48
Aqy Aqy isMG sBw ieMtrnYSnl kYnyfw pRo. gurmuK isMG qy igAwnI id`q isMG jI ƒ smripq hY[ ienHW hI sUrimAW Aqy BweI kwhn isMG nwBw dI bdOlq swry Bwrq ivc isMG sBwvW bxweIAW geIAW qy gurduAwry Awzwd krvwey gey[ lIro-lIr Aqy lhU-luhwx hoeI is`KI A`j iPr qoN mhMq nrYxU dy KUnI swky dI Xwd duhrwauNdI hY Aqy swkw nnkwxw krn leI swƒ vMgwrdI hY[ hY koeI sUrmw! jo gurU nwnk swihb dy imSn ƒ Gr Gr phuMcwaux, AMDivSvwsIAW ƒ ibbyk-bu`DI, mnu`Kqw ƒ ivcwrvwn bxwaux leI swQ dyx leI iqAwr hovy?

Aqy · 2017. 9. 4. · Aqy gurmiq rihq mrXwdw' Aqy 'gurbwxI pwT drpx' ivc aupr ilKy gurU sihbwn dI Shwdq smyN pwT krvwaux dw izkr kr id`qw jo ik JUT hY inrmUl hY[sMpt pwT, iekhrw

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • AqyAqy

    isMG sBw ieMtrnYSnl kYnyfw pRo. gurmuK isMG qy igAwnI id`q isMG jI ƒ

    smripq hY[ ienHW hI sUrimAW Aqy BweI kwhn isMG nwBw dI bdOlq

    swry Bwrq ivc isMG sBwvW bxweIAW geIAW qy gurduAwry Awzwd

    krvwey gey[ lIro-lIr Aqy lhU-luhwx hoeI is`KI A`j iPr qoN mhMq

    nrYxU dy KUnI swky dI Xwd duhrwauNdI hY Aqy swkw nnkwxw krn leI swƒ

    vMgwrdI hY[ hY koeI sUrmw! jo gurU nwnk swihb dy imSn ƒ Gr Gr

    phuMcwaux, AMDivSvwsIAW ƒ ibbyk-bu`DI, mnu`Kqw ƒ ivcwrvwn bxwaux

    leI swQ dyx leI iqAwr hovy?

  • sihXogI sMgqsihXogI sMgq

    Standing from Left to Right: Chair Sitting From Left To Right:

    Ramandeep Singh Jatana, Gurpreet Singh Khalsa Karamjit Singh, Amandeep Kaur, Amandeep Kaur Gill, Abhijot Kaur Mohinder Singh Khalsa,

    Nachhattar Singh Thind, Balwinder Singh (Head Master Jeonwala), Govinder Singh (Retd. Head Master Jeonwala)

    imlo hr vIrvwrSu`krvwr qy SnIvwr

    srvweIkl, ifsk, goifAW Aqy joVW dy drd dy ielwz leI imlo

    jykr qusIN swfI kMpnI nwl iksy vI qrHW dw ibzns krnw cwhuMdy ho qW ’qy lwg Awn kroWelcomeshopping.in

    Buy Religious Books & Literary books

    Start Selling Online...

  • SINGH SABHA CANADASINGH SABHA CANADASSI CANADA IS A TAX EXEMPT REGISTERED CHARITY

    For Any Query Click : www.singhsabhacanada.com

    isMG sBw ieMtrnYSnl kYnyfw pRo. gurmuK isMG qy igAwnI id`q isMG jI ƒ smripq hY[ ienHW hI sUrimAW Aqy BweI kwnH isMG nwBw dI

    bdOlq swry Bwrq ivc isMG sBwvW bxweIAW geIAW Aqy gurduAwry Awzwd krvwey gey[ lIro-lIr Aqy lhU-luhwx hoeI is`KI A`j iPr qoN

    mhMq nrYxU dy KUnI swky dI Xwd duhrwauNdI hY Aqy swkw nnkwxw krn leI swƒ vMgwrdI hY[ hY koeI sUrmw, jo gurU nwnk swihb dy imSn ƒ

    Gr-Gr phuMcwaux Aqy AMD-ivSvwsIAW ƒ ibbyk-bu`DI, mnu`Kqw ƒ ivcwrvwn bxwaux leI swQ dyx leI iqAwr hovy?

    Email: [email protected] Singh Parhar : 416-568-9917, Satnam Singh Johal : 416-558-8757

    (All Legal matter will be dealt in the Brampton court of Ontario, CANADA)

    sMpwdkI borf

    1. Business Name: Khalsa Akhbaar Effective Dated 2012-08-012. Incorporated (Ontario) No.: 001629587 Dated 2004-10-093. Legal Name: Singh Sabha International Canada4. Legal Entity : Corporation5. Charity Business Number is: 86090 4572 RR00016. Legal Advisor: Subash Joshi Law Office, 30 - 1530 Drew Rd., Mississauga ON L5s 1W8 Tel # 905 362 0111 and Cell # 416 788 58047. Editorial Board: Gurcharan Singh Jeonwala # 647 966 3132, Balwinder S ingh Th ind ( Ind ia ) 94176-06572,Mandeep Singh Vernon 250 540 6266, Chamkaur Singh Fresno CA, 559 242-6480. Varinder Singh Goldy 805-432-6668

    LEGAL INFORMATION KHALSA AKHBAAR

    gurcrn isMG ijauxvwlw, cmkOr

    isMG Pirzno XU.AYs.ey., fw. blivMdr

    isMG iQMd, mndIp isMG vrnn

    bI.sI., virMdr isMG golfI

    Editorial Board: Gurcharan

    Singh Brar (Jeonwala) # 647-966-

    3132, Chamkaur Singh Fresno #

    559-242-6480, Dr. Balwinder

    Singh Thind (Pb.) M: 94176-

    06572, Mandeep Singh Vernon #

    250-540-6266, Varinder Singh

    Goldy # 805-432-6668

    1

    nM. lyK lyKk pyj

    1. swfw sunyhw qy swQ dI mMg sMpwdkI 2

    2. AKMf pwT dy nWA ’qy l`ut ieMdr isMG G`gw 3

    3. 23 bRwhmxW vwlw AKMf pwT mndIp isMG vrnn 5

    4. AKMf pwT dI Bytw ik lu`t? ipMR. gurbcn isMG pMnvW 6

    5 AKMf pwT divMdr isMG inaUXwrk 7

    6. AKOqI dmdmI tkswl dI Asl qvwrIK hrijMdr isMG idlgIr 8

    7. AKMf pwT SrDw jW inrwdrI hrcrn isMG prhwr 11

    8. kibXobwc bynqI cOpeI pw: 10 gurcrn isMG ijauxvwlw 14

    9. hY=hYN? ‘jwp’ kI hY? gurcrn isMG ijauxvwlw 17

    10. is`K sMgq ƒ dsm gRMQ bwry kuJ svwl gurcrn isMG ijauxvwlw 18

    11. dyh iSvw br moih iehY? gurcrn isMG ijauxvwlw 20

    12. z&rnwmw pwqSwhI 10 fw. gurmuK isMG id`lI 22

    13. pSUAW dy isr ’qy p`gW siqnwm isMG mONtrIAl 24

    14. cricq dsm gRMQ ikvyN hoNd ivc AwieAw? fw. gurUmyl isMG is`DU 25

    15. is`K SqwbdI bnwm jwigRqI Xwqrw ieMdr isMG G`gw 28

    16. inAwrw pMQ mndIp isMG kwlK 33

    17. byloVy ngr kIrqn iekbwl isMG iF`loN (fw.) 34

    18. kivqw: jwgo nOjvwn E is`KI dy vwrso... mndIp isMG vrnn 35

    19. is`KW kol ngr kIrqnW bgYr.... pUrn isMG pWDI 36

    20. A`KIN if`Tw swaUQwl (XU.ky) dw ngr kIrqn kulvMq isMG BMfwl 37

    21. pusqk pVcol: Akwl qKq sMklp... hrdyv isMG Syrig`l 39

    22. After Death Heaven or Hell Dr. Davinder S Chahal 41

    23. Guru Deian Khushian Col. Avtar Singh 43

    24. Akal-Takhat: Concept and Institution Hardev Singh Shergill 44

  • ieh prcw isMG sBw ieMtrnYSnl kYnyfw dy AMk 3, 4 Aqy 5 dw imSrx hY jo AYfvokyt isrdwr nC`qr isMG iQMd Aqy ausdy hor swQIAW dy kihx qy iqAwr

    krky is`K sMgqW gocry kIqw jw irhw hY[ CwpyKwny dy Krcy Aqy vMfx-vMfwaux dw jumw vI aunHw ny hI ilAw hY[

    dsm gRMQ dy hmwieqIAW vloN kdI vI iesdy pwT, ivSy-vsqU, r`bI sMdyS ƒ ADwr bx ky iesdI pRmwxkqw dI g`l nhIN kIqI geI sgoN dsm gRMQ ƒ nw mMnxw

    dsm gurU ƒ nw mMnxw, swfy AMimRq qy hmlw, swfIAW inqnym dIAW pMjW bwxIAW qy hmlw kih kih ky sDwrx is`K ƒ gumrwh kIqw jw irhw hY, BVkwieAw jw

    irhw hY qy pRmwx vjoN ie`k du`kw dsm gRMQ ivcoN hvwly ijvyN, “ Avr bwsnw nwih pRB Drm Xu`D kY cwie Aqy pr nwrI kI syj BUil supny hUM n jyXhu]” id`qy jWdy

    hn[ kdI vI ieh nhIN ikhw jWdw ik 580 p`qry icRqropwiKXwn vrgIAW kokSwsqr ƒ mwq pwaux vwlIAW khwxIAW nwl Bry pey hn[ ijvyN “Bg mo ilMg idXo

    rwjw jb]ruc aupjI qurnI ky ijX qb] lpit lpit Awsn qr geI] cuMbn krq BUpn ky BeI”[ dsm gRMQ dw ivvwd ipCly ds pMdrW swlW qoN hI SurU nhIN

    hoieAw sgoN jdoN qoN hI ieh gRMQ hoNd ivc AwieAw hY ivvwd ivc iGirAw hoieAw hY[ ies g`l dI puStI fw. rqn isMG j`gI dw pI.AYc fI.dw iliKAw QIisz, jo

    1960 ivc iliKAw qy 1966 ivc CpvwieAw igAw, krdw hY qy ienHW sqrW nwl hI SurU huMdw hY[ “'dsm gRMQ' iek ApRmwixk sMgRih-gRMQ hY, ikauNik ies dw

    kriqRrqv (Aurhorship) Aqy srUp Ajy qk Ainsicq hY[ is`K ivdvwnW ivc ies gRMQ sMbMDI ivvwd ies dy sMkln kwl qoN hI cl ipAw sI Aqy hux qk vI

    jwrI hY”[ BweI kwhn isMG nwBw vI Awpxy mhwn koS dy pMnw 295 qy kpV koTw Sbd hyT qwry dw inSwn (*) dy ky ilKdy hn ik pMifq rwm ikRSn dw ricAw “

    BwgvqI pdX puSpWjlI sqoqR” bhuq purwxw hY[ ijs dy 30 iqRBMgI CMd hn, [ iesy dw svqMqR Anuvwd 20 iqRBMgI CMdW ivc ieh Akwl ausqiq dw pwT hY, jo

    lyKkpRmwd nwl dUjy cMfIcirqR ivc nhIN iliKAw igAw[ ikRpw krky mhwn koS dw pMnw 295 dyKo[

    joiq Ehw jugiq swie sih kwieAw Pyir pltIAY ] {pMnw 966}jy joq vI EhI hY qy jugq vI EhI hY qW iPr gurU goibMd isMG jI ny dsm gRMQ ilKx smyN gurU gRMQ

    swihb jI dI ilKx ivDI ikauN nhIN ApxweI? gurU nwnk pwqSwh Awpxy Awp ƒ, “nIcw AMdir nIc jwiq nIcI hU Aiq nIcu ]” {pMnw 15} pr dUsry pwsy dsm

    gRMQ vwlw Awpxy Awp ƒ 'muKbwik pwqSwhI dsvIN' ilK irhw hY[ swry gurU gRMQ swihb ivc iksy gurU ny Awpxy Awp ƒ pwqSwhI nhIN iliKAw[ ieh d`sx vwsqy

    ik ieh ikRq iks dI hY, m:1, m:2, m:3, m:4, m:5, m:9 Aqy BgqW, B`tW qy guris`KW dy nwm ilKy hn[ pr dsm gRMQ ivc ikqy vI m:10vW dI vrqoN nhIN kIqI

    geI[ bwxIkwr dw nwm goibMd ikqy nhIN iliKAw igAw sgoN dsm gRMQ pMnw 333, 334, 335 Kol ky vyKo jy ikqy iek`lw 'kib' iliKAw igAw hY qW Agly dohry ivc

    'kib isXwm' jW 'kib rwm' jW 'kib kl' iek iek pMny qy pMj pMj vwrIN AwieAw[ jdoN qoN hI is`K Drm, hoNd ivc AwieAw hY, ƒ Kqm krn dIAW cwlW vI

    smwnMqr c`l rhIAW hn[ gur iblws pwqSwhI CyvIN ilKI hI ies mksd nwl hY ik is`KW ƒ is`KI nwloN qoV ky iesdw BgvW-krn ikvyN kIqw jwvy? gurmiq

    suDwkr muqwbk ieh gRMQ sMn 1843 (1793 eI:) ivc SurU krky 1853 (1796 eI:) ivc mukMml hoieAw qy ies dy ilKwrI hn gurmuK isMG AkwlbuMgIey Aqy BweI

    drbwrw isMG cONkI vwly AMimRqsr invwsI hn[ ieh auh smW hY jdoN AMgryz pMjwb kbjy 'c krnw cwhuMdy hn qy is`KW bwry AiDk jwxkwrI pRp`q krn ihq Aqy

    aus qoN bwAd is`K Drm ƒ gMDlw krn leI gRMQ ilKvw rhy hn[ ijvy is`K ieqhws mOlvI bUty Swh qoN ilKvwieAw igAw Awid[

    pMjvyN pwqSwh dI ShIdI smyN CyvyN pwqSwh hirgoibMd swihb kol mukMml gRMQ mOzUd hY qy iesy hI qrHW nOvyN gurU qyg bhwdr hI dI Shwdq smyN dsvyN ipqw gurU

    goibMd isMG jI kol vI mukMml gRMQ mOzUd hn[ ieqhws dI koeI ikqwb 'gur iblws pqwSwhI CyvIN' ƒ CoV ky ienHw ShIdIAW smyN swDwrx pwT AQvw AKMf pwT

    iksy gurU ivAwkqI vloN krvwaux dw izkr nhIN krdI[ pr guriblws pwqSwhI CyvIN dI nkl krky 'j`Qw iBMfrW cONk mihqw' ny AwpxIAW ikqwbW 'Kwlsw jIvn

    Aqy gurmiq rihq mrXwdw' Aqy 'gurbwxI pwT drpx' ivc aupr ilKy gurU sihbwn dI Shwdq smyN pwT krvwaux dw izkr kr id`qw jo ik JUT hY inrmUl hY[

    sMpt pwT, iekhrw sMpt jW dUhrw sMpt, cup gVup pwT, gux gux pwT (bolx qoN bgYr pwT) ieh swry pwT nwnksrIAW ny SUrU kIqy qy bwkI sMprdwvW ny vI

    vyKw vyKI krny SurU kr id`qy[ kI ieh pwKMf gurmiq muqwbk hY? hux AwpW vIcwr krnI hY ik kI gurU gRMQ swihb dw pwT jW AKMfpwT kIqw vI jw skdw hY?

    jvwb nWh vwck hY[ swry gurU gRMQ swihb jI ivc 'rhwau' dw Sbd 2685 vwrIN AwauNdw hY qy iesdw mqlb hY ik 'rhwau' dy ies Sbd qoN pihlW AweIAW iek jW

    do pMgqIAW ƒ vIcwro[ pr ieh kMm qW AwpW pwT krdy smyN krdy hI nhIN[ iPr ijs gurU dy hukm dI aulM|xw AKMfpwT krdy smyN AsIN 2685 vwrIN kIqI hY kI

    auh gurU swƒ KuSIAW bKiSS krygw? nhIN[ gurU dw hukm qW AsIN mMinAw hI nhIN qy KuSIAW dI bKiSS ikauN?

    dunIAW ivc mu`TI Br rih gey is`K lokW ny Awpxy isDWq ƒ bcwauxw hY qW isDWq qy hr nvW pYsw Krc krn dI loV ƒ mihsUs krnw hovygw[ nhIN qW brbwdI

    dy rwh quirAW ƒ swƒ iksy ny nhIN rokxw sgoN K`f ivc ifgx l`igAW ƒ hor D`kw dyx leI swfy duSmx swfy ip`Cy hjUm dy rUp ivc KVHy hn[ id`lI gurdvwrw

    pRbMDk kmytI qW hr swl sIs gMj qoN bMglw swihb jW rkwb gMj swihb qk kroVW ruipAw TMfy jl dIAW SbIlW Aqy ngr-kIrqn/jlUs 'qy lw ky gurU dIAW

    KuSIAW pRwpq krdI hY[ jo mnmiq id`lHI dy gurdvwirAW ivc dyKx ƒ imldI hY auh hor iksy Sihr ivc Swied hI imly[ SihrI is`K A`q drjy dy krm-kWfI

    huMdy hn[ ieh g`l mYN 1966-67 ivc AMimRqsr Sihr iv`c rih ky dyKI hY[ aunHw dI is`KI hr krm kWf Aqy isrP dwhVI kySW qk hI sImq huMdI hY[ is`K isDWq

    kI hY, ies qoN auh iblkul kory huMdy hn[ jy iksy ƒ koeI slwh dyvWgy qW auh lVn ƒ pvygw[ b`s! iehI is`KI hY[ inSwn swihb ƒ hr swl k`cI l`sI nwl Do ky

    nvW puCwkw puAwauxw, gurdvwry ivc vVn qoN pihlW pYrW ƒ Doxw qy iPr iesy gMdy pwxI ƒ jl smJ ky QoVw bhuq mUMh ivc pwauxw, jy ho sikAw qW Awpxy isr ivc

    vI, hr roj m`Qw tyk ky dukwn 'qy jwxw Aqy Agly idn iPr qoN Bu`l bKSwauxw, lMgr dI syvw, jl ipAwauxw Aqy plwstk dIAW kYnIAW ivc pwxI Br ky, jo id`lI

    Sihr vloN splweI kIqw jWdw hY[ hY koeI sUrmw jo is`KI dI ho rhI durdSw ƒ smJ ky, ies ivc suDwr ilAwaux qy ies kwrz ƒ nypry cwVHn leI, swfw swQ dyx

    leI iqAwr hovy? -0-

    sMpwdkI

    sMpwdkI borf: gurcrn isMG ijauxvwlw, cmkOr isMG Pirzno XU.AYs.ey., fw. blivMdr isMG iQMd, mndIp isMG vrnn bI.sI., virMdr isMG golfI

    Editorial Board: Gurcharan Singh Brar (Jeonwala) # 647-966-3132, Chamkaur Singh Fresno # 559-242-6480, Dr. Balwinder Singh Thind

    (Pb.) M: 94176-06572, Mandeep Singh Vernon # 250-540-6266, Varinder Singh Goldy # 805-432-6668

    2

  • AKMf pwT dIAW rOLW lwaux vwly pwTIAW dI

    bVI qrsXog hwlq vyKIdI hY[ hor koeI ruzgwr

    imldw nhIN ikauNik aucyrI pVHweI nhIN kIqI hoeI[

    mzdUrI krnI bVI h`f BMnvI hY, Du`pW ivc sVnw

    srdI ivc Trnw[ cMgw piVHAw iliKAw qW is`KW

    ivc kQw vwck jW kIrqnIAW vI bxn ƒ iqAwr

    nhIN, pwTI l`gx leI ikvyN iqAwr ho skygw[ ies

    ''piv`qr syvw'' 'qy kyvl AwrQk p`KoN pCVy hoey bMdy

    hI l`gdy hn, r`jy pu`jy GrW dw pwTI bixAw nOjvwn

    iek vI nhIN l`Bygw[ pYsy tky v`loN kmI kwrn mYN

    Kud bhuq smW dyS ivc vI Aqy ivdyS ivc vI bhuq

    rOlW lwauNdw irhw hW[ rOlW dI igxqI dy ihswb

    nwl hI pYsy imldy hn[ pwTIAW ƒ QoVy QoVy pYsy dy

    ky bwkI motI kmweI qW gurduAwirAW dy pRbMDk

    krdy hn[ ijs ƒ S`k hovy id`lI kmytI jW sRomxI

    kmytI AMimRqsr dy pRbMD ADIn c`l rhy

    gurduAwirAW ivc jw ky pVqwl kr lvy[ swDW

    sMqW dy fyirAW 'qy jw ky prK kr lvy[ pwTIAW ƒ

    QoVy QoVy pYsy dy ky ̂ ud motI kmweI krdy hn[ ivcwry

    pwTIAW dI koeI XUnIAn nhIN hY[ koeI hVqwl

    mujwhrw nhIN kr skdy ikauNik ''Dwrmk kwrj''

    hY[

    Agly ih`sy ivc auh GtnwvW drj kr irhw hW

    ijhVIAW pwTIAW nwl Awm hI vwprdIAW hn[

    sMn 2000 ivc mYN kYnyfw igAw sI Cy mhIny vwsqy[

    pRbMDkW ny iek SrDwlU pirvwr dI ie`Cw muqwbk

    AKMf pwT bu`k kIqw hoieAw sI[ inSicq smyN 'qy

    aunHW dy Gr mhwrwj dw pwT AwrMB kr id`qw

    igAw[ pirvwr dy muKI ny swƒ pRSwdw Ckwaux vyly

    zrUrI hdwieq kr id`qI ik pwT bol ky, Su`D FMg

    nwl krnw hY[ pwT auprlI mMjl 'qy hY[ GVI-muVI

    swfw aupr Awauxw-jwxw AOKw hY[ nwly swfy bzurg

    ipqw jI dy goifAW ivc qklIP hY[ auh pOVIAW

    nhIN cVH skdy[ AsIN vIfIE kYmry iP`t kr id`qy

    hn[ quhwfI Poto Aqy Awvwz tI.vI. rwhIN swfy kol

    hyTW phuMcdI rhygI[ ieh nw smJxw ik ikhVw

    koeI pwT suxdY[ AsIN hyTW bYT ky sux rhy huMdy hW[

    aus vIfIE kYmry vwly iek pwT ny swfy pMj

    pwTIAW dy swh sUq ky r`K id`qy[ Gr ivc BwvyN koeI

    vI nw hovy, rwq ƒ swry su`qy pey hox[ swfy v`l kYmrw

    rUpI ijMn GUr-GUr vyK irhw pRqIq huMdw sI[ BwvyN

    kYmrw bMd hI ipAw hovy swƒ ikhVw pqw l`gdw sI[

    aus pwT ƒ pUrw kridAW swfy psIny inkldy rhy[

    Bog dy smyN idl kry ik AwKIey, ''ieh pwT qW shI

    ArQW ivc hoieAw hY[ AYvyN vrky nhIN plty[ ies

    leI mzdUrI vI du`gxI imlxI cwhIdI hY['' swƒ

    auhI im`Qy hoey pYsy imly, bwkI qW pRbMDkW ny fkwr

    ley[

    iesy qrHW pwT kridAW pwTI sON igAw[ kwrn

    sI ik lgwqwr rOlw lweI jw irhw sI[ pwTW dy vI

    sIzn hI huMdy hn, sdw QoVHw eI cldy rihMdy hn[

    pwTI ƒ Arwm krn dw vkq nw imilAw[ bwrHW vjy

    qoN do vjy q`k dI rOl 'qy bYT igAw[ AOKw-sOKw ho ky

    GMtw ku qW pwT krdw irhw[ GMty mgroN nINdr ny

    jlvw ivKw id`qw[ Q`ikAw-hMiBAw pwTI pwT

    krdw hI pIhVy 'qy isr r`Kky sON igAw[ QoVI dyr

    mgroN Gr dw iek nOjvwn dUjy pwTI leI cwh-

    pwxI bxwaux vwsqy Aqy aus ƒ jgwaux vwsqy

    auiTAw[ jdoN pwT vwly kmry ivc AwieAw qW vyK

    ky h`kw b`kw rih igAw, pwTI GurwVy mwr irhw sI[

    nOjvwn ny ACoply ijhy gurU gRMQ swihb dw srUp

    cu`ikAw[ hor rumwilAW ivc vlyitAw qy sMBwl ky

    iek AlmwrI ivc r`K id`qw[ bwkI pwTIAW ƒ auTw

    ilAw, Gr dy mYNbrW ƒ jgw id`qw[ swry jxy cu`p-

    cwp aus kmry ivc Aw ky bYTdy gey, ieh vyKx

    leI ik pwTI auT ky kI nwtk krdw hY[

    A`Dy ku GMty dy lMmy TONky qoN bwAd pwTI dI A`K

    Ku`lHI[ ibnW A`gy iDAwn mwirAW hI bolx l`g ipAw

    krwmwq swKSwq krwmwq[ DMn gurU nwnk DMn guru

    goibMd isMG[ Gr dy mYNbr ny pu`iCAw- igAwnI jI

    Awh kI bolI jWdy ho? pwT ikauN nhIN krdy? pwTI

    isMG boilAw- BweI swihb jI qusIN myrI g`l suxI

    nhIN jW smJI nhIN[ mhwrwj ny krwmwq vrqw

    id`qI hY[ gurU gRMQ swihb jI s`cKMf cly gey hn[

    mYN jWdy ̂ ud vyKy hn[ mwno hMs vWg p`qirAW dy KMB

    bx gey, mYN bQyrw PVn dI koiSS kIqI pr nhIN

    rok sikAw[ swry jxy aus v`l ib`t-ib`t q`k rhy

    sn[ Gr dw muKI auiTAw qy igAwnI jI ƒ auTx

    leI ikhw[ aus ƒ nwl iljw ky AlmwrI KolH ky

    vyKx leI ikhw[ jdoN BweI ny AlmwrI KolHI qW

    AMdr gurU gRMQ swihb jI r`Ky vyK ky kihx l`igAw-

    ieh ikvyN vwpr igAw mYN qW mhwrwj s`cKMf jWdy

    vyKy sn? Gr dw muKI boilAw- qYƒ su`qy pey ƒ AsIN

    vyiKAw hY[ Kud AsIN srUp sMBwilAw hY, Awh kI

    pwglpx PiVAw hY? AsIN svyr ƒ gurduAwrw

    kmytI kol swrI hoeI bIqI suxwvWgy[ iPr ivcwrw

    Xrk igAw, muAwPIAW mMgx l`g ipAw[ Gr dI

    ZrIbI kwrn keI-keI rOlW lwaux vwlI g`l

    d`sI[

    pirvwr ƒ qrs Aw igAw[ Agly idn

    pRbMDkW ƒ bulw ky swrI g`l qW d`s id`qI pr gRMQI

    isMG ƒ iksy qrHW dI (Dwrmk) szw qoN bcw ilAw[

    nvyN isry qoN “KMfq hoieAw pwT, iPr AKMf pwT”

    bxwaux dI kvwied SurU kr id`qI[ kwS ik Gr

    ivc poQIAW r`K ky Gr dy jIA ^ud bwxI smJ ky

    pwT krn dw suBwA prp`k kr lYx[

    kYnyfw ivc hI iek pirvwr ny AwpxI mMnq

    pUrI ho jwx dI KuSI ivc do AKMf pwT krwaux

    vwsqy gurduAwrw kmytI nwl qwlmyl bxw ilAw,

    qW ik do srUp ds pwTI pIhVy cOr rumwly Awid dw

    bMdobsq ho sky[ iek AKMf pwT dI SurUAwq

    vIrvwr ƒ kIqI geI, Bog SnIvwr dw r`iKAw[

    dUjw pwT Su`krvwr ƒ AwrMB kIqw igAw qy Bog

    AYqvwr dw r`iKAw[ vIrvwr vwly idn gurU gRMQ

    swihb dw ivDI pUrvk AKMf pwT ArMB ho igAw[

    Gr vwilAW dw DrqI ’qy pYr nhIN l`g irhw sI,

    cwA ivc swry aufy iPrdy sn[ Su`krvwr vwly idn

    mhwrwj dw iek hor srUp AwigAw qy aus dw vI

    AKMf pwT SurU ho igAw[ pwT dovyN brwbr ieko

    kmry ivc r`K id`qy gey[ Gr vwly cweIN-cweIN dOVy

    iPrdy sn, syvw kr rhy sn[ do AKMf pwT koeI

    pwTI Aw igAw koeI clw igAw[ iksy ny cwh pIxI

    hY iksy du`D Ckxw hY[ iksy ny im`Ty vwlI cwh dUjy ny

    bgYr im`Ty qoN[ iksy ny kwjU Kwxy hn qy iksy ny bdwm

    ipSqy[ Su`krvwr dI rwq pY geI[ rOl lwaux

    vwsqy iek pwTI AwieAw[ ivcwrw pihlW hI

    nINdr ivc sI[ hor ikDry rOL lw ky AwieAw sI[

    ieQy Aw ky ''krVI'' ijhI cwh bxvweI qy pI ky rOl

    dI syvw 'qy bYT igAw[ bYTw sI aus pwsy ijs dw Bog

    AYqvwr ƒ pYxw sI[ A`Dy ku GMty mgroN aubwsIAW

    Awaux l`g peIAW[ mn krVw ijhw kr ky iek

    GMtw qW pUrw kr ilAw[ iPr qW l`gIAW JpkIAW

    Awaux[ bybs ho ky gurU gRMQ swihb 'qy isr r`Kky

    TONkw lw ilAw[ nwl vwly pwTI ny jdoN su`qw vyiKAw

    qW hu`j mwr ky jgwieAw[ ieh bhuq Gbrw igAw,

    pqw hI nw l`gy peI ikMnw smW su`qw irhw, pwT ikMnw

    ip`Cy rih igAw[ nwl vwlI bIV qoN pMny nMbr

    piVHAw Awpxy vwlI bIV dw auqnw hI pMnw swhmxy

    lY AWdw[ AwpxI rOL lw ky cldw bixAw[ Aglw

    pwTI AwigAw aus ny vI rOL lweI qy qur igAw[

    Gr vwilAW ny jdoN vyiKAw qW pwT dovyN bMny brwbr

    c`l rhy hn, qW aunHW dI qW KwinE geI[

    pRDwn jI ƒ Pon kIqw, gurduAwry dw hYf gRMQI

    bulwieAw[ aunHW ƒ swrI hoeI bIqI suxweI[ AsIN

    iek pwT dw Bog SnIvwr qy dUjy dw AYqvwr ƒ

    pwauxw sI[ pwT ArMB vI iek idn A`gy ip`Cy kIqy

    gey hn[ Awh brwbr ikvyN ho gey? do nvyN pwTI

    bulw ky qwby ibTwey gey[ pihlW qoN rOLW lwaux

    vwilAW dI brIkI nwl pu`C pVqwl kIqI geI[

    lMmI Koj-bIx qoN bwAd Asl doSI l`iBAw igAw[

    aus bwry nwl dy pwTI ny gvwhI dy id`qI sI ik ies

    ƒ mYN su`qy hoey ƒ vyiKAw hY[ iPr sKqI nwl

    pu`iCAw, qYƒ pwT ikMny sPy qoN imilAw sI? ikMny sPy

    'qy Agly pwTI ƒ dy ky igAw sI? auh koeI jvwb nw

    dy sikAw kMbdw hoieAw muAwPIAW mMgx l`g

    ipAw[ AKy pRDwn jI ikDry hor Gr ivc rOL lw ky

    AwieAw sW[ nINdr BwrU sI pqw hI nw l`igAw kdoN

    A`K l`g geI[ mYƒ ies g`l dw pqw hI nhIN sI ik

    -ieMdr isMG G`gw

    mobw: +91-98551-51699

    3

  • myry vwlI bIV qoN AYqvwr ƒ Bog pYxw hY[ mYN Gbrw

    ky dUjI bIV dy brwbr pMny kr id`qy[ bKS

    idE....[

    pRbMDkW ny nvyN isirEN pwT rKvwieAw[ pwT

    dw swrw Krcw pwTI dy isr pwieAw pr Gr

    vwilAW ny aus dI hwlq vyK ky muAwP kr id`qw[

    swrw Krcw ̂ ud hI kIqw pr aus pwTI ƒ pwT krn

    ivc Swml nw kIqw[ kYnyfw dy iek gurduAwry ros

    stRIt ivc (vYnkUvr) ''syvw'' kridAW iek bzurg

    ny mYƒ bVI kmwl dI g`l d`sI[ kihx l`igAw iek

    pirvwr dw bzurg cVHweI kr igAw[ Gr ivc

    kSmkS cldI rhI ik AKMf pwT krwieAw jwvy

    jW sihj pwT[ AKMf pwT qy Krcw ku`J vDyry sI jo

    Krcx leI Gr dy keI mYNbr iqAwr nhIN sn[

    ieauN keI idn bIq gey &Yslw nw hoieAw[ bzurg

    dI lwS brP ivc rKvw id`qI[ jdoN isr& pMj idn

    rih gey Bog pwaux vwsqy socI geI qrIk ivc,

    qdoN &Yslw hoieAw ik AKMf pwT nhIN sihj pwT

    hI krwauxw hY[ dovW dw ''puMn'' QoVw G`t v`D ho

    skdw hY, izAwdw Prk nhIN hY[ bzurg suirMdr

    isMG (kwlpink nwm) d`sx l`igAw ik iesy

    gurduAwry ivc iek hor gRMQI sI kMvljIq isMG

    (kwlpink nwm) swfy kol mr cu`ky bu`Fy dy pu`qr Aw

    gey[ aunHW Awaux dw kwrn smJwauNidAW ie`Cw

    jwhr kIqI ik swfy bwpU jI clwxw kr gey hn,

    aunHW nim`q sihj pwT krwauxw hY, Bog AYqvwr ƒ

    pYxw cwhIdw hY[ suirMdr isMG kihx l`igAw ik

    A`j mMglvwr hY, sihj pwT dw Bog A`T ds idnW

    ivc pYNdw hY, pMj idnW ivc nhIN[ nOjvwn kihx

    l`gy- dyKo jI! ieh pMj idnW dw pwT AKMf pwT

    vrgw hI ho jwvygw QoVw ijhw qW &rk hY[ plIz

    kr idE, pMJI fwlr v`D dy idAWgy[ aunHW dy

    Bolypx 'qy qrs vI AwieAw, swfy AMdr lwlc vI

    jwigAw qy aus ƒ hW kr id`qI[ kMvljIq isMG

    kihx l`igAw ik hwmI qW Br id`qI pr ieMnI qyzI

    nwl pwT nhIN ho skdw[ suirMdr isMG ny suJwau

    id`qw ik iek poQI qoN qUM pwT krI c`l dUjI qoN mYN

    krI jwvWgw[ ijho ijhw mrzI kro[ p`qrw pwT,

    cutkI pwT, jW drSn pwT[ aunHW Boly pMCIAW ny

    ikhVw swfy kol bYT ky suxnw hY[ nw vI krIey qW vI

    kI Prk pYx l`igAw hY?

    suirMdr isMG ny d`isAw ik AsIN dovW ny ie`k

    ie`k poQI Awpo Awpxy kmry ivc r`K leI[ ijMnI

    pVHI geI pVH leI[ pMjvyN idn sihj pwT Bog

    vwsqy iqAwr kr id`qw sI[ pirvwr Aqy dosq

    im`qr Awey, A`Dw GMtw kIrqn hoieAw, slok pVHy,

    Ardws kIqI qy pwT sMpUrx ho igAw[ nwly pMJI

    fwlr vD dy ky gey, nwl DMnvwd kIqw ik qusIN

    ikMny cMgy gRMQI ho, swfw ikMnw iKAwl r`Kdy ho[ qusIN

    Aksr suixAw jW vyiKAw hovygw (jW A^bwrW ivc

    ieSiqhwr pVyH hoxgy) ik Amky ''sMq mhwrwj'' ny

    pihlW ho gujry swD dI brsI mnwauNidAW 21, 31,

    51 jW 101 AKMf pwT krwaux dI ''mhwn syvw''

    kIqI[ iesy qrHW Fmky ''sMq bRhm igAwnI'' ny pMQ

    dI cVHdI klw vwsqy 101 AKMf pwT krwaux dw

    ''mhwn aupkwr'' kIqw[ ShIdW dI mhwn Shwdq ƒ

    smripq 51 AKMf pwT krvwey[ ienHW swD

    toilAW ny is`K kOm ƒ pwgl bxw ky r`K id`qw hY[ jy

    AKMf pwTW nwl smwj dy msly h`l ho skdy iPr

    guru swihb ƒ ShIdIAW pwaux dI kI loV sI? pu`qr

    ShId ikauN krwauxy sI? qygW PV ky jMg ivc jUJx

    dI kI loV sI? sO swl imslW dw smW lVn mrn

    dw iBAwnk smW, Gr brbwd ho jwxy, KoprIAW

    auqrIAW, bMd bMd k`ty jwxy, crKVIAW 'qy cVH

    jwxw, b`icAW dy tukVy mwvW dIAW JolIAW ivc pw

    dyxy, ieh koeI qmwSw sI? jy AKMf pwTW nwl

    musIbqW Kqm ho skdIAW, kI auh is`K AKMf pwT

    krny nhIN jwxdy sn? ieMglYNf dy kvYNtrI Sihr dy

    iek gurduAwry ivc 51 AKMf pwT ieko lweIn ivc

    iek`Ty r`Ky gey[ iehnW pwTW ivc mYN ^ud Swml

    hoieAw, ieh vyKx leI ik swrw vrqwrw ikvyN

    vrqdw hY[ muKI swD leI FweI sO pwTI iek`Tw

    krnw qy loVW pUrIAW krnIAW muSkl sn[ aus ny

    rwh l`iBAw ik iek pwT dy FweI sO pONf imlxgy[

    BwvyN pMj pwTI pwT kro, BwvyN G`t pwTI kro[ AsIN

    iek pwT dy 250 pONf idAWgy[ lau jI, AsIN do

    isMGW ny kmr k`sw kr ky iek pwT dI izMmyvwrI

    cu`k leI[ ikhVw suxw ky pwT krnw sI[ pMjwh

    GMitAW ivc AOKy sOKy AsIN dovW ny AYn ''Su`D pwT''

    ATqwlI GMitAW ivc smwpq kr ky 250 pONf kmw

    ley qy A`Dy-A`Dy vMf ley[ hux clIey ieMglYNf ivc

    hYvilk rof swaUQwl dy gurduAwry[ auQy Su`krvwr

    ƒ ieko lweIn ivc ds jW igAwrW AKMf pwT SurU

    huMdy hn[ ipCly pwsy aucI kMD hY[ hwl ivc

    pwTIAW dy A`gy prdw qwixAw huMdw hY[ isrP iek

    pwTI idsdw hY, bwkI gupq huMdy hn[ pwTIAW ƒ

    Xwd krwaux leI iek pihrydwr r`iKAw hoieAw

    hY[ aus ƒ kwgz 'qy ilK ky id`qw hoieAw hY ik ds

    vjy pwT ikMny pMny q`k hoxw cwhIdw hY[ bwrHW vjy

    ikMnw, cwr vjy ik`QoN q`k Awid[ auh syvwdwr do

    GMitAW ipCoN ipCly pwisEN Aw ky aucI bol ky d`sdw

    hY[ ''cwr sO pMdrW BweI, s`q sO qIh BweI...iek

    hzwr cwlI BweI''[ Bwv huMdw hY ik swry pwTI hux

    ieqny pMny q`k pu`j jwau[ BwvyN pVH ky BwvyN cutkI

    Br ky vrky plt ky[ ijnHW ny pwT rKvwey huMdy ny

    auh Bog vwly smyN 'qy hI AwauNdy hn[ aunHW ƒ swrw

    puMn Pl Ardws kr ky dy id`qw jWdw hY[

    ieMglYNf ivc iek hor qrHW dw ‘AwDuink’

    AKMf pwT AwrMB hoieAw vI mYN vyiKAw[ Agr

    iksy SrDwlU ny AKMf pwT krwaux dI ie`Cw pRgt

    krnI qy nwl mjbUrI jwhr krnI, jI kI krIey

    pwT krwaux ƒ qW bhuq mn krdw hY, pr Gry jgHw

    G`t hY[ gurduAwry AsIN krw nhIN skdy qW pRbMDkW

    ny ‘spYSl AwPr’ idMidAW d`sxw ik quhwfy vrgy

    s`cy SrDwlUAW vwsqy AsIN spYSl g`fI bxvweI

    hY[ quhwfy drvwzy A`gy KVHw ky g`fI ivc hI AKMf

    pwT krvw idAWgy[ ijMnw smW hovy sux lYxw

    pwTIAW dI syvw kr lYxw[ iesy qrHW ikMny swry

    SrDwlU AKMf pwT krvwauNdy[ pRbMDkW dIAW

    JolIAW Brdy, AwpxI Akl dw idvwlw k`Fdy mYN

    ^ud vyK AwieAw hW[ hux qW ieMglYNf ivc is`K

    cYnl nwm dy tI.vI. 'qy AKMf pwT hox l`g pey hn[

    pirvwr qoN pONf jmHW krvw ley jWdy hn[ pirvwr

    smyq swry sroiqAW ƒ ikhw jWdw hY ik Awpxy Gr

    swP kr lau[ ieSnwn kr ky isr F`k ky cONkVw

    mwr ky zmIn 'qy bYT jwau[ tI.vI. qoN SrDw pUrvk

    AKMf pwT srvx kro jI[ ies qrHW dy bhuq swry

    SrDwvwnW dy GrW A`gy ''g`fI pwT Aqy tI.vI. pwT

    kr ky bhuq praupkwr kr ky puMn kIqw jw irhw

    hY['' bhuq swry fyirAW, gurduAwirAW ivc pwT

    kIqy krwey vI iml jWdy hn[ bs SrDwlU pirvwr

    ny mwieAw dy ky Ardws Awpxy nwm dI krwauxI

    hY[ pwT dw swrw mhwqm SrDwlU dy Kwqy ivc jmHW

    hox dI p`kI grMtI[ SrDwlUAW ƒ qW Swied Ajy vI

    pqw nhIN hovygw ik gurU gRMQ swihb (smyq ArQW

    dy) dI bwxI ieMtrnYt qoN pVHI jw skdI hY[ bolky

    gurU gRMQ jI irkwrf krvw id`qy hn[ jy kr

    kMipaUtr ƒ kmWf (hukm) dy dyeIey qW fyF imMt

    ivc AKMf pwT kr idMdw hY[ auNj sI.fI. jW pY`n

    frweIv rwhIN b`s kwr mobweIl Awid ivc jdoN

    idl kry gurbwxI suxI jw skdI hY[ ieh qdoN

    hovygw jdoN AigAwnqw dI p`tI A`KW qoN Ku`lH

    jwvygI[ igAwn qoN ibnW is`K ievyN hI Gr lutwauNdy

    rihxgy[ ies qrHW dIAW GtnwvW in`q idn

    vwprdIAW hn[ bs qusIN Awly duAwly A`KW KolH ky

    vyKdy jwE, Awpxy Awp smJdy cly jwaugy[

    -0-

    4

    kdy ̂ wlsw A^bwr SurU krky igAwnI id`q isMG jI qy pRo. gurmuK isMG hurW ny is`K

    Drm ’qy kbzw krI bYTy bRwhmxvwdIAW ƒ BwjVW puAweIAW sn, ieh aunHW dy XqnW

    sdkw hI hY ik bRwhmxvwdI swrw qwx lw ky vI ^wlsy dy inAwry isDWqW ƒ koeI v`fI

    Fwh nhIN lw sky[ A`j Pyr jdoN cwry pwsy is`KI Bys ivc bRwhmxvwdI Awpxw forU vjw

    rhy hn qW aus smyN igAwnI id`q isMG qy pRo. gurmuK isMG hurW vloN SurU kIqy kwj ƒ hor vI iS`dq nwl pUrw krn

    dI loV BwsdI hY[ ieh qW hI sMBv ho skdw hY jy AsIN ies kwj ƒ iek AijhI lihr dw rUp deIey jo vgdy

    pwxIAW vWg Awpxw rwh Awp bxwauNdI jwvy[ bhuq swry vIr ieh rswlw pVH ky, ies dy ivcwrW nwl sihmq

    huMdy hoey vI, koeI hMBlw mwrn dI QW cu`p krky Gr bYT jWdy hn[ ies leI ieh zrUrI hY ik Aijhy vIrW ƒ mwlw

    dy mxky vWg iek lVI ivc proieAw jwvy[ ies leI swry pwTk vIr igAwnI id`q isMG hurW dy supinAW dw

    smwj isrjx leI, ies ƒ iek lihr bxwaux ivc Awpxw ih`sw pwaux[ Aijhy vIrW ƒ bynqI hY ik auh rswlw

    pVH ky Awpxy iksy vI qrHW dy ivcwr Aqy Awpxw pqw ies pqy ’qy zrUrI smJ ky Byjx qW jo swry vIrW nwl

    ivcwrW dI sWJ pweI jw sky qy aunHW dy ivcwrW ƒ vI rswly ivc QW id`qI jw sky[

    ic`TI Byjx leI pqw: dIdwr isMG, Sbd gurU ivcwr mMc suswietI, srihMd, izlHw PqihgVH swihb[

    Email: [email protected] hor jwxkwrI leI sMprk: +91-94170-34974

  • m:3] AMqir kptu BgauqI khwey] pwKMif

    pwrbRhmu kdy n pwey] pr inMdw kry AMqir mlu lwey]

    bwhir mlu DovY mn kI jUiT n jwey] sqsMgiq isau

    bwdu rcwey] Anidnu duKIAw dUjY Bwie rcwey] hir nwmu

    n cyqY bhu krm kmwey] pUrb iliKAw su mytxw n

    jwey] nwnk ibnu siqgur syvy moKu n pwey]3] (pMnw

    88)

    20 vrHy dI aumr iv`c sMn 2000 ƒ KMfy dI

    pwhul pRwpq kIqI sI, ie`k isMG ny bVI pRyrnw id`qI

    sI qy myry mn iv`c aunHW dI bhuq ie`zq sI qy A`j vI

    hY[ QoVHy smyN bwAd aunHW dw sunyhw AwieAw ik

    ElIvr, bI.sI. (knyfw) ivKy iksy pirvwr ny

    AKMf pwT dI syvw krvwauxI hY qy 25 isMG ies

    syvw leI cwhIdy hn[ swƒ ies 25 isMGW vwly

    AKMf pwT bwry QoVHI QoVHI jwxkwrI sI, mn

    bxwieAw ik hor jwxkwrI pRwpq kIqI jwvy[ mYN

    Aqy klony dy rihx vwly bVy Ku`lHy ivcwrW dy BweI

    suirMdr isMG ies syvw leI phuMc gey, au~Qy phuMc ky

    ie`k nvyN FMg dI gurmiq (AKOqI) vyK ky AsIN

    hYrwn ho gey[ 25 isMGW dIAW ifaUtIAW hyT ilKy

    Anuswr sn : -

    5 gurU gRMQ swihb jI dy pwTI

    5 jpu jI swihb dI poQI dy pwTI

    5 dyg Aqy DUP (hvn sm`grI) leI

    5 nMgI ikrpwn vwly pihrydwr

    5 lMgr iqAwr krn leI

    swry isMGW ny hr vwr ifaUtI SurU qoN pihlW

    kysI ieSnwn krnw sI[ pwTIAW qoN ibnW swry

    isMGW ny svws-svws vwihgurU jwp krnw sI[

    bIbIAW ies smu`cI syvw qoN dUr r`KIAW geIAW sI

    lMgr qoN vI pry[ ijhVy pkOVy qy cwh Ck ky isMGW ny

    AKMf pwT SurU kIqw auh bIbIAW ny hI iqAwr kIqy

    sn qy isMGW dy k`pVy vI bIbIAW ny hI Doxy sI[

    sB qoN pihlW swihb isMG kQwvwck (A`j k`lH

    ieh nwnksr vwly bulMdpurI swD dw pRcwrk hY)

    nwl imlwp hoieAw, AMdr gey qW dyiKAw gurU

    swihbwnW dIAW v`fAwkwrI qsvIrW AKMf pwT

    vwly kmry iv`c l`gIAW sn[ swihb isMG dw

    iDAwn qsvIrW v`l idvwieAw qW pujwrI sur vwlw

    iF`lw ijhw juAwb imilAw[ BweI suirMdr isMG

    kihx l`gy ik quhwfy vrgy tu`kVboc pRcwrkW kr ky

    hI is`K Drm dw burw hwl hY[ tkswl dy ie`k muKI

    gurbcn isMG gurbwxI pwT drpx iv`c AKMf pwT

    vwly kmry iv`c gurU swihb Aqy BgqW dIAW

    qsvIrW lwaux ƒ mrXwdw d`sdy hn pr bVI

    hwsohIxI g`l hY ik 14vW muKI jrnYl isMG mMjI

    swihb qoN kIqy BwSxW iv`c qsvIrW dw ivroD krdy

    hn[ tkswl dw hvwlw ies kr ky id`qw hY ikauNik

    25 ivcoN bhuqy tkswlI hI AKvwauNdy sn qy ienHW

    srI, kYnyfw iv`c suMdr isMG iBMfrW vwly dI

    Xwdgwr vI bxweI hoeI hY qy dws ny KMfy dI pwhul

    vI ienHW dy j`Qy qoN leI sI[ mYN vI colw pihndw qy

    dumwlw bMnHdw hW (Kws pihrwvw smJ ky nhIN) pr

    myry coly nwl pjwmw pwieAw dyK ky aunHW dy rws nw

    AwieAw qy mYN swrw qmwSw dyKxw cwhuMdw sI ies

    leI pjwmy qoN bgYr tkswlI colw pihn ilAw[

    dumwly dI QW gol dsqwr cwhuMdy sI pr mYN auh nw

    bdilAw qy pihlI pihrydwr dI ifaUtI qy h`Q iv`c

    nMgI ikrpwn PV ky gurU gRMQ swihb jI qoN 5 ku Pu`t

    dI dUrI 'qy drvwzy iv`c KV igAw[ spIkr iv`c

    pwT c`l irhw sI, swry Gr iv`c AjIb ijhI

    Gbrwht qy cu`p sI qWik koeI ZlqI nw ho jwvy[ jy

    koeI monw vIr m`Qw tykx AwauNdw qW aus dy mUMh qy

    gurU swihb ƒ m`Qw tykx vwlI KuSI nhIN blik Qwxy

    Awaux vrgw BYA sI[ auh ivcwrw p`gW vwly

    bRwhmxW qoN BY-BIq Awly duAwly vyKdw[ 25 isMGW

    dw jQydwr myry kol AwieAw qy kihx l`gw qusIN

    KVy-KVy mUl-mMqr vI pVHnw hY qW mYN ikhw AwpW

    AKMf pwT krn Awey hW jW mUl-mMqr pVHn[ aus

    ny ikhw AKMf pwT krn[ mYN ikhw ik iPr mYƒ

    AKMf pwT suxn idE ikauNik AKMf pwT spIkr

    auc au`cI c`l irhw sI[ auh mYƒ mUrK smJ ky isr

    ihlwauNdw hoieAw clw igAw[ 2 GMty dI ifaUtI

    pUrI ho geI qy myry nwl gey vIr ny vI ho rhy pKMf

    dw swrw jwiezw lY ilAw[ ijhVy isMG ny swƒ

    bulwieAw sI, AsIN aus ƒ bynqI kIqI ik swƒ

    bKSo AsIN ies gurmiq ivroDI kMm iv`c ih`sw nhIN

    lY skdy[ ieh kihx dI dyr sI auh gurmuiK BVk

    ipAw qy kihx l`gw ik gurbcn isMG iBMfrW vwly

    AwKdy sI, ieh mrXwdw gurU goibMd isMG jI ny Awp

    dmdmw swihb clweI sI qy iehI AKMf pwT Su`D

    Aqy pRvwn hY[ mYN pu`iCAw bIbIAW ies iv`c ikauN

    ih`sw nhIN lY skdIAW qy ijhVy AKMf pwT bIbIAW

    gurduvwirAW iv`c krdIAW ny kI auh pRvwn nhIN?

    jykr mwqw Bwg kOr mukqsr dI Fwb vwlI jMg iv`c

    ih`sw lY ky isMGW dy brwbr bIrqw nwl lV skdI hY

    qW qlvMfI swbo hoey AKOqI SuD AKMf pwT iv`c

    ih`sw ikauN nhIN lY skdI sI? kI guru swihb ny vI

    BydBwv kIqw hovygw? Asl iv`c ieh sMprdweI

    pKMfI Awpo AwpxI mirXwdw bxw ky lokW auqy Tos

    cu`ky ny qy Awm lokIN Bu`l hox dy fr qoN ienHW dy iF`f

    Br rhy hn[ ieh pKMfI swD idmwg qoN s`Kxy is`K

    Drm ƒ aultw gyVw dy rhy hn, swfy dyKidAW ienHW

    dy PYlwey AKOqI zwq-pwq dy BydBwv qoN qMg Aw ky

    keIAW ny is`K Drm qoN iknwrw kr ilAw hY[ jdoN

    AsIN ieh gurmiq ivroDI kMm ivcwly C`f ky qurn

    l`gy qW pwT BMg krn dw AwKrI pYNqVW mwr ky fr

    id`qw igAw[ AsIN ikhw ik pwT leI quhwfy koly

    pwTI hn qy bwkI dw quhwfw pKMf BMg kr ky swƒ

    bhuq KuSI hY[ AsIN pMQ dI AKOqI XUnIvristI

    dmdmI tkswl dy pUrn rihqIey pKMfIAW dw

    srwp lY ky igxqI 25 qoN 23 kr ky vwps Aw gey[

    hux suxo gurbcn isMG iBMfrW vwly vloN mwrI geI

    mhW g`p jo bic`qr nwtk ADwirq hY Aqy 'dmdmI

    tkswl' vloN CwpI hoeI AwpxI pMQ qoN v`KrI bxweI

    'gurmiq rihq mirXwdw' dy pMnw 206 'qy bRhm

    igAwnI mhWpurS sMq gurbcn isMG jI ny AKMf

    pwTW bwry ie`k vwrqw ieMj ilKI hoeI hY:

    “ijs vkq gurU qyg bhwdr jI pRwgrwj

    iqRbYxI 'qy gey hn, auQy mwqw nwnkI jI, sRI gurU qyg

    bhwdr jI dy mwqw jI, aunHW ny ikhw ik quhwfy ipqw

    swihb jI ny bcn kIqy sn ik qusIN poqry dy drSn

    krogy, Awp jI dI (sRI gurU qyg bhwdr jI dI) 45

    swl dI aumr ho geI hY, hux qweIN mYN poqry dw mUMh

    nhIN dyiKAw[ aus vkq siqgurW ny ikhw: mwqw

    jI! ieh vwihgurU dy vs hY[ jdoN s`cy pwqSwh ƒ

    BwieAw pu`qr bKSxgy[ --mwqw jI ny bynqI kIqI

    ik ikvyN myrI ieCw pUrI hovy? aus vkq mhwrwj

    swihb ny ikhw, cMgw AKMf pwT krwau[ jo sRI gurU

    gRMQ swihb BweI bMno vwly srUp nwl sn....[ ijs

    dy pMj pwTI: 1. BweI mqI dws, ShId 2. BweI

    dieAwlw jI ShId, jo id`lI ShId hoey 3. BweI

    gurbKS jI msMd, 4. BweI gurid`qw jI Aqy ie`k

    sqI rwm, ieh A`TvyN pwqSwh dw is`K sI[

    ieh pMjy is`K pwTI l`gy sn[ ienHW qoN gurU qyg

    bhwdr swihb ny AKMf pwT krvwieAw sI[ sRI

    guru goibMd isMG jI dy Awgmn vwsqy-qhI pRkws

    hmwrw BXo-ies pRkwr sRI gurU goibMd isMG jI dw

    Awgmn hoieAw[ pihlI g`l qW ieh ik iqRbYxI

    ihMdU qIrQ hY, mhW purK jI pihlW gurU swihb ƒ

    au`Qy lY gey qy iPr ie`Cw pUrqI leI AKMf pwT vI

    krvw id`qw vwh! mhW purKo ieMny g`p C`f ky vI

    qusIN mhwn ho[ ivcwrn dI g`l ieh hY ik pihlW

    bRwhmx pujwrI ny lokweI ƒ dovyN h`QIN lu`itAw qy hux

    swfI kOm Aqy DrqI 'qy Bwr AKOqI is`K bRwhmxW ny

    is`K kOm ƒ rswql v`l D`k id`qw hY[ gurbwxI ƒ

    jMqr-mMqr bxw ky ieh gurU swihbwn nwl

    AikRqGxqw kr rhy hn[ mMnI jWdI pMQ pRmwxq

    mrXwdw dIAW D`jIAW aufwauNdy ienHW swDW ƒ kdy

    Akwl qKq 'qy qlb nhIN kIqw jWdw, Swied

    jQydwrW ƒ vI ies mwPIey qoN g`Py imldy hoxgy[

    swfI kOm dI vfmu`lI pUMjI dw aujwVw bhuq v`fy p`Dr

    'qy kIqw jw irhw hY, pr Aws hY A`j dw is`K

    iv`idAk ho ky pKMfI pujwrI ƒ BwjV zrUr pwvygw[

    is`K kOm AxKIly XoiDAW dI,

    swƒ T`igAw swDW pKMfIAW ny[

    ie`ko pMgqy bYTky Ckx vwly,

    A`j lu`itAw vrxW qy vMfIAW ny[

    m`q AwpxI is`KW ’qy Tos id`qI,

    JUT vycdy corW dIAW mMfIAW ny[

    ikrq swfI, mOjW swD lYNdy,

    tyk r`Kdy ‘kwl’ qy ‘cMfIAW’ ’qy[

    is`KI rwh sI ¡ vwlw,

    AsIN inkl gey horW pgfMfIAW 'qy[ -0-

    dy pRvwnq 23 bRwhmxW vwlw AKMf pwT

    mndIp isMG ‘vrnn’

    bI.sI. kYnyfw

    [email protected]. 250-540-6266

    5

  • mnu`K ƒ Awpxy jIvn iv`c ivcridAW keI

    prkwr dy qjurby huMdy rihMdy hn[ smwjk BweI

    cwry iv`c rihMidAW bhuq ku`J dyKx suxn ƒ imldw

    rihMdw hY[ GtnwvW qy Awm smwj iv`c vwpr dIAW

    rihMdIAW hn[ ku`J GtnwvW ƒ AwpW haU pry kih

    C`f dyNdy hW qy ku`J GtnwvW ƒ lMbw smW Xwd

    rihMdIAW hn[ vwpr rhIAW jW vwpr cu`kIAW

    GtnwvW qoN sbk zrUr is`iKAw jw skdw hY[

    pRwiemrI skUl qoN ly ky kwlj dI dunIAW qIk bhuq

    swry im`qr bxdy qy tu`tdy rihMdy hn[ keI d&w

    idlW dI sw&goeI dI hI sWJ eynI pIfI huMdI hY ik

    bcpn dI dosqI swrI izMdgI qIk inB jWdI hY[

    AjyhIAW dosqIAW iv`c Apxq eynI izAwdw huMdI

    hY ik prvwrk Elw vI koeI nhIN rihMdw[ ie`k dUjy

    pRqI aulWBy dI Bwvnw hI mu`k jWdI hY[ ie`k dUjy

    dIAW zrUrqW AwpxIAW hI huMdIAW hn[ ibnw

    kihx dy ie`k dUjy dI shwieqw kIqI jWdI hY[

    myry ie`k bcpn dy dosq A`j klH ishq ivBwg

    iv`c cMgI post ̀qy l`gy hoey hn[ myry EdHy iv`c koeI

    dUrI nhIN hY[ BwvyN keI QWeI myry EdHy ivcwrW iv`c

    AMqr zrUr hY pr kdy vI ieh mihsUs nhIN hoieAw

    ik AsIN do hW[ dosq dI Gr vwlI vI srkwrI

    AiDkwrI hY[ pr auhdI soc iblkul vKrI hY[ jdoN

    vI iek`Ty hoeIdw hY qW auhnW dy b`cy AwpxI mW

    dIAW g`lW jW auhdIAW sWgW lwky KUb KuS huMdy hn

    pr auhnW ny kdy vI g`sw iglHw nhIN kIqw[ ie`k

    idn dosq kihx l`gw ik GrvwlI ny Plwxy fyry ̀qy

    AKMfpwT su`iKAw hoieAw hY qy Xwr pUrw ie`k swl

    ho igAw eI mgr peI ƒ mYN bQyrw twlx dI koiSS

    kIqI hY pr auh mMndI hI nhIN hY[ myry nwl vI do ku

    vwrI ivcwr hoieAw sI pr smJwaux dw koeI bhuqw

    Asr nhIN hoieAw[ myry dosq qy auhnW dy b`cy

    GrvwlI dI Bwvnw A`gy bhuqw smW itk nw sky qy

    fyry ̀qy AKMfpwT krwauxw qih kr hI ilAw[ jnI

    ky A`k c`bxw hI ipAw[

    mYN ie`k vwr iPr ikhw ik BYx jI qusIN pVHy ilKy

    ho srkwrI AiDkwrI vI ho pr iPr vI bVy v`fy

    vihm dy iSkwr ho ky fyry qy hI ikauN AKMfpwT krw

    rhy ho? qusIN cMgw kro Awpxy Gr krw lE jW qusI

    sihj pwT Awp kro[ auNj myry dosq ny Gr iv`c

    gurU gRMQ swihb jI dw pRkwS kIqw hoieAw hY sihj

    pwT krdy hI rihMdy hn[ BYx jI kihx l`gy ik vIr

    jI mYN iehnW koloN ies kMm leI ie`k pYsw vI nhIN

    lYxw, ieh swry pYsy mYN AwpxI qnKwh ivcoN hI dyxy

    hn[ dyKo nw myrIAW swrIAW swQxW ny AKMfpwT

    krw ky bwbw jI pwsoN ASIrvwd lY ilAw hY kyvl mYN

    AwBwgx bwkI rih geI hW[ mYƒ swrw stw& mKOl

    ipAw krdw jy[ swfI ie`k kulIk ny jdoN dw AKMf

    pwT krwieAw hY EdHy Gr bhuq SwqI rihMdI hY[

    ੳhdw v`fw muMfw vI hux pVHn l`g igAw jy[ BYx jI

    dIAW dlIlW sux ky kicAwx jyhI Awaux l`g

    peI[ mn iv`c ikhw sdky jweIey AjyhI ividAw

    dy[ BYx jI kihx l`gy vIr jI ieh qy mYN krwauxw hI

    krwauxw hY sgoN iehnW ƒ smJwau ik gurU mhWrwj

    jI syvw krn l`igAW koeI vI AiVkw nhIN fweIdw,

    nhIN qW mhWrwj jI dI kropI dw iSkwr ho jweIdw

    hY[ mYN soicAw ik ieh zrUrI nhIN ik bhuqw piVHAw

    iliKAw vihmI nw hovy[ AjyhIAW g`lW krky hI

    b`cy jdoN vI mOkw imldw hY AwpxI mW `qy ivAWg

    k`sxoN nhIN h`tdy[ Kws qOr ̀qy jdoN mYN bYTw hovW qW

    b`cy pUrI KulH lY lYNdy hn ik hux qW mW swƒ ku`J vI

    nhIN kih skdI ikauN ik qwieAw jI ny swfw hI p`K

    pUrnw hY[ auNj nok Jok ijMnI mrzI ho jwvy gu`sy vwlI

    khwxI koeI nhIN huMdI[

    ^Yr GrylU Xu`D qoN bcidAW myry dosq qy auhnW

    idAW b`icAW ny nw cwhuMidAW hoieAW vI fyry vwly

    bwby qoN qrIk lY leI[ keI prkwr dIAW hdwieqW

    vI smJ leIAW[ swrw prvwr fyry jw ky AKMf

    pwT ArMB krvw AwieAw[ ilKI hoeI sm`grI dI

    swfy pMj hzwr vwlI borI qy sq ku hzwr dy lMgr dw

    smwn dosq dw v`fw kwkw AwpxI g`fI iv`c r`K ky

    bwbw jI ƒ pujdw kr AwieAw[ iekvMjw sO ruipAw

    Bytw qy eyny ku pYisAW dy rumwly dw vI pUrw pUrw pRbMD

    kIqw hoieAw sI[

    do Cu`tIAW dw pUrw pRbMD krky jnI ky Drm dw

    krm krn l`igAW Su`krvwr ƒ isrP AwPs iv`c

    mUMh idKw ky swry idn dI Cu`tI, SnIcrvwr ƒ aUeIN

    zbwnI klwmI v`fy swihb dy kMnW iv`c dI k`F idqw

    ik AsW AKMfpwT KulwieAw hoieAw hY[ keI

    ielwikAW iv`c AKMfpwT dI ArMBqw ƒ KulwieAw

    hoieAw kihMdy hn[ mYN dyiKAw ik BYx jI ƒ d&qr

    qoN Prlo mwr ky AjIb jyhI KuSI cVHI hoeI sI ik

    Awpxw qy EdW hI sr igAw hY nhIN qW do Cu`tIAW

    zrUr lYxIAW pYxIAW sn[ d&qrI Prlo ƒ BYx jI

    gurU jI dI bKiSS d`s rhy sI, nwly kih rhy sI ik

    dyKo jI gurU jI ny ikMnI imhr kIqI hY swfy ̀qy, swƒ

    bhuq hI soiKAW Cu`tI iml geI hY[ BYx jI dIAW

    g`lW sux ky isrP hwsw hI nhIN Aw irhw sI, sgoN

    socx leI mzbUr vI kr irhw sI ik piVHAw

    iliKAw prvwr hox krky gurU gRMQ swihb jI dw

    pRkwS hox dy nwqy vI Ajy qIk jwgrqI nhIN Aw

    skI[ ies dw ie`k hI au`qr hY ik ijs gurU gRMQ

    swihb jI dw Gr iv`c pRkwS kIqw hoieAw hY, aus

    ƒ piVHAw zrUr hY, pr kdy vI ivcwr nhIN kIqI[

    myrw dosq Gr AwieAw ieh d`sx leI ik pMQ

    dw mhwn kwrj kridAW AsW AKMf pwT dI

    ArMBqw krw id`qI hY, klH ƒ qusW swry prvwr ny

    pRSwdw pwxI fyry dy lMgr ivcoN hI C`kxw hY[

    kudrqI pRogrwm nw hox krky iehnW idnW iv`c mYN

    Gr iv`c hI sI[ Agly idn mYN Awpxy dosq nwl qy

    GrvwlI BYx jI nwl v`Ko v`KrI svwrI ̀qy fyry phuMc

    gey[ fyrw ku`J dUr hI sI[ ivckwrlw idn sI dosq

    ny bhuiqAW ƒ sdw p`qr nhIN id`qw hoieAw sI vIh

    ku mnu`KI isrW dw iek`T kIqw hoieAw sI[

    gurU gRMQ swihb jI A`gy nmskwr kIqI qy pwT

    suxn leI bYT gey[ pwTI isMG ny Awpxw mUMh Gu`t

    ky ic`ty kpVy nwl b`Dw hoieAw sI[ kI imjwl sI jy

    iksy quk dI smJ AwauNdI hovy[ BweI swihb jI

    guxguxW pwT pUrI qn dyhI nwl kr rhy sI[

    ig`itAW qoN goifAW qIk iekswr l`q qy jdoN mrzI

    KurkI jWdw sI[ A`Dw ku GMtw bYiTAW aUN----- aUN

    hI suixAw igAw[ jW kdy kdy rhwau qy kdy nwnk

    Sbd dI smJ AwauNdI sI[ bwkI ku`J vI p`ly nhIN

    pY irhw sI ik BweI jI pwT kI kr rhy hn[

    kudrqI fyry iv`c igAW qy lMgr vI C`kxw sI[

    pihlW cwh dI vwrI AweI, cwh pIidAW ie`k pwTI

    isMG vI kol Aw igAw[ hwl cwl pu`Cx qy aus nwl

    Apxq jqwauNidAW pui`CAw ik quhwƒ Bytw ikMnI ku

    imldI hY[ BirAw pIqw pwTI bhuq hI duKI mn

    nwl kihMdw ik iCAW pwTIAW ƒ iekI sO ruipAw

    imldw hY pr fyry iv`c iqMn pwTI pwT is`Kdy hn qy

    auhnW dI spIt bhuq QoVI hY swƒ auhnW dw vI pwT

    krnw pYNdw hY[ ieh lyt AsIN rwq ƒ k`Fdy hW[

    Bytw vwly pwTI isrP iqMn hI hn[ bwkI swrI

    mwieAw fyry ƒ jWdI hY[ v`fy bwbw jI dw BqIjw

    ies swry fyry dI sMBwL krdw hY[ v`fy bwbw jI

    AnMdpur rihMdy hn[ ienHW pws vI auh do g`fIAW

    KVHIAW hn[ ieko swhy fyry dw pwTI Byq KolH igAw[

    AkqUbr dw mhInw hox qy grmI koeI Kws nhIN

    sI rwq dy lMgr vwsqy drI qy bYiTAW swƒ ivhlw

    smJ ky bwbw jI sbzI ieiqAwdk dy gey ik qusIN

    iehdI v`F tu`k kr idE[ BlwvnI jyhw gyVw k`F ky

    v`fy bwby dw BqIjw jnI ik Coty bwbw jI fyry dy

    ieMcwrj swfy pws hI Aw ky bYT gey[ Dwrmk BwSw

    iv`c kihMdy, ik “BeI gurmuKo qUhwƒ A`gy kdy fyry

    iv`c nhIN dyiKAw”[ AwpxI aumr dy qIjy QW hox

    krky vI mYN ikhw, 'bwbw jI AsIN pihlI dPw hI

    ey`Qy Awey hW'[ bwbw jI myry vl Kcrw jyhw

    JwkidAW kihx l`gy, “mYN qUhwƒ ikqy dyiKAw hY”[

    mYN qy myry dosq ny pihlW hI pRmwx p`qr Br ky id`qw

    hoieAw sI ik fyry iv`c jw ky bhuq hI SrDw nwl

    rihxw hY koeI g`l bwq nhIN nhIN krnI[ ikqy AYsw

    nw hovy quhfI vjw krky bwbw jI nrwz ho jwx qy

    AKMfpwT dw PL QoVw rih jwey[

    ipMR. gurbcn isMG pMnvW

    [email protected]. 99155-29758

    gurU nwnk swihb jI dy imSn dI ijMnHW ƒ smJ lg geI hY auh muV ky hirduAwr sUrj ƒ pwxI dyx nhIN gey vrnW A`j vI l`KW dI igxqI iv`c lok jw rhy hn[ iehnW fyirAW dw vI ksUr nhIN hY jdoN qIk Ajyhy pVHy ilKy bwibAW ƒ imldy rihxgy EdoN qIk bwibAW dy fyry ijMdwbwd[ AKMfpwT dI Bytw dy nW 'qy lu`t ho rhI hY[ mwnsk ivkws nw hox krky AsIN smJx leI vI iqAwr nhIN hW[ fyirAW vwilAW ƒ smwj dI ibmwr mwniskqw dw fUMGw AiDAn hY ik iks qrHW Drm dy nW 'qy lokW ƒ luitAw jw skdw hY[

    6

  • bwbw jI nwl bhuq hI inmRqw nwl ku`J g`lW dI

    ivcwr SurU hoeI[ bwbw jI SihrI sMgq jwx ky

    Awpxy fyry dIAW gqI ivDIAW qy bVy bwbw jI dIAW

    krwmwqI khwxIAW sxwaux l`g pey[ Coty bwbw jI

    d`s rhy sI ik 'ey`Qy bhuq v`fw srovr bxw rhy hW'[

    Acwnk mYN ikhw, ik “bwbw jI A`j dy Xu`g iv`c

    srovr dI kI loV hY? srovr ieiqhwsk QwvW `qy

    hYx[ ies pYsy nwl ikMnw cMgw hovy jy b`icAW leI

    ijMm bxw id`qw jwvy”[ bwbw jI kihMdw auh kI huMdw

    hY? ijhVI g`l qoN BYx jI frdy sI g`l auh hI ho

    geI[ mYN bwbw jI ƒ pu`iCAw, ik “bwbw qusI

    AKMfpwT dI Bytw ikMnI lYNdy ho” bwbw jI kihx

    l`gy, “iekvMjw sO rupieAw”[ mYN ikhw, “bwbw jI

    pwTI isMG qy kihMdy ny swƒ ie`kI sO rupey imldy ny”

    qy dUsrw iqMn pwTI quhwfy fyry dy hI hn Bwv PrI

    rOLW lw rhy hn[ bwbw jI PV`k dyxy kihMdy, ik

    “swfy qoN QoVI dUr vwlw auh Plwxw fyrw qW ie`kI

    hzwr lYNdw hY[ AsIN qy jI EdHy nwloN bhuq QoVI Bytw

    lY rhy hW[ dUsrw gurmuKo ijMnw koeI guV pweygw EnHW

    hI im`Tw hoxw ey”[ mYN ikhw, 'bwbw jI im`Ty vwlI kI

    khwxI hY'[ bwbw jI kihMdy BeI ies fyry dI bhuq

    mhwnqw hY ijMnI koeI SrDw nwl syvw pwxI krygw

    Enw hI aus ƒ v`D PL imlygw[ mYN soicAw KUh iv`c

    vihVkw if`gw hovy qy isAwxy kihMdy ny iehƒ hux

    K`sI vI kr lE[ bhuq hI SrDw Bwvnw nwl bwbw

    jI ƒ puiCAw ik bwbw jI “iehnW prvwr vwilAW

    ny qy koeI bhuqw v`fw iek`T krnw koeI nhIN sI,

    iPr eyMnw lMgr dw smwn mgwaux dI kI loV sI” ?

    bwbw jI kihMdy, “AsIN qy ieh kihMdy hW ik BeI

    au`ky pu`ky pMdrHW hzwr idE BwvyN syvw krn vI nw

    AwieAw jy quhwfw pwT eyMny pYisAW nwl ho jweygw qy

    AsIN lMgr vI ey`QoN fyry ivcoN hI kr idAWgy[ hW jy

    koeI swƒ pu`C lYNdw hY qW AsIN aus ƒ smwn ilKw

    dyNdy hW[ AsIN qy iehnW ƒ bhuq QoVw smwn

    ilKwieAw hY[ ey`Qy qy bwhroN AweI sMgq bhuq smwn

    dy jWdI hY”[ mYN ikhw “bwbw jI jdoN iehnW ny qy

    Awpxy iksy irSqydwr ƒ vI nhIN bulwieAw, qW eyny

    smwn dI koeI zrUrq nhIN sI[ quhwfy stor iv`c

    A`gy hI smwn bhuq BirAw hoieAw hY”[ bwbw jI

    pws koeI au`qr nhIN sI[ bwbw jI koiSS kr rhy

    sn ky swfI g`lbwq koeI hor nw sux ley ies leI

    auh hr kImq qy swfy pwsoN KihVw Cfwauxw cwhuMdy

    sn[

    Ajy g`lW bwqW ho hI rhIAW sI ik myrI

    GrvwlI qy BYx jI qy auhnW dI ie`k hor kulIk E`Qy

    Aw geIAW[ swfI g`l bwq dw AwKrI ih`sw jwpdw

    auhnW ny sux ilAw hovy jW auhnW dw vihm shI sI

    hovy ik vIr jI ny zrUr koeI vwDU GwtU bwbw jI nwl

    g`l kIqI hovygI[ vYsy auhnW dw fr shI sI[ BYx

    jI ny mOky qy kmwn sMBwlidAW bwbw jI ƒ sMboDn ho

    ky kihx l`gy, ik “bwbw jI iehnW dIAW g`lW dw

    g`sw nw kirAw jy iehnW ƒ vwDU bolx dI Awdq

    hY[ myrw dosq swrI khwxI smJdw hoieAw vI ku`J

    kihx dI QW ̀qy AwpxI GrvwlI dy mhwn kwrnwmy qy

    in`kw in`kw h`s irhw sI[ myry ihswb nwl dosq dy

    prvwr ny vIh bweI hzwr ruipAw Krc kIqw qy

    smW v`Krw[

    bwbw jI ƒ jdoN ieh pu`iCAw igAw ik bwbw jI

    kdy gurbwxI dy ArQW ƒ vI smJx dI g`l kIqI hY

    qW auhnw ƒ ku`J ku`J smJ Aw rhI sI ik ieh fyry dy

    SrDwlU nhIN l`gdy[ AsIN jdoN cly Awey qW bwbw

    jI ipCoN pu`C pRqIq kr rhy sI kI ieh SRmoxI kmytI

    vwly sI? jy ieh SRmxI kmytI vwly sn qW iehnW ƒ

    zrUr smJ hoxI cwhIdI sI ik AKMf pwT dI kI

    Bytw hY[

    bwbw jI ƒ d`isAw igAw ik ieh prcwrk sI

    qy Aksr bMglw swihb qoN tweIm tI. vI. rWhIN

    gurbwxI vIcwr dI hwzrI Brdy hn[ bwbw jI dy

    piv`qR bcn sn ik BweI iehnW prcwrkW ny is`KI

    iv`c SrDw nhIN rihx dyxI[ iPr bwbw jI ny keI

    mn GVq bIbIAW ƒ swKIAW vI suxweIAW ik

    ijhVy lok qrk krdy hn auh bhuq Gwty iv`c jWdy

    hn[ BweI SrDw nwl hI sB ku`J imldw hY[

    Agly idn bwbw jI ny swfy nwl Bu`l ky vI A`K

    nw imlweI[ auNj bwbw jI ƒ nw Ardws AwauNdI sI

    qy nw hI pwT krnw AwauNdw sI[ isrP bwbw jI ƒ

    ASIrbwd dyxw hI AwauNdw sI jo dy irhw sI[ gurU

    nwnk swihb jI dy imSn dI ijMnHW ƒ smJ lg geI

    hY auh muV ky hirduAwr sUrj ƒ pwxI dyx nhIN gey

    vrnW A`j vI l`KW dI igxqI iv`c lok jw rhy hn[

    iehnW fyirAW dw vI ksUr nhIN hY jdoN qIk Ajyhy

    pVHy ilKy bwibAW ƒ imldy rihxgy EdoN qIk

    bwibAW dy fyry ijMdwbwd[ AKMfpwT dI Bytw dy nW

    'qy lu`t ho rhI hY[ mwnsk ivkws nw hox krky

    AsIN smJx leI vI iqAwr nhIN hW[ fyirAW

    vwilAW ƒ smwj dI ibmwr mwniskqw dw fUMGw

    AiDAn hY ik iks qrHW Drm dy nW 'qy lokW ƒ

    luitAw jw skdw hY---

    mUrK AMDy qRY gux syvih mwieAw kY ibauhwrI]

    AMdir kptu, audru Brx kY qweI,

    pwT pVih gwvwrI] (slok m: 3 pMnw 1246)

    -0-

    slok m; 1 ] dIvw blY AMDyrw jwie] byd pwT

    miq pwpw Kwie] augvY sUru n jwpY cMdu] jh

    igAwn pRgwsu AigAwnu imtMqu] byd pwT sMswr kI sUrj dy pRkwS ivc AigAwnqw (cMd) dw pRkwS kwr] piV piV pMifq krih bIcwr] ibnu bUJy sB inguxw ho jWdw hY iqvyN inj Gr dy igAwn ibbyk hoie KuAwr] nwnk gurmuiK auqris pwir]1] (pMnw b`uD nwl AigAwn dw hnyrw (cMd) iPkw im`t 791)jWdw hY[

    mnu`K dy inj Gr ( AMqr Awqmy) 'coN jo mnu`K mn dy iKAwl ƒ (sMswr) ƒ in`j Gr dy KudweI pYgwm inkldw hY aus ƒ byd kqybW dI jW

    sunyhy ƒ idRVH krn dI kwr kmwauxI sI pr mnu`K Dur kI bwxI kihMdy hn[ jpu jI 'c iesy ƒ bwhrly gRMQW dy lgwqwr kIqy AKOqI AKMf pwTW gurmuiK nwdM gurmuiK vydM Bwv gurU ihrdy vsdy ƒ rtn krn vwly pwsy guAwc igAw[ jy smJIey d`i dy muK coN inklI bwxI, Sbd gurmuiK hI nwd ik“pVIAY nwhI Byd buJIAY pwvxw'' so jdoN qk vyd kihlwauNdw hY[ bwhrlI dunIAW ivc pRclq ibbyk bu`D dI pRwpqI leI AslI jIivAw hI A`KrW vwly gRMQW bdly AMdr dy vyd gRMQ jW kqybW nhIN qW ibn bUJy KuAwrI hI e`ny pYNdI hY[ Bwv dI g`l ivcwrnI hY[hnyry vwlI pwpI surq miq bu`D mukdI nhIN[

    auprokq Sbd rwhIN ivcwrnw hY ik jo mn icMqw iPkr, qOKly fr, iklivK jWdy nhI[

    AwpxI mq Anuswr mnu`K ikrdwr bxwaux dw siqgur dI mq nwl hnyry qoN cwnx pRwpqI hI

    Pokw jbrn kUVeI auprwlw krdw hY, ausI kwrn 'auqris pwr' dw pRqIk hY[

    mMdy iKAwl ikl ivK icMqw iPkr, fr, Sk, sdky ’c mnu`K mn dw hnyrw sdIvIN mu`k qoKly vwly Purny mn 'c auqrdy qy inq idn vDdy

    jWdw hY[ pwpW vwlI mq dy Purny AwauNdy hI jWdy hn[ ieho pwp kihlwauNdw hY[ kbIr mn nhIN[ jy mnu`K Avyslw nw hovy qW ivkwrI kW Aw jwnY sB bwq jwnq hI Avgux kry[ kwhy kI ky boldy hn qy mn mYlw huMdw jWdw hY[“ies igRh kuSlwq hwQ dIp kMUey prY[ mn smJdY mYƒ sB mih koeI jwgq rhY[ swbq vsq auh ApnI pqw hY qy inj Gr 'coN siqgur dI mq nhIN lhY['' Anuswr sdIvIN jwgRq AvsQw 'c cwnx, lYNdw[ ieho pwpW vwlI mq mn vloN surq mq buD igAwn pRkwS hI rihMdw hY[ ikauNik inrMqr ƒ pwpI jIvn vwlI AigAwnqw dy hnyry 'c siqgur dI mq (inj Gr dI mq) Awvwz, pYgwm DkyldI hY[ mnu`K idn rwq icMqw iPkr fr vwly nwl mn krky surq, mq, bu`D kr ky mn dw juVy hnyry 'c jIauNdw hY[rihxw hI “hir pwieE pwTMgw'' AKMf pwT

    in`j Gr dI g`l ƒ jykr mn sux lvy qW (Without Break) pwT kihlwauNdw hY[ bwhrly

    ies ƒ “Dur dI bwxI AweI iqn sglI icMq kIqy hoey AKMf pwTW nwl surq miq 'coN ivkwrW

    imtweI'' kihMdy hn[ Sbd Anuswr ijauN hI dI kUV, hnyrw nhI mukdw[ ies krky ies

    AMdroN igAwn rUpI dIvw bldY qy hnyrw clw KuAwrI qoN iklivK vwlI pwpI AigAwnqw vwlI

    jWdw hY qy mwno ijauN hI inj Gr dI Awvwz kwlK dI AMDyr koTVI qoN pRkwS pRwpqI leI inj

    (gl) ibbyk buDI vwlI mq ƒ suxo qW surq miq Gr dI Dur kI bwxI suxnI kmwauxI hI AKMf

    b`uD 'coN pwpW vwlI AigAwnqw hnyrw clw jWdw pwT huMdw hY[ -0-

    hY[ ieQy sunx dw Bwv sux ky mnxw hY[ ijvy

    divMdr isMG

    inaUXwrk

    [email protected]

    7

  • cOk mihqw fyrw dw ipCokV

    cOk mihqw fyry vwly Awpxy Awp ƒ 'dmdmI

    tkswl' kihMdy hn[ mihqw cOk ivc kwiem mOjUdw

    fyry ƒ bxwaux vwly igAwnI krqwr isMG (jnm

    1932, pu`qr cMdw isMG, vwsI purwxy BUry/ BUrw

    kohnw) sn[ auh igAwnI gurbcn isMG (jnm

    1902, pu`qr rUV isMG, vwsI AKwVw, izlHw

    luiDAwxw) dy cyly sn[ igAwnI gurbcn isMG A`goN

    igAwnI suMdr isMG (jnm 1883, pu`qr ̂ zwn isMG,

    vwsI iBMfr klW, izlHw &Irozpur) dy cyly sn jo

    ipMf iBMfrWvwlw dy rihx vwly sn, ijs kr ky auh

    iBMfrWvwly vjoN vI jwx lg pey sn[ igAwnI suMdr

    isMG iek Awm ikrswn qy prcwrk sn; aunHW dw

    iksy hor fyry jW AKOqI sMprdw nwl koeI sbMD nhIN

    sI; hW auh kdy kdy igAwnI ibSn isMG murwlw kol

    jwieAw zrUr krdy sn[ hOlI-hOlI aunHW dw ipMf

    iBMfrW vwlw Gr iek in`kw fyrw bx igAw sI[

    igAwnI suMdr isMG dw cylw igAwnI gurbcn isMG

    sI[ gurbcn isMG Awpxy ivAwh (1920) qoN 4-5

    swl bwAd igAwnI suMdr isMG dy fyry'qy ipMf iBMfr

    klW ivc Aw igAw[ suMdr isMG dI mOq, 47 swl dI

    aumr ivc, 15 &rvrI 1930 dy idn hoeI qy ies

    mgroN iBMfr klW dw fyrw aus ny sMBwl ilAw[1930

    qk iBMfrW fyry dw nW 'iBMfrW jQw' vI nhIN sI; ieh

    isr& iek fyrw sI; igAwnI gurbcn isMG ny ies

    ƒ *jQw iBMfrW* bxw ky prcwr dOry SurU kr id`qy[

    jd igAwnI gurbcn isMG ny (28 jUn 1969 dy

    idn) cVHweI kIqI qW aunHW ip`CoN fyry Aqy 'g`dI' dw

    JgVw hoieAw[ igAwnI gurbcn isMG dw prvwr

    ieh g`dI igAwnI krqwr isMG (jo ik iek swbkw

    ptvwrI sn) BUrw kohnw (izlHw AMimRqsr) dy rihx

    vwly sn, ƒ ies kr ky nhIN dyxI cwhuMdw sI ikauNik

    auh mwJy dy sn (hrdIp isMG ifbifbw ny AwpxI

    ikqwb ‘swkw nIlw qwrw qoN bwAd...’ ivc ies dI

    coKI q&sIl id`qI hoeI hY)[

    igAwnI gurbcn isMG dw prvwr g`dI Awpxy

    ielwky mwlvy ivc hI r`KxI cwhuMdw sI qy ies kr

    ky aunHW ny mohx isMG ƒ g`dI dy id`qI[ dUjy pwsy

    igAwnI krqwr isMG ny cONk mihqw ivc zmIn lY

    ky Awpxw fyrw bxw ilAw qy ies dw nW ‘jQw

    iBMfrW-mihqw’ r`K ilAw[ auh 21 Agsq 1977

    dy idn iek AYksIfYNt ivc cVHweI kr gey[ aunHW

    jwx qoN pihlW Awpxy jQy ƒ AKOqI ‘dmdmI

    tkswl’ kihxw SurU kr id`qw sI[

    igAwnI krqwr isMG dw vwrs bwbw jrnYl isMG

    (pu`qr joigMdr isMG, vwsI rofy) sI, jo 6 jUn 1984

    dy idn ShId ho igAw[ aus mgroN Twkr isMG (mOq

    24 dsMbr 2004) ies fyry dw muKI bixAw, jo 20

    swl JUT boldw irhw (auh vI guru gRMQ swihb dI

    hzUrI ivc) ik bwbw jrnYl isMG ShId nhIN hoey qy

    ijaUNdy hn[ Twkr isMG mgroN hrnwm isMG DuMmw

    ies fyry dw muKI bixAw[

    AKOqI dmdmI tkswl dy ipCokV dw s`c

    ijnHW purwxy swDW dw nW iBMfrW-mihqw jQy vwly

    ‘Awpxy moFI’ kih ky vrqdy hn aunHW ny vI

    ‘dmdmI tkswl’ qW kI ̂ wlI ‘tkswl’ l&z vI

    kdy nhIN vriqAw sI; imswl vjoN ies j`Qy dIAW

    AwpxIAW ilKqW muqwibk igAwnI gurbcn isMG

    iBMfrW qoN pihlW ienHW dI lVI ieh hY: igAwnI

    suMdr isMG, ibSn isMG murwlw, hrnwm isMG bydI,

    igAwnI Bgvwn isMG, igAwnI dXw isMG, igAwnI

    sMq isMG, igAwnI gurdws isMG, igAwnI sUrq

    isMG, bwbw gurb^S isMG, bwbw dIp isMG/BweI

    mnI isMG[ ienHW ivcoN bwbw gurb^s isMG ShIdW

    imsl dy AwgU sn Aqy auh drbwr swihb ivc

    pihlI dsMbr 1764 dy idn Aihmd Swh durwnI

    Aqy nwisr ^wn bloc dI sWJI &Oj nwl lVdy

    ShId hoey sn; ienHW ƒ ies jQy vwilAW

    zbrdsqI ^ud nwl joV ilAw hY[ bwbw gurb^S

    isMG qoN mgroN ieh igAwnI sUrq isMG ƒ aunHW dw

    cylw bxw ky pyS krdy hn[ sUrq isMG inrmlw JMg

    izlHy ivc cinEt dy rwm cMd dw pu`qr sI qy bnwrs

    dy pMfqW qoN pVH ky AwieAw sI[ (ies jQy vwly

    sUrq isMG ƒ BweI mnI isMG Aqy bwbw gurb^S

    isMG dw cylw dsdy hn[ ieh inrw JUT hY[ BweI

    mnI isMG 24 jUn 1734 (Aqy bwbw gurb^S isMG 1

    dsMbr 1764) dy idn ShId hoey sn; BweI mnI

    isMG dI ShIdI dy vyly qk qW ieh jMimAw hI nhIN

    sI[ drAsl ieh iek inrmlw pujwrI sI[ ies

    ny 1780 dy krIb AMimRqsr dy iek buMgy ivc p`ky

    fyry lw ley sn[ BweI mnI isMG dy nW nwl joVI

    jwx vwlI rcnw 'Bgq rqnwvlI', ijs ƒ 'is`KW dI

    Bgqmwlw' vI kihMdy hn (qy pRym rqnwvlI vI) iesy

    dI ilKI hoeI hY[

    ieh sUrq isMG qoN mgroN gurdws isMG (1773-

    1790) qy aus dy Brw igAwnI sMq isMG (1778-

    1832) ƒ aus dy vwrs qy Awpxy jQy dy muKI dsdy

    hn[ gurdws isMG ies sUrq isMG dw v`fw qy sMq

    isMG sB qoN Cotw pu`qr sI[ sMq isMG inrmlw sI qy

    idloN pUrw ihMdU sI Aqy aus dy Gr dy muK gyt 'qy qW

    ihMdU dyvqy gxyS dw bu`q vI l`gw hoieAw sI[ sMq

    isMG inrmlw qoN mgroN ieh jQw dXw isMG ƒ

    Awpxw Aglw muKI kihMdw hY[ jd ik qvwrI^

    dsdI hY ik sMq isMG igAwnI dw vwrs aus dw

    pu`qr gurmuK isMG sI ijs ƒ hIrw isMG fogry ny

    sMDwvwlIAW dw swQ dyx kwrn 1843 dy A^Ir ivc

    mrvw id`qw sI[ 'guriblws pwqswhI CyvIN' (ijs ƒ

    sohn kvI dI ilKq kih ky prcwirAw jWdw hY)

    auh ies gurmuK isMG (jo Akwl q^q dw pujwrI

    sI) Aqy aus dy swQI drbwrw isMG (jo drbwr

    swihb dw pujwrI sI) ny 1835-40 dy ivckwr

    iliKAw sI[ so ies vyly qk ieh bnwrs dy

    inrmilAW (sUrq isMG, sMq isMG qy gurmuK isMG)

    dw iek grup sI ijhVy drbwr swihb dy pujwrI

    sn[ gurmuK isMG dw pu`qr pRdumx isMG (mOq 20

    nvMbr 1877) vI pujwrI vwlw kMm krdw irhw sI[

    sMq isMG igAwnI qoN mgroN iBMfrW-mihqw jQy

    vwly Awpxy jQy ƒ dXw isMG (dXw isMG dy pu`qr ƒ

    iek kql kys ivc &WsI dI szw hoeI sI), Bgvwn

    isMG (mjIT buMgy vwlw), hrnwm isMG bydI (fyrw

    bwbw jogw isMG) qy ibSn isMG murwlw (1852-

    1905) nwl joV dyNdy hn[ ienHW cwrW dw iBMfrW-

    mihqw jQy nwl koeI sbMD nhIN sI; Aqy, drAsl

    ies vyly qk ieh koeI jQw hI nhIN sI[ hkIkq

    ieh hY ik igAwnI suMdr isMG iBMfrW kuJ smW

    ibSn isMG murwlw dy fyry 'qy syvw zrUr krdy rhy

    sI; pr ibSn isMG (mOq 1907) ny Awpxw vwirs

    pRym isMG murwlw ƒ bxwieAw sI qy auh aus Awpxw

    swrw jIvn (mOq 1950) aus murwlw fyry dy muKI rhy

    sn[

    aupr dy swry nukiqAW qoN spSt huMdw hY ik

    1977 qoN pihlW l&z 'dmdmI tkswl' dw koeI

    vjUd nhIN sI[ iPr ieh hoNd ivc ikvyN AwieAw?

    ijvyN aupr izkr kIqw hY ik j`Qw iBMfrW-mihqw

    (igAwnI krqwr isMG) Aqy j`Qw iBMfrW (igAwnI

    mohn isMG) dy v`K v`K vjUd cl rhy sn qy mwlvy qy

    mwJy dw svwl pUrI qrHW kwiem sI[ igAwnI mohn

    isMG AwpxI puzISn qoN sMquSt sn pr igAwnI

    krqwr isMG Awpxy j`Qy dw PYlwA krnw cwhuMdy sn

    qW jo aunHW dI is`KI syvkI ivc vwDw hovy[ ies kr

    ky aunHW ny Awpxy j`Qy ƒ bwbw dIp nwl Aqy ies ƒ

    'dmdmI tkswl' kihxw SurU kr id`qw joiVAw

    (pihlW ienHW ny Awpxy j`Qy/AKOqI tkswl ƒ BweI

    mnI isMG nwl joiVAw sI)[ ikauNik bwbw dIp

    isMG vI mwJy dy ipMf phU ivMf dy sn; ies kr ky

    igAwnI krqwr isMG jI ny ies AKOqI tkswl ƒ

    BweI mnI isMG qoN vI A`gy gurU goibMd isMG jI nwl

    joV ky ies dw prcwr krnw SurU kr id`qw[

    iek hor idlcsp g`l ieh hY ik ienHW ivcoN

    iksy dy nW nwl 'sMq' vI nhIN sI iliKAw imldw[

    purwxIAW swrIAW ilKqW ivc ienHW ƒ igAwnI

    iliKAw imldw hY[ sMq l&z igAwnI krqwr isMG

    qy bwbw jrnYl isMG qoN SurU hoieAw hY[

    ienHW dy fyirAW ivc audwsI-inrmlw ihMdU

    krm kWf ikauN hY?

    igAwnI gurbcn isMG iBMfrW (ies jQy dy

    Asl moFI Aqy ienHW dI mirAwdw bxwaux vwly)

    audwsIAW Aqy inrmilAW dy fyirAW qoN pVHy hoey

    sn[ aunHW ny rwmwiex, mhWBwrq, Xog viSSt qy

    vydW dI pVHweI kIqI sI qy gurU gMQ swihb dI

    sMiQAw aunHW ny &rIdkotI, Xwin inrmlw tIkw, qo

    NleI sI[ iesy kr ky auh ausy Asr hyTW sn Aqy

    vydWq qy hor ihMdU krm kWf ƒ inBwauNdy sn; auh

    hrijMdr isMG idlgIr

    [email protected]

    8

  • qW ieh vI kihMdy sn ik gurU nwnk swihb dw

    Avqwr ivSnU dy kihx 'qy hoieAw sI (ieh

    swrIAW g`lW auh AwpxI ikqwb ivc ilK gey hn

    Aqy aunHW dw jQw vI hr jgh Swn nwl ilKdw hY[

    ieh swrw kuJ aunHW dIAW ikqwbW Aqy vYb sweIt

    'qy vI A`j vI mOjUd hY[ mYN ieh swrIAW g`lW aunHW

    dI AwpxI ilKq 'Kwlsw jIvn' ivcoN leIAW

    hn)[

    iehI kwrn hY ik ies fyry ny hr QW 'qy Akwl

    q^q swihb dI rihq mirAwdw dI jgh

    inrmilAW qy audwsIAW dIAW bnwrs dIAW ihMdU

    krm kWf dIAW mirAwdw SurU kIqIAW hoeIAW

    hn[ igAwnI gurbcn isMG dI mirAwdw ihMdU

    mMdrW dI mirAwdw hY Aqy gurU gRMQ swihb dI

    isiKAw qoN qkrIbn swrI hI ault hY[ ienHW dI

    AslIAq jwxn vwsqy igAwnI gurbcn isMG

    ilKq ikqwb 'Kwlsw jIvn' zrUr pVHnI cwhIdI

    hY[

    inrmilAW Aqy audwsIAW v`loN inqnym qy

    Ardwis ivc rlwA pwauxw

    igAwnI gurbcn isMG iBMfr klW rwmwiex

    Aqy mhWBwrq dw bhuq v`fw AwSk sI[ ies qoN

    ielwvw aus ny dsmgRMQ dI pVHweI vI kIqI hoeI sI

    qy ies ivc vI aus ƒ rwm Avqwr, ikSn

    Avqwr, cObis Avqwr Aqy cMfI cirqR nwl vDyry

    ipAwr sI[ iesy kr ky aus dy mn ivc rwm,

    ikRSn, iSv, ivSƒ, durgw vwsqy bhuq SrDw sI[

    auh hr kQw ivc ienHW dIAW is&qW dy pul bMnHdw

    rihMdw sI[ aus dw ienHW vwsqy ipAwr eynw vD sI

    ik aus ny inqnym ivc ivc vI rlwA pwauxw SurU

    kr id`qw[ jo inqnym SRomxI kmytI ny mnzUr kIqw

    hoieAw sI, ies ny Awpxw inqnym Cwp ky aus ivc

    rwm, ikRSn qy mwqw dIAW is&qW dIAW qukW Swiml

    kr id`qIAW[ imswl vjoN:

    rwm vwsqy: dohrw: rwm kQw jug jug Atl

    sB koeI BwKq nyq] surg bws rGubr krw sgrI

    purI smyq]1] cOpeI:] jo ieh kQw sunY Aru

    gwvY] dUK pwp iqh inkt nw AwvY]

    ivSnU vwsqy: ibsn Bgq kI ey Pl

    hoeI]AwiD bXwiD CÍY skY n koeI] qÍpRswid kir

    gRMQ suDwrw] Bul prI lhu lyhu suDwrw]2]

    dohrw: nyqR quMg ky crn qr squdRv qIr

    qrMg] sRI Bgvq pUrn kIXo rGubr kQw pRsMg]3

    (rwm Avqwr, bMd 858-862)

    mwqw (iSv dI vhutI pwrbqI) vwsqy: ikRpw

    krI hm pr jg mwqw]gRMQ krw pUrn suB rwqw]

    iklibK skl dyh ko hrqw]dust doKIAn ko CY

    krqw]26]

    sRI AsDuj jb Bey dieAwlw]pUrn krw gRMQ

    qqkwlw] bWCq Pl pwvY soeI] dUK n iqsY

    ibAwpq koeI]27](cirqropwKXwn, cirqR 405,

    bMd 26-27)

    Ardws qoN mgroN pVHy jwx vwly pMQk dohry qoN

    mgroN kivqw dIAW ieh lweInW vI gurbcn isMG ny

    SurU kIqIAW sn:

    “nwnk nwm jhwz hY cVih so auqrih pwr jo

    srDw kr syNvdy gur pwr auqwrn hwr[ KMfw jw ky

    hwQ myN klgI sohih sIs,so hmrI r`iCAw kry gur

    klgIDr jgdIs[”

    dsm gRMQ dw pwT vI ies gurbcn isMG ny hI

    SurU krvwieAw sI[ 2 jnvrI 2005 qoN hrnwm

    isMG DuMmw ies fyry dw muKI bixAw hY; aus ny qW

    ies fyry ƒ pUrw hI bRwhmxI fyrw bxw id`qw hY;

    auN\qW ies fyry dI mirAwdw igAwnI gurbcn

    isMG qoN hI inrmlw qy audwsI mirAwdw sI[ hux

    auQy BwvyN gurU gRMQ swihb qW zrUr mOjUd hY pr auQy

    swrIAW rsmW qy mirAwdw bnwrs dy mMdrW qy

    ‘bwnwrs dy T`gW’ vwlI hI cldI hY[

    auN\qW ijs sMq isMG igAwnI ƒ ieh Awpxy

    iek muKI ilKdy hn aus bwry hr jgh sw&

    iliKAw imldw hY ik auh inrmlw sI[ auh idloN

    pUrw ihMdU sI Aqy aus dy Gr dy muK gyt 'qy (hwQI dy

    isr vwly) ihMdU dyvqy gxyS dw bu`q l`gw hoieAw sI[

    ies gyt dIAW qsvIrW A`j vI mOjUd hn[

    gurU gRMQ swihb dw mukMml srUp iksy

    dmdmw swihb ivc iqAwr hoieAw?

    1678 ivc gurU goibMd swihb ny gurU gRMQ swihb

    dw nvW mukMml srUp iqAwr krvwauxw SurU kIqw[

    aus vkq gurU gRMQ dw srUp iqAwr krvwauxw SurU

    kIqw[ aus vkq gurU gRMQ swihb dI “Awid bIV”

    DIrm`lIAW kol sI[ DIr m`l Awp qW 16 nvMbr

    1677 dy idn AOrMgzyb dI kYd ivc mr cu`kw sI qy

    aus dy v`fy pu`qr rwm cMd ƒ 24 julweI 1678 dy idn

    AOrMgzyb ny cWdnI cOk id`lI ivc kql krvw id`qw

    sI[ rwm cMd mgroN aus dw Cotw Brw, Bwr m`l, DIr

    m`l dw vwirs bixAw[ 9 Agsq 1678 dy idn

    rwm cMd dI AMiqm rsm 'qy gurU swihb ny BweI mnI

    isMG ƒ bkwlw (hux bwbw bkwlw) ByijAw[ rsm

    pUrI hox mgroN BweI mnI isMG ny Bwr m`l ƒ

    AwiKAw ik gurU swihb nvW srUp iqAwr krnw

    cwhuMdy hn, ies kr ky auh kuJ idnW vwsqy “Awid

    bIV” dy dyvy[ Bwr m`l ny bIV c`k nwnkI Byjx

    vwsqy Ais`Dy qrIky nwl nWh kr id`qI Aqy

    AwiKAw ik mYN hux bkwlw C`f ky krqwrpur

    (jlMDr) rihx l`g pYxw hY[ gurU swihb iksy ƒ au`Qy

    Bj ky “Awid bIV” dw auqwrw krvw lYx (ieh

    bIV du`rwnI dy hmly vyly 1757 ivc sV geI sI;

    hux aunHW kol kuJ KwrIAW bIVW dy auqwry hn, Asl

    bIV nhIN hY)[ ies mgroN gurU swihb BweI mnI

    rwm (isMG) ny gurU swihb dI hdwieq 'qy gurU qyZ

    bhwdr swihb dI bwxI Swiml krvw ky dmdmI

    srUp iqAwr kIqw[ ikauNik ieh srUp dmdmw

    swihb (AnMdpur swihb) ivc mukMml kIqw igAw

    sI ies kr ky ies ƒ 'dmdmI bIV' nW id`qw igAw

    sI[ qlvMfI swbo dw nW gurU gRMQ swihb nwl ies

    kr ky juV igAw ikauNik bwbw dIp isMG ny ies

    jgh 'qy BweI mnI isMG vwlI 'dmdmI bIV' dy cwr

    auqwry krvwey sn[ dmdmw swihb AnMdpur vwlw

    hox bwry purwxIAW ilKqW ivc keI hvwly imldy

    hn:

    1. svrUp isMG kOiSS, ‘gurU kIAW swKIAW’

    2. syvw isMG, ShId iblws

    3. koier isMG, 'guriblws pwqswhI 10':

    sqrn sY iSv nYx Bn, pun AgnI prmwxu

    Awid isMGwsx dmdmw,rwj Drw gur jwx[

    4. su`Kw isMG, ‘guriblws pwqswhI dsvIN’:

    Awd isMGwsx dmdmw,jwnq sgl jhwn

    jo eyh kwr so pUj hY pY hY prm inDwn[

    bwbw dIp isMG Aqy AKOqI dmdmI tkswl:

    1748 ivc jd swry is`K j`iQAW ƒ 11 imslW

    ivc vMifAw igAw sI qW iek imsl dw nW ShIdW

    imsl vI sI[ ies imsl dy pihly jQydwr (bwbw)

    dIp isMG pu`qr BweI Bgqw Kihrw sn[ Awp dw

    j`dI ipMf phU-ivMf (izlHw AMimRqsr) sI[ dIp

    isMG ny gurU goibMd isMG jI qoN pwhul hwisl kIqI

    sI[ aus ny kuJ icr gurU jI dI sMgq vI kIqI sI[

    auh bhuq jWbwz jrnYl sI[ jd bMdw isMG bhwdr

    ny pMjwb dI AwzwdI dI j`dojihd dI AgvweI kIqI

    qW aus ny ies muihMm ivc vD cVH ky ih`sw pwieAw

    sI[ pihlW vI jd 1733 ivc is`K &OjW ƒ qruxw

    dl qy bu`Fw dl ivc vMifAw igAw sI qW bwb dIp

    isMG dw jQw bu`Fw dl dw ih`sw bixAw sI[ bu`Fw dl

    dy pMj jQy bxwey gey sn[ ienHW dy muKI sn: (1)

    dIp isMG (2) jIvn isMG qy vIr isMG (3) kwhn

    isMG qy BweI ibnod isMG (4) Drm isG qy krm

    isMG (5) dsONDw isMG[ ienHW pMjW dw fyrw (itkwxw)

    drbwr swihb kMplYks ivc r`iKAw igAw sI[

    bwbw dIp isMG dw jQw gurduAwirAW dI syvw sMBwl

    krdw huMdw sI; audoN vI koeI AKOqI dmdmI tkswl

    nW mOjUd nhIN sI[[

    purwxIAW ilKqW ivc dIp isMG ƒ isr& iek

    jrnYl qy ies imsl ShIdW dw muKI iliKAw

    imldw hY[ aus ƒ ikqy vI iksy tkswl dw muKI

    nhIN iliKAw hoieAw[

    bwbw jrnYl isMG Aqy AKOqI dmdmI tkswl

    ieh ieq&wk hY ik ies jQy ƒ bwbw jrnYl isMG

    rofy (10.2.1947 - 6.6.1984) vrgI hsqI iml

    geI ijs ny is`K qvwrI^ ivc iek AYsw zlzlw lY

    AWdw ijs nwl bwkI j`Qy Awpxw nW guAw bYTy[ auh

    Awp qW ShId ho ky qvwrI^ ivc AwpxI lwswnI QW

    bxw igAw[

    pr, ies dw iek bhuq v`fw nukswn ieh

    hoieAw ik AKOqI dmdmI tkswl ƒ gurU swihb dw

    bxwey j`Qy vjoN prcwrn dy JUT dI SurUAwq vI ho

    geI[ bwbw jrnYl isMG dI S^sIAq Aqy ShIdI

    kr ky lok ies JUT ƒ s`c mMnx lg pey[

    drAsl bwkI jQybMdIAW Aqy jQy (sxy AKMf

    kIrqnI jQw Aqy inhMg j`Qy) byvjw fr gey Aqy

    s`c dI jgh JUT kwiem ho igAw[ jd ik hkIkq

    ieh hY ik nw gurU jI ny koeI AKOqI tkswl bxweI

    sI, nw bwbw dIp isMG ies dy muKI sn qy nw hI ieh

    'iBMfrW-mihqw j`Qw' gurmiq dw DwrnI hY[ ieh qW

    audwsI-inrmlw soc Aqy vydWq dy krm kWf vwly

    lokW dw j`Qw hY[

    purwxIAW ikqwbW qy hor ilKqW Aqy AKOqI

    dmdmI tkswl

    AKOqI dmdmI tkswl nW dI koeI cIz 1977

    qoN pihlW mOjUd nhIN sI[ dunIAW Br dI iksy iek

    ikqwb ivc vI ieh nW nhIN AwauNdw[ 1977 qoN

    9

  • pihlW CpIAW, cOk mihqw vwilAW dIAW

    AwpxIAW, ikqwbW ivc vI 'jQw iBMfrW-mihqw' hI

    iliKAw imldw hY[ dUjy fyry (mohx isMG) vwly vI

    Awpxy Awp ƒ 'jQw iBMfrW' hI ilKdy sn[ aunHW

    dIAW AwpxIAW, ikqwbW ivc vI 'jQw iBMfrW' hI

    iliKAw imldw hY; auh ikqy ikqy “iBMfrW

    tkswl” vI ilK dyNdy sn[ pr AKoqI 'dmdmI

    tkswl' l&z ikqy iliKAw nhIN imldw[ nw qW

    kdy igAwnI suMdr isMG ny ^ud ƒ dmdmI tkswl

    ikhw sI qy nw igAwnI gurbcn isMG ny[ iksy

    ilKq ivc ieh l&z nhIN imldw; igAwnI

    gurbcn isMG dI AwpxI ilKI (1977 qoN pihlW

    dI) ilKq ivc vI ies l&z dI vrqoN nhIN

    imldI[ koier isMG, su`Kw isMG, kvI sMqoK isMG,

    igAwnI igAwn isMG, BweI vIr isMG, igAwnI

    id`q isMG, pR. gurmuK isMG, BweI vIr isMG, mohn

    isMG vYd, mwstr qwrw isMG, pRo. pUrn isMG,

    ipRMsIpl gMgw isMG, BweI kwhn isMG nwBw dI iksy

    ilKq ivc AKOqI 'dmdmI tkswl' l&z ikqy

    iliKAw nhIN imldw[ “mhwn koS”, jo 1930 ivc

    CipAw sI, ivc vI 'dmdmI tkswl' l&z vI ikqy

    nhIN imldw[ 1977 qk dI iksy A^bwr, irswly

    ivc ieh l&z nhIN imldw[ myrw cYlMj hY ik 1977

    qoN pihlW CpI iksy iek ikqwb jW iksy vI somy ivc

    l&z dmdmI tkswl idKw dyx qW mYN ies jQy A`gy

    isr Jukw dyvWgw qy sdw vwsqy ienHW dw syvwdwr bx

    jwvWgw[

    cOk mihqw fyry vwilAW v`loN pyS kIqI dlIl

    cOk mihqw fyry vwly 'mhwn kos੍ ivc do

    AYNtrIAW dw hvwlw dy rhy hn; auh hn 'tkswl'

    Aqy ‘dmdmw/ qlvMfI swbo’[

    1. ienHW dohW AYNtrIAW ivc ikqy vI l&z

    AKOqI 'dmdmI tkswl' nhIN AwauNdw; 'tkswl'

    dw mwAnw 'dmdmI' nhIN bx jWdw Aqy qlvMfI

    swbo dw mwAnw vI AKOqI 'dmdmI tkswl' nhIN

    bx jWdw[

    2. ies ivc ikqy nhIN iliKAw ik guru goibMd

    isMG jI ny koeI tkswl bxweI sI[

    3. iPr qlvMfI swbo / dmdmw swihb ivc ijs

    ‘igAwnIAW dI tkswl’ dw izkr BweI kwnH isMG

    nwBw krdy hn Gto-Gt auh igAwnI gurbcn isMG

    dI 'iBMfrW tkswl' qW nhIN ho skdI ikauNik ieh

    cOk mihqw fyry vwly Awpxy Awp ƒ ijnHW dw vwrs

    mMndy hn (Bgvwn isMG, dXw isMG, igAwnI sMq

    isMG, gurdws isMG, sUrq isMG vZYrw) auh qW

    qlvMfI swbo ivc kdy vVy qk nhIN sn blik

    bnwrs qoN pVH ky is`Dw AMimRqsr gey sn Aqy auQy

    hI rihMdy rhy sn[

    4. iek AYNtrI dw ienHW ny (Swied jwx buJ ky)

    izkr nhIN kIqw; auh hY 'mhwn koS' ivc dIp isMG

    (bwbw) bwry AYNtrI (aus ivc aunHW dy nW nwl bwbw

    vI nhIN iliKAw)[ aus ivc zrw mwsw vI izkr

    nhIN ik bwbw dIp isMG koeI igAwnI vI sn jW

    iksy AKOqI tkswl nwl sbMD vI rKdy sn[

    5. dUjw auh bwbw jrnYl isMG iBMfrWvwilAW dy

    iek lYkcr dI irkwrifMg dw shwrw lYx dI koiSS

    kr rhy hn[

    a. pihlI g`l qW bwbw jrnYl isMG ny jo ikhw

    auh 1977 qoN bwAd dw lYkcr hY[ mYN 1977 qoN

    pihlW dI koeI ilKq mMg irhw hW[

    A. bwbw jrnYl isMG qW aus jQy dy muKI hn

    aunHW qW kihxw hI sI[

    e. svwl kIqw jw skdw hY 'kI auh gurU gRMQ

    swihb dI hzUrI ivc JUT bol rhy hn'? jvwb ieh

    hY ik aunHW auhI kihxw sI jo aunHW ƒ aunHW dy ausqwd

    igAwnI krqwr isMG Burw kohnw vwilAW ny

    isKwieAw sI[ muAw& krnw bwbw jrnYl isMG ny

    is`K qvwrI^ qy &ls&w auhI piVHAw sI jo aunHW dy

    ausqwd ny pVHwieAw sI[ iehI hwl aus fyry/jQy dy

    hux dy cyilAW dw hY[ aunHW ƒ jo d`isAw jWdw hY auh

    aus ƒ hI 'Aw^rI' mMn lYNdy hn[ KUh dy f`fU KUh qoN

    bwhr jWdy hI nhIN Aqy auh igAwn dy smuMdr ƒ

    mMndy hI nhIN ikauNik aunHW ƒ smuMdr dw pqw nhIN

    huMdw[ AigAwnqw srwp hY, pwp hY[ ies fyry dy

    Brm ivc Psy lokW Aqy Awm sMgqW ƒ cwhIdw hY ik

    auh pwp coN bwhr Awaux Aqy gurU gRMQ swihb dy lV

    l`gx, iksy AKoqI dsmgRMQ vrgy gMd jW

    inrmilAW qy audwsIAW dy (cOk mihqw vrgy)

    fyirAW dy ip`Cl`g nw bxn[

    cOk mihqw fyrw dI mOjUdw puzISn:

    bwbw jrnYl isMG dI ShIdI (7 jUn 1984)

    mgroN Twkr isMG ƒ ies fyry dw kwr mu^qwr

    (mYnyjr) mMn ilAw igAw[ keI swl mgroN aus ƒ

    fyry dw muKI vI mMn ilAw igAw[ aus dI mOq 24

    dsMbr 2004 dy idn hoeI[ Twkr isMG mgroN ies

    fyry dy muKI dw mslw swhmxy AwieAw qW pihlW qW

    BweI muhkm isMG dw nW cldw irhw (jo iek iek

    suc`jI cox hoxI sI) pr jd ieh g`l ̂ u&IAw 'Qrf

    eyjMsI' q`k pu`jI qW auh bhuq cOks ho gey Aqy BweI

    muhkm isMG ƒ muKI bxn qoN rokx dIAW koiSSW SurU

    ho geIAW[ ies ivc ky.pI.AYs. ig`l (hzwrW is`K

    nOjvwnW dy kwql pMjwb dw swbkw pul muKI) ny

    bhuq rol Adw kIqw[ hrnwm isMG DuMmw nwl aus

    dI bhuq nyVqw sI[ ieh nyVqw 14 AkqUbr 1992

    dy idn audoN bxI sI jd dohW ivckwr cOk mihqw

    ivc ^u&IAw mitMg hoeI sI qy aus mgroN ig`l ny

    hrnwm isMG DuMmw ƒ knyfw qy AmrIkw dw vIzw

    idvwieAw sI[ aus ny AmrIkw ivc bYTy hrnwm

    isMG nwl rwbqw bxwieAw[ pr hrnwm isMG audoN

    qk AmrIkw dI ShrIAq lY cukw sI qy aus ƒ

    Bwrq Awaux jW rihx vwsqy vIzy dI loV sI['Qrf

    eyjMsI' ny DuMmw ƒ Bwrq dy p`ky vIzy dw vwAdw

    kIqw[ pr ies inSwny dy rwh ivc iek v`fI

    rukwvt sI jsbIr isMG rofy Aqy bwbw jrnYl isMG

    dw v`fw pu`qr[ jsbIr isMG dw ky.pI. ig`l nwl

    koeI vDIAw sbMD nhIN sI[ ieh mslw 'Qrf

    eyjMsI' ny h`l kr id`qw['Qrf eyjMsI' dw jsbIr

    isMG nwl sbMD AYm.ky. Dr rwhIN 1988 qoN hI

    juiVAw hoieAw sI['Qrf eyjMsI' ny jsbIr isMG

    ƒ lwrw lwieAw ik hrnwm isMG ƒ vkqI qOr 'qy

    cOk mihqw fyry dw muKI bxwauxw hY qy ies nwl

    mohkm isMG dw nW ip`Cy pY jwvygw qy iPr hrnwm

    isMG qoN aus (jsbIr isMG) ƒ muKI bxw id`qw

    jwvygw[ ies kr ky jsbIr isMG ny Awpxw h`k

    ijqwauxw bMd kr id`qw qy ieM\hrnwm isMG DuMmw 2

    jnvrI 2005 dy idn ies fyry dw muKI bixAw[

    DuMmw Bwrq ivc vIzy 'qy hY Aqy 'Qrf eyjMsI' jd

    cwhy aus dw vIzw kYNsl kr ky vwips AmrIkw Byj

    skdI hY[ ies kr ky hrnwm isMG DuMmw 'Qrf

    eyjMsI' dy hukm ƒ kdy moV nhIN skdw['Qrf

    eyjMsI' ivc Awr.AYs.AYs. dw pUrw Zlbw hY qy is`K

    msly 'qy auh iek hn; iesy kr ky cOk mihqw

    (Xwin AKOqI dmdmI tkswl) Awr.AYs.AYs. dI

    mirAwdw ƒ cOk mihqw fyry ivc ikSqW ivc lwgU

    kr rhI hY[ A`j cOk mihqw fyrw 'Qrf eyjMsI'

    Aqy Awr.AYs.AYs. dI jkV ivc hn[ BweI

    mohkm isMG qy bwbw jrnYl isMG dy hor swQIAW

    Aqy cyilAW dI auQy hux koeI jgh nhIN hY[ hux

    'Qrf eyjMsI' dIAW ikqwbW ivc hrnwm isMG dw

    nW jsbIr isMG rofy qoN vI vD v&wdwrW ivc

    igixAw jWdw hY[

    -0-

    10

    pRcilq is`K pRcwrkW dy nwl bhuq smW

    guzwirAw, Kws krky fyrydwrW dy bhuq nyVy rih

    ky vyiKAw pr isrP AKOqI ismrn qy krmkWfW

    qoN A`gy is`KI isDWq dI g`l kdy smJ nhIN peI[

    b`s auhI AKMf pwT, lMgr qy hor pRcilq rIqW

    mMn ky Aqy mnw ky smJ C`fxw ik iehI is`KI hY[

    kuJ swl pihlW ig: gurbcn isMG QweIlYNf

    vwilAW dI ieMtrivaU gurbwxI tI.vI. qoN dyKI qy Coty vIr mndIp isMG vrnn nwl rl ky igAwnI jI

    nwl sMprk kIqw Aqy kQw ivcwr dw pRogrwm kYlonw ivKy bxw ilAw[ ijauN ijauN igAwnI jI ny hr roz

    ivcwr krnI qW mn ivc juVI krmkWfW dI SrDw kMb au~TI qy igAwnI jI ’qy g`usw vI AwieAw[ hor

    vIrW nwl rl ky igAwnI jI nwl bih ky ivcwr kIqI qy jo qsvIr aunHW gurbwxI ivcoN is`K isDWq dI

    swfy swhmxy r`KI qW smJ AweI ik ikvyN AsIN gurU nwnk jI dI is`iKAw qoN ault Aqy gurbwxI nwl

    iKlvwV kr rhy hW[ auprMq isMG sBw kYnyfw dy vIrW nwl imlwp ho igAw qy iPr qW c`l so c`l[

    isMG sBw kYnyfw nwl iml ky pujwrIvwd dy jUly hyT jkVI is`K kOm dw duKWq smJ Aw igAw qy

    Aihd hY ik kwPlw iesy qrHW jwrI rhygw[ -0-

    suirMdr isMG Syrig`l

    kYlonw bI.sI.

    250-808-7447

  • AKMf pwT kI hY?

    AKMf pwT' qoN Bwv hY, sRI gurU gRMQ swihb jI dI

    bwxI dw lgwqwr, ibnW ruky pwT krnw[ bySk 'pMQ

    pRvwnq is`K rihq mirXwdw' iv`c ieh sp`St

    iliKAw hoieAw hY: ''AKMf pwT iksy BIV vyly kIqw

    jWdw hY[ ieh pwT Awm qOr qy qkrIbn 48 GMty

    iv`c sMpUrn kIqw jWdw hY, pr pwT swP qy Su`D

    piVHAw jwvy[ bhuq qyz pVHnw ijs qoN suxn vwly ƒ

    kuJ smJ nw Awvy, gurbwxI dI inrwdrI hY[ A`Kr,

    lg mwqr dw iDAwn r`K ky pwT Su`D qy sp`St

    kIqw jwvy, smW bySk kuJ vDIk l`g jwvy[ AKMf

    pwT ijs pirvwr jW sMgq ny krnw hY, auh Awp

    kry, t`br dy iksy AwdmI, swk sbMDI, im`qr Awid

    iml ky krn[ pwT krn vwilAW dI koeI igxqI

    mukrr nhIN[ jy koeI ivAkqI jW pirvwr pwT

    Awp nhIN kr skdw qW iksy cMgy pwTI koloN sux

    lvy, pr ieh nw hovy ik pwTI Awpy iek`lw bih ky

    pwT krdw rhy qy sMgq jW pirvwr dw koeI mYNbr

    suxdw hI nw hovy[ ieh gurbwxI dI inrwdrI hY[''

    pwT dI pRMprw kdoN SurU hoeI?

    ies bwry ieiqhwsk qOr qy koeI BrosyXog

    gvwhI qy nhIN imldI ik Aijhy rsmI pwTW dI

    pRMprw kdoN, iks ny, iknHW hwlwqW iv`c SurU kIqI[

    pr Awm ieh Dwrnw hY ik 18vIN sdI iv`c jdoN isMG

    srkwrI zulmW dw mukwblw krdy hoey jMglW-phwVW

    ƒ cly gey qW aus smyN sRI gurU gRMQ swihb jI dIAW

    h`Q ilKq bIVW vI G`t hox kwrn, ijQy ikqy smW

    bxdw is`K iek`Ty ho ky rl-iml ky swry gurU gRMQ

    swihb dw lgwqwr pwT krdy[ AYn iesy smyN is`KW

    dy gurduAwirAW dw kMtrol inrmly swDW (jo ik

    bnwrs qoN Awey hoey kyswDwrI bRwhmx ivdvwn sn)

    qy audwsI mhMqW kol clw igAw[ ijnHW ny is`K

    ieiqhws qy gurmiq iPlwsPI ƒ ivgwVn dI koeI

    ksr bwkI nhIN C`fI[ auh kMm jo bRwhmx aus idn

    qoN krn leI XqnSIl sI, ijs idn gurU nwnk

    pwqSwh ny nON swl dI aumr iv`c bRwhmx dw h`Q PV

    ky ausdw jnyaU pihnx qoN nWh krky s`c dw jnyaU

    Dwrn krn dw aupdyS dyxw SurU kr id`qw sI[

    bRwhmx jo Awpxy Awp ƒ jgq dw gurU AKvwauNdw

    sI, auh kdoN brdwSq kr skdw sI ik aus ƒ koeI

    aupdyS dyvy qy mnu`Kqw ƒ ausdI lu`t dy swDnW,

    Brm-BulyiKAW, vihmW-BrmW, pwKMfW, krmkWfW

    qoN Azwd krky is`Dw pRBU nwl joV dyvy[

    jdoN is`KW dy jMglW-phwVW iv`c cly jwx

    auprMq inrmilAW qy audwsIAW kol is`KI dy mu`K

    kyNdr gurduAwirAW dw kMtrol clw igAw qW ibpr

    jo gurU swihb dy smyN qoN hI is`KI ƒ hr hIly Kqm

    krn dIAW swizSW rcdw irhw sI, ausny ienHW

    inrmilAW qy audwsIAW rwhIN is`KI dw Kurw-Koj

    imtwaux leI ij`Qy v`K-v`K FMgW nwl gur-ieiqhws

    ƒ ivgwiVAw, auQy Aijhy krm-kWf is`KW iv`c muV

    qoN pRc`lq kr id`qy, ijnHW dw gurU swihb ny Awpxy

    239 swl dy smyN iv`c BrpUr KMfn kIqw sI[

    hrcrn isMG prhwr

    (sMpwdk is`K ivrsw)

    Ph: [email protected]

    hwlwq ieQy q`k ivgwV id`qy gey sn ik is`K Drm

    dy kyNdrI AsQwn sRI hirmMdr swihb iv`c v`K-v`K

    ihMdU dyvI-dyviqAW dIAW mUrqIAW sQwpq kr

    id`qIAW geIAW sn, gurU nwnk dyv jI dy pRkwS

    AsQwn sRI nnkwxw swihb iv`c jUhw KyifAw jWdw

    sI, m`Qw tykx geIAW bIbIAW dI p`q lu`t leI

    jWdI sI, keI ieiqhwsk gurduAwirAW AMdr

    mhMq vysvwvW ƒ vI lY AwauNdy sn[ ies qoN ielwvw

    AnykW Aijhy krm-kWf gurduAwirAW AMdr

    pRc`lq kr id`qy gey sn, ijnHW ƒ bwxI iv`c AnykW

    QwvW qy KMfn kIqw igAw sI[ isMG sBw lihr SurU

    hox nwl ienHW mhMqW dw pwz auGVnw SurU hoieAw qy

    gurduAwrw suDwr lihr ny ienHW dw Bog pw id`qw[

    pr A`j vI swfy iv`c mhMqW vloN SurUAW kIqIAW

    rsmW pRc`lq hn, ijnHW ƒ kuJ sMsQwvW vloN purwqn

    mirXwdw kih ky pRcwirAw jw irhw hY[

    AKMf pwTW bwry ie`k p`K ieh vI

    is`K pMQ iv`c siqkwr pRwpq sMsQw 'dmdmI

    tkswl' vloN CwpI hoeI AwpxI pMQ qoN v`KrI

    'gurmiq rihq mirXwdw' dy pMnw 206 qy bRhm

    igAwnI mhWpurS sMq gurbcn isMG jI ny AKMf

    pwTW bwry ie`k vwrqw ieMj ilKI hoeI hY:

    “ijs vkq gurU qyg bhwdr jI pRwgrwj

    iqRbYxI ’qy gey hn, auQy mwqw nwnkI jI, sRI gurU

    qyg bhwdr jI dy mwqw jI, aunHW ny ikhw ik quhwfy

    ipqw swihb jI ny bcn kIqy sn ik qusIN poqry dy

    drSn krogy, Awp jI dI (sRI gurU qyg bhwdr jI

    dI) 45 swl dI aumr ho geI hY, hux qWeIN mYN poqry

    dw mUMh nhIN dyiKAw[ aus vkq siqgurW ny ikhw:

    mwqw jI! ieh vwihgurU dy vs hY[ jdoN s`cy

    pwiqSwh ƒ BwieAw pu`qr bKSxgy[ --- mwqw jI

    ny bynqI kIqI ik ikvyN myrI ieCw pUrI hovy? ---

    aus vkq mhwrwj swihb ny ikhw-cMgw AKMf pwT

    krwau[ jo sRI gurU gRMQ swihb BweI bMno vwly srUp

    nwl sn[ ijs dy pMj pwTI: 1. BweI mqI dws,

    ShId 2. BweI dieAwlw jI ShId, jo id`lI ShId

    hoey 3. BweI gurbKS jI msMd-- 4. BweI gurid`qw

    jI 5. Aqy ie`k sqI rwm, ieh A`TvyN pwqSwh dw

    is`K sI[...ieh pMjy is`K pwTI l`gy sn[ ienHW qoN

    gurU qyg bhwdr swihb ny AKMf pwT krvwieAw

    sI[ sRI gurU goibMd isMG jI dy Awgmn vwsqy-qhI

    pRkws hmwrw BXo-ies pRkwr sRI gurU goibMd isMG

    jI dw Awgmn hoieAw[”

    ividAw mwrqMf bRhm igAwnI mhWpurSW dy

    bcnW qoN ieh sp`St hY ik AKMf pwTW dI rIq gurU

    qyg bhwdr jI ny pu`qr pRwpqI dI ieCw leI clweI

    sI[ vYsy mhWpurKW ny iesy pusqk iv`c ieh vI

    iliKAw hY ik ieh rIq gurU hirgoibMd swihb jI ny

    clweI sI[

    dUsrw p`K: sMq syvw isMG jI gurduArw

    rwmpur KyVw vwilAW ny sRImwn bRhm igAwnI

    mhWpurS sMq hrnwm isMG jI rwmpur KyVy vwilAW

    dI jIvnI ilKI hY[ aunHW ny AwpxI pusqk-'sy

    iknyihAw' dy pMnw 244-245 qy ies qrHW iliKAw

    hY:

    “sMq bwbw hrnwm isMG kol igAwnI idAwl

    isMG pitAwly vwilAW ny AKMf pwT dy krn iv`c

    lgdy smyN dI mirXwdw dy bwry SMkw pRgt kIqw qW

    sMqW ny ikhw ik k`lH svyry ieh inrxw siqgurW dy

    koloN hI krvw lvWgy[ Agly idn pRkwS krn

    auprMq hukmnwmw lY ky siqgurW dI hzUrI iv`c kuJ

    smW ismrn kIqw Aqy SihnSwh jI dy crnW iv`c

    bynqI kIqI ik, grIb invwj jI! Awp jI dy srUp

    dw jo AKMf pwT ArMB krIdw hY, ausdI smwpqI

    kI ATqwlI GMty iv`c hI hoxI cwhIdI hY? jy v`D

    G`t smW l`g jwvy qW gur-mirXwdw iv`c koeI Prk

    qy nhIN pYNdw?--- bwbw jI ƒ siqgurW ny drSn dy

    ky jo ikhw auh sMqW dy bcnW iv`c ieauN hY: bwbw jI

    ny sMgq ƒ d`isAw ik siqgurU jI ny bcn kIqw hY

    ik sRI AKMf pwT swihb dI mirXwdw swfy vloN

    nIXq kIqI hoeI nhIN hY[”

    donoN mhWpurS is`K jgq iv`c bVI siqkwrXog

    QW r`Kdy hn[ dono mhWpurSW dy nwm A`gy siqkwr

    nwl bRhm igAwnI ivSySx vI lgwieAw jWdw hY[

    ie`k mhWpurS jI ilKdy hn ik AKMf pwTW dI rIq

    gurU hirgoibMd swihb ny SurU kIqI sI qy sRI gurU qyg

    bhwdr jI ny pu`qr pRwpqI leI AKMf pwT vI

    krwieAw sI, ijs nwl gurU goibMd isMG jI dw

    Awgmn hoieAw sI[ dUjy mhWpurK ilKdy hn ik

    aunHW ƒ gurU jI ny swKSwq drSn dy ky ikhw sI ik

    AKMf pwTW dI mirXwdw aunHW nhIN qorI[

    AsIN Awpxy vloN koeI itpxI krn dI QW

    PYslw pwTkW qy C`fdy hW ik auh Kud AslIAq

    l`Bx dI koiSS krn ik kOx shI hY qy kox glq?

    BweI kwnH isMG jI nwBw Anuswr

    pMQ dy mhwn ivdvwn BweI kwnH isMG nwBw

    AwpxI pMQ pRis`D pusqk 'mhwn koS' dy pMnw 422

    qy ies qrHW ilKdy hn, “Kwlsy dy bu`Fw dl dI rIq

    AKMf pwT mOky koeI Gr vwlw pwT

    nhIN suxdw, pwTI iek`lw hI kmry iv`c

    pwT krdw hY, ieQoN q`k ik keI pirvwr

    Bog vyly vI nhIN phuMcdy, pr ies nwl

    gurduAwry ƒ Awmdn huMdI hY[ jy gurduAwry

    pwT nhIN r`Kxgy qW lok bwhroN pRweIvyt

    jiQAW koloN pwT krvw lYxgy? auh ieh

    vI mMndy hn ik swƒ pqw hY ik Plwnw

    pRcwrk, sMq-bwbw pMQk mirXwdw ƒ

    nhIN mMndw, k`cI bwxI pVHdw hY, gurbwxI

    kQw G`t imiQhwsk kQw-khwxIAW

    izAwdw suxwauNdw hY, pr kI krIey hryk

    bwby dy AnykW SrDwlU hn, aunHW dIAW

    votW tu`tdIAW hn, ienHW dy gurduAwry

    Awaux nwl Awmdn du`gxI ho jWdI hY[

    11

  • sI ik jd muihMm 'qy jwx, jW hor kiTn kwrj krn

    dw mOkw bxy, qd gurU gRMQ swihb dw pwT krky

    Ardwsw soD ky cVHweI kIqI jWdI sI[ kdy kdy

    AYsw krn iv`c keI idn l`g jWdy sn Ar iF`l

    pYx qoN keI qrHW dy ivGn ho jWdy sn[ isAwixAW

    dI slwh nwl AKMf pwT dw pRbMD kIqw igAw ik

    qyrHW (13) pihrW iv`c Bog pw ky kwrj AwrMB kIqw

    jwvy[ bu`Fy dl qoN qrnw dl ny rIq Apnw leI Aqy

    iPr swry pMQ iv`c irvwj pY igAw[ hOlI-hOlI qMqr

    Swsqr dy d`sy pRXog vWg AKMf pwT ie`k mMqr jwp

    ho igAw[ ausy qrHW AKMf-dIvw, DUp, kls,

    AQwpn, nlIeyr Awidk dw vrqwau hox l`gw[ mno

    kwmnw dI pUrqI leI ieh pwT au`qm mMinAw jwx

    l`g ipAw[”

    gurbwxI dw p`K

    gurbwxI iv`c gurU swihb vloN aucwry AnykW

    Aijhy pRmwx imldy hn, jo aunHW ny aus vkq AKMf

    pwTW dI qrj dy pMfqW vloN vydW, SwsqrW, gIqw,

    rmwiex Awid dy pwTW bwry aucwry sn[ ienHW bcnW

    ƒ swƒ A`j ies qrHW smJxw cwhIdw hY ik ieh

    isrP pMfqW leI hI nhIN, swfy pRcwrkW, pwTIAW,

    gRMQIAW, pRbMDkW, sMqW-bwibAW leI vI auhI ArQ

    r`Kdy hn[ gurbwxI Purmwn:

    pMifq vwcih poQIAw nw bUJih vIcwru] An kau

    mqI dy clih mwieAw kw vwpwru] kQnI JUTI jgu BvY

    rhxI sbdu su swru] (pMnw: 56)

    ArQ: pMifq (A`jkl swfy pwTI/pRcwrk)

    lok Dwrimk gRMQ pVHdy hn (ijs qrHW A`j is`K sRI

    gurU gRMQ swihb dw pwT krdy hn), pr ausdI

    ivcwr nhIN smJdy[ hornW ƒ hI m`qW dy dy ky (jgq

    qoN) cly jWdy hn, (aunHW dw ieh swrw au`dm)

    mwieAw kmwaux leI vpwr bixAw rih jWdw hY[

    swrw (is`K) jgq JUTI kQnI iv`c Btkdw rihMdw hY

    (Bwv Awm qOr qy AKOqI DrmI ivAkqIAW dy AMdr

    JUT-Pryb huMdw hY qy bwhroN igAwn dIAW g`lW krdy

    hn)[ pRBU dI isPq slwh vwlw gurU dw igAwn

    rUpI Sbd (ihrdy iv`c itkw ky aus Anuswr jIvn

    Fwlxw) hI sRySt rihxI hY[

    vwcih pusqk vyd purwnw] iek bih sunih

    sunwvih kwnw] Ajgr kptu khhu ikau KulY ibnu

    siqgur qqu nw pwieAw] (pMnw: 1043)

    ArQ: (pMfq lok AQvw gRMQI) vyd purwx

    Awidk (Drm pusqkW jW sRI guru gRMQ swihb dy

    ivDIAW nwl pwT) pVHdy hn, jo kuJ auh suxwauNdy

    hn, ausƒ AnykW bMdy bYT ky iDAwn nwl suxdy

    hn[ pr ies qrHW (mn ƒ kwbU r`Kx vwlw mwieAw

    dy moh dw) krVw ikvwV iksy vI hwlq iv`c Ku`l

    nhIN skdw, ikauNik gurU dy igAwn qoN ibnW

    AslIAq smJ nhIN AwauNdI[ (ies Sbd iv`c

    gurU swihb ny ieQy q`k kih id`qw hY ik Dwrimk

    gRMQW dy pwTW ƒ iDAwn nwl isrP suxn nwl hI

    mwieAw dy moh dI qMd nhIN tu`tdI, sgoN mnu`K isrP

    krm kWfW iv`c hI Btkdw hY[ pr A`jkl dy is`KW

    dy AKMf pwTW iv`c qW pwT suxdw vI koeI nhIN, qW

    iPr aunHW ƒ kI lwB ho skdw hY?)

    pVih mnmuK pru ibiD nhI jwnw] nwmu n bUJih

    Brim Bulwnw] lY ky vFI dyin augwhI durmiq kw gil

    Pwhw hy]isimRiq swsqR pVih purwxw]vwdu vKwxih

    qqu nw jwxw] ivxu gur pUry qqu n pweIAY sc sUcy scu

    rwhw hy] (pMnw: 1032)

    ArQ: Awpxy mn dy ipCy qurn vwly bMdy

    (Dwrimk gRMQ) pVHdy hn, pr auh (aus pVHy hoey 'qy

    Aml krn dI) jwc nhIN is`Kdy[ aus pRmwqmw dy

    nwm dI kdr nhIN smJdy, mwieAw dI Btkxw iv`c

    pY ky kurwhy pey rihMdy hn[(Aijhy AKOqI DrmIAW

    dI AslIAq ieh huMdI hY ik) irSvqW lY lY JUTIAW

    gvwhIAW idMdy hn, lokW nwl TgIAW mwrdy hn

    (Bwv, bwxI dy ArQ smJ ky aus Anuswr Awpxw

    jIvn Fwlx dI loV dI pRvwh nw kridAW, bwxI

    pVHn ƒ DMdw bxw ky byeImwnI dI kmweI krdy hn),

    ies BYVI m`q krky aunHW dy gL iv`c ivkwrW dI

    PwhI peI rihMdI hY[

    isimRqIAW, SwsqrW, purwxW Awid ƒ pVHdy hn

    (A`jkl keI fyrydwr sRI gurU gRMQ swihb dy bVIAW

    ivDIAW nwl pwT krdy hn) pr auh inrI zubwnI

    crcw hI krdy hn (ik AsIN bVy qkVy bwxI dy

    pwTI hW, AsIN 2 GMitAW iv`c 100 pMny pVH dyeIdy

    hn) AslIAq ƒ nhIN smJdy[ pUry gurU dI Srn pY

    ky (ausdI is`iKAw qy c`ly ibnW) AslIAq dI soJI

    Aw hI nhIN skdI[ jo bMdy pRmwqmw dI Xwd ƒ

    Awpxy ihrdy iv`c vswauNdy hn, auh pivqr jIvn

    vwly bx jWdy hn qy izMdgI dw shI rsqw PV lYNdy

    hn[

    pMifq pVih vKwxih vydu]AMqir vsqu n jwxih

    Bydu]gur ibnu soJI bUJ n hoie]swcw riv rihAw pRBu

    soie] (pMnw: 355)

    ArQ: pMfq lok vyd Awid Dwrimk gRMQ pVHdy

    hn (ijs qrHW A`jkl fyrydwr swD ivDIAW nwl sRI

    gurU gRMQ swihb dy pwT krdy/krwauNdy hn) qy hornW

    ƒ ivAwiKAw krky suxwauNdy hn, pr (inry pwT

    Aqy ivAiKAw Awid kr skx dy hMkwr iv`c rih

    ky) ieh Byd nhIN smJdy ik pRmwqmw dw nwm-

    pdwrQ AMdr hI hY (ivDIAW qy smgRIAW dI

    shwieqw nwl kIqy pwTW iv`c nhIN hY sgoN AMdr hI

    hY)[ pRmwqmw hryk dy ihrdy AMdr ivAwpk hY, pr

    ieh smJ (inry pwTW jW mMqr jwpW nwl kdy nhIN

    AwauNdI) gurU dI isiKAw qy c`lx nwl hI AwauxI

    hY[

    ieh kuJ Sbd sRI gurU gRMQ swihb ivcoN pRmwx

    vjoN id`qy gey hn qW ik swƒ smJ pY sky ik bwxI ƒ

    ivcwr ky pVHn qoN ibnW isrP rtn krn dw koeI

    lwB nhIN, ivcwr vI isrP cuMJ crcw leI krn dw

    vI lwB koeI nhIN, lwB isrP ies g`l dw hI hY ik

    AsIN aus pVHI, suxI, ivcwrI bwxI Anuswr Awpxw

    jIvn bxweIey[ sRI gurU gRMQ swihb iv`c iesy ivSy

    nwl sbMDq G`to-G`t 100 qoN v`D hor Sbd hn[

    pwTW dIAW iksmW

    1. sDwrn KuSI dw pwT, 2. sDwrn ZmI dw

    pwT, 3. imrqk leI pwT, 4. AKMf pwT, 5. sihj

    pwT, 6. sMpt pwT, 7. sMpt pwT sDwrn, 8. sMpt

    AKMf pwT, 9. dUhrw sMpt pwT, 10. ivDI vwlw

    sMpt pwT, 11. spqwhk pwT, 12. spqwhk dUjw

    pwT, 13. ieCw pUrk pwT, 14. suKxw vwlw pwT,

    15. iPks ifpwijt pwT, 16. 25 isMGW vwlw pwT,

    17. mMqr pwT,

    ihMdU Drm iv`c bRwhmx ny keI mMqrW dy AnykW

    FMgW nwl jwp krn ƒ mno kwmnwvW pUrIAW krn

    vwly drswieAw hoieAw hY[ BYrv, kwlI mwqw,

    l`CmI, bRhmw, pwrbqI, ivSƒ, gwieqrI, gxyS

    Awid dyvI-dyviqAW dy mMqr jwp krn nwl AnykW

    qrHW dIAW gYbI SkqIAW hwsl krn, mnokwmnwvW

    pUrIAW hox dw Brm lokW iv`c bRwhmx ny sdIAW qoN

    pwieAw hoieAw sI[ iesdy nwl hI bRwhmx vlNI

    mnu`K ƒ sdIAW qoN lutdy rihx bwAd ieh rwj jwx

    ilAw sI ik iksy mnu`K ƒ sdw leI pIVHI-dr-

    pIVHI qdy hI lu`itAw jw skdw hY, jy aus ƒ hmySW

    leI ividAw (igAwn) qoN qoV ky vihmI, BrmI,

    pwKMfI, krmkWfI, AMD ivSvwSI Awid bxw id`qw

    jwvy[ iesy leI bRwhmx ny pVHn-ilKx qy Drm-

    krm dy swry kwrj Awpxy h`Q lY ky ies ivDI rwhIN

    sdIAW qoN mnu`K ƒ lu`itAw sI qy hux vI lu`t irhw

    hY[

    gurU swihbwn ny Awpxy 239 swl smyN iv`c

    mnu`K ƒ nw isrP ielwhI igAwn nwl joV ky s`cy

    sMq ispwhI bxw id`qw sI, sgoN sdIvI qOr qy

    igAwn nwl juVy r`Kx leI ielwhI igAwn dy

    smuMdr swihb sRI gurU gRMQ swihb dy lV lgw id`qw

    Aqy pRmwqmw dI pRwpqI leI iksy ivcoly dI loV hI

    Kqm kr id`qI sI[ hux koeI vI ivAkqI

    (mrd/iesqrI) ies igAwn qoN lwB auTw skdw

    sI[ bRwhmx, mhMq, inrmly swD ieh cMgI qrHW

    jwxdy sn ik is`K ƒ is`KI qoN audoN q`k nhIN qoiVAw

    jw skdw sI, ijqnw icr auh sRI gurU gRMQ swihb dy

    igAwn nwl juVy hoey hn[ ies leI ieh zrUrI sI

    ik ij`Qy bRwhmxvwdI qrj qy vihmW-BrmW qy

    krwmwqW vwlw is`K ieiqhws isrijAw jWdw, auQy

    bwxI dw mMqr pwT SurU krnw bVw zrUrI sI[ iksy

    FMg nwl Kwlsw pMQ iv`c SurU ho geI jW SurU kr

    id`qI geI AKMf pwT dI pRMprw aunHW leI AMnHy dy

    pYr hyT AwieAw btyrw swbq hoeI[ ijauN ijauN

    bwxI dw mMqr pwT SurU hoieAw, iqau-iqauN is`K

    is`KI dy inAwry isDWq qoN tu`t ky bwxI dy mMqr pwTW

    iv`c aulJ gey[ iesdw nqIjw A`j sB dy swhmxy

    hY, jdoN bwxI pVHn-suxn-ivcwrn-Aml krn dI

    g`l iblkul Alop ho geI hY qy bwxI dy pwT BwVy dy

    pwTIAW qoN krwaux dw Brm hI BwrU hY[ GrW iv`c qy

    gurduAwirAW iv`c AKMf pwT ie`k kmry iv`c cldy

    rihMdy hn, pr suxn vwlw koeI nhIN huMdw, m`Qw

    tykx Awau