3.6 ระบบสารสนเทศเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจ

1

3.6 ระบบสารสนเทศเพื่��อสน�บสน�นการตั�ดส�นใจDecision Support Systems-DSS

ลั�กษณะของ DSS

4 .จ�ดการเก�บข�อมู�ลัซึ่!�งมูาจากหายแหลั%งได� ท�'งภายในแลัะภายนอกหน%วยงาน

5 .น*าเสนอได�ท�'งรายงานท+�เป็-นข�อความูแลัะกราฟิ0ก

Management Information System

2

ป็1จจ�ยป็1จจ�ย


เป็ร+ยบเท+ยบ MRS แลัะ DSSMRSMRS DSSDSS

-ป็ระเภทของการตั�ดส�นใจ-การตั�ดส�นใจท+�มู+ลั�กษณะก!�งมู+โครงสร�าง(semi-structured decision) หร�อมู+โครงสร�าง

-การตั�ดส�นใจท+�ไมู%มู+โครงสร�าง

-ผู้��ใช้� (users) -องค5กร -บ�คคลั กลั�%มูคน แลัะองค5กร

-ระบบ(systems) -ระบบจะพื่�มูพื่5รายงานออกมูาตัามูระยะเวลัาท+�ก*าหนด จ!งไมู%ได�ให�ผู้ลัท+�ตั�องการท�นท+

-online แลัะ realtime

3

ป็1จจ�ยป็1จจ�ย


เป็ร+ยบเท+ยบ MRS แลัะ DSSMRSMRS DSSDSS

-การป็ระมูวลัผู้ลั -ด!งข�อมู�ลั(retrieve) จากฐานข�อมู�ลั

-ใช้�โมูเดลั(Model)ในการว�เคราะห5

-เอาท5พื่�ท -ก*าหนดไว�ลั%วงหน�า-เป็-นร�ป็แบบของรายงานหร�อเอกสาร

-ร�ป็แบบย�ดหย�%นตัามูความูตั�องการ-มู+ลั�กษณะโตั�ตัอบได�(interactive) -รายงานส%วนใหญ่%อย�%บนหน�าจอ(Screen) ซึ่!�งสามูารถพื่�มูพื่5ออกทางพื่ร�นเตัอร5ได�

4

3.6 ระบบสารสนเทศเพื่��อสน�บสน�นการตั�ดส�นใจส%วนป็ระกอบแลัะโครงสร�างของ DSS

การจ�ดการข�อมู�ลั(Data Management)การตั�ดตั%อระหว%างผู้��ใช้�แลัะคอมูพื่�วเตัอร5(User Interface)การจ�ดการโมูเดลั(Model management)การจ�ดการก�บความูร� �(Knowledge management)


5

ความูส�มูพื่�นธ์5ระหว%าง TPS,MRS แลัะ DSS


ฐานข�อมู�ลัของหน%วยงาน

ฐานข�อมู�ลัจากภายนอก

ฐานข�อมู�ลัของแอพื่พื่ลั�เคช้�น

DSS

EIS

GDSS

MRSMRS

รายงาน

ฐานข�อมู�ลัของธ์�รกรรมู

ท+�ถ�กตั�องTPSTPSธ์�รกรรมูธ์�รกรรมู

ฐานข�อมู�ลัการป็ฏิ�บ�ตั�งาน

ท+�มูา:ป็ร�บจาก Stair & Reynolds.(1999:391).

6

3.6 ระบบสารสนเทศเพื่��อสน�บสน�นการตั�ดส�นใจป็ระเภทของ DSS

ระบบท+�สน�บสน�นการตั�ดส�นใจของบ�คคลั(Executive Information Systems-EIS) ระบบท+�สน�บสน�นการตั�ดส�นใจของกลั�%มู(Group Decision Support Systems-GDSS)ระบบสารสนเทศทางภ�มู�ศาสตัร5(Geographic Information Systems-GIS)ระบบผู้��เช้+�ยวช้าญ่(Expert Systems-ES)


7

3.7 ระบบสารสนเทศส*าหร�บผู้��บร�หารExecutive Information Systems-EIS

Executive Support Systems-ESS

เป็-นระบบสารสนเทศป็ระเภทหน!�งของ DSS ท+�สน�บสน�นการท*างานของผู้��บร�หารระด�บส�งโดยเฉพื่าะเร��องท+�มู+ความูส*าค�ญ่ขององค5กร หร�อเร��องท�ศทางการด*าเน�นงานขององค5กร โดยท*าให�การเข�าถ!งสารสนเทศตั%างๆ เป็-นไป็อย%างรวดเร�ว มู+ร�ป็แบบท+�ใช้�งานง%าย


8

3.7 ระบบสารสนเทศส*าหร�บผู้��บร�หารหน�าท+�ของ EIS

ช้%วยในการวางแผู้นกลัย�ทธ์5ช้%วยในการควบค�มูเช้�งกลัย�ทธ์5(Strategic control)การสร�างเคร�อข%าย(Networks)ช้%วยในการตั�ดตัามูสถานการณ5อย%างใกลั�ช้�ดช้%วยในการจ�ดการก�บว�กฤตั(Crisis management)


9

Executive Information Systems-EIS


ท+�มูา:ป็ร�บจาก Haag et al.(2000:68).

•สารสนเทศจากภายใน•สารสนเทศจากภายนอก•สารสนเทศจากภายใน•สารสนเทศจากภายนอก

•ว�เคราะห5/ตั�ดส�นใจ•เจาะลั!กข�อมู�ลั•ซึ่อฟิตั5แวร5ส*าเร�จร�ป็•ใช้� DSS แลัะ AI

•ว�เคราะห5/ตั�ดส�นใจ•เจาะลั!กข�อมู�ลั•ซึ่อฟิตั5แวร5ส*าเร�จร�ป็•ใช้� DSS แลัะ AI

ดาตั�าแวร5เฮาส5 EIS

สามูารถเข�าถ!งสารสนเทศได�ท�กป็ระเภท สน�บสน�นการท*ารายงาน

ในลั�กษณะย�ดหย�%นแลัะเป็-นเคร��องมู�อว�เคราะห5สารสนเทศ

ช้%วยผู้��บร�หารระบ�ป็1ญ่หาแลัะสร�างโอกาส

10

3.7 ระบบสารสนเทศส*าหร�บผู้��บร�หารความูสามูารถท��วไป็ของ EIS

การเข�าถ!งดาตั�าแวร5เฮาส5(Data Warehouse)ใช้�ความูสามูารถในการเจาะข�อมู�ลั(Drill down)การน*าเสนอข�อมู�ลัในลั�กษณะท+�มู+ความูย�ดหย�%นการเข�าถ!งสารสนเทศท+�หลัากหลัายการใช้�โมูเดลัในการว�เคราะห5แนวโน�มู(Trend analysis)


11

สน�บสน�นการวางกลัย�ทธ์5 แลัะการวางแผู้นกลัย�ทธ์5 เช้��อมูโยงก�บส��งแวดลั�อมูภายนอกองค5การ โดยเฉพื่าะ

ข%าวสารท+�เก�ดจากส��งแวดลั�อมูภายนอก มู+ความูสามูารถในการค*านวณภาพื่กว�าง เน��องจากตั�อง

เก+�ยวข�องก�บป็1ญ่หาท+�มู+โครงสร�างไมู%แน%นอนแลัะขาดความูช้�ดเจน

ง%ายตั%อการเร+ยนร� �แลัะใช้�งาน เน��องจากผู้��บร�หารมู+ก�จกรรมูท+�หลัาหลัายหร�ออาจจะกลั%าวได�ว%าเวลัาของผู้��บร�หารมู+ค%ามูากพื่�ฒนาเฉพื่าะส*าหร�บผู้��บร�หาร


ค�ณสมูบ�ตั�ของ EIS

12


EIS - ผู้��บร�หารระด�บส�ง DSS - ผู้��บร�หารระด�บกลัางEIS ออกแบบให�ง%ายตั%อใช้�งาน โดยมู+ตัาราง กราฟิ DSS จะให�ข�อมู�ลัการตั�ดส�นใจตัามูลั�กษณะงาน ความูแตักตั%างในเร��องของท�กษะการใช้�ระหว%าง EIS แลัะ DSS

ความูส�มูพื่�นธ์5ระหว%าง EIS ก�บ DSS

13

3.8 ระบบสารสนเทศส*าหร�บกลั�%มูบ�คคลัในการตั�ดส�นใจ


Group Decision Support Systems-GDSS

GDSS เป็-นระบบสารสนเทศป็ระเภทหน!�งของ DSS ซึ่!�งมู+ลั�กษณะเป็-นระบบคอมูพื่�วเตัอร5แบบโตั�ตัอบได�(interactive) ในการสน�บสน�นงานแก�ป็1ญ่หาท+�ไมู%มู+โครงสร�าง ส*าหร�บผู้��ตั�ดส�นใจท+�ท*างานเป็-นกลั�%มูเป็@าหมูายเพื่��อป็ร�บป็ร�งป็ระส�ทธ์�ภาพื่การป็ระช้�มูแลัะการตั�ดส�นใจ ท*าให�รวดเร�วข!'น สน�บสน�นการแลักเป็ลั+�ยนความูค�ดเห�น ช้%วยกระตั��นความูค�ด ระดมูความูค�ดแลัะการแก�ป็1ญ่หาความูข�ดแย�ง

14



ป็ระเภทของ GDSS

แบบห�องการตั�ดส�นใจ(Decision room)การตั�ดส�นใจโดยใช้�เคร�อข%ายวงแลัน(Local Area Decision)การป็ระช้�มูทางไกลั(Teleconferencing)เคร�อข%ายการตั�ดส�นใจแบบ (Wide Area Decision Network –WAN)

15

ป็ระเภทของ GDSSป็ระเภทของ GDSS


TeleconferencingDecision room

Wide areaDecision network

Local areaDecision networks

ความูถ+�ในการตั�ดส�นใจ

ส�ง

ตั*�าใกลั� ไกลั

ระยะทางของผู้��ตั�ดส�นใจ

16



ป็ระโยช้น5ของ GDSS

ท*าให�เก�ดการมู+ส%วนร%วมูในการป็ระช้�มูเพื่��มูข!'นสร�างบรรยากาศของความูร%วมูมู�อการป็ระเมู�นมู+ลั�กษณะเป็-นว�ตัถ�ว�ส�ยมูากข!'นช้%วยให�มู+การเข�าถ!งแหลั%งข�อมู�ลัภายนอกได�อย%างรวดเร�วผู้ลัของการป็ระช้�มูมู+การบ�นท!กไว�

17

ระบบสารสนเทศส*าหร�บส*าน�กงานระบบจ�ดการเอกสาร

ระบบสารสนเทศสาหร�บสาน�กงานระบบสารสนเทศสาหร�บสาน�กงาน

ระบบควบค�มูแลัะส%งผู้%านข%าวสาร

ระบบสน�บสน�นการด*าเน�นงานในส*าน�กงาน

ระบบป็ระช้�มูทางไกลั


18

ระบบสารสนเทศส*าหร�บส*าน�กงาน (ตั%อ)

การป็ระมูวลัค*า

ระบบจ�ดการเอกสารระบบจ�ดการเอกสาร

ระบบควบค�มูแลัะส%งผู้%านข%าวสาร

โทรสาร ไป็รษณ+ย5อ�เลั�กทรอน�กส5 ไป็รษณ+ย5เส+ยง

ร�ป ระบบจั�ดการเอกสาร

ร�ป ระบบควบค�มและส�งผ่�านข่�าวสาร

การผู้ลั�ตัเอกสารหลัายช้�ดการออกแบบเอกสาร

การป็ระมูวลัร�ป็ภาพื่การเก�บร�กษา


19

ระบบสารสนเทศส*าหร�บส*าน�กงาน (ตั%อ)

การป็ระช้�มูทางไกลัท+�ใช้�ท� 'งเส+ยงแลัะภาพื่

ระบบป็ระช้�มูทางไกลัระบบป็ระช้�มูทางไกลั

ระบบสน�บสน�นการด*าเน�นงานในส*าน�กงาน

ช้�ดค*าส��งส*าหร�บกลั�%มูระบบจ�ดระเบ+ยบงานคอมูพื่�วเตัอร5ช้%วยในการออกแบบ

ร�ป ระบบประชุ�มทางไกล

ร�ป ระบบสน�บสน�นการดาเน�นงานในสาน�กงาน

การป็ระช้�มูทางไกลัใช้�เฉพื่าะเส+ยงการป็ระช้�มูโดยใช้�คอมูพื่�วเตัอร5

โทรท�ศน5ภายในการป็ฏิ�บ�ตั�งานผู้%านระบบส��อสารทางไกลั

การน*าเสนอป็ระกอบภาพื่กระดานข%าวสารในส*าน�กงาน


20

3.9 ระบบสารสนเทศทางภ�มู�ศาสตัร5ระบบสารสนเทศทางภ�มู�ศาสตัร5 หร�อ GIS ย%อมูาจากค*า

ว%าGeographic Information System

การน*าเอาระบบคอมูพื่�วเตัอร5มูาใช้�ในการรวบรวมูข�อมู�ลั ซึ่!�งกระจายอย�%ในร�ป็ตั%าง ๆ เช้%น แผู้นท+� สถ�ตั� - ตัาราง แลัะค*าบรรยายมูาจ�ดเก�บไว�ให�เป็-นหมูวดหมู�%ในระบบท+�อ�างอ�งพื่�ก�ดภ�มู�ศาสตัร5 เพื่��อสะดวกในการแสดงผู้ลัแลัะเร+ยกค�นข�อมู�ลัได�รวดเร�วถ�กตั�องง%ายตั%อการป็ระมูวลัผู้ลั ตัลัอดจนการว�เคราะห5เพื่��อท+�จะน*าไป็ใช้�ในการวางแผู้นหร�อแก�ไขป็1ญ่หาตั%าง ๆ ตัามูว�ตัถ�ป็ระสงค5ของผู้��ใช้�ตั%อไป็


ท!"มา http://www.gis.deqp.go.th/eqpdimsthai/html/IntroductiontoGIS.html

21

3.9 องค5ป็ระกอบระบบสารสนเทศทางภ�มู�ศาสตัร5



GIS

HardwareHardware

SoftwareSoftware

DataData

PeoplePeople ProcessProcess

22

3.10 เราน*า GIS ไป็ใช้�ท*าอะไรบ�าง1. Location เป็-นการสอบถามูข�อมู�ลัจากแผู้นท+� เช้%น อยากร� �ว%าใคร

เป็-นเจ�าของบ�านหลั�งน+' เป็-นตั�น หร�อค�นหาตั*าแหน%งท+�ตั�องการ เช้%น อยากร� �ว%าบ�านนายสมูช้ายอย�%ท+�ไหน เป็-นตั�น

2. Condition เป็-นการค�นหาข�อมู�ลัในระด�บท+�ส�งข!'นมูาโดยการให�เง��อนไขในการค�นหาข�อมู�ลั เช้%น หาว%าแป็ลังท+�ด�นแป็ลังใดบ�างในจ�งหว�ดนนทบ�ร+ท+�มู+พื่�'นท+�มูากกว%า 20 ไร% เป็-นตั�น

3. Trends เป็-นการว�เคราะห5ร�ป็แบบการเป็ลั+�ยนแป็ลังทางพื่�'นท+� ณ เวลัาตั%างๆ เช้%น เป็ร+ยบเท+ยบการขยายตั�วของเขตัเมู�องระหว%างป็A 2520 ถ!ง 2540 เป็-นตั�น

4. Patterns เป็-นการว�เคราะห5เพื่��อด�ร�ป็แบบทางพื่�'นท+�ของเหตั�การณ5ท+�สนใจ เช้%น ร�ป็แบบการกระจายของโรคพื่�ช้ เป็-นตั�น

5. Modeling เป็-นการว�เคราะห5เพื่��อให�ได�ค*าตัอบว%า "จะเก�ดอะไร ถ�า...." เช้%น การหาพื่�'นท+�ท+�เหมูาะสมูในการ...... โดยก*าหนดตัามู criteria น�'นๆ เป็-นตั�น



23

ป#ญญาประด�ษฐ์'- ป็ระมูวลัส�ญ่ลั�กษณ5แลัะตั�วเลัข- ไมู%ด*าเน�นตัามูข�'นตัอนทางคณ�ตัศาสตัร5- ให�ความูส*าค�ญ่ก�บการร�บร� �แบบแผู้น

ป#ญญาประด�ษฐ์'- ป็ระมูวลัส�ญ่ลั�กษณ5แลัะตั�วเลัข- ไมู%ด*าเน�นตัามูข�'นตัอนทางคณ�ตัศาสตัร5- ให�ความูส*าค�ญ่ก�บการร�บร� �แบบแผู้น

ระบบสารสนเทศท�"วไป- ป็ระมูวลัทางคณ�ตัสาสตัร5- ว�เคราะห5แลัะแก�ป็1ญ่หาตัามูข�'นตัอนโดยใช้�หลั�กคณ�ตัศาสตัร5

ระบบสารสนเทศท�"วไป- ป็ระมูวลัทางคณ�ตัสาสตัร5- ว�เคราะห5แลัะแก�ป็1ญ่หาตัามูข�'นตัอนโดยใช้�หลั�กคณ�ตัศาสตัร5

ป#ญญาประด�ษฐ์'VS

ระบบสนเทศท�"วไป

ป#ญญาประด�ษฐ์'VS

ระบบสนเทศท�"วไป


ป็1ญ่ญ่าป็ระด�ษฐ5แลัะระบบผู้��เช้+�ยวช้าญ่

24


การป็ระมูวลัภาษาธ์รรมูช้าตั�(Natural Language Processing) เป็-นการพื่�ฒนาใช้�ระบบคอมูพื่�วเตัอร5เข�าใจภาษาท+�มูน�ษย5ใช้�ป็ระจ*าว�นระบบการมูองเห�น(Vision Systems) ถ�กพื่�ฒนาเพื่��อลัอกเลั+ยนการมูองเห�นของบ�คคลัระบบเคร�อข%ายเส�นป็ระสาท(Neural Network) เป็-นระบบคอมูพื่�วเตัอร5ท+�ถ�กพื่�ฒนาให�จ*าลัองการท*างานของเส�นป็ระสาทสามูารถส�งเกตั เร+ยนร� � การจดจ*า การท*าซึ่*'าห�%นยนตั5(Robotics) ซึ่!�งสามูารถน*ามูาใช้�ในโรงงานอ�ตัสาหกรรมูตั�องการความูเท+�ยงตัรงในการผู้ลั�ตัส�นค�าจ*านวนมูากหร�อใช้�ในงานท+�เส+�ยง

ประเภทข่อง AI

25


Genetic Algorithms ท+�ช้%วยในการสร�างทางเลั�อกจ*านวนมูากในการแก�ป็1ญ่หาระบบการเร+ยนร� �(Learning Systems)เป็-นระบบท+�ท*าให�คอมูพื่�วเตัอร5สามูารถเร+ยนร� �จากป็ระสบการณ5โดยสามูารถโตั�ตัอบหร�อมู+ป็ฏิ�ก�ร�ยาก�บสถานการณ5แวดลั�อมูได�

ประเภทข่อง AI

26

3.11 ระบบผู้��เช้+�ยวช้าญ่ท*าหน�าท+�เป็-นท+�ป็ร!กษาแก%ผู้��ใช้� ในการให�ค*าแนะน*าท+�ตั�องอาศ�ยความูเช้+�ยวช้าญ่ในบางสาขา มู+ลั�กษณะเป็-นโป็รแกรมูคอมูพื่�วเตัอร5ท+�เก�บรวบรวมูความูร� �ของผู้��เช้+�ยวช้าญ่เอาไว�(Knowledge based)โป็รแกรมูจะพื่ยายามูหาค*าตัอบจากส��งท+�ผู้��ใช้�ได�ป็@อนเข�าไป็ หร�อให�ค*าแนะน*าท+�ได�จากกฏิท+�ก*าหนดไว�


27

3.11 ระบบผู้��เช้+�ยวช้าญ่Management Information System

ป็ระโยช้น5ของ ES

ให�ค*าแนะน*าเก+�ยวก�บความูร� �หร�อความูช้*านาญ่เฉพื่าะด�านแก%ผู้��ใช้�โดยท��วไป็ให�ความูช้%วยเหลั�อผู้��เช้+�ยวช้าญ่ ทดแทนผู้��เช้+�ยวช้าญ่

28

3.11 ระบบผู้��เช้+�ยวช้าญ่ กระจายความูร� � โดยเฉพื่าะสาขาท+�ตั�องอาศ�ย

บ�คลัากรท+�มู+ความูช้*านาญ่ เช้%น แพื่ทย5 น�กการ เง�น น�กธ์รณ+ว�ทยา

ความูแน%นอน เป็-นการสร�างความูแน%นอนแลัะ ความูเท+�ยงตัรงให�เก�ดข!'น เช้%น การว�เคราะห5หลั�ก

ทร�พื่ย5 หร�อการว�เคราะห5แหลั%งแร% เป็-นตั�น เตัร+ยมูการส*าหร�บอนาคตั ลัดความูเส+�ยงแลัะ

ป็@องก�นการขาดแคลันความูร� �แลัะป็ระสบการณ5ในการตั�ดส�นใจเมู��อเก�ดความูตั�องการข!'น


29

ตั�วอย%างของระบบผู้��เช้+�ยวช้าญ่ด�านการแพื่ทย5ด�านการผู้ลั�ตัด�านธ์รณ+ว�ทยาด�านกระบวนการผู้ลั�ตัด�านกระบวนการท*างานของบร�ษ�ทบ�ตัรเครด�ตัด�านกฎหมูายระหว%างป็ระเทศด�านการค�าระหว%างป็ระเทศ


30

องค5ป็ระกอบของระบบผู้��เช้+�ยวช้าญ่ฐานความูร� �(Knowledge base)เคร��องมู�อในการการอน�มูาน(Inference Engine)อ�ป็กรณ5ช้%วยในการอธ์�บาย(Explanation facility)อ�ป็กรณ5ในการหาความูร� �(Knowledge acquisition facility)การตั�ดตั%อก�บผู้��ใช้�(User Interface)


31

องค5ป็ระกอบของระบบผู้��เช้+�ยวช้าญ่Management Information System

Inference Engine

Inference Engine

อ�ป็กรณ5ในการเก�บรวบรวมูความูร� �

อ�ป็กรณ5ในการเก�บรวบรวมูความูร� �

User interface

User interface

ผู้��เช้+�ยวช้าญ่ผู้��เช้+�ยวช้าญ่ ผู้��ใช้�ผู้��ใช้�

ฐานความูร� �ฐานความูร� �

อ�ป็กรณ5ช้%วยในการอธ์�บายอ�ป็กรณ5ช้%วยในการอธ์�บาย

ท+�มูา:ป็ร�บจาก Stair&Reynolds.(1999:494).

32

ข�อจ*าก�ดของระบบผู้��เช้+�ยวช้าญ่การเก�บความูร� �จากผู้��เช้+�ยวช้าญ่ท*าได�ยากการสร�างกฎตั%างๆ ท*าได�ยากใช้�แก�ป็1ญ่หาได�เฉพื่าะจ�ดเท%าน�'น


33

Neural Network

โครงข%ายป็ระสาท หร�อโครงข%ายป็ระสาทป็ระด�ษฐ5 หร�อ Artificial Neural Network (ANN) เป็-นร�ป็แบบการป็ระมูวลัผู้ลัสารสนเทศท+�เลั+ยนแบบมูาจากการป็ระมูวลัผู้ลัของระบบป็ระสาทภายในสมูองของมูน�ษย5


34

Neural Network

• การค�ดค�นโครงข%ายป็ระสาทในอด+ตัไมู%เป็-นท+�ยอมูร�บมูากน�ก แตั%อย%างไรก�ตัามูได�มู+ผู้��พื่ยายามูท+�จะค�นหาความูจร�ง จนกระท��งในป็A ค.ศ. 1943

Warren McColloch แลัะ Walter Pits ได�ค�ดโครงสร�างของโครงข%ายป็ระสาทเพื่��อใช้�งานจร�งๆ ออกมูา แตั%ก�ไมู%ได�ร�บการยอมูร�บอ+กเช้%นก�น

• การเร+ยนร� �ของโครงข%ายป็ระสาทเร+ยกว%า การเทรน(trained) ซึ่!�งจะเป็ร+ยบเท+ยบได�ก�บการค�ดของผู้��เช้+�ยวช้าญ่ หร�อว�เคราะห5ข�อมู�ลัท+�มู+อย�%


Documents

3.6 ระบบสารสนเทศเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจ