Embed Size (px)
Citation preview
ويرسان اطالع قاتيتحقةفصلنام مقاالتيفيكويكمةمطالع1387-1391 سالازيعموميها كتابخانه
)مسئول نويسندة( ميالجردي ابراهيمي زينبو دانشيكارشناس خوارزمي دانشگاهيناسش ارشد علم اطالعات
[email protected] نيا رياحي نصرت
خوارزمي دانشگاه شناسي دانشو اطالعات علم گروه استاد[email protected]
11/6/1392: پذيرش تاريخ؛14/2/1392: دريافت تاريخ
دهيچك قـاتيتحقيپژوهشـــيعلمـهينشـراز شـماره18 مقاالتيفيكويكميبررس هدفبا حاضر پژوهش: هدف
.است شده انجاميعموميها كتابخانهويسانر اطالعوياسـتنادليـ تحل روشازآندرو اسـتيكتابسـنجآن كـرديروويفيتوصـ نـوعاز حاضـر پژوهش: روش
تحقيقـات فصـلنامه«از شـماره18از عبـارت پـژوهشنيـادر مطالعـه مـوردةجامع. است شدهيريگ بهره محتواليتحل.است 1391 زمستانانيپاتا 1387زييپايابتدااز»وميعم هاي كتابخانهو رسانياطالع
مقـاالتهيـتهدر مـردان مشـاركت بودن باالو زنان مشاركت زانيم بودننييپااز نشان پژوهشجينتا:هاافتهي زانيـم سـندگان،ينويتخصصـةحـوز نظـراز. اسـت داشـته فصـلنامه بـارايعلميهمكارنيشتريب تهران دانشگاه. داردويرسـان اطـالع قـاتيتحقةفصـلنام بـاتيريمـدنيهمچنـويشناسـ دانـشو اطالعـات علمةرشت متخصصانيهمكاراز شـماره هـردر شده منتشر مقاالت تعدادنيانگيم. است بودهگريديها حوزه متخصصانازشيبيعموميها كتابخانه توسـط مـاه2ـ3يزمانةفاصلدر مقاالت تعدادنيشتريب مقاالت،رشيپذ زمان مدتبا رابطهدر. است بوده7/7 فصلنامهريسـاازشيبـنيالت منابعو مقاالتبه استناد. اند بودهيپژوهش نوعاز فصلنامه مقاالتنيشتريب. اندشده رفتهيپذ فصلنامه.است شدهيابيارز منابع انواع
يكتابسـنج مطالعـاتدررنظـ مـورديهـا مؤلفـهيابيـ ارزوياسـتناد مطالعاتاز حاصلجينتا:ارزش/اصالت انـدركاران دسـتو رانيسـردبيبـرازينو مقاالت مؤلفانيبرا فصلنامه، عملكرديهااسيمق دادن نشان نظراز توانديم
.باشدتياهم حائزيپژوهش مجالتويرسـان اطـالع قـاتيتحقةفصـلنام،يفـيكويكمـيابيـ ارز محتـوا،ليـ تحل،ياسـتنادليـ تحل: هـا دواژهيكل
يعموميها انهكتابخ
Research on Information Science and Public Libraries عموميهايوكتابخانهرسانياطالعتحقيقاتThe Quarterly Journal of Iran Public Libraries Foundation پژوهشي-علمي فصلنامة Vol. 20, No.3, Successive No.78 Fall 2014 1393 پاييز،78پياپي،3 شمارة،20 دورةPp. 423-445 445-423صص Indexed in ISC, SID & MagIran MagIran و SID ,ISC درشدهنمايه
424
3شماره20دوره1393پاييز
مقدمه
و روشن مسير تجربـه بـراي هـرةكنند پژوهش به مثابه فعاليتي براي هموار ساختن طريق علم
رةاي كه داعي حوزه و دغدغة يـافتن مطلـوب پيمودن ة تجربـه را دارد، امـري تـرين شـيو اه صحيح
مي اجتناب و پيشـرفت در هـر حـوز،پژوهش. نمايد ناپذير و پشـتيبان توسـعه علمـي اسـتةضامن
و باقري،( كه نتـايج آن در اختيـار جامعـة يابدميهر فعاليت پژوهشي زماني خاتمه ). 1387افقهي
و مورد ارزياب و تا زمانيعلمي گذاشته شود كه ارزيابي نشود هويـت علمـي نخواهـدي قرار گيرد
و در شبك هـاي توانـد بـه صـورت نتايج پژوهشـي مـي. علمي جايگاهي كسب نخواهد كردةيافت
گوناگون به جامعة علمي ارائه شود، اما رسانة پذيرفته شده بـراي انتقـال نتـايج پـژوهش، مجـالت
و رحيمي،(علمي هستند واقع مجالت يكي از نمودهاي توليـد علـم بـه شـماردر). 1385صالحي
و مي هـاي به عنوان يكي از مجاري برقراري ارتباطات علمي ميان دسـت انـدركاران فعاليـت آيند
و ايزدي،(شوند علمي محسوب مي و فنـي بـر اهـل فـن ارزش مجله).1389موحد هاي تخصصي
و كتابداران مي تـازه بـودن، دليـل هـا، بـه شـده در ايـن مجلـه هاي منتشـر دانند مقاله پوشيده نيست
تـر بـودن، ارائـه مطالـب كوتاه بودن مطالب، سرعت انتقال نتايج تفكر نويسنده بـه خواننـده، ارزان
و تازه، تحليل و توزيـع سـريع، هاي بسيار دقيق از موضوع بكر و فنـي، چـاپ هـاي پيچيـدة علمـي
و، معرفي آخرين پژوهش دسترسي آسان و باالخره تنـوع مطالـب بررسي ها، انتقادها هاي اهل فن،
و از نظـرو شكل ارائه، معموالً براي پژوهشگران رشته و فنـي جـذابيت بيشـتري دارد هـاي علمـي
بـا توجـه بـه ). 1377سـلطاني،( پركاربردتر استهاي علمي، كارهاي پژوهشي نيز نسبت به كتاب
و اهميت مجله تو نقش و افـزايش ليـدات علمـي، بايـد بـيش از پـيش هـاي علمـي در عرصـه علـم
و محتواي اين محمل بـه،بـر فنـوني نظيـر كتابسـنجيءو بـا اتكـا ها را مورد توجه قرار داد كيفيت
و تحليل آن .هاي مختلف پرداخت ها از جنبهارزيابي
و ارتباط علمـي مـي و تخصصي به ايفاي دو كاركرد مهم توليد علم پردازنـد مجالت علمي
بهو و توليد دانش از ويژگي خاصي در مقام سـنجش بـا سـاير مـواد به دليل توجه مسائل روزآمد
و سـنجش عملكـرد نوشتاري برخـوردار هسـتند كـه الزمـه تـداوم چنـين كاركردهـايي، ارزيـابي
و گسترده اين مـواد اطالعـا ). 1376مليح،(مجالت است تي بايـد تصـوير با توجه به جايگاه عميق
هـاي علمـي كـه يكي از اين حـوزه. هاي علمي مختلف ارائه داد ها در حوزهروشني از وضعيت آن
425
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
مي فعاليت و نتـايج آن در قالـب مقـاالت نشـريات هاي پژوهشي قابل توجهي در آن به انجام رسد
و دانـشة، حوزگيردمي در دسترس مخاطبان قرار در ايـن حـوزه،. اسـت شناسـي علـم اطالعـات
تةعنوان نشري13حدود فنمعتبر وزارت علوم و شـود وري، در داخل كشور منتشـر مـيآ حقيقات
و كتابخانـه تحقيقـات اطـالع«پژوهشيـ فصلنامه علميكه بـا ضـريب تـأثير» هـاي عمـومي رسـاني
داراي فراينـد داوري كـه آيـد، اي مطرح در اين حـوزه بـه شـمار مـي نشريه 1391در سال 0.156
از هـاي مـرتبط،و حـوزه شناسـيو دانـش علم اطالعاتةمنظور تبادل پژوهش در حوزبهواست
هـاي عمـومي هيـأت امنـاي كتابخانـهةاز سـوي دبيرخانـ» فصلنامه پيام كتابخانـه«با نام 1370سال
. سـال متوقـف گرديـد5بـه مـدت 1383انتشـار ايـن فصـلنامه از سـال. كشور شروع به كار كـرد
كت همزمان با تبديل هيأت امناي كتابخانه هـاي عمـومي كشـور، در سـال ابخانههاي عمومي به نهاد
و پس از انتشـار مجدداً 1387 و در عـرض حـدود يـك5آغاز به كار نمود سـال از سـوي شـماره
و كتابخانـه تحقيقـات اطـالع«كميسيون بررسي نشريات علمـي كشـور بـا نـام جديـد هـاي رسـاني
ب ژوهشي گرديدپـ موفق به اخذ درجه علمي» عمومي راي مخاطبان خـودو تاكنون مقاالت مفيدي
و نقـشو اهميـت ايـن امـا. منتشر كرده اسـت بـا توجـه بـه كاربردهـاي مهـم مجـالت تخصصـي
و اطالعـات سـازمان كتابـداران،ةفصلنامه براي جامعـ اي در مـورد وضـعيت يافتـه تصـوير روشـن
و كيفيت پـژوهش حاضـر بـا در نظـر گـرفتن. فصلنامه در دست نيسـت استنادي، روند موضوعي،
ا .در پي پاسخگويي به اين مسئله استها مؤلفهزبرخي
و ارزيابي مؤلفـه مجموعدر هـاي مـورد نظـر در ايـن نـوع نتايج حاصل از مطالعات استنادي
مي پژوهش تـوان بـه تواند براي طيفي از مخاطبان مجالت حائز اهميـت باشـد، از آن جملـه مـي ها
و نويسندگان مقاالت ايـن حـوزه اشـاره كـرد كـ ةه از وضـعيت مجـالت علمـي حـوز خوانندگان
مي. كنند تخصصي خود آگاهي پيدا مي تواند راهنمـايي بـراي مسـئوالن بخـش نشـريات همچنين
و مراكـز اطـالعهـ كتابخانه آنا و و مجموعـه رسـاني باشـد سـازي هـا را در امـر شناسـايي، انتخـاب
و عالوه بر اين. مجالت علمي مربوط به اين حوزه ياري رساند سـاير دسـت انـدركاران ها سردبير
ــه ــلنامهدر تهي ــي فص ــراي م ــايي ب و آن را مبن ــرار داده ــه ق ــورد توج ــل را م ــايج حاص ــد نت توانن
و برنامه گذاري سياست و بهبـود وضـعيت ريزي ها هاي آتي خود به منظـور رفـع نـواقص احتمـالي
در هـاي انجـام در نهايت نتايج اين پژوهش مكملي است بر ساير پژوهش. موجود قرار دهند شـده
از سـويي. تري از وضعيت نشريات كشور نشـان دهنـد اين زمينه تا در كنار يكديگر تصوير روشن
426
3شماره20دوره1393پاييز
توان نتـايج حاصـل را بـا توجـه بـه كاربردهـاي كتابسـنجي بـا اهميـت دانسـت، زيـرا ديگر نيز مي
هـاي پژوهشـي توانـد تـا حـدودي حـوزه پژوهش حاضر همچـون سـاير مطالعـات كتابسـنجي مـي
م و ومحققان آ كمترين فعاليت وضوعاتي كه بيشترين هـا انجـام شـده را نشـاننهاي پژوهشي روي
و با اين وجود مي هاي موضـوعي را كـه مـورد اهميـت هسـتند ولـي كمتـر مـورد توان حوزه دهد
بررسـي وضـعيت منـابع اسـتفاده شـده در مĤخـذ مقـاالت. انـد را شناسـايي كـرد توجه قرار گرفته
و در آخـر تواند بخشي از رفتار مي استناددهي نويسندگان در اين حوزه علمـي را مشـخص سـازد
و پژوهشي مـي اينكه هر يك از دانشگاه و مؤسسات علمي در ها تواننـد از ميـزان مشـاركت خـود
و در صـورت وجـود كاسـتي توليدات علمي مربوط بـه حـوزه هـا، اي خـاص آگـاهي پيـدا كننـد
ن تمهيداتي را به منظور تقويت برنامه و و پژوهشي خود در نظر گيرنـد ها بـا توجـه بـه. يروي علمي
و فوايد مطرح شده، هدف 54هـاي شـماره اين مطالعه آن است تا وضعيت مقـاالت اصلي اهميت
و كتابخانـه تحقيقـات اطـالع«پژوهشـيـ نشريه علمـي71تا 12را در قالـب»هـاي عمـومي رسـاني
پـژوهش حاضـر در پـي پاسـخگويي بـه شـده با توجه به هدف ذكر.مؤلفه مورد بررسي قرار دهد
:زير استهاي پرسش
اةهاي منتشر شده در فصـلنام ميانگين تعداد مقاله)1 و كتابخانـه طـالع تحقيقـات هـاي رسـاني
و سال چه ميزان بوده است؟ عمومي در هر شماره
و تحقيقات اطالعةوضعيت مدت زمان پذيرش مقاالت به منظور انتشار در فصلنام)2 رسـاني
هاي عمومي چگونه بوده است؟ خانهكتاب
و كتابخانـه تحقيقـات اطـالعةهـاي فصـلنام ميزان مشاركت پديدآوران مقاله)3 هـاي رسـاني
بر حسب جنسيت چه اندازه بوده است؟ عمومي
اةهاي فصلنام پديدآوران مقاله)4 و كتابخانـه طالعتحقيقات داراي چـه هـاي عمـومي رساني
و رتبه علمي بوده اند؟ مقطع
و ساير مؤسسات علم مشاركت دانشگاه ميزان)5 ةهـاي فصـلنام مقالـهةپژوهشـي در ارائــيها
و كتابخانه تحقيقات اطالع چقدر بوده است؟ هاي عمومي رساني
تحقيقـاتةمقـاالت بـه فصـلنامةهاي علمي در ارائـ ميزان همكاري متخصصان ساير رشته)6
و كتابخانه طالعا بوده است؟چقدر هاي عمومي رساني
427
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
ــز)7 ــدآوران در نگــارش مقــاالت فصــلنام مي ــات اطــالعةان همكــاري پدي و تحقيق رســاني
هاي عمومي چه اندازه بوده است؟ كتابخانه
و كتابخانـه تحقيقـات اطـالعةنوع مقاالت فصـلنام)8 و رسـاني هـاي عمـومي از نظـر تـأليفي
اي بودن چگونه بوده است؟ ترجمه
و كتابخانـه تحقيقات اطالعةتوزيع استنادهاي مقاالت فصلنام)9 هـاي عمـومي از نظـر رساني
و نوع منابع اطالعاتي به چه صورت بوده است؟ زبان
و كتابخانه تحقيقات اطالعةپراكندگي موضوعي مقاالت فصلنام)10 بـه هاي عمـومي رساني
چه صورت بوده است؟
و كتابخانـه به متن كامل مقـاالت فصـلنامه تحقيقـات اطـالع دسترسي آزاد)11 هـاي رسـاني
چه سطحي است؟در عمومي
و كيفيت فني فصلنامه تحقيقات اطالع)12 و كتابخانـه وضعيت ظاهري عمـومي هـاي رساني
چگونه بوده است؟
پژوهشروش
تحليـل روشازآندر كـه اسـت كتابسـنجي رويكـرد بـاو توصـيفي نـوعاز حاضر پژوهش
تحليـل. آيـد مـي شـمار بـه كتابسـنجي فنـون تـرين متـداولاز يكـي كـه است شده استفاده استنادي
آنهـا، نويسـندگانو مـدارك كـه اسـت علمـي متـون ارزيابي براي مفيد ابزارهاياز يكي استنادي
مـورد مـداركآن توليدكنندة عنوانبهرا كشورهاياو شوندمي منتشر آنهادر مدارككه مجالتي
آثـار موضـوعي رونـد شناسـايي منظـوربه همچنين). 1377 عصاره،( دهدمي قرار ارزيابيو بررسي
محتـوا تحليـل روشاز عمـومي، هـاي كتابخانـهو رسـاني اطـالع تحقيقـات فصـلنامةدر شده منتشر
) 1387 پـاييز-1391زمسـتان( شـماره18را پـژوهش ايـندر مطالعه مورد جامعة. است شده استفاده
گـردآوري منظـور بـه. دهـدمي تشكيل»عمومي هاي كتابخانهو رساني اطالع تحقيقات فصلنامه« از
حـوزةو سـازماني، وابسـتگي علمـي، سـطح جنسـيت،:از انـد عبـارتكه مؤلفه12 بررسيوها داده
پديـدآوران همكـاري مقـاالت، پـذيرش زمـان مـدت مقـاالت، كـل تعـداد پديدآوران، تخصصي
بـه پـذيري دسـترس ميـزان مقـاالت، موضـوع مقـاالت، اسـتنادهاي وضـعيت مقاالت، نوع مقاالت،
فصـلنامه سـايتوب طريـقازو شده استفاده ليستچكاز فصلنامه، ظاهري كيفيتو مجله مقاالت
428
3شماره20دوره1393پاييز
. گرفـت قرار بررسيو مشاهده مورد فصلنامه مقاالتاف.دي.پي هاي نسخه كشور نشريات بانكو
كشـور، نشـريات نامـه آيـين مطالعـه اساسبركهشد استفاده ليستيچكاز پژوهش اين انجام براي
صـورت مطالعـات سـاير بررسـيو پزشـكي علـوم پژوهشـيو علمـي نشرياتنهساال ارزشيابي فرم
جنسـيت هـاي مؤلفـه بـه مربـوط هـاي داده. اسـت آمـده دسـت بـه پـژوهش ايـن بـا همسـوو گرفته
پديـدآور، سـازماني وابسـتگي پديـدآوران، علمـي رتبـةو تحصـيلي مقطـع يـا مدرك پديدآوران،
ابتـدايدر شـده ارائـه اطالعـات طريـقاز االتمقـ پـذيرش زمان مدتو پديدآور تخصصي حوزة
چكيـده، عنـوان، بررسـي بـا مقـاالتاز يـك هـر موضـوعي گـرايش. است شده استخراج مقاالت
1ليـزا موضـوعي بندي ردهباوشد استخراج مقاله اصلي متن مطالعهبا لزوم صورتدروها كليدواژه
نمـايش جـداول قالـبدراكسـل افزار نرماز استفادهبا پژوهشاز حاصل هاي يافته.شد داده تطبيق
.اند گرفته قرار تحليلو تجزيه موردو شده داده
ها يافته
بـهو اسـت شـده اسـتفاده توصـيفي آمـاراز حاضـر پژوهشدرها يافته تحليلو تجزيه براي
قالـبدر حاصـل نتـايج پـژوهش، هـاي پرسـشاز يـك هـر بـه پاسـخگوييو بهتر، درك منظور
:است زير شرحبهكه است شده دادهشنماي جدول
هـردر شـده منتشـر هـاي مقالـه تعـداد ميـانگين بـا رابطهدر پژوهش اول پرسشبه پاسخ در
در كـه گفـت بايـد عمومي، هاي كتابخانهو رساني اطالع تحقيقات فصلنامةاز سالهردرو شماره
مربـوطآن مـورد18 تعـداد اينازكه است شده منتشر مقاله عنوان 158 مجموعاً زماني دورة اين
ازو انـد شـده حذف پژوهش جامعةازكه بوده فصلنامه نماية نيز مورديكو سردبير يادداشت به
اسـت كـه68باقي مانده بيشترين تعداد مقاالت، مربوط به سال هجـدهم، شـمارهةمقال عنوان 139
دو. مقاله منتشر شده است10تعداد در اين شماره كـه مربـوط بـه55و54ةشـمار صـرف نظـر از
بيشترين تعـداد مقـاالت 1391و 1390، 1389، 1388هاي است، از ميان سال 1387نيمه دوم سال
بـه طـور متوسـط. عنـوان مقالـه منتشـر شـده اسـت32با تعداد 1391و 1389، 1388هاي در سال
و در هر سال از فصـل ميانگين تعداد مقاله 8/30و7/7نامه بـه ترتيـب هاي منتشر شده در هر شماره
. استبوده عنوان مقاله
1. Library and Information Science Abstracts (LISA)
429
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
توزيع فراواني مدت زمان پذيرش مقاالت فصلنامه.1جدول
درصد خام فراواني مدت زمان پذيرش مقاالت
و كمتر1 7 10 ماه
14 20 ماه1ـ2
27 38 ماه2ـ3
18 25 ماه3ـ4
9 12 ماه4ـ5
8 11 ماه5ـ6
تا6 9 13 سال1ماه
43 سال1بيش از
54 ذكر نشده
11 ناقص
100 139 مجموع
در موجـود هـاي داده مقاالت، پذيرش زمان مدتبا رابطهدر پژوهش دوم پرسشبه پاسخ در
تـا دريافـت بـين زمـاني فاصـلهآن مـورد5در مقالـه، 139 ميـاناز كـه استآناز حاكي1 جدول
از. بـود شـده درج نـاقص صـورت بـه پـذيرش تـاريخ مورديكدرو بود نشده درج مقاله پذيرش
از پـسو مـاه2ـ3 زماني فاصلهدر،)درصد27(38 فراوانيبا مقاالت بيشترين مانده باقي مقاله 133
كمتـرو مـاه1 زمـاني فاصـلهدر. انـد شده پذيرش ماه3ـ4 زماني فاصلهدر) درصد18( مقاله25 آن
13 پـذيرش كـه بـوده مـاه6از بـيش مقالـه17 پذيرش زمان مدت.تاس شده پذيرش مقاله10 تنها
.است انجاميده طولبه ساليكاز بيشآن مورد4 پذيرشو ساليكتا ماه6آن مورد
با سومدر پاسخ به پرسش ميـزان مشـاركت پديـدآوران در ارائـه مقـاالت پژوهش در رابطه
درها يافتهبر حسب جنسيت، در 291له مـورد بررسـي در مجمـوع مقا 139نشان داد كه پديـدآور
از مشـاركت كننـدگان در توليـد درصـد39كه از اين ميـان،. اند نگارش مقاالت مشاركت داشته
و مردان نيز . در توليد مقاالت مشاركت داشته اند درصد61مقاالت را زنان تشكيل داده اند
430
3شماره20دوره1393پاييز
و رتب.2جدول علمي پديدآورانةتوزيع فراواني مقطع
مقرتبياعط
ةوردآدييپلمع
ادستا
ارشيدان
ارديستاا
يمرب
بهرتكرذندويبلمتع
هيئضوع
شدان
راكتدتهوخآم
راكتديجونشدا
شدان
شدارياسشناركتهوخآم
شدارياسشناركيجونشدا
شدان
ياسشناركتهوخآم
دهنشكرذ
ردوارمساي
لكعموجم
624291 18 96 429 917 61 24 21 فرواني
صد در
خام7821 36110 33 6211100
و رتبـ چهارم در پاسخ به پرسش ةپژوهش، سطح علمـي پديـدآوران مقـاالت از نظـر مقطـع
از2هـاي موجـود در جـدول داده. علمي مورد بررسي قرار گرفته اسـت حـاكي از آن اسـت كـه
ارشـد بـه كارشناسـي آموختگـان مقـاالت بـه دانـشةبيشترين سهم در ارائ،پديدآور 291مجموع
و پـس از آن نويسـندگاني بـا رتبـ) درصد33(نفر96تعداد 21(علمـي اسـتاديارةاختصاص دارد
از. انـد بيشترين سهم را در توليد مقاالت علمي داشته) درصد در مقابـل كمتـرين ميـزان مشـاركت
و كارشناســي بــوده اســت آموختگــان دانــش ان آموختگــ الزم بــه ذكــر اســت كــه دانــش. دكتــرا
بـه صـورت. انـد زماني مشاركتي در توليد مقاالت علمي فصـلنامه نداشـتهةكارشناسي در اين دور
و دانش نويسـنده بـا96آموختگان، بيشـترين سـهم را در ارائـه مقـاالت، مجزا در ميان دانشجويان
و كمتـرين تعـداد پديدآورنـدگان، بـه تعـداد مدرك كارشناسي ارشد داشته نفـر مربـوط بـه4اند
ميد عضـو هيئـت 132همچنـين در ميـان. شود كه داراي مدرك دكتـرا هسـتند انش آموختگاني
و61علمي استاديار به تعدادةعلمي، نويسندگاني با رتب نفـر، بيشـترين مشـاركت علمـي را داشـته
53بـه طـور كلـي. كمترين مشاركت از سوي نويسندگاني با رتبه علمي مربي مشاهده شده اسـت
و دانشدرصد از دانشج و ويان درصد از اعضاي هيئت علمـي در نگـارش مقـاالت45آموختگان
.اند مشاركت داشته
431
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
و ساير مراكز علمي توزيع فراواني ميزان مشاركت نوع دانشگاه.3جدول پژوهشي با فصلنامهـ ها
درصد خامفراوانيدانشگاه هاي تهران
يولتد
ومعلتزارو
5218دانشگاه تهران
علوم اقتصادي، خوارزمي، علومدانشگاهپزشكي شهيد بهشتي
31
83الزهرا
134تربيت مدرس
93عالمه طباطبايي
93شهيد بهشتي
تزارو
تاشهد31 علوم پزشكي تهرانب
21 علوم پزشكي ايران
گردي
هاانهتخزارو
52 امام صادق
يولتردغي
يالماسزادو تحقيآ 217قاتعلوم
10.34شهرري
83تهران شمال
پيام نور21پيام نور
41پيام نور تهران
48 140 مجموع
درصد خامفراوانيدانشگاه هاي شهرستان ها
يولتد
ومعلتزارو
و بلوچستان 21سيستان
رازي كرمانشاه، شهيد باهنر كرمان، تربيتمعلم آذربايجان
31
21هدفردوسي مش
21بجنورد
72يزد
41بيرجند
31سمنان
21قم
93شيراز
145شهيد چمران اهواز
176اصفهان
←
432
3شماره20دوره1393پاييز
تاشهدتبزار21علوم پزشكي كرمان، علوم پزشكي بابلو
21 شاپور اهواز علوم پزشكي جندي
52 علوم پزشكي اصفهان
يولتردغي
آزيالماس41 بناب، تاكستان، زرند، قماد
72همدان
ياعنتفيرا21 امام رضا مشهدغ
10.34جهاد دانشگاهي استان يزد
31مشهد، شيراز، شهررضاپيام نور
9131مجموع
و فرهنگي درصد خام فراواني ساير مراكز علمي
كزمرايرسا
21 دانشگاه يو ام مالزي
هنگو ارشاد استان مازندران، مؤسسهاداره كل فرو فلسفه ايران، كتابخانه سازمان آب پژوهشي حكمت
و ...و برق خوزستان22 8
52 نهاد كتابخانه هاي عمومي كشور
21كتابخانه عمومي امام خميني اسالمشهر
21 كتابخانه ملي ايران
3311مجموع
9 27 ذكر نشده
100 291 مجموع كل
مؤسسـات سـايرو هـا دانشـگاه مشـاركت ميـزانبا رابطهدر پژوهش پنجم پرسشبه پاسخ در
دهنـدة ارائـه 291از كـه استآناز حاكي3 جدولدر موجود هاي داده فصلنامه،با پژوهشيـ علمي
سـوياز) درصـد15( نويسـنده44 دولتـي، هـاي دانشـگاه سوياز) درصد61( نويسنده 178 مقاله،
نويســنده33و نـور پيــام هـاي دانشــگاه سـوياز) درصـد3( نويســنده9، دولتـي غيــريهـا دانشـگاه
در كـه اسـت ذكربه الزم. اندداده ارائه مقاله علمي مؤسساتو مراكز ساير سوياز نيز) درصد11(
مقالـه عنوان2 فقط فصلنامه،به مقاله ارائةدر كشوراز خارج هاي دانشگاه مشاركت سهم گروه اين
→
433
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
دولتـي، هاي دانشگاه مياندر مجزا صورتبه. است شده ارائه مالزي.ام.يو دانشگاه سويازكهودهب
خـود بـه مقـاالت ارائـةدررا سهم بيشترين مقاله17با اصفهان دانشگاهو مقاله52با تهران دانشگاه
اسـالمي آزاد دانشـگاه تحقيقـاتو علـوم واحد غيردولتي، هاي دانشگاه مياندر. اندداده اختصاص
دانشـگاه نـور، پيـام هاي دانشگاه مياندر. اندداشته فصلنامهبارا مشاركت بيشترين مقاله21با تهران
علمـي مؤسساتو مراكز ساير مياناز. است داشته همكاري فصلنامهبا مقاله4 ارائهبا تهران نور پيام
خـود بـهرا مشـاركت سـهم ترينبيشـ درصـد4/1 بـا كشـور عمـومي هـاي كتابخانه نهاد پژوهشيو
فصـلنامهباها شهرستان ساير هاي دانشگاهو تهران هاي دانشگاه همكاري ميزان. است داده اختصاص
.است درصد31و درصد48 ترتيب به
هاي علمي پديدآوران توزيع فراواني رشته.4جدول
درصد خام فراواني اسم رشته
و دانش 63.9 189 شناسي علم اطالعات
و دانشع 72.4 شناسي پزشكي لم اطالعات
3.8 11 مديريت
3.4 10 مديريت صنعتي
82.7 ها، مديريت بازرگاني مديريت سيستم
62.1 شناسي روان
51.7 علوم تربيتي
31 مديريت فن اوري اطالعات
62.1 مديريت آموزشي، معماري، اقتصاد
، مديريت اجرايي، مديريت دولتي، مديريت رسانه
و و علوم حديث، فرهنگ معارف اسالمي، قرآن
ارتباطات، علوم اجتماعي، حقوق عمومي، ادبيات،
آموزش از راه دور، كارآفريني، مديريت مالي
49 16.8
100 291 مجموع
434
3شماره20دوره1393پاييز
هـاي پژوهش در رابطه با ميـزان همكـاري متخصصـان سـاير رشـته ششمدر پاسخ به پرسش
دةعلمي در ارائ مي4هاي موجود در جدول ادهمقاالت فصلنامه، علـم دهـد كـه متخصصـان نشان
و دانش مقـاالتةرا در ارائـ بيشترين همكـاري) درصد9/63(نفر 186با فراواني شناسي اطالعات
آن. انـد علمي با فصـلنامه داشـته و) درصـد8/3(نفـر11متخصصـان مـديريت بـه تعـداد،پـس از
را)درصـد4/3(نفـر10با فراواني نويسندگاني با رشته علمي مديريت صنعتي بيشـترين همكـاري
و دانـشةمتخصصان رشتاز نفر7تنها. اند داشته بـا) درصـد4/2(پزشـكي شناسـي علـم اطالعـات
مـديريت متخصصان رشـتة هاي علمي، در ميان متخصصان ساير حوزه. اند فصلنامه همكاري داشته
مقو گرايش . اند االت علمي فصلنامه داشتههاي آن بيشترين مشاركت را در نگارش
توزيع فراواني همكاري پديدآوران در نگارش مقاالت.5جدول
نويسنده4 نويسنده3 نويسنده2 نويسنده1 سال
و زمستان 00 410 1387پاييز
1388 920 21
1389 619 61
1390 314 84
1391 613 13 0
6 29 76 28 فراواني
4 21 55 20 درصد خام
در پاسـخ بــه پرســش هفــتم پــژوهش در رابطـه بــا ميــزان همكــاري پديــدآوران در نگــارش
. نويسنده منتشر شـده اسـت 291مقاله با همكاري 139در مجموع5طبق جدول مقاالت فصلنامه،
عنـوان76نويسنده پديد آمـده اسـت كـه2بيشترين مقاالت ارائه شده به صورت گروهي، توسط
آن را بــه خــود اختصــاص داده)ددرصــ55(مقالــه و پــس از درصــد از مقــاالت حاصــل21انــد
انـد ساير مقاالت فصـلنامه ميـل بـه سـوي تـك نويسـندگي داشـته. نويسنده بوده است3همكاري
نويسـنده5مقاالتي كـه توسـط. نويسنده ارائه شده است1درصد، توسط20مقاله معادل28يعني
ا .ين دوره زماني در فصلنامه وجود نداشتيا بيشتر ارائه شده باشند در
435
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
و ترجمه.6جدول اي توزيع فراواني مقاالت تأليفي
درصد خام فراواني نوع مقاله
تأليف 80 111 پژوهشي
19 27 مروري
11 ترجمه
100 139 مجموع
هـا نشـان داده در پاسخ به پرسش هشتم پژوهش در رابطه بـا نـوع مقـاالت فصـلنامه، بررسـي
از6بر اساس داده هاي جـدول. كه سهم تأليف از ترجمه بسيار بيشتر بوده استاست مقالـه 139،
و تنهـا 138مورد بررسي در ميـان مقـاالت. مـورد ترجمـه بـوده اسـت1عنوان مقاله تأليف بـوده
ــ) درصــد80(عنــوان 111تــأليفي، وةآن مقال آن مقالــه) درصــد19(عنــوان27پژوهشــي اســت
.است مروري
و نوع منابع مقاالت فصلنامه.7ول جد توزيع فراواني زبان
وضعيت استناددهي
زبان منابع
مجموع
نوع منابع
مجموع التينفارسي
منابع منابع چاپي
اينترنتي
ساير انواع
نامه پايان مقالهكتاب منابع
3026 34 420 309 1418 845 3027 1592 1435 فراواني
1100 14 10 47 28 100 53 47 درصد خام
هـاي مقـاالت فصـلنامه، داده دهـيِ پژوهش در رابطه وضعيت اسـتناد نهمدر پاسخ به پرسش
نظـر از يـك مـورد مقالـه صـرف(مقالـه فصـلنامه 138حاكي از آن است كه در نگارش7جدول
به) ترجمه شده و ميـانگين تعـداد اسـتنا 3027مجموعاً ءدها بـه ازا منبع اطالعاتي استناد شده است
، بـه منـابع عربـي اسـتنادي نشـده از نظر زبان منـابع مـورد اسـتناد. مورد بوده است93/21هر مقاله
و التين، منابع التين با و از بين منابع فارسي و منـابع فارسـي بـا53است درصـد مـورد47درصـد
، بـيش از 2572ي بـا فراوانـي از نظر نوع منابع مورد استناد نيز، بـه منـابع چـاپ. اند استناد قرار گرفته
با. منابع اينترنتي استناد شده است درصـد بـه مقـاالت47در ميان منابع چاپي بيشترين ميزان استناد
436
3شماره20دوره1393پاييز
و پس از آن كتاب با اختصاص دارد و كمترين ميزان اسـتناد بـاةدرصد مرتب28ها دوم قرار دارند
و رساله نامه درصد به پايان 10 بـه سـاير مـواد نيـز درصـد از كـل اسـتنادها1. ها اختصـاص دارد ها
مقالـه، مـتنةهـا، اسـناد، چكيـد ها، كارگاه هاي تحقيقاتي، گزارش شامل طرحكه شود مربوط مي
و پاور پوينت است كه در اين ميان استناد به طـرح مصاحبه، پلي و كپي، كنفرانس هـاي تحقيقـاتي
نادها، يـك مـورد اسـتناد فارسـي وجـود در ميـان اسـت. ها بيش از ساير مـوارد بـوده اسـت گزارش
و تنها به نام پديدآور اكتفا شده بود .داشت كه به طور كامل ذكر نشده بود
توزيع فراواني گرايش موضوعي مقاالت فصلنامه.8جدول
تعاضومو
شدانوتعاطالماعل
ياسشن
انهختابك
عنابزماكمروها
نف
آتطاتبااروتعاطالياور
ييردگياوشدان
ذختعاطاليايابازوبرهي
نرااربكوانهختابكازدهتفااس
شدانيدهمانازس
ادمو
فهحر
يفنتدمانخف
آنهخاتابكيور
تعاطاللاادتب
نهسار
عهطالم
نزماسا
تعاضوموگردي
نهخاتابكنماختسا
عموجم
يوان23249912139 12 315 513 12 11 25 11فرا
صد912136611100 8949211 818در
طبـق گـرايش موضـوعي مقـاالت فصـلنامه، بـا پـژوهش در رابطـه دهـم در پاسخ به پرسش
و درصد موضوع مقـاالت فصـلنامه، كتابخانـه18مقاله مورد بررسي، 139از مجموع8جدول هـا
و كـا و استفاده از كتابخانـه و پس از آن به ترتيب موضوعات مواد ربران بـا مراكز منابع بوده است
ــي و ســوم هســتند داراي رتبــه13و15هــاي فراوان ــادل. هــاي دوم موضــوعات خــدمات فنــي، تب
و ساختمان كتابخانه، نسبت بـه سـاير موضـوعات كمتـر مـورد توجـه قـرار گرفتـه و اطالعات انـد
.هاي موضوعي نگارش شده است عنوان مقاله در اين حوزه6مجموعاً
به مقاالت فصلنامه از سـه جنبـه سي آزادوضعيت دستر پژوهش، يازدهمدر پاسخ به پرسش
و برخـورداري مجلـه از وب دسترسي به متن كامل مقـاالت از طريـق وب، فرمـت ارائـه مقـاالت
از پس از بررسـي پايگـاه. سايت، مورد توجه قرار گرفته است و برقـراري ارتبـاط هـاي اطالعـاتي
437
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
مي كشور، نتايج نشان داد كـه از طريـق پرداخـت هاي عمو الكترونيكي با نهاد كتابخانه طريق پست
و تكميل فرم اشتراك موجود در وب سايت فصلنامه تحقيقات اطالع و كتابخانـه مبلغ هـاي رساني
و ارسال آن به دفتر فصلنامه، مي و بـه نسـخ عمومي ةتوان چهار شماره از فصلنامه را مشـترك شـد
و تحقيقـات اطـالعةر در دفتـر فصـلنام عالوه بر اين با حضـو. چاپي آن دسترسي پيدا كرد رسـاني
بـ هـاي عمـومي مـي كتابخانه صـورت رايگـانهتـوان برخـي شـمارگان را در صـورت موجـودي،
و پرداخـت وجـه. دريافت كرد از طريق اينترنتي، با عضويت در بانك اطالعـات نشـريات كشـور
پي مي شـ54اف مقاالت فصلنامه از شـماره.دي.توان به نسخه . دسترسـي داشـت71ماره تـا پايـان
فصـلنامه از طريـق69تـا56هـاي اف مقـاالت شـماره.دي.همچنين دسترسي رايگان به نسخه پـي
از طريـق عضـويت. پذير اسـت سايت مركز اطالعات علمي جهاد دانشگاهي امكان مراجعه به وب
مي نيز دسترسي به شماره»نورمگز«در پايگاه اطالعاتي تـوان مقـاالت هاي فصلنامه فراهم شده كه
و»ال.ام.تـي.اچ«و»اف.دي.پـي«هـاي را در قالب فايـل و بـه مشـاهده مـتن مقـاالت ، دانلـود كـرد
سـايت خـود فصـلنامه بـا آدرس اينترنتـيدر. شده از فرمت چاپي مقاالت پرداخـت تصوير اسكن
www.publij.ir و همچنـين امكـان كسـب اطالعـ را توان مقاالت فصلنامهمينيز اتي دريافت كرد
و داوري مقاالت نيز در اين وب و راهنماي نگارش .سايت فراهم شده است در مورد فصلنامه
هـاي مربـوط پژوهش در رابطه با وضعيت ظاهري مجله، مؤلفـه دوازدهمدر پاسخ به پرسش
و صـحيح مجلـه بـر روي جلـد، درج آرم مجلـه بـر روي جلـد، درج دوره، به درج عنوان كامـل
و واضـح بـودن چـاپ شماره، نوبت انتشار و ليست مقاالت بر روي جلـد، كيفيـت خوانـايي ، شاپا
و صـفحه و روي جلد، مطابقـت انـدازه فونـت بـا انـدازه صـفحه آرايـي مناسـب، مـورد محتويات
. نتـايج نشـان داد كـه فصـلنامه از ايـن جهـت در شـرايط مطلـوبي قـرار دارد. بررسي قرار گرفتنـد
ت و طراحي صفحات به تغييـر كـرده كـه از شـماره64و59هاي رتيب از شمارهطراحي روي جلد
مجلـه رويةدور54اولين شماره در دور جديد انتشار يعني شـمارةدر. بسيار بهبود يافته است 64
.جلد ذكر نشده بود
گيري نتيجه
و تحليل قرار در اين بخش يافته و نتايج بـا برخـي گرفتههاي حاصل از پژوهش مورد تجزيه
شداز مطالعا :ت پيشين مقايسه خواهند
438
3شماره20دوره1393پاييز
ايـن آمـار مقالـه بـوده كـه7/7ميانگين تعداد مقاالت منتشر شده در هـر شـماره از فصـلنامه
و دادگر و در مقايسـه بـا انجـام داده) 1386(تقريباً با نتايج پژوهشي كه محمدي انـد مشـابه اسـت
د قابـل تـوجهي بـه چشـم، رشـ)1387(در پژوهش مقصـودي» پيام كتابخانه«آمار مربوط به مجله
هم. خورد مي كـه بينـي كـرده بـود پـيشاو است زيـرا) 2008(1راستا با مطالعه كااوراسيا اين نتايج
و دانـشةمربوط به حوز رو به رشدي در تعداد مقاالت مجالت يك روند شناسـي علم اطالعـات
ر شـده در هـر توان گفت فصلنامه از نظـر وضـعيت تعـداد مقـاالت منتشـمي.وجود خواهد داشت
تعيـين اعتبـارةنامـ آيـين مربـوط بـه2-4مطلوبي قرار داد زيرا طبـق مـاده شماره در وضعيت نسبتاً
و پژوهشي بايد حداقل داراي نشريات علمي كشور، الزم. مقالـه باشـد6هر شماره از نشريه علمي
آن1زمـانيةعنوان مقاله منتشر شده در اين دور 139به ذكر است كه از ترجمـه بـوده كـه مـورد
پژوهشي باشـد زيـرا بـرـ تواند امر مقبولي براي يك نشريه علمي تعداد قابل توجهي نيست، اما نمي
توانـد پژوهشـي نمـيـ علمـيةتعيين اعتبار نشريات علمـي كشـور، نشـريةنام آيين4-5اساس ماده
را مقاالت ترجمه ).1390، نامه تعيين اعتبار نشريات علمي كشور آيين( چاپ كند اي
مـاه2ــ3در رابطه با مدت زمان پذيرش مقاالت، بيشـترين تعـداد مقـاالت در فاصـله زمـاني
ازدر مقـاالتازيو در مجموع بيش از نيم اند توسط فصلنامه پذيرفته شده و3كمتـر مـاه داوري
فصلنامه از اين جهـت در شـرايط مطلـوبي قـرار جهت، از اينو پذيرش آنها صورت گرفته است
به اما نكته قابل توجه در اين زمينه،. رفته استگ آن مقاله13مربوط هـا اي است كه مـدت پـذيرش
از6بيش از و در برخي موارد بيش مياين.سال به طول انجاميده است1ماه، توانـد بـراي هـر امر
توانـد بـر روي اي يك نقطه ضعف به حسـاب آيـد، زيـرا عـدم توجـه بـه ايـن مسـئله مـي فصلنامه
طـول از داليلي كه ممكن اسـت در بـه.درضايتي متقاضيان چاپ مقاله در مجالت تأثيرگذار باشنا
و اشـكال انجاميدن اخذ پذيرش اثرگذار باشد، عدم اصالح مقاله در موعـد مقـرر توسـط مؤلفـان
و رفت رو. هاي بسيار مقاالت تا رسـيدن بـه شـرايط مطلـوب باشـد وبرگشت در اصالحات از ايـن
ف و حـداكثر زمـاني را بـراي داوري اوليـه، اصـالح مقـاالت، داوري صـلنامه بهتر است هـا حـداقل
و آن را بـه اطـالع نويسـندگان برسـانند و پذيرش مقاالت ارسالي داشته باشـند همچنـين بـا. نهايي
تـر افزايش تعـداد مقـاالت منتشـر شـده در هـر شـماره، انتشـار مقـاالت در فواصـل زمـاني كوتـاه
.شدپذير خواهد امكان
1. Chaurasia
439
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
ازةميزان مشاركت پديدآوران در ارائ مقاالت بر حسب جنسيت گويـاي آن بـود كـه بـيش
كه درصد نويسندگان مقاالت مرد بوده 60 و نقـش اند نشان از پايين بـودن ميـزان مشـاركت زنـان
نتايج حاصل از اين پژوهش در اين زمينه، هم راستا بـا نتـايج. مقاالت داردةپررنگ مردان در تهي
آن.است)1389(و سلكو بزرگي،)1381( هش اباذريپژو ها حـاكي از آن بـود نتايج مطالعات
ايـن امـر. دهنـد مـي كه نويسندگان مرد سهم بيشتري را در پديدآوردن مقاالت به خود اختصاص
از مي و. آن باشد كه تعداد اعضاي هيـأت علمـي مـردان بيشـتر از زنـان اسـت تواند ناشي سـيدين
وةهـاي رشـت نامـه در بررسـي جنسـيت نويسـندگان پايـان)1388( باب الحـوائجي علـم اطالعـات
هـاي پيشـين دسـت به نتايجي خـالف پـژوهش هاي آزاد اسالمي موجود در دانشگاه شناسي دانش
بـا توجـه بـه. شده توسط زنـان دو برابـر مـردان بـوده اسـت هاي نگارش نامه يافتند زيرا تعداد پايان
و بيشتر تحصـيلن در سالاينكه رشد تحصيلي زنا كننـدگان هاي اخير رقم چشمگيري داشته است
ميو دانش را انتظار مـي،دهند آموختگان در اين رشته را زنان تشكيل رود ميـزان مشـاركت خـود
.در توليدات علمي در قالب مقاالت افزايش دهند
ــواهد ــاكي ش ــتآناز ح ــه اس ــندر ك ــاني دورة اي ــزان زم ــاركت مي ــش مش ــانآموخت دان گ
سـايراز بـيش علمـي مقـاالت ارائـةدر اسـتادياري رتبـة بـا علمـي هيأت اعضايو ارشد كارشناسي
از گيـري نتيجـهدر نيـز) 1387( مقصـودي. اسـت بـوده ديگـر علمي مداركوها رتبهبا نويسندگان
ارشـد كارشناسـي مـدرك داراي نويسـندگان،»كتابخانه پيام« فصلنامةدركه دريافت خود پژوهش
آناز ناشـي توانـد مـي امـر اين. اند گرفته قرار علمي هيئت اعضايآنازپسو اند بوده بقيهازشبي
هـدايت اسـتادان توسـط كـه بـوده نامـه پايـاناز مسـتخرج ارشـد كارشناسـي مقاالت بيشتركه باشد
آمـوزش نظـام بـه توجـه بـا. اسـت كارشناسـي دانشـجويان مشـاركت عدم توجه قابل نكته. اند شده
ايـن دانشـجويان بـراي مقالـه نگـارش بـه الـزامو نياز عدم مسئله اين اصلي عللاز يكي شايد لي،عا
انـدك آشـنايي دليـل بـه ديگـر سوياز. ندارد وجود زمينه ايندراي مصوبه زيرا باشد علمي مقطع
آنهـا سـوياز كـه مقاالتي تحقيق، روش درس گزراندن عدمو پژوهشي مقاله نگارش شيوةبا آنها
. گيرد نمي قرار نشريات پذيرش موردو نبوده برخوردار مطلوب كيفيتاز عموماً شودمي ارائه
فصـلنامه، بـه مقـاالت ارائةدر پژوهشيو علمي مراكزوها دانشگاه مشاركت ميزان مورد در
و دولتـي هـاي دانشگاه كل،دركه گفت توانمي اما اند داشته همكاري زيادي مراكزوها دانشگاه
440
3شماره20دوره1393پاييز
داده اختصـاص خـود بـهرا فصـلنامه بـا علمـي مشـاركت سهم بيشترين تهران دانشگاه ميانآن از
عمـومي هـاي كتابخانـه نهـاد پژوهشـي،و علمـي مؤسسـاتو مراكـز ساير مياندر همچنين. است
باشـدآناز ناشـي توانـد مـي مـورد اين. است داشته علمي مقاالت ارائهدررا سهم بيشترين كشور
هـاي كتابخانـه نهـاد عمـومي، هـاي كتابخانـهو رسـاني اطـالع تحقيقـات فصلنامه متيازا صاحب كه
ارائـهدررا سـهم بيشـترين پژوهشـيو علمـي مراكز ساير مياندررو ايناز است، كشور عمومي
گـروه اسـتادو علمـي هيأت عضو فصلنامه، سردبير همچنين. است داده اختصاص خودبه مقاالت
نيـز دولتـي هـاي دانشـگاه ميـاندررو ايـناز اسـت تهـران دانشـگاه شناسي دانشو اطالعات علم
. دارد فصلنامهبارا علمي همكاري بيشترين تهران دانشگاه
تحقيقــات فصــلنامة بــا شناســي دانــشو اطالعــات علــم رشــتة متخصصــان همكــاري ميــزان
در نكتـه ايـن. اسـتهبود ديگر هاي حوزه متخصصاناز بيش عمومي هاي كتابخانهو رساني اطالع
و افتخــاريو) 1387( مقصــودي چنانكــه خــورد، مــي چشــم بــه نيــز ديگــر مشــابه هــاي پــژوهش
نويسـندگان اكثـر تخصصـي حـوزة كـه داشـتند اظهـار خـود تحقيقاتدر) 1389( سهرابي چشمه
ارائـةدر هـا رشـته سـاير متخصصـان همكـاريو است بوده شناسي دانشو اطالعات علم مقاالت،
نظـراز. نيسـت برخـوردار تـوجهي قابـل عمـقاز حـوزه، ايـن تخصصي مجالتبا علمي مقاالت
كنـد، نمـي پيشـرفت تنهـايي بـه علمي رشتهيككه گفت بايدها حوزه ساير متخصصان همكاري
علـم رشـتة. دارد مسـتقيم ارتبـاط خـود بـه نزديـك هـاي رشـته پيشرفتبا علميهر پيشرفت بلكه
آوري فـن رايانـه، علـوم ماننـد هـايي رشـته بـا نزديكـي بسـيار ارتبـاط نيز شناسي دانشو اطالعات
سـاير متخصصـان همكـاريرو ايناز). 1386 نوروزي،( دارد...و مديريت ارتباطات، اطالعات،
علـم حـوزة بـه مربـوط مقـاالت نگـارشدر...و تربيتي علوم شناسي، روان مديريت، نظيرها رشته
وجـود نيـز زمـاني دورة ايـندرو اسـت طبيعـي امـري فصـلنامه ايـندر شناسي دانشو اطالعات
ايـن نزديكـي بـه توجـه بـاو دارد قـرار مطلـوبي نسـبتاً شرايطدر مجله ايندراي رشته بين مقاالت
رود مـي انتظـار ...و اجتمـاعي علـوم مديريت، اطالعات، آوريفن ارتباطات، رايانه، علومبه رشته
بـه منجـر توانـد مـي هـا همكـاري افـزايش براي تالش زيرا باشد ايناز بيشها همكاري اين ميزان
.توسعة رشته گردد
از نويسنده بـوده اسـت 291منتشر شده در فصلنامه حاصل تالش علميةمقال 139 كـه بـيش
441
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
و حـدود يـك پـنجم مقـاالت بـه2همكاريبانيمي از مقاالت نويسنده به رشته تحريـر درآمـده
و تنها صورت انفرادي توسط محققا عنوان مقاله توسط بـيش از دو نويسـنده23ن ارائه شده است
زماني، تعـداد مقـاالتي كـه از طريـقةآن است كه در اين دورةنتايج بازگوكنند. اندهنگارش شد
ن همكاري دو نويسنده نوشته شده انـد شـده گـارش اند در مقايسه با مقاالتي كه به صورت انفـرادي
ميكه تمايل نويبيشتر بوده نتيجـه پـژوهش حاضـر. دهـد سندگان براي انجام كار گروهي را نشان
آن است) 2012(1و آهاروني) 2008(هاي كااوراسيا منطبق با يافته به اين نتيجـه رسـيدند نيز ها زيرا
و دانـش كه دهنـد تحقيقـات گروهـي انجـام شناسـي تـرجيح مـي كه اكثر محققان علم اطالعـات
ميمشترك هشي هاي پژو انجام فعاليت. دهند كه ايـن امـر از شود منجر به افزايش كيفيت مقاالت
و ضرورت برخوردار است مي، از اين روي اهميت كه حاصـل همكـاري هايي پژوهشرود انتظار
و سـاير مجـالت ايـن حـوزه ميان بيش از دو نويسنده است درصد بيشتري از مقاالت اين فصلنامه
و اخـوتي؛ چـرا را تشكيل دهد علـمةعلمـي حـوزةدر بررسـي پـنج مجلـ) 1387( كـه محمـودي
و دانش از اطالعات درصـد مقـاالت بـه صـورت فـردي نوشـته85شناسي مطرح كردند كه بـيش
و كتابخانـه كـه البتـه فصـلنامة تحقيقـات اطـالع اسـت شده از رسـاني هـاي عمـومي از ايـن لحـاظ
.وضعيت خوبي برخوردار است
ب اي در فصـلنامه منتشـرو ترجمـه مقاالت مروري يش از نتايج نشان داد كه مقاالت پژوهشي
و فقط يك عنوان مقاله ترجمه تـوان گفـت از ديدگاهي ديگـر مـي. وجود داشته استشده است
و يك مقاله ترجمه ارائـه شـده اسـت 138هاي مورد بررسي كه طي سال ايـن. عنوان مقاله تأليفي
و ارائـ نتايج نشان دهنده آن است كه نويسندگان، گرايش بي پژوهشـي مقـاالتةشـتري بـه تـأليف
و سياست فصلنامه تحقيقات اطالع و كتابخانـه دارند و رساني هـاي عمـومي نيـز بيشـتر بـه پـذيرش
و پژوهشي است زيرا انتشار مقاالت پژوهشي اصيل از عوامل مهـم در اخـذ،انتشار مقاالت تأليفي
شـو حفظ اعتبار علمي ميپژوهشي براي مجالت تخصصي به اين امر در توافـق بـا نتـايج. آيد مار
ــات تيمورخــاني ــهرياري) 1381(حاصــل از تحقيق ــاالت) 1385(و ش ــه در بررســي مق اســت ك
و مطالـب منتشـر» رساني فصلنامه علوم اطالع«و» فصلنامه كتاب« نشان دادند كـه نيمـي از مقـاالت
كتةدوره از فصــلنام11بررســي همچنــين. شــده تــأليفي هســتند ابخانــه در پــژوهش ابــاذريپيــام
1. Aharony
442
3شماره20دوره1393پاييز
كه) 1381( 1هاي اخيـر بـه درصد مقاالت ترجمه هستند كه اين مقدار در سال40گوياي آن بود
.درصد كاهش يافته است
. درصد بيش از منـابع فارسـي اسـت6به منابع التين با اختالف استناد، استناداتاز نظر زبان
بـه طـور كلـي ميـزان اسـتناد بـه.ع اينترنتي بوده اسـت برابر مناب6استناددهي به منابع چاپي بيش از
محـور دهـد محققـان ايـن حـوزه بيشـتر مقالـه مقاالت بيش از ساير انواع منابع بوده كـه نشـان مـي
ــتند ــه. هس ــد يافت ــر مؤي ــژوهش حاض ــايج پ ــاي نت ــر ه و دادگ ــدي و)1386(محم و، ــاري افتخ
نت. است) 1389( سهرابي چشمه هـاي يجه رسـيدند كـه در بـين محمـل آنها در پژوهش خود به اين
و پايان از كتاببيشها اطالعاتي، مقاله ) 1386(ر امـا كيـانمه انـد، گرفتـه ها مورد استناد قرار نامه ها
.انـد هـا دانسـته الترين ميزان استناد به انواع منابع اطالعاتي را مربوط به كتاببا) 2010(نياو رياحي
ا ستناد به منابع فارسي بـوده اسـت كـه بـا نتيجـه تحقيقـات شـهرياري استناد به منابع التين بيشتر از
و دادگر)1385( و سـهرابي)1387(، مقصـودي)1386(، محمدي و افتخـاري مطابقـت) 1389(،
اظهار داشته كه مؤلفان به منابع انگليسي بـيش از سـاير منـابع) 1381(دارد، به طوريكه تيمورخاني
.متكي هستند
و كتابخانـه موضوعي مقـاالت فصـلنامه تحقيقـات اطـالع به طور كلي گرايش هـاي رسـاني
و مراكـز منـابع كتابخانـه«عمومي، بنـدي ليـزا، موضـوع البتـه بايـد گفـت كـه در طبقـه.اسـت» هـا
و ايـن موضـوع كـالً ذيـل كتابخانه و مراكـز منـابع كتابخانـه«هاي عمومي وجود نـدارد جـاي» هـا
هاي عمـومي اشـاره هاي نهاد كتابخانه موضوع فصلنامه با فعاليتاين امر به همراستا بودن. گيرد مي
و چشمه.دارد و نيـز) 1389( سهرابي افتخاري در بررسـي موضـوعي مقـاالت فصـلنامه كتابـداري
و مراكـز منـابع كتابخانه«رساني به اين نتيجه رسيدند كه مقوله موضوعي اطالع بـيش از سـاير» هـا
در. همـين امـر اسـتةكننـد نتايج پـژوهش حاضـر نيـز تأييد. استه ها مورد توجه قرار گرفت مقوله
و باقري و اطـالع)1387( حالي كه پژوهش افقهي رسـاني نشـان بر روي تحقيقات رشته كتابداري
و بازيابي اطالعات كـامپيوتري«داد كه بيشترين گرايش روي موضوع مي در ميـان. اسـت» ذخيره
ــا ــارجي، آلمن ــگران خ ــ) 2001(و) 1966(1پژوهش ــاالت مجل ــي مق ــاييةدر بررس ــوم«آفريق عل
و اطالع بـيش از سـاير» وري اطالعـاتآ فـن«مطـرح كـرد كـه موضـوع» رساني كتابداري، آرشيو
1. Alemna
443
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
توانــد ناشــي از ورود ايــن گــرايش موضــوعي مــي. هــا مــورد بررســي قــرار گرفتــه اســت موضــوع
. هاي جديد به اين حوزه باشد وريآ فن
و امكان دسترس ي به مقـاالت يـك مجلـه تخصصـي از معيارهـاي تعيـين اعتبـار كيفيت فني
بـا ). 1390نامه تعيين اعتبـار نشـريات علمـي كشـور، آيين(آيد نشريات علمي كشور به حساب مي
و امكـانةتوجه بـه آنكـه تمهيـدات الزم جهـت دسترسـي بـه نسـخ چـاپي فصـلنامه فـراهم شـده
هـاي اطالعـاتيو بـا مراجعـه بـه پايگـاههسـايت مجلـ دسترسي به متن كامل مقاالت از طريـق وب
پذيري به مقاالت فصلنامه در سـطح مطلـوبي قـرار توان گفت كه دسترس مختلف وجود دارد، مي
آيـد نيز از معيارهاي قابل توجه در ارزيابي نشـريات بـه حسـاب مـيهمجلچاپ كيفيت فني. دارد
و كيفيت فني كه و كتابخان فصلنامه اطالعآرايش جلد وضـعيت64از شـمار هاي عموميهرساني
وو مـي پيدا كردهبسيار مطلوبي تـوان گفـت ايـن فصـلنامه معيارهـايي را كـه بـراي آرايـش جلـد
تنهـا نقطـه ضـعف در ايـن زمينـه مربـوط بـه. كيفيت فني مجله وجود دارد را رعايت كرده اسـت
د كيفيت كاغذ است كه اين مسئله را مي .انستتوان ناشي از افزايش قيمت كاغذ
دوره11 كـه) 1381( ابـاذري مطالعهبا كلي مقايسهو پژوهش اين نتايجبه توجهبا مجموع در
تحقيقـات فصـلنامة كـه گفـت تـوان مـي بـود داده قـرار بررسـي مـوردرا كتابخانـه پيـام فصلنامة از
لـوبمط مرزهـايبهرا خود است توانستهو داشته صعودي سير عمومي هاي كتابخانهو رساني اطالع
.بپردازد عمومي هاي كتابخانه حوزة عميقو جانبه همه توسعةو تقويتبهو نمايد نزديك
پيشنهادها
بربر ميمياساس آنچه از نتايج اين پژوهش :شود آيد پيشنهاد
مش بهتر است دانشگاه)1 و مراكز علمي كه انـد،هاركت كمتري در نگـارش مقـاالت داشـت ها
و در ميزان همكاري علمي خود را با ساير مجالت علمـي نيـز مـورد ارزيـابي قـرار دهنـد
نويسـي، بـه هاي آموزشـي مقالـه ها تمهيداتي نظير برگزاري كارگاه صورت وجود كاستي
و پژوهشگران وابسته، در نظر بگيرند ؛منظور تقويت دانشجويان
انـواع تـوان بـه بررسـي درصد استنادها به منابع اينترنتي بوده است مـي14با توجه به آنكه)2
؛پرداختمدارك مورد استفاده در اين دسته از منابع اطالعاتي
444
3شماره20دوره1393پاييز
مي)3 و دانـشةساير نشريات در حوزشود پيشنهاد و همچنـين سـاير علـم اطالعـات شناسـي
و محتوايي حوزه و نتـايج آن بـا وضـعيت ايـن فصـلنامه هاي علمي تحليل استنادي گـردد
؛مقايسه گردد
و كتابخانـه تحقيقات اطالعةميزان استناد به مقاالت فصلنام)4 هـاي عمـومي در سـاير رسـاني
و خارجي .مورد بررسي قرار گيرد مجالت داخلي
منابعاز1392مرداد24 يابيباز). 1390( كشور علمي نشرياتاعتبار تعيين نامه آيين ،:
http://www.msrt.ir/sites/research/rppc/DocLib1/Forms/AllItems.aspx پايكتابخانه از ابتدا يامپةمقاالت فصلناميبررس). 1381( محمدرضا اباذري، پيام. يازدهمسال يانانتشار تا
.37-41،)1-2(12، كتابخانهكيكم يابيارز). 1389(مظفري،سهرابو چشمهيهسامي،اردالن افتخار ويكتابداريةنشر يفيو51، رسانيو اطالع كتابداري صلنامةف. 1387تا بهار 1377از بهاريآستان قدس رضويرسان اطالع
)3(،85-53.يرسانو اطالعيرشته كتابدار يقاتتحقيروند موضوعيبررس). 1387(معصومهي،و باقريلاسماع افقهي،
پيام. 2006تا 2002يها در سال يستآرةدر مقاالت سالنام 2005-1996يبر اساس استنادها.5-25،)4(14، كتابخانه
.65-78،)1(9، كتاب فصلنامة. يرانايبا مجالت كتابدارييآشنا). 1377(تهيفش سلطاني،و بزرگ ةفصلناميةمقاالت منتشر شده در دو نشريمحتوايلتحل). 1389(اشرف الساداتي،سلك، محسن
.25-10،41،يدانش شناس.86و85يها كتاب در سالةو فصلناميرسانو اطالعيكتابدارو باب الحوائجي، فهيمه، سيدمهيدينس ارشد هاي كارشناسي نامه تحليل محتواي پايان). 1388(رداد
و اطالع و تحقيقات تهران، علوم كتابداري رساني دانشگاه آزاد اسالمي واحدهاي تهران شمال، علومو همدان در سال و كتابخانه تحقيقات اطالع. 1386-1372هايو تحقيقات اهواز ، هاي عمومي رساني
15 )56(،129 -95.رح يوانكي،صالح .يآ(ياطالعات علمةمجالت در مؤسس يابيارز يندفرا يينتب). 1385(ينحس يمي،و
.141ـ160،)2(17، كتابةفصلنام).يآ. اس.34-48،)3-4(9، كتاب فصلنامة.ياستناديلتحل). 1377( يدهعصاره، فر سايت، از 1391 فروردين22 بازيابي).تايب( عموميايه كتابخانهو رساني اطالع تحقيقات نشرية دربارة
:عمومي هاي كتابخانهو رساني اطالع تحقيقات فصلنامةhttp://publij.ir/page.php?slc_lang=fa&sid=1&slct_pg_id=40
فصلنامة.يرسانو اطالعيمقاالت منتشر شده در مجالت كتابدارياستناديلتحل). 1386(احترام كيانمهر،. 101-123،)2(18، كتاب
445
و كيفي مقاالت فص 1387-1391هاي عمومي از سالو كتابخانهرسانيلنامة تحقيقات اطالعمطالعة كمي
اميمهدي،محمد در تحليل استنادي مقاله). 1386( يرمتقيو دادگر، ةفصلنامةشمار30هاي منتشر شدهو اطالع« .7-37،)2(10،يرسانو اطالعيكتابدار. 1384ـ1376هاي بين سال» رساني كتابداري
ويكتابداريفارسيعلمةپنج مجليهاهمقالياستناديلتحل). 1387(يممري،و اخوت يخازل محمودي،و فن. 1385تا 1381يها سالينبيرسان اطالع .65-49،)2(24 اطالعات آوري علوم فصلنامة). 1383-1380(يكتابداريها مأخذ مقاالت در مجلهياستناديلتحل). 1387(يارؤ يه،در مقصودي
.73-89،)1(19، كتابمنتشر شدهيفارسيادوار ياتدر نشريرسانو اطالعيمقاالت كتابداريوامحتيلتحل). 1376(يدسع يح،مل
.تهران يران،ايارشد، دانشگاه علوم پزشكيكارشناسةنام يانپا. 1374ـ 1370يها در سالايموحد، عل كيكم يابيارز). 1389(پگاه يزدي،و يط ياييجغرافيها پژوهشةفصلناميها مقاله يفيو.83-94،)71(42، يعيطب ياييجغرافيها پژوهش.ساله10ةدوراز1392مرداد24 يابيباز). ISC )1391يراهبريمصوب شورايعلم نشريات ،:
http://www.isc.gov.ir/NASHRIYAT-ELMI-MOSAVAB/page1.htm از1391 فروردين25در بازيابي.يارشته يانميعلم=يكتابدار). 1386( يرضاعلي،نوروز ،:
http://nouruzi.persianblog.ir/post/238 References Aharony, N. (2012). Library and Information Science research areas: A Content
Analysis of Articles from the Top 10 Journals 2007–8. Journal of Librarianship and Information Science, 44 (1), 27-35. Retrieved May 9, 2012, from: http://lis.sagepub.com/content/44/1/27.abstract#ref-28
Alemna, A. A. (1996). The Periodical Literature of Library and Information in Africa: 1990-1995. The International Information & Library Review, 28 (2), 93-103. Retrieved May 9, 2012, from:http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1057231796900077
Alemna, A. A. (2001). The Periodical Literature of Library and Information in Africa: 1996-2000. Information Development, 17 (4), 257-261. Retrieved May 9, 2012, from: http://idv.sagepub.com/content/17/4/257.short
Chaurasia, K. K. (2008). Bibliometric Analysis of Annuals of Library and Information Studies (2002-2006). Retrieved May 9, 2012, from:http://eprints.rclis.org/handle/10760/11756#.UA0zDKAZ4ug
Riahinia, N. (2010). A Citation Analysis Study of M. A. Dissertations in the Library and Information Science Field in Universities in Tehran. Library Review, 59 (1), 56-64.
:استناد كنيد گونه به اين مقاله اين
و كيفـي مقـاالت فصـلنامة تحقيقـات ). 1393(نصرت،نيا رياحيو زينب،ميالجردي يميابراه ي مطالعة كمـ
و كتابخانه اطالع عمـومي، هـاي كتابخانـهو رسـاني اطالع تحقيقات.1387-1391هاي عمومي از سال رساني
20 )3(،423-445.
The Citation Study of Papers in the Journal of Information Science and Public Libraries
Zeynab Ebrahimi Milajerdi (Corresponding author) MA Student of Information Science and Knowledge Studies,Kharazmi University
Nosrat Riahinia Professor, Department of Information Science and Knowledge Studies, Kharazmi University
[email protected] Received: 4th May 2013; Accepted: 2th September 2013
Abstract Purpose: The aim of this study was to examine 18 issues of the journal of
Information Science and Public Libraries. Methodology: This is a survey- descriptive study with a bibliometric
approach. Citation analysis, one of the most popular bibliometric techniques, is used. The research population includes 18 issues of the Journal of Information Science and Public Libraries from the beginning of autumn 2008 (1387) to the end of winter 2011 (1391).
Findings: The results show the low level of participation by women, but the high level of male participation, in the writing of papers. Public universities, including Tehran University, have the largest share of scientific collaboration with the journal. In terms of the authors' fields, the collaboration of experts in the disciplines of "Library and Information Science" and Management was greater than that of experts from other fields of study. The average number of articles published in each issue of the journal was 7.7. Publication delays in the acceptance of papers indicate that the highest number of papers was accepted by the Journal in 2-3 months. Most of the journal's papers were scholarly research papers. Citing of the English language materials and of the papers occurred more than citing of other types of materials.
Originality/Value: The results of citation and bibliometric studies could be important for a range of audiences, including readers, authors, librarians and journal editorials, as these sorts of studies can show a clear picture of the journal function.
Keywords: Content analysis, Citation studies, Journal of Information Science and Public Libraries.
2
Research on Information Science and Public Libraries The Quarterly Journal of Iran Public Libraries Foundation ISSN:1027-7838 Indexed in ISC, SID & MagIran Vol. 20, No.3, Successive No.78 fall 2014
![SMS - GuruRaghavendra.orggsmag/pdf/Chaitra.pdf · 56 + ! 3˚ ! 4 .$ +˚ * W! X Y"?AˆZ Cˆ 3 ˘˚9˘˚ [Cˆ ˘˚$ ˚ [˚ ˜ ˆ ˜! ˜ " #$ JFJ/K q˝!ˆ˛ ˚; Kv>r - ! ]:w ˛!&](https://img.pdfslide.net/doc/110x75/5f91c54d67c10e5ba329e1cc/sms-gsmagpdfchaitrapdf-56-3-4-w-x-yaz-c-3-9.jpg)
