Document1

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN

GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

İNŞAAT TEKNOLOJİSİ

DÖŞEME VE TEMEL DETAYI

ANKARA 2006

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).

• Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.

• Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

• Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler.

• Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3 1. TOPRAK TEMASLI DÖŞEME VE TEMEL YALITIM DETAYLARINI ÇİZMEK........ 3

1.1.Toprak Temaslı Döşeme Yalıtım detayı ........................................................................ 3 1.1.1. Tanımı.................................................................................................................... 3

1.2.Temel Yalıtım Detayı................................................................................................... 11 1.2.2. Çeşitleri................................................................................................................ 11 1.2.3. Şekilleri................................................................................................................ 11 1.2.4. Çizim Uygulamaları............................................................................................. 12

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 16 ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 18 2. TOPRAK TEMASSIZ DÖŞEME YALITIM DETAYLARINI ÇİZMEK........................ 18

2.1.Toprak Temassız Döşeme Yalıtım Detayı ................................................................... 18 2.1.1. Tanımı.................................................................................................................. 18 2.1.2. Çeşitleri................................................................................................................ 18 2.1.3. Şekilleri................................................................................................................ 19

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 25 MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 27

PERFORMANS TESTİ ..................................................................................................... 28 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 30 KAYNAKÇA......................................................................................................................... 31

İÇİNDEKİLER

ii

AÇIKLAMALAR

KOD 582YIM186

ALAN İnşaat Teknolojisi Alanı

DAL/MESLEK Yapı Yalıtımcılığı

MODÜLÜN ADI Döşeme ve Temel Detayı

MODÜLÜN TANIMI Bu modül; toprak temaslı döşeme ve temel yalıtım, toprak temassız döşeme yalıtım detaylarının tanımı, çeşitleri, şekilleri ve çizim uygulamalarının anlatıldığı öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/32

ÖN KOŞUL Duvar Detayı modülünü başarmak.

YETERLİK Döşeme detayı yapmak

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç Bu modül ile gerekli ortam sağlandığında, döşeme detayını kuralına uygun çizebileceksiniz.

Toprak temaslı döşeme ve yalıtım detaylarını kuralına uygun çizebileceksiniz.

Toprak temassız döşeme yalıtım detaylarını kuralına uygun çizebileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

Ortam: Atölye ortamı Donamım: Çizim masası, (T) cetvel, paralel, 45° ve 60° gönye, kurşun kalem, rapido kalemi, silgi, kâğıt (eskiz kâğıdı, aydınger kâğıdı), kazıyıcı (jilet, neşter vb.)

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Her faaliyet sonrasında o faaliyetle ilgili değerlendirme soruları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda size ölçme aracı (uygulama, soru-cevap) uygulayarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ Sevgili Öğrenci,

Günlük hayatımızda kullandığımız birçok binanın temel sorunlarından olan yalıtım eski binaların birçoğunda ya hiç yapılmamış ya da kısmi olarak yapılmıştır.

Suyun alt kata akmaması ve kışın ucuz ve iyi ısınmak için binalarımıza yalıtım

yaparız. Yalıtım; komşuların birbirinden rahatsız olmaması binanın birçok yerine uygulanır. Dış duvarlarda ses ve ısıya, banyo tuvalette su ve neme, temelde ısı, su ve neme, çatıda ısı, su ve neme karşı uygulanır.

Uygulamanın yapılması için detayları çizilir. Bu detaylarda yalıtım malzemesinin

özelliği ve uygulama yeri gösterilir. Bu modülde yalıtım detaylarının çizimini içermektedir.

GİRİŞ

2

3

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

AMAÇ

Bu faaliyette verilen bilgiler doğrultusunda, gerekli ortam sağlandığında toprak temaslı döşeme ve temel yalıtım detaylarının çizimini kuralına uygun olarak çizebileceksiniz.

Bu faaliyete başlamadan önce bazı araştırmalar yapmanız gerekmektedir. Bunlar;

Çevrenizdeki inşaatların temellerini ve döşemelerini inceleyiniz. İncelediğiniz temel ve döşemelerin özelliklerini not ediniz. Kendi evinizin, okulunuzun toprakla temas eden döşemelerini inceleyiniz.

Bu araştırma için inşaatlar, okul, ev, vb. yerlerin temel ve döşemelerini inceleyiniz. Görüntü açısında gözünüze çarpan olumsuzluklar varsa bunları not alınız. Araştırma ve gözlemlerinizi rapor haline getiriniz ve sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

1. TOPRAK TEMASLI DÖŞEME VE TEMEL

YALITIM DETAYLARINI ÇİZMEK 1.1.Toprak Temaslı Döşeme Yalıtım detayı 1.1.1. Tanımı

Toprağa temas eden zemin ve bodrum katlarındaki döşemelerin ısı kaybını önleme,

yeraltı suyu, su ve neme karşı yapılan yalıtımlarının çizim detaylarıdır.

1.1.2. Çeşitleri

Toprak temaslı döşemelerde yapılan yalıtım çeşitleri çizimi ikiye ayrılmaktadır. Bunlar:

Su ve Neme Karşı Yapılan Yalıtım: Zemin ve bodrum katta toprak ile temas eden döşemeleri yeraltında gelebilecek olan yeraltı suyu, su ve neme karşı korumak için yapılan yalıtım detaylarının çizimidir.

Isıya Karşı Yapılan Yalıtım: Zemin ve bodrum katta toprak ile temas eden döşemelerin yerden gelebilecek soğuğa karşı oda içini korumak için yapılan yalıtım detaylarının çizimidir.

ÖĞRENME FAALİYETİ - 1

AMAÇ

ARAŞTIRMA

4

Bu iki çeşit yalıtım, çizim detayı ve uygulaması tek başlarına çizilip uygulanabildiği gibi beraber de çizilip uygulanabilir. 1.1.3. Şekilleri

Toprak temaslı döşemelerde yapılan yalıtım şekilleri kullanılan döşemenin özelliğine

göre değişmektedir. Bunlar: Beton Döşemeler: Toprakla temas eden döşeme betondur. Betonarme Döşemeler: Toprakla temas eden döşeme betonarmedir. Ahşap Döşemeler: Toprakla temas eden döşeme ahşaptır.

1.1.4. Çizim Uygulamaları

Çizim uygulamalarına başlanırken dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Bunlar:

Döşemenin özelliklerini bilmelisiniz. Beton mu, betonarme mi yoksa ahşap mı? Bu özelliklerine yapının mimari planı veya sistem detayı varsa oradan bakabiliriz.

Döşemenin ve üzerinde bulunan kaplamaların özelliklerini bilmelisiniz. Döşeme üstüne fayans, ahşap veya başka özellikte bir malzeme mi kaplanacak:

Detay çizimlerinde çizim bittikten sonra normal ölçülendirme yapılmaz. Bir çizgi çekilir ve yukarıdan aşağı malzeme isimleri sıralanır.

Mimari kat planı üzerinden detay çizilecek nokta tespit edilir ve sadece bu noktanın veya seçilen başka noktalar varsa oraların çizimi yapılır.

Çizilecek olan detayda kullanılan yalıtım malzemesi özelliğine göre taranmalıdır (Şekil 1.1).

Detay çizimlerinde ölçek 1/2, 1/5 veya 1/10’ dur.

Şekil 1.1: Yalıtım taramaları

5

Kâgir (Beton, Betonarme) Döşeme Örnek Çizim:

Döşeme kalınlığı 12cm Betonarme temel kalınlığı 25cm Döşeme üst seviyesine kadar yükseliyor. Duvar kalınlığı 30 cm içerisinde 5 cm ses ve ısı yalıtımı var. Temel duvarında ses ve ısı yalıtımı var. 15 cm blokaj kalınlığı Blokaj altı topraktır. Toprak seviyesi döşeme üstünden 40 cm aşağıdadır.

Yukarıdaki bilgiler kılavuzunda çizime başlanır. Bu bilgiler mimari proje plan, kesit

ve detay çizimlerinden yararlanılarak elde edilir.

Çizime önce temel, duvar, döşeme ve blokajın dış çizgilerinin çizimi ile başlanır. Çizim üzerindeki ölçüler ve yazılar görmeniz için yazılmıştır (Şekil 1.2).

Şekil 1.2: Dış Hatların çizilmesi

6

Daha sonra yalıtım yapılacak olan malzemelerin ve döşeme kaplamasının, sıvanın dış çizgileri çizilir. Döşeme üzerinde ısı, su ve neme karşı yalıtım beraber mi yapılacak yoksa sadece su ve neme karşımı yalıtım yapılacak, bilinmesi gerekir. Isı, su ve neme karşı yalıtım beraber yapılacak ise su ve neme karşı yalıtımın hem döşeme üzerinde hem de ısı yalıtımının üzerinde yapılacağı unutulmamalıdır. İki detay arasında farklılıklar vardır (Şekil 1.3a, Şekil 1.3b).

Isı yalıtımı kalınlığı 5 cm dir. Su ve neme karşı yalıtım kalınlığı 2 cm dir. Su ve neme karşı yalıtım malzemesi üst şapı en az 5 cm Kaplama malzemesi ise 2 cm olarak düşünülmelidir.

Şekil 1.3a: Isı, su ve neme karşı Şekil 1.3b: Su ve neme karşı

yalıtım dış çizgileri yalıtım dış çizgileri

Isı, su ve neme karşı olan ve sadece neme karşı olan yalıtımların dış çizgileri çizildikten sonra gerekli olan taramalar yapılır. Duvar, betonarme temel duvarı, ahşap kaplama, yalıtım taramaları, grobeton veya B.A.döşeme, blokaj ve toprak taramaları kuralına uygun olarak çizilir (Şekil 1.4a, Şekil 1.4b).

7

Şekil 1.4a: Isı, su ve neme karşı yalıtım tarama yapılmış

Şekil 1.4b: Su ve neme karşı yalıtım tarama yapılmış

8

En son olaraktan detayın içinden bir çizgi çizilir. Bu çizginin yanına yukarıdan aşağıya doğru bütün malzeme isimleri sırayla yazılır (Şekil 1.5a, Şekil 1.5b).

Şekil 1.5a: Isı, Su ve neme karşı yalıtım tamamlanmış detay

Şekil 1.5b: Su ve neme karşı yalıtım tamamlanmış detay

9

Ahşap Döşeme Örnek Çizim: Ahşap döşeme kalınlığı 7 cm Döşeme altı grobeton kalınlığı 12cm Betonarme temel kalınlığı 25cm Döşeme üst seviyesine kadar yükseliyor. Duvar kalınlığı 30 cm içerisinde 5 cm ses ve ısı yalıtım var. Temel duvarında ses ve ısı yalıtım var. 15 cm blokaj kalınlığı. Blokaj altı topraktır. Toprak seviyesi döşeme üstünden 40 cm aşağıdadır.

Yukarıdaki bilgiler kılavuzunda çizime başlanır. Bu bilgiler mimari proje plan, kesit

ve detay çizimlerinden yararlanılarak elde edilir

Çizime önce temel, duvar, döşeme ve blokajın dış çizgilerinin çizimi ile başlanır. Bu işlem kagir döşemeler ile aynıdır (Şekil 1.2).

Daha sonra yalıtım yapılacak olan malzemelerin ve döşeme kaplamasının, sıvanın dış çizgileri çizilir. Bu çizimde 7 cm kalınlığında kör ahşap döşeme kullanılmaktadır. Yani 5 cm kalınlığındaki kadranlar üzerine 2 cm kalınlığında kaplama yapılmıştır. Kadranların arasına ise ısı yalıtım malzemesi döşenmiştir. Kadranların arası merkezden merkeze 50 cm dir.(Şekil 1.6)

Isı yalıtımı kalınlığı 5cm’dir. Su ve neme karşı yalıtım kalınlığı 2 cm dir. Su ve neme karşı yalıtım malzemesi üst şapı en az 5 cm Kaplama malzemesi ise 2 cm düşünülmelidir.

Şekil 1.6: Ahşap döşeme yalıtım dış çizgileri

10

Isı, su ve neme karşı olan yalıtımların dış çizgileri çizildikten sonra gerekli olan taramalar yapılır. Duvar, betonarme temel duvarı, ahşap kaplama, yalıtım taramaları, blokaj ve toprak taramaları kuralına uygun çizilir (Şekil 1.7).

Şekil 1.7: Ahşap döşemede yalıtım tarama yapılmış

En son olaraktan detayın içinden bir çizgi çizilir. Bu çizginin yanına yukarıdan aşağıya doğru bütün malzeme isimleri sırayla yazılır. (Şekil 1.8)

11

Şekil 1.8: Ahşap döşeme yalıtım tamamlanmış detay

1.2.Temel Yalıtım Detayı

1.2.1. Tanımı

Temellerin yeraltı suyu, su ve neme karşı yapılan yalıtımlarının çizim detaylarıdır.

1.2.2. Çeşitleri

Temellerde yapılan yalıtım çeşitleri çizimi, ikiye ayrılmaktadır. Bunlar: Su ve Neme Karşı Yapılan Yalıtım: Temelleri yeraltından ve yer üstünden

gelebilecek yeraltı suyu, yağmur suyu ve neme karşı korumak için yapılan yalıtım detaylarının çizimidir.

Isıya Karşı Yapılan Yalıtım: Temellerin iç tarafında kullanılan oda depo vb. yerleri dışarıdan gelebilecek soğuğa karşı korumak için yapılan yalıtım detaylarının çizimidir.

Her ikisi de aynı anda temele uygulanır. Çizimleri beraber yapılır.

1.2.3. Şekilleri

12

Temelde yapılan yalıtımın baskı duvarlı olup olmamasına göre değişmektedir. Bunlar;

Baskı Duvarlı Temel Yalıtımları: Dış tarafında baskı duvarı yapılan temel yalıtım şekli.

Baskı Duvarsız Temel Yalıtımları: Dış tarafında baskı duvar olmayan temel yalıtım şekli.


Çizim uygulamalarına başlanırken dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Bunlar:

Temelin özelliklerini bilmelisiniz. Temelin baskı duvarlı mı? Yoksa baskı duvarsız mı? olduğunu bilmelisiniz. Detay çizimlerinde çizim bittikten sonra normal ölçülendirme yapılmaz. Bir

çizgi çekilir ve yukarıdan aşağı malzeme isimleri sıralanır. Mimari kat planı üzerinden detay çizilecek nokta tespit edilir ve sadece bu

noktanın veya seçilen başka noktalar varsa oraların çizimi yapılır. Çizilecek olan detayda kullanılan yalıtım malzemesi özelliğine göre

taranmalıdır (Şekil 1.1) Detay çizimlerinde ölçek 1/2, 1/5 veya 1/10’dur.

Temel Örnek Çizim:

Temel Betonarme Temel genişliği 50 cm Dışında ısı ve ses yalıtımı var Döşeme kalınlığı 12 cm. Toprak seviyesi döşeme üstünden 40 cm aşağıdadır Bina dışında tretuvar var Blokaj kalınlığı 15 cm

Çizimde öncelikli olarak temelin, duvarın ve diğer yapı elemanlarının dış hat çizgileri

çizilir. Ölçüler mimari kat planları ölçüleridir. Kesit ve sistem detayından alınır. (Şekil 1.9)

Şekil 1.9: Sistem detayı, kesit ve kat planı

13

Temelin, döşemenin, duvarların dış hatlarının çizilmesi. (Şekil 1.10)

Şekil 1.10: Temelin dış hatları

Temelin dış hatları çizildikten sonra yalıtım malzemelerinin, sıvanın vb. yapı

malzemelerinin dış hatları çizilir (Şekil 1.11).

Şekil 1.11: Baskı duvarsız temel yalıtım ve yapı elemanları dış hatlar

14

Bütün dış hatları çizimi tamamlandıktan sonra gerekli olan tüm taramalar yapılır. (Şekil 1.12)

Şekil 1.12: Baskı duvarsız temel taramalar tamamlanmış

En son temel duvarından yatay bir ölçü çizgisi çekilir ve yukarıdan aşağıya

doğru malzeme listesi (dıştan içe doğru yapım sırasına göre) yazılarak çizim tamamlanır (Şekil 1.13).

Şekil 1.13: Baskı duvarsız temel detayı tamamlanmış

15

Aşağıdaki şekilde baskı duvarlı temel detayının bitmiş halini görmektesiniz (Şekil 1.14).

Şekil 1.14 Baskı duvarlı temel yalıtım detayı

16

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A-OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınız aşağıdaki soruları cevaplandırarak belirleyiniz. ÖLÇME SORULARI 1. Aşağıdakilerden hangisi toprak temaslı döşeme yalıtım detayı çeşitlerindendir?

A) Isıya karşı yapılan B) Yağmura karşı yapılan C) Buza karşı yapılan D) Sele karşı yapılan

2. Aşağıdakilerden hangisi toprak temaslı döşeme yalıtım detayı şekillerinden değildir?

A) Beton döşemede yapılan B) Betonarme döşemede yapılan C) Çelik döşemede yapılan D) Ahşap döşemede yapılan

3. Aşağıdakilerden hangisi detay ölçeklerinde kullanılan ölçek çeşidi değildir? A) 1/2 B) 1/40 C) 1/5 D) 1/10

4. Aşağıdakilerden hangisi temel yalıtım detayı şekillerinden biridir?

A) Baskı Duvarlı B) Tuğla Duvarlı C) Briket Duvarlı D) Gaz Beton Duvarlı

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı modülün sonunda bulunan cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız konularla ilgili öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız.


17

B- DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ

Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre, yaptığınız uygulamayı değerlendiriniz. Uygulamanın gerçekleşme düzeyine göre, evet/hayır seçeneklerinden kendinize uygun olanı kutucuğun içine işaretleyiniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ EVET HAYIR

1 Temel döşemesinde su ve neme karşı yapılacak yalıtımda malzemeleri belirlediniz mi?

2 Detayı çizilecek noktayı tespit ettiniz mi?

3 Öncelikle dış hatları (duvar, döşeme, blokaj ve sıvalar) çizdiniz mi?

4 Su ve nem yalıtımını çizdiniz mi?

5 Gerekli taramaları kuralına uygun yaptınız mı? (Duvar, betonarme temel duvarı, ahşap kaplama, yalıtım taramaları, blokaj ve toprak taramaları)

6 Son olarak detayın içinden bir çizgi çizip yukarıdan aşağıya doğru bütün malzeme isimlerini sırayla yazdınız mı?

7 -Eğer temel yalıtımı yapılacaksa, temel dış duvarlarına yalıtım malzemelerini çizdiniz mi?

8 Temel duvarından yatay bir ölçü çizgisi çizip yukarıdan aşağıya malzeme listesini yazdınız mı?

9 Eğer baskı duvarlı temel detayı ise baskı duvarını çizdiniz mi?

Yapılan değerlendirme sonunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden

geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

18


Bu faaliyette verilen bilgiler doğrultusunda, gerekli ortam sağlandığında toprak

temassız döşeme yalıtım detayının çizimini kuralına uygun çizebileceksiniz.

Bu faaliyete başlamadan önce bazı araştırmalar yapmanız gerekmektedir. Bunlar; Çevrenizdeki yeni yapılan inşaatları inceleyiniz. Örnek projeleri inceleyiniz. Çevrenizdeki döşemelerin özelliklerini inceleyerek not alınız.

Bu araştırma için okul, spor salonları, mağazalar vb. yerlerin döşeme özelliklerinin incelemesini yapınız. Kullanım esnasında ve görüntü açısında gözünüze çarpan olumsuzluklar varsa bunları, kullanan kişilere sorunuz.

Araştırma ve gözlemlerinizi rapor haline getiriniz ve sınıfta arkadaşlarınıza sununuz.

2. TOPRAK TEMASSIZ DÖŞEME YALITIM

DETAYLARINI ÇİZMEK 2.1.Toprak Temassız Döşeme Yalıtım Detayı 2.1.1. Tanımı

Toprak temassız döşemelerin ısı, ses, su ve neme karşı yapılan yalıtımlarının çizim

detayları.

2.1.2. Çeşitleri

Döşemelerde yapılan yalıtım çeşitleri çizimi ikiye ayrılmaktadır. Bunlar: Su ve Neme Karşı Yapılan Yalıtım: Toprak temassız döşemelerde teras

döşemeleri, çatı döşemeleri ve en yaygın olarak da düşük döşemelerde; yani ıslak hacimlerde yapılan yalıtım detaylarının çizimidir.

Isıya ve Sese Karşı Yapılan Yalıtım: Toprak temassız döşemelerde oda hacimlerinin alt ve üst katlar arasındaki ısı ve sese karşı yapılan yalıtım detaylarının çizimidir.


AMAÇ

ARAŞTIRMA

19

Her iki çeşit yalıtım şekli belirli döşemelerde beraber kullanılır, belirli döşemelerde ise tek başlarına kullanılır. Bunlar:

Teras Çatı Döşemelerinde ve Çatı Döşemelerinde: Su ve neme karşı, ısıya ve sese karşı olan yalıtım beraber kullanılır ve detayları beraber çizilir.

Normal Kat Oda Döşemelerinde: Sadece ısı ve sese karşı yalıtım yapılır ve detayları çizilir. Çok özel durumlarda su ve neme karşı yalıtım yapılır.

Düşük Döşemeler (Islak Hacimler) : Sadece su ve neme karşı yalıtım yapılır ve detayları çizilir.

2.1.3. Şekilleri

Toprak temassız döşeme yalıtım detaylarının şekilleri yalıtım yapılan döşemeye göre

değişmektedir. Bunlar: Betonarme Plak Döşemeler: Yönetmelikler gereği en az 12 cm olan ve en

yaygın döşeme uygulama şeklidir. En çok plak döşeme yalıtım detayı çizilir. Betonarme Asmolen Döşemeler: Asmolen tuğlasının ısı ve sese karşı yalıtım

özelliği olduğu için genellikle zemin katı dükkân ve 1. Katı daire olan binaların zemin ve 1. Kat arasındaki döşemelerinde kullanılan uygulama şeklidir.

Çelik Döşemeler: Çelikten yapılan döşemelerin yalıtım detaylarıdır. Çok kullanılan bir döşeme türü değildir.

Ahşap Döşemeler: Ahşaptan yapılan döşeme yalıtım detaylarıdır. Çok kullanılan bir döşeme türü değildir.


Çizim uygulamalarına başlarken dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Bunlar:

Döşemenin çeşidinin özelliklerini bilmelisiniz. Döşeme şeklini bilmelisiniz. Detay çizimlerinde çizim bittikten sonra normal ölçülendirme yapılmaz. Bir

çizgi çekilir ve yukarıdan aşağı malzeme isimleri sıralanır. Mimari kat planı üzerinden detay çizilecek nokta tespit edilir ve sadece bu

noktanın veya seçilen başka noktalar varsa oraların çizimi yapılır. Çizilecek olan detayda kullanılan yalıtım malzemesi özelliğine göre

taranmalıdır (Şekil 1.1). Detay çizimlerinde ölçek 1/2, 1/5 veya 1/10’dur.

Döşeme Örnek Çizim:

Betonarme plak döşeme Döşeme kalınlığı 12cm Tesviye betonu 5cm. ve yalıtım üzerinde 5 cm şap vardır Döşeme üstünde ısı ve ses, su ve neme karşı yalıtımı var. Döşemede ince 3 cm

kalınlığında ısı ve ses yalıtım plakası kullanılmıştır Kiriş yüksekliği 50 cm ve genişliği 40 cm dir Duvar kalınlığı 30 cm, duvarın iç tarafında ısı ve sese karşı yalıtım vardır

20

Yukarıda verilen ölçüler mimari kat planları, kesit ve sistem detayından alınır (Şekil 2.1).

Şekil 2.1: Sistem detayı, kesit ve kat planı

Çizime öncelikli olarak döşemenin, duvarın ve kirişin dış hatlarının çizilmesiyle

başlanır (Şekil 2.2).

Şekil 2.2: Döşemenin dış hatları

Döşemenin dış hatları çizildikten sonra yalıtım malzemeleri, sıvanın vb. yapı

malzemelerinin dış hatları çizilir. Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta vardır. Döşeme üstünde kullanılan ısı ve sese karşı yalıtım malzemesinin kalınlığı 3 cm dir. Bu malzeme yük taşımaya dayanıklı yalıtım malzemesidir. Duvarların iç tarafında kullanılan ısı ve sese karşı yalıtım malzemesi ise 5 cm

21

kalınlığında normal ısı ve sese karşı yapılan yalıtım malzemesi uygulamasıdır (Şekil 2.3).

Şekil 2.3: Döşemenin yalıtım ve yapı elemanları dış hatlar

Bütün dış hatları çizimi tamamlandıktan sonra gerekli olan tüm taramalar

yapılır. (Şekil 2.4)

Şekil 2.4: Döşeme taramalar tamamlanmış

22

En son olarak döşemeden aşağıya doğru bir ölçü çizgisi çekilir ve yukarıdan aşağıya malzeme listesi yazılarak çizim tamamlanır. (Şekil 2.5)

Şekil 2.5: Döşeme detayı tamamlanmış

Aşağıdaki şekillerde detay çizilmiş döşeme şekillerini görmektesiniz (Şekil 2.6, Şekil

2.7, Şekil 2.8, Şekil 2.9, Şekil 2.10).

Şekil 2.6: Asmolen döşeme detayı

23

Şekil 2.7: Çatı arası kullanılan ahşap oturtma çatı yalıtım detayı

Şekil 2.8: Çatı arası kullanılmayan ahşap oturtma çatı yalıtım detayı

24

Şekil 2.9: Üzerinde gezilmeyen teras çatı detayı

Şekil 2.10: Üzerinde gezilen teras çatı detayı

25

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME A-OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınız aşağıdaki soruları cevaplandırarak belirleyiniz. ÖLÇME SORULARI 1. Düşük döşemelerde yapılan yalıtım çeşitleri aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sese karşı yalıtım B) Su ve neme karşı yalıtım C) Isıya karşı yalıtım D) Hepsi

2. Normal kat oda döşemelerinde hangi çeşit yalıtım yapılır?

A) Isıya karşı yalıtım B) Sese karşı yalıtım C) Isı ve sese karşı yalıtım D) Su ve neme karşı yalıtım

3. Betonarme plak döşemelerin kalınlığı yönetmelikler gereği en az olmalıdır? A) 8 cm B) 12 cm C) 16 cm D) 20 cm

4. Aşağıdakilerden hangisi toprak temassız döşeme şekillerinden değildir?

A) Askılı Döşemeler B) Betonarme Plak Döşemeler C) Betonarme Asmolen Döşemeler D) Ahşap Döşemeler

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı modülün sonunda bulunan cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız konularla ilgili öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız.


26

B- DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ

Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre, yaptığınız uygulamayı değerlendiriniz. Uygulamanın gerçekleşme düzeyine göre, evet – hayır seçeneklerinden kendinize uygun olanı kutucuğun içine işaretleyiniz.

DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Evet Hayır

1 Yapılacak yalıtım için betonarme plak döşemeleri seçtiniz mi?

2 Detayı çizilecek noktayı mimari kat planı üzerinden tespit ettiniz mi?

3 Ölçüleri, mimari kat planları ve kesitten aldınız mı?

4 Öncelikli olarak döşemenin, duvarın ve kirişin dış hatlarını çizdiniz mi?

5 Dış hatlardan sonra yalıtım malzemeleri ve sıva hatlarını çizdiniz mi?

6 Gerekli tüm taramaları yaptınız mı?

7 En son olarak malzeme listesini yukarıdan aşağıya doğru yazdınız mı?

Yapılan değerlendirme sonunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden

geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Cevaplarınızın tamamı evet ise modül değerlendirmeye geçiniz.

27

MODÜL DEĞERLENDİRME Modül ile kazandığınız bilgi ve becerileri aşağıdaki soruları cevaplandırarak

belirleyiniz. A-OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınız aşağıdaki soruları cevaplandırarak belirleyiniz.

. ÖLÇME SORULARI 1. Yalıtım detay çizimlerinde kullanılan ölçek ne olmalıdır?

A) 1/5 – 1/50 – 1/100 B) 1/2 – 1/5 – 1/10 C) 1/10 – 1/20 – 1/50 C) 1/25 – 1/50 – 1/200

2. Detay çizimlerine kılavuz olarak bakılacak plan hangisidir? A) Mimari kat planları B) Kesitler C) Sistem detayı D) Hepsi

3. Hangi çeşit yalıtımların detaylarını çizeriz? A) Isıya karşı yapılan yalıtımlar B) Sese karşı yapılan yalıtımlar C) Su ve neme karşı yapılan yalıtımlar D) Hepsi

4. Detay çizimlerinin başlangıcında ilk olarak ne çizilir?

a) Temel, döşeme, duvar dış hatları b) Taramaların dış hatları c) Taramalar yapılır d) Yazılar yazılır.

5. Çizilecek olan detayda kullanılan ……………. malzemesi özelliğine göre taranmalıdır. Yukarıdaki boşluğa yazılmalıdır?

A) Kesit B) Detay C) Yalıtım D) Boya

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı modülün sonunda bulunan cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru

cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız konularla ilgili öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız.

MODÜL DEĞERLENDİRME

28

PERFORMANS TESTİ

Aşağıda hazırlanan performans testine göre, kendinizin veya arkadaşınızın

hazırladığı toprak temaslı, döşeme ve temel yalıtım detayları; toprak temassız, döşeme yalıtım detayları işlemlerini teknik bilgi ve beceri yönünden değerlendiriniz. Gerçekleşme düzeyine göre, evet – hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz

Aşağıdaki performans testi ile modülle kazandığınız yeterlilikleri ölçebilirsiniz.

PERFORMANS TESTİ Evet Hayır

1 Temel döşemesinde su ve neme karşı yapılacak yalıtımda malzemeleri belirlediniz mi?

2 Detayı çizilecek noktayı tespit ettiniz mi?

3 Öncelikle dış hatları (duvar, döşeme, blokaj ve sıvalar) çizdiniz mi?

4 Su ve nem yalıtımını çizdiniz mi?

5 Gerekli taramaları kuralına uygun yaptınız mı? (Duvar, betonarme temel duvarı, ahşap kaplama, yalıtım taramaları, blokaj ve toprak taramaları)

6 Son olarak detayın içinden bir çizgi çizip yukarıdan aşağıya doğru bütün malzeme isimlerini sırayla yazdı mı?

7 Eğer temel yalıtımı yapılacaksa- temel dış duvarlarına yalıtım malzemelerini çizdiniz mi?

8 Temel duvarından yatay bir ölçü çizgisi çizilip yukarıdan aşağıya malzeme listesini yazdınız mı?

9 Eğer baskı duvarlı temel detayı ise baskı duvarını çizdiniz mi?

10 Yapılacak yalıtım için betonarme plak döşemeleri seçtiniz mi?

11 Detayı çizilecek noktayı mimari kat planı üzerinden tespit ettiniz mi?

12 Ölçüleri, mimari kat planları ve kesitten aldınız mı?

PERFORMANS TESTİ

29

13 Öncelikli olarak döşemenin, duvarın ve kirişin dış hatlarını çizdiniz mi?

14 Dış hatlardan sonra yalıtım malzemeleri ve sıva hatlarını çizdiniz mi?

15 Gerekli tüm taramaları yaptınız mı?

16 En son olarak malzeme listesini yukarıdan aşağıya doğru yazdınız mı?

DEĞERLENDİRME Performans testi değerlendirmesi sonunda eksik olduğunuz konuları yeniden tekrar

ederek eksik bilgilerinizi tamamlayınız. Kendinizi yeterli görüyorsanız bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninizle

iletişime geçiniz.

30

CEVAP ANAHTARLARI

ÖĞRENME FAALİYETİ-1 CEVAP ANAHTARI

1 A

2 C

3 B

4 A

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 CEVAP ANAHTARI

1 B

2 C

3 B

4 A

MODÜL DEĞERLENDİRME SORULARI CEVAP ANAHTARI

1 B

2 D

3 D

4 A

5 C

CEVAP ANAHTARLARI

31

KAYNAKÇA COŞKUN Ali İhsan, Serpil IRK, Abdullah KAYHAN, Feride AŞIK, İbrahim

ERİM, Yapı Ressamlığı IX. Sınıf İş ve İşlem Yaprakları, İhlas Gazetecilik A.Ş., İstanbul 2005.

SEVİNÇ Murat, Seramik Yer ve Duvar Karosu Kaplamacılığı Uygulama

Teknikleri Ders Notları, Dr. (h.c.) İbrahim Bodur Kale seramik Eğitim, Sağlık ve Soysal Yardım Vakfı, Ankara 2004.

OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi Cilt: I Temel Ders Kitabı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 2003.

COŞKUN Ali İhsan, Serpil IRK, Abdullah KAYHAN, Feride AŞIK, İbrahim

ERİM, Yapı Ressamlığı X. Sınıf İş ve İşlem Yaprakları, İhlas Gazetecilik A.Ş., İstanbul 2005.

KAYNAKÇA

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

İNŞAAT TEKNOLOJİSİ

KOLON APLİKASYON VE DONATI PLANI ÇİZİMİ

582YIM465

Ankara, 2012

• Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve

Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme materyalidir.

• Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiştir.

• PARA İLE SATILMAZ.

i

AÇIKLAMALAR ................................................................................................................... iiiGİRİŞ ....................................................................................................................................... 2ÖĞRENME FAALİYETİ-1 ..................................................................................................... 41. KOLON APLİKASYON PLANI ÇİZİMİ ........................................................................... 4

1.1. Tanımı ........................................................................................................................... 41.2. Kolon Aplikasyon Planı ile İlgili Mevzuat ................................................................... 51.3. Kolon Aplikasyon Planında Aks Çizimleri ................................................................... 51.4. Kolon Aplikasyon Planı Çiziminde İş Sırası ................................................................ 71.5. Kolon Orta Bölgesi ....................................................................................................... 71.6. Kolon Kiriş Birleşim Bölgesi ........................................................................................ 71.7. Perde Duvarı Boyut ve Donatıları ile İlgili Hükümler .................................................. 71.8. Kolon Aplikasyon Planında Kolon Çizimleri ............................................................... 81.6. Kolon Büyüme Yönlerinin Belirlenmesi .................................................................... 101.7. Perde Yerlerinin Belirlenmesi ve Çizimi .................................................................... 111.8. Kolon ve Perde Donatısının Gösterilmesi ................................................................... 121.9. Planın Dış Ölçülendirilmesinin Yapılması .................................................................. 131.10. Planın İç Ölçülerinin Gösterilmesi ............................................................................ 141.11. Kolon Aplikasyon Planında Donatı Açılımının Yapılması ....................................... 151.12. Kolonların Katlar Arasındaki Boyuna Filiz Donatı Şemasının Çizimi ..................... 171.13. Perde Duvar Katlar Arası Boyuna Filiz Donatı Şeması Çizimi ............................... 181.14. Zemin Kat Ve Bodrum Kat Kolon Aplikasyon Planı Çizimi .................................... 191.15. Pafta Üzerine Antet Bilgilerinin İşlenmesi ............................................................... 221.16. Kolon Donatı Tablosunun Yapılması ........................................................................ 23UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 25ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 27

ÖĞRENME FAALİYETİ-2 ................................................................................................... 282. KOLON KESİT DONATI ÇİZİMİ .................................................................................... 28

2.1. Kolon Kesit Donatıları ................................................................................................ 282.1.1. Tanımı .................................................................................................................. 282.1.2. Çeşitleri ................................................................................................................ 322.1.3. Şekilleri ................................................................................................................ 38

2.2. Kolon Donatı Kesit Çizimleri ..................................................................................... 442.2.1. Dikdörtgen Kesitli Etriyeli Kolon ve Enine Donatısının Çizilmesi ..................... 442.2.2. Kare Kesitli Kolonda Donatı ............................................................................... 452.2.3. T Kesitli ve Çok Köşeli Kolonlarda Donatı Çizimi ............................................. 462.2.4. L Kesitli Kolonda Donatı Çizimi ......................................................................... 472.2.5. Fretli Kolon Kesit Donatıları ............................................................................... 482.2.6. Kare Kesitli Kolonda Fretli Donatı ...................................................................... 492.2.7. Sekizgen Kesitli Fretli Kolon Donatısı ................................................................ 502.2.8. Sekizgen Kesitli Profile Fretli Donatı .................................................................. 512.2.9. Kare Kesitli Profile Fretli Donatı ........................................................................ 522.2.10. H Profilli Kolonda Profile Demirli ve Etriyeli Donatı ...................................... 532.2.11. Boyuna Donatı Çizimi ve Hesabı ...................................................................... 54

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 57ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 60

ÖĞRENME FAALİYETİ-3 ................................................................................................... 64

İÇİNDEKİLER

ii

3. KOLON-KİRİŞ BAĞLANTI DONATI ÇİZİMİ ............................................................... 643.1. Kolon Kiriş Bağlantı Donatıları .................................................................................. 64

3.1.1.Tanımı ................................................................................................................... 643.1.2. Çeşitleri ................................................................................................................ 653.1.3.Şekilleri ................................................................................................................. 66

3.2. Kolon-Kiriş Bağlantı Çizimleri ................................................................................... 723.2.1. Kolon ve Kirişin Tek Doğrultuda Birleşimi Donatı Çizimi ................................. 723.2.2. Kolon Kiriş Birleşim Yeri Etriye Sıklaştırılması Donatı Çizimi ......................... 733.2.3. Dış Aks Köşe Kolonlarda Birleşim Yerine Etriye Konması ............................... 743.2.4. İç ve Dış Aks Kiriş Kolon Birleşmesinde Donatının Sıkılaştırılması .................. 753.2.5. Orta Aks Kolon Kiriş Birleşimi ........................................................................... 763.2.6. Aynı Doğrultuda Farklı Ebattaki Kiriş-Kolon Ek Yeri Donatısı ......................... 773.2.7. Çift Yöndeki Kolon-Kiriş Ek Yeri Donatısı ........................................................ 783.2.8. Guseli Kolon-Kiriş Ek Yeri Donatısı Çizimi ....................................................... 79

UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 81ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 83

MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 84CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 85KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 86

iii

AÇIKLAMALAR KOD 582YIM465 ALAN İnşaat Teknolojisi DAL/MESLEK Betonarme Yapı Sistemleri MODÜLÜN ADI Kolon Aplikasyon ve Donatı Planı Çizimi

MODÜLÜN TANIMI Kolon aplikasyon ve donatı planı çizimiyle ilgili bilgi ve becerilerin kazandırıldığı öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL YETERLİK Kolon aplikasyon ve donatı planı çizmek

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç Kolon aplikasyon ve donatı planı çizimlerini kuralına uygun olarak yapabileceksiniz. Amaçlar

1. Kolon aplikasyon planını kuralına uygun çizebileceksiniz. 2. Kolon kesit donatılarını kuralına uygun çizebileceksiniz. 3. Kolon kiriş bağlantı donatılarını kuralına uygun çizebileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

Donanım: Eskiz kâğıdı, aydınger kâğıdı, cetvel, kurşun kalem, silgi, çizim masası, izole bant, temizlik fırçası, çini kalemleri ve çini mürekkebi


Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test, doğru-yanlış testi, boşluk doldurma vb.) kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

2

GİRİŞ Sevgili Öğrenci, İnsanlık, yeryüzünde var olduğu tarihten günümüze kadar olumsuz dış etki ve

tehlikelerden korunmak için barınak ihtiyacı duymuş, bu ihtiyaç, zaman içerisinde çeşitlenerek günümüzdeki hâli almıştır. Bu süreç boyunca inşaat sektörü sürekli gelişme göstermiştir.

Yapıların inşa edilebilmesi için öncelikle projelerinin çizilmesi gerekir. Bu projeleri sektörde faaliyet gösteren mühendis, mimar, tekniker ve teknisyenler

çizmektedir. Statik proje çizimleri de gerçekten büyük öneme sahiptir. Çünkü bütün yükler taşıyıcı

sistem elemanları tarafından taşınacaktır. Bu elemanların boyutları statik ve betonarme hesapları sonucunda tespit edilir.

Bu boyutlara göre projeleri çizilecek, çizilen projelere göre de uygulamaları

yapılacaktır. Hatalı bir çizim projenin yanlış uygulanmasına neden olacaktır. Bu nedenle statik proje çizimleri hatasız olmalıdır.

Kolon aplikasyon planı statik proje çizimleri içinde en önemli yere sahiptir. Statik proje çizimlerine kolon aplikasyon planının çizimi ile başlanır. Bu plandaki aks

ölçüleri daha sonraki çizimler için kullanılacaktır. Bir kolonun yanlış çizimi; diğer elemanları da olumsuz etkiler. Bu nedenle kolon

aplikasyon çizimini doğru yapabilmek için bu konuda çok iyi yetişmiş teknik elemanlara gerek vardır.

Dersinizin önemini unutmayınız. Kolon aplikasyonu modülünü iyi öğrenirseniz ayrıca

kendinizi konu hakkında geliştirdiğinizde daima tercih edilen bir inşaat teknik ressamı olacaksınız.

GİRİŞ

3

4

ÖĞRENME FAALİYETİ-1

Bu öğrenme faaliyeti ile gerekli ortam sağlandığında, kolon ve perde duvar

donatılarını çizebileceksiniz.

Okulunuzda önceden çizimleri yapılmış kolon aplikasyon planlarını temin

ederek inceleyiniz.

Çevrenizdeki mimarlık bürolarından uygulanmış kolon aplikasyon planlarının

temin ederek inceleyiniz. Farklılıkların nedenlerinin araştırmasını yapınız.

Kaynak kitaplardan donatıların yerleşmesi, çapı, çeşidi vb. konuları araştırınız.

1. KOLON APLİKASYON PLANI ÇİZİMİ

1.1. Tanımı

Betonarme sistemin düşey taşıyıcıları olan ve deprem yüklerinin büyük bir kısmını karşılayan kolonların inşaattaki yerlerine hatasız olarak uygulanabilmeleri, kolonların donatılarının doğru, eksiksiz bir şekilde yerine konulabilmesi için çizilen statik proje paftasıdır.

Resim 1.1: Örnek bir kolon aplikasyon planı


ARAŞTIRMA

AMAÇ

5

1.2. Kolon Aplikasyon Planı ile İlgili Mevzuat

Kolonlar en alt kattan başlayıp yukarıya doğru birbirleri üzerine gelecek şekilde yerleştirileceklerdir.

Kolonların en küçük boyutları 250 mm’den ve kat yüksekliğinin 1/20’sinden küçük olamaz. En kesit alanı 75000 mm²den küçük olamaz.

Her bir kolonda uzun kenarın kısa kenara oranı 3’ten büyük olmayacaktır. Daire kesitli kolonlarda çap en az 300 mm olacaktır.

Hiçbir kolonda Ø8 mm’den daha küçük çaplı etriye kullanılmaz. Deprem bölgelerinde Ø10 mm daha yararlı olabilir.

Dış hava ile temas eden kolonlarda pas payı 3 cm, iç kolonlarda 1,5 cm alınacaktır.

Kolon esas donatısı minimum 4Ø14’ten daha az kullanılamaz. Deprem bölgelerinde boyuna donatı brüt alanı kesitin % 1’inden az, % 4’ünden fazla olmayacaktır. En az donatı, dikdörtgen kesitli kolonlarda 4Ø16 veya 6Ø14, dairesel kolonlarda ise 6Ø14 olacaktır. Bindirmeli ek yapılan kesitlerde boyuna donatı oranı % 6’yı geçmeyecektir.

Kolonlar katlar arasında birbirleri ile kenetlenirken bırakılan filizler kancasız bağlanacaktır.

Kolonlar katlar arasında birbirleri ile kenetlenirken bırakılan filiz demirlerinin boyları en az 50xØ olmalıdır.

1.3. Kolon Aplikasyon Planında Aks Çizimleri

Aks, hizalama anlamına gelen mimarlık ve inşaat terimidir. Akslar öncelikle çizilmeli

ve hazırlanmalıdır. Çünkü kolonlar bu akslara göre hazırlanır. Akslar mevcut kalıp planından faydalanılarak alınır. Temel planından, düşey akslar 1/50 ölçeğinde ölçüler dikkate alınarak belirlenir (Şekil 1.1).

Resim 1.2: Kolon inşaatı

6

A

B

C

D

E

FF

E

D

C

B

A

1 2 3 4 5 6

654321

Şekil 1.1: Düşey ve yatay aksların 1/50 ölçeğinde çizimi

Projedeki ölçülerden faydalanarak dikey akslardan ilki çizilir, sonra tüm düşey akslar çizilir.

Aynı işlem yatay akslar için tekrarlanır. Düşey akslara rakam, yatay akslara harf

verilerek isimlendirme tamamlanır. Harf ve numaralar daire içine alınır.

Resim.1.3: kolon yerlerinin temelde belirlenmesi

7

1.4. Kolon Aplikasyon Planı Çiziminde İş Sırası

Ait oldukları katın kalıp planındaki akslar 1/50 ölçeğinde çizilir. Kolonlar bu akslar üzerine 1/20 ölçeğinde çizilir (daha iyi görünebilmeleri için). Aksların çiziminde ayrı, kolonların çiziminde ayrı ölçek kullanıldığı paftanın

uygun bir yerinde belirtilir. Kolonların yatay ve düşey akslara göre durumları, donatıları ve her kolon

üzerine ayrı ayrı yazılır. Paftanın uygun bir yerinde aplikasyon planının ait olduğu kat kolonlarının

demirleri, ölçüleri farklı her kolon için ayrı ayrı çizilir. Boyları, başladığı ve bittiği katlara ait kotları yazılır.

Kolon demirlerinin bir üstteki katın kolonu içinde devam eden filiz boyu, boylamasına demir çapının 50 katı alınır (bağlantıyı sağlamak için).

Kolonlara ait tip etriyeler, paftanın uygun bir yerinde çizilir. Çapları, aralıkları, kısmi ölçüleri ve tam boy ölçüleri yazılır.

Kolon boyutlarının kattan kata değişimi çok büyük olduğu takdirde, değişme yerlerine ait detay resimleri konstrüksiyonuna uygun şekilde çizilir.

Diğer bir çizim yöntemi de kolon aksları ile yatay kesitlerinin 1/50 ölçeğinde çizilmesi ve kolonlara numaralar verilerek detaylarının 1/20 ölçeğinde başka paftalarda çizilmesi şeklidir.

Fretli kolonlar, betonarme kazıklar ve betonarme palplanşlar aynı kurallar ile çizilir.

1.5. Kolon Orta Bölgesi

Kolonun alt kısmı ile üst kısmında uygulanan sargı bölgeleri arasında kalan

bölümü kolon orta bölgesidir. Kolon orta bölgesinde Ø8’den küçük çaplı enine donatı kullanılmayacaktır. Kolon orta bölgesindeki etriye, çiroz veya spiral aralığı, kolonun en küçük en

kesit boyutunun yarısından ve 200 mm’den daha fazla olmayacaktır. Etriye kollarının ve/veya çirozların arasındaki yatay uzaklık etriye çapının 25 katından fazla olmayacaktır.

1.6. Kolon Kiriş Birleşim Bölgesi

Kolon ile kirişin birbirine bağlandığı bölgedir. Kolon-kiriş birleşim bölgesindeki etriye, kolon orta bölgesindeki birim boya rastlayan etriye miktarından az olamaz. Bu bölgedeki etriye aralığı 15 cm’yi geçmemeli ve bu bölgeye en az üç (3) tane etriye konmalıdır.

1.7. Perde Duvarı Boyut ve Donatıları ile İlgili Hükümler Perdenin her iki ucunda birer kolon oluşturulmalıdır. Kolon gibi düzenlenen bölgedeki boyuna donatı en az 6Ø14 olmalıdır.

8

Kolon gibi düzenlenen bölgedeki sargı donatısı aralığı 20 cm’yi geçmemelidir. Perde duvarda yatay donatı olarak en az Ø10 mm’lik demir kullanılmalıdır. Ancak beş (5) kata kadar olan binalarda her bir yöndeki perde oranı 0,02’den

fazla olduğu durumlarda hasır çelik (soğukta işlem görmüş) duvar donatısı olarak kullanılabilir.

Perde düşey donatısında yapılacak ekler şaşırtılarak yapılmalıdır. Perde düşey donatısı birer atlanarak çirozlarla bağlanmalıdır. Perde duvarlarda m²de dört (4) adet özel deprem çirozu kullanılmalıdır.

1.8. Kolon Aplikasyon Planında Kolon Çizimleri

I,T,L kesitli kolonların bir kenarı 50 cm’den, en kesit alanı 2400 cm’den ve en küçük

kenar kalınlığı 20 cm’den az olmamalıdır. Dairesel kesitli kolonlarda kolon çapı 30 cm’den az olmamalıdır.

Kolon düşey yapı elemanıdır ve süreklilik arz eden elemandır. Temel planından

faydalanılarak 1/20 ölçeğinde çizimi bir kenarı aksla çakışacak şekilde yapılır. Akslar 10 cm içeriden geçecek şekilde de çizilebilir. Bu yöntem aksla duvar çizgisi çakışmadığı için daha güzel sonuç verir. Kolonların çizimi yapılırken dikkat edilecek husus şudur: Akslar 1/50 ölçeğinde çizilir sonra aksların kesiştiği yerlere kolonlar 1/20 ölçekli olarak çizilir. Kolon büyüme yönleri belirlenir (Şekil 1.2).

Aks alanına sığmayan kolonlar 1/50 ölçeğinde de çizilebilir. Bu kolonlar bina alanı

dışında uygun bir yere tekrar 1/20 ölçeğinde çizilir. Kolonlar, kolon aplikasyon planında (S) harfi ile gösterilir, ölçüsü (S 30/60) yanına yazılır.

9

S5 30/140

S7 60 /30

S5 30/140

S12 30/80S11 30/80

S9 1150 /30

S4 60 /30

S3 60 /30

S8 60 /30

S6 60 /30

S3 60 /30

S2 60 /30S1 60 /30

A

B

C

D

E

FF

E

D

C

B

A

1 2 3 4 5 6

654321

Şekil 1.2: Kolonların 1/20 ölçeğinde çizimi

10

1.6. Kolon Büyüme Yönlerinin Belirlenmesi Kolonların büyüme yönleri x-x ve y-y akslarına göre belirlenir. Bütün kolonların aynı

doğrultuda olmasının binayı statik açıdan zayıflatacağı dikkate alınmalıdır (Şekil 1.3). S5 30/140

S7 60 /30

S5 30/140

S12 30/80S11 30/80

S9 1150 /30

S4 60 /30

S3 60 /30

S8 60 /30

S6 60 /30

S3 60 /30

S2 60 /30S1 60 /30

A

B

C

D

E

FF

E

D

C

B

A

1 2 3 4 5 6

654321

Şekil 1.3: Kolon büyüme yönlerinin çizilmesi

11

1.7. Perde Yerlerinin Belirlenmesi ve Çizimi

Daha sonra varsa perdeler yerlerine 1/20 ölçekli olarak kurallarına uygun bir şekilde çizilir (Şekil 1.4).

10Ø

16

1 2 3 4 5 6

654321

A

B

C

D

E

F F

E

D

C

B

A

S1 60 /30 S2 60 /30

S3 60 /30

S6 60 /30

S8 60 /30

S3 60 /30

S4 60 /30

S9 1150 /30

S11 30/80 S12 30/80

S15 30/140

S7 60 /30

S15 30/140

Şekil 1.4: Kolon ve perdelerin çizimi

12

1.8. Kolon ve Perde Donatısının Gösterilmesi Kolonların içine düşey demirler ve etriyeler resmedilir. Düşey demirler (boyuna

donatı) üst görünüş olarak kesitleri nokta şeklinde çizilir. Yanlarına veya üstlerine demir çapı ve sayısı yazılır (Şekil 1.5).

1 2 3 4 5 6

654321

A

B

C

D

E

F F

E

D

C

B

A

S1 60 /30 S2 60 /30

S3 60 /30

S6 60 /30

S8 60 /30

S3 60 /30

S4 60 /30

S9 1150 /30

S11 30/80 S12 30/80

S15 30/140

S7 60 /30

S15 30/140

10Ø16 10Ø16

10Ø16

10Ø16

10Ø16

10Ø16

12Ø

16

10Ø

1610

Ø16

12Ø

16

10Ø16

14Ø

16

Şekil 1.5: Kolonların içine etriye ve boyuna donatıların çizimi

13

Resim 1.4: Eksik donatı kullanılan bir kolonun başına gelenler

1.9. Planın Dış Ölçülendirilmesinin Yapılması Planın dış ölçüleri kurallarına uygun olarak yazılıp dış ölçülendirme tamamlanır (Şekil

1.6).

1 2 3 4 5 6

654321

A

B

C

D

E

F F

E

D

C

B

A

S1 60 /30 S2 60 /30

S3 60 /30

S6 60 /30

S8 60 /30

S3 60 /30

S4 60 /30

S9 1150 /30

S11 30/80 S12 30/80

S15 30/140

S7 60 /30

S15 30/140

10Ø16 10Ø16

10Ø16

10Ø16

10Ø16

10Ø16

12Ø1

6

10Ø1

610

Ø16

12Ø1

6

10Ø16

14Ø1

6

960

320 150 375 90

1150

420

300

120

180

130

1150

420

300

120

180

130

960

320 150 375 9025

25

60

30

60

30

60

30

60

30

60

30

80

30

80

30

115

30

60

30

30

60

60

30

140

30

Şekil 1.6: Kolon aplikasyon planı dış ölçülendirmesi

14

Resim 1.5: Kolon filiz boyu

1.10. Planın İç Ölçülerinin Gösterilmesi İç kısımların ölçüleri dikkatli bir biçimde tamamlanır ve gerekli ölçüler kurallarına

uygun bir biçimde yazılır (Şekil.1.7).

15

3024

060

165

4036

030

3037

030

605

30

3084430

303723039040

3075230

1 2 3 4 5 6

654321

A

B

C

D

E

F F

E

D

C

B

A

S1 60 /30 S2 60 /30

S3 60 /30

S6 60 /30

S8 60 /30

S3 60 /30

S4 60 /30

S9 1150 /30

S11 30/80 S12 30/80

S15 30/140

S7 60 /30

S15 30/140

10Ø16 10Ø16

10Ø16

10Ø16

10Ø16

10Ø16

12Ø

16

10Ø

1610

Ø16

12Ø

16

10Ø16

14Ø

16

960

320 150 375 90

1150

420

300

120

180

130

1150

420

300

120

180

130

960

320 150 375 9025

25

60

30

60

30

60

30

60

30

60

30

80

30

80

30

11530

60

30

30

60

60

30

140

30

Şekil 1.7: Kolon aplikasyon planı iç ölçülendirmesi

1.11. Kolon Aplikasyon Planında Donatı Açılımının Yapılması Paftada kolonlara ait boy kesit ve en kesit çizilerek etriye açılımı ve hesabı mutlaka

yapılır. Aynı ölçülerdeki her kolon için bir açılım yapılır ve etriye hesabı ile boyuna demir hesapları yapılarak paftanın uygun bir yerine kurallarına uygun çizilir (Şekil 1.9/10).

16

Şekil 1. 9: Örnek etriye açılımı Şekil 1.10: Kolon boy kesitinin çizilmesi

Resim 1.6: Kolonların çakılması

17

1.12. Kolonların Katlar Arasındaki Boyuna Filiz Donatı Şemasının Çizimi

Devam eden katlarda kolonun filiz boyu, boyuna donatısı, etriye aralıkları, sarma

bölgesi gibi bütün ayrıntılar çizilir ve hesapları yapılır (Şekil 1.11).

10Ø

16

85

temel içi etriyesi 2b mimtemel kirişi

bk.ankraj koşulları

Ø16

L=

465

Ø16

L=

350

Ø16

L=

350

Ø16

L=

350

Ø16

L=

225

80

kolon orta bölge ekseni




+544

+816

+272

0.00

-255

>50cm >ın /6 60 cm >bmaxkolon sarılma bölmesi


60 /30

bodrum kat

zemin.kat

1.normal.kat

2.normal.kat

100 - 220-( 2x60)220-( 2x sıkıştırma

mes.

8Ø8 /8

kolo

n s

arm

a bö

lges

iko

lon

sar

ma

bölg

esi

kolo

n s

arm

a bö

lges

i

kolo

n o

rta b

ölge

siko

lon

orta

böl

gesi

kolo

n s

arm

a bö

lges

iko

lon

sar

ma

bölg

esi

6Ø8 /14

6Ø8 /14

8Ø8 /8

8Ø8 /8

8Ø8 /8

8Ø8 /8


kolon sarılma bölmesi 60 cm >bmax >ın /6 >50cm

255

272

kolo

n s

arm

a bö

lges

iko

lon

sar

ma

bölg

esi

kolo

n o

rta b

ölge

siko

lon

orta

böl

gesi

kolo

n s

arm

a bö

lges

iko

lon

sar

ma

bölg

esi

6Ø8 /14

6Ø8 /14

8Ø8 /8

8Ø8 /8

8Ø8 /8

8Ø8 /8


kolon sarılma bölmesi 60 cm >bmax >ın /6 >50cm

30 / 3 =10 sc<bmin /3 sc<10 cm8 cm sc>5cm

8 cm sc>5cm sc<10 cm sc<bmin /3 30 / 3 =10

14 cmkolon orta bölgesi

sc<20 cm sc<bmin /3

272

272

Şekil 1.11: Kolon katlar arası boyuna filiz donatı şeması çizimi

18

1.13. Perde Duvar Katlar Arası Boyuna Filiz Donatı Şeması Çizimi Öğrendiğimiz bilgilerden faydalanarak 1/20 ölçeğinde perde filiz donatılarını şekil de

görüldüğü gibi çizimi yapılır (Şekil 1.12).

Ank

raj b

oyu

75Ø

/20BODRUM PERDE DETAYI ÖL:1

15

15 15

15

Ø 1

4 / 2

0

L=16

0

Ø 1

4 / 2

0

L=

315

L=16

0 1

4 / 2

0

Ø

L=31

5 1

4 / 2

0

Ø

Ø 1

4 / 2

0

0.00

-255

-340

-300152515

Şekil 1.12: Bodrum perde detayı

Resim 1.7: Katlarda devam eden kolonlar

19

1.14. Zemin Kat Ve Bodrum Kat Kolon Aplikasyon Planı Çizimi

Zemin kat ve varsa bodrum kat kolon aplikasyon planları da aynı kurallar çerçevesinde, aynı iş sırası ile çizilir ve donatılır (Şekil 1.13).

10Ø1610Ø16

10Ø16

10Ø16

10Ø1610Ø16

10Ø16

10Ø

16

S15 30/14030

140

14Ø

16

10Ø

16

12Ø

16

12Ø

16

10Ø16

S15 30/140

S7 60 /30

S15 30/140

S12 30/80S11 30/80

S9 1150 /30

S4 60 /30

S3 60 /30

S8 60 /30

S6 60 /30

S3 60 /30

S2 60 /30S1 60 /30

A

B

C

D

E

FF

E

D

C

B

A

1 2 3 4 5 6

654321

Şekil 1.13: Zemin kat kolonlara donatı yerleşimleri ve çizimleri

20

Her kattaki (bodrum+zemin+normal kat) kolon aplikasyonu için paftalar ayrı ayrı çizilir ve donatılır (Şekil 1.14).

10Ø1610Ø16

10Ø16

10Ø16

10Ø1610Ø16

10Ø16

10Ø

16S15 30/140

30

140

14Ø

16

10Ø

16

12Ø

16

12Ø

16

10Ø16

S15 30/140

S7 60 /30

S15 30/140

S12 30/80S11 30/80

S9 1150 /30

S4 60 /30

S3 60 /30

S8 60 /30

S6 60 /30

S3 60 /30

S2 60 /30S1 60 /30

A

B

C

D

E

FF

E

D

C

B

A

1 2 3 4 5 6

654321

Şekil 1.14: Zemin kat perde donatı yerleşimleri ve çizimleri

21

Dış ölçülerin yazılması tamamlanır (Şekil 1.15).

1150

1150

310

120

300

420

960

9037525150320

130

180

120

300

420

25

960

90375150320

30

60

60

30

60

3060

30

30

30

115

80

8030

80

30

60

60

30

30

30

60

10Ø1610Ø16

10Ø16

10Ø16

10Ø1610Ø16

10Ø16

10Ø

16

S15 30/140

140

14Ø

16

10Ø

16

12Ø

16

12Ø

16

10Ø16

S15 30/140

S7 60 /30

S15 30/140

S12 30/80S11 30/80

S9 1150 /30

S4 60 /30

S3 60 /30

S8 60 /30

S6 60 /30

S3 60 /30

S2 60 /30S1 60 /30

A

B

C

D

E

FF

E

D

C

B

A

1 2 3 4 5 6

654321

Şekil 1.15: Zemin kat kolon aplikasyon planı dış ölçülendirmesi

22

1.15. Pafta Üzerine Antet Bilgilerinin İşlenmesi Pafta üzerine gerekli antet bilgileri yazılır. Deprem bilgileri ve değerleri, beton ve

çelik cinsi dayanım bilgileri, zemin emniyet gerilmesi gibi bilgiler yazılır (Şekil 1.16).

ZEMİN KAT KOLON APLİKASYON PLANI ÖLÇEK:1/50

MalzemeBeton:C20 ( BS 20)Donatı:ST 420( BCIII)

DEPREM DEGERLERİ:Ao=0.4 I=1,0 YZS=Z4

Ts=0.20,Tb=0.90,R=8.00

Zemin emniyet gerilmesi=1.2 kg/cm

1150

127

2523

925

661

961

61902

1150

1150

310

120

300

420

960

9037525150320

130

180

120

300

420

25

960

90375150320

30

60

60

30

60

30

60

30

30

30

115

80

8030

80

30

60

60

30

30

30

60

10Ø1610Ø16

10Ø16

10Ø16

10Ø1610Ø16

10Ø16

10Ø

16

S15 30/14030

140

14Ø

16

10Ø

16

12Ø

16

12Ø

16

10Ø16

S15 30/140

S7 60 /30

S15 30/140

S12 30/80S11 30/80

S9 1150 /30

S4 60 /30

S3 60 /30

S8 60 /30

S6 60 /30

S3 60 /30

S2 60 /30S1 60 /30

A

B

C

D

E

FF

E

D

C

B

A

1 2 3 4 5 6

654321

Şekil 1.16: Donatılmış zemin kolon aplikasyon planı

23

1.16. Kolon Donatı Tablosunun Yapılması Gerekli bilgileri verebilmek için kolon donatı tablosu hazırlanır (Şekil 1.17).

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-1412Ø1612Ø1612Ø16

30 / 8030 / 8030 / 8012S

ebat

etriyedonatı

30 / 8030 / 8030 / 80

60 / 3060 / 3060 / 30

14Ø1814Ø1830 / 8030 / 8030 / 80

12Ø1612Ø1612Ø16

10Ø1610Ø1610Ø16

10Ø1610Ø1610Ø16

30 / 14030 / 14030 / 14010Ø1810Ø1810Ø18

10Ø1610Ø1610Ø16

14Ø18

10Ø1610Ø1610Ø16

10Ø1610Ø1610Ø16

10Ø1610Ø1610Ø16

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-14

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-1410Ø1610Ø1610Ø16

Ø8 /8-14Ø8 /8-14Ø8 /8-1410Ø1610Ø1610Ø16

60 / 3060 / 3060 / 30

60 / 3060 / 3060 / 30

60 / 3060 / 3060 / 30

60 / 3060 / 3060 / 30

60 / 3060 / 3060 / 30

60 / 3060 / 3060 / 30

60 / 3060 / 3060 / 30

10S

S 11

S 9

S 8

S 7

S 6

S 5S 4

S 3

S 2

S 1

ebatdonatıetriye

ebatdonatıetriye

ebatdonatıetriye

ebatdonatıetriye

ebatdonatıetriye

ebatdonatıetriye

ebatdonatıetriye

ebatdonatıetriye

ebatdonatıetriye

ebatdonatıetriye

etriyedonatıebat

1.VE 2. NORMALKATLAR

ZEMİN KATBODRUM KAT

KOLON NUMARASI

Şekil 1.17: Kolon donatı tablosu

24

Resim 1.8: Bir kolon aplikasyonu uygulaması

25

UYGULAMA FAALİYETİ Aşağıdaki aksları ve kolonları verilmiş planın kolonlarını (Kolon ölçülerini 25/50

alarak) 1/20 ölçeğinde çiziniz.

1174

300

300

300

274

1200

400400400

1174

300

300

300

274

1200

400400400

A

B

E

D

CC

B

A

D

E

1 2 3 4

4321

UYGULAMA FAALİYETİ

26

İşlem Basamakları Öneriler Uygulamaya başlamadan önce gerekli

olan çizim malzemelerini hazırlayınız. Çizim sınırlarını belirleyiniz. Yatay ve düşey aks aralıklarını

belirleyiniz. Yatay ve düşey aksları 1/50 ölçeğinde

çiziniz. Kolon ölçüsü, yerlerini ve yönlerini

belirleyiniz. Perde ölçüsü yerlerini ve yönlerini

belirleyiniz. Kolonları 1/20 ölçeğinde çiziniz. Perdeleri 1/20 ölçeğinde çiziniz. Kolon ve perde sıvalarını çiziniz.

Çalışmaya başlamadan önce atölye iş kıyafetinizin tam olduğuna dikkat ediniz.

İş güvenliği ile ilgili kıyafetlerinizi giyiniz.

Kullanacağınız araç ve gereçlerinizi hazırlayınız.

Masanızı, araç, gereçlerinizi ve ellerinizi temizleyiniz.

Çizim kâğıdınızı paralel cetvel ve gönye yardımıyla masaya bağlayınız.

KONTROL LİSTESİ

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Uygulamaya başlamadan önce gerekli olan çizim malzemelerini

hazırladınız mı?

2. Çizim sınırlarını belirlediniz mi? 3. Yatay ve düşey aks aralıklarını belirlediniz mi? 4. Yatay ve düşey aksları 1/50 ölçeğinde çizdiniz mi? 5. Kolon ölçüsü, yerlerini ve yönlerini belirlediniz mi? 6. Perde ölçüsü yerlerini ve yönlerini belirlediniz mi? 7. Kolonları 1/20 ölçeğinde çizdiniz mi? 8. Perdeleri 1/20 ölçeğinde çizdiniz mi? 9. Kolon ve perde sıvalarını çizdiniz mi?

DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.

Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız “Evet” ise “Ölçme ve Değerlendirme”ye geçiniz.

27

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. Aşağıdakilerin hangisinde perde kalınlığı doğru olarak verilmiştir?

A) 30 cm B) 18 cm C) 25 cm D) 45 cm

2. Kolon aplikasyon planında kolonlar hangi kalınlıktaki çizgi ile çizilir?

A) Orta B) İnce C) Kalın D) 01 mm

3. Kolon aplikasyon planında kolon ve perdeler…………..ölçeğinde çizilir.

Bu cümledeki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) 1/50 B) 1/100 C) 1/25 D) 1/20

4. Hangisi aksların çizim ölçeğidir?

A) 1/50 B) 1/100 C) 1/25 D) 1/20

Aşağıdaki cümlelerin sonunda boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen

bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 5. ( ) Kolon ve perdelere sıva 2.5 cm kalınlığında yapılır. DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.


28


Bu öğrenme faaliyeti ile gerekli ortam sağlandığında kolon ve perde duvar donatılarını çizebileceksiniz.


ederek inceleyiniz.

Çevrenizdeki mimarlık bürolarından uygulanmış kolon aplikasyon planlarını

temin ederek inceleniz. Farklılıkların nedenlerinin araştırınız.


2. KOLON KESİT DONATI ÇİZİMİ

2.1. Kolon Kesit Donatıları 2.1.1. Tanımı

Betonarme karkas yapılarda kirişlerden aldığı sabit ve hareketli yükleri kendi altındaki

taşıyıcı elemanlara ileten, düşey olarak çalışan yapı elemanlarına kolon denir. Kolon demir donatı elemanlarının beton içerisindeki yerleşimi ve sayılarının tespiti amacıyla çizim ortamına aktarılan ayrıntıya kolon kesit donatıları denir (Şekil 2.1).


ARAŞTIRMA

AMAÇ

29

Şekil 2.1: Normal bir kolon ve donatıları

30

Büyük kesitli kolonlarda çiroz denilen demir sıralarını birbirine bağlayan ilave demirler kullanılmalıdır (Şekil 2.2).

Şekil 2.2: Büyük kesitli kolonlarda donatı

Çiroz: Betonarme perde ve iri kolonlarda karşılıklı demirleri ya da demir sıralarını birbirine bağlayarak aynı uzaklıkta tutan demir kancalara çiroz denir (mesafe tutucu).

Pursantaj: Esas demir en kesit alanının kolon beton en kesit alanı içinde kapladığı alana pursantaj denir. Pursantaj değeri en az yüzde 1 olarak alınır. Deprem bölgelerinde bu değer hesapla bulunur, yüzde 6’yı geçemez.

Kolon ölçüsü=AXB (beton en kesit alanı) Pursantaj=ESAS DEMİR EN KESİT ALANI/AXB

31

Şekil 2.3: Kolon enkesiti

Kolon donatı hesabı aşağıdaki gibi yapılır:

Şekil 2.4: Etriye hesabı

Kolon donatı kesitinde çizimi yapılacak örnek bir etriyenin hesabı (Şekil 2.4) • Pas payı: 2 cm • Kolon ölçüleri: 50x55 cm • Etriye boyu (L) = Kanca (Øx10) + 2x (A-2xpaspayı)+ 2x (B-

2xpaspayı)+ • Kanca (Øx10) • L = (1,2x10) + 2x (50- 2x2)+2x(55- 2x2) + (1,2x10) • L = 12+92+102+12 • L = 218 cm sonuç olarak çıkar.

Aşağıda verilen aşamalara göre çizim yapılmalıdır.

• Çizim ölçeğini 1/20 olarak belirlenir. • Kolon sınır çizimleri yapılır. • Donatı çizimleri pas payı değeri dikkate alınarak ölçeğinde çizilir. • Etriyenin açılımlı olan çizimi yapılır.

32

• Kolon ve etriye çizimine ait sayısal değer ve bilgiler gösterilir. • Gerekli çizim kalınlaştırmaları yapılarak çizim bitirilir.

2.1.2. Çeşitleri

Kolonlar geometrik şekline ve donatı durumuna göre aşağıdaki gibi isimlendirilir: Etriyeli (adi) kolonlar Fretli (fretajlı) kolonlar Profile demirli kolonlar (birleşik kolonlar) olmak üzere üçe ayrılır.

2.1.2.1. Etriyeli Kolonlarda Donatılar Etriyeli kolonlar, kesitleri kare, dikdörtgen, yamuk ve haç şeklinde olan kolonlardır.

Etriye aralıkları esas demir çapının 12 katından ve 20 cm’den fazla olmamalıdır. Etriye demirinin çapı en az 8 mm, deprem bölgesinde 10 mm olmalıdır ve esas demir çapının 1/3’ünden büyük olmalıdır.

Kolonlar projelerde S harfi ile gösterilir (S1, S2, S3….. gibi).

Şekil 2.5: Dikdörtgen kesitli basit etriyeli kolon

Şekil 2.6: Kare kesitli basit etriyeli kolon

Şekil 2.7: Daire kesitli fretli kolon Şekil 2.8: Çokgen kesitli fretli kolon

33

Şekil 2.9: Fretli kolon boyuna donatısı Şekil 2.10: Etriyeli kolon boyuna donatısı

Resim 2.1: Etriyeli ve fretajlı (daire kesitli, fret demirli) kolonların inşa edilişi

34

Şekil 2.11: Yapılmış bir basit etriye Şekil 2.12: Fretaj demiri

Şekil 2.13: Enine donatı ve etriye açılımına örnek etriyeler

35

Şekil 2.14: Kolonlarda kullanılan boyuna donatı

Şekil 2.15: Etriye ve çirozların en kesitte gösterilmesi

36

Şekil 2.16: Etriye ve çirozların kullanımı

2.1.2.2. Fretli Kolonlar Fretli kolonlar ise daire veya düzgün çokgen kesitindeki kolonlardır. Bu kolonlarda en

az b225 betonu kullanılmalıdır. Etriyeler helezoniktir ve çapı en az 8 mm olmalıdır. Helezon adım mesafesi en çok 8 cm veya kolon çapının 1/5’i kadar olmalıdır. Esas demir çapı en az 14 mm olmalıdır. Devam eden kolonlarda esas demir çapının en az 50 katı olmak şartı ile filiz bırakılır (Şekil 2.17).

Pas payları: İç mekânlarda pas payı: 1,5~2 cm Dış yüzeylerde: 2~2,5 cm

Toprak altında veya suya maruz kalan yüzeylerde: 2,5~5 cm olmalıdır.

Şekil 2.17: Fretli kolonlar

37

2.1.2.3. Profile (Birleşik) Kolonlar Bu kolonlar özellikli yapılarda gelen yükün ve ağırlığın çok fazla olduğu durumlarda

dayanımı artırmak amacıyla kullanılır. Yangınlara karşı dayanımı yüksektir. Kare kesitli, dikdörtgen kesitli veya daire kesitli olabilir (Şekil 2.18).

Şekil 2.18: Profile (birleşik) kolonlar

38

2.1.3. Şekilleri Kolon mimari yapısına uygun olarak her kesit şekli için donatıların gösterilmesi

aşağıdaki gibi yapılır (Şekil 2.19). Mimari olarak; Kare kesitli kolonlar, Dikdörtgen kesitli kolonlar, Köşeli kolonlar, ‘T’ şeklinde kolonlar, Haç şeklinde kolonlar, Daire kesitli kolonlar, Düzgün çokgen kesitli kolonlar olarak isimlendirilir.

Şekil 2.19: Kolon şekilleri

39

Kare ve dikdörtgen köşeli kolonlarda kesit donatıları

Şekil 2.20: Kare ve dikdörtgen köşeli kolonlarda kesit donatıları (etriyeli)

40

Çok köşeli kolonlarda kesit donatıları (etriyeli)

Şekil 2.21: Çok köşeli kolonlarda kesit donatıları (etriyeli)

41

Daire kesitli kolon donatıları (fretli)

Şekil 2.22: Daire kesitli kolon donatıları (fretli)

Sekizgen fretli kolon en ve boy kesiti

42

Şekil 2.23: Sekizgen fretli kolon en ve boy kesiti

43

Profile demirli (birleşik kolonlar) kolon kesit donatıları

Şekil 2.24: Köşeli kolonlarda kesit donatıları (profile demirli- etriyeli)

44

Sekizgen köşeli profile kolon

Şekil 2.25: Sekizgen köşeli kolonlarda kesit donatıları (profile demirli- fretli)

2.2. Kolon Donatı Kesit Çizimleri

2.2.1. Dikdörtgen Kesitli Etriyeli Kolon ve Enine Donatısının Çizilmesi

45

Şekil 2.26: Dikdörtgen kesitli etriyeli kolon ve enine donatı çizimi

2.2.2. Kare Kesitli Kolonda Donatı

Şekil 2.27: Kare kesitli kolonda donatı

Çizim aşamaları:

Çizim ölçeği 1/20 olarak belirlenir. Kolon sınır çizimleri yapılır. Donatı çizimleri pas payı değerleri dikkate alınarak ölçeğinde çizilir. Etriyenin açılımlı olan çizimi yapılır. Kolon ve etriye çizimine ait sayısal değer ve ölçüler gösterilir. Gerekli çizim kalınlaştırmaları yapılarak çizim bitirilir.

46

2.2.3. T Kesitli ve Çok Köşeli Kolonlarda Donatı Çizimi T kesitli ve çok köşeli kolonlarda donatı çizimi

(T) kesitli kolonda donatı

Şekil 2.28: Artı kesitli kolonlarda donatı

Çizim aşamaları: Çizim ölçeği 1/20 olarak belirlenir. Kolon sınır çizimleri yapılır. Donatı çizimleri pas payı değeri dikkate alınarak ölçeğinde çizilir. Etriyenin açılımlı olan çizimi yapılır.

47

Kolon ve etriye çizimine ait sayısal değer ve ölçüler gösterilir. Gerekli çizim kalınlaştırmaları yapılarak çizim bitirilir.

2.2.4. L Kesitli Kolonda Donatı Çizimi L kesitli kolonda donatı çizimi

Şekil 2.29: (L) kesitli kolonda donatı

Çizim aşamaları Şekil 1.16’daki yatay ve dikey etriye hesaplarını, Şekil 1.4’e ait

hesaplama tekniğini dikkate alarak hesaplayınız. Çizim ölçeğini 1/20 olarak belirleyiniz. Kolon sınır çizimlerini yapınız. Donatı çizimlerini pas payı değerlerini dikkate alarak ölçeğinde çiziniz. Etriyenin açılımlı olan çizimini yapınız. Kolon ve etriye çizimine ait sayısal değer ve bilgileri gösteriniz. Gerekli çizim kalınlaştırmalarını yaparak çizimi bitiriniz.

Resim 2.2: Temel inşası ve kolonların filizlerinin bırakılması

48

2.2.5. Fretli Kolon Kesit Donatıları Fretli kolon kesit donatıları

Şekil 2.30: Daire enkesitli kolonda fretli donatı

Çizim aşamaları:

Çizim ölçeğini 1/20 olarak belirleyiniz. Ø101 çaplı kolon çizimini pergel yardımıyla çiziniz. Ø96 çaplı fretli etriye çizimini pergel yardımıyla çiziniz. Teknik resim çizim modül bilgilerine dayanarak (fretli etriye) daire çizimini

sekiz eşit parçaya bölünüz. Elde ettiğiniz sekiz eşit nokta üzerine esas demir çizimini yapınız. Çekirdek bölge tarama çizimini yapınız. Ölçülendirmeleri gösteriniz. Gerekli çizim kalınlaştırmalarını yaparak çizimi bitiriniz.

49

2.2.6. Kare Kesitli Kolonda Fretli Donatı

Şekil 2.31: Kare kesitli kolonda fretli donatı

Çizim aşamaları: Çizim ölçeğini 1/20 olarak belirleyiniz. 50x50 kolon çizimini yapınız. Ø95 çaplı fretli etriye çizimini pergel yardımıyla çiziniz. Teknik resim çizim modül bilgilerine dayanarak (fretli etriye) daire çizimini

sekiz eşit parçaya bölünüz. Elde ettiğiniz sekiz eşit nokta üzerine esas demir çizimini yapınız. Tarama çizimlerini yapınız. Ölçülendirmeleri gösteriniz. Gerekli çizim kalınlaştırmalarını yaparak çizimi bitiriniz.

50

2.2.7. Sekizgen Kesitli Fretli Kolon Donatısı

Şekil 2.32: Sekizgen enkesitli kolonda fretli donatı

Çizim yöntemi

Çizim ölçeğini 1/20 olarak belirleyiniz. Ø108 çaplı kolon çizimini pergel yardımıyla çiziniz. Ø96 çaplı fretli etriye çizimini pergel yardımıyla çiziniz. Teknik resim çizim modül bilgilerine dayanarak (fretli etriye) daire

çizimini sekiz eşit parçaya bölünüz. Elde ettiğiniz sekiz eşit nokta üzerine esas demir çizimini yapınız. Çekirdek bölge tarama çizimini yapınız. Ölçülendirmeleri gösteriniz. Gerekli çizim kalınlaştırmalarını yaparak çizimi bitiriniz.

51

2.2.8. Sekizgen Kesitli Profile Fretli Donatı

Şekil 2.33: Sekizgen enkesitli kolonda profile demir ve fretli donatı

Çizim yöntemi Çizim ölçeğini 1/20 olarak belirleyiniz. Ø108 cm’lik yardımcı daire çizimini çiziniz. Ø99 çaplı fretli etriye çizimlerini pergel yardımıyla çiziniz. Teknik resim çizim modül bilgilerine dayanarak yardımcı daire çizimini sekiz

eşit parçaya bölünüz. Teknik resim çizim modül bilgilerine dayanarak (fretli etriye) daire çizimini

sekiz eşit parçaya bölünüz. Elde ettiğiniz sekiz eşit nokta üzerine esas demir çizimlerini çiziniz. Profile demir ölçülerini ölçeğinizi de dikkate alarak yerleşim çizimini yapınız. Taramaların çizimini yapınız. Ölçülendirmeleri gösteriniz. Gerekli çizim kalınlaştırmalarını da yaparak çiziminizi bitiriniz.

52

2.2.9. Kare Kesitli Profile Fretli Donatı

Şekil 2.34: Kare kesitli kolonda profile demir ve fretli donatı

Çizim aşamaları Çizim ölçeğini 1/20 olarak belirleyiniz. 53x53 cm kolon çizimini yapınız. Ø48 cm’lik fretli etriye çizimini pergel yardımıyla çiziniz. Teknik resim çizim modül bilgilerine dayanarak (fretli etriye) daire

çizimini sekiz eşit parçaya bölünüz. Elde ettiğiniz sekiz eşit nokta üzerine esas demir çizimlerini çiziniz. Ø33 ve Ø26 cm’lik profile demir çizimlerini, ölçeğinizi de dikkate

alarak çiziniz. Taramaların çizimini yapınız. Ölçülendirmeleri gösteriniz. Gerekli çizim kalınlaştırmalarını yaparak çizimi bitiriniz.

53

2.2.10. H Profilli Kolonda Profile Demirli ve Etriyeli Donatı

Şekil 2.35: Kare enkesitli H profilli kolonda profile demir ve etriyeli donatı

Çizim aşamaları Çizim ölçeğini 1/20 olarak belirleyiniz. Paspayını = 2cm alınız. 50x50 cm kolon çizimini yapınız. (H) enkesitli profile çizimini yapınız. Etriyenin açılımlı çizimini yapınız. 8Ø18 düz demir yerleşimini çiziniz. Taramaların çizimini yapınız. Ölçülendirmeleri gösteriniz. Gerekli çizim kalınlaştırmalarını yaparak çizimi bitiriniz.

54

2.2.11. Boyuna Donatı Çizimi ve Hesabı Ölçüsü farklı her kolon için en az bir en kesit ve boy kesit çizilerek içindeki donatı

hakkında gerekli tüm bilgiler verilir.

Şekil 2.36: Esas düz demirlerin çizilmesi ve hesabı (kancasız)

Esas düz demir boyu=Kolon boyundan 2*pas payı çıkarılır. E.d.d. boyu= 281 cm Esas düz demir toplam boyu (L)= 281 L= 281 cm Etriye donatısı A Kenarı: (A-2 Pas payı) B Kenarı: (B-2 pas payı)

55

Eğer üst katlarda kolon devam edecekse filiz boyu denen bir miktar sonraki kata bağlantı için girer. Filiz boyu esas demir çapının 50 katından az olamaz (Şekil 2.37).

Şekil 2.37: Fretli kolon en ve boy kesit ve donatısı

56

Şekil 2.38: Etriyeli ve fretli kolon en ve boy kesit ve donatısı

57


Uygulama 1: Esas ve montaj düz demir çizimleri için Verilenler: Kat yüksekliği :310 cm Kolon çapı :45 cm İstenenler: İstenenler 1: Araç gereç hazırlığını yapınız. İstenenler 2: Projeden ölçüleri alınız, hesaplamalarınızı yapınız. İstenenler 3: Esas ve montaj düz demirlerini çiziniz.

İşlem Basamakları Öneriler Demirlerin şekillerini dikkate alınız. Projeden ölçüleri alınız.

Esas düz demirleri çiziniz.

Esas ve düz demirleri çiziniz. Çekirdek bölge tarama çizimini

yapınız. Ölçülendirmeleri gösteriniz. Gerekli çizim kalınlaştırmalarını

yaparak çizimi bitiriniz.

Çalışmalarınız için aydınlık ve sessiz bir ortam hazırlayınız.

Vücut, oturuş ve duruş durumunu dengeleyen çalışma ortamı sağlayınız.

Çizim aletlerinin temiz bulunmasına ve kalemlerin seçimine özen gösteriniz.

Çizim masasına resim kâğıdını T veya paralel cetvele uygun olarak sabitleyiniz.

Çizim yapılırken uyulması gereken kurallara ve çizgi çeşitlerine dikkat ediniz.

Donatı boylarını hesaplarken kanca boyu ve pas paylarını dikkate alınız.

Donatı hesabı yapınız. Donatı hesaplarınızla çizim arasındaki

doğruluk kontrolüne dikkat ediniz. Anlaşılmayan çizim noktaları hakkında

öğretmeninizden yardım isteyiniz. Esas ve montaj düz demirlerinin çizimini

yapınız.

F


58

Uygulama 2: Etriye çizimi için Verilenler:

Kolon Kesiti

Yukarıdaki kolon kesit çizimini dikkate alarak çizimini yapınız ve etriye donatı hesap değerlerini açılımlı çizim üzerinde gösteriniz.

Ölçüler : cm’dir. Çizim Ölçeği : 1/5‘dir. Etriye : Ø 10 cm Pas payı : 2 cm

İşlem Basamakları Öneriler

Etriyelerin şekillerini dikkate alınız.

Etriye demirleri çizimini dikkate

alınız. Tarama çizimini yapınız. Ölçülendirmeleri gösteriniz. Gerekli çizim kalınlaştırmalarını

yaparak çizimi bitiriniz.


Vücut, oturuş ve duruş durumunuza uygun çalışma ortamı sağlayınız.

Çizim aletlerinin temiz olmasına ve kalemlerin seçimine özen gösteriniz.

Çizim masasına resim kâğıdını Te veya paralel cetvele uygun olarak sabitleyiniz.

Çizimde uyulması gereken kurallara ve çizgi çeşitlerine dikkat ediniz.

Etriyeyi inceleyiniz. Donatı boylarını hesaplarken kanca boyu

ve pas paylarını dikkate alınız. Çelik donatılarla ilgili standartları

inceleyiniz. Donatı hesabı yapınız. Donatı hesaplarınızla çizim arasındaki

doğruluk kontrolünü yapınız. Anlayamadığınız kısımlar hakkında

öğretmeninizden yardım isteyiniz. Kesitin çizimini yapınız.

59

KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için

Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. İş önlüğünü giydiniz mi? 2. Çizim için gerekli ortamı uygun bir şekilde hazırladınız mı? 3. Resim kâğıdını kurallarına uygun olarak masaya yapıştırdınız

mı?

4. Çizimler için uygun kalem seçimini yaptınız mı? 5. Çizgi çeşitlerini doğru kalınlıkta çizebildiniz mi? 6. Esas demir çizimlerini yaptınız mı? 7. Montaj demiri çizimlerini yaptınız mı? 8. Esas demirin hesaplarını yaparak çizimi üzerinde gösterdiniz

mi?

9. Montaj demiri hesaplarını yaparak çizimi üzerinde gösterdiniz mi?

10. Esas düz demir ve montaj demirlerine ait çizim ve uygulama esaslarını kavradınız mı?

11. Verilen donatı perspektiflerle çizim uygulamaları arasındaki ilişkiyi kurabiliyor musunuz?

12. Zamanında bitirdiniz mi? 13. Temiz ve düzenli çalıştınız mı? 14. Şeklin doğruluğunu kontrol edip doğru ise fazlalık çizgileri

sildiniz mi?

15. Kâğıdın köşelerini yırtmadan masadan çıkarıp etrafın tertip ve düzenini sağladınız mı?



60


1. Etriye hangi betonarme elemanında bulunmaz

A) Döşeme ?

B) Daire kolon C) Kiriş D) Lento

2. Etriye çapı d=8 mm alınırsa etriyenin kanca uzunluğu kaç cm olur?

A) 12 cm B) 80 cm C) 8 cm D) 4 cm

3. Şekildeki etriye değerlerinin ölçüleri nedir? (pp 1.5 cm)

A) 60*40 cm B) 38*48 cm C) 25*25 cm D) 30*50 cm

4. Şekildeki toplam etriye boyu kaç cm’dir? A) L=164 B) L=234 C) L=200 D) L=250

5. 5. “Etriye Sayısı = (Esas demir boyu / Etriye Aralığı) + ? “ ifadesinde soru işaretli

yere gelmesi gereken değer ne olmalıdır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4


61

6. Çiroz hangi betonarme elemanında uygulanabilir? A) Döşeme B) Dikdörtgen kolon C) Kiriş D) Lento

7. Çiroz çapı d=8 mm alınırsa çiroz kanca uzunluğu kaç cm olur?

A) 12 cm B) 80 cm C) 8 cm D) 4 cm

8. Demir donatının maruz olduğu asıl yükleri taşıyan ve düz doğrultuda yerleştirilen

çeliklere ……………… denir. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Donatı B) Çiroz C) Esas düz demir D) Kesme düzlemi

9. Hangi betonarme donatı elemanında çiroz kullanılır?

A) Kolon B) Döşeme C) Pilye D) Kiriş

10. Dikdörtgen kesitli kolonlarda esas demirler en az …………. olmalıdır.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) 4Ø13’lük B) 4Ø14’lük C) 2Ø14’lük D) 6Ø12’lük

11. Etriye kanca boyları genellikle çapının kaç katı olarak alınır?

A) 10*Ø B) 12*Ø C) 20*Ø D) 120*Ø

12. Nervürlü demirde pas payı 2 cm, kolon boyu 300 cm alınırsa esas düz demir toplam

boyu kaç olmalıdır? A) 296 cm B) 298 cm C) 320 cm D) 304 cm

62

13. Bu dairesel kolonun kat yüksekliği 300 cm alınacak olursa kullanılacak toplam esas

düz demir toplamı kaç cm hesaplanır? A) 1776 cm B) 1780 cm C) 3200 cm D) 1876 cm

14. Etriye demir çapı Ø8’den ve esas çelik çapının …….az olamaz.

Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) 1/5’ten B) 1/12’den C) 1/3’ten D) 1/10’dan

Kolon kiriş birleşimi donatısı

15. Şekildeki çizime göre hangi sembol etriyeyi gösterir? A) a B) b C) c D) d

16. Şekildeki çizime göre hangi sembol esas düz demiri gösterir? A) a B) b C) c D) d

63

17. Şekildeki çizime göre hangi sembol montaj demirini gösterir? A) a B) b C) c D) d

18. Alttaki görünüş hangi betonarme donatı elemanına aittir?

A) Kare kolon B) Kiriş C) Çokgen kolon D) Hatıl

DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

64


Bu öğrenme faaliyeti ile gerekli ortam sağlandığında, kolon ve perde duvar donatılarını çizebileceksiniz.


ederek inceleyiniz.

Çevrenizdeki mimarlık bürolarından uygulanmış kolon aplikasyon planlarını

temin ederek inceleyiniz. Farklılıkların nedenlerinin araştırmasını yapınız.


3. KOLON-KİRİŞ BAĞLANTI DONATI ÇİZİMİ

3.1. Kolon Kiriş Bağlantı Donatıları

3.1.1.Tanımı Kolon ile kirişin birbirine bağlandığı bölgedir. Bu bölgenin sağlıklı bir şekilde imalatı

ve bunun içinde sağlıklı çiziminin yapılması gerekir. Bu birleşim ayrıntılarının çizilmesi ile elde edilen paftalara kolon kiriş bağlantı donatıları denir (Şekil 3.1).

Şekil 3.1: Kolon-kiriş bağlantı donatıları


ARAŞTIRMA

AMAÇ

65

Kolonun alt kısmı ile üst kısmında uygulanan sargı bölgeleri arasında kalan bölümü kolon orta bölgesidir.

Kolon orta bölgesinde Ø8’den küçük çaplı enine donatı kullanılmayacaktır.

Şekil 3.2: Kolon-kiriş bağlantı donatıları

Kolon orta bölgesindeki etriye, çiroz veya spiral aralığı, kolonun en küçük en kesit boyutunun yarısından ve 200 mm’den daha fazla olmayacaktır. Etriye kollarının ve/veya çirozların arasındaki yatay uzaklık etriye çapının 25 katından fazla olmayacaktır.

Her kolonun alt ve üst uçlarında betonun sıkıca çemberlenmesini sağlamak için ve böylece normal kayma ve eğilme gerilmeleri altında gevrek bir şekilde aniden kırılmasını önlemek amacıyla kolon sarılma bölgeleri bulunacaktır.

Bu bölgelerin biri döşeme üst kotundan diğeri kolona bağlanan en derin kirişin alt yüzünden itibaren başlayıp kolonun ortasına doğru ilerletilecektir.

Bu bölgelerin her birinin uzunluğu; kolonun uzun kenarından veya kolon serbest yüksekliğinin altıda birinden (1/6) ya da 50 cm’den az olamaz.

3.1.2. Çeşitleri

Tek doğrultuda birleşen kolon kiriş bağlantı donatıları Çift doğrultuda birleşen kolon kiriş bağlantı donatıları Guseli kolon kiriş bağlantı donatıları

66

3.1.3.Şekilleri

3.1.3.1 Tek Doğrultuda Birleşen Kolon Kiriş Bağlantısı Sarılma bölgesinde etriye aralığı uygun şekilde azaltılır. Kiriş donatısı aynen devam

ederken kolona en az üç adet etriye konur. Bu bölgede etriye aralığı 15 cm’yi geçmemelidir.

Şekil 3.3: Tek doğrultuda devam eden kolon-kiriş bağlantısı

67

Şekil 3.4: Tek doğrultulu kolon-kiriş bağlantısı (perspektif-sol yan görünüş)

Şekil 3.5: Tek doğrultuda devam eden bir tarafı dişli kolon-kiriş bağlantısı

(perspektif-sol yan görünüş)

68

3.1.3.2. Çift Doğrultuda Birleşen Kolon-Kiriş Bağlantı Donatıları Bu bölge için de aynı kurallar geçerlidir. Kirişlerdeki donatı aynen devam ederken

kolonda etriye konulmaz. Sarılma bölgesi kurallarına uyulmalıdır.

Şekil 3.6: Çift doğrultuda devam eden kolon-kiriş bağlantısı (perspektif-sol yan görünüş)

Şekil 3.7: Çift doğrultuda devam eden bir tarafı dişli kolon-kiriş bağlantısı

(perspektif-sol yan)

69

Şekil 3.8: Çift doğrultuda devam eden T şekilli kolon-kiriş bağlantısı (perspektif – sol yan görünüş)

Resim 3.1: Guseli kolon Resim 3.2: İki yönlü kolon-kiriş birleşmesi (hatalı inşa örneği)

70

3.1.3.3. Guseli Kolon-Kiriş Bağlantı Donatıları Bu kolonlarda kirişlerle birleşme yerlerinde statik açıdan avantaj sağlamak için guse

denilen eğimli bir yüzey yapılır. Böylece kirişin açıklığı bir miktar düşürülmüş olur. Kirişte etriye aralığı sıklaştırılırken birleşme yerinde kolona etriye konmaz, guse demirleri konur (Şekil 3.9, 3.10).

Şekil 3.9: Tek doğrultuda devam eden guseli kolon-kiriş bağlantısı (perspektif-ön görünüş)

71

Şekil 3.10: Çift doğrultuda devam eden guseli kolon-kiriş bağlantısı (perspektif-ön görünüş)

72

3.2. Kolon-Kiriş Bağlantı Çizimleri

3.2.1. Kolon ve Kirişin Tek Doğrultuda Birleşimi Donatı Çizimi

Şekil 3.11: Bir kolonun kirişle tek doğrultuda yaptığı birleşim detayı

73

Resim 3.3: Hatalı kolon-kiriş birleşimi Resim 3.4: Kolon kiriş birleşimi

3.2.2. Kolon Kiriş Birleşim Yeri Etriye Sıklaştırılması Donatı Çizimi Kolon kiriş birleşim yeri etriye sıklaştırılması donatı çizimi

Şekil 3.12: Kolon kiriş birleşim yeri ve etriye sıklaştırılması donatı çizimi

74

3.2.3. Dış Aks Köşe Kolonlarda Birleşim Yerine Etriye Konması

Dış aks köşe kolonlarda birleşim yerine etriye konması

Şekil 3.13: Dış aks ve köşe kolonlarında ek yerinde kolonlara etriye konması

75

3.2.4. İç ve Dış Aks Kiriş Kolon Birleşmesinde Donatının Sıkılaştırılması

Şekil 3.14: İç ve dış aks kolon – kiriş birleşmesinde kiriş uçlarında donatı sıklaştırılması

76

3.2.5. Orta Aks Kolon Kiriş Birleşimi

Şekil 3.15: Orta aks kolonlarında kolon - kiriş birleşimi

77

3.2.6. Aynı Doğrultuda Farklı Ebattaki Kiriş-Kolon Ek Yeri Donatısı

Şekil 3.16: Aynı doğrultuda farklı ebattaki kirişlerin kolon – kiriş birleşim donatı çizimleri

78

3.2.7. Çift Yöndeki Kolon-Kiriş Ek Yeri Donatısı

Ek yerinde kirişlerden birine etriye konulmayabilir.

Şekil 3.17: Çift yöndeki kiriş ve kolon birleşim donatı çizimi (sol yan görünüş )

79

3.2.8. Guseli Kolon-Kiriş Ek Yeri Donatısı Çizimi

Şekil 3.18: Çift yönde kirişli ve guseli kolon birleşim donatı çizimi

80

81

UYGULAMA FAALİYETİ Perspektifi verilen kolon kiriş birleşiminin donatı çizimlerini yaparak

açılımlarını gösteriniz.

İşlem basamakları Öneriler Kolon kiriş bağlantı şeklini dikkate alınız. Esas demir çapını 16 mm alınız. Etriye çapını 8 mm olarak alınız. Kolon ölçüsü 50x30 alınız. Kiriş ölçüsü 50x30 alınız. En kesit ve boy kesit çiziniz.

Kolon kiriş bağlantı donatılarını çiziniz. Kolon kiriş bağlantı donatılarını çiziniz.


Vücut, oturuş ve duruş durumunu dengeleyen çalışma ortamı sağlayınız.

Çizim aletlerinin temiz bulunmasına ve kalemlerin seçimine özen gösteriniz.

Çizim masasına resim kâğıdını T veya paralel cetvele uygun olarak sabitleyiniz.

Çizim yapılırken uyulması gereken kurallara ve çizgi çeşitlerine dikkat ediniz.

Donatı boylarını hesaplarken kanca boyu ve pas paylarını dikkate alınız.

Donatı hesabı yapınız. Donatı hesaplarınızla çizim

arasındaki doğruluk kontrolüne dikkat ediniz.

Anlaşılmayan çizim noktaları hakkında öğretmeninizden yardım isteyiniz.

Esas ve montaj düz demirlerinin çizimini yapınız.


82

KONTROL LİSTESİ

Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. İş önlüğünü giydiniz mi? 2. Çizim için gerekli ortamı uygun bir şekilde hazırladınız mı? 3. Resim kâğıdını kurallarına uygun olarak masaya yapıştırdınız mı? 4. Çizimler için uygun kalem seçimini yaptınız mı? 5. Çizgi çeşitlerini doğru kalınlıkta çizebildiniz mi? 6. Esas demir çizimlerini yaptınız mı? 7. Etriye çizimlerini yaptınız mı? 8. Montaj demiri çizimlerini yaptınız mı? 9. Kolon kiriş birleşim bölgesi etriyesini yerleştirdiniz mi? 10. Pas payı kullanımına dikkat ettiniz mi? 11. Kolon kiriş birleşim çizimini yaptınız mı? 12. Ölçeğine uygun çizim yapabildiniz mi? 13. Zamanında bitirdiniz mi? 14. Temiz ve düzenli çalıştınız mı? 15. Şeklin doğruluğunu kontrol edip doğru ise fazlalık çizgileri sildiniz

mi?


DEĞERLENDİRME

Değerlendirme sonunda “Hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.


83


1. Kirişlerde sarılma bölgesi uzunluğu aşağıdakilerden hangisiyle gösterilir?

A) 3d B) 50-65 cm C) 2d D) 70-85 cm

2. Dış aks ve dış köşe kolonlarında ek yerinde kolonlara etriye ……................... .

Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) konulmayabilir. B) konulmaz. C) iki tane konur. D) bir tane konur.

3. Kirişlerde sarma bölgesinin kiriş yüksekliğinin kaç katı olduğu aşağıdaki

seçeneklerlerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) 4 B) 1 C) 5 D) 2

4. Kolon-kiriş birleşim yerlerinde en az kaç adet etriye olduğu aşağıdaki

seçeneklerlerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) 5 B) 3 C) 2 D) 4

5. Sarmal bölge aşağıdaki taşıyıcı elemanların hangisinin üzerinde bulunur?

A) Kiriş B) Kolon-kirişlerde C) Kolon D) Guselerde

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru “Modül Değerlendirme”ye geçiniz.


84

MODÜL DEĞERLENDİRME Bu modül kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için

Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. İş önlüğünüzü giydiniz mi? 2. Çizim için gerekli ortamı uygun bir şekilde hazırladınız mı? 3. Resim kâğıdını kurallarına uygun olarak masaya yapıştırdınız

mı?

4. Çizimler için uygun kalem seçimini yaptınız mı? 5. Çizgi çeşitlerini doğru kalınlıkta çizebildiniz mi? 6. Düşey aksları çizdiniz mi? 7. Yatay aks çizgilerini çizdiniz mi? 8. Aksları isimlendirdiniz mi? 9. Kolonları 1/20 ölçekli olarak çizdiniz mi? 10. Kolon boyuna donatılarını hesaplayıp gösterdiniz mi? 11. Kolon en kesit donatılarını hesaplayıp çizdiniz mi? 12. Kolonların ölçülerini ve bilgilerini yazdınız mı? 13. Esas demir çizimlerini yaptınız mı? 14. İç ölçülendirmeyi yaptınız mı? 15. Dış ölçülendirmeyi yaptınız mı? 16. Esas demirin hesaplarını yaparak çizimi üzerinde gösterdiniz

mi?

17. Antet bilgilerini yazdınız mı? 18. Zemin emniyet gerilmesini yazdınız mı? 19. Esas düz demir ve montaj demirlerine ait çizim ve uygulama

esaslarını kavradınız mı?

20. Verilen donatı çizimi ile çizim uygulamaları arasındaki ilişkiyi kurabiliyor musunuz?

21. Çizimi zamanında bitirdiniz mi? 22. Temiz ve düzenli çalıştınız mı? 23. Şeklin doğruluğunu kontrol edip doğru ise fazlalık çizgileri

sildiniz mi?



Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız “Evet” ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz.

MODÜL DEĞERLENDİRME

85

CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ-1’İN CEVAP ANAHTARI

1 B 2 C 3 D 4 A 5 A

ÖĞRENME FAALİYETİ-2’NİN CEVAP ANAHTARI

1 A 2 C 3 D A

5 A 6 B 7 C 8 C 9 A 10 B 11 A 12 A 13 D 14 C 15 B 16 C 17 D 18 C

ÖĞRENME FAALİYETİ-3’ÜN CEVAP ANAHTARI

1 C 2 A 3 D 4 B 5 B

CEVAP ANAHTARLARI

86

KAYNAKÇA DANIŞ İsmet, İnşaat Teknik Resmi, MEB Yayınevi, İstanbul, 1981.

BAYTOP A. Firuzan, Türkçede Batı Kökenli Yapı Terimleri, İstanbul, 1994.

BAYÜLKE Nejat, Depreme Dayanıklı Betonarme ve Yığma Yapı Tasarımı,

İzmir, 1998.

ÖKSÜZOĞLU Halim, Ümit YEGÜL, Köksal ÖZCAN, Nazım DÜNDAR,

Naim Yaman, Yapıcılık Bölümü (Kâgir) İş ve İşlem Yaprakları, İstanbul,

1987.

PANCARCI Öcal, Yapı Teknik Resmi, Adana, 1978.

TMMOB, Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik,İzmir,

Yayın Nu.: 25.

TAYMAZ Haydar; Yapı Bilgisi, Cilt III, GÜ Teknik Eğitim Fakültesi

Matbaası, Ankara, 1987.

T. C. Bayındırlık Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü-İnşaat Mühendisliği

Proje Düzenleme Esasları, Ankara, 1977.

T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar

Hakkında Yönetmelik, 1997 Deprem Yönetmeliği (1998 Değişiklikleri ile

birlikte) TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Şubesi, Yayın Nu.: 47.

KAYNAKÇA

Documents

Document1