20. Yüzyıl Klasik Gitar Müziği’nde Kullanılan Efektler ve

Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü

Piyano Anasanat Dalı

20. Yüzyıl Klasik Gitar Müziği’nde Kullanılan Efektler ve

Farklı Çalım Teknikleri

Alper Es

Yüksek Lisans Sanat Çalışma Raporu

Ankara, 2019

20. Yüzyıl Klasik Gitar Müziği’nde Kullanılan Efektler ve

Farklı Çalım Teknikleri

Alper Es

Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü

Piyano Anasanat Dalı

Yüksek Lisans Sanat Çalışma Raporu

Ankara, 2019

TEŞEKKÜR

Bu tezi yazma aşamasında bir çok kişi bilgi ve birikimlerini paylaşmaktan çekinmemiş, değerli

zamanlarını ayırarak bu tezin ortaya çıkışında ve kaynak olarak kazandırılmasında bana çok

yardımcı olmuşlardır.

Öncelikle ders saatleri içinde ve dışında, zamanını, kaynaklarını, tecrübelerini, bilgi ve

birikimlerini paylaşarak desteklerini esirgemeden bana yol gösteren çok değerli hocam Sayın

Prof. Ahmet KANNECİ'ye çok büyük teşekkürü borç bilirim.

Ayrıca bu süreç boyunca yanımda ve bana destek olan arkadaşlarıma başta sınıf arkadaşım

Sarper Dağtekin olmak üzere teşekkür ederim.

v

ÖZET

Es, Alper. 20. YÜZYIL KLASİK GİTAR MÜZİĞİNDE KULLANILAN EFEKTLER VE FARKLI

ÇALIM TEKNİKLERİ, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019.

Bu çalışma 20. Yüzyıl klasik gitar müziğinde tespit edilen eserlerde kullanılan efektler ve teknikleri

konusunda icranın nasıl olacağı konusunu ele almaktadır. "Giriş" kısmında klasik gitarın tarihine ve

gelişime, 20. Yüzyılda gitara yön veren bestecilere, kullanılan teknik ve belirlenmiş eserlerdeki efektlere

yer verilmiş ve değinilmiştir. "Yöntem" kısmında veri analizi ve araştırma modeline ilişkin bilgilere yer

verilmiştir. "Bulgular ve Yorum" kısmında araştırmanın konusu olan teknik ve efektlerin uygulanışı,

gitarın farklı özellikleri ile açıklanmış, ilgili eserler tespit edilip örneklenmiş ve elde edilen bulgulara

dayanılarak sonuç ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Sözcükler

Modern , Gitar , Efekt , Gitar tekniği , 20. Yüzyıl

vi

ABSTRACT

ES, Alper. Effects and Different Techniques in 20th Century Classical Guitar, Master's Thesis,

Ankara, 2019.

In this study, the effects and techniques used in 20th-century guitar music are explained in terms of

interpretation by using identified 20th-century classical guitar compositions. In the "Introduction" section,

the history and development of the classical guitar, the composers guiding the guitar in the 20th century,

the techniques used and the effects in the determined works are mentioned. In the "Method" section, data

analysis and research model information is given.In the "Findings and Interpretation" section, the

application of the techniques and effects, which are the subject of the research, was explained with the

different characteristics of the guitar, the related works were identified and sampled and the results and

suggestions were presented based on the findings.

Keywords

Modern , Guitar , Effect , Guitar technic ,20th Century

İÇİNDEKİLER

KABUL VE ONAY .......................................................................................................... i

ETİK BEYAN .................................................................................................................. ii

YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI ................................ iii

TEŞEKKÜR ................................................................................................................... iv

ÖZET ............................................................................................................................... v

ABSTRACT .................................................................................................................... vi

İÇİNDEKİLER ............................................................................................................. vii

ŞEKİLLER DİZİNİ ...................................................................................................... ix

1.BÖLÜM : GİRİŞ .......................................................................................................... 1

1.1. Klasik Gitarın Gelişimi ................................................................................. 1

1.1.1 Klasik Gitar ile İlgili Genel Bilgi .......................................................... 1

1.1.2 Eserleri Gitar ile İcra Edilen Besteciler ................................................ 9

1.1.3 20. Yüzyıl Klasik Gitar Müziği ........................................................... 14

1.2 Teknikler ve Efektler .................................................................................... 16

1.2.1 Klasik Gitar’da Kulannılan Teknikler ve Efektler .............................. 16

1.2.1.1 20. Yüzyıl Klasik Gitar Müziği’nde Kullanılan Teknikler ..... 16

1.2.1.2 20. Yüzyıl Klasik Gitar Müziği’nde Kullanılan Efektler ....... 25

1.3 Problem .......................................................................................................... 29

1.3.1 Problem Cümlesi ................................................................................. 29

1.3.2 Alt Problemler ..................................................................................... 29

1.4 Araştırmanın Amacı ...................................................................................... 29

1.5 Araştırmanın Önemi ..................................................................................... 29

1.6 Varsayımlar .................................................................................................... 29

1.7 Sınırlılıklar ..................................................................................................... 29

2. BÖLÜM : YÖNTEM ................................................................................................ 30

2.1 Araştırmanın Modeli ....................................................................................... 30

2.2 Evren ve Örneklem .......................................................................................... 30

2.3 Verilerin Toplanması ....................................................................................... 30

2.4 Verilerin Analizi .............................................................................................. 30

3. BÖLÜM : BULGULAR VE YORUMLAR ............................................................ 31

3.1 Kullanılan Akort Düzeni ile İlgili Bulgular ..................................................... 31

3.2 Efekt İçeren Parçalar ....................................................................................... 35

3.3 Tambura ve Perküsyon Efektlerinin Farklılıkları ............................................ 38

3.4 Nota Yazımında Yenilikler .............................................................................. 42

4. SONUÇ VE ÖNERİLER .......................................................................................... 46

5. KAYNAKÇA ............................................................................................................. 47

6.EKLER ........................................................................................................................ 48

EK 1. ORİJİNALLİK RAPORU ....................................................................... 49

ŞEKİLLER DİZİNİ

Şekil 1. Standart gitar akordunda olan ses aralığı..................................................................5

Şekil 2. Farklı akort düzenleri................................................................................................6

Şekil 3. Yapay armoniklerin yazılışı ve duyumu...................................................................6

Şekil 4. Grafik notasyon örneği..............................................................................................7

Şekil 5. Perküsyon örneği.......................................................................................................7

Şekil 6. Efekt yazım örneği....................................................................................................8

Şekil 7. Pizzicato tekniğinin porte üzerinde gösterimi.........................................................10

Şekil 8. Bartok Pizzicatosunun porte üzerinde gösterimi.....................................................10

Şekil 9. Staccato tekniğinin porte üzerinde gösterimi..........................................................11

Şekil 10. Legato tekniğinin porte üzerinde gösterimi..........................................................11

Şekil 11. Rasquado tekniğinin portedeki gösterimi..............................................................11

Şekil 12. Rasquado tekniğinin portedeki gösterimi..............................................................12

Şekil 13. Armonik seslerin portede yazılışı..........................................................................12

Şekil 14. Armonik sesleri içeren eser örneği........................................................................13

Şekil 15. Tapping tekniğinin notasyonu...............................................................................13

Şekil 16. Susturma tekniğinin eser içerisindeki ifadesi........................................................14

Şekil 17. Bare tekniğinin porte üzerinde gösterimi..............................................................14

Şekil 18. Slap tekniğinin nota üzerinde gösterimi................................................................14

Şekil 19. Vibrato tekniğinin eser içerisindeki ifadesi...........................................................15

Şekil 20. Bend tekniğinin nota üzerinde gösterimi..............................................................15

Şekil 21. Glissando tekniğinin nota üzerinde gösterimi.......................................................15

Şekil 22. Çarpma tekniğinin nota üzerinde gösterimi..........................................................16

Şekil 23. Çarpma tekniğinin nota üzerinde gösterimi..........................................................16

Şekil 24. Tril tekniğinin nota üzerinde gösterimi.................................................................16

Şekil 25. Tril tekniğinin eser içerisindeki ifadesi.................................................................17

Şekil 26. Tremolo tekniğinin nota üzerinde gösterimi.........................................................17

Şekil 27. Çan efektinin porte üzerinde gösterimi.................................................................18

Şekil 28. Perküsyon efektinin porte üzerinde gösterimi.......................................................19

Şekil 29. Tambura efektinin porte üzerinde gösterimi.........................................................19



Şekil 32. Kapı gıcırtısı efektinin porte üzeirnde gösterimi..................................................20

Şekil 33. "Capricho Arabe" adlı eserin notası......................................................................25

Şekil 34. "Koyunbaba" adlı eserin notası.............................................................................26

Şekil 35. "Un Sueno En lo Floresta" adlı eserin notası........................................................27

Şekil 36. "A L'aube Du Dernier Jour" adlı eserin notası......................................................29

Şekil 37. . "A L'aube Du Dernier Jour" adlı eserin notası....................................................30

Şekil 38. "Jongo" adlı eserin perküsyon grafiği...................................................................31

Şekil 39. "Jongo" adlı eserin notası......................................................................................32

Şekil 40. "Little Detective" adlı eserin notası......................................................................33

Şekil 41. "Libra Sonatine/Fuoco" eserindeki perküsyon notasyonu....................................34

Şekil 42. "A.Ginastera - Sonata Op47/Esordio" eseri ve çift porteli yazım gösterimi.........42

Şekil 43. "A.Ginastera - Sonata Op47/Scherzo" eserinde çift porte ve grafik notasyon kullanımı...............................................................................................................................43

Şekil 44. "A.Ginastera - Sonata Op47/Canto" eserinde grafik notasyon kullanımı.............43

Şekil 45. Anton Webern Op. 18 eseri notası........................................................................44

1

1.BÖLÜM

GİRİŞ

1.1 KLASİK GİTARIN GELİŞİMİ

1.1.1 Klasik Gitar İle İlgili Genel Bilgi

Klasik gitar bugünkü halini 1860’lı yıllarda almıştır. Öncesinde 13. yüzyılda

gitar benzeri çalgılara da rastlanmaktadır. Şekil ve özellikleri değişirek yaklaşık

15. ve .16. yüzyılları kapsayan dönemde, “Rönesans Gitarı” ve “Vihuela”

karşımıza çıkmaktadır. Vihuela, 15. ve 16. yüzyıllarda yaygınlaşmasına rağmen

13. yüzyıldan itibaren kullanılan bir çalgıdır. Gövdesi sekiz rakamına(günümüz

gitarında olduğu gibi) benzemektedir. Farklı boyut ve tel sayılarına sahip olsa da

standartının 6 çift telli olduğu bilinmektedir. Akort sistemininde kendi içerisinde

farklılık gösterdiği vihuela tablatur sistemi ile çalınmaktadır ve ses yüksekliği

oldukça düşüktür (Uluocak 2011: 13,15).

Resim 1

2

Resim 2 Resim 3

Daha sonra Vihuela yerini 17. ve 18. yüzyıllarda kullanılmış olan “Barok

Gitar”a bırakmıştır. Barok gitar da yine görünümü itibari ile sekiz rakamına

benzemekte olup klasik gitara göre daha küçük bir yapıya sahiptir. Parçalara

göre farklı akort düzenine sahip olan Barok Gitar’ın tel sayısı genelde 4 çift ve

1 tek tel olmak üzere 9 tanedir. Fakat parçalara göre 5 çift tel kullanımı da

görülmektedir. Kullanılan telin “bağırsak” olması sebebiyle çalgının sesi

oldukça düşüktür. Kullanılan müzik yazısı da vihuelada olduğu gibi tablature

sistemidir. Barok gitar kullanılmaya devam ederken altı çift telli gitar, beş tek

telli gitar, altı tek telli gitar gibi birçok farklı gitar türleri de kullanılmıştır.

Bunlarla beraber barok gitar da değişen ve gelişen müzik dünyasında

yeterliliğini kaybederek yerini “Romantik Gitar”a bırakmıştır.

Barok Gitar

3

Romantik gitarın 1780’lerin ortalarında ortaya çıktığı düşünülmektedir. Yapısı

önceki gitar benzeri çalgılara göre günümüzde kullandığımız klasik gitara daha

fazla benzemektedir. Akort sistemi günümüzde kabul edilen, teller yukarıdan

aşağıya olmak üzere Mi, La, Re, sol, si ve mi’dir. Çalgının yapısı barok gitara

göre daha büyük ve gelişmiş olduğundan ses seviyesi de yükselmiş olup, oda

müziği ve solo çalgısı olarak da repertuvarını geliştirmiş ve müzik dünyasında

kendine yer bulmuştur. Ayrıca klasik gitar tarihinde yaşanan en önemli

gelişmelerden biri olarak gösterilebilen müzik yazısının tablature sisteminden

nota sistemine geçişi bu gitarın olduğu dönemde “Giocomo Merchi(1730-1789)

sayesinde yaşanmıştır. Bu değişim diğer bestecilerin de gitara beste

yapabilmesini sağlamış olup gitar repertuvarının gelişimi açısından da önem

taşımaktadır. Fakat romantik gitar, aynı barok gitarda olduğu gibi sürekli

değişmekte ve gelişmekte olan müzik dünyası içindeki yerini yavaş yavaş

kaybetmeye başlamıştı. Yaşanan bir takım gelişmeler üzerine İspanyol yapımcı

Antonio de Torres(1817-1892) çalgıya yenilikler yaparak gitarı tekrar popüler

hale getirerek müzik dünyasına katmıştır. Ve gitar “Torres Gitarı” olarak

adlandırılmıştır (Uluocak 2014: 31)

Romantik Gitar

4

Torres, gitarda sesin artması için ön kapağın içine çıtalama sistemi olarak da

bilinen balkon sistemini geliştirmiştir. Torres gitarı, romantik gitarın yanında

yavaş yavaş kendini gösterdi. Günümüz klasik gitarınında temeli olarak Torres

gitarı yapı ve ses özellikleri itibari ile romantic gitara daha çok benzemektedir.

Akort sistemi romantik gitar ve günümüz gitarı ile aynıdır. Önceki benzer

çalgılarda olduğu gibi Torres gitarı da gelişmekte olan müzik yapısı ve

dünyasında yetersiz kalmaya başladı (Uluocak 2014: 179,180).

Torres’ten sonraki yapımcılar yetersiz kalan ses seviyesini gitarın gövdesini

büyüterek ve farklı balkon sistemleri geliştirerek artırdı. Kullanılan telin de

bağırsak yerine, tizlerde naylon tel, baslarda ipek üzerine ince çelik sarma tel

olması da ses seviyesindeki bu değişimi şüphesiz ki olumlu yönde etkiledi.

Standart bir klasik gitarın ses aralığı üç buçuk perde civarında olmakla

beraber(Şekil 1), tellerin akort düzeni değiştirilerek(Şekil 2) veya “artificial

harmonic” olarak adlandırılan teknik ile(Şekil 3) bu perde aralığı daha fazla da

olabilmektedir. Gelişen müzik anlayışına göre klasik gitarda farklı özellikler ve

teknikler de ortaya çıktı. 20. yüzyıldan itibaren gitarın efektif bir çalgı olarak da

kullanılmaya başladığı görüldü. Farklı tekniklerin de geliştirildiği klasik gitar

günümüzde hemen hemen tüm müzik tarzlarında kullanılmaktadır. 20. yüzyıl

klasik gitar repertuvarına baktığımızda ise gitarın büyük ve hızlı bir gelişimini

ve artan popüleritesini görmekteyiz. Yazılan eserlere bakıldığında ise nota

yazımının da değiştiğini, zaman zaman grafik notasyonun kullanıldığını(Şekil 4)

zaman zaman da perküsyon sesleri(Şekil 5) ve efektif tınılar elde etmek

için(Şekil 6) şekiller kullanıldığını görmekteyiz. Bu değişimlere de bakacak

olursak gitarın önceki zamanlara göre çok gelişmiş olduğunu görmekteyiz.

Çünkü gerek ses seviyesi, gerek efekt kullanımı ve betimleyici eserlerin ortaya

çıkışı gerek ise gitarın farklı yerlerine vurarak farklı perküsyon sesleri üretilmesi

bu gelişmenin ve değişimin göstergeleridir.

5

Klasik Gitar

Şekil 1

6

Şekil 2. Gitarda kullanılan bazı akort düzenleri

Şekil 2'de ilk ölçüde görülen standart akort düzenidir. 2. Ölçüde yer

verilmiş akort düzeni ise en üst telin mi yerine re notasına çekilmesiyle

ses aralığını artırarak özellikle re tonundaki eserlerin çalımına uygun

hale gelmesidir. Bu düzen sıkça kullanılmaktadır. 3. Ölçüdeki akort

düzeni nadir kullanılan bir akort düzenidir. Carlo Domeniconi,

Koyunbaba eserinde bu akort düzenini kullanmıştır. 4. Ölçü ise

genellikle sol tonundaki eserlerde kullanılmaktadır. Vicente Asencio'nun

Suite Mistica adlı eserinin Pentacostes bölümünde veya Agustin Barrios

Mangore'nin Un Sueno En La Floresta adlı eserinde bu akort düzeni

kullanılmaktadır.

Şekil 3 (Artificial Harmonik’ler 1 oktav yukarıdan duyulur

7

Şekil 4 (Alberto Ginastera-Sonata for Guitar / Scherzo)

Şekil 5 (Paulo Bellinati – Jongo)

Şekil 6 (Francis Kleynjans – A’Laube Du Dernier Jour /Attente)

8

1.1.2 Eserleri Gitar ile İcra Edilen Besteciler

GİTARİST BESTECİLER BESTECİLER

1

6

0

0

Juan Carlos Amat (O)

Gaspar Sanz (O)

Foriano Pico (O)

Santiago de Murcia (O)

Antonio de Santa Cruz (O)

Carlo Calvi (O)

Arcangelo Corelli (O)

Angelo Michelo Bartolotti (O)

Francesco Corbetta (O)

Robert de Viseé (O), vb.

Johann Sebastian Bach (T)

Henry Purcell (T)

Antonio Vivaldi (T)

Lucas Ruiz de Ribayaz (T)

Jean Baptiste Lully (T)

Francisco Guerau (T)

Claudio Monteverdi (T)

Girolamo Montesardo (T)

Jean-Philippe Rameau (T)

Domenico Scarlatti (T)

Georg-Philipp Telemann(T), vb.

1

7

5

0

Giacomo Merchi (O)

Pierre Porro (O)

Antoine de Lhoyer (O)

Pedre Basilio (O)

Dionisio Aguado (O)

Fernando Sor (O)

Ferdinando Carulli (O)

Simon Molitor (O)

Mauro Giuliani (O)

Charles Doisy (O), vb

Michel Corette (T)

Joseph Haydn (T)

Muzio Clementi (T)

Domenico Cimarosa (T)

Ludwig van Beethoven (T)

Antoine Bailleux (T)

Luigi Bocherini (O, T)

Christoph Willibald Gluck (T)

Antonio Salieri (T)

Hector Berlioz (O, T)

W.A. Mozart (T), vb.

1

8

2

0

Francisco Tarrega (O)

Julian Arcas (O)

Giulio Regondi (O)

Johann Kaspar Mertz (O)

Agustin Barrios Mangore (O) , vb.

Antonio Cano (T)

Niccolo Paganini (O, T)

Franz Lizst (T)

Franz Schubert (T)

Johannes Brahms (T)

Modest Musorgski (T)

9

Carl Maria von Weber (T)

Felix Mendelsshon (T)

Frederik Rung (T)

Robert Schumann (T), vb.

1

9

0

0

Agustin Barrios Mangore (O)

Atanas Ourkouzounow (O)

Antonio Lauro (O)

Annette Kruisbrink (O)

Andrei Krylov (O)

Abel Carlevaro (O)

Angelo Gilardino (O)

Adolfo Nuñez (O)

Andrew York (O)

Behzad Mirkhani (O)

Brad Richer (O)

Brian Head (O)

Carlo Domeniconi (O)

Carlo Carfagna (O)

David Aaron Jaffe (O)

Dusan Bogdanovic (O)

Dimitris Fampas (O)

Ernest Shand (O)

Eric Sessler (O)

Eduardo Sáinz de la Maza (O)

Francis Kleynjans (O)

Francisco Cuenca (O)

Gilbert Biberian (O)

Gentil Montaña (O)

Heitor Villa-Lobos (O)

Heinrich Albert (O)

José Luis Merlin (O)

John William Duarte (O)

Alberto Ginastera (O, T)

Antonio José (O)

Astor Piazzolla (O, T)

André Previn (O, T)

Alfred Uhl (O)

Albert Roussel (O)

Alan Rawsthorne (O, T)

Adolfo Salazar (T)

Ananda Sukarlan (T)

Alexander Tansman (O, T)

Alexander Lagoya (O)

Antonio Ruis Pipó (O)

Boris Asafiev (O, T)

Benjamin Britten (O, T)

Carey Blyton (O)

Cristobal Halffter (O, T)

Cemal Reşit Rey (T)

Cyril Scott (O)

Darius Milhaud (O)

Einojuhani Rautovaara (O, T)

Elliott Carter (O)

Eduardo Lopez-Chavary (O)

Ernesto Garcia de Leon (O)

Ernst Krenek (O)

Ertuğrul Bayraktar (T)

Ertuğ Korkmaz (O, T)

Ernesto Cordero (O)

Francis Poulenc (O, T)

http://adolfonunez.com/en/

http://adolfonunez.com/en/

10

Jorge Morel (O)

João Pernambuco (O)

Leo Brouwer (O)

Miguel Llobet (O)

Miguel Angel Cherubitu (O)

Marko Pereira (O)

Maxima Diego Pujol (O)

Nikita Koshkin (O)

Phillip Houghton (O)

Reginald Smith Brindle (O)

Rodrigo Riera (O)

Roland Dyens (O)

Štěpán Rak (O)

Sergio Assad (O)

Vojislav Ivanovic (O)

Frank Martin (O)

Friderich Hand (O)

Federico Mompou (O, T)

Federico Moreno Torroba (O, T)

Flores Chaviano (O)

Goffredo Petrassi (O)

Gareth Walters (O)

Giorgio Federico Ghedini (O)

Georges Migot (O)

Georges Auric (O)

Gian Francesco Malipiero (T)

George Rochberg (O, T)

Hans Werner Henze (O, T)

Hans Haug (O, T)

Henri Sauguet (O, T)

Ida Presti (O)

İstemihan Taviloğlu (O)

Joaquin Turina (O)

Jacques Ibert (O, T)

Jose Alberto Kaplan (O)

Jean Françaix (O)

John Rutter (O)

Joaquin Rodrigo (O)

Joris Lippens (O)

Julián Orbón (O)

Jean Absil (O)

Joan Guinjoan (O)

Lars Graugaard (O)

Luis de Pablo (O)

Louis Andriessen (O)

Luis Jorge Gonzalez (O)

Luciano Berio (O)

11

Lennox Berkeley (O)

Lior Navok (T)

Malcolm Arnold (O)

Michael Berkeley (O)

Milton Babbitt (O)

Miguel del Aguila (O)

Mikis Theodorakis (O)

Manuel de Falla (O, T)

Michael Finnisy (O)

Miguel Abloniz (O)

Maurice Ohana (O)

Manuel Maria Ponce (O)

Michael Tippett (O)

Mario Castelnuovo-Tedesco (O)

Ned Rorem (O)

Niels Viggo Bentzon (T)

Nichole Philiba (T)

Nicholas Maw (O)

Oscar Espla (O)

Oliver Hunt (O)

Per Nørgård (O)

Piotr Panin (O)

Pierre Lerich (O)

Poul Ruders (O, T)

Paul Fetler (O)

Peter Maxwell Davies (O)

Phyllis Tate (O)

Petr Eben (O)

Pēteris Vasks (O)

Roberto Gerhard (O)

Roberto Sierra (O)

Robert Beaser (O)

12

Richard Rodney Bennett (O)

Richard Stoker (O)

Stephan Dodgson (O)

Salvador Bacarisse Chinoria (O)

Salvador Brotons (O)

Smith Brindle (O)

Sebastian Forbes (O)

Timothy Walker (O)

Turgay Erdener (O)

Tomas Marco (O)

Tristram Cary (O)

Toru Takemitsu (O, T)

Ulrik Neuman (O)

Vagn Holmboe (O)

Vicente Asencio (O)

William Walton (O)

William Bardwell (O)

Wolfgang Muthspiel (O)

Xaiver Montsalvatge (O, T)

Zsolt Durko (O)

O : Orijinal Eser

T : Transkripsiyon

13

1.1.3 20. Yüzyıl Klasik Gitar Müziği'nin Gelişimi

Oluşturulan tabloda görüldüğü üzere 19. Yüzyıl'a gelene kadar gitar müziğini

çok büyük oranda gitaristler şekillendirmiştir. Besteciler gitarı daha çok eşlik

çalgısı olarak düşünüp, kompozisyonlarını ona göre yapmışlardır. Bu noktada

gitarın müzik yazısı da etkiliydi. 1757 yılına kadar gitar, tablatur yazısı ile

çalınmaktaydı. Fakat bu yılda Giacomo Merchi, gitarın da notayla çalınabileceği

düşüncesi ile iki gitar için bestelediği dört düo parçasını notayla bastırdı. Ve bu

gitar dünyasının en önemli gelişmelerinden biri oldu. Merchi'nin bu basımından

sonraki gitar eserleri de artık tablatur sistemi ile değil nota sistemi ile

yazılıyordu. "Merchi ise kendinden sonraki kuşaklar tarafından "gitarı tablatura

bağlılıktan kurtaran besteci" olarak anılır oldu(Uluocak 2014: 19)."

19. Yüzyıl'da bazı bestecilerin de gitarla ilgilendiği görülmektedir. Bunlar

arasında Hector Berlioz, Franz Schubert, Niccolo Paganini gibi besteciler vardır.

Gitarla ilgilenip aynı zamanda gitar çalabilen bu besteciler sayesinde gitar,

klasik müzik dünyasında solist enstrüman olarak da daha fazla yer bulmaya

başlamış ve diğer bestecilerinde ilgi alanlarına girmeye başlamıştır.

Takip eden süreçte bazı önemli gitaristler, gitarı bestecilere tanıtmakta ve

repertuvara eser kazandırmak adına önemli rol oynamışlardır. Bu gitaristlerin en

önemlilerinin başında Andres Segovia gelmektedir. Klasik gitarın popülerite

kazanmasında ve müzik dünyası içerinde tanınıp yer bulmasında çok önemli

katkıları olmuştur. Ayrıca klasik gitarın yapısındaki önemli değişikliklerde de

ön isim olmuştur. Örneğin gitar teli bağırsak iken günümüzde kullanılan naylon

telin kullanımında ve geliştirilmesinde öncü olmuştur.

Gelişen müzik dünyasını biraz geriden takip eden gitar, yapı olarak sürekli

gelişim içerisindedir. Torres gitarından sonra ses gürlüğünü artırmak adına

gövde büyütme çalışmaları yapılmış, tınıyı uzatmak ve tınısal farklı karakterler

yakalamak adına ön kapak içine farklı çıtalama(balkon) sistemleri denenmiştir.

Bunların yanı sıra döneme uygun farklı çalım teknikleri geliştirilmiştir. Bu

teknikleri ilk olarak gitarist besteciler geliştirmiş ve kullanmışlardır. Bu

teknikler sayesinde de gitar repertuvarı yeniden döneme uygun olarak gelişmeye

14

devam etmiştir. Ve diğer besteciler de artık solo gitar için farklı özelliklerde

eserler yazmaya başlamışlardır.

Geliştirilen bu teknikler ile besteciler gitara daha fazla ilgi duyarak gitarın

efektif özellikleri ile de ilgilenmiş ve bu yönde eserler yazmışlardır. Örneğin

Fransız besteci F.Kleynjans, Victor Hugo'nun "Bir İdam Mahkumunun Son

Günü" adlı eserinden etkilenerek bu konuyu gitarla betimlemiştir. Eserin ilk

bölümünde kapalı tellerle bir saatin saniye sesleri taklit edilmiştir. 2. bölümde

ise teller üst üste getirilerek çan sesi duyurulmuş ve sonrasında gardiyanın gelişi

gitarın üst kapağına tırnakla vurularak duyurulmuştur. Gardiyanın kapıyı açışı

ise yine tırnakların gitarın 5. ve 6. Tellerine yatay olarak tele paralel bir biçimde

sürtülmesiyle duyurulmuştur. Görüldüğü üzere gitarist olmayan bir besteci

gitarın efektif yönlerini kullanarak gitar müziğine ciddi ve ilgi çekici bir eser

kazandırmıştır. Bu gibi örnekler artarak devam etmiş ve 20. Yüzyıl klasik gitar

müziğinin yönlenmesine farklı bir bakış açısı da gelmiştir. Bestecilerin farklı

armoni düşünceleri bazı eserlerin zorluk seviyelerini artırsa da bu düşünceler ve

kullanılan armoniler gitaristlere de farklı bakış açısı kazandırmıştır.

Buradan da anlaşılıyor ki 20. Yüzyıl'da gitarisler bestecileri, besteciler de

gitaristleri etikelemişlerdir. Ve 20. Yüzyıl klasik gitar müziğinin gelişmesinde

iki tarafında rolü büyük olmuştur.

15

1.2 TEKNİK

Sanat, bilim veya meslek dallarında kullanılan yöntemlerdir.. Klasik gitarda teknikler

sağ el ve sol el teknikleri olarak 2'ye ayrılabilir. Bu teknikler müziğin gelişen sürecine

göre şekillenmiştir.

1.2.1 KLASİK GİTARDA KULLANILAN TEKNİKLER

Pizzicato (İt.) : Klasik gitarda pizzicato tekniğinde, tel, tırnak yerine et kısmıyla çalınır

ya da eşikte tellerin üzerine elin alt yanı dayanarak(Resim 4) seslerin boğuk çıkması

sağlanır (Aktüze, 2010:467). Pizzicatonun bu yaygın kullanımının yanı sıra "Bartok

Pizzicatosu" adı verilen bir türü ile de kullanıır. Bartok Pizzicatosu telleri çekerek

klavyeye çarptırma yolu ile uygulanır.

Resim 4 Resim 5

Şekil 7. Porte üzerindeki gösterimi

Şekil 8. Bartok Pizzicatosu'nun porte üzerindeki gösterimi

16

Staccato (İt.) (Alm. Abgestossen; Fr. Coupé) : Sesleri kesik kesik duyurmak. (Aktüze,

2010:590). Notaların altına veya üstüne konulan nokta ile ifade edilmektedir.


Legato, Ligado (İt.) (Fr. Lié) : Notaları birbirine bağlı seslendirmek (Aktüze,

2010:342).


Rasgueado (İsp.) (Fr. Batterie; İt. Battute) : Gitarda 16. yy.’dan beri önem kazanan,

Barok çağda da kullanılan, akorları sağ elin tüm parmakları ile çok hızlı, arpej

tarzında etkili çalış tarzı (Aktüze, 2010:502). Genellikle flamenko müziklerinde ve

İspanyol besteciler tarafından tercih edilir.

Şekil 11. (Joaquin Rodrigo – Concierto de Aranjuez “1. Bölüm”)

17

Şekil 12. (Alberto Ginastera - Sonata Op.47/Finale)

Armonik Sesler (Alm. Flageolett; Fr. Sons harmoniques; İng. Harmonics; İt. Suoni

armonichi) : Doğuşkanlar. Bir çalgıda asıl sesten daha hafif işitilen bir takım ara

sesler. Telli çalgılarda tele tek ya da çift parmakla titreşim boğumlarına 1/2, 1/3, 1/4

gibi orantılarla hafifçe dokunularak ya da parmakları

telin üstüne değdirerek boyunun değiştirilmesiyle elde edilen, kare biçimi notalarla

gösterilen uçucu, gizemli, hafif ses.

Armonik sesler doğal ve yapay olarak ikiye ayrılır. Gitarda "5.", "7.", "12.", "17." ve

"19." Perdelerde doğal armonikler üretilir. Yapay armonikler ise basılan notanın 12

perde ilerisinde sağ el parmaklarıyla üretilir.


18

Şekil 14. (Nikita Koshkin – Usher - Valse)

Tapping : Sağ veya sol el parmaklarıyla klavye üzerinde belli notalara güç uygulayarak

ses üretme tekniğidir. Genellikle elektro gitar tekniği olarak bilinen bu teknik klasik

gitarda da yer bulmaya başlamıştır. Bağlama ile uygulanan "şelpe tekniği" ile aynı

şekilde çalınır. Bu sebepten klasik gitarla Türk müziği eserlerinde sıkça karşımıza

çıkmaya başlamıştır. Teknik "Şelpe" olarak da ifade edilebilir.

Şekil 15. (Yiğit Mert Erkmen - Gitar Sonatı 3. Bölüm)

Susturma : Uzayan sesleri el veya parmaklarla susturma tekniği. Özellikle bas

tellerinde farklı tel geçişleri olduğu durumlarda dikkat edilmeyen bu durum müzikal

olarak yanlış duyumlara yol açabilmektedir. Müzikal hatları düzgün bir şekilde ifade

etmek için melodide ve armonide olmayan seslerin susturulması gerekmektedir.

19

Şekil 16. (Roland Dyens - Valse en Skai)

Bas hattında mi notasından la notasına uzanan çizgi ve sonundaki yıldız, la notası

çalındığı zaman mi notasının susturulacağı anlamına gelmekte.

Bare (Fr. Barré) : Telli çalgılarda sol elin genellikle işaret parmağını birkaç ya da tüm

telleri kapatacak şekilde bastırmak. Gitar yazısında "C" harfi ile gösterilebilir.

Şekil 17. (Vicente Asencio - Suite Mistica/Dipso)

Slap : Sağ el baş parmağı ile tellerin üstüne vurulmasıyla oluşan çalım tekniği. Kelime

anlamı tokattır. Tapping tekniğine benzemekte olan bu teknikte, doğrudan notaya

vurmak yerine telin herhangi bir yerine vurulur ve çalınmak istenen nota sol el ile

basılır.

Şekil 18. (Roland Dyens- Libra Sonatina/Fuoco)

Yuvarlak içinde yazılan la notaları slap tekniği ile çalınacak.

20

Vibrato (İt.) : Titreşim, salınım. Daha duygulu ve güzel anlatım amacıyla, sesin çok

hafif ancak düzenli, çok sık ve hızlı salınımıyla, titretilmesiyle oluşan çok az frekans

farklılıkları nedeniyle çıkan ses. Özellikle yaylı ve telli çalgılarda tele basan parmağın

bu tarzdaki çabuk titreşimiyle elde edilir (Aktüze, 2010:681).

Şekil 19. (Alberto Ginastera - Sonata Op.47/Canto)

Bend : Çalınan notayı kesmeden sesi 1 sese kadar tizleştirmek için telin yukarı veya

aşağı çekilmesiyle kullanılan tekniktir. Koma kaydırma olarak ifade edilebilir.

Şekil 20. (Roland Dyens - Libra Sonatina/Fuoco)

21

Glissando (İt.) : Parmağı tuş ya da telde hızla kaydırarak ses dizisini çabuk çalmak

(Aktüze, 2010:242).

Şekil 21. (Roland Dyens - Libra Sonatina/Fuoco)

Çarpma(Acciaccatura) (İt.) : Asıl notayı, yukarıdaki süs notası ile birlikte tek vuruşta

çalma tekniğidir.

Yabancıları yazıp önerilerde türkçye yer ver

Şekil 22. (Anonim - Süpürgesi Yoncadan/Arr. Ertuğrul Bayraktar)

*Şekil 15'te çarpma notaları yuvarlak içinde gösterilmiştir.


22

Tril : Bir nota ile onun tam perde ya da yarım perde üstündeki veya altındaki notanın az

veya çok çabuk hızda ve birbiri ardına ön görülen sürede seslendirilmesi (Aktüze,

2010:649).


Şekil 25. (D.Scarlatti - Sonata L349/K146)

Tremolo : Bir notanın art arda hızlı bir şekilde çalınmasıdır. Sık kullanılan tremolo

örneği "p, a, m, i" veya "p, i, m, a"dır. Fakat farklı kombinasyonlarda uygulanabilir.

Şekil 26. (F.Tarrega - Recuerdos de la Alhambra)

23

Apoyando : Klasik gitarda sağ el parmaklarını bir üst tele yaslayarak çalma. Güçlü bir

ses elde etmek için bu teknik kullanılabilir. Genellikle gam ve melodileri çalarken

karakteristik bir yapı kazandırır.

Tirando : Klasik gitarda teli çaldıktan sonra parmağın hiçbir tele temas etmeden

çekilmesi ile ses üretme tekniğidir. Apoyandoya göre daha cılız bir tınısı vardır fakat

farklı tırnak açıları ile bu cılız tınıdan kurtulmak mümkündür.

Picado : Apoyando tekniğine benzeyen bu teknik genellikle flamenko müziğinde ve

hızlı ve seri pasajlarda tercih edilir. Teknik apoyando gibi uygulanır fakat tını olarak

farklı.duyulur.

24

1.3 EFEKT

1.3.1 KLASİK GİTARDA KULLANILAN EFEKTLER

Perküsyon Efektleri

Çan Efekti : 7. Perde üzerinden 6. tel, 5. Telin üstünden atlatılarak(Resim 7) 5.tel üste

getirilir. Yerleri değiştirilen bu teller resim 8'de olduğu gibi basılır.

Resim 6

Resim 7

25

Resim 8


Tambora Efektleri : Gitarın çeşitli yerlerine veya yazılan nota gruplarına tırnakla, parmaklarla veya el ile vurulurak duyurulan perküsyon tınılarıdır. Bu efekt ülke müziklerine göre farklı şekillerde duyurulabilir.

Şekil 28

26

Şekil 29

Şekil 30

Şekil 31

Kapı Gıcırtısı : Gitarın bas tellerine(4. Tel, 5. Tel ve 6. Tel) sağ el tırnaklarını paralel

şekilde sürterek bu efekt duyurulur. Yaygın olarak görülen bir teknik değildir, özel

durumlarda tercih edilir. Tırnaklar klavyeden köprüye doğru çekilir.

27

Şekil 32. (F.Kleynjans - A L'aube Du Dernier Jour)

Resim 9

Resim 10

28

1.4 Problem

20. yüzyılda yaşayan gitarist ve bestecilerin yazmış olduğu eserlerdeki yeni

teknikler ve nota üzerindeki şekil ve semboller icracılar tarafından farklı olarak

yorumlanmakta ve bunlar yanlış olabilmektedir. Bu eserlerdeki ifadeleri açıklayan geniş

bir araştırma ve tekniklerin icra ve nota üzerindeki ifadelerini belirten kaynaklar

kolaylıkla ulaşılabilen kaynaklar değildir.

1.4.1 Problem Cümlesi

20. yüzyıl klasik gitar müziğinde yeni teknikler ve efektler nota ile nasıl ifade

edilir ve icrası nasıl olur?

1.4.2 Alt Problemler

1. Gitarın tarihsel gelişimi sonucunda ulaştığı aşama ve teknik özellikleri nelerdir?

2. 20. Yüzyıl klasik gitar müziğinde kullanılan teknikler nelerdir, nasıl yazılır ve

nasıl çalınır?

3. 20. Yüzyıl klasik gitar müziğinde kullanılan efekler nasıl ifade edilir ve nasıl

çalınır?

1.5 Araştırmanın Amacı

Araştırmanın amacı, öncelikle 20. Yüzyıl klasik gitar repertuvarındaki tekniklerin ve

efektlerin nasıl çalınacağını göstermektir. Ayrıca tezde yer alan bilgiler sayesinde

kompozisyon alanında olan ve gitar müziği yazmak isteyen bestecilere gitarı tanıtan bir

kaynak olmasıdır.

1.6 Araştırmanın Önemi

Bu araştırma ile öğrenilen bilgiler doğrultusunda 20. Yüzyıl klasik gitar repertuvarı

hakkında bilgi sahibi olunup, eserlerdeki yeni teknik ve efektlerin icrasına yönelik nasıl

çalınacağı hakkında bilgi sahibi olunacaktır. Ayrıca bu çalışmaklasik gitarı tanıtan ve

gitarın özelliklerini(ses aralıkları, farklı akort düzenleri, yeni teknikler vb.) anlatan bir

kılavuz niteliğindedir.

29

1.7 Varsayımlar

Bu araştırmada:

1. Gitar tarihi hakkında bilgi ve fikir sahibi olunacağı;

2. 20. Yüzyıl klasik gitar müziğinin yönlenmesinin nasıl olduğu;

3. Kullanılan tekniklerin anlaşılması;

4. Yazılan efektlerin nasıl uygulanması gerektiğinin anlaşılması varsayılmaktadır.

1.8 Sınırlılıklar

Bu araştırma, 20. Yüzyıl klasik gitar repertuvarı ve bu repertuvardaki farklı

tekniklerin ve efektlerin uygulandığı eserlerle sınırlıdır.

30

2. BÖLÜM

YÖNTEM

2.1 Araştırmanın Modeli

Bu araştırmada literatür taraması yapılmış ve betimsel araştırma yöntemi kullanılmıştır.

2.2 Evren ve Örneklem

Araştırmanın evreni 20. Yüzyıl klasik gitar repertuvarıdır. Örneklem ise bu yüzyılda

yazılmış klasik gitar eserlerinde kullanılan farklı teknik ve efektler.

2.3 Verilerin Toplanması

Nicel araştırma yöntemi olan döküman analizi yöntemi kullanılmıştır.

2.4 Verilerin Analizi

Elde edilen veriler doğrultusunda 20. Yüzyıl klasik gitar repertuvarı ve bestecileri

tanınmış, farklı çalım teknikleri ve efektler incelenmiş ve uygulanışları hakkında

görsellerle desteklenmiş bilgiler verilmiştir.

31

3. BÖLÜM

BULGULAR VE YORUM

3.1 Kullanılan Akort Düzenleri ile İlgili Bulgular

Klasik gitarın günümüzde kullanılan hali üç buçuk oktav olmasına karşın akort düzenini

değiştirerek ses aralığını artırılması sağlanabilmektedir. Bu sayede farklı tonlardaki

parçalarda armoni zenginliği ve farklı tınılar elde etmek mümkündür.

Şekil 2'de yer alan akort düzenleri repertuvardan alınmış bazı eserlerin standart akor

düzeninden(Mi, La, Re, sol, si, mi) farklı akortlandığı görülmektedir.

Şekil 33'te verilmiş olan "Capricho Arabe" isimli eserde 6.tel olan Mi teli 1 ses

pesleştirilerek Re'ye çekilmiştir. Bu işlem eserin başına yazılan aşağıdaki görselde

belirtilmiş biçimde gösterilir.

Şekil 34'te verilmiş "Koyunbaba" adlı eserde ise akort neredeyse tamamen

değiştirilmiştir. Şekilde de görüldüğü üzere Re, La, Re, la, re, fa şeklinde akortlanan

parça gitarın standart akordunun oldukça uzağındadır. Bu akord düzeninin gösterimi de

Şekil 34'te yuvarlak içinde belirtilmiş bir biçimde ifade edilir.

Şekil 35'te ise "Un Sueno En lo Floresta" adlı eserde 6. tel olan Mi telinin Re'ye, 5. Tel

olan Re telinin Sol notasına çekildiği görülmektedir. Bu akordun gösterimi ise sol

anahtarının hemen altında belirtilmiştir.

32

Şekil 33

33

Şekil 34

34

Şekil 35

35

3.2 Efekt İçeren Parçalar

Victor Hugo'nun kitabı olan "Bir İdam Mahkumunun Son Günü"nü okuyan Francis

Kleynjans, bu eserden etkilenerek " A L'aube Du Dernier Jour"u besteleyerek bu eserde

bir çok efekte yer vermiştir. Bu efektlerle parçayı betimleyerek gitar müziğine yeni bir

bakış açısı getirmiştir.

Şekil 36'da verilen notada üst partide görülen sol diyez ve re diyez notaları(notalar

işaretlenmiş ve belirtilmiştir) yalnızca perdelere dokunarak saniye seslerini taklit

etmişlerdir. Bu sesler ara ara gelerek hem müziğin nabzını yansıtmakta hem de müziği

2. Bölüme hazırlamaktadır.

Şekil 37 ise ilk 3 ölçüde çan efekti porteye çizilen çan resmi ile anlatılmıştır. Uygulanışı

şekil 27'de ve beraberinde verilen resimlerle anlatılmıştır. 4. Ölçüde gardiyanın ayak

sesleri gitarın üst kapağının belirli yerlerine belirli şiddetlerle vurulacağını

belirtmektedir. 5. ve 6. ölçülerde ise kapının açılışı porte üzerine çizilen şekille

belirtilmiş ve bu efekt şekil 32'de anlatılmıştır.

36

Şekil 36

37

Şekil. 37

38

3.3 Tambura ve Perküsyon Efektlerinin Farklılıkları

Tambura efektleri birçok farklı şekillerde belirtilebilir. Bu konuda müziğin hangi ülkeye

ait olduğu, konusu ve ritmik yapısı gibi unsurlar ön plana çıkmaktadır. Bulunan farklı

tambura örnekleri aşağıdaki şekillerde farklı eserler ile birlikte verilmiştir.

Şekil 38'de "Jongo" adlı eserin perküsyon notasyonu belirtilmiştir. Şekil 39'da ise eserin

içindeki notasyon belirtilmiştir. Eserin yapısı gereği latin müziği düşünülerek

perküsyonu yorumlamak gerekir. Şekil 5'te bu notasyonun icrası hakkında gerekli

bilgiler yer almaktadır.

Şekil 39'da Victor Kozlov'un "Little Detective" adlı eserinin son 3 ölçüsüne bakacak

olursak tambura efektinin nasıl olması gerektiği porte üzerinde açıklanmıştır.

Şekil 40'ta ise "Libra Sonatine" adlı eserin son bölümü olan "Fuoco"nun bitişinde yer

alan çarpı şeklindeki notalar perküsyonu belirtmektedir. Bu çarpıların üste yazılanları

sağ eli, alta yazılanları sol eli kullanmamız gerektiğini ifade etmektedir.

Şekil 38

39

Şekil 39

40

Şekil 40

41

Şekil. 41

42

3.4 Nota Yazısında Görülen Yenilikler

20. Yüzyıl gitar müziği dönemi takip ederek gelişirken icraya yönelik birçok farklı

teknik geliştirilmiştir. Aynı zamanda nota yazısında da bazı yenilikler kullanılmış ve bu

yazımlar da müziği geliştirmeye yönelik bir takım hareketlerdir.

Alberto Ginastera'nın Op. 47 Gitar Sonatı'nda 1. bölüm olan "Esordio"da çift parti

kullanımı görülmektedir. Üst portede melodi ve akorlar yer alırken alt portede tambora

efekti kullanılmaktadır(Şekil 42). 2. Bölüm olan "Scherzo"da ise çift partili yazım yine

kullanılmış olup grafik notasyon da kullanılmıştır(Şekil 43). 3. Bölüm olan "Canto"da

ölçü bulunmazken yine grafik notasyon kullanımı görülmektedir.

Nota yazımındaki bu farklılıklar nadiren görülse de anahtar kullanımına da yansımıştır.

Gitar sol anahtarı ile icra edilse de çalınan nota portede yazan notadan 1 oktav pes

duyulmaktadır. Bunun bilincinde olan Anton Webern Op. 18 sayılı soprano, klarinet ve

gitar için yazmış olduğu eserde gitar partisyonunda anahtarı tam duyuma göre kullanmış

olup zaman zaman fa anahtarı zaman zaman sol anahtarı kullanmıştır.

Şekil 42

43

Şekil 43

Şekil 44

44

Şekil 45

45

4. BÖLÜM

SONUÇ

Bu tezde 20. Yüzyıl klasik gitar müziğinde kullanılan teknikler ve efektler

incelenmiştir. İlk olarak "Giriş" bölümünde gitar tarihini kısaca anlatarak gitarın hangi

tarihsel süreçten geçtiği incelenmiştir. Devamında 20. Yüzyıl'da klasik gitar müziği

nasıl şekillenmiş ve hangi besteciler katkı yapmış oldukları görülmektedir.

Sonrasında 20. Yüzyılda klasik gitarda kullanılan teknik ve efektler belirlenmiştir.

Belirlenen bu teknik ve efektler tanımlanmış, görselleri ile açıklanmıştır. Bu

açıklamalarda hem porte üzerindeki gösterimleri ve yazımları hem de icra aşamasında

nasıl olacağı hakkında bilgi verilmektedir. Eserlerde görülen bu teknikler yorumcular

tarafından farklı icra edildikleri için çoğu icra yanıltıcı olabilmekte ve eserleri yanlış

ifade edebilmektedir. Doğru icra ve müzikal ifadeler, müziği yönlendireceğinden dolayı

büyük önem taşımaktadır. Bu nedenden dolayı belirtilen teknikler görsel ve ayrıntılı

nota yazım biçimleriyle de açıklanmalıdır. İlgili tekniklerin bu açıklamalar ışığında

icrasının daha doğru bir şekilde duyulduğu sonucuna ulaşılmıştır.

46

ÖNERİLER

Araştırma sonucunda hem bestecilere hem de icracılara yönelik öneriler oluşmaktadır.

Besteciler için önemli olan öneriler müzik yazısı ile alakalıdır. Farklı bestecilerde aynı

tekniklerin farklı isim ve şekillerle yer alabildiği görülmüştür. Bu sebepten ötürü

modern efekt ve teknikler için ortak bir terminolojiye ihtiyaç duyulduğu görülmektedir.

Bunun yokluğunda müziğin yanlış yönlendiği ve ifade edildiği görülmektedir. Bunların

doğrultusunda aktarım başarısız sonuçlandığından nota yazımına daha fazla ayrıntı

verilmesi önerilmektedir. Gerekli durumlarda nota yazımı metin yazımı ve çizimler ile

desteklenmelidir.

İcracılar için ise bu terminoloji yokluğunun farkında olmak önemlidir. Bu sebepten

ötürü icracılar modern eser repertuvarlarını genişletmeli ve farklı bestecilerde teknik ve

efektlerin farklı yazımlarına aşinalık kazanmalıdırlar. Bu repertuvar çalışmasında

eserlerin bestecileri ile birebir görüşme ve çalışma ortamı oluşması bu konuda büyük

önem taşımaktadır.

47

KAYNAKÇA

Uluocak, S. (2011). Klasik Gitar Tarihi, Rönesans Döneminde Gitar. Doruk Yayımcılık.

Uluocak, S. (2011). Klasik Gitar Tarihi-II Barok Dönemde Gitar. Doruk Yayımcılık.

Uluocak, S. (2014). Klasik Gitar Tarihi-III Klasik ve Romantik Dönemde Gitar. Doruk

Yayımcılık.

Aktüze, İ., & Aktüze, C. (2010). Müziği anlamak: Ansiklopedik müzik sözlüğü. Pan

Yayıncılık.

ÜNLENEN, A. G. E. 1920 VE 1950 YILLARI ARASINDA MODERN GİTAR

MÜZİĞİNE YÖN VEREN BESTECİLER.

Rodrigo, J. (1984). Concierto de Aranjuez, edited by Angel Romero, 1-8. Mainz: Schott

Muzik International.

Ginastera, A. (1984): Sonata Op.47, Corrected Edition

Koshkin, N. (1993): Usher Waltz, Edition Margaux

Erkmen, Y.M. (2018): Gitar Sonatı, Yayımlanmamış beste

Dyens, R. (1998): Libra Sonatina, Fuoco, Editions Henry Lemoine

Dyens. R. (1994): Valse En Skai, Editions Henry Lemoine

Asencio, V. (1978): Suite Mistica, Dipso, Edizioni Musicali BERBEN

Bayraktar, E. (2002): Anatolian Pieces, Sevda-Cenap And Müzik Vakfı Yayınları

Scarlatti, D. (1978): Sonata L349/K146, Heugel Editions

Tarrega, F. (2000): Recuerdos de la Alhambra, Eythor Thorlakson Erişim (14.05.2019)

https://www.classical-guitar-school.com/music/1027.pdf

Kleynjans, F. (1988): A L'aube Du Dernier Jour, Henry Lemoine

https://www.classical-guitar-school.com/music/1027.pdf

48

EKLER

20. Yüzyıl Klasik Gitar Müziği'ndeKullanılan Efektler ve Farklı

Çalım TeknikleriYazar Alper Es

Gönderim Tarihi: 17-Haz-2019 01:20PM (UTC+0300)Gönderim Numarası: 1130275884Dosya adı: Alper_Es_Tez.pdf (2.87M)Kelime sayısı: 4278Karakter sayısı: 25974

%5BENZERLIK ENDEKSI

%4İNTERNET

KAYNAKLARI

%1YAYINLAR

%3ÖĞRENCI ÖDEVLERI

1 %22 %13 %14 %15 %16 <%17 <%18 <%1

20. Yüzyıl Klasik Gitar Müziği'nde Kullanılan Efektler ve FarklıÇalım TeknikleriORIJINALLIK RAPORU

BIRINCIL KAYNAKLAR

www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080İnternet Kaynağı

Submitted to Ondokuz Mayıs UniversitesiÖğrenci Ödevi

www.belge.com.trİnternet Kaynağı

tr.scribd.comİnternet Kaynağı

efdergi.inonu.edu.trİnternet Kaynağı

www.edebiyathaber.netİnternet Kaynağı

Submitted to Trakya UniversityÖğrenci Ödevi

Submitted to Yeditepe UniversityÖğrenci Ödevi

9 <%1

Alıntıları çıkart Kapat

Bibliyograf yayı Çıkart Kapat

Eşleşmeleri çıkar Kapat

adudspace.adu.edu.tr:8080İnternet Kaynağı

Documents

20. Yüzyıl Klasik Gitar Müziği’nde Kullanılan Efektler ve