05
05.04. Grupa 34 - Nerasporeeni dobitak
Na raunima grupe 34 - Nerasporeeni dobitak, iskazuje se
nerasporeeni dobitak ranijih godina i tekue godine. 05.04.01. Raun
340 - Nerasporeeni dobitak ranijih godina
Na raunu 340 - Nerasporeeni dobitak ranijih godina, iskazuje se
kumulirani nerasporeeni dobitak ranijih godina. Promene na ovom
raunu nastaju po sledeim osnovama: prenos nerasporeenog dobitka
tekue godine na nerasporeeni dobitak ranijih godina,
korekcija poetnog stanja po osnovu ispravke greke iz prethodnog
perioda u skladu sa Meunarodnim raunovodstvenim standardom - MRS 8
Raunovodstvene politike, promene raunovodstvenih procena i greke
("Sl. glasnik RS", br. 35/2014), odnosno Odeljkom 10 i 35 MSFI za
MSP, kao i l. 6-9. Pravilnika za mikro i druga pravna lica;
korekcija poetnog stanja po osnovu efekata promene
raunovodstvene politike,
raspodela dobiti,
utvrivanje poreske obaveze za porez na dobit, reenjem nadlenog
poreskog organa, iznad iznosa koji je utvrdio poreski obveznik,
prenos realizovanih revalorizacionih rezervi sa rauna 330,
prenos negativne emisione premije na dan bilansa.
Raspodela dobiti u drutvu s ogranienom odgovornou i akcionarskom
drutvu vri se u skladu sa Zakonom o privrednim drutvima i osnivakim
aktima drutva. Dobit drutva utvruje se u finansijskim izvetajima
drutva, a njihovo usvajanje je preduslov za raspodelu dobiti. U
skladu sa lanom 270. Zakona o privrednim drutvima, po usvajanju
finansijskih izvetaja za poslovnu godinu, dobit te godine se moe
raspodeliti za:
1) pokrie gubitaka prenesenih iz ranijih godina;
2) rezerve, ako su one predviene posebnim zakonom (zakonske
rezerve);
3) rezerve, ako ih je drutvo utvrdilo statutom (statutarne
rezerve);
4) dividendu;
5) poveanje kapitala;
6) uee zaposlenih i lanova uprave u dobiti itd.
Na teret rauna 340 - Nerasporeeni dobitak ranijih godina, knjii
se iznos rasporeenog dobitka u korist rauna 350 - Gubitak ranijih
godina, 461 - Obaveze za dividende, 462 - Obaveze za uee u dobitku,
grupe 45 - Obaveze po osnovu zarada i naknada zarada, odgovarajuih
rauna grupe 30 - Osnovni kapital, 321 - Zakonske rezerve, 322 -
Statutarne i druge rezerve, kao i drugih odgovarajuih rauna.
Na teret ovog rauna, u korist rauna 481 - Obaveze za porez iz
rezultata, knjii se i iznos utvrene obaveze za porez iz rezultata
po reenju poreskog organa, iznad iznosa koji je utvrdilo pravno
lice.
Primer knjienja raspodele dobiti u drutvu s ogranienom
odgovornou za poveanje osnovnog kapitala i statutarne rezerve:
Drutvo s ogranienom odgovornou ima jednog osnivaa i to pravno
lice koje je rezident Republike Srbije. Doneta je odluka da se
nerasporeena dobit ranijih godina u iznosu od 4.000.000 dinara
raspodeli za sledee namene:
- pokrie gubitka iz ranijih godina u iznosu od 2.000.000
dinara;
- za statutarne rezerve u skladu sa statutom, u iznosu od
1.000.000 dinara,
- za poveanje kapitala u iznosu od 1.000.000 dinara.
Odluka o poveanju kapitala je registrovana u nadlenom
registru.
R. br. Konto OPIS Iznos
duguje potrauje duguje potrauje
1 2 3 4 5 6
1) 340 Nerasporeeni dobitak ranijih godina 4.000.000
350 Gubitak ranijih godina 1.000.000
322 Statutarne i druge rezerve 1.000.000
3022 Udeli drutva s ogranienom odgovornou - nerezidentno pravno
lice 1.000.000
po odluci skuptine drutva o raspodeli dobiti i poveanju osnovnog
kapitala i rezervi
05.04.02. Raun 341 - Nerasporeeni dobitak tekue godine
Na raunu 341 - Nerasporeeni dobitak tekue godine, iskazuje se
nerasporeeni dobitak tekue godine, odobrenjem ovog rauna na teret
rauna 724 - Prenos dobitka ili gubitka. Prilikom otvaranja
poslovnih knjiga na poetku naredne poslovne godine saldo sa ovog
rauna prenosi se na raun 340 - Nerasporeeni dobitak ranijih
godina.
05.05. Grupa 35 - Gubitak
Na raunima grupe 35 - Gubitak, iskazuje se gubitak ranijih
godina i gubitak tekue godine prema nazivima rauna ove grupe. U
raunovodstvenom smislu, gubitak predstavlja umanjenje odnosno
ispravku vrednosti osnovnog kapitala.
Zakonom o privrednim drutvima, kao ni propisima iz oblasti
raunovodstva nije propisan rok u kome je privredno drutvo duno da
izvri pokrie gubitka, to upuuje da isti moe ostati nepokriven
nezavisno da li drutvo ima ili ne sredstava za njegovo pokrie.
Meutim, imajui u vidu odredbe lana 305. Zakona o privrednim
drutvima, da se nerasporeena dobit i rezerve drutva mogu pretvoriti
u osnovni kapital samo ako drutvo nije iskazalo gubitak u
finansijskim izvetajima na osnovu kojih se donosi odluka o poveanju
osnovnog kapitala, znai da se na posredan nain govori o vremenu
pokria gubitka. Jer ukoliko drutvo ima nameru da povea osnovni
kapital ili rezerve a ima iskazan gubitak, mora prvo pokriti taj
gubitak. Takoe, posredno na vreme pokria gubitka upuuju i odredbe
lana 270. Zakona o privrednim drutvima kojima se ureuje redosled
raspodele dobiti, koji je striktno propisan, pa je prva taka u tom
redosledu pokrie gubitka iz ranijih godina. I ovim lanom se na
posredan nain upuuje da ukoliko drutvo eli da poveava rezerve ili
kapital ili isplati dividende, to ne moe uiniti pre nego to pokrije
gubitak ranijih godina.Pravilnikom nije predvien analitiki raun za
evidenciju gubitka iznad visine kapitala kao to je to bio sluaj sa
starim Pravilnikom, koji je za to imao predvien poseban raun 290 -
Gubitak iznad visine kapitala. Ovaj raun je brisan donoenjem
Pravilnika. Takoe, Uporedni pregled za preknjiavanje sa rauna
prethodnog kontnog okvira na raune novog kontnog okvira, ne sadi
raun za preknjiavanje iznosa sa rauna 290. Smatramo da, stanje sa
ovoga rauna treba preknjiiti na raun 350 - Gubitak ranijih godina.
U skladu sa Pravilnikom, nije vie potrebno knjiiti deo gubitka
iznad visine kapitala na posebnom raunu ve e se on iskazivati u
okviru grupe 35 - Gubitak.
Pravilnikom o sadrini i formi obrazaca finansijskih izvetaja za
privredna drutva, zadruge, i preduzetnike ("Sl. glasnik RS", br.
95/2014) izmenjen je nain prikazivanja gubitka iznad visine
kapitala u samom obrascu Bilans stanja koji se koristi za 2014.
godinu. U starom obrascu Bilansa stanja koji se primenjivao za 2013
godinu, Gubitak iznad visine kapitala se prikazivao kao posebna
stavka u aktivi, dok se u Bilansu stanja za 2014. godinu iskazuje
na AOP 0463 na kraju pasive i oduzima se od ukupne pasive. Podatak
na ovaj AOP se unosi raunski, tako to se iznos koji prelazi visinu
kapitala sa rauna grupe 35 prenosi i iskazuje na AOP 0463.
05.05.01. Raun 350 - Gubitak ranijih godina
Na raunu 350 - Gubitak ranijih godina, iskazuje se gubitak iz
ranijih godina prenosom sa rauna 351 - Gubitak tekue godine.
U korist ili na teret ovog rauna knjii se i efekat po osnovu
promene raunovodstvene politike i ispravke materijalno znaajne
greke, u skladu sa MRS 8, odnosno Odeljkom 10 i 35 MSFI za MSP, kao
i l. 6-9. Pravilnika za mikro i druga pravna lica i usvojenom
raunovodstvenom politikom.
Pokrie gubitka vri se na teret rauna 340 - Nerasporeeni dobitak
ranijih godina i rauna grupe 32 u skladu sa zakonom i optim ili
drugim aktom pravnog lica, odnosno preduzetnika.
Primer knjienja pokria gubitka u drutvu s ogranienom
odgovornou:
Drutvo s ogranienom odgovornou usvojilo je finansijski izvetaj
za 2013. godinu sa izvetajem revizora. Na istoj sednici odranoj u
aprilu 2014. godine, doneta je i Odluka o pokriu gubitka ranijih
godina u iznosu od 2.000.000 dinara, na sledei nain:
- na teret nerasporeene dobiti 1.500.000 dinara;
- na teret rezervi formiranih za ove namene u skladu sa
osnivakim aktom 500.000 dinara;
R. br. Konto OPIS Iznos
duguje potrauje duguje potrauje
1 2 3 4 5 6
1) 340 Nerasporeeni dobitak ranijih godina 1.500.000
322 Statutarne i druge rezerve 500.000
350 Gubitak ranijih godina 2.000.000
po odluci drutva o pokriu gubitka
Takoe, potrebno je imati u vidu i mogunost pokria gubitka putem
dodatnih uplata osnivaa.
Iz Miljenja Ministarstva finansija, br. 140/16/401-00-1094/12 od
20.7.2012. godine:
"... Ukoliko se dodatne uplate vre sa ciljem pokria gubitka
drutva, u skladu sa odlukom skuptine drutva i lanom 180. stav 1.
Zakona, gubitak se moe neposredno pokriti u korist rauna 350 -
Gubitak ranijih godina, na teret rauna 241 - Tekui (poslovni) rauni
ili 244 - Devizni raun (u sluaju uplata lanova iz inostranstva u
skladu sa zakonom)..."
Primer raunovodstvenog evidentiranja dodatne uplate radi pokria
gubitka u drutvo s ogranienom odgovornou:
1) Skuptina drutva s ogranienom odgovornou koja ima dva osnivaa
donela je odluku o dodatnoj uplati radi pokria gubitka srazmerno
visini uea u kapitalu osnivaa u ukupnom iznosu od 1.000.000 dinara.
Osniva A koji ima 60% uea u kapitalu je uplatio 600.000 dinara, a
osniva B koji ima 40% uea u kapitalu uplatio je 400.000 dinara.
Drutvo ne raspolae iznosom nerasporeene dobiti i rezervi koje bi se
upotrebile za pokrie gubitka.
R. br. Konto OPIS Iznos
duguje potrauje duguje potrauje
1 2 3 4 5 6
1) 2410 Tekui raun - uplata osnivaa A 600.000
2411 Tekui raun - uplata osnivaa B 400.000
3500 Gubitak ranijih godina - pokrie od strane osnivaa A
600.000
3501 Gubitak ranijih godina - pokrie od strane osnivaa B
400.000
po odluci skuptine drutva o pokriu gubitka dodatnim uplatama
05.05.02. Raun 351 - Gubitak tekue godine
Na raunu 351 - Gubitak tekue godine, iskazuje se gubitak utvren
na kraju obraunskog perioda zaduenjem ovog rauna u korist rauna 724
- Prenos dobitka ili gubitka.
Gubitak tekue godine koji je iskazan na raunu 351, prilikom
prenosa poetnog stanja u narednom obraunskom periodu prenosi se na
raun 350 - Gubitak ranijih godina.
