III TA GRAANI DOBIJAJU

Aktivnim ukljuivanjem nae zemlje u okvir obrazovne politike EU, Crna Gora obezbjeuje mogunosti cjeloivotnog uenja; dugoronu mobilnost; poveanje kvaliteta i efikasnosti obrazovanja; osposo-bljavanje u skladu s novim zahtjevima savre-menog drutva; kreiranje visokokvalitetnog obrazovanja dostupnog svakom po-jedincu u skladu s njegovim potencijalom; poboljanje uspjeha studenata i njihovih kompetencija zasnovanih na primijen-jenom i praktinom znanju; poboljanje kolske infrastrukture, profesionalnog znanja i kompetencija nastavnika; razvijanje sistema praenja i unapreenja kvaliteta ob-razovanja u kolama; poboljanje kvaliteta udbenika i nastavnih sredstava; jaanje partnerstva roditelja, institucija i lokalne za-jednice; poboljanje kvaliteta ivota svakog pojedinca; obezbjeenje jednakosti i soci-jalne ukljuenosti; ekonomski i demokratski razvoj; dostupnost obrazovanja i osposo-bljavanja svima u pogledu cjeloivotnog uenja, breg zapoaljavanja, napretka u karijeri, mobilnosti stanovnitva i drutvene jednakosti; otvaranje drutva i drave prema svijetu na polju obrazovanja i kulture u cilju breg povezivanja rada i drutva. Konano, Crna Gora ulaskom u EU obezbjeuje svojim graanima pravo na slobodno kretanje, rad i ivot na prostoru Evropske unije.

Kontakt: Kancelarija glavnog pregovaraa: tel: +382 (0)20 225-568; +382 (0)20 246-264

e-mail: kgp@mfa.gov.me; web sajt: http://www.mvpei.gov.me/

Obrazovanje i kultura su i drutveni proizvodi i drutveni procesi jer, s jedne strane, proistiu iz drutva, a s druge strane su njegova deter-minanta, uslov njegovog opstanka i razvoja. Obrazovanje i kultura imaju kapacitet da oblikuju ljude i njihove sposobnosti i pers-pektive, to dalje utie na opsege njihovog djelovanja, rada i ukupno, ivota. Dok je funk-cija klasinog obrazovnog i kulturnog siste-ma prenoenje kulturnog nasljea na nove generacije, u drutvu koje se neprestano mijenja i tei da opstane u modernim svjets-kim tokovima, cilj obrazovanja i kulture jeste priprema mladog ovjeka za izazove koji ga oekuju. Dakle, obrazovanje i kultura u savre-menim drutvima je zapravo agent pozitivne i aktivne drutvene promjene.

OBRAZOVANJE I KULTURA U EVROPSKOJ UNIJI

Evropska unija tei obezbjeivanju jednakih uslova za sticanje sposobnosti neophodnih za ukljuivanje u drutvene procese. EU se zalae za ouvanje nacionalne, regionalne, kulturne i jezike raznolikosti, kao i suve-renitet obrazovne politike drava lanica, ali posebno podstie saradnju izmeu drava lanica.

Poglavlje 26 Obrazovanje i kultura obuh-vata oblasti obrazovanja i osposobljavanja, mladih i sporta, kulture, pristupa obra-zovanju, programa i drugih EU instrume-nata. Ove oblasti su u nadlenosti zemalja lanica koje ih sprovode u duhu saradnje i dobrovoljnih mjerila.

Obrazovanje i osposobljavanje: Oblast ob-razovanja i osposobljavanja obuhvata mo-dalitete, razvoj i aktuelni strateki okvir sarad-nje zemalja EU, kljune inicijative otvorene metode koordinacije (OMC) i strateke ciljeve evropskog okvira saradnje u oblas-tima obrazovanja i obuke ET 2020. Princip cjeloivotnog uenja i mobilnosti (Lifelong Learning Programme-LLP) je prioritet ovog okvira jer je usmjeren ka ostvarivanju veeg stepena zaposlenja, ekonomskom uspjehu i aktivnom ueu graana u drutvenom ivotu zemlje lanice. LLP pokriva pro-grame kao to su Comenius program za predkolsko i kolsko obrazovanje, Erasmus program za visoko obrazovanje i napre-dno usavravanje, Leonardo da Vinci pro-gram za struno obrazovanje, Grundtvig program za obrazovanje odraslih, Trans-versal - program za uenje stranih jezika, informatike i komunikacijske tehnologije i Jean Monnet - program za upoznavan-je s procesom evropske integracije. Svi dravljani EU imaju pravo studiranja na ev-ropskim univerzitetima pod istim uslovima kao i dravljani zemlje lanice u kojoj se na-lazi ta visokoobrazovna ustanova. To podra-zumijeva oslobaanje od plaanja kolarine ili plaanje kolarine u iznosu koji vai za dravljane te zemlje.

Omladinska politika: EU Strategija za mlade (2010-2018) je osmiljena u cilju stvaranja jednakih mogunosti obrazovanja i uea na tritu rada za mlade ljude irom Evrope, kao i podsticanja da postanu aktivni graani drutva. Strategija se sprovodi kroz saradnju sa zemljama lanicama, strukturi-rani dijalog, omladinski rad i program Mladi

u akciji koji promovie proaktivno uee mladih u svim strukturama evropskog drutva, poveanje njihove mobilnosti i in-terakcije kroz podrku razmjena, inicijativa i aktivnosti u polju djelovanja mladih. Ovaj program daje podrku mladim ljudima da se ukljue u prekogranini volonterski rad, u obuke i treninge neformalnog obrazovanja, vjetina i sposobnosti. Cilj programa je da razvija evropski duh mladih ljudi koji e biti spremni da djeluju u svim aspektima veza-nim za budunost EU, evropskog drutva i njegovih vrijednosti.

Kultura u EU: Iako je glavni adut Evrope u bogatstvu razliitih kultura, odnosno jezika, knjievnosti, pozorita, filma, plesa, um-jetnosti, arhitekture odreenih drava ili regiona, EU ponosno istie zajedniko kul-turno nasljee. U cilju afirmacije i ouvanja zajednikog nasljea osmiljen je okvirni program EU za period 2007 2013. pod na-zivom Kultura 2007 - 2013. Cilj programa je promovisanje ouvanja kulturnih dobara s evropskim vrijednostima, podrka ljudima iz oblasti kulture za ivot i rad u drugim ev-ropskim dravama, podsticanje slobodne cirkulacije kulturnih i umjetnikih proizvoda irom EU, kao i stimulisanje interkulturalnog dijaloga.

II OBRAZOVANJE I KULTURA U CRNOJ GORI

U duhu procesa evropske integracije, Crna Gora je osnovala institucije i savjetodavna tijela za oblast obrazovanja. Ostvarena je povezanost i modernizacija obrazovnog sistema i osmiljene inicijative podrke

inkluziji u strunom obrazovanju. U pogledu razvoja omladinske politike, Crna Gora ve ostvaruje pozitivne rezultate. U oblasti kul-ture, Crna Gora uestvuje u programima EU za promociju kulturne saradnje i unapreenja zajednikog evropskog prostora.

Ministarstvo prosvjete je nadleno za plani-ranje, implementaciju i reviziju obrazovne politike u Crnoj Gori. Kreiranje obrazovne politike ukljuuje saradnju svih relevatnih aktera koji su posredno ili neposredno od-govorni za obrazovanje, kao to su nadlena ministarstva, nevladine organizacije i druge institucije, meu kojima su: Nacionalni sav-jet za obrazovanje, Savjet za visoko obra-zovanje i Savjet za kvalifikacije; Odbor za opte obrazovanje, Odbor za struno ob-razovanje i Odbor za obrazovanje odraslih kao tijela Nacionalnog savjeta koji su zas-novani na principu socijalnog partnerstva; Centar za struno obrazovanje, Ispitni centar,i Zavod za udbenike i nastavna sredstva.

Ministarstvo kulture je nadleno za kreiran-je i sprovoenje kulturne politike. Nacio-nalni program razvoja kulture 2011 2015 predstavlja dugoronu projekciju reformi kulturne politike Crne Gore i obuhvata kul-turnu politiku Evropske unije, Ujedinjenih nacija, UNESCO-a i Savjeta Evrope. Vlada Crne Gore osnovala je Nacionalni savjet za kulturu koji nadgleda situaciju u odreenim oblastima i aktivnostima na polju kulture i pomae razvoj i implementaciju zakona koji se tiu kulture.

26 OBRAZOVANJE I KULTURA