13
Cornelius a Lapide, sj (1597-1637) + CANTO Tradução por Uyrajá Lucas Mota Diniz Deus prescreve o canto Cantai ao nosso Deus, cantai, diz o Salmista cantai, cantai salmos a nosso Rei, porque Deus é o Rei de toda a terra: cantai-lhe salmos com sabedoria: Psaliite Deo nostro, psallite; psallite Regi nostro, psallite; quoniam Rex omnis terrae Deus; psallite sapienter (Psalm. XLVI, 7-8). Reis da terra, cantai ao Senhor, celebrai em coro ao Eterno; cantai salmos a Deus que se elevou ao mais alto dos Céus, desde o Oriente (Psalm. LXVII, 33-34). Entoai salmos, tocai pandeiro, o harmonioso saltério junto com a cítara: Sumite psalmum, et date tympanum; psalterium jucundum cum cithara (Psalm. LXXX, 2). Tocai as trombetas no novilúnio, no

20 - CANTO

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Texto de Cornélio à Lápide traduzido da Obra "TESOROS DE CORNELIO Á LÁPIDE" - Tomo I, por Uyrajá Lucas Mota Diniz.

Citation preview

Cornelius a Lapide, sj (1597-1637)+CANTOTraduo por Uyraj Lucas Mota DinizDeus prescreve o canto Cantai ao nosso Deus, cantai, diz o Salmista cantai, cantai salmos a nossoRei, porque Deuso Rei de toda a terra! cantai-l"e salmos com sa#edoria!PsaliiteDeo nostro, psallite; psallite Rei nostro, psallite; !uonia" Re# o"nis terrae Deus;psallite sapienter(Psal"$$%&', 7-()) Reis da terra, cantai ao Sen"or, cele#rai emcoro ao *terno+ cantai salmos a Deus que se ele,ou ao mais alto dos Cus, desde o-riente (Psal"$%$&'', 33-3.)) *ntoai salmos, tocai pandeiro, o "armoniososaltrio /unto coma c0tara!%u"ite psal"u", et date ty"panu"; psalteriu"jucundu"cu"cit&ara(Psal"$%$$$, 1)) 2ocai astrom#etasnono,il3nio, no4randediade,ossasolenidade(Psal"$%$$$, 3) cantai aoSen"or umno,oc5ntico! *le 6ez mara,il"as! Cantate Do"ino canticu" no'u", !uia "ira(ilia )ecit(Psal"$ $C&'', 1)) Cantai seus lou,ores, cantai-os acompan"ados de instrumentos!Cantate ei, et psallite ei; narrate o"nia "ira(ilia ejus (Psal"$ C'&, 1))Vantagens do canto 7l4um entre ,8s est9 triste:, per4unta o ap8stolo S;o 2ia4o) adores do que os demDnios 6o4em docanto dos salmos de Da,i) Da,i toma sua "arpa e toca, e o esp0rito mali4no retira-sede Saul, cai como cer,o 6erido com um dado mortal3)%emos na ,ida dos Cadres da '4re/a que a nen"uma ora>;o o demDnio temetanto como a Salmodia) So6rDnio (-n Prato %pirit$, c) C%''), indica a raz;o disto! naSalmodia, diz, ora ro4amos e in,ocamos a Deus para n8s mesmos lou,ando-%"e,ora perse4uimos os demDnios com impreca>@es e maldi>@es)- canto, acrescenta S;o Go;o Cris8stomo, le,a consi4o um prazer 3til) Sua,anta4em principallou,ar a Deus, puri6icar a alma, ele,ar os pensamentos at oCu, proclamar os do4mas em sua concis;o e pureza, ensinar, de 6orma s;, as coisas2 Psal"us est ani"aru" tran!uillitas, pacis ar(iter, tur(as et )luctus coitationu" co"pescens, iracundia""ollit$ Psal"us a"icitiae conciliator, dissidentia" conjunctio, ini"icoru" reconciliatio$ /uis eni" ini"icu"e#isti"a(it eu", cu"!uouna"adDeu"'oce"e"ittit*Psal"us dae"ones )uat, au#iliares anelosad'ocat, innocturnis terrori(us solatiu", "ulieri(us &onestissi"us ornatos, solitudines cele(res )acit0ele"entu" incipienti(us, incre"entu" pro)icienti(us, consu""atio per)ectoru"$ Psal"us est 'o# 1cclesiae,ac dies )estos ait$ Psal"us est aneloru" opus, coelestis reipu(licae spirituale orna"entu"(Proae"$ inPsal"$))3Psal"usestani"aesanti)icatio, estpuc&erani"iconcertus, acutissi"u"telu"contradae"ones;neccer'i ita tela )uiunt, ut Psal"os Da'id dae"ones$ %u"psitDa'id cit&ara", et pulsa'it, et a %aule recessit"alusspiritus, etrecedensdae"oncecidit, ut ser'ussaittapercussuset injecoresanciatus(-nPsal"$$&'))presentes e as 6uturas) Cor mais petulante que se/a aquele que cante, se ele cantacomrespeito, li,ra-se da ,i,acidade que l"e tiraniza, e ainda que esti,esseso#recarre4ado de tristeza e de males, ac"a-se ali,iado com o prazer do canto, queele,a seu pensamento e seu esp0rito at o cu.)-canto, diz Santo 74ostin"o,o tesouro comumda doutrina di,ina+desem#ara>a a alma de todas as pai?@es que a atormentam!Psalteriu"estco""unis!uida"di'inaedoctrinaet&esaurus, et uni'ersisani"aepassioni(us,!ue &u"anas ani"as 'arie anunt, su('enit (Psal"$ -nitio))- canto, diz S;o Gustino, le,a-nos docemente a piedosas aspira>@es+ acalmaasconcupiscFnciaeosdese/osdacarne) 76u4entaosmauspensamentosqueodemDnio su4ere, d9 aos com#atentes 4enerosos a 6or>a e a consistFncia nasad,ersidades+ proporciona =s almas piedosas um remdio que ali,ia e cura os malesda ,ida, pro,as do crist;o (/uaest$ C&'', ad +rtod$))- canto, diz Santo 'sidoro, consola os cora>@es tristes e a#atidos, d9 ale4ria aalma, dissipa o6astio, e?cita aos pre4ui>osos, e #rinda aos pecadores comoarrependimento) Corque, apesar da dureza do cora>;o "umano, no momento queou,e a doce melodia do canto, sente-se como,ido por sentimentos de piedade) *n;o sei como o cora>;o se como,e mais, se com as modula>@es do canto ou comoutracoisaqualquer!muitossee?tasiamantea6ormosura, ado>uradocanto, ec"oram seus pecados (Li($ &'' de %entent$ C&''))7ssima'4re/a, como/9temosdito, ser,e-seemseusdi,inos-60ciosdoc5nticoedam3sicaparae?citar ade,o>;odos 6iis, aati,idadeespiritual, ore4ozi/o, etam#mparainstar-l"esaquesir,amaDeuse6a>amresistFnciaaSatan9s)4Psal"us&a(et 'oluptate"cu"utilitate$ Principaleejuslucru"est adDeu"&y"nusdicere, ani"a"e#purare, coitatione"inaltu"e#tollere, 'eraetaccuratado"atadiscere, depraesenti(uset)uturisp&ilisop&ari$Licet "illies petulans sit is !ui canit, du"psal"u"re'eretur, sopit tyrannide"suaepetulantiae0 licet oppessus sit "alis innu"eris, et a(aeritudine ani"i occupetur, du"de"ulcetur a'oluptate, le'at ani"u", e#tollit coitatione", et "ente" in su(li"e a'e&it (-n Psal"$ C$$$'&))Depois de "a,er e?perimentado estes di,inos a6etos do canto, Santo74ostin"oe?clama! 7oou,ir estes "inos, aoou,ir estes cantos celestes, quetorrentedel94rimas6aziam#rotaremmin"aalma,iolentamentecomo,idaaossua,es acentos de ,ossa '4re/aH Res,ala,am-se dentro de meu ou,ido e destila,a a,ossa ,erdade em meu cora>;o+ le,anta,am em mim os mais ,i,os arre#atamentosde amor, e corriam min"as l94rimas, l94rimas deliciosas5)- canto, diz Santo 7m#r8sio,a ,oz das #Fn>;os do po,o, a 4lori6ica>;o deDeus, uma maneira muito a4rad9,el de lou,9-%o que l"e a4rada in6initamente) -cantoum aplauso 4eral, uma li>;o que a todos con,m, a ,oz da '4re/a, um ato de6, de esperan>a e de amor mais e?pressi,o, uma de,o>;o sedutora, o acento ale4reda li#erdade, a mani6esta>;o p3#lica do re4ozi/o e da 6elicidade) - canto acalma ac8lera, a6asta a inquietude, dissipa os ne4ros pensamentos e as tenta>@es dedesespero) IumaarmacontraaspotFncias dastre,as, ummestreass0duo, umescudocontraotemor, oprazerdossantos, aima4emdocontentamento, aprenda da paz e da conc8rdia (Prae)$ in Psal"$))Ressoe o eco dos salmos, diz Santo 74ostin"o, e os ce4os ,er;o, ou,ir;o ossurdos, osparal0ticosreco#rar;oomo,imento, andar;oosco?os, curar-se-;oosen6ermos, e os mortos ressuscitar;o! estes s;o os e6eitos do canto) I preciso que am3sica dei?e ou,ir seus acordes, que nos e?cite em n8s o dese/o e o amor das coisasdi,inas, que dissipe nossa lan4uidez espiritual, que se apodere de nossa alma, quea>oite em n8s o "omem ,el"o, ridicularize-o, cruci6ique-o e sepulte-o) Cor isto, osSantosqueso6reramomart0rio, oumorti6icaramsuacarneeimolaramassuaspai?@es, tocam a "arpa perante o Cordeiro, se4undo no-lo mani6esta o 7pocalipse!,udi'i 'oce" de coel&o sicut cit&araedoru", et canta(ant !uase canticu" no'u"ante sede" (,poc$ $'&, 1-3 2 ,u$, in Psal") $$$&'))*u quisera, acrescenta Santo 74ostin"o, poder salmodiar e cantar os lou,oresdoSen"orportodoouni,erso, a6imdesacudirosonoeatorpezado4Fnero"umano (Li($ '$, Con)ess$, c) '&))5/uantu" )le'i in &y"nis et canticis tuis, sua'e sonantes 1cclesiae tuae 'oci(us co""otus scriter3 4ocesillae in)lue(ant auri(us "eis, et ali!ue(atur 'eritas tua in cor "eu", et a#aestua(at inde a))eectus pietatis,et curre(ant lacry"ae, et (ene "i&i erat cu" eis (Li($ '$, Con)ess$ c) &'))-susos, os6rutoseos6insdocantosa4rado, s;onumerosos, dizemosSantos Cadres)Jada, diz S;o Go;o Cris8stomo, ele,a a alma e d9-l"e li#erdade+ nada a li,radosla>osdocorpoeaenc"edeamordasa#edoria+nadae?pressamel"orseusdesprezodos6r94eis#ensdestemundo+ nadaa6azadiantartantonodese/oda,irtude,como o cantopiedosoe#em e?ecutado)Cor isto,omesmoDeus 6ezossalmos, os "inos e c5nticos para serem cantados, e para que os "omens encontremneles utilidade e ,entura (Prae)$ in Psal"$ $%'))Os Patriarcas e os Profetas cantaram os louvores do Senhor Depoisdapassa4empelomar&ermel"o, depoisdeummila4rosotriun6oconse4uidocontraseusnumerososecruisinimi4os, Koisseopo,odeDeus,plenos de ale4ria, entoaram em a>;o de 4ra>as naquele 6ormoso c5ntico! CantemosaoSen"or,postoque6ezresplandecersua4l8ria) Sepultounomaroca,aloeoca,aleiro etc) (1#od$ $&, 1))%F-se no *clesi9stico que o rei Da,i esta#eleceu cantores que se coloca,amdiantedo 7ltarea quem ele mesmo acompan"a,a com os "armoniosos sonsda"arpa (1ccli$$%&'', 11)) -s cantores, diz em outra parte o sa4rado autor, 6aziamressoar seus c5nticos, e enc"iam o 2emplo de a4rad9,el melodia)Aos Anjos cantam no Cu-s Sera6ins, diz 'sa0as, canta,am em coro dizendo! Santo, Santo, Santo, oSen"orDeusdose?rcitos)7 terraest9plenadesua4loria!Canta(antalteradalteru"0%anctus, %anctus, %anctusDo"inusDeus1#cercituu"0plenaesto"nisterra loria ejus (-sai$ &', 3)) *is, aqui, porque S;o Go;o Damasceno ensina que a'4re/a imitou o coro dos Sera6ins esta#elecendo os cantos alternati,os) - canto e aSalmodia s;o, pois, a ocupa>;o dos 7n/os! os que cantam, participam da o#ra dosesp0ritos celestiais e mesclam sua ,oz com a deles) Lo/e, na cidade de Da,i, aca#a de nascer um Sal,ador para ,8s, o Cristo, oSen"or, disse o 7n/o aos pastores, anunciando-l"es o 4rande prod04io donascimento de Gesus Cristo) *, de repente, a seu lado, apareceu uma multid;o quepertencia aos e?rcitos celestiais, lou,a,a ao Sen"or e dizia! El8ria a Deus no maisalto dos cus, e paz na terra aos "omens de #oa ,ontade)1t s5(ito)acta est cu"anelo"ultidudo"ilitiaecoelestis, laudantiu"Deu", et dicentiu"0 6loriainaltissi"is Deo, et in terra pa# &o"ini(us (onae 'oluntatis(Luc$ '', 13-1.))Cor,entura, n;o pronunciou a #em-a,enturada &ir4emKaria o su#limec5ntico do Mani)icat:Felizes so aueles ue cantam os louvores do Senhor Meliz o po,o, Sen"or, que sa#e se ale4rar em &8s, diz o Salmista) N Sen"or, =luzde ,osso rosto camin"ar;oos ,ossos6il"os+re4ozi/ar-se-;oem ,ossoJome,durante todo o dia, e mediante ,ossa /usti>a ser;o e?altados+ posto que &8s sois a4l8ria de sua 6ortaleza e, por causa de ,ossa #oa ,ontade, e?altar-se-9 nosso poder!7eatus populus !ui scit ju(ilatione", Do"ine, in lu"ine 'ultus tui a"(ula(unt; etin no"nine tuo e#alta(unt tota die, et in justitia tua e#alta(untur, !uonia" loria'irtutis eoru" tu es (Psal"$ %$$$&''', 16-1())7quele que lou,a a Deus, tanto na ad,ersidade, como na prosperidade, entoao mais #elo "ino diante de Deus e dos "omens) Se estais na a#und5ncia, diz Santo 74ostin"o, dai 4l8ria a Deus por meio deumc5nticodea>;ode4ra>as+ se,i,eisnaindi4Fnciaouseuma4randeperdadesloca ,ossa posi>;o, cantai tam#m com con6ian>a+ contai com ,osso Deus, 6azei,i#rar as cordas de ,osso cora>;o como as de um instrumento+ que os acompan"ecomo uma "arpa sonora e "armoniosa quando di4ais! - Sen"or mo deu, e o Sen"ormotirou+ 6a>a-sea,ontadedeDeus, e#enditose/aseunome!Do"inusdedit,Do"inus a(stulit, sicut Do"ino placuit, ita )actu"est; sit no"e"Do"ini(enedictu" (8o($ ', 11))! preciso cantar freuentementeSen"or, diz o Salmista, sois para sempre o o#/eto de meus lou,ores)Aendi4am-,os meus l9#ios, cele#re ,ossa 4l8ria e ,ossa 4randeza todo o dia! -n tecantatio "e se"per$ Repleatur os "eu" laude, ut cante" loria" tua", tota die,"anitudine" tua"(Psal"$ %$$, 6-())Cantarei a meu Deus enquanto eu ,i,o! Psalla" Deo !ua"diu )uero (Psal"$C$%&, 1)) Oma ,ida santaum canto perptuo, uma continua e doce "armonia)))Com uais sentimentos necess"rio cantar'nstru0-,os e e?ortai-,os uns aos outros, diz o 4rande 7p8stolo aosColossenses, por meio de salmos, "inos e c5nticos espirituais, cantando de cora>;o ecomedi6ica>;ooslou,oresdeDeus!Docentes, et co""onentes'os"etipsos,psal"is, &y"nis, et canticis spirituali(us, in ratia cantantes in cordi(us 'estri Deo(Colos$ ''', 16)) -n ratia, isto , com piedade, do>ura e respeito+ -n cordi(us, isto ,lem#rando das #ondades de Deus) Cantai salmos com sa#edoria, diz o Salmista! Psallite spienter (Psal"$ $%&',(), isto , que ,osso canto este/a acompan"ado de ,ossa sa#edoria e #oa conduta) Cele#rar-,os-ei em meus cantos, Sen"or, na presen>a de ,ossos an/os, diz oSalmista! -n conspetu aneloru" psalla" ti(i (Psal"$ C$$$&'', 1))Cantemosaqui naterradetal maneiraquemere>amoso#terodese/odea4radar a Deus, diz Santo 74ostin"o+ porque, ainda que 4uarde silFncio, aquele quea#ri4a este dese/o, entoa um canto em seu cora>;o) 7o contr9rio, aquele que n;o oa#ri4a, por mais que acaricie os ou,idos dos "omens comdoce "armonia,permanece mudo diante de Deus!,"(ulantes ero, sic cante"us ut desidere"us$9a"!uidesiderato, etsil:nuataceat, cantatcorde$ /uiaute"nondeseiderat,!uoli(et cla"ore aures &o"inu" )eriat, "ultus et Deo (-n Psal"$ $C&'))*ntoa um canto delicioso aquele cu/a ,ida e costumes se "armonizam comsua ,oz+ aca#ado o canto, a ,oz dei?a de ressoar, porm a #oa conduta /amais cala,lou,a, #endiz e adora a Deus sem descanso) #unca podemos empregar mal a voz 7,ozumdomdeDeus) Cor conse4uinteprecisoconsa4r9-laa*le)Des4ra>ados daqueles que a prostituem empre4ando-a em cantos 0mpio,irreli4iosos, o#scenosecorruptores))) um4randeesc5ndalo) *oinsensatoquepro6anasua,ozcele#randoo,0cio, aimpudic0ciaetc), ter9quedar estreitaseterr0,eis contas a Deus no Dia do 8u:zo)