214 Bo Thu Trong Tieng Han

  • Upload
    idyllkz

  • View
    31

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • Cch vit, ngha 214 b ch trong ting Trung Quc

    B th l mt yu t quan trng ca Hn t, gip vic tra cu Hn t tng i d dng v nhiu

    ch c gom thnh nhm c chung mt b th. T i Hn, Ha Thn phn loi ch Hn

    thnh 540 nhm hay cn gi l 540 b. Th d, nhng ch , , u lin quan ti ngn

    ng, li ni, m lun v.v nn c xp chung vo mt b, ly b phn (ngn) lm b th

    (cng gi l thin bng ). n i Minh, Mai ng T xp gn li cn 214 b th

    v c dng lm tiu chun cho n nay. Phn ln cc b th ca 214 b u l ch tng hnh

    v hu nh dng lm b phn ch ngha trong cc ch theo cu to hnh thanh (hay hi thanh).

    Mi ch hnh thanh gm b phn ch ngha (hay ngha ph ) v b phn ch m (hay m

    ph ). a s Hn t l ch hnh thanh, nn tinh thng b th l mt iu kin thun li tm

    hiu hnh-m-ngha ca Hn t. Phn sau y gii thch ngha 214 b, trnh by nh sau:

    B B TN B

    PHIN M NGHA

    1. NHT yi s mt

    2. CN kn nt s

    3. CH zh im, chm

    4. PHIT pi nt s xin qua tri

    PHT F nt s xin qua tri dng 2

    Y nt s xin qua tri dng 3

    5. T y v tr th 2 trong thin can

    T Yn v tr th 2 trong thin can dng 2

    T Ya v tr th 2 trong thin can dng 3

  • 6. QUYT ju nt s c mc

    7. NH r s hai

    8. U tu

    9. ( ) ( ) NHN (NHN NG)

    rn ngi

    10. NHI r Tr con

    11. NHP r vo

    12. BT b s tm

    13. QUYNH jing vng bin gii xa; hoang a

    14. MCH m trm khn ln

    15. BNG bng nc

    16. K j gh da

    17. KHM kn h ming

    18. () () AO do con dao, cy ao (v kh)

    19. LC l sc mnh

    20. BAO b bao bc

    21. CHY b ci tha (ci mung)

    22. PHNG fng t ng

    23. H x che y, giu gim

    24. THP sh s mi

    25. BC b xem bi

    26. TIT ji t tre

    27. HN hn sn ni, vch

    28. KH, T s ring t

    29. HU yu li na, mt ln na

  • 30. KHU ku ci ming

    31. VI wi vy quanh

    32. TH t t

    33. S sh k s

    34. TR zh n pha sau

    35. TUY si i chm

    36. TCH x m ti

    37. I d to ln

    38. N n n gii, con gi, n b

    39. T z con trai; TNX ngi th 2

    40. MIN min mi nh, mi che

    41. THN cn n v tc (o chiu di)

    42. TIU xio nh b

    43. UNG wng yu ui

    44. THI sh xc cht, thy ma

    45. TRIT ch mm non, c non mi mc

    46. SN shn ni non

    47. XUYN chun sng ngi

    48. CNG gng ngi th, cng vic

    49. K j bn thn mnh

    50. CN jn ci khn

    51. CAN gn thin can, can d

    52. YU yo nh nhn

    53. NGHIM n mi nh

  • 54. DN yn bc di

    55. CNG gng chp tay

    56. DC y bn, chim ly

    57. CUNG gng ci cung ( bn tn)

    58. K j u con nhm

    59. SAM shn lng, tc di

    60. XCH ch bc chn tri

    61. () () TM (TM NG) xn qu tim, tm tr, tm lng 62. QUA g cy qua (mt th binh kh di)

    63. H h ca mt cnh

    64. () () TH (TI GY) shu tay 65. CHI zh cnh nhnh

    66. () () PHC p nh kh 67. VN wn vn v, vn chng, v sng

    68. U du ci u ong

    69. CN jn ci ba, ru

    70. PHNG fng vung

    71. V w khng

    72. NHT r ngy, mt tri

    73. VIT yu ni rng

    74. NGUYT yu thng, mt trng

    75. MC m g, cy ci

    76. KHIM qin khim khuyt, thiu vng

    77. CH zh dng li

  • 78. I di xu xa, t hi

    79. TH sh binh kh di, ci gy

    80. V w ch, ng

    81. T b so snh

    82. MAO mo lng

    83. TH sh h

    84. KH q hi nc

    85. () () THY shi nc 86. () () HA hu la

    87. TRO zho mng vut cm th

    88. PH f cha

    89. HO yo ho m, ho dng (Kinh Dch)

    90. () () TNG qing mnh g, ci ging 91. PHIN pin mnh, tm, ming

    92. NHA y rng

    93. ( ) ( ) NGU nu tru 94. () () KHUYN qun con ch 95. HUYN xun mu en huyn, huyn b

    96. NGC y qu, ngc

    97. QUA gu qu da

    98. NGA w ngi

    99. CAM gn ngt

    100. SINH shng sinh , sinh sng

    101. DNG yng dng

  • 102. IN tin rung

    103. () () THT p n v o chiu di, tm (vi)

    104. NCH n bnh tt

    105. BT b gt ngc li, tr li

    106. BCH bi mu trng

    107. B p da

    108. MNH mn bt da

    109. MC m mt

    110. MU mo cy gio m

    111. TH sh cy tn, mi tn

    112. THCH sh

    113. () () TH (K) sh ch th; thn t 114. NHU ru vt chn, lt chn

    115. HA h la

    116. HUYT xu hang l

    117. LP l ng, thnh lp

    118. TRC zh tre trc

    119. M m go

    120. (-)

    (-)

    MCH m si t nh

    121. PHU fu snh

    122. (- )

    (- )

    VNG wng ci li

    123. DNG yng con d

  • 124. () () V y lng v 125. LO lo gi

    126. NHI r m, v

    127. LI li ci cy

    128. NH r tai (l tai)

    129. DUT y cy bt

    130. NHC ru tht

    131. THN chn by ti

    132. T z t bn thn, k t

    133. CH zh n

    134. CU ji ci ci gi go

    135. THIT sh ci li

    136. SUYN chun sai suyn, sai lm

    137. CHU zhu ci thuyn

    138. CN gn qu Cn (Kinh Dch); dng, bn cng 139. SC s mu, dng v, n sc

    140. () () THO co c 141. H H vn vn ca con h

    142. TRNG chng su b

    143. HUYT xu mu

    144. HNH xng i, thi hnh, lm c

    145. () () Y y o 146. y che y, p ln

    147. ( ) ( ) KIN jin trng thy

  • 148. GIC ju gc, sng th

    149. () () NGN yn ni 150. CC g khe nc chy gia hai ni

    151. U du ht u, cy u

    152. TH sh con heo, con ln

    153. TRI zh loi su khng chn

    154. () () BI bi vt bu 155. XCH ch mu

    156. TU zu i, chy

    157. TC z chn, y

    158. THN shn thn th, thn mnh

    159. () () XA ch chic xe 160. TN xn cay, vt v

    161. THN chn nht, nguyt, tinh; thn (12 chi); chi th 5 a chi 162. ( ) ( ) QUAI XC chu cht bc i cht dng li 163. () () P y vng t, t phong cho quan 164. DU yu mt trong 12 a chi

    165. BIN bin phn bit

    166. L l dm; lng xm

    167 KIM jn kim loi; vng

    168. (- )

    (- )

    TRNG chng di; ln (trng)

    169. () () MN mn ca hai cnh 170. () () PH f ng t, g t

  • 171. I di kp, kp n

    172. TRUY, CHUY zhu chim ui ngn

    173. V y ma

    174. () () THANH qng mu xanh 175. PHI fi khng

    176. ( ) ( ) DIN min mt, b mt 177. CCH g da th; thay i, ci cch

    178. () () VI wi da thuc ri 179. PH, CU ji rau ph (h)

    180. M yn m thanh, ting

    181. () () HIT y u; trang giy

    182. (-)

    (-)

    PHONG fng gi

    183. () () PHI fi bay

    184. ( -)

    ( -)

    THC sh n

    185. TH shu u

    186. HNG xing mi hng, hng thm

    187. ( ) ( ) M m con nga 188. CT g xng

    189. CAO go cao

    190. BU, TIU bio tc di; sam (shn)=c ph mi nh 191. U du chng nhau, chin u

    192. SNG chng ru np; bao ng cy cung

  • 193. CCH g l tn mt con sng xa

    ci nh

    194. QU gi con qu

    195. ( ) ( ) NG y con c 196. () () IU nio con chim 197. L l t mn

    198. LC l con hu

    199. () () MCH m la mch 200. MA m cy gai

    201. HONG hung mu vng

    202. TH sh la np

    203. HC hi mu en

    204. CH zh may o, khu v

    205. MNH mn con ch; c gng (mnh min)

    206. NH dng ci nh

    207. C g ci trng

    208. TH sh con chut

    209. T b ci mi

    210. ( -)

    ( -)

    T q ngang bng, cng nhau

    211. ( -)

    ( -)

    X ch rng

    212. () () LONG lng con rng

    213. (-)

    (-)

    QUY gu con ra

    214. DC yu so 3 l

  • 1 Nt 1. ( Y ) Nht => S mt

    2. () Cn => Nt s

    3. ( Zh ) Ch => im, chm

    4. ( Pi ) Phit => Nt s xin qua tri

    5. ( Y ) t => V tr th 2 trong thin can

    6. ( Ju ) Quyt => Nt s c mc

    *********************************

    2 Nt 7. ( r ) Nh => s hai

    8. ( Tu ) u => (khng c ngha)

    9. ( Rn ) Nhn () => ngi

    10. ( Er ) Nhi => tr con

    11. ( R ) Nhp => vo

    12. ( B ) Bt => s tm

    13. ( Jing ) Quynh => vng bin gii xa; hoang a

    14. ( M ) Mch => trm khn ln

    15. ( Bng ) Bng => nc

    16. ( J ) K => gh da

    17. ( Qin ) Khm => h ming

    18. ( Do ) ao () => con dao, cy ao (v kh)

    19. ( L ) Lc => sc mnh

    20. ( Bo ) Bao => bao bc

    21. ( B ) Chu => ci tha (ci mung)

    22. ( Fng ) Phng => t ng

    23. ( X ) H => che y, giu gim

    24. ( Sh ) Thp => s mi

    25. ( Bo ) Bc => xem bi

    26. ( Ji ) Tit => t tre

    27. ( Chng ) Hn, Xng => sn ni, vch

  • 28. ( S ) Kh, t => ring t

    29. ( Yu ) Hu => li na, mt ln na

    *********************************

    3 Nt 30. khu => ci ming

    31. vi => vy quanh

    32. th => t

    33. s => k s

    34. tr => n pha sau

    35. truy => i chm

    36. tch => m ti

    37. i => to ln

    38. n => n gii, con gi, n b

    39. t => con

    40. min => mi nh mi che

    41. thn => n v tc (o chiu di)

    42. tiu => nh b

    43. ung => yu ui

    44. thi => xc cht, thy ma

    45. trit => mm non, c non mi mc

    46. sn => ni non

    47. xuyn => sng ngi

    48. cng => ngi th, cng vic

    49. k => bn thn mnh

    50. cn => ci khn

    51. can => thin can, can d

    52. yu => nh nhn

    53. nghim => mi nh

    54. dn => bc di

    55. cng => chp tay

  • 56. dc => bn, chim ly

    57. cung => ci cung ( bn tn)

    58. k => u con nhm

    59 sam 1=> lng tc di

    60. xch => bc chn tri

    ********************************

    4 Nt 61. tm ()=> qu tim, tm tr, tm lng

    62. qua => cy qua (mt th binh kh di)

    63. h 6=> ca mt cnh 64. th ()=> tay

    65. chi => cnh nhnh

    66. phc ()=> nh kh

    67. vn => vn v, vn chng, v sng

    68. u 7=> ci u ong

    69. cn => ci ba, ru

    70. phng 9=> vung

    71. v => khng

    72. nht => ngy, mt tri

    73. vit => ni rng

    74. nguyt => thng, mt trng

    75. mc => g, cy ci

    76. khim => khim khuyt, thiu vng

    77. ch => dng li

    78. i => xu xa, t hi

    79. th => binh kh di

    80. v => ch, ng

    81. t => so snh

    82. mao B=> lng

    83. th => h

  • 84. kh => hi nc

    85. thu ()=> nc

    86. ha ()=> la

    87. tro => mng vut cm th

    88. ph => cha

    89. ho => ho m, ho dng (Kinh Dch)

    90. tng ()=> mnh g, ci ging

    91. phin => mnh, tm, ming

    92. nha => rng

    93. ngu ( )=> tru

    94. khuyn ()=> con ch

    **********************************

    5 Nt 95. huyn => mu en huyn, huyn b

    96. ngc => qu, ngc

    97. qua => qu da

    98. nga => ngi

    99. cam => ngt

    100. sinh => sinh , sinh sng

    101. dng => dng

    102. in => rung

    103. tht ( ) => n v o chiu di, tm (vi)

    104. nch => bnh tt

    105. bt => gt ngc li, tr li

    106. bch => mu trng

    107. b => da

    108. mnh => bt da

    109. mc => mt

    110. mu => cy gio m

    111. th => cy tn, mi tn

  • 112. thch =>

    113. th; k () => ch th; thn t

    114. nhu => vt chn, lt chn

    115. ha => la

    116. huyt => hang l

    117. lp => ng, thnh lp

    *******************************

    6 Nt 118. trc => tre trc

    119. m 7C73 => go

    120. mch (, ) => si t nh

    121. phu => snh

    122. vng (, ) => ci li

    123. dng => con d

    124. v () => lng v

    125. lo => gi

    126. nhi => m, v

    127. li => ci cy

    128. nh => tai (l tai)

    129. dut => cy bt

    130. nhc => tht

    131. thn => by ti

    132. t => t bn thn, k t

    133. ch => n

    134. cu => ci ci gi go

    135. thit => ci li

    136. suyn => sai suyn, sai lm

    137. chu => ci thuyn

    138. cn => qu Cn (Kinh Dch); dng, bn cng

    139. sc => mu, dng v, n sc

  • 140. tho () => c

    141. h => vn vn ca con h

    142. trng => su b

    143. huyt => mu

    144. hnh => i, thi hnh, lm c

    145. y () => o

    146. => che y, p ln

    *******************************

    7 Nt 147. kin () => trng thy

    148. gic => gc, sng th

    149. ngn => ni

    150. cc => khe nc chy gia hai ni, thung lng

    151. u => ht u, cy u

    152. th => con heo, con ln

    153. tri => loi su khng chn

    154. bi () => vt bu

    155. xch => mu

    156. tu ,() => i, chy

    157. tc => chn, y

    158. thn => thn th, thn mnh

    159. xa () => chic xe

    160. tn => cay

    161. thn => nht, nguyt, tinh; thn (12 chi)

    162. sc ( ) => cht bc i cht dng li

    163. p () => vng t, t phong cho quan

    164. du => mt trong 12 a chi

    165. bin => phn bit

    166. l => dm; lng xm

  • *****************************

    8 Nt 167. kim => kim loi; vng

    168. trng ( , ) => di; ln (trng)

    169. mn () => ca hai cnh

    170. ph () => ng t, g t

    171. i => kp, kp n

    172. truy, chuy => chim ui ngn

    173. v => ma

    174. thanh () => mu xanh

    175. phi => khng

    ******************************

    9 Nt 176. din () => mt, b mt

    177. cch => da th; thay i, ci cch

    178. vi () => da thuc ri

    179. ph, cu => rau ph (h)

    180. m => m thanh, ting

    181. hit () => u; trang giy

    182. phong (, ) => gi

    183. phi () => bay

    184. thc (, ) => n

    185. th => u

    186. hng => mi hng, hng thm

    ******************************

    10 Nt 187. m () => con nga

    188. ct => xng

    189. cao => cao

    190. bu, tiu => tc di; sam => c ph mi nh

  • 191. u => chng nhau, chin u

    192. sng => ru np; bao ng cy cung

    193. cch => tn mt con sng xa; => ci nh

    194. qu => con qu

    *********************************

    11 Nt 195. ng () => con c

    196. iu () => con chim

    197. l => t mn

    198. lc => con hu

    199. mch () => la mch

    200. ma => cy gai

    ******************************

    12 Nt 201. hong => mu vng

    202. th => la np

    203. hc => mu en

    204. ch => may o, khu v

    ******************************

    13 Nt 205. mnh => con ch; c gng (mnh min)

    206. nh => ci nh

    207. c => ci trng

    208. th => con chut

    ******************************

    14 Nt 209. t => ci mi

    210. t (, ) => ngang bng, cng nhau

    ******************************

    15 Nt

  • 211. x (, ) => rng

    ******************************

    16 Nt 212. long ( ) => con rng

    213. quy (, ) => con ra

    ******************************

    17 Nt 214. dc => so 3 l

  • Theo thng k ca i hc Yale (trong Dictionary of Spoken Chinese,

    1966), cc ch Hn c tn s s dng cao nht thng thng thuc 50 b th

    sau y:

    1. nhn () - b 9

    2. ao () - b 18

    3. lc - b 19

    4. khu - b 30

    5. vi - b 31

    6. th - b 32

    7. i - b 37

    8. n - b 38

    9. min - b 40

    10. sn - b 46

    11. cn - b 50

    12. nghim - b 53

    13. xch - b 60

    14. tm () - b 61

    15. th () - b 64

    16. phc () - b 66

    17. nht - b 72

    18. mc - b 75

    19. thu () - b 85

    20. ho () - b 86

    21. ngu - b 93

    22. khuyn () - b 94

    23. ngc - b 96

    24. in - b 102

    25. nch - b 104

    26. mc - b 109

    27. thch - b 112

    28. ho - b 115

    29. trc - b 118

    30. m - b 119

    31. mch - b 120

    32. nhc ( ) - b 130

    33. tho () - b 140

    34. trng - b 142

    35. y () - b 145

    36. ngn - b 149

    37. bi - b 154

    38. tc - b 157

    39. xa - b 159

    40. sc - b 162

    41. p+ (phi) - b 163

    42. kim - b 167

    43. mn - b 169

    44. ph - (tri) - b 170

    45. v - b 173

    46. hit - b 181

    47. thc - b 184

    48. m - b 187

    49. ng - b 195

    50. iu - b 196