35
185.330 Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich Univ. Klinik für Chirurgie AKH Wien / MUW [email protected]

185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

  • Upload
    ngonhi

  • View
    217

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

185.330 Anatomie und Histologie

Moritz Felsenreich

Univ. Klinik für ChirurgieAKH Wien / MUW

[email protected]

Page 2: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Abhaltungstermine

Page 3: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Urogenitaltrakt

Urogenitaltrakt:

• Ren (Niere)• Ureter (Harnleiter)• Harnblase• Urethra (Harnröhre)

(in Penis bzw. Vagina)

• Ausscheidung von Giftstoffen / Medikamenten

• Elektrolyt- / Wasserhaushalt

Klinik: Dialyse bei Nierenfunktinosstörungen

Page 4: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Niere

Lagebeziehung:

Nieren sind retroperitoneal gelegen

Arteria renalis aus Aorta Vena renalis mündet in V. cava inf.

Ureter kreuzt Iliacalgefäße

Page 5: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Niere

Nierenhilus:• Arteria renalis• Vena renalis• Pelvis renalis (Nierenbecken)• Calices renalis (Nierenkelche)

Cortex renalis (Nierenrinde)Medulla renalis (Nierenmark)Columna renalis (Nierensäule)

Page 6: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Niere

Nierenkelchsystem:

Auffangsystem des abfiltrierten Harns

Pelvis renalis• Calices majores• Calices minores

Page 7: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Niere

Nephron ( Einzelbaustein)

Filtration von Harn über Kapilarsystem(Glomerulus in Bowmankapsel)

Schleifensystem (Sekretion / Rückresoption)

Harnkonzentrierung in Sammelrohr

Page 8: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Niere

NierensteinKelchsteinUreterstein

Therapie:• Stoßwellenlithotrypsie• Ureteroskopische Steinentfernung• Schlingenextraktion• Laserlithotrypsie

Page 9: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Harnblase

Osteum ureterisOsteum urethrae internum

Musculus detrusor vesicaeMusculus sphincter urethrae

Page 10: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Harnblase

Unterschiedliche Länge der Urethra

Page 11: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Prostata

Vesicula seminalis (Samenbläschen)mündet in Ductus deferens(Fruktosereiches Sekret als Energie für Spermien)

Prostata (Vorsteherdrüse):Abgabe von saurem Sekret

Mündung beider Sekrete über Ductus ejaculatorii in Urethra

Klinik: PSA als Tumormarker beim Mann

Klinik: Prostatahyperplasie

Page 12: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Prostata

Zugangswege Prostata:

• suprapubisch• transvesical• extravesical

• perineal• rektal• transurethral

Page 13: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Testis

Testis (Hoden):• Produktion von Samenzellen (Keimzellen

mit halben Chromosomendatensatz)• Testosteronproduktion

Epididymis (Nebenhoden):• Speicherung von Samenzellen,

Schaffung des Milieus für Motilität

Mündung in Ductus deferens

Page 14: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Testis

Maldescendus testis

Physiologischer Descendus mit Geburt abgeschlossen

6. Monate nach Geburt Hormontherapie oder OP durchführen

Page 15: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Penis

Urethra in Corpus spongiosus

2 Corpus cavernosus (Schwellkörper) durch Septum getrennt

Glans penisPräputium penis / Frenulum

Innervation:• N. Genitofemuralis• Parasympathikus

Versorgung über Arteria pudendainterna

Page 16: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Peritonealraum

Excavatio rectovesica:Tiefster Punkt im Intraperitonealraum beim Mann

Page 17: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Peritonealraum

Excavatio rectouterina:Tiefster Punkt im Intraperitonealraum bei der Frau

Page 18: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Uterus

Uterus:

• Fundus uteri• Corpus uteri• Isthmus uteri

• Cervix uteri• Fornix uteri

Page 19: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Uterus

Uterus Schichten:

• Perimetrium• Myometrium• Endometrium

Page 20: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Uterus

Cervix uteri

PAP-Abstriche zur Früherkennung von Cervix-CA

Therapie: Conisation

Page 21: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Peritonealraum

Ovar wird durch Ligamentum suspensorium ovarii und Mesovargehalten

Isthmus tuba uterina

Tuba uterina:Fimbrien des Ostiums der Tuba uterina nehmen gesprungene Eizelle auf. Transportieren der Eizelle zum Uterus

Page 22: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Ovar

Monatszyklus

Bildung der Eizelle aus primordialen Follikel

Entwicklung des Corpus Luteum (Gelbkörper) nach dem Eisprung

Page 23: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Ovar

Monatszyklus ohne Schwangerschaft:

Anstieg von LH und FSH aus Hypophyse zum Eisprung

Page 24: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Tuba Uterina

Eizellbefruchtung findet in der Tube statt

Einnistung (Nidation) findet etwa eine Woche nach Eisprung statt.

Klink: Extrauterin Gravidität / Eileiterschwangerschaft

Page 25: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Ovar

Schwangerschaft:

Kontinuierlicher Anstieg von Östrogen und Progesteron über die Schwangerschaft

Beta-HCG aus befruchteter Eizelle (Schwangerschaftstest)

Page 26: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Vagina

Vagina:

• Mons pubis (Venushügel)

• Glans clitoridis• Labia minora• Labia majora

• Meatus urethrea externus

• Ostium vaginae

• Perineum (Damm)

Page 27: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Beckenboden

Gefäßversorgung Becken

Arteria iliaca interna

Arterie glutea superior / inferiro

Arterie vesicalis superior / inferior

Arteria rectalis media / inferior

Arteria pudenda interna

Page 28: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Beckenboden

Gefäßversorgung Becken

Arteria testicularis / ovarica aus Aorta

Page 29: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Beckenboden

Beckenboden Frau:

Musculus sphinkter ani externus

Musculus lavator ani

Page 30: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Beckenboden

Beckenboden:

Musculus sphinkter ani externus

Musculus lavator ani• Musculus puborecalis• Musculus pobococcygeus• Musculus ileococcygeus

Page 31: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Untere Extremität

Plexus lumbalis (6 Nerven)

• N. ileohypogastricus• N. ileoingoinalis• N. genitofemuralis• N. femuralis• N. obturatorius• N. cutaneus femuris lateralis

Page 32: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Beckenboden

Glutealmuskulatur:

• Musculus gluteus maximus• Musculus gluteus medius• Musculus gluteus minimus

Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis

Ansatz: Femur (Trochanter major), Tractus ileotibialis

Funktion: Abduktion, Innenrotation, Außenrotation

Innervation: Nervus gluteus superior / inferior aus Plexus sacralis

Page 33: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Untere Extremität

Adduktorenmuskulatur

• Adductor magnus / longus / breves

Ursprung: Os pubisAnsatz: FemurInnervation: N. obturatoriusFunktion: Adduktion

Page 34: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Milz

Milz:

2.Organe:Weiße Pulpa (Lymphatisches Organ): Bildung von Immunzellen

Rote Pulpa (Hämatopoetisches Organ): Mauserung alter Erythrozyten, sowie

mit Antikörpern markierte Zellen

Impfungen bei Splenektomie:• Streptococcus pneumoniae• Haemophilus influenzae• Meningokokken(bekapselte Bakterien)

Page 35: 185.330 Anatomie und Histologie - vowi.fsinf.atFelsenreich... · Anatomie und Histologie Moritz Felsenreich ... Ursprung: Os ileum, Os sacrum, Os Coccygis Ansatz: Femur (Trochanter

Milz

Milz:

Gefäßversorgung in Milzhilus:

• Arteria splenica aus Truncus coeliacus

• Vena splenica mündet in Vena portae