2011 Y F R - Memurlar.Net · araştırmalarında farklı bakış açılarını bir araya getirmektedir. Bu suretle karar vericilere ve ilgili diğer çevrelere geniş bir bilimsel

2011 YILI FAALİYET RAPORU

T.C. Millî Eğitim Bakanlığı

İç Denetim Birimi Başkanlığı

Şu

bat

2012

2011 Yılı Faaliyet Raporu - Şubat 2012 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İç Denetim Birimi Başkanlığı 2

ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU

İç denetim, kamu idaresinin çalışmalarına değer katmak ve geliştirmek için kaynakların ekonomiklik, etkililik ve verimlilik esaslarına göre yönetilip yönetilmediğini değerlendirmek ve rehberlik yapmak amacıyla yapılan bağımsız, nesnel güvence sağlama ve danışmanlık faaliyeti olarak uluslararası literatürde ve mevzuatımızda tanımlanmaktadır. Burada yer alan nesnel güvence sağlama, kurumun hem kendisine hem de kurum dışındakilere, idarenin her an denetlendiğini, hiçbir eylem ve işleminin denetim dışında kalmadığı güvencesini vermesi anlamını taşır. Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar; bu kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur. Bu sorumluluğun bir gereği olarak; kamu yönetiminin faaliyetleri, fonksiyonları, plan ve hedefleri hakkında eksiksiz bilginin yönetilenlere sunulması neticesinde bu bilginin değerlendirilmesi ve denetlenmesiyle kamuda etkililik sağlanabilecektir. Bakanlığımızda 2007 yılında kurulan iç denetim sistemi, üretmiş olduğu tüm denetim raporlarını 2008 yılından bu yana, yıllık faaliyet raporları aracılığıyla kamuoyuna sunmuştur. Bakanlığımızdaki iç denetim faaliyetleri; Bakanlığın yönetim ve kontrol yapılarının risk yönetimi, yönetişim ve kontrol süreçlerinin etkililiğini değerlendirmek ve geliştirmek yönünde sistematik bir yaklaşımla ve genel kabul görmüş standartlara uygun olarak gerçekleştirilmektedir. Bakanlığımız iç denetçileri 2011 yılında, sistem denetimi uygulamasıyla, Bakanlığın altı temel sürecinin denetimini, toplam 1.905 adam/gün denetim kaynağıyla gerçekleştirmişlerdir. Millî eğitimimizin temel ilkeleri ışığında yürütülen denetim faaliyetlerinde: Kamu iç denetim standartları, meslek ahlak kuralları ve uluslararası metodolojiye uygun denetim teknikleri doğrultusunda, Bakanlığın sunduğu hizmetlerin etkililik ve verimlilik düzeylerinin iyileştirilmesi amaçlanmıştır. Bakanlığın en riskli süreçlerine öncelik verilmek suretiyle; yöneticiler, çalışanlar ve hizmet alanlar ile görüşülerek hazırlanan bu raporun kamuoyu ve diğer paydaşlara faydalı olmasını diler, raporun hazırlanmasında emeği geçenlere teşekkür ederim.

M. Emin ZARARSIZ Müsteşar


İÇİNDEKİLER

ÜST YÖNETİCİ SUNUŞU………………………………………………………………………………………………………..................................................................................................................... .. 2

İçindekiler………………………………………………………………………………………………………..................................................................................................................... ....................................... 3

I. GENEL BİLGİLER……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

A- Misyon ve Vizyon…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

B- Yetki, Görev ve Sorumluluklar………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

C- Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat Yapısı……………………………………………………………………………………………………………………………..………… 4

II. AMAÇ ve HEDEFLER……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5

A- İç Denetim Faaliyetinin Amaç ve Hedefleri……………………………………………………………………………………………………………………………… 5

B- Temel Politikalar ve Öncelikler………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

III. İÇ DENETİM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER……………………………………………………………………… 6

1- Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Süreci……………….………………………………………………………………………………………………………………………… 7

2- Yatılı İlköğretim Bölge Okulları (YİBO) Süreci…………………………………………………………………………………….………………….………………. 16

3- Stratejik Plan Uygulama Süreci………………….…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 29

4- Meslekî ve Teknik Öğretim Yönetimi Süreci…………………………………………………………………………………………………………………………… 38

5- Din Öğretimi Süreci…………………………………………..…………………………….…………………………………………………………………………………………………………………… 56

IV. EĞİTİM FAALİYETLERİ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 63

I- GENEL BİLGİLER 2011 Yılı İç Denetim Faaliyet Raporu, İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 46’ncı maddesi hükmü uyarınca ve Kamu İç Denetim Raporlama Standartları’na uygun olarak düzenlenmiştir. Türk Kamu Yönetiminde, iç denetim ve iç denetçi kavramları ilk kez 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer almış, söz konusu Kanun’un 63’üncü maddesi hükmü uyarınca, Millî Eğitim Bakanlığı’nda doğrudan Müsteşarlık Makamına bağlı İç Denetim Birimi Başkanlığı 29 Aralık 2006 tarihinde kurulmuştur. Bakanlığımız iç denetçi kadrosu (25) olup bu kadronun halen (9)’u doludur. Başkanlıkta idari işlerden sorumlu personel olarak iki Şef görev yapmaktadır. A- Misyon ve Vizyon

Misyon

“Bakanlığın faaliyetleri ile malî ve malî olmayan tüm kaynaklarını; bağımsız ve tarafsız iç denetçileri vasıtasıyla risk esaslı uygunluk, performans, malî, bilgi teknolojisi ve sistem denetimi uygulamalarıyla değerlendirmek ve yönetime yardımcı olmak suretiyle Türk eğitim sistemine değer katmaktır.”

Vizyon

“Uluslararası standartlarda, çağdaş denetim tekniklerini kullanarak, dinamik ve değişime açık bir denetim anlayışıyla, Türk Millî Eğitim Sistemini daha iyiye doğru geliştirme kararlılığı.”

B- Yetki, Görev ve Sorumluluklar İç Denetim Birimi Başkanlığı; Millî Eğitim Bakanlığının, merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı dâhil tüm birimlerinin, yönetim süreçleri, iç kontrol ve risk yapılarını, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve bu Kanun hükümleri doğrultusunda belirlenen usul ve esaslar ile iç denetim standartları çerçevesinde denetlemeye yetkilidir.

İç Denetim Birimi Başkanlığı görev ve sorumluluklarını, görevin türüne göre; Başkan, Başkan Yardımcısı, İç Denetçiler ve görevlendirilen diğer idari personeliyle yerine getirmektedir. Ocak 2008 tarihli ve 2604 sayılı Tebliğler Dergisinde yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı İç Denetim Birimi Başkanlığı Yönergesinin 8 inci maddesinde iç denetimin görevleri sayılmıştır.

C- Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat Yapısı

Cumhuriyet Dönemi’nde eğitim sisteminin genel örgütlenişi ve yönetiminin ana hatları 3 Mart 1924’te çıkarılan 430 sayılı Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile belirlenmiştir. Bu kanunun 1 inci maddesinde: “Türkiye dâhilindeki bütün müessesatı ilmiye ve tedrisiye Maarif Vekâletine merbuttur.” şeklinde hüküm bulunmaktadır. ‘Öğretimin Birleştirilmesi’ anlamına gelen bu yasa ile eğitimin örgütlenmesi ve yönetimi ile ilgili olarak; medreseler kapatılmış, bütün eğitim-öğretim ve bilim kurumları eğitim işlerinin tek


elden yürütülmesi amacıyla Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlanmış, yönetimi ile ilgili tüm düzenlemeler Bakanlığın yetkisine verilmiştir. Millî Eğitim Bakanlığı’nın örgüt yapısı ve görevleri, 14 Eylül 2011 tarihinde yürürlüğe giren 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun Hükmünde Kararname ile yeniden düzenlenmiştir. Refah düzeyi yüksek toplumların eğitim sistemlerinin görev tanımlarına paralel bir yaklaşımla, Millî Eğitim Bakanlığının birinci görevi:

“Okul öncesi, ilk ve orta öğretim çağındaki öğrencileri bedenî, zihnî, ahlakî, manevî, sosyal ve kültürel nitelikler yönünden geliştiren ve insan haklarına dayalı toplum yapısının ve küresel düzeyde rekabet gücüne sahip ekonomik sistemin gerektirdiği bilgi ve becerilerle donatarak geleceğe hazırlayan eğitim ve öğretim programlarını tasarlamak, uygulamak, güncellemek; öğretmen ve öğrencilerin eğitim ve öğretim hizmetlerini bu çerçevede yürütmek ve denetlemek.” şeklinde değiştirilmiştir.

Millî Eğitim Bakanlığı’nın örgüt yapısı; Merkez, Taşra ve Yurtdışı Teşkilatı olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Taşra yönetimi; eğitim yönetiminin yerel düzeydeki (il ve ilçeler) uzantısıdır. Bölgesel düzeyde örgütlenme yoktur. Her il ve ilçede Millî Eğitim Müdürlükleri bulunmaktadır. Millî Eğitim Müdürlükleri, mülki amirlere (illerde vali, ilçelerde kaymakam) bağlı olarak faaliyette bulunur. Tüm okullar Millî Eğitim Müdürlüğüne bağlıdır. Millî Eğitim Bakanlığı merkez ve taşra örgütlenmesinin yanında yurt dışı örgütlenmesi (eğitim müşavirlikleri, eğitim ataşelikleri) de bulunmaktadır. İç Denetim Birimi Başkanlığı, doğrudan Müsteşarlık Makamına bağlıdır.

II- AMAÇ ve HEDEFLER A- İç Denetim Faaliyetinin Amaç ve Hedefleri

Kamu idarelerinde yürütülecek olan iç denetim faaliyetinin amacı, İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 5 inci maddesinde;

Kamu idarelerinin faaliyetlerinin amaç ve politikalara, kalkınma planına, programlara, stratejik planlara, performans programlarına ve mevzuata uygun olarak planlanmasını ve yürütülmesini; kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını; bilgilerin güvenilirliğini, bütünlüğünü ve zamanında elde edilebilirliğini sağlamayı amaçlar. İç denetim faaliyeti sonucunda, kamu idarelerinin varlıklarının güvence altına alınması, iç kontrol sisteminin etkinliği ve risklerin asgarîye indirilmesi için kamu idaresinin faaliyetlerini olumsuz etkileyebilecek risklerin tanımlanması, gerekli önlemlerin alınması, sürekli gözden geçirilmesi ve mümkünse sayısallaştırılması konularında yönetime önerilerde bulunulur.

İç denetim, nesnel güvence sağlamanın yanında, özellikle risk yönetimi, kontrol ve yönetim süreçlerini geliştirmede idarelere yardımcı olmak üzere bağımsız ve tarafsız bir danışmanlık hizmeti sağlar. Danışmanlık hizmeti, idarenin hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik faaliyetlerinin ve işlem süreçlerinin


sistemli ve düzenli bir biçimde değerlendirilmesi ve geliştirilmesine yönelik önerilerde bulunulmasıdır.

Nesnel güvence sağlama, kurum içerisinde etkin bir iç denetim sisteminin var olduğuna; kurumun risk yönetimi, iç kontrol sistemi ve işlem süreçlerinin etkin bir şekilde işlediğine; üretilen bilgilerin doğruluğuna ve tamlığına; varlıklarının korunduğuna; faaliyetlerin etkili, ekonomik, verimli ve mevzuata uygun bir şekilde gerçekleştirildiğine dair, kurum içine ve kurum dışına yeterli güvencenin verilmesidir.

Şeklinde ortaya konulmuştur. İç Denetim Birimi Başkanlığının hedefi; denetim öncesi etkili bir çalışma yaparak, idarenin tüm risk haritasını çıkarmak, değişen riskleri periyodik kontrollerle güncelleyerek, en riskli alanlardan başlamak üzere denetimler yapmak suretiyle, Bakanlığın faaliyetlerini etkileyecek risklerin olumsuzluğunu en aza indirmeye yardımcı olmaktır.

B- Temel Politikalar ve Öncelikler

İç Denetim Birimi Başkanlığı; Millî Eğitim Bakanlığının bütün yönetim kademelerinin, Bakanlığın kuruluş amaçlarına, kalkınma planına, programlara, stratejik plan hedeflerine, performans programlarına ve mevzuata uygun olarak iş ve işlemlerinin yürütülme düzeylerini denetlemek ve değerlendirmek amacındadır. İç denetim, birimlerin faaliyet alanlarına ilişkin iş süreçleri ve risk faktörlerinin tanımlanması, risk seviyelerinin ölçülmesi, bu riskler için uygulanan iç kontrollerin yeterliliklerinin değerlendirilmesi suretiyle adı geçen süreçlerin yönetişim, iç kontrol ve risk yönetim süreçlerinin etkililik düzeylerinin artırılmasını hedeflemektedir. III- İÇ DENETİM FAALİYETLERİNE İLİŞKİN BİLGİ VE DEĞERLENDİRMELER 2011 Yılında Gerçekleştirilen Denetim Faaliyetleri: 2011 yılında hazırlanan iç denetim raporu sayısı 6’dır. Tüm raporlarda iç denetçiler tarafından tespit edilen bulgular ve getirilen öneriler Bakanlık Üst Yöneticisi tarafından uygun görülmüştür. Üst yönetici ile iç denetçiler arasında mutabakata varılamayan herhangi bir hususun bulunmaması ve de getirilen önerilerin hayata geçirilmesi konusunda Müsteşarlık Makamından alınan destek, Millî Eğitim Bakanlığı iç denetçilerinin yüksek bir özgüvenle yollarına devam etmesine yardımcı olmuştur.

Sıra No

Denetlenen Süreçler/Alanlar Denetimi Gerçekleştiren İç Denetçiler Rapor

Tarih Sayısı

1 Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Süreci Fevzi VURGUN – Hasan ÜNSAL 27 Temmuz 2011 2011/1

2 Yatılı İlköğretim Bölge Okulları Süreci Adem YAMAN 26 Ağustos 2011 2011/2

3 Bilişim Hizmetleri Süreci* Durmuş GÖKMEN – Ertuğrul TOY – M. Davut DEMİRCİ 26 Temmuz 2011 2011/3

4 Stratejik Plan Uygulama Süreci Adem YAMAN – Ertuğrul TOY 17 Şubat 2012 2011/4

5 Mesleki ve Teknik Öğretim Yönetimi Süreci Durmuş GÖKMEN – Osman KAŞ 20 Ocak 2012 2011/5

6 Din Öğretimi Süreci Hasan ÜNSAL 19 Aralık 2011 2011/6

* Bilişim Hizmetleri Süreci İç Denetim Raporu: Bilgi Teknolojisi Denetimi kapsamında, “elektronik bilgi sistemlerinin sürekliliği ve güvenilirliği değerlendirildiğinden”, söz konusu rapor GİZLİ belge kapsamına alınmış ve kamuoyu ile bulgular paylaşılmamıştır (Karar, İç Denetim Birimi Başkanlığınca alınmıştır). İç Denetim Koordinasyon Kuruluna da sadece bilgi verilmiştir.


Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Süreci


ğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi (EARGED), Dünya Bankası ile 18 Mayıs 1990 tarihinde imzalanan ve 10 Temmuz 1990 tarih ve 20570 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitimi Geliştirme Projesi (MEGP) ile ilgili “İkraz

Anlaşması” gereğince oluşturulmuş bir birimdir. 30.4.1992 tarih ve 3797 sayılı MEB Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanunun 4. ve 32. maddeleri gereği Bakanlığımız merkez teşkilatı yardımcı birimleri içinde yer almıştır. EARGED TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER EARGED, eğitimle ilgili araştırma geliştirme faaliyetlerini yürütmektedir. Öte yandan eğitimde durum tespitine yönelik ulusal ve uluslararası sınavların da organizasyonunu gerçekleştirmektedir. Aynı zamanda yine eğitimle ilgili çeşitli projeler hazırlamakta ve uygulamaya geçirmektedir Eğitim Araştırmaları ve Araştırma Destekleri MEB’in AR-GE birimi olan EARGED; eğitim alanında ihtiyaç duyulan araştırmaları kendi bünyesinde oluşturduğu araştırma ekipleri tarafından gerçekleştirmektedir. AR-GE çalışmalarında bu ekiplerin yaptığı araştırmalar dışında, üniversitelerin akademik gücünden yararlanmak için, 1995 yılında MEB-Üniversite işbirliğini hedefleyen “Eğitim Araştırmaları Destek Programı” başlatılmıştır. MEB’in ihtiyaç duyduğu eğitim araştırmalarının önemli bir bölümünün üniversiteler tarafından gerçekleştirilmesini, MEB’in araştırma ihtiyacının kısa sürede tamamlanmasını ve araştırmacıları ihtiyaç olan alanlarda araştırma yapmaya yöneltmeyi hedefleyen bu program çerçevesinde, 1995 yılından günümüze 123 araştırma tamamlanmış ve sonuçları eğitim çevreleri ile paylaşılmıştır. Aynı zamanda EARGED tarafından 1995 yılından bu yana 122 eğitim araştırması tamamlanmıştır. 2011 yılında 10 eğitim araştırmasının tamamlanması planlanmaktadır. Denetim tarihi itibariyle de eğitim araştırmalarına destek programı kapsamında devam eden 25 araştırma mevcuttur.

122 123

10 25

Eğitim Araştırması Araştırma Destekleri Devam Eden Eğitim Araştırması Devam Eden Araştırma Desteği

1995 - 2011 Eğitim Araştırmaları ve Destekleri

E


Eğitim araştırmalarında kendi insan kaynaklarının yanı sıra üniversitelerin araştırmacı potansiyelinden de yararlanarak Bakanlığın birimlerinin ihtiyaç duyduğu eğitim araştırmalarında farklı bakış açılarını bir araya getirmektedir. Bu suretle karar vericilere ve ilgili diğer çevrelere geniş bir bilimsel veri kaynağı sağlamaktadır. EARGED 2010 – 2014 Stratejik Planında, MEB’in ihtiyaçları doğrultusunda belirlenen ve araştırma konu listesinde yer alan araştırmalardan doktora ve doktora sonrasında her yıl 10 araştırmaya destek vererek, 2014 yılı sonunda 50 adet araştırmaya destek verme hedefi yer almaktadır. Bu bağlamda da 2011 yılında 10 adet araştırma yapma, 10 adet araştırma desteği verme hedefi doğrultusunda çalışmalar sürdürülmektedir. Öte yandan Bakanlığa bağlı her tür ve derecedeki okul ve kurumlarda yapılacak lisans, yüksek lisans, doktora ve doktora üstü Ar-Ge çalışmaları için EARGED tarafından izinler düzenlenmektedir. Bu bağlamda son üç yıla ilişkin araştırma uygulama izinleri verileri aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

2009 2010 2011 TOPLAM

Başvuru 54 132 100 1.978

Kabul 28 89 58 1.161

Red 7 8 11 223

Düzeltme/İncelemede 9 25 17 403

İl Mem’lere İade 10 10 4 180

Eğitimi Geliştirme Çalışmaları EARGED’in temel süreçlerinden biri olan “eğitimi geliştirme”, Başkanlık tarafından stratejik alan olarak belirlenmiştir. Eğitimi geliştirme çalışmalarında; sistemin ihtiyaçları ve toplumun beklentileri dikkate alınarak okullardaki yönetim, eğitim ve öğretim süreçlerinin iyileştirilmesine yönelik çalışmalar tasarlanmaktadır. Bu kapsamda;

Müfredat Laboratuvar Okulu Modeli, Eğitim Teknolojileri Kılavuzu, Fen Laboratuvarları Kılavuzu, Planlı Okul Gelişim Modeli (Okulda Stratejik Yönetim), Öğrenci Merkezli Eğitim Uygulama Modeli Okulda Performans Yönetimi

Modeli, İlköğretim Okullarında Gelişimsel Rehberlik, Öğrenci-Veli-Okul Sözleşmesi,

çalışmaları tamamlanmıştır.

İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması, Bu Benim Eserim, Okuldaki Eğitim Öğretim Süreçlerine Etkin Veli Katılımı, Toplum Hizmet Etkinlikleri Kılavuzu, Okulda Süreç Yönetimi Modeli, Sosyal Bir Kurum Olarak Okulda Güvenlik Modeli,

çalışmaları ise halen devam etmektedir.


Öğrenci Başarılarının Belirlenmesi Sınavı (ÖBBS) EARGED kuruluşundan günümüze çeşitli aralıklarla ulusal ve uluslararası düzeyde “Eğitimde Durum Belirleme” çalışmaları yapmaktadır. Bu çalışmaların amacı, Türkiye genelinde ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerinin neler bildiğini, bildiklerinin ne kadarını günlük hayatta kullanabildiğini, hangi zihinsel becerilere sahip olduğunu, eksiklerinin neler olduğunu belirlemek ve eğitim sistemindeki (öğretim programı, okul, öğretmen, öğretim yöntemi vb.) aksaklıkları ortaya çıkarmaktır. Eğitimde durum belirleme çalışmalarıyla, öğrencilerin akademik başarılarının ortaya konulmasının yanı sıra, anketlerle toplanan bilgiler ve öğrencilerin derslerdeki başarılarını etkileyen faktörlerin neler olduğu konusunda ulusal ve uluslararası düzeyde karşılaştırmalı sonuçlar ortaya konulmaktadır. Çalışmaların sonuçları Bakanlık birimleri, ilk ve ortaöğretim okulları, üniversiteler, STK’lar ve kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Ulusal düzeyde durum belirlemek için yapılan sınav Öğrenci Başarılarının Belirlenmesi sınavı (ÖBBS)’dir. ÖBBS ilköğretim ve ortaöğretim öğrencilerine ayrı ayrı uygulanmaktadır. ÖBBS ilk olarak 1994 yılında yapılmıştır. ÖBBS-İlköğretim. Türkçe, Matematik, Fen, Sosyal Bilgiler ve İngilizce alanlarında 4. 5. 6. 7. ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilere yönelik bir durum değerlendirme çalışmasıdır. Öğrencilerin neler bildiklerini günlük hayatta ne kadarını kullanabildiklerini, eksikliklerinin neler olduğunu ve başarılarına etki eden etmenleri ortaya çıkarma amacıyla yapılmaktadır. Oluşturulan veri tabanı ve her alan için hazırlanan ulusal raporlar eğitimde politika belirleyicilerin, karar vericilerin, bilimsel çalışma yapanların, eğitim programı geliştirenlerin, eğitim yöntem ve teknikleri ile eğitim materyali hazırlayanların, başta öğretmen yetiştiren yükseköğrenim kurumları olmak üzere üniversitelerin ve araştırmacıların hizmetine sunulmaktadır. ÖBBS-İlköğretim her üç yılda bir uygulanmaktadır. ÖBBS-Ortaöğretim. Türk Edebiyatı, Dil ve Anlatım, Matematik, Geometri, Fizik Kimya Biyoloji, Tarih, Coğrafya ve İngilizce alanlarında 9. ve 10. sınıf düzeyindeki öğrencilere yönelik bir durum değerlendirme çalışmasıdır. Bu sınav da yine öğrencilerin neler bildiklerini günlük hayatta ne kadarını kullanabildiklerini, eksikliklerinin neler olduğu, başarılarına etki eden etmenleri ortaya çıkarmak amacıyla yapılmaktadır. Oluşturulan veri tabanı ve her alan için hazırlanan ulusal raporlar ilgili yerlere sunulmakta ve sonuçlar paylaşılmaktadır. ÖBBS-Ortaöğretim de ilköğretim ÖBBS gibi her üç yılda bir yapılmaktadır. 2011 ÖBBS, 7 coğrafi bölgeden seçilen 36 ilden 269 ilköğretim okulu 5. ve 8. sınıf düzeyinde yaklaşık 14.000 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMMS) Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması, (Trend International Mathematics and Science Study, TIMSS) Uluslararası Eğitim Başarılarını Değerlendirme Kuruluşu (International Association for the Evaluation of Educational Achievement, IEA)’nın dört yıl aralıklarla düzenlediği, 4. ve 8. sınıf düzeyindeki öğrencilerin fen ve matematik alanlarında kazandıkları bilgi ve becerilerin değerlendirilmesine yönelik yapılan bir tarama araştırmasıdır. TIMSS’den elde edilen veriler, eğitim politikalarının belirlenmesinde, farklı ülkelerin eğitim sistemlerinin karşılaştırılmasında ve eğitim araştırmalarında eğitimciler, politika yapıcılar ve araştırmacılar için önemli bir kaynak durumundadır. TIMSS projesinin yönetiminden sorumlu uluslararası birim IEA’dır. IEA’nın yönetiminde, Uluslararası Çalışma Merkezi, Veri İşleme ve Araştırma Merkezi, Kanada İstatistik (Statistics Canada) ve Test Hazırlama Merkezi birlikte


TIMSS uygulamalarını yapmaktadır. İlk TIMMS sınavı 1995 yılında yapılmış olup, bu tarihteki sınava ülkemiz katılmamıştır. Ulusal düzeyde, her ülkede TIMSS, Ulusal Merkez aracılığı ile yürütülmektedir. PISA sınavlarında olduğu gibi TIMSS sınavlarında da Ulusal Merkez EARGED’dir. Bu merkezler IEA ile işbirliği içerisinde dokümanların çeviri ve adaptasyonu, ulusal ölçme araçlarının son halinin verilmesi, örneklem seçimi, açık uçlu soruların puanlanması, veri girişi ve ulusal çözümlemelerin yapılmasının yanında ülke genelinde uygulama yapılacak okul yöneticisi ve öğretmenlerle işbirliği yaparak projenin okullarda uygulanması işlemini yürütür. TIMMS 2011 sınavı 7 coğrafi bölgeden seçilen 67 ilden 259 ilköğretim okulu 4. ve 8. sınıf düzeyinde yaklaşık 15.124 öğrencinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir. TIMMS 2007 Ulusal Matematik ve Fen Raporu, mevcut EARGED yönetiminin gerekli çalışmaları tamamlamasıyla ancak 2010 yılında çıkarılabilmiştir. İçeriğinde politika belirleyici ve uygulayıcılara yön verebilecek pek çok değerli analiz içeren söz konusu raporun böylesine gecikmiş olması bu yönüyle büyük bir kayıp olarak değerlendirilmiştir. Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA), Ekonomik İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı’na (OECD) üye ülkelerdeki 15 yaş grubu öğrencilerin zorunlu eğitim sonunda, günümüz bilgi toplumunda karşılaşabilecekleri durumlar karşısında ne ölçüde hazırlıklı olduklarını belirlemek amacıyla geliştirilmiştir. PISA 2000 yılında başlamış olup her üç yılda bir esas uygulaması yapılmaktadır. 2000 yılında okuma becerileri ağırlıklı bir araştırma yapılmış olup takip eden uygulamalarda matematik okuryazarlığı ve fen okuryazarlığı alanlarında araştırmalar yapılmıştır. PISA 2009 okuma becerileri 2009 yılı Nisan ayında yapılmıştır. PISA 2012 matematik Nisan 2012’de yapılacaktır. PISA’da uluslararası tüm etkinlikler PISA Yönetim Kurulu tarafından planlanmaktadır. Ulusal düzeyde çalışmalar ise, her ülkede Ulusal Merkezler aracılığı ile yürütülmektedir. Bu merkezler PISA konsorsiyumu ile işbirliği içinde dokümanların çeviri ve uyarlaması, ulusal ölçme araçlarına son halinin verilmesi, örneklem seçimi, açık uçlu soruların puanlanması, veri girişi ve ulusal çözümlemelerin yapılması çalışmalarını yürütmektedirler. Türkiye’de bu görevi EARGED Başkanlığı üstlenmiş ve yerine getirmektedir. 2009 PISA sınavı, 7 coğrafi bölgeden seçilen 24 ildeki ilköğretim ve ortaöğretim okullarından oluşan 56 okuldaki 1.450 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. 2012 yılında yapılacak sınav ise, yine 7 coğrafi bölgeden seçilen 26 ildeki toplam 55 ilköğretim ve ortaöğretim okullarındaki 15 yaş grubu 1.450 öğrenciyi kapsamaktadır. AB ile İlgili İşlemler Türkiye ve AB ülkelerinde eğitim sistemleri, mesleki yeterlilikler eğitim ve çalışma şartları gibi konularda başvurulacak ilk temas noktası olarak değerlendirilen Ulusal Referans Noktası 2003 yılında EARGED Başkanlığı bünyesinde kurulmuştur. Hollanda Hükümeti ile MATRA Programı çerçevesinde 2008 yılında yürütülmüş olan “Ulusal Referans Noktasının Güçlendirilmesi Projesi” ile Türk Ulusal Referans Noktası aktif şekilde hizmet vermeye başlamıştır. İngilizce ve Türkçe olarak bir web sitesi oluşturulmuştur.


Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarından mezun olanlara verilmesi planlanan “Europass Sertifika Ekleri” Bakanlığın ilgili mesleki ve teknik eğitim birimlerinin temsil edildiği bir komisyon tarafından hazırlanmaktadır. Ancak sertifika eklerinin verilmesine henüz başlanmamıştır. Kopenhag Sürecinin en önemli çıktılarından biri olarak nitelendirilen Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (AYÇ) taslağına dair Ülke Raporu hazırlanmış ve AB Komisyonuna gönderilmiştir. Avrupa Komisyonu tarafından, Hayat Boyu Öğrenme Programı kapsamında teklif çağrısı yapılan Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (AYÇ) konulu proje hazırlanarak Avrupa Komisyonuna gönderilmiştir. Avrupa Komisyonu tarafından geliştirilen Mesleki Eğitimde Kredi Transfer Sistemi (ECVET) taslağı ile ilgili danışma süreci tamamlanmış, Ülke Raporuna son şeklinin verilmesi için ilgili taraflar ile Avrupa Eğitim Vakfı (AEV) ve CEDEFOP uzmanlarının katılımıyla çalışma toplantısı yapılmış ve Ülke Raporuna son şekli verilerek Avrupa Komisyonuna gönderilmiştir. Avrupa Komisyonu tarafından Hayat Boyu Öğrenme Programı altındaki Leonardo da Vinci Programı kapsamında teklif çağrısı yapılan Mesleki Eğitimde Kredi Transfer Sistemi (ECVET) konulu proje hazırlanarak Avrupa Komisyonuna gönderilmiştir. Ayrıca; 3-4 Aralık 2007 tarihlerinde İstanbul’da “Mesleki Eğitim Politikalarının Okullar ve Okul Yönetimi Üzerindeki Etkisi” konulu uluslararası konferansı; 7 Aralık 2007 tarihinde Ankara’da “Uluslararası Politika Öğrenme Çalıştayı”; Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi (CEDEFOP)’nin ülkemizdeki faaliyetleri konusunda İstanbul’da 17–18 Aralık 2007 tarihlerinde Uluslararası konferansı; Avrupa Eğitim Vakfı (AEV)’nın ülkemizdeki faaliyetleri çerçevesinde, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Makedonya, Kosova, Karadağ, Sırbistan ve Hırvatistan’ın yer aldığı 7 Güneydoğu Avrupa Ülkesi ve Türkiye için 24-25 Ocak 2008 tarihlerinde Ankara’da “Öğretme ve Öğrenme Projesi” uluslararası konferansları düzenlenmiştir. EARGED TARAFINDAN YÜRÜTÜLEN PROJELER EARGED tarafından çeşitli konularda farklı projeler yürütülmektedir. Bunlardan öne çıkanlara kısaca değinilecek olursa; İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması (Bu Benim Eserim) “İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Matematik ve Fen Bilimleri Proje Çalışması (Bu Benim Eserim)” 2004 yılından itibaren kademeli olarak ülke genelinde uygulanmaya başlamıştır. 2009–2010 eğitim-öğretim yılında proje çalışmasına 81 ilden toplam 33.264 başvuru yapılmıştır. Projelerin 1.004’ü 12 Bölge merkezi ilde sergilenmiş, yapılan değerlendirme sonucunda 100 proje final sergisine katılmaya hak kazanmıştır. Final sergisine katılan projeler, TÜBİTAK tarafından belirlenen bilim kurulunun değerlendirmesi sonucunda ödüllendirilmektedir. Her Çocuk Başarır Projesi Her Çocuk Başarır Projesi 24 Mart 2011 tarihinde tanıtım toplantısı ile başlamıştır. Bu proje ile “ilköğretim ve ortaöğretim çağında hedeflenen öğrenci yeterlik düzeyine ulaşamayan, öncelikle sosyo-ekonomik açıdan dezavantajlı, kırsal alanda yaşayan, risk altındaki ve özel eğitim gerektiren çocuklara ulaşmak ve destek eğitimi vermek” projenin öncelikli amacı olarak belirlenmiştir. Her Çocuk Başarır projesinin en önemli hedefi: İlköğretim ve ortaöğretim çağ


nüfusunun yeterliklerinin belirlenmesi, bu yeterliklere ulaşamayan çocuklara yönelik bireysel tedbirlerin alınması ve birebir destekleme programlarıyla her çocuğun belirlenen yeterlikler düzeyinde eğitim hakkından eşit bir şekilde yararlanmasını sağlamaktır. Bu hedefi gerçekleştirmek için;

Öğrenim düzeylerine göre yeterliklerin tanımlanması, Öğrencilerin sınıf, okul ve yerleşim yerlerine göre başarı durumları yeterlikler

doğrultusunda belirlenmesi, Öğrenci bazında başarısızlığa etki eden faktörlerin belirlenmesi, Başarının artırılmasına yönelik birebir destekleme programlarının

uygulanması, Pilot uygulamada; Destekleme programlarında İlköğretim okulları için; Fen ve

Teknoloji, Sosyal Bilgiler, Matematik, Türkçe, İngilizce derslerinden her okul için destek eğitimi alacak öğrencilerin belirlenmesi planlanmaktadır.

Bu proje ile nihai olarak, Eğitim-öğretim sürecinden ayrılma aşamasında olan öğrencilerin ve ayrılmış olanların tespit edilerek eğitime kazandırılması, izleme ve değerlendirme sisteminin oluşturulması amaçlanmaktadır. Projenin pilot uygulaması için gerekli olan bütçe “Ortaöğretim Projesi” kapsamında Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı bünyesinde yürütülen “Okul Gelişim Projesi” bütçesinden sağlanması planlanmaktadır.

ÖNERİLER

1. Eğitim ve öğretimde yaşanan yenilik ve gelişmelerin takip edilmesi. Gerek yurt içinde gerekse yurt dışında yapılacak kongre, panel, seminer, toplantı, sempozyum, çalıştay vb. etkinliklerin sistematik olarak takip edilerek bir havuzda toplanacağı, periyodik değerlendirmeler sonucunda katılması uygun görüleceklerin belirleneceği bir yapının oluşturulması; katılımcıların önceden belirlenmiş yazılı kriterlere (akademik kariyer, kıdem, dil yeterliliği, daha önce yapılan görevlendirme sıklığı vb.) göre belirlenmesi; ilgili birimlerin görüşleri alınarak gerekli görülen elektronik ve basılı süreli akademik yayınlara abone olunması gereklidir. Ayrıca, eğitim öğretimle ilgili çevirilerin yapılabilmesi için yabancı dil bilen personel istihdam edilmeli, ilgili yabancı uluslararası yayınlara kurumsal abonelik sağlanmalı, bu yayınların gerekli görülen bölümlerinin çevirileri yapılmalı ve ilgililerle paylaşılmalıdır.

2. Eğitim araştırmalarında ilgili kurum ve kuruluşların katkılarının alınarak ortak akla yansıtılması. Eğitim araştırmaları konusunda bilgi bankası niteliğinde olan, Türkiye Eğitim Araştırmaları Açık Erişim Sistemine (TEAV) işlerlik kazandırabilmek için, kütüphanecilik, bilgi ve belge yönetimi alanında uzman personelin istihdamı sağlanmalıdır. TEAV'ın aktif şekilde faaliyete geçebilmesi sürdürülen çalışmalar bir an önce sonuçlandırılmadır.

3. ÖBBS’lerde uygulanan testin kapsamının geçerli ve güvenilir olması. Öğrenci Başarılarının Belirlenmesi Sınavı (ÖBBS) için soru hazırlanması ve


saklanmasında kullanılan SORUBANK programı güncellenmeli ya da ihtiyaca uygun yeni bir yazılım kullanılmalıdır.

4. Öğretmen ve öğrenci başarısının artırılması. 2010 - 2014 Stratejik Planı’nda da belirtildiği üzere “Öğretmen ve öğrenci başarılarını artırmaya yönelik ölçme ve değerlendirme alanında rehberlik yapmak” fonksiyonu gerçekleştirilmelidir. Bu bağlamda planlanan ancak sonradan iptal edilen hizmetiçi eğitim faaliyetlerinin icrası sağlanmalıdır. ÖBBS veri tabanları Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA) ve Uluslararası Matematik ve Fen Eğilimleri Araştırması (TIMMS) veri tabanlarında olduğu gibi, karşılaştırma yapılabilmesi için internet ortamında erişime açılmalıdır.

5. PISA ve TIMMS sınavlarına ilişkin olarak öğretmen ve öğrencilerde farkındalık oluşturulması. PISA, TIMMS sınavlarının öğrencilere tanıtımı için açık uçlu soru örneklerinin de yer aldığı kitapçık, yayın vb. faaliyetler yapılmalı, farkındalık artırılmalıdır.

6. PISA ve TIMMS sınavlarında yeterli nitelik ve nicelikte öğretmen görevlendirilmesi. 2015 PISA sınavları Fen ağırlıklı olarak yapılacaktır. Dolayısıyla, PISA sürecinde, EARGED Stratejik Planı doğrultusunda, eksik olan Fen branşında, İngilizce bilen öğretmen görevlendirmesi yapılmalıdır.

7. PISA ve TIMMS ulusal raporunun objektif bir şekilde ve zamanında hazırlanması. PISA ve TIMMS test uygulayıcılarına gerekli eğitim belirli bir program dâhilinde verilmelidir. PISA, TIMMS sınavlarıyla ilgili, uluslararası raporun açıklanmasından itibaren, ulusal raporun makul bir zaman içerisinde hazırlanmasına yönelik bağlayıcı düzenleme yapılmalıdır.

8. Belirli referans noktalarına göre Türkiye'nin eğitim alanındaki düzeyinin tespiti. PISA ve TIMMS sınav ardından gerçekleştirilecek basın duyuruları, toplantılar ve rapor basımı şeklindeki paylaşımların yanında akademik katılımın da sağlandığı konferans, panel vb. yöntemlerle interaktif olarak elde edilen sonuçlar paylaşılmalı ve tartışılmalıdır.

9. AB ile ilgili iş ve işlemlerin sorunsuz bir şekilde yürütülmesini sağlayacak nitelik ve nicelikte personel. ReferNet ve TTNet projeleri devam ettirilmelidir. Bunun için de yabancı dil bilen ve AB - Yurtdışı Projeler konularına yatkın, yeter sayıda personel istihdam edilmelidir. Öte yandan, CEDEFOP ve Avrupa Eğitim Vakfı toplantılarına katılım sağlanmalıdır.

10. Eğitim sistemleri karşılaştırması. Eğitim öğretim konularıyla ilgili olarak Türk Eğitim Sistemi, AB ve OECD ülkeleri eğitim sistemleri arasında belirli konularda karşılaştırma çalışmaları yapılmalı ve sonuçlar paylaşılmalıdır.


11. Uluslararası düzenlemelerle paralellik. Sertifika ve belgelendirme konularında, AB ülkelerindeki örnekler araştırılmalıdır. Bilgilendirme ve danışmanlık faaliyetleri için gerekli çalışma işbirliği içinde yapılmalıdır.

12. Mesleki eğitim sistemleri ve mesleki yeterlikler konusunda bilgi alınabilecek ilk başvuru noktası olan Ulusal Referans Nokta’sının işlevselliği. Ulusal Referans Noktası çalışmalarının fonksiyonelliğinin artırılması için yabancı dil bilen ve mesleki eğitim alanda yeterliliği olan personel istihdam edilmelidir. EUROPASS sertifika eklerinin Meslek Lisesi öğrencilerine verilmesi için yürütülen çalışma tamamlanmalıdır. Öğrencilerin EUROPASS konusunda farkındalığının artırılması için toplantı, konferans, kitap, broşür vb. çalışmalar yaygınlaştırılmalıdır.

13. Görev tanımlarına uygun niteliklere sahip personel istihdamı. İl Ar-Ge Birimlerinde görevlendirilecek personelin nitelikleri belirlendiği gibi EARGED’de görev yapacak personelin niteliklerine ilişkin olarak da yazılı bir kriter çalışması yapılmalıdır. EARGED’de yürütülen ve uzmanlık gerektiren çalışmalar için uzmanlık kadrolarının oluşturulması personelin performansını ve faaliyetlerin kalitesini artıracaktır. Bakanlığın akademik çalışma yapan personelinden yeterince faydalanabilmek için, akademik çalışma yapan personel havuzunun oluşturulması ve takip edilmesine yönelik elektronik ortamda bir sistem oluşturulması gereklidir.

14. Çalışanların istek ve beklentileri ile memnuniyet seviyelerinin sistematik olarak tespit edilmesi. Eğitimde Kalite Güvence Sistemi çalışmaları doğrultusunda periyodik olarak personel memnuniyeti belirlenmeli ve artırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır.


Yatılı İlköğretim Bölge Okulları (YİBO) Süreci


atılı ilköğretim bölge okulları, nüfusun az ve dağınık olduğu yerleşim yerlerinde (köy, mezra, kom, oba) zorunlu eğitim çağına gelmiş çocukların sekiz yıllık eğitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kurulmuş okullardır. Bu okullarda öğrencilere eğitim – öğretimin

yanı sıra eğitimleri boyunca barınma, yeme, içme gibi imkânlar da sağlanmaktadır. Türk eğitim tarihinde ilk kez medreselerde başlayan yatılılık olgusu Fatih Sultan Mehmet döneminde daha düzenli hale getirilmiştir. Külliyelerin çevresinde aşevi, barınma yerleri, kütüphane ve Dar-ül Talim (İlkokul) adı verilen kurumlar açılmıştır. Kanuni Sultan Süleyman döneminde ise medreselerin içinde sübyan mektepleri açılmıştır. Tanzimat döneminde açılan Darüşşafaka, Balkanlarda hizmete açılan ıslahhaneler yatılı öğrenci almış, dönemin şartlarına göre eğitim öğretim vermiştir. 1908 yılında Meşrutiyetin ilanı sonrasında eğitim öğretime daha çok önem verilmeye başlanmış, 1909 yılında köylerde öğretmen yetiştirme düşüncesi ile yatılı okullar açılması öngörülmüştür. 1913 yılında çıkarılan Tedrisat-ı İptidaiye Kanun-ı Muvakkatı (Geçici İlköğretim Yasası) ile her ilin merkezinde yatılı bir ilköğretim okulu açılması hükmü kabul edilmiştir. 1942 yılına kadar köylerde açılmış olan okulların yaklaşık yarısına yakını üç sınıflı ve eğitmenli, geri kalanı da beş sınıflı, öğretmenli veya eğitmenli okullardır. Üç sınıflı okullardan çıkanlara dördüncü ve beşinci sınıflarda okuma imkânı verebilmek için özellikle üç sınıflı okulların çoğunlukta bulunduğu bölgelerde pansiyonlu veya pansiyonsuz “Köy Bölge Okulları” açılmasının faydalı olacağı düşünülmüştür. Bu okullar yalnız eğitmenli, öğretmenli veya öğretmenli eğitmenli olabilmektedir. Bu bölge okulları cumhuriyetin ilk yıllarında kurulması istenen yatılı mekteplerin devamı niteliğindedir. 1958 yılında 19.000 m2’lik bir alanda “bölge yatılı erkek okulu” olarak inşa edilen, 1959 – Mart Ayında Afganistan’dan gelen 9 yatılı öğrenciyle yatılı okul olarak eğitime başlayan, 1963 – 1964 öğretim yılında yatılı kız öğrencilerin de alınmasıyla ilk yatılı ilköğretim bölge okulu (YİBO) ve pansiyonlu ilköğretim okullarının (PİO) temeli Adana ili Ceyhan ilçesi, Mustafabeyli kasabasında atılmıştır. Yatılı ilköğretim okulları, 1962 yılında 222 Sayılı İlköğretim ve Temel Eğitim Kanunu’na göre hazırlanan Bölge Okulları Yönetmeliği’nin 1. maddesindeki “Çeşitli sebeplerle henüz bir ilkokul açılmamış olup birbirlerine yakın birkaç köyün bulunduğu yerlerde veya evleri ve ev grupları dağınık olan köylerde yatılı ilköğretim okulları açılır.” hükmü gereğince açılmaya başlanmıştır. İlerleyen süreçte, 1739 Sayılı Millî Eğitim Kanunu’nun 25. ve 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu’nun 9. maddesi çerçevesinde yatılı ilköğretim okullarının açılmasına devam edilmiştir. Kırsal kesimde okulu olmayan köy ve köy altı yerleşim birimlerinde bulunan çağ nüfusu ile yoksul ve fakir ailelerin çocuklarının ilköğretim hizmetlerine kavuşturulması amacıyla yatılı ve pansiyonlu ilköğretim okulları açılmıştır. Bu okullarda öğrenim gören çocuklarımızın yiyecek, giyecek, barınma, ders kitabı, defter, harçlık gibi ihtiyaçları ile ders araç – gereçlerinin tamamı Millî Eğitim Bakanlığınca

Y


karşılanmaktadır. 4306 Sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden sonra yeni YİBO ve PİO’ların yapımı hızlandırılmış, ayrıca YİBO ve PİO’lardaki hizmetlerin aynı olması sebebiyle 2006 yılında PİO’ların isimleri de “Yatılı İlköğretim Bölge Okulu” olarak değiştirilmiştir. Kanaatimizce yatılı ilköğretim bölge okulları, kuruluş felsefelerinden önemli ölçüde sapmıştır. Esasen okullarda yatılı öğrenci sayısındaki azalma, öngörülen amaçların ifasını da zorlaştırmaktadır. Çünkü amacı erişilemeyen çocukların eğitim ve öğretim haklarını kullanmalarına yönelik gerekli çalışmanın yapılması ve eksikliklerin ortadan kaldırılması olan okullarda, yatılı öğrencilerden ziyade gündüzlü durumda olan öğrenci sayısının sürekli arttığı görülmektedir. Bu durumda bazı yatılı ilköğretim bölge okullarının, normal ilköğretim okulundan pek de bir farkı kalmamıştır. Günümüzdeki yatılı ilköğretim bölge okullarının önemli çoğunluğunda (daha evvel %40 - %60 aralığında iken) 1 - 5. sınıf öğrencilerinin taşımalı eğitime alınmasıyla birlikte bu durum gündüzlü (yatılı kalmayan) öğrenciler lehine %80 - 85’ler düzeyine ulaşmaktadır. Bu itibarla, yatılı ilköğretim bölge okullarımızın kuruluş felsefeleri ile eğitim - öğretim müfredatlarının yeniden ele alınması ertelenemez bir durumdur. Genel bir ifadeyle, çocuğun kişiliği ilköğretim döneminde şekillenmeye başlamaktadır. Yetişkinlik çağındaki davranışları üzerinde etkili olacak alışkanlıkların kazanılması da özellikle bu yıllarda olmaktadır. Çocuğun erken yaşlardaki kazanımları, hayatının daha sonraki dönemlerini etkileyerek ileride ortaya çıkabilecek sorunları önlemede temel çözüm yolunu oluşturduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Türk millî eğitiminin amaç ve ilkeleri doğrultusunda yatılı ilköğretim bölge okullarının kuruluş amaçları:

Öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini geliştirerek onları hayata ve üst öğrenime hazırlamak,

Öğrencilere, Atatürk ilke ve inkılâplarını benimsetme ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’na, demokrasinin ilkelerine, insan haklarına, çocuk hakları ve uluslararası sözleşmelere uygun olarak haklarını kullanma, başkalarının haklarına saygı duyma, görevini yapma ve sorumluluk yüklenebilen birey olma bilinci kazandırmak,

Öğrencilerin millî, evrensel ve kültürel değerlerini tanımalarını,

benimsemelerini, geliştirmelerini bu değerlere saygı duymalarını sağlamak,

Nüfusu dağınık olan yerleri öğretmene ve okula kavuşturmak,

Öğrencileri kendilerine, ailelerine, topluma ve çevreye olumlu katkılar yapan; kendisi, ailesi, çevresi ile barışık ve başkalarıyla iyi ilişkiler kuran; işbirliği içinde çalışıp hoşgörülü ve paylaşmayı bilen; dürüst, erdemli, iyi ve mutlu yurttaşlar olarak yetiştirmek,

Öğrencilerin kendilerini geliştirmelerine ve sosyal, kültürel, eğitsel, bilimsel,

sportif ve sanatsal etkinliklerle millî kültürü benimsemelerine/yaymalarına yardımcı olmak,

Öğrencileri kendilerine güvenen, sistemli düşünebilen, girişimci, teknolojiyi

etkili biçimde kullanabilen, planlı çalışma alışkanlığına sahip estetik duyguları ve yaratıcılıkları gelişmiş bireyler olarak yetiştirmek,


Öğrencileri ailesine ve topluma karşı sorumluluk duyabilen, üretken,

verimli, ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunabilen bireyler olarak yetiştirmek,

Doğayı tanıma, sevme, koruma ve bunun yanında insanın doğaya

etkilerinin neler olabileceğine, bunların sonuçlarının kendisini de etkileyebileceğine ve bir doğa dostu olarak çevreyi her durumda koruması gerektiğine dair bilinç kazandırmak,

Öğrencilere bilgi yükleme yerine bilgiye ulaşma, bilgiyi kullanma yöntem ve

tekniklerini öğreterek öğrencileri bilimsel düşünme, çalışma ve araştırma alışkanlığına yöneltmek,

2. kademesi bulunmayan ilköğretim okullarında 5. sınıfı tamamlayan

öğrencilerin ilköğretimini tamamlayabilmelerini sağlamak,

Öğrencileri bilimsel düşünme, araştırma ve çalışma becerilerine yöneltmek, öğrencilerin, sevgi ve iletişimin desteklendiği gerçek öğrenme ortamlarında düşünme becerilerini kazanmalarına, yaratıcı güçlerini ortaya koymalarına ve kullanmalarına yardımcı olmak,

Öğrencilerin kişisel ve sosyal araç, gereç, kaynaklar ile zamanı verimli

kullanmalarını, okuma zevk ve alışkanlığı kazanmalarını sağlamaktır. Yukarıdaki amaçları doğrultusunda İlköğretim Genel Müdürlüğü tarafından yürürlüğe konulan projeler; Günebakan Projesi, Biz Büyüyoruz Türkiye Büyüyor Projesi, Eğitimde Gönül Birliği Projesi ve İlköğretim Okulları Yardım Projesinden oluşmaktadır. Söz konusu projelerin amaçları kısaca şöyledir: Günebakan Projesi Tuvana Okuma İstekli Çocuk Eğitim Vakfı (TOÇEV) ile yapılan protokol kapsamında, Projenin Amacı: Yatılı İlköğretim Bölge Okullarının iç ve dış mekânlarında, öğrencilerin yararlanacağı, eğlenebilecekleri, eğlenirken sosyal, kültürel, psikolojik, fiziksel gelişimlerini sağlayacakları resim atölyeleri, müzik odaları, oyun ve jimnastik odaları, kütüphane, çok amaçlı salon ve açık spor alanları ile yapılacak peyzaj çalışmaları sonucu güzel bir çevrenin oluşturulması, Yatılı İlköğretim Bölge Okulları öğrencilerinin katılacağı spor turnuvaları, sanat festivalleri ile öğrencilerin bilgi edinme/kullanma ve gelişen teknolojiyi takip edebilmelerine ışık tutacak, bilim adamı yetiştirme programı ve teknoloji konferanslarının düzenlenmesi, Girdikleri sınav sonucunda 2008 yılında Fen Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi, Anadolu Öğretmen Lisesi ve Anadolu Liselerine en yüksek puanla kayıt yaptıran yatılı ilköğretim bölge okulu öğrencilerinin ortaöğrenimleri süresince masraflarının karşılanması şeklindedir. Biz Büyüyoruz Türkiye Büyüyor Projesi Geleceğe Bir Adım Derneği ile yapılan protokol kapsamında Projenin amacı: Yatılı ilköğretim bölge okullarında öğrenim gören öğrencilerimizin temel yaşam alanlarında kolaylaştırıcılık rolü üstlenmek, sorumluluklarının alışkanlık haline gelmesine rehberlik etmek, sosyal ve kültürel gelişimlerine katkıda bulunmak ve temel yaşam alanlarındaki faaliyetleri esnasında adil, dürüst ve paylaşımcı kimliği ile birlikte bireysel ve toplumsal sorumlulukları sürdürebilir kılmada iletişim materyalleri yardımcılığında rehberlik etmektir.

http://iogm.meb.gov.tr/pages.php?page=projects&id=5





Eğitimde Gönül Birliği Projesi Arçelik A.Ş ile yapılan protokol kapsamında Projenin Amacı: Yatılı İlköğretim Bölge Okullarındaki Öğrencilere sıcak bir aile ortamı sunmak ve topluma örnek bireyler olarak yetişmelerini sağlamak, kamuoyunda bu okulların ihtiyaçları konusunda farkındalık ve duyarlılık oluşturmaktır. İlköğretim Okullarına Yardım Vakfı Projesi İlköğretim Okullarına Yardım Vakfı (İlkyar) ile yapılan protokol kapsamında Projenin amacı: Yatılı ilköğretim bölge okullarında öğrenim gören öğrencilerimizin aynı zamanda eğitimlerini en üst düzeyde alabilecekleri materyallere ulaşmalarını sağlamak, okullarda hem eğitici hem de eğlendirici etkinlikler düzenlemek, öğrencilerin sıkıntı ve mutluluklarını paylaşmak, öğrenci ve öğretmenlerin yaşam boyunca öğrenmeye ve öğretmeye duyacakları isteğin sürekliğine yardımcı olmak şeklindedir. YATILI İLKÖĞRETİM BÖLGE OKULLARINDA GENEL DURUM İlgili mevzuat, kalkınma planları ve öngörülen hedefler doğrultusunda Millî Eğitim Bakanlığının, maddi imkânlardan yoksun ve başarılı olan öğrencileri parasız yatılı olarak okutması öngörülmüştür. Ayrıca, ilgili mevzuat uyarınca yetiştirme yurtlarından gelen veya kanun gereğince haklarında tedbir kararı verilmiş bulunan öğrencilerden, parasız yatılı okumak isteyenlerin ailelerinin maddi durumlarının da dikkate alınmayacağı hususu kanuni hüküm haline getirilmiştir. 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 65 inci maddesinin (d) bendine tabi kişilerin çocukları, 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine tabi kişilerin çocukları, 2453 sayılı Yurtdışında Görevli Personele Nakti Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine tabi kişilerin çocukları, 2566 sayılı Bazı Kamu Görevlilerine Nakdi Tazminat Verilmesi ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun hükümlerine tabi kişilerin çocukları, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun ek 1 inci maddesine tabi kişilerin çocukları, doğal afet ve savaş gibi olağanüstü durumlar nedeniyle korunmaya muhtaç duruma düşen ailelerin çocukları, kurumlarda öğretmen olup da görevli bulundukları yerde çocuklarının devam edeceği düzeyde okul bulunmayanların çocukları, Başbakanlığın izniyle ülkemizde okutulmak üzere getirilen yabancı uyruklu öğrenciler, Bakanlıkça tespit edilen kontenjanlar göz önüne alınarak sınavsız olarak parasız yatılılığa yerleştirilir. İlköğretim kurumlarında parasız yatılı veya burslu okuyan öğrencinin parasız yatılı veya burslu okuma durumu, öğretimini tamamlayıncaya kadar devam eder ve parasız yatılı okumak suretiyle okulu bitirenler ile herhangi bir sebeple okuldan ayrılan öğrenciler de dâhil herhangi bir sebeple mecburi hizmet, tazminat veya geri ödeme ile yükümlü tutulmamaktadır. Her yıl tespit edilen parasız yatılılık kontenjanlarının; 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu ile 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu kapsamına giren öğrencilere %10’u, ailesinin oturduğu yerleşim biriminde ilköğretim okulu bulunmayan öğrencilere %5’i, çalışan, emekli olan veya vefat eden öğretmen çocuklarına %15’i ve diğer öğrencilere ise %70’i ayrılır. Bu kontenjanlardan birinin veya birden fazlasının dolmaması hâlinde açık kontenjanlar, diğer öğrencilere ayrılan %70’lik kontenjana ilave edilmektedir.


2011 Yılı İtibariyle Yatılı İlköğretim Bölge Okulları

Kaynak: İlköğretim Genel Müdürlüğü ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü (Ağustos 2011 - TL)

İLİ

YİB

O S

AY

ISI

ÖĞ

REN

Cİ

SAY

ISI

PANSİYON ÖDENEĞİ

PANSİYON BÜTÇESİ HARİCİNDE GÖNDERİLEN ÖDENEKLER

%12'ler Harçlık Donatım Araç Yakıtı Araç

Onarımı Araç

Muay.

1 ADANA 11 2.897 3.625.387,00 424.653,00 157.853,00 100.000,00 16.200,00 6.750,00 130,00

2 ADIYAMAN 4 1.785 2.086.041,00 235.238,00 91.763,00 - 16.490,00 5.600,00 130,00

3 AFYONKARAHİSAR 9 1.003 1.215.781,00 195.485,00 54.578,00 330.000,00 8.100,00 2.000,00 53,00

4 AĞRI 17 7.690 9.642.879,00 1.058.342,00 347.632,00 150.000,00 43.490,00 15.000,00 416,00

5 AMASYA 4 651 814.640,00 113.352,00 34.762,00 - 8.100,00 4.415,00 52,00

6 ANKARA 3 429 536.183,00 85.317,00 21.570,00 50.000,00 10.800,00 3.000,00 104,00

7 ANTALYA 8 1.459 1.780.821,00 231.688,00 74.866,00 - 10.800,00 3.000,00 104,00

8 ARTVİN 7 1.051 1.314.741,00 188.963,00 53.639,00 40.000,00 10.800,00 7.000,00 104,00

9 AYDIN 1 153 189.941,00 24.592,00 8.199,00 50.000,00 2.700,00 1.000,00 26,00

10 BALIKESİR 6 1.175 1.449.575,00 189.343,00 61.546,00 - 5.400,00 5.000,00 26,00

11 BİLECİK - 76 65.099,00 14.811,00 2.825,00 - 2.700,00 1.000,00

12 BİNGÖL 15 4.816 6.038.815,00 687.465,00 245.688,00 180.000,00 32.400,00 12.000,00 286,00

13 BİTLİS 20 7.448 9.391.392,00 1.033.876,00 371.884,00 300.000,00 41.080,00 14.800,00 416,00

14 BOLU 2 361 438.110,00 66.171,00 16.349,00 - 5.400,00 - 52,00

15 BURDUR - - - - - - - - -

16 BURSA 3 594 742.873,00 92.741,00 31.652,00 - 2.700,00 - 52,00

17 ÇANAKKALE 2 375 468.657,00 58.036,00 20.845,00 90.000,00 2.700,00 3.000,00 52,00

18 ÇANKIRI 3 666 769.098,00 109.687,00 34.223,00 - 8.100,00 2.000,00 78,00

19 ÇORUM 10 2.136 2.581.183,00 347.984,00 111.375,00 - 13.500,00 7.000,00 130,00

20 DENİZLİ 3 497 622.068,00 84.446,00 22.952,00 - 2.700,00 - 26,00

21 DİYARBAKIR 13 5.008 6.271.705,00 672.380,00 248.018,00 100.000,00 30.280,00 - 338,00

22 EDİRNE 1 54 67.580,00 20.109,00 3.552,00 - - - -

23 ELAZIĞ 8 1.285 1.604.542,00 218.756,00 67.147,00 70.000,00 5.690,00 2.000,00 130,00

24 ERZİNCAN 3 853 1.041.556,00 139.809,00 37.456,00 - 11.100,00 1.350,00 130,00

25 ERZURUM 19 6.716 8.353.632,00 960.849,00 304.534,00 690.000,00 40.790,00 17.500,00 364,00

26 ESKİŞEHİR 1 76 87.349,00 33.481,00 3.812,00 - - - -

27 GAZİANTEP 3 1.097 1.380.386,00 157.063,00 58.265,00 - 8.100,00 3.025,00 78,00

28 GİRESUN 9 2.134 2.650.710,00 334.756,00 118.163,00 93.500,00 16.200,00 7.000,00 208,00

29 GÜMÜŞHANE 8 1.823 2.180.678,00 262.317,00 95.919,00 140.000,00 16.200,00 8.000,00 156,00

30 HAKKARİ 11 5.050 6.350.095,00 674.282,00 258.606,00 280.000,00 24.300,00 6.000,00 234,00

31 HATAY 4 1.463 1.831.643,00 205.516,00 74.476,00 30.000,00 8.390,00 4.000,00 104,00

32 ISPARTA 5 509 637.046,00 99.242,00 27.329,00 2.700,00 1.000,00 52,00

33 MERSİN 5 656 820.779,00 124.088,00 32.690,00 120.000,00 - - -

34 İSTANBUL 1 180 234.267,00 29.911,00 10.581,00 - 2.700,00 - 26,00

35 İZMİR 5 873 1.088.597,00 159.135,00 45.676,00 - 5.400,00 2.000,00 52,00

36 KARS 15 3.670 4.594.624,00 539.252,00 190.713,00 60.000,00 18.900,00 8.000,00 156,00

37 KASTAMONU 18 3.092 3.759.421,00 508.149,00 156.477,00 190.000,00 37.800,00 20.500,00 364,00

38 KAYSERİ 9 2.016 2.508.096,00 322.165,00 109.160,00 100.000,00 16.490,00 6.000,00 234,00

39 KIRKLARELİ 1 29 36.292,00 18.354,00 1.666,00 - - - -

40 KIRŞEHİR 1 31 27.337,00 15.280,00 1.152,00 - - - -

41 KOCAELİ - - - - - - - - -


İLİ

YİB

O S

AY

ISI

ÖĞ

REN

Cİ

SAY

ISI



%12'ler Harçlık Donatım Araç Yakıtı Araç

Onarımı Araç

Muay.

42 KONYA 9 1.128 1.395.808,00 219.289,00 59.078,00 38.000,00 18.900,00 7.600,00 156,00

43 KÜTAHYA 1 117 146.424,00 19.370,00 5.747,00 100.000,00 - - -

44 MALATYA 7 1.481 1.846.765,00 229.503,00 72.076,00 - 19.480,00 2.000,00 234,00

45 MANİSA 2 273 336.728,00 49.405,00 14.131,00 - 5.690,00 2.500,00 78,00

46 KAHRAMANMARAŞ 12 3.826 4.786.907,00 541.064,00 202.142,00 134.500,00 21.600,00 7.550,00 156,00

47 MARDİN 8 2.771 3.443.860,00 377.394,00 132.840,00 15.000,00 24.600,00 9.000,00 260,00

48 MUĞLA 1 123 153.893,00 20.267,00 6.973,00 - - 1.000,00 26,00

49 MUŞ 24 9.066 11.344.333,00 1.258.465,00 448.618,00 540.000,00 59.400,00 9.000,00 572,00

50 NEVŞEHİR 1 56 70.122,00 20.414,00 2.766,00 35.000,00 2.700,00 1.000,00 26,00

51 NİĞDE 3 562 703.297,00 87.993,00 31.813,00 - 8.100,00 2.500,00 78,00

52 ORDU 10 2.649 3.311.888,00 412.326,00 143.094,00 320.000,00 21.890,00 10.000,00 234,00

53 RİZE 2 281 351.707,00 57.202,00 15.862,00 - 2.700,00 1.000,00 26,00

54 SAKARYA 2 235 294.061,00 50.086,00 11.875,00 80.000,00 - 2.000,00 -

55 SAMSUN 16 3.890 4.811.329,00 586.160,00 209.363,00 150.000,00 21.600,00 7.900,00 234,00

56 SİİRT 8 2.166 2.678.158,00 356.915,00 102.681,00 50.000,00 24.590,00 5.000,00 208,00

57 SİNOP 13 3.089 3.844.584,00 462.310,00 165.728,00 70.000,00 35.390,00 12.200,00 376,00

58 SİVAS 16 2.976 3.735.944,00 474.158,00 161.071,00 130.000,00 18.900,00 7.000,00 162,00

59 TEKİRDAĞ - - - - - - - - -

60 TOKAT 11 2.828 3.475.054,00 421.492,00 145.316,00 270.000,00 21.890,00 8.730,00 241,00

61 TRABZON 4 589 736.890,00 101.024,00 32.022,00 50.000,00 8.100,00 5.000,00 81,00

62 TUNCELİ 7 1.076 1.346.719,00 179.800,00 55.455,00 16.200,00 8.000,00 162,00

63 ŞANLIURFA 10 3.890 4.765.134,00 523.328,00 192.203,00 100.000,00 24.880,00 8.700,00 319,00

64 UŞAK 2 276 345.411,00 50.448,00 15.679,00 - 5.400,00 2.000,00 54,00

65 VAN 22 8.156 10.215.965,00 1.132.663,00 407.527,00 730.000,00 54.000,00 20.500,00 536,00

66 YOZGAT 2 342 427.497,00 54.898,00 18.245,00 47.000,00 5.400,00 - 54,00

67 ZONGULDAK 1 129 161.482,00 21.177,00 5.995,00 - 2.700,00 1.000,00 27,00

68 AKSARAY 2 464 580.850,00 66.768,00 21.724,00 50.000,00 2.700,00 1.000,00 26,00

69 BAYBURT 2 438 548.074,00 65.768,00 24.266,00 - 5.400,00 1.000,00 52,00

70 KARAMAN 4 1.160 1.452.531,00 166.073,00 63.780,00 - 8.100,00 3.000,00 52,00

71 KIRIKKALE 1 124 155.145,00 20.417,00 6.954,00 - 2.700,00 1.000,00 26,00

72 BATMAN 10 3.184 3.993.722,00 442.424,00 152.852,00 320.000,00 16.200,00 6.000,00 234,00

73 ŞIRNAK 7 1.675 1.928.373,00 226.914,00 72.886,00 50.000,00 18.900,00 7.000,00 135,00

74 BARTIN 2 315 393.352,00 56.201,00 17.273,00 50.000,00 5.400,00 2.000,00 52,00

75 ARDAHAN 5 1.513 1.855.943,00 216.170,00 78.975,00 - 8.390,00 3.880,00 78,00

76 IĞDIR 3 1.056 1.325.478,00 147.192,00 50.146,00 - 8.100,00 3.000,00 78,00

77 YALOVA - - - - - - - - -

78 KARABÜK - - - - - - - - -

79 KİLİS 3 653 817.184,00 99.860,00 26.268,00 - 2.700,00 - -

80 OSMANİYE 3 644 805.606,00 100.470,00 34.267,00 - 5.400,00 1.000,00 52,00

81 DÜZCE 2 257 327.940,00 50.150,00 14.266,00 - 2.700,00 1.000,00 26,00

GENEL TOPLAM

203.000.943,00 506 135.335 168.213.777,00 20.102.642,00 6.831.550,00 6.493.000,00 1.000.000,00 350.000,00 9.974,00


Aşağıdaki tabloda 2010 ve 2011 yıllarında bütçe ödeneklerinden en çok pay verilen ilk on ile yer verilmiştir. 2011 yılı itibariyle; Muş 13.660.388,00-TL, Van 12.561.191,00-TL ve Ağrı 11.257.759,00-TL illeri bütçe rakamları göz önüne alındığında en çok ödenek kullandırılan ilk üç ili oluşturmaktadır. Diğer iller ise sırasıyla Bitlis, Erzurum, Hakkâri, Diyarbakır, Bingöl, Samsun ve Kahramanmaraş olmuştur.

2011 Yılında En Çok Ödenek Gönderilen 10 İl Kaynak: İlköğretim Genel Müdürlüğü (TL)

İLİ

YİB

O S

AY

ISI

ÖĞ

REN

Cİ S

AY

ISI



TOPLAM

%12'ler Harçlık Donatım Araç Yakıt Araç

Onarım Araç

Muayene

1 MUŞ 24 9.066 11.344.333,00 1.258.465,00 448.618,00 540.000,00 59.400,00 9.000,00 572,00 13.660.388,00

2 VAN 22 8.156 10.215.965,00 1.132.663,00 407.527,00 730.000,00 54.000,00 20.500,00 536,00 12.561.191,00

3 AĞRI 17 7.690 9.642.879,00 1.058.342,00 347.632,00 150.000,00 43.490,00 15.000,00 416,00 11.257.759,00

4 BİTLİS 20 7.448 9.391.392,00 1.033.876,00 371.884,00 300.000,00 41.080,00 14.800,00 416,00 11.153.448,00

5 ERZURUM 19 6.716 8.353.632,00 960.849,00 304.534,00 690.000,00 40.790,00 17.500,00 364,00 10.367.669,00

6 HAKKÂRİ 11 5.050 6.350.095,00 674.282,00 258.606,00 280.000,00 24.300,00 6.000,00 234,00 7.593.517,00

7 DİYARBAKIR 12 5.008 6.271.705,00 672.380,00 248.018,00 100.000,00 30.280,00 338,00 7.322.721,00

8 BİNGÖL 15 4.816 6.038.815,00 687.465,00 245.688,00 180.000,00 32.400,00 12.000,00 286,00 7.196.654,00

9 SAMSUN 17 3.890 4.811.329,00 586.160,00 209.363,00 150.000,00 21.600,00 7.900,00 234,00 5.786.586,00

10 K.MARAŞ 12 3.826 4.786.907,00 541.064,00 202.142,00 134.500,00 21.600,00 7.550,00 156,00 5.693.919,00

GENEL TOPLAM 92.593.852,00

2010 Yılında En Çok Ödenek Gönderilen 10 İl

Kaynak: İlköğretim Genel Müdürlüğü (TL)

İLİ

YİB

O S

AY

ISI

ÖĞ

REN

Cİ

SAY

ISI



TOPLAM

%12'ler Harçlık Giyim Donatım Akaryakıt Yağ Alımı

Araç Muayene

Yakıt

1 MUŞ 24 8.342 12.571.740,00 1.454.244,00 610.247,00 633.992,00 210.000,00 22.616,00 3.542,00 155.000,00 15.661.381,00

2 VAN 23 8.129 12.120.812,00 1.448.243,00 585.832,00 617.804,00 650.000,00 20.560,00 3.382,00 41.000,00 15.487.633,00

3 BİTLİS 18 7.666 11.469.060,00 1.358.595,00 555.518,00 582.616,00 442.000,00 15.420,00 2.592,00 51.427,00 14.477.228,00

4 ERZURUM 19 7.068 10.796.916,00 1.322.527,00 526.232,00 535.344,00 20.000,00 14.392,00 2.254,00 113.000,00 13.330.665,00

5 AĞRI 18 6.695 9.974.525,00 1.197.027,00 477.865,00 503.500,00 415.000,00 14.392,00 2.592,00 113.000,00 12.697.901,00

6 DİYARBAKIR 15 5.814 8.567.325,00 961.494,00 412.559,00 440.496,00 330.000,00 13.364,00 2.266,00 73.857,00 10.801.361,00

7 BİNGÖL 16 5.299 8.065.797,00 926.645,00 393.288,00 402.724,00 250.000,00 13.364,00 1.620,00 43.905,00 10.097.343,00

8 HAKKARİ 13 5.234 7.895.522,00 934.550,00 391.956,00 397.784,00 300.000,00 12.336,00 1.288,00 15.000,00 9.948.436,00

9 K.MARAŞ 15 4.772 6.938.453,00 779.060,00 337.803,00 344.888,00 350.000,00 8.224,00 966,00 38.000,00 8.797.394,00

10 ŞANLIURFA 10 4.458 6.820.740,00 805.586,00 333.934,00 338.808,00 200.000,00 9.252,00 1.773,00 - 8.510.093,00

GENEL TOPLAM 119.809.435,00

2010 yılı itibariyle; Muş 15.661.381,00-TL, Van 15.487.633,00-TL, ve Bitlis 14.477.228,00-TL illeri bütçe rakamları göz önüne alındığında en çok ödenek kullandırılan ilk üç ili oluşturmaktadır. Diğer iller ise sırasıyla Erzurum, Ağrı, Diyarbakır, Bingöl, Hakkâri, Kahramanmaraş, Şanlıurfa olmuştur. Belirtilen illerde 2010 yılında, 2011 yılından farklı olarak giyim 11.285.088,00-TL ve onarım olarak da 194.000,00-TL bütçe kullanımı söz konusu olmuştur.


Bölgelere Göre YİBO Kapasite Doluluk Durumu

Kaynak: İlköğretim Genel Müdürlüğü (Mart 2011)

BÖ

LGES

İ MEVCUT KAPATILACAK

KAPASİTE KULLANIM

ORANI

YİB

O S

AY

ISI

KA

PA

SİTE

ÖĞRENCİ

BO

Ş K

AP

ASİ

TE

KA

PA

SİTE

ÜST

Ü

1-5

.SIN

IF

YA

TILI

ÖĞ

REN

Cİ

KIZ ERKEK TOPLAM

1 DOĞU ANADOLU BÖLGESİ 177 71074 25129 35715 60844 14273 4043 9199 % 85

2 AKDENİZ BÖLGESİ 49 15032 5042 6327 11369 3850 187 2168 % 75

3 MARMARA BÖLGESİ 18 3777 1069 1647 2716 1116 55 435 % 71

4 GÜNEYDOĞU ANADOLU B. 70 33105 8738 13656 22394 11458 747 2713 % 67

5 KARADENİZ BÖLGESİ 138 38465 11774 13595 25369 13344 248 6756 % 65

6 İÇ ANADOLU BÖLGESİ 61 17562 4582 5420 10002 7628 68 1894 % 56

7

EGE BÖLGESİ 25 5792 1355 1900 3255 2537 0 220 % 56

TOPLAM 538 184.807 57.689 78.260 135.949 54.206 5.348 23.385 % 73

2011 yılı itibariyle 184.807 kişilik yatılı ilköğretim bölge okulları kapasitesinin 135.949 kişilik kısmının kullanıldığı, 54.206 kişilik kapasitenin de atıl durumda olduğu anlaşılmaktadır. Atıl kapasite yönüyle bölgesel olarak ilk sırada yer alan bölge %44 oranla Ege ve İç Anadolu’dur. Mevcut kapasitesinin en çok %85’lik bir düzeyiyle en çok doluluk yaşayan bölge ise Doğu Anadolu’dur. Ayrıca Türkiye ortalaması olarak bakıldığında toplam kapasitenin %73’ü kullanılmaktadır. Diğer bir deyişle %27’lik bir kapasite atıl durumdadır. Sürecin Denetiminde Değerlendirilen Risk Tanımları

Fiziki Yeterlik ve Kapasite Kullanım Durumu

YİBO kampüs arazilerinin yeterince korunamaması ve başka kurumlara verilmesi,

YİBO’larda doğal afetlere yönelik (yangın, deprem ve yangın) önlemlerin yeterli düzeyde olmaması,

YİBO’ların kapasite kullanım oranlarına yönelik değerlendirme çalışmalarının yapılmaması,

YİBO’larda sağlık birimlerinin yeterli düzeyde olmaması,

YİBO’larda tuvalet ve lavaboların yeterli sayıda ve özellikte olmaması,

YİBO’larda ambar ve depoların yeterli büyüklükte ve gıda saklamaya uygun yapıda olmaması,


YİBO’larda günlük yaşamda kullanılmakta olan çamaşır, bulaşık makineleri ve diğer donatım malzemelerinin yeterli ve kullanılabilir düzeyde olmaması,

Öğrenci Merkezli Yönetim ve Eğitim – Öğretim Düzeyi

YİBO’larda görev yapacak yönetici ve öğretmenlerin belirli nitelikte olmaları yönünde gerekli çalışmaların yapılmaması,

YİBO’larda öğrencilerden beslenme, barınma ve eğitim alanlarında beklenti ve geri bildirimlerin alınmaması,

YİBO’ların eğitim müfredatlarında, öğrencilerin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda yeterince eğitsel faaliyetlere yer verilmemesi,

YİBO’larda öğrenci başarılarını artırmaya yönelik ek öğrenme imkânlarının (kurslar, gezi, gözlem, inceleme, vb.) sunulmasına yönelik çalışmaların yapılmaması,

Sosyal gelişim ve karakter oluşumunda nispeten daha önemli olan branşlara (Rehberlik, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Beden Eğitimi, Müzik, vb.) yönelik normların her YİBO’da doldurulamaması,

YİBO öğrencilerinin kişisel bakım setlerinin temin edilmemesi,

YİBO öğrencilerinin devamsızlık sorunlarının çözümlenmemesi,

YİBO’ların öğrenci kabulünde fırsat ve imkân eşitliğine uyulmaması,

Yaşam Alanlarının Uygunluk Durumu

YİBO’larda sağlıklı beslenme için (taze meyve, doğal ve katkısız meyve suları, süt mamulleri, vb.) yeterince tüketilmemesi,

YİBO’larda pansiyon kısmında kullanılan soyunma dolabı, ranza ve diğer mobilya araç ve gereçlerin kullanılabilir düzeyde olmaması,

YİBO pansiyonlarının yaşam düzeyinin iyileştirilememesi (oda sistemine geçişlerin tamamlanamaması),

YİBO’larda destek personelin (gece bekçisi, aşçı, hizmetli) yeterli sayı ve nitelikte olmaması,

YİBO’larda iş akış süreçlerinin oluşturulmaması ve görev tanımlarının net olmaması.


ÖNERİLER

1. YİBO kampüs alanlarının korunması. Donanımlı ve gelecek adına güven veren nesillerin yetiştirilebilmesi eğitimin temel amacıdır. Söz konusu temel amaca ulaşmak için yatılı ilköğretim bölge okullarının günümüz şartlarında tüm donatılarıyla birlikte olması gereken fiziki yeterlikler düşünülerek planlamalar yapılmalıdır. Mevcut araziler farklı ve özellikli durumu olan yatılı okulların ihtiyaçları için kullanılmalıdır. Atıl ve kullanılamayan kampüs alanlarıyla ilgili olarak alternatif projeler geliştirilmelidir.

2. YİBO’ların kapasite kullanım oranları. Kaliteli eğitime ivme kazandırabilecek ve öğretim yöntemlerinin işlevlerinin daha sağlıklı ve etkililik düzeyini artırıcı ivmenin sağlanmasını hedefleyen önlemlerin alınması için gerekli araştırmalar yapılarak politika oluşturulmalıdır. Bölgesel ve ulusal ihtiyaç analizleri acilen yapılmalıdır. Kurumun eğitim ortamı gelişmişlik yönünden izlenmeli ve kültürel yapısı bilinmelidir. Bir bölgede YİBO’nun kurulması veya kapatılması kararları ciddi araştırma ve incelemeler neticesinde verilmedir.

3. YİBO’lardaki sağlık birimlerinin yeterliliği. İdeal eğitim ortamlarının tesisi için standart kalitede ihtiyaçlar belirlenerek, hizmetin gerektirdiği ve gerçekten hedefleri belirlenmiş bir amacı olan planlamalar yapılmalıdır. Okullar için gerekli normlar da bu şekilde oluşturulmalıdır. Sağlık Bakanlığı ile gerekli koordinasyon ve değerlendirmeler yapılarak YİBO’lara “Aile Hekimi” kadrosu tesis edilmesi sağlanmalıdır. Okullardaki sağlık odaları, revirlerdeki acil müdahale gerektiren durumlar için hazırda bulunması gerek ilaç-pansuman vb. gereçler yeniden düzenlenmelidir. Okullarda belirli bir öğrenci sayısıyla ilintili olarak “Eğitim Psikoloğu” kadrosu tesis edilmeli ve çalışmalar daha yapıcı ve uzun süreli takiple titizlikle izlenmelidir. Çocukların yaşamlarında bedenen ve ruhen daha başarılı ve sosyal bireyler olmaları için kişisel temizlik ve bakım sorumluluğu ve bilinci kazandırılmasına yönelik çalışmalar yapılmalıdır. Çocukların kişisel bakım seti temin etmeleri sağlanmalıdır.

4. YİBO’larda görev yapacak personelin niteliği. YİBO’larda görev yapacak idarecilerin bir takım niteliklerinin bulunması gerekmektedir. YİBO ihtiyaçları doğrultusunda objektif kriterler belirlenmelidir. YİBO’larda daha evvel yöneticiliği bulunmayanların idareci olarak bu okullara atanmaması, okul müdürünün mutlaka evli olması, il içi veya iller arası rotasyon uygulamalarında bu okulların kendi aralarında yer değiştirme işlemlerinin yapılması gibi esasların oluşturulması isabetli olacaktır. YİBO’larda ilk defa görev alacak öğretmenlere oryantasyon eğitimi verilmesi, YİBO’larda görev verilecek öğretmenler ile ilgili belirli bir oranda kadın-erkek dengesinin gözetilmesi, bu okullarda öğretmenlik yapmak cazip hale getirilmesine yönelik gerekli düzenlemelerin yapılmasına yönelik girişimlerin başlatılması yerinde olacaktır.


5. YİBO eğitim müfredatlarında, öğrencilerin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda eğitsel faaliyetlere yer verilmesi. Talim Terbiye Kurulu ve ilgili öğretim dairelerinin işbirliği ile okul türü bazında, eğitim ortamları da göz önüne alınarak bir takım standartlar belirlenmelidir. Yatılı kalan öğrencilerin, tüm dünyalarının okullarından ibaret olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle okulun, hem eğitim-öğretim merkezi hem sıcak bir yuva olması sağlanmalıdır. Kişilik ve karakter gelişimlerine uygun olarak ve sanatsal gizil güçlerini ortaya çıkarabilecek imkân ve kolaylıkların gösterilebileceği esnek bir müfredatın uygulanabilmesine yönelik gerekli çalışmalar başlatılmalıdır. Diğer bir ifadeyle, yatılı ilköğretim bölge okullarında öğrencilerin 24 saat kalmaları dolayısıyla sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif faaliyetlerin rahatlıkla yapılabileceği yaşam alanlarının tesisine yönelik önlemler alınmalıdır.

6. YİBO’larda öğrenci başarısını artırmaya yönelik ek öğrenme imkânlarının arttırılmasına (etütlerin iyileştirilmesi, ilave kurslar, gezi, gözlem, inceleme, vb.) yönelik çalışmalar. Yatılı ilköğretim bölge okullarında sunulan eğitim ve öğretimin kalite ve niteliğini artırıcı önlemler alınmalıdır. Uygulanan müfredat çeşitlendirilerek zenginleştirilmelidir. Okullarda uygulanan etütlerin verimlilik düzeylerine ilişkin değerlendirmeler yapılmalıdır. Derslerdeki başarıyı artırıcı ve Türkiye geneli yapılan sınavlarda başarının artırılmasını hedefleyen ilave çalışmalar ile öğrencilerin kişisel gelişimlerine yönelik ders dışı etkinliklere de önem verilmelidir. Belletmen eksikliklerinin giderilmesine yönelik gerekli çalışmalar acilen başlatılmalıdır.

7. YİBO öğrencilerinin devamsızlık sorunlarının eşzamanlı takibi. Yapılan teorik bazlı çalışmalar somut eylem planlarına dönüştürülerek acilen, orta ölçekli bir ilçe nüfusuna eşdeğer, devamsız öğrenci sayısının olabildiğince aşağılara çekilmesi gerekmektedir.

8. Öğrencilerin sağlıklı beslenmesi. Çocukların okulda verimli olabilmeleri için iyi sağlık koşulları içinde olmaları gereklidir. Dengeli ve yeterli beslenmede bunun ilk koşuludur. Bu çağda iyi beslenen çocuk hastalıklara karşı direnç kazanır, hızla güçlenir, zihin gelişimini normal ve sağlıklı bir biçimde tamamlar, sosyal uyum ve eğitimini de başarıyla gerçekleştirir. Öncelikle öğrenci başına tahakkuk ettirilen parasal katsayıların günümüz şartları göz önüne alınarak artırılması, çocukların yetişme çağları düşünülerek verilen gıdalar ile ilgili daha sıkı bir izleme stratejisinin geliştirilmesi, hizmet alım ihaleleri ile ilgili olarak bu konuların titizlikle irdelenmesi ve muayene kabul komisyonlarının ve özellikle pansiyondan sorumlu muavinler ile ambar sorumlusu kişilerin süreci daha hassas yürütmeleri yönünde bir bilinç oluşturulması gerekmektedir.

9. YİBO pansiyonlarında kullanılan araç ve gereçlerin (soyunma dolabı, ranza ve diğer mobilya) kullanılabilirliği. Okul ve kurumların pansiyon kısımlarına ilişkin ideal bir yapının nasıl olması gerektiği ile ilgili bir standart oluşturmalıdır. Donatım ihtiyaçlarının tespit, temin, tahsis ve teslim


sürecini net olarak belirlemeyi hedefleyen bir çalışma yapılmalıdır. Günümüz koşullarında hiç kimsenin kendi evinde kullanmayacağı araç ve gereç bu okullar için uygun görülmemelidir. İlerleyen süreçte, günümüz şartlarına uygun ve çağdaş yaşam koşullarında dörder kişiden oluşan odalarda, tuvalet ve duşu oda içinde olan pansiyonlar planlanmalıdır.


Stratejik Plan Uygulama Süreci


ürk kamu yönetimi, klasik yönetim anlayışının eseri olan sınırlı, hantal ve statik yönetim sisteminin bir yansıması iken, iç ve dış eksenli gelişim ve etkileşim kamu yönetimi algısında önemli düzeyde bir değişimi zorunlu kılmaktadır. Yeni Kamu Yönetimi anlayışı

adı da verilen bu süreç, Türk kamu yönetiminde değişimin şekillenmesinde en önemli etken olmaktadır. Yeni kamu yönetimi anlayışı esasen bir takım yeni yönetim unsurlarını da içermektedir. Bu unsurlardan biri de stratejik yönetimdir. Amaç ve hedeflere ulaşma sürecinde stratejik yönetimle birlikte stratejik planlama ve performans odaklı çalışma önem kazanmıştır. Son yıllarda genel bütçelerden en yüksek payı alan Millî Eğitim Bakanlığı, kendisine verilen kaynakları en iyi şekilde değerlendirmek ve en yüksek düzeyde eğitim hizmeti sunmak durumundadır. Bu durum, eğitim kurumlarına olan ilgi ve beklentileri de dikkate alarak stratejik plan temelinde performans esaslı yönetim yapı ve işleyişinin tesis edilmesini sağlamak gerekliliğini ön plana taşımıştır. Strateji kelimesinin anlamı, sevk etme, yöneltme, gönderme, götürme ve gütme şeklindedir.1 Başka bir anlatımla strateji; belirlenmiş bir amaç veya hedefin başarılması için insan ve insan dışı araçların tümünün kullanılması vasıtasıyla izlenecek yol ve yöntemler olarak tarif etmek mümkündür. 2 Tanımlardan hareketle, stratejik yönetim ise; özel sektör, kamu sektörü ve üçüncü sektörde faaliyet gösteren tüm örgütlerde, kendi kurumsal gayeleri ile ilgili kendi geleceklerine yönelik amaç ve hedeflerin belirlenmesine ve bu süreçte yapılması gereken işlemlerin tespit edilmesine imkân sağlayan bir yönetim tekniğidir.3 Stratejik planlama ise bir örgüt ya da kurumun amaçlarını seçip, amaca ulaştırıcı belirli hedeflerin başarılması için oluşturulan stratejik programların ve politikaların uygulanmasını sağlayıcı gerekli yöntemleri belirlemek şeklinde tanımlamak mümkündür.4 Özetle stratejik planlama, bir kuruluşun aşağıdaki dört temel soruyu cevaplandırmasına yardımcı olur:

Neredeyiz? Nereye gitmek istiyoruz? Gitmek istediğimiz yere nasıl ulaşabiliriz? Başarımızı nasıl takip eder ve değerlendiririz?

Yukarıda belirtilen sorulara verilen cevaplar stratejik planlama sürecini oluşturmaktadır. Stratejik Plan Uygulama Sürecinin denetiminde; 01 Ocak 2010 yılında başlanılan Millî Eğitim Bakanlığı 2010-2014 Stratejik Planı çerçevesinde, 2010 ve 2011 Malî Yılı Performans Programları ile 2010 yılı Faaliyet Raporları ele alınmıştır.

1 Ömer Dinçer, Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, İstanbul, Timaş Yayınları,1991, s.6

2 Hüseyin Özgür, “Kamu Örgütlerinde Stratejik Yönetim”, ed. Muhittin ACAR, Hüseyin ÖZGÜR, Çağdaş Kamu Yönetimi, Cilt II, Nobel Yayınları, Ankara 2004,s.208 3 Coşkun Can Aktan, Değişim Çağında Yönetim, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 2003, s.3

4 Cengiz Üzün; Stratejik Yönetim ve Halkla İlişkiler, İzmir, Dokuz Eylül Yayınları, 2000, s.43

T


MEB 2010 – 2014 Stratejik Planı, onay sürecinin ardından basımı yapılarak 2010 Ocak ayından geçerli olmak üzere yürürlüğe konulmuş ve ilgili tüm paydaşlara dağıtılmıştır. Bakanlık merkez teşkilatı birimleri ile il millî eğitim müdürlüklerinin stratejik planları da MEB stratejik plan takvimi ile uyumlu olarak hazırlanmaya başlanmıştır. 2009 yılı 31 Aralık itibari ile merkez birimler ile İl Millî Eğitim Müdürlükleri stratejik planlarını 01.01.2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere onaya sunmuşlardır. 09.02.2010 tarihli ve 2010/14 sayılı Genelge ile 5018 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatın stratejik planlama konusundaki temel yaklaşımı ve stratejik planların okul ve kurumlarımıza, eğitim sistemimize ve ülkemize sağlayacağı yarar göz önüne alınarak Bakanlık ve il düzeyinde hazırlanan stratejik planların İlçe Millî Eğitim Müdürlükleri ile okul ve kurum düzeyine kadar indirilerek stratejik plan yapmaları zorunlu hale getirilmiştir. PROJE VE YAZILIMLAR Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun getirdiği stratejik planlama, performans yönetimi, faaliyet raporlama ve benzeri süreçlerin Bakanlığımızda yerleşmesine yönelik olarak e-performans bütçe ile okulların genel bütçe dışı kaynaklarına yönelik olarak istatistikî amaçlarla TEFBİS projeleri gerçekleştirilmiştir. E-PERFORMANS BÜTÇE (Millî Eğitim Bakanlığı Bütçesinin Kontrolü ve Bütçeye Dayalı Okul Eğitim Performansının İzlenmesi Projesi) Hacettepe Üniversitesi işbirliğinde, TÜBİTAK “Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projeleri Destekleme Programı (1007)” kapsamında finansmanı sağlanan söz konusu Proje ile 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun öngördüğü yeni yönetim anlayışının MEB’de yerleşmesi için “Stratejik plâna dayalı bütçe performansının ölçümüne ilişkin yönetim bilgi sistemi”nin oluşturulması amaçlanmaktadır.

Projenin genel amaçları:

Bütçe ön hazırlık süreç ve araçlarının geliştirilmesi, Kaynakların belirlenen politika ve önceliklere göre dağıtımının sağlanması, Harcamaların etkin ve sistemli izleneceği bir kontrol ortamının oluşturulması, Üst yöneticinin, harcama yetkililerinin ve iç kontrol sisteminin ihtiyaç duyacağı;

her türlü kaynağı, elde edilen çıktıları, hedefleri ve ulaşılma yüzdelerini belirleyecek; zaman serileri oluşturulmasına imkan verecek bir veri ambarının oluşturulması,

Bütçe uygulama sürecinin etkin olarak takip edilmesi, zamanında müdahalelerin yapılması ve gerekli önlemlerin alınması,

İç kontrol sisteminin oluşturulması, İç ve dış denetime kolaylık sağlayacak alt yapının oluşturulması.


Projede mevcut durum:

MEB Bütçesinin Kontrolü ve Bütçeye Dayalı Okul Eğitim Performansının İzlenmesi Projesinin ilk 6 aylık döneminde “literatür taraması ve benchmark (kıyaslama) çalışmaları” tamamlanmıştır. Projenin tanıtımına yönelik afiş ve broşür basılarak ilgililere dağıtımı yapılmıştır.

Aynı yıl içerisinde araştırma çalışmaları kapsamında Bakanlık yetkilileri ile her düzeyden okul ve kurum yöneticilerinin katıldığı 5 çalıştay düzenlenmiştir.

2010 yılında projenin önemli aşamalarından biri olan araştırma safhası tamamlanmıştır.

2011 yılında projenin yazılım aşamasına geçilerek, yazılım çalışmaları başlamıştır. Bu kapsamda, Bakanlığımız Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğünün de uygun görüşünün alındığı bir protokol imzalanlanmıştır.

Proje sonucunda ortaya çıkacak yazılımın test ve pilot çalışmalarının 2011 yılı sonuna kadar tamamlanması planlanmaktadır. Söz konusu proje TÜBİTAK 1007 KAMAG kaynaklı olduğu için teslimden itibaren 2 yıllık bir test geliştirme süreci yaşanacaktır.

TEFBİS (Türkiye’de Eğitimin Finansmanı ve Eğitim Harcamaları Bilgi Yönetim Sistemi) Hacettepe Üniversitesi işbirliğinde, TÜBİTAK “Kamu Kurumları Araştırma ve Geliştirme Projeleri Destekleme Programı (1007)” kapsamında finansmanı sağlanan söz konusu proje ile; okul aile birliği (ve diğer her türlü gelir gider) iş ve işlemleri elektronik ortamda yapılarak gelir ve giderlerin kayıt altına alınması, izlenmesi, raporlaştırılması ve karar vericiler için temel istatistiklerin oluşturulması amaçlanmaktadır. 2010 MALİ YILI PERFORMANS PROGRAMI PERFORMANS HEDEFLERİ GERÇEKLEŞME DURUMU Belirlenen 56 adet performans hedefinden 22’sinde gerçekleşmenin sağlandığı, 34 performans hedefinde ise hedeflenen noktaya ulaşılamadığı anlaşılmaktadır.


Performans Hedefi Sayısı Gerçekleşen Performans Hedefi Sayısı Gerçekleşmeyen Performans Hedefi Sayısı

56 22 34

107 performans göstergesinden ise 52 tanesi gerçekleşmiş, 55 performans göstergesi ise gerçekleşmemiştir.

Performans Göstergesi Sayısı Gerçekleşen Performans Göstergesi Gerçekleşmeyen Performans Göstergesi

107 52 55

MEB 2010-2014 Stratejik Planında belirlenen temalar bazında gerçekleşmeler incelendiğinde ise 2010 yılı için Özel Öğretim Teması için herhangi bir hedefin belirlenmediği, Ortaöğretim,

Gerçekleşen %39

Gerçekleşmeyen %61

2010 Yılı Performans Hedefi Gerçekleşme Durumu

Gerçekleşen %49 Gerçekleşmeyen %51

Performans Göstergesi Gerçekleşme Durumu


Özel Eğitim ve Rehberlik ve Hayat Boyu Öğrenme ve Bilgi Toplumu temalarındaki gerçekleşmelerin öne çıktığı görülmektedir.

2010 – 2014 Stratejik Planında Belirlenen Temalar Bazında Gerçekleşmeler

Temalar Performans Hedefi Sayısı

Gerçekleşen Hedef Sayısı

Performans Hedefi

Gerçekleşme %

Performans Göstergesi

Sayısı

Gerçekleşen Performans Göstergesi

Sayısı

Performans Göstergelerinin Gerçekleşme %

Okul Öncesi Eğitim 1 0 0,00 1 0 0,00

İlköğretim 2 0 0,00 2 0 0,00

Ortaöğretim 7 4 57,14 16 10 62,50

Özel Öğretim 0 0 0,00 0 0 0,00

Özel Eğit. ve Reh. 15 7 46,67 31 14 45,16

Yükseköğretim 1 1 100,00 1 1 100,00

Hayat Boyu Ö. ve Bil. T. 11 5 45,45 25 15 60,00

Kurumsal Kap. Geliş. 14 4 28,57 25 11 44,00

Denetim ve Danış. 1 1 100,00 1 1 100,00

Uluslararası İliş. AB Uy. 4 0 0,00 5 0 0,00

Toplam 56 22 39,29 107 52 48,60

Stratejik hedeflerden sorumlu birimler bazında ise, en fazla performans hedefi Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğünde olmuş ve bunların %75’i gerçekleştirilmiştir.

Stratejik Hedeflerden Sorumlu Birimler Bazında Gerçekleşme Oranları (2010)

Birimler Birimlerin Sorumlu Olduğu Performans

Hedefi Sayısı

Gerçekleşen Performans Hedefi

Sayısı

Performans Hedefinin Gerçekleşme Yüzdesi

Okul Öncesi Eğitimi Genel Müdürlüğü 1 0 0,00

İlköğretim Genel Müdürlüğü 2 0 0,00

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü 2 1 50,00

Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı 4 2 50,00

Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü 2 1 50,00

Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü 4 1 25,00

Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü 1 1 100,00

Özel Eğt. Rehb. ve Danış. Hizm. G.M. 8 6 75,00

Okuliçi Bed. Eğt. Spor ve İzcilik D.B. 4 1 25,00

Yükseköğretim Genel Müdürlüğü 1 1 100,00

Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü 5 3 60,00

Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü 7 2 28,57

Personel Genel Müdürlüğü 2 0 0,00

Öğretmen Yetiştirme ve Eğt. G.M. 1 0 0,00

Yatırımlar ve Tesisler Dairesi Başkanlığı 2 0 0,00

Strateji Geliştirme Başkanlığı 3 1 33,33

Eğitim Araştırma ve Geliştirme D.B. 2 0 0,00

Teftiş Kurulu Başkanlığı 2 2 100,00

Yurtdışı Eğitim öğretim Genel Müdürlüğü 1 0 0,00

Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü 2 0 0,00

Toplam 56 22 39,29

Denetim Kapsamında Değerlendirilen Dört Alt Sürece İlişkin Risk Tanımları

Misyon, Vizyon, Stratejik Amaç ve Stratejik Hedef Belirleme Süreci

Kurumsal misyon ve vizyonun gerektiği gibi oluşturulamaması,

Stratejik amaçların, kurumun misyon ve vizyonuyla açıkça uyumsuzluk göstermesi,


Performans hedeflerinin genel bir amaca yönelik olmaması,

Performans hedeflerin, somut ve objektif bir ölçülebilirliğinin olmaması,

Stratejik amaç ve performans hedeflerinin, Kalkınma Planı, Orta Vadeli Program ve hükümetin acil eylem planları gibi üst plan ve programlara uygun olmaması,

Faaliyetlerin Belirlenmesi Süreci

Faaliyetlerin etkin olarak planlanmaması,

Amaç ve hedeflere hizmet etmeyen faaliyetlere/projelere yer verilmesi,

Faaliyetlerin Maliyetlendirilmesi Süreci

Faaliyetlerin maliyetlerine ilişkin hesaplamaların hatalı olması,

Performans hedeflerinin malî kaynakların (bütçe +bütçe dışı) durumu göz önüne alınmadan tespit edilmesi,

Yatırım projelerinin stratejik plan ve performans programı ile yeterli ölçüde ilişkilendirilmemesi,

Faaliyet maliyeti tespit sürecinde, faaliyet dışı maliyetlerin göz ardı edilmesi,

Faaliyet maliyetlerinin tespitinde bütçe dışı kaynaklara yer verilmemesi,

Birim amirlerinin, faaliyet maliyetlerinin oluşturulmasında çalışmalara yeterince ilgi ve destek vermemeleri,

İzleme-Değerlendirme ve Faaliyet Raporu Süreci

Stratejik plan uygulamasının izleme ve değerlendirmesinin etkin yapılmaması,

Faaliyet Raporlarının raporlama ilkelerine uygun olmaması,

Faaliyet Raporlarının kamuoyuna açıklanmaması.

ÖNERİLER

1. Performans hedeflerinin, somut, objektif ve ölçülebilir düzeyde olması. Eğitim yönetiminde kalite odaklı bir yönetim anlayışının benimsenmesi, karşılaşılan problemlerin ortak akıl ile çözümler geliştirilmesi için kurumsal yönetişim ilkelerinin tüm çalışanlara benimsetilmesine yönelik paylaşım toplantılarının düzenlenmesi; eğitim hizmetinin gerektirdiği faaliyetlerin (performans hedeflerinin), ihtiyaç analizlerine dayanan öncelikte ve paydaş görüşlerini ihtiva edecek şekilde oluşturulması gerekmektedir. Performans hedefleri, stratejik amaçlarla ilgili olabildiği ölçüde somuta indirgenmiş eylem planlarına dayandırılmalı; performans hedeflerinin isabet düzeyini artıracak kurumsal ve bireysel performans ölçümüne fırsat verecek çalışmalar yapılmalıdır. Taşradaki millî eğitim müdürlükleri ile okul ve kurumlar, kendi çalışmalarında Bakanlık stratejik planı ve performans hedeflerini baz almaktadırlar. O nedenle Bakanlık birimlerinin, stratejik plandaki kendi bölümlerine ayrılan kısımları ve performans hedeflerini


belirlerken bu gerçeği göz önüne alarak çalışmalar yapması isabetli olacaktır.

2. Gerçekleştirilen faaliyetlerin bir performans hedefi ile ilişkilendirilmesi. Malî yıl içerisinde performans programı kapsamı içerisine giren, ancak ilgili malî performans programında yer almayan bütün faaliyetler bir performans hedefi ile ilişkilendirilmesine yönelik gerekli düzenleme yapılmalıdır.

3. Performans programlarında belirlenen faaliyetlerin tamamen performans amaç ve hedeflerini gerçekleştirmeye yönelik olması. Performans programında yer alması teklif edilen faaliyetler, Performans Programı Hazırlık Komisyonu tarafından görev, yetki, gerçekleştirilebilirlik, örtüşme, tamamlayıcılık, bütünlük, tanımlanabilirlik, uygulanabilirlik, maliyetlendirilebilme ve girdi niteliği açısından ayrıntılı bir değerlendirmeye tabi tutulmalıdır.

4. Faaliyetlerin maliyetlerine ilişkin hesaplamaların gerçekçi ve isabetli olması. İhtiyaçların öncelikli durumuna göre belirlenen faaliyetlerin, gerçekleştirilme durumuna uygun olarak alternatifli maliyet planlarının yapılması; süreç içinde Maliye Bakanlığı’na eğitim öncelik ve önemine binaen yapılacak çalışmaların gerekliliği anlatılarak kaynak büyüklüklerinin optimum büyüklüğünün sağlanması; faaliyet bütçelerinin oluşturulmasında bütçe dışı kaynakların artırılmasına daha çok önem verilmesi gerekmektedir. Bakanlık merkezinden yatırım programına alınan il yatırımları için ayrıca Bakanlıktan ihale talimatı beklenmektedir. Bu beklenti ve yazışmalar yoğun prosedür oluşturmaktadır. Söz konusu nitelikteki yatırım uygulamalarına ilişkin yetkinin taşraya verilmesi; illerdeki okul ve kurumların küçük onarım ihaleleri, il özel idare yönetiminin çalışmalarının prosedür ve ayrıntısının yoğun olmasından dolayı işler çok gecikmekte ve zamanında yapılamamaktadır. O nedenle küçük onarım işlerinin İl Millî Eğitim Müdürlükleri tarafından yapılması uygun olacaktır.

5. Faaliyetlerin ve faaliyet maliyetlerinin tespiti sürecinde, ilgili birimlerin harcama yetkililerince işlemlerin yakînen izlenmesi ve aktif katılım sağlanması. Eğitim hizmetinin gerektirdiği ve gerçekten hedefleri belirlenmiş bir amacı olan planlamalar yapılmalıdır. Çalışmaların isabetli ihtiyaç analizlerine dayanan öncelikte ve paydaş görüşlerin dikkatle alındığı, ilgili birim yöneticilerinin daha sağlıklı katkı verdiği stratejik ve toplam kalite yönetim felsefesinde oluşturulması gerektiği düşünülmektedir.

6. Stratejik plan uygulamasının izlenmesi, takibi ve ilgili birimlere raporlanması. Stratejik Plan ve Performans Program uygulamalarının zamanında ve etkin olarak izleme - değerlendirmesinin yapılabilmesi için e-performans bütçe ve e-bütçe sistemlerinde tasarlanan sürelerde gerçekleşmeler ve diğer değerlendirmeler eksiksiz girilmeli; Bakanlığımız Stratejik Planında belirtildiği şekilde sorumlu birimler tarafından


yürüttükleri faaliyet ve projelerle ilgili belirlenen ortak bir şablondaki raporları kurulacak olan Stratejik Plan İzleme ve Değerlendirme Ekibine 6 aylık periyodlar halinde gönderilmeli ve bu ekip tarafından raporlar konsolide edilerek üst yöneticiye sunulmalıdır. Ayrıca, Bakanlığımızdaki bütün birimlerde sürecin etkin takibini sağlayan, gerekli müdahale ve önlemlerin alınmasına imkân tanıyacak olan e-performans Bütçe Yönetim Sistemi ve TEFBİS Sisteminin ivedilikle tamamen kullanıma açılması sağlanmalıdır.

7. Birim ve idare faaliyet raporlarının, kapsam ve şekil yönünden Kamu İdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında Yönetmelik'le belirlenen esaslara uygun olarak hazırlanması. Malî saydamlık, hesap verme sorumluluğu, tutarlılık ilkelerine aykırılık teşkil eden durumlar ortadan kaldırılmalı, adı geçen yönetmelik ile belirlenen kapsam, esas ve şekle uygun olarak raporlama çalışmaları yürütülmelidir.


Mesleki ve Teknik Öğretim Yönetimi Süreci


şgücü ihtiyacının karşılanmasına yönelik olarak, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından, örgün eğitim, yaygın eğitim ve çeşitli kurslar şeklinde meslekî ve teknik eğitime yönelik hizmetler verilmektedir. 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Merkez teşkilatında bu süreçlerin

yönetimiyle ilgili görevler Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü ve Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. İç denetim uygulamasının kapsamı, Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğünün sorumluluğu alanındaki erkek teknik, kız teknik ve ticaret turizm okullarının organizasyon ve eğitim öğretim hizmetleri, meslekî eğitim politikalarının belirlenmesi ve uygulanmasıyla ilgili alt süreçlerle sınırlı tutulmuştur. Meslek liseleri dört yıl eğitim öğretim hizmeti veren okullar olarak yapılandırılmıştır. Tüm ortaöğretim kurumlarının 9. sınıflarında aynı müfredat uygulanmaktadır. 9. sınıflar öğrencilerin genel akademik eğitim veren ortaöğretim kurumlarına ya da meslekî ve teknik eğitim okullarına yönelik tercihlerini olgunlaştırdıkları sınıflardır. Meslek lisesi öğrencileri 10. sınıftan itibaren gerekli şartları taşıdıkları takdirde istedikleri okul türlerine devam edebilmektedirler. Meslek dersleri 10. sınıftan itibaren başlamakta, 11. sınıfta dallara ayrılmaktadır. Meslekî eğitimle ilgili eğitim programları modüler sisteme göre yeniden yazılmıştır. Modüler sistemin gereklerine uygun yapılanma çalışmaları devam etmektedir. Öğrenciler okul türüne göre 11. sınıf bittikten sonra staj eğitimlerine veya 12. sınıfta da beceri eğitimlerine tabi tutulmaktadırlar. Böylece meslekleriyle ilgili gerçek iş ortamlarında uygulama yapma ve becerilerini geliştirmeleri hedeflenmektedir. Meslek liselerine öğrenci kabulleri okul türüne, seçilecek alan/dallara göre farklılıklar gösterebilmektedir. Doğrudan, merkezi sistemle yapılan sınav sonucuna bağlı olarak öğrenci alan okulların yanında, mülakat/mülakat-beden yeterliliği gibi özel olarak seçme sistemi kullanılan okullar da mevcuttur. Diploma notu dikkate alınarak, ya da özel hiçbir şart aranmaksızın öğrenci kaydı yapılan alan/dallar da bulunmaktadır. Okullarda alan/dalların açılması ve kapatılmasıyla ilgili talepler illerde il istihdam ve meslekî eğitim kurullarının olumlu görüşleri üzerine Bakanlık tarafından gerçekleştirilmektedir. Yine okulların ihtiyaç duyduğu araç gereç ve temrinlik malzemeler de Bakanlık tarafından karşılanmaktadır. Meslek liseleri ile meslek yüksekokullarının birbirlerinin devamı şeklinde yapılandırılmalarına yönelik çalışmalar devam etmektedir. Meslek lisesi mezunlarının sertifikalarının veya diplomalarının akreditasyonuna yönelik çalışmalar Meslekî Yeterlilik Kurumu ve diğer paydaşlarla işbirliği içerisinde yürütülmektedir. 2010-2014 Stratejik Plan dönemi sonuna kadar meslek liselerine devam eden öğrencilerin genel ortaöğretim içindeki oranının %50’lere çıkarılmasına yönelik stratejiler belirlenmiştir. Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulmuştur. Yeni kurulan genel müdürlük, farklı meslek liselerinin tek bir elden yönetilmesini sağlayacak şekilde yapılandırılmıştır. Merkez teşkilatında, tüm birimlerde olduğu gibi Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğünde de yönetim kademeleri azaltılmıştır. Yeni yapıda, genel müdür yardımcısı, daire başkanı ve şube müdürü gibi kadrolar yerine grup başkanlığı ve eğitim uzmanlığı getirilmiştir. Oluşturulan grup başkanlıkları:

İ


Eğitim Politikaları Grup Başkanlığı Programlar ve Öğretim Materyalleri Grup Başkanlığı Sosyal Ortaklar ve Projeler Grup Başkanlığı Öğrenci İşleri ve Sosyal Etkinlikler Grup Başkanlığı Eğitim Ortamlarının ve Öğrenme Süreçlerinin Geliştirilmesi Grup Başkanlığı İzleme ve Değerlendirme Grup Başkanlığı

652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname Genel Müdürlüğe politika geliştirme, ders programlarının ve kitaplarının hazırlanması gibi temel sorumluluklar yüklerken, mülga 3797 sayılı Kanun’da meslekî eğitimle ilgili genel müdürlüklere verilmiş olan okulların yönetimi görevini vermemiştir. Bu durum yeni dönemde Genel Müdürlük tarafından bazı yetkilerin taşraya veya başka birimlere devredilebilmesi açısından elverişlidir. Meslekî eğitim hizmetlerinin sektör talepleri dikkate alınarak şekillendirilmesi gerekmektedir. Ancak ortaöğretim düzeyinde meslek alanlarına devam eden öğrenci oranları incelendiğinde, mevcut meslekî eğitim hizmetlerinin sektörün yapısıyla uyumlu olduğunu söyleyebilmek oldukça zor görülmektedir. Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı meslek liselerinde en çok tercih edilen meslek alanları aşağıda tabloda verilmiştir.

Meslek Liselerinde En Çok Tercih Edilen Alanlar ve Öğrenci Sayıları (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

Sıra En Çok Tercih Edilen Alanlar Öğrenci Sayısı % Oranı

1 BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ 180.513 17,37

2 ELEKTRİK- ELEKTRONİK TEKNOLOJİSİ 143.359 13,80

3 MUHASEBE VE FİNANSMAN 139.908 13,46

4 ÇOCUK GELİŞİMİ VE EĞİTİMİ 111.012 10,68

5 MAKİNE TEKNOLOJİSİ 61.932 5,96

6 YİYECEK İÇECEK HİZMETLERİ 52.879 5,09

7 METAL TEKNOLOJİSİ 32.575 3,13

8 GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ 30.820 2,97

9 MOTORLU ARAÇLAR TEKNOLOJİSİ 25.660 2,47

10 BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK 23.978 2,31

11 TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME 16.746 1,61

12 GRAFİK VE FOTOĞRAF 16.682 1,61

13 MOBİLYA VE İÇ MEKAN TASARIMI 15.834 1,52

14 İNŞAAT TEKNOLOJİSİ 15.295 1,47

15 KİMYA TEKNOLOJİSİ 14.417 1,39

Eğitim düzeyi ile istihdam edilebilirlik arasında güçlü bir ilişki olduğu bilinen bir gerçektir. Eğitim bireylerin yetkinliklerini, vasıflarını dolayısıyla teknik ve sosyal donanımlarını destekleyen ve iş bulma fırsatlarını güçlendiren oldukça önemli bir parametredir. Meslek liselerine devam eden öğrencilerin yükseköğrenime geçiş oranlarıyla ilgili bir fikir verebilmek için 2011 yılı verileri aşağıdaki tabloda özet olarak gösterilmiştir. Tablodaki veriler dikkate alındığında, oldukça az sayıda öğrenci yükseköğretim programlarına yerleşmeye hak kazanmaktadır. Meslek liselerinin yetenekli ve zeki öğrencilerin cazibe merkezleri haline getirilebilmesi için yükseköğrenime kazandıracağı öğrenci sayılarının arttırılmasına yönelik yeni politikalara ihtiyaç vardır.


2011 ÖSYS Başvuran ve Yerleşen Aday Sayıları (Son Sınıf Düzeyinde Sınavsız Geçiş Dâhil Başvuranlara Göre Yerleşme Oranları)

(Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

Okul Türü Yerleşme oranı (%)

Lisans Ön lisans Açık öğretim

Teknik Liseler 10,05 47,06 1,96

Endüstri Meslek Liseleri 0,84 51,99 1,77

Kız Meslek Liseleri 3,76 33,97 7,21

Ticaret Meslek Liseleri 2,97 59,14 6,65

Sağlık Meslek Liseleri 6,51 43,72 5,52

Otelcilik ve Turizm Meslek Liseleri 18,66 42,97 3,7

Değişen piyasa koşullarına uygun işgücünün meslek sahibi yapılabilmesi, istihdam politikaları ve stratejilerinin en önemli konusudur. Hızla değişen piyasa şartları, yeni teknolojilerin iş hayatına girişi, yeni üretim ve hizmet modellerinin uygulanma zorunluluğu, meslek eğitimlerinin mevcut ve potansiyel işgücünün istihdam edilebilme yeteneğini destekleyecek şekilde yapılandırılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu kapsamda sürekli öğrenme kavramının yaşam tarzı haline getirilmesi, potansiyel işgücünün sektör ile işbirliği içerisinde eğitilmesi bir zorunluluktur. Meslekî ve teknik ortaöğretim kurumlarının asıl amacı işgücü piyasasına nitelikli ara elaman kazandırmaktır. Meslekî ve teknik eğitim okullarının piyasanın ihtiyaçlarını hangi oranda karşılayabildiği, başarılı öğrencilerin bu okullara nasıl kazandırılabileceği hususları politika geliştirme ve strateji geliştirme sorumluluğu olanlar tarafından ele alınması gereken temel konulardandır. Nitelikli işgücü yetiştirebilmek için her seviyede verilen meslek eğitiminin piyasanın ihtiyaçlarını karşılayan bir eğitim olmasına dikkat edilmesi gerekmektedir. İŞKUR verilerine göre, 4.264 iş tanımı yapılmıştır5. Millî Eğitim Bakanlığı Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda ise 60 alanda açılan 226 dalda meslekî eğitim hizmeti verilmektedir. Diğer taraftan meslekî eğitimin uluslararası genel kabul görmüş düzeyde yürütülmesi, mezuniyet sonrası uluslararası geçerliliği olan belgeler verilebilmesi oldukça önemli bir konudur. Meslek edinenlerin yurtdışında istihdam edilebilmeleri için alınan eğitimler ve öğrencilere verilen belgelerin akreditasyonu çalışmaları henüz tamamlanabilmiş değildir. 2006 yılında kurulan Meslekî Yeterlilik Kurumu tarafından mesleklerle ilgili standartların belirlenmesi ve akreditasyonuna yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Meslekî Yeterlilik Kurumu yetkilileriyle yapılan görüşmede, Aralık 2011 tarihine kadar, 488 meslek ve bu mesleklerle ilgili 667 seviyenin 206’sı ile ilgili standartların belirlendiği ifade edilmiştir. Kurum standartlarının belirlenmesiyle ilgili 26 ayrı sektör temsilcisiyle birlikte geniş katılımlı çalışma yürütmektedir. Millî Eğitim Bakanlığı, Meslekî Yeterlilik Kurumu tarafından belirlenen standartlara uygun modüllerin yazım sorumluluğunu üstlenmiştir. Millî Eğitim Bakanlığı tarafından Aralık 2011 tarihine kadar 7.324 modülden, 5.723’ü tamamlanarak yayımlanmış, 1.228’inin yazımı tamamlanmış incelemeleri devam etmektedir. 119 modülün yazımı devam etmekte ve 254 modülün yazımına ise henüz başlanılamamıştır.

60 alan 226 Dal’a Ait Modüllerin Yazımıyla İlgili Çalışmalar (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

Modüller Sayı

Yayımlanan Modül Sayısı 5.723

Yazımı Tamamlanan-İncelenmesi Devam eden modül sayısı 1.228

Yazımı Devam eden Modül 119

Yazımına Başlanmamış Modül 254

TOPLAM 7.324

5 http://www.iskur.gov.tr İşgücü Çizelgesi Toplu Personel Bildirim Formu, 27 Aralık 2011


2010-2011 Ortaöğretim Öğrenci Dağılımı (Resmi-Örgün) (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü 752.272

Ticaret Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü 400.942

Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü 374.370

Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı 65.679

Toplam Meslekî ve Teknik 1.593.263

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü 1.926.081

Öğretmen ve Yetiştirme ve Eğitimi Genel Müdürlüğü 75.975

Din Öğretimi Genel Müdürlüğü 235.639

Toplam Ortaöğretim 2.237.695

Ortaöğretim Toplamı 3.830.958

MESLEKÎ VE TEKNİK EĞİTİM ORANI (%) 41,59

Meslekî ve teknik eğitim okullarına devam eden öğrencilerin yaklaşık %20’si dokuzuncu sınıfta örgün eğitim dışına çıkarken, diğer sınıflarda bu oran %10’lar civarındadır. Bu durum, meslek lisesine kaydolan her iki öğrenciden birisinin mezun olamaması anlamına gelmektedir. Meslek lisesini tercih eden öğrencilerin bu okulları seçme nedenleri de dikkate alınarak, eğitim programlarının gözden geçirilmesi gerekmektedir.

Sınıf Düzeylerine Göre Örgün Eğitim Dışına Çıkan Öğrencilerin Sayısı (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

İlişik Kesme Nedeni

9. Sınıf 10. Sınıf 11. Sınıf 12. Sınıf

Sayısı % Oranı Sayısı % Oranı Sayısı % Oranı Sayısı % Oranı

Beklemeli 0,00 0,00 0,00 8.521 2,81

Diğer nedenlerle örgün eğitim dışına çıktı

14.581 2,41 3.564 0,98 2.046 0,64 1.180 0,39

Kendi isteği ile örgün eğitim dışına çıktı

38.709 6,41 9.987 2,73 4.319 1,35 1.427 0,47

Mezun edilmedi 0,00 0,00 0,00 417 0,14

Okuma hakkı bittiği için örgün eğitim dışı

61.780 10,23 21.837 5,98 6.576 2,05 1.081 0,36

Öğrenim hakkını kullanmadı 4.949 0,82 1.204 0,33 472 0,15 137 0,05

Vefat Etti 29 0,00 34 0,01 36 0,01 20 0,01

Yurtdışına Çıktı 96 0,02 90 0,02 61 0,02 29 0,01

Genel Toplam 120.144 19,90 36.716 10,05 13.510 4,22 12.812 4,22

Ortaöğretimde 9. Sınıflar ortak olduğundan meslekî ve teknik eğitim okullarından, genel liselere, genel liselerden de meslekî ve teknik eğitim okullarına nakil yapılabilmektedir. 2011 yılı verilerine göre toplam nakillerin %52’sini meslekî ve teknik eğitim okullarından, genel ortaöğretim okullarına yapılan geçişler oluşturmaktadır. Meslek liselerinin 9. Sınıfına kayıt yaptıran öğrencilerden 101.434’ünün daha sonra meslek liselerinden ayrılma nedenlerinin sorgulanması gerekmektedir. Modüllerin işlenişinde, uygulamadan ziyade teorik eğitimlere ağırlık verilmesi öğrencileri zorlamaktadır. Yine yükseköğretime geçiş kaygısı nedeniyle meslek liselerinin programlarında genel kültür derslerinin arttığı meslek derslerinin azalmaya başladığı görülmektedir.


2011 Yılı 9. Sınıf Öğrencileri Nakil Hareketleri (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

Nakil Sayısı Oran (%)

MTE’den Genel Ortaöğretime 101.434 52

Genel Ortaöğretimden MTE’e 21.925 11

Diğer Nakiller 68.094 47

Toplam 191.453 100

Meslekî ve teknik eğitim okullarında kullanılacak araç, gerek, makine ve teçhizatla ilgili olarak standartlar olmasına karşılık, ülke genelinde mevcut durumun kullanım alanlarına göre istatistiki olarak tespitine yönelik net bir veri bulunmamaktadır. 2011 yılında okullardan bu tür işler için talep edilen ödeneğin yaklaşık %40’lık bir kısmının merkezi yönetim tarafından karşılanabildiği anlaşılmaktadır.

Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne Bağlı Okullar Tarafından Talep Edilen ve Gönderilen Ödenekler (TL) (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

Genel Müdürlük Talep Edilen Ödenek Miktarı Karşılanan Ödenek Miktarı

Erkek Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü 38.000.000,00 8.000.000,00

Kız Teknik Öğretim Genel Müdürlüğü 28.607.507,00 15.000.000,00

Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü 30.000.000,00 9.000.000,00

Sağlık İşleri Dairesi Başkanlığı 4.000.000,00 4.000.000,00

Toplam 100.607.507,00 36.000.000,00

2010-2011 eğitim öğretim yılı e-okul verilerine göre meslek liselerinde 32.493 disiplin vakası gerçekleşmiştir. Bunlar; kavga, darp ve yaralama olaylarına karışma 6.600 vaka, tütün ve tütün mamullerini bulundurmak veya içmek 4.543 vaka, dersin ve ders dışı faaliyetlerin akışını ve düzenini bozmak 2.914 vaka, okula geldiği halde özürsüz olarak derslere ve uygulamalara katılmamak; 2.282 vaka, bağımlılık yapan zararlı maddeleri kullanmak veya bulundurmak 117 vaka olarak tespit edilmiştir. Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı okullarda 2011 verilerine göre, disiplin olaylarının %20'si kavga, darp ve yaralama (Genel Ortaöğretim %21,5), %14'ü (Genel Ortaöğretim %13) tütün ve tütün mamulleri bulundurmak ve içmek, %9 (Genel Ortaöğretim %8,8) dersin ve ders dışı akışın faaliyetlerini bozmak, %7 (Genel Ortaöğretim %7) okula geldiği halde özürsüz olarak derslere ve uygulamalara katılmamak şeklinde ortaya çıkmıştır.

2011 Yılında Ortaöğretimde En Çok Karşılaşılan Disiplin Olayları (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

Okul Türleri Öğrenci Sayısı

Gerçekleşen Disiplin Olayı

% Kavga, Darp

Yaralama

Tütün mamullerini Bulundurma

/İçme

Dersin düzenini bozmak

Diğerleri

Meslekî ve Teknik Eğitim 1.593.263 32.493 %2 %20 %14 %9 %57

Genel Ortaöğretim 2.237.695 38.041 %1,7 %21,5 %13 %8,8 %55

Meslekî ve teknik ortaöğretimde disiplin olayları yıllara göre; 2011: %2 - 2010: 2,3 - 2009: 2,1, Genel Ortaöğretim okullarında ise 2011: 1,7 - 2010: 1,7 - 2009: 1,5 şeklinde gerçekleşmiştir.

Okul Türlerine Göre Yıllık Disiplin Oranları (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

OKUL TÜRLERİ YILLAR

2009 2010 2011

Meslekî ve Teknik Eğitim Okulları %2,1 %2,3 %2

Genel Ortaöğretim %1,5 %1,7 %1,7


Usta öğretici veya işletmelerde eğitim sorumluluğu yüklenen personele verilen eğitim ve sertifika çalışmalarıyla ilgili tüm okul türlerini kapsayan takip sisteminin kurulmasına ihtiyaç bulunmaktadır. 2011 Yılı verilerine göre meslekî ve teknik eğitim okullarının 747’sinde döner sermaye işletmesi bulunmaktadır. Ancak bu işletmelerden 162’sinde öğrenci/kursiyer yer almamaktadır. 585 döner sermaye işletmesinde toplam 29.726 öğrenci görev almıştır.

Okullarda Döner Sermaye İşletmeleri ve Öğrencilerin Buralarda İstihdamı (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

MİKTAR/TUTAR

Döner sermayesi olan okul sayısı 747

Öğrenci çalıştırılan döner sermaye işletmesi sayısı 585

Öğrenci çalıştırmayan döner sermaye işletmesi sayısı 162

Tahsis edilmiş toplam sermaye (TL) 74.385.000,00

Ödenmiş sermaye (TL) 15.077.561,15

Ciro (TL) 124.982.359,04

Kâr (TL) 15.585.548,52

Döner sermaye işletmelerinde görev alan öğrenci/kursiyer sayısı 29.726

Döner sermaye işletmelerinde öğrencilere yapılan toplam ödeme tutarı (TL) 7.243.447,83

Döner sermaye işletilmesiyle ilgili prosedürler ve mevcut bürokratik işlemler okul yöneticileri için döner sermaye çalışmalarını cazip kılmamaktadır. Döner sermaye işlemlerinde; mevzuat ve bürokratik işlemlerin piyasayla rekabet edebilecek şekilde asgariye indirilmesiyle işletme yapısının cazip hale getirebileceği değerlendirilmektedir. Açık meslekî eğitime devam eden öğrencilerle ilgili yüz yüze eğitim kapsamında hafta içi veya hafta sonlarında meslek dersleri ve beceri eğitimi verilmektedir. 2011 yılı verilerine göre toplam 157.690 öğrenci bu eğitime katılmıştır. Yüz yüze eğitimler okullardaki meslek dersleri öğretmenlerinin normlarının belirlenmesinde dikkate alınmamaktadır.

2011 Yılı Açık Meslek Lisesi ve Öğrenci Sayıları (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

Okul Türü Öğrenci Sayısı

Erkek Teknik Öğretimi 72.119

Kız Teknik Öğretimi 50.501

Ticaret ve Turizm Öğretim 34.876

Sağlık İşleri 194

TOPLAM 157.690

Meslek liselerinde 2011 Yılı verilerine göre 89 branşla ilgili toplam 47.164 öğretmen normu bulunmaktadır. Norm karşılığı kadrolu 41.876, sözleşmeli 6 öğretmen görev yapmaktadır. 7.559 çeşitli meslek dersleri branşlarından öğretmen ihtiyacı bulunmaktadır. Diğer taraftan 2.279 branş fazlası meslek dersleri öğretmeni vardır.


Meslek Dersleri Öğretmen Normları, Dolu Boş Durumu (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

Sıra No

Branş Adı Toplam Norm

Kadrolu Mevcut

Sözleşmeli Mevcut

Toplam Mevcut

Toplam ihtiyaç

Toplam Fazla

1 Ahşap Teknolojisi 1352 1349 0 1349 78 75

2 Aile ve Tüketici Bilimleri 55 18 0 18 37 0

3 Ayakkabı ve Saraciye Teknolojisi 46 3 0 3 43 0

4 Bahçecilik 23 14 0 14 9 0

5 Bilişim Teknolojileri 6141 5441 5 5446 706 11

6 Biyomedikal Cihaz Teknolojileri 75 0 0 0 75 0

7 Büro Yön. ve Sekreterlik 885 889 0 889 97 101

8 Çocuk Gelişimi ve Eğitimi 3172 2516 0 2516 657 1

9 Denizcilik/Gemi Elektroniği 6 3 0 3 3 0

10 Denizcilik/Gemi Makineleri 100 43 0 43 57 0

11 Denizcilik/Gemi Yön. ve Kaptan. 128 31 0 31 98 1

12 Denizcilik/Su Ürünleri 20 18 0 18 4 2

13 Eğlence Hizmetleri 4 0 0 0 4 0

14 El San.Tek./El Sanatları 314 412 0 412 18 116

15 El San.Tek./Nakış 495 599 0 599 26 130

16 El Sanatları/Dekoratif San 0 1 0 1 0 1

17 Elektrik-Elektronik Tek./Elektrik 4289 3956 0 3956 368 35

18 Elektrik-Elektronik Tek./Elektron. 2106 1974 0 1974 172 40

19 Endüstriyel Otomasyon Tekn. 221 81 0 81 141 1

20 Gazetecilik 48 39 0 39 10 1

21 Gemi Yapımı/Çelik Gemi Yapımı 54 24 0 24 30 0

22 Gemi Yapımı/Gemi Ressamlığı 3 2 0 2 1 0

23 Gemi Yapımı/Gemi Tesisatı 1 1 0 1 0 0

24 Gemi Yapımı/Tekne ve Yat Yap. 27 4 0 4 23 0

25 Gıda Teknolojisi 249 159 0 159 113 23

26 Giyim Üretim Teknolojisi 1634 1791 0 1791 75 232

27 Grafik ve Fotoğraf/Fotoğraf 16 1 0 1 15 0

28 Grafik ve Fotoğraf/Grafik 724 615 0 615 135 26

29 Güzellik ve Saç Bakım Hizmetler 515 272 0 272 245 2

30 Halkla İlişkiler ve Organiz. Hiz. 129 38 0 38 91 0

31 Harita-Tapu-Kadastro 148 78 0 78 70 0

32 Hasta ve Yaşlı Hizmetleri 62 13 0 13 49 0

33 Hayvan Sağlığı 46 6 0 6 40 0

34 İnşaat Tek./Yapı Dekorasyon 11 1 0 1 11 1

35 İnşaat Tek./Yapı Tasarımı 698 686 0 686 60 48

36 İtfaiyecilik ve Yangın Güvenliği 7 0 0 0 7 0

37 Kimya/Kimya Teknolojisi 3068 3089 0 3089 203 224

38 Konaklama ve Seyahat Hizmetleri 710 866 0 866 45 201

39 Kuyumculuk Teknolojisi 68 7 0 7 61 0

40 Lab.Hiz./Hayvan Sağlığı Lab. 2 0 0 0 2 0

41 Lab.Hiz./Tarım Laboratuvarı 16 3 0 3 13 0

42 Makine Tek./Makine Model 83 112 0 112 2 31

43 Makine Tek./Makine Ressamlığı 410 457 0 457 15 62

44 Makine Tek./Makine ve Kalıp 2513 2491 0 2491 135 113

45 Matbaa 118 112 0 112 9 3


Sıra No

Branş Adı Toplam Norm

Kadrolu Mevcut

Sözleşmeli Mevcut

Toplam Mevcut

Toplam ihtiyaç

Toplam Fazla

46 Metal Teknolojisi 1802 1798 0 1798 91 87

47 Metalurji Tek./Döküm 64 123 0 123 2 61

48 Metalurji Tek./İzabe 5 0 0 0 5 0

49 Motorlu Araçlar Teknolojisi 1272 1279 0 1279 63 70

50 Muhasebe Kursu (HEM) 0 1 0 1 0 1

51 Muhasebe ve Finansman 3572 3460 0 3460 252 140

52 Müzik Aletleri Yapımı 4 0 0 0 4 0

53 Okul Önc./Çocuk Gel.ve Eğt. 0 6 0 6 0 6

54 Okul Öncesi Öğrt 921 809 0 809 149 37

55 Pazarlama ve Perakende 245 114 0 114 132 1

56 Plastik Teknolojisi 49 41 0 41 8 0

57 Radyo-Televizyon 110 73 0 73 38 1

58 Ray.Sis.Tek./Ray.Sis.Elektrik-El. 13 9 0 9 5 1

59 Ray.Sis.Tek./Ray.Sis.İnşaat 5 2 0 2 3 0

60 Ray.Sis.Tek./Ray.Sis.İşletme 5 0 0 0 5 0

61 Ray.Sis.Tek./Ray.Sis.Makine 18 15 0 15 3 0

62 Ray.Sis.Tek./Ray.Sis.Mekatronik 5 0 0 0 5 0

63 Sağlık Bilgisi 233 60 0 60 174 1

64 Sağlık/Acil Sağlık Hizmetleri 1189 912 0 912 329 52

65 Sağlık/Anestezi ve Reanimasyon 190 149 0 149 74 33

66 Sağlık/Çevre Sağlığı 33 21 0 21 16 4

67 Sağlık/Diş Protez 102 19 0 19 83 0

68 Sağlık/Hemşirelik 2926 1877 0 1877 1066 17

69 Sağlık/Ortopedik Protez-Ortez 9 9 0 9 0 0

70 Sağlık/Radyoloji 162 105 0 105 71 14

71 Sağlık/Sağlık Hizmetleri Sekret. 283 271 0 271 82 70

72 Sağlık/Tıbbi Laboratuvar 254 202 0 202 92 40

73 Sanat ve Tasarım/Dekoratif San. 46 17 0 17 30 1

74 Sanat ve Tasarım/İç Mekan Deko. 33 14 0 14 19 0

75 Sanat ve Tasarım/Plastik Sanatlar 9 1 0 1 8 0

76 Seramik ve Cam Teknolojisi 77 73 0 73 19 15

77 Tarım Tek./Bahçe Peyzaj 10 3 0 3 7 0

78 Tarım Tek./Bahçe ve Tarla Bitki. 18 9 0 9 9 0

79 Tarım Tek./Tarım Makineleri 9 2 0 2 8 1

80 Tekstil Tek./Tekstil 23 26 0 26 3 6

81 Tekstil Tek./Tekstil Dokuma-Örm. 190 265 0 265 9 84

82 Tekstil Tek./Tekstil Makineleri 5 3 0 3 2 0

83 Tekstil Tek./Tekstil Terbiye 90 89 0 89 23 22

84 Tekstil Tek/Tekstil İplik 78 99 0 99 4 25

85 Tesisat Teknolojisi ve İklim. 845 667 0 667 183 5

86 Uçak Bakım/Uçak Elektrik-Elekt. 8 0 0 0 8 0

87 Uçak Bakım/Uçak Gövde-Motor 19 0 0 0 19 0

88 Ulaştırma Hizmetleri 69 2 0 2 67 0

89 Yiyecek İçecek Hizmetleri 1372 1038 1 1039 336 3

TOPLAM 47.164 41.878 6 41.884 7.559 2.279


Okul Türlerine Göre Sınıf Düzeyinde Öğrenci Sayıları (Meslekî ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü - Aralık 2011)

DERSLİK SAYILARI 10. Sınıf 11. Sınıf 12. Sınıf 9. Sınıf Genel

Toplam

Adalet Meslek Lisesi 842 796 174 1160 2972

Anadolu İletişim Meslek Lisesi 1208 1018 786 1580 4592

Anadolu İmam Hatip Lisesi 21 7 14 40 82

Anadolu Kız Meslek Lisesi 7148 6838 5777 10724 30487

Anadolu Kız Teknik Lisesi 462 338 219 1028 2047

Anadolu Meslek Lisesi (ETÖGM) 4390 4035 3854 5111 17390

Anadolu Meslek Lisesi (Kız Teknik) 7317 6430 6506 10172 30425

Anadolu Otelcilik ve Turizm Mes. Lisesi 7992 7038 6010 11119 32159

Anadolu Sağlık Meslek Lisesi 86 96 96 17989 18267

Anadolu Teknik Lisesi (ETÖGM) 25943 21752 18694 27441 93830

Anadolu Teknik Lisesi (Kız. Tek. Öğ. Gn. Md.) 69 52 58 256 435

Anadolu Ticaret Meslek Lisesi 13234 11360 10434 14905 49933

Denizcilik Anadolu Meslek Lisesi 2447 1685 917 2857 7906

Denizcilik Anadolu Teknik Lisesi 109 127 115 215 566

Denizcilik Meslek Lisesi 121 109 126 7 363

Endüstri Meslek Lisesi 101832 86318 91201 204366 483717

İkili Meslekî Eğitim Merkezi (ETÖGM) 401 408 0 504 1313

İmam Hatip Lisesi 496 268 262 1579 2605

Kız Meslek Lisesi 41841 38592 35063 67673 183169

Kız Teknik Lisesi 947 1241 1020 3208

Lise 19031 18991 16866 162 55050

Meslek Lisesi (Erkek Tek. Öğ. Gn. Md.) 7276 6451 6395 25225 45347

Meslek Lisesi (Kız. Tek. Öğ. Gn. Md.) 18273 15769 15558 50184 99784

Meslek Lisesi (Tic. Tur. Öğ. Gn. Md.) 6669 5493 5651 26505 44318

Meslekî Teknik Eğitim Merkezi (Tic.Tur) 419 340 309 761 1829

Meslekî ve Teknik Eğitim Merkezi (ETÖGM) 9566 8224 8278 16913 42981

Meslekî ve Teknik Eğitim Merkezi (KTOGM) 946 877 804 1846 4473

Metoroloji Anadolu Meslek Lisesi 7 7

Sağlık Meslek Lisesi 16073 16351 14988 47412

Tapu Kadastro Anadolu Meslek Lisesi 48 47 47 48 190

Tarım Anadolu Meslek Lisesi 167 159 158 155 639

Tarım Meslek Lisesi 671 556 748 782 2757

Teknik Lise 12555 13973 11921 38449

Teknik Lise (Kız Tek. Öğ. Gn. Md.) 269 87 17 373

Ticaret Meslek Lisesi 56378 44402 40556 102466 243802

Genel Toplam 365.247 320.228 303.629 603.773 1.592.877

2011 yılı içerisinde, meslek liselerinde görevli okul müdürleri, müdür başyardımcıları ve müdür yardımcıları arasından seçilen 530 yöneticiye 7 ayrı hizmetiçi eğitim faaliyeti ile eğitim yönetimiyle ilgili seminer düzenlenmiştir. Meslek dersleri öğretmenlerine yönelik toplam 438 Hizmet içi eğitim faaliyeti düzenlenmiş ve bu eğitimlere 16.031 öğretmen katılmıştır. 333 meslek lisesinde yarım yatılılık vardır. Yarım yatılılık kapsamındaki okullarda öğrencilerin %20’sine kadar öğle yemeği verilebilmektedir. Yarım yatılılık süreciyle ilgili olarak, uygun fiziki ortam, personel ve öğrenci başına verilen katkı payının azlığı gibi sorunlar bulunmaktadır. Sürecin gözden geçirilmesi yararlı olacaktır. E-okul modülüyle birlikte, ortaöğretime ilişkin işlemlerin büyük çoğunluğu elektronik ortama aktarılmıştır. Uygulamanın yeni oluşu nedeniyle, bazı okul türleriyle ilgili işleyişte zaman zaman aksamaların olduğu yerinde yapılan incelemelerden anlaşılmaktadır. E-okul üzerinden meslekî eğitim sistemiyle ilgili sağlıklı analizler yapılabilmesi ve politikalar geliştirilebilmesi için veri


sorgulama modülleri geliştirilerek, meslekî eğitim istatistik veritabanının geliştirilmesi yönetime değer katacaktır. Sürecin Güçlü ve Zayıf Yönleri, Fırsatlar ve Tehditler

Güçlü Yönler

Yasal ve idari düzenlemelerin varlığı,

Ülke geneline yayılmış meslekî ve teknik eğitim kurumları ve personeline sahip olunması,

Yaygın bilişim teknolojisi ağının olması ve etkin kullanımı,

Ulusal ve uluslararası proje deneyimi,

Sektörle işbirliği protokollerinin olması,

Yönetimde stratejik planlamanın mevzuatta varlığı,

Döner sermaye işletmesinin varlığı.

Zayıf Yönler

Maddi kaynak yetersizlikleri,

Meslekî ve teknik eğitim kurumlarının yeterince tanıtılamaması,

Mezunların yeterli düzeyde izlenememesi,

Hizmetiçi eğitimlerin yetersizliği,

Modüler eğitim sistemi ile ilgili mevzuat alt yapısının tamamlanamamış olması,

Meslekî eğitim öğrencilerine girişimcilik kültürünün yeterince

kazandırılamaması

Meslekî eğitimde yeterliliklerin ölçülememesi.

Fırsatlar

Devlet politikasında meslekî ve teknik eğitime verilen önemin artması,

AB uyum sürecinin meslekî ve teknik eğitime olumlu etkisi,

Sektörün nitelikli insan gücüne olan ihtiyacı,

Sanayideki gelişmelerin (OSB ve Teknokent/Teknoparkların) yaygınlaşması,


Meslekî ve teknik eğitim alanında yetişmiş insan gücünün varlığı,

Ekonomik ve coğrafik konum itibari ile girişimci ve kalifiye işgücü ihraç

imkânlarının bulunması,

Türkiye ekonomisinin büyüme yönündeki trendi,

Genç nüfusun varlığı,

Meslekî Yeterlilik Kurumu, İŞKUR vb. kurum kuruluşların varlığı,

Yeni meslek alan/dalların ortaya çıkması.

Tehditler

Bölgesel gelişmişlik farklılıkları,

Ekonominin yapısal kırılganlığı, emek-yoğun üretim yapısı,

Kayıt dışı istihdam,

Meslekî ve teknik eğitime yönlendirmenin yeterince yapılamayışı,

Eğitilmemiş genç nüfus,

Meslekî ve teknik eğitimden mezun olanların toplumsal statülerindeki algının düşüklüğü,

Öğretmen yetiştirme ve istihdamında plansızlık ve işbirliği yetersizliği.

İstihdamda meslekî belge ve sertifikaların zorunlu görülmemesi ve kamu kurumları arası koordinasyon eksikliği

Denetim Kapsamında Değerlendirilen Dört Alt Sürece İlişkin Risk Tanımları

Organizasyon

Meslekî ve teknik eğitimden faydalanan öğrenci sayılarının OECD ülkeleri ortalamalarına göre düşük olması ya da meslekî eğitime katılımın gelişmiş ülke ortalamalarına göre düşük olması,

Meslekî eğitimde program esasına dayalı bir okul sisteminin olmaması,

Genel ortaöğretim programlarına devam eden öğrencilerin meslekî ve teknik eğitime geçişlerini sağlamaya yönelik esnek bir yapının olmayışı,

MTE okullarında döner sermaye faaliyetlerinin, uygulamalı eğitim açısından yeterli düzeyde olmaması,


Eğitim Öğretim Hizmetlerine Yönelik Çalışmalar

Ortaöğretim düzeyinde verilen meslekî eğitim programları ile yükseköğretim düzeyinde verilen meslekî eğitim arasında birbirinin devamı niteliğinde tamamlayıcı bir yapının olmaması,

Meslekî eğitime öğrencilerin yönlendirilmesi, alan ve dallara seçilmesiyle ilgili mevcut uygulamaların yetersiz oluşu,

Beceri eğitimlerinde nitelik problemlerinin yanı sıra, öğrencilere ücret ödenmesi ve SGK ile ilgili işlemlerin yürütülmesiyle ilgili sorunların olması,

Meslekî eğitimle ilgili verilen belgelerin akreditasyonuyla ilgili sorunların devam ediyor olması,

Modüler yapının okullarda uygulanabilmesi için mevzuatla düzenleme yapılmasına ihtiyaç duyulması, öğretmenlerin modüler eğitim uygulamaları hususunda tam olarak hazır olmadıklarının anlaşılmış olması,

ÖNERİLER

1. Meslekî ve teknik eğitimden faydalanan öğrenci sayısının OECD ülkeleri ortalamasına çıkarılması. Yükseköğrenim giriş sınavlarında tüm ortaöğretim müfredatının girilecek her bölümle ilişkilendirilerek ve ağırlıklı olarak sınav konularına dâhil edilmesi; meslekî ortaöğretimde girişimcilik yeteneği ve olanağını artıran uygulamalar geliştirilmesi; herhangi bir mesleği icra etmenin en azından belli bir tarihten itibaren o alanla ilgili unvan belge ve sertifikaları iktisap etmekle ilişkilendirilmesi; genel ortaöğretim, meslekî ortaöğretim gibi suni ve sınırları belirsiz bir ayırım yerine tüm ortaöğretim programlarının belli alanlardaki ağırlığa göre şekillendirilerek isteyen öğrencinin kredi eksiklerini tamamlayarak istediği bölümden mezun olabilmesinin önünün açılması sağlanmalıdır.

2. Meslekî eğitimde program esasına dayalı bir okul sisteminin olması. Uzmanlaşmış okul sistemi oluşturulmalıdır. Her okulun belli bir alan/dalla ilişkilendirilmesi sistemi uygulanmalı, belirli mesafe kriterleri aşılmadıkça bölüm açılmamalı, aşıldığı durumlarda ise optimal uygun ölçekte bir bölüm açılmasının uygun olmadığı değerlendirildiğinde öğrenci potansiyeli taşımalı ya da yatılılık hizmetleri ile en yakın okullara yönlendirilmelidir. Her okulun uyguladığı eğitim programı ile ilgili alanda uzmanlaşması sağlanmalıdır.

3. Genel ortaöğretim programlarına devam eden öğrencilerin meslekî ve teknik eğitime geçişlerini sağlamaya yönelik esnek bir yapının oluşturulması. Açık lise sisteminde olduğu gibi genel eğitim ve meslekî eğitim derslerini alan, her iki eğitimden de diploma alabilmelidir. Modüler


öğretim uygulaması ile sınıf geçme uygulamasının uyumlulaştırılması gerekmektedir.

4. Okul-sektör işbirliğinin yeterli düzeyde sağlanması. Endüstri ile hangi alanlarda işbirliği yapabileceğinin her okul bazında değerlendirilmelidir. İşbirlikleri belirlenirken tarafların sorumlulukları ile uyulmadığı takdirde yaptırımlar tanımlanmalıdır. İl istihdam ve meslekî eğitim kurullarının daha etkili çalışmaları için, çoğu zaman kurumları temsil eden kurul üyelerinin işin gerektirdiği hususlarda bilgi ve deneyim sahibi olmayabileceklerinden her meslek alanının uzmanlarının ve okul yönetimlerinin kurulda teknik danışmanlık yapmalarının ya da toplantı gündemlerine ilişkin ön rapor hazırlamalarının, alınan kararların uygulama alanları ile karşılaştırılmasının ve bir bülten aracılığı ile duyurulmasının sağlanması ile kurulun daha verimli çalışması sağlanmalıdır. Sektörel alt yapısı gelişmemiş yörelerde meslekî ve teknik ortaöğretim kurumları staj ve beceri eğitimlerini telafi edebilecek şekilde donatılabileceği gibi bu yörelerdeki öğrenciler yatılı veya taşımalı eğitim kapsamına alınabilmelidir. Okul idarelerinin öğrenci sigorta işlemleri ve öğrencileri işletmelere staja gönderirken işveren sıfatı ile ceza almamaları için önlem alınmalıdır. Beceri eğitimi için okullarda staj yapan öğrencilere kamu kurumlarında ödenek tahsis edilmediğinden staj ücreti ödenmemektedir. Ayrıca staj yapılacak işletme sayısının az olduğu yerlerde de öğrencilere staj ücreti verilmeyebilmektedir. Öğrencilerin emeklerinin karşılığının verilmesi için düzenleme yapılması gerekmektedir.

5. Meslekî eğitime katılım, okul kuruluş yeri seçimleri ve meslekî eğitim programlarının düzenlenmesi ihtiyaç analizlerine uygun yapılandırılması. Sektörel ve bölgesel işgücü taleplerinin bu alanlarla ilgili kurumlarca yapılan ölçümlerinin meslekî eğitim okulu/alan/dal açılması/kapatılmasında, öğrencilerin yönlendirilmesinde esas alınması gerekmektedir. Okul, alan/dalların açılması, yetkilerinin, belirli kriterler koşuluna bağlanarak il düzeyine aktarılması işlemlerin hızlanması ve yerindeliği açısından daha uygun olacaktır. Merkeze sadece bilgi verilmelidir. Örneğin bu konularda il istihdam ve meslekî eğitim kurulları son kararı verebilir. Okul/alan açılabilmesi yüzölçümü, nüfus, iş gücü talebi, açılacak yerdeki üretimin sektörel yapısı, öğrenci sayısı ve alan ile ilgili akreditasyon yetkisi olan kurumların akreditasyon şartları dikkate alınarak kriterler oluşturulmalı, okul/alan açılabilmesi ancak objektif olarak belirlenen bu kriterlerin sağlanması durumunda mümkün olmalıdır. İl istihdam ve eğitim kurulları açma ve kapatma ile ilgili kararlarını bu kriterlere dayanarak almalıdırlar.

6. Mesleklerin bilimsel analizlere dayalı olarak sınıflandırılması ve standartların belirlenmesi. Tüm meslekler ve seviyeleri için meslek standartları belirlenerek eğitim programlarına yansıtılması gerekmektedir. Mesleklerde uzmanlaşma, seviye alınan eğitimin derecesine göre kademelendirilmelidir. Herhangi bir unvan ve yeterlilik kazandırmayan meslekî eğitim programları açılmamalıdır. Meslekî Teknik ve Eğitim okullarından mezun olanların diplomalarının meslek içerisinde kalfalık ve ustalık vb. karşılıkları tam olarak belirlenmelidir. Meslekî ortaöğretim ve yükseköğretim programları bir bütünlük içinde hazırlanmalıdır. Meslekî


örgün eğitim kurumlarından mezun olanların merkezi ortak sınavlar ile meslekî yeterlilik seviyeleri belirlenmesiyle meslek unvanı ve sertifikaları sosyal güveni artıracaktır. Ayrıca denklik ve geçiş işlemleri için bir ölçüt olabilecektir.

7. Meslekî ve teknik eğitim okullarında döner sermaye faaliyetlerinin uygulamalı eğitim açısından yeterli düzeyde olması. Maliye Bakanlığı ile ek ödeme ve peşin gelirin DÖSE işletmelerine olan olumsuz etkisini gidermek için DÖSE’lerle ilgili kuralların vergi ve yükümlülüklerinin sadeleştirilerek, teknik bilgi ve karmaşıklık gibi nedenlerle okul yönetimi için çekingenlik oluşturmasını önlemeye yönelik prosedürler geliştirilebilir. Öğrencilerin sigortalanmaları ilgili eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir. Yani okulda üretimde bulunan öğrenciler kazalara karşı sigorta edilmeleri ve ayrıca çalışılan günlerin emekliliklerinde beli bir oranda yansıtılması gerekmektedir. Daha çok sayıda öğrencinin üretime dahîl edilerek ve karşılığında ücretlendirilerek uygulamalı eğitim için okulların geniş atölye fiziki donanımlarının atıl kalması engellenmelidir. Okul performans değerlendirmelerinde döner sermayelerin uygulamalı eğitime katkısı önemli bir kriter olarak belirlenmelidir. Döner sermaye işletmelerinde belirli hedefler tutturan ya da en çok kar eden ya da en çok ciroyu gerçekleştiren, öğrencileri döner sermaye faaliyetlerinde daha çok görev alan okullar ve personeli ödüllendirilmelidir.

8. Meslekî eğitim okullarının işgücü piyasasının talep ettiği sayı ve nitelikte, meslekî yeterliliklere sahip işgücü ihtiyacını karşılama düzeyinin ölçülebilmesi, kalite güvence ve performans ölçümünün ve değerlendirmelerinin yapılması. Sektörel, bölgesel ve iş alanları bazında iş gücü talepleri ile alan/dal itibari ile belge ve sertifika sahibi meslekî eğitim mezunlarının sayıları, SGK sistemi, e-Mezun sistemi, TC kimlik numarası verilerinin entegre edilmesi sureti ile ya da benzer yöntemlerle tespit ve takip edilebilir olmalıdır. Meslekî eğitim alanında politika belirlemekten sorumlu birimlerce işgücü piyasası arz/talep verileri düzenli olarak analiz edilmelidir. Meslekî eğitim kurumlarından mezun olanların merkezi ortak sınavlar ile meslekî yeterlilik seviyelerinin belirlenmesi, meslek unvan ve sertifikalarına sosyal güveni artıracaktır. Ayrıca denklik ve geçiş işlemleri için bir ölçüt olması açısından yararlı olacaktır. Okulların ilgili olduğu programların eğitimi açısından uygunluklarının, akredite edildikten sonra açılması, bu akreditasyon sürecine açılacak programlarla ilgili meslekî kuruluşların dâhil edilmesi gerekmektedir. (Örneğin, denizcilik meslek liseleri ve sağlık meslek liseleri) Okulların stratejik planlamalarında öngörülen hedefler doğrultusunda performans değerlendirmelerinin yapılması, okulun, kesin ve harcayabileceği tüm finansal kaynaklarının stratejik planlamaya dahil edilmesi, okulların kurumsal performanslarının yanı sıra personelinin, bireysel performans değerlendirmeleri yapmaları, değerlendirme sonuçlarının okul web sayfalarında yayımlanması, okullar arası rekabetin artması, başarılı okulların ve bireylerin ödüllendirilmesi, verimliliğin arttırılması, kurumsal ve bireysel gelişimlere katkı sağlaması açısından gerekmektedir.


9. Meslekî alan ve dallarla ilgili dersleri veren öğretmenlerin yeterliliklerinin belirlenmesi. Meslekî ve teknik eğitimin alan/dalları ile ilgili öğretmen yeterlilikleri, ilgili alan ve dallar için MYK tarafından öngörülen asgari meslek standartlarını karşılayabilecek niteliklere sahip olacak şekilde belirlenmelidir. İlk atamalarda öğretmen yeterliliğinin ölçülmesinde branşa yönelik soruların sorulması daha etkin bir ölçümü sağlayacaktır. Temininde güçlük bulunan veterinerlik, dişçilik gibi alanlarla ilgili öğretmen istihdam edilebilmesi için söz konusu mesleklerin piyasa koşullarına ve emsallerine uygun ücretlendirme yapılmalıdır. Öğretmenlik kariyer basamaklarında, meslek dersleri öğretmenlerinin meslekî yeterliliği de dikkate alınmalıdır.

10. Hizmetiçi eğitimlerle öğretmenlerin meslekî gelişimlerinin sağlanarak meslekî yeterliliklerin sağlanması. Atölye ve meslek dersleri öğretmenlerinin meslekî yeterliliklerini geliştirmek için iş başı eğitimine alınmaları yaygınlaştırılmalı, tüm öğretmenlerin düzenli olarak alanlarında hizmet içi eğitim almaları ve güncel kalmaları sağlanmalıdır. Bireysel performans değerlendirmeleri için objektif kıstaslar belirlenerek kendilerini geliştiren öğretmenlerin malî açıdan da teşvik edilmesi sağlanmalıdır.

11. Meslek dersleri öğretmeni ihtiyacının belirlenmesine yönelik gelecek perspektifli analizlerin yapılması. Norm kadro çalışmalarında kullanılan kriterlerin gelecekteki olası değişimleri göz önünde bulundurularak kurumların, millî eğitimin gelecekteki meslek dersleri öğretmen ihtiyacı konusunda tespitler ve ihtiyacın nasıl giderileceği hususunda politikalar geliştirilmelidir.

12. Meslekî ve teknik eğitimin niteliğini ve niceliğini arttırmaya yönelik araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin yapılması. Meslekî eğitimle ilgili politikalar uygulama araştırmalarına, bilimsel verilere ve kanıtlara bağlı olarak yapılan araştırma ve geliştirme faaliyetlerine dayanması açısından araştırma ve geliştirmeden sorumlu birimlerin Bakanlığın araştırma ve geliştirmeden sorumlu diğer birimleri ve taşradaki uzantıları ile koordine edilerek yeterli maddi ve uzman insan kaynağı ile desteklenmelidir.

13. Meslekî ortaöğretim düzeyinde verilen meslekî eğitim programları ile devamı niteliğindeki programlar arasında kademeli geçişin bulunması. Proje kapsamındaki çalışmaların tüm meslekî ve teknik eğitim kurumları ile meslek yüksekokullarında yaygınlaştırılması için politikalar geliştirilebilir. Meslek yüksekokulları ile meslek liseleri eğitim süreleri dikkate alınarak birbirini tamamlayan bir yapıya kavuşturulabilir.

14. Meslekî eğitimde modüllerle ilgili teorik bilgiden ziyade uygulamalı eğitimlere öncelik verilmesi. Modüler öğretim programlarının uygulanmasına ilişkin öğretmen algılarının sorgulanarak, öğretmenlerin teorik bilgiden ziyade beceri geliştirici uygulamalı eğitimlere öncelik vermelerine destek verecek politika ve prosedürler geliştirilebilir. Modüllerin uygulanışıyla ilgili öğretmenlere yönelik iyi uygulama örnekleri


kapsamında örnek ders uygulamaları düzenlenebilir. Eğitim materyalleri ve araçlarının paylaşımına yönelik bir web sayfası hazırlanarak meslek dersleri öğretmenlerinin hizmetine sunulabilir. Derslerin teorik bilgi ağırlığından kurtarılması ve görsel efektlerle desteklenmesi ve uygulamaya ağırlık verilmesi, başarının arttırılmasına katkı sunabilir. Görselliğin arttırılması ve modüllerin basitleştirilmesi özel eğitim kapsamında açılan meslek liselerine daha iyi hizmet verilebilmesine yardımcı olabilir.

15. Modüler sisteme uygun mevzuat düzenlemeleri. Modüllerin öğrencilere ulaştırılması ile ilgili sistem yeniden gözden geçirilmelidir. Ölçme değerlendirme ve sınıf geçme sistemi modüler yapıya uygun hale getirilmelidir. Bu kapsamdaki mevzuat çalışmalarına öncelik verilebilir. Kaynaştırmalı eğitim alan öğrencilerle ilgili alt yapı hazırlıkları tamamlanabilir. Sınıfta kalmayı azaltıcı tedbirler geliştirilebilir.

16. Meslekî eğitimde okullaşma oranlarının arttırılması hedefleri doğrultusunda, okullarda ihtiyaç duyulacak, materyal, temrinlik malzeme, araç-gereç ihtiyaçlarının giderilmesinde sorun yaşanmaması için tedbirler alınması. MEB istatistiklerine göre örgün ortaöğretim okullaşma oranı içinde meslekî ve teknik eğitimin %42 olan okullaşma oranının önümüzdeki (3) yıl içerisinde %50'ye çıkarılması öngörüldüğünden, mevcut araç-gereç, materyal ihtiyacının karşılanma oranları da dikkate alınarak, ortaya çıkacak ek kaynak ihtiyacının belirlenmesine yönelik politika, proje vb. geliştirilmesine ihtiyaç bulunmaktadır. E-taşınır verilerinden yararlanılarak okulların ihtiyaçları daha rasyonel belirlenebilir. Meslekî eğitime yönelik ortaöğretim kurumlarıyla ilgili tip projeler yeniden gözden geçirilebilir. Aynı alan/dalların farklı okullar yerine belirli okullarda açılması sağlanabilir. Meslek liseleri tek bir isim altında toplanabilir. Tüm okullarda ortak müfredat uygulanan 9 uncu sınıfların mevcut yapıları yeniden gözden geçirilebilir.

17. İşletmelerde beceri eğitimlerinin eğitim programlarına uygun yürütülüp yürütülmediği takip edilmesi. İşletmelerle yapılan sözleşme metinlerinin, koordinatör öğretmenler tarafından doldurulan başta "Beceri Eğitimi Değerlendirme Formu" olmak üzere diğer formların gözden geçirilerek yeniden hazırlanması yararlı olabilir. Koordinatör öğretmenlerden daha iyi yararlanılabilmesi için politikalar geliştirilebilir.

18. Meslekî eğitim programlarına öğrencilerin yönlendirilmesi ve seçilmesiyle ilgili yeterli rehberlik hizmetinin sunulması. Yönlendirmenin meslekle ilgili önceden belirlenmiş temel veya genel nitelikler dikkate alınarak yapılması. Alana yöneltme tavsiye formlarının itibar edilecek belgeler haline dönüştürülmesine yönelik çalışmalar yapılabilir. Rehberlik ve yönlendirme faaliyetlerinin etkin ve verimli hale getirilmesi için politikalar geliştirilebilir (veliler dâhil). Meslekî rehberlik konusunda rehber öğretmenlerden yararlanmaya yönelik çalışmalar yapılabilir. Meslekî eğitim kurumlarına, öğrenci alınırken mesleğin gerekleri dikkate alınarak, özel seçme kriterleri geliştirilebilir. İlköğretim 8. ve ortaöğretim 9. sınıflarında


yapılan tanıtım ve yönlendirme faaliyetlerinin etkililiğini arttırıcı politikalar geliştirilebilir. Meslekî kurum/kuruluşlar ve sektör temsilcilerinden yardım alınabilir. İlköğretim öğretmenlerine yönelik çalışmalar yapılabilir.

19. İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilere ücret ödenmesi. Beceri eğitimine katılan öğrencilerin SGK işlemlerinin, yasal yaptırımlarla karşılaşılmadan öğrencileri özendirici bir şekilde yürütülmesi, işletmelerde beceri eğitimine tabi tutulan öğrencilerle ilgili eğitim programını ve konuya ilişkin yasal düzenlemeleri bilen eğitici personelin olması. Beceri eğitimleriyle ilgili işletme temsilcilerine belirli aralıklarla bilgilendirme toplantıları yapılabilir. İşletmelere yönelik, öğrenci kabulü konusunda teşvik edici politikalar uygulanabilir. Kamu kurum ve kuruluşlarından bütçelerini hazırlarken beceri eğitimi alacak öğrenciler için pay ayırmaları gerektiği hususunda bilgilendirici yazışmalar yapılabilir. SGK işlemleri e-okul üzerinden yürütülebilir. Meslek hastalıkları ve iş kazalarına yönelik sigorta primleri emekliliğe esas olacak şekilde genişletilebilir. Öğrenci sigorta işlemlerine yönelik sigorta cezalarının kaldırılması veya azaltılmasına yönelik düzenlemeler yapılması için ilgili kurumlarla işbirliğine gidilebilir.

20. Öğrencilerin zararlı alışkanlıklardan korunması ve okullardaki disiplin olaylarının azaltılması için sistemli ve düzenli çalışmalar yapılması. Öğrencilerin başta sigara olmak üzere zararlı alışkanlıklardan korunmaları ve disiplin olaylarının azaltılabilmesi için, uzman desteğinde geliştirilen politika ve prosedürlerin okul yöneticileri öğretmenler, öğrenci ve velileri de içine alacak şekilde uygulanması yararlı olabilir.

21. İstekli öğrencilere meslekleriyle ilgili yurtdışı istihdam imkânları göz önüne alınarak yabancı dil bilgilerinin geliştirme fırsatı sunulması. Yurtdışında iş ve istihdam koşulları, meslek ve yabancı dil yeterlilikleri konusunda öğrenci ve veliler bilgilendirilebilir. İstekli öğrencilere yönelik olarak ihtiyaç duyulan yabancı dillerin öğretilmesine fırsat verilecek düzenlemeler genişletilebilir.

22. Alan ve dal açma veya kapatma çalışmalarının eğitim bölgesinin ihtiyaçlarına uygun kriterler çerçevesinde mahallinde gerçekleştirilmesi. Okul müdürlerinin alan/dal açılması veya kapatılmasıyla ilgili taleplerinin objektif değerlendirme kriterlerine dayanmasına yönelik politikalar geliştirilebilir. Alan/dal açılması veya kapatılmasıyla ilgili hızlı ve etkili şekilde gerçekleştirilmesine yönelik olarak, merkezi yönetimin yetkileri yerel otoritelere devredilebilir. Onaylama prosedürleri elektronik ortamda gerçekleştirilebilir.


Din Öğretimi Süreci


Mart 1924 tarih ve 430 sayılı Tevhidi-i tedrisat Kanunu’nun 4. Maddesinde “Maarif Vekâleti, yüksek diniyat Mütehassısları yetiştirmek üzere Darülfünunda bir İlahiyat Fakültesi tesis ve imamet, hitabet gibi hidamat-ı diniyenin ifası vazifesiyle mükellef

memurların yetişmesi için de ayrı mektepler küşat edecektir.” hükümleri yer almaktadır. Söz konusu kanunun bu maddesi ile din hizmetlerini yürütecek elemanları yetiştirmek üzere İmam-Hatip okullarını açma görevi ve yetkisi Millî Eğitim Bakanlığına bırakılmıştır. Millî Eğitim Bakanlığı da buna dayanarak 1924 yılında 29 ilde İmam-Hatip Okulu açmıştır. Daha sonra bu okullar öğrenci yokluğu sebebiyle 1930 yılında kapanmıştır. 1951 yılında İmam-Hatip okulları tekrar açılmaya başlanmış, 17 Ekim 1951 tarihli Müdürler Komisyonu kararıyla 13 Ekim 1951 tarihinde Adana, Ankara, Isparta, İstanbul, Kayseri, Konya ve Maraş illerinde İmam-Hatip Okulu açılması kararlaştırılmıştır. Bu okullar ilk mezunlarını 1958 yılında vermişlerdir. (7) ilde açılan bu İmam-Hatip Okullarının eğitim, öğretim ve yönetim faaliyetleri 1958 yılına kadar “Özel Okullar Müdürlüğü”, 1961 yılına kadar Orta Öğretim Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmüştür. 1961 yılında “Din Eğitimi Müdürlüğü” kurulmuş ve bu okullar adı geçen Müdürlüğe bağlanmıştır. Bu birim, 1964 yılında “Din Eğitimi Genel Müdürlüğü” şekline dönüştürülmüştür. 13.11.1983 tarih ve 179 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname ile de Din Eğitimi Genel Müdürlüğü’nün adı “Din Öğretimi Genel Müdürlüğü” olarak değiştirilmiştir. Bugün, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü Bakanlığın Beşevler Kampüsünde toplam 60 personelle hizmet vermektedir. Genel Müdürlüğün iş hacmi ve faaliyet alanı göz önünde bulundurulduğunda mevcut fiziki yapı ihtiyacı karşılamaktan uzaktır. Genel Müdürlüğe bağlı okulların gelişimi sürecinde; Talim ve Terbiye Kurulu’nun 4 Ağustos 1971 tarih ve 225 sayılı Kararı ile İmam Hatip Okulları ortaokula dayalı 4 yıllık meslek lisesi haline dönüştürülmüştür. 14 Haziran 1973 tarihinde kabul edilen 1739 sayılı “Millî Eğitim Temel Kanunu” ile bu okullar için kullanılan “İmam-Hatip Okulu” ismi “İmam-Hatip Lisesi” olarak değiştirilmiştir. 1973-1974 öğretim yılından sonra İmam-Hatip Lisesi mezunu öğrencilere verilen diplomalar 1999 yılına kadar üniversiteye giriş sınavlarında genel lise diplomaları ile denk kabul edilmiştir. 1971 yılında kapatılan İmam-Hatip Liselerinin orta kısımları 1974 yılından itibaren tekrar faaliyete geçirilerek yeniden ilkokula dayalı hale getirilmiştir. 1991-1992 öğretim yılından itibaren Çok Programlı Lise (ÇPL) bünyesinde İmam-Hatip Lisesi programı uygulanmasına başlanmış olup, bugün toplam (47) ÇPL’de bu program uygulanmaktadır. Öte yandan 1993-1994 öğretim yılında Yabancı Dil Ağırlıklı İmam-Hatip Lisesi uygulamasına başlanmıştır. İmam Hatip Liselerinde, Kur’an-ı Kerim, Arapça, Temel Dini Bilgiler, Siyer, Fıkıh, Tefsir, Karşılaştırmalı Dinler Tarihi, Hadis, İslam Tarihi, Kelam, Hitabet ve Mesleki Uygulama gibi meslek dersleri okutulmaktadır. Okutulan derslerin %60’ı kültür, %40’ı meslek derslerinden oluşmaktadır.

3


1995-1996 öğretim yılında, Hollanda ve diğer Avrupa ülkelerinde ikamet eden Türk vatandaşlarının çocuklarının yetiştirilmesi ve millî kimliklerinin korunması amacıyla Din Öğretimi Genel Müdürlüğü ile Türkiye Diyanet Vakfı arasında bir protokol imzalanarak Mersin-Bozyazı’da İngilizce Yabancı Dil Ağırlıklı bir Anadolu İmam-Hatip Lisesi açılmıştır. 2004-2005 öğretim yılında İmam-Hatip Lisesi statüsünde öğrenim gören Arnavutluk, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Gürcistan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Makedonya, Ukrayna, Kırım, Kosova ve Karadağ-Sancak Ülkelerinden gelen yabancı uyruklu soydaş öğrenciler, 2004 yılında Balıkesir Merkez ve Burhaniye İmam-Hatip ve Anadolu İmam-Hatip Lisesi Şubesine taşınmıştır. Din Öğretimi Genel Müdürlüğü ile Türkiye Diyanet Vakfı arasında yürütülen bu proje geliştirilmiş 2006-2007 öğretim yılında söz konusu okullar, Kayseri Mustafa Germirli İmam-Hatip Lisesi ve Anadolu İmam hatip Lisesine taşınmıştır. 4306 sayılı kanun ile zorunlu ilköğretim sekiz yıla çıkarıldığından 1997-1998 öğretim yılından itibaren İmam-Hatip Liselerinin bünyesindeki ortaokullara öğrenci alınmamıştır. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 19/08/1998 tarih ve 174 sayılı kararı ile; İmam-Hatip Lisesi, Anadolu İmam-Hatip Lisesi ve Yabancı Dil Ağırlıklı İmam-Hatip Liselerinin öğretim süresi bir yılı hazırlık sınıfı olmak üzere toplam 4 yıl olarak belirlenmiştir. Ancak, yine Talim ve Terbiye Kurulunun 07.06.2005 tarih ve 185 sayılı liselerin 4 yıla çıkarılması kararı ile İmam-Hatip Liselerinin önündeki hazırlık sınıfları kaldırılmış, Yabancı Dil Ağırlıklı Anadolu İmam-Hatip Lisesi Anadolu İmam-Hatip Lisesine dönüştürülmüştür ve bugünkü şekliyle devam etmektedir. İmam hatip liselerinin büyük çoğunluğunu oluşturan 382’si Anadolu İmam-Hatip Lisesi olmak üzere toplam 538 okul bulunmaktadır. Bu okullarda 235.639 öğrenci ve 12.350 öğretmen mevcuttur. 2010-2011 yılında toplam 29.155 öğrenci mezun olmuştur.

Öğretmen - Öğrenci Sayıları 2008 - 2011

143.637

198.581

235.639

9.573 10.617 12.350

0

50000

100000

150000

200000

250000

2008-2009 2009-2010 2010-2011

Öğrenci Sayısı Öğretmen Sayısı


2010-2011 eğitim öğretim yılı itibariyle İmam Hatip Liselerinin ortaöğretim kurumları içindeki payı %4,9 mesleki eğitim içerisindeki payı %11,4’tür. Bu oranlar önceki yıllara göre artan bir eğilime sahiptir.

DİN ÖĞRETİMİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNCE YÜRÜTÜLEN PROJE VE FAALİYETLER İmam Hatip – Anadolu İmam Hatip Lisesi Öğrencilerini Mesleğe Hazırlama ve Yetiştirme Projesi İmam Hatip Liseleri ile Anadolu İmam Hatip Liselerinin 11. sınıfında öğrenim gören ve son sınıfa geçen başarılı öğrencileri mesleğe hazırlamak ve daha iyi yetişmelerini sağlamak amacıyla Genel Müdürlük ile Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı arasında ortak bir proje hazırlanarak 2006 yılında uygulamaya konulmuştur. 2006-2013 Yıları arasında uygulamaya konulan “İmam Hatip Lisesi ve Anadolu İmam Hatip Lisesi Öğrencilerini Mesleğe Hazırlama ve Yetiştirme Projesi” çerçevesinde her yıl 6 hafta süreli “Mesleğe Hazırlama ve Yetiştirme Kursları” düzenlenmiştir. Mesleğe hazırlama kursuna bugüne kadar çeşitli illerden ve okullardan toplam 4.116 öğrenci katılmıştır. Proje çerçevesinde açılan kurslarda İlahiyat Fakülteleri ile imamlık, hatiplik ve Kur’an kursu öğreticiliği gibi görevlere kaynaklık yapan İmam Hatip Lisesi öğrencilerinin daha iyi yetiştirilerek hayata hazırlanmalarına yardımcı olmak öngörülmüştür. Evin Okula Yakınlaştırılması ve Değişen Anne-Baba Rolleri Projesi “Sağlıklı aile, sağlıklı toplum için bireyler arasında sağlıklı ilişki ve iletişim kurulmasını sağlamak ve anne-babaların çocuklarına toplum tarafından benimsenen olumlu davranış ve alışkanlıkları kazandırarak kendini tanıyan, duygu ve düşüncelerini özgürce ifade edebilen çağdaş, girişimci çocuklar ve gençler yetişmesine katkıda bulunmak – olumlu düşünen, mutlu toplum oluşturmak” gibi amaçlarla Genel Müdürlük tarafından 16.05.2001 tarih 1975 sayılı Makam Oluru ile bu proje hazırlanarak uygulamaya konulmuştur. Projenin uygulamasıyla ilgili Ankara, İstanbul, İzmir ve Bursa illeri pilot bölge olarak seçilmiştir. 15-26 Ekim 2001 tarihlerinde Haydarpaşa Lisesi’nde düzenlenen seminerde İstanbul Ankara, İzmir ve Bursa’daki İmam-Hatip Liselerinde görev yapan öğretmenlerden her okuldan iki öğretmen formatör olarak eğitilmiş ve projenin bu illerde başlaması sağlanmıştır. Kaynak doküman haline getirilen seminer çalışmaları “Evin Okula Yakınlaştırılması ve Değişen Anne-Baba Rolleri” adı altında iki cilt kitap olarak basılmıştır. Projenin yürütülmesinde Marmara Üniversitesi İlahiyat ve Eğitim Bilimleri Fakülteleri ile İstanbul Üniversitesi Eğitim Bilimleri ve İlahiyat Fakülteleri ile işbirliği yapılmıştır. Proje çalışmaları 28.04.2004 tarih ve 1434 sayılı Makam Onayı ile diğer illerdeki İmam-Hatip ve Anadolu İmam-Hatip Liselerinde de yaygınlaştırılmıştır. Söz konusu okullara iki cilt kitap ile pilot illerde yapılan çalışmalar ve örnek sunular CD haline getirilip, okullara gönderilmiştir. Her öğretim yılı sonu geri bildirim raporları Genel Müdürlüğe gelmekte ve incelenmektedir. Soydaş Öğrencilerin Eğitimi Projesi

Türk Cumhuriyetleri, Türk ve Akraba Toplulukları, Balkanlar, Kırım, KKTC deki soydaşlar ile Afrika’daki Müslüman ülkeler ve Müslümanların yaşadığı diğer ülkelerin din görevlisi ihtiyaçlarını mahallinden karşılanması, bu ülkeler ile Türkiye arasında sağlam, kalıcı bir diyaloğun ve dostluk köprüsünün oluşturulması amacıyla, Genel Müdürlük ile Türkiye Diyanet


Vakfı arasında bir proje geliştirilmiştir. Bu proje çerçevesinde söz konusu ülkelerden öğrenim görmek üzere ülkemize gelen 520 öğrenci Kayseri Mustafa Germirli Anadolu İmam Hatip Lisesinde eğitim görmektedir. Başbakanlıktan alınan onay gereği yabancı uyruklu öğrenciler için 500 kişilik Devlet Parasız Yatılılık kontenjanı ayrılmıştır. Söz konusu Anadolu İmam Hatip Lisesinin öğrenci profili ve sayıları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı Kayseri Kocasinan Mustafa Germirli Anadolu İmam-Hatip Lisesi

Soydaş Öğrencilerin Eğitimi Projesi

SIRA NO

ÜLKESİ 9. SINIF 10.SINIF 11.SINIF 12. SINIF TOPLAM

1 AFGANİSTAN

4 5 10 19

2 ARNAVUTLUK

5 3 8

3 AZERBAYCAN 3

5 5 13

4 BANGLADEŞ 1 5

6

5 BENİN

2

2

6 BOSNA HERSEK

2 2

7 BULGARİSTAN

1 1

8 BURKİNA FASO 1 3 2

6

9 ÇAD

3 2

5

10 DAĞISTAN 1

1

11 ENDONEZYA 4 13 15 10 42

12 ETİYOPYA

2

2

13 FİLİPİNLER 1 5

6

14 GANA 4 3 3 3 13

15 GÜNEY AFRİKA 1

1

16 ĞÜRCİSTAN

2 2 5 9

17 HİNDİSTAN 4 3

7

18 İNGUŞETYA

1 4

5

19 IRAK 1

1

20 KAMERUN

3 1

4

21 KARADAĞ

2

1 3

22 KAZAKİSTAN

5 8 4 17

23 KENYA

5 12 2 19

24 KIRGIZİSTAN

5 2 3 12

25 KKTC

2 5 3 10

26 KONGO

5 8 - 13

27 KOSOVA

2 2 3 7

28 MADAGASKAR

2 4

6

29 MAKEDONYA

1 2 3

30 MALAVİ

2

2

31 MOĞOLİSTAN

2 3 5

32 MOZAMBİK 1 4

5

33 NİJERYA 5 9 2 3 19

34 ORTA AFRİKA C. 1 3

4

35 PAKİSTAN 4 12 12 8 36

36 SENEGAL

2

2

37 SİERRE LONE 2

2

38 SIRBİSTAN

4 5 2 11

39 SOMALİ

15

15

40 SIRİLENKA 4

4

41 TACİKİSTAN

5 11

16

42 TANZANYA 5 9

14

43 TAYLAND 10 5 4

19

44 TOGO

3

3

45 UGANDA 2 2 2

6

46 YEMEN 3 4

7

TOPLAM 58 156 123 76 413


Mustafa Germirli Anadolu İmam Hatip Lisesinden bugüne kadar toplam 242 yabancı uyruklu öğrenci mezun olmuştur. Benzer çalışmalar çerçevesinde yine Genel Müdürlük ile Türkiye Diyanet Vakfı arasında imzalanan protokol çerçevesinde Bakanlığa tahsis edilen Darüşşafaka binalarında yabancı uyruklu öğrencilere yönelik program uygulayan İstanbul - Fatih Sultan Mehmet Anadolu İmam Hatip Lisesi açılmıştır. Binalarda gerekli onarım, tadilat ve diğer hazırlıklar tamamlandıktan sonra eğitim-öğretime başlaması planlanmaktadır. Bu okulda 2011-2012 eğitim öğretim yılında çeşitli ülke ve milletlerden ilk olarak 128 öğrenci kabul edilmiştir. Yabancı uyruklu öğrencilerin Türkçeyi daha çabuk öğrenmeleri ve ülkemize adaptasyonlarının sağlanması bakımından her yıl getirilecek öğrenci sayısının %20’si kadar da T.C. vatandaşı öğrenci alınması da planlanmaktadır. Bu proje geliştirilerek sürdürülmektedir. İstanbul Fatih Sultan Mehmet Anadolu Lisesi’ndeki öğrenci dağılım profili ise aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

2011-2012 Eğitim-Öğretim Yılı İstanbul Fatih Sultan Mehmet Anadolu İmam Hatip Lisesi

SIRA NO ÜLKE 9.sınıf

1 ARNAVUTLUK 4

2 BALKARYA 3

3 BENİN 5

4 BURKİNE FASO 5

5 CEZAYİR 2

6 DAĞISTAN 2

7 DEMOKRATİK KONGO 2

8 FAS 2

9 FİLDİŞİ SAHİLLERİ 5

10 GİNE 2

11 GİNE KONAKRİ 4

12 İNGUŞETYA 2

13 K.K.T.C. 6

14 KAMERUN 5

15 KARADAĞ 5

16 KAZAKİSTAN 6

17 KIRGISİZTAN 5

18 KOSOVA 3

19 LİBERYA 4

20 MADAGASKAR 2

21 MALAVİ 2

22 MALİ 5

23 MAKEDONYA 2

24 MOZAMBİK 3

25 NIJER 6

26 SENEGAL 8

27 SIRBİSTAN 6

28 SİERRA LEONE 2

29 SOMALİ 7

30 SUDAN 3

31 TOGO 3

32 ÜRDÜN 4

33 ZAMBİYA 3

TOPLAM 128


ÖNERİLER

1. Okullarda öğrenim görecek yabancı öğrencilerin sosyal ve kültürel bakımdan uyumu. Yurtdışından imam hatip liselerine eğitim görmeleri amacıyla getirilen yabancı öğrencilerden, sosyal uyum ve başarı açısından en uygun olanların seçilmesini sağlayan bir sistem kurulmalıdır. Gerekli mevzuat alt yapısı hazırlanarak, hangi ülkeden kaç öğrencinin, hangi şartlarda getirileceğine yönelik kurumsallaşmış bir uygulama geliştirilmelidir.

2. Genel Müdürlüğe bağlı okullara başarı ve sosyal bakımdan en uygun öğrencilerin kabulünün sağlanması. Genel Müdürlüğe bağlı okullara öğrenci kayıtları yapılırken, diploma notunun esas alınması hususu çıkarılan kayıt genelgelerinde de korunmalıdır. İl-İlçe kayıt komisyonlarına mevzuat hükümlerini uygulamaları dışında yetki verilmemelidir. Okulların kontenjanı doğrultusunda diploma notu yetersiz öğrencilerin kaydı yapılmamalıdır.

3. Yürürlükte olan öğretim programlarının güncel ve ihtiyacı karşılar nitelikte olması. Uygulanmakta olan öğretim programlarının gözden geçirilme dönemleri, özellikli durumlar dışında, belirli bir periyoda bağlanmalı ve bu periyotlar çalışma takvimine işlenmelidir.

4. Haftalık ders çizelge taslaklarının hazırlanarak onaydan geçirilmesi. İmam Hatip Liselerinde okutulan meslek derslerinin dağılımı, öğrencilerin LGS ve LYS sınavlarına giriş zamanları da göz önüne alınarak yeniden düzenlenmeli, 12. sınıftaki meslek derslerinin ağırlığı mümkün olduğunca önceki yıllara kaydırılmalıdır.

5. Ders dışı meslekî faaliyetlerde görev yapan personelin motivasyonu. İmam Hatip Liselerinde ders dışı mesleki uygulamaya katılan öğretmenlerin ek ders ücretinden yararlanabilmesi için gerekli düzenleme yapılmalıdır. Ayrıca öğrencilerin Diyanet teşkilatında staj yapmaları ve bu hususun 3308 sayılı kanun kapsamında değerlendirilmesi için çalışma başlatılmalıdır.


V. EĞİTİM FAALİYETLERİ

İç Denetçilerin mesleki alandaki tüm gelişmelere kayıtsız kalmaması için meslek içi eğitimlere katılımlarının sağlanması son derece önemlidir. Ayrıca alanında kendini ispatlamış kişiler ya da kurumlardan söz konusu eğitimlerin alınması da büyük önem arz etmektedir. Başkanlığımız, 2011 yılı içerisinde, 652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Bakanlığın yeniden yapılanma sürecinin yaşanması sebebiyle 2009 ve 2010 yıllarında gerçekleştirildiği şekliyle, iç denetçilere yönelik kurumsal hizmet içi eğitim faaliyeti düzenlememiştir. Bunun birlikte, Maliye Bakanlığı Bütçe ve Malî Kontrol Genel Müdürlüğünce 22 – 24 Nisan 2011 tarihleri arasında Antalya’da tüm iç denetçilere yönelik düzenlenen eğitime iç denetçilerimizin tamamı katılmıştır. Bu eğitimde Bakanlığımız iç denetçilerinin 2009 yılında kaleme aldığı “İnsan Kaynakları Yönetimi Süreci İç Denetim Raporu”, “İç Denetimde İyi Uygulama Örneği” olarak seçilmiş ve eğitim alanlara sunu yapılmıştır.

T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İç Denetim Birimi Başkanlığı

Atatürk Bulvarı MEB Merkez Bina 9. Kat C Blok Bakanlıklar/ANKARA

http://icden.meb.gov.tr – [email protected]

Tel: + 90 312 418 68 05; + 90 312 418 68 76 Faks: + 90 312 418 68 30

Documents

2011 Y F R - Memurlar.Net · araştırmalarında farklı bakış açılarını bir araya getirmektedir. Bu suretle karar vericilere ve ilgili diğer çevrelere geniş bir bilimsel