Upload
janrotmans
View
286
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Citation preview
Duurzaamheid als motor voor Nederlandse economie
GP Groot, Alkmaar
27 juni 2011
www.twitter.com/jan_rotmans
Duurzaamheid 2.0
oude duurzaamheid nieuwe duurzaamheid
streng, sober leuk, inspirerend
compensatie waarden creatie
politiek samenleving
bewustwording actiebereidheid
uitleggen vertalen naar actie
sturen faciliteren
ontstaat nieuwe economie
rondom duurzaamheid
ontstaat mondiale economie rondom schone energie
duurzame energie: wind, zon, biomassa, warmte
snelst groeiende industrie ter wereld
2010: 243 miljard dollar (30% groei t.o.v. 2009)
China 55 miljard Duitsland 42 miljardAmerika 35 miljardItalië 17 miljard
Nederland 1-2 miljard miljard?
Schone Energie Economie
Mondiale economische machtsstrijd
Obama
“ Het land dat de duurzame energie-economie
domineert zal het land zijn dat de wereldeconomie
domineert en Amerika moet dat land zijn ”
Nieuwe, duurzame economie huidige omzet van duurzaamheids sector is 1400 miljard dollar
omzet verdubbelt de komende 10 jaar, levert ca. 100 miljoen ‘groene’ banen op: duurzame energie, chemie afvalverwerking, waterhuishouding, landbouw, diensten
duurzame energie: 20 miljoen nieuwe banen duurzame biomassa: 15 miljoen nieuwe banen duurzame bouw: 10 miljoen nieuwe banen
sectorenelectrisch vervoer
duurzaam bouwen
klimaatadaptief ontwikkelen
duurzame energie
groene chemische industrie
zilte landbouw
duurzame diensten
duurzame kennis
Duurzame economische sectoren
Nieuwe schone maakindustrie
nieuwe maakindustrie in Nederland
water, energie, klimaat, ruimte, C2C
we gaan weer dingen maken, maar dan
schoon, milieuvriendelijk en natuur gericht
‘leren-werken-ondernemen’ innovatiecampussen
decentraal duurzaam wordt dé trend
gemeenschappen gaan energie opwekken / beheren
energie maar ook voeding, water, afval, zorg
bedrijven, organisaties, burgers, wijken, buurten, straten
ca. 400 plannen voor lokale energiecoöperaties
provincies, gemeenten, energiebedrijven, burgers
combinatie van zon/wind/warmte en smart grid
Glocalisering
Burgers
ca 2 miljoen mensen propageert duurzame leefstijl
groep mist een concreet handelingsperspectief
omzet duurzame producten groeit heel snel
biologische voeding, groene stroom, hybride auto’s
zonneboilers, wasmachines, duurzame aandelen
groep ‘prosumenten’ wil bediend worden
Bedrijven
“ wie niet aan duurzaamheid werkt heeft als
bedrijf over 10 jaar geen bestaansrecht meer ”
Paul Polman, Unilever
Bedrijven
veel bedrijven zijn al volop aan het verduurzamen
kleine bedrijven: ZZP-ers en start-ups
grote bedrijven: Unilever, DSM, Philips
visie, strategie, missie
bedrijfsvoering en businessmodel
Groene Zaak
Overheden
Rijksoverheid tot stilstand gekomen
Lagere overheden heel actief
veel initiatieven bij provincies en gemeentes
nog te weinig samenwerking tussen gemeentes
gemeentes moeite met nieuwe, faciliterende rol
grondtoon samleving wordt
steeds duurzamer
Vraagt om schaalsprong in denken
“je gaat het pas zien als je het doorhebt”
Johan Cruijff
Denkomslag Nodig
water als ontwikkelingsruimte
huis is energiecentrale
auto is accu
dak als ontwikkelingsgebied
ondergrond is bouwgrond
biomassa is grondstof
elk huis is energiecentrale
‘Powerhouse’ in Leusden
energieleverende woning
woning zonder aansluiting op elektriciteit of aardgasnet
levert energie op via wind, zon en aardwarmte
slimme combinaties van techniek en computergestuurd
geen kachel, alleen vloerverwarming
levert elektriciteit op voor 5000 km met elektrische auto
elk dak is ontwikkelingsgebied
elke gevel is ontwikkelingsgebied
Stichting Urgenda
elk sportveld is zonnecentrale
groen is een drager van de ruimte
water is een drager van de ruimte
Dutch Research Institute For Transitions
drijvende wijk/stad
Dutch Research Institute For Transitions
Floating City
water recreation
ecology:wetlands
technology: floating foundation
energy: decentral heat/cold storage
mobility: floating highway, water taxi
living / working units
elke auto is een accu
biomassa is grondstof
Doorbraakplan
gebouwde omgeving energieneutraal in 2025
alle bestaande woningen, kantoren, scholen energieneutraal
inspiratie
transitie van kolen naar gas van 1955 tot 1965 vrijwel gehele Nederlandse woningvoorraad werd voorzien van gasaansluiting voor
ruimteverwarming en koken
Gebouwde omgevingenergieneutraal door:
1. gebouwschil zo energiezuinig mogelijkgoed isoleren en zuinige installaties
2. duurzame energie opwekkenzonne-PV, zonneboilers, wind, omgevingswarmte
multifunctioneel spoor:
3. oppervlakte ontwikkelingenergie, water, fijn stof/NOx
Verduurzaming = Waardencreatie
het verduurzamen van de woningvoorraad is gunstig voor:
- economie [werkgelegenheid]
- bouwsector
- waarde van vastgoed
- milieu
- samenleving
- burgers en woningcorporaties
Conclusie
technisch kan het in 15 jaar
financieel is het haalbaar
maatschappelijk is het voordelig
hoe krijgen we het georganiseerd?
Transitie Aanpak: wijk voor wijk
• beginnen met wijken in koplopergemeentes
• bepalende partijen mobiliseren: gemeentes, corporatiesenergiebedrijven, investeerders
• drie sporen: energiebesparing, duurzame energie enoppervlakte ontwikkeling
• in elke koplopergemeente coalitie met investeerder
• slimme strategie van verleiden, belonen en voorlichten
wat betekent dit voor bedrijven?
transitie is fundamentele verandering in:
- organisatie van een bedrijf
- cultuur van een bedrijf
- uitvoering binnen een bedrijf
Verduurzaming vergt Transitie
kent verschillende fasen:
1. voorontwikkeling [ bewustwording ]
2. doorbraak [ strategie / missie ]
3. versnelling [ DNA van bedrijf ]
4. consolidatie [ uitvoering ]
Transitie binnen een bedrijf
in welke fase van transitie zit GP Groot?
wil GP Groot koploperspositie binnen transitie?
wat zijn grootste barrières die moeten worden genomen?
Transitie binnen GP Groot
niet alleen meer op de laagste prijs
duurzaamheid wordt expliciet onderdeel
CO2-uitstoot bij productie
CO2-uitstoot bij transport
waterverbruik
materialen
Aanbestedingsprocedures
reserveer 5-10% ruimte voor duurzame innovatiecreëer niches binnen bedrijf voor koplopers
ontwikkel lange-termijn perspectiefvanuit nieuwe structuur, cultuur, werkwijze
doe mee met duurzame innovatie-experimentenniche-experimenten
sluit nieuwe coalities met a-typische partijenongedachte combinaties kunnnen innovatief zijn
zet in op cultuurverandering binnen bedrijfscholing, competentieontwikkeling
Transitiestrategie voor bedrijf
gericht op
het creëren van maatschappelijke waarde
lange-termijn
co-productie
welzijn, kwaliteit en ecologisch behoud
persoonlijke ontwikkeling van mensen
Nieuw business model
Transitie Uitvoering
• mobiliseer koplopers binnen bedrijf
• ontwikkel transitieplan met koplopers
• start doorbraakprojecten met koplopers
• opschalen van succesvolle doorbraakprojecten
kleine initiatieven kunnen voor doorbraken zorgen
wat kan GP Groot doen?
- huidige wagenpark CO2-neutraal maken
- minder brandstofverbruik (10% lager)
- minder roet en fijnstof
- training in ‘nieuwe rijden’
- terugkoppeling van rijgedrag (via tankpas)
Go4MVO Jan Bart Wilmink
Vervoer
- overschakelen op elektrisch vervoer
- groot inkopen van elektrische bedrijfsauto’s
- oplaadpalen en parkeerplaatsen
- stimuleren van elektrische scooters
- stimuleren van elektrische fietsen / segways
Urgenda inkoopactie
Vervoer
- sportvelden
- kameleon systeem
- roterende voetbalvelden
Peter van Dommele, Sublean
Infra
- daken en gevels
- kameleon systeem
- groene daken
- bouwen op water
RCI / RCP Rotterdam
Infra
- afval als grondstof
- zo min mogelijk afval genereren
- C2C
Michael Braungart Stichting RSI, Rotterdam
Afval
- afval als grondstof
- zo min mogelijk afval genereren
- C2C
Michael Braungart Stichting RSI, Rotterdam
Afval
- olie hoort bij ander tijdperk
- snel vervangen door duurzame brandstof
- biomassa wordt vervanger van olie
- investeren in biomassaprojecten
‘biomassa wordt nieuwe goud’
Olie
- duurzaamheid wordt motor van bedrijf
- ontwikkel visie rondom nieuwe motor
- start met proefprojecten [ doorbraakprojecten ]
- elke medewerker ontwikkelingstraject
- zet in op cultuurverandering in het bedrijf
- zoek nieuwe partners in keten
creëer 5-10% ruimte voor duurzame innovatie
GP Groot Transitiestrategie
economie en samenleving verduurzamen snel
enorme opgaven voor bedrijven en gemeentes
wie niet investeert in duurzaamheid verdwijnt
verduurzaming GP Groot vergt bedrijfstransitie
bedrijfstransitie kost ca. 5-10 jaar
visie-actie-strategie verweven
Conclusies