32-35 artikel MVO · 2015. 3. 8. · Dat geldt natuurlijk net zo goed voor het mkb. En niet alleen voor de directie, maar ook voor de administrateur, de werknemers, iedereen die een

T I JDSCHR IFT ADMIN I STR AT IE – NUMMER 9 – SEPTEMBER 2009 32 W W W.TIJDSCHRIFTADMINISTR ATIE .NL

DOOR ARNE LASANCE, ZELFSTANDIG COACH EN PUBLICIST (MAIL VOOR VRAGEN [email protected])

De meeste ondernemers beseffen tegenwoordig wel dat het om te overleven niet voldoet alleen winstmaximali-satie na te jagen, maar dat de onderneming ook respect en vertrouwen moet verdienen - van klanten, werkne-

mers en alle andere stakeholders van de organisatie. Nooit eerder werden ondernemingen zo luidruchtig aangesproken en aange-spoord om integer, veilig en verantwoord te werken. Nooit eerder ook werden ze zo publiekelijk ter verantwoording geroepen.

MVO WERKT OOK POSITIEF

RICHTING KLANT EN PERSONEEL

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) is geen liefda-digheid. Het is niet hetzelfde als de voetbalclub sponsoren. Mvo is, zo dringt steeds meer door, gewoon verstandig zakendoen. Mvo levert direct winst op - doordat afval verminderd of voorko-men wordt, men slimmer omgaat met energie en grondstoffen en zo direct kostenvoordelen behaalt. Gemotiveerder werknemers,

door betere personeelszorg in een veilige en gezonde werkomge-ving, verhogen de arbeidsproductiviteit - zij maken bovendien effectieve gratis reclame. Door meer respect voor mens en milieu ook publiekelijk uit te dragen, en actief maatschappelijke doelen te steunen, zullen potentiële klanten én werknemers positiever staan ten opzichte van het bedrijf.Verschillende onderzoeken laten overtuigend zien dat bedrijven die duurzaamheid en mvo verankeren in hun bedrijfsvoering, beter presteren dan bedrijven die daar geen enkele aandacht aan beste-den. Een lage score op mvo geeft 11,6 procent rendement op eigen vermogen en 3,0 op marktwaarde/boekwaarde; een hoge score geeft 15 procent REV en 3,3 op marktwaarde, aldus MVO Nederland.

Maatschappelijk verantwoord of duurzaam?‘Duurzame ontwikkeling’ was het kernbegrip in het rapport Our Common Future, dat in 1987 werd uitgebracht door een VN-com-missie, genoemd naar voorzitter en Noors ex-premier Gro Harlem Brundtland. Het Brundtland-rapport stelde al twintig jaar geleden expliciet, dat op wereldschaal verdere economische groei alleen mogelijk zou zijn met voldoende aandacht voor het milieu en de armoede- en ontwikkelingsproblematiek.

Organisatie en processen

MVO IS OOK VOOR HET MKB DE TOEKOMST

Waarde creëren door respect voor people, planet én profitTien jaar geleden was ethisch zakendoen nog vooral: opereren binnen de regels van de wet (tegenwoordig compliance),

en eigen normen en waarden, vaker niet dan wel vertaald in concreet beleid en gedragsregels. Na de boekhoudschanda-

len in het begin van de eeuw, de huidige vertrouwenscrisis en niet te vergeten de klimaatveranderingen is dat nu wel

anders. Maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen is hot.

32-35_artikel_MVO.indd 3232-35_artikel_MVO.indd 32 19-08-2009 13:19:2619-08-2009 13:19:26

W W W.TIJDSCHRIFTADMINISTR ATIE .NL 33 T I JDSCHR IFT ADMIN I STR AT IE – NUMMER 9 – SEPTEMBER 2009

Industrie

Bouwnijverheid

Handel en reparatieconsumentenartikelen

Logies en maaltijden

Vervoer, opslag encommunicatie

Financiële instellingen

Verhuur en zakelijkedienstverlening

Overig

nietwel,maar niet actiefwel en actief

0% 20% 40% 60% 80% 100%

haar acties en activiteiten. De onderneming wordt daarmee vooral een vehikel dat de belangen van meerdere belanghebben-den optimaal coördineert, in plaats van alleen te streven naar maximale aandeelhouderswaarde1).

Geen einddoel maar procesNiet alleen grote ondernemingen zijn aanspreekbaar op hun han-del en wandel. Dat geldt natuurlijk net zo goed voor het mkb. En niet alleen voor de directie, maar ook voor de administrateur, de werknemers, iedereen die een relatie onderhoudt met de organi-satie. Dus ook de klant, de overheid en ngo’s. Mvo is geen einddoel, het is een proces. Een proces dat naast plichten zeker ook kansen biedt – kansen om zich te onderschei-den, kansen om innovatieve diensten en producten op de markt te brengen en duurzaam te groeien. Veel mkb-ondernemingen blijken die kansen (nog) niet echt te zien. Eind 2008 verscheen het onderzoek Duurzaam ondernemen in het mkb: kansen grijpen! (te downloaden via www.duurzaamondernemen.nl). De grondhou-ding is weliswaar positief, maar toch ervaart het mkb die alsmaar groeiende aandacht voor alles rond verantwoord en duurzaam ondernemen eerder als een last, dan als een lust.Liefst 46 procent van het mkb bleek het produceren of verkopen van milieuvriendelijke producten te beschouwen als niet van toe-passing voor het eigen bedrijf. Slechts 20 procent gaf aan wel kan-sen te zien om de concurrentiepositie te verbeteren, door in te spelen op de trend. Opvallend was vooral het beperkte bewuste contact met de externe stakeholders. Het mkb lijkt op dat punt nogal autistisch, om een andere modeterm te gebruiken! Gemiddeld 79 procent van de bedrijven gaf desgevraagd wel aan, best bereid te zijn meer te betalen voor grondstoffen en handelsproducten, als de producenten daardoor een eerlijk inkomen krijgen. Op de stelling ‘als ik zelf iets kan doen tegen kinderarbeid, zal ik dat zeker niet laten’ reageert 94 procent instemmend.

Figuur 1: Het zoeken naar milieuvriendelijker productiemethoden,

producten of diensten naar sector. (Bron: MKB-Beleidspanel 2008.)

Duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen worden tegenwoordig vaak door elkaar gebruikt. Beide staan ze voor het zoeken naar een acceptabel evenwicht tussen winststreven, maat-schappelijke belangen en de zorg voor het milieu. Wij zijn inmid-dels allemaal verantwoordelijk voor de drie P’s, People, Planet en Profit, oftewel de triple bottom line. Deze werd in 1998 uitgewerkt door John Elkington, in zijn boek Cannibals with Forks: the Triple Bottom Line of 21st Century Business. Hij formuleerde dat een onderneming niet alleen verantwoording schuldig is aan de aan-deelhouders, maar op moet komen voor de belangen van alle stakeholders: iedereen die, direct of indirect, geraakt wordt door

Wij zijn allemaal verantwoordelijk voor de drie P’s.

STAKEHOLDERS VAN DE ONDERNEMING

• de samenleving als zodanig

• klanten

• leveranciers

• mogelijke businesspartners

• medewerkers

• lokale omgeving (buurtbewoners, wijk, regio)

• aandeelhouders

• politiek en de overheid (lokaal, regionaal et cetera)

• milieu- en gezondheidsorganisaties

• werknemersorganisaties

• banken

• de eigen accountant


T I JDSCHR IFT ADMIN I STR AT IE – NUMMER 9 – SEPTEMBER 2009 34 W W W.TIJDSCHRIFTADMINISTR ATIE .NL

MONITOR DUURZAAM NEDERLAND

Het kabinet Balkenende 4 heeft het Centraal

Bureau voor de Statistiek, het Centraal Plan-

bureau, het Planbureau voor de Leefomge-

ving en het Sociaal en Cultureel Planbureau

gevraagd om de Monitor Duurzaam Neder-

land te ontwikkelen. De monitor verscheen

in februari 2009 en geeft aan waar het vanuit

de optiek van duurzaamheid goed gaat in de Nederlandse samen-

leving en waar er verbetering mogelijk is. Dat gebeurt vanuit een

verzameling indicatoren; de verschillende scores schetsen een

beeld van de ontwikkeling door de tijd heen en ten opzichte van

andere Europese landen. Op basis hiervan identificeert en analy-

seert de monitor de ‘zorgen voor morgen’.

DUURZAAM ONDERNEMEN IN HET MKB

De NOVAA publiceerde samen met MVO Neder-

land de brochure Duurzaam ondernemen, spe-

ciaal gericht op het mkb. Deze heldere inleiding

bevat veel praktische informatie over het

waarom en het nut van mvo, snelle maatregelen,

de wettelijke eisen en geeft vele nuttige adressen. De brochure is

gratis te downloaden via www.novaa.nl.

Industrie

Bouwnijverheid

Handel en reparatieconsumentenartikelen

Logies en maaltijden

Vervoer, opslag encommunicatie

Financiële instellingen

Verhuur en zakelijkedienstverlening

Overig

Totaal MKB

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

2008 2009Het percentage bedrijven dat actief kansen ziet in milieuvriende-lijke alternatieven is op dat moment klein, zoals blijkt uit figuur 1. Iets meer dan een kwart van de bedrijven zegt nog maar te mer-ken dat zijn klanten meer eisen stellen rond mvo. Slechts 3 tot 6 procent rapporteerde dat zij én merken dat klanten meer eisen stellen op dit gebied, én er zelf van overtuigd zijn dat men met mvo de eigen concurrentiepositie kan verbeteren.

Vaderlandse overheidToch is duidelijk dat steeds meer (grote) bedrijven en instellingen vanuit hun eigen mvo-doelstellingen juist als klant eisen gaan stellen. De vaderlandse overheid zet hier stevig op in, gezien haar Duurzaam Inkopen-programma. Al in 2010 wil de rijksoverheid voor 100 procent duurzaam kunnen inkopen, voor provincies en waterschappen is dit 50 procent. De gemeenten streven naar 75 procent in 2010 en 100 procent in 2015. Het programma formu-leert criteria voor circa 45 (aanvankelijk zelfs 80) verschillende productgroepen. MVO Nederland nam daarom het initiatief om verschillende brancheverenigingen bij elkaar te brengen, zodat nog enige invloed uitgeoefend kon worden op de ontwikkeling van de inkoopcriteria. Minister Cramer zei onlangs in een inter-view2: ‘Vanaf 1 augustus 2009 staan die criteria, inclusief de soci-ale, op de relevante websites en kunnen de inkopers er rekening mee gaan houden. De eisen worden uiterlijk vanaf 1 januari 2010 in alle rijksoverheidaanbestedingen opgenomen!’Ook bij veel andere marktpartijen neemt de belangstelling voor duurzame producten en diensten sterk toe. Toeleveranciers moe-ten meewerken aan de duurzaamheidsprestatie van de afnemer. Zo eiste de Rabobank bij een openbare ICT-tender een verbete-ring van de energieprestatie van 30 procent. Aan de toekomstige cateraar van de bank werd gevraagd om een visie over het geza-menlijk invulling geven aan Cradle to Cradle3 en mvo. Dit soort eisen van koplopers zal naar verwachting een steeds sterker domino-effect krijgen: om aan de eisen van de klant te kunnen voldoen, zullen ook toeleveranciers uit het mkb zelf mvo-eisen gaan stellen aan hun leveranciers.

ConcurrentiepositieOpvattingen veranderen snel. Dat blijkt al uit een tweede onder-zoek van EIM en BECO van juni 2009, Economische tegenwind van invloed op duurzaam ondernemen in het mkb? Veel meer bedrij-ven zien ineens inspelen op milieubeleid als belangrijk voor de concurrentiepositie, zie figuur 2. De economische crisis blijkt die beweging niet negatief te beïnvloeden.

Figuur 2. Percentage mkb-bedrijven dat zegt de concurrentiepositie te kun-

nen verbeteren door in te spelen op milieubeleid.

De extra druk op kostenbesparing door de crisis ondersteunt het streven naar energiebesparing, maar betekent wel dat men min-der bereid is meer te betalen voor maatschappelijk verantwoorde grondstoffen en producten.

OOK DE OVERHEID

ZET STEVIG IN OP MVO

De mkb-ondernemers lijken in de crisis hun interesse voor duur-zaam ondernemen niet verloren te zijn, maar in de praktijk wor-den acties nog steeds gedempt door de huidige financiële beperkingen en de noodzaak voor kostenbesparingen.

Hoe pak je het aan dan? De eerste vraag die je je zou moeten stellen is natuurlijk: is ons bedrijf nu echt wel zo maatschappelijk onverantwoord bezig? Om die vraag te beantwoorden, kunt u dure adviseurs binnenhalen, maar ook zelf komt u een heel eind. Er zijn vele checklists beschik-baar, zoals deze op www.duurzamegroei.nl/kijkenvergelijk.php van MKB Nederland. Het invullen kost ongeveer een kwartier en is toegespitst op de branche waarin men werkzaam is; dat wil zeggen bouw en industrie, dan wel detailhandel, horeca, toerisme of zake-lijke dienstverlening. De punten waarop geoordeeld wordt, zijn voor de zakelijke dienstverlening bijvoorbeeld:


W W W.TIJDSCHRIFTADMINISTR ATIE .NL 35 T I JDSCHR IFT ADMIN I STR AT IE – NUMMER 9 – SEPTEMBER 2009

BRANCHES

NUON richtte een aparte divisie op die zich bezig

houdt met duurzaam ondernemen. De KLM

biedt klantbedrijven inzicht in de CO2-uitstoot

die ze veroorzaken door met haar te vliegen.

Waar grote bedrijven een speciale manager voor

mvo-activiteiten benoemen en actief sturen op de carbon footprint1,

kunnen mkb-bedrijven zich dat niet permitteren – veel zal dus

afhangen van de directie, en ook de administrateur kan hier een

rol in spelen.

Natuurlijk spelen in elke sector en in iedere branche eigen mvo-

thema’s. Rond de twintig brancheorganisaties hebben inmiddels

al mvo-activiteiten voor hun leden opgezet: bouw- en infrabedrij-

ven, installatiebranche en de technische detailhandel, natuur-

steenhandelaren, reisondernemingen, recreatieondernemers,

mode-, schoenen- en sportbranche, accountants-administratie-

consulenten, de speelautomatenbranche, technologisch-indus-

triële sector, mode, interieur, tapijt en textiel, rubber- en kunst-

stofindustrie, aannemers van sloopwerken, IT-, telecom-, office- en

internetbedrijven, schilders-, onderhouds-, metaalconserverings-

en glasbranche en last but not least de professionele projectver-

huizers.

1) Een getal dat weergeeft hoeveel biologisch productieve grond- en

wateroppervlakte men in een jaar gebruikt om zijn consumptieniveau

te kunnen handhaven en zijn afvalproductie te kunnen verwerken.

inkoop personeelsbeleid (ontplooiingskansen, tevredenheid, diversiteit)papiergebruik omgang met energie integriteit en ethiek processen (mobiliteit, dienstverlening, werkdruk et cetera) innovatie selectief klanten accepteren betrokkenheid bij (lokale) samenleving

Als sparring partner van de directie is de administrateur de aangewezen persoon om mvo op de mkb-agenda te zetten, en daartoe proactief mee te denken.

De resulterende score laat zien hoe de onderneming het doet ten opzichte van branchegenoten. Daarna is het een individuele keuze om te bepalen op welke terreinen men beter zou willen scoren, en daar maatregelen voor te nemen. Dezelfde site geeft ook tips en voorbeelden hoe u dat op al die terreinen kunt aan-pakken. Daarbij is een stappenplan altijd nuttig:

inventariseer de verwachtingen van diverse stakeholders; formuleer (meetbare) doelstellingen. stel actieplan(nen) op en een monitoring schema;evalueer de resultaten in relatie tot de doelstellingen; communiceer de resultaten met alle stakeholders.

Op de site van MVO Nederland zijn nog tientallen andere, meer specifieke checklists te vinden. Van toetsen van motorentechniek tot de Social E-valuator. De laatste biedt een instrument voor het berekenen en beheren van de Social Return On Investment (SROI) van een project of onderneming. Daarmee wordt de sociale waarde van een project of onderneming in financiële termen uit-gedrukt.

Organiseer betrokkenheidDuurzaamheid vereist dat je ver vooruit kunt kijken – en verder dan je neus lang is. Mvo is nog maar net begonnen. Het grootste verbeterpunt binnen het mkb is de betrokkenheid; de sense of urgency moet flink omhoog. Mvo moet verankerd worden in de ‘genen’ van de totale bedrijfs-voering. De administrateur is, als sparring partner van de directie, de aangewezen persoon om mvo op de mkb-agenda te zetten, en daartoe proactief mee te denken. Hij heeft veel ervaring met rap-porteren, en kan als geen ander inzichtelijk maken wat het rende-ment van mvo op lange termijn kan zijn. Net als de risico’s, bij geen of te weinig echte compliance aan de eisen, gesteld door vol-dragen maatschappelijk verantwoord ondernemen .

Noten1 Triple Bottom Line Accounting staat voor een rapportage, die niet alleen

verslag doet van financiële prestaties, maar ook op het vlak van ecologi-

sche en personeelszorg.2 Nieuwsbrief Duurzaam Inkopen Senter Novem, juli 2009.3 Cradle to Cradle stelt dat alle materialen na hun leven in het ene pro-

duct, nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Alle restpro-

ducten moeten hergebruikt kunnen worden of milieuneutraal zijn.

Kijk voor alle opleidingen en startdata op www.mvp.nl

BKC, BKB, PDB, MBA, VBA, HBO SPD,MC Operational Auditing,Administrateur Controller,Master Finance & Control

r,

MBA, VBA, HBO SPD, HBO Accountancy, MC Accountant-Administratieconsulent,MC Compliance Officer,MC Bedrijfsovername & Fusiespecialist

Belastingassistent,Belastingconsulent,HBO Fiscaal Recht,MC Belastingadviseur

korte update programma’s met PE punten

Praktijkdiploma Loonadministratie,Vakopleiding Payroll Services, Consultancy Payroll Services, HBO Management Payroll Services

Nemas® Middle Management,HBO Bedrijfskunde

BKCBKC BBKBKB PDPDBB MBAMBA

FINANCIEEL-ECONOMISCH &ADMINISTRATIEF

MBAMBA VVBABA HBHBO SO SPDPD

ACCOUNTANCY

B lBelastingassistent

FISCAAL

kkorte dupdate programm ’a’s

CONTINUING PROFESSIONAL DEVELOPMENT

PPrakkti kdjkd liploma

PAYROLL

Nemas®®® Middle

MANAGEMENT

Voor informatie kunt u bellen met onze regiokantoren: Amsterdam: (020) 567 78 00 Rotterdam: (010) 414 15 26Eindhoven: (040) 214 60 60 Zwolle: (038) 455 03 60Rijswijk: (070) 307 42 74 e-mail: [email protected]

www.mvp.nlKijk voor alle opleidingen en startdata op www.mvp.nl

FINANCIEEL- ACCOUNTANCY FISCAAL CONTINUINGPAYROLLMANAGEMENT

Voor informatie kunt u bellen met onze regiokantoren: Amsterdam: (020) 567 78 00 Rotterdam: (010) 414 15 26Eindhoven: (040) 214 60 60 Zwolle: (038) 455 03 60Rijswijk: (070) 307 42 74 e-mail: [email protected]

wwww.mvp.nl

Markus Verbeek Praehep - de grootste opleider voor financiële professionals

advertentie


Documents

32-35 artikel MVO · 2015. 3. 8. · Dat geldt natuurlijk net zo goed voor het mkb. En niet alleen voor de directie, maar ook voor de administrateur, de werknemers, iedereen die een