Q ° o m

o" o 3 =

S? 0) 3.

5 £ 3 fD m zr. P 3 C iQ QJ Q. <

o V ^ 3

Q.

ro

i/>

S"

fD n>

l a n d b o u w , n a t u u r b e h e e r e n v i s s e r i j

DE ONTWIKKELING VAN DE SIERTEELTSECTOR

IN COLOMBIA EN ECUADOR

Dit rapport is geschreven in opdracht van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij en is een actualisering van en aanvulling op de rapporten geschreven in 1998.

december 2001

.landbouwcatalogus

0000 0943 2499

Met dank aan allen die hebben bijgedragen tot het tot stand komen van dit rapport.

Jos Langeslag Karen D'hont

1&H-22841

INHOUDSOPGAVE

VOORWOORD

blz.

4

SAMENVATTING 5

1. COLOMBIA

1.1. FINANCIEEL ECONOMISCHE SITUATIE 6

1.2. SIERTEELTSECTOR ALGEMEEN 6

1.3. SIERTEELTSECTOR EN OVERHEID 7

1.4. INFRASTRUKRUR EN COMMUNICATIE 7

1.5. ASSORTIMENT EN PRODUCTIEGEBIEDEN 7

1.51. ROOS 8

1.5.2. ANJER 8

1.5-3. CHRYSANT EN OVERIGE BLOEMEN 8

1.6. ONTWIKKELING VAN DE EXPORT 10

1.7. LUCHTTRANSPORT EN TARIEVEN 10

1.8. TOELEVERANCIERS / ROYALTIES 10

1.9. ORGANISATIES 10

1.91. ASOCOLFLORES 10

1.92. FLORVERDE 10

1.9.3. PROFLORA 11

1.9.4. HORTITECNIA 11

1.9.5. ACOPAFLOR 11

1.9 6. PROEFSTATION UNIVERSITEIT JORGE TADEO LOZANO 11

1.9.7. I.C.A. 11

1.98. CORPOICA 12

2. ECUADOR

2.1. FINANCIEEL ECONOMISCHE SITUATIE 12

2.2. SIERTEELTSECTOR ALGEMEEN 13

2.3. INFRASTRUKTUUR EN COMMUNICATIE 14

2.4. ASSORTIMENT EN PRODUCTIEGEBIEDEN 14

2.4.1. ROOS 15

2.8.3. ANJER 15

2.8.4. GYPSOPHILA + ZOMRBLOEMEN 15

2

2.9. ONTWIKKELING VAN DE EXPORT 16

2.10. LUCHTTRANSPORT EN TARIEVEN 18

2.7. TOELEVERANCIERS / ROYALTIES 20

2.8 ORGANISATIES 20

2.8.1. EXPOFLORES 20

2.8.2. LA FLOR DE ECUADOR 21

2.8.3- AGRIFLOR 21

3. COLOMBIA EN ECUADOR: AFZET EUROPA EN DE EUROPESE GEMEENSCHAP 22

3.1. COLOMBIA 22

3.2. ECUADOR 22

4. COLOMBIA EN ECUADOR: AFZET VIA DE NEDERLANDSE VEILINGEN 23

4.1. COLOMBIA 23

4.2. ECUADOR 23

5. COLOMBIA EN ECUADOR: AFZET VERENIGDE STATEN 24

5.1. COLOMBIA 24

5.2. ECUADOR 24

5.3. 2001 TEN OPZICHTE VAN 2000 25

5.4. VERWACHTE MARKTONTWIKKELING 2002 25

BIJLAGE 1 - ADRESSEN BELANGRIJKE INSTANTIES IN COLOMBIA 26

BIJLAGE 2 - ADRESSEN BELANGRIJKE INSTANTIES IN ECUADOR 28

BIJLAGE 3 - EUROPESE GEMEENSCHAP: IMPORT SNIJBLOEMEN IN 1999 29

- totaal overzicht in EURO

- totaal overzicht in gewicht

- overzicht roos in EURO

- overzicht roos in gewicht

- overzicht anjer in EURO

- overzicht anjer in gewicht

3

VOORWOORD

Begin 1999 verschenen de rapporten "De Snijbloemenindustrie in Colombia" en "De Snijbloemenindustrie in

Ecuador". De gedachte daarbij was informatie te geven aan met name het Nederlandse bedrijfsleven over de

sierteelt in twee belangrijke bloemen-producerende landen.

Voor beide rapporten bleek in vakkringen in Nederland veel belangstelling te bestaan. Het Ministerie van

Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (c.q. de Directie Industrie & Handel en het Landbouwbureau voor Colombia,

Ecuador, Peru en Venezuela in Caracas) heeft daarom besloten om nu, na driejaar, een geactualiseerd rapport uit te

brengen met als titel: "De ontwikkeling van de sierteeltsector in Colombia en Ecuador".

Karen D'hont en Jos Langeslag, werkzaam in de sierteelt in beide landen en eigenaar van Florcontrol (zie

adressenbijlage), hebben dit rapport samengesteld; evenals de vorige rapporten.

In dit rapport kunt u lezen hoe Colombia zijn positie als belangrijkste bloemenproducent van Zuid-Amerika aan het

verstevigen is en waarom het niet goed gaat met de Ecuadoriaanse sierteeltsector.

Ik hoop dat er in Nederland opnieuw belangstelling bestaat om van deze nieuwe ontwikkelingen kennis te nemen.

Menno van Genne

Landbouwraad, Caracas

Januari 2002

4

SAMENVATTING

Wereldwijde veranderingen hebben de Colombiaanse- en Ecuadoriaanse sierteeltsector niet ongemoeid gelaten. De economische crisis eind 1998 in Rusland had tot gevolg dat deze markt grotendeels wegviel, hierdoor moesten nieuwe afzetkanalen gezocht worden en werden met name de Ecuadoriaanse bedrijven gedwongen hun marktstrategie duidelijker te definiëren: voor lang-stelige rozen met grote knoppen werd in de Verenigde Staten minder betaald dan door de toenmalige Russische staten.

Het faillissement van de distributie gigant USA Floral begin 2001, heeft aanvankelijk voor een marktverstoring in de Verenigde Staten gezorgd. Met name in Colombia kwam een groot aantal bedrijven in financiële problemen. Een gedeelte van de Valentijn-zendingen werd niet betaald en tot eind 2001 waren meerdere bedrijven niet in staat hun uitstaande betalingen aan leveranciers en adviseurs te voldoen. Het faillissement van U.S.A. Floral heeft er toe geleid dat de prijzen op de Amerikaanse markt zwaar onder druk kwamen te staan. Verschillende voormalige medewerkers van deze organisatie zijn, na het faillissement, zelfstandig geworden en hebben een eigen importbedrijf opgezet. Er zouden alleen al in Miami, in de tweede helft van 2001, ruim 30 nieuwe importeurs bij zijn gekomen. Vanwege de hierdoor ontstane concurrentie zijn de prijzen nog eens extra onder druk komen te staan. Men verwacht echter dat deze situatie zich in 2002 zal stabiliseren.

Wat de gevolgen van de terreuraanslagen op 11 september 2001 in de Verenigde Staten zullen zijn voor de sierteeltsector in Colombia en Ecuador, is bij het schrijven van dit rapport nog niet te overzien. De prijsvorming was de eerste weken na de aanslagen zeer matig en enkele directe bestemmingen zijn weggevallen, omdat Amerikaanse passagiersvliegtuigen (op o.a. Houston, Los Angeles en New York) geen vracht meer mee mogen nemen. De optimisten verwachten in de nabije toekomst een toename in de consumptie van snijbloemen, dit omdat de Amerikaanse burger meer thuis zal zijn en er daarom meer toe zou neigen bloemen te kopen voor eigen gebruik. Anderen vrezen dat de recessie en de constante dreiging van terreur geen basis zijn om een toename in de consumptie van snijbloemen te verwachten.

Het lijkt erop dat de vraag naar bloemen in de Verenigde Staten zich steeds meer concentreert rondom de verschillende feestdagen: het bedrijf dat te laat in productie komt met zijn oranje anjers voor Thank's Giving, kan er compost van maken, omdat de markt zijn bloemen niet zal afnemen. Mocht deze tendens zich voortzetten dan zullen met name de rozenbedrijven zich erop moeten beraden hoe ze hierop in kunnen spelen.

In Colombia lijkt de sierteeltsector zich ondanks bovenstaande problemen positief te ontwikkelen. Dit heeft te maken met de ervaring en de mentaliteit van de Colombiaanse ondernemer, de redelijke stabiele economische situatie van het land en de over het algemeen gezonde financiële situatie van de productiebedrijven. De grootse bedreigingen voor de sierteeltsector zijn de veiligheid en de politieke situatie van het land en technisch gezien de beschikbaarheid van goed irrigatiewater in de Sabana de Bogota.

Voor de sierteeltsector in Ecuador ziet de toekomst er beduidend minder rooskleurig uit. Veel bedrijven verkeren in financiële problemen omdat de gemiddelde prijzen die voor de bloemen worden betaald voor veel bedrijven de kostprijs benaderen of zelfs daar onder komen. De invoering van de dollar als munteenheid, de hoge inflatie, de toegenomen productiekosten, de hoge transportkosten, weinig samenwerking tussen de bedrijven, een hoog personeelsverloop en zeer beperkte mogelijkheden tot het verkrijgen van kredieten voor verdere investeringen, zullen tot gevolg hebben dat veel bedrijven het komende jaar verdwijnen of zullen worden overgenomen.

5

1. COLOMBIA

1.1. FINANCIEEL ECONOMISCHE SITUATIE

Verschillende factoren hebben ertoe bijgedragen dat de Colombiaanse economie een moeilijke tijd heeft doormaakt. Door de onveilige situatie zijn meerdere ondernemers het land ontvlucht en de recessie heeft veel bedrijven gedwongen de deuren te sluiten, met als gevolg een aanzienlijke toename van de werkeloosheid. In de afgelopen jaren is hierdoor een cultuur ontstaan van het niet betalen van uitstaande schulden, hetgeen op zijn beurt het voortbestaan van nog productieve bedrijven in gevaar heeft gebracht. In de sierteeltsector is hier in de tweede helft van 2001 verbetering in gekomen.

Dat de inflatie de afgelopen 4 jaar is teruggelopen, moet worden toegeschreven aan de beperkte vraag naar consumptiegoederen in alle sectoren van de markt. De Colombiaanse regering verwacht het jaar 2001 met een inflatie van 8% te kunnen afsluiten.

De wisselkoers laat de laatste twee jaar een belangrijke stijging zien, de devaluatie van de peso bedroeg gemiddeld ruim 19%. Eind december lag de gemiddelde koers voor de dollar op 2.328 peso's.

tabel 1 - Inflatie en devaluatie van de Colombiaanse peso gedurende de laatste jaren

jaar devaluatie inflatie

1997 28.7 18.5 1998 19.2 17.0 1999 21.5 10.0 2000 19.O 11.0 2001 4.4 8.2

Eén van de belangrijkste inkomstenbronnen voor buitenlandse deviezen is afkomstig van in het buitenland woonachtige Colombianen. Van de agrarische exportproducten nemen de bloemen na de koffie de tweede plaats in. De export van bananen komt op de derde plaats.

1.2. SIERTEELTSECTOR ALGEMEEN

In de Colombiaanse sierteeltsector zijn ongeveer 75.000 mensen werkzaam. De meeste werknemers zijn aangesloten bij de 'Seguro Social' (Sociale Voorzieningen), waardoor ze samen met hun gezin verzekerd zijn tegen ongevallen en kunnen rekenen op een pensioen. Naar schatting 50.000 mensen vinden werk in bedrijven die direct gerelateerd zijn aan de sierteelt, waaronder transportbedrijven, adviseursbureaus en toeleverings- en productiebedrijven van plastic, hout, karton en chemicaliën.

In tegenstelling tot Ecuador zijn de bedrijven in Colombia gemiddeld groter en zijn groepen bedrijven van dezelfde eigenaars of werken in ander verband samen. De tendens tot clustervorming, die zich na de vorming van USA Floral voordeed, heeft zich echter niet verder doorgezet, omdat in de praktijk bleek dat er een specifieke markt is voor elk type bedrijf. Grote bedrijven leveren veelal aan supermarktketens, terwijl de kleinere bedrijven beter in kunnen spelen op de wensen van de groothandel.

Het geweld blijft domineren in Colombia. Voor de bloemensector heeft dit tot gevolg dat klanten en buitenlandse toeleveranciers het land zo min mogelijk bezoeken en tevens zijn er zijn weinig buitenlandse investeerders. Het past echter niet bij de mentaliteit van de Colombiaanse bloementeler om zich te laten intimideren. De bloemenvaktentoonstelling in Cartagena in oktober 2001 getuigt hiervan. Het kwaliteitsverschil tussen de Ecuadoriaanse- en Colombiaanse rozen is bijna verdwenen. Inmiddels is ook Colombia in staat een moderner assortiment rozen aan te bieden. Het is duidelijk dat Colombia zijn positie als belangrijkste bloemenproducent in Zuid-Amerika verstevigt.

De opkomst van Ecuador als concurrerend bloemenproducerend land, heeft de sierteeltsector in Colombia uit de neerwaartse spiraal gehaald waar het zich zo'n 5 jaar geleden nog in bevond. Moderniseringen zijn doorgevoerd. De anjerteelt op substraat heeft tot een directe kwaliteitsverbetering en een hogere productie geleid. In de rozenteelt heeft met name de verbetering van het irrigatie systeem en nieuwe soorten plastic de kwaliteit van het geteelde product verbeterd. Verder wordt er in de Colombiaanse sierteeltsector veel aandacht besteed aan het 6

reduceren en hergebruiken van water. Het tekort aan water van goede kwaliteit blijft één van de belangrijkste bedreigingen voor de Colombiaanse bloemenproducent op de Sabana de Bogota.

1.3. SIERTEELTSECTOR EN OVERHEID

Het ministerie van Buitenlandse Zaken streeft er naar, middels haar afdeling 'Dirección de Competitividad', de kwaliteit van nationaal geproduceerde producten op het niveau te brengen van internationale standaards. Daarnaast doet deze afdeling dienst als communicatiemedium tussen regering, instituten en de privé-sector, en bemiddelt zij tussen het bedrijfsleven en de verschillende economische en politieke belanghebbenden. In juli 2001 is er een akkoord getekend tussen de sierteeltsector en de overheid, met als doel de concurrentiepositie van de Colombiaanse sierteelt in het buitenland verder te versterken. Voorafgaand aan dit akkoord, heeft een uitgebreide studie plaatsgevonden, waaraan vertegenwoordigers van de regering en de sierteeltsector deelnamen. Er zijn verschillende instanties aangewezen om, ieder op zijn specifieke gebied, vorm te geven aan dit plan.

Behalve een actieve overheidsbemoeienis, kent de Colombiaanse bloemensector nog andere voordelen ten opzichte van Ecuadoriaanse:

Over producten die worden gereëxporteerd hoeft de Colombiaanse kweker geen invoerrechten te betalen (Plan Vallejo) Bogota beschikt over een goede vrijhandelszone Het Colombiaanse bedrijfsleven kan over kredieten beschikken met een lagere rente voet Tevens gelden er beduidend lagere vrachttarieven.

1.4- INFRASTRUCTUUR EN COMMUNICATIE

De aanleg van tolwegen heeft de toegankelijkheid van Bogota sterk verbeterd. Hierdoor, en door de uitbreiding van het telefoonnet, hebben veel bedrijven de laatste jaren hun kantoor in Bogota verruild voor een kantoor bij het productiebedrijf. Hierdoor zijn de kosten teruggebracht en heeft men een betere interne communicatie bereikt tussen productie-, verwerkings- en verkoopafdeling. Door deze ontwikkeling en door de opkomst van de communicatie via het internet, speelt het Colombiaanse bloemenbedrijf steeds beter in op de toenemende eis van de markt om gemaakte afspraken na te leven en zendingen correct af te leveren. Het bereik van mobiele telefoons in de Sabana de Bogota laat nog wel te wensen over.

1.5. ASSORTIMENT EN PRODUCTIEGEBIEDEN

Het areaal aan snijbloemen dat onder plastic wordt geteeld, is de laatste jaren nauwelijks toegenomen. Volgens Asocolflores was het areaal onder plastic in 1999 4.900 ha en in 2000 5.000 ha.

Tabel 2 - Colombia: verschillende productie centra

oppervlakte als deel van het totaal

Sabana de Bogota 86% Antioquia 12% overige gebieden 2%

Tabel 3 - Colombia: oppervlakte (ha) per bloemsoort in de verschillende productie centra

anjer + roos + Chrysant Alstroemeria Gypsophila Statice overig trosanjer trosroos *) aster

Sabana de Bogota 1688 2139 212 218 108 45 420 Antioquia — — 400 ~ — — 200 *)

bron: Instituto Colombiano Agropecuario (I.C.A.)

7

In Colombia worden meer dan 50 verschillende soorten snijbloemen geteeld, waaronder roos, anjer, trosanjer, chrysant, Alstroemeria, Gypsophila, aster, Gerbera, Calla, Limonium, tropische bloemen en snijgroen. Hierdoor kunnen Colombiaanse bedrijven gemakkelijk voldoen aan de toenemende vraag vanuit de Verenigde Staten naar het zgn. 'farm made bouquet'.

In het assortiment hebben de laatste jaren geen grote verschuivingen plaatsgevonden. Het areaal anjer en trosanjer is iets afgenomen vanwege de achterblijvende prijsvorming.

tabel 4 - Colombia: ontwikkeling snijbloemenproductie, per bloemsoort (% van het totaal)

1998 1999 2000

roos 31.9 30.8 30.3 anjer 25.2 23.3 21.4 trosanjer 10.5 10.2 9.7 Chrysant 1.7 1.7 1.7 overige bloemen 30.7 34.0 36.9

bron: Instituto Colombiano Agropecuario (I.C.A.)

1.5.1. ROOS

De Colombiaanse rozenproductiebedrijven hebben de afgelopen jaren hun assortiment vernieuwd. Bij de keuze van nieuwe rassen is duidelijk gekeken naar de ervaring opgedaan in Ecuador. Door verbeterde productiemethoden is de knopgrootte van de Colombiaanse rozen inmiddels vergelijkbaar met die van de Ecuadoriaanse. Grootschalige modernisering van de productiemethoden wordt op korte termijn niet verwacht. Men hoopt een betere klimaatbeheersing te bereiken door aanpassingen aan de kasstructuur, maar naar het zich nu laat aanzien beschikken de bedrijven niet over de nodige financiële middelen om te investeren in verwarmingssystemen. De tendens is om bemesting- en irrigatiesystemen te automatiseren, hetgeen o.a. te maken heeft met de mogelijkheid om hiermee over te kunnen schakelen naar substraatteelt.

De productiekosten liggen in Colombia iets lager dan in het buurland. Dat heeft te maken met een vaak kortere productiecyclus en iets lagere arbeidskosten (het arbeidsrendement van de Colombiaanse werknemer ligt iets hoger en in Colombia bestaat de werkweek uit 48 uur in tegenstelling tot Ecuador waar een 40-urige werkweek geldt).

Ofschoon de kleur rood nog steeds domineert, naar schatting bestaat meer dan 50% van het assortiment uit rode soorten, zijn er de laatste jaren veel nieuwe kleuren geïntroduceerd. Een groot gedeelte van de productie wordt geprogrammeerd voor feestdagen, met name voor Valentijns Dag.

1.5.2. ANJER

De afgelopen jaren ging het niet zo goed met de anjerbedrijven, de vraag bleef achter bij het aanbod, en verschillende bedrijven hebben een gedeelte van hun productie stopgezet. In de loop van 2001 is de prijsvorming verbeterd, mogelijk ten gevolge van de sterke afname van de anjerteelt wereldwijd, en tegelijkertijd de verbeterde kwaliteit van de Colombiaanse anjer. De kwaliteitsverbetering kan vooral worden toegeschreven aan het feit dat planten sneller worden vervangen (na 18 maanden) en door de omschakeling van veel bedrijven naar substraatteelt. Inmiddels wordt ongeveer 500 ha van de anjers in (gebrand) rijstekaf geteeld.

Het lijkt erop dat de productiebedrijven zich, gedwongen door de vraag van de markt, steeds sterker moeten oriënteren op de verschillende feestdagen. Hierbij is niet alleen de VS een belangrijke markt, ook naar Japan worden tijdens de voor dit land specifieke feestdagen, grote hoeveelheden bloemen verstuurd.

1.5 3. CHRYSANT EN OVERIGE BLOEMEN

Men schat in dat het areaal Chrysanten in 2001 met 20 tot 25% is toegenomen, waarbij 10% van de groei is toe te schrijven aan uitbreiding van reeds bestaande bedrijven, de overige toename bestaat uit nieuwe bedrijven. Het assortiment op de nieuwe bedrijven bestaat over het algemeen uit reeds bekende en beproefde rassen, de nieuwe

8

rassen vindt men op de oudere bedrijven. De prijsvorming van de Chrysant was in 2001 minder dan in 2000. Door de teelt op substraat is de productiecyclus van sommige rassen met 4 weken verkort.

Er wordt weinig onderzoek gedaan naar de teelt van nieuwe soorten snijbloemen. Alleen de grote en solide bedrijven beschikken over de financiële middelen om zich deze experimenten te kunnen veroorloven.

1.6. ONTWIKKELING VAN DE EXPORT

Colombia is wereldwijd de tweede exporteur van snijbloemen, in 2000 werd voor 580.6 miljoen dollar aan bloemen geëxporteerd, met name naar de Verenigde Staten. De roos bleef de belangrijkste exportbloem en vertegenwoordigde in 2000 met 176.1 miljoen dollar ruim 30% van de totale exportwaarde van alle snijbloemen, hetgeen een toename betekent van 4.1% in vergelijking met het jaar ervoor. Op de tweede plaats kwam de anjer, met een exportwaarde van 124.4 miljoen dollar en hiermee vertegenwoordigde deze bloem 21.4% van de totale exportwaarde. De trosanjer kwam in 2000 op een derde plaats met 56.4 miljoen dollar hetgeen overeenkomt met 9.7%. Ongeveer 95% van de totale bloemenproductie wordt geëxporteerd, 2% wordt afgezet op de lokale markt (meestal zijn dit bloemen die niet voldoen aan de kwaliteitseisen voor export) en 3% van de bloemen wordt vernietigd (meestal vanwege ernstige kwaliteitsafwijkingen).

Tabel 5 : Export van Colombiaanse bloemen naar bestemming / per jaar

jaar VS + Canada + Puerto Rico

Europese Unie overige landen overige landen van Europa

1992 78.7% 16.4% 3.0% 1.8% 1993 79-4% 15.5% 2.5% 2.5% 1994 80.3% 14.2% 3-0% 2.5% 1995 *) 80.3% 16.2% 0.4% 3.0% 1996 80.4% 14.1% 0.7% 5.0% 1997 80.4% 14.0% 0.4% 5.2% 1998 81.1% 12.4% 0.0% 6.2% 1999 83.2% 11.4% 0.2% 5-2% 2000 84.1% 9.8% 0.2% 5.8%

*) in 1995 traden Griekenland, Oostenrijk, Finland en Ierland toe tot de Europese Unie bron: Departamento Administrative Nacional de Estadistica-DANE

In de afgelopen jaren is de export van snijbloemen naar de Verenigde Staten steeds licht toegenomen. In 2000 exporteerde Colombia 84% van haar totale snijbloemenproductie naar deze markt. Slechts 10% van de export ging naar Europa.

tabel 6 : Aandeel Colombiaanse snijbloemen in de Verenigde Staten

bloemsoort aandeel in percentage van het totale aanbod in de V.S.

Alstroemeria 94% Anjer 88% Trosanjer 86% Chrysant 71% Troschrysant 91% Gerbera 67% Gypsophila 18% Freesia 12% Roos 4 8 % Statice 13% overige bloemen 5 8 %

bron: DANE/DIAN / Asocolflores

9

1.7. LUCHTTRANSPORT EN TARIEVEN

In 2001 lagen de tarieven van het luchttransport vanuit Colombia naar Miami tussen de US$ 0.65 en US$ 0.85 per kilo, na de aanslagen van 11 september in New York, wordt per kilo 10 dollarcent extra verzekeringstoeslag gerekend.

De volgende luchtvaartmaatschappijen vliegen vanuit Colombia op Miami: passagiers vluchten: American Airlines, South Florida, Lan Chile, vracht vluchten: American Airlines, Tampa, Latin Air, Atlas Tampa vliegt ook vanuit Medellin, de tarieven liggen hier tussen de US$0.85 en US$0.90 per kilo.

De tarieven van het luchttransport naar Europa liggen tussen de US$ 1.75 en US$ 2.00 per kilo. Air France, Avianca, British Airways, Cargo Lux, KLM en Martin Air hebben regelmatige vrachtvluchten. Lufthansa en Iberia beschikken over passagiersvluchten en vliegen met een tussenlanding.

1.8. TOELEVERANCIERS / ROYALTIES

De Colombiaanse bloemenproducent erkend en accepteert het kwekersrecht meer en meer als een voorwaarde om een modern assortiment te kunnen telen. In 2001 hadden leveranciers van plantmateriaal beduidend minder problemen met het innen van de royalties.

Leveranciers van benodigdheden voor de sierteeltsector melden een breder scala aan producten nodig te hebben om hun omzet op hetzelfde niveau te houden als de voorgaande jaren.

1.9. ORGANISATIES

1.9.1. ASOCOLFLORES

Asocolflores is de overkoepelende Colombiaanse organisatie van bloementelers. Zij telt ruim 200 leden, die samen meer dan 80% van de totale bloemenexport vanuit Colombia vertegenwoordigen. Asocolflores is opgericht in 1973 als 'non-profit' organisatie van bloementelers en exporteurs, met als doel de belangen van haar leden te verdedigen en de Colombiaanse bloem op de internationale markt te promoten. Als organisatie neemt zij deel aan lokale en internationale evenementen en vertegenwoordigd zij haar leden bij overheids- of privaatrechtelijke aangelegenheden. Daarnaast is Asocolflores lid van internationale bloemenorganisaties, zoals de Colombia Flowers Council en de Flower Promotion Organisation. De Colombia Flowers Council is een samenwerkingsverband van Colombiaanse telers en importeurs van bloemen in Miami. De Flower Promotion Organisation is een samenwerking tussen de Colombiaanse-, Ecuadoriaanse- en Amerikaanse sierteeltsector, die zich tot doel stelt de consumptie van bloemen in verschillende Amerikaanse staten te vergroten, met als voornaamste doelgroep de eindconsument. Asocolflores is met haar programma 'Florverde', ook actief in onderzoek, milieu en het welzijn van de werknemers op de productiebedrijven.

1.9.2. FLORVERDE

Door de introductie van Florverde heeft Asocolflores bereikt dat er bij de Colombiaanse productiebedrijven een toenemend bewustzijn is ontstaan voor het milieu en de arbeidsomstandigheden. Het in 1996 ontwikkelde programma Florverde telt inmiddels 146 deelnemers. Het doel van Florverde is het nastreven van optimale werkomstandigheden voor werknemers en een minimale belasting van het milieu. De veiligheid en het welzijn van de werknemers wordt gewaarborgd door controle op de naleving van nationale en internationale wetten op dit gebied. Wat het milieu aangaat, registreren de aangesloten bedrijven het gebruik van middelen, water en energie. Er worden minder milieu belastende producten gebruikt en er wordt veel onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor het gebruik van alternatieve middelen voor het bestrijden van ziekten en plagen. Het grondwaterverbruik is teruggebracht, enerzijds door betere opvang en gebruik van regenwater, anderzijds door gerichter water te geven. Alleen op het gebied van energieverbruik zijn nog geen grote vorderingen gemaakt. Het streven van Florverde is om begin 2002 internationale erkenning te verkrijgen, hiertoe onderzoekt men de mogelijkheid tot aansluiting bij MPS en FLP. Mocht dit niet lukken dan zal een onafhankelijke instantie worden gezocht die de bedrijven die aan

10

vooraf bepaalde normen voldoen, kan certificeren. De overheid heeft toegezegd de certificering van de bedrijven te erkennen, hetgeen in zou houden dat gecertificeerde bedrijven minder intensief gecontroleerd zullen worden door de overheid op het naleven van bepaalde milieuregels, terwijl bedrijven die niet deelnemen aan het programma meer gecontroleerd zullen worden. Men verwacht dat door erkenning van Florverde, de concurrentie positie van Colombia op de internationale markt zal verbeteren.

1.93. PROFLORA

Proflora is de grootste bloemenvaktentoonstelling in Latijns Amerika. Deze beurs is in 1991 is door Asocolflores in het leven geroepen en wordt elke twee jaar georganiseerd.

I.9.4. HORTITECNIA

Hortitecnia is gespecialiseerd in het publiceren van informatie voor de sierteeltsector. Jaarlijks wordt de gids 'Guia para la Floricultura' uitgegeven, waarin adressen van leveranciers, productiebedrijven en aanverwante bedrijven in de sierteelt zijn opgenomen. Hortitecnia vertaalt en publiceert boeken en handleidingen in het Spaans over thema's die direct verband houden met de commerciële productie van snijbloemen en vertegenwoordigt belangrijke internationale uitgevers zoals Ball Publishing, Timber Press en Mundiprena in Spanje. Daarnaast verleent Hortitecnia diensten als adviseur, verzorgt presentaties en schrijft artikelen voor vakbladen.

1.95. ACOPAFLOR

Voorwaarde om lid te kunnen worden van de coöperatieve vereniging Acopaflor (Asociación Cooperativa de Profesionales del Sector de la Floricultura Colombiana) is dat de persoon in kwestie kan aantonen een directe band hebben met de snijbloemensector. Acopaflor is opgericht in 1992 en telt op dit moment meer dan 300 leden. Het doel van de coöperatie is het algemeen welzijn van haar leden te verbeteren door het aanbieden van een aantal diensten zoals onderwijsprogramma's, het verlenen van kredieten, coöperatieve verzekeringsprogramma's, assistentie bij het verkrijgen van bedrijfsleningen en het organiseren van excursies en sportevenementen. Acopaflor geeft een blad uit met de dezelfde naam, waarin met name teelttechnische artikelen zijn opgenomen. Daarnaast is men bezig een Engelstalige gids samen te stellen (Flower Market 2002) met adressen van producenten in en leveranciers aan de sierteeltsector in Ecuador, Colombia, Costa Rica, Mexico en Guatemala. Eén maal per jaar organiseert Acopaflor de 'Salón de la Floricultura Colombiana y Industrias Afinas', een beurs voor toeleveranciers. De planning is binnen afzienbare tijd gestalte te geven aan het 2de Internationale Snijbloemen Symposium. Acopaflor speelt een actieve rol bij de verwezenlijking van het plan om alle nieuw geïntroduceerde bloemenrassen centraal te onderzoeken op het proefstation 'Jorge Tadeo Lozano'.

1.9.6. PROEFSTATION UNIVERSITEIT JORGE TADEO LOZANO

Het CIAA (Centro de Investigaciones y Asesorias de la Universidad de Bogota Jorge Tadeo Lozano) is in 1991 opgericht in samenwerking met de universiteit van Leuven, met als doel de intensieve Colombiaanse tuinbouw (groenten en bloemen) te steunen door middel van onderzoek en opleiding. Het onderzoekscentrum ligt ten noorden van Bogota. Er wordt onder meer onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van klimaatbeheersing, geïntegreerde controle van ziekten en plagen en bemesting. In de toekomst verwacht men hier vergelijkend rassenonderzoek te kunnen doen. Het CIAA beschikt over verschillende kassen, een fytopathologisch laboratorium en een laboratorium voor bodemonderzoek. De laboratoria ondersteunen met hun diensten bovenstaand onderzoek en ook productiebedrijven kunnen van de faciliteiten gebruik maken. De interesse voor bodemonderzoek is afgenomen, omdat steeds meer bedrijven deze analyses zelf uitvoeren. Het project 'geïntegreerde controle van ziekten en plagen' wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met Asocolflores en het Nederlandse bedrijf Koppert.

1.9.7. I.C.A.

Het I.C.A. (Instituto Colombiano Agropecuario) voert controles uit op de invoer van vee, planten en producten van dierlijke- of plantaardige oorsprong, met als doel de verspreiding van ziekten en plagen in de land- en tuinbouw te voorkomen. Ook geeft het I.C.A. gezondheidscertificaten af voor producten die geëxporteerd worden, indien het

11

importerende land dit vereist. Daarnaast adviseert het I.C.A. het Ministerie van Landbouw op het gebied van de regelgeving aangaande bovenstaande zaken.

1.9.8. CORPOICA

Corpoica is een samenwerkingsverband tussen regeringsinstanties en de privé sector. Deze organisatie is in het leven geroepen om het onderzoek naar en de overdracht van technische kennis aan de agrarische sector te verbeteren.

2. ECUADOR

2.1. FINANCIEEL ECONOMISCHE SITUATIE

Eind 1998 begon in Ecuador de financiële en economische malaise, ten gevolge van interne en externe factoren zoals: de economische crisis in andere Zuid-Amerikaanse landen, waaronder Argentinië en Venezuela, het grensconflict met het buurland Peru, de geleden schade door het klimaatfenomeen el Nino, hoge inflatie, politieke problemen, onvoldoende wetgeving en niet op de laatste plaats: de malafide praktijken van verschillende banken. In 1999 zag de regering zich genoodzaakt ingrijpende maatregelen te treffen, waaronder de bevriezing van banktegoeden en het verstrekken van een ongelimiteerde garantie voor kredietverstrekking aan banken. De situatie liep verder uit de hand, 16 verschillende banken gingen failliet, investeerders en beleggers verloren het vertrouwen in de Ecuadoriaanse economie en velen haalden hun tegoeden van de bank. Anno 2001 is er bij ondernemingen en bedrijven nog steeds een tekort aan werkkapitaal en de banken hebben bijna geen mogelijkheden om die kredieten te verlenen die nodig zijn om de productieve sector en de economie er bovenop te helpen.

Op 9 januari 2000 besloot de toenmalige regering onder leiding van president Jamil Mahuad dat Ecuador over zou gaan op een dollar economie en werd de wisselkoers vastgesteld op 25.000 sucres per dollar. Men was van mening dat dit de enige methode was waardoor het land in staat zou zijn buitenlandse schuld af te lossen. Drie maanden later was de dollareconomie een feit. Het uiteindelijke doel was om de zeer hoge inflatie en devaluatie terug te dringen. In het jaar 2000 was de inflatie, berekend over dollars echter nog zeer hoog met 91%. In 2001 werd de inflatie behoorlijk terug gedrongen, maar de totale inflatie lag tot en met 1 december toch nog op 19.9%. Men verwacht dat de totale inflatie over 2001 beneden de 22% zal blijven. Voor het jaar 2002 verwacht men een inflatie van maximaal 15% in dollars.

tabel 7 - Ecuador: devaluatie en inflatie over de laatste jaren

jaar devaluatie inflatie valuta

1996 24.4 sucres 1997 25.4 sucres 1998 36.1 sucres 1999 88.9 60.7 sucres 2000 0 91.4 dollars 2001 *) 0 19.9 dollars

*) tot en met 1 december 2001

Het loon dat een werknemer ontvangt in Ecuador, is opgebouwd uit een basisloon plus allerlei toeslagen. Het officiële minimum basisloon lag in 2001 nog steeds op US$ 40,- per maand. Het werkelijke minimumloon lag met inachtneming van de toeslagen op ongeveer $ 121, in 2000 was dit nog maar $ 57,-. Voor het jaar 2002 zal het minimum loon op ongeveer $ 135,- komen te liggen.

Het IMF eist van de Ecuadoriaanse regering een strak financieel beleid, hetgeen het land in staat moet stellen om de buitenlandse schulden te kunnen aflossen. Dit heeft onder andere geleid tot een effectiever stelsel van het innen van belastingen, waardoor het belasting ontduiken veel moeilijker is geworden. Inmiddels hebben ook kleine privé ondernemingen een belastingnummer en zijn deze verplicht om BTW te rekenen en af te dragen. Ondanks de economische- en financiële instabiliteit van het land en de onzekerheid over de gevolgen van het Plan Colombia *) betreffende de veiligheid in Ecuador, is het aantal buitenlandse investeerders in 2001 verzesvoudigd in 12

vergelijking met het jaar daarvoor. In 2001 is in het totaal voor US$ 530 miljoen buitenlands kapitaal in Ecuador geïnvesteerd.

*) Plan Colombia is een samenwerkingsverband tussen de Colombiaanse- en Amerikaanse regering dat tot doel heeft de handel en productie in verdovende middelen in Colombia terug te dringen

2.2. SIERTEELTSECTOR ALGEMEEN

In mei 2001, telde de Ecuadoriaanse sierteeltsector ongeveer 3.000 ha. Ondanks de redelijk gunstige klimatologische omstandigheden voor het telen van bloemen, de naar Zuid-Amerikaanse maatstaven moderne bedrijven, de goede kwaliteitseigenschappen van de bloemen en de gunstige geografische ligging ten opzichte van de markt, gaat het niet goed met de Ecuadoriaanse sierteeltsector. Schattingen geven aan dat eind 2001 tussen de 10 en 25% van de bloemen productiebedrijven failliet was en dat tussen de 50 en 60% van de bedrijven in financiële problemen verkeerde. Ook de kleine toeleverancier van producten houdt het hoofd nauwelijks nog boven water en Colombiaanse bedrijven die enkele jaren geleden in Ecuador investeerden, lijken weer terug te keren naar eigen land. De volgende factoren hebben bijgedragen aan deze ontwikkeling: In de Ecuadoriaanse snijbloemensector zijn ongeveer 50.000 mensen direct werkzaam. Volgens Expoflores zouden er naar schatting nog eens 450.000 personen werkzaam zijn in bedrijven die direct gerelateerd zijn aan de sierteelt waaronder transportbedrijven, adviesbureas en toeleverings- en productiebedrijven van plastic, hout, karton en chemicaliën. Er zijn ongeveer 10 bloementeeltbedrijven met een directie of aandelen in Nederlandse handen. Van de van oorsprong Nederlandse toeleverings- of servicebedrijven die direct met de sierteelt te maken hebben zijn er ruim 15. Hieronder leveranciers van meststoffen, vracht-agenten, inkopers van bloemen etc. Adressen van deze bedrijven zijn via de website van de Nederlandse ambassade te achterhalen (www.embajadadeholanda.com).

- invoering dollar-economie Door de invoering van de dollar-economie in april 2000 is voor de Ecuadoriaanse bloementelers het voordeel van de valuta-omwisseling weggevallen (inkomsten in dollars en uitgaven in sucres). Als gevolg hiervan zijn de productiekosten omhoog gegaan, met name door de stijging van de lonen, maar ook de prijzen van gewasbeschermingsmiddelen, meststoffen en plastic zijn blijven stijgen. Voor enkele bedrijven in het gebied rondom Cayambe vielen de productiekosten in 2001 bijzonder hoog uit, omdat tot twee keer toe het plastic van de kassen moest worden vervangen vanwege windschade.

- vrachtkosten In vergelijking met Colombia liggen de vrachtkosten in Ecuador ongeveer 50% hoger. Dit komt enerzijds door de hoge ligging van het vliegveld in Quito, waardoor niet met maximale belading gevlogen kan worden en anderzijds door de hoge brandstofprijzen. De prijsverlaging van de brandstof in september 2001 heeft nauwelijks effect gehad op de vrachtkosten, omdat in dezelfde periode de prijzen van de verzekeringen omhoog gingen, dit in verband met de terreuraanslagen in de Verenigde Staten. Bovendien ziet het er nog niet naar uit dat de bouw van het nieuwe vliegveld nabij Quito op korte termijn gerealiseerd zal worden.

- kostprijs versus verkoopprijs Veel Ecuadoriaanse bedrijven zijn nauwelijks in staat hun schulden af te betalen, omdat de verkoopprijs van met name rozen, in de zomermaanden van 2001 regelmatig onder de kostprijs lag. Enkele grote bedrijven boden in deze periode hun bloemen in de Verenigde Staten bewust onder de kostprijs aan en dupeerden daarmee hun collega's. Bij meerdere productiebedrijven was de winst, opgebouwd tijdens de Valentijn en de eerste helft van 2001, eind september volledig verdwenen. Deze bedrijven kunnen alleen nog door een winstgevend laatste kwartaal het financiële jaar 2001 positief afsluiten. Het is echter de vraag of de prijzen in de toekomst weer voldoende aan zullen trekken om de teelt van de Ecuadoriaanse roos rendabel te maken. Het lijkt er sterk op dat de handel, met name de groothandel en de supermarktketens in de VS, ervan uitgaan ook in de toekomst tegen lage prijzen te kunnen inkopen. De enige mogelijkheid voor de Ecuadoriaanse teler om het hoofd boven water te kunnen houden is het productieproces drastisch te optimaliseren.

- samenwerking Ecuadoriaanse telers werken nauwelijks samen om het financieel rendement van hun bedrijven te verhogen. Ofschoon men voor een groot deel afhankelijk is van de import van plastic, spuitmiddelen en meststoffen komt men moeilijk tot een akkoord om de inkoop van deze producten gezamenlijk te doen. Ook de verkoop van de bloemen naar gemeenschappelijke klanten doet elk bedrijf individueel en is daardoor niet altijd even efficiënt. Vraag en aanbod zijn ondoorgrondelijk en in tegenstelling tot enkele jaren geleden, zien veel Ecuadoriaanse bedrijven zich genoodzaakt hun bloemen in consignatie aan te bieden. Er zijn Ecuadoriaanse bedrijven die ervan uitgaan dat 10 tot 20% van hun productie niet verkocht zal worden.

13

De Ecuadoriaanse sierteeltsector hoeft niet op steun van de overheid te rekenen, ofschoon de overkoepelende organisatie Expoflores probeert de sierteeltsector te organiseren, is slechts 50% van alle productiebedrijven hierbij aangesloten, waardoor deze organisatie de facto weinig politieke macht heeft.

- assortiment Ecuador onderscheidt zich nog steeds duidelijk van Colombia door het telen van een moderner assortiment rozen. Enerzijds is dit een sterk punt, anderzijds kan het ook gezien worden als de nekslag voor de Ecuadoriaanse rozenindustrie. De frequentie waarmee veredelaars de laatste jaren nieuwe rassen introduceerden lag erg hoog. Als gevolg hiervan is de levenscyclus van enkele nieuwe introducties te kort. Door de royalties die moeten worden betaald, worden kwekers min of meer gedwongen deze rassen te blijven telen ondanks onvoldoende vraag van de markt.

- personeel Door de slechte economische situatie van het land is een deel van de bevolking voor werk naar het buitenland vertrokken, met als gevolg dat de sierteeltsector met een hoog personeelsverloop kampt. Er moet steeds weer opnieuw worden geïnvesteerd in opleiding van nieuwe mensen. Het is mogelijk dat in 2002 het gebrek aan vast personeel één van de grotere problemen zal gaan vormen voor de Ecuadoriaanse productiebedrijven.

- overige factoren - Door de financiële problemen waarmee het land kampt, zijn er nauwelijks kredieten beschikbaar voor nieuwe

investeringen. De rente over lopende leningen in dollars was eind 200114 %. - De belastingen zijn omhoog gegaan. - Ofschoon in oktober 2001 een begin is gemaakt met de teruggave van de BTW, moet aan veel details worden

voldaan om hiervoor in aanmerking te komen. - Andere factoren die de positie van de Ecuadoriaanse sierteeltsector hebben aangetast zijn de hoge inflatie, de

sterke positie van de Colombiaanse sierteeltsector en concurrerende cadeau-artikelen op de Amerikaanse markt.

2.3. INFRASTRUKTUUR EN COMMUNICATIE

Door de aanleg van tolwegen is de kwaliteit van de hoofdwegen de laatste jaren aanzienlijk verbeterd, afstanden kunnen hierdoor sneller worden overbrugd. Het mobiele telefoonverkeer werkt over het algemeen goed. Veel bedrijven hebben hun kantoor op het productiebedrijf en beschikken zowel over traditionele als mobiele telefoonverbindingen. De communicatie met de verschillende markten vindt plaats via het internet.

2.4. ASSORTIMENT EN PRODUCTIEGEBIEDEN

tabel 8: Ecuador - ontwikkeling snijbloemenproductie in hectare per bloemsoort

1998 1999 2000 ha % ha % ha %

Roos 1695 62.8 1780 63-5 1865 62.6 Gypsophila 357 13.2 357 12.7 375 12.6 Tropische bloemen 142 5.2 147 5-2 147 4.9 Zomerbloemen 142 5-2 154 5.5 174 5-8 Trosanjer 46 1.7 47 1.7 53 1.8 Anjer 102 3-8 106 3.8 117 3-9 Liatris 30 1.1 31 1.1 33 1.1 Limonium 41 1.5 42 1.5 52 1.7 Chrysant totaal 20 0.7 18 0.6 21 0.7 Aster 24 0.9 25 0.9 27 0.9 rozenvermeerdering 52 1.9 52 1.9 52 1.7 Statice 22 0.8 21 0.8 27 0.9 Alstroemeria 9 0.3 9 0.3 9 0.3 Lelie 4 0.1 4 0.1 4 0.1 Solidaster 5 0.2 5 0.2 5 0.2 overige bloemen 11 0.4 7 0.3 18 0.6

totaal 2700 2803 2977 bron: Expoflores

14

Sinds 1999 is de groei van het snijbloemenareaal in Ecuador klein. De toename van het areaal is voornamelijk te verklaren uit een lichte groei van de bestaande bedrijven, die een bedrijfsgrootte van circa 10 ha proberen te bereiken om rendabel te kunnen draaien. Nieuwe bedrijven komen er niet of nauwelijks bij. De afgelopen drie jaar was de gemiddelde groei van het snijbloemen areaal in Ecuador ongeveer 5%. De overkoepelende organisatie Expoflores verwacht een groei van 6% in 2001, hetgeen niet reëel lijkt.

Procentueel hebben er geen grote verschuivingen in het assortiment plaatsgevonden. De roos blijft de meest geteelde bloem met bijna 2.000 ha (63% van het totale areaal) en wordt overwegend in plastic kassen geteeld. Op de tweede plaats komt Gypsophila (Perfecta en Million Star) met bijna 400 ha productie, veelal buiten geteeld. De verschillende typen zomerbloemen bekleden de derde plaats, met een totaal geschat areaal van bijna 300 ha en dit is de groep die nog de sterkste groei doormaakt. Nieuwkomers zijn hier met name: Helianthus, Molluccela en Delphinium. Ofschoon het vanwege de hoge vervoerskosten en de lage marktprijzen nauwelijks nog rendabel lijkt om anjers en trosanjers in Ecuador te telen, was er in 2000 nog zo'n 180 ha productie onder plastic. Het areaal tropische bloemen lijkt stabiel te blijven met ongeveer 155 ha.

2.4.1. ROOS

Door het grotendeels wegvallen van de Russische afzetmarkt eind 1998, is definitief een einde gekomen aan de hoge prijzen die voor de Ecuadoriaanse rozen werden betaald. De productie die niet meer in de voormalige Russische staten kon worden afgezet, is voor het merendeel naar de Amerikaanse markt gegaan. Als gevolg van deze crisis hebben de meeste bedrijven een nieuwe marktstrategie ontwikkeld. Meerdere bedrijven zijn zich gaan toeleggen op de productie van de wat kortere steellengtes voor de boeketindustrie, door het aanpassen van hun teeltmethode, gecombineerd met het telen van meer productievere rassen. Een selecte groep bedrijven is zich blijven specialiseren op de productie van rozen met lange stelen en grote knoppen.

Enkele rozenbedrijven gaan langzaam over op substraatteelt in kokos geteeld in emmers. Ondanks dat klimaatbeheersing middels verwarming onder in het gewas belangrijke voordelen biedt (beter controle van Botrytis en Valse Meeldauw, hogere productie, bescherming tegen nachtvorst), wordt hier vanwege de hoge kosten nauwelijks in geïnvesteerd. De praktijk heeft aangetoond dat het goedkopere systeem van verwarming met hete lucht kanonnen niet hetzelfde effect heeft, omdat de luchtvochtigheid niet gecontroleerd kan worden.

Gedwongen door de omstandigheden en de betere prijsvorming proberen steeds meer bedrijven in Ecuador een topproductie tijdens de Valentijn te maken. Hiertoe worden met name de rode rassen begin november sterk teruggesnoeid. De sterk wisselende klimatologische omstandigheden en het niet kunnen besturen van het kasklimaat, maakt echter dat dit in Ecuador erg moeilijk is en vaak komt de productie niet precies op tijd.

2.4.2. ANJER

De teelt van anjers lijkt uit Ecuador te verdwijnen, de hoge vrachtkosten maken deze teelt onrendabel. De meeste bedrijven zoeken naar het juiste moment om met de teelt te stoppen. In veel gevallen wordt momenteel onder de kostprijs verkocht maar het kost meer geld om het gewas te rooien, omdat dan onmiddellijk geïnvesteerd moet worden in plantmateriaal van een alternatief gewas.

2.43. GYPSOPHILA + ZOMERBLOEMEN

Het lijkt erop dat de vrachtprijzen debet zijn aan het feit dat ook een gedeelte van de teelt van Gypsophila en zomerbloemen uit Ecuador gaat verdwijnen. De vraag naar Gypsophila perfecta neemt heel snel af en de royalties die voor de Million Star en de New Love moeten worden betaald, schrikken veel bedrijven af om met deze teelt te beginnen. In de zomerbloementeelt maken de continue investeringen in nieuw plantmateriaal, de teelt voor veel bedrijven onrendabel. De grote en goed georganiseerde bedrijven zullen overblijven als ze een breed assortiment hebben om de schommelingen in de markt op te vangen. Bij de gewassenkeuze let men sterk op de trends in Europa en met name Nederland, omdat deze vaak na een paar jaar ook in de Verenigde Staten en andere landen mode worden.

15

2.5. ONTWIKKELING VAN DE EXPORT

Er worden dagelijks zo'n 14.000 dozen bloemen vanuit Ecuador geëxporteerd naar de verschillende bestemmingen wereldwijd.

tabel 9 : Export van Ecuadoriaanse bloemen naar bestemming (FOB x 1000 US$)

1998 toename 1999 toename 2000 toename importerend land (%) {%) (%)

Canada 3601 27-5 4835 25.5 5183 6.7 Verenigde Staten 112017 20.2 130773 14.3 111873 -16.9

totaal Noord Amerika 115618 20.4 135609 14.7 117056 -15.8

Duitsland 5444 23-4 7040 22.7 5298 -32.9 Oostenrijk 153 -28.2 126 -22.1 136 7-4 België + Luxemburg 18 11.2 19 2.8 9 -103.8 Kroatië 0 0.0 56 100.0 33 -66.9 Spanje 695 4.0 1463 52.5 1187 -23-3 Finland 257 -68.1 97 -166.2 83 -16.0 Frankrijk 1434 14.4 1589 9.8 1108 -43-4 Griekenland 75 26.0 36 -IO6.5 12 -211.4 Nederland 12745 31.8 13188 3.4 11768 -12.1 Ierland 0 0.0 1 100.0 0 0.0 Italië 4204 15.3 4512 6.8 3419 -32.0 Groot Britannië 224 -16.4 327 31.5 560 4I.6 Tsjechishe Republiek 0 0.0 2 100.0 3 42.6 Zweden 141 25.2 100 -40.5 27 -268.2 Zwitserland 1562 27.3 1675 6.7 2073 19.2

totaal Europa 26951 23.7 30229 10.8 25715 -17.6

Argentinië 664 24.7 1177.46 43.6 737 -59.7 Bolivia 102 -2.7 30.31 -234.9 2 -1223.6 Brazilië 580 16.0 246.67 -135.3 139 -78.0 Chili 694 9.2 720.01 3.7 618 -16.5 Colombia 256 20.4 438.41 41.5 759 42.2 Paraguay 0 0.0 36.72 100.0 29 -24.9 Peru 531 18.5 339.33 -56.6 119 -184.6 Uruguay 148 11.0 361.71 59.1 326 -11.0 Venezuela 412 64.9 546.16 24-7 531 -2.9

totaal Zuid Amerika 3387 21.1 3896.78 13.I 3260 -I9.5

Cuba 0 0.0 58.08 100.0 56 -3-3 Panama 0 0.0 502.35 100.0 274 -83.O Dominicaanse Rep. 0 0.0 142.92 100.0 144 1.1

totaal Midden Amerika 0 0.0 703.35 100.0 475 -48.O

Afganistan 163 64.6 13.89 -1070.6 14 1.1 Saudi Arabië 0 0.0 11.74 100.0 33 64.9 Bahrein 0 0.0 23.69 100.0 8 -215.4 Filipijnen 0 0.0 13.12 100.0 16 17.5 Hong Kong 68 60.4 90.95 25.5 171 46.9 Japan 106 36.7 117.24 9.7 56 -IIO.3 Koeweit 239 -117.7 158.40 -50.6 35 -346.8 Qatar 0 0.0 1.16 100.0 2 25.2

totaal Azië 575 -17.2 430.19 -33.6 335 -28.4

Rusland 12007 -5.9 7496.93 -60.2 6290 -I9.2 Oekraïne 1261 18.2 852.34 -47.9 574 -48.6 overige landen 1154 63.0 640.11 -80.2 1044 38.7

totaal 160951 19.1 179858 10.5 154749 -16.2

bron: Banco Central del Ecuador / Expoflores

16

tabel 10: Export van Ecuadoriaanse bloemen naar bestemming (FOB x 1000 kg)

1998 toename 1999 toename 2000 toename importerend land (%) (%) (%)

Canada 1301 24.2 1547 15.9 1861 16.8 Verenigde Staten 41135 23-3 44634 7.8 44892 0.6

totaal Noord Amerika 42436 23-3 46181 8.1 46753 1.2

Duitsland 1535 16.3 1839 16.5 1497 -22.9 Oostenrijk 52 -41.1 53 1.7 63 15.6 België + Luxemburg 4 -75.7 10 60.9 9 -14.7 Kroatië 0 0.0 18 100.0 12 -48.2 Spanje 239 26.8 451 47.0 338 -33.2 Finland 107 -46.2 42 -153.1 29 -48.3 Frankrijk 396 9.3 446 11.2 325 -37-3 Griekenland 26 23.2 16 -58.4 6 -176.8 Nederland 4303 35.5 4565 5.7 4329 -5-5 Ierland 0 0.0 1 100.0 0 0.0 Italië 1271 2.4 1413 10.0 1155 -22.3 Groot Britannië 72 -76.3 131 44-6 256 48.9 Tsjechishe Republiek 0 0.0 2 100.0 1 -71.1 Zweden 41 -4.2 24 -72.3 9 -156.7 Zwitserland 420 22.7 469 10.4 590 20.5

totaal Europa 8467 21.7 9478 10.7 8618 -10.0

Argentinië 283 34.3 433 34.6 274 -58.0 Bolivia 40 19.6 7 -460.1 1 -656.8 Brazilië 189 7.5 91 -108.8 45 -102.3 Chili 229 4.8 263 13.1 223 -18.1 Colombia 221 75.0 436 49.4 809 46.1 Paraguay 0 0.0 13 100.0 10 -25.7 Peru 289 16.5 143 -101.8 45 -220.5 Uruguay 63 25.8 98 35.3 86 -13.0 Venezuela 251 64.5 263 4-6 209 -26.0

totaal Zuid Amerika 1566 32.4 1748 10.4 1702 -2.7

Cuba 0 0.0 15 100.0 17 10.5 Panama 0 0.0 213 100.0 95 -125.0 Dominicaanse Rep. 0 0.0 47 100.0 45 -4.0

totaal Midden Amerika 0 0.0 275 100.0 157 -75.5

Afganistan 49 68.5 7 -643.8 4 -53.0 Saudi Arabië 0 0.0 5 100.0 15 67.6 Bahrein 0 0.0 6 100.0 3 -91.6 Filipijnen 0 0.0 3 100.0 3 6.4 Hong Kong 26 63.4 24 -8.2 40 41.6 Japan 38 28.8 33 -12.7 18 -88.0 Koeweit 73 -102.3 61 -19.7 15 -302.6 Qatar 0 0.0 1 100.0 1 21.1

totaal Azië 185 -8.0 138 -33.5 99 -39-3

Rusland 4298 -15.2 2665 -61.3 2308 -15.4 Oekraïne 340 0.4 206 -64.8 179 -15.O andere landen 433 63.0 216 -100.2 395 45-3

Totaal 57724 20.4 60908 5.2 60213 -1.2

bron: Banco Central del Ecuador / Expoflores

NOOT: de gegevens van de Centrale Bank voor de jaren 1999, 2000 en 2001 zijn niet definitief.

17

Voor het eerst in het bestaan van de Ecuadoriaanse sierteeltsector is in 2000 de export teruggelopen, met 1.2% in volume en 16% in waarde. De vermindering in volume heeft waarschijnlijk te maken met de ongunstige klimatologische omstandigheden in de eerste helft van dat jaar. Door het donkere weer bleef de productie achter bij de verwachtingen en veel bedrijven hebben verliezen geleden door aantasting van het gewas door Valse Meeldauw. De afname van de exportwaarde is onder meer toe te schrijven aan de hoge inflatie en de toename van de verkoop op commissiebasis.

Met uitzondering van Colombia is de export van snijbloemen van Ecuador naar Zuid- en Midden-Amerikaanse landen afgenomen. Waarschijnlijk heeft dit te maken met de hoge transportkosten. De toename van de export naar Colombia, zou kunnen worden verklaard door het grotendeels wegvallen van de teelt van Gypsophila in dit land, waardoor de boeketindustrie zich genoodzaakt ziet deze bloem in Ecuador te kopen.

Voor de Ecuadoriaanse sierteeltsector zou het bijzonder gunstig zijn als de onderhandelingen over het verlagen van de importheffingen tussen de verschillend Zuid- en Midden-Amerikaanse Staten zouden slagen (Alca = Libre Comercio de las Americas). In het geval dat de importheffingen in Chili en Argentinië komen te vervallen, zou Ecuador op het moment dat de vraag naar bloemen in de VS laag is, naar deze landen kunnen exporteren, waar op dat moment de lokale productie door de winter laag is.

De export van Ecuadoriaanse bloemen naar de Aziatische markt was in 2000 minder dan het jaar ervoor. De verbetering van de koopkracht in het voormalige Rusland lijkt volgens de statistieken in 2000 niet te hebben geresulteerd in een noemenswaardige verbetering van de export, maar dit beeld is vertekend, omdat veel bloemen via Nederland hun weg vinden naar deze markt.

tabel 11 : Ecuador - ontwikkeling export van de verschillende soorten snijbloemen

jaar 1998 1999 2000 2001 gewicht waarde gewicht waarde gewicht waarde gewicht waarde

bloemsoort ton x us$ 1000 ton x US$ 1000 ton x US$ 1000 ton X US$ 1000

roos 37,783 111,953 38,043 124,023 40,326 136,426 44,358 144,611 Gypsophila 10,079 28,441 8,567 24,175 9,081 26,593 9,989 28,188 anjer 1,523 3,779 2,100 5,045 2,226 5,550 2,449 5,883 Chrysant 773 1,378 2,387 1,025 2,530 1,128 2,783 1,195 ovenge 7,567 15,400 9,811 25,589 10,399 28,147 11,439 29,836

totaal 57,724 160,952 60,908 179,857 64,562 197,844 71,019 209,713

bron: Expoflores

De roos vertegenwoordigd in waarde 69% en in gewicht 62% van de totale export. Op de tweede plaats komt Gypsophila, deze bloem is goed voor 13% van de export in waarde en 14 % in gewicht.

2.6. LUCHTTRANSPORT EN TARIEVEN

In 2001 telde Ecuador 45 verschillende vrachtagenten voor de export van snijbloemen. In het totaal 24 verschillende luchtvaartmaatschappijen verzorgden het transport naar de verschillende bestemmingen wereldwijd.

Directe vluchten naar Europa Het luchtvervoer naar Europa vanuit Ecuador is de laatste jaren, ondanks de dalende prijzen in de Europese markt voor Ecuadoriaanse bloemen, gestaag toegenomen. Het luchtvervoer is zowel in capaciteit als in aanbod toegenomen, echter niet zo explosief als in eerdere jaren.

Op dit moment zijn er meer directe vluchten dan voorheen en tegelijkertijd zijn er naar Europa meer indirecte vluchten bijgekomen.

18

tabel 12 - Ecuador: directe vrachtcapaciteit naar Europa

maatschappij type vlucht aantal vluchten/ week capaciteit in kg

KLM passagiers 7 105.000 Martinair vracht 5 245.OOO Cargolux vracht 2 220.000 Lanchile vracht 2 60.000 Airfrance vracht 1 65.OOO Iberia passagiers 6 60.000 Avianca passagiers 7 35.000

totaal 30 790.000

bron: Deijl Cargo

Bijna alle maatschappijen vliegen via Quito en Guayaquil, vanwege de problemen met het huidige vliegveld in Quito. Door de korte landings-/startbaan en de hoge ligging, stoppen bijna alle maatschappijen voor extra vracht, passagiers en brandstof in het op zeeniveau gelegen Guayaquil. Een uitzondering hierop is Cargolux, die sinds een half jaar 2 maal per week landt in Latacunga met een B747-400 vrachtvliegtuig. Vanwege de langere baan in Latacunga kan deze Jumbo met bijna de volledige capaciteit van 120 ton opstijgen vanaf dit vliegveld wat op slechts 2 uur van Quito ligt. Cargolux is echter een uitzondering, want tot nu toe is dit de enige maatschappij die deze optie benut.

Indirecte vluchten naar Europa Het aantal indirecte vluchten naar Europa, via feeders of GSA's, is net als de directe vluchten naar Europa, in de afgelopen jaren toegenomen. De meeste vluchten gaan via Miami, Bogota of Caracas. De vracht wordt eerst naar die bestemmingen gevlogen om vervolgens overgeladen te worden op grotere passagierstoestellen.

Tabel 13 - Ecuador: indirecte vluchten naar Europa

maatschappij type vlucht aantal vluchten/week capaciteit kg

Airfrance Feeder Bogota 2 12.000 Alitalia Feeder Caracas 7 15.000 British Airways GSA via Miami 7 28.000 Lufthansa GSA via Miami 7 28.000 Lanchile Feeder Miami 6 28.000 Swissair GSA via Miami 7 28.000

totaal 36 I39.OOO

bron: Deijl Cargo

Het merendeel van de vracht die via Miami naar Europa vliegt, wordt vanuit Quito vervoerd door de grote vrachtvliegtuigen die alleen op Miami opereren zoals UPS, Fineair, Arrow.

Luchttransport naar de Verenigde Staten De capaciteit van luchttransport naar de Verenigde Staten is vele malen groter dan die naar Europa, vanwege het feit dat er nog steeds zo'n 85% van alle geproduceerde bloemen in Ecuador naar de VS wordt geëxporteerd. In de loop der jaren zijn er verschillende luchtvaartmaatschappijen bijgekomen en afgevallen maar wanneer we de balans opmaken kunnen we concluderen dat de capaciteit naar de Verenigde Staten, net als die naar Europa, is toegenomen.

19

Tabel 14 : Luchttransport naar de Verenigde Staten

maatschappij type vlucht aantal vluchten/week capaciteit kg

Atlas Air Cargo vracht 3 180.000 American Airlines passagiers 14 28.000 Avianca passagiers 7 28.000 Continental passagiers 14 28.000 Fineair vracht 7 280.000 Lanchile vracht 7 420.000 Lanchile passagiers 6 24.OOO Taca vracht 7 14.OOO U.P.S. vracht 14 420.000

totaal 79 1.422.000

Bron: Deijl Cargo

Mede door de toename van de capaciteit in het luchttransport, zijn de tarieven voor de luchtvracht vanuit Ecuador in de afgelopen jaren afgenomen. Een uiteenzetting hiervan volgt in de volgende paragraaf.

Luchtvracht tarieven De tarieven, met name die naar Europa, zijn in de laatste jaren sterk gedaald. De tarieven naar de Verenigde Staten zijn redelijk constant gebleven. Mede doordat het aanbod van vrachtcapaciteit nog steeds parallel loopt met de vraag, dit in tegenstelling tot de verhouding van vraag en aanbod van vracht naar Europa. In de laatste 5 jaar zijn de tarieven naar Europa gemiddeld met 30% gedaald. Een bestemming als Amsterdam gaat nu gemiddeld voor US$ 2.10 per kilo, terwijl bestemmingen in Oost en Midden-Europa gemiddeld US$ 2.30 kosten. De gemiddelde vrachtprijzen naar de Verenigde Staten zijn: * Miami : US$ 1.25 per kg * New York : US$ 1.65 per kg * Los Angeles : US$ 1.95 per kg

Met name de prijzen naar de VS zijn een doorn in het oog van de Ecuadoriaanse kweker, aangezien zijn directe concurrentie, Colombia, voor gemiddeld de halve prijs naar de verschillende bestemmingen kan vliegen. Mede hierdoor, en gezien de tekortkomingen van het huidige vliegveld in Ecuador, het open-skies verdrag dat nog niet in werking is getreden en de dalende bloemenprijzen van het Ecuadoriaanse product, zijn het zorgelijke tijden voor de Ecuadoriaanse bloemenkwekers. Zelfs de toegenomen vrachtcapaciteit en de dalende tarieven kunnen hier voorlopig nog niets aan veranderen.

2.7. TOELEVERANCIERS / ROYALTIES

Veredelaars schatten dat over ongeveer 40% van de rozenplanten geen royalties worden betaald. Veel planten worden tegenwoordig in Ecuador zelf vermeerderd, legaal en illegaal.

De financiële situatie van veel productiebedrijven dwingt toeleveranciers ertoe zeer duidelijke betalingsafspraken te maken, anders bestaat de kans dat men lang moet wachten op betaling.

2.8 ORGANISATIES

2.8.1. EXPOFLORES

De overkoepelende bloemenorganisatie Expoflores heeft zich tot doel gesteld de Ecuadoriaanse bloemensector nationaal en internationaal te promoten als een sector die produceert met in achtneming van milieu en arbeidsomstandigheden. Expoflores telt op dit moment 197 leden, hetgeen overeenkomt met ongeveer 50% van het totale aantal productiebedrijven in Ecuador. Via de website van deze organisatie kunnen adressen van de leden worden opgevraagd.

20

Exploflores steunt het Flower Label Program. Deelname van de productiebedrijven aan dit programma zou een garantie moeten zijn dat de gebruikte productiesystemen zowel werknemers als milieu beschermen. Expoflores wil bereiken dat al zijn leden de FLP certificering ontvangen. Eind 2001 waren 29 bedrijven gecertificeerd.

2.8.2. LA FLOR DE ECUADOR

In 2001 is een begin gemaakt met het ontwikkelen van het programma 'La Flor de Ecuador'. Dit programma heeft tot doel de Ecuadoriaanse bloemensector te ondersteunen in de uitvoering van internationaal vastgestelde normen aangaande de bescherming van het milieu en arbeidsvoorwaarden, in combinatie met een goed bedrijfsresultaat. Het programma houdt onder andere in: bedrijfsbezoeken door experts, het ontwikkelen van handleidingen en het ontwerpen van registratiesystemen. Het idee is dat 'La Flor de Ecuador' een dynamisch programma is, wat steeds aangepast wordt aan de veranderende omstandigheden.

2.8.3. ACRIFLOR

Elk jaar wordt er door Expoflores in samenwerking met HPP in Ecuador een bloemenvaktentoonstelling georganiseerd. In 2001 was dit Agriflor de las Américas en in 2002 wordt dit Agriflor Ecuador 2002.

21

3. COLOMBIA EN ECUADOR: AFZET IN EUROPA EN DE EUROPESE GEMEENSCHAP

Na Nederland zijn Kenya, Israël, Colombia, Ecuador en Zimbabwe de belangrijkste exporteurs van snijbloemen naar de landen van de Europese Gemeenschap + Zwitserland + Noorwegen. Samen nemen zij ruim 96% van de totale import voor hun rekening. Voor de Nederlandse, Colombiaanse en Ecuadoriaanse bloemen wordt over het algemeen een hogere prijs betaald dan voor de bloemen afkomstig uit Kenia, Israël en Zimbabwe.

tabel 15: Europese Gemeenschap: import verse snijbloemen per land van herkomst in 1999

totaal snijbloemen EURO x 1000 %

roos EURO x 1000 %

anjer EURO x1000 %

overige snijbloemen EURO x 1000 %

Nederland 1,800,849 69-7 421,562 59.6 75,489 29.6 1,303,798 80.4 Kenia 265,222 5.1 85,653 12.1 14,777 5.8 164,792 10.2 Israël 103,704 4.0 26,171 3.7 5,462 2.1 72,071 4-4 Colombia 94,489 3-7 11,775 1.7 77,516 30.4 5,198 0.3 Ecuador 68,537 2.7 50,625 7.2 2,458 1.0 15,454 1.0 Zimbabwe 54,926 2.1 36,752 5.2 12 0.0 18,162 1.1

totaal 2,583,142 707,356 255,110 1,620,676

bron: AIPH / Union Fleurs: International Statistics Flowers and Plants 2000 zie voor gedetailleerde gegevens tevens bijlage 2

De export vanuit Ecuador naar de Europese Gemeenschap werd in 1999 gedomineerd door de roos met 144.605.000 stelen.

3.1 COLOMBIA

In 2000 ging 10% van de totale Colombiaanse bloemenexport naar Europa. De landen van de Europese Gemeenschap kochten in dat jaar voor ongeveer 57 miljoen dollar bloemen van Colombia, met name anjers (US$ 34.1 miljoen), trosanjers (US$ 13.6 miljoen) en rozen (US$ 7 miljoen). De belangrijkste afnemer was Groot-Brittannië. Dit land kocht bijna 50% van alle bloemen die naar Europa verzonden werden, met name anjer en trosanjer. Op de tweede plaats komt Spanje, dit land kocht voornamelijk anjers en rozen, met een totale waarde van 9 miljoen dollar. Nederland komt op een derde plaats en importeerde vanuit Colombia in 2000, anjers ter waarde van 4.1 miljoen dollar, rozen ter waarde van 1.2 miljoen dollar en trosanjers ter waarde van 1.2 miljoen dollar.

3.2 ECUADOR

Europa is na de VS de belangrijkste exportmarkt voor Ecuador, ongeveer 17% van de totale export gaat hier naar toe. De afname van de export in 2000 (10% in volume en 18% in waarde) heeft ongetwijfeld mede te maken gehad met de valutaverhoudingen, waardoor de Ecuadoriaanse bloemen aanzienlijk duurder zijn geworden op de Europese markt. Alleen in Oostenrijk, Zwitserland en Groot-Brittannië nam de import van Ecuadoriaanse bloemen in 2000 nog toe.

22

4 COLOMBIA EN ECUADOR: AFZET VIA DE NEDERLANDSE VEILINGEN

4.1. COLOMBIA

tabel 16 : Verkoop van Colombiaanse bloemen via de gezamenlijke Nederlandse veilingen

1998 1999 2000 2001 aantal stelen gem. aantal stelen gem. aantal stelen gem. aantal stelen gem X 1000 prijs X 1000 pnjs X 1000 prijs aantal stelen prijs

anjer gr. bloemig 1.369 25 ct 1.035 20 ct 1.796 30 ct 1.608 32 ct anjer tros 731 24 ct 765 17 ct 646 22 ct 2.019 30 ct roos gr bloemig 13 26 ct 4 19 ct 63 69 ct 504 83 ct roos totaal 13 26 ct 4 19 ct 63 69 ct 526 81 ct bron: VBN

In 1999 werd 5% van de in Nederland geïmporteerde anjers en trosanjers vanuit Colombia via de veilingen verkocht. Van de geïmporteerde rozen kwam 1.6% voor de klok.

Naast anjer, trosanjer en roos behoren Asparagus en andere typen decoratiegroen tot de belangrijkste producten die Colombia via de veilingen afzet.

4.2. ECUADOR

tabel 17 : Verkoop van Ecuadoriaanse bloemen via de gezamenlijke Nederlandse veilingen

1998 1999 2000 2001 aantal stelen gem. aantal stelen gem. aantal stelen gem. aantal stelen gem x 1000 pnjs x 1000 pnjs x 1000 pnjs aantal stelen pnjs

Hypericum 11.617 77 ct 9.966 71 ct 22.001 55 ct 21.604 53 ct Gypsophila 3.423 63 ct 10.022 81 ct 14.795 61 ct 16.866 62 ct roos gr bloemig 6.367 71 ct 6.480 73 ct 8.527 68 ct 15.886 71 ct roos totaal 8.039 62 ct 8.091 69 ct 9.587 67 ct 21.123 69 ct

bron: VBN

In 1999 werd 8.4 % van de in Nederland geïmporteerde rozen vanuit Ecuador via de veilingen verkocht.

Naast Hypericum, Gypsophila en roos behoren de diverse soorten zomerbloemen tot de belangrijkste producten die Ecuador via de veilingen afzet.

De onzekere markt in de Verenigde Staten is er zonder twijfel de oorzaak van dat Zuidamerikaanse bedrijven meer naar Europa gaan kijken voor de afzet van hun bloemen. Eind 2001 kwamen vanuit beide landen meer bloemen voor de klok, met name van enkele grote bedrijven die al ervaring hadden met het veilingsysteem. Ook nieuwe bedrijven toonden interesse om een gedeelte van hun productie via de veilingen af te zetten. Of deze trend doorzet is nog de vraag. De structuur van veel bedrijven past niet in het veilingsysteem, omdat slechts zeer kleine hoeveelheden bloemen per soort en lengte dagelijks kunnen worden aangeboden vanwege het brede assortiment (rozen en anjers) dat per bedrijf wordt geteeld.

23

5. COLOMBIA EN ECUADOR: AFZET VERENIGDE STATEN

Miami blijft vanwege zijn infrastructuur de belangrijkste invoerhaven voor Colombiaanse- en Ecuadoriaanse bloemen in de Verenigde Staten.

tabel 18: Marktaandeel (%) van de verschillende snijbloemen in de Verenigde Staten naar herkomst

land van herkomst -> Colombia Ecuador Mexico overige Midden Californië Nederland overige Amerikaanse landen

bloemsoort landen

Alstroemeria 94.5 3.0 1.0 1.2 — 0.3 Aster 66.4 14.4 3.1 15.2 — - 0.9 boeket 86.7 10.5 — 2.1 — — 0.7 Zantedeschia 48.7 18.5 - 23-6 — -- 9.2 Anjer 90.3 3.1 2.1 0.7 3.1 0.3 0.4 Trosanjer 88.6 4-4 - - 4.8 - 2.2 Chrysant 80.1 1.4 0.6 4.2 5-9 7.0 0.8 Delphinium 31.9 42.4 14.4 - -- 10.3 1.0 Freesia 13.6 - - -- — 8I.3 5.1 Gerbera 73.4 - - - — 12.9 13.7 Gypsophila 22.3 68.2 - - - 5.4 4.1 Iris - 9-5 - 24.I - 63.3 3.1 Liatris 9-8 32.0 - 51.1 — — 7.1 Lelie - 7.2 8.8 34-3 — 34.4 15.3 Lisianthus 48.0 38.7 - - - - 13.4 snijgroen 2.5 - 26.7 56.9 - 1.7 12.2 roos 46.9 38.5 3.0 1.6 8.0 1.3 0.7 Statice 31.2 29-3 33-6 - — — 5.9 overige snijbloemen 51.3 14.2 10.2 10.2 - 6.8 7-3

bron: Fresh Flower Focus

Enkele gegevens: Alstroemeria Anjer

Gypsophila Roos

boeket

In 2001 is de import vanuit Nederland met ongeveer 25% afgenomen. In 2001 is de import van anjers vanuit Ecuador afgenomen, dit door de hoge transportkosten Ecuador is marktleider. Vanuit Colombia is de import van rozen in 2001 met 18% en vanuit Ecuador met 33.9% toegenomen. In oktober 2001 was het marktaandeel in de VS van de Colombiaanse roos 46.9%, de Ecuadoriaanse roos had een marktaandeel van 38.5%. De markt voor 'farm made' boeketten groeit.

5.1. COLOMBIA

In 2000 is vanuit Colombia (Bogota en Medellin), via luchttransport 141.719 ton bloemen naar de VS geëxporteerd, voornamelijk naar Miami, met een totale waarde van 471.6 miljoen dollar. Hiermee is Colombia de grootste exporteur van snijbloemen naar de Verenigde Staten. In de eerste helft van 2001 is de export vanuit Colombia naar de VS met 5% toegenomen.

5.2. ECUADOR

De Verenigde Staten blijven de belangrijkste afnemer van Ecuadoriaanse snijbloemen. In 2000 ging ruim 72% van de productiewaarde hiernaartoe . In de eerste helft van 2001 is de export vanuit Ecuador naar de VS met 26% toegenomen, dit is waarschijnlijk toe te schrijven aan een gunstige Valentijn. De prijs die voor de Ecuadoriaanse bloem wordt betaald, ligt over het algemeen hoger dan die van de Colombiaanse.

De volgende informatie is afkomstig uit verschillende informatiebulletins die in de loop van 2001 zijn gepubliceerd door Fresh Flower Focus in de VS.

24

5.3. 2001 TEN OPZICHTE VAN 2000

bron: US Department of Agriculture's Ornamental Crops Data

Tot eind oktober 2001 was de import van snijbloemen qua volume 15.8% hoger dan in dezelfde periode van het voorgaande jaar. Het grootste gedeelte van deze groei heeft plaatsgevonden in de maanden juni t/m september, hiertoe behoren dus de zomermaanden, waarin over het algemeen minder vraag naar bloemen is en de eerste weken na de aanslagen van 11 september. De toename betrof alle belangrijke bloemsoorten (roos, anjer, Alstroemeria, Chrysant, Gerbera, Gyspsophila en Statice). De import van rozen lag 19.8% hoger t/m oktober dit 2001 in vergelijking met het jaar daarvoor. Er was een belangrijke toename van de import van snijgroen uit Mexico en Midden Amerika (Guatemala, El Salvador en Costa Rica). Met uitzondering van enkele bloemsoorten (tulp, Chrysant) afkomstig uit Nederland, nam de import vanuit Europa, het Midden Oosten en Afrika af. Ook het marktaandeel van bloemen afkomstig uit de staat Californie nam af.

5.4. VERWACHTE MARKTONTWIKKELING 2002

Het is nog moeilijk te voorspellen hoe de vraag naar snijbloemen en de prijsvorming zich in 2002 zich zullen ontwikkelen, na de gebeurtenissen van 11 september 2001. De volgende feiten zijn echter hoopgevend.

Vanaf maart 2000 is de vraag naar bloemen toegenomen en in de daaropvolgende 12 maanden niet meer gedaald. Consumentenonderzoek toont aan dat zowel het aantal aankopen als het bestede geld per aankoop beduidend is gestegen in vergelijking met het jaar daarvoor. De detailhandel meldt dat het verleden heeft uitgewezen dat er geen directe relatie bestaat tussen de vraag naar snijbloemen en een economische recessie, de vraag naar bloemen bleef in het verleden stabiel of nam zelfs iets toe. Bloemen zijn prijstechnisch gezien een attractief product en kunnen daardoor concurreren met andere cadeauartikelen. Het lijkt erop dat de Amerikanen na de aanslagen van 11 september meer thuis blijven en meer waarde hechten aan het samen zijn met familie en vrienden. Deze ontwikkeling zou ertoe kunnen leiden dat de verkoop van bloemen toeneemt.

Op basis van bovenstaande gegevens, concluderen de schrijvers dat de economische situatie in de VS op zichzelf geen reden is om te verwachten dat de vraag van de consument naar bloemen in 2002 zal afnemen.

25

BIJLAGE 1 - ADRESSEN BELANGRIJKE INSTANTIES IN COLOMBIA

Nederlandse Ambassade adres : Carrera 13 N°93-40 piso 5

Bogota telefoon : 57 1 617 4955-617 4895 Het Landbouwbureau is gevestigd in Caracas: adres: telefoon: fax e-mail

Av. San Juan Bosco/2a Transversal de Altamira 58 212 2633622 58 212 2644398 nlcaragr@cantv.net

Asocolflores (overkoepelende bloemen organisatie) adres : Carrera 9a N°go-53

Bogota telefoon : 57 1 257 9311 fax : 57 1 218 3693 e-mail : info(3asocolflores.ora

florverdeffasocolflores.ora prof lora (aimpsat.net.co

website : www.colombianflowers.com

Superintendencia de Industria y Comercio adres : Carrera 13 N°27-00 piso 5

Bogota telefoon : 57 1 334 1221

Superintendencia de Sociedades adres : Avenida el Dorado N°46-8o

Bogota telefoon : 57 1 222 0566 website : www.supersociedades.aov.co

Ministerio de Comercio Exterior adres Calle 28 N°13A-15 piso 6, 7 , 9 telefoon : 57 1 286 9111 / 0082 / 1166

Ministerio de Hacienda y Crédito adres : Carrera 8 N°6-64 telefoon : 57 l 284 5488

Ministerio de Relaciones Exteriores adres : Calle 10 N°5-5i telefoon : 57 1 297 1310 / 350 1200

Coltefinaciera adres : Calle 92 N° 13-18

Bogota telefoon : 57 1 621 7110

Bancoldex adres : Calle 28 N°13A-15 piso 38/42 telefoon : 57 1 341 0677 / 57 1 282 5071

Camara de Comercio (Kamer van Koophandel) adres : Carrera 9 N°l6-21 telefoon : 57 1 334 7900

26

Acopaflor adres

telefoon e-mail website Hortitecnia adres

telefoon e-mail website

: Transversal 32 N° 102-41 Bogota

: 5715338133-5338140 : acopaflorçatutopia.com : www.acopaflor.com

: Carrera 19 N° 85-65 piso 2 Bogota

: 57 1 621 8108-610 4368 : hortitec(9unete.com : www.hortitecnia.com

Universidad de Bogota Jorge Tadeo Lozano adres : Crarrera 24 N° 22-61

Bogota telefoon : 57 l 242 7030-334 1777 website : www.utadeo.edu.co

Centro de Investigaciones y Asesonas Agroindustriales - CIAA adres : Carretera Central del Norte 3 kms adelante de la Caro telefoon : 57 1865 0219-865 0239 e-mail : ciaaPandinet.com

Soil and Plant Laboratory de Colombia adres : Avenida El Dorado No. 84A-55 L E-32

Bogota telefoon : 57 1 295 8636 e-mail : wduran^colomsat.net.co

Industrias Ter Wengel Ltda. (toeleveringsbedrijf van tuinbouwartikelen) P.O. Box : 51790 Bogota telefoon : 57 1 8620531 fax : 57 1 8621312 e-mail : ventas(aterwenqet.com / terwenaetffQtobat.net.co

Florcontrol Ltda. - Colombia telefoon : 57 1 862 3123 fax : 57 1 862 3165 e-mail : florccoKalatino.net.co

Indien men vanuit Colombia zelf belt, hoeft behalve het internationale toegangsnummer (57), de 1 niet worden gedraaid als men zich in Bogota of omgeving bevindt met het nationale netnummer 091 voor mobiele telefoons is het netnummer 033 Internationaal geeft de 3 na het landnummer aan dat het om mobiele telefoons gaat.

Adressen van kwekers en ander informatie kunt u vinden op de website van de overkoepelende bloemenorganisatie Asolcolflores.

27

BIJLAGE 2 - ADRESSEN BELANGRIJKE INSTANTIES IN ECUADOR

Nederlandse Ambassade adres : Avenida 12 de Octubre y Cordera (esquina)

World Trade Center - Torre A - piso 1 Quito

telefoon : 593 02 2229-229 / 230 / 231 / 232 e-mail : holauift attqlobal.net website : http://www.embaiadadeholanda.com

: http://www.embaiadadeholanda.com/commerce.html Het Landbouwbureau is gevestigd in Caracas (zie adresgegevens onder Colombia)

Ministerio de Agricultura y Ganaderia (Ministerie van Landbouw) adres : Avenida Amazonas y Avenida Eloy Alfaro

Quito telefoon : 593 02 2523-043

Expoflores (overkoepelende bloemen organisatie) adres : Avenida Amazonas y Avenida Repüblica (esquina)

Edificio: Las Câmaras piso 12 Quito

telefoon e -mail website

593 02 2923-646 expoflor(aandinanet.net www.expoflores.com

Peters&Fierro C.Ltda. (advocatenkantoor - Dhr. Oscar Peters) adres : Avenida 12 de Octubre y Cordera (esquina)

World Trade Center Torre A - piso 1 - oficina 105 Quito

telefoon : 593 02 2231-197 / 2362-780 e-mail : petvfierffinteractive.net.ec

Deijl Cargo (vracht agent) adres Telefoon e-mail

Avenida Amazonas No. 71-11 e Indanza - Quito 593 02 2449-585 / 2448-500 deiilcarqoexport (aandinanet.net

Flor y Flor (vakblad voor de sierteeltsektor) adres : Av. Los Shyris N012-40 y Portugal

Edificio: Albatros of 302 D Quito

Telefoon : 593 02 2434-078 / 2923-391 e-mail : florvflorcaaccessinter.net

Florcontrol Cia. Ltda. - Ecuador telefoon fax e-mail

593 02 2 375 335 / 2 374 773 93 02 2 375 334 ilanaesKauio.satnet.net

Indien men vanuit Ecuador zelf belt, moet behalve het internationale toegangsnummer (593), de 02 niet worden gedraaid indien het om een nummer in Quito gaat, of de 09 indien het een mobiele telefoon betreft.

Adressen van kwekers en ander informatie kunt u vinden op de webside van de overkoepelende bloemenorganisatie Expoflores.

28

BIJLAGE 3:

Europese Gemeenschap: Import verse snijbloemen iniggg (voorlopige gegevens) x 1000 € - totaal overzicht

exporterend land —> importerend land Nederland Israël Kenya Zimbabwe Ecuador Zuid Afrika Colombia Costa Rica Peru Duitsland 647209 8990 9992 2548 11771 1492 9439 542 165 Oostenrijk 65293 34 11 780 633 7 782 32 België 71803 11530 5 649 25 51 190 1 Denemarken 37842 5 2 27 125 Spanje 15123 209 5 4711 108 11296 40 10 Finland 12866 9 273 37 4 585 Frankrijk 322098 235 2728 207 3018 374 3817 1196 540 Griekenland 13414 448 490 129 304 140 102 Ierland 17158 34 51 21 1772 Italië 94787 803 957 1421 11806 706 1310 76 1341 Nederland 73280 85047 43984 2736O 3430 12299 1119 162 Portugal 10353 6 23 26 888 159 94 7 Zweden 35984 437 21 317 51 2069 3 Groot-Brittannië 351953 5541 29530 1386 910 276 48403 228 12

EU - totaal 1699229 101556 129133 51135 61810 6825 92532 3237 2237

Noorwegen 16558 653 113 13 5 7 717 5 Zwitserland 85062 1495 3365 3778 6722 743 1240 43 28

totaal 1800849 103704 132611 54926 68537 7575 94489 3285 2265

Europese Gemeenschap: Import verse snijbloemen ini999 (voorlopige gegevens) x 1000 kg - totaal overzicht

exporterend land -> importerend land Nederland Israël Kenya Zimbabwe Ecuador Zuid Afrika Colombia Costa Rica Peru

Duitsland 160733 2147 2524 754 1876 339 1889 155 Oostenrijk 10733 4 1 9 89 114 9 België 20560 2353 1 144 6 19 25 Denemarken 5757 1 2 16 Spanje 3384 26 780 20 2013 10 Finland 1871 27 5 86 Frankrijk 79701 51 395 40 474 90 690 311 Griekenland 2559 69 90 23 46 36 21 Ierland 3704 2 8 1 260 Italië 15815 110 129 193 1952 110 174 17 Nederland 2493O 25650 15471 5981 868 2533 320 Portugal 1670 1 1 8 166 63 9 Zweden 5679 47 3 27 10 9265 1 Groot-Brittannië 67706 1260 6641 206 252 105 9479 73

EU - totaal 379865 31000 35470 16849 11655 1662 26606 896

Noorwegen 2258 80 11 1 1 1 101 1 Zwitserland 9236 230 506 476 967 144 153 8 totaal 391359 31310 35987 17326 12623 1807 26860 90S

29

Europese Gemeenschap: Import verse snijbloemen inJ.999 (voorlopige gegevens) x 1000 € - roos

exporterend land importerend land Nederland Israël Kenya Zimbabwe Ecuador Zuid Afrika Colombia Costa Rica Peru

Duitsland 167023 2977 8773 2399 8882 16 473 Oostenrijk 22346 8 17 487 167 België 13500 3187 1 345 17 4 15 Denemarken 13371 4 Spanje 777 43 5 4298 9 4329 Finland 2417 263 26 1 Frankrijk 80271 160 2063 19 1640 8 523 Griekenland 766 76 62 98 27 Ierland 2098 9 6 3 83 Italië 35927 68 680 1188 8302 47 1224 Nederland 19022 60329 27953 19931 60 1076 Portugal 1948 1 23 24 878 142 94 Zweden 11739 213 18 167 252 Groot-Brittannië 34040 415 10634 1182 235 122 2695

EU - totaal 387098 26095 82879 33189 44970 439 IO965

Noorwegen Zwitserland 34464 76 2774 3563 5655 51 810

totaal 421562 26171 85653 36752 50625 490 11775 0

Europese Gemeenschap: Import verse snijbloemen inl.999 (voorlopige gegevens) x 1000 stelen - roos

exporterend land importerend land Nederland Israël Kenya Zimbabwe Ecuador Zuid Afrika Colombia Costa Rica

Duitsland 745158 40511 91409 35753 24664 77 1632 Oostenrijk 76000 61 90 1093 1 695 België 55345 30590 9 2838 42 24 39 Denemarken 57668 10 Spanje 2658 238 19 II610 17 13540 Finland 6281 1496 63 1 5 Frankrijk 336637 1736 8843 149 4372 17 1621 Griekenland 2233 271 364 285 95 Ierland 4032 19 57 5 264 Italië 116364 374 2956 7429 21785 184 2944 Nederland 278948 734785 486102 76388 327 4898 Portugal 7314 6 64 259 3053 891 218 Zweden 55325 1310 176 297 410 Groot-Brittannië 105522 2711 133953 8010 937 658 14157

EU - totaal 1572730 356443 974099 540993 144605 2300 40493

Noorwegen Zwitserland

totaal 1572730 356443 974099 540993 144605 2300 40493 0

30

Europese Gemeenschap: Import verse snijbloemen ina.999 (voorlopige gegevens) x IOOO € - anjer

exporterend land importerend land Nederland Israël Kenya Zimbabwe Ecuador Zuid Afrika Colombia Costa Rica Peru

Duitsland 31429 486 862 893 8724 10 Oostenrijk 3684 1 33 587 België 1177 462 171 Denemarken 1280 2 125 Spanje 343 206 6687 Finland 1409 2 10 1 572 Frankrijk 8938 2 12 1252 Griekenland 41 26 9 4 92 Ierland 1572 5 45 4 1567 Italië 160 1 3 20 19 Nederland 4017 1683 598 10855 Portugal 27 Zweden 1014 5 1 4 1723 Groot-Brittannië 23570 453 12149 14 560 44648 2

EU - totaal 74758 5459 14763 14 2337 77234 12

Noorwegen Zwitserland 731 3 14 121 282

totaal 75489 5462 14777 14 2458 0 77516 12

Europese Gemeenschap: Import verse snijbloemen ini999 (voorlopige gegevens) x 1000 stelen - anjer

exporterend land importerend land Nederland Israël Kenya Zimbabwe Ecuador Zuid Afrika Colombia Costa Rica

Duitsland 211510 6146 12936 4633 52018 Oostenrijk 19574 0 6 163 2780 België 7315 4505 1027 Denemarken 7426 9 548 Spanje 2731 960 51125 Finland 8637 22 33 4 3113 Frankrijk 58118 26 20 7863 Griekenland 274 173 37 40 130 958 Ierland 9514 14 395 23 7716 Italië 1324 1 21 84 92 Nederland 65778 23500 3935 0 69744 Portugal 123 Zweden 6164 34 12 23 9026 Groot-Brittannië 79687 4788 103485 2844 11 289534

EU - totaal 412971 81486 140424 12757 142 496419

Noorwegen Zwitserland

totaal 412971 81486 140424 0 12757 142 496419 0

bron: AIPH / Union Fleurs: International Statistics Flowers and Plants 2000

31

0

Peru