3 ESKUM BOOK - edit · Demokratikong Rebolusyong Bayan ang makalulutas sa problema sa lupa at kaakibat na pyudal at ... gawing kongkreto sa sariling karanasan ng mag-aaral ang mga

ESPESYAL NA KURSO SA KILUSANG MAGSASAKA

ESPESYAL NA KURSO PARA SA KILUSAN NG KABABAIHAN SA KANAYUNAN

ESPESYAL NA KURSO PARA SA KABATAAN

TATLONG

PAMBANSA-DEMOKRATIKONG PAARALAN2006

ESKUMMGA ESPESYAL NA KURSONG MASA

3

NILALAMAN


Paunang Sal ita sa Ikatlong EdisyonPaunang Sal ita sa Ikalawang EdisyonPaunang Sal ita sa Unang Edisyon

I. Matinding paghihirap ang dinaranas ng mgamagsasaka dahil sa problema sa lupa.

II. Lumaganap at lumubha ang problema sa lupa saPilipinas dahil sa pangangamkam at panlilinlang ngmga dayuhang mananakop at lokal na panginoongm a y l u p a .

III. Demokratikong Rebolusyong Bayan ang makalulutassa problema sa lupa at kaakibat na pyudal atmalapyudal na pagsasamantala sa masang magsasaka.

IV. Ang Rebolusyonaryong Programa sa Reporma sa Lupa

V. Ang Pambansang Katipunan ng mga Magbubukid(PKM) ang rebolusyonaryong organisasyong masa ngmagsasaka at manggagawang bukid sa pagsusulongng rebolusyong agraryo at demokratikong rebolusyongbayan .

ENDNOTES

ESPESYAL NA KURSOPARA SA KABABAIHAN SA KANAYUNANPaunang Salita sa Ikatlong EdisyonPaunang Salita sa Ikalawang EdisyonPainang Salita sa Unang Edisyon

I. Inaapi at pinagsasamantalahan ang lubos nanakararami sa kababaihang Pil ipino

II. Ang kilusan sa pagpapalaya sa kababaihan aynakapaloob at naglilingkod sa demokratikongrebolusyong bayan.

68

1 0

1 2

5 1

7 3

80

9 4

100

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○

○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

109111113

114

125

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

4

III. Ang Makabayang Kilusan ng Bagong Kababaihan(MAKIBAKA) ang rebolusyonaryong organisasyongmasa ng kababaihan sa kanayunan

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

131

137138139

140

149

152

157158

181

189


Paunang Salita sa Ikatlong EdisyonPaunang Salita sa Ikalawang EdisyonPaunang Salita sa Unang Edisyon

I. Pinagsasamantalahan, api at walang kinabukasan angkabataang Pilipino sa kasalukuyang lipunan.

II. Kailangang yakapin at isulong ng kabataang Pilipinoang Demokratikong Rebolusyong Bayan.

III. Ang Kabataang Makabayan ang batayangorganisasyong masa ng kabataan sa kanayunan.

MGA APENDIKS:

A. Ilang Tampok na Kaso ng Pangangamkam ng Lupa,Pagpapalit-gamit ng Lupa at Pangisdaan

B . Rebolusyonaryong Gabay sa Reporma sa LupaK. Mga Pangkalahatang Tuntunin ng Pambansang

Katipunan ng mga Magbubukid (PKM)D. Patnubay sa Pagtatatag ng Demokratikong

Gubyernong Bayan

○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○


6

BAHAGI NG ATING PAGSISIKAP NA HIGIT PANGpahusayin at pasiglahin ang Pambansa-DemokratikongPaaralan (PADEPA), inilalathala natin ang ikatlong

edisyon ng Espesyal na Kurso sa Kilusang Magsasaka (Eskum-Magsasaka). Tulad ng mga naunang edisyon, tinatalakay ritoang katangian, kasaysayan at rebolusyonaryong solusyon saproblema sa lupa.

Sa ikatlong edisyon, ipinasok ang ilang mahalagangpagbabago tulad ng mga sumusunod:

1 . pag-update sa kabuuang kalagayan ng sektor ngagrikultura sa Pilipinas;

2 . paglala ng rekonsentrasyon ng mga lupain sa kamayng malalaking panginoong maylupa-burgesyangkumprador ;

3 . bagong mga anyo ng pagsasamantalang pyudal atma l apyuda l ;

4 . matitinding epekto sa magsasaka at mamamayan ngpagpiga ng imperyalismo sa agrikultura, partikularng GATT-WTO;

5 . mga kontra-magsasakang programa at krimen ngrehimeng US-Arroyo;

6 . matitingkad na tagumpay at pagsulong ng kilusangmagsasaka; at

7 . ang paglilinaw sa patakaran ng rebolusyonaryongkilusan hinggil sa nasyunalisasyon ng lupa at kaakibatna amyenda sa Rebolusyonaryong Gabay sa Repormasa Lupa.

PAUNANG SALITASA IKATLONG EDISYON

7

Mapapansin na maraming datos ang inilagay sa endnotesat mga apendiks upang mapalamnan pa ang talakayan hinggilsa kabuuang kalagayan ng mga magsasaka at manggagawangb u k i d .

Matapos pag-aralan ang Maikling Kurso sa Lipunan atRebolusyong Pilipino (MKLRP) na siyang naglalatag ngpangkalahatang balangkas ng lipunan at rebolusyongPilipino, dapat kagyat na isunod ang pag-aaral sa Eskum-Magsasaka upang mas mailugar ang pag-aaral sa kilusangmagsasaka .

Kailangang talakayin ang Eskum-Magsasaka ng mgakasapi hindi lamang ng samahang magsasaka, kundi ngsamahang kababaihan at kabataan bilang integral na bahaging ki lusang magsasaka at bago pag-aralan ang Eskum-Kababaihan at Eskum-Kabataan. Sa gayon, bukod sapangkalahatang pag-unawa sa l ipunan at rebolusyongPil ipino, wastong mailulugar ang kanilang partikular nasektor sa kinapapalooban nitong ki lusang magsasaka.Kaugnay nito, may binalangkas tayong gabay paramatalakay ang tatlong Eskum sa isang tuluy-tuloy na pag-aaral sa loob ng anim hanggang pitong oras.

Mahalaga ring pag-aralan ang Eskum-Magsasaka ng mgamanggagawa at iba pang sektor sa kalunsuran upangmaunawaan ang katangian at ni lalaman ng ki lusangmagsasaka at ang mahigpit na ugnayan ng ki lusangmagsasaka at demokratikong ki lusan sa kalunsuran.

PAARALANG PRIMARYA NG PARTIDO –PAMBANSANG KAGAWARAN SA EDUKASYON

sa pakikipagtulungan sa

KOMISYON PARA SA KILUSANG MAGSASAKA

Pebrero 2006

8

I TO ANG IKALAWANG EDISYON NG ESPESYAL NAKurso sa Kilusang Magsasaka o Eskum- Magsasaka. Tuladng Unang Edisyon, tinatalakay dito pangunahin ang

katangian, kasaysayan at rebolusyonaryong solusyon saproblema sa lupa.

Dapat pag-aralan ang espesyal na kursong ito ng mgakasapi ng mga samahang magsasaka matapos talakayin angMaikling Kurso sa Lipunan at Rebolusyong Pilipino (MKLRP).Uunahin ang MKLRP na siyang naglalatag ng pangkalahatangbalangkas ng lipunan at rebolusyong Pilipino upang mahusayna mailugar ang pag-aaral sa kilusang magsasaka.

Ang kursong ito ay dapat ding pag-aralan ng kabataan atkababaihan sa kanayunan matapos ang MKLRP at bago pag-aralan ang espesyal na kurso ng partikular na sektor. Sagayon, bukod sa pangkalahatang pag-unawa sa lipunan atrebolusyong Pilipino, wastong mailulugar ang kanilangsektor sa kinapapalooban nitong kilusang magsasaka.

Mahalagang pag-aralan ang kursong ito ng mgamanggagawa at iba pang sektor sa kalunsuran upangmaunawaan ang katangian at nilalaman ng kilusang magsasakaat ang mahigpit na ugnayan ng kilusang magsasaka atdemokratikong kilusan sa kalunsuran.

Sa pagtalakay sa kursong ito, gawing kongkreto sa sarilingkaranasan ng mag-aaral ang mga punto sa pamamagitan ngmga halimbawa mula sa kanilang lugar laluna ang usapin nglaki ng problema sa lupa at mga partikular na porma ngpyudal at malapyudal na pagsasamantala.

Ilan sa mga pagbabago sa kurso ang mga sumusunod:

PAUNANG SALITASA IKALAWANG EDISYON

9

a . ang pag-update sa datos at paglalahad hinggil samga kontra-magsasakang hakbang ng rehimeng US-Aquino at US-Ramos

b . ang malinaw na paglulugar ng rebolusyong agraryosa demokratikong rebolusyong bayan

k . at ang pagbibigay ng pangkalahatang tanaw hinggilsa rebolusyonaryong programa sa reporma sa lupa

Ang seksyon sa rebolusyonaryong reporma sa lupa aynagsisilbing panimulang sistematikong paglalahad sa paksa.Matapos ang pag-aaral sa espesyal na kurso, pinakamainamkung magdaos ng hiwalay na pag-aaral sa RebolusyonaryongGabay sa Reporma sa Lupa (RGRL) na inilakip bilang apendiksng kursong ito.

Mainam kung kagyat na isunod ang pag-aaral sa Gabay saPagtatayo sa Demokratikong Gubyernong Bayan na inilakipdin bilang apendiks ng kursong ito. Higit na malilinaw ditoang katangian ng kapangyarihang pampulitika at gubyernongbayan na hakbang-hakbang na itinatayo sa kanayunan.

Upang higit na mapaunlad ang espesyal na kursong ito,malugod naming tatanggapin ang lahat ng puna at mungkahi.

PAMBANSANG KAGAWARAN SA EDUKASYON–PANGKALAHATANG KALIHIMAN

Abri l 1996

10

PAUNANG SALITASA UNANG EDISYON

A NG MAIKLING KURSO TUNGKOL SA KILUSANGMagsasaka ang espesyal na kursong masa ukol saproblema sa lupa. Tinatalakay dito ang katangian,

kasaysayan at ang rebolusyonaryong solusyon sa problemasa lupa.

Ito ang unang kurso sa pag-aaral ng mga kasapi ng mgaorganisasyong masa ng magsasaka. Ibinibigay rin ang kursosa mga organisasyong masa ng kababaihan at kabataan sakanayunan dahil ang mga sektor na ito ay integral na bahaging kilusang magsasaka.

Pagkatapos ng espesyal na kurso, mahalagang maisunodkaagad ang pag-aaral sa Maikling Kurso sa Lipunan at RebolusyongPilipino. Kailangan ito para mahigpit na maiugnay ng mgamag-aaral ang partikular na problema ng magsasaka sakabuuang problema ng sambayanan at sa demokratikongrebolusyon ng bayan. Sa pangkalahatang kursong masa rinnadidetalye ang magiting na papel ng uring magsasaka sapakikibaka sa mga dayuhan at katutubong kaaway.

Mapapansin na ang espesyal na kurso ay nakatutok sapangkalahatang kalagayan ng uring magsasaka. Ang mgakinauukulang organo o yunit ang nasa pusisyon para palamnanat isapartikular ang kurso batay sa kanilang kalagayan.Mahalagang mabigyan ng partikular na datos at halimbawalaluna ang katanungan tungkol sa laki ng problema sa lupa.

Iminumungkahi ring magdagdag ng mga talakayan samga pinakahuling pakana ng diktadurang US-Marcos labansa masang magsasaka.

11

Pagtulungan nating pahusayin ang kursong ito. Ang mgapuna at mungkahi hinggil sa kurso ay malugod namingtatanggapin .

PAMBANSANG KAWANIHAN SA INSTRUKSYON

Setyembre 1981

12

M AYAMAN ANG PILIPINAS. MALAWAK ANGKALUPAAN at pangisdaan nito na pinagkukunanng pagkain at ikinabubuhay ng mamamayang

I .MATINDING PAGHIHIRAP ANG DINARANAS NG MGA

MAGSASAKA DAHIL SA PROBLEMA SA LUPA

Pilipino. Makabuluhang bahagi ng lupaing agrikultural angpinagkukunan din ng mga produktong ibinibenta sa ibang

13ESKUM MAGSASAKA

bayan tulad ng kopra, asukal, tabako, mga gulay at prutas,kape, goma, abaka, bulaklak, at marami pang iba.

Mayaman ang mga dagat, lawa at ilog ng bansa. Ditonagmumula ang tone-toneladang isda at iba pang yamang-dagat sa araw-araw. Sa buong mundo, ikalabing-isa angPilipinas sa pinagkukunan ng isda.

Ang masang magsasaka, manggagawang bukid atmangingisda ang nagbabanat ng buto upang malikha anglahat ng ito. Pero ang malalaking panginoong maylupa,burgesyang kumprador at imperyalistang korporasyon angpangunahing nakikinabang sa yaman. Kaya nasasadlak samatinding kahirapan at paghihikahos ang uring magsasaka.Patuloy silang dumaranas ng sumasahol na pang-aapi atpagsasamantala dahil sa masugid na pagpapatupad ng mgakontra-magsasakang programa at patakaran ng mga nagdaanat kasalukuyang papet na rehimen.

Subalit patuloy ring lumalakas at lumalawak ang paglabanng masang magsasaka, kasama ang iba pang api atpinagsasamantalahan sa lipunan.

A. Ano ang problema sa lupa?

Ang problema sa lupa ang pinakamabigat na problemangnagpapahirap sa pinakamaraming mamamayan sa Pilipinas,ang masang magsasaka. Bunga ito ng pagpapanatili ngpyudalismo kung saan patuloy na pinag-aarian okinukontrol ng iilang panginoong maylupa, malakingburgesyang kumprador at imperyalistang agrikorporasyonang malawak na lupaing agrikultural habang wala o kulangsa lupa ang malaking mayorya ng masang magsasaka.

Ang monopolyo sa lupa ay umiiral hindi lamang samga sakahang binubungkal at pinagyayaman ng masangmagsasaka at manggagawang bukid. Ang mga kagubatan,minahan, pastulan, lawa, ilog, tabing-dagat at lupang

14 TATLONG ESKUM

ninuno ng mga pambansang minorya, maging ang mgaforest park o pinipreserbang kagubatan na ipinagbabawalsa mamamayan, ay kinakamkam at monopolisado rin ngmalalaking panginoong maylupa, burgesyang kumpradorat imperyalistang korporasyon. Walang pakundangannilang sinasaid ang likas na yamang nakukuha dito nangwalang kapalit na pagpapaunlad ni pangangalaga para sak inabukasan .

Isang bayang agr iku l tura l ang P i l ip inas . Mahig i tsangkat lo ng 30 mi lyong ektaryang lupa in n i to angbinubungka l ng mga magsasaka a t manggagawang

PROPAYL NG KALUPAAN NG PILIPINAS 1

(sa milyong ektarya )

1998

30

14.145

13

10.3

3.170

2.354

3.116

1.660

6

1990

30

14.118

1980

30

13.269

1970

30

12.572

Kabuuang Lupain

Alienab l e &Disposab l e 1

Lupaing Agrikultural2

LupaingNatatamnan 3

Pa l a y

Ma i s

Niyog

Iba pa

Kaguba tan

Pinaghalawan: Phi l ippine Stat i s t i ca l Yearbook, iba’ t ibang edisyonNational Stat i s t i c s Of f i c e .

15ESKUM MAGSASAKA

bukid na s i lang lumi l ikha ng pagka in ng bansa a tmga produktong komersya l a t pang-eksport tu lad ngkopra , asuka l , sag ing , p inya , tabako, h i gh va lu e c r op s(mamahal ing mga bulak lak , gu lay a t prutas napangunahing ib in ibenta sa ibang bayan) at maramipang iba .

Mga magsasaka ang nagbubungkal at nagpapakahirappara maging produktibo ang lupain subalit karamihan sakanila ay wala o kulang ang sariling lupa. Ang mgapanginoong maylupa, burgesyang kumprador atimperyalista nama’y hindi lumalahok sa pagsasaka perodahil sila ang nagmamay-ari at kumukontrol sa malalawakna lupaing agrikultural, sila ang nakikinabang atnagpapasasa sa produkto ng masang magsasaka.

B. Gaano kalubha ang problema sa lupa?

1 . Pag-aari o kontrolado ng iilang panginoong maylupa,burgesyang kumprador at imperyalistang agri-korporasyon ang malawak at matabang lupain ngP i l i p i n a s .

Iniulat ng Bureau of Agricultural Statistics noong 1991na 9,500 panginoong maylupa lamang ang nagmamay-ari sa halos 21 porsyento ng kabuuang lupaingagrikultural ng Pilipinas. Samantala, mahigit dalawangmilyong magsasaka, na nagmamay-ari lamang ngkulang sa tatlong ektarya bawat isa, ang nagsisiksikanat naghahati-hati sa 18.5 porsyento ng lupaingagrikultural .4

Matingkad ang monopolyo sa lupa sa ilang pananimat lugar. Halimbawa, sa niyugan, 80 porsyento nito aypag-aari ng iilang panginoong maylupa habang 3.4milyong magsasaka at manggagawang bukid angnagmamay-ari sa natitirang 20 porsyento.

16 TATLONG ESKUM

ASYENDA/PML

Danding Cojuangco

Hacienda San Antonio/Sta Isabel(Danding Cojuangco,

Faustino Dy, Juan Ponce Enrile)

Nestle Farms

Pamilya Floirendo (TADECO)

Pamilya Almagro

Pamilya Dimaporo

Hacienda de Santos

Hacienda Banilad/Palico(Pamilya Roxas)

Canlubang Sugar Estate(Pamilya Yulo)

Luisa vda de Tinio

Hacienda Luisita(Pamilya Cojuangco)

Pamilya Escudero

Andres Guanzon

Pamilya Reyes

Pamilya Sanggalang

Pamilya Uy

Palmares and Co. Inc

PARSYAL NA LISTAHAN NG MALALAKING ASYENDA 3

SUKAT (sa ektarya)

30,000

12,085

10,000 (sa ngayon;pero 160,000 angtarget)11,048

10,000

10,000

9,700

8,500

7,100

7,000

6,000+

4,000

2,945

2,257

1,600

1,500

1,027

LUGAR

Negros, Isabela, Cagayan,Davao del Sur, Cotabato,Palawan

Ilagan, Isabela

Isabela, Cagayan, Compos-tela Valley, Agusan del Sur

Davao del Norte

Dalaguete, Cebu

Lanao

Nueva Ecija

Batangas

Laguna

Nueva Ecija

Tarlac

Timog Katagalugan

Pampanga

Timog Katagalugan

Timog Katagalugan

Timog Katagalugan

Iloilo

17ESKUM MAGSASAKA

Ang umiiral na monopolyo sa lupa ay madalingmakita sa lawak ng malalaking asyenda sa bayan. Sakabila ng ipinangangalandakang reporma sa lupa ngmga nagdaan at kasalukuyang papet na rehimen,nanatili, kundi man lumawak pa ang lupaing kontroladong malalaking panginoong maylupa, burgesyangkumprador at dayuhang agrikorporasyon. Halimbawa,si Danding Cojuangco, kilalang kroni ng diktadurangMarcos, ay tinatayang nagmamay-ari ngayon ngmahigit sa 30,000 ektaryang lupaing agrikultural.Lumalawak pa ang monopolyo ni Cojuangco dahil sawalang habas na pangangamkam niya ng mga lupainsa Hilagang Luzon para sa plantasyon ng cassava(kamoteng kahoy) na sasaklaw sa sangkatlo ngprobinsya ng Isabela at ilang bayan ng Cagayan, NuevaVizcaya at Quirino.5

Maliban sa mga nabanggit sa itaas, ang ilan pangmalalaking panginoong maylupa ay ang sumusunod:

Sa Luzon, sina Angara (Aurora), Marcos (IlocosNorte) at Singson (Ilocos Sur); Agbayani (Pangasinan),Fidel Ramos (Pangasinan) at Madrigal (Quezon atVisayas); Villafuerte (Camarines Norte), Imperial (Albay)at Santos (Camarines Sur); Fuentebella (Camarines Sur),Escudero (Sorsogon) at Espinosa (Masbate); Araneta,Puyat, Bernardino at San Victor (Gitnang Luzon). Angtatlong huli ay may malalaking konsesyon din sapagtotroso sa Mindanao.

Sa Visayas, sina Lopez (Iloilo), Araneta (NegrosOccidental), Manuel Roxas (Capiz)at Larrazabal (Leyte);Romualdez (Leyte), Roño (Samar), Franco (Cebu) atMontano (Negros Oriental).

Sa Mindanao, sina Lobregat (Zamboanga), JesusAyala (Davao at Compostela Valley) at Alcantara (Davao

18 TATLONG ESKUM

City, Davao del Norte at Cotabato); Lorenzo (Davao),Roberto Sebastian (Compostela Valley) at Zubiri(Bukidnon); Fortich (Bukidnon), Soriano (Davao delSur at Cotabato) at Plaza (Agusan); Rabat (DavaoOriental), Almario (Davao Oriental) at Barbers (Surigaodel Norte); at sina Dizon (Compostela Valley), Roa(Misamis Oriental), Tan (Misamis Occidental) atDominguez (Davao).

Sa Timog Katagalugan, 835 panginoong maylupalamang ang kumukontrol sa 70 porsyento ng kabuuanglupaing agrikultural ng rehiyon. Sa Cebu, 155panginoong maylupa ang nagmamay-ari sa kabuuangniyugan at maisan. Sa probinsya ng Cagayan, 437pamilya lamang ang may hawak ng halos kabuuanglupaing agrikultural. Sa Batangas, 16 pamilya angnagmamay-ari sa mahigit 26,000 ektaryang tubuhan.At sa Negros Oriental, naiipon lamang sa kamay ngsampung pamilya ang pagmamay-ari ng kalakhan ngmga lupain.

Sa Mindanao, iilang dambuhalang korporasyongmultinasyunal ang kumukontrol sa mahigit 207,000ektaryang plantasyon ng saging, pinya, palm oil at highvalue export crops. Ang mga plantasyong ito, na patuloypang lumalawak at dumarami, ay matatagpuan samayayamang lambak ng isla. Bagama’t walang hawakna titulo ng pagmamay-ari ang mga dayuhan, nagigingmas mahigpit ang kanilang monopolyo sa pamamagitanng mga iskemang grower, joint venture, cooperative,leasehold at lease back arrangement kung saanpinarerenta ng mga “benepisyaryo” ng “reporma salupa” ang kanilang lupa sa korporasyon habangnagbabayad ng amortisasyon sa Land Bank.6

Ang monopolyo ng mga panginoong maylupa-malaking burgesyang kumprador at mga dayuhang

19ESKUM MAGSASAKA

korporasyon ay hindi lamang sa lupaing agrikulturalkundi pati sa natitirang kagubatan, mga minahan atpalaisdaan. Noong 2000, sa kabila ng mabilis napagkakalbo ng ating kagubatan, umabot pa sakalahating milyong ektarya ang sinaklaw ng TimberLicense Agreements (TLA) na iginawad sa malalakinglogger. Sa Caraga, sumasaklaw sa 236,288 ektarya angTLA ng tatlong pinakamalaking kumpanya – angSudecor ng pamilyang Puyat, ang Artimco ngpamilyang San Victor at ang Picop Resources Inc. ngpamilyang Bernardino. Sa ilalim din ng programangstewardship at “reforestation” ng reaksyunaryonggubyerno, naaagaw ng malalaking konsesyunaryo atburukratang kapitalista ang kagubatan, mga lupangninuno ng mga pambansang minorya at eryangkinaingin ng mga magsasaka at setler.

Sa pagmimina, mga burgesyang kumprador atdayuhang korporasyon ang kumukontrol ng malalawakna kagubatan at kabundukang pinagmiminahan. Ilandito ang Philex Mines at Lepanto Consolidated MiningCorp. sa Cordillera, Maricalum Mining Corp. sa Negros,Western Mining Corp. sa Mindanao, Atlas Mines saCebu, Marcopper Mining Co. sa Marinduque, PlacerDome, Lafayette Mining sa Rapu-rapu Island sa Bikol,at marami pang iba. Pito sa pinakamalalakingkumpanya ng pagmimina sa mundo ang nag-oopereytsa Pil ipinas. Noong 2004, ayon sa DENR, mahigit sa421,723 ektaryang lupang mineral ang nasasakop ngmga pribado at dayuhang korporasyon. Bukod parito, ang nakabimbing aplikasyon sa pagmimina aysumasakop sa halos dalawang milyong ektarya ngkalupaan ng Pilipinas noong 2003.7

Umaabot naman sa 70 porsyento ng kabuuangproduksyon sa pangisdaan ay monopolyo ng mga

20 TATLONG ESKUM

negosyante sa komersyal na pangingisda. Angmalalawak na palaisdaan ay pinaghaharian ng mgapanginoong maylupa-burgesyang kumprador.8

Ang monopolyo sa lupa ang saligang ugat ngpagsasamantala at iba pang suliranin na dinaranas nguring magsasaka gaya ng mataas na upa sa lupa, mataasna interes sa pautang o usura, labis na pagpepresyong mga gamit sa produksyon, pambabarat sa presyong produkto, mababang sahod at kahabag-habag nakalagayan ng magsasaka at manggagawang bukid sakanayunan .

2 . Laganap ang malubhang kawalan at kakulangan nglupa ng masang magsasaka. Laganap ang pakikisamá.

Sa buong bansa, pito sa bawat sampung magsasakaang walang sariling lupa. Ang apat sa pito aynakikisamá. Kung ibibilang pa ang mga magsasakangnawalan ng lupa at napilitang lumikas at ang mgamanggagawang bukid na nagnanais magbungkal nglupa, mahigit pa sa 85 porsyento ng kabuang pwersangpaggawa sa agrikultura ang walang sariling lupa. SaTimog Katagalugan at Negros Occidental, siyam sabawat sampung magsasaka ang walang sariling lupa.

Mas lumaganap ang pakikisamá dahil sapandarambong ng mga lokal na naghaharing uri, mgaburukrata at imperyalistang korporasyon, at sapagkabangkarote ng kabuhayan ng mga magsasaka.Noong 1980, mga apat na milyon ang kasamá, o 50porsyento ng mahigit sa walong milyong magsasakasa Pilipinas. Pagdating ng 1985, umabot sa 75 porsyentong kabuuang bilang ng magsasaka ang nakikisamá atnamumuwisan. Ayon naman sa pag-aaral ng isangNGO noong 1990, hindi pa rin bababa sa 75 porsyentoang nakikisamá batay sa 4,000 magsasakang ininterbyu.

21ESKUM MAGSASAKA

Sa mga lupang natatamnan ng palay at mais, masmarami ang bilang ng mga panginoong maylupangnagmamay-ari ng mababa sa 50 ektarya bawat isa.Pero malawak-lawak ang kabuuang eryang saklaw ngmga ito. Karaniwan, hinahati-hati ang kanilang lupasa maliliit na parsela at ipinapaupa sa mga magsasaka.Dito, umaabot ng mula 60 hanggang 75 porsyento ngmga magsasaka ang nakikisamá.

Dagdag pa, di kukulangin sa sampung porsyentong mga magsasaka ay mga setler sa mga prontera ointeryor na bahagi ng kanayunan. Ang mga setler aymga magsasakang itinaboy sa kanilang lupa at nakaratingsa mga bundok at gubat sa paghahanap ng lupangmabubungkal. Kahit may nahawan silang kapirasonglupa, hindi sila binibigyan ng pormal na titulo pararito. Hindi kinikilala ang kanilang karapatan sa lupa atang bunga ng ilampung taong pagbubungkal sa datingtiwangwang at masukal na prontera. Kadalasan aybiktima sila ng pangangamkam ng lupa, mga kontra-mamamayang proyekto ng gubyerno at huwad nareporma sa lupa.

Sa mga maralita at mababang panggitnangmagsasaka, mula kalahati hanggang isa’t kalahatingektarya lamang ang karaniwang sukat ng lupangsinasaka. Hindi ito sapat kung ibabatay sa itinakdamismo ng gubyerno na dapat sakahin ng isangmagbubukid para sapat na matugunan ang panganga-ilangan ng kanyang pamilya — tatlong ektaryang maypatubig, o limang ektarya kung walang patubig.

Sa kabila ng mga “repormang agraryo” ng mgapapet na rehimen, lalo pang nawalan ng lupa atkabuhayan ang napakalaking bilang ng masangmagsasaka. Isang palatandaan ang pagdami ng mgamanggagawang bukid na noong 2005 ay umaabot na

22 TATLONG ESKUM

sa 13 milyon. Kabilang dito ang mga maral ita atmababang panggitnang magsasaka na nagsasaka ngmaliliit na parsela subalit napipilitang magbenta ngkanilang lakas-paggawa; ang mga magsasakang lubusano pangunahing umaasa sa pagbebenta ng kanilanglakas-paggawa; at ang mga magsasakang nasa bingitna ng kawalan ng kabuhayan at pinakamasahol napagkabusabos. Marami sa kanila ang lumuluwaspatungong kalunsuran para sa samu’t saring trabahoat nagiging bahagi ng lumalaking bilang ngmalaproletaryado sa Pilipinas.

3 . Sumasahol ang pangangamkam at rekonsentrasyonng lupa sa kamay ng malalaking panginoong maylupa,burgesyang kumprador at imperyalistang korporasyon.

Mula noong huling bahagi ng dekada 1960 nasaid naang mga lupaing publiko na pwedeng buksan ng mgamagsasakang walang lupa o kapos sa lupa. Bumilis athigit pang sumidhi ang suliranin sa lupa. Maramingmagsasaka ang binawian ng lupa habang patuloy natumindi ang muling pag-angkin o rekonsentrasyonng mga lupain sa malalaking panginoong maylupa-burgesyang kumprador at imperyalistang mgakorporasyon.

Naabot na ng bansa ang hangganan ng lupangmasasaka nito. Mula 1970 hanggang 1980, lumaki anglupang masasaka nang 44 porsyento. Pero mula 1980hanggang 1990, tumaas lamang ito ng 1.4 porsyento.Nakaapekto nang malaki sa kapasidad ng pagsasakaang pagpapalit-gamit ng lupa (land use conversion),pagpapalit-tanim (crop conversion), pagkasira ngkapaligiran, at mabilis na pagkakalbo ng atingkagubatan.9 Maging ang mga kabundukan at lupainpara sa paghahayupan (livestock farm) na datingtiwangwang ay ginagamit na rin para sa agrikultura.

23ESKUM MAGSASAKA

Inamin mismo ng Department of Agrarian Reform (DAR)na noon pang 1998 umaabot na sa 800,000 ektaryanglupaing agrikultural ang naikumbert tungo sa ibangpaggagamitan .

Sa kabila ng tuluy-tuloy na pagkaubos ng mgaprontera, naging agresibo ang pangangamkam samga lupaing publiko na pinusisyunan ng mgamagsasakang naghahangad ng sariling lupangmabubungkal. Pinapatituluhan ng mga panginoongmaylupa ang malalawak na lupaing publiko, nililinlangang mga setler na hawanin at bungkalin iyon, sakapinalalayas ang mga ito. Umuupa sila sa reaksyunaryonggubyerno ng malalawak na lupaing publiko atpinalalabas nilang pastulan o rantso ang mga ito. Sapakikipagsabwatan sa mga burukrata, ibinibigay sa kanilaang malalawak na logging concession at pagkataposay inaangkin na nila ang lupang pinagputulan ng troso.

Sa pamamagitan ng iba’t ibang batas, programa,panlilinlang at tahasang pandarahas ng estado, nakuhang mga imperyalistang korporasyong agribisnes atmalalaking burgesyang kumprador ang malalawak nalupaing publiko at resetelment sa Davao del Norte,Cotabato, Lanao at Bukidnon. Tinatayang mas malakipa sa naiulat noong 1988 na 2.4 milyong ektarya osangkapat ng kabuuang lupain ng Mindanao (kasamana ang mga lupaing agrikultural, minahan, konsesyonsa logging at palaisdaan) ang nasa kontrol ng mgaburgesyang kumprador at mga imperyalista.10

Sa crop conversion o pagpapalit-tanim (imbes napalay o mais ang itanim, mga halamang pang-eksportang itinatanim na pangunahing nakatuon sapangangailangan ng mga kapitalistang bayan),narerekonsentra ang malaking tipak ng mayamanglupaing agrikultural sa mga kumprador-asendero at

24 TATLONG ESKUM

mga multinasyunal na agribisnes. Halimbawa, ang eryana tinatamnan ng mangga ay umaabot na ng 113,000ektarya; ang asparagus 1,400 ektarya; ang saging370,000 ektarya; at ang pinya 41,000 ektarya.Maramihang kaso ng pang-aagaw ng lupa ang nagigingresulta ng crop conversion, laluna sa mga eryang walapang sapat na lakas na lumaban ang mga magsasaka.Lubhang inilalagay sa panganib ng crop conversionang seguridad sa pagkain ng bansa.

Sa gitna nito, ang huwad na reporma sa lupa ngreaksyunaryong gubyerno ang mismong ligal naparaan ng mga panginoong maylupa-burgesyangkumprador upang panati l ihin ang kanilangmonopolyo sa lupa. Maraming “benepisyaryo” ng“reporma sa lupa” ng kasalukuyan at nagdaang mgarehimen ang binawian na ng karapatan sa lupa. Ayonmismo sa ulat ng Department of Agrarian Reform(DAR) noong 2000, umabot na sa 375,000 ektaryangbinungkal at pinagyaman ng masang magsasaka angmuling kinamkam ng mga panginoong maylupa.

Habang sadlak sa matinding paghihikahos at kawalanang mga magsasakang “benepisyaryo” ng huwad atmapanlinlang na Comprehensive Agrarian ReformProgram (CARP), patuloy namang kumikita ang mgapanginoong maylupa sa ilalim ng pakanang voluntaryoffer to sel l (VOS). Sa pamamagitan ng Land Bank,binibili ng estado sa pinalobong halaga ang hindiproduktibong mga lupain ng mga panginoongmaylupa. Sa mga lupang sinasaklaw ng VOS, angLand Bank siya nang tumatayong bagong panginoongmaylupa na regular na naniningil ng amortisasyonsa mga magsasakang “nabiyayaan” ng CARP.

Sa ilalim naman ng stock distribution option (SDO),stocks o mga sapi sa korporasyon ng asyenda ang

25ESKUM MAGSASAKA

“ipinamamahagi” sa mga manggagawang agrikultural.Ang SDO ang siyang ginamit ng pamilya Cojuangco-Aquino upang hindi maipasailalim sa CARP angHacienda Luisita. Hindi na raw mga kasamá ang mgamagsasakang naroon kundi mga may-ari na rin ngasyenda. Ngunit sa dami ng kinakaltas ng kumpanyasa kanilang sahod, umabot na lang sa P9.50 angarawang kita ng mga magsasaka sa asyenda noong2004. Naging mala-pulubi ang kanilang katayuan lalupa’t nabawasan din ang bilang ng araw ng kanilangpagtatrabaho sa asyenda.

Ang mga dambuhalang proyekto ng reaksyunaryonggubyerno ay malawakan ding nang-aagaw ng lupainat sapil i tang nagpapalayas sa mga magsasaka at mgapambansang minorya. Ilan sa mga ito ay ang SanRoque Multi-purpose Mega Dam Project sa Benguetat Pangasinan, at Casecnan River Dam Project sa NuevaVizcaya at Quirino.

Kinakamkam maging ang mga i log, lawa atbaybay-dagat; binabakuran ang mga ito para tayuanng pribadong mga palaisdaan. Pwersahang pinali l ikasang mga mangingisda sa kanilang pook-pangisdaanat pamayanan. Noong 2003, may naitalang mahigit50 kaso ng kumbersyon ng mga pangisdaan nanakaapekto sa 180,000 mangingisda. Noong taong2000, umabot na sa halos isang milyong ektaryaang pribadong aquafarms ng malalaking panginoongmaylupa, burgesyang kumprador at dayuhangkorporasyon sa bisa ng Agriculture and FisheriesModernization Act (AFMA) na sinimulan ng rehimengRamos .

Sa mga lugar na nawala o humina angpampulitikang lakas ng rebolusyonaryong kilusan atkakayahan ng mga organisasyon ng mga magbubukid,

26 TATLONG ESKUM

ang mga panginoong maylupa-burgesyang kumpradorat kasabwat nilang imperyalista ay gumagawa ng iba’tibang pakana upang bawiin ang mga tagumpay ngmga magsasaka sa pakikibakang agraryo.

Subalit mas masahol at todong kabangisan ngreaksyunaryong gubyerno ang pinalalasap sa mgamagsasaka at mamamayang saklaw ng mga organong Pulang kapangyarihang pampulitika sa malawakna bahagi ng kanayunan sa buong bayan. Sapamamagitan ng mga operasyong militar ng AFP,PNP, CAFGU at bayarang armadong goons ng mgapanginoong maylupa, burgesyang kumprador atimperyalistang korporasyon, parang hayop naitinataboy mula sa kanilang lupain ang mga magsasaka,setler at pambansang minorya. Ang lahat ng papetna rehimen ay batbat ng mga kaso ng masaker,pambobomba ng mga komunidad, pambubuldoserat panununog sa mga tahanan, pananim at iba pangari-arian ng mga magsasaka, tortyur at pananalbeydssa mga lider-magbubukid.

Ang mga dam, minahan, trosohan, plantasyon atasukarera; industrial park o special economic zone,forest park at iba pang reserbasyong inilaan para saekoturismo; golf course at iba pang eksklusibong resortpara sa mayayaman; subdibisyon, mall at kondominyumay pawang naglilibing sa kabuhayan at kinabukasanng milyun-milyong magsasaka, manggagawang bukid,mangingisda, setler at pambansang minorya.11

K. Paano pinagsasamantalahan ang masang magsasaka atmanggagawang bukid bunga ng problema sa lupa?

Dahil sa kawalan o kakulangan ng sariling lupangmabubungkal, ang higit sa nakararaming magsasaka atmanggagawang bukid ay nadidiktahan ng mga

27ESKUM MAGSASAKA

panginoong maylupa at komersyante-usurero ng mapag-samantalang mga kundisyon sa pagsasaka at paggawa.

1 . Kinikikilan ang masang magsasaka ng upa sa lupa saanyo ng hatian o buwisan.

Mula 50 hanggang 80 porsyento ng ani ang napupuntasa mga panginoong maylupa. Katiting na bahagi lamangng ani ang natitira sa mga magsasaka. Sa maraminglugar, ipinagyayabang ng mga panginoong maylupana 50-50 ang hatian sa ani. Pero ang totoo’yipinakakarga nila sa mga kasamá ang lahat ng gastossa pagsasaka. Kaya lalabas na 80-20 hanggang 60-40pabor sa panginoong maylupa ang totoong hatian.

Sa sistemang buwisan, nagbabayad naman ang mgamagsasaka ng 12 hanggang 20 kabang palay bawatektarya, bawat anihan. Kahit na sinalanta ng bagyo,baha, tagtuyot o peste ang pananim ng magsasaka athalos wala nang inani, obligado pa rin siyangmagbayad ng takdang buwis sa panginoong maylupa.Kung hindi siya makabayad sa isang anihan, ito aymagsisilbing utang na kailangan bayaran sa susunodna anihan. Dito ay binabalikat ng magsasaka ang lahatng gastusin mula sa binhi, pataba, pestisidyo,pagpapatanim, paggapas, atbp. Naghihintay lamangang panginoong maylupa ng kanyang buwis.

Sa isang pag-aaral noong 2000, ang magsasakangumaani ng 80 kaban sa isang ektaryang palayan aygumagastos ng P17,016 kaya’t nakakuha lamang siyang P8,744 o mahigit sa P90 bawat araw sa tatlongbuwan niyang pagtatrabaho. Ang natatanggap namanng panginoong maylupa ay netong 12 kaban o P3,764.

Sa pitong ektaryang niyugang 70-30 ang hatian,ang isang magsasaka ay napapartehan lamang ngP10,000 habang P20,000 ang napupunta sa

28 TATLONG ESKUM

panginoong maylupa. Kung ibabawas ang ibinayadsa dalawang manggagawang bukid na tumulong sapagkopra, aabot lamang sa P29 arawang kita angnapupunta sa magsasaka.

Kung labis na mapagsamantala ang sistemang hatianat buwisan na dinaranas ng magsasakang kasamá, masmasahol ang sistemang “agsa” (katawagan sa Samar;“mintiner” sa Davao Oriental; “kasugpon” sa Isabela).Dito, walang kasiguruhan sa trabaho ang agsa, mintinero kasugpon; anumang oras, maaari siyang palitan opalayasin batay sa pasya ng panginoong maylupa.Ginagamit ng panginoong maylupa ang kaayusangito upang tuluyan nang alisan ang kasamá ng anumangkatiting na karapatang tinatamasa nito sa ilalim ngreaksyunaryong batas at sistema. Maihahalintulad samala-alipin ang katayuan sa kabuhayan ng mga agsa,mintiner o kasugpon at ng kanilang pamilya.

2 . Dahi l hindi sapat ang parteng nakukuha ni la sa ani ,ang mga magsasaka ay napipi l i tang mangutang sanapakataas na interes sa mga usurero na karaniwangmga panginoong maylupa r in.

Sandaang porsyento o higit pa ang kalimitang interespsa pautang sa bawat anihan. Katumbas ito ng 300porsyentong taunang interes. Itinatakda pa ng usurerokung pera o produkto ang ibabayad ng magsasaka,alinman dito ang mas bentahe sa usurero.12

Mayroon ding komersyanteng pang-uusura.Pinakalaganap na anyo nito ang pagpapautang ng mgainput sa pagsasaka tulad ng pestisidyo, abono atbinhi at upa sa makinaryang pansaka. Isa pang anyoang pagpapautang ng mga pang-araw-araw nakonsumo ng mga pinagtatrabaho at ang kabayaran ayang kanilang produkto tulad ng kahoy, yantok, isda,

29ESKUM MAGSASAKA

atbp. Kinukwenta sa mataas na presyo ang ipinapautangna mga pangkonsumo habang binabarat nang hustoang produkto ng magsasaka. Kundisyon din sapagpapautang ang pagbebenta ng ani o produkto ngmagsasaka sa tagapagpautang na siya ring nagtatakdasa presyo ng produkto.

Sa malapyudal na sistemang aryenda, ang aryenderoay direktang nakikipag-usap sa panginoong maylupaat siyang nagbabayad ng upa sa lupa sa panginoongmaylupa. Ang kasamá sa lupang inaryenda ay maaaringmanatili at tumayong pangunahing tagapangasiwa salupang inaryenda. Maaari ding direktang pamahalaanng aryendero ang lupa at pangunahing umasa siya sapag-upa sa mga manggagawang bukid para mabungkalang lupang inuupahan. Ang aryendero ay karaniwangnagpapatupad ng iba pang anyo ng pagsasamantalangusura at komersyante. Lalong kapakipakinabang angpag-aaryenda sa mga lugar na malaki na ang ibinabang upa sa lupa dahil sa rebolusyonaryong kilusan.Halimbawa sa Gitnang Luzon, mula sa dating 12-24kaban na upa sa lupa bawat ektarya bawat anihan aynaging 5-7 kaban na lamang bawat ektarya bawatanihan. Mapag-iiba-iba rin ang uri ng mga aryenderodepende sa laki ng kanilang lupang inaaryenda atbahagi ng kanilang kabuuang kita mula sa pag-aaryenda . 13

3 . Para madagdagan ang maliit nilang parte sa ani,napipil itang magtrabaho ang mga magsasaka bilangpana-panahon o permanenteng manggagawangbukid. Tumatanggap si la ng napakababang sahod nadi man lamang maipantawid-gutom. Dumaranas dinsila ng napakahirap na kundisyon sa trabaho.

Sanhi ng malaking suliranin sa kawalan ng lupang

30 TATLONG ESKUM

masasaka at kaakibat na kawalan ng ikabubuhay,maraming magsasaka ang pumapasok bilangmanggagawang bukid sa mga asyenda o taniman ngpalay, tubo, niyog, tabako o sa malalaking plantasyonng mga imperyalistang agribisnes. Marami rin angnagpapaupa ng kanilang paggawa sa mga mayamangmagsasaka at maging sa mga panggitnang magsasaka.

Bunga ng pagliit ng oportunidad sa trabaho sakanayunan, napipilitan silang pumasok samapagsamantalang kundisyon ng pagbebenta ng lakas-paggawa nang walang kaukulang kabayaran.Halimbawa, matapos makapagtanim, kinokontrata ngmga panginoong maylupa ang manggagawang bukidna magdamo, magtabas at gumampan ng iba pangtrabaho sa bukid kapalit ng katiyakan na sila anggagapas sa darating na anihan. Ang di binabayarangtrabahong ito ay isang anyo ng dagdag na pagsasamantalang mga panginoong maylupa sa mga magbubukid.14

Sa mga asyenda at plantasyon ng komersyal atpang-eksport na mga pananim, ang mas kauntingregular na manggagawa sa agrikultura at di hamak nanakararaming di regular na manggagawang bukid aynagtitiis sa di makataong pamamalakad at kalagayanpara kumita at mabuhay. Pinagtatrabaho sila nang masmatagal at mabigat kapalit ng napakababang sahod.

Habang ang arawang pamantayan upang mabuhayang isang anim-kataong pamilya ay P508 noong 2005,karaniwang tumatanggap lamang ng P100 bawat arawang mga manggagawang bukid. Sa Cagayan Valley,umaabot lamang ito ng P69 kada araw; sa OccidentalMindoro at Timog Katagalugan, P70 hanggang P80kada araw; sa malaking bahagi ng Samar, P50 kadaaraw. Sa Bohol, kumikita lamang ng P50 kada arawang isang manggagawang bukid sa trabaho sa

31ESKUM MAGSASAKA

pagdadamo; pero kung may utang sa panginoongmaylupa, pinapasahod lamang siya ng P100 para satatlong araw na pagtatrabaho (ang tawag dito sa Boholay “tulo-piso”. Sa mga interyor na bahagi ng Cebu,kung ang buong pamilya ang magdadamo, ang mgabatang wala pang sampung taong gulang aybinibigyan lamang ng P5 para sa maghapongpagtatrabaho, ang mahigit sampung taong gulangay P10, at ang mga 15 taong gulang at mas matandaay binabayaran ng P25.

Lubhang napakalaking kakulangan ito sa pang-araw-araw na gastusin at pangangailangan ng pamilya.Pinakamasahol sa Hacienda Luisita, kung saan angmga manggagawang bukid ay sumasahod lamang ngP291.75 bawat buwan, o abereyds ng wala pangsampung piso bawat araw. Wala rin silang kinikitatuwing tag-ulan.

Ang mga manggagawa sa agrikultura ay nalalantadhindi lang sa init at ulan, kundi maging sa mgamapanganib na kemikal dahil walang sapat naproteksyon. Marami ang nababaog at nagkakasakitsa baga at balat bunga ng nakalalasong mga pamatay-peste na ginagamit sa mga plantasyon. Matindi angepekto nito sa kababaihang nagbubuntis . Nalalaglago namamatay ang kanilang ipinagbubuntis onagkakaroon ng sakit at kapansanan ang isinisilangnilang sanggol. Sa dikta ng mga imperyalistangagrikorporasyon, sinasagad ang paggamit ng mgakemikal (na sila rin ang gumagawa) upang maabotang “istandard” o “kalidad” na kanilang itinatakda.Marami nang manggagawang bukid ang namataysanhi ng paggamit ng nakalalason at mapaminsalangmga kemikal na ito.15

32 TATLONG ESKUM

Karaniwan nang walang tinatanggap na benepisyoang mga manggagawa sa agrikultura, tulad ng librengpabahay, serbisyong medikal at pangkalusugan.Maliban dito, madalas din nilang kinakaharap angiba’t ibang tuso at garapalang pamamaraang pinaiiralng mga kontratista, kabesilya at rekruter na labis nanagsasamantala sa kanilang murang lakas-paggawa.

Ang mga mangingisdang nagtatrabaho sa komersyalna mga barkong pangisda ay kumikita lamang ng mulaP50 hanggang P120 bawat araw. Ang 50 hanggang 75porsyento ng netong kita ng mga barkong pangisdaay napupunta sa opereytor o may-ari nito. Samantala,kumikita lamang ng mula P75 hanggang P100 kadaaraw ang manggagawa sa palaisdaan; 75 hangang 90porsyento ng netong kita ng palaisdaan ay napupuntasa mga opereytor at panginoong maylupangnagmamay-ari nito. Sa ibang lugar, para palakihin paang kita ng mga may-ari at opereytor ng palaisdaan,ipinapakontrata ang pagtatrabaho sa isang pirminghalaga sa halip na arawan.

4 . Hinuhuthot ng pagsasamantalang komersyante angnapakaliit na kita ng mga magsasaka at manggagawangb u k i d .

Patung-patong na pahirap ang pinapasan ng mgamagbubukid sa anyo ng mapang-usurang interes sapautang, monopolyong pagpepresyo sa mga input sapagsasaka at kontrol sa presyo ng produkto ng mgamagsasaka .

Sa sistemang pasuplay, na tinatawag dingpangangapital sa pagsasaka, malalaking komersyanteo kumpanya ang nangungontrata sa mga magsasaka.Ang nakikikasamáng magsasaka ay nagbabayad ng upasa lupa sa panginoong maylupa, ngunit ang binhi,

33ESKUM MAGSASAKA

mga input at panggastos sa produksyon ay nanggagalingsa kakontratang komersyante o kumpanya sapamamagitan ng mga galamay nila sa baryo, sakundisyong sa kanila lamang ibibenta ang produktong magsasaka. Maaari ring sariling lupa ng magsasakaang ipinapasok sa kontrata bilang kolateral. Walangsaligang binabago sa sistema ng produksyon angkomersyante na nangangapital. Napagsasamantalahanniya ang mga magsasaka at manggagawang bukid sapamamagitan ng mapang-usurang interes sa pautangat monopolyong pagpepresyo sa produkto ng mgamagsasaka. 16

Ang malalaking komersyante at may-ari ngmalalaking kumpanya ay kabilang sa uring malakingburgesyang kumprador na nagpapatupad din ngpagsasamantalang malapyudal sa mga magsasaka. Dahilkontrolado nila ang kalakalan ng mga input sa pagsasaka(binhi, abono, pestisidyo), at iba pang gamit saproduksyon tulad ng traktora (kuliglig), patubig attreser, nagagawa nilang palakihin ang presyo o uparito na siyang nagiging malaking pasanin ng mgamagsasaka .

Kontrolado rin ng mga kumprador-usurero angmga kiskisan, bodega at trucking na lubhang mahalagaupang maproseso at makarating sa pamilihan angprodukto ng magbubukid.

Sa pagkokopra, hinuhuthutan ng mga komersyanteang mga magsasaka ng 15 hanggang 22 kilo ngkopra (resiko) kada 100 kilo ng kanilang produkto.Bukod dito, pinagsasamantalahan din ng mgakumprada ang mga magkokopra sa pamamagitan ngpambabarat sa presyo, pandaraya sa timbangan atkwentahan ng halaga ng produkto, arbitraryongpagtatakda ng kalidad ng pagkaluto ng kopra,

34 TATLONG ESKUM

paglalagay ng iba pang bayarin ng magsasaka tuladng pasahe at baggage fee na inaawas sa kabuuangkwenta ng halaga ng produkto.

Napipilitang magbenta ang mga magbubukid ngkanilang produkto sa mababang presyo dahil sa kagyatna pangangailangan sa pambayad-utang, pambili ngmga input at iba pang gamit pamproduksyon atbatayang mga pangangailangan ng pamilya.

Mistulang ligal ang kartel na operasyon ngmalalaking komersyante sa pagtatayo nila ng prentengmga asosasyon na sa katunaya’y kumukontrol sapagpepresyo ng mga produkto. Nariyan halimbawaang PHILCONGRAINS na siyang nagdidikta sa presyong bigas at mais. Ang kartel na operasyon sa bigas ngBig Seven ay isang halimbawa kung paano mahigpitat sistematikong nagkakaisa ang malalakingpanginoong maylupa-burgesyang kumprador labansa mga magbubukid.

5 . Inaali la o pinagtatrabaho nang walang bayad ng mgapanginoong maylupa ang mga magsasaka.

Ang mga kasamá at ang kanilang pamilya aypwedeng ipatawag anumang oras para gawin anganumang iutos ng mga panginoong maylupa.Pwersado silang magbigay ng patikim o regalongprodukto tulad ng gulay at prutas o alagang manok.Obligadong gawin ito ng mga magsasaka para hindisila mapatalsik bilang kasamá sa lupang sinasaka.

Sa patuloy na pagdausdos ng kabuhayan sakanayunan, sumulpot ang maraming sistema ng librengpaggawa na pinapasan ng mga magsasaka para lamangsila at ang kanilang pamilya ay mabuhay. Isa sa mgamapagsamantala at mapang-api ay ang sistemang barok.Ang barok ay minamantini ng mga panginoong

35ESKUM MAGSASAKA

maylupa bilang manggagawang bukid at utusan dinpara sa gawain sa kanilang bahay. Sa Davao Orientalang tawag sa kanila ay “anlang” na itinuturing namala-a l ip in .

D. Paano dagdag na pinahihirapan ang mga magsasaka bungang atrasadong paraan ng pagsasaka?

Ang patuloy na pagmomonopolyo sa lupa ng iilangpanginoong maylupa ay nagpapanatili sa atrasadongsistema ng pagsasaka.

1 . Maliitan at hiwa-hiwalay na pagsasaka

Laganap ang maliitang pagsasaka ng indibidwal namagsasaka sa hiwa-hiwalay na parsela ng lupa. Magmulasa kalahati hanggang 2.5 ektarya ang karaniwang sukatng mga sakahan sa Pilipinas.

Sa kabuuang 13 milyong ektaryang lupaingagrikultural, ang mahigit 90 porsyento nito natinatamnan ng palay, mais, at niyog ay ginagamitanpa rin ng lakas-tao, kagamitang demano, araro at mgahayop pansaka. Ang ani ay karaniwang napakaliit atnakadepende nang malaki sa kalikasan. Ang paggamitng lakas-tao sa pagbubungkal ng lupa (paulit-ulit napagtapak ng mga tao sa lupang inihahanda para tamnan)kapalit ng kalabaw at araro ay makikita di lamang salugar ng mga pambansang minorya kundi sa ilanginteryor na mga bahagi ng bayan.

2 . Atrasadong paraan ng pagsasaka

Kahit sa tubuhan, pinyahan at lupaing tinatamnan ngpananim na pang-eksport, na hindi hihigit sa pitongporsyento ng kabuuang lupaing agrikultural, atrelatibong mas matingkad ang paggamit sa mgatraktora’t kemikal, malaganap pa rin ang pag-asa sa

36 TATLONG ESKUM

purong lakas-tao at tradisyunal na mga kagamitangpansaka. Wala pang apat na porsyentong lupaingagrikultural ang ginagamitan ng mga traktora, kemikalat modernong teknolohiya ng pagsasaka. Kalakhanng mga sakahan ay walang sistema ng patubig atnakadepende lang sa sahod-ulan. Ayon sareaksyunaryong gubyerno, 800,000 ektarya lamangang may irigasyon.

Ang mga panginoong maylupa ay kuntento nahangga’t nakakakuha sila ng parte mula sa mgamagsasaka. Dahil malawak ang kanilang lupain, dinila pinuproblema kung simpleng araro’t kalabaw anggamit ng mga kasamá, o kung walang patubig, abonoat pestisidyo. Hindi sila interesado na gawing modernoang pagsasaka dahil mas malaki ang pakinabang nilasa umiiral na kaayusan.

3 . Lubhang bulnerable sa mga kalamidad

Kinikikilan na ng mataas na upa sa lupa, napakabul-nerable pa ng masang magsasaka sa mga kalamidadtulad ng bagyo, baha, tagtuyot, peste o polusyon.Kung may matira man sa kanyang ani, pambuwis nalang ito sa panginoong maylupa. Ngunit tulad ngmas madalas mangyari matapos salantain ngkalamidad, nababaon sa utang ang mga magsasakaat nasasadlak sa kahirapan dahil obligado silangmagbayad ng upa sa lupa at utang sa usurero kahitwalang inani matapos ang kalamidad.

Wala naman silang nakukuhang tulong mula sareaksyunaryong gubyerno; kung meron man,napupunta lamang ang malaking bahagi nito sa bulsang mga pulitiko.

Sa panahong gipit ang magsasaka dahil maynagkasakit sa pamilya, mahina o walang inani dulot

37ESKUM MAGSASAKA

ng kalamidad, o kaya’y nangailangan ng pera dahilnapilitang makipagsapalaran sa pag-aaplay bilangoverseas contract worker (OCW), napupwersa siyangibenta ang kalabaw o isanla ang lupang sinasaka.Karaniwan ay naeembargo ang lupa.

4 . Kawalan ng suportang serbisyo at kapabayaan ngreaksyunaryong gubyerno.

Lalo namang napagsasamantalahan ang mgamagbubukid bunga ng kapabayaan ng reaksyunaryonggubyerno at kawalan ng suportang serbisyo tulad ngpautang, patubig, imprastruktura, mga gamit at ibapang pasilidad sa produksyon at subsidyo saagrikultura. Ang mga bangko rural (na kadalasa’y pag-aari rin ng mga panginoong maylupa) ay karaniwangnagtitiyak ng kolateral na lupa at iba pang mabigat nakundisyon sa pagpapautang. Maging ang mga bangkong reaksyunaryong gubyerno tulad ng Land Bank oDevelopment Bank of the Philippines (DBP) aymistulang middlemen o kapatas ng mga panginoongmaylupa tungo sa mga kooperatiba. Sa bandang huli,ang mga bangko ring ito ang nagsisilbing taga-ilit nglupang sinasaka ng karaniwang magbubukid nanababaon sa utang.

Magmula nang ipatupad ang GATT-WTO (GeneralAgreement on Tariffs and Trade-World TradeOrganization), tuluyan nang inalis ng reaksyunaryonggubyerno ang anupamang pabalat-bungang subsidyosa sektor ng agrikultura at ang taripa sa mga iniimportna sibuyas, patatas, bawang, repolyo, kape, atbp.Nagbunga ito ng grabeng pagkalugi at pagkabangkaroteng libu-libong magsasakang di kayang makipag-kumpitensya sa mga imported na produktongagrikultural na ibinibenta sa mas murang halaga.

38 TATLONG ESKUM

5 . Pagsaid sa likas na yaman at malawakang pagwasak sak a p a l i g i r a n .

Ang napakatagal nang nananatiling atrasado atmalapyudal na agrikultura at pambansang ekonomyaay sumasaid sa likas na yaman ng Pilipinas atmalawakang pumipinsala sa kapaligiran. Hinuhuthotng mga parasitikong naghaharing uring dayuhan atlokal ang likas na yaman ng Pilipinas at lakas-paggawang mamamayang Pilipino nang walang kapalit napagpapaunlad ni pangangalaga para sa kinabukasan.Halimbawa, napakalaki ng pinsalang idinulot ngwalang patumanggang pagmimina ng Marcopper MiningCorp. sa Marinduque; Benguet, Lepanto at PhilexMining sa Cordillera; Maricalum Mining sa Negros;Atlas Mining sa Cebu; North Davao Mining at ApexMining sa Davao del Norte; at mga minahan ng gintosa Mt. Diwalwal sa Compostela Valley.

Mabilis ding nakalbo at nawasak ang mga kagubatanbunga ng tuluy-tuloy at walang-habas na pagtotrosong malalaking konsesyunaryo tulad nina Henry Sy ngSM (Agusan Wood Industries), Enrile, Alcantara, Angara,Faustino Dy, PICOP. Maraming lupaing agrikultural(kalimitan ay mga sagingan sa Davao del Norte at mgapinyahan sa Bukidnon) ang hindi na mapakinabangansa ngayon dahil sa walang tigil na paggamit ngmapamuksa at nakalalasong kemikal at iba pang inputsa pagsasaka.

E. Anu-ano ang mga kasangkapan ng panginoong maylupapara mapanatili at mapalawak pa ang monopolyo nila salupa?Bunga ng katayuan sa ekonomya ng uring panginoongmaylupa, mahigpit din ang hawak nila sa kapangyarihangpampulitika. Ginagamit nila ang kapangyarihang ito para

39ESKUM MAGSASAKA

buong bangis na supilin ang magsasaka at upangmapanatili, mapatindi at mapalawak pa ang kanilangpagsasamanta la .

1 . Ang reaksyunaryong AFP at PNP ay masusugid natagapagtaguyod ng interes ng uring panginoongm a y l u p a .

Bilang haligi ng reaksyunaryong paghahari sa Pilipinas,pinangangalagaan ng Armed Forces of the Philippines(AFP) at Philippine National Police (PNP) angestratehiko at makauring interes ng mga panginoongmaylupa, burgesyang kumprador at imperyalista. Angmga ito ang pangunahing instrumento ng reaksyunaryoat papet na estado upang supilin ang anumangpaglaban ng mamamayan.

Ang matataas na upisyal ng AFP at PNP ay mgapanginoong maylupa mismo o malalapit na tagasunodat kumpare ng mga panginoong maylupa. O kaya, silamismo ay nagiging panginoong maylupa dahilnakakapangamkam ng lupa sa pamamagitan ngkanilang pusisyon sa militar.

Bukod sa AFP at PNP, nariyan din ang paramilitarna Citizens’ Armed Forces Geographical Unit oCAFGU. May sariling armadong pangkat o bayaranggoons , death squads , vigi lantes , blue guards ,panatikong grupo, “lost command” at “special infantrybattalion” na itinayo at minamantini ang mgapanginoong maylupa, kumprador burges at mgadayuhang agrikorporasyon.

Ginagawa ring instrumento ng mga panginoongmaylupa at ng buong naghaharing uri ang mga kontra-rebolusyonaryong taksil tulad ng RHB (Rebolu-syonaryong Hukbong Bayan), RPA-ABB (Revolutionary

40 TATLONG ESKUM

Proletarian Army-Alex Boncayao Brigade) at CPLA(Cordillera Peoples Liberation Army) laban sa mgamagsasaka at mamamayan.

Ginagamit ng mga panginoong maylupa ang mgakontra-rebolusyonaryong pwersang ito para mang-agaw ng lupa, takutin at pilit na pasunurin ang mgamagsasaka sa kanilang idinidiktang mapagsamantalangmga kundisyon. Ginagamit din ang mga pwersang itopara salakayin, paslangin at supilin ang magsasakanglumalaban para sa kanilang karapatan sa lupangb inubungka l . 1 5

2 . Kontrolado ng uring panginoong maylupa at iba pangnaghaharing uri ang reaksyunaryong gubyerno.

Ang pangunahing mga upisyal mula sa antasmunisipalidad pataas ay karaniwang mga panginoongmaylupa o mga bataan nila. Kaya di nakapagtataka naang mga batas ng reaksyunaryong gubyerno aysadyang nakadisenyo at ginagamit upang maging ligalat mapagtakpan ang pangangamkam ng lupa,patindihin pa ang pagsasamantala at pang-aapi samga magsasaka at manggagawang bukid at linlanginsila at ibulid sa repormismo at pakikipagkompromisoang kanilang paglaban tuwing lumalakas angrebolusyonaryong kilusan para bigyan ng tunay nasolusyon ang problema sa lupa. Matingkad nahalimbawa ang pagbibigay ng kapangyarihan sa mgalokal na pamahalaan na aprubahan ang kumbersyonsa paggamit ng lupa upang pawalang-saysay ang mgaCLOA (Certificate of Land Ownership Award) at EP(Emancipation Patent ) na hawak ng mga magsasaka.

Isa pang halimbawa ang naganap sa HaciendaLuisita noong Nobyembre, 2004. Ginamit ng pamilyaCojuangco-Aquino ang Department of Labor and

41ESKUM MAGSASAKA

Employment (DOLE) nang mabigo ang kumpanyana igiit sa mga manggagawa ang kagustuhan ngmaneydsment at pamilya Cojuangco-Aquino. Sabasbas ng Malacañang, agad iniutos ng Kalihim ngDOLE na buwagin ang piketlayn at bumalik sa trabahoang mga nagwewelgang manggagawa. Sa esensya,ang naging papel ng DOLE, tulad ng sa iba pang mgakaso, ay pagwasak sa unyon at paglumpo sa welga.Kaya nang ibasura ng mga welgista ang utos ng DOLE,sinalakay ng mga tropa ng AFP at PNP at iskirol ngasyenda ang piketlayn at walang-awang pinagbabarilang mga manggagawa at tagasuporta ng welga.18

Sa kabi la ng karahasang dinanas ng mgamanggagawa, s i la pa ang s inis i ng gubyerno habangwala kahit isang kasangkot na sundalo at myembrong pamilya Cojuangco-Aquino ang pinanagot atpinatawan ng parusa. Makaraan ang i lang l inggo,s inimulan ng mil i tar ang s istemat iko atkoordinadong pananalbeyds, pagtortyur atpagdukot sa mga l ider , akt ibista at tagasuporta ngmga manggagawa at magsasaka.

3 . Ang mga reaksyunaryong korte ay palaging handangmagtanggol sa interes ng mga panginoong maylupasa mga kaso sa lupa.

Ang mga huwes ay kabilang sa uring panginoongmaylupa o mga kinatawan nito. Sa haba ng panahonat laki ng gastos sa pagli l i t is ng isang kaso,nakalalamang na kaagad ang mga panginoongmaylupa sa labanan sa korte. Pabor pa sa kanila angbatas dahil l ikha ito ng kongresong dominado nila.

Ang bilangguan ay kasangkapan din ng mgapanginoong maylupa laban sa mga magsasaka.Napakadali para sa panginoong maylupa na kasuhan

42 TATLONG ESKUM

o ipakulong ang isang magsasakang inagawan nglupa o tumututol sa mga kagustuhan niya.

Maraming magsasaka ang nagiging biktima ngkriminalisasyon ng mga kaso sa lupa para mapanatil iang kontrol ng panginoong maylupa sa lupa attuwirang mapaalis ang mga magsasaka sa lupangmatagal na nilang sinasaka. Layon din nitong sindakin,pinsalain at wasakin ang ki lusang magsasaka at anglakas ng mga magsasakang ipagtanggol ang kanilangkarapatan laban sa mga mapang-abuso at mapang-aping panginoong maylupa.19

4 . Ang s imbahang Katol iko at iba pang inst i tusyon sare l ihiyon ay maaasahang tagapagtaguyod ng interesng mga panginoong maylupa.

Isang malaking panginoong maylupa ang simbahangKatoliko mula pa noong panahon ng kolonyalismongEspanyol. Ginagamit ng simbahang ito at iba panginstitusyon sa relihiyon ang lahat ng klase ng panlilinlangpara itaguyod ang anila’y banal na karapatan ngmga panginoong maylupa sa propyedad.

Aktibong it inataguyod at ipinapalaganap ngsimbahang Katoliko ang kulturang pyudal upangmapanati l i at mapatindi pa ang kontrol ng uringpanginoong maylupa sa mga magsasaka. Halimbawa,pil i t na idinidikdik sa is ipan ng mamamayan natanggapin at ipaubaya na lang sa diyos ang kahirapanat kapalaran. Ginagamit ni la ang rel ihiyon upangipaghele ang kaisipan ng mamamayan, paasahin sakawanggawa, at buhusan ng malamig na tubig angpaglaban ng mga magsasaka para baguhin angkani lang abang kalagayan sa pamamagitan ngpagrerebolusyon. Nagbubuo rin ang simbahan ng mgaorganisasyong sibiko at pangkawanggawa para

43ESKUM MAGSASAKA

pagtakpan ang tunay na kabuktutan at kasakiman ngmga panginoong maylupa, at sa halip ayipangalandakan ang diumano’y likas nilang kabaitan.

5 . May mga asosasyon ng mga prodyuser, trader, millerat negosyante na direktang nagagamit ng uringpanginoong maylupa para lalong patindihin angpagsasamantala at pang-aapi sa mga magsasaka.

Ang malalaking panginoong maylupa aynakikipagsabwatan o kabilang mismo sa pagtatayo ngmga asosasyon ng malalaking prodyuser, trader onegosyante sa agrikultura. Ilan dito angPHILCONGRAINS sa bigas at mais; Federation of SugarPlanters and Sugar Millers sa industriya ng asukal;Cocofed, Copra Traders Association, Coconut PlantersAssociation sa niyugan at pagkokopra. Sa pamamagitanng operasyong kartel ng mga samahang ito, higit nanamamanipula ng mga panginoong maylupa-burgesyang kumprador ang suplay at presyo ng mgainput sa produksyon, ang pagpepresyo sa produktong mga magsasaka, ang buong kalakalan at pamilihanpara sa mga produktong agrikultural, at maging angmga programa at patakaran ng reaksyunaryonggubyerno hinggil sa agrikultura at kanayunan.

6 . Sinusuportahan ng reaksyunaryong gubyerno angrepormistang mga organisasyong inisponsor ng CIAng US, mga huwad na NGO, mga nagpapanggap naprogresibo at maka-magsasakang institusyon, at mgakontra-rebolusyonaryong taksil na nagtutulak ngrepormista at kontra-rebolusyonaryong mga programasa hanay ng mga magsasaka at manggagawang bukidat naghahasik ng anti-komunismo.

Ang dating nalantad nang mga organisasyongkinasangkapan ng CIA (Central Intelligence Agency)

44 TATLONG ESKUM

ng imperyalistang US sa kanilang kontra-rebolusyon-aryong digma sa Pilipinas noon pang dekadang 1950,tulad ng Philippine Rural Reconstruction Movement(PRRM) at Cooperative Foundation of the Philippines(CFP), ang kapanalig ngayon ng bagong kontra-rebolusyonaryo at antikomunistang mga organisasyon.Ilan sa mga pinakaaktibo sa kasalukuyan angsumusunod: Ugnayan ng mga NagkakaisangOrganisasyon sa Kanayunan (UNORKA/Ric Reyes),Pambansang Katipunan ng Makabayang Magbubukid(PKMM), PARAGOS (dating DKMP), Lakas ng KilusangMangingisda ng Pilipinas, (PANGISDA/KPD, de laCruz-Magpantay), Philippine Peasant Institute (RomeoRoyandoyan), PEACE, Integrated Rural DevelopmentFoundation (IRDF/Frank Pascual), Partnership in RuralReconstruction and Development (PARRDS), atTAMBUYOG. Ang mga ito ay inilantad at itinakwil nang rebolusyonaryong kilusan.

Kabilang din sa mga masugid na nananabotahe atnamiminsala sa kilusan ng mga magsasaka ay ang mga“sosyal demokrata” (socdem) na sa katunaya’y mgarepormistang makakanan at antikomunista tulad ngPambansang Kaisahan ng Samahan ng Maliliit naMagniniyog sa Pilipinas (PKSMMN/Efren Villaseñor,tuta ni Norberto Gonzales ng Partido DemokratikongSosyalista ng Pilipinas).

Nagpapanggap ang mga ito na para sa reporma salupa pero sinasabotahe, ipinagkakanulo, kinokondenaat itinatakwil naman ang rebolusyonaryong pakikibakang mga magsasaka. Pumapasok ang mga ito sa mgabase at sonang gerilya o saanman nakatindig na angmga organo ng demokratikong kapangyarihangpampulitika para guluhin at iligaw angrebolusyonaryong mamamayan at kilusang magsasaka.

45ESKUM MAGSASAKA

Nakikipagsabwatan ang mga ito sa mga burukratangkapitalistang anila’y nagtataguyod ng maka-magsasakang programa. Ikinakampanya nila angpagpapatupad ng huwad na Comprehensive AgrarianReform Law (CARL). It inataguyod nila ang mgamapanlinlang na programa para sa “kaunlaran” ngmga papet na rehimen at mga kontra-magsasakangproyektong nakapaloob doon. Nagiging ahente silang mga imperyalista sa mga proyekto nitongnagkukunwang pangmagsasaka upang siraan atatakehin ang kilusang magsasaka at rebolusyonaryongkilusan sa loob at labas ng bansa.20

7 . Maliban sa kontrol at impluwensya ng mga panginoongmaylupa sa ekonomya at pulitika, ginagamit din nilaang kulturang pyudal upang mapanatili at mapalakaspa ang kanilang paghahari.

Sa pamamagitan ng simbahan, masmidya at paaralan,patuloy na itinatanim sa isipan ang pagiging sunud-sunuran at pangangayupapa sa mga naghahari,paniniwala sa mga pamahiin, pagpapaubaya sa tadhanao kapalaran, pagsasawalang kibo at pagtitimpi sa kabilang mga pang-aapi, sistemang patron, mababangpagtingin sa kababaihan at iba pang pyudal na asal atka i s ipan .

G. Paano higit na pinagsasamantalahan at pinipiga ngimperyalismo at malaking burgesyang kumprador anguring magsasaka sa kasalukuyan?Habang dinisenyo ng imperyalismong US ang ekonomyang bayan para tuluy-tuloy na pagsilbihan ang kanilangpangangailangan sa hilaw na materyal, paglalagakan ngkanilang labis na kalakal at kapital at pagkukunan ngmurang lakas paggawa, higit na pinasisidhi nito ang

46 TATLONG ESKUM

kontrol sa agrikultura sa pamamagitan ng mga batas atprograma ng GATT-WTO.

Ang GATT ay serye ng mga kasunduan sa kalakalan nasumasaklaw sa mahigit sandaang bayan, o 90 porsyentong kalakalan sa daigdig. WTO ang itinayong organisasyonng mga bayang sumasailalim sa GATT. Mekanismo ito ngimperyalismo para maipataw sa maliliit at mahihinang bayanang imperyalistang kaayusan sa kalakalan.

Itinulak ng US at iba pang imperyalistangkapangyarihan ang “malayang pamilihang” globalisasyonna diumano ay makakabuti sa lahat. Sa katunayan,inoobliga nito ang atrasadong mga bayan tulad ng Pilipinasna baklasin ang anumang natitira nilang proteksyon labansa pagpasok ng dayuhang mga produkto, lalu na saagrikultura. Halimbawa ng mga proteksyong ito angmga taripa sa import, subsidyo sa agrikultura at iba pangproduktong eksport, at ang kontrol ng gubyerno sa iba’tibang aspeto ng ekonomya tulad ng pinansya, pasahodat mga serbisyong panlipunan.

Malinaw na layunin ng GATT-WTO na panatilihingatrasado at di-industriyalisado ang Pilipinas, itali angekonomya sa kolonyal na kalakalan at ibaon sa utangupang hindi makaahon ang mamamayan sa kumunoy ngkahirapang dulot ng pagsasamantala at pang-aapi ng mgaimperyalista at lokal na naghaharing uri.

Parang delubyong winawasak ng GATT-WTO angagrikultura at kabuhayan ng masang magsasaka atmamamayan. Ibayong kagutuman, kahirapan, kawalanghanapbuhay at mas abang kalagayan ang idinudulot nitosa masang magsasaka at mamamayan, sa kanayunan atkalunsuran.

Matinding pinahihirapan ang masang magsasaka ngmga kasunduan sa GATT-WTO tulad ng sumusunod:

47ESKUM MAGSASAKA

1 . Ganap na liberalisasyon ng importasyon o pag-alis ngnalalabing mga restriksyon sa pagpasok ng mgaimported na produktong agrikultural.

Dumadagsa ang imported na mga produkto na hindikayang kumpitensyahin ng lokal na mga produkto.Halimbawa, pinapatay ng imported na karneng baboy,manok at baka ang lokal na industriya ng paghahayupan.Gayundin ang pag-iimport ng iba’t ibang klase ngprutas at gulay na pumapatay sa kabuhayan ng milyun-milyong magsasaka.

Sa bigas, magmula 1995 hanggang 2002 ayumaangkat ang Pilipinas ng abereyds na 860,000metriko tonelada ng bigas, bagama’t ang lokal naproduksyon ng bigas na pangunahing pagkain ngmamamayan ay masasabing sapat-sapat. Lalong lalalaito sa napipintong planong pribatisasyon ng NationalFood Authority (NFA) na pursigidong itinutulak ngrehimeng Arroyo. Sa likod ng tabing na pag-aalis samonopolyo ng NFA sa importasyon ng bigas, hahayaanang malalaking burgesyang kumprador at kartel namag-angkat ng bigas. Ibubunga nito ang lalong pagtaasng presyo ng bigas at pagkawasak sa kabuhayan ngmilyun-milyong magsasaka sa palayan.

Sa pagpasok sa WTO, patuloy ding lumaki angimportasyon ng isda kahit na pangatlo ang Pilipinassa buong Asya at panlabing-isa sa buong mundo napinagkukunan ng isda. Ang masaklap nito, ito rin angmga isda na iniluluwas ng bansa tulad ng bangus,tuna at makerel na binibili sa napakababang halaga.21

2 . Pagtalikod ng gubyerno sa responsibilidad namagbigay ng suporta sa agrikultura.

48 TATLONG ESKUM

Tinanggal ng gubyerno ang subsidyo sa palay at mais,mga serbisyo sa patubig at pautang, at pagkontrol sapresyo ng mga input tulad ng abono at pestisidyo.

Bahagi ito ng mga patakarang deregulasyon atpribatisasyon na ipinapataw ng GATT-WTO. Sa gayon,mas malalim na naisusubo ang mga magsasaka sapagsasamantala at panggigipit ng mga panginoongmaylupa at malaking burgesyang kumprador.

3 . Pagpapalawak ng saklaw ng Mga Karapatan sa Pag-aaring Intelektwal (Intellectual Property Rights o IPR)sa anyo ng patent, copyright at trademark.

Ang IPR ay ang karapatan sa eksklusibong produksyon,pagkopya, pagbenta, paggamit at pagpapaunlad ngrehistradong mga bagay at proseso. Saklaw nito magingang bagong tuklas o “napaunlad” na mga binhi,halaman, hayop at iba pa na karaniwang rehistradongpag-aari ng mga korporasyong multinasyunal. Bunganito, kailangan munang bilhin sa kanila ang bagongbinhi ng halaman o ang breeder ng bagong hayopbago magtanim o magpalahi. Dahil monopolyo ngmalalaking kumpanyang multinasyunal angteknolohiyang ipinapataw sa agrikultura, nakakapagdiktasila di lamang sa presyo, kundi maging sa distribusyonng mga nakasisirang genetically modified organism oGMO tulad ng BT corn.22

Ang mga imperyalistang korporasyong agri-kemikaltulad ng Monsanto, Dupont, Bayer, Cargill, atbp. nakumukontrol sa halos 85 porsyento ng distribusyonat pandaigdigang pamilihan ng mga binhi, abono atpestisidyo ang siya ring pangunahing nagtutulak ngmga GMO sa bayan. Bagama’t napatunayang maynapakasamang epekto sa kalusugan at kapaligiran, attinututulan ang paggamit nito ng maraming magsasaka

49ESKUM MAGSASAKA

di lamang sa Pilipinas kundi sa buong mundo, iginigiitng mga korporasyong agrikemikal ang paggamit ngmga nabanggit na mapanirang farm input .23

4 . Pag-aalis ng nalalabing mga restriksyon sapamumuhunan sa akwakultura

Ineengganyo ang pagpasok ng mga korporasyongmultinasyunal at malalaking panginoong maylupa saproduksyon para sa eksport ng hipon, sugpo, tuna,perlas at gulaman. Itinataboy ang maliliit namangingisda sa kanilang palakaya at inaalisan ngkarapatang makinabang sa yamang dagat. Sa talamismo ng reaksyunaryong gubyerno ay umabot na sa182,000 katao ang nabawas sa bilang ng mgamangingisda sa taong 2000. Bunga ng kontrol atmonopolyo ng mga panginoong maylupa-burgesyangkumprador sa pangisdaan ay lumiit ng 70 hanggang80 porsyento ang huli ng mga maralitang mangingisda.Mula sa dating abereyds na 10 kilo araw-araw aybumaba na ito sa dalawa hanggang tatlong kilo kadaaraw. Marami ring pangisdaan ang nasira gawa ngpaghuli ng napakaliliit na isda, paggamit ng dinamita,lason at iba pang mapanirang paraan ng pangingisda.

Makalipas ang mahigit sampung taon ng pagpasokng Pilipinas sa GATT-WTO, lalong lumala ang krisissa ekonomya ng bayan, lalong humigpit ang kontrolng imperyalismo sa buong ekonomya, at mabilis nanawasak ang agrikultura at pangisdaan. Sa loob lamangng unang walong taon sa ilalim ng WTO, umabot sa$5.2 bilyon ang depisit sa agrikultura at patuloy paitong lumalaki dahil sa walang tigil na pagtatambakng mga sobrang produktong agrikultural ng mgaimperyalista sa bayan.

50 TATLONG ESKUM

Maliban sa GATT-WTO, sinisiguro rin ngimperyalismo ang kontrol nila sa agrikultura sapamamagitan ng US Public Law 480 para sa tuluy-tuloy na pagtatambak ng mga produktong sarplas ngUS gaya ng asukal, bigas, mais, trigo at soybean. Utangito na binabayaran ng Pilipinas taun-taon, sa tabingng food aid. Sa taong 2005, nagbayad ang Pilipinasng P1 bilyon. Mas malaki pa ito kaysa inilaan ngreaksyunaryong gubyerno para sa pamimili ng palayng NFA.

51

II.LUMAGANAP AT LUMUBHA ANG PROBLEMA SA LUPA SA

PILIPINAS

DAHIL SA PANGANGAMKAM AT PANLILINLANG

NG MGA DAYUHANG MANANAKOP

AT LOKAL NA PANGINOONG MAYLUPA

52 TATLONG ESKUM

A. Paano lumaganap ang problema sa lupa nang sakupin ngmga kolonyalistang Espanyol ang Pilipinas?Bago pa man dumating ang mga kolonyalistang Espanyol,mayroon nang mga katutubong panginoong maylupa saPilipinas laluna sa Mindanao. Pero naging malawak angproblema sa lupa nang sakupin ng kolonyalismongEspanyol ang Pilipinas. Pinalaganap at pinatatag ngkolonyalismong Espanyol ang pyudalismo sa loob ngmahigit 300 taong paghahari nito sa bayan.

Pangunahin sa pamamagitan ng dahas, kinamkam ngsimbahang Katoliko at mga upisyal at sundalong Espanyolang lupain ng mga Pilipino. Pinayagan nilang magmay-ari ng lupa ang iilang katutubong naghahari nanakipagsabwatan sa kanila.

Idineklarang pag-aari ng hari ng Espanya ang mgakagubatan at lugar na di sinasaka. Ang masang magsasakaay pwersahang pinatrabaho para buksan at hawanin angmalalawak na lupain para sa panginoong maylupa. O dikaya, sapilitang inangkin ng mga dayuhan at katutubongpanginoong maylupa ang mga lupaing boluntaryonghinawan ng mga magsasaka. Pwersahang pinalikha ngsarplas na ani ang mga magsasaka para suportahan atpakainin ang mga opisyal, pari at sundalo at mgakatutubong naghahari. Naningil ng tributo para sa mganaghaharing dayuhan. Sapilitang pinagtrabaho angmamamayan para mapalawak ang mga sakahan, maitayoang mga gusali ng gubyerno at simbahan, mapahusayang komunikasyon sa pagitan ng mga baryo at ngkabayanang tinitirhan ng mga kolonyalista.

Lalong lumubha ang problema sa lupa nang ipatupadng kolonyalismomg Espanyol ang sistemang asyendanoong ika-18 siglo. Malalawak na lupain ang pwersahangpinatamnan ng produktong pang-eksport tulad ng tabako,

53ESKUM MAGSASAKA

abaka at tubo. Pinilit ang masang magsasaka na umani ngsobrang produkto para sustentuhan ang dayuhan atkatutubong panginoong maylupa. Piniga rin sila upangmakaani ng parami nang paraming hilaw na materyalesna iniluluwas sa ibang bayan.

Kasabay ng pagtatayo ng sistemang asyenda, lalonglumubha ang pangangamkam ng lupa at lalong pinataasang upa sa lupa at mga buwis. Lumaki ang pangangailanganpara sa mga kalsada, tulay at daungan para sa paghahakotng hilaw na materyales. Mahigpit na ipinatupad angsapilitang paggawa. Piniga rin sila upang makaani ngparami nang paraming hilaw na materyales na iniluluwassa ibang bayan.

B. Paano higit na pinalawak at pinasidhi ng imperyalismongUS ang pyudalismo nang sakupin nito ang Pilipinas?Nang marahas na sakupin ng imperyalismong US angPilipinas noong huling bahagi ng ika-19 na siglo, tiniyaknitong mapapanatili at maipagtatanggol ang paghaharing uring panginoong maylupa. Kinilala ng Tratado ngParis noong 1898 ang lupang pag-aari ng mga panginoongmaylupang Espanyol, kabilang na ang simbahang Katoliko,at ibinalik sa kanila ang lupang nakumpiska noongRebolusyon ng 1896.

Ginawa ito ng imperyalismong US para makuha angsuporta ng mga panginoong maylupa at mga traydor sakanyang pananakop, at matiyak na mananatilingagrikultural ang Pilipinas. Sa gayon, sinigurado nito angpagkukunan ng hilaw na materyales at murang lakas-paggawa para sa mga industriya ng US at tambakan ngkanilang mga produkto.

Nagpalabas ang imperyalismong US ng iba’t ibangbatas hinggil sa lupa para lokohin ang masang magsasakaat mapadali ang pang-aagaw ng mga upisyal ng

54 TATLONG ESKUM

gubyernong kolonyal, korporasyong Amerikano at mgakatutubong naghahari sa lupa ng mga nagsasari l ingmagsa s aka .

Ilan sa mapanlinlang na mga batas na ipinalabas noongpanahon ng direktang paghahari sa Pilipinas ngimperyalismong US ang mga sumusunod:

o Batas sa Rehistrasyon ng Lupa ng 1902. Kinikilalanito ang tatlong titulo sa ari-arian na mairerehistro;ang Informacion Posesoria, rehistrasyon sa ilalimng Batas ng Espanya sa Pagsasanla at depektibongtitulo o posesyon mula noong 1894.

o Ginamit ng mga naghaharing uri ang batas na itopara agawin ang mga lupa ng mga magsasaka atpambansang minorya na hindi tinuruan kungpaano magparehistro ng lupa noong naghahari angEspanya at maging noong naghahari angimperyalismong US.

o Batas sa Kadastre noong 1907. Kunwang layonng batas na ito na ituwid ang dating mali sapagtititulo ng lupa. Ang totoo’y ginamit atginagamit pa rin ang pagsusukat sa kadastre bilangisang pangunahing paraan ng pang-aagaw ng lupa.

o Sunud-sunod na mga batas sa lupang publikonoong 1903, 1919 at 1929. Nanawagan sa mgamagsasaka na maghomisted pero panakip lamangito sa malawakang pagkuha ng mga mamamayangAmerikano, korporasyong agrikultural ng US atmga Pilipinong panginoong maylupa at opisyalng gubyerno sa mga lupaing publiko.

Sa panahon ng Komonwelt, itinayo ang National LandSettlement Administration. Ipinatupad ng papet napresidenteng si Manuel Quezon ang programangresetelment sa Koronadal Valley sa Mindanao sa

55ESKUM MAGSASAKA

pagsisikap na pakalmahin ang mga pag-aalsang magsasakana sumiklab sa iba’t ibang bahagi ng kapuluan katuladng Colorum at Sakdal, at pagkilos ng mga magsasaka lalona sa Gitnang Luzon.

Ang Share Tenancy Act (1933) na ginawa diumanopara ibaba ang upa sa lupa ng mga magsasaka (50-50 sahatian ng gastos sa produksyon at 10 porsyentongmaksimum na interes sa utang) ay di rin napakinabanganng mga magbubukid dahil sa probisyon na ipapatupadlamang ito sa pamamagitan ng petisyon ng nakararamingkonsehong munisipal sa isang probinsya, na karaniwanay mga panginoong maylupa din. Ang masahol pa, nagamitang batas na ito ng mga panginoong maylupa para madalinilang mapatalsik ang kanilang mga kasamá.

Sa pamamagitan ng kolonyal na patakaran, at ng mgabatas at di-pantay na tratado at kasunduan, hinubog ngimperyalismong US ang ekonomya ng bayan alinsunodsa kanyang pangangailangan para sa hilaw na materyales,paglalagakan ng kanilang labis na kapital at pagkukunanng murang lakas paggawa.

Tatlong paraan ang ginamit ng imperyalismong USsa pagpasok at unti-unti nitong pangingibabaw saagrikultura ng kanayunan — kolonyal na kalakalan,tuwirang pamumuhunan at pagpapautang. Mabilis napinalawak ang mga sakahang natatamnan ng mgaproduktong pang-eksport tulad ng tubo, niyog, at abaka.Inengganyong makapasok ang dayuhang agribisnes.Maraming magsasaka ang sapilitang pinaalis mula sakanilang sinasaka at karamihan ay naging mgamanggagawang agrikultural na lamang ng mgaplantasyong ito.

Nilikha ng mga multinasyunal na korporasyong USang isang malakihang pamilihan para sa kanilang mga

56 TATLONG ESKUM

produkto tulad ng makinarya, pestisidyo, abono at binhisa pamamagitan ng mga programang diumano’y para sakapakanan ng magsasaka. Dahil monopolisado angindustriya ng mga gamit pansakahan, nakapagtakda angmga imperyalistang korporasyon ng presyong ibayongmas mataas kaysa sa presyo ng pandaigdigang pamilihan.Mula sa nasabing pagpepresyo, nagkamal angimperyalismong US ng sobra-sobrang tubo.

Bilyun-bilyong labis na kapital din ang ipinautang ngimperyalismong US sa Pilipinas upang tumubo. Patuloyna umaani ang imperyalismo ng pakinabang sa mgapautang na ito habang kinakarga naman ng mgamagbubukid ang pasanin sa anyo ng papalaking singil sairigasyon, papataas na presyo ng abono’t pestisidyo atpapalaking interes sa pautang.

K. Anong mga kontra-magsasaka at kontra-mamamayangprograma at patakaran ang ipinatupad ng mga papet narehimen?Higit na lumubha ang problema sa lupa pagkatapos ngIkalawang Digmaang Pandaigdig. Pinatindi ang kontrolng imperyalismong US sa Pilipinas sa pamamagitan ngmga galamay nito. Sunud-sunod na paksyon ngnaghaharing uri ang nagpatakbo sa papet na gubyernopara sa interes ng dayuhan at lokal na naghaharing uri.

Walang saligang pagkakaiba sa kolonyal na paraan ngmga imperyalista ang ginamit ng papet na mga presidentemula kay Roxas hanggang sa kasalukuyan upang itaguyodat ipagtanggol ang interes ng panginoong maylupa.Marahas na sinupil ng reaksyunaryong armadong pwersaang mga kilusan ng magsasaka para sa tunay na repormasa lupa. Kasabay nito, nagpakulo ang gubyerno ng mgaprograma para linlangin ang masang magsasaka at ilihissila sa tunay na rebolusyonaryong solusyon sa kanilang

57ESKUM MAGSASAKA

problema. Tampok dito ang mga huwad na reporma salupa na sa halip na lumutas ay ibayong nagpalubha saproblema ng masang magsasaka.

1 . Masugid na nagpatupad ng mga kontra-magsasakangpatakaran at programa ang mga papet na rehimenbago ipataw ang batas militar.

Tiniyak ng rehimeng Roxas ang Susog Pariti saKonstitusyon. Pinanatili ang kolonyal na pribilehiyong US na mag-ari at makinabang sa likas na yaman ngPilipinas kabilang na ang lupa. Ibinalik ang mgalupaing kinumpiska sa panginoong maylupa sa mgalugar na napalaya ng HUKBALAHAP (Hukbo ng BayanLaban sa Hapon) sa pamumuno ng Partido Komunistang Pilipinas (PKP). Siningil sa mga magsasaka angupa sa lupa na di nabayaran sa panahon ng digmaan.Tumindi ang pangangamkam ng lupa. Pinalakas angkapangyarihan ng mga panginoong maylupa sakanayunan .

Mabangis na sinalakay ng mga rehimeng Roxas atQuirino ang mga magsasakang lumaban sa matindingpagsasamantala at pang-aapi. Kinumpleto ng rehimengMagsaysay ang pagdurog sa Hukbong Mapagpalayang Bayan (HMB) at lumang PKP, angpinakaorganisadong pwersang lumaban para sa interesng magsasaka at buong mamamayan.

Nagkaroon ng huwad na mga programa saresetelment sa ilalim nina Quirino at Magsaysay. Pinag-ibayo ang pagpapadayo ng mga magsasaka sa mgaprontera para pakalmahin ang pag-aalsa nila atpagtakpan ang malawakang pangangamkam ng lupa.

Noong 1955, pinagtibay ni Magsaysay ang Batas saReporma sa Lupa. Ayon dito, ipapamahagi ang mgalupaing mahigit sa 300 ektarya, kung pag-aari ng mga

58 TATLONG ESKUM

indibidwal, at 600 ektarya mahigit, kung pag-aari ngmga korporasyon. Walang kinahinatnan ang batas nai to .

Pinagtibay ng rehimeng Garcia noong 1958 angBatas Anti-Subersyon para hadlangan ang mulingpagbangon ng kilusang magsasaka at ng rebolusyon.

Ipinagyabang naman noong 1963 ng papet napresidenteng si Macapagal ang Kodigo sa Reporma saLupang Agrikultural. Itinakda nito na 75 ektarya angmaksimum na lawak ng lupang mananatiling pag-aaring isang panginoong maylupa. Subalit maramingipinwera ang batas na ito. Itinakda rin nito angnapakataas na bayad sa lupa. Ipinagbawal ng batasang sistemang kasamá pero ipinalit dito ang sistemangleasehold o nakapirming upa sa lupa na 25 porsyentong karaniwang taunang ani. Wala ring nagawa angbatas na ito para bigyan ng solusyon ang problemang mga magsasaka.

Dagdag pa, ipinataw ng rehimeng Macapagal angpatakarang dekontrol na nagpabagsak sa presyo ngprodukto ng magsasaka. Pinalawak din ang mgataniman para sa eksport.

2 . Pinag-ibayo ng pasistang diktadurang US-Marcos angmga kontra-magsasakang patakaran at programa.

Ipinataw ang paghaharing militar para sugpuin angmabilis na paglakas ng rebolusyonaryong kilusan atipagtanggol ang interes ng imperyalismong US,malaking burgesyang kumprador at panginoongmaylupa. Naghasik ng lagim ang pasistang armadongpwersa ng diktadura at buong lupit na nanupil sakarapatan ng mamamayan para iligtas ang naghaharings is tema.

59ESKUM MAGSASAKA

Kasabay ng deklarasyon ng Batas Militar noongSetyembre 1972, iprinoklama ni Marcos ang PD 2 at27 na naglaman ng huwad na reporma sa lupa. Palayanat maisan lamang ang saklaw at ipinwera ang mgaapat na milyong ektaryang taniman ng niyog, tubo,tabako at iba pang asyenda.

Iilang magsasaka lamang ang nabigyan ngCertificate of Land Transfer (CLT). Hindi ito titulo salupa kundi walang kabuluhang papel na nagsasabingpwedeng bilhin ng mga magsasaka ang lupa ng mgapanginoong maylupa sa paraang itinakda nggubyerno. Maraming rekisito para mapailalim saprograma. Obligado ang magsasaka na sumapi saSamahang Nayon na isang huwad na kooperatiba,magtanim ng certi f ied seeds at gumamit ng abono’tpestisidyong kemikal para makapangutang saMasagana 99. Napakaraming bayarin sa SamahangNayon at mapang-usura ang interes sa utang. Sa huli,ang mga panginoong maylupa at korporasyongagribisnes ang nakinabang sa mga programang ito.

Itinayo ng pasistang rehimen ang mga monopolyosa industriya ng niyog, asukal at tabako. Nagpataw ngbagong mga buwis at kinontrol ang eksport-import atang pagproseso sa mga ito. Ginamit ang pondo ngmagsasaka bilang puhunan ng malalaking bangkongkontrolado ng rehimen, tulad ng United CoconutPlanters Bank (UCPB).

Sa utos ng imperyalismong US, aktibong itinulakng diktadura ang Green Revolution para pahigpitinang kontrol nito sa agrikultura. Itinaguyod nito angpaggamit ng mga binhing high yielding varieties oHYV na matakaw sa abono at pestisidyo at iba pangprodukto at teknolohiya na kontrolado ng mgaimperya l i s t a .

60 TATLONG ESKUM

Maraming magsasaka, maralitang setler atpambansang minorya ang inagawan ng lupa sa iba’tibang paraan. Pinalawak ang mga plantasyongtinatamnan ng mga pananim para sa eksport. Ginamitang mga operasyong militar at proyektongimprastruktura (gaya ng dam, tulay at kalsada) sawalang-pakundangang pangangamkam ng lupa ng mgamagsasaka, maralitang setler at pambansang minorya.Pinayagan ang malalaking korporasyon sa industriyana pumasok sa produksyon ng palay at mais.

Bumulusok ang ekonomya nang walang kaparis sanakaraan at nasalanta ang kabuhayan ng masangmagsasaka at buong mamamayan.

3 . Pinalala ng rehimeng US-Aquino ang mga kontra-magsasakang patakaran at programa ng diktadurangUS-Mar c o s .

a ) Ang CARP ay isang engrandeng panlilinlang nanaglalayong pahinain ang kilusang magsasaka atang pambansa-demokratikong rebolusyon.

Ang huwad na reporma sa lupa ng rehimengAquino ay iprinoklama noong Hulyo 1987 salayuning “alisin ang malaking agwat sa pagitan ngmga mayaman at mahirap at bunutin ang ugat ngdalawampung taon ng komunistang insurhensya.”

Pinagtibay ang CARP ng ComprehensiveAgrarian Reform Law (CARL). Ayon dito, limangektarya ang matitira sa mga panginoong maylupaat ibang may-ari. Tigtatlong ektarya ang mapupuntasa tuwirang mga tagapagmanang may edad 15pataas at magbubungkal ng lupa. Sa kabilangbanda, sa mga lupaing may sukat na mula 24hanggang 50 ektarya, 24 ektarya ang matitira sapanginoong maylupa o may-ari ng lupa.

61ESKUM MAGSASAKA

Nakabatay sa deklarasyon ng panginoongmaylupa kung magkano ang kanyang lupa.Babayaran ng gubyerno ang mapapagkasunduannilang presyo at ito ang magbebenta sa benepisyaryo.Sa loob ng 30 taon, magbabayad ang benepisyaryong pantay na amortisasyon. May anim naporsyentong patong sa halaga ng lupa taun-taon.Tiniyak sa probisyong ito na hindi makakayananng karaniwang magsasaka ang napakataas na presyong lupa. Maraming lupang naipwera sa simplengdahilang hindi magkasundo ang gubyerno atpanginoong maylupa sa presyo. Naging raket lamangng mga panginoong maylupa at mga kasabwat nilasa Department of Agrarian Reform (DAR) angboluntaryong pagbebenta ng lupa. Ibinenta samataas na presyo ang masamang klaseng lupanggustong idispatsa ng mga panginoong maylupa.

Pinalusot ng CARL ang libu-libong malakingplantasyon at asyenda tulad ng Hacienda Luisita,mga korporadong sakahang tinatamnan ng exportcrops at mga manukan, rantso, at palaisdaan.

Sa anim na taong panunungkulan ng rehimengAquino, ipinagyabang nito ang pamamahagi ng293,427 ektarya — higit lamang ito ng kaunti sadalawang porsyento ng kabuuang pribadonglupang agrikultural. Pero pinasisinungalingan itong kongkretong pagsisiyasat. Lumilitaw nakagubatan, lupang mineral na kwari at minahan, atmay mga ilog pa, sementeryo at dalisdis ng bundok,ang ilang libong ektaryang nasaklaw diumano saHilagang Mindanao.

b ) Ang total war ng rehimeng Aquino ay isangmalaking krimen laban sa rebolusyonaryongkilusan at masang magsasaka.

62 TATLONG ESKUM

Kasabay ng panlilinlang, inilunsad angmararahas na kampanyang militar o total war labansa mamamayan. Nanalasa ang mga pasistang tropasa kanayunan at kalunsuran. Libu-libong magsasakaang dinakip, tinortyur at pinatay. Umabot namansa isang milyon ang sapilitang lumikas dahil samga pambobomba, panununog, pandarambongat iba pang pang-aabuso ng mga pasistang tropang rehimen. Todong dislokasyon sa kabuhayan,gutom at sakit ang idinulot ng mga kampanyangmilitar. Ginamit ng mga panginoong maylupa angmga operasyon at tropang militar para mangamkamng lupa at ipagtanggol ang kanilang kapangyarihan.

Maging ang ligal na kilusang magsasaka aymarahas na sinupil. Naganap ang Masaker saMendiola noong Enero 22, 1987 na kumitil ngbuhay ng 13 magsasaka nang pagbabarilin sila ngmga pulis at sundalo ng rehimen habang sila’ymapayapang nagpoprotesta. Nasugatan din angmahigit sa sandaang magsasaka.24

4 . Itinaguyod at pinasahol pa ng rehimeng US-Ramosang mga kontra-magsasakang patakaran at programa.

Garapalang kontra-magsasaka ang mga hakbang naipinatupad ng rehimeng Ramos. Kahit bilang pakitang-tao lamang ay wala sa prayoridad nito ang reporma salupa. Bukod pa, ipinagyabang nitong nalutas na angproblema sa lupa dahil sa pagpapatupad ng CARL. Sailalim ng programang Philippines 2000 at sa pagpasoksa GATT-WTO, nasadlak sa mas matinding kahirapanat kawalan ang masang magsasaka.

Ang programang Philippines 2000 ay higit nanagpayaman sa imperyalista, mga panginoong maylupa

63ESKUM MAGSASAKA

at malaking burgesyang kumprador at nagpatibay sakanilang kapangyarihan.

a ) Sa Investors’ Lease Act, binigyan ng karapatan angmga dayuhan na makaupa at gumamit ng lupangagrikultural nang hanggang 75 taon. Sa tagal ngtaong ini laan ng gubyerno sa mga dayuhangkorporasyon, hindi lamang pag-upa kundi ilanghenerasyon na ng pagmamay-ari ang katumbas nitopara sa masang magbubukid.

b) Sa High Value Crops Production Act, ibinaling sapagtatanim ng mga pang-eksport na pananim namay mataas na halaga tulad ng goma, bulaklak,asparagus at bulak ang mahigit tatlong milyongektaryang palayan at maisan. Kagyat na naipweraang mga ito sa saklaw ng CARL at nawalan ngsakahan ang ilang milyong magsasaka.

k ) Lubos ding ipinwera sa saklaw ng CARL ang 2.8milyon ektaryang mga asyenda at korporadongsakahan para sa eksport na pananim, palaisdaan,sugpuan, manukan, babuyan, mga rantso at ibapa. Maging ang malalawak na lupain ng simbahangKatoliko ay naipwera sa saklaw ng programa.

d ) Isinapribado ang malawak na mga lupaing publiko.Pinagtibay ng rehimen ang mga batas at programangsadyang nagdulot ng matinding kahirapan sa masangmagsasaka gaya ng:

o Agriculture and Fisheries Modernization Act(AFMA). Mag-aangkat ng mga makinaryangpansakahan para sa malalawak na corporativefarms na tulad ng kay Danding Cojuangco,biotechnology na kunwa’y magpapataas ngproduktibidad pero nakadisenyo upang

64 TATLONG ESKUM

lubusang umasa ang pagsasaka sa mga farminput na gawa ng imperyalistang mga kumpanya.

o Fishpond Lease Agreement (FLA). Maaaringupahan ng pribadong mga korporasyon (lokalat dayuhan) ang mga baybaying dagat at latianpara gawing palaisdaan. Bunga nito, nawalanng tradisyunal lugar pangisdaan ang mgamaralitang mangingisda.

o Integrated Forest Management Agreement(IFMA). Pagbibigay karapatan sa pribadong mgakorporasyon (lokal at dayuhan) na gawingplantasyon ng punongkahoy para sa tabla angmga erya sa reforestation.

o Indigenous People’s Rights Act (IPRA). Diumano’ypaggalang sa karapatan ng pambansang minoryasa kanilang lupain pero sa katunayan ito’ymalawakang pangangamkam ng mga lupangninuno, panlilinlang at panunuhol sa mgapinuno upang hindi lumaban ang tribu sa mgaprograma ng gubyerno tulad ng pagmimina atpagtotroso.

o Mining Act . Nagbibigay ng pahintulot atinsentibo para ariin ng mga dayuhan ang lupangsaklaw ng kanilang minahan.

o Agricultural Tariffication Act. Tinanggal angtaripa at iba pang buwis na ipinapataw sa mgaimported na bawang, sibuyas, kape, repolyo,patatas, mais, poultry at livestock .

o Fisheries Code of 1998. Pinaluwag ang pagpasokng mga komersyal na pangisda sa munisipal namga pangisdaan; mula sa dating 15 kilometro,ibinaba sa 10 kilometro ang distansya mula saaplaya na maaaring pangisdaan ng mga komersyal

65ESKUM MAGSASAKA

na pangisdang ito. Pinahintulutan din angpangingisda sa mga lugar na may 7 metro anglalim, kahit di pa umaabot ng 10 kilometro.Pinalawak at pinatindi rin ang pagmamay-aring mga panginoong maylupa-kumprador burgessa mga pangisdaan sa loob ng 50 hanggang 75taon .

e ) Maraming magsasaka ang nawalan ng lupangsinasaka bunga ng programang land useconversion. Itinatransporma sa gamit industriyal,komersyal, residensyal at ekoturismo ang mgasakahan. Sa dislokasyong pangkabuhayan naibinunga nito, ibayong hirap ang dinaranas ng mgaapektadong magbubukid dahil wala namangindustriyang magbibigay sa kanila ng alternatibongtrabaho. Pinatalsik din sa trabaho ang maramingmanggagawang bukid sa tubuhan.

Binigyang-daan ng rehimeng Ramos angwalang-habas na pangangamkam ng lupa mula samasang magsasaka at ang mabilis na rekonsentrasyonnito sa kamay ng iilang panginoong maylupa,malaking burgesyang kumprador at imperyalista.Noong 1994, umabot na sa 22,000 magsasaka angbinawian ng CLOA at CLT ng reaksyunaryonggubyerno. Umaabot naman sa 118,000 ektarya angipinailalim sa reklasipikasyon ng mga pamahalaanglokal. Sa halip na iangat ang kabuhayan ngmagsasaka at ng buong mamamayan, pinatindi nitoang pagsasamantala at pang-aapi sa kanila.

Bilang pakunswelo, itinakdang Agrarian ReformCommunities (ARC) ang tig-dalawang baryo bawatdistritong kongresyunal. Subalit hindi pa rinmaaaring ariin ng mga magsasaka ang mga lupaingsaklaw ng ARC. Ipinapatupad dito ang sistemang

66 TATLONG ESKUM

buwisan at pagtatanim ng mga pananim na pang-eksport. Ang ipinangangalandakan namang suportangserbisyo sa mga ARC ay suporta para sa mga lokalna pulitiko na mga panginoong maylupa rin.

5 . Lubusang itinakwil ng rehimeng US-Estrada angkapakanan ng mga magsasaka.

Walang sariling programa para sa mga magsasaka angrehimeng US-Estrada, bagkus pinasahol lamang nitoang mga patakaran, programa at krimeng kontra-magsasaka ng dating rehimeng Ramos. Ipinagtanggolni Estrada ang malawakang panga-ngamkam sa lupang magsasaka. Sinuportahan nito ang iskemangcorporative farming ni Danding Cojuangco at pinuripa ito bilang “patron ng reporma sa lupa.” Hindiibinalik ni Danding sa mga magsasaka ang dinambongniyang pondo sa coconut levy (ang buwis na hinuthotng rehimeng Marcos mula sa mga magkokopra) na nasaUnited Coconut Planters Bank at ipinangsosyo niyasa malalaking korporasyon tulad ng San MiguelCorporation. Sa maraming pagkakataon, natalo angmga kasong inihain ng magsasaka laban sa Land UseConversion at kanselasyon ng mga ipinamahagingCLT.

Para higit na makapagsilbi sa mga imperyalista,ipinataw ni Estrada ang Administrative Order No. 9para sa sektor ng agrikultura. Dala-dala ang islogangglobalisasyon, pinakitid ng rehimen ang usapin ngkawalan ng tunay na repormang agraryo sa kakulanganng makinarya, pautang at iba pang serbisyongpansakahan upang maabot ang tinatawag na“produktibidad” ng mga magsasaka.

Bumagsak ang iba’t ibang sangay ng agrikultura samalawakang importasyon ng halos lahat ng produktong

67ESKUM MAGSASAKA

agrikultural sa ilalim ng GATT-WTO. Kasabay ng pag-alis ng lahat ng subsidyo at tulong sa magsasaka aybinabaha naman ang pamilihan ng mga inimport naprodukto tulad ng bigas, mais, sibuyas, bawang, lahathalos ng uri ng beans, lahat ng klase ng karne, gatasat mga produktong yari dito, iba’t ibang uri ng isda,gulay, prutas at marami pang iba. Kaya sa malakingbahagi ng bansa, ang matinding paghihirap ngmamamayan ay tumutungo na sa pamumulubi.

Dinambong din ng rehimen ang parte ng mgamagtatabako sa pamamagitan ng Tobacco Excise Tax.

Bukod pa, nagdeklara ng lahatang-panig na digmaang rehimeng Estrada laluna sa mamamayang Morona ang karaniwang biktima ay ang mamamayan sakanayunan. Hindi pa man nakakabalik ang daang libongnagsilikas na mamamayang Moro noong panahon ngdiktadurang Marcos ay nadagdagan pa ito ng libu-libong biktima ng karahasan ng rehimeng Estrada.25

6 . Ipinagpapatuloy ng rehimeng US-Arroyo ang mgakontra-magsasakang patakaran, programa at krimenpara sa higit na pakinabang ng mga imperyalista,malalaking panginoong maylupa at burgesyangk u m p r a d o r .

Higit na masahol, papet, pasista at korap ang rehimengUS-Arroyo kung ihahambing sa naunang papet namga rehimen. Pilit niyang pinapatupad angnapatunayan nang mga batas at programang anti-magsasaka, anti-mamamayan, at maka-imperyalista nalalong naglubog sa krisis sa ekonomya at sumisira sakabuhayan ng mamamayan.

a ) Sagadsarin ang pagkapapet ng rehimeng Arroyosa imperyalismong US.

68 TATLONG ESKUM

Sa agrikultura, ang patuloy at tumitinding kontrolat pangingibabaw ng imperyalismong US sa bayanay lalo pang nagpapalala sa malapyudal na sistemasa ekonomya at nagdudulot ng ibayongpagsasamantala at pang-aapi sa masang magsasaka.

Sa ilalim ng GATT-WTO (inisponsor ni Arroyonoong siya’y senador pa) patuloy na bumulusokang pambansang kita sa agrikultura. Nitong 2005umabot sa $5.2 bilyon ang depisit sa kalakalan saagrikultura; ibig sabihin, sa bawat $1 na kinikita saexport, $6 naman ang ginagastos sa import. Milyun-milyong magsasaka ang nawalan ng kabuhayandulot ng pagdagsa ng importasyon ng mga produktomula sa mga kapitalistang bayan. Ang masaklap,ang iniimport ay mga produktong nililikha mismosa bayan, halimbawa bigas, gulay, asukal at isda.

Ibayong tumaas ang presyo ng mga input sasakahan (na kontrolado ng mga imperyalistangagribisnes) at maraming magsasaka ang napilitangisangla o di kaya’y ibenta ang kanilang lupa paralamang sila at ang kanilang pamilya ay mabuhay.Lalong tumindi ang pyudal at malapyudal napagsasamantala. Dumadagsa sa kabayanan angmalaking bilang ng mga manggagawang bukid nanaghahanap ng trabaho at sila’y nasasadlak sa masmatinding kahirapan. Marami ang naoobligangmangibang-bayan bilang mga domestic helper oDH, manggagawa sa konstruksyon o maliliit napabrika. Subalit napakarami rin ang nabibiktimabilang mga “japayuki,” GRO, mail-order bride atiba pang katulad. Milyun-milyong Pilipino angnakikipagsapalaran sa ibang bayan para pasukinang pinakamahihirap at pinaka-mapanganib na

69ESKUM MAGSASAKA

trabaho para lamang mabuhay ang naiwangpami lya . 24

Inilalako ng rehimen ang charter change(chacha) o pag-amyenda sa reaksyunaryongsaligang batas upang alisin ang anumang nalalabingproteksyon sa mga lupain at likas-yaman ngPilipinas. Layunin ng chacha na lubusangipagkaloob sa mga imperyalista ang pagmamay-aring mga lupain at alisin ang anumang hadlang saglobalisasyong “malayang pamilihan” naipinapataw ng mga imperyalistang kapangyarihan.

b ) Patuloy na narerekonsentra ang mga lupain sakamay ng malalaking panginoong maylupa,burgesyang kumprador at mga imperyalistangagr i -korporasyon.

Mismong ang huwad at kontra-magsasakangCARP ang kinakasangkapan ng rehimen upangmanatili o di kaya’y lumawak pa ang lupaingkontrolado ng mga naghaharing uri.

Agresibong pinapatupad ang mga iskemangnagbabalatkayong pang-magsasaka at nagbibigayng ilusyon na nagkakaisa ang mga panginoongmaylupa at magsasaka. Halimbawa nito angpakanang joint venture (ang magsasaka atpanginoong maylupa ay parehong nagmamay-ari)upang ang mga lupaing ipinamamahagi sa mgamagsasaka ay maaangkin pa rin at patuloy namakukontrol ng mga panginoong maylupa-kumprador. Kapalit nito ang kakaunting sapi samga korporasyon o bogus na kooperatiba na nasaabsolutong kontrol din ng mga panginoongmaylupa-kumprador tulad ng cooperative schemeni Danding sa Isabela, at corporative scheme sa

70 TATLONG ESKUM

Negros; ang stock distribution option ng HaciendaLuisita at ang voluntary land transfer/direct paymentscheme na ginagamit para ipamana ang mga lupainsa mga kamag-anak ng panginoong maylupa atnapagkakwartahan nila dahil kahit hindi produktiboang lupa, naibebenta nila ito sa gubyerno salubhang pinalobong halaga.

Patuloy na kinakansela ang mga CLOA, EP atCLT na ipinamahagi sa mga “benepisyaryo” ngreaksyunaryong reporma sa lupa. Hindi rawnakabayad ng amortisasyon ang mga magsasaka,o kaya’y hindi produktibo ang lupa, o hindi saklawng reporma sa lupa. At kahit na nakabayad na ngamortisasyon ang magsasaka, basta gustuhin ngpanginoong maylupa, kinakansela pa rin angCLOA.

Higit pang tumitindi ang suliranin sa lupa sanhing maramihang pangangamkam ng mga lupain atpagpapatalsik sa mga magsasaka bunga ng landuse conversion sa mga lupaing agrikultural tungosa pagiging mga lugar industriya, komersyal,subdibisyon at pangturismo.27

Sa mga lugar ng Bangsa Moro, malimit nabinobomba at minimilitarisa ang mga bayan sapaligid ng Liguasan Marsh na tinatarget naplantasyon ng mga imperyalistang agrikorporasyonat pagkukunan ng mahahalagang likas na yamantulad ng langis at mga mineral.

Sa Capiz, isla ng Panay, naglulunsad ngmararahas na operasyong militar angreaksyunaryong AFP at pinapatalsik ang mgakatutubo sa 33,000 ektaryang lupain na itinakdangmilitary reservation.

71ESKUM MAGSASAKA

k ) Patuloy na pinipiga at binibiktima ang mgamagsasaka at mamamayan ng garapalangpangungurakot at pandarambong ng rehimen.

Hindi lamang sa pandaraya sa eleksyon, maramiring anomalya ang kinasangkutan ni Arroyo tuladng Ginintuang Masaganang Ani Fertilizer Fund. Sahalip na ibili ng abono ang P2.8 bilyon para samga magsasaka, ginamit niya ito sa eleksyon noong2004. Ginamit din ni Arroyo ang P35 bilyon mulasa nabawing nakaw ni Marcos na nakalaan sanapara sa mga “benepisyaryo” ng CARP at biktimang paglabag sa karapatang-tao noong panahon ngdiktadurang Marcos.

d ) Pinatindi ng rehimeng Arroyo ang pasismo sakanayunan at buong bayan upang sindakin atsupilin ang masang magsasaka at mamamayan.

Duguan ang kamay ni Arroyo sa sunud-sunodna masaker na naganap sa ilalim ng kanyangpanunungkulan: Kananga 9 sa Leyte noong 2003,Hacienda Luisita noong Nobyembre 2004; Palo 9sa Leyte noong 2005, at sa San Ildefonso, Bulacannoong 2006.

Walang-awang pinapaslang ang mga lider attagasuporta ng kilusang magsasaka. Sa ilalim ngOplan Bantay Laya, sinasalbeyds ang mgamyembro, lider at simpatisador ng hayag na mgaorganisasyong masa, alyansa ng mga magsasaka atprogresibong partido pulitikal. Pinapatay rinmaging ang mga pari, taga-midya, abugado, duktor,estudyante, guro at mga nakikibaka para sakarapatang-tao. Matapos bansagang mga terorista,dinudukot, tinotortyur, kinukulong, at pinapatayang sinumang kumokontra sa rehimen. Sa loob

72 TATLONG ESKUM

lamang ng tatlong taong panunungkulan ni Arroyo,may naitala nang 4,207 kaso ng paglabag sakarapatang-tao. Karamihan sa mga biktima aymagsasaka .

Niyuyurakan ang mga kalayaang sibil atdemokratikong mga proseso gaya ng pagbabawalsa mga rali at demonstrasyon laluna nang ipatupadng rehimen ang Calibrated Preemptive Response(CPR). Minamadali ang pagpapatibay ng Anti-Terrorism Bill at National ID System upang lubusangkontrolin at supilin ng estado ang mga karapatanng mamamayan.

Mabi l is na tumatahak ang rehimen tungo salantarang pasistang paghahar i .

Sa desperasyong patuloy na makuha angsuporta ng US at manat i l i sa kapangyar ihan,i t inaguyod at naging pangunahing programa ngrehimeng Arroyo ang pakikidigma laban sa“teror ismo.” Sunud-sunod ang is inasagawangmagkasanib na pagsasanay-mil i tar ng mgatropang US at AFP sa iba’ t ibang bahagi ngkapuluan na naghahasik ng lagim at kapinsalaansa masang magsasaka at mamamayan sak a n a y u n a n .

Tuluyan nang t inal ikuran at is inara ngrehimen ang usapang pangkapayaan sa pagitanng GRP (Government of the Republic of thePhilippines) at NDFP (National Democratic Frontof the Phil ippines). Patuloy na s inusuportahannito ang US sa pagbansag na teror ista ang CPP(Communist Party of the Philippines), NPA (NewPeople’s Army) at ang punong pampul i t ikangkonsultant ng NDFP.

73

III.DEMOKRATIKONG REBOLUSYONG BAYAN ANG MAKALULUTAS

SA PROBLEMA SA LUPA

AT KAAKIBAT NA PYUDAL AT MALAPYUDAL

NA PAGSASAMANTALA SA MASANG MAGSASAKA.

74 TATLONG ESKUM

A. Bakit demokratikong rebolusyong bayan ang solusyonsa problema sa lupa ng masang magsasaka?

Demokratikong rebolusyong bayan lamang ang tangingsolusyon sa problema sa lupa ng masang magsasaka.Nangangahulugan ito ng paglulunsad ng armadongpakikibaka, rebolusyong agraryo at pagtatayo ng mgarebolusyonaryong base.

Habang isinasagawa ang rebolusyonaryong pakikibakapara sa lupa bilang paraan ng pagtupad sa pangunahingdemokratikong nilalaman ng rebolusyong Pilipino,natutupad din ang sentral na tungkulin ngrebolusyonaryong kilusan na agawin at konsolidahin angkapangyarihang pampulitika.

Sa pamamagitan ng demokratikong rebolusyong bayanlamang maibabagsak at mawawakasan ang kontrol atdominasyon sa Pilipinas ng imperyalismong US, malakingburgesyang kumprador at uring panginoong maylupa.Sa ilalim ng pamumuno ng proletaryado sa pamamagitanng Partido Komunista ng Pilipinas, matitiyak angpagtataguyod sa pakikibaka para sa lupa ng masangmagsasaka .

Sa pagkawagi ng demokratikong rebolusyong bayan,agad sisimulan ang sosyalistang transpormasyon sakanayunan. Lilikhain ang mga kundisyon para hindi namuling makapanumbalik ang monopolyo sa lupa. Sagayon, ganap na lalaya ang masang magsasaka atmanggagawang bukid mula sa pagsasamantala, atrasadongkalagayan, at paghihikahos.

B. Bakit kailangang itayo ang demokratikong kapangyarihangpampulitika sa kanayunan?

Kailangang hakbang-hakbang na itayo ang demokratikongkapangyarihang pampulitika sa kanayunan upang pahinain

75ESKUM MAGSASAKA

hanggang maibagsak ang kapangyarihan ng mga panginoongmaylupa, burgesyang kumprador at imperyalistang US atmaisulong ang kalutasan sa problema sa lupa ng masangmagsasaka. Nangangahulugan ito ng pagbubuo ng lakasng maralitang magsasaka, manggagawang bukid atpanggitnang magsasaka; pagtatayo ng hukbong bayan atpagtatayo ng demokratikong gubyernong bayan mula saantas baryo pataas.

K. Bakit rekisito ang rebolusyong agraryo sa pagtatayo ngdemokratikong kapangyarihang pampulitika atpagsusulong ng armadong pakikibaka?

Layunin ng rebolusyong agraryo ang pagwasak sakapangyarihan ng panginoong maylupa sa kanayunan,pagkumpiska at pagsasabansa sa lupa nila, at ang librengpamamahagi nito sa masang magsasaka. Layunin din nitoang pagpapaunlad ng kooperasyon at produksyon sakanayunan at ang pagpapahusay sa kundisyon sa paggawaat pamumuhay ng manggagawang bukid.

Sa pamamagitan lamang ng rebolusyong agraryomaaaring mamobilisa ang higanteng lakas ng masangmagsasaka upang maagaw nila ang kapangyarihan saekonomya at pulitika mula sa panginoong maylupa. Sapamamagitan ng rebolusyong agraryo mabibigkis angsaligang alyansa ng proletaryado at uring magsasaka.

Rebolusyonaryong dahas ang tugon sa kontra-rebolusyonaryong dahas na ginagamit ng uring panginoongmaylupa upang panatilihin ang kanilang paghahari samasang magsasaka. Kailangang maglunsad ng armadongpakikibaka para durugin ang reaksyunaryong armadongpwersa na nangangalaga sa interes ng mga panginoongmay lupa .

Mabubuo lamang ang mga pangunahing armadongpangkat ng rebolusyong Pilipino sa paglulunsad ng gerang

76 TATLONG ESKUM

magsasaka. Kung gayon, sa uring magsasaka nagmumulaang malawak na mayorya ng mga Pulang mandirigma ngBagong Hukbong Bayan (BHB).

Sa pagkakaroon ng hukbong bayan at paglulunsad ngarmadong pakikibaka, hakbang-hakbang na nakakapag-ipon ng lakas hanggang sa ganap na tagumpay ngdemokratikong rebolusyong bayan at rebolusyongagraryo .

D. Paano mabibigkis ang pagkakaisa ng uring magsasakalaban sa uring panginoong maylupa?

Para maihiwalay ang uring panginoong maylupa atmaibagsak ang kapangyarihan nila, pangunahing umaasasa maralitang magsasaka, mababang panggitnangmagsasaka, at manggagawang bukid. Hini-himok namanang gitnang magsasaka at ninunyutralisa ang mayamangmagsasaka para sa antipyudal na pakikibaka. Sinasamantalaang mga hidwaan sa pagitan ng naliliwanagan atdespotikong panginoong maylupa.

Magkakaiba ang katayuan sa buhay ng iba’t ibangsaray ng uring magsasaka. Dahil dito, magkakaiba rinang interes at determinasyon ng iba’t ibang saray na itokaugnay ng pagsusulong ng rebolusyong agraryo.

Pangunahing apektado ng problema sa lupa ang mgamaralita at mababang panggitnang magsasaka atmanggagawang bukid. Kaya sila ang pinakamaaasahangmga pwersa sa pagsusulong ng rebolusyong agraryo.Padausdos naman ang kabuhayan ng mga panggitnangmagsasaka kaya aktibo silang mapapalahok sa rebolusyongagra ryo .

Ang mayamang magsasaka naman ay mayroong mula30-50 porsyento na kita mula sa pagsasamantala samasang magsasaka at manggagawang bukid at hindi

77ESKUM MAGSASAKA

maaasahan sa pagsusulong ng rebolusyong agraryo.Gayunman sila ay dumaranas din ng panggigipit at pang-aapi mula sa malalaking panginoong maylupa,komersyante-usurero, kumprador burges at mgaimperyalista. Maaari silang nyutralisahin sa pagsusulongng pakikibakang antipyudal at maging pwersangpampakilos sa pagsusulong ng demokratikongrebolusyong bayan.

Upang magkaroon ng kongkretong anyo ang pagbubuong rebolusyonaryong lakas ng masang magsasaka,kailangang itayo ang Pambansang Katipunan ng mgaMagbubukid o ang PKM bilang rebolusyonaryongorganisasyon masa ng mga magsasaka.

E. Ano ang mga batayang paraan ng pakikibaka at pagkilosat mga porma ng organisasyon ng mga magsasaka paraisulong ang rebolusyong agraryo?Ang armadong pakikibaka ang pangunahing paraan sapagsusulong ng kilusang magsasaka. Segundaryo ngunitmahalaga ang mga hayag at ligal na porma ng pagkilos atpak ik ibaka .

Sa pamamagitan lamang ng armadong pakikibaka atiba pang iligal na porma ng pagkilos at pakikibakamatitiyak ang matatag na pagsulong ng rebolusyongagraryo. Pero kailangang maglunsad din ng mga hayag atligal na mga porma ng pagkilos tulad ng petisyon,kumprontasyon at demonstrasyon bilang suporta sa iligalna mga pagkilos. Binibigyan nito ang masang magsasakang napakahalagang karanasan at kasanayan sa pagharapsa kaaway, paggigiit ng kanilang mga karapatan, atpaglalantad sa mga kaaway at pag-aanunsyo sa buongbayan ng kanilang mga mithiin.

Kailangang mahusay na magamit ang mga ligal at iligalna mga porma ng organisasyon ng mga magsasaka.

78 TATLONG ESKUM

Lubhang mapanupil ang pasistang kaaway sa mgasamahang magsasaka. Kaya kailangan ang mgaorganisasyon ng magsasaka na lihim sa mata ng kaawayat mga elementong di-mapagkakatiwalaan, atkapapalooban ng mga pinakamaaasahan sa hanay ngmagsasaka. Nagsisilbing bag-as ng rebolusyonaryongkilusang magsasaka ang lihim na mga organisasyongmagsasaka. Kailangang magkaroon ng tiyak na mgapatakaran at pamamaraan para pangalagaan ang pagigingsikreto ng organisasyon.

Bukod sa mga lihim na organisasyon, kailangan dinang mga hayag at ligal na organisasyon ng mga magsasakapara magsilbing daluyan ng ligal na mga pagkilos, kublihanng mga organisasyong lihim at tulay para maabot atmaugnayan ang ibang mamamayan.

G. Paano matatag na sumusulong ang rebolusyonaryongkilusang magsasaka sa balangkas ng matagalang digmangbayan?

Ang pang-aapi at pagsasamantalang dinaranas ng mgamagsasaka sa napakahabang panahon at ang tuluy-tuloynilang paglaban ay nagbunsod para higit silang mamulatat magkaisa. Makikita ito sa mahigit sandaang laranganggerilyang nakakalat sa buong kapuluan, ang paglawak atpagdami ng mga samahang magsasaka, ang paglaki ngBHB, ang pag-iral at pagtatag ng mga organo ngdemokratikong kapangyarihang pampulitika, at angpagsigla ng mga kilusang antipyudal sa iba’t ibang pormaat saklaw.

Isinusulong ang pakikibakang agraryo sa iba’t ibangsaklaw. Matagumpay na naibaba ang upa sa lupa, naibabaang interes sa usura, napataas ang sahod ng mgamanggagawang bukid, naitaas ang presyo ng produkto

79ESKUM MAGSASAKA

ng magsasaka, naibaba ang resiko sa kopra at presyo sailang bilihin at naigiit ang karapatang manatili sa lupangsinasaka. Nawala ang mga mangangalabaw at mgamagnanakaw sa baryo. Naparusahan ang ilang despotikoat marami ang nanyutralisa para maisulong angrebolusyong agraryo. Magiting na nilabanan ng mgamagsasaka ang pwersahang pagpapalayas sa kanila ngrehimen para sa mga kontra-magsasakang proyekto nito.

Sa mga lugar na may nakatayo nang organo ngdemokratikong kapangyarihang pampulitika, nawawalanna ng saysay ang kapangyarihan ng mga panginoongmaylupa, at lokal na burukrasya. Gumagana ang mgahukumang bayan na nagpapairal ng tunay na hustisya nadi kailanman nakamit ng mamamayan sa mga korte ngreaksyunaryong estado. Umiiral ang sistema ng depensaat pagpapanatili sa seguridad at kaayusan ng lugar natinitiyak ng BHB, milisyang bayan, at mga yunit pananggolba r yo .

Sa mga bayan at lunsod naging aktibo ang kilusangmagsasaka hindi lang sa mga isyung antipyudal kundimaging sa antipasista at anti-imperyalistang mga isyu.Dito nagiging mas malawak at mas mahigpit ang pakikipag-alyansa ng mga magsasaka sa iba’t ibang demokratikonguri at sektor ng lipunan.

80

IV.ANG REBOLUSYONARYONG PROGRAMA SA REPORMA SA

LUPA

81ESKUM MAGSASAKA

A. Ano ang rebolusyonaryong programa sa reporma sa lupa?

Ito ang pagwasak sa monopolyo sa lupa ng uringpanginoong maylupa, burgesyang kumprador at mgaimperyalista, at ang pagpawi sa lahat ng porma ngpagsasamantalang pyudal at malapyudal. Sa programangito kukumpiskahin at inanasyunalisa ang lupain ng uringpanginoong maylupa, burgesyang kumprador at mgaimperyalista, at ipapamahagi nang libre sa masangmagsasakang wala o kulang ng lupa. Ang librengpamamahagi ng lupa ay nakabatay sa karapatangmagbungkal at hindi malayang maibebenta o mabibili anglupa. Ibinubunsod din ng programang ito ang kooperasyonsa produksyon ng masang magsasaka.

Ang rebolusyonaryong programa sa reporma sa lupaay mayroong minimum at maksimum na layunin.Minimum na layunin nito na ibaba ang upa sa lupa atpawiin ang usura, itaas ang sahod ng mga manggagawangbukid, bakahin ang pagsasamantalang komersyante-usurero, at itaas ang produksyon. Maksimum na layuninnaman nito na wakasan ang monopolyo sa lupa sapamamagitan ng kumpiskasyon, nasyunalisasyon atpamamahagi nang libre sa mga nagbubungkal na walanglupa o kulang sa lupa. Palagiang layunin na mapahusayang kundisyon sa pagtatrabaho at pamumuhay ng mgamanggagawang agrikultural sa mga asyendang pinapatakbosa batayang kapitalista.

B. Ano ang mga kundisyon sa pagpapatupad ng reporma salupa?

Hakbang-hakbang na ipapatupad ang rebolusyonaryongreporma sa lupa batay sa kakayahan at lakas ngrebolusyonaryong kilusan. Habang nag-iipon pa ng lakasang kilusang magsasaka at armadong pakikibaka sa buongbayan, makikibaka para mapababa ang upa sa lupa,

82 TATLONG ESKUM

mapawi ang usura at mapataas ang sahod ng mgamanggagawang bukid,. Makikibaka rin para pataasin angpresyo ng produkto ng magsasaka. Pauunlarin angproduksyon at magtatayo ng karagdagang mgamapagkakakitaan ang masang magsasaka.

Pagkatapos makamit ang pambansang tagumpay ngdemokra-tikong rebolusyon ng bayan, kukumpiskahinat inanasyunalisa ang mga lupain ng mga panginoongmaylupa, burgesyang kumprador at imperyalista atipapamahagi ito nang libre sa mga nagbubungkal nawalang lupa o walang sapat na lupa.

K. Ano ang nasyunalisasyon ng lupa at bakit kailangan itosa ganap na pagpapatupad ng rebolusyonaryong repormasa lupa?Ang nasyunalisasyon ng lupa ay ang pagsasabansa ngmga lupain ng mga panginoong maylupa, burgesyangkumprador at mga imperyalista. Ipapatupad ito sa ganapna tagumpay ng demokratikong rebolusyong bayan sapambansang saklaw. Ang mga lupaing ito ay magigingpag-aari ng estado o ng buong mamamayan.

Ipagbabawal ang pagbenta at/o pagbili ng mga lupaingnabanggit upang matiyak na hindi na mulingmakukonsentra ang lupa sa kamay ng iilan. Ito angpursigidong paraan para lubusang wakasan angmonopolyo sa lupa at kapangyarihang pampulitika ngmga panginoong maylupa.

Titiyakin din ang mainam na kalagayan para malansagang pribadong pagmamay-ari at magbibigay-daan parasa kooperatibisasyon ng indibidwal na pagsasaka. Isaitong paraan upang mapokus ang atensyon ng masangmagsasaka sa pagpapaunlad ng agrikultura sa pamamagitanng kolektibong paggawa at mekanisasyon.

83ESKUM MAGSASAKA

D. Ano ang partikular na mga gabay sa pagpapatupad ngminimum na programa sa reporma sa lupa?

1 . Kaugnay ng upa sa lupa

Ibababa ang upa sa lupa hanggang sampung porsyento(10%) ng bawat netong ani, o mas mababa pa. Bilangunang hakbang, maaaring ibaba ang upa ng kalahati(50%) man lamang ng umiiral. Halimbawa, kung 50-50 ang umiiral na partihan, ibababa ito sa 25-75 paborsa kasamá. Pwedeng gawin ang hakbang na ito sapartihan o sa buwisan.

Nakukuha ang netong ani sa pagbawas ng lahat nggastos sa pagsasaka sa kabuuang ani. Itatakda ngsamahan ng magsasaka ang pagpepresyo ng gastos naayon din sa kasalukuyang mga presyo.

Ibibigay sa demokratikong gubyernong bayan angbahagi ng nabawas sa upa sa lupa. Sa pamamagitanito ng mga samahan ng magsasaka o ng BagongHukbong Bayan.

Sabay-sabay na ititigil ng mga kasamá ang pagbabayadng upa sa lupa kapag malapit nang kumpiskahin angmga ari-arian ng panginoong maylupa.

2 . Kaugnay ng usura – lubusang papawiin ang usura saapat na paraan:

a ) Hihimuking mag-impok ang mga magsasaka.

b ) Pakikilusin ang samahan ng magsasaka bilangkooperat iba .

k ) Ibababa ang interes sa pautang ng 50 porsyentomula sa dinatnan bilang panimulang hakbang.Patuloy itong pabababain hanggang sa antas namataas lamang nang kaunti sa pinaiiral sa mgabangko .

84 TATLONG ESKUM

d ) Buburahin ang lahat ng di-makatwirang pautangat muling kukwentahin ang lumang mga utanghanggang sa limang taong nagdaan alinsunod sainteres na itinakda (mas mataas nang kaunti sainteres sa mga bangko) at base sa pangkalahatangpulong ng samahang magsasaka.

Sa pagbababa ng interes, dapat itakda ito saporsyentong papayag pang magpahiram angnagpapautang at nakikinabang naman ang mganangungutang .

3 . Kaugnay ng gastos sa pagsasaka:

Babayaran nang walang interes, at babawasin sakabuuang ani, ang anumang gastos sa pagsasaka, lalunasa binhi, na pwedeng sagutin ng panginoong maylupa.Uusisain ng samahan ang bawat kasunduan ngpanginoong maylupa at kasamá sa pautang. Hindihahayaan ang sinumang panginoong maylupa naobligahin ang kasamá na umutang sa kanya o sasinumang usurero.

4 . Kaugnay ng pagpapababa ng paarkila sa hayop atkagamitang pansaka:

Ibababa ang paarkila sa hayop at kagamitang pansakana parehong pag-aari ng panginoong maylupa.Ibabatay ito sa desisyon ng samahan ng magsasaka.Hihikayatin ang mga mayamang magsasaka at mataasna panggitnang magsasaka na ibaba rin ang paarkilan i l a .

5 . Kaugnay ng anumang klase ng tributo:

Hindi hahayaang humingi ng anumang klase ng tributosa pamilya ng mga kasamá ang sinumang panginoongmaylupa, administrador o katiwala. Sa porma man itong pagtatrabaho, pagpapaalila, pera o anumang

85ESKUM MAGSASAKA

produkto mula sa pangunahin o dagdag nahanapbuhay ng mga kasamá.

6 . Kaugnay ng sahod:

Hihikayatin ang mga mayamang magsasaka at mataasna panggitnang magsasaka na itaas ang sahod ngmga manggagawang bukid o ibaba ang upa ng mgakasamá sa lupa, ayon sa mga istandard na itinakdang samahan ng magsasaka. Hindi magiging dahilanang mga istandard na ito para mawala ang katayuannila bilang mayaman at mataas na panggitnangmagsasaka .

7 . Kaugnay ng mga kalamidad:

Kapag 20 porsyento ng ani o higit pa ang nasira ngbaha, tagtuyot, peste, sunog, aksyon ng kaaway, oanumang kalamidad, hindi magbabayad ang kasamáng anumang upa sa lupa sa panginoong maylupa.Kapag 50 porsyento o higit pa ang nasira sa ani, hindimagbabayad ang kasamá ng anumang upa sa lupapara sa kasalukuyang ani at pati sa susunod.Makatarungang didesisyunan ng samahan ngmagsasaka ang bayad sa naging mga utang dahil sapagkasira ng ani. Pwedeng burahin ng samahan ngmagsasaka iyong hanggang sa halaga ng nasira.

8 . Kaugnay ng karapatan sa pagbubungkal

Kung binitiwan ng kasamá sa anumang dahilan angkarapatang magbungkal ng lupa, responsibilidad ngsamahan na pagpasyahan kung kanino dapat mapuntaang karapatang bungkalin ang pwesto. Ibibigay ito samalapit na kamag-anak ng dating kasamá, o sasinumang manggagawang bukid o maralitangmagsasaka .

86 TATLONG ESKUM

E. Paano pakikitunguhan ang mga kaaway at kaibigan ngrebolusyon sa kanayunan sa pagpapatupad ng maksimumna programa sa reporma sa lupa?

1 . Kapitalistang dayuhan at lokal

Mahigpit na ipagbabawal ang pagmamay-ari o pagkontrolng malalaking kapitalistang dayuhan sa kahit kapirasonglupang agrikultural. May karampatang aksyon sa kanilaat sa kanilang mga tuta sa anumang paglabag dito.

Matapos ang pambansang tagumpay, kukumpiskahinat inanasyunalisa ng demokratikong gubyernong bayanang mga lupaing agrikultural na pinatatakbo sabatayang kapitalista.

Depende sa kongkretong mga kalagayan, maaaringlubos na kontrolin ng demokratikong gubyernongbayan ang mga asyendang pinatatakbo sa batayangkapitalista, o kaya’y hayaan ang mga may-ari (pamban-sang burgesya, mayamang magsasaka) na patuloy naariin at pamahalaan ang mga asyenda, alinsunod samahigpit na mga kundisyon, tulad ng pagpapahusaysa kalagayan sa pagtatrabaho at pamumuhay ng mgamanggagawa, at pagbabayad ng buwis (na angmalaking bahagi ay pera) sa demokratikong gubyernongb a y a n .

Taun-taong magbabayad ng bai-baitang na buwissa kita (income tax) ang mga korporasyon o indibidwalna kapitalistang namumuhunan sa agrikultura. Mulasampu hanggang 50 porsyento ito ng netong kita.

2 . Panginoong maylupa

Kukumpiskahin at inanasyunalisa ang lupain ng mgapanginoong maylupa at ipapamahagi nang libre bataysa karapatang magbungkal sa mga pamilya ng mga

87ESKUM MAGSASAKA

maralitang magsasaka at mababang panggitnangmagsasaka .

Pero sa bawat panahon at lugar, pangunahing targetang mga panginoong maylupa na may malawak napag-aari, nangamkam ng lupa, nasa poder, at despotiko.Sila ang nangunguna sa pagsupil sa rebolusyonaryongkilusan at kadalasang may utang na dugo.

Sila at ang mga tuta nila na marahas na lumalabansa reporma sa lupa ay aarestuhin ng milisya, mgalokal na gerilya, o mga regular na yunit ng HukbongBayan para litisin ng hukumang bayan.

Ituturing na naliliwanagan ang mga panginoongmaylupa na sumusunod sa rebolusyonaryong mgapatakaran sa reporma sa lupa at sumusuporta sa armadongpakikibaka. Papayagan silang magmay-ari ng sarilingbahay, personal na pasilidad at negosyo sa industriyao komersyo, o kapirasong lupang halos kasinlaki nglupang pag-aari ng isang mayamang magsasaka, kungsila mismo ang magbubungkal ng lupa.

Iyong mga panginoong maylupang hindi gumawang malubhang krimen laban sa mamamayan aypapartihan ng lupa na kapareho ang laki at kalidad saibibigay sa maralita at mababang panggitnang magsasaka.Ito ay sa kundisyong handa silang magbungkal nglupa at magbago ng pananaw sa pamamagitan ngsariling paggawa.

Parurusahan, ayon sa bigat ng krimen, ang sinumangpanginoong maylupa na gumagamit ng dahas oanumang kontra-rebolusyonaryong hakbang laban sareporma sa lupa. Pero bibigyan ng pagkakataongmagkaroon ng ikabubuhay ang ibang myembro ngpamilya nito, kabilang ang karapatang magmay-ari at

88 TATLONG ESKUM

magbungkal ng isang parsela ng lupa, kung susunodsila sa mga batas ng demokratikong gubyernong bayan.

3 . K o m e r s y a n t e

Makatarungang pakikitunguhan ang mga komersyante.

Lalabanan ang pagsasamantalang ginagawa nila peropapayagan silang kumita ng makatwirang ganansya.

Pagbabawalan ang mga ito na lumabag sa mgakontrata, mang-usura, kumaltas ng sahod ng mgamanggagawa, mandaya sa kwenta, at gumawa ng ibapang porma ng pagsasamantala. May karampatangaksyon ang anumang paglabag dito.

4 . Mayaman at mataas na panggitnang magsasaka

Hindi kukumpiskahin ang sobrang lupa at iba pangkasangkapan sa produksyon ng mayaman at mataasna panggitnang magsasaka. Gayunman, hihikayatinsila na itaas pa ang sahod ng mga manggagawangbukid na inuupahan nila, o ibaba ang upangibinabayad sa kanila ng mga kasamá, ayon sa mgaistandard na itinakda ng samahan ng magsasaka.

Ituturing na pag-aari ng panginoong maylupa, atkukumpiskahin, ang lupa na inuupahan ng mayamanat mataas na gitnang magsasaka. Sa ganitong kaso,tatanggap sila ng sapat na parte sa libreng pamamahaging lupa. Magbabayad sila ng sampung porsyento ngnetong ani bilang buwis agrikultural.

5 . Gitnang-panggitnang magsasaka

Papartihan ang mga gitnang-panggitnang magsasakang lupang ipapamahagi nang libre para mapataas angantas ng kanilang pamumuhay. Ito ay sa kundisyonna hindi sila magiging mataas na panggitnang

89ESKUM MAGSASAKA

magsasaka o mayamang magsasaka dahil sa makukuhanilang parte.

Pagbabayarin sila ng limang porsyento ng netongani nila bilang buwis sa agrikultura.

6 . Maralita at mababang panggitnang magsasaka

Ipapamahagi ang lupa ayon sa prinsipyo ngpagpapantay-pantay ng ari-ariang lupa at pagtulongsa maralita at mababang panggitnang magsasaka namaging gitnang-panggitnang magsasaka. Konsiderasyonang kabuuang laki ng lupang ipapamahagi sa lugar, anglaki at lakas-paggawa ng bawat pamilya, at ang kalidad,lokasyon at sukat ng lupa.

Dalawang porsyento ng netong ani ang buwisagrikultural nila.

7. Manggagawang bukid

Sa mga sakahang kapitalista, lubos na susuportahanang pag-uunyon ng mga manggagawa at ang pagtamasang mga manggagawang bukid at iba pang manggagawasa demokratikong mga karapatan nila. Lubos nasusuportahan din ang paggigiit ng mga unyon napahusayin ang kundisyon sa pagtatrabaho atpamumuhay at makuha ang iba pang benepisyo.

Hangga’t maaari, papartihan sila ng lotengmagagamit sa paghahanapbuhay na mapagkukunanng dagdag na pagkain at kita.

Buwanang pagbabayarin sila ng buwis na limahanggang sampung porsyento (5-10%) ng dagdag nasahod na nakuha sa tulong ng demokratikonggubyernong bayan o ng hukbo nito. Bukod ito sabutaw sa unyon.

90 TATLONG ESKUM

8 . Maralitang setler at pambansang minorya

Sa mga trosohan, kaingin, pastulan, at eryangreklamasyon, titiyakin sa mga setler at pambansangminorya na sila ang magmamay-ari ng homisted olupang binubungkal nila. Hihikayatin sila na lalo paitong paunlarin. Itataguyod ang pagkakaisa ng mgasetler at ng dati nang mga nakatira sa prontera.

Ililipat sa mga prontera ang mga magsasakangwalang lupa para malutas ang kakulangan ng lupa sailang lugar. Gayunman, hindi papayagan ang anumangpaglabag sa karapatan ng mga pambansang minoryaat mga dati nang nakatira sa prontera.

9. Iba pa

Papartihan din ng lupa ang mga manggagawa,tagayaring-kamay, maglalako at iba pang maralitangdi magsasaka pero handang magbungkal ng lupa. Kungpatuloy silang maghahanapbuhay bukod sapagbubungkal ng lupa, gagawa ng angkop na pag-aayos sa kanilang parte.

Ang mga dependyente ng mga rebolusyonaryongmartir, kadre’t Pulang mandirigma ay may prayoridadsa partihan ng lupang ipinapamahagi nang libre. Kungwala silang sapat na lakas-paggawa, titiyakin ngdemokratikong gubyernong bayan na ibibigay sa kanilang lokal na samahan ng magsasaka ang lahat ng tulongna kailangan para mabungkal ang kanilang lupa.

G. Paano itataguyod ang mahusay na kundisyon sapagtatrabaho at pamumuhay ng manggagawangagrikultural sa mga sakahang kapitalista?

Lubos na susuportahan ang pag-uunyon ng mgamanggagawa sa mga sakahang kapitalista para mapahusayang kundisyon sa pagtrabaho at pamumuhay nila, at

91ESKUM MAGSASAKA

makuha ang iba pang benepisyo. May karapatan angunyon na alamin ang tunay na kwenta ng kumpanyapara magkaroon sila ng matibay na batayan sa paggigiitsa mga ito.

1 . Pakikibaka para sa mahusay na kundisyon sapagtrabaho at pamumuhay

Tinutukoy ang seguridad sa trabaho, makatwirangsahod, mahusay na pasilidad, pabahay, pribilehiyo sabakasyon, mga plano sa pensyon, mga tindahangkooperatiba na may batayang mga kalakal sa mababangpresyo, libreng mga serbisyo sosyal, kompensasyonsa namatay o naaksidente at iba pa.

2 . Ang patakaran sa pagrerekrut ng manggagawang bukidsa hanay ng masang magsasaka

Susuriin at gagawan ng kaukulang aksyon ng samahangmagsasaka ang anumang kontrata o plano na ginagamitng panginoong maylupa, administrador, katiwala, okontratista sa paggawa para magrekrut ng mgamanggagawang bukid sa hanay ng masang magsasakasa lokalidad. Pangangalagaan ang mga karapatan nilasa pulitika at ekonomya. Maaari rin silang sumapi saunyon sa pinagtatrabahuhan nila.

Ipagbabawal ang di-makatwirang kontrata, usura,pagkaltas ng sahod ng mga manggagawa, pandarayasa kwenta, at iba pang porma ng pagsasamantala.

H. Paano pangangasiwaan ng demokratikong gubyernongbayan ang gawain sa reporma sa lupa?

Magtatatag ang demokratikong gubyernong bayan ng mgakomite sa reporma sa lupa sa bawat antas. Bibigyan angmga komite ng awtoridad na magdesisyon sa mga

92 TATLONG ESKUM

problemang hinggil sa reporma sa lupa. Tutulungan silang mga yunit ng BHB.

1. Momobilisahin ang masang magsasaka ng samahan ngmga magsasaka at mga namumunong organo nitokaugnay ng:

a ) pagsusuri kung saang uri kabilang ang mga pamilyasa mga lokalidad;

b ) pag-alam kung ilan ang pwedeng magtrabaho atilan ang dependyente sa bawat pamilya o bubong;

k ) pagguhit ng tamang mapa na nagpapakita ng mgalupaing kukumpiskahin at mga lupaing katabi nito,at tutukuyin ang kal idad at sukat ng mga parselabago ipamahagi nang libre ang lupa at pagkaraangipamahagi ito.

2 . Isang daluyan ang mga pulong masa para mapatibayang determinasyon ng masang magsasaka na isulongat ipagtagumpay ang pakikibaka para magkaroonng lupa.

Sa mga ito nail i l inaw ang pangkalahatang l inya ngdemokratikong rebolusyong bayan. Gayundin angumiiral na linya tungkol sa reporma sa lupa sa bawatlugar. Dito, bibigyan ng buong laya ang pagbubuhosng hinaing laban sa pang-aapi ng mga imperyal ista,panginoong maylupa at burukratang kapital ista.Natutukoy din ang solusyon sa umiiral na mgaproblema at napapasigla ang diwa ng kooperasyonsa produksyon.

3. Susi ang tagumpay ng reporma sa lupa para makaasasa sari l i ang demokrat ikong gubyernong bayan.

93ESKUM MAGSASAKA

Sisingil i to ng buwis sa masang magsasaka.Bubuwisan ang bawat pamilya o bubong sa pormang produkto o pera.

Pwede lamang itaas ang buwis agrikultural kungmay mga tiyak na dahilan, tulad ng pagtindi nggera at pagsuporta sa mga nasalanta. Ang dagdagna buwis ay hindi dapat sumobra sa doble ngkaraniwang buwis.

94

V.ANG PAMBANSANG KATIPUNAN NG MGA MAGBUBUKID

(PKM) ANG REBOLUSYONARYONG ORGANISASYONG MASA

NG MAGSASAKA AT MANGGAGAWANG BUKID

SA PAGSUSULONG NG REBOLUSYONG AGRARYO

AT DEMOKRATIKONG REBOLUSYONG BAYAN.

95ESKUM MAGSASAKA

A. Ano ang Pambansang Katipunan ng mga Magbubukid(PKM)?

Ito ay isang rebolusyonaryong organisasyong masa nabinubuo ng mga magsasakang boluntaryong sumapi dito.Hakbang-hakbang itong itinatayo sa mga baryo,munisipalidad at probinsya.

Layon ng organisasyon na bigkisin ang masangmagsasaka para isulong ang rebolusyong agraryo atdemokratikong rebolusyong bayan.

B. Sino ang maaaring sumapi sa PKM?

Maaaring maging kasapi ng PKM ang mga maralitangmagsasaka, manggagawang bukid, gitnang magsasaka atiba pang mahirap na mamamayang naninirahan sakanayunan. Boluntaryo ang pagsapi sa samahan.Aaprubahan ito ng namumunong komite ng balangay ngsamahan sa baryo.

Pagkakumpleto sa libreng pamamahagi ng lupangkinumpiska sa mga panginoong maylupa, ibubukas angpagsapi sa mayayamang magsasaka. Kailangang aprubahanito ng isang pangkalahatang pulong ng balangay sa baryoo ng kumperensya sa mas mataas na antas. Pero hindisila pwedeng mahalal sa namumunong mga komite ngPKM.

K. Ano ang mga karapatan at tungkulin ng mga kasapi?

1 . Mga karapatan ng kasapi ng samahan ang sumusunod:

a) Magsalita, bumoto, maghalal at mahalal sa samahan,at magmungkahing alisin o palitan ang sinumangkagawad ng samahan.

b) Makinabang sa mga karapatan at proteksyongibinibigay ng samahan.

96 TATLONG ESKUM

k) Magkaroon ng prayoridad sa paggamit ng mgapasilidad ng samahan sa ekonomya at kultura.

2 . Tungkulin naman ang sumusunod:

a) Sumunod sa mga alituntunin ng samahan.

b) Sumunod at tumupad sa mga desisyon nito.

k) Magbayad ng butaw.

D. Paano ang sistema ng organisasyon at pagpopondo?

Nakabatay ang lakas ng PKM sa mahigpit na pagkakaisang buong organisasyon, at ng namumuno atp inamumunuan .

Kailangang sundin ng indibidwal ang mga alituntuninat desisyon ng organisasyon. Gayundin, kailangangsundin ng minorya ang kaisahan ng mayorya. Garantiyaito na mangingibabaw ang interes ng samahan atnakararami sa makitid na interes ng iisa o ii lang kasapi.

Tungkulin ng pamunuan ng samahan na alamin angmga problema, kalagayan at palagay ng mga kasapi, upangmakabuo ng wastong mga desisyon.

Tungkulin ng mga kasapi na ipaabot sa mga namumunoang nakikitang mga problema, palagay at mungkahi nila,upang maagap na maaksyunan ang mga ito.

Sa mahigpit na pagtutulungan ng pamunuan at mgakasapi, matitiyak ang matatag na pagharap ng samahan samga kaaway at maisusulong ang rebolusyonaryong mgagawa in .

Ang balangay sa baryo ang batayang yunit ngorganisasyon. Nakakataas dito ang mga organisasyon samunisipalidad, distrito at probinsya. Ihahalal ang mganamumunong komite sa bawat antas. Titiyakin ng mgakomite na kolektibo ang kanilang pamumuno.

97ESKUM MAGSASAKA

Ang pondo ng samahan ay magmumula sa butaw ngmga kasapi. Bawat kasapi na maralitang magsasaka omanggagawang bukid ay magbabayad ng taunang butawna anim na piso (P6) o katumbas nito sa butil. Ang bawatkasapi na gitnang magsasaka ay magbabayad naman ngtaunang butaw na labindalawang piso (P12) o katumbasnito sa butil. Ibibigay ang butaw sa balangay sa baryopagkatapos ng anihan.

E. Ano ang mga tungkulin ng PKM?

1 . Sa larangan ng pulitika:

a ) Pagbuklurin ang maralita at gitnang mga magsasakaat manggagawang bukid at lahat na mapapakiloslaban sa paghahari ng uring panginoong maylupaat para sa demokratikong rebolusyong bayan.

b ) Hakbang-hakbang na ipatupad ang reporma sa lupahanggang sa maksimum na layunin mula samin imum.

Ang Rebolusyonaryong Gabay sa Reporma saLupa na naglalaman ng programa at mga hakbangsa rebolusyong agraryo ang patnubay ng PKM sapagpapatupad nito.

k ) Maglunsad ng mga pag-aaral at pagkilos para maitaasang pag-unawa ng masang magsasaka sa mgaprinsipyo ng demokratikong rebolusyong bayan.

d ) Suportahan ang mga patakaran ng demokratikonggubyernong bayan at ipagtanggol ang mgatagumpay na nakamit ng sambayanan sa pakikibakasa imperyalismo at pyudalismo.

e ) Makipagtulungan sa ibang organisasyon ngmagsasaka, ng kabataan at ng kababaihan.

2 . Sa larangan ng ekonomya:

98 TATLONG ESKUM

a ) Magsilbing kooperatiba pangunahin ng maralitangmga magsasaka at manggagawang bukid.

Laging pauunlarin ng PKM ang iba’t ibang pormang kooperasyon tulad ng bayanihan at palusong.

b ) Tulungan ang pamilya ng mga mandirigma ng BHBat rebolusyonaryong martir at tiyakin nanakikinabang sila sa reporma sa lupa sa baryo.

k ) Maglunsad ng mga kampanya para mapaunlad angproduksyon at madagdagan ang kita ng mgamanggagawang bukid at maralitang magsasaka.

d ) Sa produksyon, tumulong sa sektor ng kabataan,kababaihan, atbp.

3 . Sa larangan ng militar:

a ) Palagiang magrekluta ng mga Pulang mandirigmamula sa uring magsasaka.

b ) Magbigay ng suportang materyal sa BagongHukbong Bayan.

k ) Kasama ng milisya, manguna sa pagtatanggol ngbaryo. Kumilos sa gawaing komunikasyon, paniktikat iba pang gawain ng hukbong bayan.

d ) Umalalay sa pamilya ng mga mandirigma ng BHBat buong panahong aktibista.

4 . Sa larangan ng kultura:

a . Magdaos ng mga pag-aaral para mapataas angkakayahan ng masang magsasaka at iba pangmamamayan sa pagbasa, pagsusulat, at pagkwenta.Pauunlarin din ang kaalaman at kakayahan saproduksyon, administrasyon, at iba pangkakayahang teknikal.

b . Makipagtulungan sa kabataan, kababaihan at ibapang sektor sa pagpapalaganap ng makamasa,

99ESKUM MAGSASAKA

makabayan at syentipikong kultura. Maglunsad ngmga kampanya para sa tuluy-tuloy na edukasyongpampulitika at pang-ideolohiya at pagbaka sa mgapamahiin at mga pyudal at burges na kaisipan.

k . Maglunsad ng mga kampanya para mapabuti angkalagayan ng kalusugan.

d . Manguna sa pagpapahusay ng relasyon sa hanayng mamamayan.

G. Paano magsisilbing kooperatiba ang PKM?

Magsisilbing kooperatiba pangunahin ng mga maralita atpanggitnang magsasaka at manggagawang bukid angsamahan ng magsasaka sa antas ng baryo pataas.Ipapatupad ang iba’t ibang porma ng kooperasyon sahanay ng mga kasapi para maitaguyod ang kapakanan nglahat, mapataas ang produksyon, mabawasan ang gastossa produksyon, at mapawi ang pangungutang sa mgausure ro .

Popondohan ang kooperatiba mula sa kontribusyono sapi ng mga kasapi. Gagamitin ito sa sumusunod:

• pagbili ng mga kasangkapan ng produksyon nahindi kayang bilhin ng iisang tao o pamilya;

• pamamakyaw ng mga batayang kalakal na ititingisa presyong mas mababa sa umiiral;

• pagpapautang sa mga kasapi;

• pagtugon sa iba’t ibang pangangailangan tulad ngdagdag na hanapbuhay, medikal, pang-edukasyonat transportasyon.

Magiging basehan ang mga lupa ng kooperatiba parasumulong sa mas matataas na antas ng kooperasyon.

100 TATLONG ESKUM

ENDNOTES

1 Magkakaiba ang mga pahayag at estadistikang inilalabas ngreaksyunaryong gubyerno. Halimbawa, sa lupaing agrikultural ayon saBureau of Agricultural Statistics noong 1993 ay 12.61 milyong ektarya,samantalang 9.974 milyon naman ito ayon sa sensus ng agrikultura ng1991 NCSO noong 1991. Kinuha na lamang ang abereyds ng mga datosna ito para sa mas simpleng presentasyon.

2 Ang alienable & disposable lands ay mga lupaing publiko na klinasipikang Department of Environment and Natural Resources (DENR) na pwedenang ariin, patituluhan o ipamahagi para gamitin bilang taniman o parasa paghahayupan. Karamihan sa nabibigyan nito ay mga panginoongmaylupa (PML).Halimbawa, sa Masbate iginawad ng reaksyunaryonggubyerno sa malalaking PML ang malawak na lupain na ginawang rantsosa halagang P20 bawat ektarya bawat taon.

3 Mga lupaing ginagamit sa agrikultura tulad ng mga palayan, maisan,niyugan, tubuhan, prutasan, gulayan, plantasyon, orchard o sakahangkomersyal, manukan, babuyan, palaisdaan, pastulan, rantso, at ibapang paghahayupan.

4 DISTRIBUSYON NG MGA MAY-ARI NG LUPA

LAWAK(sa ektarya)

50.1 pataas24.1 – 5015.1 – 2412.1 – 157.1 – 123.1 – 73 pababa

KABUUAN

BILANGNG MAY-ARI

9,46620,35348,37633,929158,879414,2091,377,508

2,062,720

% SA KABUUANGBILANG NG MAY-ARI

0.450.992.351.647.7020.0866.78

100.00

KABUUANGLAWAK

1,854, 179 654,828 912,790 454,953 1,451,412 1,934,289 1,655,550

8,918,011

% SALAWAK

20.79 7.34 10.24 5.10 16.28 21.68 18.56

100.00

PINAGHALAWAN: 1991 Statistical Yearbook on Agrarian Reform, batay saListasaka I and II.

101ESKUM MAGSASAKA

5 30,000 ektarya ang pinakakonserbatibong tantya ng mga lupaingkontrolado ni Danding Cojuangco sa buong kapuluan, na sumasaklawsa asyenda ng tubo at orchard sa Negros, manggahan sa Davao delSur, maisan sa Cotabato, niyugan sa Timog Katagalugan, mgaasyenda sa Isabela, rantso, niyugan at cock farm sa Palawan, atmarami pang iba na nasa pangalan ng ibang tao o ng korporasyongaya ng San Miguel.

6 PAGLAWAK NG MGA PLANTASYON SA MINDANAO,1985-1995 (sa ektarya)

7 Sa Kordilyera, apat na dayuhang kumpanya (Benguet mines, Lepanto,Philex at Itogon-Suyoc mines) ang sumasakop sa mahigit 18,000ektarya ng lupain habang may nakahain pa itong aplikasyon sa ilalimng FTAA para sa 1.4 milyong ektarya na sasaklaw sa halos 75% ngbuong Kordilyera. Sa hangganan ng Nueva Vizcaya – Quirino, angClimax Arimco Mining Corp. (CAMC), isang kumpanyang Australiano,ay agresibong namimili ng mga lupain upang itayo ang minahan ngginto at tanso. Target ng kumpanya na minahin sa loob ng 14 na taonang tinatayang 4 na milyong ounces ng ginto at tanso sa SitioBacbacan sa pusod ng kabundukan ng Mamparang. Sa Surigao delSur, ang Benguet Corp. ay nagsimulang magmina ng karbon habangnagaganap ang eksplorasyon ng Philippine National Oil Co. saprobinsya. Naaprubahan na rin ang Mineral Production SharingAgreement ng Hinatuan Mining Corporation para magmina ng nikel sa2,426.51 ektarya sa Hinatuan, Surigao del Sur. Isusunod ang mgakumpanya sa pangisda.

Dole Phils.

Phil. Packing Corp. (Del Monte)

United Fruit (Chiquita) (TADECO)

Guthrie

Total

1985

35,000

20,000

16,000

1995

90,000

44,000

32,000

2002

100,000

64,000

11,000+

32,000

207,000

Pinaghalawan:FFE Septyembre 1985-1995.

102 TATLONG ESKUM

8 NANGUNGUNANG MGA KORPORASYON SA PANGISDAAN

Pinaghalawan: Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR),Pamalakaya 2000 Research

Ocean & Coastal Fishing:

Mar Fishing Corp.

RBL Fishing Corp.

Frabelle Fishing Corp.

Irma Fishing

San Andres Fishing

Unity & Dev’t. Fishing

Belen & Sons Commodities

Zamboanga Universal Fishing

RD Tuna Ventures

RD Fishing Industries

Fish Farms (aquaculture):

DFL Farm and Products

Saranggani Seafood, Inc.

Phil. Prawn Farm, Inc.

AAA Marine Dev’t. Corp.

Dole Philippines

San Miguel Corp.

Golden Head Farms

Maribojoc Fishpond

Aqua Rich, Inc

Phinma Fisheries

9 Ang Pilipinas ang isa sa mga may pinakamabilis na nakakalbongkagubatan sa buong mundo. Mula 1990-1996, umabot sa 1.5 milyongektarya ng kagubatan ang nakalbo (Encarta 2004). Magmula 1968, angdating 17 milyon ektaryang kagubatan ay nakalbo na tungo sa 6 milyongektarya na lamang pagsapit ng 1990. May 8.4 milyong ektarya namansa 13 lalawigan ang gumuho bunga ng pagkakalbo ng kagubatan. Atbawat taon, mula 80 hanggang 160 milyong tonelada ng lupa anggumuguho mula sa kabundukan at nagdudulot ng mga tagtuyot atbiglaang pagbaha (IBON Nov. 30,1991). Ang matinding pagkalbo sakagubatan ay nagbubunga ng grabeng kalamidad, tulad ng naganap naflashflood sa Ormoc, Leyte noong 1991 na pumatay sa 5,000 katao.

103ESKUM MAGSASAKA

10 Mindanao Countrysides, 1988.

11 Kapansin-pansin ang tumitinding rekonsentrasyon ng lupa kung ikukumparasa kasalukuyan ang lawak ng pag-aaring lupain ng ilang PML noongpanahon bago mag-Martial Law. Halimbawa, si Floirendo na nagmula sailang daang ektarya noon, ay may mahigit nang 11,000 ektarya ngayon; siDimaporo, mula sa mahigit 2,000 ektarya noon, ay umaabot na sa 10,000ektarya ngayon; si Angara, mula sa wala pang isang libong ektarya noon,ay siya na ngayon ang isa sa pinakamalalaking PML sa Aurora; at siDanding Cojuangco, na pinakamalaking PML sa bansa ngayon, ay maymahigit na sa 30,000 ektaryang lupain at agresibo pa siyang nagpapalawakupang maangkin ang monopolyo sa agrikultura.

12 Iba’t iba ang kundisyon at katawagan sa pang-uusurang laganap sakanayunan: Sa Gitnang Luson: takipan (100%); talindua (50%); tersyohan(5%); 5-6 (20%). Sa Visayas: duha kontra lima (150%); isa kontra lima(400%). Sa Mindanao: sagahay (50%); lukap (100%) at lunod patay (500%).Bukod sa mga interes na ito, naoobliga ring ibenta ng magsasaka angkanyang produkto sa komersyante-usurero batay sa presyong itinakdanito. Sa ibang lugar, laganap ang anyo ng pagpapautang na sa halip nasalapi, gamit sa produksyon tulad ng binhi, abono at pestisidyo angipinapautang. Sa Bohol, ang isang sakong abono ay binabayaran ngdalawang kabang tuyong palay o tatlong kabang palay na di pa binibilad.Sa mga kaingin, sa bawat isang baldeng binhi, katumbas ay apat na baldeo isang sakong palay.

13 “Mga Karagdagang Klaripikasyon sa mga usaping lumitaw kamakailantungkol sa pagsusuri sa kalagayan ng masang magsasaka sa kanayunan,”Pambansang Kumperensya sa Gawaing Masa, 2002

14 Iba-iba ang katawagan dito. Sa ilang lugar sa Gitnang Luzon ang tawagdito ay “tali”, “taraw” o “atorga”; sa Visayas at Mindanao ay “dumdum”” o“prendis” (na nagmumula sa “friend days”) at sa Bohol at Negros ay “bidding.”Sa bidding, ang pinakamababang “bid” ng kukuning parte ng manggagawangbukid ang siyang bibigyan ng PML ng karapatang magtrabaho. Halimbawa,kahit na 1:7 ang hatian sa pag-ani, kung may “bidder” na 1:8, siya angmakakakuha ng trabaho.

15 Halimbawa, naiulat na may mga namatay na manggagawa sa InternationalRice Research Institute (IRRI) dahil sila ang tagapagtesting ng mgapestisidyo para sa sakahan.

104 TATLONG ESKUM

16 (“Mga Karagdagang Klaripikasyon sa mga usaping lumitaw kamakailantungkol sa pagsusuri sa kalagayan ng masang magsasaka sa kanayunan”,Pambansang Kumperensya sa Gawaing Masa, 2002)

17 Tampok na katangian ng pulitika sa kanayunan ang warlordismo o paggamitng dahas upang makapangibabaw sa kapangyarihang pampulitika salokalidad. Mula sa pyudal hanggang sa malapyudal na kaayusan, buu-buong napapanatili ng mga angkan ng panginoong maylupa ang henerasyonng kanilang kontrol sa bawat bayan, probinsya at rehiyon. Halimbawa,naitatag ang dinastiyang paghahari ng mga Cojuangco sa Gitnang Luzon,Danding Cojuangco sa Negros at iba pang lugar, Joson sa Nueva Ecija,Floirendo sa Davao del Norte, Yulo sa Laguna, Remulla sa Cavite,Larrazabal sa Leyte, Durano sa Cebu, Lumauig sa Ifugao, Singson saIlocos Sur, Marcos sa Ilocos Norte, Dy sa Isabela, Enrile sa Cagayan,Paredes sa Abra, Espinosa sa Masbate, Rabat sa Davao Oriental, Plazasa Agusan, Dimaporo sa Lanao, Lobregat sa Zamboanga, atbp. Kontroladonila ang lokal na burukrasya, militar at pulisya. Si Danding Cojuangco angpinakadominante at pinakamakapangyarihang warlord sa buong bayan nakumukontrol at umiimpluwensya di lamang sa lokal kundi sa mgapambansang upisyal.

18 Pitong manggagawang bukid at tagasuporta ang napatay sa masaker naito, 72 ang nasugatan at naospital, at 110 ang ikinulong, kasama na angmga sakadang dumayo pa para lamang makapaghanapbuhay.

19 Halimbawa nito ay ang kaso ng anim na magsasaka mula sa Mamburao,Occidental Mindoro na sa simula (1997) ay kinasuhan ng pagnananakawng ani, pero hanggang sa ngayon ay nakapiit dahil kinasuhan ng pagpataysa magkapatid na Quintos, pamilya ng despotikong panginoong maylupasa lugar. Sa Laguna, may anim na kababaihang magsasakang kinasuhanng pagnanakaw ng 680 kilo ng prutas. Sa Negros, 17 magniniyog angkinasuhan ng qualified theft o pagnanakaw. Sa Caquilingan, Cordon,Isabela, arson naman ang krimeng isinampa sa pitong magsasakangnagsunog ng damo para hawanin at linisin ang tatanimang lupa sa lugar.

20 Halimbawa nito ay si Ric Reyes na tumatayong resource person ng WorldBank. Kasama niya si Jaime Tadeo at Manuel Quiambao na aktibongnaninira sa rebolusyonaryong kilusan.

21 Isa pang halimbawa ang sibuyas. Malaking naapektuhan at nasira angkabuhayan ng halos 35,000 magsasaka sa Nueva Ecija at Pangasinan na

105ESKUM MAGSASAKA

ang malaking ikinabubuhay ay ang pagtatanim ng sibuyas. Nakakaanisila ng halos 170,000 tonelada taun-taon habang ang lokal na konsumonito ay 140,000 bawat taon. Naibebenta nila ito ng P40.00/kilo. Noong1998, binaha ang bansa ng imported na sibuyas na nagkakahalagalamang ng P18/kilo. Dahil dito, maraming magsasaka ang nawalan ngikinabubuhay.

22 Ayon sa mga pananaliksik, ang GMO na lilikha ng panibagong mga binhingginamitan ng mga kemikal at pestisidyo ay nakasisira o nakamamatay nglokal na binhi at papatay sa lahat ng organismo na lalapit dito magingiyong positibong organismo sa paligid. Ang halimbawa nito ay ang Btcorn na itinutulak ng Monsanto. Sa teknolohiyang GMO, binabago angkatangian o semilya ng halaman upang di umano’y magkaroon ng sarilingpanlaban sa mga peste o insekto, kaya hindi na raw gagastos sapestisidyo ang mga magsasaka. Subalit hindi rin naman lalaki omamumunga ang mga ito kung hindi susuplayan ng gamot na galing dinsa kumpanyang gumawa ng binhi. Tiyak ang malaking tubo ng mgakumpanyang tulad ng Monsanto dahil isang package (binhi at gamot)agad ang obligadong bilhin ng mga magsasaka.

23 Ang terminator seed ng hybrid na palay ay minsanan lang itinatanim;ipinagbibili ito sa halagang P2,400/40 kilo noong 2005.

24 Ang 13 magsasakang napatay sa Mendiola Masaker ay sina: DaniloArjona; Leopoldo Alonzo; Adelfa Aribe; Dionisio Bautista; RobertoCaylao; Vicente Campomanes; Ronilo Dumunico; Dante Evangelio;Angelito Gutierez; Rodrigo Grampan; Bernabe Laquindanum; SonnyBoy Perez; at Roberto Yumul.

25 Sa panahon ni Estrada naganap ang Tungkong Mangga Masaker saSan Jose, Del Monte, Bulacan. Nasawi ang apat na magsasaka atnasugatan ang dalawa pa nang sila’y paulanan ng bala ng mga tropang Philippine Marines at pribadong gwardiya ni Gregorio Araneta III.Nais ni Araneta na palayasin ang mga magsasaka sa 1,000 ektaryangreal estate. Ang mga namatay ay sina Alexander Suan, Roberto Tadle,Mario Arozo, at Benedicto Dalaguit. Sugatan naman sina MaximoSuan at Santos Tadle Jr. Mga myembro sila ng Samahang Magsasakang Tungkong Mangga (SMTM).

26 Umaabot na sa 12 milyon ang bilang ng mga overseas Filipino contractworkers (OCW) noong katapusan ng 2005.

106 TATLONG ESKUM

27 Halimbawa sa Mexico at San Fernando, Pampanga sa Gitnang Luzon,sanlibong ektarya na sumasaklaw ng pitong baryo ay tinayuan ngmga subdibisyon, Shoemart at Robinsons’. Sa Timog Katagalugannagaganap ang kumbersyon ng mga baybaying dagat at lawa paragawing resort at tirahan ng mga dayuhan. Sa CALABARZON, itinatayoang mga ecotourism zone, golf course at industrial park na nagbibigayng napakalaking pabor at pagtutubuan ng mga dayuhangmamumuhunan.

ESPESYAL NA KURSO

SA KILUSAN NG KABABAIHAN SA KANAYUNAN

109

I TO ANG IKATLONG EDISYON NG ESPESYAL NA KURSOsa Kilusan ng Kababaihan sa Kanayunan (Eskum-Kababaihan). Kung papansinin, binago ang titulo mula

sa dating “Maikling Kurso Para sa Kababaihan sa Kanayunan”upang maging konsistent sa titulo ng iba pang batayangespesyal na kurso. Tulad ng dalawang naunang edisyon,pangunahing pinapaksa ng bagong Eskum-Kababaihan angkalagayan ng kababaihang magsasaka at manggagawangbukid, ang ugat ng pagsasamantala at pang-aapi sa kanila, atang katangian ng kanilang kilusan sa pagpapalaya at angtungkulin nito sa demokratikong rebolusyon ng bayan.

Walang binabago sa kabuuang balangkas ng kurso.Idinaragdag lamang ang ilang mahalagang update upangtumugma sa pinakahuling mga pangyayari hinggil sakalagayan ng kababaihan at ng bansa. Isinaayos din angpormulasyon ng ilang konsepto at prinsipyo upang higitna maging matalas at malinaw. Kaugnay nito, idinaragdagang espesyal na pagdiriin sa panawagan para sa direktangpaglahok ng kababaihan sa armadong pakikibaka bilangmga Pulang mandirigma ng Bagong Hukbong Bayan.

Isang batayang aralin sa Pambansa-DemokratikongPaaralan (PADEPA)ang Eskum-Kababaihan. Nasa ilalim itong ikalawang kategorya sa kurikulum ng PADEPA o angkategoryang “Hinggil sa mga Patakaran at Paninindigan ngRebolusyonaryong Kilusan.” Pagkatapos ng Maikling Kursosa Lipunan at Rebolusyong Pilipino (MKLRP) at Espesyal naKurso sa Kilusang Magsasaka (Eskum-Magsasaka), dapat itongpag-aralan ng lahat ng organisado at hindi organisadongmagsasaka at iba pang mga uri at sektor na saklaw ng mga


110

baseng masa sa kanayunan. Batayang pampulitikang pag-aaral din ito sa hanay ng mga pambansa-demokratikongorganisasyong masa sa kalunsuran.

Inaasahang sa paggamit ng angkop at mapanlikhang mgapamamaraan, epektibong maituturo ang kursong ito sa loobng apat hanggang anim na oras. Kaugnay nito, kasalukuyangipinalalaganap ng PADEPA ang gabay para sa integrado oisahang pagtalakay sa lahat ng tatlong batayang Eskum(Eskum-Magsasaka, Eskum-Kababaihan at Eskum-Kabataan)sa loob ng anim hanggang pitong oras.

PAARALANG PRIMARYA NG PARTIDO-PAMBANSANG KAGAWARAN SA EDUKASYON

Nobyembre, 2005

111

I TO ANG IKALAWANG EDISYON NG MAIKLING KURSOPara sa Kababaihan sa Kanayunan. Tulad ng naunang edisyon,pinapaksa ng bagong edisyon ang kalagayan ng kababaihang

magsasaka at manggagawang bukid, ang ugat ng pagsasamantala atpang-aapi sa kanila at ang katangian at mga tungkulin para sa paglayang kababaihan.

Upang mailagay sa malawak na balangkas ng kalagayan ng lipunanat rebolusyong Pilipino, at sa mas partikular pang balangkas ngrebolusyonaryong kilusang magsasaka ang pag-aaral sa maikling kursopara sa kababaihan sa kanayunan, dapat magkaroon muna ng pag-aaral sa Maikling Kurso sa Lipunan at Rebolusyong Pilipino (MKLRP)at Espesyal na Kurso sa Kilusang Magsasaka.

May ilang pagbabago na ginawa sa kurso. Pangunahin dito angpag-aayos sa istruktura ng una at ikalawang mga bahagi upangpalawakin ang balangkas ng pagtalakay sa partikular na kalagayan ngkababaihang magsasaka at manggagawang bukid at ng kilusan sapagpapalaya sa kababaihan sa kanayunan.

Sa pagtalakay sa ugat ng hirap at aping kalagayan ng masangkababaihan, idinagdag na punto ang tungkol sa apat na awtoridad(awtoridad sa pulitika, ng relihiyon, angkan at lalaki). Sa pamamagitannito, higit pang nailalatag ang mahigpit na ugnayan ng demokratikongrebolusyong bayan at ng kilusan para sa pagpapalaya sa kababaihan.

Sa ikalawang bahagi, pinaghiwalay ang pagtalakay sa kilusan parasa pagpapalaya sa kababaihan at sa rebolusyonaryong kilusan ngkababaihan sa kanayunan. Sa una, ibayong nagpalawig sa paksa ngpagpapalaya sa kababaihan, at ng mahigpit na ugnayan nito sademokratikong rebolusyong bayan. Nagsisilbi itong pangkalahatangintroduksyon para sa mga mag-aaral tungkol sa usapin ng pagpapalaya


112

sa kababaihan. Sa ikatlong bahagi, pinatampok pa ang papel ngkababaihan sa pagsusulong ng rebolusyong agraryo.

Ang maikling kursong ito para sa kababaihan sa kanayunan aydapat ding pag-aralan ng mga organisadong kababaihan sa kalunsuranat ng iba pang rebolusyonaryong organisasyong masa sa kanayunanat kalunsuran. Makakatulong ito upang maunawaan nila ang kilusansa pagpapalaya sa kababaihan at ang rebolusyonaryong kilusan ngkababaihan sa kanayunan. Sa gayon magiging aktibo si langtagapagtaguyod nito.

Magtulong-tulong tayo para sa ibayong pagpapaunlad ng kurso.Ipaabot ang inyong mga puna at mga mungkahi.

PAMBANSANG KAGAWARAN SA EDUKASYON-

PANGKALAHATANG KALIHIMAN

Enero, 1996

113

I TO AY ISANG MAIKLING KURSO PARA SA KABABAIHANsa kanayunan. Nililinaw nito ang kalagayan ng kababaihangmagsasaka at manggagawang bukid, ang ugat ng pagsasamantala

at pang-aapi sa kanila at ang katangian at mga tungkulin ng kilusan paralumaya ang kababaihan.

Pangunahing patungkol ang kurso sa mga myembro ng grupo atkomiteng pang-organisa o samahan ng kababaihan sa baryo. Masmainam kung maunang pag-aralan ang Maikling Kurso Tungkol saKilusang Magsasaka, at talakayin ang Maikling Kurso sa Lipunan atRebulosyong Pilipino bago o pagkatapos ng kurso sa kababaihan. Sagayon, mas mailulugar at maiuugnay ng kababaihang magsasaka angkanilang kilusan sa pambansang pakikibaka at sa kilusang magsasaka.

Maaari ring pag-aralan ng ibang samahan ang kursong ito paramaunawaan ang katangian at kahalagahan ng kilusan ng kababaihan sapagsusulong ng demokratikong rebolusyong bayan.

Nasa mahusay na pusisyon ang mga kinauukulang organo o yunit ngPartido at ang mga mag-aaral na palamnan ang kurso batay sa umiiralna partikular na kalagayan ng kababaihan sa kinikilusang lugar.


NOBYEMBRE 1981


114

I .INAAPI AT PINAGSASAMANTALAHAN

ANG LUBOS NA NAKARARAMI SA KABABAIHANG PILIPINO

115ESKUM KABABAIHAN

A. Ano ang kalagayan ng kababaihang Pilipino?

Isang malaking pwersa ang kababaihan sa lipunangPilipino. Sila ang bumubuo sa humigit-kumulang kalahating 80 milyong Pilipino (NCSO,2 000).

Ang kababaihan sa lipunang Pilipino ay nagmumulasa iba’t ibang uri. Pero ang higit na nakararami sa kanilaay kabilang sa uring inaapi at pinagsasamantalahan. Mgamanggagawa at magsasaka ang bumubuo sa 90 porsyentong kababaihan sa buong bayan.

Ang hirap at aping kalagayan ng kababaihangmagsasaka at manggagawa ay pangunahing itinatakda ngpaghahari ng imperyalismo, pyudalismo at burukratangkapitalismo sa Pilipinas.

Matatagpuan sa malawak na kanayunan ang bulto ngkababaihan. Mga magsasaka at manggagawang bukid angmayorya hindi lamang ng kababaihan sa kanayunan kundimaging sa buong bayan.

Ang mga pinoproblema ng masang magsasaka atmanggagawang bukid ay pinoproblema rin ng kababaihansa kanayunan. Pangunahing problema nila ang kawalano kakulangan ng lupa bunga ng monopolyo o pag-aari atkontrol ng iilang panginoong maylupa ng malalawak nalupaing sakahan. Dulot nito, matindi silangnapagsasamanta lahan.

Bilang mga kasamá, ang mga kababaihang magsasakaay kinikikilan ng mataas na upa sa lupa. Biktima rin silang usura. Inoobliga pa silang magbigay ng libreng serbisyosa mga asendero tulad ng pagluluto, paglalaba at pag-aalaga ng bata.

Pinahihirapan din sila ng napakataas na gastos saproduksyon at napakababang presyo ng mga produkto

116 TATLONG ESKUM

ng magsasaka, mataas na presyo ng mga bilihin, at kawalanng trabaho.

Bilang mga manggagawang bukid, tumatanggap silang napakababang sahod. Dumaranas din sila ngnapakahirap na kundisyon sa pagtatrabaho tulad ngmahahabang oras ng paggawa at mahihigpit na patakaran.

Bilang mga setler, napupwersa ang mga kababaihangmagsasaka, kasama ng kanilang pamilya na maghawanng gubat para magkaroon ng ikabubuhay. Ngunit walangkatiyakan ang pag-aari nila sa mga lupaing ito. Kadalasa’ynagiging biktima sila ng pangangamkam ng lupa ng mgapanginoong maylupa.

Bilang mga manggagawa, pinagsasamantalahan sila sapamamagitan ng pwersahang paglikha ng sobrang halagakapalit ng kakarampot na sahod na napakaliit kungikukumpara sa sobrang halaga na kinukuha ng mgakapitalista. Pinahihirapan din sila ng di makataongkalagayan sa paggawa, kawalan ng seguridad sa trabahoat karampatang mga benepisyo.

Bunga ng malawakang problema sa lupa at kabuhayan,mabilis na dumarami ang mga malamanggagawangkababaihan sa lunsod. Dumaranas sila ng matindingkahirapan bunga ng mababa at walang tiyak na kita,panggigipit ng gubyerno, at iba pang porma ngpagsasamantala at pang-aapi.

Dumadausdos ang kabuhayan ng kababaihang kabilangsa petiburgesyang lunsod. Bumababa ang tunay na halagang maliit nilang kinikita, at namemeligro silang mawalanng trabaho. Lumiliit din ang kita mula sa negosyo dahilsa taas ng interes sa utang, taas ng buwis at lagayan saburukrasya .

Bukod sa makauring pagsasamantala at pang-aapi,dumaranas ang masa ng kababaihang anakpawis ng

117ESKUM KABABAIHAN

dagdag na pang-aapi dahil sa mababang katayuan nila sal i punan .

B. Paano napatitindi ang hirap at aping kalagayan ngkababaihang anakpawis bunga ng mababang katayuanng babae sa lipunan?

1 . Mababa ang katayuan ng kababaihan sa lipunan.

Mababa ang katayuan ng kababaihan sa lipunangPilipino. Itinatakda ito ng sistemang malakolonyal atmalapyudal at ng kaagapay na pyudal at burges nakulturang ipinapalaganap ng mga naghaharing uri.Ginagamit nila ang pyudal at burges na pananaw sakababaihan para higit na pagsamantalahan at apihinang kababaihang anakpawis at masigurong sila’y kimi,sunud-sunuran at hindi lumalaban.

Pyudal ang pananaw na mahina, walangkakayahang magdesisyon at bagay lamang sa gawaing-bahay at pag-aalaga ng mga bata ang kababaihan.Ayon sa ganitong pananaw, ang babae ay dapat magingsunud-sunuran at tahimik, at hindi nakikialam sa mgausapin sa gubyerno at lipunan. Nagmumula ito sapyudal na kaayusang mas mababa at napapailalim angbabae sa poder ng lalaki.

Sa burges na pananaw naman, itinuturing na kalakalang babae. Ginagamit siya ng kapitalista bilanginstrumento para mapalaki ang kanyang puhunan.Ginagamit siyang pang-akit ng mga mamimili,pandispley, laruan at taga-aliw ng lalaki. Ayon saganitong pananaw, sinusukat ang halaga ng babae saganda ng mukha, hugis ng katawan at sa popularidadsa mga lalaki, kaya ang dapat na pagkaabalahan lamangng mga babae ay ang pagpapaganda sa sarili at kungpaano maging kahali-halina sa lalaki. Sa burges na

118 TATLONG ESKUM

lipunan, nananatiling mababa ang katayuan ngkababaihan bagamat kinikilala, diumano, ang pantayna karapatan ng babae at lalaki.

Kapwa umiiral ang pyudal at burges na pananawsa kababaihan sa lunsod at nayon.

2 . Dumaranas ng dagdag na pang-aapi at pagsasamantalaang kababaihang anakpawis dulot ng mababangkatayuan nila sa lipunan.

a ) Mas kaunti ang oportunidad ng babae namaempleyo kaysa lalaki.

Ayon sa reaksyunaryong gubyerno, sa bawatsampung tao na di nakakahanap ng mapapasukan,anim ang babae. Hindi pa kabilang dito ang mgamaybahay na di itinuturing ng gubyerno napwersang paggawa.

Kapwa sa kanayunan at mga syudad, angbabaeng manggagawa ay karaniwang tumatanggapng mas mababang sahod kaysa lalaking kaparehoang trabaho.

Ang babaeng manggagawa, dispatsadora,weytres, katulong at iba pa ay nagiging biktima ngsekswal na pang-aabuso ng kanilang mga amo.Nangyayari ito kahit sa pag-aaplay pa lamang nilang trabaho hanggang sa maempleyo na sila. Masmababa pa ang katayuan ng babaeng OverseasFilipino Workers o OFW. Bukod sa karaniwangdinaranas nilang pagsasamantala at pang-aapi,nagiging biktima sila ng sekswal na pang-aabusong kanilang amo at iba pang dayuhan.

Maraming dalagang taganayon ang tumutungosa syudad para maghanap ng trabaho. Pero

119ESKUM KABABAIHAN

napupwersa silang maging GRO, dancer atmasahista. Marami ang nagiging puta. Sa halip nalunasan ang kalagayang ito, ang reaksyunaryonggubyerno mismo ang walang kahihiyang naghahainng mga Pilipina sa mga dayuhang turista.Agresibong ipinapatupad ng gubyerno ang mgaprograma at patakaran na nagbubunsod ng iba’tibang porma ng pang-aapi at karahasan sakababaihan at kabataan tulad ng white slavery,cybersex, mail-ordered bride , at child trafficking.

b ) Higit na limitadong karapatang lumahok sa mgausapin tungkol sa gubyerno at lipunan

Napakalimitado ng mga karapatan sa pulitika ngmasang anakpawis sa kasalukuyang sistema. Perohigit na napipigilan ang kababaihan na aktibonglumahok sa mga mahahalagang usapin ukol sagubyerno at lipunan.

Sa kanayunan, ang babae ay inaasahangmagkasya na lamang sa pag-aasikaso ng mga bataat mga gawaing-bahay, at pagtulong saproduksyon. Karaniwang sinosolo ng lalaki angkarapatang lumahok at kumatawan sa pamilya samga usapin sa labas ng bahay, gaya ng pagharapsa mga hidwaan sa lupa. Dahil dito, nalilimita angpag-iisip at partisipasyon sa lipunan ng babaengtaganayon. Karaniwang nalilimita sa araw-araw nagawaing-bahay ang pag-iisip ng mga babaeng taga-ba r yo .

k ) Mas limitadong oportunidad na makapag-aral

Kung limitado na, sa kalahatan, ang oportunidadng masa na makapag-aral at magkaroon ngedukasyon, mas matingkad pa ito sa kababaihan.

120 TATLONG ESKUM

Kaya nasasagkaan ang pag-unlad ng kanilangkaalaman at paglawak ng kanilang pananaw. Atlalong nalilimitahan ang maaari nilang magawa atmakamit. Sa ilang lugar, itinuturing na pagsasayanglang ng pera ang pagpapaaral sa kanila dahilhanggang sa bahay lang naman sila o di kaya aymaaga namang mawawala sa pamilya dahil mag-aasawa lang naman.

Hindi rin tunay na edukasyon ang nakukuhang kababaihan sa ilalim ng mapang-aping sistema.Halimbawa, idinidisenyo at pinapalaganap ang mgakurso para higit na matugunan ang pangangailanganng imperyalistang bansa tulad ng mga dh (domestichelper) o supermaid, caregiver at nars.

d ) Kawalan ng karapatan sa loob ng pamilya

May asawa man o wala, inaasahan ang babae namaging sunud-sunuran sa loob ng pamilya.

Halimbawa, umiiral sa kanayunan, laluna sa mgainteryor na bahagi, ang pandidikta ng mgamagulang kung sino ang mapapangasawa ngkanilang mga anak na babae. Sa hanay ng masangmagsasaka, ang karaniwang mga dahilan ngganitong gawi ay ang paghahabol sa kabuhayanng lalaki, pangangailangan ng dagdag na pwersasa pagtrabaho o di kaya’y pambayad ng utang naloob sa pamilya ng lalaki. May ilang lugar napinipresyuhan ng magulang ang anak na babae atkahit sino ay pwedeng bumili. Kapag tututol angdalaga, maaari siyang parusahan o itakwil ngmagu l ang .

Di pantay ang karapatan ng mag-asawa.Napapailalim ang babae sa poder at desisyon ngpadre de pamilya. Isang halimbawa nito ang

121ESKUM KABABAIHAN

kawalan niya ng karapatang magdesisyon sakaunting pag-aari ng mag-anak, lupa man o bahay.

Malaganap ang pananaw na may karapatan anglalaking pagbuhatan ng kamay ang kanyang asawao di kaya’y makipagtalik kahit labag sa kanyangka looban .

e ) Biktima ng karahasan at kapabayaan ng gubyerno

Madaling nagiging biktima ng karahasan sa lipunanang kababaihan dahil sa kapabayaan ng gubyernona magbigay sa kanila ng sapat na proteksyon.Malimit pa nga na ang mga upisyal ng gubyernomismo ang gumagawa ng sari-saring karahasan sakababaihan. Sinasamantala nila ang mababangkatayuan at pagtingin sa kababaihan sa lipunan.

Sa mga operasyong militar na inilulunsad ngmga pasistang tropa sa kanayunan, pangkaraniwanang ginagawang karahasan sa mamamayan kabilangdito ang panggagahasa sa kababaihang magsasakaat iba pang klase ng kalupitan sa kamay ng mgapasistang tropa. Bahagi ito ng pakana ngreaksyunaryong gubyerno na pahinain angkapasyahang lumaban ng masang magsasaka.

Biktima rin ang kababaihang Pilipino ngpanggagahasa at panlilibak ng mga tropang US nasumasama sa mga operasyong militar, BalikatanExercises at kahit sa panahon ng kanilangpagpapahinga at paglilibang (R & R) saan mangsulok ng bayan.

Dumarami ang mga kaso ng pagmamalupit ngdayuhan sa mga babaeng OFW. Subalit pinapabayaansila ng gubyerno at hindi nagbibigay ng karampatangproteksyon at tulong, para patuloy na maengganyo

122 TATLONG ESKUM

ang mga dayuhan na mag-empleyo ng mga OFW.Pinapatampok lamang sa midya ang ilang ginagawasa mga biktima upang magpakitang-tao. Mas interesadoang gubyerno sa dolyar na kinikita ng mga ito.

K. Ano ang ugat ng hirap at aping kalagayan ng kababaihanganakpawis?Ang sistemang malakolonyal at malapyudal napinaghaharian ng imperyalismong US, malakingburgesyang kumprador at uring panginoong maylupa atang pagpapalaganap ng mga ito sa pyudal at burges napananaw sa kababaihan ang dahilan kung bakitpinagsasamantalahan at api ang kababaihan sa lipunangPi l ip ino .

Ang bulok na sistemang ito ang ugat din ng paghihirapng lahat na uring api at pinagsasamantalahan sa Pilipinas.Dahil kontrolado ng mga naghaharing uri ang ekonomyang bayan, nagagamit nila ang lahat ng paraan ngpagsasamantala sa mamamayan para mapanatili at mapalakiang kanilang ari-arian at tubo. Ang reaksyunaryongarmadong pwersa (AFP) at gubyerno ay mga instrumentolamang ng mga naghaharing uri para supilin at linlanginang mamamayan.

Pinalalaganap din ng mga naghaharing uri ang mgapaniniwala at kaisipan na nagsisilbi sa patuloy napagsasamantala at paghahari nila. Ang pyudal at burgesna pananaw sa kababaihan ay isang halimbawa. Sapamamagitan ng kontrol ng mga naghaharing uri sa mgakasangkapan sa pagpapalaganap ng mga ideya sa lipunantulad ng eskwelahan, simbahan, masmidya, at iba pa,ang mababang pagtingin sa mga babae ay nakikintal saisip ng mga tao. Kaya ang ganitong pananaw ay taglaydin ng mga pinagsasamantalahang mamamayan, lalakiman o babae.

123ESKUM KABABAIHAN

Sa malakolonyal at malapyudal na l ipunang Pil ipino,laluna sa kanayunan, patuloy na umiiral ang mapang-aping pyudal na mga institusyon ng awtoridad — angawtoridad sa pulitika, ng simbahan, at ng angkan. Bukodsa mga ito, napapailal im din ang kababaihan saawtoridad ng lalaki. Ang awtoridad sa pulitika ang haliging iba pang awtoridad. Ang mga nabanggit aynangangahulugan ng pang-aapi sa kababaihan ngk a l a l a k i h a n .

Sa kanayunan, ang awtoridad sa pulit ika ay mahigpitna tangan at nakasentro sa panginoong maylupa.Sinusuhayan ng panginoong maylupa ang awtoridadng simbahan dahil katulong niya ito sa pagpapalaganapng kaisipang pagiging mapagti is sa kahirapan atmasunurin sa awtoridad. Hawak din ng panginoongmaylupa sa leeg ang mga pamilya o angkan ngmagsa s aka .

Ang pag-iral ng apat na awtoridad ay bahagi ngpyudal na kaayusan at pananaw. Kaya ang pyudal nasistema, na umiiral sa napakatagal nang panahon, aynananati l ing isang sal igang batayan ng mababangkatayuan ng babae sa l ipunan. Sa malapyudal nal ipunan, pinapalala pa ito ng dekadenteng burges napananaw sa kababaihan na pinapalaganap ngimperyal istang kultura.

Sagabal ang apat na awtoridad at dekadenteng kulturasa lubos na paggamit at pagpapaunlad ng kababaihansa kakayahan nila. Sa paglaban dito, mapagpasya angpagpapabagsak sa naghaharing sistema. Kailanganglumaya ang kababaihan mula sa ganitong sistema upangmakamit ang paglaya sa mababang katayuan nila sal i p u n a n .

124 TATLONG ESKUM

Sa kanayunan, susi sa pagpapalaya ng kababaihanmula sa apat na awtoridad ang pagwasak sakapangyarihan ng panginoong maylupa. Hangga’t hindinaibabagsak ang awtoridad ng panginoong maylupasa l ipunan, hindi r in maibabagsak ang awtoridad ngsimbahan at angkan at mananati l ing nakapailal im angbabae sa poder ng lalaki .

125

II.ANG KILUSAN SA PAGPAPALAYA SA KABABAIHAN AY

NAKAPALOOB AT NAGLILINGKOD SA DEMOKRATIKONG

REBOLUSYONG BAYAN.

A. Ano ang kilusan sa pagpapalaya sa kababaihan?

Ang kilusan sa pagpapalaya sa kababaihan ay isangpampulitikang pakikibaka ng kababaihangpinagsasamantalahan at inaapi. Ito’y laban sa paghaharing mga kaaway sa uri at sa pyudal at burges na pananawsa mga babae. Layon nitong bigkisin at pakilusin angkababaihan para aktibong lumahok sa rebolusyonaryongpak ik ibaka .

Sa ngayon, ang kilusan sa pagpapalaya sa kababaihanay nakapaloob at nagsisilbi sa demokratikong rebolusyongbayan — ang armadong pagpapabagsak sa sistemangpinaghaharian ng imperyalismong US, malakingburgesyang kumprador at uring panginoong maylupapara itayo ang isang tunay na malaya, demokratiko atmaunlad na Pilipinas. Sa pamamagitan lamang ngpagtatagumpay ng demokratikong rebolusyong bayanmawawakasan ang pagsasamantala at pang-aapi sasambayanang Pilipino, kabilang ang kababaihan. Angpaglaya ng sambayanan sa paghahari ng tatlong salot ayisang higanteng hakbang tungo sa paglaya ng kababaihansa mababa at aping kalagayan sa kasalukuyang lipunan.

Sa susunod na yugto ng sosyalistang rebolusyon,ibayong malilikha ang mga kundisyon para sa pagtatamong pantay na katayuan ng babae at lalaki. Higit pangnahahawan ang daan para magamit ng kababaihan ang

126 TATLONG ESKUM

kanilang talino at kakayahan sa mas malawak atmakabuluhang pag-ambag sa pag-unlad ng lipunan.

Ang kilusan ng kababaihan, bilang bahagi ngdemokratikong rebolusyong bayan, ay nagsisilbi atnapaiilalim sa makauring pakikibaka ng masanganakpawis, ang manggagawa at magsasaka.

Sa kanayunan, ang kilusan sa pagpapalaya sakababaihan ay nakapaloob at naglilingkod sa kilusangmagsasaka. Sa paglahok ng mga babaeng magsasaka sarebolusyong agraryo at iba pang pakikibaka ng uringmagsasaka, napakikilos ang malaking pwersa para isulongang demokratikong rebolusyong bayan at ang kilusan ngkababa ihan .

Sa lunsod, ang kilusan ng kababaihan ay pangunahingbahagi ng at naglil ingkod sa kilusang manggagawa. Angnakararami sa mga babaeng tagalunsod ay manggagawao mga asawa, kapatid o mga anak ng manggagawa.Siguradong kikilos sila para isulong ang pang--araw-araw na pakikibaka ng uring manggagawa. Mula rito,mabilis nilang makikita ang pangangailangang lumahoksa demokratikong rebolusyong bayan.

Sa kabilang banda, kinikilala rin at aktibongsinusuportahan ng mga kilusan ng masang anakpawisang kilusan ng kababaihan.

Sumusulong ang kilusan sa pagpapalaya sa kababaihano rebolusyonaryong kilusan ng kababaihan kapwa sakanayunan at kalunsuran. Mahigpit ang ugnayan atpagtutulungan ng mga ito.

B. Ano ang tatlong pangunahing tungkulin ngrebolusyonaryong kilusan ng kababaihan sa kanayunan?

127ESKUM KABABAIHAN

May tatlong pangunahing tungkulin angrebolusyonaryong kilusan ng kababaihan sa kanayunan.Ito ang pag-oorganisa sa kababaihan, pagmomobilisa sakanila para sa armadong pakikibaka, at ang pagpapakilossa kanila para sa rebolusyong agraryo at produksyon.Ang pagtupad sa mga tungkuling ito ang magtitiyak namagiging epektibong pwersa ang kababaihang magsasakasa pagsusulong sa demokratikong rebolusyong bayan atsa kilusang magsasaka.

1 . Ang tungkulin sa pag-oorganisa

Tungkulin ng rebolusyonaryong kilusan ng kababaihanna itayo ang Makabayang Kilusan ng BagongKababaihan (MAKIBAKA). Binubuklod ng MAKIBAKAang kababaihang taganayon para puspusan silangmakalahok sa kilusang magsasaka, sa armadongpakikibaka at para maharap ang mga problemangpartikular sa kababaihan.

Ang MAKIBAKA ay paaralan din para sa kababaihanpara umunlad ang kamalayan nila sa pulitika at angkanilang kakayahan sa pag-oorganisa. Sa loob ngsamahan, nasasanay ang mga babaeng magsasaka sapagtatayo at pagpapatakbo ng sariling organisasyon.Natututo silang magsuri ng mga isyu sa pulitika atekonomya. Nagsisilbing daan ang samahan paramakaalpas ang kababaihan sa makitid na pananaw nataglay nila sa nakaraan at mabuo ang pagkakaisa sakanilang hanay.

2 . Ang tungkulin kaugnay ng armadong pakikibaka

Tungkulin ng rebolusyonaryong kilusan ng kababaihanna ipaunawa sa kababaihang magsasaka angkahalagahan ng armadong pakikibaka at pakilusin silapara aktibong sumuporta at lumahok dito.

128 TATLONG ESKUM

Mahigpit na sumusuporta sa Bagong HukbongBayan ang rebolusyonaryong kilusan ng kababaihan.Hinihimok nito ang paparaming babaeng magsasakaupang maging Pulang mandirigma ng BHB. Angkababaihang magsasaka ang pinakamalalim na balongpinagmumulan ng mga babaeng mandirigma.

Maraming gawain ang magagampanan ngkababaihan para umambag sa pagsusulong ngarmadong pakikibaka. Lumalahok sila sa mga taktikalna opensiba, gawaing komunikasyon at paniktik,gawaing edukasyon at pagsasanay, panggagamot atpag-aalaga sa maysakit at sugatang Pulang mandirigma,pangangalaga sa mga kagamitan ng hukbong bayan,pagdadala ng suplay sa mga lugar ng labanan at ibapang mahahalagang gawain.

Malaki rin ang papel nila sa pagdedepensa sa baryobilang mga myembro ng milisyang bayan at yunitpananggol sa baryo.

3 . Ang tungkulin sa rebolusyong agraryo at produksyon

Tungkulin ng rebolusyonaryong kilusan ng kababaihanna ipaunawa sa kababaihang magsasaka angrebolusyonaryong patakaran ng pag-asa sa sarili, atmobilisahin sila para mas aktibong lumahok sapagsusulong ng rebolusyong agraryo at gumampanng mga gawain sa produksyon.

Mahalaga ang partisipasyon ng kababaihan sapagbubuo ng solidong hanay ng magsasaka parahakbang-hakbang na pahinain ang kapangyarihan ngpanginoong maylupa sa kanayunan at maipatupad angrebolusyonaryong programa sa reporma sa lupa.Rekisito ang masiglang pagsulong ng rebolusyongagraryo sa pagtatayo ng hukbong bayan at ng

129ESKUM KABABAIHAN

demokratikong kapangyarihang pampulitika sakanayunan. Sa pagkakamit ng mga tagumpay sarebolusyong agraryo, napauunlad din ang produksyonng masang magsasaka.

Isang importanteng sangkap ng rebolusyon angproduksyon. Ipinatutupad ito upang suportahan angbatayang mga pangangailangan ng mamamayan,hukbong bayan at rebolusyonaryong gubyerno. Itoay pagsasapraktika ng prinsipyo ng pag-asa sa sarili.

K. Ano ang iba pang mga tungkulin ng rebolusyonaryongkilusan ng kababaihan sa kanayunan?

Bukod sa nabanggit na tatlong pangunahing tungkulin,kailangang harapin din ng rebolusyonaryong kilusan ngkababaihan ang sumusunod para mapasigla pa angpagkilos ng kababaihang magsasaka:

1 . Ipaunawa sa taumbaryo ang kahalagahan ng kilusansa pagpapalaya sa kababaihan.

Kailangang ipaunawa sa taumbaryo ang kahalagahanng paglahok ng kababaihan sa rebolusyon at angpangangailangang masuportahan at matulungan angrebolusyonaryong kilusan ng kababaihan. Isangkongkretong hakbang ang panghihikayat sa ibangsamahan ng baryo na tumulong sa pag-oorganisa atpagpapatupad ng iba’t ibang proyekto para sa pag-aalaga at pag-oorganisa ng mga bata. Layon nitongmagkaroon ng oras ang mga nanay para sa mgapulong at sa mga gawain sa pag-oorganisa at ibapang mga aktibidad.

2 . I lunsad ang demokrat isasyon ng pamilya.

Layunin nitong mapairal ang pantay na karapatanng mag-asawa at ng magulang at anak sa loob ng

130 TATLONG ESKUM

pamilya. Kailangang baguhin, sa pamamagitan ngpuspusang rebolusyonaryong edukasyon, angpyudal na kalakaran na ang padre de pamilya langang nagdedesisyon at sunud-sunuran lamang angasawa at mga anak. Ang demokratisasyon ng pamilyaay mahalaga para ang buong pamilya ay magingaktibong bahagi ng rebolusyonaryong pakikibakaat pagtatayo ng maunlad na l ipunan. Nagbibigayrin ito ng mainam na kundisyon para lumakingresponsableng myembro ng l ipunan ang mga anak.

131

III.ANG MAKABAYANG KILUSAN NG BAGONG KABABAIHAN

(MAKIBAKA) ANG REBOLUSYONARYONG ORGANISASYONG

MASA NG KABABAIHAN SA KANAYUNAN

132 TATLONG ESKUM

A. Ano ang Makabayang Kilusan ng Bagong Kababaihan?

Ang Makabayang Kilusan ng Bagong Kababaihan oMAKIBAKA ang batayang organisasyon ng kababaihanpara isulong ang rebolusyonaryong kilusan ngkababaihan. Isa itong rebolusyonaryong organisasyongmasa na nagtataguyod sa pambansa at demokratikongmga interes ng mamamayan. Hakbang-hakbang naitinatayo ito sa mga baryo, munisipalidad at probinsya.

Maaaring maging myembro ng MAKIBAKA ang mgababaeng maralitang magsasaka, manggagawang bukid,panggitnang magsasaka at iba pang naghihirap nananinirahan sa kanayunan. Boluntaryo nilang hihilinginang pagsapi sa samahan, at ang kahilingan ay aaprubahanng balangay ng samahan sa baryo.

B. Ano ang mga tungkulin ng MAKIBAKA?1 . Sa larangan ng pul i t ika:

a ) Magdaos ng mga pag-aaral sa demokratikongrebolusyong bayan sa hanay ng kababaihan.

b ) Himukin ang kababaihan na lumahok sa mgapakikibakang masa.

k ) Aktibong sumuporta sa rebolusyonaryonggubyernong bayan.

d ) Tumulong sa pagtatayo at pamamahala sa Samahanng mga Batang Makabayan.

e ) Makipagtulungan sa iba pang mga organisasyongmasa .

2 . Sa larangan ng ekonomya:a ) Pakilusin ang kababaihan para sa rebolusyong

agraryo at pagpapaunlad ng produksyon.

133ESKUM KABABAIHAN

b ) Tumulong sa pagtatayo at pamamahala ng mgakooperatiba ng taumbaryo.

3 . Sa larangan ng mil i tar :

a ) Tumulong sa paghimok sa kababaihan, laluna angmga kabataang kababaihan, na sumapi sa BagongHukbong Bayan.

b ) Palahukin ang kababaihan sa pagdedepensa ngba r yo .

k ) Pakilusin ang kababaihan sa gawaingkomunikasyon at paniktik.

d ) Tumulong sa iba pang pangangailangan ngBagong Hukbong Bayan.


a ) Aktibong palahukin ang kababaihan sa mgaaktibidad na pangkultura sa baryo at tumulongsa paglikha at pagpapalaganap ng makamasa,makabayan at syentipikong kultura.

b ) Aktibong lumahok sa mga kampanya paramapabuti ang kalusugan ng mamamayan at angkalinisan ng baryo.

k ) Tumulong sa pag-oorganisa ng mga pag-aaralpara matutong magbasa, magsulat at magkwentaang mga di nakapag-aral . Sa partikular, himukinang mga kababaihang di nakapag-aral na lumahoksa mga ito.

d ) Itaguyod ang wastong pangangalaga atpagpapalaki sa mga bata sa pamamagitan ngedukasyon, mga proyektong pambata at aktibongpagdepensa sa karapatan ng mga bata.


137

I TO ANG IKATLONG EDISYON NG ESPESYAL NA KURSOpara sa Kabataang Pilipino (Eskum-Kabataan). Walangsaligang pagkakaiba ang edisyong ito sa naunang

dalawang edisyon. Idinagdag lamang ang mga update sailang datos para sa mas kongkreto at napapanahongpagsasalarawan sa kasalukuyang kalagayan ng kabataangPilipino at ng bansa.

Isang batayang aralin sa Pambansa-DemokratikongPaaralan (PADEPA) ang Eskum-Kabataan. Nasa ilalim ito ngikalawang kategorya sa kurikulum ng PADEPA o angkategoryang “Hinggil sa mga Patakaran at Paninindigan ngRebolusyonaryong Kilusan.” Pagkatapos ng Maikling Kursosa Lipunan at Rebolusyong Pilipino (MKLRP) at Espesyal naKurso sa Kilusang Magsasaka (Eskum-Magsasaka), dapat itongpag-aralan ng lahat ng organisado at hindi organisadongmagsasaka at iba pang mga uri at sektor na saklaw ng mgabaseng masa sa kanayunan. Batayang pampulitikang pag-aaral din ito sa hanay ng mga pambansa-demokratikongorganisasyong masa sa kalunsuran.

Inaasahang sa paggamit ng angkop at mapanlikhang mgapamamaraan, epektibong maituturo ang kursong ito sa loobng apat hanggang anim na oras. Kaugnay nito, kasalukuyangipinalalaganap ng PADEPA ang gabay para sa integrado oisahang pagtalakay sa lahat ng tatlong batayang Eskum(Eskum-Magsasaka, Eskum-Kababaihan at Eskum-Kabataan)sa loob ng anim hanggang pitong oras.

PAARALANG PRIMARYA NG PARTIDO-PAMBANSANG KAGAWARAN SA EDUKASYON

Nobyembre, 2005


138


NILALATHALA ANG IKALAWANG EDISYON NG ESPESYALna Kurso para sa Kabataan (EKKbt) para sa rebolusyon-aryongsamahan ng kabataan sa kanayunan bilang bahagi ng sistematisasyon

at pagpapaunlad ng mga kursong masa.

Tulad ng unang edisyon, inilalahad dito ang kasalukuyang kalagayanat katangian ng kabataang Pilipino at mga tungkulin nila sa rebolusyon.Ipinapakilala din nito ang Kabataang Makabayan. Pangunahingpagbabago sa ikalawang edisyon ang pag-update sa mga datos parailarawan ang kasalukuyang kalagayan ng mga kabataang Pilipino.

Dapat pag-aralan ang kursong ito pagkatapos ng Maikling Kurso saLipunan at Rebolusyong Pilipino (MKLRP) at Espesyal na Kurso saKilusang Magsasaka (EKKM). Sa gayon mas madaling mailalarawan atmauunawaan ang kalagayan ng kabataang Pilipino sa konteksto ngkalagayan ng masang magsasaka at ng mamamayang Pilipino at ng buonglipunan. Gayundin, mas madaling matatalakay at mauunawaan ang papelat tungkulin ng rebolusyonaryong kabataan sa kilusang magsasaka at sademokratikong rebolusyong bayan. Tulad sa nakaraan, ibibigay ang EKKbtpangunahin sa mga grupo, komite at samahan ng kabataan sa kanayunan.

Bukod dito, dapat din itong pag-aralan ng organisadong kabataan sakalunsuran, gayundin ng ibang organisadong masa sa ibang sektor at urisa kanayunan at kalunsuran tulad ng mga manggagawa, kababaihan, atmga gitnang pwersa. Makakatulong ito para mapalawak ang pag-unawanila sa rebolusyonaryong kilusang masa, at partikular sa ugnayan ngkilusang masa sa kalunsuran at sa kanayunan.

Hinihiling ang mga puna at mungkahi para sa ibayong pagpapaunladng kurso.

PAMBANSANG KAGAWARAN SA EDUKASYON-PANGKALAHATANG KALIHIMAN

Enero, 1996

I

139


TO ANG ISPESYAL NA KURSO PARA SA MGA GRUPO, KOMITEat samahan ng kabataan sa kanayunan. Inilalahad sa kurso angkasalukuyang kalagayan ng kabataang Pilipino at ang katangian at mga

tungkulin ng kanilang kilusan.

Maaaring ibigay ang kurso bago o pagkatapos ng mga pag-aaral sa kilusangmagsasaka at pangkalahatang kursong masa. Mahalagang maunawaan ng mgamyembro ng mga samahan ng kabataan na ang kanilang kalagayan ay hindimaihihiwalay sa kabuuang kalagayan ng bayan at ang kilusan ng kabataan aynagsisilbi sa rebolusyong Pilipino.

Inaasahang mapapalamnan pa sa mga idaraos sa pag-aaral ang nilalamanng maikling kursong ito.


KOMISYON SA EDUKASYON AT PROPAGANDA

Enero 1982

I

140

I .PINAGSASAMANTALAHAN, API AT WALANG KINABUKASAN

ANG KABATAANG PILIPINO SA KASALUKUYANG LIPUNAN.

141ESKUM KABATAAN

A. Ano ang mga katangian ng kabataang Pilipino?

Isang malaking pwersa sa lipunang Pilipino ang kabataangbinubuo ng may edad na 13 hanggang 35 taon. Noong1990, mahigit na 22 milyon o mahigit na 37 porsyentong populasyon ng Pilipinas ang kabilang sa sektor ngkabataan. Nasa kanayunan ang malaking bulto nito.

Nakapaloob ang kabataang Pilipino sa iba’t ibang uri.Kabilang ang karamihan ng kabataan sa uring manggagawaat uring magsasaka. Marami-rami ring kabataan angkabilang sa petiburgesya, na kinabibilangan ng kabataan-estudyante, mga empleyado at propesyunal na maliitang kita, at iba pa.

Taglay ng mga kabataang ito ang kasiglahan ng pag-iisip at pangangatawan. Bukas ang isip nila sa pagbabago,sa pagrerebolusyon. Sila’y bagong pwersa na dumaranasng pagsasamantala at pang-aapi, interesado at handangmakibaka para wakasan ang naghaharing sistema at itayoang mas maaliwalas na bukas. Ang kabataan angtagapagmana at tagapagpatuloy ng rebolusyon.

B. Ano ang kalagayan sa kabuhayan ng kabataang Pilipino?

Hirap at pinagsasamantalahan — ganito ang kalagayansa kabuhayan ng mayorya ng kabataan sa ilalim ngsistemang pinaghaharian ng imperyalismong US, malakingburgesyang kumprador at uring panginoong maylupa.

Nagsisimulang magtrabaho ang marami sa kabataanbago pa sila umabot sa gulang na 15 taon. Noong 1990,humigit-kumulang 12 milyong kabataang Pilipino angnagtatrabaho sa kalunsuran at kanayunan.

Anong klaseng buhay ang dinaranas ng kabataanganakpawis?

142 TATLONG ESKUM

Pinagsasamantalahan ang kabataang manggagawa ngmga may-ari ng pabrika na karaniwa’y imperyalista atburgesyang kumprador. Maliit ang sahod ng mgakabataang manggagawa. Ang sahod ng mga manggagawaay kulang pa sa kalahati ng minimum na kailangan paradisenteng mabuhay. Mas maliit pa ang tinatanggap ngmga kabataang manggagawa (edad 17 o mas bata pa) nakaraniwang namamasukan bilang aprentis, kaswal,kontraktwal at iba pa. Dagdag pa, kailangang sumunodsila sa mahihigpit na patakaran ng kumpanya para dimas i sante .

Karaniwang pinagsasamantalahan ng uringpanginoong maylupa ang mga kabataan sa kanayunan.Malaking problema nila ang kawalan o kakulangan nglupang sakahan. Bilang kasamá, biktima sila ng mataasna upa sa lupa, usura at l ibreng serbisyo para sapanginoong maylupa. Bilang pana-panahon o buong-panahong manggagawang bukid, tumatanggap sila ngmaliit na halaga o parte ng ani kapalit ng pagtatrabaho.Pwersado silang magtrabaho sa ilalim ng mahihirap nakundisyon. Hindi nagkakasya ang maliit na partengtinatanggap ng mga kasamá at manggagawang bukidpara tustusan ang araw-araw na pangangailangan nila atng kanilang pamilya. Kaya, karaniwang baon sa utangang masang magsasaka at manggagawang bukid.

Naghihirap kahit ang kabataang petiburges. Hindimakaya ng maliit na sweldo ng kabataang empleyado atpropesyunal ang mataas na presyo ng mga bilihin at angpalaki nang palaking binabayarang buwis. Palagi namangnamumroblema ang mga kabataang estudyante kungpaano babayaran ang mataas na matrikula sa eskwelahanat paano tutugunan ang gastos sa ibang pangangailangan.

Kulang ang oportunidad ng kabataan sa lunsod atnayon para magkaroon ng disenteng hanapbuhay.

143ESKUM KABATAAN

Sinasamantala ng reaksyunaryong gubyerno angganitong kalagayan para akitin ang kabataan na umanibsa AFP, CAFGU, at iba pang pasistang armadong pwersaat organisasyong paramilitar. Nagpapakulo rin angreaksyunaryong gubyerno ng sari-saring programa paraang lakas ng kabataan ay higit na pakinabangan ng mgaimperyalista at lokal na mga naghaharing uri. Nariyan,halimbawa ang mga programang vocational attechnological na magbibigay daw sa kabataan ngkasanayan para madali silang maempleyo. Ang totoo,layon ng mga programang ito na ihanda ang mga kabataanbilang murang trabahador sa mga industriya ng mgaimperyalista at burgesyang kumprador.

K. Natatamasa ba ng kabataan ang karapatan nila sa maka-buluhang edukasyon?

Hindi natatamasa ng kabataan ang karapatan nila samakabuluhang edukasyon. Limitado ang kanilangoportunidad na makapag-aral, laluna ang mga kabilangsa uring manggagawa at magsasaka. Komersyalisado angedukasyon. Pagiging sunud-sunuran sa iilang naghaharinguri sa halip na pagsisilbi sa kapakanan ng bayan angnatututunan ng karamihan sa nakapagtapos ng pag-aaral.

Sa ilalim ng kasalukuyang sistema, walang oportunidadna magkaroon ng sapat na edukasyon ang maramingkabataan. Maraming baryo ang wala o kulang ng paaralanat guro. Hungkag ang pangako ng gubyerno na librengedukasyon sa elementarya at hayskul. Papaliit ang bahaging edukasyon sa badyet ng gubyerno.

Kahit sa mga lugar na may mga paaralang elementarya,di lubusang nagagamit ng mga anak ng magsasaka atmanggagawa ang oportunidad na makapag-aral. Dala ngkahirapan, kailangang tumulong sa pagsasaka o sapaghahanapbuhay maging ang mga bata. Dagdag pa,

144 TATLONG ESKUM

habang tumataas ang antas ng pag-aaral, palaki nang palakiang gastos sa eskwelahan.

Kaya ii lan lang sa kabataan ang nakakatuntong sahayskul at higit na kakaunti ang nakakapasok sa kolehiyo.Kahit ibatay pa sa datos ng reaksyunaryong gubyernowala pa sa kalahati ng kabataan ang nakakapagtapos ngelementarya, at wala pang 40 porsyento angnakakapagtapos ng hayskul.Tiyak na mas maliit pa angtotoong bilang.

Matindi ang komersyalisasyon ng edukasyon.Itinatayo at pinapatakbo ang mga eskwelahan bilangmga negosyong kailangang magluwal ng ganansya. Kayapalagian ang pagtataas ng matrikula habang nananatilingmababa ang kalidad ng pagtuturo at luma, kulang o dikaya’y walang mga kagamitan sa eskwelahan.

Kontrolado ng mga naghaharing uri ang buong sistemang edukasyon. Kaya natitiyak nilang nagsisilbi ito sainteres nila at hindi sa kapakanan ng sambayanan.

Halimbawa, itinutulak ng gubyerno ang kurikulumna madiin sa mga kasanayang teknikal. Pero pakanalamang ito para matiyak na mapunuan angpangangailangan sa mga may-kasanayang manggagawang mga empresang imperyalista at burgesyangkumprador .

Masahol pa, pangunahing nilalaman ng edukasyongibinibigay sa mga estudyante ang mga ideya at kaisipangnagsisilbi sa mga imperyalista at lokal na naghaharinguri. Binaluktot ang kasaysayan at kasalukuyang kalagayanng bayan para palabasing bayani ang mga taksil at ituringna masasama ang tunay na nakikibaka para sa kalayaanat demokrasya.

Hinuhubog ng ganitong tipo ng edukasyon ang mgakabataang Pilipino para maging makasarili , bulag sa

145ESKUM KABATAAN

kahirapan ng mamamayan at hiwalay sa kanila,mapamahiin, maamo at sunud-sunuran sa mganaghaharing uri, at makadayuhan.

D. Nagtatamasa ba ng demokratikong mga karapatan angkabataang Pilipino?

Tulad ng malawak na sambayanan, hindi nagtatamasaang kabataang Pil ipino ng anumang makabuluhangdemokratikong karapatan sa kasalukuyang l ipunan.Ipinagkakait o sinusupil ng mga naghaharing uri angkarapatan ng kabataan na mag-organisa o mamahayag.

Sa lunsod man o nayon, laging target ng pananakot,panggigipit , at atake ng pasistang gubyerno angmakabayang mga organisasyon ng kabataan nanagbabandila ng pangangailangan sa pagbabago.Tinatatakang subersibo at terorista ang mgaorganisasyong ito para ihiwalay sa mamamayan angkabataang makabayan. Di na mabilang ang kabataangnaging biktima ng pagdakip, pagbilanggo, tortyur, atpagpaslang ng pasistang estado.

Sinusupil ang mga pagtatangka ng mamamayan,kabilang ang kabataan, na ilantad ang mga katiwalian salipunan at ipahayag ang kagustuhan nila ng pagbabago.Ipinagbabawal o marahas na winawasak ang mga pulongat demonstrasyon. Tinataguriang krimen ang anumangpambabatikos sa gubyerno at sa mga upisyal nito.

Ginugulo ng pasistang gubyerno kahit iyong mgaorganisasyong nagsusulong sa interes ng kabataangmanggagawa, magsasaka, o estudyante. Ang kalayaansa pagtatayo ng mga unyon ng mga manggagawa ayhanggang papel lamang at ang welga bilang epektibongsandata ng mga manggagawa laban sa mga kapital istaay sinisiki l . Tinit iyak ng mga batas na kontra-

146 TATLONG ESKUM

manggagawa ang epektibong pagsupil sa mga karapatansa pag-uunyon at pagwewelga at ang mga kundisyongpabor sa mga kapital ista.

Sa kanayunan, marahas na sinusupil at pinararatangangmay kuneksyon sa rebolusyonaryong kilusan (o prenteng CPP-NPA) ang ang mga samahan ng kabataan nanagtataguyod sa kagalingan ng kabataan at komunidad.Ginagamit ng mga nasa kapangyarihan ang lahat ng paraanpara wasakin ang mga samahang ito.

Sa mga eskwelahan, ipinagbabawal o hinihigpitanang mga samahan at pahayagan ng mga mag-aaral. Sakabilang banda, ipinaggigiitan ng pasistang gubyernosa kabataan ang reaksyunaryong mga organisasyon.Nirerekrut sa reaksyunaryong hukbo ang kalalakihangmay edad na 18 taon . Pinupwersa o nili l inlang angmga binata at dalaga sa mga baryo at syudad na sumalisa Sangguniang Kabataan, isang organisasyon para il ihisang pag-iisip ng mga kabataan mula sa makabuluhan atmakabayang pagkilos.

Sa mga eskwelahan, pilit na sinasanay ang kabataansa buhay militar sa pamamagitan ng Citizens’ ArmyTraining (CAT), Citizens’ Military Training (CMT- ROTC),at National Service Training Program (NSTP), para ihandasilang lumahok sa armadong panunupil sa mamamayan.

E. Anong klaseng kultura ang pangunahingnakakaimpluwensya sa kaisipan, gawi at pag-uugali ngkabataang Pilipino?

Sadyang ipinapalaganap ang dekadenteng kultura ng mgaimperyalista at naghaharing uri para impluwensyahanang kabataang Pilipino. Araw-araw, naiimpluwensyahanang kabataang Pilipino ng bulok na kulturangipinapalaganap sa radyo, telebisyon, komiks, sine,

147ESKUM KABATAAN

dyaryo, internet at iba pang daluyan ng kultura sa lipunan.Sa kalakhan, hinuhubog ng eskwelahan at simbahan angkaisipan ng kabataan na maging makasarili, mapamahiin,makadayuhan at sunud-sunuran sa mga naghaharing uri.

Ipinatatanggap ng kulturang pasista na “normal” atkanais-nais ang walang pakundangang pagyurak sa mgakarapatan ng mamamayan at ang pagturing sa pasistanggubyerno at sa armadong mga pwersa nito bilang mgatagapagligtas daw ng bayan.

Karaniwan na sa lipunan ang mga krimen, pagsusugal,paglalasing, pagdodroga, panghahalay at panloloko samga kababaihan at iba’t ibang kalaswaan at pagsasayangng pera at panahon. Ang mga ito ay pinangungunahan atpinagkakakwartahan ng matataas na upisyal ng burukrasyaat militar.

Hindi wastong nahuhubog ang pag-iisip at pag-uugaling kabataan. Idinidikdik sa kanila ang baluktot napagpapahalaga sa mga bagay, ang pagbibigay ng pansinsa pansariling kasiyahan at kaluwagan, at ang pagsambasa mga dayuhan at lokal na naghaharing uri. Inilalayo ngbulok na kultura ang kabataan sa landas ngpagre rebo lusyon .

G. Ano ang ugat ng mga problema ng kabataang Pilipino?

Ang paghahari ng imperyal ismong US, pyudalismo atburukrata kapital ismo sa malakolonyal at malapyudalna l ipunan ang ugat ng mga problema ng mamamayangPil ipino, kabilang ang kabataan.

Matinding pinagsasamantalahan ng imperyal ismongUS, pyudalismo at burukratang kapital ismo angmamamayan at inaangkin ang yaman ng bayan. Mgainstrumento nila ang reaksyunaryong mil itar atburukrasya para supil in at l inlangin ang mamamayan

148 TATLONG ESKUM

at panati l ihin ang paghahari ni la. Pinapalaganap nilaang kolonyal , pyudal at kontra-mamamayang kultura.

Madil im ang kinabukasan ng kabataang Pil ipino sai lal im ng ganitong sistema. Habang nagpapatuloy ito,hindi lubos na mapapaunlad ang kanilang kakayahan.Hindi mabibigyang-laya ang angkin nilang lakas at talinopara sa bayan. Sa hal ip, pinipiga ito ng dayuhan atlokal na mapagsamantala para sa sari l ingk a p a k i n a b a n g a n .

149

A. Paano mababago ang kasalukuyang kalagayan ngkabataang Pilipino?

Para mabago ang kasalukuyang kalagayan ng kabataangPilipino, kailangang ibagsak ang naghaharing sistema sapamamagitan ng demokratikong rebolusyong bayan atitayo ang isang lipunang tunay na malaya at demokratiko.Sa ganitong lipunan matatamasa ng kabataang Pilipinoang kaunlaran sa ekonomya, pulitika at kultura, atmaiaambag nila nang lubusan ang kanilang kakayahan atkasigasigan para sa bayan.

Sa pagsusulong ng demokratikong rebolusyong bayan,ipinagpapatuloy ng kabataang Pilipino ang makasaysayangpakikipag-isa nila sa mga rebolusyonaryong pakikibakang mamamayan.

Nagsisilbing inspirasyon sa kasalukuyang pakikibakaang makabayang kabataang lumahok sa Rebolusyong1896, sa Digmaang Pilipino-Amerikano, sa pakikibakalaban sa kolonyal na paghahari ng imperyalismong US,sa pakikibaka laban sa imperyalismong Hapones noongIkalawang Digmaang Pandaigdig at sa pakikibaka sapanahon ng papet na republika. Noong dekada 1960,malaking papel ang ginampanan ng kabataan sapagpapanibagong-sigla ng rebolusyonaryong kilusan atpaglulunsad ng bagong demokratikong rebolusyon. Mulanoon hanggang kasalukuyan, masiglang lumalahok angkabataan sa demokratikong rebolusyong bayan.

II .KAILANGANG YAKAPIN AT ISULONG NG KABATAANG

PILIPINO ANG DEMOKRATIKONG REBOLUSYON NG BAYAN

150 TATLONG ESKUM

B. Ano ang mga pangunahing tungkulin ngrebolusyonaryong kabataan sa kanayunan?

Ang pagkilos ng rebolusyonaryong kabataan sakanayunan ay bahagi ng kilusang magsasakang nagsisilbisa demokratikong rebolusyon ng bayan. Kabilang angkabataan sa binubuklod ng kilusang ito para lumahok sapagpapabagsak sa naghaharing sistema at sa pagsusulongsa interes ng mamamayan.

Kinikilala ng rebolusyonaryong kabataan sa kanayunanna maipagtatagumpay lamang ang rebolusyon sa pagkilosat pakikibaka ng malawak na masa ng sambayanan, lalunang masang manggagawa at magsasaka.

Sa kanayunan, may tatlong pangunahing tungkulinang rebolusyonaryong kabataan:

Una, ang pagsusulong ng kilusang magsasakangnagsisilbi sa demokratikong rebolusyong bayan sapamamagitan ng pagsanib at pagkilos sa KabataangMakabayan. Pangunahing pwersa ng demokratikongrebolusyong bayan ang masang magsasaka sa kanayunan.Pinakamabigat na problemang nilulutas nito ang kawalanng lupa ng mga magsasaka. Sa paglahok ng kabataan sarebolusyong agraryo at iba pang pakikibaka ng uringmagsasaka, napapakilos ang malaking pwersa para isulongang demokratikong rebolusyong bayan.

Ikalawa, ang pagganap sa gawaing propaganda paraipalaganap ang pambansa-demokratikong mithiin ngmamamayan at ang pangangailangan sa armadongpakikibaka para makamtan ito. Nasa mahusay na pusisyonang kabataan sa kanayunan para harapin ang gawaingpropaganda. Bukod sa kasiglahan, relatibong mas magaanang responsibilidad nila sa pamilya at mas maluwag silang

151ESKUM KABATAAN

nakakakilos para ipalaganap ang mga simulain ngrebo lusyon .

Ikatlo, ang masiglang paglahok, pagsuporta atpagsusulong sa armadong pakikibaka. Ang rebolusyon-aryong kabataan sa kanayunan ang pinakamalalim nabalong pinanggagalingan ng mga Pulang mandirigma ngBagong Hukbong Bayan. Nauunawaan nila na karangalanat responsibilidad ng makabayang kabataan na ialay angkanilang lakas, tapang at talino sa pagsusulong ngarmadong pakikibaka para sa tagumpay ng bagongdemokratikong rebolusyon.

152

III.ANG KABATAANG MAKABAYAN (KM)

ANG BATAYANG ORGANISASYONG MASA

NG KABATAAN SA KANAYUNAN.

153ESKUM KABATAAN

NG KABATAANG MAKABAYAN (KM) ANG ORGANI-sasyong daluyan ng pagkakaisa at pagkilos ngrebolusyonaryong kabataan sa kanayunan para

isulong ang kilusang magsasaka at demokratikongrebolusyon ng bayan. Bahagi ito ng pagsisinsin ng solidongpag-oorganisa ng kilusang magsasaka. Hakbang-hakbangna itinatayo ang samahang ito sa mga baryo.

Maaaring maging myembro ng samahan ang mgakabataang magsasaka at manggagawang bukid at ang ibapang kabataan sa baryo. Pero, kailangang kabilang samaralitang magsasaka, mababang panggitnang magsasakaat manggagawang bukid ang mga pinuno. Boluntaryo angpagsapi sa samahan. Kailangang aprubahan ito ng balangaysa baryo.

Aktibong lalahok ang samahan sa hakbang-hakbang napagpapatupad sa rebolusyonaryong reporma sa lupa.Minimum na layunin ang pagpapababa ng upa sa lupa,pagpapataas sa sahod ng mga manggagawang bukid atpagpawi sa usura. Maksimum na layunin ang nasyunalisasyonat libreng pamamahagi ng lupa sa pagtatagumpay ngrebo lusyon .

Para magampanan ang papel sa kilusang magsasaka parasa demokratikong rebolusyong bayan, ang mga tungkulinng KM ay ang sumusunod:

1 . Sa larangan ng pulitika:

a ) Organisahin ang kabataan sa kanayunan para sar ebo lusyon .

b) Itaas ang pag-unawa nila sa rebolusyon sapamamagitan ng mga pag-aaral.

k ) Palahukin sila sa mga pakikibakang masa.

d) Masiglang ipalaganap ang kahalagahan at mgalayunin ng demokratikong rebolusyong bayan.

A

154 TATLONG ESKUM

e ) Suportahan ang rebolusyonaryong gubyernongb a y a n .

g ) Makipagtulungan sa samahang magsasaka at ibapang samahan sa baryo.

2 . Sa larangan ng militar:

a ) Himukin ang kabataan na sumapi sa BagongHukbong Bayan.

b ) Tumulong sa komunikasyon, paniniktik, at iba panggawaing militar ng hukbong bayan.

k ) Lumahok sa pagdedepensa ng baryo.

d ) Tumulong sa pangangalaga sa maysakit na Pulangmandirigma at tumugon sa iba pangpangangailangan ng hukbong bayan.

e ) Alalayan ang pamilya ng mga Pulang mandirigmaat buong-panahong aktibista.

3 . Sa larangan ng ekonomya:

a ) Tumulong sa pagpapaunlad ng mga porma ngkooperasyon para maitaguyod ang kapakanan ngmamamayan at maitaas ang produksyon,halimbawa, bayanihan at palitan ng paggawa.

b ) Lumahok sa gawaing produksyon para suportahanang BHB at ang rebolusyonaryong gubyernongb a y a n .

k ) Maglunsad ng mga proyekto na makakatulong sapaglutas sa mga problema sa kabuhayan ngmamamayan gaya ng kooperatiba, irigasyon at ibap a .


a ) Manguna sa pagpapalaganap ng makabayan,syentipiko at makamasang kultura.

b ) Manguna sa paglikha at pagpapalaganap ngrebolusyonaryong kultura sa pamamagitan ng mgapagtatanghal, sine, awit, sayaw, tula, kwento,paglililok, pagguhit, at iba pa.

k ) Aktibong lumahok sa mga kampanya paramapabuti ang kalusugan ng mamamayan atkal inisan ng baryo.

d ) Tumulong sa pagtuturo ng pagbasa, pagsulat atpagkwenta sa mga di nakapag-aral .

156 TATLONG ESKUM

APENDIKS A

ILANG TAMPOK NA KASO NG PANGANGAMKAM NGLUPA, PAGPAPALIT-GAMIT NG LUPA AT PANGISDAAN

LUGARHacienda Looc,Nasugbu,BatangasHacienda Roxas,Nasugbu,BatangasHacienda Yulo,LagunaHacienda Fule,Alaminos,Batangasat LagunaSilang atCarmen, CaviteDel Monte,BulacanAguinaldo EstateSilang, Cavite

Gen. Nakar,Quezon atUmiray, Ding-galan, AuroraBrgy. Campon,Sta. Fe, RomblonSaulog Estate,Rizal, MindoroOccidentalGolden Country,Mamburao,Mindoro Occ.Hacienda Zobel,Calatagan,Batangas

PROYEKTOat LAWAK (ektarya)Ecotourism; beachresort (8650)

Ecotourism;residential; com-mercial (7183 )Commercial; golfcourse (7100)Residential atindustrial (datingniyugan)

West Grove Heights;golf course (2500)Real estate

Commercial,residential, golfcourses (197)Pacific Coast(81000; 31000 naang napatituluhan)

Airport, resort,golf course (133)Golf course (98)

Prutasan;Corporativescheme (604)Livestock, resort,fishpond at quarrying(12000)

APEKTADO10,000magsasaka

(sinusuri pa)

457 pamilya

80 pamilya

(sinusuri pa)

4 napatay at2 nasugatan2,000pamilya

50,000pamilya

60 pamilya

38 pamilya

130 pamilya

25 brgy.

DEVELOPERFil-Estate(Villar) & ManilaSouth CoastDon PedroRoxas III

Pamilya Yulo

Ayala LandInc.

Ayala LandInc.GregorioAraneta IIITagapag-mana ni Gen.AguinaldoGreen CircleProperties;Romeo Roxas

Fil EstateCorp. (Villar)Saulog family

CongressmanQuintos

157APENDIKS

KABANATA IANG PANGUNAHING NILALAMAN

NG DEMOKRATIKONG REBOLUSYONG BAYAN

Seksyon 1. Ang pangunahing nilalaman ng demokratikongrebolusyong bayan ay ang pagkakamit sa hangarin ng mgamagsasaka na magkaroon ng lupa at ang pagpawi sa iba’tibang anyo ng pagsasamantalang pyudal at malapyudal.

Seksyon 2. Kung gayon, prinsipal na tungkulin ngdemokratikong gubyernong bayan na kamtin ang tinuranghangarin sa pamamagitan ng pagpapatupad ngkomprehensibong programa sa reporma sa lupa na angesensyal na layunin ay ipamahagi nang libre ang lupa samga maralitang magsasaka at nakakababang-panggitnang-magsasaka at ibunsod ang kooperasyon sa produksyon sahanay ng masang magsasaka.

KABANATA IIANG PROGRAMA PARA SA REPORMA SA LUPA

Seksyon 1. Minimum na layunin ng programang ito para sareporma sa lupa ang ibaba nang husto ang upa sa lupa atpawiin ang usura; at maksimum na layunin ang isabansa anglupain ng mga panginoong maylupa at libreng ipamahagiang mga ito sa mga nagbubungkal na walang lupa o walangsapat na lupa. Palagiang layunin din ng programang ito napahusayin ang kundisyon sa pagtatrabaho at pamumuhayng mga manggagawang bukid sa mga asyendang pinatatakbosa batayang kapitalista.

APENDIKS B

REBOLUSYONARYONG GABAYSA REPORMA SA LUPA

158 TATLONG ESKUM

Seksyon 2. Sa pagtatagumpay ng demokratikong rebolusyongbayan sa buong bayan ipatutupad ang maksimum na layuningkumpiskahin ang lupain ng mga panginoong maylupa,isabansa ang mga ito, at ipamahagi nang libre sa mganagbubungkal na walang lupa o walang sapat na lupa.

Seksyon 3. Habang hindi pa nagtatagumpay sa buong bayanang demokratikong rebolusyong bayan, ang pagkumpiskang lupain ay ipapataw lamang sa mga piling despotikongpanginoong maylupa na may mabigat na krimen laban samasang magsasaka at rebolusyonaryong kilusan.

Seksyon 4. Habang hindi pa nagtatagumpay sa buong bayanang demokratikong rebolusyong bayan, ang mga lupaingkinumpiska, gayundin ang mga lupaing pinagtrosohan atiba pa na nakatiwangwang at abandonado o di kaya’ynapasakamay ng rebolusyonaryong kilusan sa iba’t ibangdahilan, ay ipabubungkal nang walang bayad sa mgamagsasakang wala o kulang ng lupa.

Seksyon 5. Ang Komite ng Partido sa mga rehiyon ang mayawtoridad na magpasya sa pagkumpiska ng lupain ng mgapanginoong maylupa na may mabigat na kontra-rebolusyonaryong krimen at sa pamamahagi ng mga lupaingnasa disposisyon ng rebolusyonaryong kilusan.Susubaybayan at rerepasuhin ng Komite Sentral ng Partidoang mga desisyon sa pagkumpiska at pamamahagi ng mganasabing lupain.

KABANATA IIIPAGPAPABABA SA UPA AT PAGPAWI SA USURA

Seksyon 1. Sa mga lupaing umiiral ang relasyong pyudal, ibababaang upa sa lupa ng limampung porsyento (50%) mula sadinatnang umiiral na upa sa lupa bilang panimulang hakbang.Pwedeng pera o produkto ang ibayad na upa sa lupa.

159APENDIKS

Seksyon 2. Patuloy pang ibababa nang hakbang-hakbangang upa sa lupa hanggang sa sampung porsyento (10%) omas mababa pa ng netong ani habang lumalawak at lumalakasang Partido Komunista ng Pilipinas, ang Bagong HukbongBayan, ang demokratikong gubyernong bayan, mga samahangmagsasaka at ibang organisasyong masa, milisyang bayan atmga lokal na gerilya sa lugar.

Seksyon 3. Para makuha ang netong ani, babawasin sakabuuang ani ang lahat ng ginastos ng kasamá sa pagsasaka.Nasa kategorya ng gastos sa pagsasaka ang mga ginastos sapag-aararo, pagsusuyod, pag-arkila o pagmamantini atdepresasyon (o pagbaba ng halaga) ng mga hayop atkagamitang pansaka, patubig, pagpupunla, binhi, pagtatanim,paggamas, abono, pestisidyo, pag-aani, paghahakot, paggiikat pagpapakiskis. Kukwentahin ang gastos ayon sa mgaistandard na presyong itinakda ng mga samahan ngmagsasaka, at ayon din sa kasalukuyang mga presyo.

Seksyon 4. Ang usura ay lubusang papawiin sa apat naparaan :

a . Hihimuking mag-impok ang masang magsasaka;b . Pakikilusin ang samahan ng magsasaka bilang

kooperatiba para maparami ang naiimpok at ibapang kinikita;

k . Ibababa ang interes sa pautang ng limampungporsyento (50%) mula sa dinatnang interes sapautang bilang panimulang hakbang. Patuloy napabababain ito hanggang sa antas na mataas lamangnang kaunti sa pinaiiral sa mga bangko; at

d . Buburahin ang lahat ng di makatwirang pautang atmuling kukwentahin ang mga lumang utanghanggang sa limang taon ang nagdaan, alinsunodsa interes na itinakda (mas mataas nang kaunti sainteres na pinaiiral sa mga bangko) at base sa

160 TATLONG ESKUM

pagsang-ayon ng pangkalahatang pulong ngsamahan ng magsasaka.

Seksyon 5. Ang anumang gastos sa pagsasaka, laluna sa binhi,na pwedeng sagutin ng panginoong maylupa ay babayarannang walang ganansya o interes, at babawasin sa kabuuangani. Uusisain ng samahan ng magsasaka ang bawat kasunduansa pautang na pinasukan ng panginoong maylupa at ngkasamá, at hindi hahayaan ang sinumang panginoong maylupana obligahin ang kasama na umutang sa kanya o sa sinumangkilalang usurero, laluna kung ang sinisingil na interes ayhigit sa interes na ipinapahintulot ng samahang magsasaka.

Seksyon 6. Ibababa ang paarkila sa hayop at kagamitangpansaka na parehong pag-aari ng panginoong maylupa, bataysa disiyon ng samahan ng magsasaka pagkatapos ng masusingkonsiderasyon. Hihikayatin ang mga mayamang magsasakaat nakakataas-na-panggitnang magsasaka na ibaba rin angpaarkila sa kanilang mga hayop at kagamitang pansaka.

Seksyon 7. Ang sinumang panginoong maylupa, administradoro katiwala ay hindi hahayaang humingi ng anumang klaseng buwis sa pamilya ng mga kasama, sa porma man ngpagtatrabaho, pagpapaalila, pera o anumang produkto mulasa pangunahin o dagdag na hanapbuhay ng mga kasama.

Seksyon 8. Ang mga mayamang magsasaka at nakakataas-na-panggitnang magsasaka ay hihikayatin na itaas ang sahod nginuupahan nilang mga manggagawang bukid o ibaba angupang ibinabayad sa kanila ng mga kasama2 ayon sa mgaistandard na itinakda ng samahan ng magsasaka. Ang mgaistandard na ito ay hindi magiging dahilan ng pagkawala ngkanilang katayuan bilang mayamang magsasaka at nakakataas-na-panggitnang magsasaka.

Seksyon 9. Kapag nagkaroon ng kalamidad tulad ng baha,tagtuyot, peste, sunog, aksyon ng kaaway, o anumang tuladng mga ito, at ang nasira’y hindi liliit sa dalawampung

161APENDIKS

porsyento (20%) ng ani, ang kasamá ay hindi magbabayadng anumang upa sa lupa sa panginoong maylupa. Kung dililiit sa limampung porsyento (50%) ang nasira sa ani, angkasamá ay hindi magbabayad ng anumang upa sa lupa parasa kasalukuyang ani at pati sa susunod na ani.

Ang bayad sa mga naging utang dahil sa pagkasira ng aniay makatarungang didisisyunan ng samahan ng magsasakaayon sa konkretong kalagayan. Pwedeng burahin ng samahanng magsasaka ang mga utang hanggang sa halagang katumbasng laki ng nasira, laluna kung ang nagpautang ay mgapanginoong maylupa at iba pang pribadong nagpapautang.

Seksyon 10. Kung sa anu’t anumang rason ay binitiwan ngkasamá ang karapatan niyang bungkalin ang lupa, responsi-bilidad ng samahan ng magsasaka na pagpasyahan kungkanino dapat mapunta ang pwesto. Ang karapatan sa pwestoay ibibigay sa malapit na kamag-anak ng dating kasamá o sasinumang manggagawang bukid o maralitang magsasaka.

Seksyon 11. Ang simpleng paraang di ipinapaalam sapanginoong maylupa ang tunay na ani ay pwedeng gamitinpara ibaba nang husto ang upa sa lupa sa mga lugar na hindipa laganap na ipinapatupad ang minimum na layunin ngprograma para sa reporma sa lupa. Sa ganitong kaso, angkalahati ng upa sa lupa na hindi ibinigay sa panginoongmaylupa ay ibibigay sa demokratikong gubyernong bayansa pamamagitan ng mga samahan ng magsasaka o ng BagongHukbong Bayan, at ang natitira ay mapupunta sa mga kasamá.

Seksyon 12. Kapag malapit nang kumpiskahin at l ibrengipamahagi ang mga ari-arian ng panginoong maylupa,sabay-sabay na it i t igi l ng mga kasamá ang pagbibigay ngupa sa lupa sa mga panginoong maylupa. Ang kalahati ngupa sa lupa na hindi ibinigay sa panginoong maylupa ayawtomatikong ibibigay sa demokratikong gubyernongbayan sa pamamagitan ng mga samahan ng magsasaka o

162 TATLONG ESKUM

Bagong Hukbong Bayan, at ang natit ira ay mapupunta samga kasamá. Ang ganitong hatian ay mananati l i hanggangmaipatupad sa baryo ang l ibreng pamamahagi ng lupa.

Seksyon 13. Magdadaos ng mga pulong masa tungkol sareporma sa lupa ang samahan ng magsasaka at mga komitenito, at patuloy nilang pag-aaralan at didiskusyunin at sabandang huli’y pagkakasunduan kung paano ipapamahagiang mga lupang kukumpiskahin sa mga panginoong maylupa.Sa pamamagitan ng ganitong mga aktibidad, mapapadali angkasalukuyan at panghinaharap na gawain ng komite para sareporma sa lupa.

Seksyon 14. Parurusahan ayon sa bigat ng krimen angsinumang panginoong maylupa na gumagamit ng dahas oanupamang kontra-rebolusyonaryong aksyon para kontrahinat isabotahe ang kampanyang ibaba ang upa sa lupa at pawiinang usura; gayundin, kukumpiskahin ang kanyang lupa atbuburahin ang kanyang mga pautang nang walang anumangibabayad pa sa kanya. Gayunman, ang ibang myembro ngkanyang pamilya ay bibigyan ng pagkakataong magkaroonng ikabubuhay, kabilang ang pagbubungkal ng lupa, sakundisyong susunod sila sa mga batas ng demokratikonggubyernong bayan.

Seksyon 15. Pagpupunyagiang itaas ang produksyon ngmasang magsasaka sa pamamagitan ng pagtutulungan okooperasyon at mutwal na palitan ng lakas-paggawa atpagsasagawa ng mga proyektong pangkabuhayan atpagpapaunlad ng mga serbisyong agrikultural namagbebenepisyo ang masang magsasaka.

KABANATA IVLIBRENG PAMAMAHAGI NG LUPA

Seksyon 1. Kukumpiskahin at isasabansa ang lupain ng mgapanginoong maylupa, at ipapamahagi nang libre sa mga

163APENDIKS

pamilya ng mga maralitang magsasaka at nakakababang-panggitnang magsasaka, na may prayoridad sa disposisyonng lupang binubungkal na nila; pero kailangan namangsumang-ayon sila sa ilang pag-aayos na dapat gawin paramasigurado na may sapat na lupang binubungkal ang bawatpamilya at nang sa gayo’y maitaguyod ang kapakanan nglahat .

Seksyon 2. Ipapamahagi ang lupa ayon sa prinsipyo ngpagpapantay-pantay ng lupang sinasaka at pagtulong sa mgamaralitang magsasaka at nakakababang-panggitnangmagsasaka na maging gitnang-panggitnang magsasaka.Bibigyan ng sapat na konsiderasyon ang sumusunod:

a . ang kabuuang laki ng lupang pwedeng ipamahagisa lugar;

b . ang laki at lakas-paggawa ng bawat pamilya o bawatbubong (household) na tatanggap ng lupa; at

k . ang kalidad, lokasyon, at sukat ng lupa.

Seksyon 3. Ang mga dependyente ng mga rebolusyonaryongmartir, kadre’t Pulang mandirigma ay may prayoridad sapartihan ng lupang ipinapamahagi nang libre. Kung walasilang sapat na lakas-paggawa, titiyakin ng demokratikonggubyernong bayan na ibibigay sa kanila ng lokal na samahanng magsasaka ang lahat ng tulong na kailangan para mabungkalang kanilang lupa.

Seksyon 4. Ang mga gitnang-panggitnang magsasaka aypapartihan sa lupang ipinapamahagi nang libre para mapataasdin naman ang antas ng kanilang pamumuhay, sa kundisyonghindi sila magiging nakakataas-na-panggitnang magsasaka omayamang magsasaka dahil sa makukuha nilang kaparte.

Seksyon 5. Papartihan sa lupang ipinapamahagi nang libreang mga manggagawa, tagayari ng handikrap, maglalako, atiba pang maralitang di magsasaka na handang magbungkal

164 TATLONG ESKUM

ng lupa. Kung patuloy silang maghahanapbuhay bukod sapagbubungkal ng lupa, gagawa ng angkop na pag-aareglosa kanilang parte sa lupa.

Seksyon 6. Ang mga hayop na pantrabaho, kagamitangpansaka, at iba pang ari-ariang kinumpiska sa mga panginoongmaylupa ay ipapamahagi nang libre batay sa pagpapantay-pantay ng ari-arian, o kaya’y ipapamahala sa samahan ngmagsasaka para pakinabangan ng lahat.

Seksyon 7. Ang mga prutasan, palaisdaan at iba pang pag-aari ng panginoong maylupa na mababawasan ang pagigingproduktibo kung hahatiin ay ipapamahala sa mga kooperatibao sa demokratikong gubyernong bayan para pakinabanganng lahat. Ang mga bahay, gusali, at iba pang istrukturangkinumpiska ay gagamitin ng demokratikong gubyernongbayan sa kaukulang paraan.

Seksyon 8. Depende sa kongkretong kundisyon, isahanggang sampung porsyento (1%-10%) ng lupangkinumpiska sa mga panginoong maylupa ay ilalaan paragamitin ng publiko; para gawing loteng pamproduksyon ngBagong Hukbong Bayan, mga samahan ng magsasaka, at ibapang organisasyong masa; para gawing bukirin na pang-eksperimento, at para rin magsilbing reserba sa pag-aayosna gagawin sa hinaharap kaugnay ng lupang ipinamamahagi.

Seksyon 9. Hindi kukumpiskahin ang sobrang lupa at ibapang kasangkapan sa produksyon na ari ng mga mayamangmagsasaka at nakakataas-na-panggitnang magsasaka.Gayunman, hihikayatin sila na itaas pa ang sahod ng mgamanggagawang bukid na inuupahan nila, o ibaba ang upangibinabayad sa kanila ng mga kasamá, ayon sa mga istandardna itinakda ng samahan ng magsasaka. Ituturing na pag-aaring panginoong maylupa, at kukumpiskahin, ang lupa ngpanginoong maylupa na inuupahan ng mga mayamangmagsasaka at nakakataas-na-panggitnang magsasaka. Sa libreng

165APENDIKS

pamamahagi ng lupa, tatanggap ng karampatang parte angmga mayamang magsasaka at nakakataas-na-panggitnangmagsasaka .

Seksyon 10. Ang lupa ng mga rebolusyonaryong martir,kadre, Pulang mandirigma, titser, propesyonal at manggagawa- na hindi lumalampas sa takdang sukat ng lupang pwedengariin ng mga mayamang magsasaka - ay hindi ituturing napag-aari ng panginoong maylupa at hindi kukumpiskahin,sa kundisyong ang lupa ay bubungkalin ng mga kamag-anak ng may-ari, at sa kundisyon ding sang-ayon ang masasa lokalidad.

Seksyon 11. Ang mga bahay, empresang pang-industriya’tpangkomersyo, talyer ng mga artesano, iskwelahan, gusalingpanrelihiyon, plasa, palaruang publiko, at iba pang tulad ngmga ito ay papayagang manatili sa lupang sapat ang lakipara sa pangangailangan. Bago pa man ipamahagi nang libreang lupa, sisiguraduhin na ang loteng kinatatayuan ng bahayng mga kasama ay magiging kanila nang walang anumangibabayad sa panginoong maylupa.

Seksyon 12. Hindi parurusahan o hihiyain ang mganaliliwanagang panginoong maylupa na sumusuporta sademokratikong gubyernong bayan at sumasang-ayon saprograma para sa reporma sa lupa, at papayagan ang bawatisa sa kanila na magmay-ari ng sariling bahay, personal napasilidad, at negosyo sa industriya o komersyo, o kapirasonglupang halos kasinlaki ng lupang pag-aari ng isang mayamangmagsasaka, sa kundisyong sila mismo ang magbubungkalng lupa.

Seksyon 13. Ang mga panginoong maylupa na hindi gumawang malubhang krimen laban sa mamamayan ay papartihanng lupa na ang laki at kalidad ay kapareho ng sa lupangibibigay sa mga maralitang magsasaka at nakakababang-panggitnang magsasaka, sa kundisyong handa silang

166 TATLONG ESKUM

magbungkal ng lupa at magbago ng pananaw sa pamamagitanng sarili nilang paggawa.

Seksyon 14. Ang mga taong maayos ang katayuan na umalissa sarili nilang baryo sa ano’t anumang rason ay bibigyan nglupang mabubungkal pagbalik nila, kung magsasabing handasila na magbungkal ng lupa.

Seksyon 15. Ang nag-alsa o tumakas na mga sundalo’t upisyalng kaaway ay patatawarin sa mga aksyong ginawa nila bilangpagsunod sa utos ng kanilang mga superyor, at kung gayo’ypapayagang makinabang sa reporma sa lupa.

Seksyon 16. Parurusahan ayon sa bigat ng krimen angsinumang panginoong maylupa na gumagamit ng dahas oanupamang kontra-rebolusyonaryong aksyon para isabotaheo kontrahin ang kampanyang ipamahagi nang libre ang lupa.Gayunman, ang ibang myembro ng kanyang pamilya aybibigyan ng pagkakataong magkaroon ng ikabubuhay,kabilang ang karapatang magmay-ari at magbungkal ng isangparsela ng lupa, sa kundisyong susunod sila sa mga batas ngdemokratikong gubyernong bayan.

KABANATA VANG SAMAHAN NG MAGSASAKA BILANG KOOPERATIBA

Seksyon 1. Ang samahan ng magsasaka sa antas ng baryopataas ay magsisilbing kooperatiba, pangunahin ng mgamaralitang magsasaka, panggitnang magsasaka atmanggagawang bukid, pwera kung may partikular napangangailangang magkaroon ng kooperatiba na iba pa sasamahan ng magsasaka.

Seksyon 2. Laging ibubunsod at isasagawa ng samahan ngmagsasaka ang mga panimulang porma ng kooperasyon sahanay ng mga myembro, tulad ng pagtutulungan at palitan

167APENDIKS

ng paggawa, para maitaguyod ang kapakanan ng lahat,mapataas ang produksyon, mabawasan ang ilang gastos saproduksyon, at mapawi ang pangangailangang umutang samga usurero.

Seksyon 3. Bilang kooperatiba, lilinawin ng samahan ngmagsasaka kung ilang sapi ang katumbas ng butil o pera naikinontribusyon ng mga myembro ng samahan. Minsan satatlong buwan, kukwentahin ng samahan ang halaga atganansya ng sapi. Sinumang myembro ng samahan aypwedeng bumili ng kahit ilang sapi pagkaraang mabili niyaang takdang bilang ng sapi. Pero gaano man karami ang saping sinumang myembro sa kooperatiba, susundin angpatakarang “isang myembro, isang boto”. Ang mga hindikwalipikadong maging myembro ng samahan ay papayagangmagpahiram lamang ng kapital.

Seksyon 4. Ang mga sapi ay gagamitin para sa alinman sasumusunod na layunin:

a . para bumili ng mga hayop na pantrabaho,kagamitang pansaka, kasangkapan at pasilidad nahindi kayang bilhin ng iisang tao o pamilya;

b . para magtayo ng tindahan na mamamakyaw ngmga batayang kalakal pati binhi, abono atpestisidyo, na ititingi naman sa mga mamamayanng lokalidad sa presyong mas mababa kaysa sapresyo ng nasabing mga kalakal kung bibilhin sai b a ;

k . para magpaunlad ng mga dagdag na hanapbuhay;

d . para mag-ipon ng gamot sa mga karaniwang sakit,at para rin magkaroon ng sapat na serbisyongmedikal at dental;

e . para suportahan ang mga aktibidad sa edukasyonat kultura, at mga proyekto’t pasilidad sa paglilibang;

168 TATLONG ESKUM

g . para pahusayin ang mga pasilidad sa transportasyonat komunikasyon;

h . para bayaran ang mga gastos sa pagpapalibing.

Seksyon 5. Titiyakin ng samahan ng magsasaka na ang produktong mga myembro nito ay maibebenta sa pinakamagandangpresyo, at lalabanan ng samahan ang pagsasamantalangginagawa ng mga komersyante. Ang mga komersyante aymakatarungang pakikitunguhan ng samahan ng magsasaka,at papayagan silang kumita ng makatwirang ganansya.

Seksyon 6. Ang samahan ng magsasaka ay pwedeng bumiling modernong mga kasangkapan tulad ng bomba sa patubig,traktora, at tilyadora’t makinang pangkiskis; pero bago bumiling anuman ang samahan, igigiit nito sa mga may-ari ng mgakasangkapang kasalukuyan nang ginagamit na gawing masmahusay at mas mura ang serbisyo.

Seksyon 7. Kapag ang samahan ng magsasaka aynagpapautang sa partikular na mga myembro, hindi ito sisingilng interes na mas mataas kaysa sa itinakda ng samahan nainteres sa pautang; at bilang kolateral ay tatanggapin ngsamahan ang lupa, ang susunod na ani, mga hayop napansaka, kagamitan o anumang kapaki-pakinabang napersonal na ari-arian katumbas ng halaga ng ipinautang.Magpapautang lamang kung ang uutangin ay para saproduksyon o iba pang mahalagang paggagamitan. Maykarapatan ang samahan ng magsasaka na imbistigahinanumang oras ang aktwal na pinaggagamitan ng pautang.

Seksyon 8. Ayon sa kongkretong kundisyon, didisisyunanng samahan ng magsasaka kung paano babawiin ang mgagastos, pananatilihing sapat ang pinansya, at gaganansyanang katamtaman sa mga ipinuhunan.

Seksyon 9. Ang mga myembro ng samahan ng magsasaka aysama-samang tutulong sa mga dependyente ng mga

169APENDIKS

rebolusyonaryong martir, kadre’t Pulang mandirigma namagbungkal ng kanilang lupa o makakuha ng ibangpagkakaki taan.

Seksyon 10. Batay sa prinsipyo ng kooperatiba ay itatayo ngsamahan ng magsasaka ang mga dagdag na hanapbuhaytulad ng pagtatanim ng prutas at gulay, pagmamanukan,pagbababuyan, pag-aalaga ng baka, pagtatabla, pagka-karpintero, pangangahoy, pangingisda, pagpapalaisdaan,paggawa ng mga produkto mula sa isda, paggawa nghandikrap, pananahi, pagpapanday, transportasyon (traysikel,dyip at bangkang de-motor), pagkukumpuni ng makina satalyer, at iba pa.

Seksyon 11. Ang samahan ng magsasaka ay kukuha ng lupapara gamitin ng kooperatiba, at magkakaroon ng sarilingparte kapag ipinapamahagi na nang libre ang lupa. Ang mgalupa ng kooperatiba ay magsisilbing basihan para maabotang mas matataas na antas ng kooperasyon. Ang kita roonay gagamitin para bilhin ang sobrang lupa ng mga mayamangmagsasaka at iba pang pinapayagang magmay-ari ng sobranglupa, at para bilhin din ang dating pag-aaring lupa ng mgabenepisyaryo ng reporma sa lupa na sa ano’t anumangrason ay gustong ibenta ang kanilang lupa.

Seksyon 12. Sa pagbubungkal ng lupa ng kooperatiba, angmga myembro ng samahan ng magsasaka ay magkakaroonng magkakapantay na bahagi sa trabaho at sa kikitain.Gayunman, ang samahan ng magsasaka ay gagawa ng isangsistema ng puntos sa trabaho para mabigyan ng kaukulanghalaga ang aktwal na mga pagkakaiba sa kantidad at kalidadng trinabaho ng mga myembro. Sa sistemang ito ibabatayang bayad sa mga myembro.

Seksyon 13. Ang samahan ng magsasaka ng ilan mang baryo,bayan, distrito o probinsya ay pwedeng magtulung-tulongsa mga proyektong pangkooperatiba, at ang mga ito ay

170 TATLONG ESKUM

pangangasiwaan ng isang komite at kailangan munang sang-ayunan ng kinauukulang antas ng demokratikong gubyernongb a y a n .

KABANATA VIMAHUSAY NA KUNDISYON SA PAGTATRABAHO AT

PAMUMUHAY NG MGA MANGGAGAWANG BUKID SAMGA KAPITALISTANG SAKAHAN

Seksyon 1. Sa lahat ng sakahang pinatatakbo sa batayangkapitalista, lubos na susuportahan ang pagbubuo ng unyonng mga manggagawa at ang paggamit ng mga manggagawangbukid at iba pang manggagawa sa kanilang mgademokratikong karapatan. Lubos na susuportahan din angpaggigiit ng mga unyon na pahusayin ang kundisyon sapagtatrabaho at pamumuhay at makuha ang iba pangbenepisyo. May karapatan ang mga unyon na alamin angtunay na kwenta ng kumpanya para magkaroon sila ngmatibay na batayan sa paggigiit na pahusayin ang kundisyonsa pagtatrabaho at pamumuhay, at makuha ang iba pangb e n e p i s y o .

Seksyon 2. Ang ibig sabihin ng mahusay na kundisyon sapagtatrabaho at pamumuhay at ng pagkakaroon ng iba pangbenepisyo ay: hindi basta-basta maaalis sa trabaho ang sinuman,makatwiran ang minimum na sahod, mas mataas ang sahodpara sa obertaym at trabahong mas peligroso, ibabatay angpag-aantas-antas ng sahod sa kahusayan at tagal sa serbisyo,mahusay ang pasilidad sa pagtatrabaho, mahusay angpasilidad sa pabahay, may pribilehiyong magbakasyon, maymga plano kaugnay ng pensyon, magkakaroon ng mgatindahang kooperatiba na magbebenta ng mga batayangkalakal sa mababang presyo, libre ang serbisyong medikalat dental para sa buong pamilya ng manggagawa, pag-aaralinnang libre sa elementari at hayskul ang mga anak ng

171APENDIKS

manggagawa, may kompensasyon para sa mga namatay onaaksidente, libre ang pagpapalibing, at iba pa.

Hangga’t pwede, ang mga manggagawang bukid aypapartihan ng loteng magagamit sa paghahanapbuhay namapagkukunan ng dagdag na pagkain at kita.

Seksyon 3. Dahil kinukuha sa hanay ng masang magsasakaang mga manggagawang bukid, laluna ang nasa kategoryang di regular at di permanenteng manggagawa sa mgasakahang kapitalista, susuriin at gagawan ng kaukulangaksyon ng samahan ng magsasaka ang anumang kontrata oplano na ginagamit ng panginoong maylupa, administrador,katiwala, o kontratista sa paggawa para magrekrut ng mgamanggagawang bukid sa lokalidad.

Pangangalagaan ng samahan ng magsasaka angpampulitika’t pang-ekonomyang mga karapatan ng mgamanggagawang bukid. Pwede rin silang magmyembro saunyon sa pinagtatrabahuhan nila.

Seksyon 4. Ang sinumang magrerekrut ng manggagawangbukid ay pagbabawalang lumabag sa mga makatwirangkontrata, mang-usura, kumaltas ng sahod ng mgamanggagawa, mandaya sa kwenta, at gumawa ng iba pangporma ng pagsasamantala. Parurusahan ang sinumanglumabag sa pagbabawal na ito.

Seksyon 5. Titiyakin ng unyon ng manggagawang agrikulturalsa sakahang kapitalista, o ng samahan ng magsasaka sa lugarna kalapit ng sakahang ito, na ipapamahagi’t bubungkalinang nakatiwangwang o sobrang mga parte ng asyendangpinatatakbo sa batayang kapitalista. Sa kaso naman ng mgarantso, ang sukat ng lupang ititira para sa mga ito ay ibabataysa aktwal na bilang ng hayop.

Seksyon 6. Depende sa kongkretong kalagayan, pwedenglubos na kontrolin ng demokratikong gubyernong bayanang mga asyendang pinatatakbo sa batayang kapitalista, o

172 TATLONG ESKUM

hayaan ang mga may-ari na patuloy na ariin at pamahalaanang mga asyenda, alinsunod sa mahihigpit na kundisyon,tulad ng pagpapahusay sa kundisyon sa pagtatrabaho atpamumuhay ng mga manggagawa, at pagbabayad ng buwis,na ang malaking parte ay pera, sa demokratikong gubyernongb a y a n .

Seksyon 7. Mahigpit na pagbabawalan ang malakingkapitalistang dayuhan na magmay-ari ng kahit kapirasonglupang agrikultural o magkaroon ng kontrol sa anumangparaan. Kung gayon, parurusahan sila at ang mga tuta nilakapag nilabag ang pagbabawal na ito.

Seksyon 8. Parurusahan ang mga may-ari, administrador,katiwala, o kontratista sa paggawa, pati ang kanilang mgatuta, na gumagamit ng mga pribadong gwardyang armado otropang kaaway o pulis para bantayan ang mga asyenda atsupilin ang mga manggagawang bukid at mga mamamayan.

Seksyon 9. Isasabansa ng demokratikong gubyernong bayanang mga lupaing agrikultural na pinatatakbo sa batayangkapitalista. Ito ang magiging oryentasyon ng mga unyon atng masang manggagawa.

KABANATA VIIANG MGA MARALITANG SETLER

AT ANG MGA PAMBANSANG MINORYA SA MGAPRONTERA

Seksyon 1. Sa mga prontera, ang mga maralitang setler atmga pambansang minorya ay oorganisahin bilang samahanng magsasaka para mapangalagaan ang kapakanan nilanglahat, mapaunlad ang kooperasyon, at malabanan angpagsasamantalang pyudal at malapyudal. Itataguyod angpagkakaisa at pagkakaintindihan ng mga setler at mga datinang nakatira sa prontera.

173APENDIKS

Seksyon 2. Sa mga lugar na pinagtrosohan, kaingin, pastulan,at reklameysyon erya, sisiguraduhin sa mga maralitang setlerat mga pambansang minorya na sila ang magmamay-ari nghomisted o lupang binubungkal nila, at hihikayatin sila nalalo pa itong paunlarin.

Seksyon 3. Ang mga magsasakang walang lupa ay ililipat samga prontera para malutas ang kakulangan ng lupa sa ilanglugar. Gayunman, hindi papayagan ang anumang paglabagsa karapatan ng mga pambansang minorya at mga dati nangnakatira sa prontera.

Seksyon 4. Ang demokratikong gubyernong bayan, kasamaang samahan ng magsasaka, ang may responsibilidad samapayapang paglutas ng mga alitan tungkol sa lupa sa mgaprontera .

Seksyon 5. Pagbabawalang mang-agaw ng lupa sa mgaprontera ang mga malaking kapitalista, panginoong maylupaat burukratang kumprador. Kung gayon, parurusahan sila atang kanilang mga tuta kapag nilabag nila ang pagbabawalna ito.

Seksyon 6. Magiging kontrolado ang pagputol ng mga puno,at sa pagpapatupad ng patakarang ito ay bibigyan ng sapatna atensyon ang kapakanan ng lahat at hindi pipinsalainang kapakanan ng mga maralitang setler at mga pambansangminorya .

KABANATA VIIIPAGPAPATUPAD SA PROGRAMA

Seksyon 1. Para mapangasiwaan ang gawain sa reporma salupa, ang demokratikong gubyernong bayan ay magtatatagng mga komite para sa reporma sa lupa sa bawat antas. Bibigyanang mga komiteng ito ng awtoridad na magdesisyon sa mgaproblemang may kinalaman sa reporma sa lupa. Tutulungan

174 TATLONG ESKUM

sila ng mga yunit ng Bagong Hukbong Bayan.

Seksyon 2. Para makamit ang reporma sa lupa, ang masangmagsasaka ay momobilisahin ng mga samahan ng magsasakaat mga namumunong organo nito. Bukod sa pamumuno samga pulong masa, susuriin nila kung saang uri kabilang angmga pamilya sa kanilang lokalidad, aalamin kung ilan angpwedeng magtrabaho at kung ilan ang dependyente sa bawatpamilya o bubong, iguguhit ang tamang mapa na nagpapakitang mga lupaing kukumpiskahin at mga lupaing katabi nito,at tutukuyin ang kalidad at sukat ng mga parsela bagoipamahagi nang libre ang lupa at pagkaraang ipamahagi ito.

Seksyon 3. Ang mga pulong masa ay idadaos tuwingkailangan para mapatibay ang determinasyon ng masangmagsasaka na isulong at ipagtagumpay ang pakikibaka paramagkaroon ng lupa. Itataguyod ng mga pulong masa angpangkalahatang linya ng demokratikong rebolusyong bayanat ang umiiral na linya tungkol sa reporma sa lupa sa bawatlugar; bibigyan ng buong laya ang pagbubuhos ng hinainglaban sa pang-aapi ng mga imperyalista, panginoong maylupaat burukratang kapitalista; tutukuyin ang solusyon sa umiiralna mga problema; at pasisiglahin ang diwa ng kooperasyonsa produksyon.

Seksyon 4. Ang mga despotikong panginoong maylupa atang mga tuta nila na marahas na lumalaban sa reporma salupa ay aarestuhin ng milisya, mga lokal na gerilya, o mgaregular na yunit ng Hukbong Bayan para litisin ng hukumangb a y a n .

Seksyon 5. Bago gawin ang reporma sa lupa at habangginagawa ito, tutukuyin kung ang mga panginoong maylupaay despotiko o di despotiko; naliliwanagan o dinalilinawagan; at malaki, katamtaman ang laki o maliit.Tatratuhin sila ayon sa kanilang katangian, at angpinakamalalakas na bira ng masang magsasaka ay

175APENDIKS

ikokonsentra sa mga despotikong panginoong maylupa namay katungkulan at nagmamay-ari ng malalawak na lupain.

Seksyon 6. Munisipalidad, malaking asyenda o kaya’y baryoang lugar na magiging batayang yunit para sa pagpapatupadng minimum at maksimum na layunin ng reporma sa lupa.

KABANATA IXMGA BUWIS SA AGRIKULTURA

Seksyon 1. Ang tagumpay ng reporma sa lupa ang siyangsusi para makaasa sa sarili ang demokratikong gubyernongb a y a n .

Seksyon 2. Ang demokratikong gubyernong bayan o mgarepresentante nito ay sisingil ng buwis sa masang magsasakapagkatapos ng bawat anihan. Ang bubuwisan ay ang bawatpamilya o bawat bubong. Pwedeng produkto o pera angibayad na buwis.

Seksyon 3. Ang mga magsasaka na gitnang-panggitna angkatayuan bago magkaroon ng reporma sa lupa, pati ang mgamagsasakang naging gitnang-panggitna ang katayuan nangmabigyan ng lupa, ay kailangang magbayad ng buwis saagrikultura na katumbas ng limang porsyento ng kanilangnetong ani.

Seksyon 4. Ang mga kasamáng nakikinabang sa pagkakababang upa sa lupa ay kailangang magbayad ng buwis saagrikultura na katumbas ng dalawang porsyento ng kanilangnetong ani pagkatapos magbayad ng upa sa panginoongmay lupa .

Seksyon 5. Ang mga mayamang magsasaka, nakakataas-na-panggitnang magsasaka at iba pang di nagbubungkal namay-ari ng mga sakahang kasinlaki ng sa mga mayaman atpanggitnang magsasaka ay kailangang magbayad ng buwis

176 TATLONG ESKUM

sa agrikultura na katumbas ng sampung porsyento (10%) ngkanilang netong ani.

Seksyon 6. Ang mga samahan ng magsasaka ay magkokontri-busyon buwan-buwan sa demokratikong gubyernong bayanng halagang katumbas ng dalawang porsyento ng kanilangnetong kita sa loob ng isang buwan.

Seksyon 7. Ang mga kapitalistang namumuhunan saagrikultura, bilang korporasyon o bilang indibidwal, aymagbabayad taun-taon ng bai-baitang na buwis sa kita(income tax), mula sa minimum na sampung porsyentohanggang limampung porsyento (10%-50%) ng kanilangnetong kita, ayon sa sumusunod na talaan:

Netong Kita (P) Porsyentong IbubuwisMahigit 5,000 hanggang 10,000 10%Mahigit 10,000 hanggang 20,000 15%Mahigit 20,000 hanggang 40,000 20%Mahigit 40,000 hanggang 80,000 25%Mahigit 80,000 hanggang 160,000 30%Mahigit 160,000 hanggang 320,000 35%Mahigit 320,000 hanggang 640,000 40%Mahigit 640,000 hanggang 1,280,000 45%Mahigit 1,280,000 50%

Seksyon 8. Ang mga manggagawa sa agrikultura aymagbabayad ng buwanang buwis na katumbas ng limahanggang sampung porsyento (5%-10%) ng dagdag na sahodna nakuha sa tulong ng demokratikong gubyernong bayano ng Bagong Hukbong Bayan. Ang buwis na ito ay iba pa sabutaw na ibinabayad nila sa unyon.

Seksyon 9. Pwede lamang itaas ang buwis sa agrikulturakung may mga tiyak na dahilan, tulad ng pagpapatindi sagera at pagsuporta sa mga repyudyi (refugees), at ang dagdag

177APENDIKS

na buwis ay hindi dapat sumobra sa doble ng karaniwangb u w i s .

KABANATA XKATAYUAN NG MGA URI SA KANAYUNAN

Seksyon 1. Itinuturing na panginoong maylupa ang mga taongnagmamay-ari ng lupa pero hindi lumalahok sa paggawa, okaya’y lumalahok lamang sa suplementaryong paggawa.Kinukuha nila sa upa sa lupa ang lahat o ang malaking parteng kanilang kinikita. Itinuturing din na panginoong maylupaang mga administrador ng lupa, katiwala, kontratista sapaggawa, at lokal na maton, na mas nakakaluwag angkabuhayan kaysa gitnang-panggitnang magsasaka. Sapagsasamantala sa mga magsasaka kinukuha ng mga ito angmalaking parte ng kanilang kinikita. Bukod sa nagsasamantalasa masang magsasaka ang mga panginoong maylupa,pangunahin sa pamamagitan ng pagsingil ng upa sa lupa, silaay nag-uusura din, umuupa ng mga manggagawang bukid ohindi nagbabayad sa mga ito, nandadaya sa kwenta,nagpapaarkila ng hayop at kagamitang pansaka at ngmodernong kasangkapang agrikultural, at gumagawa ng iba’tibang porma ng pangingikil.

Seksyon 2. Sa kabuua’y nagmamay-ari ng lupa ang mgamayamang magsasaka, pero marami rin sa kanila ang umuupang lupa. Naiiba sila sa panginoong maylupa dahil angmalaking parte ng kanilang kinikita ay kinukuha nila sasariling paggawa at pagbubungkal sa lupa. Naiiba rin sila sanakakataas-na-panggitnang magsasaka dahil kinukuha nilasa pagsasamantala ang humigit-kumulang sa tatlumpuhanggang limampung porsyento (30%-50%) ng kanilangkinikita. Nagsasamantala sila sa pamamagitan ng pag-upa ngmga manggagawang bukid at pagpapaarkila ng mga hayopat kagamitang pansaka, at mayroon silang sobrang pondona ipinapautang nila.

178 TATLONG ESKUM

Seksyon 3. Nagmamay-ari ng lupa ang marami sa mgapanggitnang magsasaka, pero ang ilan sa kanila ay umuupang lupa. Sa sariling paggawa nila kinukuha ang lahat o angmalaking parte ng kanilang kinikita, at sa kabuua’y hindinila ibinebenta sa iba ang kanilang lakas-paggawa.

a . Ang mga nakakataas-na-panggitnang magsasaka aybahagya o paminsan-minsan nagsasamantala. Peroang kinikita nila sa pagsasamantala ay umaabot sahigit labinlima hanggang tatlumpung porsyento(15%-30%) ng kanilang kabuuang kita.

b . Ang mga gitnang-panggitnang magsasaka, sakabuuan, ay hindi tuwirang pinagsasamantalahanng panginoong maylupa, at sila mismo ay hindinagsasamantala. Gayunman, bahagya o paminsan-minsang nagsasamantala ang ilang gitnang-panggitnang magsasaka, at ang kinikita nila sapagsasamantala ay umaabot sa isa hanggang 15porsyento (1%-15%) ng kanilang kabuuang kita.

k . Ang mga nakakababang-panggitnang magsasaka aybahagya o paminsan-minsang nagbebenta ngkanilang lakas-paggawa, kayat ang sahod aysegundaryong parte ng kanilang kabuuang kita.Nasa bingit sila ng pagiging maralitang magsasakaat pinagsasamantalahan sa pamamagitan ng upa salupa at interes sa pautang. Pwedeng umabot sa 25porsyento ang kinikita nila sa pagbebenta ngkanilang lakas-paggawa.

Seksyon 4. Sa kabuuan o sa pangunahin ay kasamá ngpanginoong maylupa ang mga maralitang magsasaka. Walasilang kahit kapirasong lupa, o kung mayroon ma’y napakaliitna parte lamang ng lupang binubungkal nila. Kung minsa’ykulang ang kanilang kagamitang pansaka at wala man lamanghayop na pantrabaho. May mga panahong kailangan nilangmagbenta ng kanilang lakas-paggawa. Dito nila kinukuha

179APENDIKS

ang dalawampu’t lima hanggang limampung porsyento (25%-50%) ng kanilang kabuuang kita.

Seksyon 5. Karaniwa’y walang lupa’t kagamitang pansakaang mga manggagawa sa kanayunan, at kinukuha nila sapagbebenta ng kanilang lakas-paggawa ang lahat o angmalaking parte ng kanilang kinikita. Nasa kategoryang itoang mga manggagawang bukid. Nagtatrabaho sila sa mgasakahang kapitalista o malakapitalista, nagpapaupa sa mgamayamang magsasaka, at paminsan-minsa’y nagpapauparin sa mga nakakataas-na-panggitnang magsasaka. Parakumita, maraming manggagawang bukid ang nagtatrabahosa kung saan-saan at kung kani-kanino, at ang karaniwangnakukuha nilang trabaho ay pagtatanim, paggamas at pag-a a n i .Seksyon 6. Pagpapatibay sa mga binanggit na klasipikasyon,ang bilang ng mga dependyente sa bawat pamilya at angaktwal na sarplas (sobrang pera o produkto) ng bawat pamilyao bubong ay laging bibigyan ng lubos na konsiderasyon ngdemokratikong gubyernong bayan, mga samahan ngmagsasaka, at mga komite para sa reporma sa lupa.

KABANATA XIDAGDAG NA MGA TUNTUNIN AT REGULASYON

Seksyon 1. Ang Komite Sentral ng Partido ang gagawa ngkaukulang mga desisyon para baguhin o dagdagan angpangkalahatang gabay na ito, batay sa higit pangimbestigasyong panlipunan at aktwal na karanasan sa gawainsa reporma sa lupa.

Seksyon 2. Ang Komite ng Partido sa mga rehiyon aypwedeng magbalangkas ng mga tuntunin at regulasyon,gayundin ng mga pangkalahatang paliwanag o paglilinawna idadagdag sa gabay na ito sa reporma sa lupa. Ang mgaito ay kailangang aprubahan ng Komite Sentral ng Partido.

180 TATLONG ESKUM

APENDIKS K

MGA PANGKALAHATANG TUNTUNINNG PAMBANSANG KATIPUNAN NG MGA MAGBUBUKID

Artikulo IANG PANGKALAHATANG PRINSIPYO

Seksyon 1. Ang Pambansang Katipunan ng Magbubukid saPilipinas (PKMP) ay isang rebolusyonaryong organisasyongmasang binubuo ng mga magsasakang boluntaryong sumapid i to .

Seksyon 2. Ang mga tungkulin ng PKM ay:

a . pagkaisahin sa layunin ng demokratikongrebolusyong bayan ang mga maralitang magsasaka,panggitnang magsasaka, manggagawang bukid, atlahat ng elementong anti-pyudal sa kanayunan;

b . hakbang-hakbang na isagawa ang reporma sa lupa,kabilang ang minimum na layuning ibaba ang upasa lupa at pawiin ang usura, at ang maksimum nalayuning ipamahagi nang libre ang lupa;

k . magsilbing kooperatiba, at magpaunlad ngproduksyon sa agrikultura at ng mga dagdag nahanapbuhay, para mapabuti ang pamumuhay ngmasang magsasaka;

d . itaas ang antas ng pulitika’t kultura ng masangmagsasaka, at paunlarin ang pundasyong masa ngdemokratikong gubyernong bayan; at

e . suportahan ang mga patakaran ng demokratikonggubyernong bayan, at ipagtanggol ang mgatagumpay na nakamit ng sambayanan sa pakikibakasa imperyalismo at pyudalismo.

181APENDIKS

Seksyon 3. Sa bawat antas, ang samahan ay ang organongmagpapatupad sa Rebolusyonaryong Gabay sa Reporma saLupa.

Artikulo IIBANDILA, SAGISAG AT HIMPILAN

Seksyon 1. Ang upisyal na bandila ng PKM ay bandilangkulay pula na may tatlong gintong bituin, karet at baril.

Seksyon 2. Ang upisyal na sagisang ng PKM ay tulad din ng sabandila nito.

Seksyon 3. Ang punong himpilan ay itatayo saanman sa mgapinakamauunlad na larangang gerilya na epektibongmapamumunuan ang pagpapatakbo ng organisasyon.

Artikulo IIIPAGMEMYEMBRO

Seksyon 4. Pwedeng maging myembro ang mga maralitangmagsasaka, panggitnang magsasaka, manggagawang bukid,at iba pang mahirap na mamamayang nakatira sa kanayunan,na boluntaryong nag-aplay sa samahan at tinanggap ngnamumunong komite ng balangay ng samahan sa baryo.

Pwedeng maging myembro ng samahan ang rebolusyonaryongkadre na nakatalaga mismo sa kilusang magsasaka, basta’taaprubahan ng pulong masa ng balangay sa baryo, o ngkumperensya o pulong ng komite sa mas mataas na antas.

Pagkatapos maipamahagi nang libre ang mga lupaingkinumpiska sa mga panginoong maylupa, ang mga mayamangmagsasaka ay pwedeng mag-aplay sa samahan at magingmyembro nito basta’t aaprubahan ng pulong masa ngbalangay sa baryo o ng kumperensya sa mas mataas na antas.

Seksyon 5. Ang mga karapatan ng myembro ng PKM ay angsumusunod :

182 TATLONG ESKUM

a . magsalita, bumoto, maghalal at mahalal sa samahan,at magmungkahing alisin o palitan ang sinumangkagawad ng samahan;

b . makinabang sa mga karapatan at proteksyongibinibigay ng PKM; at

k . magkaroon ng prayoridad sa paggamit sa pang-ekonomya’t pangkulturang mga pasilidad ngsamahan .

Seksyon 6. Ang mga tungkulin ng myembro ng PKM ay angsumusunod :

a . sumunod sa mga tuntunin ng PKM;b . sumunod at tumupad sa mga desisyon ng PKM; atk . magbayad ng butaw.

Artikulo IVSISTEMA NG ORGANISASYON

Seksyon 7. Demokratikong sentralismo ang prinsipyonggumagabay sa buong samahan. Ang indibidwal aynakapailalim sa organisasyon; ang minorya ay nakapailalimsa mayorya; at ang nakakababang organisasyon aynakapailalim sa nakakataas na organisasyon.

Seksyon 8. Ang batayang yunit ng organisasyon ay angbalangay sa baryo. Magdadaos ito ng pulong masa atmagsasagawa ng mga aktibidad na pamproduksyon atpangkooperatiba para makamit ang mga layunin ng samahansa baryo. Maghahalal ng sariling komite ang balangay sabaryo pagkatapos desisyunan kung ilan ang magigingmyembro ng komiteng ito.

Seksyon 9. Nakakataas sa balangay sa baryo ang mgaorganisasyon sa munisipalidad, distrito at probinsya. Angmga nakakataas na organisasyong ito ay magdadaos ng mgakumperensya para itakda ang mga patakaran at plano, suriin

183APENDIKS

ang mga ulat ng mga komite, at ihalal ang kani-kanilangkomite pagkatapos desisyunan kung ilan ang magigingmyembro nito.

Seksyon 10. Kabilang sa mga delegado sa kumperensya ngmunisipalidad ang mga tagapangulo ng mga balangay sabaryo at ang iba pang ihinalal mismo ng pulong masa ngbalangay sa baryo. Kabilang sa mga delegado sakumperensya ng distrito ang mga tagapangulo ng mga komiteng munisipalidad at ang iba pang pinili ng mga komite ngmunisipalidad. Kabilang sa mga delegado sa kumperensyang probinsya ang mga tagapangulo ng mga komite ng distritoat ang iba pang pinili ng komite ng distrito.

Ang komiteng tatawag ng kumperensya ang magdidisisyonkung ilan ang magiging delegado sa kumperensya at kungkailan ito idadaos. Kailangang aprubahan ng nakakataas nakomite ang mga desisyong ito.

Seksyon 11. Titiyakin ng mga komite sa lahat ng antas nakolektibo ang kanilang pamumuno; sila ang magigingorganong tagapagpaganap ng organisasyong saklaw nila.Ang bawat komite ay maghahalal mula sa mga myembronito ng isang tagapangulo at anim na pangalawangtagapangulo para sa organisasyon, edukasyon, pinansya,kalusugan, kooperatiba at depensa. Idadaos ang mga plenumng komite tuwing kailangan. Ang tagapangulo at ang mgapangalawang tagapangulo na tumatayong pamalagiang komiteay pwedeng magdaos ng mga pulong para siguraduhin nanaipapatupad ang mga desisyon ng plenum.

Seksyon 12. Karaniwa’y dalawang taon ang panunungkulanng komite sa bawat antas, maliban kung ang nakakataas nakomite ay magdesisyon na pahabain iyon o paikliin. Angkomite ay pwedeng magnombra ng taong uupo sanabakanteng pusisyon. Kailangang aprubahan ng nakakataasna komite ang mga pagnonombrang gagawin.

184 TATLONG ESKUM

Seksyon 13. Sa mga lugar na wala pang samahan, pwedengbuuin ang panimulang komite sa angkop na antas. Saligangtungkulin nito na itatag ang mga balangay sa baryo. Papalitsa panimulang komiteng ito ang komiteng ihinalal.

Seksyon 14. Bubuuin sa lahat ng antas ng organisasyon angmga katulong na sub-komite para sa pagpapatupad sa mgagawain. Ang mga bubuuing katulong na komite atgagampanan nilang mga tungkulin ay ang sumusunod:

a . Sub-komite sa Organisasyon – katuwang sapagsubaybay sa pag-unlad ng kasapian ngorganisasyon kabilang na ang pagpapalawak ngorganisasyon at paghahanda sa mga irereklutangmga kasapi, sa pagbubuo at pagsubaybay sa mgagrupo ng balangay sa iba’t ibang bahagi ng baryo,sa pagsasanay ng mga kadre ng samahan, sapagsasaayos ng ugnayan at koordinasyon sanakatataas na organisasyon ng samahan at ibangorganisasyong masa sa baryo, sa KRB, sa BHB, sapangangasiwa sa mobilisasyon at kampanyangmasa, at sa pagsisinop ng rekord ng organisasyon.

b . Sub-komite sa Edukasyon at Propaganda - katuwangsa pagpapatupad ng programa sa rebolusyonaryongedukasyon ng organisasyon at literasiya sa hanayng kasapian, mangangasiwa sa aklatan ngorganisasyon, sa paglilimbag at pamamahagi ngmga rebolusyonaryong babasahin at materyales,susubaybay sa pagpapatupad ng mga gawaingpangkultura at pagpapaunlad ng kulturang tunayna pangmasa, makabayan at syentipiko sa hanayng kasapian ng organisasyon.

k . Sub-komite sa Pinansya – katuwang sa pangangasiwasa pagpapalitaw, pangangalaga at paggamit ng

185APENDIKS

pondo ng organisasyon at sa pagpapatupad sa mgapatakaran at alituntunin kaugnay nito.

d . Sub-Komite sa Kalusugan – katuwang sapagpapahusay ng kagalingang pangkalusugan ngkasapian, pangunguna sa kampanya para sakalinisan at sanitasyon, pagpapatupad ng mgaprogramang kaugnay ng mga serbisyong medikalsa kasapian, pagsasanay ng mga paramedik,pangangasiwa sa botikang bayan at pangungunasa kampanya sa edukasyon at impormasyonkaugnay ng mga usaping pangkalusugan.

e . Sub-komite sa Depensa – katuwang sapangangasiwa sa pangangalaga sa seguridad ngorganisasyon, ng pamunuan at mga kasapi nitogayundin ang mga rebolusyonaryong pwersangkaugnay ng organisasyon. Ito ang magsasaayos ngugnayan at koordinasyon sa milisya, atmagmamantine ng linya ng ugnayan sa BHB salugar kaugnay ng suporta ng organisasyon sa mgabalak at pagkilos ng hukbo.

g . Sub-komite sa Kooperatiba at Produksyon -katuwang sa masusing pagsubaybay sa lahat nguri ng kooperatiba (pagpapautang, gamit saproduksyon, sa pagsasapamil ihan ng mgaprodukto, kalakal na pangkonsumo) at iba pangmga proyektong pamproduksyon ng organisasyonpara sa sari l ing pangangailangan at suporta saBHB at armadong pakikibaka.

Seksyon 15. Maaaring magtayo ng iba pang katuwang nakomite ang balangay ayon sa nakikita nitong mgapanganga i l angan .

Seksyon 16. Ang kumperensya at komite ay magpapataw ngpandisiplinang hakbang sa mga lumabag sa mga tuntunin at

186 TATLONG ESKUM

disiplina ng samahan. Ang mga pandisiplinang hakbang napwedeng ipataw sa sinumang myembrong nagkamali ay:pagbibigay ng payo, pagbibigay-babala, pagtatanggal saitinalagang tungkulin, o pagtitiwalag sa samahan.

Ang mga pandisiplinang hakbang na pwede namangipataw sa buong organisasyon ay: mahigpit na pangangaral,bahagyang pagrereorganisa sa namumunong organo nito,pag-aalis sa namumunong organo nito at pagnonombra ngisang pansamantalang namumunong organo, paglusaw atpagrereorganisa sa buong organisasyon.

Artikulo VPONDO NG SAMAHAN

Seksyon 15. Ang pondo ng samahan ay magmumula sabutaw ng mga myembro. Ang bawat myembrong maykatayuang maralitang magsasaka at manggagawang bukiday magbabayad ng taunang butaw na anim na piso o angkatumbas nito sa butil . Ang bawat myembrong maykatayuang panggitnang magsasaka ay magbabayad namanng taunang butaw na labindalawang piso (P12) o angkatumbas nito sa butil . Ibibigay ang butaw sa balangay sabaryo pagkatapos nilang umani.

Seksyon 16. Ang butaw na kikitain ng bawat balangay sabaryo ay pwedeng hatiin sa ganitong paraan:

Komite ng balangay sa baryo 60%Komite ng munisipalidad 20%Komite ng distrito 10%Komite ng probinsya 10%

Seksyon 17. Para magsilbing kooperatiba ang samahan ngmagsasaka, ang mga myembro ay magkokontribusyon ngpera o butil sa balangay sa baryo para sa tiyak na mgaproyekto ng kooperatiba. Hinding-hindi dapat lumampas

187APENDIKS

ng limang porsyento ng taunang netong ani ng myembroang ibibigay niyang kontribusyon sa loob ng isang taon.Paliliitin ang kontribusyong ito kapag kumikita na ang mgaproyekto ng kooperatiba.

Seksyon 18. Ang mga loteng pag-aari ng samahan sa batayangpangkooperatiba ay bubungkalin sa pamamagitan ngpagkokontribusyon ng mga myembro ng kanilang lakas-paggawa. Ang magiging resulta nito ay dagdag na kita parasa samahan at dagdag na kita para sa nagkontribusyon ngkanyang lakas-paggawa.

Seksyon 19. Ang kinita sa mga aktibidad ng kooperatiba aypatuloy na gagamitin para pabutihin ang kabuhayan ng mgamyembro ng samahan. Dalawang porsyento lamang ngbuwanang netong kita sa mga aktibidad ng kooperatiba angibabayad na pera buwan-buwan sa demokratikonggubyernong bayan.

Artikulo VIMGA DAGDAG NA TUNTUNIN

Seksyon 20. Sa anumang antas, ang samahan ay pwedenggumawa ng mga tuntunin na paiiralin sa lokalidad atidadagdag sa mga pangkalahatang tuntuning ito. Kailangangaprubahan ng nakakataas na komite o organisasyon ngsamahan ang mga tuntuning inilabas ng mga nakakababangkomite o organisasyon.

188 TATLONG ESKUM

APENDIKS D

PATNUBAY SA PAGTATATAG NGDEMOKRATIKONG GUBYERNONG BAYAN

UNANG BAHAGI.MGA PANGKALAHATANG TUNTUNIN

Artikulo 1. Ang Demokratikong Gubyernong Bayan aypinamumunuan ng proletaryado at nakabatay sa masanganakpawis, ang proletaryado at uring magsasaka. Maykatangian din ng nagkakaisang prente ang DemokratikongGubyernong Bayan - sumusuporta at lumalahok dito anglahat ng demokratikong uri, kabilang ang petiburgesya,pambansang burgesya, at iba pa.

Artikulo 2. Ipapatupad ng Demokratikong Gubyernong Bayanang lahat ng patakaran at hakbang na kailangan paramaipagtagumpay ang demokratikong rebolusyong bayanlaban sa imperyalismong US, pyudalismo at burukratangkapitalismo. Ang mga patakaran at hakbang na ito ay sasaklawsa pulitika, ekonomya, militar, kultura, at lahat ng iba pangaktibidad ng mga mamamayan; at maghahawan sa landastungo sa pagtatatag ng demokratikong republikang bayan sabuong Pilipinas.

Artikulo 3. Ang sistema ng Demokratikong Gubyernong Bayanay ibabatay sa prinsipyong demokratikong sentralismo. Angindibidwal ay nakapailalim sa gubyerno at sa kapakanan nglahat; ang minorya ay nakapailalim sa mayorya; ang naka-bababang antas ng gubyerno ay nakapailalim sa nakakataasna antas ng gubyerno. Iboboto ng mamamayan ang mgakagawad ng gubyerno o kaya’y nonombrahan ayon sa batas.

189APENDIKS

IKALAWANG BAHAGI.ANG SISTEMA NG GUBYERNO

Kabanata I.ANG SENTRAL NA GUBYERNONG BAYAN

Artikulo 1. Ang Pambansang Kongresong Bayan angpinakamataas na organo ng Demokratikong GubyernongBayan. Magbabalangkas at mag-iisyu iyon ng mgaproklamasyon at batas na kailangan para pamahalaan angsambayanan. Ang awtoridad ng Pambansang KongresongBayan ay ipagkakatiwala sa ihahalal nitong Kataas-taasangKunsehong Bayan.

Artikulo 2. Ang Pambansang Kongresong Bayan ay bubuuinng mga delegadong ihinalal ng kumperensya ng mgagubyernong bayan ng probinsya, at ng iba pang namumunongrepresentante ng mga demokratikong uri, partido at grupo nairinekomenda ng Pambansa-Demokratikong Prente atinaprubahan ng mga delegado ng gubyernong bayan ng probinsya.

Artikulo 3. Ang Pambansang Kongresong Bayan aypupulungin agad kapag napalaya na ang malaki-laking parteng Pilipinas o kapag nagtagumpay na ang rebolusyon sabuong bansa.

Artikulo 4. Lilikhain ng Pambansang Kongresong Bayan ong Kataas-taasang Kunsehong Bayan ang kailangang mgasentral na organo at ministri ng Demokratikong GubyernongBayan .

Artikulo 5. Ang Pambansa-Demokratikong Prente ay gagawang rekomendasyon tungkol sa pagrereorganisa atpagpapanatili ng mga tauhan ng reaksyunaryong gubyernoat sa pagkuha ng mga bagong tauhan para sa DemokratikongGubyernong Bayan.

190 TATLONG ESKUM

Kabanata II.MGA LOKAL NA ORGANO NG GUBYERNO

Artikulo 1. Ang batayang yunit ng DemokratikongGubyernong Bayan ay ang gubyernong bayan ng baryo.Ang pinakamataas na awtoridad sa antas na ito ay angpangkalahatang pulong ng taumbaryo. Tatawagin angpangkalahatang pulong ng taumbaryo para ihalal angkomiteng rebolusyonaryo ng baryo, o kaya’y para talakayinang mga patakaran at proyekto ng alinman sa binanggit namga komite.

Artikulo 2. Sa pagitan ng mga pangkalahatang pulong ngtaumbaryo, ang komiteng rebolusyonaryo ng baryo angpinakamataas na awtoridad ng gubyerno sa baryo. Habanghindi pa naitatayo ang komiteng rebolusyonaryo sa baryo,ang komiteng pang-organisa ng PKM o ang komite ng balangayng PKM ang mangangasiwa sa mga gawain sa baryo alinsunodsa prinsipyo ng nagkakaisang prente. Ang mga komiteng itoay maghahalal ng mga upisyal mula sa kani-kanilang hanay.

Artikulo 3. Ang komiteng rebolusyonaryo ng baryo at angsamahan ng magsasaka sa baryo ay mamamahala sa lahat nggawain sa baryo kaugnay ng organisasyon, edukasyon,ekonomya, depensa, kultura at kalusugan; magpapatupadsa programa para sa reporma sa lupa; mag-oorganisa ngmilisyang bayan; lalahok sa gawain ng hukumang bayan;mangungolekta ng mga buwis at boluntaryong kontribusyon;at magbibigay ng lahat ng suporta para sa simulain ngrebo lusyon .

Artikulo 4. Limang subkomite para sa organisasyon,edukasyon, ekonomya, depensa, kultura at kalusugan angtiyak na itatatag sa ilalim ng komiteng rebolusyonaryo ngba r yo .

191APENDIKS

a . Ang subkomite para sa organisasyon aymamamahala sa pagbubuo at pagkokoordina ngmga organisasyong masa tulad ng sa mgamagsasaka, manggagawa, mangingisda, kabataan,kababaihan, titser, bata, at aktibista sa kultura.

b . Ang subkomite para sa edukasyon ay mamamahalasa pagpapaunlad ng rebolusyonaryong kamulatangmakauri, mangangasiwa sa mga iskwelahan(elementari at iskwelahang masa), at magtataguyodng iba’t ibang tipo ng aktibidad sa kultura.

k . Ang subkomite para sa ekonomya ay mamamahalasa pagpapatupad ng reporma sa lupa, sa produksyonat kooperasyon, at sa pagkulekta ng mga buwis atboluntaryong kontribusyon na pansuporta saDemokratikong Gubyernong Bayan at sa BagongHukbong Bayan.

d . Ang subkomite para sa depensa ay mamamahalasa pag-oorganisa ng milisyang bayan sa baryo, sapagpapanatili ng kaayusang publiko at seguridadsa baryo, at sa paglaban sa mga kaaway ngmamamayan nang may koordinasyon sa BagongHukbong Bayan.

e . Ang subkomite para sa kalusugan ay mamamahalasa kalinisang publiko, sa gawaing medikal sa baryo,at sa pagdadala ng mga maysakit at sugatan sa mgaistasyong medikal o klinika.

Artikulo 5. Nakakataas sa gubyernong bayan ng baryo anglokal na gubyerno sa antas ng munisipalidad, distrito atprobinsya. Idadaos ang kumperensyang bayan sa mganakakataas na antas ng lokal na gubyerno para itakda angmga patakaran at plano, pagtibayin ang mga alituntunin atregulasyon na paiiralin sa lokalidad, suriin ang ulat ng iba’t

192 TATLONG ESKUM

ibang organo ng gubyerno, at ihalal ang mga kunsehongbayan matapos disisyunan kung ilan ang magiging myembroni to .

Artikulo 6. Kabilang sa mga delegado ng kumperensyangbayan ng munisipalidad ang mga upisyal ng mga komitengrebolusyonaryo ng baryo at mga komiteng pang-organisang baryo. Kabilang sa mga delegado ng kumperensyangbayan ng distrito ang mga tagapangulo at pangalawangtagapangulo ng mga kunsehong bayan ng munisipalidad.Kabilang sa mga delegado ng kumperensyang bayan ngprobinsya ang lahat o karamihan ng mga myembro ngkunsehong bayan ng distrito.

Ang kunsehong bayan na mismong tumatawag ngkumperensya ang magdidisisyon kung ilan ang magigingdelegado sa kumperensya at kung kailan ito idadaos. Angmga desisyong ito ay kailangang aprubahan ng nakakataasna kunsehong bayan. Pero kung sa antas ng probinsya angidadaos na kumperensyang bayan, kailangan munang hinginng kunsehong bayan ng probinsya ang pagsang-ayon ngSentral na Gubyernong Bayan o ng nakatayo nang organonggumaganap ng tungkulin nito.

Artikulo 7. Ang kunsehong bayan ang organo ng gubyernona mamumuno sa teritoryong saklaw nila at siyang magigingorganong tagapagpaganap dito. Ang bawat kunsehong bayanay maghahalal mula sa mga myembro nito ng isangtagapangulo at limang pangalawang tagapangulo para saorganisasyon, ekonomya, depensa at kalusugan. Idadaosang mga plenum ng kunseho tuwing kailangan. Gayunman,ang tagapangulo at mga pangalawang tagapangulo angtatayong pamalagiang komite ng kunsehong bayan, atkolektibong mangangasiwa sa mga gawain ayon sa mgadisisyon ng plenum ng kunseho.

193APENDIKS

Artikulo 8. Karaniwa’y apat na taon ang panunungkulan ngkomiteng rebolusyonaryo ng baryo o komiteng pang-organisa ng baryo at kunsehong bayan sa bawat antas. Peropwedeng paikliin o pahabain ang panunungkulan kung itoang disisyon ng nakakataas na kunsehong bayan, o kaya’ypwedeng lusawin o palitan ang kunseho o komite dahil sapetisyon ng mamamayan. Ang komite o kunseho ay pwedengmagnombra ng taong uupo sa nabakanteng pusisyon.Kailangang aprubahan ng nakakataas na komite o kunsehoang pagnonombrang gagawin.

Artikulo 9. Ang mga pambansang minorya ay may karapatangmagkaroon ng awtonomya sa mga probinsya, distrito,munisipalidad o baryong sila ang bumubuo sa mayorya.Ang awtonomong gubyerno ay iaayon sa mga hangarin ngnakakaraming mamamayan ng isang nasyunalidad o mganasyunalidad. Pero sa saligan, ang awtonomong gubyernoay susunod sa sistema ng gubyerno na nakalahad sa Patnubayna ito. Sa mga lugar na ang pambansang minorya angbumubuo sa minorya, magkakaroon sila ng proporsyonalna representasyon sa mga kumperensya at kunseho,gayunman, walang hadlang sa kanilang mga representantena magkaroon ng pusisyong mas mataas sa pusisyon ng iba.

Artikulo 10. Ang lahat ng organo ng gubyerno, mula antasng baryo hanggang antas ng probinsya, ay itatatag nangmay patnubay ng nakakataas na pampulitikang awtoridadna nakatayo na, at nang may sapat na pagsasaalang-alangsa pagpapanatili ng nagkakaisang prente.

Kabanata III.ANG HUKUMANG BAYAN

Artikulo 1. Lilikhain ng Sentral na DemokratikongGubyernong Bayan ang Kataas-taasang Hukumang Bayanbilang pinakamataas na awtoridad sa hustisya. Pwede ring

194 TATLONG ESKUM

likhain ng Demokratikong Gubyernong Bayan ang mgaispesyal na hukuman kung hinihingi ng ispesyal na mgaka l agayan .

Artikulo 2. Ang hukumang bayan ay lilikhain ng gubyernongbayan ng probinsya, distrito, munisipalidad at baryo sakani-kanilang antas. Sa maliit at simpleng mga kaso,magkakaroon ng lupon na bubuuin ng tatlong huwes manlamang. Sa malaki’t kumplikadong mga kaso naman, lalunakung kamatayan ang pwedeng maging parusa, magkakaroonng lupon na bubuuin ng siyam na huwes man lamang.

Artikulo 3. Oobligahin ng hukumang bayan na gawingditalyado ang demanda, at iimbistigahin nang husto angkaso bago ito litisin. Laging aalamin ng hukumang bayanang panig ng nagdedemanda at ng akusado. Ang panig ngnagdedemanda at ng akusado ay sapat na didinggin, at maykarapatan silang kumuha ng abugado at magharap ng mgatestigo’t ebidensya.

Artikulo 4. Karaniwa’y idadaos ang mga paglilitis sa harap ngpubliko, at ang sinumang mamamayan ay malayang magbigayng opinyon tungkol sa kaso. Tuwing kailangan, hihingin nghukumang bayan ang tulong ng anumang kinauukulangorgano ng Demokratikong Gubyernong Bayan para magbigayng linaw sa isyung kinakaharap ng hukuman.

Artikulo 5. Ang desisyon sa bawat kaso ay pagbobotohan ngmga huwes. Ipapaliwanag ng bawat huwes sa mga kasamaniya sa lupon ang dahilan ng kanyang boto. Karaniwan, angkaso ay didisisyunan sa pamamagitan ng boto ng simplengmayorya ng lupon. Gayunman, kung kamatayan ang ipaparusa,kailangan ang boto ng malinaw na mayoryang dalawang-katlo. Ang lahat ng desisyon ay babasahin at ipapaliwanag ngnangungulong huwes.

Artikulo 6. Ang disisyon ng nakakababang hukumang bayanay pwedeng iapila sa nakakataas na hukumang bayan.

195APENDIKS

Gayunman, ang hukumang bayan ay pwedeng tumanggapng mosyon para sa rekonsiderasyon ng desisyon nito. Angmga kasong dinisisyunan ng kamatayan ay awtomatikongiaapila sa pinakamataas na awtoridad ng pampulitika’thudisyal sa rehiyon, at kung posible’y awtomatikongdadalhin sa Kataas-taasang Hukumang Bayan o sa nakatayonang organong gumaganap ng tungkulin nito.

IKATLONG BAHAGI.ANG PUNDAMENTAL NA MGA KARAPATAN

AT TUNGKULIN NG MGA MAMAMAYAN

Artikulo 1. Sa harap ng batas, ang lahat ng mamamayan aypantay-pantay, at kung gayo’y pantay-pantay ang kanilangmga karapatan.

Artikulo 2. Ang mamamayan na labingwalong (18) taonggulang o higit pa ay may karapatang bumoto at mahalalanuman ang kanyang kasarian, lahi, nasyunalidad,hanapbuhay, uring pinagmulan, katayuan sa kabuhayan,edukasyong naabot, relihiyon, o tagal ng paninirahan. Angpagbabawalan lamang na bumoto at mahalal ay ang mgabaliw at mga taong kaaway ang turing ng batas.

Artikulo 3. May karapatan ang mamamayan na gamitin angkalayaang magsalita, kalayaang magbuo ng asosasyon,kalayaang mamahayag, at kalayaang magtipun-tipon paramaisulong ang rebolusyonaryong simulain ng masanganakpawis. Ibibigay sa mga mamamayan ang mga pasilidadna kailangan para matamasa ang mga kalayaang ito.

Artikulo 4. May karapatan ang mamamayan na tamasahinang kalayaan sa konsensya at sa pananampalataya.

Artikulo 5. Hindi pwedeng labagin ang kalayaan ng mgamamamayan na magkaroon ng personal na seguridad. Angsinumang mamamayan ay hindi pwedeng arestuhin nangwalang sapat na batayang ligal.

196 TATLONG ESKUM

Artikulo 6. Ang tahanan ng mga mamamayan ay hindipwedeng pasukin nang walang permiso; at tinitiyak ng batasang pagiging pribado ng mga sulat. May kalayaan ang mgamamamayan na manirahan kahit saan.

Artikulo 7. Ang mga mamamayan ay may karapatangmaghanapbuhay, magtamasa ng mahusay na kundisyon sapagtatrabaho’t pamumuhay, magkaroon ng personal na ari-arian, at magtabi, gumastos o mamuhunan ng naipongpersonal na pera ayon sa batas. May karapatan din silangmagkaroon ng pahinga at bakasyon, at ng mga benepisyogaya ng pondo para sa kapakanan ng lahat, segurong sosyal,pensyon sa pagreretiro, at iba pang tulad nito na makakamitsa ilalim ng Demokratikong Gubyernong Bayan. Isasagawaang rebolusyong agraryo at isasabansa ang ekonomya paramabago ang relasyon sa produksyon at mapalaya ang mgapwersa sa produksyon sa Pilipinas, at matiyak sa mamamayanna tatamasahin nila ang mga bunga ng pag-unlad nge k o n o m y a .

Artikulo 8. Ginagarantyahan ang karapatang magkaroon nglibreng edukasyong publiko. Pananatilihin at palalawakinang mga iskwelahan at iba pang institusyong pangkulturapara mapaunlad ang katawan at isip ng mamamayan, lalunang kabataan.

Artikulo 9. Sa layuning mapaunlad ang pambansa, syentipiko’tpangmasang kultura ay pangangalagaan at itataguyod angkalayaan ng mga mamamayan na gumawa ng mgasyentipikong pananaliksik, imbensyong teknolohikal, likhangpanliteratura’t pansining, at iba pang aktibidad sa kultura.

Artikulo 10. Pantay-pantay ang mga karapatan ng kababaihanat kalalakihan sa lahat ng larangan ng buhay pampulitika,pang-ekonomya, pangkultura, panlipunan at pantahanan.Pinoprotektahan ng batas ang kasal, ang pamilya, at angmag- i ina .

197APENDIKS

Artikulo 11. Ang mga mamamayan ay may karapatangmagreklamo laban sa mga awtoridad na lumalabag sa bataso nagpapabaya sa tungkulin. May karapatang humingi ngbayad-pinsala ang sinumang napinsalaan o nawalan nganuman dahil sa paglabag ng mga awtoridad sa kanyangmga karapatan bilang mamamayan.

Artikulo 12. Dapat sundin ng mga mamamayan ang Patnubayna ito at ang lahat ng batas na nilikha batay dito. Dapatnilang itaguyod ang disiplina sa pagtatrabaho, panatilihinang kaayusang publiko, at respetuhin ang karapatan ng iba.

Artikulo 13. Sagrado at hindi pwedeng pinsalain ang mgaari-ariang publiko. Tungkulin ng bawat mamamayan naingatan at protektahan ang mga ari-arian ng DemokratikongGubyernong Bayan.

Artikulo 14. Tungkulin ng mga mamamayan na magbayadng buwis batay sa kakayahan nilang magbayad at ayon sabatas.

Artikulo 15. Sagradong tungkulin ng bawat mamamayan namagserbisyo sa militar ayon sa batas, at magbigay ng lahatng pwedeng ibigay para sa pagdedepensa ng sambayananlaban sa mga dayuhang mananalakay at lokal na mapang-api.

IKAAPAT NA BAHAGI.BANDILA, SAGISAG, AT KABISERA

Artikulo 1. Ang pambansang bandila ng DemokratikongGubyernong Bayan ay bandilang pula, na may tatlongmalaking bituing gintong kumakatawan sa Luzon, Visayas atMindanao.

Artikulo 2. Ang pambansang sagisag ay katulad ngpambansang bandila.

Artikulo 3. Itatakda ang kabisera ng DemokratikongGubyernong Bayan ayon sa mga kalagayan.

Documents

3 ESKUM BOOK - edit · Demokratikong Rebolusyong Bayan ang makalulutas sa problema sa lupa at kaakibat na pyudal at ... gawing kongkreto sa sariling karanasan ng mag-aaral ang mga