổicủacôngty(goodwill)vàlàmộtthứtàisảncóthểđemrakinhdoanhđược.2.Chaebol=tậpđoàntàiphiệt;đâylàloạiconglomerate(tậpđoànđạixínghiệp)củaHànQuốc,quảnlýtheolốigiađình,khốngchếnềnkinhtếHànQuốcvàpháttriểntừviệckếthừahìnhthứctậpđoànZaibatsu(tàiphiệt)củaNhậtđộcquyềnkhốngchếnềnkinhtếTriềuTiênsauThếchiếnII.EdomlàmộtkhuvựclịchsửđịnhcưcủangườiSemitethuộcmiềnNamLevantnằmởphíanamcủaxứJudeavàBiểnChết,phầnlớnởNegev.NóđượcđềcậptrongcáchồsơKinhThánhlàVươngquốcEdomthờikỳđồsắttạithiênniênkỷ1TCN.CựuThếgiới(TheOldWorld):baogồmcácphầncủatráiđấtđượcngườichâuÂubiếtđếntrướckhiChristopherColumbustrongchuyếnhảihànhcủamìnhpháthiệnrachâuMỹvàonăm1492,baogồm:châuÂu,châuÁvàchâuPhi(mộtcáchtổngthểgọilàđạilụcPhi-Á–Âu)vàcácđảobaoquanh.ThuậtngữnàyđượcdùngphânbiệtvớithuậtngữTânThếgiới(TheNewWorld),gồmcảchâuMỹ.SephardicJews/SephardiJews/Sephardim:nhómngườiDoTháicótổtiênsốngởTâyBanNhahayBồĐàoNha.NhữngngườinàybịtrụcxuấtkhỏiTâyBanNhavàonăm1492vàphảichạytrốnsangcácnướcHồigiáothuộcĐếquốcOttoman,tạorangônngữcủariêngmìnhchủyếulàtiếngTâyBanNhaphalẫnvớimộtsốtừHebrew.BaronvonRothschild:thuộcGiatộcRothschildlàmộtgiatộcDoTháicónguồngốctừFrankfurt,Đức.Họđãtạonênmộtđếchếtàichính–ngânhàngtạichâuÂubắtđầutừcuốithếkỷ18.KhảHãn(Khan):mộtdanhhiệudànhchonhữngngườicaitrịvàcácquanchứcởcácvùngTrungÁ,AfghanistanvàmộtsốquốcgiaHồigiáokhác.Dhimmi:làmộtthuậtngữlịchsửđốivớicôngdânkhôngphảiHồigiáosốngtạimộtnhànướcHồigiáo.Theonghĩađencónghĩalà“ngườiđượcbảovệ.”Theocáchọcgiả,quyềnlợicủacácdhimmisđượcbảovệđầyđủtrongcộngđồngcủahọ,nhưngtrongvaitròlànhữngcôngdântrongquốcgiaHồigiáo,họphảichịunhữnghạnchếnhấtđịnhvàphảitrảthuếjizya.GreatSchism:Sựchiarẽchínhthức(1054)giữaChínhthốnggiáoĐôngPhương(EasternOrthodoxChurch)vàGiáohộiCônggiáoRôma(RomanCatholicChurch).

MizrahicJews/Mizrahim:nhómngườiDoTháisốngtrongcáccộngđồngởTrungĐôngvàBắcPhi.Gen:mộtđơnvịditruyềnđượcchuyểntừchamẹsangconcáivàđượcdùngđểxácđịnhmộtsốđặctínhcủaconcái.Khazars:làmộtdântộcTurkicbándumụcđãtạoramộtđếchếgiữanhữngnămcuốithếkỷ7vàthếkỷ10(650-965).ĐếchếKhazarsthốngtrịkhuvựcrộnglớnkéodàitừThảonguyênVolga-DonđếnĐôngCrimeavàBắcCaucasus.DNAtythể:mitochondrialDNA–mtDNA.DNAtythểlàcơsởcủanhântốditruyềnngoàinhân.ChâuPhihạ-Sahara(Sub-SaharanAfrica):vềmặtđịalý,làkhuvựccủalụcđịachâuPhinằmởphíanamcủasamạcSahara.Y-chromosome:nhiễmsắcthểY.LàmộtcấutrúccótổchứccủaADNvàproteinnằmtrongcáctếbào.Haplotype:làmộtđạidiệncủaDNAnằmdọctheosợinhiễmsắcthể.KhazarKhaganate(HãnquốcKazan):làtênmộtliênminhcácdântộcdumụcthuộccácdântộcTurkởkhuvựcdãynúiAltaivàcũnglàtêngọimộthãnquốchùngmạnhởTrungÁtronggiaiđoạntừthếkỷ6tớithếkỷ7.Cáchlyditruyền:geneticisolation.Lowlands(cácvùngđấtthấp):cáckhuvựccủaScotlandnằmởphíanamvàphíađôngcủavùngcaonguyên.NgônngữSlavic:mộtnhómcácngônngữliênquankháchặtchẽcủacácdântộcSlavơvàmộtnhómnhỏcủacácngônngữẤn–Âu,đượcdùngởhầuhếtcácnướcĐôngÂu,phầnlớncácnướcvùngBalkan,cácbộphậncủaTrungÂuvàvùngBắccủachâuÁ.AnusimlànhữngngườiDoThái,theoluậtDoThái(halakha),đãbịbuộcphảitừbỏđạoDoTháingượclạiýmuốncủahọ,thườngkhibuộcphảichuyểnđổisangtôngiáokhác.ThuậtngữnàyxuấtpháttừcụmtừTalmudic“`averahb’ones(Hebrew:עבירהבאונס)”,cónghĩalà“mộtsựviphạmbắtbuộc”.Krymchaks:làmộtcộngđồngsắctộc–tôngiáocủavùngCrimeabắtnguồntừcáctínđồnóitiếngTurkiccủaRabbinicJudaism.TheolịchsửhọsốngởgầngũivớingườiCrimeanKaraites.CrimeanKaraites:lànhữngngườithựchànhKaraismlàhìnhthứcbanđầucủaDoTháigiáotheomặckhảicủaThiênChúatrongKinhTorah.KaraiteJudaismtừchốinhữngbổsungsaunàycủaTanakh(KinhThánhHebrewnhưKhẩuLuậtRabbinic(RabbinicOralLaw)vàđặttráchnhiệmcuốicùngcủaviệcgiảithíchThánhKinhchotừngcánhân.Turkic:CácdântộcTurkiclàmộtnhómcácsắctộcsốngởmiềnBắc,Đông,TrungvàTâyÁ,TâyBắcTrungQuốcvàcácvùngcủaĐôngÂu.DoTháigiáoRabbinichayRabbinismlàdòngchínhcủaDoTháigiáotừthế

kỷthứ6,saukhiTalmudBabylonđượcquyđiểnhóa.PháttriểntừDoTháigiáoPharisaic,DoTháigiáoRabbinicdựatrênniềmtinrằngtạinúiSinai,MosesđãnhậnđượctừThiênChúa“TorahViết”,cùngvớilờigiảithíchbằngmiệng,đượcgọilà“TorahNói”màMosesđãtruyềnlạichomọingười.DoTháigiáoKaraitehayKaraismlàmộtphongtràocủangườiDoTháiđặctrưngbởisựcôngnhậnTanakhlàthẩmquyềnpháplýtốicaoduynhấttrongHalakhavàthầnhọc.ĐólàkhácbiệtcủaDoTháigiáoKaraitevớiDoTháigiáoRabbinic.DoTháigiáoRabbiniccoiTorahNói,nhưđãhệthốnghóatrongTalmudvàcácvănbảntiếptheo,lànhữnggiảithíchcóthẩmquyềncủaTorah.CònDoTháigiáoKaraitegiữtháiđộrằngtấtcảcácgiớirănmàThiênChúatruyềnlạichoMosesđãđượcghinhậntrongTorahViếtmàkhôngcầnbổsunghoặcgiảithíchcủaTorahNói.Kếtquảlà,ngườiDoTháiKaraitekhôngchấpnhậncáctruyềnthốngtruyềnmiệngtrongTalmudvàcácvănbảnkhác.ChâuPhiHạSahara(Sub-SaharanAfrica):vềmặtđịalý,làphầnlụcđịachâuPhinằmởphíanamcủasamạcSahara.Vềmặtchínhtrị,nóbaogồmtấtcảcácnướcchâuPhitoànbộhaymộtphầnnằmởphíanamcủasamạcSahara(ngoạitrừSudan).ĐếchếSonghai(SonghaiEmpire):làquốcgiaSonghaiđãthốngtrịTâySaheltrongthếkỷ15và16.SahellàvùngkhíhậusinhtháivàđịasinhhọccủaquátrìnhchuyểnđổiởchâuPhigiữasamạcSaharaởphíabắcvàSudanianSavannaởphíanam.DoTháigiáoquyphạm(normativeJudaism):theotruyềnthống,việcthựchànhDoTháigiáođượcdànhchoviệcnghiêncứuKinhTorahvàchấphànhcácluậtlệvàđiềurăn.TrongDoTháigiáoquyphạm,TorahvàluậtDoTháilàkhôngthayđổi,nhưngcáchdiễngiảicủaluậtlàcởimởhơn.Nóđượccoilàmộtmitzvah(giớiluật)đểnghiêncứuvàhiểuluật.TheSyrianMalabarNasranilàmộtnhómethno-religioustừKerala,ẤnĐộ.NóámchỉnhữngngườiđãtrởthànhKitôhữuởbờbiểnMalabartrongnhữngngàyđầucủaKitôgiáo,baogồmcảngườibảnđịavàngườiDoTháiDiasporaởKerala.TêngọiNasraniđượccholàxuấtpháttừtênNazarétđượcsửdụngbởicácKitôhữuDoTháicổxưaởvùngCậnĐôngđãtinvàothiêntínhcủaChúaJesus,nhưngvẫnbámvíuvàorấtnhiềucácnghilễMosaic.NhiễmsắcthểYAaron(Y-chromosomalAaron):làtênđượcđặtchogiảthuyếttổtiênchunggầnđâynhấtcủanhiềungườitrongtầnglớptưtếDoThái(Jewishpriestlycaste)theophụhệđượcgọilàKohanim(sốítlà“Kohen”,“Cohen”,hoặcKohane).TheoKinhTorah,tổtiênnàyđượcxácđịnhlàAaron,anhemtraicủaMoses.Dođó,tổtiênchunggầnđâynhấttheogiảthuyếtđượcđặttênlà“nhiễmsắcthểYAaron”,tươngtựvới“nhiễmsắcthểYAdam”.

Amerindian:làbấtkỳthànhviêncủacácdântộcsốngởBắchayNamMỹtrướckhingườichâuÂuđến.Sabra(Hebrew:צבר)làmộttừlóngkhôngchínhthứcdùngđềchỉngườiDoTháiIsraelsinhratạiIsrael.SephardicHaredimlànhữngngườiDoTháigốcSephardivàMizrahitheoDoTháigiáoHeradi.MosesMendelssohn(1729-1786)làmộttriếtgiaDoTháiĐức,làngườiđãkhởinguồnHaskalah.YishuvlàtêngọicộngđồngngườiDoTháiởVùngđấtIsraelgiữanhữngnăm1880và1948,khiIsraeltuyênbốtrởthànhmộtnhànướcđộclập.CộngđồngDoTháiYishuvđóngvaitròquantrọngtrongviệcđặtnềnmóngchomộtNhànướcIsraelđãđượctrùliệu.TrongkhitruyềnthốngvàlịchsửDoTháilàlớpnềnmóngđầutiêntrongviệcđịnhhìnhNhànướcIsraelhiệnđại,Yishuvlàlớpthứhai.ConđườngnàyđượccholàbắtđầutừnơiChúaJesusbịxétxửtớinơiNgườibịđóngđinhvàchôncấttạiđồiGolgotha.HalutztrongtiếngHebrewcónghĩalàtiênphong.Hinduđềcậpđếnbấtcứaitựcoimìnhnhưvănhóa,sắctộchoặctôngiáogắnliềnvớicáckhíacạnhcủaẤnĐộgiáo(Hindusm).Intifada:phongtràonổidậycủangườiPalestinechốnglạiIsrael.UmKulthoum:mộtcasỹ,nhạcsỹvànữdiễnviênđiệnảnhAiCậpnổitiếngquốctếtrongnhữngnăm1920-1970.Trongýnghĩachínhcủanó,mitzvahtrongtiếngHebrewđềcậpđếngiớiluậtvànhữngđiềurăncủaChúa.NóđượcsửdụngtrongDoTháigiáoRabbinicđểnóiđến613điềurăntrongTorahởnúiSinaivàcộngthêmbảyđiềurănkhácđặtrasauđó,tổngsốlà620.AggadahđềcậpđếnvănbảnchúgiảikhôngmangtínhpháplýtrongvănhọccổđiểncủagiáođoànDoTháigiáo,đặcbiệtđượcghilạitrongTalmudvàMidrash.MidrashlàmộtphươngphápgiảithíchnhữngcâuchuyệnKinhThánhvượtrangoàinhữngchắtlọcđơngiảncủagiáolýtôngiáo,pháplý,hoặcđạođức.NhữnggiảithíchnàyđượccácRabbiđiềnvàonhững“khoảngtrống”đượctìmthấytrongKinhTorah.Beatniklàmộtkhuônmẫutruyềnthôngthịnhhànhtrongsuốtnhữngnăm1950đếngiữanhữngnăm1960,trưngbàynhữngkhíacạnhnôngcạncủaphongtràovănhóaBeattrongnhữngnăm1950.ĐịnhcưPale(ThePaleofSettlement):làthuậtngữđượcđặtchomộtkhuvựccủaĐếquốcNga,trongđóngườiDoTháiđượcphépthườngtrú,cònvượtquađóthìbịcấm.Nickelodeon:rạpchiếuphimnhỏ,vénămxu,thịnhhànhởMỹtrongnhữngnăm1905-1915.

MiriamlàchịgáicủaMosesvàAaron,vàlàcongáiduynhấtcủaAmramvàJochebed.BàlàmộttiêntrivàxuấthiệnđầutiêntrongSáchXuấtHànhtrongKinhThánhHebrew.DeborahlàmộttiêntricủaThiênChúacủaIsrael,ThẩmphánthứtưcủaIsraelthờitiềnquânchủ,cũnglàmộtchiếnbinhvàlàvợcủaLapidoththeoSáchThẩmPhán.LànữthẩmphánduynhấtđượcđềcậptrongKinhThánh,DeborahdẫnđầucuộcphảncôngthànhcôngchốnglạicáclựclượngcủaJabin–VuaCanaan–vàchỉhuyquânđộicủaônglàSisera.Câuchuyệnđượckểlạitrongchương4SáchThẩmPhán.AmidahcũnggọilàShmonehEsreh(18“,עשרהשמנהlờicầunguyện”),làkinhcầunguyệnchínhcủanghilễDoTháigiáo.NgườiDoTháigiáocầunguyệnAmidahtạimỗitrongbalễcầunguyệntrongmộtngàyđiểnhình:buổisáng,buổichiều,vàbuổitối.BứctườngÂmthanhchínhlàtốcđộcủaâmthanhtruyềntrongkhôngkhí,khoảng336m/s.Khitốcđộcủamộtvậtdichuyểntrongkhôngkhítừthấphơn,tăngdầnđếnmứcđạtvàvượttốcđộnàythìngườitanóirằngnóđãvượtqua“bứctườngâmthanh”.Indierocklàmộtthểloạinhạcalternative(Alternativerock)cónguồngốctừVươngquốcAnhtrongnhữngnăm1980.HaggadahlàmộtvănbảnDoTháiquyđịnhthứtựcủabữaăntốitrongngàylễVượtQua.ShtetlslànhữngthịtrấnnhỏvớidânsốDoTháilớntồntạiởTrungvàĐôngÂutrướcHolocaust.Arcade:hànhlangcómáichevớicáccửahàngvàquầyởhaibên.Mesopotamia:vùngLưỡngHànằmgiữahaiconsôngEuphratesvàTigris,ngàynaybaogồmlãnhthổIraq,Kuwait,ĐôngBắcSyria,vàphầnnhỏcủaĐôngNamThổNhĩKỳvàTâyNamIran.Đâyđượccoilà“cáinôicủavănminh”nhânloại.ĐếquốcLaMã(RomanEmpire)(thếkỷ1TCN–thếkỷ5,6CN):làmộtđếquốclớnnhấttronglịchsửthếgiớibaogồmlãnhthổcácquốcgiabaoquanhĐịaTrungHảingàynaycủachâuÂu,châuPhivàchâuÁ.BathànhphốlớncủanólàRome(thuộcÝ),Alexandria(thuộcAiCập)vàAntioch(thuộcThổNhĩKỳ).Năm285,HoàngđếDiocletianusphânchiaĐếchếthànhĐếquốcTâyLaMã(WesternRomanEmpire)vàĐếquốcĐôngLaMã(EasternRomanEmpire).ĐếquốcTâyLaMãkéodàiđếnnăm476;cònĐếquốcĐôngLaMã(còncótêngọikháclàĐếquốcByzantine)kéodàiđếnnăm1453.AliyahlàsựnhậpcưcủangườiDoTháitừcáccộngđồngDiasporavềlạiVùngđấtIsrael.Palestine:trongthếkỷthứnhất,ĐếchếLaMãđánhbạidântộcJudea1.000-năm-tuổi,pháhủyĐềnThờJerusalemvàđầyảihàngtrămnghìnngườiDo

Thái.ĐểxóatấtcảkýứcvềxứJudea,RomeđổitênJudeathành‘Palestine’theotênkẻthùcủangườiDoTháitrongKinhThánh–Philistines–làdântộcđãtừngđịnhcưdọctheobờbiểnxứCanaan.Vềsau,ngườiphươngTâygọiĐấtThánhDoThái-KitôgiáolàPalestine.DântộcẢrậpđãkhôngchấpnhậnrộngrãitên‘Palestine’chođếnthếkỷ20.Plato(424/423TCN–348/347TCN):TriếtgiaHylạpcổđại.Aristotle(384TCN–322TCN):TriếtgiaHylạpcổđại.HọctròcủaPlato.Jehovah:trongKinhThánhTorah,JehovahlàtênriêngcủaThượngĐế,nhưđãmặckhảichoMosestrênnúiSinai.(xemCâuchuyệnDoThái:lịchsửthăngtrầmcủamộtdântộc)Noah:theoSáchSángThế,ôngNoahđóngcontàulớnmàngàynaygọilàtầuNoahđểtựcứuôngvàgiađình,bảotồnthếgiớiđộngvật,thựcvậtkhỏibịdiệtvongbởitrậntrừngphạtđạihồngthủycủaThiênChúa.MariLetters:làmộtbộsưutậpcácthưtừhoànggiatừMari,mộtthànhphốcổtrênsôngEuphrates.AmarnaLetters:thưtừngoạigiao,trênbảngđấtsét,chủyếugiữachínhquyềnAiCậpvàđạidiệncủahọởCanaanvàAmurrutrongkhoảngthờigiannhữngnăm1300TCN.Semitic:nhómcácngônngữcóliênquanvớinhauđượcnóibởi470triệungườitạiTâyÁ,BắcPhivàSừngchâuPhi.ChúnglàmộtnhánhcủahọngônngữPhi–Á.NgônngữSemiticđượcnóinhiềunhấthiệnnaylàtiếngẢrập,Amharic,Hebrew,TigriniavàAramaic.Babylon:mộtthànhquốccủaLưỡngHàcổđại,nằmởAlHillah,tỉnhBabil,Iraq,khoảng85kmvềphíanamthủđôBaghdad(Iraq).Pharaoh:tướchiệucủavuaAiCậpcổđại.Mặckhải:mộttừthầnhọchayđượcdùngtrongKitôgiáo,cónghĩalàvénmởrabứcmànbímậtđểchothấymộtđiềugìđó.BaTư(Persia):mộtquốcgiacổởphíatâynamchâuÁ,naylàIran.Jericho:thànhcổnằmgầnBờTâycủasôngJordan.Vềmặtđịalý,TransjordangồmcáckhuvựcphíađôngcủasôngJordan,baophủphầnlớnJordanngàynay.Xứcdầu(anointing)diễntảhànhđộngxoadầutrêncơthể,hayđổdầulênđầunhằmmộtmụcđíchnàođó.Sựxứcdầubaogồmnhiềumụcđíchvàýnghĩakhácnhau.TrongthờiCựuước,xứcdầuđượcxemlàmộtnghithứcquantrọngnhằmxácchứngrằng:ngườiđượcxứcdầuđượcĐứcChúaTrờichỉđịnhđểthihànhmộtsứmệnhđặcbiệt.Samaritanslàmộtnhómsắctộc-tôngiáocủaLevant,hậuduệcủacưdânSemiticcổcủakhuvực.ĐếquốcByzantine(ByzantineEmpire)(330-1453):còngọilàĐếquốcĐôngLaMã,đóngđôởConstantinople(naylàIstanbul,thủđôcủaThổNhĩKỳ).

Gnosticism:ThuyếtNgộĐạo(từtiếngHyLạpcổđại:gnostikosγνωστικός,“học”,từGnosisγνῶσις,kiếnthức)môtảmộttậphợpcáctôngiáocổxưaxalánhthếgiớivậtchất–màhọxemnhưđượctạobởicácđấngtạohóa–vàchấpnhậnthếgiớitâmlinh.ThờiTrungcổ:giaiđoạngiữasựsụpđổcủaĐếquốcLaMãvàsựtrỗidậycủacácquốcgiachâuÂuhiệnđại,tứclàtừthếkỷ5kéodàiđếnthếkỷ15.LevantlàmộtthuậtngữlịchsửđịalýđềcậpphỏngchừngđếnmộtkhuvựcrộnglớnởTâyNamÁbaobọcbởidãynúiTauruscủaAnatoliaởmiềnBắc,BiểnĐịaTrungHảiởphíatây,vàsamạcmiềnBắcẢrậpvàMesopotamiaởphíađông.MộtsốcácquốcgiahoặccácbộphậncủacácquốcgianằmtrongkhuvựcLevantlàCyprus,AiCập,Iraq,Israel,Jordan,Lebanon,Palestine,Syria,ThổNhĩKỳ.ĐôikhibánđảoSinaicũngđượcbaogồm,mặcdùphầnnhiềuđượccoilàmộtvùngtrunggian,ngoạibiêntạothànhmộtcầunốigiữaLevantvàBắcAiCập.Aramaic:thuộccậnhọSemitic,nằmtronghọngônngữPhi–Á(Afro-asiatic).TiếngAramaiclàmộtphầntrongnhómngônngữTây-BắcSemitic,trongnhómnàycòncócácngônngữCanaanitenhưtiếngHebrewvàtiếngPhoenicia.AramaiclàngônngữchínhcủaxứSyria.BộLuậtDoThái:(Hebrew: הָכָלֲה ,Sephardic:(halaχa);phiênâmnhưhalachahoặchalachah)hoặchalocho(Ashkenazic:(haloχo))làtậphợpcácluậttôngiáocủangườiDoTháicónguồngốctừTorahViếtvàTorahNói.Baogồm613điềurăn,luậtTalmudicvàRabbinic,cácphongtụcvàtruyềnthốngbiêndịchtrongShulchanAruch(thườngđượcgọilà“CodeofJewishLaw”–“BộLuậtDoThái”).BánđảoIberianằmởcựctâynamchâuÂu,đượcbaoquanhbởiĐịaTrungHảivềhướngđôngvànam,vàbởiĐạiTâyDươngvềhướngtâyvàbắc.DãynúiPyreneeslàmthànhbiêngiớiđôngbắccủabánđảo.Gibraltar,điểmcựcnamcủabánđảo,đượcngăncáchvớichâuPhibởieobiểncùngtên.ĐâylàbánđảolớnnhấtchâuÂuvớidiệntích582.860km².BánđảoIberiagồmcócácquốcgiavàvùnglãnhthổ:TâyBanNha,BồĐàoNha,AndorravàGibraltar.SephardiJewshaySephardicjewshaySephardim:nhómngườiDoTháicótổtiênsốngởTâyBanNhahayBồĐàoNha.AshkenaziJewshayAshkenazicJewshayAshkenazim:nhómngườiDoTháigốcĐứcsốngtrongcáccộngđồngởTrungvàĐôngÂumàhiệnnaylàmiềnBắcnướcPháp,ĐứcvàThụySỹ.BánđảoBalkanlàmộtkhuvựcđịalýcủakhuvựcĐôngNamchâuÂu.baogồmtoànbộhoặcmộtphầncủaAlbania,BosniavàHerzegovina,Bulgaria,Croatia,HyLạp,Kosovo,CộnghòaMacedonia,Montenegro,Serbia,Slovenia,vàphầnchâuÂucủaThổNhĩKỳ.NovorossiyalàmộtthuậtngữlịchsửcủaĐếchếNgabiểuthịmộtkhuvực

phíabắccủaBiểnĐen(naylàmộtphầncủaUkraina).ĐếquốcOttoman:còngọilàTurkishEmpire–ĐếquốcThổNhĩKỳtheolịchsử.MizrahilànhữngngườiDoTháiđếntừTrungĐôngvàBắcPhi.Zionist:NgườitheoChủnghĩaPhụcquốcDotháiXemthêmởchươngSinhtố,vitaminE.Cơthểchỉdựtrữchấtbéo.(*)Enzymelànhữngchấtxúctácsinhhọccóbảnchấtlàprotein.Chúngxúctácchohầuhếtcácphảnứngchuyểnhóadiễnratrongcơthểsống.Nấuthứcăn(tảngthịtlớnhoặcheo,bò,gà,vịtcònnguyêncon)nhờnhiệtkhôcủangọnlửahaytronglònướng.Giốngnhưnướngbỏlònhưngnhiệtđộcaohơnnhờhơinóngkhôcủalònướng.Theocáchnày,mộtlượngmỡrấtlớnvẫncònởdướilớpda.Nấuđồănlâuvớinhiệtkhôdotácdụngchuyểnnhiệttronglònướng.Thứcănđượcsắptrênkhayrồiđặttrongkhôngkhínóngvàkhôcủalònướng.Phảiphếtbơ,dầuđểtránhdínhkhayvàlàmẩmthứcăn.Cáchnàyvẫnlàmchomónăncónhiềudầumỡ.Xàoápchảolànấunhữngmiếngthứcănnhỏvàmỏngthậtnhanhvớinhiệtđộcao,mộtchútdầumỡThứcăntháimỏngtiếpxúctrựctiếpvớinguồnnhiệt,đểchomỡchảyrakhỏithứcăn.Kemlàphầnchấtbéođượctáchratừsữa.Thànhphầndinhdưỡngcủakembaogồm87%chấtbéo,6%chấtđạmvà7%đường.Đâylàloạichấtbéobãohòa1.QuanđiểmchorằnghaiquytrìnhkhácnàycùngtồntạiđãđượcđưarabởiHenryMintzbergvàJamesWaterstrongnghiêncứukinhđiểncủahọ“OfStrategies,DeliberateandEmergent,”StrategicManagementJournal6(1985):257.GiáosưRobertBurgelmancủaĐạihọcStanfordlàhọcgiảxuấtsắctronglĩnhvựcnày,vànhiềunghiêncứucủaôngđãđượctríchdẫntrongchươngnày.Hainghiêncứuquantrọngnhấtcủaônglà“IntraorganizationalEcologyofStrategyMakingandOrganizationalAdaptation:TheoryandFieldResearch,”OrganizationScience2,no.3(August1991):239–262;và“StrategyasVectorandtheInertiaofCoevolutionaryLock-in,”AdministrativeScienceQuarterly47(2002):325–357.CuốnsáchmớiđâycủaBurgelmanlàStrategyIsDestiny(NewYork:FreePress,2002)đãtómtắtrấtnhiềupháthiệncủaông.CácgiáosưRitaMcGrathvàIanMacMillancủaTrườngkinhdoanhColumbiavàtrườngWhartoncũngđãnghiêncứunhữngvấnđềnày.Chúngtôithấybàiviết“Discovery-DrivenPlanning”(HarvardBusinessReview,July–August1995)củahọđặcbiệthữuíchtrongviệctìmhiểuquátrìnhpháttriểnchiếnlượcnàolàthíchhợptrongtừnghoàncảnh.Cuốicùng,chúngtôicũnghọchỏirấtnhiềutừcôngtrìnhcủaGiáosư

AmarBhide,TheOriginandEvolutionofNewBusiness(OxfordandNewYork:OxfordUniversityPress,2000).2.MintzbergandWaters,“OfStrategies,”258.3.Điềunàycũnglàkhởinguồncủaphươngpháptiếpcậntruyềnthốngvềcáchxâydựngchiếnlược“đúngđắn”.Thôngthường,cáchọcgiảkinhdoanhđãápdụngcáchtiếpcận“hoặc-hoặc”trongquátrìnhxâydựngchiếnlược,nhưđãđượctrìnhbàyởnhữnglầntranhluậnvôhìnhgiữaHenryMintzberg(“từdướilên”)vàIgorAnsoff(“từtrênxuống”)trongcuốnStrategicManagementJournal(vol.11,1990,andvol.12,1991).4.AndrewGrove,OnlytheParanoidSurvive(NewYork:Doubleday,1996),146.5.CácgiáosưhàngđầuthếgiớiJosephL.BowercủaTrườngKinhdoanhHarvardvàGiáosưRobertBurgelmancủaTrườngStanfordđãmôtảcácnguồnlựcđượcphânbổnhưthếnàođểchốnglạisựđầutưcạnhtranhtrongcáccấpcủatổchức.XemJosephL.Bower,ManagingtheResourceAllocationProcess(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1970);vàRobertA.BurgelmanandLeonardSayles,InsideCorporateInnovation(NewYork:FreePress,1986).6.Hiệuquảmàbộlọcgâyrachochiếnlượccủacôngtycóthểrấtsâusắc.Vídụ,tậpđoàn3Mlàmộttrongnhữngcôngtysángtạonhấttronglịchsửcậnđạivềkhảnăngápdụngnềntảngcôngnghệcốtlõichomộtloạtcácứngdụngchothịtrường.Mặcdùtấtcảsảnphẩmmớicầnđápứngmụctiêulợinhuậntươngđốicao,côngtycũngnêntậptrungvàonhữngphânkhúcthịtrườngnhỏvàbìnhdânhơn,đồngthờingănchặntấtcảtrừmộtsốíthànghóađểđưavàothịtrườngđạichúng.7.SựkiệnnàyđượcghichéptrongRobertA.Burgelman,“FadingMemories:AProcessStudyofStrategicBusinessExitinDynamicEnvironments,”AdministrativeScienceQuarterly29(1994):24–56;vàGrove,OnlytheParanoidSurvive.8.EPROMlàbộnhớtruycậpdữliệucóthểxóavàlậptrìnhđược.Cũnggiốngnhưbộvixửlý,dòngsảnphẩmEPROMcủaIntelcũnglàkếtquảcủachiếnlượcphátsinhchứkhôngphảichiếnlượccẩntrọng.XemBurgelman,“FadingMemories”.9.CónhiềunguyênnhâncácnhàquảnlýcấpcaoliêntụcđầutưvàoDRAM.Lấyvídụ,nhàquảnlýtinrằngDRAMlà“bộđiềukhiểncôngnghệ”vàviệcgiữvữngsựcạnhtranhcủaDRAMlàcầnthiếtđểtiếptụccạnhtranhtrongdòngsảnphẩmkhác.10.Grove,OnlytheParanoidSurvive.11.Bộvixửlýlàmộtcôngnghệmangtínhđộtpháthịtrườngmớiđãđượcđưavàonhiềuứngdụngmàtrướcđâykhôngkhảthi,vớicùngquymôvàchiphícủacácbảngmạchdâyinlớnđượcsửdụngtrongcácmáytínhthờiđiểm

đó.Tuynhiên,sovớimôhìnhkinhdoanhcủaIntel,bộvixửlýlàmộtcảicáchbềnvững.SảnphẩmnàyđãgiúpIntelkiếmthêmnhiềutiềnhơnvàdođónguồntàinguyêncũngđượcphânbổdễdànghơn.Điềunàyminhhọamộtnguyêntắcrấtquantrọng–phávỡchỉcóthểđượcdiễnđạttrongmốitươngquanvớimôhìnhkinhdoanhcủacôngtyvớiđốithủcạnhtranhcủahọ.12.BằngchứngxácthựcchođiềunàyđượcthảoluậntrongAmarBhide,TheOriginandEvolutionofNewBusinesses(NewYork:OxfordUniversityPress,2000).13.MintzbergandWaters,“OfStrategies,”271.14.Trongmộtloạtphátbiểuvàbàibáo,TiếnsĩJohnSeeleyBrownđãđưaraquanđiểmnày–đólàrấtkhóđểdựđoántrướclàmthếnàomọingườisẽsửdụngcáccôngnghệđộtphácóthểthayđổicáchsốngvàlàmviệccủahọ.ChúngtôikhuyêncácbạnđọcnêntìmhiểutấtcảnhữngbàiviếtcủaTiếnsĩBrown.Ôngđãgâyảnhhưởngsâusắcđếntưduycủachúngta.Vídụ,xemJ.S.Brown,ed.,SeeingDifferently:InsightsonInnovation(Boston:HarvardBusinessSchoolPublishing,1997);J.S.Brown,“ChangingtheGameofCorporateResearch:LearningtoThriveintheFogofReality,”trongTechnologicalInnovation:OversightsandForesights,eds.RaghuGarud,PraveenRattanNayyar,andZurBaruchShapira(NewYork:CambridgeUniversityPress,1997),95–110;vàJ.S.BrownandPaulDuguid,TheSocialLifeofInformation(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2000).15.Mộtquanđiểmquantrọngđượcgọilà“sựphụthuộcnguồnlực”khẳngđịnhrằngcácđốitượngbênngoàitổchứcđãkiểmsoátnhữngđiềumàtổchứccóhoặckhôngthểlàm.Cácđốitượngấy–kháchhàngvànhàđầutư–đãcungcấpchotổchứccácnguồnlựcmànócầnđểpháttriểnmạnh.Nhàquảnlýkhôngthểlàmnhữngviệcmàkhôngphụcvụlợiíchcủacácđốitượngấy,hoặclàhọsẽgiữlạicácnguồnlựccủamìnhvàcôngtysẽngừnghoạtđộng.XemJeffreyPfefferandGeraldR.Salancik,TheExternalControlofOrganizations:AResourceDependencePerspective(NewYork:Harper&Row,1978).CuốnTheInnovator’sDilemmađãdànhrấtnhiềukhônggianđểbànbạcvềvấnđềnàyvàlưuýrằngcơchếquảnlýsựthayđổibềmặtcủasựphụthuộcnguồnlựclàđểtạoracáctổchứccóthểlàdựavàocácnhàcungcấpkhác,ngườiđềcaocácsảnphẩmđộtphá.16.NhàxãhộihọcArthurStinchcombeđãviếtnhiềuvềtầmquantrọngcủađiềukiệnbanđầutrongviệcxácđịnhhệquảcủacácquyếtđịnhvàsựkiện.17.ClaytonChristensen,“MaterialsTechnologyCorp.,”Case9-694-075(Boston:HarvardBusinessSchool,1994);andClaytonChristensen,“LinkingStrategyandInnovation:MaterialsTechnologyCorp.,”Case9-696-082(Boston:HarvardBusinessSchool,1996).

18.ĐốivớiChristensen,nghiêncứunhữngvấnđềnàyđãchỉrõrằngcôngnghệcủaMTClàmộtcảicáchbềnvữngđộtphá:côngtyđãcốgắngđểđưasảnphẩmtốthơnvàonhữngthịtrườngđượcthiếtlậpsẵn,vàcôngnghệđộtphákéotheosựphụthuộcsâurộnglẫnnhautrongpháttriểnvàthiếtkếsảnphẩm.MTCđãđưararấtnhiềuquyếtđịnhsailầmnhưđãđượcmôtảtrongcuốnsáchnày–vàkếtquảlàmặcdùcôngtyvẫnsốngsótvàcólợinhuậnnhưnghọđãgặpphảirấtnhiềugiantruân.19.XemRitaGuntherMcGrathandIanC.MacMillan,“Discovery-DrivenPlanning,”HarvardBusinessReview,July–August1995,44–56.CácgiáosưMcGrathvàMacMillanđãviếtnhữngđiềurấthữuíchvềkiểmsoátviệcthànhlậpcácdoanhnghiệpmới,đạidiệnlàbàibáonày.ChúngtôikhuyếnkhíchbạntìmđọcchúngởvănphòngtạiColumbiahoặcWhartonđểcóthêmnhiềuýtưởnghay.Trongnhữngbàiviếtđó,họsửdụngthuậtngữ“Lậpkếhoạchdựatrênnềntảng”.Thayvàođó,chúngtôigọiđâylà“lậpkếhoạchchiếnlượcthậntrọng”đểthốngnhấtvớihệthốngthuậtngữđượcsửdụngởnhữngnơikháctrongchươngnày.20.Chúngtôilongạirằngmộtkhicáccôngtyđầutưmạohiểmđãbịlấnátbởicácnhàphântíchítkinhnghiệm,nhữngngườichỉbiếtvềchiếnlượccẩntrọngtrongcáckhóahọcThạcsỹQuảntrịKinhdoanhcủamình,họcầnnhiềubằngchứngvàdữliệuchặtchẽhơnnữađểcóthểchứngminhmộtchiếnlượclàđúngđắn.Sauđóhọgâyáplựclêncácđộiquảnlýcủamộtloạtcôngtyđể“thựchiện”.Họchỉtrởlạimộtchếđộcẩntrọngbanđầukhinhàđầutưchitiêuhoangphívànhữngnhàquảnlýsánglậpbịsathải,vàkhôngcósựlựachọnnàokhácngoàiviệctìmkiếmmộtchiếnlượckhảthithôngquacácquytrìnhphátsinh.21.Chúngtôilongạirằngmộtkhicáccôngtyđầutưmạohiểmđãbịlấnátbởicácnhàphântíchítkinhnghiệm,nhữngngườichỉbiếtvềchiếnlượccẩntrọngtrongcáckhóahọcThạcsỹQuảntrịKinhdoanhcủamình,họcầnnhiềubằngchứngvàdữliệuchặtchẽhơnnữađểcóthểchứngminhmộtchiếnlượclàđúngđắn.Sauđóhọgâyáplựclêncácđộiquảnlýcủamộtloạtcôngtyđể“thựchiện”.Họchỉtrởlạimộtchếđộcẩntrọngbanđầukhinhàđầutưchitiêuhoangphívànhữngnhàquảnlýsánglậpbịsathải,vàkhôngcósựlựachọnnàokhácngoàiviệctìmkiếmmộtchiếnlượckhảthithôngquacácquytrìnhphátsinh.1.Nhiềucuốnsáchđượcviếtvềkhókhăntrongviệckếthợpđồngtiềnđúngvớicơhộihợplý.Bacuốntheochúngtôilàhữuíchtrongsốđó:MarkVanOsnabruggeandRobertJ.Robinson,AngelInvesting:MatchingStartupFundswithStartupCompanies:TheGuideforEntrepreneurs,IndividualInvestors,andVentureCapitalists(SanFrancisco:Jossey-Bass,2000);DavidAmisandHowardStevenson,WinningAngels:TheSevenFundamentalsofEarly-StageInvesting(London:FinancialTimesPrenticeHall,2001);và

HenryChesbrough,OpenInnovation:TheNewImperativeforCreatingandProfitingfromTechnology(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2003).3.TrongngônngữcủatácgiảvànhàđầutưmạohiểmGeoffreyMoore,đâylàkhi“cơnlốc”xuấthiện.XemGeoffreyA.Moore,InsidetheTornado(NewYork:HarperBusiness,1995)vàLivingontheFaultLine(NewYork:HarperBusiness,2000).4.MộtlầnnữachúngtôichỉdẫnđộcgiảđếnnghiêncứutìnhhuốngdàinhưmộtcuốnsáchxuấtsắccủagiáosưStanfordRobertBurgelmanvềquytrìnhpháttriểnvàthựchiệnchiếnlượcởIntel,StrategyIsDestiny(NewYork:FreePress,2002).Trongbảnbáocáođó,Burgelmannhấnmạnhtầmquantrọngkhichiếnlượcbộvixửlýxuấthiện,AndyGrovevàGordonMooređãtậptrungquyếtliệttấtcảsựđầutưcủatậpđoànvàochiếnlược.5.XemAlfredRappaportandMichaelMauboussin,ExpectationsInvesting:ReadingStockPricesforBetterReturns(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2001).Chúngtôiđãnhắcđếnđiểmnàytrongchương1,nhưngnóxứngđángđượcnhắclạiởđây.Dothịtrườngchiếtkhấutăngtrưởngdựbáovàogiácổphiếuhiệntại,cáccôngtyđạtđượcnhữnggìnhàđầutưđãtiênđoánvàchiếtkhấusẽchỉkiếmđượctiềntrảchocổđôngtrungbình.Đúnglàtrongtoànbộlịchsửcủamình,cáccôngtytăngtrưởngởtốcđộnhanhhơnchotiềnlãivớicổđôngcaohơnnhữngcôngtytăngtrưởngchậmhơn.Nhưngnhữngcổđôngcábiệttronglịchsửnhậnthấynhữngngườicómứclãitrêntrungbìnhmớilànhữngngườigiữcổphầnkhithịtrườngnhậnrarằngdựđoáncủanóvềtăngtrưởngcủacôngtylàquáthấp.6.Nhữngcáchgiảmchiphíchophépcôngtytạodòngtiềnmạnhhơnđiềunhàđầutưmongđợitấtnhiêncũngtạoragiátrịcổđông.Chúngtôixếpchúngvàocảicáchbềnvữngbởichúngchophépcáccôngtyhàngđầukiếmnhiềutiềnhơntheocáchchúngđượckếtcấuđểkiếmtiền.Vìnhàđầutưthôngthườngcóthểmongđợinhữngsựcảithiệnnăngsuấttừbấtkỳcôngtynào,tuyênbốcủachúngtôiởđâychỉđơngiảnphảnánhsựthậtrằngtạogiátrịcổđôngbằngcáchvượtquamongđợicủanhàđầutưvềhiệusuấthoạtđộngthườngchỉnânggiácổphầnlênmứccaohơnnhưngphẳnghơn.Nghiêngđộdốccủabiểuđồgiácổphầnlênyêucầucảicáchđộtphá.7.Điềunàythườngđúngtrongcáctìnhhuốngbềnvững–điềuquantrọnglàphảiđầutưquyếtliệttrướckhiramắtsảnphẩmđểđảmbảocáckênhđượclấpđầyvàtrangbịnănglựctồntạiđểđápứngyêucầumongđợi.Nhưngnókhôngápdụngtrongcáctìnhhuốngphávỡ.8.XemCorporateStrategyBoard,StallPoints(WashingtonDC:TheCorporateStrategyBoard,1998).9.ĐâylàchủđềcủamộtchuỗicôngtrìnhquantrọngcủagiáosưRobertKaplanvàđồngnghiệpkhiếnhọủnghộviệcsửdụngmộtcôngcụgọilàThẻđiểmcânbằng,thayvìnhữngbáocáotàichính,nhưmộtcáchkiểmtrasức

khỏechiếnlượclâudàicủatổchức.Vídụ,xemRobertS.KaplanandDavidP.Norton,TheStrategy-FocusedOrganization(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2001).10.Khikhẳngđịnhrằngnhàquảnlýcầnđểlýthuyếtchỉdẫnhànhđộngcủahọvàđừngchờtớikhidữliệuthuyếtphụcxuấthiện,chúngtôichắcchắnhyvọngrằngđộcgiảkhôngdiễngiảirằngchúngtôiđangkhuyênnhàquảnlý“đâmđầuvàotường”.Đánhgiáchitiếthoạtđộngsảnxuấtcủanhữngdoanhnghiệpcódanhtiếng,vàđưaraquyếtđịnhdựatrênnhữngsốliệuđóquantrọngvớidịchchuyểnlợinhuậnđilênquỹđạobềnvững.Khithamgiavàokếhoạchdựatrênpháthiệnchocácdựánkinhdoanhphávỡmới,việcmôhìnhtàichínhhoácáckếtquảtheoquyướccóthểgiúpngườilậpkếhoạchhiểugiảđịnhnàolàquantrọngnhất.Nhữngquyếtđịnhtácđộngbởilýthuyếttrongtrườnghợpcủachúngtôibắtnguồntừniềmtinrằnglýthuyếtvữngchắccóthểgiúpnhàlãnhđạogắnýnghĩachiếnlượcchonhữngconsốmàbìnhthườngsẽbỏlửng.11.Nhưđãkhámphátrongchương6,chúngtôihyvọngrằnggiáodụcquảnlýtạichỗ,mộtphávỡthịtrườngmới,sẽlàngànhcôngnghiệpđơnthểriêngrẽnơikhảnăngtạolợinhuậnhấpdẫnkhócókhảnăngnằmtrongviệcthiếtkếvàhệthốngcáckhóahọc.Tuyvậyhầuhếtcáctrườngkinhdoanhđềuđangcốgắngcạnhtranhtrongthịtrườngnàybằngcáchthiếtkếvàphânphốicáckhóahọcgiáodụclãnhđạochocáctậpđoànlớn.Theoquanđiểmcủachúngtôi,cáctrườngkinhdoanhcầnbổsungrấtnhiềulýthuyết.Thayvìchỉđưaracáctìnhhuốngvàbàiviết,chiếnlượctốthơnchohọlàtạoracácmôđungiáotrìnhgiátrịgiatăngchophéphàngchụcnghìnnhàđàotạotậphợpđượcnộidungđàotạothuyếtphụcgiúpnhânviênhiểuđượcđiềuhọcầnhọc,họckhinàovàởđâu.Cácnhàđàotạonàycũngcầnbiếtcáchgiảngdạythậtthuyếtphụcvàhấpdẫnkhiếnkhôngmộthọcviênnàomuốnquaylạihọctrườngkinhdoanhnữa.Nếulịchsửlàkimchỉnam,nếuđơnvịxuấtbảncủacáctrườngkinhdoanhlàmđượcđiềunày,thìhọsẽcótácđộngrộnghơnvàthuđượcnhiềulợinhuậnhơnnhiềusovớinhữngtổchứcgiảngdạytạinhàtrường.12.Córấtnhiềutàiliệuđánhgiánănglựccủacáchoạtđộngthâutómvàsápnhập,vàđiềungạcnhiênlàchúngrấttốinghĩa.Nhiềunghiêncứuđãtiếtlộrằngnhiều,vàcóthểhầuhết,cácthươngvụsápnhậpđềupháhỏnggiátrịcủacôngtybịthôntính;vídụxemMichaelPorter“FromCompetitiveAdvantagetoCompetitiveStrategy,”HarvardBusinessReview65,no.3(1987),43–59,andJ.B.Young,“AConclusiveInvestigationintotheCausativeElementsofFailureinAcquisitionsandMergers,”inHandbookofMergers,Acquisitions,andBuyouts,ed.S.J.LeeandR.D.Colman(EnglewoodCliffs,NJ:Prentice-Hall,1981),605–628.Trongđiềukiệntốtnhất,ngườithắngcuộcduynhấtcóvẻlànhữngngườibán;vídụxemG.A.

Jarrell,J.A.Brickley,andJ.M.Netter,“TheMarketforCorporateControl:TheEmpiricalEvidenceSince1980,”JournalofEconomicPerspectives2(1988):21–48,andM.C.JensenandR.S.Ruback,“TheMarketforCorporateControl:TheScientificEvidence,”JournalofFinancialEconomics11(1983):5–50.Ngaycảkhinhữngmụctiêuthôntínhđược“tuyểnchọn”từquanđiểmchiếnlượcthongthườngthìvẫncóbằngchứngquantrọngchỉrarằngnhữngkhókhăntrongthựchiệncóthểlàmtrậtbánhnhậnthứcbấtcứthứgìđượccoilàlợiích;vídụxemAnthonyB.BuonoandJamesL.Bowditch,TheHumanSideofMergersandAcquisitions:ManagingCollisionsBetweenPeople,Cultures,andOrganizations(SanFrancisco:Jossey-Bass,1988),andD.J.RavenscraftandF.M.,“TheProfitabiliyofMergers,”InternationalJournalofIndustrialOrganization7(1989):101–116.13.Chúngtôimuốnnhấnmạnhrằngthôngđiệpcủachúngtôikhôngphảilàsựthôntínhcóthểgiảiquyếtvấnđềtăngtrưởngcủacôngty.Nhưchúngtôiđãlưuý,ngaycảmộtvụthôntíncácdoanhnghiệptrưởngthànhthànhcôngcũngkhôngthayđổiđượcquỹđạotăngtrưởngcủamộttậpđoàn–nóchỉđặtdoanhthutậpđoànởvịtrícaohơnnhưngbằngphẳnghơn.Vàocuốinhữngnăm1990,CiscotheođuổimộtchiếnlượcthôntínhrấtkhácvớinhữnggìchúngtôiđãmôtảởviệckinhdoanhMDDcủaJ&J.BộđịnhtuyếnchuyểndữliệucủaCiscođãtạoralànsóngphávỡđốiđầuvớiLucentvàNortel,nhữngcôngtysảnxuấtthiếtbịchuyểnmạchchongànhđiệnthoại.HầuhếtcácvụthôntínhcủaCiscođềulàbềnvữngđốivớimôhìnhkinhdoanhvàvịtrítrênthịtrườngcủahọ,theonghĩachúnggiúpcôngtydịchchuyểnlênthịtrườngcaocấptốthơnvànhanhhơn.Chúngkhônglàmnênnềntảngchonhữngdựánkinhdoanhtăngtrưởngphávỡmới.14.ĐâylàmộttrongnhữngkếtluậntrongsáchmớicủagiáosưDonaldN.Sull,RevivaloftheFittest(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2003).15.Thựcra,chúngtôilongạirằngđâychínhlànguyênnhânkhiếncácnhàlãnhđạocấpcaocủaHewlett-Packardkếthợpcácbộphậnkinhdoanhcủacôngtythànhmộtsốtổchứckhổnglồ.Rõrànglàcáchtổchứclạinàygiúpgiảmchiphí.Nhưngtheoquanđiểmcủachúngtôi,nóchỉlàmcuộcchiếncủacôngtyvớicácgiátrịvàothờiđiểmmàkhởiđộnglạităngtrưởnglàrấtquantrọngtrởnêntệhơn.Cùnglúcđó–vàđâylàlýdotạisaolýthuyếttốtlạiquantrọngđếnvậy–sự“nhỏbé”đốiđầuvới“sựlớnmạnh”khôngphảilàcáchphânloạithíchhợpkhinghĩvềnhữnglợiíchcủanhữngvụsápnhậpnàyhoặclợithếcủasựnhỏbédochiacắttổchứchoặctáchrời.Sựhợpnhấtcóthểgiúptiếtkiệmchiphí,nhưngnhưchúngtôiđãchỉratrongchươngnày,nócóthểlàmhỏnggiátrịcầncóđểtheođuổicáccơhộiphávỡtiềmnăng.Cáctổchứcnhỏhơn–haycáctổchứclớnbịtáchrathànhchuỗinhữngtổchứcnhỏhơn–cóthểdễdànghơnkhigiảiquyếtthửtháchthâu

tómnhữnggiátrịthânthiệnvớiphávỡ,nhưngnhưchúngtôiđãchỉratrongchương5và6,cáctổchứccũngphảiđốimặtvớinhucầuphụthuộcvềcấutrúc,thườngđòihỏinhữngtổchứctíchhợphơn,lớnhơn.Theoquanđiểmcủachúngtôi,vấnđềkhôngphảilàởchỗđánhđổi;haycòngọilàchấpnhậnnhữngthỏahiệpkhôngthểtránhkhỏiđược,màlàvềviệcnhậnratìnhhuốngcủamìnhvàlựachọngiảipháphợplýchovấnđềcấpbáchnhất.16.Chúngtôithườngxuyênđượchỏimộtdựánnênđượcphépthualỗbaonhiêutiền,vàsaubaolâuthìnênmongđợilợinhuận.Tấtnhiênkhôngcóquyluậtcốđịnh,bởimứcđộphícốđịnhcủamỗidoanhnghiệpkhácnhau.Ngànhđiệnthoạidiđộnglàngànhkinhdoanhtăngtrưởngphávỡđòihỏiđầutưchiphícốđịnhlớn,vàdođókhoảnlỗlớnhơncácngànhkhác.Khiđưaranhữnglờikhuyênnày,chúngtôiđơngiảnchỉhyvọngđưarachocácnhàlãnhđạonguyêntắccótínhkimchỉnamrằnglỗcàngítthìcànglãi.17.KinhnghiệmcủaHondađượctómtắttừtrang153đến156củacuốnTheInnovator’sDilemma.CâuchuyệnđóđãđượccôđọngtừnghiêncứutìnhhuốngcủaEvelynTatumChristensenvàRichardTannerPascale,“Honda(B),”Case9-384-050(Boston:HarvardBusinessSchool,1983).18.TìmkiếmthànhcôngkhôngmongđợithayvìđiềuchỉnhnhữnggìchệchhướngtừkếhoạchlàmộttrongnhữngnguyêntắcquantrọngnhấtmàPeterF.DruckerdạytrongcuốnsáchkinhđiểnTinhthầndoanhnhânkhởinghiệpvàsựđổimới(NewYork:Harper&Row,1985).19.Xuhướngtậptrunglạingaylậptứcvàocốtlỗikhimọithứtrởnêntồitệ,ngaycảkhikhôngcólợichonhữnggiảipháplâudàichovấnđềlàmhỏngcốtlõi,đượccácnhàtâmlýhànhvigọilà“sựcứngnhắcđedọa”.Xemthêmchương4.20.KinhnghiệmcủaFioređượcmôtảcụthểtrongClaytonM.ChristensenandTaraDonovan,“NickFiore:HealerorHitman?(A)”Case9-601-062(Boston:HarvardBusinessSchool,2000).21.BàithuyếttrìnhcủaTiếnsỹNickFioretrướcsinhviêntrườngKinhdoanhHarvard,26thángHainăm2003.22.GiáosưWilliamSahlmancủatrườngKinhdoanhHarvardđãnghiêncứuhiệntượngđầutưbongbóngvốnmạohiểmsuốthaithậpkỷ.Ôngquansátthấykhicácnhàđầutưmạohiểmkếtluậnrằnghọcầnnhữngvịtríđầutưmạnhtrongmột“danhmục”,nhàđầutưmắcchứng“thiểncậnthịtrườngvốn”–mộtcáchnhìnkhôngcânnhắctácđộngmàcáckhoảnđầutưcủacáccôngtykhácảnhhưởngđếnkhảnăngthànhcôngcủakhoảnđầutưriêngbiệtcủamình.Khinhữngkhoảnđầutưmạohiểmlớntậptrungvàomộtngànhcôngnghiệpmàcácnhàđầutưnhậnthấykinhtếhọcthangbiểudốcvàtácdụngkếtnốimạnh,cácquỹvàcôngtymàhọđầutưvàobuộcphảithamgiavàohànhvi“chạyđua”.Cáccôngtytìmcáchtiêumạnhtaytrongcuộcđua,bởitốcđộtiêutiềntươngđốicủamộtcôngtyvàkhảnăngthực

hiệntươngđốicủahọsẽquyếtđịnhthànhcông.Sahlmanghichúrằngmộtkhimộtcuộcđuanhưthếđãbắtđầu,cácquỹmạohiểmkhôngcólựachọnnàongoàiviệcthamgiavàohànhviđónếuhọmuốnthamgiavàodanhmụcđầutư.Sahlmanquansátthấygiữanhữngnăm1980vàđầunhữngnăm1990–khoảngthờigiantheosaunhữngbongbóngđầutưđầutiên–tiềnlãichođầutưmạohiểmlàconsốkhông.Chúngtađãnhìnthấysựsuygiảmtươngtựtronglãimạohiểmtrongnhữngnămtiếptheocuộckhủnghoảngdotcomvàtruyềnthôngcuốinhữngnăm1990.23.Nhữngkhoảnđầutưthiếukiênnhẫnvớilợinhuậnvàtăngtrưởngrấtthíchhợpvớinhữnggiaiđoạnsaucủabước1củavòngxoáy,khicôngtycầntậptrungvàomộtchiếnlượcthắnglợiđãtrởnênrõràng.ThúvịlàBainCapital,mộttrongnhữngdoanhnghiệpđầutưthànhcôngnhấttrongsuốtthậpkỷqua,đãthựchiệncuộcchuyểnđổirấthiệuquả.Banđầu,Bainđầutưvàonhữngdựánkhánhỏ.VídụnhưhọcungcấpvốnbanđầuchoStaples,cửahàngvănphòngphẩm.Họđãquáthànhcôngvớiquỹđầutiênđếnnỗicácnhàđầutưchỉđơngiảnlàđổthậtnhiềutiềnvàocácquỹtiếptheo,trongmứcBainchophép.Điềunãycónghĩalàgiátrịcủacôngtythayđổi,vàhọkhôngthểưutiêncácdựánđầutưnhỏđượcnữa.Tuynhiên,đốilậpvớihànhvicủaquỹmạohiểmtrongbongbóng,Bainngừngcácdựánđầutưởgiaiđoạnsớmkhihọlớnmạnhhơn.Họtrởthànhnhàđầutưvốncổphầnởgiaiđoạnsau,vàtiếptụchoạtđộngxuấtsắc.Theocáchnóicủamôhìnhxâydựnglýthuyếtmàchúngtôitrìnhbàytrongphầngiớithiệu,khinhữngquỹđầutưnàytăngtrưởng,họsẽởtrongnhữngtìnhhuốngkhác.Nhữngchiếnlượcdẫnđếnthànhcôngtrongtìnhhuốngnàycóthểdẫnđếnthảmhọaởtìnhhuốngkhác.BainCapitalthayđổichiếnlượckhitìnhhuốngthayđổi.Nhiềuquỹđầutưmạohiểmđãkhônglàmvậy.1.TrongchươngnàychúngtôisửdụngcụmtừnhàđiềuhànhcấpcaođểchỉnhữngngườiởcácvịtrínhưChủtịchhộiđồng,PhóChủtịch,Giámđốcđiềuhành,vàChủtịch.Điềuhànhcấpcao,nhữngngườicóthểthựchiệntốtvaitròlãnhđạomàchúngtôimôtảtrongchươngnàycầnphảicósứcmạnhvàsựtựtinđểtuyênbốrằngnhữngquytắcnhấtđịnhnàocủacôngtyphảituântheo,trongtrườnghợpdựánkinhdoanhtăngtrưởngđanggặpphải.2.NhưđãđềcậptrongChương8,Sonylàvídụduynhấtmàchúngtabiếtvềmộtnhàphávỡđịnhkỳ,đãtạoramộtchuỗiphávỡgồmhàngchụcdựánkinhdoanhcótốcđộtăngtrưởngmớigiữanăm1950và1982.Hewlett-Packardđãlàmđiềunàyítnhấthailần,khihọramắtmáytínhdựatrênvixửlývàmáyinphun.Gầnđây,chúngtôinhậnthấyrằngIntuitđangtíchcựctìmkiếmđểtạoradựánkinhdoanhcótốcđộtăngtrưởngmớithôngquacácbiệnphápmangtínhphávỡ.Nhưngđốivớiđạiđasốcáccôngty,phávỡlàmộtsựkiệnchỉdiễnramộtlần.3.Mộtlầnnữa,chúngtôimongđộcgiảthamkhảoStrategyisDestinycủa

RobertBurgelman;ghichépcựckỳsâusắcvềchấtlượngtrướcvàsaucácquyếtđịnhchiếnlượccóảnhhưởnglớnđãđượcphânphốiquacáclớpquảnlýtạicôngtyIntel.4.Nhữngthóiquennhư“quảnlýbằngcáchđiquanhvănphòng”,đượcphổbiếnrộngrãibởiThomasPetersvàRobertWatermantrongphươngphápquảnlýcổđiểncủahọ,InSearchofExcellence(NewYork:Warner,1982)nhắmđếntháchthứcnày.Hyvọngrằngbằngcáchđixungquanh,cácnhàquảnlýcấpcaocóthểcảmnhậnđượccâuhỏiquantrọnglàgì,đểhọyêucầuthôngtincầnthiếtđểđưaraquyếtđịnhđúngđắn.5.Mộtsốngườikhẳngđịnhrằngnhữngnhàđiềuhànhcaocấpvẫncầnphảithamgiatrongcácquyếtđịnhvềnhữngchiphílớnvìtráchnhiệmđượcủytháccủahọkhôngchophépchitiêunhiềuhơnmứccôngtyphảichitiêu.6.MinhhọanàytómtắtmộttìnhhuốnggiáodụcbởiClaytonChristensenvàRebeccaVoorheis,ManagingInnovationatNypro,Inc.(A),”Case9-696-061(Boston:HarvardBusinessSchool,1995)và“ManagingInnovationatNypro,Inc.(B),”Case9-697-057(Boston:HarvardBusinessSchool,1996).7.Đểgiảithíchđiềunày,chúngtôiđangsửdụngngônngữcủamôhìnhcủamình.Lanktonkhôngbiếtvềnghiêncứucủachúngtôivàdođóhànhđộngnhờtrựcgiáccủamình,khôngphảinhờlờikhuyêncủachúngtôi.Tuynhiêntrựcgiáccủaôngnhấtquánmộtcáchtuyệtvờivớicáchchúngtôisẽxemxéttìnhhình.8.Thúvịlàbấtchấpthựctếlàcôngtyđãbỏlỡ(chođếnnay)cơhộiđểnắmbắtlànsóngtăngtrưởngphávỡtrongviệcsảnxuấtđadạng,sốlượngthấptrênmỗimôhình,côngtyđãlàmrấttốt.Họđãtheomôhìnhnêutrongchương6,lấndầnvềphíatrướctừcuốilên,tíchhợpsảnxuấtthànhphầnvàolắpráptừngcụmphụthuộclẫnnhauvềcôngnghệvàthậmchílắprápsảnphẩmcuốicùng.Côngtytănglợinhuậngấpbalầndoanhthutớigần1tỷđô-latừnăm1997đến2002–mộtkhoảngthờigianmàcácđốithủcạnhtranhlớnthấtbại.9.Bảnchấtcủaphávỡcủacáccôngtynàyđượcphântíchởhình2-4vàcácphụlụcchương2.10.Điềuđángchúýlàchúngtôichưanghiêncứutỷlệthànhcôngtươngđốicủadựánđượcdẫndắtbởingườisánglậpsovớinhàquảnlýdẫnđầusángkiếnđộtphá.Tấtcảnhữnggìchúngtôicóthểnóitrêncơsởphântíchchúngtôiđãthựchiệnchođếnnaylàtỷlệthànhcôngtươngđốicủađộtphádongườisánglậpdẫndắtlàcaohơnsovớiquảnlý.Chúngtôichưathểkếtluậnchắcchắnvềtỷlệthànhcôngtrungbìnhcủabênnàocaohơn.Vớilýdodễhiểulàthậtkhómàlấyđượcdữliệuvềnhữngnỗlựckinhdoanhsángtạobịthấtbại.11.ClaytonM.Christensen,MarkJohnson,andDarrellK.Rigby,“FoundationsforGrowth:HowtoIdentifyandBuildDisruptiveNew

Businesses,”MITSloanManagementReview,Spring2002,22–31.ChúngtôirấtbiếtơnDarrellRigbyđãchỉrakhảnăngmộtcỗmáytăngtrưởngcóthểtạora.12.Mộtcôngcụtốtđểsửdụngtrongquytrìnhdựthảongânsáchđượcgọilàlênkếhoạchdựántổnghợp.StevenC.WheelwrightvàKimB.ClarkđãmôtảphươngphápnàytrongcuốnsáchcủahọRevolutionizingProductDevelopment(NewYork:FreePress,1992).KháiniệmcủahọđãđượcmởrộngđếnquátrìnhphânbổnguồnlựccủacôngtytheophươngphápđượcgiảithíchbởiClaytonChristensen,“UsingAggregateProjectPlanningtoLinkStrategy,Innovation,andtheResourceAllocationProcess,”Note9-301-041(Boston:HarvardBusinessSchool,2000).13.XemRitaG.McGrathandIanMacMillan,“Discovery-DrivenPlanning,”HarvardBusinessReview,July–August1995,44–54.1.Mặcdùchúngtôichưathựcsựphântíchtổnghợpnhưngcóbốnnghiêncứucôngbốgầnđâyđềuđồngtìnhvớiướctínhrằngtrongsốmườicôngtythànhcôngvớiviệcduytrìtăngtrưởng.ChrisZookvàJamesAllenxétthấytrongnghiêncứuProfitfromtheCore(Boston:HarvardBusinessSchoolPress)côngbốnăm2001rằngchỉ13%trongnhómmẫucủahọgồm1.854côngtylàcóthểtăngtrưởngổnđịnhtrongsuốt10năm.Cũngtrongnăm2001,RichardFostervàSarahKaplancôngbốnghiêncứu,CreativeDestruction(NewYork:Currency/Doubleday),theodõi1.008côngtytừnăm1962đến1998.Họnhậnthấyrằngchỉ160côngty,tứclàkhoảng16%,làcóthểtồntạitrongkhoảngthờigiannày,vàkếtluậnrằngcôngtyluônhoạtđộngtốthơnlàkhôngtưởng.JimCollinscũngđãcôngbốnghiêncứuGoodtoGreat(NewYork:HarperBusiness)vàonăm2001,trongđóôngnghiêncứumộthệthốnggốm1.435côngtytrongvòng30năm(1965-1995).Collinsnhậnthấyrằngchỉ126côngty,tứclàkhoảng9%,cóthểvượtquamứctrungbìnhcủathịtrườngvốncổphầntrongmộtthậpkỷtrởlên.KếtquảnghiêncứucủaCorporateStrategyBoardtrongStallPoints(Washington,DC:CorporateStrategyBoard,1988),đượctổnghợpchitiếttrongbài,chothấy5%sốcôngtytrongbảngxếphạngFortune50đãduytrìthànhcôngmứctăngtrưởngcủamình,và4%đãkhởiđộnglạiđượcmộtphầntăngtrưởngsaukhichữnglại.Cácnghiêncứuđềuủnghộkhẳngđịnhcủachúngtôirằngxácsuất10%thànhcôngtrongcôngcuộctìmkiếmtăngtrưởngbềnvữnglàmộtconsốướclượngrộngrãi.2.Vìtấtcảcácgiaodịchnàyđềubaogồmcổphiếunênđơnvịđolường“đíchthực”chogiátrịcủacácthỏathuậnkhácnhaulàrấtmơhồ.Dùkhimộtthỏathuậnđãkếtthúc,mộtgiátrịcuốicùngcóthểđượcchốtthìgiátrịđịnhtrướccủagiaodịchvàothờiđiểmthỏathuậnđượccôngbốcũngsẽhữuích:Nóchothấycácbênliênquanmuốntrảvànhậnbaonhiêuvàomộtthờiđiểmnàođó.Giácổphiếuthayđổisaukhithỏathuậnđượccôngbốthường

làhệquảcủacácsựkiệnngoạilệkháchầunhưkhôngliênquanđếnbảnthânthỏathuậnđó.Khicóthể,chúngtôiđềusửdụnggiátrịcủacácthỏathuậntạithờiđiểmcôngbốthayvìkhikếtthúc.Nguồndữliệucủahàngloạtcácgiaodịchnàybaogồm:NCR:“FatalAttraction(AT&T’sFailedMergerwithNCR),”TheEconomist,23March1996;“NCRSpinoffCompletesAT&TRestructurePlan,”BloombergBusinessNews,1January1997.McCawandAT&TWirelessSale:TheWallStreetJournal,21September1994.“AT&TSplitsOffAT&TWireless,”AT&Tnewsrelease,9July2001.AT&T,TCI,andMediaOn:“AT&TPlansMailingtoSellTCICustomersPhone,WebServices,”TheWallStreetJournal,10March1999;“TheAT&T-MediaoneDeal:WhattheFCCMissed,”BusinessWeek,19June2000;“AT&TBroadbandtoMergewithComcastCorporationin$72BillionTransaction,”AT&Tnewsrelease,19December2001;“ConsumerGroupsStillQuestioningComcast-AT&TCableMerger,”AssociatedPressNewswires,21October2002.3.GiácổphiếucủaCabotvượtquamứctrungbìnhthịtrườngtừnăm1991đến1995khihọquaylạitậptrungvàodựánkinhdoanhcốtlõicủamình,vìhailýdo.Ởmộtbêncủaphươngtrình,nhucầumuộithanởchâuÁvàBắcMỹtănglênvìdoanhsốbánôtônhảyvọt,từđótăngnhucầulốpxe.Vềphíacung,hainhàsảnxuấtmuộithankháccủaMỹvừarờingànhvìkhôngmuốnđápứngmứcđầutưcầnthiếtchoquảnlýmôitrường,dođótăngsứcépgiácảcủaCabot.CầutăngvàcunggiảmdẫnđếnlợinhuậntăngvọtchocáchoạtđộngsảnxuấtmuộithantruyềnthốngcủaCabot,thểhiệnởgiácổphiếucủacôngty.Tuynhiên,từ1996đến2000,giácổphiếucủahọlạigiảmxuống,phảnảnhsựthiếutriểnvọngtăngtrưởng.4.MộtnghiêncứuquantrọngvềxuhướngthựchiệncácđầutưkhôngthểtạođượctăngtrưởngcủacáccôngtyđãđượcGiáosưMichaelC.Jensenthựchiện:“Cuộccáchmạngcôngnghiệphiệnđại,lốithoátvàthấtbạicủacáchệthốngquảnlýnộibộ”,JournalofFinance(Tháng7năm1993):831-880.GiáosưJensencũngthựchiệnnghiêncứunàyđểgửilênHiệphộiTàichínhMỹ.ThúvịlàởchỗnhiềudoanhnghiệpđượcJensendẫnchứnglàđãgặtháităngtrưởnghiệuquảtừcáckhoảnđầutưcủamìnhđềulàcácnhàcảicáchđộtphá–mộtkháiniệmthenchốttrongcuốnsáchnày.Đơnvịphântíchtrongcuốnsáchnày,cũngnhưtrongcôngtrìnhcủaJensen,làtừngdoanhnghiệpchứkhôngphảihệthốngtạotăngtrưởnglớnhơntrongmộtnềnkinhtếthịtrườngtựdotưbảnchủnghĩa.CáccôngtrìnhnhưTheoryofEconomicDevelopment(Cambridge,MA:HarvardUniversityPress,1934)vàCapitalism,Socialism,andDemocracy(NewYork:London,Harper&Brothers,1942)củaJosephSchumpeterđềulàcáccôngtrìnhbướcngoặccóảnhhưởnglớn,đềcậpđếnmôitrườngnơicácdoanhnghiệphoạtđộng.Ởđâychúngtôikhẳngđịnhrằngdùthànhtíchcủacácnềnkinhtếthịtrườngtự

dotrongviệctạotăngtrưởngởmứcvĩmôlànhưthếnàothìthànhtíchcủacácdoanhnghiệpcáthểvẫnlàkhánghèonàn.Chínhthànhtíchcủacácdoanhnghiệptrongmộtthịtrườngcạnhtranhlàđiềumàchúngtôimuốnđónggóp.5.Câuchuyệnđơngiảnnàylạihóaraphứctạpbởithịtrườngdườngnhưkếthợpmộtsự“suythoái”kỳvọngvàotỷlệtăngtrưởngcủabấtkỳcôngtynào.Phântíchthựcnghiệmchothấythịtrườngkhôngkỳvọngbấtkỳcôngtynàotăngtrưởng,haythậmchílàtồntại,mãimãi.Vìvậy,nókếthợpvàogiáhiệntạimộtsựgiảmsútdựđoánvớitỷlệtăngtrưởngtừmứcđộhiệntạivàsựgiảithểcuốicùngcủadoanhnghiệp.Điềunàygiảithíchtầmquantrọngcủagiátrịcuốitronghầuhếtcácmôhìnhđịnhgiá.Giaiđoạnsuythoáinàyđượcướclượngbằngphântíchhồiquy,vàướclượngbiếnthiênrấtrộng.Vìvậy,nóiđúngrathìnếumộtcôngtyđượckỳvọngsẽtăngtrưởngởmức5%vớigiaiđoạnsuythoáilà40năm,vàsau5nămtừkhibắtđầugiaiđoạn40nămấymànóvẫntăngtrưởngởmức5%thìgiácổphiếusẽtăngởmứctạođượclợinhuậnchocổđông,vìgiaiđoạnsuythoái40nămsẽbắtđầutrởlại.Tuynhiên,vìcáchđịnhgiánàyápdụngchocáccôngtytăngtrưởngởmức5%cũngnhưởmức25%nênnókhôngthayđổiýnghĩamàchúngtôimuốntrìnhbày;đólà,thịtrườnglàmộtđốccôngnghiêmkhắc,vàchỉđạtkỳvọngkhôngthôilàchưađủđểtạođượclợinhuậncóýnghĩa.6.Tấtnhiên,trongsuốtlịchsửlâudàicủacáchdoanhnghiệpthìtrungbình,doanhnghiệpnàotăngtrưởngnhanhhơnsẽthuđượclợinhuậncaohơn.Tuynhiên,doanhnghiệptăngtrưởngnhanhhơnsẽtạođượclợinhuậncaohơnsovớidoanhnghiệptăngtrưởngchậmhơnchỉđốivớicácnhàđầutưtrongquákhứ.Nhữngngườimuakhitiềmnăngtăngtrưởngtươnglaiđãđượcchiếtkhấuvàogiácổphiếusẽkhôngnhậnđượclợinhuậntrênmứcthịtrường.MộtbàithamkhảocholuậnđiểmnàycóthểđượctìmthấytrongExpectationsInvesting:ReadingStockPricesforBetterReturns(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2001)củaAlfredRappaportvàMichaelJ.Mauboussin.RappaportvàMauboussinchỉdẫnchonhàđầutưcácphươngphápđểnhậnrakhinàokỳvọngcủathịtrườngđốivớimứctăngtrưởngcủamộtcôngtycóthểkhôngđúng.7.Đâylàgiáđóngcửathịtrườngchocổphiếuthườngngày21tháng8năm2002.Khôngcógìđặcbiệtvàongàyđócả:Đóchỉlàngàyhoànthànhphântích.HOLTAssociates,mộtbộphậncủaCreditSuisseFirstBoston(CSFB),đãthựchiệncáctínhtoánnàysửdụnghệphươngphápnghiệpchủápdụngchocácdữliệutàichínhcôngkhai.Phầntrămtươnglailàthướcđođểtínhxembaonhiêuphầncủagiácổphiếuhiệntạiquychocácdòngtiềnhiệntạivàbaonhiêuphầnlàtừkỳvọngcủacácnhàđầutưvềmứctăngtrưởngvàthànhtíchtươnglai.TheođịnhnghĩacủaCSFB/HOLT:Phầntrămtươnglailàsốphầntrămcủatổnggiátrịthịtrườngmàthịtrườngấnđịnhchokhoản

đầutưkỳvọngtrongtươnglaicủacôngty.Phầntrămtươnglailàtổnggiátrịthịtrường(nợcộngvốncổphần)trừđiphầnquychogiátrịhiệntạicủacáctàisảnvàkhoảnđầutưhiệncórồichiachotổnggiátrịthịtrườngcủanợvàvốncổphần.CSFB/HOLTtínhgiátrịhiệntạicủacáctàisảnhiệncólàgiátrịhiệntạicủacácdòngtiềnliênquanđếntàisảnchậmlạivànhượnglạivốnluânchuyểnkhôngkhấuhaoliênquan.PhươngphápđịnhgiáHOLTCFROIbaogồm40nămsuythoáilợinhuậntươngđươngvớilợinhuậntrungbìnhcủatoànthịtrường.Phầntrămtươnglai=[Tổngnợvàvốncổphần(thịtrường)–Giátrịhiệntạicủatàisảnhiệncó]/[Tổngnợvàvốncổphần(thịtrường)].8.XemStallPoints(Washington,DC:CorporateStrategyBoard,1998).9.Trongphầnnày,chúngtôichỉtậptrungvàoáplựcmàthịtrườngvốncổphầnđòihỏicáccôngtytăngtrưởng,nhưngcòncónhiềuáplựckhác.Ởđâychúngtôisẽđềcậpđếnmộtvàiáplựckhác.Thứnhất,khicôngtyđangtăngtrưởngsẽcóthêmcơhộichonhânviênđượcđềbạtlêncácvịtríquảnlýđangđểngỏ.Dođó,tiềmnăngtăngtrưởngtrongtráchnhiệmvàkhảnăngquảnlýởmộtdoanhnghiệpđangtăngtrưởngsẽlớnhơnrấtnhiềusovớimộtdoanhnghiệptrìtrệ.Khităngtrưởngchậmlại,nhàquảnlýcócảmgiáckhảnăngthăngtiếncủamìnhsẽkhôngbịhạnchếbởitàinăngvàthànhtíchcánhânmàlàbằngsốnămtừgiờchođếnkhiquảnlýcấptrêncủahọnghỉhưu.Khiđiềunàyxảyra,nhiềunhânviêncónănglựccóxuhướngrờicôngty,ảnhhưởngđếnkhảnăngtáitạotăngtrưởngcủacôngty.Đầutưvàocôngnghệmớicũngtrởnênkhókhăn.Khidoanhnghiệpđangtăngtrưởngthiếucôngsuấtvàphảixâydựngnhàmáyhoặccửahàngmớithìrấtdễđểsửdụngcôngnghệmớinhất.Khicôngtyđãngừngtăngtrưởngvàvượtquácôngsuấtsảnxuấtthìcácđềánđầutưvàocôngnghệmớithườnglàkhôngổnvìtổngchiphívốnvàchiphísảnxuấttrungbìnhchocôngnghệmớiđượcsosánhvớichiphíbiêntếđểsảnxuấttrongmộtnhàmáyđãkhấuhaohoàntoàn.Kếtquảlàcácdoanhnghiệpđangtăngtrưởngthườngcólợithếvềcôngnghệsovớicácđốithủtăngtrưởngchậm.Nhưnglợithếnàykhônghẳnlàxuấtpháttừtầmnhìnxatrôngrộngcủanhàquảnlýmàlàtừsựkhácbiệttrongtìnhhuốnggiữatăngtrưởngvớikhôngtăngtrưởng.10.Minhchứngchitiếtchođánhgiánàyđượccungcấpởghichú1.11.XemvídụởStrategiesforChange:LogicalIncrementalism(Homewood,IL:R.D.Irwin,1980)củaJamesBrianQuinn.Quinnđềxuấtrằngbướcđầutiênmàcácgiámđốcdoanhnghiệpcầnlàmđểxâydựngdoanhnghiệpmớilàkhuyếnkhíchýtưởng,sauđópháttriểnýtưởnghứahẹnnhấtvàbỏquasốcònlại.Theoquanđiểmnày,chìakhóađếncảicáchthànhcôngnằmởchỗchọnđúngýtưởngđểpháttriển–vàquyếtđịnhđóphảidựavàocáccảmnhậntrựcgiácphứctạp,cóđượcnhờkinhnghiệm.CôngtrìnhmớiđâycủaTomPeters(ThrivingonChaos:Handbookfora

ManagementRevolution[NewYork:Knopf/RandomHouse,1987])khuyêncácnhàquảnlýcảicách“thấtbạinhanhchóng”–đểtheođuổicácýtưởngkinhdoanhmớitrênquymônhỏvàtheomộtcáchthulạiđượcphảnhồinhanhchóngvềtínhkhảthicủaýtưởng.Nhữngngườiủnghộcáchtiếpcậnnàykhuyêncáclãnhđạocôngtykhôngnênnảnchítrướcthấtbạivìphảithửnhiềulầnthìdoanhnghiệpmớithànhcôngmớicóthểrađời.Nhữngngườikhácviệndẫnphéploạisuyvớitiếnhóasinhhọc,trongđóđộtbiếnxảyratheonhữngconđườngcóvẻngẫunhiên.Giảthuyếttiếnhóathừanhậnrằngsinhvậtđộtbiếnpháttriểnhaychếtđilàdựatrênsựphùhợpcủanóvới“môitrườnglựachọn”–cácđiềukiệntrongđónóphảicạnhtranhvớicácsinhvậtkhácđểcóđượcnguồnsốngcầnthiết.Dođó,tinrằngcáccảicáchtốtvàxấuxuấthiệnngẫunhiên,cácnhànghiêncứunàykhuyêncáclãnhđạocôngtytậptrungvàothiếtlậpmột“môitrườnglựachọn”trongđócácýtưởngkhảthimớiđượcsànglọckhỏicácýtưởngtồicàngnhanhcàngtốt.VídụnhưGaryHamelủnghộthiếtlập“ThunglũngSiliconbêntrong”–mộtmôitrườngtrongđócáckếtcấuhiệncóliêntụcđượcphádỡrồikếthợplạitheocáchmớivàthửnghiệmđểđạtđượcmộtkếtcấuthựcsựhiệuquả.(XemGaryHamel,LeadingtheRevolution[Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2001].)Chúngtôikhôngphêpháncáccuốnsáchnày.Vớihiểubiếthiệntại,chúngcóthểrấthữuíchvìnếuquátrìnhcảicáchđúnglàngẫunhiênthìcácnhàquảnlýsẽcóđượcmộtbốicảnhtrongđóhọcóthểđẩynhanhtốcđộcảicáchvàthửnghiệmcácýtưởng.Nhưngnếuquátrìnhnàyvềbảnchấtkhôngphảingẫunhiên,theoýkiếncủachúngtôi,thìtậptrungvàobốicảnhsẽchỉgiảiquyếtđượctriệuchứngchứkhôngphảinguồngốcvấnđề.Đểlýgiảiđiềunày,hãyxemxétcácnghiêncứuvềkhảnăngtrứdanhcủa3Mtrongcôngcuộcthựchiệnmộtloạtcáccảicáchtạotăngtrưởng.Mộtđiểmnổibậttrongcácnghiêncứunàylà“quyluật15%”của3M:Ở3M,nhiềunhânviênđượcphépdành15%thờigiancủamìnhđểtriểnkhaicácýtưởngcủariênghọvềcácdựántăngtrưởngmới.Khoảngthờigian“bêtrễ”nàyđượcbùđắpbởimộtdựtoánđầutưrảirácrộngkhắpđểnhânviêncóthểđầutưthửchocácđộngcơtăngtrưởngcủamình.Nhưngchínhsáchnàyhướngdẫnđượcgìchomộtkỹsưở3M?Anhtađượccho15%thờigian“bêtrễ”đểthiếtlậpcácdựántăngtrưởngmới.Anhtacũngđượcdặnrằngthứmàanhtanghĩrasẽphảichịucácáplựclựachọnthịtrườngnộivi,rồiđếncácáplựclựachọnthịtrườngngoạivi.Tấtcảđềulàcácthôngtinhữuích,nhưngkhôngthôngtinnàogiúpanhtanảyramộtýtưởnghayquyếtđịnhxemýtưởngnàolàđángtheođuổi.Thếbếtắcnàylàphổbiếnđốivớicácnhàquảnlývànhàđiềuhànhởmọicấpbậctrongtổchức.Từkỹsưđếnquảnlýbậctrung,từtrưởngphòngđếnCEO,chỉtậptrungvàotạobốicảnhchocảicáchphùhợpvớikếtquảtừbốicảnhđólàchưađủ.Rútcụcthìcácnhàquảnlýphảitạorađượcmộtcáigìđóvững

chắc,vàthànhcôngcủaquátrìnhấyphụthuộcvàocácquyếtđịnhcủanhàquảnlý.Tấtcảcáccáchtiếpcậnnàytạonênmột“thoáiluivôhạn”.Bằngviệcđưathịtrường“vàonộibộ”,thựcratađãtựchuốclấyvấnđề:Cácnhàquảnlýlàmthếnàođểquyếtđịnhđượcýtưởngnàosẽđượctriểnkhaiđếnmộtmứcnàođómàởđóchúngcóthểchịuđượccácáplựclựachọncủathịtrườngnộivi?Đưathịtrườngvàosâubêntrongcũngsẽđặtravấnđềhócbúatươngtự.Rútcụcthìcácnhàcảicáchphảiquyếtđịnhxemhọsẽtậptrungvàolàmgìvàlàmnhưthếnào–vànhữnggìhọnêncânnhắckhiđưaraquyếtđịnhchínhlànhữnggìởtronghộpđen.Khiđó,chấpnhậntínhngẫunhiêncủacảicáchkhôngphảilàbànđạphayconđườngdẫntớihiểubiếtmàlàràocản.TiếnsĩGaryHamellàmộttrongnhữnghọcgiảđầutiênnghiêncứuvềvấnđềnàylêntiếngvớiGiáosưChristensenvềkhảnăngrằngquảnlýcảicáchthựcchấtcótiềmnăngmanglạikếtquảdựđoánđược.Chúngtôixincảmơnôngvìcácýkiếnrấthữuíchnày.12.HọcgiảgiớithiệucáctácđộngnàychochúngtôilàGiáosưJosephBowerởTrườngKinhdoanhHarvardvàGiáosưRobertBurgelmanởTrườngKinhdoanhStanford.Chúngtôimangơnhọrấtnhiều.XemJosephL.Bower,ManagingtheResourcesAllocationProcess(Homewood,IL:RichardD.Irwin,1970);RobertBurgelmanvàLeonardSayles,InsideCorporateInnovation(NewYork:FreePress,1986);vàRobertBurgelman,StrategyisDestiny(NewYork,FreePress,2002).13.ClaytonM.ChristensenvàScottD.Anthony,“What’stheBIGidea?”Case9-602-105(Boston:HarvardBusinessSchool,2001).14.Chúngtôiđãcốýchọncáccụmtừnhư“tăngxácsuấtthànhcông”vìgâydựngdoanhnghiệpcólẽsẽkhôngbaogiờtrởnênhoàntoàndựđoánđượcvìítnhấtbalýdo.Lýdothứnhấtnằmởbảnchấtcủathươngtrườngcạnhtranh.Cáccôngtymàhànhđộnghoàntoàndựđoánđượcsẽbịđánhbạikhádễdàng.Vìvậy,tấtcảcáccôngtyđềumuốnhànhđộngthậtkhóđoán.Lýdothứhailàtháchthứctínhtoánđikèmvớibấtkỳhệthốngnàocósốlượngkếtquảcóthểxảyraquálớn.Cờvualàmộtvídụvềtròchơihoàntoànđượcđịnhđoạt:Saunướcđiđầutiêncủaquântrắng,quânđensẽluôntừbỏ.Nhưngsốlượngváncờcóthểdiễnravàtháchthứctínhtoánlớnđếnnỗingaycảkếtquảcácváncờgiữacácsiêumáytínhcũngvẫnkhôngthểdựđoánđược.Lýdothứbanằmởgiảthuyếtphứctạp,trongđóngaycảcáchệthốngđãxácđịnhhoàntoànkhôngvượtquakhảnăngtínhtoáncủachúngtavẫncóthểtạoracáckếtquảngẫunhiên.Đánhgiámứcđộdựđoánđượccủakếtquảcảicáchvàýnghĩacủabấtkỳđiềukhôngchắcchắncònlạinàovẫncònlàmộttháchthứcvềgiảthuyếtvớicáchàmýthựctếquantrọng.15.Tháchthứccảithiệnmứcđộdựđoánđượcđãđượcgiảiquyếtthànhcôngphầnnàonhờkhoahọctựnhiên.Nhiềungànhkhoahọcngàynaycóvẻbịảnhhưởngvàxuốngdốc–vídụnhưdựđoánđượchoặcbịchiphốibởi

cácluậtnhânquảrõràng.Nhưngkhôngphảilúcnàocũngvậy:Nhiềusựviệcxảyratrongthếgiớitựnhiêncóvẻrấtngẫunhiênvàphứctạpđếnkhônghiểunổiđốivớingườicổđạivàcácnhàkhoahọcthờikỳđầu.Nghiêncứubámchặtlấyphươngphápkhoahọcđãmanglạitínhdựđoánđượcđểtừđóđạtđượcnhiềutiếntriển.Ngaycảkhicácgiảthuyếttiêntiếnnhấtcủachúngtađãthuyếtphụcđượccácnhàkhoahọcrằngthếgiớinàykhônghềtấtđịnhthìítnhấtcáchiệntượngcũngxảyrangẫunhiêntheocáchdựđoánđược.Vídụnhưcáccănbệnhlâynhiễmtrướcđâydườngnhưxuấthiệnrấtngẫunhiên.Conngườikhônghiểuđiềugìđãgâyrachúng.Aisống,aichếtthậtkhóđoánđịnh.Tuykếtquảcóvẻngẫunhiênnhưngquátrìnhdẫnđếnkếtquảthìkhônghềngẫunhiên–màchỉlàkhôngđượchiểuđầyđủ.Ngàynay,vớirấtnhiềuloạiungthư,xácsuấtsốngsótcủabệnhnhânchỉcóthểđượcdiễnđạtbằngphầntrăm,tươngtựnhưtrongthếgiớicủavốnđầutưmạohiểm.Tuynhiên,lýdokhôngphảivìkếtquảkhôngđoánđịnhđược,màlàchúngtachưahiểuđượcquátrình.16.PeterSengegọicácgiảthuyếtlàcácmôhìnhtrítuệ(xemPeterSenge,TheFifthDiscipline[NewYork:BantamDoubledayDell,1990]).Chúngtôiđãcânnhắcviệcsửdụngthuậtngữmôhìnhtrongcuốnsáchnàynhưngcuốicùngđãchọndùngtừgiảthuyết.Chúngtôilàmvậyđểkhuyếnkhíchngườiđọccoitrọngmộtthứthựcsựcógiátrị.17.Mộtbàimôtảđầyđủvềquátrìnhxâydựnggiảthuyếtcũngnhưcáchcáctácgiảvàviệnsĩkinhdoanhlờđivàviphạmcácnguyêntắccơbảncủaquátrìnhnàycóthểđượctìmthấytrongmộtbàinghiêncứuhiệnđangđượcduyệt,“TheProcessofTheoryBuilding”củaClaytonChristensen,PaulCarlilevàDavidSundahl.CácbảningiấyhoặcđiệntửhiệncóởvănphòngcủaGiáosưChristensen,cchristensen@hbs.edu.Chúngtôiđãdựavàomộtsốhọcgiảđểtổnghợpmôhìnhxâydựnggiảthuyếtđượctrìnhbàytrongnghiêncứunày(vàđượctómtắtrấtngắngọntrongcuốnsáchnày),theothứtựbảngchữcáilà:E.H.Carr,WhatIsHistory?(NewYork:VintageBooks,1961);K.M.Eisenhardt,“BuildingTheoriesfromCaseStudyResearch,”AcademyofManagementReview14,no.4(1989):532–550;B.GlaserandA.Straus,TheDiscoveryofGroundedTheory:StrategiesofQualitativeResearch(London:WiedenfeldandNicholson,1967);A.Kaplan,TheConductofInquiry:MethodologyforBehavioralResearch(Scranton,PA:Chandler,1964);R.Kaplan,“TheRoleforEmpiricalResearchinManagementAccounting,”Accounting,OrganizationsandSociety4,no.5(1986):429–452;T.Kuhn,TheStructureofScientificRevolutions(Chicago:UniversityofChicagoPress,1962);M.PooleandA.VandeVen,“UsingParadoxtoBuildManagementandOrganizationTheories,”AcademyofManagementReview14,no.4.1989):562–578;K.Popper,TheLogicofScientificDiscovery(NewYork:BasicBooks,1959);F.

Roethlisberger,TheElusivePhenomena(Boston:HarvardBusinessSchoolDivisionofResearch,1977);ArthurStinchcombe,“TheLogicofScientificInference,”chapter2inConstructingSocialTheories(NewYork:Harcourt,Brace&World,1968);AndrewVandeVen,“ProfessionalScienceforaProfessionalSchool,”inBreakingtheCodeofChange,eds.MichaelBeerandNitinNohria(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2000);KarlE.Weick,“TheoryConstructionasDisciplinedImagination,”AcademyofManagementReview14,no.4,(1989):516–531;andR.Yin,CaseStudyResearch(BeverlyHills,CA:SagePublications,1984).18.Điềuchúngtôimuốnnóilàthànhcôngcủamộtgiảthuyếtphảiđượcđobằngđộchínhxáckhinódựđoánkếtquảquamộtloạtcáctìnhhuốngmàcácnhàquảnlýgặpphải.Dođó,chúngtôikhôngtìmkiếm“sựthật”theonghĩatuyệtđối;tiêuchuẩncủachúngtôilàtínhthựctiễnvàhữuích.Nếugiúpcácnhàquảnlýđạtđượcthànhcôngmongmuốnthìchúngtôiđãthànhcông.Đomứcđộthànhcôngcủacácgiảthuyếtdựatrêntínhhữuíchcủachúnglàmộttruyềnthốngđượcđánhgiácaotrongtriếtlýkhoahọc,đượcthểhiệnđầyđủnhấttrongchủnghĩathựcchứnglogic.XemR.Carnap,Empiricism,SemanticsandOntology(Chicago:UniversityofChicagoPress,1956);W.V.O.Quine,TwoDogmasofEmpiricism(Cambridge,MA:HarvardUniversityPress,1961);andW.V.O.Quine,EpistemologyNaturalized.(NewYork:ColumbiaUniversityPress,1969).19.Đâylàmộtthiếusótnghiêmtrọngcủanhiềunghiêncứuvềquảnlý.Cácnhàkinhtếlượnggọiđâylà“lấymẫutrênbiếnsốlệthuộc”.Nhiềutácgiảcũngnhưnhiềungườitựcoimìnhlàcácviệnsĩnghiêmtúcđềuháohứcchứngminhgiátrịcủacácgiảthuyếtcủamìnhđếnnỗicốtìnhbỏquapháthiệnvềnhữngđiềubấtthường.Trongnghiêncứutìnhhuống,điềunàyđượcthựchiệnbằngcáchcẩnthậnlựachọncácvídụchứngminhchogiảthuyết.Trongcácnghiêncứuhọcthuậtchínhquyhơnthìđiềunàyđượcthựchiệnbằngcáchbỏquacácdữliệukhôngphùhợpvới“giátrịngoạilệ”củamôhìnhvàtìmcáchbiệnhộchoviệcloạibỏchúngkhỏiphântíchthốngkê.Cảhaicáchlàmnàyđềuhạnchếnghiêmtrọngtínhhữuíchcủanhữnggìđượcviếtra.Thựcra,chínhpháthiệnvềhiệntượngmàgiảthuyếthiệntạikhônggiảithíchđượcsẽgiúpcácnhànghiêncứuxâydựnggiảthuyếttốthơndựatrênmộtkếhoạchphânloạitốthơn.Chúngtacầnnghiêncứutìmrasựdịthườngchứkhôngphảiđểbỏquasựdịthường.Chúngtôiđãkhuyếnkhíchcácnghiêncứusinhđangtìmkiếncâuhỏinghiêncứutiềmnăngchobàiluậnvăncủamìnhchỉcầnđặtcâuhỏikhinàomộtgiảthuyết“kỳcục”khôngsửdụngđược–vídụnhư“Khinàotáikỹnghệquytrìnhlàmộtýtưởngtồi?”hoặc“Liệubạncóbaogiờmuốnthuêngoàimộtviệclàthếmạnhcơbảncủabạn,vàtựlàmmộtviệckhôngphảithếmạnhcủamình?”Đặtracáccâuhỏinhưvậygầnnhưluônluôncảithiệncăncứcủagiảthuyếtbanđầu.Cơhội

cảithiệnhiểubiếtnàythườngtồntạingaycảtrongcácbàinghiêncứutốtnhất.VídụnhưmộtkếtluậnquantrọngtrongcuốnTừtốtđếnvĩđại(NewYork:HarperBusiness,2001)củaJimCollinslàcácnhàđiềuhànhcủacáccôngtythànhcôngnàykhôngphảilànhữngconngườihàonhoángvàđầylôicuốn,màlànhữngconngườikhiếmtốnbiếttôntrọngýkiếncủangườikhác.MộtcơhộitốtđểpháttriểncăncứnghiêncứucủaCollinslàđặtcâuhỏi“CókhinàobạnthựcsựkhôngmuốncómộtCEOkhiêmtốn,kémlôicuốnkhông?”Chúngtôinghĩlàcó–vàxácđịnhcáctìnhhuốngkhácnhautrongđócátínhvàtínhkhiêmtốnlàưuđiểmhoặcnhượcđiểmsẽgiúpíchrấtnhiềuchobangiámđốc.20.ChúngtôimuốncảmơnMatthewChristensencủaTậpđoànTưvấnBostonvìđãgợiýdùngvídụtừngànhhàngkhôngnàyđểgiảithíchvìsaophânloạiđúngcáchlànềntảngđểmanglạitínhdựđoánđược.Hãyđểýtầmquantrọngcủaviệccácnhànghiêncứuđãpháthiệnracáctìnhhuốngtrongđócáccơchếcấtcánhvàổnđịnhkhônggiúpchuyếnbaythànhcông.Chínhcôngcuộctìmkiếmthấtbạiđãkhiếnthànhcôngtrởnênkhảthivữngchắcnhưvậy.Khôngmaylànhiềungườinghiêncứuvềquảntrịlạicóvẻmongmuốnkhôngphảichỉranhữngtrườnghợpmàgiảthuyếtcủahọkhôngdựđoánđượcchínhxác.Họtránhnghiêncứunhữngđiềudịthườngthayvìtìmkiếmsựdịthườngvàvìvậygópphầngiatăngsựkhóđoánđịnh.Vìvậy,phầnlớnsựkhóđoánđịnhtronggâydựngdoanhnghiệptồntạilàdochínhnhữngngườinghiêncứuvàviếtláchvềcácvấnđềnày.Đôikhichúngtôicũngchịuthuavấnđềđó.Chúngtôikhẳngđịnhrằngtrongquátrìnhpháttriểnvàcảithiệncácgiảthuyếttrongcuốnsáchnày,chúngtôithựcsựđãcốgắngpháthiệncáctrườnghợpngoạilệvàdịthườngmàgiảthuyếtkhôngdựđoánđược;nhờđó,chúngtôiđãcảithiệnđángkểcácgiảthuyếtnày.Nhưngdịthườngvẫntồntại.Ýthứcđượcđiềunày,chúngtôiđãghichúlạitrongsách.Nếucóđộcgiảnàoquenthuộcvớicácdịthườngmàcácgiảthuyếtnàychưalýgiảiđượcthìhãygiảithíchchochúngtôi,đểchúngtacóthểcùngnhaucảithiệnmứcđộdựđoánđượckhixâydựngdoanhnghiệp.21.Vídụnhưtrongcácnghiêncứuvềcáchcáccôngtygiảiquyếtthayđổivềcôngnghệ,cácnhànghiêncứutrướcđâyđềxuấtphânloạitheothuộctính,chẳnghạnnhưthayđổilượnggiavàthayđổiđẳngphương,thayđổisảnphẩmvàthayđổiquytrình.Mỗicáchphânloạidùngchomộtgiảthuyếtkhácnhaudựatrênsựtươngquan,xemcáccôngtymớithànhlậpvàcáccôngtylâunămbịảnhhưởngbởithayđổinhưthếnào,vàmỗicáchtươngứngvớimộtsựcảithiệntrongkhảnăngdựđoánsovớikếhoạchphânloạitrướcđó.Ởgiaiđoạnnàycủaquátrình,hiếmkhicómộtgiảthuyếtđượcnhấttrílàtốtnhấtvìhiệntượngcóquánhiềuthuộctính.Cáchọcgiảcủaquátrìnhnàyđãquansátthấyrằngsựhỗnloạnnàylàmộtgiaiđoạnquantrọngnhưngkhôngtránhkhỏikhixâydựnggiảthuyết.XemThomasKuhn,The

StructureofScientificRevolutions(Chicago:UniversityofChicagoPress,1962).Kuhnghichépđầyđủnỗlựccủanhữngngườiủnghộcácgiảthuyếtđốiđầukhácởgiaiđoạnnàytrướckhitiếntớimộtmôhình.Thêmvàođó,mộttrongnhữngcuốnsáchcóảnhhưởnglớnnhấtvềnghiêncứuquảntrịvàkhoahọcxãhộiđãđượcBarneyG.GlaservàAnselmL.Straussviếtnên(TheDiscoveryofGroundedTheory:StrategiesofQualitativeResearch[London:WiedenfeldandNicholson,1967]).Dùhọđặttênchokháiniệmmấuchốtcủamìnhlà“giảthuyếtvữngchắc”nhưngcuốnsáchthựcrađượcviếtvềphânloại,vìquátrìnhnàylàtrọngtâmđểxâydựnggiảthuyếtđúngđắn.Thuậtngữ“giảthuyếtđộclập”củahọcũnggiốngnhưthuậtngữ“nhómloạidựavàothuộctính”củachúngtôi.Họmôtảcáchmộtnhómcácnhànghiêncứucuốicùngđãthànhcôngtrongviệcbiếnhiểubiếtcủamìnhthành“giảthuyếtchínhthức”màchúngtôigọilà“nhómloạidựavàotìnhhuống”.22.ClaytonM.Christensen,TheInnovator’sDilemma:WhenNewTechnologiesCauseGreatFirmstoFail(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1997).23.Cácnhàquảnlýcầnbiếtliệumộtgiảthuyếtcóápdụngđượcchotrườnghợpcủahọhaykhông,liệuhọcónêntinnókhông.MộtcuốnsáchrấthữuíchvềvấnđềnàylàCaseStudyResearch:DesignandMethods(BeverlyHills,CA:SagePublications,1984)củaRobertK.Yin.TừkháiniệmcủaYin,chúngtôikếtluậnrằngtínhứngdụngcủamộtgiảthuyết(màYingọilàgiátrịngoài)đượcthiếtlậpbởikếhoạchphânloạihợplýcủanó.Khôngcòncáchnàokhácđểđánhgiáxemgiảthuyếtápdụnghaykhôngápdụngđượcởđâu.Đểlýgiải,hãyxemxétmôhìnhcảicáchđộtpháđượcsinhratừnghiêncứuvềngànhsảnxuấtổđĩatrongcácchươngđầutiêncủacuốnTheInnovator’sDilemma.Tấtnhiên,mốibậntâmmàcácđộcgiảcủanghiêncứunàynêuralàliệugiảthuyếtđócóápdụngđượcchocácngànhkháchaykhông.CuốnTheInnovator’sDilemmađãcốgắnggiảiquyếtcácmốibậntâmnàybằngcáchchothấychínhgiảthuyếtgiảithíchvìsaoaithànhcônghaythấtbạitrongngànhsảnxuấtổđĩacũnggiảithíchđượcnhữnggìxảyratrongngànhsảnxuấtmáyxúccơhọc,thép,bánlẻ,xemáy,phầnmềmkếtoán,điềukhiểnmôtô,máytínhvàđiềutrịtiểuđường.Cácngànhđadạngnàyđượclựachọnđểcủngcốtínhứngdụngcủagiảthuyết.Nhưnglàmvậycũngkhônghếtđượccácmốibậntâm.Độcgiảtiếptụchỏiliệugiảthuyếtnàycóápdụngđượcchohóahọc,phầnmềmcơsởdữliệu,v.v...haykhông.Ápdụngbấtkỳgiảthuyếtnàochocácngànhkhácnhaukhôngthểchứngminhđượctínhứngdụngcủanóvìnósẽluônkhiếncácnhàquảnlýtựhỏiliệutìnhhuốnghiệntạicònđiềugìkhiếngiảthuyếtkhôngtincậyđược.Mộtsốnhànghiêncứuhọcthuật,vớinỗlựckhôngvượtquátínhđúngđắncủanhữnggìhọcóthểkhẳngđịnhvàkhôngkhẳngđịnh,đãtốnrấtnhiềucôngsứcđểxácđịnhcác“điềukiệnranhgiới”trongđókhámphácủahọcóthể

tincậyđược.Làmvậylàrấttốt,nhưngnếuhọkhôngtựxácđịnhcáctìnhhuốngnàokhácnằmngoàicác“điềukiệnranhgiới”trongnghiêncứucủachínhmìnhthìhọđãhạnchếnhữnggìmìnhcóthểđónggópchomộtgiảthuyếthữuích.24.Mộtvídụvềtầmquantrọngcủaviệcphânloạiđúngcóthểthấyđượckhiđặtcạnhnhauhaicuốnsáchđượcviếtbởicácsinhviênrấtthôngminhvềquảntrịvàcạnhtranh,tạonêncáctrườnghợpvớicácgiảipháphoàntoànđốilậpchomộtvấnđề.Cácnhómnghiêncứugiảiquyếtcùngmộtvấnđềcơbản–tháchthứctạoratăngtrưởnglợinhuậnlâudài.TrongcuốnCreativeDestruction(NewYork:Currency/Doubleday,2001),RichardFostervàSarahKaplannêuluậnđiểmrằngnếucácdoanhnghiệpmuốntăngtrưởngbềnvữngvớitỷlệngangbằngvớithịtrườngthìhọphảisẵnsàngkhámphácácmôhìnhkinhdoanhmớivàđốimặtvớisựhỗnđộnlàmnênthịtrườngvốn.Cùnglúc,mộtnghiêncứuxuấtsắckháclàProfitfromtheCore(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2001)củacácnhàcốvấnởBainlàChrisZookvàJamesAllencũngdựavàobằngchứnghiệntượnghọcấy–rằngchỉmộtphầnrấtnhỏtrongsốcáccôngtylàcóthểduytrìlợinhuậncaohơnmứcthịtrườngtrongmộtthờigianđủdài.Nhưngcuốnsáchcủahọlạikhuyếnkhíchcáccôngtytậptrungvàocủngcốcácdựánhiệntạihơnlàcốgắngdựđoánhaythậmchílàphảnứngtrướcsựthấtthườngcủacácnhàđầutưvốncổphầnbằngcáchnỗlựctạotăngtrưởngmớiởcácthịtrườngkémliênquanhơn.TrongkhiFostervàKaplanthúcđẩykếtquảvềmứcđộphùhợptăngtrưởngtrongquákhứtrongbốicảnhcạnhtranhliêntụcvàủnghộthayđổitrongtìnhhìnhcấpbáchhiệnnay,thìZookvàAllengiữquanđiểmrằngtậptrungvẫnlàmuônthuởvàlàchìakhóadẫnđếnthànhcông.Quanđiểmcủahọloạitrừlẫnnhau.Chúngtanênnghetheolờikhuyêncủaai?Hiệntại,cácnhàquảnlýđangvậtlộnvớivấnđềvềtăngtrưởngkhôngcólựachọnnàokhácngoàicáchđitheomộtphedựatrêndanhtiếngcủatácgiảvàlờigiớithiệutrênbìasách.Câutrảlờilàcómộtcơhộilớnđểcácnhànghiêncứutheohướngtìnhhuốngđilêntừnềntảngquýgiámàhainhómtácgiảnàythiếtlậpnên.Câuhỏicầnđượctrảlờigiờđâylà:Trongtìnhhuốngnàothìtậptrungvàohoặcgầncốtlõisẽmanglạilợinhuậnvàtăngtrưởngbềnvững,vàkhinàothìnênđitheohướngrộnghơncủaFoster?1.Chúngtôiđãđềcậpởchương1rằngtrongcácgiaiđoạnđầukhixâydựnggiảthuyết,cáchọcgiảchỉcóthểđềxuấtcácphânnhómđượcxácđịnhbởithuộctínhcủahiệntượng.Cácnghiêncứuđólànhữngbướcđiquantrọngtrongquátrình.MộtcuốnsáchquantrọngtrongsốđólàRichardFoster,Innovation:TheAttacker’sAdvantage(NewYork:SummitBooks,1986).Mộtnghiêncứukhácdựđoánrằngcácdoanhnghiệpđiđầusẽthấtbạikhixuấthiệnmộtcảicáchchứađựngnhữngcôngnghệhoàntoànmới.XemMichaelL.TushmanandPhilipAnderson,“TechnologicalDiscontinuities

andOrganizationalEnvironments,”AdministrativeScienceQuarterly31(1986).NghiêncứucủaGiáosưJamesM.UtterbackcủaMITvàcácđồngnghiệpvềcácthiếtkếvượttrộiđãcócôngđưagiảthuyếtnàyđếnchỗphânloạidựatrêntìnhhuống.VídụcóthểxemJamesM.UtterbackandWilliamJ.Abernathy,“ADynamicModelofProcessandProductInnovation”Omega33,no.6(1975):639–656;vàClaytonM.Christensen,FernandoF.Suarez,andJamesM.Utterback,“StrategiesforSurvivalinFast-ChangingIndustries,”ManagementScience44,no.12(2001):207–220.2.Cáckháchhàngđòihỏilànhữngkháchhàngsẵnsàngtrảchonhữngcảitiếnvềmộtsốmặtcủasảnphẩm–tốcđộnhanhhơn,kíchthướcnhỏhơn,độtincậycaohơn,v.v...Cáckháchhàngítđòihỏihoặckhôngđòihỏilànhữngkháchhàngmuốntraođổikiểukhác,chấpnhậnhiệuquảthấphơn(tốcđộchậmhơn,kíchthướclớnhơn,độtincậythấphơn,v.v...)đểđổilấygiáthấphơntươngứng.Chúngtôibiểuthịchúnglàcácđườngthẳngvìtheothựcnghiệm,khiđượcvẽtrêngiấykẻthìchúngđúnglàđườngthẳng,chothấyrằngkhảnăngtậndụngcảitiếncủachúngtatăngvớitốcđộcấpsốmũ–tuyvẫnlàmộttốcđộchậmhơnsovớitiếnbộcôngnghệ.3.Saukhitheodõicácsinhviênvànhàquảnlýđọc,hiểuvànóivềsựkhácbiệtgiữacôngnghệbềnvữngvàđộtphánày,chúngtôiđãnhậnthấyxuhướngchungcủaconngườilàtiếpnhậnmộtkháiniệm,dữliệuhoặclốisuynghĩmớivàbiếnđổinósaochophùhợpvớimôhìnhtrongđầuhọ.Vìvậy,nhiềungườiđãđánhđồngthuậtngữcảicáchbềnvữngcủachúngtôivớicấutrúccảicách“lượnggia”củahọ,vàđánhđồngthuậtngữcôngnghệđộtphávớicáctừcấptiến,độtphá,sángtạohoặckhácbiệt.Sauđóhọkếtluậnrằngcácýtưởngphávỡ(theonhưhọđịnhnghĩathuậtngữnày)làđầutưtốtvàxứngđáng.Chúngtôirấttiếclàđiềunàyđãxảyravìkếtquảnghiêncứucủachúngtôigắnliềnvớimộtđịnhnghĩacụthểcủatínhphávỡ,nhưđãđượcnêuởtrên.Vìlýdođómàtrongcuốnsáchnàychúngtôiđãthaythuậtngữcôngnghệđộtphábằngcảicáchđộtphá–đểgiảmthiểukhảnăngđộcgiảbiếnđổikháiniệmnàychophùhợpvớinhữnggìmàchúngtôitinlàmộtcáchphânloạitìnhhuốngkhôngđúng.4.CuốnTheInnovator’sDilemmanêurằngcácdoanhnghiệplớnmạnhchỉcóthểtrụvữngởvịtríđầungànhkhigặpphảicôngnghệđộtphákhicácdoanhnghiệplớnthànhlậpmộttổchứchoàntoànriêngbiệtvàchonóđặcquyềnđượctựdoxâydựngmộtdựánhoàntoànmớivớimộtmôhìnhkinhdoanhhoàntoànmới.Vìvậy,IBMcóthểtrụvữngởvịtríđầungànhkhimáytínhminiphávỡmáytínhlớnvìhọcạnhtranhởthịtrườngmáytínhminivớimộtđơnvịkinhdoanhkhác.Khimáytínhcánhânrađời,IBMđốiphóvớiphávỡđóbằngcáchthiếtlậpmộtđơnvịkinhdoanhtựtrịởFlorida.Hewlett-Packardvẫndẫnđầungànhsảnxuấtmáyinvìđãthiếtlậpmộtbộphậnsảnxuấtvàbánmáyinphunmựchoàntoànkhônglệthuộcvàobộ

phậnsảnxuấtmáyinởBoise,nơisảnxuấtvàbánmáyinlaze.TừkhicuốnTheInnovator’sDilemmađượcxuấtbản,mộtloạtcáccôngtyphảiđốimặtvớiphávỡđãthànhcôngtrongviệctrởthànhnhữngngườidẫnđầutronglànsóngphávỡnhắmvàohọbằngcáchthiếtlậpcácđơnvịtổchứcriêngrẽđểđốiphóvớiphávỡ.CharlesSchwabtrởthànhhãngmôigiớitrựctuyếnhàngđầu;Teradyne,hãngsảnxuấtthiếtbịkiểmtrachấtbándẫn,đứngđầungànhsảnxuấtmáykiểmtramáytínhcánhân;vàIntelgiớithiệuchipCeleron,đòilạiphânkhúcthấpcủathịtrườngvixửlý.Chúngtôihyvọngrằngnhiềucôngtylớnhọcđượccáchđốiphóvớiphávỡquacácđơnvịkinhdoanhđộclậpkhiphảiđốimặtvớicáccơhộiphávỡ,lợithếvốnthuộcvềcácdoanhnghiệpmớivàngườicấpvốncủahọsẽchuyểnsangchocácdoanhnghiệpđầungànhđangtìmkiếmcơhộităngtrưởngmới.5.MộtngoạilệchođiềunàyđượctìmthấyởNhậtBản,nơimộtvàinhàmáyphứchợpsaunàyđãmualạicáccôngtythépnhỏ.6.Quanđiểmđơngiảncủacácnhàkinhtếhọcrằnggiáđượcxácđịnhlàđiểmgiaonhaucủađườngcungvàcầugiảithíchchohiệntượngnày.Giáhướngvềchiphítiềnmặtcủanhàsảnxuấtbiêntế(haychiphícaohơn);côngsuấtcủanhàsảnxuấtnàylàcầnthiếtđểlượngcầuđápứngđượclượngcung.Khicácnhàsảnxuấtbiêntếlàcácnhàmáyphứchợpchiphícaothìcácnhàmáynhỏcóthểkiếmlợinhuậntừcốtthép.Khicácnhàsảnxuấtbiêntếlàcácnhàmáynhỏthìgiácốtthéptụtdốc.Cơchếtươngtựđãpháhỏnglợinhuậntạmthờicủacácnhàmáynhỏởmỗiphânkhúcthịtrường,nhưđãđượcmôtảởtrên.7.ViệcgiảmchiphíhiếmkhitạođượclợithếcạnhtranhđượcbiệnluậnđầythuyếtphụctrongMichaelPorter,“WhatIsStrategy?”HarvardBusinessReview,November–December1996,61–78.8.ChúngtôikhuyênđọcStevenC.WheelwrightandKimB.Clark,RevolutionizingNewProductDevelopment(NewYork:TheFreePress,1992);StefanThomke,ExperimentationMatters:UnlockingthePotentialofNewTechnologiesforInnovation(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2003);StefanThomkeandEricvonHippel,“CustomersasInnovators:ANewWaytoCreateValue,”HarvardBusinessReview,April2002,74–81;andEricvonHippel,TheSourcesofInnovation(NewYork:OxfordUniversityPress,1988).9.MôhìnhnàygiảithíchkhárõràngvìsaocáccôngtyhàngkhônglớnởMỹthuđượcítlợinhuậnnhưvậy.SouthwestAirlinesgianhậpvớitưcáchmộtnhàphávỡthịtrườngmới(kháiniệmđượcđịnhnghĩaởchương3),cạnhtranhởTexasnhằmthuhútnhữnghànhkháchđánglẽđãkhôngchọnbaymàthayvàođólàôtôvàxebuýt.Hãnghàngkhôngnàyđãthậntrọngchọncácsânbaynhỏ,tránhcạnhtranhtrựctiếpvớicáchãnglớn.Chínhcácnhàphávỡcấpthấptrongngànhnày–cáchãnghàngkhôngnhưJetBlue,

AirTran,PeopleExpress,FloridaAir,RenoAir,Midway,Spirit,Presidentialvànhiềuhãngkhác–đãgâyrasựkémlợinhuậnấy.Khicácdoanhnghiệpđứngđầuởhầuhếtcácngànhkhácbịtấncôngbởicácnhàphávỡcấpthấp,họcóthểbỏlênthịtrườngcấpcaovàvẫncólãi(vàthườnglàtănglãi)trongmộtthờigian.Cáccôngtythépphứchợptiếnlênthịtrườngcấpcaotránhkhỏicácnhàmáynhỏ.Cáccửahàngbáchhóatoàndịchvụtiếnlênthịtrườngcaocấpcủaquầnáo,nộithấtvàmỹphẩmkhicáccửahàngbáchhóachiếtkhấutấncôngcácloạihàngxàibềncóthươnghiệunhưphầncứng,sơn,đồchơi,hàngthểthaovàdụngcụnhàbếpởphânkhúclợinhuậnthấpcủahỗnhợphànghóa.NgàynaycáccửahàngbáchhóachiếtkhấunhưTargetvàWal-Martđangtiếnlênthịtrườngcaocấpcủaquầnáo,nộithấtvàmỹphẩmkhicácnhàchiếtkhấuhàngxàibềnnhưCircuitCity,Toys‘RUs,Staples,HomeDepotvàKtchensEtc.tấncôngphânkhúcthịtrườngthấp;v.v...Vấnđềtrongngànhhàngkhônglàcáchãnglớnkhôngthểtiếnlênthịtrườngcaocấp.Cơcấuchiphícốđịnhcaocủahọkhiếnhọkhôngthểbỏphânkhúcthịtrườngthấp.Vìvậy,cácnhàphávỡthịtrườngthấptấncôngdễdàng;tuynhiên,khimộttrongsốhọđãtrởnênlớnmạnhthìcáchãnglớnsẽtuyênbốrằngthếlàđủ,vàquayrachiếnđấu.Chínhvìvậymàchưacónhàphávỡcấpthấpnàotồntạiđượchơnvàinăm.Nhưngvìphávỡcấpthấpbởicáccôngtymớicóthểđượcthựchiệndễdàngđếnvậynêncáchãnglớnkhôngbaogiờcóthểtănggiácấpthấplênmứclợinhuậnhấpdẫn.10.QuátrìnhnàyđượcthuậtlạitrongmộtnghiêncứutuyệtvờicủaRichardS.Rosenbloom,“FromGearstoChips:TheTransformationofNCRandHarrisintheDigitalEra”,HarvardBusinessSchoolBusinessHistorySeminar,Boston,1988.11.Sẽthậtngungốckhituyênbốrằngkhôngthểthiếtlậpcáccôngtytăngtrưởngmớibằngmộtchiếnlượcbềnvững,vượtquacạnhtranh.Nóichínhxáchơnlàkhảnăngthànhcônglàrấtthấp.Nhưngmộtsốcôngtymớibềnvữngđãthànhcông.Vídụ,tậpđoànEMCđãchiếmthịphầnthiếtbịlưutrữdữliệucaocấpcủaIBMtrongnhữngnăm1990bằngmộtkếtcấusảnphẩmkhácvớiIBM.Nhưngnhưnhữnggìchúngtôiđượcbiết,cácsảnphẩmcủaEMCtốthơnIBMởchínhnhữngứngdụngmàIBMphụcvụ.MáyinlazecủaHewlett-Packardlàmộtcôngnghệbềnvữngđốivớimáyinmatrận,mộtthịtrườngdoEpsonthốngtrị.NhưngEpsonđãbỏlỡnó.Độngcơmáybayphảnlựclàmộtcảicáchtriệtđểnhưngbềnvữngđốivớiđộngcơpittông.HainhàsảnxuấtđộngcơpittônglàRolls-RoycevàPratt&Whitneyđãchuyểnsangsảnxuấtmáybayphảnlựcthànhcông.Cáchãngkhác,chẳnghạnnhưFord,thìkhôngnhưvậy.GeneralElectriclàngườimớitrongcuộccáchmạngmáybayphảnlựcvàtrởnênrấtthànhcông.Đâylànhữngđiềubấtthườngmàgiảthuyếtphávỡkhôngthểgiảithích.Tuyhướngcủachúngtôilàcoinhưhầuhếtcácnhàquảnlýlúcnàocũngkiểmsoátdoanhnghiệp

củamìnhvàquảnlýnómộtcáchhiệuquảnhưngđôikhihọcũngcóthểbỏquacơhội.12.ĐiềunàyphầnnàogiảithíchtạisaoDellComputerđãphávỡthànhcôngđếnvậy–vìhọđãtiếnlênthịtrườngcấpcaođểcạnhtranhvớicácnhàsảnxuấtmáytínhtrạmvàservervớichiphícao,chẳnghạnnhưSunMicrosystems.Ngượclại,Gatewaykhôngphátđạtđượcnhưvậydùbanđầucómôhìnhkinhdoanhtươngtựvìhọkhôngtiếnlênthịtrườngcaocấpmạnhmẽbằngvàbịmắckẹtvớicácchiphíkhôngphânhóađượckhibánmáytínhkhôngphânhóađược.ChúngtôitinrằnghiểubiếtnàylàmộtphụlụchữuíchchoquanđiểmbanđầucủagiáosưMichaelPorterrằngcóhailoạichiếnlượckhảthi–khácbiệthóavàchiphíthấp(MichaelPorter,CompetitiveStrategy[NewYork:FreePress,1980]).NghiêncứuvềphávỡbổsungmộtphươngdiệnđộnglựcchocôngtrìnhcủaPorter.Vềcơbản,mộtchiếnlượcchiphíthấpchỉmanglạilợinhuậnhấpdẫnchođếnkhicácđốithủcạnhtranhchiphícaohơnđãbịđẩyrakhỏimộtphânkhúccủathịtrường.Sauđó,đốithủchiphíthấpcầnphảitiếnlênthịtrườngcaocấpđểcóthểcạnhtranhlạivớicácđốithủchiphícaohơn.Nếukhôngthểtiếnlênthịtrườngcaocấp,chiếnlượcchiphíthấptrởthànhchiếnlượcchiphítươngđương.13.XemClaytonM.Christensen,TheInnovator’sDilemma(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1997),130.14.KháiniệmmạnglướigiátrịđượcgiớithiệutrongClaytonM.Christensen,“ValueNetworksandtheImpetustoInnovate,”chương2cuốnTheInnovator’sDilemma.GiáosưRichardS.RosenbloomcủaTrườngKinhdoanhHarvardbanđầuđãnhậnthấysựtồntạicủacácmạnglướigiátrịkhicốvấnchonghiêncứubanđầucủaChristensen.Trongnhiềucách,tìnhhuốngtrongmộtmạnglướigiátrịtươngứngvớimột“thếcânbằngNash”,đượcpháttriểnbởiJohnNash(ngườiđãđoạtgiảiNobelvàsaunàycàngtrởnênnổitiếnghơnquabộphimABeautifulMind).TrongthếcânbằngNash,vớihiểubiếtcủaCôngtyAvềchiếnlượctốiưu,tưlợi(lợinhuậntốiđa)củamỗicôngtycònlạitronghệthống,CôngtyAkhôngthểthấyđượcchiếnlượcnàotốthơnchomìnhhơnlàchiếnlượcmànóđangtheođuổi.Điềunàycũngđúngchotấtcảcáccôngtykháctronghệthống.Vìvậy,khôngcôngtynàocóđộnglựcđểthayđổihướngđi,vàdođócảhệthốngsẽkháchậmthayđổi.KhicáccôngtytrongmộtmạnglướigiátrịđangởthếcânbằngNash,nóhạnchếmứcđộnhanhchóngmàkháchhàngcóthểbắtđầutậndụngcáccảitiếnmới.ỨngdụngnàycủathếcânbằngNashđốivớihiểubiếtvềcảicáchmớiđâyđãđượcgiớithiệutrongBhaskarChakravorti,TheSlowPaceofFastChange(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2003).TuyChakravortikhôngtựxâuchuỗilạinhưngkháiniệmcủaônglàmộtcáchtốtđểhìnhdunghaiđiềuvềmôhìnhcảicáchphávỡ.Nógiảithíchvìsaotốcđộ

pháttriểncôngnghệvượtquákhảnăngtậndụngpháttriểnấycủakháchhàng.Nócũnggiảithíchvìsaocạnhtranhvớikháchhàngkhôngtiêuthụ,tạoramộtmạnglướigiátrịhoàntoànmới,vềlâudàithườnglàcáchdễdànghơnđểtấncôngmộtthịtrườngổnđịnh.15.Mộtvàingườithỉnhthoảngđãkếtluậnrằngkhingườidẫnđầukhôngbịphávỡtiêudiệtngaylậptứcthìcáctácđộngcủaphávỡđãphầnnàongừnghoạtđộng,cònnhữngkẻtấncôngthìđangbịkìmchân.(Vídụ,xemConstantinosCharitouandConstantinosMarkides,“ResponsestoDisruptiveStrategicInnovation,”MITSloanManagementReview,Winter2003,55.)Cáckếtluậnnàyphảnánhmộtcáchhiểunôngcạnvềhiệntượngnày,vìphávỡlàmộtquátrìnhchứkhôngphảimộtsựkiện.Cáctácđộngđanghoạtđộngmọilúcmọinơi.Ởmộtsốngành,cáctácđộngphảimấtvàithậpkỷđểgâyảnhhưởnglêntoànngành.Trongcáctrườnghợpkhác,chúngcóthểchỉmấtvàinăm.Nhưngcáctácđộng–thựcrachínhlàviệcchạytheolợinhuậntươngđươngvớilợithếcạnhtranh–luônhoạtđộng.Tươngtựnhưvậy,đôikhicáctácgiảkhácđãnhậnthấyrằngdoanhnghiệpđầungànhthựcrakhôngbịphávỡtiêudiệtmàlạibắtkịplànsóngrấtthuầnthục.Vìvậyhọkếtluậnrằnggiảthuyếtphávỡlàsailầm.Kếtluậnnàycũngkhôngđúng.Khitathấymáybaybaytrêntrời,nókhôngbácbỏđịnhluậthấpdẫn.Lựchấpdẫnvẫncótácđộngđốivớichiếcmáybayđangbay–chỉcóđiềucáckỹsưđãtìmracáchđốiphóvớitácđộngấy.Khitathấymộtcôngtyphávỡthànhcôngthìđólàvìđộingũquảnlýđãtìmracáchkhaitháccáctácđộngdẫnđếnthànhcông.16.XemClaytonM.ChristensenandRichardS.Tedlow,“PatternsofDisruptioninRetailing,”HarvardBusinessReview,January–February2000,42–45.17.CuốicùngthìWal-MartđãcóthểthiếtlậpcácquátrìnhxoayvòngtàisảnnhanhhơnKmart.Điềunàychophéphọđạtlợinhuậncaohơnởmứclợinhuậncậnbiêntươngđương,choWal-Marttốcđộtăngtrưởngbềnvữngcaohơn.18.Cácdoanhnghiệpởvịtrícủacáccửahàngbáchhóatoàndịchvụcóthểtrốntránhphávỡdễdànghơnrấtnhiềusovớiđứnglạichiếnđấulàvìtrongtươnglaigần,xoayvòngtàisảnvàhàngtồnkhorấtkhóthayđổi.Cáccửahàngbáchhóatoàndịchvụcungcấpchokháchhànglựachọnsảnphẩmrộnglớnhơnrấtnhiều(nhiềuđơnvịhànghóatồnkhohơnchomỗiloạihàng),khôngtránhkhỏilàmgiảmxoayvònghàngtồnkho.Cáccửahàngchiếtkhấukhôngchỉcungcấpphạmvihànghóahẹphơn,chỉtậptrungvàocácmặthàngxoayvòngnhanhnhất,màcơsởhạtầnghữuhìnhcủahọthườngcũngsắpxếptấtcảhànghóaởtầngbánhàng.Ngượclại,cáccửahàngbáchhóathườngphảiduytrìcácbuồngkhođểcungcấphàngthaythếchosốlượnghànghóahạnchếđượcđặttrênnhữngkệhàngđầyắpcủahọ.

Vìvậy,khicáccửahàngchiếtkhấuphávỡxâmchiếmmộtphânkhúchỗnhợphànghóacủahọtừbêndưới,cáccửahàngbáchhóakhôngthểngaylậptứcgiảmbiênlợivàđẩynhanhxoayvòng.Tiếnlênthịtrườngcaocấpnơibiênlợivẫncònđủcaoluônlàlựachọnkhảthivàhấpdẫnhơn.19.CácphávỡcấpthấplàvídụtrựctiếpvềđiềumànhàkinhtếhọcJosephSchumpetergọilà“pháhủysángtạo”.Cácphávỡcấpthấpgiúpnhanhchónggiảmthiểuchiphítrongmộtngành–nhưngchỉđạtđượckhicácdoanhnghiệpmớitiêudiệtcácdoanhnghiệplớnmạnh.Ngượclại,phávỡthịtrườngmớilàmộtgiaiđoạnsángtạoquantrọng–tiêuthụmới–trướckhitiêudiệttiêuthụcũ.20.Đểtìmhiểusâuhơnvềtácđộngvĩmôcủaphávỡ,xemClaytonM.Christensen,StuartL.Hart,andThomasCraig,“TheGreatDisruption,”ForeignAffairs80,no.2(March–April2001):80–95;vàStuartL.HartandClaytonM.Christensen,“TheGreatLeap:DrivingInnovationfromtheBaseofthePyramid,”MITSloanManagementReview,Fall2002,51–56.NghiêncứuForeignAffairschỉrarằngphávỡlàđộngcơcơbảncủaphépmàukinhtếNhậtBảntrongnhữngnăm1960,1970và1970.Giốngnhưcáccôngtykhác,cácnhàphávỡnày–Sony,Toyota,NipponSteel,Canon,Seiko,Honda,v.v...–đãtiếnlênthịtrườngcaocấp,sảnxuấtmộtsốsảnphẩmchấtlượngcaonhấtthếgiớitrongthịtrườngcủamình.GiốngnhưcáccôngtyMỹvàchâuÂumàhọđãphávỡ,nhữngngườikhổnglồcủaNhậtBảngiờđâyđangmắckẹtởphânkhúccấpcaocủathịtrường,nơikhôngcócơhộităngtrưởng.NềnkinhtếMỹkhôngbịtrìtrệtrongmộtthờigiandàisaukhicáccôngtyhàngđầubịkẹtởthịtrườngcấpcaolàvìmọingườicóthểbỏcáccôngtyđó,nhặtnhạnhvốnđầutưmạohiểmtrênđườngđixuốngthịtrườngcấpthấpvàkhởiđầucáclànsóngtăngtrưởngphávỡmới.Ngượclại,nềnkinhtếNhậtthiếutínhlưuđộngcủathịtrườnglaođộngvàcơsởhạtầngvốnđầutưmạohiểmđểlàmđượcđiềunày.Vìvậy,NhậtBảnphávỡmộtlầnvàthulợilớn,nhưngrồibịmắckẹt.Cóvẻnhưthựcsựcónhữngcănnguyênvimôđốivớibấtổnkinhtếvĩmôởđấtnướcnày.NghiêncứuSloandựatrênnghiêncứuForeignAffairschỉrarằngcácquốcgiađangpháttriểnhiệnnaylàthịtrườngkhởiđầulýtưởngchonhiềucảicáchphávỡ,vàrằngphávỡlàmộtchínhsáchpháttriểnkinhtếhiệuquả.21.Cáchdùngtừcủachúngtôiởđoạnnàylàrấtquantrọng.Khikháchhàngkhôngthểphânbiệtđượccácsảnphẩmvềbấtcứmặtnàoquantrọngđốivớihọ,thìgiácảthườnglàcơsởđểhọlựachọn.Tuynhiênchúngtôikhôngchorằngkhimộtkháchhàngmuasảnphẩmgiáthấpnhấtthìtrụccạnhtranhsẽdựatrênchiphí.Câuhỏicầnđặtralàliệukháchhàngcósẵnsàngtrảgiácaohơnchocáccảitiếnvềchứcnăng,độtincậyhaytiệnlợihaykhông.Miễnlàkháchhàngtrảchocáccảitiếngiáocaohơn,chúngtôisẽcoiđólàminhchứngrằngtốcđộcảitiếnhiệuquảchưavượtquánhữnggìkháchhàngcó

thểsửdụng.Khihiệudụngbiêntếmàkháchhàngnhậnđượctừcảitiếnbổsungtrênbấtkỳmặtnàotiếnvềkhôngthìchiphísẽđúnglàcơsởcạnhtranh.22.Chúngtôinhấnmạnhthuậtngữchiếnlượcsảnphẩmtrongcâunàyvìrõrànglàcócơhộichohaiphávỡcấpthấpkháctrongthịtrườngnày.MộtlàchiếnlượcnhãnhàngriêngđểphávỡnhãnhiệuHewlett-Packard.Hailàchiếnlượcphânphốichiphíthấpquamộtnhàbánlẻtrựctuyến,chẳnghạnnhưDellComputer.23.Thựcracònmộtchiếnlượcthứtưđểđánhgiáởđây–sảnxuấtcácbộphậnđểbánchoHewlett-Packardvàcácnhàcungcấphệthốngconcủahọ.Chúngtôisẽbànkỹhơnvềchiếnlượcnàyởchương4và5.24.Trênthựctế,Matsushitađãthửxâmnhậpvớimộtchiếnlượcbềnvữngyhệtnhưvậytrongnhữngnăm1990.DùcóthươnghiệumạnhPanasonicvàkhảnănglắprápcácsảnphẩmđiệncơtầmcỡthếgiớinhưngcôngtynàyvẫnthấtbạivàchỉcóđượcthịphầnkhiêmtốn.1.Xemchương7củaDorothyLeonard,WellspringsofKnowledge(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1996).2.Mộtsốnhànghiêncứu(chẳnghạnnhưJoePine,trongcuốnsáchkinhđiểncủamìnhlàMassCustomization[Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1992])nêurằngxétchocùngthìphânkhúccólẽlàkhôngquantrọngvìnhucầucủacáckháchhàngriênglẻnênđượcgiảiquyếtriênglẻ.Dùđiềunàylàcóthểhiểuđượcnhưngđểđiđượcđếnđócũngphảimấtmộtkhoảngthờigiannhấtđịnh.Chúngtôisẽđềcậpđếnởchương5và6rằngtrongnhiềutìnhhuống,điềuđólàkhôngthể.Nóicáchkhác,phânkhúcluônluônđóngvaitròquantrọng.3.Chúngtôixinchânthànhcảmơnhaiđồngnghiệpđãgiớithiệuchochúngtôilốitưduyvềcấutrúcthịtrườngnày.NgườiđầutiênlàRichardPedi,CEOcủaGageFoodsởBensenville,Illinois.Rickđặtrachochúngtôicụmtừ“côngviệccầnthựchiện”.AnthonyUlwickcủaLansana,Florida–basedStrategyn,Inc.đãtriểnkhaivàsửdụngmộtkháiniệmtươngtựtrongnghiêncứucốvấncủamình,đólàcụmtừ“cáckếtquảmàkháchhàngđangtìmkiếm”.Tonyđãxuấtbảnmộtloạtnghiêncứuvềcáckháiniệmnày,baogồm“TurnCustomerInputintoInnovation”,HarvardBusinessReview,January2002,91–98.Tonysửdụngcáckháiniệmnàyđểgiúpkháchhàngcủadoanhnghiệpôngtriểnkhaicácsảnphẩmkếtnốiđượcvớinhữnggìmàkháchhàngcủahọđangcốgắngthựchiện.ChúngtôicũngrấtbiếtơnDavidSundahl,cộngsựcủaGiáosưChristensen,đãgópphầntrìnhbàythànhhệthốngrấtnhiềunhữngýtưởngbanđầuxâydựngnênchươngnày.4.Nhiềuchitiếtởđâyđãđượcthayđổiđểbảovệlợiíchđộcquyềncủacôngtytrongkhivẫnbảođảmđượcđặctínhcơbảncủanghiêncứuvàcáckếtluậncủanó.

5.Ngônngữtrongđoạnnàychothấymộthệthốnglồngghép.Trongcôngviệcbaoquátcầnthựchiệnlànhiềukếtquảkhácnhaucầnđạtđượcđểcôngviệcđượcthựchiệnhoànhảo.Vìvậy,khisửdụngtừkếtquảtrongnghiêncứuvềphânđoạn,chúngtôiámchỉnhữngcôngviệcriênglẻcầnđượcthựchiện,chẳnghạnnhưkéodàilâu,khônglàmlộnxộn,v.v…đểcôngviệcđượcthựchiệntốt.6.Tacóthểthấyđượcvấnđềnàyngaytừxuhướngmarketinggầnđâyhướngtớinhữngcáigọilàthịtrườngđộctôn.Thịtrườngđộctônthúcđẩycáccôngtycungcấpcáclựachọntheoyêucầu,đápứngđượcnhucầucủatừngkháchhàngriênglẻ.Nhưnglàmtheoyêucầucũngcócáigiácủanó.Hơnnữa,nóthườngkhôngcungcấphiểubiếtlogictrêncơsởhướngđếnkếtquảcủacácquyếtđịnhmuahàng.Vìcáccôngcụnghiêncứuthịtrườngphứctạpnhưgeocodecũngchúýđếnđặcđiểmcủaconngườinênchúngkhôngthểtạoracáckếhoạchphânđoạnthịtrườngcóýnghĩavớikháchhàng–mỗingườiđềucórấtnhiềucôngviệccầnthựchiện.Thựcracórấtnhiềuđiểmtươngđồngtrongnhữngcôngviệccầnthựchiệntrongmộtbộphậnngườivàcôngty,chothấyrằngtậptrungvàocácthịtrườngđộctônthườngkhôngphảilàmụctiêumarketingnêntheođuổi.7.Nhậnxétrằngkháchhàngtìmkiếmtrongcácnhómsảnphẩmnhằmtìmracáchđạtđượckếtquảmongmuốnđượcdựatrênnghiêncứutâmlýhọc,nêurằngcáchệthốngtrigiáccủachúngtađượchướngđếntìmhiểuxemchúngtacóthểdùngđồvậtlàmgìvàliệuchúngcóphảilàtốiưuchocácmụcđíchđóhaykhông.VídụnhưnhàtâmlýhọcJamesJ.Gibson,đượcbiếtđếnrộngrãinhờnghiêncứuvềcácgiảthuyếttrigiác,đãviếtvề“tínhnăng”,mộtkháiniệmtươngtựvớinhữnggìchúngtôigọilà“côngviệc”hoặc“kếtquả”.TheoGibson,“Tínhnăngcủamôitrườnglànhữnggìnócungcấphoặctrangbị,dùtốthayxấu.”Gibsonkhẳngđịnhrằngchúngtanhìnnhậnthếgiớikhôngphảivềmặtđặctrưngchủđạo,nhưlàmàuvànghaynặng500gam,màlàvềkếtquả:“Cáichúngtanhậnbiếtđượckhinhìnvàođồvậtlà[kếtquả]củachúngchứkhôngphảilàđặctrưng.Chúngtacóthểphânbiệtcáckhíacạnhkhácbiệtnếucầnlàmvậytrongmộtthửnghiệm,nhưngnhữnggìđồvậtđóthểhiệnchochúngtalànhữnggìtathườngchúýtới.”Vídụnhư,vaitròquantrọngcủamặtđấtlàcungcấpchochúngtamộtnềnvữngchắcđểđứng,đilại,v.v...Chúngtakhông“thuê”mặtđấtvìmàusắchayđộẩmcủanó.TheocáchnóicủaGibson,tínhnăngcủasảnphẩmlàcáckếtquảmàsảnphẩmđóchophépngườisửdụngđạtđược.XemJamesJ.Gibson,TheEcologicalApproachtoVisualPerception(Boston:HoughtonMifflin,1979),127.8.Tìmramột“ứngdụngmangtínhtriệttiêu”làtônchỉcủacácnhàcảicáchtừkhiLarryDownesvàChunkaMuigiớithiệuthuậtngữnàytrongcuốnUnleashingtheKillerApp(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1998).

Khôngmaylàphầnlớnnhữnggìđượcviếttrongcuốnsáchnàychỉbaogồmnhữngghichépvềcácứngdụngtiêudiệtthànhcôngtrongquákhứ.Chúngtôinghĩrằngmộtnghiêncứukỹcàngvềcácứngdụngkiểunàysẽchothấyrằngchúngtiêudiệtvìsảnphẩmhaydịchvụđóđượcđịnhvịrõràngchomộtcôngviệcmàrấtnhiềungườiđangcốgắngthựchiện–cảicáchnàygiúphọhoànthànhviệcđótốthơnvàtiệnlợihơn.9.DoanhnghiệpdoNgàiUlwickđiềuhànhmàchúngtôiđềcậpởghichú3cócácphươngphápđộcquyềnđểphânloạicácthịtrườngtheocôngviệcvàđịnhlượngquymôcủachúng.10.ThôngtinnàyđượcthuậtlạichochúngtôitrongmộtcuộcphỏngvấnvàothángBảynăm2000vớiMickeySchulhoff,ngườiđãgiữvịtríCEOcủaSonyAmericatrongvònghơn20nămvàlàthànhviênbangiámđốccủaTậpđoànSonytrongphầnlớnthờigianđó.11.Chúngtôicầnnhấnmạnhrằngchúngtôikhônghềcóthôngtinnộibộvềbấtkỳcôngtyhaysảnphẩmnàođượcđềcậpởphầnnày,vàchúngtôicũngchưathựchiệnbấtkỳcuộcnghiêncứuthịtrườngchínhthứcnàovềcácsảnphẩmhaycôngviệcnày.Thayvàođó,chúngtôiđãviếtphầnnàychỉđểminhhọacáchcáchgiảthuyếtđượcxâydựngdựatrêncácphânnhómtheotìnhhuốngvềsảnphẩmkếtnốiđượcvớikháchhàngcóthểmanglạisựrõràngvàđoánđịnhđượcchomộtcôngviệccủacảicách.Chẳnghạnnhư,nếuchiếnlượccủaRIMlànêubậtdoanhthuvớikháchhàngdoanhnghiệphơnlàcánhânthìCIO(Giámđốccôngnghệthôngtin)sẽlàngườichịutráchnhiệm:đảmbảorằngcácnhânviênlaođộngtríóccókhảnăngliênlạcvàliênlạcđược.Cáchlàmđócũngsẽhữuíchnếuápdụngchocôngviệcnày.12.Trênthựctế,khicuốnsáchnàyđangđượcviết,RIMvàNokiacôngbốmộtquyếtđịnhhợptác,trongđóNokiasẽsửdụngphầnmềmcủaRIMđểtạotínhnăngemailkhôngdâytrênđiệnthoạicủaNokia–mộtthỏathuậnhợplýchocảhaibênvìvềnhiềumặt,sảnphẩmcủahọđượcthuêđểlàmcùngmộtcôngviệc.LiệuhọmuốnsảnxuấtchiếcBlackBerrycạnhtranhvớiđiệnthoạikhôngdâyđểlàmcôngviệcnày,haycungcấpphầnmềmtrongđiệnthoạikhôngdâycủahãngkhácnhưthỏathuậnNokia-RIM,làcâuhỏimàgiảthuyếtởchương5và6sẽtrảlời.13.Chúngtôiđãtươngđốiliềulĩnhkhituyênbốnhưvậyvìtươnglaivẫnchưađến.Chúngtôitrìnhbàyphântíchnàynhưvậyđểminhhọachonguyênlýcơbản.Rấtcóthểlàcácnhàsảnxuấtthiếtbịcầmtaykhôngdâysẽthamgiavàomộtcuộcđuatíchhợpcáctínhnăngmớinhấtcủatấtcảcácđốithủvàosảnphẩmcủamình,khiếnngànhcôngnghiệpcònnontrẻnàyrơivàotìnhtrạngtrongđócácsảnphẩmđềunhangnhácnhau,khôngcógìkhácbiệt.Khiđiềunàyxảyra,chúngtôimongđộcgiảkhôngkếtluậnrằng“ChristensenvàRaynorđãsailầm.”Theochúngtôi,dùviệcxóanhòavàbắtchướctínhnăngchắcchắnsẽxảyranhưngnếumỗinhàsảnxuấtđềutập

trungvàotíchhợpcácđặctínhvàchứcnăngvàđịnhvịtốtthôngđiệpmarketingcủamìnhtrongmộtcôngviệc,thìcácnhàcungcấpcácthiếtbịnàysẽcànglớnmạnhvìhọsẽgiànhđượcthịphầntừcácsảnphẩmvàdịchvụkhácđượcthuêđểlàmcáccôngviệcnày.Chúngtôicũngchorằngcácdoanhnghiệpnàysẽduytrìđượcsựkhácbiệtvàlợinhuậncủamìnhlâuhơnnếuhọtậptrungcảitiếnvàomộtcôngviệcduynhất.14.XemLeonard,WellspringsofKnowledge;EricvonHippel,TheSourcesofInnovation(NewYork:OxfordUniversityPress,1988);vàStefanThomke,ExperimentationMatters:UnlockingthePotentialofNewTechnologiesforInnovation(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2003).15.Tấtnhiên,vềlýthuyết,tấtcảkháchhàngđềumuốnmangtheomộtthiếtbịnhỏlàmđượctấtcảmọiviệctrongmộtchiếcvalihoặctúixách.Nhưngđểlàmđượcđiềuđóđòihỏiphảiđánhđổivềcôngnghệ.Phầnmềmsẽgiúpthiếtkếmộtnềntảnghữuhìnhduynhấtchomộtloạtcáccôngviệctậptrungđỡtốnkémhơn.Tuynhiên,chúngtôichorằngngaycảtrongtìnhhuốngnày,côngtysẽcólợihơnkhidùngmộtnềntảngphầncứngduynhấtchocácsảnphẩmphầnmềmtốiưuhóakhácnhauđượcđịnhvịchonhiềucôngviệckhácnhau.Cólẽtrongmộtthờigiandài,cácthiếtbịđiệntửkếthợpnhiềutínhnăngnhưvậynhằmmụcđíchlàmđượcnhiềuviệccùngmộtlúc–sắpxếp,kếtnối,giảitrí,v.v...–sẽthànhragiốngnhưmộtcondaođanăng:daokhásắc,kéocùn,cáimởnắptạmổnvàcáituavíttệhại.Miễnlàcáccôngviệcmàkháchhàngcầnthựchiệnphátsinhvàocácthờiđiểmvàđịađiểmkhácnhauthìchúngtôinghĩrằnghầuhếtkháchhàngsẽtiếptụcsửdụngnhiềuthiếtbịkhácnhauchođếnkhimộtthiếtbịđanăngcóthểlàmđượctấtcảmọiviệctốtnhưcácđốithủcạnhtranhtậptrungcủanó.16.KinhnghiệmcủaIntuitkhiphávỡthịtrườngphầnmềmkếtoándoanhnghiệpnhỏbằngsảnphẩmQuickBookscủahọlàvídụtiêubiểuchotrườnghợpnày.Đếnđầunhữngnăm1990,phầnmềmdoanhnghiệpnhỏduynhấttrênthịtrườngđượcviếtbởikếtoánvàdànhchokếtoán.Vìhọđịnhnghĩathịtrườngcủamìnhtheosảnphẩmnênhọxácđịnhđốithủcạnhtranhcủamìnhlàcácnhàthiếtkếphầnmềmkếtoánkhác.Vìvậy,địnhnghĩanàymangđếnchohọtầmnhìnvềcáchvượtquađốithủ,đólàthamgiavàomộtcuộcđua:Bổsungcácđặctínhvàchứcnăngnhanhhơndướidạngcácbáocáovàphântíchmớicóthểvậnhànhđược.Dầndầnngànhnàybaogồmnhữngsảnphẩmđachứcnăngnhangnhácnhau,trongđómọihãngđềutíchhợptínhnăngcủacáchãngkhác.CácnhânviênmarketingcủaIntuitđãquenvớiviệcquansátxemkháchhàngmuaphầnmềmquảnlýtàichínhcánhânQuickencủaIntuitđangcốgắnghoànthànhviệcgìkhisửdụngsảnphẩmnày.Trongquátrìnhđó,họrấtngạcnhiênkhiquansátthấyrằngphầnlớnnhữngngườisửdụngQuickendùngnóđểkiểmsoáttìnhhìnhtàichínhcủadoanhnghiệpnhỏcủahọ.Họnhậnrarằngcôngviệccơbảnlàkiểmsoát

tiền.Cácchủsởhữudoanhnghiệpnhỏnàynhúngtayvàomọimặtcủadoanhnghiệpmìnhvàkhôngcầnđếntấtcảnhữngbáocáovàphântíchtàichínhmàcácnhàcungcấpphầnmềmthịnhhànhđãtíchhợpvàosảnphẩmcủahọ.IntuitchoramắtQuickBooksnhằmthựchiệncôngviệcmàcácchủsởhữudoanhnghiệpnhỏcầnlàm–“Giúptôiđảmbảorằngtôikhônghếttiền”–vàthànhcôngrựcrỡ.Trongvònghainăm,côngtyđãthâutóm85%thịphầnbằngmộtsảnphẩmphávỡthiếuhầuhếtcáctínhnăngcủacácsảnphẩmcạnhtranh.17.TheodoreLevittlàngườitiênphongđềxướngquanđiểmnàytrongsốnhữngngườinghiêncứuvàviếtvềcácvấnđềtrongmarketing.Christensennhớlạikhicònlàmộthọcviêncaohọc,ôngđãngheTedLevitttuyênbố:“Ngườitakhôngmuốnmuamộtcáimáykhoan6milimét,màlàmộtcáilỗ6milimét”.Nóitheocáchcủachúngtôilàhọcóviệccầnlàmvàhọthuêmộtthứđểlàmcôngviệcđó.CáchlýgiảiđượcbiếtđếnrộngrãinhấtcủaLevittchocácnguyênlýnàyđượctrìnhbàytrongTheodoreLevitt,“MarketingMyopia”,HarvardBusinessReview,September1975,reprint75507.18.Đểtìmhiểuvềcáchxácđịnhquymôcủacácphânkhúcthịtrườngtheocôngviệc,xemAnthonyW.Ulwick,“TurnCustomerInputintoInnovation,”HarvardBusinessReview,January2002,91–98.19.ChúngtôirấtbiếtơnMikeCollins,nhàsánglậpkiêmCEOcủaTậpđoànBigIdea,vìnhữngbìnhluậncủaôngđãdẫnđếnrấtnhiềuýtưởngtrongphầnnày.Mikeđãbiêntậpbảnthảobanđầucủachươngnày,vàcácýkiếncủaônghếtsứchữuích.20.Mộtlýdovìsaomộtsố(nhưngkhôngphảitấtcả)cáckiểubánlẻ“diệttrừphânnhóm”–cáccôngtynhưHomeDepotvàLowe’s–đãcóthểphávỡđượccácnhàbánlẻlớnmạnhthànhcôngđếnvậylàvìhọđượctổchứcdựatrêncáccôngviệccầnthựchiện.21.Vìnhiềunhàmarketingtìnhcờvàcóxuhướngphânđoạnthịtrườngcủahọtheođặctínhcủacácnhómsảnphẩmvàkháchhàngnênthậtkhôngmay,nhưngkhôngcógìngạcnhiên,làhọthườngquảngbáthươnghiệunhưnhữnggìhọđãlàmvớisảnphẩmcủamình.Thươnghiệuthườngđãtrởthànhnhữngtừngữbaotrùm,khônglàmtốtđượcbấtkỳviệcgìmàkháchhàngcầnlàmkhi“thuê”thươnghiệuđó.Vìhầuhếtcácnhàquảngcáođềumuốnýnghĩacủathươnghiệuđủlinhhoạtchomộtloạtcácsảnphẩmmànóchứađựngnênnhiềuthươnghiệuđãmấtđisựliênkếtgiữanóvớicôngviệc.Khiđiềunàyxảyra,kháchhàngvẫnlúngtúngkhôngbiếtmuasảnphẩmnàođểthựchiệncôngviệckhigặpmộttìnhhuốngnhấtđịnh.1.Cácnhàkinhtếhọccóngônngữrấthayđểmiêutảhiệntượngnày.Khihiệuquảcủamộtsảnphẩmvượtquákhảnăngsửdụngcủakháchhàng,kháchhànggặpphảihiệudụngbiêntếgiảmdầnkhihiệuquảsảnphẩmtăngdần.Quathờigian,giábiêntếmàkháchhàngsẵnsàngtrảchocảitiếnsẽ

tươngđươngvớihiệudụngbiêntếmàhọnhậnđượctừviệcsửdụngcảitiến.Khigiátrịtăngcủagiábiêntếmàcôngtycóthểduytrìtrênthịtrườngchomộtsảnphẩmcảitiếntiếnvề0thìhiệudụngbiêntếmàkháchhàngcóđượctừviệcsửdụngsảnphẩmcũngsẽtiếnvề0.2.Chúngtôiđãđềcậpởphầntrướcrằngkhôngcócôngnghệnàolàbềnvữnghayphávỡvềbảnchất.Đâylàcácgiớihạncủamộttậpsốthựccontinum,vàtínhphávỡcủamộtcảicáchchỉcóthểđượcmiêutảtươngđốisovớicácmôhìnhkinhdoanh,kháchhàngvàcáccôngnghệkhác.Trườnghợpbóngbándẫnchothấyrằngthươngmạihóamộtsốcôngnghệnhưcáccảicáchbềnvữngtrongcácthịtrườnglớnlàrấttốnkém.3.Hình4-2đượcvẽnêntừdữliệudoAmericanHeartAssociationNationalCenter(TrungtâmNghiêncứuQuốcgiaHiệphộiTimmạchHoaKỳ)cungcấp.Vìcácdữliệunàychỉđolườngcácquytrìnhđượcthựchiệntrongbệnhviênnêncácquytrìnhnongmạchthựchiệnởcácphòngkhámngoạitrúvàcácđịađiểmkháckhôngphảibệnhviệnđềukhôngđượckểđến.Điềunàycónghĩalàcácconsốnongmạchtrongđồthịthấphơnsovớithựctế,vàđánhgiákhôngđúngmứcnàyngàycàngtrởnênđángkể.4.Córấtnhiềuvídụkhácngoàinhữnggìđượcliệtkêởtrên.Chẳnghạnnhư,cácnhàmôigiớichứngkhoánnhưMerrillLynchtiếptụctiếnlênthịtrườngcấpcaotrongmạnglướigiátrịbanđầucủamìnhhướngtớicáckháchhàngcógiátrịrònglớnhơn,từđóthunhậpròngvàtổngdoanhthucủahọcũngđượccảithiện.Họchưanhậnthấymốiđedọamàcuốicùnghọsẽphảitrảinghiệmkhicácnhàmôigiớichiếtkhấutrựctuyếntìmracáchcungcấpdịchvụtốthơn.5.XemClarkGilbertandJosephL.Bower,“DisruptiveChange:WhenTryingHarderIsPartoftheProblem,”HarvardBusinessReview,May2002,94–101;vàClarkGilbert,“CanCompetingFramesCo-exist?TheParadoxofThreatenedResponse,”workingpaper02-056,Boston,HarvardBusinessSchool,2002.6.DanielKahnemanandAmosTversky,“Choice,Values,andFrames,”AmericanPsychologist39(1984):341–350.KahnemanvàTverskyđãviếtvềnhữngđiềurấtlớnlaotrongcácấnbảnnày.Phầnthamkhảonàychỉlàmộtvídụtrongcôngtrìnhcủahọ.7.Hiệntượng“threatrigidity”đãđượcnhiềuhọcgiảnghiêncứu,trongđónổibậtlàJaneDuttonvàcácđồngnghiệpcủamình.XemJaneE.DuttonandSusanE.Jackson,“CategorizingStrategicIssues:LinkstoOrganizationalAction,”AcademyofManagementReview12(1987):76–90;vàJaneE.Dutton,“TheMakingofOrganizationalOpportunities—AnInterpretivePathwaytoOrganizationalChange”,ResearchinOrganizationalBehavior15(1992):195–226.8.ArthurStinchcombeđãviếtrấtnhiềuvềđịnhđềrằngcóđượccácđiều

kiệnbanđầucầnthiếtlàmấuchốtđểcácsựkiệntiếptheoxảyrađúngnhưmongmuốn.XemArthurStinchcombe,“SocialStructureandOrganizations,”trongHandbookofOrganizations,ed.JamesMarch(Chicago:McNally,1965),142–193.9.ClarkGilbert,“Pandesic—TheChallengesofaNewBusinessVenture,”case9-399-129(Boston:HarvardBusinessSchool,2000).1.Chúngtôichânthànhcảmơncácnhànghiêncứulỗilạcđãpháthiệnrasựtồntạivàvaitròcủanănglựccốtlõitrongviệcđưaranhữngquyếtđịnhtrên.NhữngngườinàybaogồmC.K.PrahaladandGaryHamel,“TheCoreCompetenceoftheCorporation,”HarvardBusinessReview,May–June1990,79–91;vàGeoffreyMoore,LivingontheFaultLine(NewYork:HarperBusiness,2002).Cầnlưuýrằng“nănglựccốtlõi”vốnlàthuậtngữđượcC.K.PrahaladvàGaryHamelđặtratrongbàiviếtchuyênđềcủahọ,thựcralàmộtlờixinlỗidànhchocáccôngtykinhdoanhđangành.Họđangpháttriểnmộtcáinhìnvềđangànhdựatrênviệckhaitháccáckhảnăngthiếtlập,nóitheonghĩarộng.Chúngtôitrìnhbàythànhquảcủahọnhưmộtsựthốngnhấtvớinhữnghướngnghiêncứuvàsựpháttriểnlýthuyếtđángđượctôntrọngmàkhởiđầulàquyểnsáchrađờinăm1959TheTheoryoftheGrowthoftheFirm(NewYork:Wiley).Dòngsuynghĩnàycótácđộngrấtmạnhmẽvàhữuích.Tuynhiên,hiệnnaythuậtngữ“nănglựccốtlõi”đãtrởnênđồngnghĩavớitừ“tậptrung”,nghĩalànhữngcôngtytìmcáchkhaithácthếmạnhcốtlõicủahọsẽkhôngđadạnghóa–mặtkhác,họtậptrungkinhdoanhvàonhữnghoạtđộngmàhọlàmđặcbiệttốt.Chúngtôicảmthấychínhcái“ýnghĩatrênthựctế”nàylàsailầm.2.IBMđượccholàcókhảnăngcôngnghệlớnhơntrongviệcthiếtkếvàsảnxuấthệđiềuhànhvàcácmạchtíchhợpsovớiIntelvàMicrosofttạithờiđiểmIBMđưacáccôngtynàyvàohoạtđộng.Vìvậy,cólẽsẽchínhxáchơnnếunóiquyếtđịnhnàydựanhiềuvàonhữnggìlàcốtlõihơnlànănglực.PhánđoánrằngIBMcầnphảithuêngoàidựatrênnhậnthứcđúngđắncủacácnhàquảnlýliêndoanhmớilàhọcầnphảicómộtcấutrúcvớichiphíthấphơnđểmanglạilợinhuậnchấpnhậnđượcchotậpđoànvàphảipháttriểnsảnphẩmmớinhanhhơnnữasovớiquytrìnhpháttriểnnộibộđãvữngchắccủacôngty,điềunàyđãđượcmàigiũatrongmộtthếgiớicủanhữngsảnphẩmtươngthuộcphứctạpvớichutrìnhpháttriểndàihơn,cóthểgiảiquyếtđược.3.Trongthậpkỷqua,đãcómộtsựnởrộnhữngnghiêncứuquantrọngvềcáckháiniệmnày.Chúngtôithấynhữngnghiêncứusauđâylàđặcbiệthữuích:RebeccaHendersonandKimB.Clark,“ArchitecturalInnovation:TheReconfigurationofExistingProductTechnologiesandtheFailureofEstablishedFirms,”AdministrativeScienceQuarterly35(1990):9–30;K.Monteverde,“TechnicalDialogasanIncentiveforVerticalIntegrationin

theSemiconductorIndustry,”ManagementScience41(1995):1624–1638;KarlUlrich,“TheRoleofProductArchitectureintheManufacturingFirm,”ResearchPolicy24(1995):419–440;RonSanchezandJ.T.Mahoney,“Modularity,FlexibilityandKnowledgeManagementinProductandOrganizationDesign,”StrategicManagementJournal17(1996):63–76;vàCarlissBaldwinandKimB.Clark,DesignRules:ThePowerofModularity(Cambridge,MA:MITPress,2000).4.Ngônngữchúngtôisửdụngởđâylàđặctrưngchotươngthuộchoàntoànvàchúngtôichọnđiểmcựctrêntrụcđơngiảnlàđểlàmchokháiniệmrõnhấtcóthể.Tronghệthốngsảnphẩmphứctạp,córấtnhiềumứcđộtươngthuộckhácnhautheothờigianvàtheothànhphần.Nhữngtháchthứccủatươngthuộccũngcóthểđượcgiảiquyếtởmộtmứcđộnàođóquabảnchấtcácmốiquanhệnhàcungcấp.CóthểthamkhảothêmJeffreyDyer,CollaborativeAdvantage:WinningThroughExtendedEnterpriseSupplierNetworks(NewYork:OxfordUniversityPress,2000).5.Rấtnhiềuđộcgiảđãđánhđồnghaikháiniệm“độtphá”và“phávỡ”.Khôngnhầmlẫnhaikháiniệmnàylàcựckỳquantrọngchomụcđíchthấuhiểuvàdựđoán.Hầunhưkhôngthayđổi,theocáchnóicủachúngtôi,cáctácgiảtrướcđóđãcoicác“độtphá”côngnghệcómộttácđộngbềnvữngđếnquỹđạocảitiếncôngnghệ.Mộtsốcảicáchbềnvữngkháđơngiản,tăngdầntheotừngnăm.Sốkháclànhữngthayđổimạnhmẽ,nhữngbướcnhảyvọtđộtphávượtlêntrêncuộccạnhtranh,trênquỹđạobềnvững.Tuynhiên,đốivớimụcđíchdựđoán,sựkhácbiệtgiữacôngnghệđộtphávàcôngnghệgiatăngkhôngphảilàvấnđềquantrọng.Docảhailoạiđềucónhữngtácđộngbềnvững,cáccôngtycóuytínthườnglàngườichiếnthắng.Cảicáchphávỡthườngkhôngbaogồmnhữngđộtphácôngnghệ.Thayvàođó,họkếthợpnhữngcôngnghệsẵncóvàomôhìnhkinhdoanh.Nhữngđộtphácôngnghiệpmớixuấthiệntừcácphòngnghiêncứuthườngcótínhbềnvữngvàhầunhưluônbaogồmcáctươngthuộckhôngdựđoánđượcvớicáchệthốngconkháccủasảnphẩm.Vìvậy,cóhailýdolớngiảithíchchoviệcvìsaocáccôngtycóuytínlạicólợithếlớntrongviệcthươngmạihóacáccôngnghệnày.6.CuốnTheVisibleHand(Cambridge,MA:BelknapPress,1977)củaGiáosưAlfredChandlerlàmộtnghiêncứukinhđiểnvềviệcnhưthếnàovàtạisaoliênkếtdọclàquantrọngđốivớisựpháttriểncủanhiềungànhcôngnghiệptrongthờikỳđầu.7.Kháiniệmcủacácnhàkinhtếhọcvềtínhhữudụng,hoặcsựhàilòngmàkháchhàngcóđượckhihọmuavàsửdụngmộtsảnphẩm,làmộtcáchtốtđểgiảithíchcạnhtranhtrongngànhđãthayđổinhưthếnàokhiđiềunàyxảyra.Độthỏadụngbiênmàkháchhàngnhậnđượclàviệctăngsựhàilòngcủahọvớimộtsảnphẩmcóhiệuquảtốthơn.Mứcgiámàhọsẵnsàngtrảthêm

chomộtsảnphẩmtỷlệthuậnvớisựtiệníchgiatănghọnhậnđượctừviệcsửdụngnó.Nóicáchkhác,sựcảithiệnvềgiácảsẽbằngvớisựcảithiệnvềđộthỏadụngbiêncủasảnphẩm.Khikháchhàngkhôngthểsửdụngnhữngsựcảitiếncủasảnphẩmthêmnữa,độthỏadụngbiênrơixuốngbằngkhông,vàkếtquảlàkháchhàngkhôngmuốntrảthêmtiềnchonhữngsảnphẩmtốthơn.8.SanchezvàMahoney,trong“Modularity,FlexibilityandKnowledgeManagementinProductandOrganizationDesign”,làmộttrongnhữngngườiđầutiênmôtảhiệntượngnày.9.TácphẩmmangtínhbướcngoặtcủagiáosưCarlissBaldwinvàKimB.Clark,đượctríchdẫntrongchúthích3,đãmôtảcácquátrìnhđơnthểhóamộtcáchrấtthuyếtphụcvàhữuích.Chúngtôimuốngiớithiệucuốnsáchnàytớinhữngaiquantâmnghiêncứuquátrìnhmộtcáchkỹlưỡnghơn.10.RấtnhiềungườinghiêncứulịchsửcủaIBMsẽkhôngđồngývớiquanđiểmcủachúngtôirằngcạnhtranhbuộcIBMmởrộngcấutrúccủamình,màsẽtranhluậnrằngluậtchốngđộcquyềncủachínhphủMỹmớilàđiềubuộcIBMphảimởrộng.CáchànhđộngchốngđộcquyềnrõràngcóảnhhưởngđếnIBM,nhưngchúngtôisẽlậpluậnrằngdùcónhữnghànhđộngđócủachínhphủhaykhông,cáclựclượngcạnhtranhvàgiánđoạncũngsẽdừngquyềnlựcgầnnhưđộcquyềncủaIBMlại.11.TácphẩmđoạtgiảiPulitzercủaTracyKidder,bảnbáocáođãgiànhchiếnthắngvớinộidungvềpháttriểnsảnphẩmtạiDataGeneral,TheSoulofaNewMachine(NewYork:AvonBooks,1981),môtảcuộcsốngsẽnhưthếnàokhicơsởcủacạnhtranhbắtđầuthayđổitrongngànhcôngnghiệpmáytínhmini.12.GiáosưCharlesFine,MITcũngđãviếtmộtcuốnsáchquantrọngvềchủđềnày:Clockspeed(Reading,MA:PerseusBooks,1998).Finequansátthấyrằngngànhcôngnghiệptrảiquacácchukỳcủatíchhợpvàkhôngtíchhợptrongmộtloạichukỳ“Xoắnkép”.Chúngtôihyvọngrằngcảhaimôhìnhnêuraởđâyvàtrongchương6đềuxácnhậnvàcungcấpthêmnhữngquanhệnhânquảvàopháthiệncủaFine.13.Cơcấupháttriểncủangànhcôngnghiệpchovaychothấymộtvídụrõràngcủanhữnglựclượngnàytrongkinhdoanh.CácngânhàngtíchhợpnhưJPMorganChasecólợithếcạnhtranhrấtlớntrongcáctầngphứctạpnhấtcủathịtrườngchovay.Tíchhợpchínhlàchìakhóachokhảnăngkếthợplạinhữnggóitàichínhkhổnglồ,phứctạpchonhucầucủacáckháchhàngphứctạptrêntoàncầu.Quyếtđịnhliệucóchovaykhôngvànếucóthìchovaybaonhiêukhôngthểđượcđưaradựavàonhữngcôngthứcvàbiệnphápnhấtđịnh.Chúngchỉcóthểđượcthựchiệndựavàotrựcgiáccủacácnhânviêngiàukinhnghiệm.Tuynhiên,côngnghệtínhđiểmtíndụngvàchứngkhoánhóatàisảnđanglàmgiánđoạnvàphânrãnhữngtầngđơngiảncủathị

trườngchovay.Ởnhữngtầngnày,ngườichovaybiếtvàcóthểtínhtoánchínhxácnhữngyếutốquyếtđịnhliệungườivaycótrảkhoảnnợhaykhông.Thôngtincóthểkiểmchứngvềngườiđivay–chẳnghạnnhưhọđãsốngbaolâuởnơiởhiệntại,họđãlàmviệcbaolâutạinơihọđanglàmviệc,thunhậpcủahọlàbaonhiêu,vàhọcótrảnhữnghóađơnkhácđúngthờihạnkhông–đượckếthợplạiđểđưaraquyếtđịnhcóchovayhaykhôngdựatrênthuậttoán.Tínhđiểmtíndụngbắtđầuxuấthiệnvàonhữngnăm1960ởtầngđơngiảnnhấtcủathịtrường,khicáccửahàngquyếtđịnhcópháthànhthẻtíndụngcủamìnhkhông.Sauđó,khôngmaychocácngânhànglớn,đámđônggiánđoạndichuyểnhoàntoànlênphíatrêncủathịtrườngđểchạyđuatheolợinhuận–đầutiênlàcáckhoảnvaytíndụngcủangườitiêudùngnóichung,sauđólàcáckhoảnvaymuaôtôvàvaythếchấp,vàbâygiờlàvayvốnkinhdoanhnhỏ.Ngànhcôngnghiệpchovayởnhữngtầngđơngiảnnàyđãbịphânrãhoàntoàn.Cácchuyêngiaphingânhàngđãpháttriểnđểcungcấpgiátrịgiatăngchomỗitầngnày.Nếutíchhợplàmộtlợithếlớntrongnhữngtầngphứctạpnhấtcủathịtrườngthìtrongnhữngtầngđãbãohòa,nólạilàmộtbấtlợi.14.KếtluậncủachúngtôihỗtrợchonhữngkếtluậncủaStanJ.LiebowitzvàStephenE.MargolistrongcuốnWinners,Losers&Microsoft:CompetitionandAntitrustinHighTechnology(Oakland,CA:IndependentInstitute,1999).15.MộtminhhọatốtcủaviệcnàylàcúđẩyđượcthựchiệnbởiAppleComputer,tạithờiđiểmviếtbàinày,làcánhcửachongườitiêudùngtiếpcậnvớigiảitríđaphươngtiện.SựtíchhợptươngthuộccủahệđiềuhànhvàcácứngdụngcủaAppletạorasựtiệnlợimàkháchhàngđánhgiácaovàothờiđiểmnàybởivìsựtiệnlợivẫnchưađủtốt.Cóthểchỉrõđược,cóthểkiểmchứngđượcvàcóthểdựđoánđượckếthợplạitạothànhthuậtngữ“thôngtinđầyđủ”chomộtthịtrườnghiệuquảxuấthiệntừmộtgiaodiện,chophépcáccôngtycạnhtranhvớinhautrongkhoảngcáchđủxa.Mộtnguyênlýcơbảncủachủnghĩatưbảnlàbàntayvôhìnhtrongthịtrườngcạnhtranhvượtquásựgiámsátcủaquảnlýnhưmộtcơchếđiềuphốigiữacáctácnhântrongthịtrường.Đâylàlýdotạisao,khimộtgiaodiệnđơnthểđượcxácđịnh,mộtngànhcôngnghiệpsẽphânrãtạigiaodiệnđó.Tuynhiên,khicácđiềukiệncóthểchỉrõđược,cóthểkiểmchứngđượcvàcóthểdựđoánđượckhôngtồntại,thịtrườnghiệuquảkhôngthểhoạtđộngđược.Trongnhữngtrườnghợpnày,quảnlýgiámsátvàphốihợpthựchiệnchứcnăngđiềuphốitốthơnlàthịtrườngcạnhtranh.ĐâylàmộtvấnđềcơbảnpháthiệnđoạtgiảicủagiáosưTarunKhannavàcộngsự,chothấyrằngtrongcácnềnkinhtếđangpháttriển,cáctậpđoànkinhdoanhđadạngsẽchiếnthắngcáccôngtytậptrung,độclập,trongkhiđiềungượclạiápdụngchocácnướcpháttriển.CóthểthamkhảothêmTarunKhanna

vàKrishnaG.Palepu,“WhyFocusedStrategiesMayBeWrongforEmergingMarkets,”HarvardBusinessReview,July–August1997,41–51;vàTarunKhannaandJanRivkin,'EstimatingthePerformanceEffectsofBusinessGroupsinEmergingMarkets”,StrategicManagementJournal22(2001):45–74.Mộtnềntảngcủacáckháiniệmtrongviệctìmhiểulýdotạisaotíchhợptổchứclàrấtquantrọngkhicácđiềukiệncủađơnthểkhôngđượcđápứngđượcpháttriểntrongngànhkinhtếhọcchiphígiaodịch(TCE)mànguồngốccủanólàtácphẩmcủaRonaldCoase(RHCoase,“TheNatureoftheFirm”Econometrica4[1937]:386-405).Coaselậpluậnrằngcáccôngtyđượctạorakhinóđãlà“quáđắt”đểđàmphánvàthựcthihợpđồnggiữabên“độclập”.Gầnđây,tácphẩmcủaOliverWilliamsonđãchứngminhảnhhưởngtrongviệcnghiêncứuchiphígiaodịchlàyếutốquyếtđịnhranhgiớigiữacáccôngty.CóthểthamkhảoOEWilliamson,MarketsandHierarchies(NewYork:FreePress,1975),“TransactionCostEconomics”,trongTheEconomicInstitutionsofCapitalism,ed.,O.E.Williamson(NewYork:FreePress,1985),15–42;và“Transaction-CostEconomics:TheGovernanceofContractualRelations”,inOrganiationalEconomics,ed.,J.B.BarneyandW.G.Ouichi(SanFrancisco:Jossey-Bass,1986).Đặcbiệt,TCEđãđượcsửdụngđểgiảithíchtheonhiềucáchkhácnhau,trongđócáccôngtycóthểmởrộngquymôhoạtđộngcủahọ,hoặcthôngquađadạnghóakhôngliênkết(C.W.L.Hill,etal.,“CooperativeVersusCompetitiveStructuresinRelatedandUnrelatedDiversifiedFirms,”OrganizationScience3,no.4[1992]:501–521);Đadạngliênkết(D.JTeece,“EconomicsofScopeandtheScopeoftheEnterprise,”JournalofEconomicBehaviorandOrganization1[1980]:223–247)vàDJTeece,“TowardanEconomicTheoryoftheMultiproductFirm,”JournalofEconomicBehaviorandOrganization3[1982],39–63),hoặcliênkếtdọc(K.Arrow,TheLimitsofOrganization[NewYork:W.W.Norton,1974];B.R.G.Klein,etal.,“VerticalIntegration,AppropriableRentsandCompetitiveContractingProcess,”JournalofLawandEconomics21[1978]297–326;vàK.R.Harrigan,“VerticalIntegrationandCorporateStrategy,”AcademyofManagementJournal28,no.2[1985]:397–425).Nóimộtcáchtổngquát,nhữngnghiêncứunàyđượcbiếtđếnnhưmôhìnhvềsự“thấtbạicủathịtrường”đểgiảithíchsựthayđổitrongquymôcủadoanhnghiệp(K.N.MDundas,vàP.RRichardson,“CorporateStrategyandtheConceptofMarketFailure,”StrategicManagementJournal1,no.2[1980]:177-188).Chúngtôihyvọngrằngmìnhđãthúcđẩydòngsuynghĩnàybằngcáchbổsungmộtcáchchínhxácnhữngvấnđềlàmphátsinhnhữngkhókhăntrongviệckýkếthợpđồng,vàcũnglàtrọngtâmcủaTCE.17.Ngaycảkhicáccôngtytổngđàinộihạtđịaphươngtrongngành(ILECs)khônghiểurõtấtcảnhữngsựphứctạpvàhậuquảkhônglường

trướcbằngcáckỹsưCLECs,vềmặttổchức,họởvịthếtốthơnnhiềuđểgiảiquyếtbấtkỳkhókhănnàobởivìhọcóthểkhiếunạiđếncáccơchếtổchứcthayvìphảidựavàocáchợpđồngcồngkềnhvàrấtcóthểkhôngđầyđủtrướcđó.18.CóthểthamkhảothêmJeffreyLeeFunk,TheMobileInternet:HowJapanDialedUpandtheWestDisconnected(HongKong:ISIPublications,2001).Đâyquảthựclàmộtnghiêncứuđặcbiệtxuấtsắc,baogồmhàngloạtnhữngpháthiệnsâusắc.Bằngngônngữriêngcủamình,FunkchothấymộtlýdoquantrọngkhácgiảithíchtạisaoDoCoMovàJ-PhonerấtthànhcôngtạiNhậtBản,đólàhọđitheomôhìnhmàchúngtôimôtảtrongchương3và4củacuốnsáchnày.Banđầuhọnhắmvàonhómkháchhàngkhôngsửdụngmạng(cácthiếunữ)vàgiúphọthựchiệncôngviệcmàhọđãcốgắnglàmtốthơn:vuichơivớibạnbè.Ngượclại,khicáccôngtyphươngTâythâmnhậpvàothịtrườngnày,họhìnhdungrađốitượngchohìnhthứcdịchvụphứctạpnàylànhữngngườiđangsửdụngđiệnthoạidiđộng(sửdụngchủyếuchocôngviệc)vànhữngngườidùngInternetcốđịnhhiệntại.MộtquanđiểmnộibộvềsựpháttriểnnàycóthểđượctìmthấytrongMariMatsunaga,TheBirthofI-Mode:AnAnalogueAccountoftheMobileInternet(Singapore:ChuangYiPublishing,2001).MatsunagalàmộttrongnhữngnhânvậtchủchốttrongsựpháttriểncủaI-ModetạiDoCoMo.19.Xem“IntegratetoInnovate”,mộtnghiêncứucủaDeloitteResearchđượcthựchiệnbởiMichaelE.RaynorvàClaytonM.Christensen.Truycậphttp://www.dc.com/vcd,hoặcgửiyêucầuđếndelresearch@dc.com.20.MộtsốđộcgiảquenthuộcvớinhữngtrảinghiệmkhácnhaucủangànhcôngnghiệpđiệnthoạidiđộngởchâuÂuvàMỹcóthểkhôngđồngývớiđoạnnày.Từrấtsớm,ngườichâuÂuđãhợplạixungquanhmộttiêuchuẩnthỏathuậntừtrướcgọilàGMS,chophépngườisửdụngđiệnthoạidiđộngcóthểdùngởbấtcứquốcgianào.ViệcsửdụngđiệnthoạidiđộngphổbiếnnhanhhơnvàđạttỷlệthâmnhậpcaohơnởMỹ,nơimàrấtnhiềutiêuchuẩncạnhtranhđang“chiếnđấu”vớinhau.NhiềunhàphântíchđãrútrakếtluậnchungtừchiếnlượccủangườichâuÂutrongviệcđịnhsẵnmộttiêuchuẩnchungrằngluônluônnêntránhviệctrùnglặpcáccấutrúccạnhtranhkhôngtươngthíchmộtcáchlãngphí.Chúngtôitinrằnglợiíchcủamộttiêuchuẩnduynhấtđãbịphóngđại,vàrằngnhữngkhácbiệtquantrọngkhácgiữaMỹvàchâuÂuđãđónggópđángkểchosựkhácbiệttrongtỷlệthâmnhậpđãkhôngđượckểđến.Đầutiên,nhữnglợiíchcủamộttiêuchuẩnduynhấtcóvẻđượcthểhiệnrõnétởphíacungchứkhôngphảilợiíchcủaphíacầu.Điềunàycónghĩalà,bằngcáchquyđịnhmộttiêuchuẩnduynhất,cácnhàsảnxuấtthiếtbịmạngvàthiếtbịcầmtaycủachâuÂucóthểđạtđượchiệuquảkinhtếnhờquymôlớnhơnlànhữngcôngtysảnxuấtchothịtrườngBắcMỹ.Điềunàycũngcóthểđãđượcthểhiệndướihìnhthứccácmứcgiá

thấphơnchongườitiêudùng,tuynhiên,sựsosánhcóýnghĩaởđâykhôngphảigiữachiphícủađiệnthoạidiđộngởchâuÂuvàởMỹ–nhữngdịchvụnàykhôngcạnhtranhvớinhau.Phépsosánhcónghĩaởđâylàsovớiđiệnthoạicốđịnhtạimỗithịtrường.Vàởđây,điềuđánglưuýlàdịchvụđiệnthoạicốđịnhđịaphươngvàđườngdàiởchâuÂuđắthơnrấtnhiềusovớiởBắcMỹ,vàkếtquảlà,điệnthoạikhôngdâytrởthànhmộtsảnphẩmthaythếhấpdẫnhơnnhiềuởchâuÂusovớiởBắcMỹ.Lợiíchđượcxemlàởphíacầucủaviệcsửdụngxuyênquốcgia,theohiểubiếtcủachúngtôi,vẫnchưađượcchứngminhquaviệcsửdụngcủangườitiêudùngchâuÂu.Dođó,chúngtôimuốnđưaramộtlýdokhácđểgiảithíchchosựthànhcôngcủađiệnthoạidiđộngởchâuÂu,mộtnguyênnhânxácđánghơnnhiềuviệcmộthọcsinhnữởThụyĐiểncóthểsửdụngdiđộngtrongkỳnghỉởTâyBanNha,đólàsựcảithiệntươngđốivềchiphívàmứcđộdễdàngkhisửdụngđiệnthoạidiđộngsovớiđiệnthoạicốđịnh.Thứhai,vàcólẽcònquantrọnghơn,quyđịnhcủachâuÂurằng“bêngọitrảtiền”đốivớiđiệnthoạidiđộngtrongkhiluậtcủaBắcMỹlà“bênnghetrảtiền”.Nóitheocáchkhác,ởchâuÂu,nếubạngọivàođiệnthoạidiđộngcủamộtngườinàođó,bạnlàngườitrảtiền,cònngườinhậnthìkhôngphảitrảmứcphínào.ỞBắcMỹ,nếumộtaiđógọichobạnvàodiđộngcủabạn,bạnsẽphảitrảtiền.Kếtquảlà,ngườichâuÂuthoảimáihơnnhiềutrongviệcchongườikhácsốdiđộng,dođótỷlệsửdụngcũngtăng.Đểbiếtthêmvềchủđềnày,xemStrategisGroup,“Nghiêncứubêngọitrảtiền”;ITU-BDTquyđịnhcơsởdữliệuviễnthông”vàITUWebsite:<http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics>.Kểđếntácđộngcủamỗinhântốtrên(tiêuchuẩnGMS,giáthấphơnđiệnthoạicốđịnhvàbêngọitrảtiền),cũngnhưlàcácnhântốchưađượcdẫnrakháckhôngphảilàmộtcôngviệcđơngiản.NhưngchúngtôimuốnnóirằngtácđộngcủatiêuchuẩnduynhấtíthơnrấtnhiềusovớinhữnggìnóđượccôngnhậnvàchắcchắnkhôngphảilàyếutốchínhtrongviệcgiảithíchtỷlệthâmnhậpcủađiệnthoạidiđộngởchâuÂucaohơnởBắcMỹ.1.Cóhaicáchnghĩvềmộtsảnphẩmhaydịchvụtrongchuỗigiátrị.Chuỗigiátrịnàycóthểđượckháiquátbằngthuậtngữvềcácquátrình,cónghĩalà,cácbướcgiátrịgiatăngcầnthiếtđểtạorahoặcchuyểngiaonó.Vídụ,cácquytrìnhthiếtkế,lắpráp,tiếpthị,bánhàngvàphânphốilàcácquytrìnhchungtrongmộtchuỗigiátrị.Mộtchuỗigiátrịcũngcóthểđượchiểutheothànhphần,hoặc“hóađơnnguyênliệu”đầuvàocủamộtsảnphẩm.Vídụ,khốiđộngcơ,khunggầm,hệthốngphanhvàđoạnlắprápnhỏđiệntửđểcấuthànhmộtchiếcxehơilàcácthànhphầncủachuỗigiátrịxe.Giữcảhaiýkiếnvềmộtchuỗigiátrịtrongtâmtrílàđiềurấthữuích,vìchuỗigiátrịcũng“lặplại”–cónghĩalàchúngđềucómứcđộphứctạpnhưnhauởmọicấpđộphântích.Cụthểlàkhimộtsảnphẩmđiquaquátrìnhxácđịnhchuỗigiátrị,rấtnhiềuthànhphầnkhácnhauđượcsửdụng.Nhưngtấtcảcácthành

phầnấyđềucótrìnhtựriêngmànóphảivượtqua.Sựphứctạpcủaviệcphântíchchuỗigiátrịsảnphẩmkhôngthểtốigiảnmộtcáchcănbảnđược.Câuhỏiđặtralànêntậptrungvàomứcđộphứctạpnào.2.NghiêncứunàyđượcxâydựngdựatrênmôhìnhnămyếutốvàđặctínhgiátrịcủaGiáosưMichaelPorter.XemMichaelPorter,CompetitiveStrategy(NewYork:FreePress,1980)vàCompetitiveAdvantage(NewYork:TheFreePress,1985).CácnhàphântíchthườngsửdụngmôhìnhnămyếutốcủaPorterđểxácđịnhcáccôngtynàotrongmộthệthốnggiátrịgiatăngcóthểvậndụngtốtnhấtcholợinhuậntừnhữngcôngtykhác.Bằngnhiềucách,môhìnhcủachúngtôitrongchương5và6cungcấpmộtcáinhìntoàndiệncủamôhìnhnămyếutố,chothấyrằngsứcmạnhcủacáclựclượngnàykhôngphảilàbấtbiếntheothờigian.3.Theoquansátchung,khibạnxemxétthờicựcthịnhcủahầuhếtcáccôngtylớn,cómộtkhoảngthờigianmàcáctínhnăngvàđộtincậycủasảnphẩmkhôngđápứngđượcnhucầucủaphầnđôngkháchhàng.Kếtquảlà,họcósảnphẩmvớicấutrúcđộcquyềnvàsởhữulợithếchiphícạnhtranhmạnhmẽ.Hơnnữa,khihọgiớithiệusảnphẩmcảitiếnmới,cácsảnphẩmnàysẽduytrìmộtmứcgiácaovìchứcnănglàchưađủtốtvàcácsảnphẩmmớidầnđápứngđủnhucầu.ĐiềunàycóthểđúngvớihệthốngđiệnthoạiBell,xetảiMack,máyủiCaterpella,máyinXerox,điệnthoạidiđộngNokiavàMotorola,bộvixửlýIntel,hệđiềuhànhMicrosoft,thiếtbịđịnhtuyếnCisco,cácdịchvụtưvấncôngnghệthôngtinvàkinhdoanhcủaEDShayIBM,trườngKinhdoanhHarvardvànhiềucôngtykhác.4.Trongcácphântíchsauđây,chúngtôisẽsửdụngthuậtngữhệthốngcon,cónghĩalàmộtdâychuyềnthànhphầnvàvậtliệucungcấpchomộtphầnbộphậncầnthiếtđểlắpghépthànhsảnphẩmhoànthiện5.Mộtlầnnữa,chúngtathấymốiliênkếtvớiýkiếncủaGiáosưMichaelPorterrằngcóhaichiếnlược“chungchung”:sựkhácbiệtvàchiphíthấp(xemchương2,ghichú12).Môhìnhcủachúngtôikhôngmôtảcáccơchếtạonênchiếnlượcbềnvững.Sựkhácbiệtbịpháhủytheocơchếdẫnđếndâychuyềnhóavàphitíchhợp.Chiếnlượcchiphíthấpchỉkhảthikhivàchỉkhicácđốithủcạnhtranhchiphíthấpkhôngcóđủnănglựcđểcungcấpnhữnggìkháchhàngcầntrongmộttầngthịtrường.Giáđượcthiếtlậptạicácgiaođiểmcủađườngcungvàđườngcầu–chínhlàchiphíbằngtiềnmặtcủanhàsảnxuấtcậnbiên.Khinhàsảnxuấtcậnbiêncóchiphícaohơn,thìnhữngnhàsảnxuấtchiphíthấpcóthểthuđượclợinhuậnhấpdẫn.Nhưngkhicácđốithủcạnhtranhchiphícaođãbiếnmấtvàtoànbộnhucầuthịtrườngđượccungcấpbởinhàsảnxuấtchiphíthấp,thìsauđómộtchiếnlượcchiphíthấpsẽtrởthànhchiếnlượcchiphíngangbằng.6.Khôngphảitấtcảcácthànhphầnhoặchệthốngcontrongmộtsảnphẩmđềugópphầntạonênmứchiệusuấtcógiátrịđốivớikháchhàng.Những

thànhphầnđángquantâmlà“xácđịnhhiệusuất”củacácthànhphầnhoặchệthốngcon.Vídụtrongtrườnghợpcủamộtmáytínhcánhân,bộvixửlý,hệthốngđiềuhànhvàcácứngdụngtừlâuđãtrởthànhhệthốngconxácđịnhhiệusuất.7.Cácnhàphântíchướctínhbaonhiêutiềnsẽởlạivớingànhcôngnghiệpmáytínhvàbaonhiêusẽbị“ròrỉ”quaquátrìnhlắprápsảnphẩmcuốicùnghoặchệthốngcungcấpphụtómtắttrong'DeconstructingtheComputerIndustry,”BusinessWeek,23November1992,90-96.Nhưđãlưuýtrongphụlụccủachươngnày,chúngtôihyvọngrằngphầnlớnlợinhuậncủaDellđếntrựctiếptừhoạtđộngbánlẻchokháchhàngchứkhôngphảitừhoạtđộnglắprápsảnphẩm.8.Vớisựphảnánhchỉtrongmộtvàigiây,cóthểdễdàngthấyrằngngànhcôngnghiệpquảnlýđầutưphảichịucácvấnđềcủaphânloạitheongànhcôngnghiệpkhôngliênquanđếnlợinhuậnvàtăngtrưởng.Dođó,họtạoramộtquỹđầutưcho“côngtycôngnghệ”vàcácquỹkháccho“côngtychămsócsứckhỏe”.Trongnhữngdanhmụcđầutưnàylànhữngcôngtylắprápđangtrênbờvựccủahànghóaphổbiến.MichaelMauboussin,chiếnlượcgiađầutưchínhtạiCreditSuisseFirstBoston,gầnđâyđãviếtmộtbàiviếtvềchủđềnày.Nóđượcxâydựngdựatrênmôhìnhlýthuyếtmàchúngtôiđãtómtắttrongphầngiớithiệucủacuốnsáchnày,vàứngdụngcủanótrongthếgiớicủađầutưlàrấtsâusắc.XemMichaelMauboussin,TheConsiliantObserver,NewYork:CreditSuisseFirstBoston,14January2003.9.NhữngđộcgiảđãquenthuộcvớingànhcôngnghiệpổđĩacứngcóthểthấysựmâuthuẫngiữatuyênbốcủachúngtôirằngcórấtnhiềulợinhuậnđượcthuvềtrongngànhsảnxuấtổđĩavớisựthậtlànhữngnhàsảnxuấthàngđầunhưRead-RitevàKomagđãkhôngđạtthànhcông.Họđãđạtđượcsựthịnhvượngbởihầuhếtcácnhàsảnxuấtổđĩacứnghàngđầu,đặcbiệtlàSeagate,đãtíchhợpsảnphẩmổđĩacứngđểtựkiếmlờithayvìnhữngnhàcungcấpđộclập.10.IBMđạtnhiềulợinhuậnởcácổđĩacứng3,5-inch,nhưngđólàởcấpnăngsuấtcaonhấtcủathịtrường,nơimànănglựckhôngđủtốtvàthiếtkếsảnphẩmphảitươngthuộc.11.MộtbáocáođầyđủhơnvềnhữngpháttriểnđãđượcxuấtbảntrongClaytonM.Christensen,MattVerlindenvàGeorgeWesterman,“Disruption,DisintegrationandtheDissipationofDifferentiability,”IndustrialandCorporateChange11,no.5(2002):955–993.NghiêncứuđầutiêncủatrườngKinhdoanhHarvardđãtómtắtnhữngphântíchnàyvàđượclưuhànhrộngrãivàonăm1998và1999.12.Chúngtôiđãcốýsửdụngđộngtừởthìhiệntạithườngvàthìtươnglaitạiđoạnnày.Lýdolàvàothờiđiểmbảnbáocáonàylầnđầutiênđượcviếtvàchuyểntớinhàxuấtbản,cáclờituyênbốchỉlàdựđoán.Sauđó,tổnglợi

nhuậncủaổđĩacứng2,5inchgiảmđiđángkể,đúngnhưmôhìnhđãdựđoán.Tuynhiên,IBMđãlựachọnbántoànbộổđĩacứngchoHitachi,tạođiềukiệnchocáccôngtykhácbánnhữngthànhphầnlợinhuậncao.13.TrướcđâychúngtôicóđềcậpđếnviệcTrườngKinhdoanhHarvardcóthêmmộtcơhộiđểthựchiệnchínhxácchiếnlượcnàytrongquảnlýgiáodục.Harvardviếtvàxuấtbảnđạiđasốcácnghiêncứutìnhhuốngvàrấtnhiềucácbàiviếtmàcácgiáosưởtrườngkinhdoanhđãsửdụngnhưcôngcụgiảngdạytrongcáckhóahọcvềkiếntrúctươngthuộc.Vìđàotạoquảnlývềcôngviệcvàcáctrườngđạihọccủadoanhnghiệp(chínhlànhữngnhàsảnxuấtkhôngtíchhợpcủakhóahọclắpráp)đãlàmgiánđoạnchươngtrìnhThạcsỹQuảntrịKinhdoanh,trườngKinhdoanhHarvardcómộtcơhộituyệtvờiđểbắtđầumôhìnhkinhdoanhthôngquachinhánhxuấtbảnvàhọkhôngchỉbánnhữngbàibáovànghiêncứutìnhhuốngnhưnhữngthànhphầntrầnmàcònbáncảhệthốnggiátrịgiatăng.Nhữngnghiêncứunàynênđượcthiếtkếđểtrởnênđơngiảnhơnđốivớicácgiảngviênquảnlýtrongbốicảnhdoanhnghiệpđểlắpráptùychỉnhcácvậtliệucóchấtlượng,đượccungcấpchínhxáckhicầnthiết,vàđượcdạymộtcáchthuyếtphục.(XemClaytonM.Christensen,MichaelE.RaynorvàMatthewVerlinden,“SkatetoWheretheMoneyWillBe,”HarvardBusinessReview,November2001.)14.ĐiềunàygợiýrằngsứcmạnhxâydựngthươnghiệucủaHewlett-Packardsẽtrởnênmạnhmẽvớinhữngkháchhàngchưathỏamãntừquỹđạocảithiệnmàsảnphẩmđượcđịnhvị.VàđiềunàycũngchothấyrằngthươnghiệuHPsẽyếuhơnnhiềusovớicácthươnghiệuIntelvàMicrosoft,đixuốngtừcùngmộtđiểmtớinhữngkháchhàngthỏamãnnhiềuhơn.15.ChúngtôirấtbiếtơnAlanaStevens,mộtsinhviêntheohọcthạcsỹquảntrịkinhdoanhHarvardcủaGiáosưChristensen,vìnhữnghiểubiếtnàymàchịđãpháttriểntrongnghiêncứumangtên“AHouseofBrandsoraBrandedHouse?”.Stevenslưuýrằngxâydựngthươnghiệuđangdầnchuyểntừsảnxuấtsảnphẩmsangnhữngkênhbánlẻ.Vídụ,cácnhàsảnxuấtthựcphẩmvàsảnphẩmchămsóccánhâncóthươnghiệunhưUnilevervàProcter&Gamble,thamgiacáccuộcchiếnthươnghiệuvớicáckênhcủahọmỗingày,bởivìnhiềusảnphẩmcủahọcònhơn-cả-tốt.ỞVươngquốcAnh,nhữngthươnghiệulớnnhưTescovàSainsburyđãquyếtgiànhchiếnthắngsaukhikhởiđiểmởmứcgiáthấphơntrongmỗichủngloạimặthàngvàtiếndầnlên.TạiMỹ,cácsảnphẩmcóthươnghiệuđã“bámtrụ”kiêntrìhơntrêngiáhàng,nhưngthườngvớichiphícắtcổ.SựdịchchuyểncủathươnghiệutrongnhómđủtốtđangđitheoconđườngnhưHomeDepotvàStaples.Khichứcnăngvàđộtincậyđãtrởnênhơn-cả-tốt,nhưngsựđơngiảnvàtiệnnghicủasảnphẩmchưađủtốtthìsứcmạnhthươnghiệuđãbắtđầudịchchuyểnsangkênhcómôhìnhkinhdoanhdựatrênnhữngkhíacạnh

chưathỏamãnnày.Procter&Gamblecóvẻnhưđãtheomộtchiếnlượcnhạycảmbằngcáchkhởiđộngmộtchuỗicácsựgiánđoạnthịtrườngmớiđồngthờicungcấpnănglượngcầnthiếtchonhữngnỗlựccủacáckênhđểdịchchuyểnlênphíatrênthịtrường,vàbảotồnsứcmạnhcủaP&Gđểgiữthươnghiệucaocấptrênsảnphẩm.Vídụ,thươnghiệuhệthốnglàmsạchkhôDryelcủanólàmộtsựphávỡthịtrườngmớivìnóchophépcáccánhânthựchiệnmộtđiềumà,nhưtronglịchsử,chỉcómộtchuyêngiamớicóthểlàm.Tựgiặtkhôthìchưađủtốt,dođó,sứcmạnhđểxâydựngmộtthươnghiệucólợinhuậncóthể“lưutrú”trongsảnphẩmmộtthờigian.Hơnnữa,cũnggiốngnhưthiếtbịbándẫncủaSonychophépmuahànggiảmgiáđểcạnhtranhvớicáccửahàngthiếtbị,dođóDryelcủaP&GđãchoWal-Martmộtphươngtiệnđểdịchchuyểnlênthịtrườngvàbắtđầucạnhtranhvớicáccơsởgiặtkhô.P&GcũnglàmđiềutươngtựvớithươnghiệuhệthốngtựlàmtrắngrăngCrest,mộtphânkhúcthịtrườngmớimàtrướcđâychỉcóthểđượccungcấpbởicácchuyêngia.ChúngtôicảmơnmộttrongnhữngcựusinhviêncủaGiáosưChristensen,DavidDintenfass,mộtngườiquảnlýthươnghiệutoàncầucủaProcter&Gamble,đãchỉrađiềunàyrachochúngtôi.16.Khichúngtôichiasẻnhữnggiảthuyếtnàyvớicácsinhviên,mộtsốđãhỏiliệuđiềunàycóápdụngchocácnhãnhiệuthờitrangcaocấpnhất,chẳnghạnnhưGucci,vàchocácloạisảnphẩmkhácnhưmỹphẩm.Nhữngngườibiếtchúngtôicólẽđãquansátthấyrằngmặcđồthờitrangcóthươnghiệukhôngphảicôngviệcmàtacốthựchiệntrongcuộcsốngcủamình.Dođó,chúngtôithúnhậnrằngkhôngcóhiểubiếtnàovềthếgiớicủathờitrangcaocấp.Nócólẽsẽvẫntiếptụcthuđượclợinhuậnmãimãi.17.Duytrìsựcạnhtranhởcấpđộcủachuỗixácđịnhgiátrịgiatăngmànhữngnhàsảnxuấtxehơiđangchiếmưuthếlàyêucầuhọdịchchuyểnđếncấutrúcphânphốimới–mộtsựtíchhợpdãycungứngmàgiaodiệnkháchhàngđãsửdụnghiệuquả.LàmthếnàođểthựchiệnđiềunàyvàýnghĩahiệusuấtcủanóđượckhámphádàitrongnghiêncứucủaDeloittemangtên“DigitalLoyaltyNetworks”,đượccungcấptại<http://www.dc.com/research>,hoặctrêndelresearch@dc.com.18.Nhữngđộcgiảtinvàohiệuquảcủathịtrườngvốnvàkhảnăngcủacácnhàđầutưđadạnghóadanhmụcđầutưcủahọsẽkhôngnhậnthấybikịchnàotrongnhữngquyếtđịnhnày.Saunhữnglầntướcbỏtàisảnnày,cổđôngcủahaigãkhổnglồsảnxuấtxehơiđãsởhữucổphầntrongcôngtythiếtkếvàlắprápôtô,vàtrongcáccôngtycungcấphệthốngcon.ChúngtôiđangviếtcuốnsáchnàyvìlợiíchcủacácnhàquảnlýtrongcáccôngtynhưGeneralMotorsvàFordmàchúngtôimôtảnhữngquyếtđịnhđólàkhôngmay.19.Chúngtôinói“thường”ởđâyvìcónhữngtrườnghợpngoạilệ(hầuhết,

nhưngkhôngphảitấtcả,đãchứngminhnguyêntắcnày).Vídụ,chúngtôilưuýchươngnàyhaigiaiđoạngiátrịgiatăngcóthểđượcđặtcạnhnhau,nhưbộnhớDRAMcóthểphùhợptronglắpghépmáytínhcánhân.Vàcónhữngtrườnghợpnơihaicấutrúctươngthuộccầnphảiđượctíchhợp,chẳnghạnnhưkhimộtdoanhnghiệplấynguồnkếhoạchphầnmềmtừcáccôngtynhưSAPcầnphảiđượcđưakèmvàoquátrìnhkinhdoanhđộclập.ThựctếrằngcảhaimặtđềukhôngthểlắpghépvàđịnhdạngđượcđãlàmSAPtriểnkhaithựchiệnkếhoạchnhưđượcyêucầu.1.MộttrongnhữngnghiêncứuquantrọngnhấtvềchủđềnàyđượctómtắttrongDorothyLeonard-Barton,“CoreCapabilitiesandCoreRigidities:AParadoxinManagingNewProductDevelopment,”StrategicManagementJournal13(1992):111–125.2.Cáckháiniệmtrongchươngnàycốgắngxâydựngtheotruyềnthốngcủasựhiểubiếtđángđượctôntrọngvềkhảnăngcủacáctổchức,đượcbiếtđếntronggiớihọcthuậtlà“quanđiểmdựatrênnguồnlực”(resource-basedview-RBV)củacôngty.Truyềnthốngnàycoicácnguồnlựcnhưtàisảncủamộtcôngtyvàtìmcáchgiảithíchsựkhácbiệtliêncôngtytronghoạtđộngvàtăngtrưởngdựatrênsựkhácbiệttrongbổsungnguồnlực.VídụnhưK.R.Conner,“AHistoricalComparisonofResource-BasedTheoryandFiveSchoolsofThoughtWithinIOEconomics:DoWeHaveaNewTheoryoftheFirm?”JournalofManagement17,no.1(1991):121–154.CáccôngtrìnhchuyênđềtheođềtàinàylàE.T.Penrose,TheTheoryoftheGrowthoftheFirm(London:BasilBlackwell,1959);vàB.Wernerfelt,“AResource-BasedViewoftheFirm,”StrategicManagementJournal5(1984):171–180.CáccôngtrìnhmớiđâyhơnbaogồmM.Peteraf,“TheCornerstonesofCompetitiveAdvantage:AResource-BasedView,”StrategicManagementJournal14,no.3(1993):179–192;vàJ.Barney,“TheResource-BasedTheoryoftheFirm,”OrganizationScience7,no.5(1996):469.Chúngtôiđãđịnhnghĩa“nguồnlực”vớiphạmvihẹphơnsovớinhiềunhànghiêncứuRBV,bằngcáchsửdụngthêmkháiniệm–cụthểlàquytrìnhvàgiátrị–đểnắmbắtcácyếutốcấuthànhquantrọngcủanănglựcdoanhnghiệpmàmộttrongsốđóđãđượcchọntrongdanhmụccácnguồnlực.Vídụ,D.TeeceandG.Pisano,“TheDynamicCapabilitiesofFirms:AnIntroduction,”IndustrialandCorporateChange3,no.3(1994):537–556;R.M.Grant,“TheResource-BasedTheoryofCompetitiveAdvantage,”CaliforniaManagementReview33,no.3(1991):114–135;vàJ.Barney,“OrganizationalCulture:CanItBeaSourceofSustainedCompetitiveAdvantage?”AcademyofManagementReview11,no.3(1986):656–665.Chúngtôitinrằngtrongnhiềutrườnghợp,nhữnggìđãtrởthànhtranhluậnvềđịnhnghĩathựcsựlàdothấtbạitrongviệcphânloại.Cơcấuvàlýthuyếttrìnhbàytrongchươngnàyđượctómtắttheohìnhthứcsơbộtrongmột

chươngđượcbổsungvàoấnbảnthứhaicủaCuốnTheInnovator’sDilemma.MôhìnhnàybướcđầuđãđượccôngbốtrongClaytonChristensenandMichaelOverdorf,“MeetingtheChallengeofDisruptiveChange,”HarvardBusinessReview,March–April2000.3.KếtquảnghiêncứuđượcbáocáobởicácnhàtâmlýhọcquảnlýRHRQuốctếchứngthựcướctínhnày.RHRgầnđâyđãcôngbốcóđến40%giámđốcđiềuhànhcấpcaomớiđượctuyểnđãthôiviệc,hoặclàmviệckémhiệuquả,hoặcbịsathảitrongvònghainămnhậnvịtrímới(Globe&Mail,1April2003,B1).4.TomWolfe,TheRightStuff(NewYork:Farrar,Straus,andGiroux,1979).5.Phùhợpvớikhẳngđịnhcủachúngtôitrongchương1vềcáchmộtlýthuyếtmạnhmẽcóthểmanglạikhảnăngdựbáochomộtdựánnhưthếnào,nhiềunghiêncứuthờikỳđầuvềcáchthuêđúngngườichođúngcôngviệcđãphânloạicácnhàquảnlýtiềmnăngtheocácthuộctínhcủahọ.Hãynhớrằngcácnhànghiêncứungànhhàngkhôngthờikỳđầuđãquansátthấymộtmốitươngquanchặtchẽgiữaviệcsởhữucácthuộctínhnhưcánhvàlôngvũvàkhảnăngbay.Nhưnghọchỉcóthểkhẳngđịnhvềmốitươngquanhayliênkếtchứkhôngphảinhânquả.Chỉkhicácnhànghiêncứuxácđịnhcơchếvềcơbảngâyra,vàsauđóhiểuđượcnhữnghoàncảnhkhácnhaumàngườithựchànhgặpphảithìmọithứmớicóthểđượcdựđoánchínhxáchơn.Trongtrườnghợpnày,sởhữunhiềuthuộctínhcầncócóthểcótươngquankhálớnvớisựthànhcôngtrongnhiệmvụ,nhưngnókhôngphảilàcơchếquanhệnhânquảcơbảncủathànhcông.6.MorganMcCall,HighFlyers:DevelopingtheNextGenerationofLeaders(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1998).Cuốnsáchnàycungcấpmộtcáchsuynghĩmớimẻvànghiêmkhắcvềcáchcácquảnlýnênhọchỏivàđánhgiáviệcquảnlýcókhảnănggiảiquyếtthànhcôngtháchthứcphíatrước.Chúngtôikhuyênrằngcáchọcviênmuốntìmhiểuthêmvềcáchcóđượcđúngngườivàođúngnơivàđúngthờiđiểmhãyđọctrọnvẹnquyểnsáchnày.7.Tạigiaiđoạnsautrongsựpháttriểncủadựán,tấtnhiênsẽcầnđếncácgiámđốcđiềuhànhđãthamgiacáckhóahọctrongcáctrườnghọckinhnghiệmliênquanđếnmởrộngquymôkinhdoanh–vàsauđóđiềuhànhhiệuquảmộttổchức.Mộtlýdokhiếnnhiềudựánthấtbạisauthànhcôngbướcđầuvớimộtsảnphẩmduynhấtlàdonhữngngườisánglậpthiếutrựcgiácvàkinhnghiệmtrongviệctạoranhữngquytrìnhcóthểliêntụctạorasảnphẩmtốthơn,sảnxuấtvàcungcấpchúngmộtcáchđángtincậy.8.Đặctínhtoàndiệnvàhợplýnhấtcủaquytrìnhmàchúngtôitừngthấylàở“TheProcessesofOrganizationandManagement,”SloanManagementReview,Summer1998.Khichúngtôisửdụngtừ“quytrình”,nóbaogồmtất

cảcáckiểuquytrìnhmàGarvinđãxácđịnh.9.Dướinhiềuhìnhthứckhácnhau,nhiềuhọcgiảđãkhámpháchitiếtkháiniệm“quytrình”làkhốixâydựngcơbảncủanănglựctổchứcvàlợithếcạnhtranh.Cólẽtrongsốcáccôngtrìnhnhưvậy,cóảnhhưởngnhấtlàR.R.NelsonandS.G.Winter,AnEvolutionaryTheoryofEconomicChange(Cambridge,MA:BelknapPress,1982).NelsonvàWinternóiđến“thóiquen”màkhôngphảilàquytrình,nhưngkháiniệmcơbảnlànhưnhau.Họchứngminhrằngcáccôngtyxâydựnglợithếcạnhtranhbằngcáchpháttriểncácthóiquentốthơnsovớicáccôngtykhác,vàrằngthóiquentốtchỉđượcpháttriểnthôngquaviệclặplạimộtcáchnhấtquáncáchànhvihiệuquả.Saukhiđượcthànhlập,cácthóiquentốtsẽkhóthayđổi.Vídụ,M.T.HannanandJ.Freeman,“ThePopulationEcologyofOrganizations,”AmericanJournalofSociology82,no.5(1977):929–964.Cáccôngtrìnhsaunàyđãkhámphávàchứngminhsứcmạnhcủakháiniệmvềquytrình(đượcgọivớinhiềucáitênkhácnhau,nănglựccủatổchức,khảnăngthayđổi,vànănglựccốtlõi)nhưmộtnguồnlợithếcạnhtranh.VídụvềcáccôngtrìnhnàybaogồmExamplesofthisworkincludeD.J.Collis,“AResource-BasedAnalysisofGlobalCompetition:TheCaseoftheBearingsIndustry,”StrategicManagementJournal12(1991):49–68;D.TeeceandG.Pisano,“TheDynamicCapabilitiesofFirms:AnIntroduction,”IndustrialandCorporateChange3,no.3(1994):537–556;vàC.K.PrahaladandG.Hamel,“TheCoreCompetenceoftheCorporation,”HarvardBusinessReview,May–June1990,79–91.Quanđiểmcủachúngtôilàdùnhữngnghiêncứunàyđãvôcùngsâusắc,vídụnhưnghiêncứuvềquanđiểmnguồnlựcmàchúngtanóitrongghichú3,nhưngnóbịgiớihạnhoặccủaviệcmởrộngđịnhnghĩacủa“quytrình”đểbaogồmtấtcảcácyếutốquyếtđịnhlợithếcạnhtranh,hoặcvìlợiíchcủasựhiểubiếttoànvẹn,khôngbaogồmcácyếutốquantrọngcủakhảnăngcủadoanhnghiệptrongphạmviphântích.Đểbiếtthêmvềđiềunày,đọcA.Nanda,“Resources,Capabilities,andCompetencies,”inOrganizationalLearningandCompetitiveAdvantage,eds.B.MoingeonandA.Edmondson(NewYork:TheFreePress,1996),93–120.10.ĐọcLeonard-Barton,“CoreCapabilitiesandCoreRigidities”.11.ĐọcC.WickhamSkinner,“TheFocusedFactory,”HarvardBusinessReview,May–June1974.12.ChetHuber,chủtịchsánglậpdịchvụviễnthôngtinhọcOnStarcủaGeneralMotors,đãchochúngtathấytầmquantrọngcủasựphânbiệtgiữanguồnlực(conngười)vàcácquytrình:“Mộttrongnhữngbàihọclớnnhấttôinhậnrarằngcôngtycầnsẵnsàngchấpnhậnrủirođểtạolợinhuậnchứkhôngphảilàcánhântrongcôngty.Cáccánhâncầnhànhđộnggiốngnhưnhữngvậnđộngviênbơinghệthuậtđểgiữchocáctổchứcliênkếttốt.”

ClaytonM.ChristensenandErikRoth,“OnStar:NotYourFather’sGeneralMotors(A),”Case9-602-081(Boston:HarvardBusinessSchool),12.13.Kháiniệmvềgiátrị,nhưchúngtôiđịnhnghĩaởđây,tươngtựnhưkháiniệm“bốicảnhcấutrúc”và“bốicảnhchiếnlược”đãnổilêntrongviệcnghiêncứuvềquátrìnhphânbổnguồnlực.NhữngcôngtrìnhquantrọngvềchủđềnàybaogồmJ.L.Bower,ManagingtheResourceAllocationProcess(Homewood,IL:RichardD.Irwin,1972),vàR.Burgelman,“CorporateEntrepreneurshipandStrategicManagement:InsightsfromaProcessStudy,”ManagementScience29,no.12(1983):1349–1364.14.Chương8xemxétsâuhơncácảnhhưởngcủagiátrịtrongphânbổnguồnlựcvàđưarachiếnlược.15.Vídụ,ToyotavàothịtrườngBắcMỹvớimẫuCorona,mộtsảnphẩmnhắmvàocáctầnggiáthấpnhấtcủathịtrường.KhinhómmứctiếpnhậncủathịtrườngtrởnênđôngđảovớicácmẫuxetronggiốngnhaunhưNissan,HondavàMazda,cạnhtranhgiữacácđốithủcạnhtranhvớichiphíthấpngangnhaukhiếnlợinhuậngiảm.Toyotapháttriểnxehơitinhvihơnnhắmđếncấpcaohơncủathịtrườngđểcảithiệnlợinhuậncủamình.GiađìnhxeCorolla,Camry,4-Runner,AvalonvàLexusđãđượcgiớithiệunhưphảnứngcủahọvớiáplựccạnhtranh–Toyotagiữlợinhuậncủamìnhởmứctốtbằngcáchchuyểnlênthịtrườngcaohơn.Trongquátrìnhnày,Toyotaphảithêmchiphíchohoạtđộngthiếtkế,sảnxuấtvàhỗtrợxehơithuộctầmcỡnày.Sauđóhọquyếtđịnhthoátkhỏimứcchấpnhậncủathịtrường,tìmthấylợinhuậncóthểkiếmđượcởđólàkhôngthểchấpnhậnđượcvớicơcấuchiphíđãchuyểnđổicủamình.ToyotagầnđâyđãgiớithiệumôhìnhEchocủanótrongnỗlựcđểtrởlạicácmứcchấpnhậnvớichiếcxeởmứcgiá14.000đô-la–gợilạinỗlựcđịnhkỳcủacácnhàsảnxuấtôtôMỹđểthiếtlậplạivịtríởthịtrườnggiáthấp.QuảnlýcấpcaocủaToyotaquyếtđịnhtungramôhìnhmớinàylàmộtchuyện.Tuynhiên,đểthựchiệnchiếnlượcnàythànhcông,nhiềungườitronghệthốngToyota,baogồmcảcácđạilý,sẽphảiđồngýrằngbánnhiềuxehơivớimứclợinhuậnthấphơnlàcáchtốthơnđểcôngtytănglợinhuậnvàgiátrịvốnchủsởhữusovớibánCamry,AvalonvàLexus.ChỉthờigianmớicóthểbiếtchắcchắnliệuToyotacóthànhcôngtrongviệctănggiátrịpháttriểncủacôngtyhaykhông.16.ĐọcEdgarSchein,OrganizationalCultureandLeadership(SanFrancisco:Jossey-Bass,1988).MôtảcủachúngtôivềsựpháttriểncủanềnvănhóacủamộttổchứcbắtnguồnnhiềutừnghiêncứucủaSchein.17.GiáosưMichaelTushmancủaĐạihọcHarvardvàCharlesO'ReillycủaStanfordđãnghiêncứusâusựcầnthiếttrongviệcquảnlýcáctổchứctheocáchnàyđểtạoranhữnggìhọgọilà“cáctổchứcthuậncảhaimặt”.Nhưchúngtôihiểuvềcôngtrìnhcủahọ,họkhẳngđịnhrằngkhôngđủkhichỉđơngiảnlàtáchrakhỏimộttổchứcđộclậpđểtheođuổicáccảicáchphávỡ

quantrọngnhưngkhôngphùhợpvớigiátrịcủatổchứcchính.Lýdolàthườngthìgiámđốcđiềuhànhtạoramộttổchứcđộclậpđểtáchphávỡrakhỏihoạtđộngcủahọđểhọcóthểtậptrungvàoquảnlýkinhdoanhcốtlõi.Đểtạoramộttổchứcthậtsựthuậncảhaimặt,TushmanvàO'Reillykhẳngđịnhrằnghaitổchứckhácnhaucầnphảiđượcđặttrongmộtbộphậnkinhdoanh.Tráchnhiệmquảnlýtổchứcđộtphávàtổchứcbềnvữngcầnphảiởmộtcấpđộtrongtổchứcmàcảhaikhôngđượcxemxétnhưcácdoanhnghiệptrongmộtdanhmụcđầutư.Thayvàođó,chúngnêntrongcùngmộtnhómhoặcđơnvịkinhdoanhmàquảnlýcóđủcácthôngtinđểchúýcẩnthậnnhữnggìnênđượctíchhợpvàchiasẻgiữacácnhóm,vànhữnggìnênđượcthựchiệntựchủ.ĐọcMichaelL.TushmanandCharlesA.O’Reilly,WinningThroughInnovation:APracticalGuidetoLeadingOrganizationalChangeandRenewal(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2002).18.Trongquákhứ,mộtsốdoanhnghiệpmạohiểmvớivốnđượchỗtrợ,đặcbiệtlàtronglĩnhvựcviễnthôngvàchămsócsứckhỏe,đãđitheomộtchiếnlượccảicáchđộtphá–quacảicáchbềnvững–nhảyvọtvềphíatrướccảcácnhàlãnhđạotrênquỹđạobềnvữngvàsauđónhanhchóngbánhếtcổphầnchocáccôngtyuytínlớnhơnđangdichuyểntrênquỹđạophíasauhọ.Chiếnlượcnàycóhiệuquả–khôngphảivìgiátrịcủacôngtyuytínhạnchếhọkhỏiviệcnhắmđếncùngmộtsựđổimới,màbởiquytrìnhcủahọkhôngnhanhnhưnhữngngườimớibắtđầu.Đâylàmộtcáchchứngminhvềđổihướnglợinhuận,nhưngnókhôngphảimộtlộtrìnhmàmộtdoanhnghiệptăngtrưởngmớicóthểđượctạora.Hoặclàbằngcáchmualạisảnphẩmhoặcđánhbạicácđốithủmới,cáccôngtycóuytíncuốicùngsẽcungcấpcácsảnphẩmcảitiếnnhưlàmộtphầncủadòngsảnphẩmcủamình,vàdoanhnghiệppháttriểnnóđầutiênsẽkhôngtồntại.Nhữngdoanhnghiệpmớibắtđầucơbảnbaogồmcácđộidựáncaocấp,pháttriểnsảnphẩmmộtcáchđộclậpvàsauđóbịgiảitánkhicácsảnphẩmđãsẵnsàngthươngmạihóa.Nólàmộtcơchếmàtheođócôngtyuytínvớivốnchủsởhữucógiátrịhấpdẫncóthểtrảtiềnchonghiêncứuvàpháttriểnbằngvốnchủsởhữuchứkhôngphảilàchiphí.19.SựthànhlậpcôngtyconXiametercủacôngtyDowCorninglàmộtvídụchínhxácvềtìnhhuốngnày.Xiameterlàcôngtycóđộtincậycao,chiphíbánhàngthấpvàmôhìnhkinhdoanhphânphốichophépcôngtytạolợinhuậnhấpdẫnởmứcgiábìnhdânchocácsảnphẩmsilicontiêuchuẩn.KháchhàngcầndịchvụchiphícaohơnđểhướngdẫncácquyếtđịnhmuabáncóthểmuasiliconcủahọthôngquacấutrúcbánhàngchínhvàcơcấuphânphốicủaDowCorning.20.Chúngtôiđưarakhẳngđịnhnàychỉvớimụcđíchminhhọa.Tạithờiđiểmviếtbàinày,cửahàngbánlẻvàtrựctuyếnđượcthànhlậprấttốtnhưlàmộtlànsóngphávỡtrongbánlẻđếnmứcnếumộtcửahàngbáchhóacố

gắngtạoramộtngànhkinhdoanhmớităngtrưởngtrựctuyếnmới,nósẽtheomộtchiếnlượcduytrìnhưmộtdoanhnghiệpmới,cóliênquanđếncáccôngtytạorabánlẻtrựctuyến.NgaycảmộtngườikhổnglồnhưMacy’scókhảnăngsẽmấtcáccôngtyđangtrongquátrìnhdịchchuyểnbềnvữngtrênđườngcongphávỡ.Mualạimộtcôngtycómộtvịtrívữngchắctrênquỹđạophávỡđó–nhưSearsđãlàmkhimualạiLandsEnd–làcáchthứcduynhấtmàcáccửahàngbáchhóacóthểbắtđượclànsóngnày.21.CũngnhưMerrillLynch,GoldmanSachsđãtriểnkhaihệthốnggiaodịchtrênInternetchocáckháchhànghiệncótrongdoanhnghiệpmôigiớidịchvụtrọngóichínhthốngcủahọ.Côngnghệ,nhưmộthệquả,thựchiệntheocáchduytrìcácgiátrị,haycấutrúcchiphícủacácđơnvịkinhdoanh.Trênthựctế,việcthựchiệngiaodịchtrênInternetcóthểsẽtăngthêmchiphíchocấutrúccôngtybởiđólàmộtlựachọnbổsungvàkhôngthaythếkênhmôigiớikinhdoanhtruyềnthống.XemDennisCampbellandFrancesFrei,“TheCostStructureandCustomerProfitabilityImplicationsofElectronicDistributionChannels:EvidencefromOnlineBanking,”workingpaper,HarvardBusinessSchool,Boston,2002.22.Mộtloạtnghiêncứuthúvịcũngđưarakếtluậntươngtự.XemRakeshKhurana,SearchingforaCorporateSavior:TheIrrationalQuestforCharismaticCEOs(Princeton,NJ:PrincetonUniversityPress,2003).Khuranathấyrằngviệcđưavàomộtcôngtycácquảnlývớihồsơcánhânxuấtsắc,những“siêusao”,nhữngngườitheocáchnóicủachúngtôicónhữngthuộctínhđadạngmànhiềungườiphảithèmmuốn,gặpthấtbạithườngxuyênhơnnhiềungườinghĩ.23.XemKimB.ClarkandStevenC.Wheelwright,“OrganizingandLeadingHeavyweightDevelopmentTeams,”CaliforniaManagementReview34(Spring1992):9–28.Cáckháiniệmđượcmôtảtrongbàiviếtnàycựckỳquantrọng.Chúngtôiđặcbiệtkhuyếnkhíchcácnhàquảnlýquantâmđếnnhữngvấnđềnàynênnghiêncứunómộtcáchkỹlưỡng.ClarkvàWheelwrightxácđịnhmộtnhómcaocấplànhómgồmnhữngthànhviênrấttậntụyvàđoànkết.Nhiệmvụcủamỗithànhviêntrongnhómlàkhôngđạidiệnchonhómchứcnăngcủamìnhtrongnhóm,màhoạtđộngnhưmộtngườiquảnlýchungchịutráchnhiệmchosựthànhcôngcủatoànbộdựán,vàtíchcựcthamgiavàocácquyếtđịnhvàcôngviệccủacácthànhviênđếntừtừngbộphậnchứcnăng.Khicùnglàmviệcvớinhauđểhoànthànhdựán,họsẽtìmracáchthứcmớiđểtươngtác,phốihợpvàraquyếtđịnhđểtạoracácquytrìnhhoặckhảnăngmới,cầnthiếtchosựthànhcôngtrongcôngviệckinhdoanhmớitrêncơsởliêntục.Nhữngcáchđểcôngviệchoànthànhsauđócóthểđượccơcấuhoánhưdoanhnghiệpmớihoặcpháttriểndòngsảnphẩm.24.Bướcđộtphávềkháiniệmcơbảndẫnđếnnhữngkếtluậntrongđoạn

nàyxuấtpháttừcácnghiêncứuchuyênđềcủaRebeccaM.HendersonvàKimB.Clark,“ArchitecturalInnovation:TheReconfigurationofExistingSystemsandtheFailureofEstablishedFirms,”AdministrativeScienceQuarterly35(1990):9–30.Đâylànghiêncứu,theoquanđiểmcủachúngtôi,nângtrạngtháixâydựnglýthuyếttrongnghiêncứuquátrìnhtừphânloạidựatrênthuộctínhthànhdựatrênhoàncảnh.Ýtưởngcơbảncủahọlàtrongmộtkhoảngthờigian,cácmôhìnhgiaotiếp,tươngtácvàphốihợpgiữanhữngngườichịutráchnhiệmthiếtkếmộtsảnphẩmmới(quytrìnhpháttriểnsảnphẩmmàcôngtydựavào)sẽphảnánhmôhìnhtrongđócácthànhphầncủasảnphẩmtươngtácvớicấutrúcsảnphẩm.Tronghoàncảnhmàcấutrúckhôngthayđổitừthếhệnàysangthếhệkhác,quytrìnhtheothóiquennàysẽtạođiềukiệnthuậnlợichocácloạitươngtáccầnthiếtchothànhcông.Nhưngtronghoàncảnhmàcáctổchứcpháttriểnphảithayđổicấutrúcđángkểđểnhânviêncầntươngtácvớinhữngngườikhácvềcácchủđềkhácvàvớithờigiankhácnhau,thìcùngmộtquátrìnhquenthuộcsẽcảntrởsựthànhcông.Trongnhiềucách,sựphánđoánvàkhuyếnnghịvềthayđổiquytrìnhtrêncáctrụcthẳngcủahình7-1xuấtpháttừcôngtrìnhcủaHendersonvàClark.SựphánđoánvàkhuyếnnghịtrêncáctrụcngangliênquanđếncácgiátrịcủatổchứcxuấtpháttừcuốnTheInnovator’sDilemma,lầnlượtđượcxâydựngtrêncôngtrìnhcủagiáosưBowervàBurgelmanmàchúngtôiđãtríchdẫnởnơikhác.Phầnnghiêncứunàydườngnhưcũngđãnângtìnhtrạnglýthuyếtphânloạithànhlýthuyếtdựatrêntìnhhuống.25.Chúngtôiđãquansátthấymộtxuhướngkhóchịutrongsốcácnhàquảnlýtìmkiếmcácgiảiphápphùhợpchotấtcảnhữngtháchthứcmàhọphảiđốimặt,chứkhôngphảilàpháttriểncáchápdụngcácgiảiphápthíchhợpchovấnđề.Vềvấnđềcụthểnày,trongnhữngnăm1990,mộtsốnhàquảnlýdườngnhưđãkếtluậnrằngcácđộinhómcaocấplà“câutrảlời”củahọvàđảolộntoànbộtổchứcpháttriểncủahọbằngcáchsửdụngcácnhómpháttriểncaocấpchotấtcảcácdựán.Saumộtvàinăm,hầuhếttrongsốhọquyếtđịnhrằngđộinhómcaocấp,dùhọcungcấpnhữnglợiíchvềtốcđộvàsựkếthợp,lạiquátốnkém–vàhọsauđóđảolộntoànbộtổchứctrởlạivàochếđộcácnhómítquantrọng.Mộtsốcôngtyđượctríchdẫntrongbàiđãgặpphảinhữngvấnđềnày,vàkhôngbiếtlàmthếnàođểsửdụngnhữngnhómthíchhợptronghoàncảnhthíchhợp.26.XemCharlesA.Holloway,StevenC.Wheelwright,andNicoleTempest,“CiscoSystems,Inc.:AcquisitionIntegrationforManufacturing,”CaseOIT26(PaloAltoandBoston:StanfordUniversityGraduateSchoolofBusinessandHarvardBusinessSchool,1998).27.Chúngtôinhậnrarằngđâylàmộttuyênbốnguyhiểm,cóthểlàmộttuyênbốchínhxáchơnkhinóilàtạithờiđiểmviếtbàinày,khôngaicóvẻnhưcóthểđưaramộtchiếnlượcphávỡkhảthichongânhàngtrựctuyến.

Cóthểlàkhảthi,vídụnhưNgânhàngE*Tradexâydựngthànhcôngmộtngânhàngphávỡcấpthấp.Chúngtôitríchdẫntrongghichú21mộttrongnhữngchuỗinghiêncứumàGiáosưFrancesFreicủaTrườngKinhdoanhHarvardđãviếtvớicácđồngtácgiảkhácnhauvềtácđộngcủaviệccungcấpcáckênhdịchvụmớichokháchhàng.KhicácngânhànguytínbổsungthêmmáyATM,điệnthoạivàcácdịchvụtrựctuyếnchokháchhàng,họđãkhôngthểchấmdứtcáckênhgiaodịchcũcủadịchvụ,vídụnhưthungântrựctiếpvàcánbộchovay.Kếtquảlà,Freiđãchothấyrằngviệccungcấpcáckênhchiphídịchvụthấphơnthựcsựlạităngthêmchiphí,bởivìchúnglàthêmvào,khôngphảithaythế.CóthểNgânhàngE*Trade,khikhôngcótàisảncơsởhạtầngvàchiphídịchvụ,thựcsựcóthểtạoramộtmôhìnhkinhdoanhcóchiphíthấpđủthấpđểcóthểkiếmđượclợinhuậnhấpdẫnởmứcgiáchiếtkhấucầnthiếtđểgiànhchiếnthắng.28.Quayvònghàngtrữkhocủamộtcửahàngbánlẻkhôngphảidễdàngtăngvọt(xemchương2,ghichú18).Khiđilên,cácnhàbánlẻthựchiệnmộtcấutrúcquayvònghàngtươngđốicứngnhắcbiếnthànhcácsảnphẩmlợinhuậncaohơn,dẫnđếnmộtsựcảithiệnngaylậptứcvềLợinhuậntrênđầutư(ROI).Hướngđếnthịtrườngđangđixuốngđòihỏiphảimangcùngmộtcấutrúcquayvònghànghóacứngnhắcthànhcácsảnphẩmlợinhuậnthấphơn,dẫnđếnảnhhưởnglớnngaylậptứclênlợinhuậnđầutư.(*)NgườiBắcMỹBảnĐịađượcgọitêntheonhiềucáchkhácnhau.Trongtácphẩmnày,cáctácgiảvàPeggygọihọlà“NgườiBắcMỹBảnĐịa”.NhưngtronglờinóicủaAndy,anhtựgọimìnhlà“NgườiDaĐỏ”.Cảhaithuậtngữnàyđềuđượcsửdụngvớimứcđộtôntrọngnhưnhau.(1)ĐộibiệtkíchCarlsondothiếutáEvansF.Carlsontrựctiếplãnhđạo.NhữngngườilínhcủaSưđoànBiệtkíchThủyquânLụcchiếnSố2nàynổitiếngvềsựnhiệthuyết,vềtinhthầnđồngđộivàkhảnăngthựchiệnchiếncôngtrongcáccuộcchiếnđấu.ĐơnvịnàyđượcthànhlậpbảytuầnsautrậnTrânChâuCảngvànhữngchiếnthắngcủasưđoànđượcghilạitrongcuốnsáchGungHo!củatácgiả-trungúyW.S.François.KhiquyểnsáchnàyđượcchuyểnthểthànhphimvớisựthamgiadiễnxuấtcủadiễnviêngạocộiRandolphScott,thuậtngữGungHomớiđượcnhiềungườibiếtđến.1Xem:HiệphộiQuanhệConngườiNhậtBản,KaizenTeian1:ThiếtlậpHệthốngĐềxuấtCảitiếnLiêntụcthôngquaThựchiệnĐềxuấtcủaNgườilaođộng.2ThuậtngữnàyđãđượcsửdụngtrongcuốnKaizenTeian1:ThiếtlậpHệthốngĐềxuấtCảitiếnLiêntụcthôngquaThựchiệnĐềxuấtcủaNgườilaođộng.(BBT)1.MasaakiImai,Kaizen:ChìakhóadẫntớithànhcôngtrongcạnhtranhcủaNhậtBản(NewYork:McGraw-Hill,1986).*SosánhnàychỉmangtínhtổngquátvìcónhữngcôngtyngoàiNhậtBản

hoạtđộngởMỹápdụnghệthốngđềxuấtcủaNhậtvàcũngcónhữngcôngtyNhậtápdụnghệthốngđềxuấtcủaMỹ.1.ThôngtinchitiếthơnvềhệthốngbáocáoKaizenđượctrìnhbàytrongcuốnKaizenTeian3,ProductivityPress,1992.Secondbest:gầntốiưu.Thídụxinxemthêmsách“ĐánhthứcconRồngngủquên”,PhạmĐỗChívàTrầnNamBình(chủbiên),ThờibáoKinhtếSàiGòn(táibản,2002);hay“KinhTếtếViệtNamTrêntrênđườnghóaRồng”,PhạmĐỗChí(chủbiên),NhàxuấtbảnTrẻ(2004).BáoĐầutư,ngày26/10/2009,trang4,:xembài“Táicơcấukinhtế:Áplựcnộitại”củatácgiảBảoDuyphỏngvấnTS.NguyễnĐìnhCungthuộcViệnNghiêncứuQuảnlýKinhtếTrungương.XemPhạmĐỗChí,KinhtếViệtNamTrêntrênĐườngđườngHóahóaRồng,chương10,NhàxuấtbảnTrẻ,2004.KhôngkểcácchitiêungoàingânsáchKểcảcácchitiêungoàingânsáchNợcủachínhphủvànợbảolãnhbởichínhphủTrầnVănThọ(ĐạihọcWaseda,Tokyo),chương“ĐãquarồimộtthờiĐổimới”,trongsách“ViệtNamtừnăm2011–—Vượtlênsựnghiệtngãcủathờigian”(trang43-48),NhàxuấtbảnTriThức(2011).BáoĐầutư,ngày26/10/2009,trang4,đãdẫn.YếutốdẫnđếnthànhcôngcủaViệtNamcóthểgiảithíchrấtrõbằnglýthuyếtthặngdưcôngsuất(excesscapacity)củagiáosưAriKokkothuộcTrườngKinhdoanhCopenhagen,ĐanMạch.Nộidungphầnnàyvàphầntiếptheođượclấytừcácbàinghiêncứu“Khônggiansảnphẩmquyếtđịnhpháttriểncủacácquốcgia”(productspaceconditionsdevelopmentofnations)củacáctácgiảC.A.Hidalgo,B.Klinger,A.-L.BarabásivàR.Hausmann.HảiLý,Sóngngầm,ThờibáoKinhtếSàiGòn,số37/2010,tr.18.ThờibáoKinhtếViệtNam,ngày2-4/9/2010,TR.19.NgọcĐào,vốnđầutưxãhộităngmạnh.TrungtâmNghiêncứuChínhsáchvàPháttriển(DevelopmentandPoliciesResearchCenter-DEPOCEN),216TranTrầnQuangKhaiKhải,HàNội,ViệtNam.Quanđiểmđượcthểhiệntrongbàiviếtnàymangtínhcánhân,khôngnhấtthiếtphảnánhquanđiểmcủaDEPOCEN.Mọiýkiếnđónggópxingửivềđịachỉhatrang@depocen.orghoặcngocanh@depocen.org.ChúngtôixinchânthànhcảmơnchịNguyễnThịHuyền,thựctậpsinh,vàchịBùiThuHà,trợlýnghiêncứuđãhỗtrợnhómchúngtôiđểhoànthànhbàiviếtnày.TổngcụcThốngkê.TheonhưHSBCtháng3năm2011,tỷlệlạmphátcủaViệtNamnăm2011

cóthểlà9.,9%,theoANZthìconsốnàylà10%.TheosốliệucủaCECI,tỷgiáởđâylàtỷgiátrungbìnhtháng.IMF(2010).IMF(2010),đãdẫn.Hiểutheonghĩarộng,phầnnàyđềcậpđếnthâmhụtvãnglai,bởicấuthànhcủacáncânvãnglaibaogồmnhiềukhoảnmục,nhưngthànhphầnchínhcủanólàcáncânthươngmại.ThựctếViệtnamNamchothấythâmhụtthươngmạilàcấuphầnchínhcủathâmhụtvãnglai.NguyễnThắng,NguyễnNgọcAnh,NguyễnĐứcNhật,NguyễnCaoĐức(2008),Thâmhụttàikhoảnvãnglai:Nguyênnhânvàgiảipháp,TạpchíNghiêncứukinhtếsố363tháng8năm2008,trang3-19.TínhtoántheosốliệutừQuỹTiềntệQuốctế,(2010),Vietnam:2010ArticleIVConsultation—StaffReportandPublicInformationNotice.IMF,Thamvấnđiềukhoản4,năm2003;2006;2010.http://www.economywatch.com/economic-statistics/economic-indicators/Current_Account_Balance_US_Dollars/truycậpngày24/02/2011.Bảnthânviệcnhậpsiêuvàthâmhụttàikhoảnvãnglaivềnguyêntắclàkhôngtốtvàcũngkhôngxấu.Nóchỉxấukhithâmhụtquálớnvàdẫntớikhủnghoảngcáncânthanhtoán,mấtgiáđồngtiền.Tuynhiên,dườngnhưcómộtquanniệmkháphổbiến(khôngchỉởViệtNam)là(i)nhậpsiêuvàthâmhụttàikhoảnvãnglailàkhôngtốtvàthểhiệnmộtnềnkinhtếyếukém;và(ii)xuấtsiêuvàcóthặngdưtrêntàikhoảnvãnglailàđiềutốtvàthểhiệnmộtnềnkinhtếcókhảnăngcạnhtranhtốt.Mặcdùtrongmộtsốíttrườnghợp,quanniệmnhưtrênkhôngphảilàkhôngđúng,nhưngtheolylýthuyếtkinhtếthìkhônghẳnlànhưvậy.Trongnhiềutrườnghợp,thìthâmhụtcáncânthươngmạilàlạithểhiệnmộtnềnkinhtếđangtăngtrưởngtốt.Khimộtnềnkinhtếcótiềmnăngtăngtrưởngtốt,cónhiềucơhộiđầutưvớilợinhuậncao,nhucầuđầutưcaohơnkhảnăngtiếtkiệmtrongnước,điềunàysẽlàmchocácdòngvốnnướcngoàichảyvàoquốcgiađóđểđápứngnhucầuđầutư.Tứclàmộtquốcgiacóthểsửdụngnguồnlựccủanướckhácđểpháttriểnkinhtếtrongnước.Ngượclại,mộttàikhoảnvãnglaicóthặngdưlạicóthểlàdấuhiệubấtổncủanềnkinhtế,dòngvốntrongnướcchảyranướcngoàitìmkiếmnhữngcơhộiđầutưtốthơn.Tứclànguồnlựckhôngđượcsửdụngchopháttriểnnềnkinhtếtrongnước.Cácnguồnvốnnàyđềucókhảnănggiảmmạnhnếuthâmhụtlớnvẫndiễnratrongnăm2011.CóthểlýgiảiđiềunàybởilàdohànghóatừTrungQuốccótínhcạnhtranhcaovềgiácả,bêncạnhđókhoảngcáchcôngnghệvớiViệtNamkhôngnhiềunhưtừcácnướcpháttriểnnênvớitrìnhđộlaođộngvàkinhtếcủaViệtNamthìnhữnghànghóanàysẽdễdàngđượchấpthuhơn.

Nhậpkhẩunhữngmặthàngnhưxeôtô,rượungoại,trangsức,thuốclá,điệnthoại...tăngmạnh.Năm2010,giátrịnhậpkhẩunhữngmặthàngnàylêntới9tỷUSD,sovớiconsốnhậpsiêuhơn12tỷUSDthìlượngtiêudùnghànghóaxaxỉnàylàrấtlớn.CầnphảilưuýlàViệtNamnhậpkhẩunhiềumáymócvàcôngnghệtừTrungQuốcđểpháttriểnsảnxuấttrongnướcsongnhữngcôngnghệnàyđangbịđánhgiálàcôngnghệloại3,nhữngcôngnghệsảnxuấtlạchậu,năngsuấtchưakhôngcaovàcótácđộngxấuđốivớimôitrường.NhưvậycôngnghệmàViệtNamnhậpkhẩuliệucóphảicôngnghệtốtchopháttriểnkinhtế?Hệsốlantỏacủamộtngànhphảnánhmứcđộliênkêtkếtcủangànhđóvớicácngànhkháctrongmộtnềnkinhtếvàđolườngtácđộngtiềmtàngđốivớicácngànhkhicóthayđổitừmộtngànhriênglẻ.Vềbảnchất,cóhailoạihệsốlantỏalàhệsốlantỏacùngchiềuvàhệsốlantỏangượcchiềuBùiTrinh(2010),MeasuringtheeffectiverateofprotectioninVietnam’seconomywithemphasisonthemanufacturingindustry:aninput–outputapproach,DepocenworkingpaperseriesN0.2010/12,DevelopmentandPoliciesResearchCenter,availableathttp://depocenwp.org/upload/pubs/BuiTrinh/ERP_Paper_DEPOCENWP.pdfDothuếcácnguyênliệuđầuvàovàtỷtrọngnguyênliệuđầuvàonhậpkhẩucủangànhnàycao.Điềunàycóthểthấyrõhơnởchỉsốthểhiệnmứcđộlantỏacủanhữngngànhnàytrongnềnkinhtếđềulớnhơnmứctrungbìnhtoànnềnkinhtế.Dựatrênsốliệutừhttp://stat.wto.org/TariffProfile/WSDBtariffPFExport.aspx?Language=E&Country=VNtruycậpngày02/03/2011.Tuynhiên,theomộtnghiêncứugầnđâycủaPeterNarayvàcộngsự(2009)[5]thìviệcápdụngthuếsuấtcaohơntrongkhungcamkếtđượcphéphoặcápdụngcácbiệnpháphạnchếnhậpkhẩutrêncơsởđiềukiệnkhókhănvềcáncânthanhtoánsẽđikèmvớicácảnhhưởngtiêucựclâudàichoViệtNam.Tácđộngcủacáclựachọnchínhsáchnàybaogồm(i)ảnhhưởngtớikếtquảxuấtkhẩuvìxuấtkhẩuphụthuộckháchặtchẽvàonhậpkhẩu;(ii)làmtăngcáncânthươngmạinếuhệsốcogiãncủanhậpkhẩunhỏhơn1;(iii)ảnhhưởngđếnlợiíchcủangườitiêudùngvìchiphítiêudùngtănglên;(iv)làmmôitrườngkinhdoanhởViệtNambịgiảmkhảnăngđoánđịnhdothayđổichínhsách,vàcóthểảnhhưởngđếnđầutưtrựctiếpnướcngoài;(v)giảmniềmtincủacácnhàđầutưđặtvàoViệtNamnếuviệcápdụngcácbiệnphápbảohộbịcácnhàđầutưcoilàtínhiệucủakhủnghoảng.Ngoàira,sửdụngphụthunhậpkhẩucũngcótácdụnggiốngnhưphágiáđồngtiềntrongcắtgiảmnhậpkhẩu,nhưngbiệnphápnàysẽkhôngđạtđượclợiíchchohoạtđộngxuấtkhẩu.

ĐặcbiệtvớitrườnghợpcủaViệtNamkhithâmhụtthươngmạilớnthìáplựcgiảmgiálạicànglớnhơn.CáclầnđiềuchỉnhtỷgiácủaNHNNđềuítvàbịđộngdoáplựccăngthẳngtừthịtrườngchứkhôngphảiđịnhhướngchothịtrườngnênlàmmấtlòngtincủangườidân.Từđókhiếntácđộngcủatâmlýcànglớn,tạovòngxoáylạmphát–-tỷgiá–-nhậpsiêu,dẫnđếnđiềuchỉnhtỷgiákhôngthểbứtphávìsợảnhhưởngđếnổnđịnhvĩmô,cáclầnđiềuchỉnhtỷgiácủaNgânhàngnhàNhànướckhôngbùđắpđượcmứcđộchênhlệchlạmphátvàkhiếnchotiềnđồngViệtNamVNDlêngiásovớicácđồngtiềnkháctrongkhuvực.TheoVũThànhTựAnh(2010)[1].XemthêmbàiviếtcủaNguyễnThịHàTrangvàđồngsự(2011)[8],chonhữnglýgiảichitiếthơnvềtừngnhântốgâyranhậpsiêutrongmấtcânđốinày.Tổnghợptừbáochí,đầunăm2009,IMFdựbáotăngtrưởng4.,75%,NgânhàngThếgiớidựbáo5.,0-5.,5%vàTạpchíTheEconomistdựbáotăngchỉ0.,3%.Xem“TừchỉsốcạnhtranhvàICOR,nghĩvềhiệuquảgóikíchcầu”củaTrầnSỹChương,BáoDoanhnhânSàiGònCuốituầntháng10/2009.Vídụ,xembài“Tỷgiátăngkhôngtácđộngtớilạmphát”,trảlờiphỏngvấncủaôngLêXuânNghĩadoHữuHòethựchiện,đăngtrênbáoĐầutưChứngkhoánngày26/8/2010vàlưutạihttp://tinnhanhchungkhoan.vn/RC/N/CFFEJI/ty-gia-tang-khong-tac-dong-lon-toi-lam-phat.html.Vídụ,xembài“Lạmpháttănglàdotỷgiá”trảlợiphỏngvấncủaôngNguyễnQuangAdoNhậtMinhthựchiện,lưutạiVnExpress:http://vnexpress.net/GL/Kinh-doanh/2010/09/3BA20D11/.Hoặc,PrakritiSofatcủaBarclaysCapitalkhẳngđịnh,cứ1%tăngthêmtrongtỷgiáUSD/VNDsẽđónggópchừng0.,15%vàotỷlệlạmphát,lưutại:http://vneconomy.vn/20100819032443753P0C6/gioi-chuyen-gia-du-bao-xu-huong-ty-gia-usdvnd.htm.Xembài“Lãisuấttiếtkiệmvượt16%”,củaHoàngLyđăngtạiVnExpress.net:http://ebank.vnexpress.net/GL/Ebank/Tin-tuc/2010/12/3BA23BF3/.Vídụ,xembài“BơmUSD,thảnổilãisuất”củaKhánhHuyềnđăngtạiTiềnPhong:http://www.tienphong.vn/Kinh-Te/517761/Bom-USD-tha-noi-lai-suat-VND.htmlVídụ,xembài“ThốngđốcNguyễnVănGiàu:Tănglãisuấtlàđiềubấtkhảkháng”,củaTừNguyên,đăngtạiVnEconomy:http://vneconomy.vn/2010120308305783P0C6/thong-doc-nguyen-van-giau-tang-lai-suat-la-bat-kha-khang.htm.Theolýthuyếthạnchếtíndụngtựnguyện,mặtbằnglãisuấtcaochỉkhuyến

khíchcácdoanhnghiệprủirovayvốnbởichỉcóthựchiệncácdựánrủirocaomớikỳvọngmanglạilợinhuậnđủlớnđểhoàntrảmónvay.Kếtquảlàtrênthịtrườngchỉcònlạicácdoanhnghiệprủirovàdovậykhảnăngvỡnợlàcaohơn.Xembài“Cáncânthanhtoánquốctếthặngdư3.,43tỷđôUSDla”,củaGiangOanhđăngtạiwebsitecủaChínhphủ:http://baodientu.chinhphu.vn/Home/Can-can-thanh-toan-quoc-te-thang-du-343-ty-USD/20107/33406.vgp.Xembài“Năm2010,cáncânthanhtoánthâmhụtkhoảng4tỷđôlaUSD”,củaAnhQuânđăngtạiVnEconomy:http://vneconomy.vn/20101021114618793P0C6/nam-2010-can-can-thanh-toan-tham-hut-khoang-4-ty-usd.htm.Xembài“Đánhgiáxuấtkhẩu10thángđầunămvàdựkiếncuốinăm”,đăngtạibáoThịtrườngNướcngoài:http://www.ttnn.com.vn/country/256/news/28645/danh-gia-xuat-khau-10-thang-dau-nam-va-du-kien-cuoi-nam.aspx.Vídụ,xembài“BơmUSD,thảnổilãisuất”củaKhánhHuyềnđăngtạiTiềnPhong:http://www.tienphong.vn/Kinh-Te/517761/Bom-USD-tha-noi-lai-suat-VND.htmlXembài“Rủirotàichínhvĩmôlớnnhấtlàtỷgiá”củaHữuHòeđăngtạiVnEconomy:http://vneconomy.vn/20100818110321467p0c6/rui-ro-tai-chinh-vi-mo-lon-nhat-la-ty-gia.htm.Nhữngphântíchvềvấnđềnàythểhiệnquanđiểmriêngcủatácgiả.XemquanđiểmtươngtựcủaÔngBùiKiếnThànhkhitrảlờiphỏngvấnbài“Bơmtiềnracótạoáplựclạmphát?”doNguyênDươngthựchiệnđăngtrênTầmNhìn:http://www.tamnhin.net/TienVang/6610/Bom-tien-ra-co-tao-ap-luc-lam-phat-moi.html.“Lạmphátđìnhđốn”làcụmtừtácgiảsửdụngchocụmtừtiếngAnh“stagflation”ámchỉtìnhtrạngkinhtếtrongđólạmphátcaonhưngsảnxuấtkhókhăn.Quanđiểmthểhiệntrongbàiviếtnàycủacánhântácgiả,nguồnsốliệu,trừkhiđượcchỉrõ,lấytừbộphậnnghiêncứucủaTLSViệtNam.Nhữnglỗiphântíchnếucóthuộcvềcánhântácgiả.TácgiảcảmơnsựchiasẻcủaTủySống.PhạmThếAnhvàKhổngVănMinh–CôngtyquảnlýquỹJaccarđãđónggópvàoquanđiểmthểhiệntrongbàiviếtnày.Xemlưutại:http://vneconomy.vn/2010120711364697P0C6/can-that-chat-hon-chinh-sach-tien-te.htm.Xemlưutại:http://cafef.vn/20101207030913873CA0/wb-lam-phat-nam-2010-cua-viet-nam-o-muc-105.chn.Calvo,Guillermo,(1992),AreHighInterestRatesEffectiveforStoppingHighInflation?SomeSkepticalNotes,WorldBankEconomicReview,6,

issue1,p.55-69.Xembài“KhámsứckhỏekinhtếViệttừchỉsốICOR”đăngtrênTuầnViệtnamNam.Xemlưutại:http://tuanvietnam.vietnamnet.vn/2009-10-09-kham-suc-khoe-kinh-te-viet-tu-chi-so-icor-TiếngAnhlà“CreditRationing”,xemStiglitzandWeiss(1981)“CreditRationinginMarketswithImperfectInformation”,AmericanEconomicReview,Vol.71(3)pp393-410.Hoài(2010),Nguycơlạmphát2010:Thựctrạng,nguyênnhânvàgiảipháp,KỹKỷyếukhoahọclầnthứnhất,ĐạihọcKhoahọcCôngnghệ.LãisuấttiềngửikỳhạnthánglãnhlãicuốikỳcủaVCBvàSCBLãisuấttiềngửikỳhạnthánglãnhlãicuốikỳcủaVCBvàSCBLãisuấttiềngửikỳhạnthánglãnhlãicuốikỳcủaVCBvàSCBĐâylàhạngmụctrongcáncânthanhtoánđểđảmbảocáncânluôncânbằng.HoàngUy,‘ỦybanVàngThếgiớikhenngợisựpháttriểncủathịtrườngViệtNam,ngày26/4/2008.HoàngUy,‘ỦybanVàngThếgiớikhenngợisựpháttriểncủathịtrườngViệtNam,ngày26/4/2008.TimJohnston,“ThóiquentrữvàngcủaViệtNamđãlàmgiảmgiáđồngtiền”,ThờibáoTàichính,18/6/2010.supGiaodịchvàngonlinethườngtiếnhànhcùngvớiđònbẩytàichínhgiúpnhàđầutưcóthểgiaodịchgấpnhiềulầnsốtiềnvốnmìnhcó(nhiềutrườnghợplên10lần).Điềunàycónghĩalàlượngvàngvậtchấtcầnthiếtnhỏhơnnhiềusovớigiátrịgiaodịchkhinhàđầutưsửdụngdịchvụnày.Khichuyểntừkinhdoanhonlinesangvậtchất,cácbêngiaodịch100%vàngvậtchất..supLêXuânNghĩa,“ThịtrườngVàngđivềđâu”,báoLaoĐộng,30/10/2010..supThamkhảoVTV,Aicólợikhigiávàngtrongnướccaohơngiávàngquốctế,20/12/2010.KhánhLinh,LêĐứcThúy:“bứcBứctranhvềtỷgiángoạihốikhôngxấunhưnhiềungườinghĩ”,CafeF,25/2/2011.Lạmphátcácnăm2007,2008và2010lầnlượtlà12,6%,19,9%và11,8%.ChitiếtphươngphápnàycóthểthamkhảotrongEviews5User’sGuide,1994–-2004QuantitativeMicroSoftware,LLC.Mốiquanhệtrongdàihạngiữalạmphátvàtăngtrưởngcungtiềncóthểđượcxemxétthôngquaphươngtrìnhsốlượngtiềntệ,MV=PY,củatrườngpháicổđiển.VớitốcđộlưuchuyểntiềntệVổnđịnh,tốcđộtănggiáPsẽxấpxỉbằngvớichênhlệchgiữatốcđộtăngcungtiềnMvàtốcđộtăngtrưởngsảnlượngY.Nhữngnhậnđịnhvàquanđiểmtrongbàiviếtthểhiệnquanđiểmcánhânnhànghiêncứu,khôngphảnánhquanđiểmcủacơquancáctácgiảcôngtác.

GillvàKharas(2007:104).NhiềunghiêncứuđãchỉrarằngtăngtrưởngcủacácquốcgiaNICschỉdựatrênviệcmởrộngcácnguồnlực,trongđócóđầutư,trongkhiđónggópcủatổngnăngsuấtvàotăngsảnlượngởmứckhiêmtốn,nhưmộttấtyếu,tăngtrưởngsẽdừnglại.PaulKrugman,nhàkinhtếđoạtgiảiNobelvàđượccoilàngười“biếttrước”cuộckhủnghoảngtàichínhchâuÁkhiôngchorằngtăngtrưởngdựavàođầutưtrongthờigiandàisẽphảidừnglại(1994).XemthêmcácbàicủaYoung(1984,1992,1994)vàKimvàLau(1994a,1994b)chonhậnđịnhrằngtăngtrưởngthầnkỳcủacácquốcgiaNICschỉlàdotăngtrưởngcácnhântốđầuvàochứkhôngphảidotăngnăngsuấtvàvìthếtăngtrưởngcủacácquốcgianàykhôngcógìgọilà“'thầnkỳ”'.Consốnàydươngvàcànggần1càngminhchứngmộtđiều:cứkhinàothâmhụtngânsáchlớnthìthâmhụtthươngmạicũngcónhiềukhảnănglàlớnvàngượclạikhinàothâmhụtngânsáchthuhẹphoặcdươngthìthâmhụtthươngmạicũngcónhiềukhảnăngđượcthuhẹphoặcdương(thặngdư).Cácbằngchứngquốctếcũngchothấythâmhụt/thặngdưcáncânthươngmại,tàikhoảnvãnglaichịutácđộngrấtlớnbởicủathâmhụt/thặngdưcáncânngânsách(xemObstfeldvàRogoff,2002chotrườnghợpcủacácquốcgiathuộcOECDvàMilesvàScott,2005chotrườnghợpcụthểcủaCanada).Vốnđầutưtoànxãhộithựchiệnnăm2009theogiáthựctếướctínhtăng15,3%sovớinăm2008vàbằng42,8%GDP.Trongđó,khuvựcNhànướctăngmạnhnhấtvớimứctănglêntới40,5%;khuvựcngoàiNhànướctăng13,9%;khuvựccóvốnđầutưtrựctiếpnướcngoàigiảm5,8%[VIE,2010].Mặcdùxuấtkhẩuhàngchếtáctăngấntươngtượngtrongthậpkỷqua,songnếuphânloạihàngxuấtkhẩuViệtNamtheohàmlượngcôngnghệ,thìđaphầnhàngchếtácxuấtkhẩuViệtNamthuộcnhómsửdụngnhiềutàinguyênvàcôngnghệthấp,nhómcôngnghệcaovàtrungbìnhchỉchiếm5%tổngxuấtkhẩuvàtỷtrọngnàykhôngthayđổigìtrong10nămqua[NixsonvàWalter,2010,đoạn3,tr.7].CácsốliệuhiệncóchothấytạiViệtNam,tổngchitiêuchohoạtđộngR&Dởmức0,01%doanhsốlà“cựckỳthấp”vàcácdoanhnghiệpnhànướcchắcchắnsẽđầutưvàoR&Dhơnlàcácdoanhnghiệpcóvốnđầutưnướcngoài[NixsonvàWalter,2010,đoạn2,tr.8].Việcđánhđổinàylàmchonókhôngthểtrởthànhmộtchínhsách'cảithiệnPareto'nhưmongmuốncủanhiềunhàkinhtếtrườngpháiKeyneskhikhuyếnkhíchNhànướccanthiệpvàonềnkinhtế.cácdoanhnghiệpnhànướchaycácdoanhnghiệpsảnxuấtmặthàngđượcbảohộsẽđượclợicòncácdoanhnghiệpsửdụngsảnphẩmcủachúngnhưđầuvàosẽchịuthiệthạivìchiphísảnxuấtvàgiáthànhsảnphẩmsẽbịđộilêncaovàchấtlượngsảnphẩmsảnxuấtracũngkémvàdođónănglựccạnhtranhcủatổngthểnền

kinhtếcũngyếukém.Cònvớinhữngưuđạichocácdoanhnghiệpnhànướctrongviệctiếpcậnđếnnguồnlựctíndụngvàđấtđaithìsẽsinhrahiệuứnglấnát(crowding-outeffect),cácdoanhnghiệptưnhânsẽbịđẩyrangoàicuộcđuabìnhđẳngđểtìmkiếmcơhộikinhdoanhvàlợinhuận.Mặcdùxuấtkhẩuhàngchếtáctăngấntượngtrongthậpkỷqua,songnếuphânloạihàngxuấtkhẩuViệtNamtheohàmlượngcôngnghệ,thìđaphầnhàngchếtácxuấtkhẩuViệtNamthuộcnhómsửdụngnhiềutàinguyênvàcôngnghệthấp,nhómcôngnghệcaovàtrungbìnhchỉchiếm5%tổngxuấtkhẩuvàtỷtrọngnàykhôngthayđổigìtrong10nămqua[NixsonvàWalter,2010,đoạn3,trang7].Giaiđoạn3làgiaiđoạnpháttriểncaonhất.Hiệnnay,tấtcảcácnướccôngnghiệppháttriểnđềuđangởgiaiđoạn3củaquátrìnhpháttriển.Quyếtđịnh390/2008/QĐ-TTgcủaThủtướngChínhphủ.Điềutra10.000doanhnghiệptưnhâncủaVCCInăm2009chothấychỉcó6,9%cókháchhànglàcácdoanhnghiệpFDI,15%cókháchhànglàcácDNNNvà58%cókháchhànglàdoanhnghiệptưnhântrongnước.KháiniệminstitutionstrongmộtsốtưliệuđượcdịchratiếngViệtlàthểchế,Trongtrongbàinầynàycảhaithuậtngữcơchếvàthểchếđềuđượcdùngnhưcócùngnghĩa.DouglasC.North,nhàkinhtếđọatgiảiNobelnăm1993,làngườitiênphongtrongnghiêncứuvềsựliênhệgiữacơchếvàthànhquảpháttriểnkinhtế.Xem,chẳnghạn,North(1990).Ngânhàngthếgiới,cơquanquốctếhàngnămpháthànhbảnbáocáovềpháttriểnkinhtế,đãchọnvấnđềXâydựngcơchếchothịtrườnglàmchủđềchobảnbáocáonăm2002.XemWorldBank(2002).VềsựphânlọailoạicơchếcóthểxemWorldBank(2003),Ch.3,nhấtlàFigureHình3.1ở,trang38.HaigiaiđoạntađềkhởiởđâycónhiềuđiểmtươngđồngvớigiaiđoạnthứhaivàthứbacủaRostow(1960)nhưngkhônghoàntoàngiống.NhiềuđặctínhcủacácgiaiđoạnmàRostowkhảosátgầnnửathếkỷtrướckhôngcònphùhợpvớithờiđạingàynay,thờiđạicôngnghệ,kỹthuật,trithức,…lanrộngnhanhgiữacácnước,thúcđẩybởisựtiếnbộcủacôngnghệthôngtinvàtràolưutoàncầuhóa.Sosánhởđâychủyếuvềmặtcơchế,mặtquanhệsảnxuất.NếuxétmặtlựclượngsảnxuấtthìTrungQuốcvàViệtNamởgầnđiểmBtrongHình12.1nhưngLiênXôcũvàcácnướcĐôngÂutrướckhicảicáchđãcómứcGDPđầungườicaohơnB,nhiềutrườnghợpgầnđiểmC.Baonhiêunămthìđượcgọilà“quálâu”?Thậtrakhócómộtconsốkháchquan.Ởđâytùytheotốcđộpháttriển,tùytheoýchíđẩymạnhcảicáchđểđưakinhtếpháttriểnnhanh,tùytheobốicảnhchínhtrịxãhội.Tổnghợpcácyếutốcólẽcóthểnóitrên15nămthìđượcgọilà“quálâu”.

Lợithếsosánhđộnglàlợithếsosánhtiềmnăngchỉđượcthểhiệntrongtươnglainếucáctiềnđềđượcchuẩnbịởgiaiđoạnhiệnnay.ĐườngCEtrongHình12.1(từđiểmC,GDPđầungườikhôngthayđổi)chỉlàtrườnghợpđặcbiệt,đểđơngiảnhóanênvẽnhưvậy.TrênthựctếcóthểcónhiềuhìnhtháibiếndạngtrongđóGDPđầungườităngnhưngởtốcđộrấtthấp,hoặccótrườnghợpgiảmỞđâytakhôngbànđếnchấtlượng(quality)củathànhquảtăngtrưởng.Môitrườngxuốngcấp,phânphốithunhậpvàtàisảnbấtbìnhđẳng,hiệuquảđầutưthấp,v.v.chothấychấtlượngpháttriểnởViệtNamvàTrungQuốcđềukém.CóđiềuởmặtchấtlượngViệtNamkhônghơnTrungQuốcnhưngtốcđộpháttriểnthấphơn..LuậtđầutưnướcngoàivàLuậtdoanhnghiệpsửađisửalạinhiềulần,kểcảnhữngnghịđịnhbổsungvànhữngtuchỉnhtừngphần,hầunhưhằngnămđềucósựthayđổinộidungcácluậtnày.Tôiđãkiếnnghịvớinhànướcvềvấnđềnàytừnăm1996nhưngchẳngkhôngđượcthựcthi.Mộtsốbộtrongchínhphủcóthituyểnnhưnghầuhếtcótínhcáchhìnhthức.KinhnghiệmcủaNhậtđượcgiớithiệutrongTrầnVănThọ(1997)Ch.3.Collier(2007)gọinhữngnướccựcnghèonàylà“tỉtỷngườiởtậnđáycủakinhtếthếgiới”(thebottombillion).Theotácgiảnàythìhiệnnaytrênthếgiớicó58nướcnhưvậy,dânsốtổngcộngkhoảngmộttỉngười.Nếutachỉkểnhữngnướccósốdântrên20triệuthìsốnướcthuộcnhómnàylà13.Hiệncó12tậpđoànkinhtếvà11tổngcôngtycủanhànước(TheowebsitecủaChínhphủngày14/02/2011http://www.chinhphu.vn/portal/page?_pageid=517,33802599&_dad=ortal&_schema=PORTALThamkhảothêm:PaulR.Krugman,MauriceObstfeld(2005),InternationalEconomics:TheoryandPolicy,5thEdition,Addison-WesleyLongman.Độcquyềndoanhnghiệpcóthểđượcbàochữachomộtsốngànhcótínhđộcquyềntựnhiêntrongmộtkhuvựcđịalýnhấtđịnh(tỉnh,thànhphố)nhưcáccôngtycungcấpdịchvụcôngcộngcơbảnnhưđiện,nước,môitrường…Điềucầnchúýlà:(i)phạmviđộcquyềnkhôngbaophủcảquốcgia;(ii)chínhquyềnđịaphươngphảicùngngườidângiámsátchặtchẽviệcđịnhgiávàchấtlượngdịchvụcủasốítcôngtynày.Việcgiámsátnhiềungànhđộcquyềnnhưngànhđiện,hàngkhông,đóngtàu,…thậmchícảcácngànhnhưgiấy,muối,míađường…hoạtđộngtrênphạmvicảnướcnhưởViệtNamhầunhưlàkhôngthể.HiệncáccôngtythépởViệtNamchỉcóthểvàđangtậptrungsảnxuấtthépxâydựng(chủyếulàthépcuộnchứkhôngphảilàcáccấukiệnphứctạpchocáccôngtrìnhlớn)làsảnphẩmđượcbảohộcaotrongthờigiandài.Lêntớitrên40%,tỷlệkhiếnViệtNamtrởthànhmộttrongnhữngnướccóđầutưcôngcaonhấtthếgiới.

Chuyểngiáđượchiểuđơngiảnlàmuanguyênliệu,máymóctừcôngtymẹởnướcngoàigiácao,bánthànhphẩmgiáthấpnên“thualỗ”đểkhôngđóngthuế.Hoặcchuyểngiálànângkhốnggiátrịđầutưvàtăngquảngcáolàmchiphísảnxuấtcaohơndoanhthuđểlàmbáocáotìnhtrạngthualỗgiảtạo.Sốliệutừnăm2004baogồmcảmũ,ôdù.Năm2007,tỷlệvốnđầutư/GDPcủaViệtNamchỉthấphơnTrungQuốc(44,2%),nhưngcaohơnnhiềusovớiHànQuốc(29,4%),TháiLan(26,8%),Indonesia(24,9%),Malaysia(21,9%)vàPhilippines(15,3%).Quacácnăm,tỷtrọngnàyđềucóxuhướnggiảmởhầuhếtcácnước,trongkhiởViệtNamlạităngmạnhvàluônduytrìởmứccao..sup(**),:cóýnghĩathốngkêởmức5%(*):cóýnghĩathốngkêởmức10%(***):cóýnghĩathốngkêởmức1%(***):cóýnghĩathốngkêởmức1%(***):cóýnghĩathốngkêởmức1%(***):cóýnghĩathốngkêởmức1%Cáckếtquảkiểmđịnhsẽđượccungcấptheoyêucầu.ĐiềunàycóthểthấythôngquamatrậnphươngsaivàhiệpphươngsaixácđịnhtừcácphầndưcủamôhìnhVECMtrongbàinày.Sốtrongngoặclàgiátrịp-value,(*):cóýnghĩathốngkêởmức10%Sốtrongngoặclàgiátrịp-value,(**):cóýnghĩathốngkêởmức5%Sốtrongngoặclàgiátrịp-value,(***):cóýnghĩathốngkêởmức1%Sốtrongngoặclàgiátrịp-value,(*):cóýnghĩathốngkêởmức10%Sốtrongngoặclàgiátrịp-value,(*):cóýnghĩathốngkêởmức10%Chỉsốpháttriểnthịtrườngbánlẻcóthangđiểm100,sốđiểmcàngcaonghĩalàđộhấpdẫnvàtriểnvọngpháttriểncànglớn,đượctínhtrungbìnhkhôngtrọngsốcủabốnchỉtiêu:độrủirocủaquốc,độhấpdẫncủathịtrường,độbãohòacủathịtrườngvàáplựcthờigian.HồChíMinh,Tuyểntập,trang405-406(T10).Giágạo5%tấmViệtNamvàTháiLanchỉcósựkhácbiệtkhálớnvàonăm2009khichínhsáchthumuatạmtrữcủaTháiLancómứcgiácaonênkhôngthểxuấtkhẩurathịtrườngthếgiớivớimứcgiáthấpcạnhtranhvớiViệtNamđược.Xem,vídụnhư,XêminaCảicáchGiáogiáodục,ThờiđạimớiSốsố13(Tháng3Năm/2008)<http://www.tapchithoidai.org/>vàVallely&Wilkinson(2008).Chúngtacóthểđốichiếuquanđiểmnàyvớiquanđiểm“giáodụcvịhọcthuật”xemgiáodụcnhưlàmộtcứucánhvìnhữnggiátrịnộitạicủanó,vídụnhư“khôngbaogiờnghĩđếnviệcdùnghọc–-vấnđểmưusinh”(VũĐình-Hòe1942:52).Nênnhớcưỡngbáchtiêuthụkhôngluônluônđồngnghĩavớimiễnphí.Thí

dụnhưchínhphủbắtbuộcngườiláixegắnmáyphảiđộimũbảohiểmnhưngkhôngphátmũmiễnphíchongườiláixe.Ngoàihọcphí,phụphí,còncóvấnđềchiphícơhội,Cáctrẻemnghèotạithônquêcókhảnăngrađồnggiúpviệcgiađìnhnhiềuhơncáctrẻemtrongthànhthị.Dĩnhiêncácgiađìnhnghèovẫncóthểvaymượntừthịtrườngvốnkhôngchínhthứcnhưhọhàng,bạnbè,lánggiềng,vvv.v….Nhưngvaymượnnhưthếcóthểvẫnchưađủ.NgoàiHECScònphụcấpsinhhoạtchocácsinhviênhộiđủđiềukiện,nhưngvấnđềđórangoàiphạmvibàinày.Cácquanđiểmthểhiệntrongtàiliệunàylàcủabảnthântácgiả,khôngphảnánhquanđiểmcủacáctổchức,cánhânliênquan.Ýkiếnđónggópxingửivềđịachỉemail:dongochuynh@yahoo.com.TheoCôngước102năm1952củaILO,hệthốngASXHbaogồm9bộphậncấuthànhlà:hệthốngchămsócytế;hệthốngtrợcấpốmđau;trợcấpthấtnghiệp;hệthốngtrợcấptuổigià;trợcấptainạnlaođộnghoặcbệnhnghềnghiệp;trợcấpgiađình;trợcấpthaisản;hệthốngtrợcấpchotìnhtrạngkhôngtựchămsócđượcbảnthân(trợcấptàntật)vàtrợcấptiềntuất.RiêngcácquyđịnhvềBHXHtựnguyệncóhiệulựckểtừngày1/1/2008,cácquyđịnhvềBHTNcóhiệulựckểtừngày1/1/2009.Đếnnăm2010ướctínhcókhoảng50triệungườithamgiaBHYT,trongđótrẻemdưới6tuổikhoảng7triệungười,ngườinghèovàcậnnghèokhoảng13triệungười.Vớitốcđộpháttriểnhiệnnaythìđếnnăm2015cóthểtiếntớimụctiêuBHYTtoàndân.XemDươngMinhĐức(2011).XemGrument(2005),VanzantevàFritzsch(2008).Theothốngkê,sốngườiđóngBHXHchomỗingườihưởnglươnghưungàycànggiảmnhanh:Năm1996có217ngườiđóngBHXHchomộtngườihưởnglươnghưu,năm2000giảmxuốngcòn34người,năm2004còn19người,năm2007còn14người,năm2009còn11người,vàđến2010chỉcòn10,7người(XemDươngMinhĐức,2011).XemĐiềutramứcsốngdâncư2002–2008.TạiThànhphốHồChíMinh,trong9thángđầunăm2010,sốnợBHXHcủacácdoanhnghiệpđãlênđến873,6tỉtỷđồng.BHXHđãphảiđưađơnkhởikiện23doanhnghiệpnợkéodài5,74tỉđồngvàthuhồiđược3,66tỉđồng(xemThanhThương,2010).VeriSignlànhàcungcấpchứngchỉsốhàngđầuthếgiới.VeriSignchophépkháchhàngdễdàngtheodõi,quảnlýtấtcảcácchứngchỉsốcủamìnhvớicôngcụVeriSign®CertificateCenterkèmtheokhicấpchứngchỉsố.Teflon(còngọilàPolytetrafluoroethylen)làchấtchốngdính,tínhchấttrơvớihóachất,chịunhiệtcao...Nóđượcsửdụngtrongnhiềungànhcông

nghiệpnhưkhuônépđếgiày,trụcmáyin,photo...Đặcbiệt,nóđượcsửdụngnhiềunhấttrongđờisốnghàngngàynhưlàchảokhôngdính,nồicơmđiệnkhôngdính,bànủi…Bảnchấtlớpteflonlàkhôngbámdínhnênrấtkhólàmnóbámchắcvàobềmặtnồi,chảokimloại.Vìvậyngườitaphảilàmchobềmặtkimloạicủanồichảothậtráp(gồghề)rồidùngmộtchấtkeochobámdínhchặtvàobềmặtrápđó,sauđấyphủTeflonlênbềmặtrápcủachấtkeo,nhờđóTeflonsẽbámchặt.HiệuứngHawthorne:ĐượcrútratừcáccuộcthửnghiệmdoEltonMayothựchiệntạiHawthorneWorks-mộtnhàmáylắprápcủaWesternElectricởphíabắcIllinois-trongsuốtthậpniên1920,đềcậpđếnnhữngíchlợivềhiệusuấtmàcáccôngtytạorakhichútrọngđếnnhânviên.(1)NgườiđứngđầutậpđoànVirgin,ôngđượcxếpthứnămtrongdanhsáchcácdoanhnhângiàunhấtnướcAnhvàxếpthứ254trongdanhsáchtỷphúcủatạpchíForbesnăm2011.(2)S(Sảnphẩm),D(Dịchvụ),T(Thôngtin).3.SigmundFreudlàbácsĩthầnkinhvàtâmlíngườiÁo.ÔngđặtnềnmóngvàpháttriểnvềlĩnhvựcnghiêncứuPhântâmhọc.(1)Đượctạonêntừnhiềunguyênliệuđãđượcchếbiếnkhácnhau.Cóthểdùngtacosnhưmộtmónănkhaivịhoặcbữaănnhẹ.(1)CáchthứcbuônbánbấtđộngsảnđượcđềcậpởđâylàcáchthứctạiMỹ.TuynhiênbạnđọcViệtNamvẫncóthểhọchỏiđượcmộtsốluậnđiểmhữuíchtrongphầnnày.(2)TêntiếngAnhlàUncleSam,lấynhữngtừđầucủaUnitedStatesofAmerica,làmộtcáchcánhânhóachỉnướcMỹ,đượcsửdụngtrongthờikìcuộcchiếntranh1812.(1)NhânvậtluôncósuynghĩtíchcựctrongcuốntiểuthuyếtcùngtêncủaEleanorH.Porter1.D&G:Nhãnhiệuthờitrangcaocấp,dohainhàthiếtkếngườiÝlàDomenicoDolcevàStefanoGabbanasánglậptừnăm1985.2.MarcJacobs:NhàthiếtkếnổitiếngngườiMỹ,giámđốcthiếtkếcủahãngthờitrangdanhtiếngLouisVuittoncủaPháp.