Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, Sayı: 1/2 2013, Sayfa: 41-48.Xelqara Uyğur Tetqiqati Jornali, San: 1/2 2013, Sehipe: 41-48.International Journal of Uyghur Studies, Volume: 1/2 2013, Page: 41-48.

41

13. YÜZYILA AİT UYGURCA İKİ TİCARÎ ANTLAŞMA METNİ ÜZERİNEDEĞERLENDİRMELER

Sergey Efimoviç MALOVRusçadan Çeviren: Cengiz BUYAR

ÖZETRus şarkiyatçı Sergey Efimoviç Malov 1914 yılında Doğu Türkistan’a yaptığı ilmî

seyahat esnasında 13. yüzyıla ait iki adet belge bulmuştur. Bu belgeler Malov tarafındanokunmuş ve çevirileri yapılmıştır. Uygurcanın 13. yüzyıldaki dil özelliklerini, Uygurlarınsosyal ve kültürel durumlarını anlamak bakımından bu iki belge büyük önem taşır. Bubelgelerle ilgili S. E. Malov’un yazdığı makale, şarkiyatçı V. V. Bartold’a ithafen çıkarılandergide Taşkent’te 1927 yılında yayınlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sergey Efimoviç Malov, Tarihi Belge, 13. Yüzyıl, Uygur, DoğuTürkistan, Şarkiyat.

INTERPRETATIONS OF TWO UYGHUR DOCUMENTS ON COMMERCIAL AGREEMENTSFROM THE 13TH CENTURY

ABSTRACTDuring his expedition to Eastern Turkistan in 1914 Russian Orientalist Sergey

Efimovich Malov had found two documents from the 13th century. These documents were readand translated by Malov himself. They are very important in understanding the linguisticcharacteristics of the Uyghur language and the socio-cultural situation of the Uyghurs in the13th century. This article about the documents written by S. E. Malov was published inTashkent in a journal in honour of Orientalist V. V. Barthold in 1927.

Keywords: Sergey Efimovich Malov, Historical Document, 13th Century, Uyghur,Eastern Turkistan, Orientalism.

Doğu Türkistan’ın İslâm öncesi kültürünün araştırılmasıdoğrultusunda, 1890 yılında bulunan Sanskritçe el yazmaları, bu alanda bir

çığır açmış olup şarkiyatçıların bunları incelemesi onların mühimvazifelerinden biridir. (V. V. Bartold, İstoriya izuçeniya Vostoka i Evrope i

v Rossii, 2. baskı, Leningrad 1925, s. 139.)

S. E. Malov, “Dva uygurskih dokumenta”, Sbornik, V. V. Bartoldu, Turkestanskie Druzya, uçeniki i poçitateli (İz rabotVostoçnogo fakulteta Sr. –Aziatskogo gos. un-ta) (İzd. Obşçestva dlya izuçeniya Tadjikistana i persidskih narodnosteyza ego peredelami), Taşkent 1927, s. 387-394.

Dr., Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Tarih Bölümü, Bişkek - KIRGIZİSTAN, E-posta:cengizbuyar@gmail.com.

SERGEY EFİMOVİÇ MALOV

42

Birinci dünya savaşı öncesinde Ruslar, Batı Avrupalılar ve Japonlar Çin Türkistan’ına veÇin’in iç kısımlarına çok sayıda seyahat gerçekleştirmişlerdir. Bu seyahatler neticesinde, değişikalfabelerle ve dillerde yazılmış bir çok el yazması bu bölgelerden alınıp götürülmüştür1.

Bunların büyük çoğunluğu Türkçe olup Uygurca, Runik (Orhon-Yenisey) harflerleyazılmışlardır. Diğerleri ise Arap, Brahma ve başka alfabelerle yazılmış el yazmalarıdır.

Batı Çin’den elde edilen eski Türk el yazmaları artık şarkiyat araştırmaları yapan büyükmerkezlerin hemen hemen hepsinde mevcuttur. Günümüzde bu el yazmalarından Budizm veManihaizm üzerine olanların büyük çoğunluğu tercüme edilmiş ve yayınlanmıştır.

Doğu Türkistan’da Turfan vadisinde bulunan Budist, Maniheist ve Hristiyan dinine aitmetinler kadar Uygurca hukukî bilgiler içeren metinler de büyük ilgi çekmekte, ilmî bakımdan dayüksek bir değer teşkil etmektedirler.

Uygurca el yazması hukuk metinlerinin geniş koleksiyonları Berlin’de (Prof. A.Grünwadel’in seyahatlerinde topladığı), Leningrad’da ve SSCB İlimler Akademisi AsyaMüzesi’nde bulunmaktadır2.

Bunlardan yayımlanan belgeler pek fazla değildir. Akademisyen V. V. Radlov bu tarzbelgelerden iki tanesini 1899 yılında yayımlamıştır3. Yine o, Prof. A. Grünwadel’in Çin’den alıpgötürdüğü ve son raporunda bulunan belgelerden bir kısmını 1905 yılında yayımlamıştır4. Bukoleksiyondaki belgelerden dört tanesini A. V. Le Coq ikinci defa çevirip 1918 yılındayayımlamıştır5. Bunlardan başka Berlin Uygurca belgeler koleksiyonu ve Asya Müzesi belgeleriakademisyen V. V. Radlov tarafından 1918 yılında tetkik edilmiş, neticede bir kitap hazırlanmış,fakat bu kitap (Uigurische Sprachdenkmäler) günümüze kadar (Ağustos 1927) hâlâ basılmamıştır.Tarafımdan yapılan ikmallerle bu kitabın yakında yayımlanması düşünülmektedir.

Bu çalışmada ele alınacak Uygurca belgeleri, Rus Orta ve Doğu Asya Tetkik Heyeti’ninBatı Çin’e yaptığı ikinci ilmî seyahati esnasında 29 Mart 1914 tarihinde, Turfan’da, satın almaksuretiyle temin ettim. Satıcının ifadelerine göre bu belgeler Astana6 adlı yerleşim yerindengelmektedirler.

Birinci belge (Resim 1) bir borçlanma senedidir. Bir Uygur, Bedrün olarak ifade edilenşahıstan tatlı şarap karşılığında darı almıştır. Sonbahar da darıya karşılık şarap verecektir ve bualışveriş için belge hazırlanmıştır.

1 S. Oldenburg, “İssledovanie pamyatnikov starinnıh kultur Kit. Turkestana”, Jurnal Min. Nar. Prosveş., 1904, ç. 353; S.Oldenburg, “Russkie arheologiçeskie issledovaniya v Vost. Turkestane”, Kazansk. Muzeynıy Vestnik, Nu: 1-2 za 1921g. Kazan, s. 25-30. (S. E. Malov’un Kaz. Muz. Vestnik’e yazdığı tenkit yazısı ile karş.: Bibliofile, Nu.: 2, Kazan 1921,s. 87-88); A. Samoyloviç’in tenkiti için bkz.: W. Radloff, “Chuastuanit...”, Jivaya Starina, vıp. I-II, 1910; D. Anuçin,“Nemetskie ekspeditsii v Sredney Azii”, Russkie Vedomosti, 1 Mayıs 1913, D. Anuçin, “Arheologiçeskie ekspeditsii vV. Turkestane”, Zemlevedenie, 1907, III-IV. sayı; A. Stein’in bölgeye seyahatleri ile ilgili bilgi için bkz.: D. İ.Muşketova, İzv. Rus. Geograf. Obşç. cilt LII, 1916, vıp II, s. 193-194; S. E. Malov, “Otçet o puteşestvii k uyguram kuyguram i salaram”, İzvestiya Russk. Komit. Dlya izuçeniya Sr. i Vost. Azii, Nu: 11, seriya II, Sankt Peterburg 1912, s.99.

2 Otçet o deyatelnosti İ. Akademii Nauk... za 1905 g. Spb., s. 23; Aziatskiy Muzey Ross. Akademii Nauk.1818-1918.Kratkaya pamyatka, Peterburg, 1920, s. 34-37 (Tenkiti için bkz.: S. E. Malov, Kaz. Muzeynıy Vestnik, Nu.: 1, 1922, s.196-198).

3 D. Klementz, Nachrichen über die von d. K. Akad. d. Wiss, zu St. Petersburg im Jahre 1898 ausgerüstate Expeditiennach Turfan. H. 1, 1899, P. 55, Altuigurische Sprach proben... von Dr. W. Radloff.

4 A. Grünwadel, Bericht über archäol Arbeiten in İdukutschari... München 1906 Abh. K. Bayer Akad. d. Wiss 1 K., Bd.XXIV, 1 Abth.

5 Le Coq, A. v., Handschriftliche uigur, Urkunden aus Turfan, Turan, 1918 p. 449-460. Tenkidi için bkz.: S. E. Malov,Zapiskiskah Kollegii Vostokovedov, Leningrad, 1925.

6 Astana ile ilgili bkz.: S. F. Oldenburg, Russkaya Turkestanskaya ekspeditsiya 1909-1910 g., Spb. 1914, s. 22.

13. Yüzyıla Ait Uygurca İki Ticarî Antlaşma Metni Üzerine Değerlendirmeler

43

Metin sarı Çin kağıdına, bir Çin fırçası ile sıradan bir el yazısı ile yazılmıştır. Cümlelerarasında nokta bulunmamaktadır. Belgedeki metnin son kelimesinin sağında borçlanan ÖkrüsTimur’a ait imza niteliği taşıyan işaret yer almaktadır.

Belgenin başlangıçta rulo halinde sarıldığı, sonraları ise düzleştiği ve zaman içerisinde deyırtılmaya yüz tuttuğu anlaşılmaktadır. Bununla birlikte üsten 5. ve 10. alttan ise 2., 5. ve 10.satırlarda simetrik siliklikler oluşmuştur. Belgenin genel ebatı 15x21 santimetredir.

İkinci belge (Resim 2) muhteva bakımından daha ilgi çekicidir. Bu belge 52 parça pamukkumaş karşılığında daimî süreyle sahipliği devredilen bir köle alışverişi ile ilgilidir.

Bu belgedeki bazı harflerde noktalar mevcut olup (k ve h gibi) bazılarında (c veya ş) iseyoktur.

Belgede yuvarlak mühürler bulunmaktadır. Bunlar alttan 1. ve 2. satırda, 12. ve 13. satırda,ortada 22. ve 23. satırda iki kez, satırların üst ve alt kısımlarında yer almaktadır. 22., 24. ve 27.satırların sonunda ise artı (+) şeklindeki onay işareti yer almaktadır. 26. satırın sonunda altı köşeliyıldız yer almaktadır (üç köşeli yıldız ters istikamette diğerinin üzerine yerleştirilmek suretiyle altıköşeli yıldız oluşturulmuştur). Resmin ortasındaki yatay çizgi ise belgenin katlanmasından ortayaçıkmıştır. İkinci belgenin ebatları ise 34x54 santimetredir.

Her iki belgede de tüccar ve alıcı olarak aynı şahıs, Bedrün zikredilmektedir. Mısır Kara veBek Timur adlı kişiler her iki belgede de şahit olarak anılmaktadır. Bununla birlikte ikinci belgedebu şahitlerin adlarının sonlarına (21., 22., 25. ve 26. satırlarda) kuz kelimesi eklenerekzikredildiklerini belirtmek gerekir. Belgeleri yazanlar ise aynı şahıslar değildir.

Her iki belge de Türk dilinin tarihini ve Turfan’daki eski Uygurların hayatını anlamak içinbüyük ehemmiyeti haizdir. Tahminlerimiz doğrultusunda bu iki belge de 13. yüzyıla aittir.

Belgenin yazımı esnasında bazı kelimeler hızlı yazma kaygısıyla kısaltılarak yazılmıştır.Örneğin sanap belgede snp, çam çarım ise çm çrım vb. şekilde yazılmıştır. Bununla birlikteyaptığımız transkripsiyonda metnin, mn (men), cma (ceme) şeklindeki orfoğrafik özellikleri olduğugibi korunmuştur.

Transkripsiyonda köşeli parantez içerisinde verilen kelimeler ise metinde mevcut olmayıpkelimenin yapısına göre tarafımızdan yapılan ikmal ilaveleridir. Satır numaraları haricinde köşeliparantez içerisinde bulunan ikmallerle birlikte metinlerin çevirilerinde, metnin anlam bütünlüğünüsağlayacak bazı ilaveler yapılmıştır.

SSCB İlimler Akademisi Antropoloji ve Etnografya Müzesi asistanı ve fotoğrafçısı E. P.Saminov tarafından belgenin fotoğrafları doğrultusunda baskı resimleri için klişeleri yapılmıştır.

1. Metin

1. taķıķu yıl tördünç ay2. tokuz oduz ķa mang a [….] ķa3. Ökrüs Temirge tüs ke tarıķ4. kergk bolup Bedrün tin iki5. kü[ri tarı] ķ aldım K[üz]6. yangıda oduz tembin bir kap7. süçük köni birürmn birginçe8. bar yok bolsar mn inim Kusı9. nıng tegi ler birle köni birsün10. ler T[anuķ] Bg Temir T[anuķ]11. Mısır Kar a bu nısan mn

SERGEY EFİMOVİÇ MALOV

44

12. Ökrüs Temir ning ol13. mn Yökesiri bididim

1. Metnin Çevirisi

1. Tavuk yılı dördüncü ayda2. Yirmi dokuzuncu (günü) bana geldiği zaman3. Ökrüs Timur, darı gerek oldu, ben4-5. Bedründen, iki ölçek darı aldım6-7. Güzün başlangıcında ben (buna karşılık) bir deri,

30 ölçek tatlı şarap vereceğim.8. Eğer ödeme zamanına kadar ölürsem

O zaman küçük kardeşim Kusı9. Akrabalarımla birlikte tam tamına ödesinler.10. Tanık Bek Timur, Tanık11. Mısır Kara. bu benim işaretim12. Ökrüs Timurundur.13. Ben Yokasiri yazdım

Resim 1: Turfan Vadisinde Bulunan 13. Yüzyıla Ait Uygurca Borçlanma Senedi

13. Yüzyıla Ait Uygurca İki Ticarî Antlaşma Metni Üzerine Değerlendirmeler

45

1. Metin İle İlgili Notlar

1. Hayvanlı Türk takvimi ile ilgili olarak bakınız: N. F. Katanov, Vostoçnaya hronologiya...,Kazan 1920, s. 87 (219); İzv. Sev.-Vost. Arheol. i Etnograf. İnstituta, cilt: I; N. N.Pantusov, Materialı izuçeniyu nareçii tarançey..., vıp. 3, Kazan 1901. V. V. Bartold’untenkidleri ve Eduard Chavannes’in anı yazısı (İzv. Akad. Nauk, 1918 veya Mél. Asiatiques,Petrograd, 1921, s. 1767 ve Kaşgarlı Mahmud, I, 289: Tagağu yılı)7.

2. Sayılar eski sisteme göre ifade edilmiştir. Bkz.: W. Radloff, Die Altürk Inschriften, 1895,p. 398-399; P. M. Melioranskiy, Pamyatnik v çest Kul-Tegina, bkz.: Zap. Vost. Otd. Rus.Arh. Obşç., cilt: XII, vıp. II-III, s. 105-1078.

3. Tüs (tüş okunur): kâr, gelir, yüzde. Tüs ke: yüzde karşılığı. Belgede bu kelimenin üzeriçizilmiş gibidir. Bu yüzden yapılan çevirinin anlamına dâhil edilmemiştir. Temirge vebirginçe (yedinci satır) sözleri Temige ve biginçe şeklinde yazılmıştır. Buradaki bu tarzyazım şekli ile kelimelerin sözlü dilde böyle kullanılmış olabileceğini düşünmek mümkünmüdür? Bu durum günümüzde Çin Türkistanındaki Türk lehçelerinde r sesinindeğiştirilmesi ve kaybolması ile karşılaştırılabilir.

4. Kergk: gerek, ihtiyaç duymak. Genellikle krgek şeklinde yazılır.

5. 69. belgede (Uigur. Sprachd., p. 121-122) aynı kelimeleri görmek mümkün: üç küri tarık.

6. Tembin (başka bazı belgelerde) tenbin: hacim ölçü birimi. Prof. Dr. Vladimirtsov,Moğollarda tas anlamına gelen tümpün kelimesinin olduğunu belirtti. Çince tun (bakır) vepın (tas) kelimeleri ile karşılaştırılabilir. Bkz.: P. S. Popov, Rus.-kit. Slovar, Pekin, 2.baskı, 1896, s. 245, 547.

7. Bar cok bol. Genel itibari ile hukukî belgelerde ölümü ifade etmek için kullanılır.

8-9. Küçük kardeşim Kusı ve akrabalarımla ifadesi hakkında şu makaleye yazdığım tenkittebahis mevcuttur: Le Coq, Handschriftl. Uigur. Urkunden; Bkz.: Zap. KollegiiVostokovedov, c. I, 1925, s. 552-556.

Tegi: soy, aile. Türkçe-Runik yazılarda da kullanılmaktadır. Bkz.: Dr. W. Radloff, DieAlttürk, Inschr. D. Mongolei, p. 332, 369.

10. Bg sözcüğü ile ilgili olarak ikinci belgenin 21 ve 26 satırına bakınız.

11. Nişân (Farsça), işaret, damga. İkinci belgedeki 22 satırla karşılaştırınız: Nısan tamķa.

7 On iki hanyvanlı Türk takvimi ile ilgili geniş bilgi için ayrıca bkz.: Osman Turan, Oniki Hayvanlı Türk Takvimi,İstanbul: 1941. Tavuk Türk lehçelerinde took, takagu, takuk, takıgu, taxakui, Moğolca’da ise takıya şeklindekullanılmaktadır. (Çevirenin Notu)

8 Eski Türkçe’de sayı sistemi ile ilgili daha geniş bilgi için ayrıca bkz.: Talat Tekin, Orhon Türkçesi Grameri, İstanbul,2003, s. 128-133. (Çevirenin Notu)

SERGEY EFİMOVİÇ MALOV

46

2. Metin

1. [….y]ıl Aram ay bir yangıķ a ķa manga [Baçan ķa]2. [yunglaķ]lıķ böz kergk bolup Bedrün tin3. el[ig iki] baú lıķ böz alıp mening Asan4. Tigin [at] lıķ küngüm ni Bedrün ge alig iki5. baú lıķ böz ge torúu tomludu sadtım. Bu satıķ6. böz ni bidig ķılmıs kün üz e mn Bedrün bir7. eksük süz tökel sanap arılap birdim. Mn8. [Baç]an yme bir eksük süz tökel sanap arılap9. [a]ldım. Bu mn Baçan sadmış kisige mening aúam,10. inim, uruúum, toúmısım, on luúum, yüzlügüm,11. alımçım, birmiçim, ki kim m e bolup, çam çarım12. ķılsarlar. Bu mn sadmış kisi ge ming yıl tümen13. kün ge teki Bedrün erklig bolsun. Tablasar, ösi14. tudsun; tablamasar, adın kisi ge ödkürü sadsun15. bu kisi ge çam çarım ķılmasun. Abam bir ök16. erklig beg isi ilçi yalavaç küçin tudup,17. yulayın, alayın, tiser ler, bu kisi teg iki kisi18. birip me söz leri yorımasun. Çamlaķuçı kisi19. ler kor luķ bolsun bolsun. Bu bidig tuda20. Bedrün ķor suz bolsun. Bu bidig ke tanuķ21. Çoñay, tanuķ Mısır Kar a Kuz, tanuk Beg Temir22. Kuz, Yaraú Sılk a. Bu nısan tamķ a mn, Baçan nıng ol.23. Mn, Alap, Baçan ķa inçke ayıdıp, biditim.24. Bu nısan mn tanuķ Çoñay nıng ol.25. Bu nısan mn tanuķ Mısır Kar a Kuz nıng ol.26. Bu nısan mn tanuķ Beg Temir Kuz nıng ol.27. Bu nısan mn tanuķ Yaraú Sılú a nıng ol.

Sayfanın arkasında:

Bu bas bidig Asan Tigin ņin ol.

2. Metnin Çevirisi1. ... yılında, Aram ayında, yeni ayın ilk günü bana, Baçan’a2. çok kullanılan pamuklu kumaş gerek olduğunda, Bedrün’den elli iki top kumaş aldım;

doğru ve usulüne uygun olarak3-5. elli iki top kumaş karşılığında Bedrün’e bana ait olan Asan Tigin adlı köleyi sattım.

Satılan bu6. kumaşı yazılı antlaşmanın şartları doğrultusunda ben Bedrün7. eksiksiz tam tamına hesap ederek ve ölçerek verdim. Ben ise8. Baçan, eksiksiz, tam tamına, hesap ederek ve ölçerek9. aldım. Ben Baçan tarafından satılan bu kişiye karşı, benim büyük ve10. küçük kardeşim, akrabalarım ve kendimden bildiklerim, onluklarım ve yüzlüklerim11-12. benim müşterilerim, her kim olursa olsun hak iddia etmesinler ve davacı olmasınlar,

Tarafımdan satılan insanın bin yıl ve on bin13. gün Bedrün sahibi olsun. Eğer hoşuna giderse [köle]14. o, tutsun [onu] eğer hoşuna gitmezse başkasına satsın.

13. Yüzyıla Ait Uygurca İki Ticarî Antlaşma Metni Üzerine Değerlendirmeler

47

15. Bu kişiyle (Bedrün’le) münakaşa yapmasınlar ve (ondan) davacı olmasınlar. Eğer herhangibir kişi

16. tesirli bir beyin gücünü kullanarak, kadın (beyin), haberci ve elçi olsun17. ben bu köleyi almak istiyorum derse karşılığında bu kişiye iki köle18. versinler ve bunun lafı edilmesin. Hak iddia eden kişiler19-20. ziyanda olsun, Bedrün ise bu belge elinde bulunduğu sürece zarar etmesin. Bu belgede

tanık21. Çongay, tanık Mısır Kara Kuz, şahit Bek Timur22. Kuz, Yarak Sılga. Bu mühür damga benim, Bedrün’ün.23. Ben Alap, Baçan’ın ifade ettiği üzere tastamam yazdım.24. Bu damga benim, tanık Çongay.25. Bu damga benim, tanık Mısır Kara Kuzundur.26. Bu damga benim, tanık Bek Timur Kuzundur.27. Bu damga benim, tanık Yarak Sılganındır.

Sayfanın arka tarafında:Bu (köle) Asan Tigin’e ait esas belgedir.

2. Metinle İlgili Notlar

1. Aram: Uygurca yılın ilk ayı. Bu ad Altın Orda yarlıklarında geçmekte olup ArapçaHaram ile bağlantılı olarak açıklanmaktadır. Aram ay için bakınız: Suvarņaprabhāsa. Red.,Yayınlayan V. V. Radlov ve S. E. Malov, str. 589,19.

2. yunglaķ lıķ: geçerli, ihtiyaç duyulan, talep edilen. Bakınız: Suvarņaprabhāsa, s. 257,7 ve612,4; F. W. K. Müller, Uigurica III, 81,14.

3. Alig iki gibi sayılar yeni hesaplama sistemine göre ifade edilmiştir. İlk belgeye bakınız:Dokuz otuz yani yirmi dokuz. Bkz.: Suvarņaprabhāsa, s. 301. Üç altmıs: Elli üç. Turfanhukuk belgeleri ile ilgili olarak bakınız: W. Radloff, Uigur, Sprachd., p. 69-70.

5. Torúu tomludu: doğru (eksiksiz) ve tam tamına. Şu makaleye bakınız: Lekova, dok. TM,224 (D. 168) ve V. V. Radlov, Uig. Sprachdenk, dok. 13, 57, 61.

7. Arılap: ölçüp, hesaplayıp. Moğolcadaki arılkahu: çıkarmak ile karşılaştırmak gerekir.Bkz.: O. Kovalevskiy, Mong.-russk.-frantsuzskiy slovar, c. I, Kazan, 1844, s. 147.

11. Alımçı birimçi: alacaklı verecekli. Bkz.: Kaşgarlı Mahmud, c. I, s. 72.

12. Kılsarlar yerine başka belgelerde daha doğru bir kullanım kılmasunlar yaniyapmasınlar mevcuttur. Bununla birlikte burada alışılagelmiş söz diziminden farklı birdizim kullanılmıştır. Krş.: Uig. Sprachd. Dok. 16, 30, 56, 57 ve 61. Belki bu şart kipindekikullanım (kılsarlar) 17. satırdaki -tiser ler ile ilintilendirilebilir. Bunlardan sonra ise (17.satır) bu kisi teg iki kisi gelebilir.

12-13. Bin yıl ve bin gün ifadesini (başka bir ifade ile ebediyen) Türkler Çinlilerlerdenalmışlardır. Bu ifadeye Türk Runik yazıtlarında da rastlanır.

16. isi (okunuşu işi): eş, beyin hanımı (Moğolca’da aynıdır). Kaşgarlı Mahmud, c. I, 106:işiler.

19-20. Korluk: zarar, tam olmayan. Kor (Teleütçe): zarar, ziyan, fena. Moğolca: horo.Belgede hatalı olarak iki defa bolsun yazılmıştır.

SERGEY EFİMOVİÇ MALOV

48

Resim 2: Turfan Vadisinde Bulunan 13. Yüzyıla Ait, Alışveriş Karşılığında Köle Takasına DairUygurca Belge