Vijčani spojevi

Sile i naprezanja u vijcima

Na navoj matice odnosno vijka pri okretanju djeluju sila tereta F i obodna sila Fo koja je posljedica pritezanja.

Moment pritezanja matice

],[22 NmmNmd

FM o

][2

2

Nd

MFo

Obodna sila

d2 - srednji promjer navoja

Vijčani spojevi

Sile i naprezanja u vijcima

Sila tereta (F) i obodna sila (Fo) izazivaju silu reakcije (N) okomitu na površinu navoja i silu trenja (T).Sve četiri sile su u ravnoteži i tvore poligon sila.

NT

N

Ttg

μ - koeficijent trenja klizanja; μ = 0,1 - 0,2

ρ - kut trenja, ρ=arctg μφ - kut uspona zavojnice navoja φ =arctg P/d2π

Vijčani spojevi

Sile i naprezanja u vijcima

][)( NtgFFo

][)(22 Nmtgd

FM

Potrebna obodna sila i moment za pritezanje matice

Ako je kut uspona manji od kuta trenja (φ <ρ),vijak je samokočan, tj, potrebna je obodna sila za spuštanje matice.

][)(' NtgFFo

][)(2

' 2 Nmtgd

FM

Ako je kut uspona veći od kuta trenja (φ <ρ), vijak nije samokočantj. matica će se sama odvijati usljed aksijalne sile tereta F.

Potrebna obodna sila i moment za spuštanje matice

Vijčani spojevi

Sile i naprezanja u vijcima

Kod standardnih navoja bočne strane profila su nagnute pa je otpor trenja nešto veći.

035,1'

13,1'

15,1' - za metrički navoj

- za Whitworthov navoj

- za trapezni navojμ' - ekvivalentni koeficijent trenja klizanja μ'> μ ρ'- ekvivalentni kut trenja, ρ=arctg μ'

Potrebna obodna sila i moment za pritezanje matice standardnih navoja

][)'( NtgFFo

][)'(22 Nmtgd

FM

za metrički navoj

μ = 0,1 ρ' = 6,56°μ = 0,2 ρ' = 12,95°

Vijčani spojevi

Sile i naprezanja u vijcima

Ukupni moment pritezanja matice

][NmMMM ppr

Moment trenja između matice i podloge

][2

Nmd

FM mp

dm - srednji promjer maticeμ - koeficijent trenja između matice i podloge, μ=0,2

2

dsdm

Vijčani spojevi

Čvrstoća vijaka