เอกสารผลงาน

การใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษกบแหลงกาเนดมลพษนาเสย

ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

นายครรชต สนทรากร

นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ

ตาแหนงเลขท 399 สวนควบคมคณภาพสงแวดลอม

สานกงานสงแวดลอมภาคท 15 (ภเกต)

เสนอขอประเมนเพอแตงตงใหดารงตาแหนง นกวชาการสงแวดลอมชานาญการพเศษ

ตาแหนงเลขท 399 สวนควบคมคณภาพสงแวดลอม

สานกงานสงแวดลอมภาคท 15 (ภเกต)

สานกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ปงบประมาณ 2560

การใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษกบแหลงกาเนดมลพษนาเสย

ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

นายครรชต สนทรากร

นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ

ตาแหนงเลขท 399 สวนควบคมคณภาพสงแวดลอม

สานกงานสงแวดลอมภาคท 15 (ภเกต)

เสนอขอประเมนเพอแตงตงใหดารงตาแหนง นกวชาการสงแวดลอมชานาญการพเศษ

ตาแหนงเลขท 399 สวนควบคมคณภาพสงแวดลอม

สานกงานสงแวดลอมภาคท 15 (ภเกต)

สานกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ปงบประมาณ 2560

ก

บทคดยอ

เรอง การใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษกบแหลงกาเนดมลพษนาเสยตาม

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

นายครรชต สนทรากร*

..........................................................................................................................................

การศกษาเรอง การใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษกบแหลงกาเนดมลพษ

นาเสยตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 ม

วตถประสงคเพอ

1. ศกษาการสารวจและเกบขอมลการตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษเปาหมาย

ประเภทโรงแรมสาหรบเจาพนกงานควบคมมลพษสานกงานสงแวดลอมภาคท 15

2. ศกษาแนวทางในการดาเนนการบงคบใชกฎหมายสาหรบเจาพนกงานควบคม

มลพษของสานกงานสงแวดลอมภาคท 15

3. ศกษาสภาพปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะแนวปฏบต และนโยบายในการ

บงคบใชกฎหมายของเจาพนกงานควบคมมลพษ

โดยศกษาขอมลผลการตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษ การออกคาสงทางปกครอง

และการบงคบทางปกครองกบโรงแรมขนาดตงแต 60 หองขนไป จานวน 44 แหง ใน

พนทจงหวดภเกต พงงา กระบ และจงหวดตรงของสานกงานสงแวดลอมภาคท 15

ระหวางป พ.ศ. 2557 – 2559 ประกอบกบการคนควาและรวบรวมขอมลทเกยวของเพอ

ประกอบการเชอมโยงวเคราะหขอมล

จากผลการศกษาการใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษสานกงาน

สงแวดลอมภาคท 15 ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต

พ.ศ. 2535 กบโรงแรมขนาดตงแต 60 หองขนไป ทไมปฏบตตามกฎหมายทกแหง (จานวน

28 แหง) และไดใชมาตรการบงคบทางปกครอง(ชาระคาปรบ) กบโรงแรมทฝาฝน

หรอไมปฏบตตามคาสงทกแหง พบวา มการปฏบตตามกฎหมายเพมขน คดเปนรอยละ

93.10 สาหรบโรงแรมอก 2 แหง ทไมมาชาระคาปรบและไมปฏบตตามคาสง สานกงานฯ

* นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ สวนควบคมคณภาพสงแวดลอม สานกงานสงแวดลอมภาคท 15

ข

จะไดดาเนนการยด หรออายด และนาเงนมาชาระคาปรบ รวมทงอาจประสานราชการ

กบสวนราชการทมอานาจควบคมดแลแหลงกาเนดดงกลาวตามกฎหมาย ดาเนนการทาง

ปกครอง เชน พกใช หรอหยดใชประโยชนใดๆเกยวกบแหลงกาเนดฯนน อกทางหนงดวย

ทงน สานกงานฯ ไดดาเนนการและปฏบตการตามคมอแนวทางและขนตอนการ

พจารณาทางปกครองของกรมควบคมมลพษโดยเครงครด และนาแนวคดหลกผกอ

มลพษเปนผจาย (Polluter Pays Principle) หรอ หลก PPP หลกปองกนลวงหนา

(Precautionary Principle) รวมถงหลกการพจารณาทางปกครองตามพระราชบญญตวธ

ปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 และขอหารอแนวปฏบตทางปกครองกบการใช

อานาจของเจาพนกงานฯ เพอความถกตองตามระยะเวลาและขนตอนการพจารณาทาง

ปกครองทกาหนด

สาหรบขอเสนอแนะในการเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายของเจา

พนกงานฯ จะตองพฒนาเตรยมความพรอมใหกบเจาหนาทในสงกดสานกงานสงแวดลอม

ภาค โดยจดทาแนวปฏบตหรอหลกเกณฑวธปฏบตราชการทางปกครอง เปนคมอสาหรบ

เจาพนกงานควบคมมลพษทงสวนกลางและสวนภมภาค เพอใหมความชดเจน เปน

มาตรฐานเดยวกน นอกจากน เหนควรเรงรดออกกฎกระทรวงตามมาตรา 73 เพอใหม

ผรบจางใหบรการ และผควบคมระบบบาบดนาเสย ซงเปนกลไกสาคญในการทาหนาท

และรบผดชอบตามกฎหมายแทนเจาของแหลงกาเนดมลพษ และการดาเนนการอนใด

ตามเจตนารมณแหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

ค

กตตกรรมประกาศ

การศกษาเรอง การใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษกบแหลงกาเนด

มลพษนาเสยตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.

2535 นสาเรจไดดวยด เนองจากไดรบความชวยเหลอจากบคลากรทกสวนงานใน

สานกงานสงแวดลอมภาคท 15 สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด

ภเกต พงงา กระบ และตรง หนวยงานทเกยวของ และองคกรปกครองสวนทองถนใน

พนท ในการรวมดาเนนงานและการสนบสนนขอมล

ขอขอบพระคณ ดร.พรศร สทธนารกษ ผอานวยการสานกงานสงแวดลอมภาคท 15

ทเปนผนาในการขบเคลอนนโยบายการดาเนนงาน สนบสนน และเปนผมอบหมายงาน

ทสาคญ ใหแนวคด คาปรกษา ชวยเหลอ แกไขปญหา และคอยกระตนเตอน ขาพเจาให

มมานะและไมทอถอย

ขอขอบพระคณนางสาวสรพร ตนบตร นกวชาการสงแวดลอมชานาญการพเศษ

และในฐานะหวหนางานทไดใหการสนบสนนขอมล สละเวลาตรวจแก ไขงาน ใหเกด

ความถกตองสมบรณ ขอเสนอแนะ ตดตามความกาวหนา และใหการสนบสนนในทก ๆดาน

ขอขอบพระคณ นายศภชย ธระปถมภ นกวชาการสงแวดลอมชานาญการพเศษ

และเจาหนาทฝายวเคราะหและหองปฏบตการ ทไดใหการสนบสนนและรวมดาเนนงาน

วเคราะหคณภาพตวอยางนา ซงเปนกลไกใหไดมาซงขอมลทถกตองตามวธมาตรฐานใน

การสนบสนนการดาเนนงานทสาคญ และเกดความสาเรจอยางสมาเสมอ

ขอขอบพระคณเจาหนาทสวนควบคมคณภาพสงแวดลอม ของสานกงาน

สงแวดลอมภาคท 15 ทกทาน ทไดรวมมอ และสนบสนนขอมลการดาเนนงาน

ทายทสดน ขาพเจาขอขอบคณภรรยา และครอบครวทใหกาลงใจ ชวยเหลอ

สนบสนนและจดทารายงานผลงานวชาการเลมนใหเกดความสาเรจลลวงเรยบรอย และ

คอยผลกดนความกาวหนาในการงานดวยดเสมอมา

ครรชต สนทรากร

ง

สารบญ

หนา

บทคดยอ ก

กตตกรรมประกาศ ค

สารบญ ง

สารบญตาราง ฉ

สารบญภาพประกอบ ช

บทท

1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา 1

วตถประสงค 2

ระยะเวลาดาเนนการ 3

พนทดาเนนการ 3

สดสวนผลงาน 3

ขอจากดของการศกษา 4

นยามศพทเฉพาะ 5

ความยงยากซบซอนของผลงาน 7

ประโยชนของผลงาน 9

2 แนวคด ทฤษฎ และวรรณกรรมทเกยวของ

ความรทวไปของมลพษทางนา 10

ระบบบาบดนาเสย 12

แนวคด ทฤษฎทางกฎหมายทเกยวของ 46

กฎหมายเกยวกบการควบคมมลพษทางนา 48

งานวจยทเกยวของ 51

จ

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

3 วธการศกษา

ขนตอนเตรยมการกอนการตรวจสอบ

ขนตอนการเตรยมการของเจาพนกงานควบคมมลพษ

การดาเนนการตามขนตอนทางปกครอง

เครองมอทใชในการศกษา

53

55

56

63

การวเคราะหขอมล 63

4 ผลการศกษา

การสารวจและเกบขอมล

แนวทางในการดาเนนการบงคบใชกฎหมายสาหรบเจาพนกงานควบคม

มลพษของสานกงานสงแวดลอมภาคท 15

67

68

สภาพปญหา อปสรรค ในการบงคบใชกฎหมาย 70

5 สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

สรปผลการศกษา 73

ขอเสนอแนะ 74

ภาคผนวก

ก ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนด

มาตรฐานควบคมการระบายนาทงจากอาคารบางประเภทและบางขนาด

76

ข ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

เรอง กาหนดประเภทของอาคารเปนแหลงกาเนดมลพษทจะตองถก

ควบคมการปลอยนาเสยลงสแหลงนาสาธารณะหรอออกสสงแวดลอม

84

ค แบบบนทกการตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษ/ขอรองเรยน 90

ง ขนตอนทางปกครอง 93

บรรณานกรม 98

ประวตผเขยน 100

คารบรองผบงคบบญชา 101

ฉ

ฉ

สารบญตาราง

ตาราง หนา

1 สดสวนของผลงานของผขอรบการประเมนผลงาน 3

2 ขนาดมาตรฐานบอดกไขมนแบบสรางในทสาหรบภตตาคาร 17

3 เกณฑการออกแบบระบบบาบดน า เสยแบบแผนจานหมนชวภาพ

(Rotating Biological Contactor)

23

4 เกณฑการออกแบบระบบบาบดนาเสยแบบแอกทเวเตดสลดจ

(Activated Sludge)

27

5 ลกษณะของตะกอนในบอเกรอะ (Septage) 31

6 เกณฑการออกแบบระบบบาบดนาเสยแบบบอปรบเสถยร

(Stabilization Pond)

37

7 เกณฑการออกแบบระบบบาบดนาเสยแบบบอเตมอากาศ

(Aerated Lagoon)

41

8 เกณฑการออกแบบระบบบงประดษฐแบบ Free Water Surface Wetland 43

9 เกณฑการออกแบบระบบบงประดษฐแบบ Vegetated Submerged Bed

System (VSB)

45

10 ขอมลผลการตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษประเภทโรงแรม ในชวงป

2557-2559

58

11 ขอมลผลการบงคบใชกฎหมายกบแหลงกาเนดมลพษประเภทโรงแรม

ในชวงป 2557-2559

63

ช

สารบญภาพประกอบ

ภาพ หนา

1

2

แผนผงขนตอนวธการศกษา

กระบวนการพจารณาทางปกครอง สสภ. 15

65

97

3 กระบวนการพจารณาทางปกครอง สสภ. 15 กรณการรองคดคานคาสง

เจาพนกงานควบคมมลพษตามมาตรา 82(2)

99

4 กระบวนการพจารณาทางปกครอง สสภ. 15 กรณการอทธรณคาสง

เจาพนกงานควบคมมลพษ ตามมาตรา 70 และมาตรา 58(2) ตาม

พระราชบญญตวธราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

100

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ภมภาคฝงอนดามนเปนพนทในความรบผดชอบของสานกงานสงแวดลอมภาคท 15

ซงมแหลงทองเทยวทมชอเสยงและมความสวยงามตดอนดบโลกอยมากมายหลายแหง

โดยเฉพาะอยางยงแหลงทองเทยวทางทะเล อนประกอบดวยหาดทราย เกาะแกงและแหลง

ปะการงตาง ๆการขยายตวของธรกจทองเทยวจงเกดขนและกระจายตวไปอยางรวดเรว เชน

ธรกจโรงแรม ธรกจทพกอาศยประเภทอาคารชด ทดนจดสรร ภตตาคารและรานอาหาร

ศนยการคา โรงพยาบาล ซงเปนแหลงกาเนดมลพษประเภทชมชนทสาคญทกอใหเกด

มลพษนาเสย แหลงกาเนดมลพษดงกลาวถกกาหนดใหตองมมาตรการในจดการมลพษ

ดานนาเสยตามกฎหมายตนทางทเกยวของ (ระบบบาบดนาเสยทมขนาดและประสทธภาพ

เพยงพอทจะบาบดนาเสยทงหมดจากโครงการหรอกจการของแหลงกาเนดมลพษนาเสย)

เชน การรบรองการออกแบบและรายการคานวณตามวชาชพประกอบการยนขอรบใบอนญาต

กอสรางอาคาร ดดแปลงหรอเคลอนยายอาคาร การขออนญาตใชอาคารกอนดาเนนกจการ

ตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และทแกไขเพมเตม การขออนญาตประกอบ

กจการทเปนอนตรายตอสขภาพตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 และท

แกไขเพมเตม การขออนญาตประกอบธรกจโรงแรมตามพระราชบญญตโรงแรม พ.ศ.

2547 และทแกไขเพมเตม พระราชบญญตอาคารชด พ.ศ. 2535และทแกไขเพมเตม เปนตน

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 เปน

กฎหมายสงแวดลอมฉบบหนงในหลายๆ ฉบบ และถอเปนกฎหมายกลางในการจดการ

มลพษ เพอปองกนและแกไขผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมของประเทศไทย โดยวาง

หลกกฎหมายการควบคมมลพษไวในหมวดท 4 วาดวยการควบคมมลพษ หรอหลก

ปองกนลวงหนา ( Precautionary Principle ) ตงแตการกาหนดมาตรฐานควบคมมลพษ

เขตควบคมมลพษ การกาหนดหลกผกอมลพษเปนผจาย 42(Polluter Pays Principle : PPP)

2

ตงแตมาตรา 69 – มาตรา 77 การตรวจสอบและควบคม ตงแตมาตรา 80 - มาตรา 87 และ

บทกาหนดโทษทงทางปกครอง ทางแพง และอาญา โดยมเจาพนกงานควบคมมลพษ

เปนผใชอานาจในการตรวจสอบและควบคมการปลอยนาเสยจากแหลงกาเนดมลพษ

เฉพาะทรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมประกาศกาหนดไว

เทานน

ดงนน เจาพนกงานควบคมมลพษ จงตองเขาใจหลกกฎหมายตามพระราชบญญตน

และกฎหมายสงแวดลอมฉบบอนทเกยวของ เพอประสานการบงคบใชกฎหมายกบ

หนวยงานอนมต อนญาตและกากบดแล เชน พระราชบญญตโรงแรม พ.ศ.2547 และท

แกไขเพมเตม พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.

2535 และทแกไขเพมเตม พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 และทแกไขเพมเตม

เปนตน รวมทงกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง อนเปนกฎหมายกลางท

สรางหลกประกนความเปนธรรมใหเจาหนาทตองยดถอและปฏบต หากกฎหมายเฉพาะ

มมาตรฐานการปฏบตทตากวา เชน สทธคกรณทควรทราบเกยวกบขนตอนและหนาท

ตนตามกฎหมายอยางเพยงพอ รปแบบคาสงทางปกครอง วธการสงหรอการแจงคาสง

การอทธรณหรอโตแยงคาสง ระยะเวลาและอายความ การทบทวนคาสง อนๆทสาคญ

เพอเปนหลกประกนความสมบรณ ถกตองของคาสงทางปกครอง รวมทงการรวบรวม

พยานหลกฐานทเกยวของกบอานาจของเจาพนกงานฯ เพอนามาเปนขอมลในการ

พจารณาปรบใชกบบทบญญตตามกฎหมายและสนบสนนการกระทาทางปกครองอนม

ผลกระทบตอบคคลภายนอกและความรบผดชอบในการกระทาทางปกครองของ

เจาหนาทรฐเพยงเทาทจาเปน เพอคณภาพสงแวดลอมอนเปนประโยชนสาธารณะท

ประชาชนใชรวมกน

วตถประสงค

1. ศกษาการสารวจและเกบขอมลการตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษเปาหมาย

ประเภทโรงแรมสาหรบเจาพนกงานควบคมมลพษสานกงานสงแวดลอมภาคท 15

2. ศกษาแนวทางในการดาเนนการบงคบใชกฎหมายสาหรบเจาพนกงานควบคม

มลพษของสานกงานสงแวดลอมภาคท 15

3

3. ศกษาสภาพปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะแนวปฏบต และนโยบายในการ

บงคบใชกฎหมายของเจาพนกงานควบคมมลพษ

ระยะเวลาดาเนนการ

ปงบประมาณ 2557-2559

พนทดาเนนการ

พนทจงหวดภเกต พงงา กระบ และตรง ในความรบผดชอบของสานกงาน

สงแวดลอมภาคท 15

สดสวนของผลงาน

การดาเนนการศกษาการใชอานาจเจาพนกงานควบคมมลพษตามพระราชบญญต

สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ผศกษามสดสวนผลงาน ดงน

ตาราง 1

สดสวนของผลงานของผขอรบการประเมนผลงาน

การดาเนนงานในภาพรวม สดสวนของการดาเนนงานของ

นายครรชต สนทรากร

1. ศกษา ทบทวน และรวบรวมขอมลแหลงกาเนดมลพษ รอยละ 100

2. การลงพนทตรวจสอบ

1) เตรยมการและอานวยการตามแผนงาน รอยละ 90

2) ตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษเปาหมายตามแผน รอยละ 80

3) วเคราะห ประมวลผลและจดทารายงานผล

ตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษแตละแหลงฯ และ

ขอเสนอตอผบงคบบญชา

รอยละ 100

4) ดาเนนการตามขนตอนในคมอตรวจสอบและ

บงคบการของเจาพนกงานควบคมมลพษ รวมทงแจง

องคกรปกครองสวนทองถนเกยวของทราบ

รอยละ 100

4

ตาราง 1 (ตอ)

การดาเนนงานในภาพรวม สดสวนของการดาเนนงานของ

นายครรชต สนทรากร

5) ดาเนนการงานขอมลในระบบฐานขอมล/

ทะเบยนประวต

รอยละ 80

3. วเคราะหผลการศกษา สรปผลดาเนนงาน

ขอเสนอ ปญหาอปสรรค

รอยละ 100

ขอจากดของการศกษา

เนองจากขาราชการในสานกงานสงแวดลอมภาค 15 ทไดรบการแตงตงเปนเจา

พนกงานควบคมมลพษ ปฏบตการเกยวกบการควบคมมลพษ ตามประกาศกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ฉบบท 5 (พ.ศ.2552) เรอง แตงตงเจาพนกงาน

ควบคมมลพษตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.

2535 เรมปฏบตการดงกลาวในการบงคบใชกฎหมายเพอควบคมการปลอยนาเสยตาม

ขนตอนทางปกครองอยางตอเนอง เมอป พ.ศ. 2557 และไดดาเนนการกบแหลงกาเนด

มลพษประเภทโรงแรมในพนททองเทยว ซงเปนแหลงกาเนดมลพษนาเสยกลมเปาหมาย

หลกทสาคญ จงยงไมมขอมลการปฏบตการสาหรบแหลงกาเนดมลพษประเภทอนท

ชดเจนเพยงพอมาใชในการศกษาครอบคลมแหลงกาเนดมลพษทง 10 ประเภท ทกาหนด

ไว เชนโรงงานอตสาหกรรม การเลยงสกร สถานบรการนามนเชอเพลง บอเพาะเลยง

สตวน า เปนตน ผศกษาจงเลอกศกษาเฉพาะโรงแรมทเปนแหลงกาเนดมลพษทางนา

สาคญเปนตวแทนทมการดาเนนงานครบทกขนตอนกระบวนการทางปกครองกบการใช

อานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษ

5

นยามศพทเฉพาะ

1. “สงแวดลอม” หมายความวา สงตาง ๆ ทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพท

อยรอบตวมนษยซงเกดขนโดยธรรมชาตและสงทมนษยไดทาขน

2. “คณภาพสงแวดลอม” หมายความวา ดลยภาพของธรรมชาต อนไดแก สตว

พช และทรพยากรธรรมชาตตาง ๆ และสงทมนษยไดทาขน ทงน เพอประโยชนตอการ

ดารงชพของประชาชน และความสมบรณสบไปของมนษยชาต

3. “มาตรฐานคณภาพสงแวดลอม” หมายความวา คามาตรฐานคณภาพนา

อากาศ เสยง และสภาวะอน ๆ ของสงแวดลอม ซงกาหนดเปนเกณฑทวไปสาหรบการ

สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม

4. “มลพษ” หมายความวา ของเสย วตถอนตราย และมลสารอน ๆ รวมทงกาก

ตะกอน หรอสงตกคางจากสงเหลานน ทถกปลอยทงจากแหลงกาเนดมลพษ หรอทมอย

ในสงแวดลอมตามธรรมชาต ซงกอใหเกดหรออาจกอใหเกดผลกระทบตอคณภาพ

สงแวดลอม หรอภาวะทเปนพษภยอนตรายตอสขภาพอนามยของประชาชนได และให

หมายความรวมถง รงส ความรอน แสง เสยง กลน ความสนสะเทอน หรอเหตราคาญอน ๆ

ทเกดหรอถกปลอยออกจากแหลงกาเนดมลพษดวย

5. “แหลงกาเนดมลพษ” หมายความวา ชมชน โรงงานอตสาหกรรม อาคาร

สงกอสราง ยานพาหนะ สถานทประกอบกจการใด ๆ หรอสงอนใด ซงเปนแหลงทมา

ของมลพษ

6. “นาเสย” หมายความวา ของเสยทอยในสภาพเปนของเหลว รวมทงมลสารท

ปะปนหรอปนเปอนอยในของเหลวนน

7. "นาทง" หมายความวา น าเสยทผานระบบบาบดนาเสยแลวจนเปนไปตาม

มาตรฐานควบคมการระบายนาทงตามทกาหนด

8. “ระบบบาบดนาเสย” หมายความวา กระบวนการทา หรอการปรบปรงนาเสย

ใหมคณภาพเปนนาทง รวมทงการทาใหน าทงพนไปจากอาคาร

9. “เจาพนกงานควบคมมลพษ” หมายความวา ผซงรฐมนตรวาการกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแตงตงใหปฏบตการเกยวกบการควบคมมลพษตาม

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

6

10. “วธปฏบตราชการทางปกครอง” หมายความวา การเตรยมการและการ

ดาเนนการของเจาหนาทเพอจดใหมคาสงทางปกครองหรอกฎ และรวมถงการ

ดาเนนการใด ๆ ในทางปกครองตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.

2539

11. “การพจารณาทางปกครอง” หมายความวา การเตรยมการและการดาเนนการ

ของเจาหนาท เพอจดใหมคาสงทางปกครอง

12. “คาสงทางปกครอง” หมายความวา

(1) การใชอานาจตามกฎหมายของเจาหนาททมผลเปนการสรางนตสมพนธ

ขนระหวางบคคลในอนทจะกอ เปลยนแปลง โอน สงวน ระงบ หรอมผลกระทบตอ

สถานภาพของสทธหรอหนาทของ บคคล ไมวาจะเปนการถาวรหรอชวคราว เชน การ

สงการ การอนญาต การอนมต การวนจฉยอทธรณ การรบรอง และการรบจดทะเบยน

แตไมหมายความรวมถงการออกกฎ

(2) การอนทกาหนดในกฎกระทรวง

13. “กฎ” หมายความวา พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง

ขอบญญตทองถน ระเบยบ ขอบงคบ หรอบทบญญตอนทมผลบงคบเปนการทวไป โดย

ไมมงหมายใหใชบงคบแกกรณใดหรอ บคคลใดเปนการเฉพาะ

14. “เจาหนาท” หมายความวา บคคล คณะบคคล หรอนตบคคล ซงใชอานาจ

หรอไดรบมอบ ใหใชอานาจทางปกครองของรฐในการดาเนนการอยางหนงอยางใดตาม

กฎหมาย ไมวาจะเปนการจดตง ขนในระบบราชการ รฐวสาหกจหรอกจการอนของรฐ

หรอไมกตาม

15. “คกรณ” หมายความวา ผยนคาขอหรอผคดคานคาขอ ผอยในบงคบหรอจะ

อยในบงคบของคาสงทางปกครอง และผซงไดเขามาในกระบวนการพจารณาทาง

ปกครองเนองจากสทธของผนนจะถกกระทบกระเทอนจากผลของคาสงทางปกครอง

16. "อาคาร" หมายความวา อาคารทกอสรางขน ไมวาจะมลกษณะเปนอาคาร

หลงเดยว หรอเปนกลมของอาคารซงตงอยภายในพนทซงเปนบรเวณเดยวกน และไมวา

จะมทอระบายนาทอเดยว หรอมหลายทอ ทเชอมตดตอกนระหวางอาคารหรอไมกตาม

ซงไดแก

7

(1) …

(2) โรงแรม ตามกฎหมายวาดวยโรงแรม

(3) …

17. อาคารประเภท ก. หมายความถง อาคารดงตอไปน

(1) …

(2) โรงแรมทมจานวนหองสาหรบใชเปนหองพกรวมกนทกชนของอาคาร

หรอกลมของอาคารตงแต 200 หองขนไป

(3) …

18. อาคารประเภท ข. หมายความถง อาคารดงตอไปน

(1) …

(2) โรงแรมทมจานวนหองสาหรบใชเปนหองพกรวมกนทกชนของอาคาร

หรอกลมของอาคารตงแต 60 หองแตไมถง 200 หอง

(3) …

19. “โรงแรม” หมายความวา สถานทพกทจดตงขนโดยมวตถประสงคในทาง

ธรกจเพอใหบรการทพกชวคราวสาหรบคนเดนทางหรอบคคลอนใดโดยมคาตอบแทน

ทงน ไมรวมถง

(1) สถานทพกทจดตงขนเพอใหบรการทพกชวคราวซงดาเนนการโดยสวน

ราชการ รฐวสาหกจ องคการมหาชน หรอหนวยงานอนของรฐ หรอเพอการกศล หรอ

การศกษา ทงน โดยมใชเปนการหาผลกาไรหรอรายไดมาแบงปนกน

(2) สถานทพกทจดตงขนโดยมวตถประสงคเพอใหบรการทพกอาศยโดยคด

คาบรการเปนรายเดอนขนไปเทานน

(3) สถานทพกอนใดตามทกาหนดในกฎกระทรวง

ความยงยากซบซอนของผลงาน

การใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษในการตรวจสอบและบงคบใช

กฎหมายกบแหลงกาเนดมลพษนาเสยตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 เพอใหแหลงกาเนดมลพษปฏบตหนาทของตนตาม

8

กฎหมายมหลายขนตอนและในแตละขนตอนเจาพนกงานฯตองใชขอมลทงวชาการ

กฎหมายทถกตองครบถวน เพยงพอ เพอเปนหลกฐานในการพจารณาทางปกครองของ

เจาพนกงานฯ กบแหลงกาเนดฯทอยภายใตคาสงหรอคาบงคบทางปกครองมความ

ครบถวนสมบรณ เกดประสทธภาพ และมความเปนธรรม โดยมเจาพนกงานฯทาหนาท

และใชอานาจพจารณาทางปกครอง 2 ระดบ ประกอบดวย

ระดบท 1 การใชอานาจเตรยมการของเจาพนกงานฯผตรวจสอบ

1. เตรยมการตงแตการวางแผนงานตรวจสอบ งบประมาณ บคลากร การ

ประสานหองปฏบตการในการรบ - สงตวอยางนา การเตรยมเครองมออปกรณ

ภาคสนาม ยานพาหนะ เอกสาร เชน แบบบนทกขอมลตรวจสอบแหลงกาเนดฯ คมอเจา

พนกงานฯ ขอกฎหมาย แผนพบ และการทวนสอบ

1.2 การจดประชมชแจงทาความเขาใจหนาทของแหลงกาเนดฯ และขนตอนการ

ใชอานาจของเจาพนกงานฯ กอนการเขาตรวจสอบและควบคมการปลอยนาเสยตาม

กฎหมาย

1.3 การเขาตรวจสอบและรวบรวมพยานหลกฐานสาคญและจาเปนเกยวของตาม

กฎหมาย เชน การบนทกขอมลทวไป ขอมลสภาพการจดการนาเสยและการระบายนา

ทง/น าเสย การเกบและรกษาสภาพตวอยางนา รวมทงการสงตวอยางนา

1.4 การวเคราะห ขอมล/ขอเทจจรงผลการตรวจสอบ เพอเชอมโยงกบขอ

กฎหมาย และประมวลผลเสนอเจาพนกงานฯผทาหรอออกคาสงทางปกครอง

ระดบท 2 การใชอานาจของเจาพนกงานฯผออกคาสงทางปกครองเปนการ

พจารณาตรวจสอบและทบทวนขอมล/ขอเทจจรง ขอกฎหมายและขอเสนอของเจา

พนกงานฯผตรวจสอบเตรยมการทกขนตอน เพอประกอบการใชดลยพนจและตดสนใจ

พจารณาดาเนนการทางปกครองกบแหลงกาเนดฯคกรณ

ดงนน เจาพนกงานฯทง 2 ระดบ จงตองอาศยความละเอยดรอบคอบ และตองม

พนฐานความรความสามารถและความเขาใจทงดานวชาการ ขอกฎหมายเกยวของ

โดยเฉพาะกฎหมายวาดวยการสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต กฎหมาย

วาดวยโรงแรม กฎหมายวาดวยควบคมอาคาร เปนตน และทสาคญตองเขาใจกฎหมายวา

ดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง ในการวเคราะหขอมลทเชอมโยงสมพนธและ

9

ตอเนองกนในทกขนตอน เพอการพจารณาทางปกครอง เปนไปโดยสมบรณถกตอง และ

มประสทธภาพ เกดความเปนธรรมแกคกรณ

ประโยชนของผลงาน

1. มรปแบบและแนวทางปฏบตในการบงคบใชกฎหมายใหกบขาราชการใน

สงกดสานกงานสงแวดลอมภาคท 15 สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

จงหวด หรอหนวยงานอนทไดรบการแตงตงใหเปนเจาพนกงานควบคมมลพษในพนท

รบผดชอบ

2. สามารถนาผลการศกษานไปใชประโยชนในการบงคบใชกฎหมายโดยเฉพาะ

หลกผกอมลพษเปนผจาย (Polluter Pays Principle) “หลก PPP และหลกปองกน

ลวงหนา ( Precautionary Principle ) สาหรบแหลงกาเนดมลพษประเภทอนทเกยวของ

เชน โรงงานอตสาหกรรม ซงใชอานาจแตกตางจากแหลงกาเนดฯประเภทอน โดย

โดยเฉพาะ “การใชอานาจตามมาตรา 70 แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 โดยเจาพนกงานควบคมมลพษ สามารถใชอานาจนได

โดยตรง เนองจากพระราชบญญตนไมไดกาหนดให เจาพนกงานควบคมมลพษ ตองแจง

พนกงานเจาหนาทตามกฎหมายวาดวยโรงงานดาเนนการตามอานาจหนาทกอน”

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และวรรณกรรมทเกยวของ

ในการศกษาเรองการใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษตามพระราชบญญต

สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ครงนไดรวบรวมแนวคด

ทฤษฎ และวรรณกรรมทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการศกษา ดงน

1. ความรทวไปของมลพษทางนา

2. ระบบบาบดนาเสย

3. แนวคด ทฤษฎทางกฎหมายทเกยวของ

4. กฎหมายเกยวกบการควบคมมลพษทางนา

5. งานวจยทเกยวของ

1. ความรทวไปของมลพษทางนา

1.1 ความหมายของมลพษทางนา

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาตพ.ศ. 2535

มาตรา 4 ไดกาหนด นยามความหมายของคาตางๆ ไวดงเชน

“ภาวะมลพษ” หมายถงสภาวะทสงแวดลอมเปลยนแปลงหรอปนเปอนโดย

มลพษ ซงทาใหคณภาพ ของสงแวดลอมเสอมโทรมลง

“มลพษ” หมายถง ของเสย วตถอนตราย และมลสารอนๆ รวมทงกาก ตะกอน

หรอสงตกคางจากสงเหลานนทถกปลอยทงจากแหลงกาเนดมลพษ หรอทมอยในสงแวดลอม

ตามธรรมชาตซงกอใหเกดหรออาจกอใหเกดผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอมหรอ

ภาวะทเปนพษภยอนตราย ตอสขภาพอนามยของประชาชนได

“นาเสย” หมายถง ของเสยทอยในสภาพเปนของเหลว รวมทงมลสารท

ปะปนหรอปนเปอนอยในของเหลวนน

11

“มลพษทางนา” หมายถง สภาวะของนาทมสง เจอปน เชน สารพษ โลหะ

หนกตางๆ รวมถงสารอนทรยปนเปอนอยในปรมาณทสงมากพอทจะทาใหเกด ความ

เสยหายตอคณภาพของนา ระบบนเวศ และทาใหเกดอนตรายตอมนษยสตวและพช

1.2 สภาพปญหาทวไปของมลพษทางนา

มลพษทางนาอาจกอใหเกดสภาพปญหาตางๆ ตอสงแวดลอม สงคม และ

เศรษฐกจ ดงน

1) กอใหเกดผลเสยตอสขภาพอนามยของมนษย สตว และพช โดยอาจ

จาแนกออกเปน

(1) ผลเสยเนองจากนาเนาเสย ไดแก เปนแหลงเพาะเชอโรคตางๆ ทาให

เกดโรค เชน โรค ผวหนง และเมอมนษยบรโภคนา กอาจเกดโรคบด โรคทองรวง หรอ

โรคตบอกเสบ เปนตน พชหรอสตวน าสะสมเชอโรคตางๆ

(2) ผลเสยเนองจากนาทมสารพษหรอโลหะหนกเจอปน อาจเกดการ

สะสมในหวงโซอาหาร และระบบนเวศน

2) กอใหเกดความเดอดรอนราคาญ ดานกลนเหมน อนเปนเหตใหกอความ

เดอดรอนราคาญแกประชาชนซงสญจรไปมา หรอพกอาศยอยบรเวณแหลงนาดงกลาว

3) กอใหเกดผลเสยหายตอการพฒนาเศรษฐกจโดยเฉพาะดานการ

เกษตรกรรม การประมง และการทองเทยว

1.3 แหลงกาเนดมลพษทางนา

มลพษทางนานน อาจมแหลงกาเนดตางๆ ดงตอไปน

1) ชมชนและอาคารทพกอาศย มลพษทางนามแหลงกาเนดทสาคญ จาก

อาคารทพกอาศย โรงพยาบาล ตลาด รานอาหาร สถานบรการตางๆ เชน การระบาย

นาทงจากการชาระลางสงสกปรกตางๆ นาทงจากการซกผา หรอการเท ทงขยะหรอสง

ปฏกลลงสแหลงนา เปนตน

2) กจการโรงงานอตสาหกรรม มลพษทางนามแหลงกาเนดทสาคญอกแหลง

หนงจากโรงงาน อตสาหกรรม เนองจากกระบวนการผลตของโรงงานอตสาหกรรมมก

กอใหเกดนาเสย เชน การระบายนา ทใชในการลางวตถดบ หรอการระบายนาทใชใน

12

การระบายความรอนในอปกรณเครองจกรของโรงงาน อตสาหกรรม ทงลงสแหลงนา

ซงพบวาน าทงจากโรงงานอตสาหกรรมบางสวนจะมโลหะหนก หรอสารพษ ตางๆ ดวย

3) การทา เหมองแร นบเปนแหลงกาเนดมลพษทางนาแหลงหนง เนองจาก

นาทงทเกดจากการทา เหมองแรจะมตะกอนของเศษหนแรสงสกปรกตางๆ และมกม

โลหะหนก หรอสารพษบางชนดรวมอยดวย

4) การเกษตรกรรม มลพษทางนาทมแหลงกาเนดจากการเกษตรกรรมนนเกด

จากการเกษตรกรรม ในปจจบนมการใชสารเคมมากขน เชน ปยเคมยาปราบศตรพช ยา

ฆาแมลง ฯลฯ นาทระบายทงจากแหลง เกษตรกรรมจงมสารเคมตางๆ ทชะลางจากผว

ดนปะปนมาดวย

5) การคมนาคมขนสง มลพษทางนาอาจมแหลงกาเนดจากการคมนาคม

ขนสง เชน การคมนาคม ขนสงทางเรอมกมการระบายของเสยลงสแหลงนาหรอในบาง

กรณอาจเกดการรวไหลของนามนหรอสารเคม อยางอนลงสแหลงนา เปนตน

2. ระบบบาบดนาเสย

ระบบบาบดนาเสย สามารถแบงตามความหมายได 2 ลกษณะ คอ ระบบบาบดนา

เสยตามหลกวชาการ และระบบบาบดนาเสยตามกฎหมาย

ระบบบาบดนาเสยตามหลกวชาการ หมายถง เครองมอหรอกลไกหรอ

กระบวนการทใชในการกาจดสงเจอปน หรอมลสารในนาเสยใหมคาใดๆ โดยไม

คานงถงคาตามเกณฑมาตรฐานทางกฎหมาย เชน จดใหมบอดกไขมน หรอการมบอ

เกรอะ เพอกาจดของเสยทางกายภาพ หรอการลดกลนเหมนนาเสย เปนตน

ระบบบาบดนาเสยตามกฎหมาย หมายถง ระบบบาบดนาเสยตามกฎหมายวาดวย

อาคาร ซงอาคารแตละประเภทตองจดใหมขนาดและประสทธภาพเพยงพอในการ

ปรบปรงนาเสยจากอาคารใหเปนนาทงทมคณภาพตามมาตรฐานทกาหนดไว และให

แสดงแบบและคานวณรายการระบบบาบดนาเสยไวดวย

ดงนนการเลอกระบบบาบดนาเสยจงขนอยทวตถประสงค และปจจยตางๆ ไดแก

ลกษณะของนาเสย ระดบการบาบดนาเสยทตองการ สภาพทวไปของทองถน คาลงทน

กอสรางและคาดาเนนการดแลและบารงรกษา และขนาดของทดนทใชในการ กอสราง

13

เปนตน ทงนเพอใหระบบบาบดนาเสยทเลอกมความเหมาะสมกบแตละทองถน ซงม

สภาพแวดลอมทแตกตางกน โดยการบาบดนาเสยสามารถแบงไดตาม ดงน

2.1 การบาบดทางกายภาพ (Physical Treatment) : เปนวธการแยกเอาสงเจอปน

ออกจากนาเสย เชน ของแขงขนาดใหญ กระดาษ พลาสตก เศษอาหาร กรวด ทราย

ไขมนและนามน โดยใชอปกรณในการบาบดทางกายภาพ คอ ตะแกรงดกขยะ ถงดก

กรวดทราย ถงดกไขมนและนามน และถงตกตะกอน ซงจะเปนการลดปรมาณของแขง

ทงหมดทมในนาเสยเปนหลก

2.2 การบาบดทางเคม (Chemical Treatment) : เปนวธการบาบดนาเสยโดยใช

กระบวนการทางเคม เพอทาปฏกรยากบสงเจอปนในนาเสย วธการนจะใชสาหรบนาเสย

ทมสวนประกอบอยางใดอยางหนงดงตอไปน คอ คาพเอชสงหรอตาเกนไป มสารพษ ม

โลหะหนก มของแขงแขวนลอยทตกตะกอนยาก มไขมนและนามนทละลายนา มไนโตรเจน

หรอฟอสฟอรสทสงเกนไป และมเชอโรค ทงนอปกรณทใชในการบาบดนาเสยดวยวธ

ทางเคม ไดแก ถงกวนเรว ถงกวนชา ถงตกตะกอน ถงกรอง และถงฆาเชอโรค

2.3 การบาบดทางชวภาพ (Biological Treatment) : เปนวธการบาบดนาเสยโดย

ใชกระบวนการทาง ชวภาพหรอใชจลนทรย ในการกาจดสงเจอปนในนาเสยโดยเฉพาะ

สารคารบอนอนทรย ไนโตรเจน และฟอสฟอรส โดยความสกปรกเหลานจะถกใชเปน

อาหารและเปนแหลงพลงงานของจลนทรยในถงเลยงเชอเพอการเจรญเตบโต ทาใหน า

เสยมคาความสกปรกลดลง โดยจลนทรยเหลานอาจเปนแบบใชออกซเจน (Aerobic

Organisms) หรอไมใชออกซเจน (Anaerobic Organisms) กได ระบบบาบดนาเสยท

อาศยหลกการทางชวภาพ ไดแก ระบบ แอกทเวเตดสลดจ (Activated Sludge, AS)

ระบบแผนจานหมนชวภาพ (Rotating Biological Contactor, RBC) ระบบคลอง วนเวยน

(Oxidation Ditch, OD) ระบบบอเตมอากาศ (Aerated Lagoon, AL) ระบบโปรยกรอง

(Trickling Filter) ระบบบอบาบดนาเสย (Stabilization Pond) ระบบยเอเอสบ (Upflow

Anaerobic Sludge Blanket, UASB) และ ระบบกรองไรอากาศ (Anaerobic Filter, AF)

เปนตน

14

การบาบดนาเสย สามารถแบงไดตามขนตอนตางๆ ดงน

1. การบาบดขนตน (Preliminary Treatment) และการบาบดเบองตน (Primary

Treatment) : เปนการบาบดเพอแยกทราย กรวด และของแขงขนาดใหญ ออกจาก

ของเหลวหรอนาเสย โดยเครองจกรอปกรณทใชประกอบดวย ตะแกรงหยาบ (Coarse

Screen) ตะแกรงละเอยด (Fine Screen) ถงดกกรวดทราย (Grit Chamber) ถงตกตะกอน

เบองตน (Primary Sedimentation Tank) และเครองกาจดไขฝา (Skimming Devices) การ

บาบดนาเสยขนนสามารถกาจดของแขงแขวนลอยไดรอยละ 50 - 70 และกาจดสารอนทรย

ซงวดในรปของบโอดได รอยละ 25 - 40

2. การบาบดขนทสอง (Secondary Treatment) : เปนการบาบดนาเสยทผาน

กระบวนการบาบดขนตนและการบาบดเบองตนมาแลว แตยงคงมของแขงแขวนลอย

ขนาดเลกและสารอนทรยทงทละลายและไมละลายใน นาเสยเหลอคางอย โดยทวไปการ

บาบดขนทสองหรอเรยกอกอยางวาการบาบดทางชวภาพ (Biological Treatment) จะ

อาศยหลกการเลยงจลนทรยในระบบภายใตสภาวะทสามารถควบคมได เพอเพม

ประสทธภาพในการกนสารอนทรยไดรวดเรวกวาทเกดขนตามธรรมชาต และแยก

ตะกอนจลนทรยออกจากนาทงโดยใชถงตกตะกอน (Secondary Sedimentation Tank)

ทาใหน าทงมคณภาพดขน จากนนจงผานเขาระบบฆาเชอโรค (Disinfection) เพอให

แนใจวาไมมจลนทรยทกอใหเกดโรคปนเปอน กอนจะระบายนาทงลงสแหลงนา

ธรรมชาต หรอนากลบไป ใชประโยชน (Reuse) การบาบดนาเสยในขนนสามารถกาจด

ของแขงแขวนลอยและสารอนทรยซงวดในรปของ บโอดไดมากกวารอยละ 80

3. การบาบดขนสง (Advance Treatment หรอ Tertiary Treatment) : เปน

กระบวนการกาจดสารอาหาร (ไนโตรเจนและฟอสฟอรส) ส สารแขวนลอยทตกตะกอน

ยาก และอนๆ ซงยงไมไดถกกาจดโดยกระบวนการบาบดขนทสอง ทงนเพอปรบปรง

คณภาพนาใหดยงขนเพยงพอทจะนากลบมาใชใหม (Recycle) ได นอกจากนยงชวย

ปองกนการเตบโตผดปกตของสาหรายทเปนสาเหตทาใหเกดนาเนา แกไขปญหาความ

นารงเกยจของแหลงนาอนเนองจากส และแกไขปญหาอนๆ ทระบบบาบดขนทสองไม

สามารถกาจดได

15

กระบวนการทางกายภาพ (Physical Unit Operation)

การบาบดนาเสยดวยวธกายภาพเปนวธจาเปนตองมในทกงานของการบาบดนาเสย

สาหรบกระบวนการบาบดทางกายภาพตางๆ มดงน

1 ตะแกรง (Screen)

2 การบดตด (Commination)

3 การกาจดตะกอนหนก (Grit Removal)

4 การกาจดนามนและไขมน (Oil and Grease Removal)

5 การตกตะกอน (Sedimentation)

6 การทาใหตะกอนลอย (Flotation)

7 การกรอง (Filtration)

1. ตะแกรง (Screen)

ตะแกรงมไวใชในการดกเศษขยะตางๆ จากนาเสย เชน เศษไม เศษกระดาษ เศษ

พลาสตก ฯลฯ มประโยชนมากตอการชวยเสรมประสทธภาพในการบาบดนาเสยของ

ระบบบาบดนาเสย และปองกนการเสยหายทมตอเครองจกรกลตางๆ เชน เครองสบนา

เครองเตมอากาศ เปนตน ตะแกรงมอยดวยกน 2 แบบ คอ ตะแกรงหยาบและตะแกรง

ละเอยดซงมชองวางระหวางแทงเหลกตงแต 25 มลลเมตรขนไป และมอยระหวาง

2 ถง 6 มลลเมตร ตามลาดบ

2. การบดตด (Commination)

เครองบดตดมหนาทบดตดเศษขยะทไหลมากบนาเสย เพอใหเศษขยะนมขนาด

เลก เพอชวยในการเพมประสทธภาพในการบาบดนาเสย ซงเปนหลกการเดยวกบฟน

ของคนเราททาการบดเคยวอาหารใหเลกลงเพอชวยในการยอยอาหารไดงายขน

3. การกาจดตะกอนหนก (Grit Removal)

ตะกอนหนกคอ พวกกรวด หน ทราย หรอตะกอนตางๆทมความถวงจาเพาะสง

ตะกอนหนกดงกลาวนจาเปนตองถกกาจดออกไปจากนาเสยเพอปองกนไมใหเกดปญหา

ตางๆ ดงน

16

- เพอปองกนไมใหเกดความเสยหายแกเครองจกรกลตางๆ เชน เครองสบน า เปนตน

- เพอปองกนไมใหเกดการอดตนในทอระบายนาเสย

- เพอปองกนไมใหจบตวเปนกอนใหญขนซงทาใหระบบบาบดนาเสย เสยหาย

ระบบกาจดตะกอนหนกมหลายชนดดงน

- ถงกาจดตะกอนหนกทมรปรางสเหลยมผนผา

- ถงกาจดตะกอนหนกทมรปรางสเหลยมจตรสหรอวงกลม

- ถงกาจดตะกอนหนกทใชระบบเปาอากาศ (Aerated Grit Chamber)

4. การกาจดนามนและไขมน (Oil and Grease Removal)

บอดกไขมนใชสาหรบบาบดนาเสยจากครวของบานพกอาศย หองอาหารหรอ

ภตตาคาร เนองจาก นาเสยดงกลาวจะมนามนและไขมนปนอยมาก หากไมกาจดออกจะ

ทาใหทอระบายนาอดตน โดยลกษณะนาเสยจากครวของบานพกอาศยกรณทไมผาน

ตะแกรงจะมนามนและไขมนประมาณ 2,700 มลลกรม/ลตร หากผานตะแกรงจะมนามน

และไขมนประมาณ 500 มลลกรม/ลตร สาหรบลกษณะนาเสยจากครวของภตตาคารจะม

นามนและไขมนประมาณ 1,500 มลลกรม/ลตร ดงนน บอดกไขมนทใชจะตองมขนาด

ใหญเพยงพอทจะกกนาเสยไวระยะหนงเพอใหไขมนและนามนมโอกาสลอยตวขนมา

สะสมกนอยบนผวนา เมอปรมาณไขมนและนามนสะสมมากขนตองตกออกไปกาจด

เชน ใสถงพลาสตกทงฝากรถขยะหรอนาไปตากแหงหรอหมกทาปย บอดกไขมนจะ

สามารถกาจดไขมนไดมากกวารอยละ 60 บอดกไขมนมทงแบบสาเรจรปทสามารถซอ

และตดตงไดงาย หรอสามารถสรางเองได โดยใชวงขอบซเมนตหรอถงซเมนตหนขด

ซงประหยดคาใชจายกวาแบบสาเรจรป และสามารถปรบใหเหมาะสมกบพนทและ

ปรมาณนาทใช

สาหรบระบบกาจดไขมนหรอนามนแบบทนยมใชเปนถงทมแผนขวางอยในบอ

เพอดกไขมนไวไหไดปรมาณมาก หลกการออกแบบถงดกไขมนคอ ตองมขนาดพนท

ผวของถงเพยงพอกบปรมาณไขมนทจะลอยขนมาความเรวของนาไหลภายในถงตองตา

ทสดเทาทจะมได ระยะเวลากกพก (Detention Time) ของบอดกไขมนไมควรนอยกวา 6

ชวโมง ทางออกตองไมใหพวกไขมนหลดลอยออกไปไดและถาเปนถงดกไขมนทใชคน

17

เกบกวาดขนมาตองหมนคอยเกบขนมาใหหมดทกวน โดยขนาดมาตรฐานบอดกไขมน

แบบสรางในทสาหรบภตตาคารตามตาราง 2

ตาราง 2

ขนาดมาตรฐานบอดกไขมนแบบสรางในทสาหรบภตตาคาร

ขนาดพนท

(ตารางเมตร)

ปรมาตรบอท

ตองการ

ขนาดบอ

ความลก (ม.) ความกวาง (ม.) ความยาว (ม.)

10 0.19 0.40 0.50 1.00

10-25 0.47 0.60 0.60 1.30

25-50 0.94 0.75 0.80 1.60

50-75 1.41 0.75 1.00 2.00

75-100 1.88 0.80 1.10 2.20

100-125 2.35 0.85 1.20 2.40

125-150 2.82 0.90 1.20 2.60

150-175 3.29 1.00 1.30 2.60

175-200 3.76 1.00 1.35 2.80

หมายเหต0 ในกรณทตองการสรางดวยวงขอบซเมนต ใหเทยบใชกบปรมาตรบอของวงขอบขนาด

ตางๆ ตามตารางขางบน สาหรบภตตาคารขนาดใหญตองเพมจานวนบอใหไดปรมาตรรวมทงกบ

ปรมาตรบอทตองการ

การใชงานและดแลรกษา

ปญหาสาคญของบอดกไขมน กคอ การขาดการดแลรกษาอยางสมาเสมอ ซงจะ

ทาใหเกดความสกปรกและกลนเหมน เกดการอดตนหรออาจเปนทอยอาศยของแมลงสาบ

และอนๆ ได รวมทงทาใหบอดกไขมนเตมและแยกไขมนไดไมมประสทธภาพเพยงพอ

ซงการดแลรกษาควรดาเนนการอยางสมาเสมอ ดงน

1. ตองตดตงตะแกรงดกขยะกอนเขาบอดกไขมน0

2. ตองไมทะลวงหรอแทงผลกใหเศษขยะไหลผานตะแกรงเขาไปในบอดกไขมน0

3. ตองไมเอาตะแกรงดกขยะออก ไมวาจะชวคราวหรอถาวร

4. ตองหมนโกยเศษขยะทดกกรองไวไดหนาตะแกรงออกสมาเสมอ0

18

5. หามเอานาจากสวนอนๆ เชน นาลางมอ น าอาบ นาซก น าฝน เปนตน เขามาใน

บอดกไขมน0

6. ตองหมนตกไขมนออกจากบอดกไขมนอยางนอยทกสปดาห นาไขมนทตกได

ใสภาชนะปดมดชดและรวมไปกบขยะมลฝอย เพอใหรถเทศบาลนาไปกาจดตอไป0

7. หมนตรวจดทอระบายนาทรบนาจากบอดกไขมน หากมไขมนอยเปนกอน

หรอคราบ ตองทาตามขอ 6 ถมากขนกวาเดม

นอกจากนยงมบอดกไขมนสาเรจรป ดงนนการพจารณาใชควรคานงถงขนาด

ของถงทไดตามมาตรฐานทไดกาหนดไว รวมถงประสทธภาพการกาจดไขมนและตอง

ตรวจสอบกบมาตรฐานอตสาหกรรมทกาหนด เพอใหไดมาตรฐานและเปนทยอมรบ

ของผบรโภค

5. การตกตะกอน (Sedimentation)

การตกตะกอนเปนวธการแยกตะกอนแขวนลอยออกจากนาเสย โดยอาศยการจม

ตวลงของตะกอนแขวนลอยทมคาความถวงจาเพาะของตะกอนสงกวาน า ในระบบบาบด

นาเสยทวไปมกมถงตกตะกอนอย 2 ชนด คอ ถงตกตะกอนททาหนาทแยกตะกอนตางๆ

ออกจากนาเสยกอนทจะไหลไปลงถงบาบดนาเสยดวยวธชววทยา ซงนยมเรยกวาถง

ตกตะกอนแรก (Primary Sedimentation tank) และถงตกตะกอนอกชนดคอ ถงตกตะกอน

ทใชแยกตะกอนชวภาพหรอตะกอนเคมออกจากนาเพอใหไดน าใสสะอาดซงนยม

เรยกวาถงตกตะกอนทสอง (Secondary Sedimentation Tank) ถงตกตะกอนยงสามารถ

แบงแยกออกไดเปนประเภทตางๆ ดงน

- ถงสเหลยมผนผา

- ถงสเหลยมจตรส

- ถงทรงกลม

- ถงแบบมแผนเอยงตดตง

6. การทาใหตะกอนลอย (Flotation)

ระบบนมหลกการคอ แยกตะกอนออกจากนาเสยดวยวธทาใหตะกอนตางๆในนาเสย

ลอยขนสบรเวณชนบนของผวนา เพอทาการกวาดตะกอนลอยทงออกไปวธนนยมใชกบ

ตะกอนประเภททยากตอการตกตะกอน เชน พวกไขมนสตว ตะกอนเบาตางๆ เปนตน

19

ระบบนจะใชพนทในการแยกตะกอนนอยกวาวธตกตะกอน เพราะใชเวลานอยกวาใน

การแยกตะกอนออกจากนาเสยแตระบบนตองใชเครองจกรกลและพลงงานมากกวาของ

วธตกตะกอน และอาจจาเปนตองเตมสารเคมเขาชวยในการแยกตะกอนดวย เชน

สารสม FeCl3 เปนตน

วธการทาใหลอยขนมามอยดวยกน 3 วธดงน

- การลอยดวยอากาศละลาย (Dissolved-air Flotation)

- การลอยตวดวยอากาศ (Air Flotation)

- การลอยตวดวยสญญากาศ (Vacuum Flotation)

การลอยตวดวยอากาศละลาย (Dissolved-air Flotation)

หลกการของวธนคอเปาอากาศลงไปในนาเสยภายใตความดน 2 - 3 บรรยากาศ

จากนนจงปลอยความดนเขาสสภาวะความดนบรรยากาศ

การลอยตวดวยอากาศ (Air Flotation)

หลกการของวธนคอการเตมอากาศหรอเปาอากาศลงไปในนาเสยโดยตรง ณ

ความดนบรรยากาศในการการเปาอากาศจะทาใหเกดฟองอากาศทมเสนผานศนยกลาง

ของฟองอากาศประมาณ 2-3 มลลเมตรไดนาพาตะกอนตางๆลอยขนสผวนา จากนน

พวกตะกอนทลอยขนมาจะถกกวาดทงออกไป สาหรบฟองอากาศทมขนาดใหญขนจะ

สงผลใหความเรวของฟองอากาศทลอยขนมามมากขนดวย

การลอยตวดวยสญญากาศ (Vacuum Flotation)

หลกการของวธนคอพยายามเปาอากาศลงในนาเสยจนถงจดอมตว ซงมอย 2 วธ

คอ เปาอากาศลงในนาเสยโดยตรงหรออกวธคอ ปลอยใหอากาศเขาไปในเครองสบนา

เอง ระบบนาจะใชถงปด ซงจะเกบนาทถกเปาอากาศลงไปจนถงจดอมตว ขณะทภายใน

ถงจะมสภาพเปนสญญากาศเมอถงนถกเปดออกโดยใชตวควบคมวาลว พวกอากาศท

ละลายอยในนาจะแยกออกมาจากนาในลกษณะของฟองอากาศเลกๆ พวกฟองอากาศ

เลกๆเหลานจะพาตะกอนตางๆในนาเสย ลอยขนมาลอยขนมาบนผวนาในลกษณะฝาไข

(Scum) ซงสามารถแยกออกจากนาไดโดยการกวาดและหรอการสบออก วธนเปนวธท

20

ตองการพนทสาหรบการตดตงระบบนอยกวาสองวธแรก หลกการของระบบนจะมความ

คลายคลงกบการเปดขวดนาอดลม

7. การกรอง (Filtration)

ระบบกรองนาแรกเรมเดมทถกนามาใชในงานประปาเทานน ตอมาในป

ค.ศ. 1949 มการนาเอาระบบกรองนามาใชในการเพมคณภาพนาทงทผานระบบบาบด

ขนทสองแลว (Effluent) โดยใชวธกรองนาทงทไหลลนออกจากถงตกตะกอนทสอง ทา

ใหน าทงทผานระบบกรองนาแลวจะไมมตะกอนแขวนลอยหลงเหลออย ทาใหสามารถ

ลดคาปรมาณตะกอนแขวนลอย (TSS) และคา (BOD) ลงไปไดอกมาก ประโยชนทไดน

สามารถนาไปประยกตใชในการแกปญหาระบบบาบดนาเสยของโรงงานอตสาหกรรม

บางชนดทไมสามารถแยกตะกอนออกจากนาทงไดหมด

เครองกรองนาทใชกนในระบบบาบดนาเสยหรอใชในการกรองนาทงทไดผาน

กระบวนการบาบดนาเสยขนทสองแลวสวนใหญแลวจะเปนนาทไหลลนออกจากถง

ตกตะกอนถงทสอง โดยทวไปเครองกรองนาสาหรบงานลกษณะนจะเปนประเภททให

ตะกอนตดคางอยในชนกรองแลวจงทาการลางเครองกรองเพอใหตะกอนทคางอยในชน

กรองหลดไหลทงออกไป ประเภทของเครองกรองนาอาจจาแนกไดอยางกวางๆคอ

- แบบกรองเรว (Rapid Sand Filter)ใชกบปรมาณนาเสยมากๆ

- แบบกรองชา (Slow Sand Filter)ใชกบปรมาณนาเสยนอยมพนทตดตงเพยงพอ

- แบบกรองใชความดน (Pressure Filter) ใชกบปรมาณนาเสยมาก มพนทจากด

กระบวนการบาบดนาเสยทางชวภาพ (Biological Unit Processes)

จดประสงคหลกของการบาบดนาเสยดวยวธนคอ การกาจด BOD นนคอ

ตองการกาจดสารอนทรยทละลายอยในนาเสยซงกอใหเกดปญหานาเนาเสย โดยอาศย

หลกการทใชจลชพตางๆมาทาการยอยสลายแปรเปลยนสภาพของสารอนทรยตางๆไปเปน

กาซ CO2 (ถาใชระบบเตมอากาศ) หรอไปเปนกาซ CH4 (ถาใชระบบไมเตมอากาศ) จะ

เหนไดวาการบาบดนาเสยดวยวธนจาเปนตองอาศยความรทางดานชวเคม

(Biochemistry) และจลชววทยา (Microbiology) มาชวยสนบสนนใหเขาใจลกซงขน

21

กระบวนการบาบดนาเสยดวยวธชววทยาตางๆ ซงประกอบดวย

1. ระบบบาบดนาเสยแบบแผนหมนชวภาพ (Rotating Biological Contactors , RBC)

2. ระบบบาบดนาเสยแบบเอเอส (Activated Sludge)

3. ระบบบาบดนาเสยแบบไมใชออกซเจน (Anaerobic Treatment System)

4 . ระบบบาบดนาเสยแบบบอปรบเสถยร (Stabilization Pond)

5. ระบบบาบดนาเสยแบบบอเตมอากาศ (Aerated Lagoon หรอ AL)

6. ระบบบาบดนาเสยแบบบงประดษฐ(Constructed Wetland) 1. ระบบบาบดนาเสยแบบแผนจานหมนชวภาพ (Rotating Biological Contactor; RBC)

ระบบแผนจานหมนชวภาพเปนระบบบาบดนาเสยทางชววทยาใหน าเสยไหล

ผานตวกลางลกษณะทรงกระบอกซงวางจมอยในถงบาบด ตวกลางทรงกระบอกนจะ

หมนอยางชา ๆ เมอหมนขนพนนาและสมผสอากาศ จลนทรยทอาศยตดอยกบตวกลาง

จะใชออกซเจนจากอากาศยอยสลายสารอนทรยในนาเสยทสมผสตดตวกลางขนมา และ

เมอหมนจมลงกจะนานาเสยขนมาบาบดใหมสลบกนเชนนตลอดเวลา

หลกการทางานของระบบ

กลไกการทางานของระบบในการบาบดนาเสยอาศยจลนทรยแบบใชอากาศ

จานวนมากทยดเกาะตดบนแผนจานหมนในการยอยสลายสารอนทรยในนาเสย โดยการ

หมนแผนจานผานนาเสย ซงเมอแผนจานหมนขนมาสมผสกบอากาศกจะพาเอาฟลมนา

เสยขนสอากาศดวย ทาใหจลนทรยไดรบออกซเจนจากอากาศ เพอใชในการยอยสลาย

หรอเปลยนรปสารอนทรยเหลานนใหเปน กาซคารบอนไดออกไซด น า และเซลล

จลนทรย ตอจากนนแผนจานจะหมนลงไปสมผสกบนาเสยในถงปฏกรยาอกครง ทาให

ออกซเจนสวนทเหลอผสมกบนาเสย ซงเปนการเตมออกซเจนใหกบนาเสยอกสวนหนง

สลบกนเชนนตลอดไปเปนวฏจกร แตเมอมจานวนจลนทรยยดเกาะแผนจานหมนหนา

มากขน จะทาใหมตะกอนจลนทรยบางสวน หลดลอกจากแผนจานเนองจากแรงเฉอน

ของการหมน ซงจะรกษาความหนาของแผนฟลมใหคอนขางคงทโดยอตโนมต ทงน

ตะกอนจลนทรยแขวนลอยทไหลออกจากถงปฏกรยาน จะไหลเขาสถงตกตะกอนเพอ

แยกตะกอนจลนทรยและนาทง ทาใหน าทงทออกจากระบบนมคณภาพดขน

22

สวนประกอบของระบบ

ระบบแผนจานหมนชวภาพเปนระบบบาบดนาเสยอกรปแบบหนงของระบบ

บาบดขนทสอง (Secondary Treatment) ซงองคประกอบหลกของระบบประกอบดวย

1) ถงตกตะกอนขนตน (Primary Sedimentation Tank) ทาหนาทในการแยกของแขงทมา

กบนาเสย 2) ถงปฏกรยา ทาหนาทในการยอยสลายสารอนทรยในนาเสย และ 3) ถง

ตกตะกอนขนทสอง (Secondary Sedimentation Tank) ทาหนาทในการแยกตะกอน

จลนทรยและนาทงทผานการบาบดแลว โดยในสวนของถงปฏกรยาประกอบดวย แผน

จานพลาสตกจานวนมากททาจาก polyethylene (PE) หรอ high density polyethylene

(HDPE) วางเรยงขนานซอนกน โดยตดตงฉากกบเพลาแนวนอนตรงจดศนยกลางแผน

ซงจลนทรยทใชในการบาบดนาเสยจะยดเกาะตดบนแผนจานนเปนแผนฟลมบางๆ หนา

ประมาณ 1-4 มลลเมตร

ระบบบาบดน าเสยแบบแผนจานหมนชวภาพหรอทเรยกระบบนอกอยางวาเปน

ระบบ fixed film ทงนชดแผนจานหมนทงหมดวางตดตงในถงคอนกรตเสรมเหลก

ระดบของเพลาจะอยเหนอผวนาเลกนอย ทาใหพนทผวของแผนจานจมอยในน าประมาณ

รอยละ 35 - 40 ของพนทแผนทงหมด และในการหมนของแผนจานหมนชวภาพอาศย

ชดมอเตอรขบเคลอนเพลาและเฟองทดรอบ เพอหมนแผนจานในอตราประมาณ 1 - 3 รอบ

ตอนาท สาหรบเกณฑการออกแบบระบบบาบดน าเสยแบบแผนจานหมนชวภาพ

(Rotating Biological Contactor) ตามตาราง 3

ระบบแผนหมนชวภาพ จะประกอบดวยหนวยบาบด ดงน

1) บอปรบสภาพการไหล (Equalizing Tank)

2) ถงตกตะกอนขนตน (Primary Sedimentation Tank)

3) ระบบแผนหมนชวภาพ

4) ถงตกตะกอนขนท 2 (Secondary Sedimentation Tank) และ

5) บอเตมคลอรน

23

ตาราง 3

เกณฑการออกแบบระบบบาบดนาเสยแบบแผนจานหมนชวภาพ (Rotating Biological Contactor)

หนวยบาบด เกณฑการออกแบบ (Design Criteria)

พารามเตอร คาทใชออกแบบ

1. ถงตกตะกอน

ขนตน (Primary

Sedimentation

Tank)

ระยะเวลาเกบกก 1-4 ชวโมง

- อตรานาลน (Overflow Rate)

อตราไหลเฉลย

อตราไหลสงสด

30-50 ลบ.ม./ตร.ม.-วน

70-130 ลบ.ม./ตร.ม.-วน

อตราภาระฝาย (Weir Loading Rate) 125-500 ลบ.ม./ม.-วน

2.ระบบแผน

หมนชวภาพ

(Rotating

Biological

Contactor)

ภาระชลศาสตร 80-160 ลบ.ม./1000 ตร.ม.-วน

อตราภาระอนทรย (Organic Loading) 10-17 กก.BOD ทงหมด/1000

ตร.ม.-วน

เวลาเกบกกน า (HRT) 0.7-1.5 ชวโมง

3.ถงตกตะกอน

ขนสอง

(Sedimentation

Tank)

- อตรานาลน (Overflow Rate)

อตราไหลเฉลย

อตราไหลสงสด

16-32 ลบ.ม./ตร.ม.-วน

40-48 ลบ.ม./ตร.ม.-วน

- อตราภาระของแขง (Solid Loading Rate)

อตราไหลเฉลย

อตราไหลสงสด

3-6 กก./ตร.ม.-ชม.

10 กก./ตร.ม.-ชม.

ความลก 3-4.5 เมตร

อตราภาระฝาย (Weir Loading Rate) 250 ลบ.ม./ม.-วน

4. บอเตม

คลอรน

(Chlorine

Contact Tank)

- เวลาสมผส

อตราไหลเฉลย

อตราไหลสงสด

15-30 นาท

30

15

ความเขมขนของคลอรนทตองการ 6 มก./ล.

คลอรนคงเหลอทงหมด (Total Residual

Chlorine)

0.3-2 มก./ล (0.5-1 มก./ล.)

24

ขอด

1) การเรมเดนระบบ (Start Up) ไมยงยาก ซงใชเวลาเพยง 1 - 2 สปดาห

2) การดแลและบารงรกษางาย ทาใหไมจาเปนตองใชบคลากรทมความรความ

ชานาญมากนก

3) ไมตองมการควบคมการเวยนตะกอนกลบ

4) ใชพลงงานในการเดนระบบนอย เนองจากใชพลงงานไฟฟาใชสาหรบ

ขบเคลอนมอเตอรเทานน สงผลใหคาใชจายในการดาเนนการและบารงรกษาตาดวย

ขอเสย

1) ราคาเครองจกรอปกรณทมราคาแพง เนองจากตองใชวสดอยางดเปนสวนประกอบ

2) เพลาแกนหมนทตองรบทงแรงอดและแรงบดชารดบอยครง

3) แผนจานหมนชวภาพชารดเสยหายงาย หากสมผสรงสอลตราไวโอเลตและ

สารพษเปนเวลานานอยางตอเนอง

2. ระบบบาบดนาเสยแบบเอเอส (Activated Sludge Process)

เปนวธบาบดนาเสยดวยวธการทางชววทยา โดยใชแบคทเรยพวกทใช

ออกซเจน (Aerobic Bacteria) เปนตวหลกในการยอยสลายสารอนทรยในนาเสย ระบบ

แอกทเวเตดสลดจเปนระบบบาบดนาเสยทนยมใชกนอยางแพรหลาย สามารถบาบดได

ทงน าเสยชมชนและนาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม แตการเดนระบบประเภทนจะม

ความยงยากซบซอน เนองจากจาเปนจะตองมการควบคมสภาวะแวดลอมและลกษณะ

ทางกายภาพตาง ๆ ใหเหมาะสมแกการทางานและการเพมจานวนของจลนทรย เพอให

ระบบมประสทธภาพในการบาบดสงสด

ในปจจบน ระบบแอกทเวเตดสลดจมการพฒนาใชงานหลายรปแบบ เชน ระบบ

แบบกวนสมบรณ (Completely Mix) กระบวนการปรบเสถยรสมผส (Contact

Stabilization Process) ระบบคลองวนเวยน (Oxidation Ditch) หรอ ระบบบาบดนาเสย

แบบเอสบอาร (Sequencing Batch Reactor) เปนตน

25

หลกการทางานของระบบ

ระบบบาบดนาเสยแบบแอกตเวเตดสลดจโดยทวไปจะประกอบดวยสวน

สาคญ 2 สวน คอ ถงเตมอากาศ (Aeration Tank) และถงตกตะกอน (Sedimentation

Tank) โดยนาเสยจะถกสงเขาถงเตมอากาศ ซงมสลดจอยเปนจานวนมากตามทออกแบบ

ไว สภาวะภายในถงเตมอากาศจะมสภาพทเอออานวยตอการเจรญเตบโตของจลนทรย

แบบแอโรบค จลนทรยเหลานจะทาการยอยสลายสารอนทรยในนาเสยใหอยในรปของ

คารบอนไดออกไซดและนาในทสด น าเสยทผานการบาบดแลวจะไหลตอไปยงถง

ตกตะกอนเพอแยกสลดจออกจากนาใส สลดจทแยกตวอยทกนถงตกตะกอนสวนหนง

จะถกสบกลบเขาไปในถงเตมอากาศใหมเพอรกษาความเขมขนของสลดจในถงเตม

อากาศใหไดตามทกาหนด และอกสวนหนงจะเปนสลดจสวนเกน (Excess Sludge) ท

ตองนาไปกาจดตอไป สาหรบนาใสสวนบนจะเปนนาทงทสามารถระบายออกส

สงแวดลอมได

ระบบแอกทเวเตดสลดจรปแบบตาง ๆ

ระบบบาบดนาเสยแอกทเวเตดสลดจแบบกวนสมบรณ (Completly Mixed

Activated Sludge: CMAS)

ลกษณะสาคญของ ระบบแอกทเวเตดสลดจแบบน คอ จะตองมถงเตมอากาศท

สามารถกวนใหน าและสลดจทอยในถงผสมเปนเนอเดยวกนตลอดทวทงถง ระบบแบบ

นสามารถรบภาระบรรทกสารอนทรยทเพมขนอยางรวดเรว (Shock Load) ไดด

เนองจากนาเสยจะกระจายไปทวถง และสภาพแวดลอมตาง ๆ ในถงเตมอากาศกมคา

สมาเสมอทาใหจลนทรยชนดตาง ๆ ทมอยมลกษณะเดยวกนตลอดทงถง(Uniform

Population)

ระบบบาบดนาเสยแอกทเวเตดสลดจแบบปรบเสถยรสมผส (Contact

Stabilization Activated Sludge; CSAS)

ลกษณะสาคญของระบบแอกทเวเตดสลดจแบบน คอ จะแบงถงเตมอากาศ

ออกเปน 2 ถงอสระจากกน ไดแก ถงสมผส (Contact Tank) และถงยอยสลาย

(Stabilization Tank) โดยตะกอนทสบมาจากกนถงตกตะกอนขนสองจะถกสงมาเตม

26

อากาศใหมในถงยอยสลาย จากนนตะกอนจะถกสงมาสมผสกบนาเสยในถงสมผส

(Contact Tank) เพอยอยสลายสารอนทรยในนาเสย ในถงสมผสนความเขมขนของสลดจ

จะลดลงตามปรมาณนาเสยทผสมเขามาใหม น าเสยทถกบาบดแลวจะไหลไปยงถง

ตกตะกอนขนทสองเพอแยกตะกอนกบสวนนาใส โดยนาใสสวนบนจะถกระบายออก

จากระบบ และตะกอนทกนถงสวนหนงจะถกสบกลบไปเขาถงยอยสลาย และอกสวน

หนงจะนาไปทง ทาใหบอเตมอากาศมขนาดเลกกวาบอเตมอากาศของระบบแอกตเวเตด

สลดจทวไป

ระบบบาบดนาเสยแอกทเวเตดสลดจแบบคลองเวยนวน (Oxidation Ditch; OD)

ลกษณะสาคญของระบบแอกทเวเตดสลดจแบบน คอ รปแบบของถงเตมอากาศ

จะมลกษณะเปนวงรหรอวงกลม ทาใหน าไหลวนเวยนตามแนวยาว (Plug Flow) ของถง

เตมอากาศ และรปแบบการกวนทใชเครองกลเตมอากาศตนาในแนวนอน (Horizontal

Surface Aerator) รปแบบของถงเตมอากาศลกษณะนจะทาใหเกดสภาวะทเรยกวา แอนอกซก

(Anoxic Zone) ซงเปนสภาวะทไมมออกซเจนละลายในนาทาใหไนเตรทไนโตรเจน

(NO32-) ถกเปลยนเปนกาซไนโตรเจน (N2) โดยแบคทเรยจาพวกไนตรฟายองแบคทเรย

(Nitrosomonas Spp. และ Nitrobactor Spp.) ทาใหระบบสามารถบาบดไนโตรเจนได

ระบบบาบดนาเสยแบบเอสบอาร (Sequencing Batch Reactor)

ลกษณะสาคญของระบบแอกตเวเตดสลดจแบบน คอ เปนระบบแอกทเวเตดจ

สลดจประเภทเตมเขา-ถายออก (Fill-and-Draw Activated Sludge) โดยมขนตอนในการ

บาบดนาเสยแตกตางจากระบบตะกอนเรงแบบอน ๆ คอ การเตมอากาศ (Aeration) และ

การตกตะกอน (Sedimentation) จะดาเนนการเปนไปตามลาดบภายในถงปฏกรยา

เดยวกน โดยการเดนระบบระบบบาบดนาเสยแบบเอส.บ.อาร. 1 รอบการทางาน

(Cycle) จะม 5 ชวงตามลาดบ ดงน

1) ชวงเตมนาเสย (Fill) นานาเสยเขาระบบ

2) ชวงทาปฏกรยา (React) เปนการลดสารอนทรยในนาเสย (BOD)

3) ชวงตกตะกอน (Settle) ทาใหตะกอนจลนทรยตกลงกนถงปฏกรยา

4) ชวงระบายนาทง (Draw) ระบายนาทผานการบาบด

5) ชวงพกระบบ (Idle) เพอซอมแซมหรอรอรบนาเสยใหม

27

โดยการเดนระบบสามารถเปลยนแปลงระยะเวลาในแตละชวงไดงายขนอยกบ

วตถประสงคในการบาบด ซงแสดงใหเหนถงความยดหยนของระบบบาบดนาเสยแบบ

เอสบอาร สาหรบเกณฑการออกแบบระบบบาบดนาเสยแบบแอกทเวเตดสลดจ

(Activated Sludge) ตามตาราง 4

ตาราง 4

เกณฑการออกแบบระบบบาบดนาเสยแบบแอกทเวเตดสลดจ (Activated Sludge)

หนวยบาบด เกณฑการออกแบบ

พารามเตอร คาทใชออกแบบ

1.แบบกวนสมบรณ

(Completely Mix)

F/M Ratio 0.2-0.6 กก.บโอด / กก. MLSS-วน

อายสลดจ (Sludge Age) 5-15 วน

อตราภาระอนทรย (Organic

Loading)

0.8-1.9 กก.บโอด / ลบ.ม.-วน

MLSS 2,500-4,000 มก./ล.

เวลาเกบกกน า (HRT) 3-5 ชวโมง

อตราสวนการสบสลดจกลบ 0.25-1

ความตองการออกซเจน 0.8-1.1 กก. O2 / กก. BOD ทถกกาจด

ประสทธภาพในการกาจดบโอด รอยละ 85-95

2. แบบปรบเสถยร

สมผส (Contact

Stabilization)

F/M Ratio 0.2-0.6 กก.บโอด / กก. MLSS-วน

อายสลดจ (Sludge Age) 5-15 วน

อตราภาระอนทรย (Organic

Loading)

0.9-1.2 กก.บโอด / ลบ.ม.-วน

- MLSS

ในถงสมผส

ในถงปรบเสถยร

1,000-3,000 มก./ล.

4,000-10,000 มก./ล.

- เวลาเกบกกนา (HRT)

ในถงสมผส

ในถงปรบเสถยร

0.5-1 ชวโมง

3-8 ชวโมง

อตราสวนการสบสลดจกลบ 0.25-1.5

28

ตาราง 4 (ตอ)

หนวยบาบด เกณฑการออกแบบ

พารามเตอร คาทใชออกแบบ

- ความตองการออกซเจน

ในถงสมผส

ในถงปรบเสถยร

0.4-0.6 กก.O2 / กก. BOD ทถกกาจด

0.3-0.5 กก.O2 / กก. BOD ทถกกาจด

ประสทธภาพในการกาจดบโอด รอยละ 80-90

3.แบบคลองวนเวยน

(Oxidation Ditch)

F/M Ratio 0.05-0.3 กก.บโอด / กก. MLSS-วน

อายสลดจ (Sludge Age) 10-30 วน

อตราภาระอนทรย (Organic

Loading)

0.1-0.5 กก.บโอด / ลบ.ม.-วน

MLSS 3,000-6,000 มก./ล.

เวลาเกบกกน า (HRT) 8-36 ชวโมง

อตราสวนการสบสลดจกลบ 0.75-1.5

ประสทธภาพในการกาจดบโอด รอยละ 75-95

4. แบบเอสบอาร

(Sequencing Batch

Reactor)

F/M Ratio 0.05-0.3 กก.บโอด / กก. MLSS-วน

อายสลดจ (Sludge Age) 8-20 วน

อตราภาระอนทรย (Organic

Loading)

0.1-0.3กก.บโอด / ลบ.ม.-วน

MLSS 1,500-6,000 มก./ล.

ความจถงตออตราไหลเขาของน า

เขาระบบ

8-50 ชวโมง

ประสทธภาพในการกาจดบโอด รอยละ 85-95

29

ปญหาตะกอนไมจมตว (Bulking Sludge) และการเกดตะกอนลอย (Rising Sludge)

ตะกอนไมจมตว (Bulking Sludge)เกดจากสภาวะทมจลนทรยจาพวกเสน

ใย (Filamentous Organism) มากเกนไป โดยจลนทรยจาพวกเสนใยเหลานเปนสาเหตทา

ใหตะกอนจลนทรยในถงเตมอากาศไมจบตวกนเปนฟลอค (Floc) เมอไหลไปยงถง

ตกตะกอนจะพบวาตะกอนจลนทรยเหลานจะลอยขนมาคลายลกคลนเปนชนตลอดทว

ทงถงตกตะกอน

การควบคมจลนทรยจาพวกเสนใยสามารถทาไดหลายวธ ไดแก การเตมคลอรน

หรอไฮโดรเจนเปอรออกไซดลงในตะกอนจลนทรยทสบกลบ (Return Sludge),การ

ปองกนการเกดจลนทรยเสนใยในระบบนนตองควบคมใหระบบมสภาวะการทางานท

เหมาะสม ไดแก การควบคมคาออกซเจนละลายนาในถงเตมอากาศไมใหนอยกวา 2

มลลกรมตอลตร และการเตมสารอาหาร ไดแก ไนโตรเจนและฟอสฟอรสในปรมาณท

พอเหมาะ การควบคมพเอชไมใหตากวา 6.5 เปนตน

ตะกอนลอย (Rising Sludge) เกดจากสภาวะดไนตรฟเคชน (Denitrification) ซง

เปนการเปลยนไนไตรท และไนเตรท เปนกาซไนโตรเจน โดยกาซไนโตรเจนจะสะสม

ตวอยใตชนของตะกอนจลนทรยในถงตกตะกอนจนมากพอทจะดนใหตะกอนจลนทรย

เหลานนลอยขนมาเปนกอนใหญ ๆ เมอลอยขนมาจนถงผวนาแลวจะแตกกระจาย

ออกเปนแผนมองเหนฟองกาซเลก ๆ ลอยขนมากบตะกอน

การแกปญหาตะกอนลอย ไดแก การเพมอตราการสบตะกอนกลบจากถง

ตกตะกอนเพอลดระยะเวลาเกบกกตะกอนในถงตกตะกอน หรอลดอายสลดจ (Sludge

Age) โดยการเพมอตราการระบายตะกอนสวนเกน (Excess Sludge) ทง

3. ระบบบาบดนาเสยแบบไมใชออกซเจน (Anaerobic Treatment System)

ระบบบาบดนาเสยดวยวธ Anaerobic เปนวธทไมตองเตมออกซเจนหรอนยม

เรยกวา ระบบไรออกซเจนหรอถงหมก ระบบนเรมนยมใชกนแพรหลายมากขนเรอยๆ

เพราะสามารถประหยดพลงงานในการเตมอากาศและยงไดพลงงานทเกดจากระบบไร

ออกซเจนไดแกกาซมเทน(Methane gas) เปนตน ซงทกทานทราบกนดแลววาเปนกาซท

ใชในการหงตมทาอาหารได และใชในการหงตมนาในหมอตมนาของโรงงาน

30

อตสาหกรรมได เมอสมยกอนเขาใจกนวาระบบบาบดนาเสยดวยวธ Anaerobic จาเปนตอง

มนาเสยทสกปรกมาก (BOD มากๆ) แตปจจบนนไดมการพฒนารปแบบของถงปฏกรยา

ขนมาเรอยๆ จนสามารถบาบดนาเสยทม BOD ตาๆ เชน นาเสยจากชมชนเปนตน

ระบบบาบดนาเสยแบบไมใชอากาศมอยดวยกนหลายกระบวนการจะไดอธบาย

กระบวนการตางๆ ดงตอไปน

บอหมก (Anaerobic) บอหมกแบบนอาจเปนบอดนหรอบอคอนกรต โดยอาจมขนาด

ความลกของบอตงแต 1- 9 เมตร กยงมใชกน บอประเภทนจะเปนบอทรบนาเสยทม

ปรมาณ BOD (กก.ตอวน) มากๆ จนทาใหบอไมสามารถผลตออกซเจนเนองจาก

กระบวนการสงเคราะหแสงได ซงกระบวนการสงเคราะหแสงในบอสามารถไมสามารถ

เกดขนไดโดยการลดพนทผวของบอเพมความลกของบอ และเพมปรมาณ BOD ขน

(กก.ตอวน) โดยทวไปบอประเภทนจะมบอสดาเกดขนภายในบอหมก ถาพบวาบอมนาส

เขยวแสดงวาบรเวณผวชนบนจะมการเกดกระบวนการสงเคราะห แสงขนในบอ สวน

บรเวณกนบอโดยมากจะเกดปฏกรยาชวเคมของกระบวนการ Anaerobic ขน ซงลกษณะ

นนยมเรยกวา Facultative Pond โดยทวไปบอหมกจะมเวลาเกบกก ตงแต 1-200 วน บอ

ประเภทนจะเปนระบบบาบดนาเสยขนแรกทตองการลดหรอกาจด BOD ลงไปสวนหนง

กอน เพอการประหยดพลงงานในการยอยสลายสารอนทรย ประสทธภาพในการ

กาจด BOD ของบอหมกจะอยในชวงระหวาง 20 -95% ทงนขนอยกบปรมาณและชนด

ของนาเสยดวย

บอเกรอะ(Septic Tank) บอเกรอะเปนระบบบาบดนาเสย

ประเภท Anaerobic เชนเดยวกน เปนทนยมใชกนมากทสดเหมาะสาหรบอาคารพกอาศย

สวนบคคล อาคารสานกงาน ฯลฯ ทมปรมาณนาทงไมมากนก ระบบนจะมการกอสราง

ไมยงยากนกสนเปลองคาใชจายนอยไมจาเปนตองมผชานาญการดแลรกษาระบบ แตม

ขอเสยทสาคญคอ น าทงไหลผานบอเกรอะแลวจะยงมความสกปรกอยมาก จงตองมการ

บาบดขนตอไปอก ลกษณะของตะกอนในบอเกรอะ ตามตาราง 5

31

ตาราง 5

ลกษณะของตะกอนในบอเกรอะ (Septage)

พารามเตอร ความเขมขน (มก./ล.)

คาโดยทวไป(1) คาโดยทวไป(2)

1.คาบโอด (Biochemical Oxygen Demand:BOD) 6,000 5,000

2.คาของแขงทงหมด (Total Solids: TS) 40,000 40,000

3.คาของแขงแขวนลอย (Suspended Solids : SS) 15,000 20,000

4.คาไนโตรเจนในรปทเคเอน (TKN) 700 1,200

5.คาไนโตรเจนในรปแอมโมเนย (NH 3) 400 350

6.คาฟอสฟอรสทงหมด (TP) 250 250

7. คาไขมน (Grease) 8,000 -

(1) Wastewater Engineering, Metcalf&Eddy 1991

(2) โครงการศกษาเพอจดลาดบความสาคญการจดการน าเสยชมชน เลม 3, สานกงานนโยบาย

และแผนสงแวดลอม 2538

เนองจากประสทธภาพในการบาบดนาเสยของบอเกรอะไมสงนก คอประมาณ

รอยละ 40 - 60 ทาใหน าทงจากบอเกรอะยงคงมคาบโอดสงเกนคามาตรฐานทกฎหมาย

กาหนดไว จงไมสามารถปลอยทงแหลงนาธรรมชาตหรอทอระบายนาสาธารณะได จง

จาเปนจะตองผานระบบบาบดขนสองเพอลดคาบโอดตอไป

การใชงานและการดแลรกษา

1. หามเทสารทเปนพษตอจลนทรยลงในบอเกรอะ เชนนากรดหรอดางเขมขน

น ายาลางหองนาเขมขน คลอรนเขมขน ฯลฯ เพราะจะทาใหประสทธภาพในการทางาน

ของบอเกรอะลดลง เพราะนาทงไมไดคณภาพตามตองการ

2. หามทงสารอนนทรยหรอสารยอยยาก เชน พลาสตก ผาอนามย ฯลฯ ซง

นอกจากมผลทาใหสวมเตมกอนกาหนดแลวยงอาจเกดการอดตนในทอระบายได

3. ในกรณนาในบอเกรอะสงและราดสวมไมลง ใหตรวจดการระบายของบอซม

(ถาม) วามการซมออกดหรอไม ถาไมมบอซม ปญหาอาจมาจากนาภายนอกไหลทวมเขา

32

มาในถง ตองแกไขโดยการยกถงขนสง ในกรณใชบอเกรอะสาเรจรป ใหตดตอผแทน

จาหนายเพอตรวจสอบและแกไขตอไป

ถงปลอยทง (Wash – out Reactor) ระบบนมลกษณะการทางานเปนระบบทมการ

ไหลเวยนกลบแตไมมการแยกตะกอนออกจากนาเชน ไมมถงตกตะกอน ระบบนจะ

เลอกใชกตอเมอไมสามารถแยกนาสลดจกบน าในระบบไดเชน พวกสลดจ ถาระบบนม

เวลาเกบกกตากวาเวลาทจลชพเพมขนผลกคอระบบภายในถงหมกจะไมมตะกอนจลชพ

หลงเหลออย ซงทาใหกระบวนการของ Anaerobic หยดลง

ระบบบาบดนาเสยเอเอสแบบแอนแอโรบก (Anaerobic Activated Sludge) ระบบนอาจ

เรยกอกชอวา กระบวนการสมผสแอนแอโรบก (Anaerobic Contact Process) ระบบนจะ

มถงปฏกรยา (ถงหมก) และระบบแยกตะกอนซงอาจใชถงตกตะกอน ถงทาใหลอย

(Flotation) หรอการหมนเหวยง (Centrifugation) ขอดของระบบนคอ มกาซมเทนผลต

ขนมาสามารถรบปรมาณ BOD สงๆไดด และการเพมขนของนาสลดจไมมากนกเมอ

เปรยบเทยบกบระบบเอเอสแบบใชออกซเจน ระบบเอเอสแบบแอนแอโรบกนจะมเวลา

เกบกกของนาเสยประมาณ 0.5 – 10 วน ระดบอณหภมภายในถงควรมประมาณ 35 องศา

เซลเซยส และจะใชอตราไหลเวยนกลบประมาณ 2 – 4 เทาของปรมาณนาเสยไหลเขา

ถงแบบฟลมตรง (Fixed – film Reactor) ระบบนเปนระบบบาบดนาเสยทใชตวกลาง

บรรจอยภายในระบบถง ทงนเพอใหมอายสลดจหรอเวลาเกบกกของนาสลดจยาวนาน

แตมเวลาเกบกกของนาเสยตากวา เพราะนาสลดจจะไปเกาะบรเวณผวตวกลางยงมผว

ขรขระมาเทาไหรกจะยงสามารถเพมจานวนสลดจ (จานวนตอตารางเมตร) มากขนดวย

ระบบนสามารถแบงออกไดเปน 2 รปแบบ ดงน

1) ถงกรองไรอากาศแบบไหลขน (Upflow Anaerobic Filter)

2) ถงกรองไรอากาศแบบไหลลง (Downflow Anaerobic Filter)

ถงกรองไรอากาศแบบไหลขน (Upflow Anaerobic Filter)

จลชพทบรรจอยในระบบจะทาหนาทยอยสลายสารอนทรยตางๆ ซงตวจลชพจะ

เกาะอยบรเวณผวตวกลาง และบางสวนจะอาศยอยชองวางระหวางตวกลาง ทาใหระบบ

นไมตองกวนนาเสยภายในถง การยอยสลายในถงการยอยสลายสารอนทรยในระบบน

จะใชเวลาเกบกกของนาเสยอาจมตงแต 1 – 10 วน โดยสามารถรบ COD ของนาเสยได

33

ตงแต 4-16 กก.COD/(ลบ.ม.วน) ไดอยางมประสทธภาพตวกลางทสามารถใชไดอยางม

ประสทธภาพคอ พวกทไมสามารถยอยสลายไดโดยธรราตไดแก กอนหน พลาสตก อฐ

ยาง ดนเผา เปนตน พบวา ตวกลางทใชดนเผาจะมประสทธภาพในการทางานของระบบ

ดมาก เพราะวา มพนทผวขรขระมากสามารถมจานวนสลดจมากในระบบบาบดนาเสย

สาหรบขนาดของตวกลางไมควรมขนาดเลกหรอใหญเกนไปถามขนาดเลกเกนไปอาจจะ

ทาใหเกดปญหาอดตนขนไดงายทาใหเกดการไหลลดวงจรแตถาใชตวกลางขนาดใหญ

เกนไปอาจทาใหมพนทผวตวกลางนอยลงซงสงผลใหประสทธภาพของระบบบาบดนา

เสยลดลงในบางครงนาเสยทไหลเขาระบบมคา BOD สงกวาปกต กอาจแกไขไดโดยการ

สบนาทงทไหลผานระบบ Anaerobic Filter นแลวกลบเขาสระบบอกครงเพอทา

ให BOD ผสมมปรมาณความเขมขนปกต

สาหรบขนาดความลกของตวกลางทควรมในระบบไมจาเปนตองมมากๆ เพราะ

ถามขนาดความลกของตวกลางมากเกน 1.50 ม.กอาจเรมเกดปญหาอดตนหรอสญเสย

ความดน (head loss) ขน ดงนนอาจใชความลกของตวกลางประมาณ 1.20 ม. กนาจะ

เพยงพอสาหรบการบาบดนาเสยทวไป เวลาเกบกกของถงกรองไรอากาศ ม

ประมาณ 1 วนขนไปจงจะไดประสทธภาพในการบาบดนาเสยด และตองมเวลาเกบกก

อยางนอย 4 วนสาหรบการบาบดนาเสยจากชมชนเพอฆาเชอโรคในนาโสโครก

ถงกรองไรอากาศแบบไหลลง (Downflow Anaerobic Filter)

จะมตวกลางบรรจอยในระบบสาหรบระบบนจะมปรมาณสารแขวนลอยไมมาก

เทากบของระบบถงกรองไรอากาศแบบไหลขน (Upflow Anaerobic Filter) นาเสยทถก

บาบดแลวจะไหลทางสวนกนถง และนาทงบางสวนควรสบกลบไปทระบบอกครง

เพอใหประสทธภาพในการบาบดนาเสยดยงขนสาหรบขอมลอนๆกจะเหมอนกบของ

ระบบถงกรองไรอากาศแบบไหลขน

ถงกรองแบบฟลอดไดซ (Fluidise Bed Reactor)

ระบบนาเปนระบบทไดมการพฒนามาจากระบบถงกรองไรอากาศ (Anaerobic

Filter) ซงมปญหาดานการอดตนการเกดไหลลดวงจรและมความสญเสยความดน (Head

loss) ทาใหไดมการดดแปลงโดยใชตวกลางทมพนทผวมากๆ โดยใชทราย,Anthracite,

Activated carbon หรอวสดอนๆทมขนาดใกลเคยงกบเมดทราย แตจะใหตวกลางมการ

34

เคลอนไหวตลอดเวลา ทาใหสามารถปองกนปญหาเกยวกบการอดตนได และจะทาให

ตองการเวลาเกบกกของนาเสยตากวามาก

ถงแบบชนสลดจ (Sludge Blanket Reactor)

ระบบบาบดนาเสยแบบนมการไหลขน ซงนยมเรยกระบบนวา Upflow

Anaerobic Sludge Blanket Treatment (UASB) จะอาศยตะกอนจลชพแบบแขวนลอย

โดยทหลงการดาเนนการไดระยะเวลาหนงจะเกดตะกอนจลชพทมลกษณะเปนเมดๆ

ขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 1-2 มม.ขนภายในถงปฎกรยาซงมคณสมบตในการ

ตกตะกอนไดดมาก ระบบนมประสทธภาพในการบาบด BOD สงทสด เมอเปรยบเทยบ

กบระบบบาบดแบบไรอากาศแบบอนๆ แมกระทงระบบถงกรองแบบฟลอดไดซ

(Fluidise Bed Reactor) กตาม ภายในระบบจะมการแบงออกเปน 2 ชน คอ ชนนาและชน

ตะกอนจะมระบบแยกนาใสภายในถงและมระบบเกบรวบรวมกาซทผลตขนมา ระบบน

ตองพยายามควบคมระบบใหไดตะกอนทมลกษณะเปนเมดๆ บางครงจงจาเปนตองนา

ตะกอนทเปนเมดๆ จากถงอนมาเตม เพอชวยใหระบบนทางานไดดขน

ถงแบบแผนกน(Baffled Reactor)

ระบบบาบดนาเสยแบบนมลกษณะเปนถงทมแผนกนขวางหลายแผนวางตงไว

ในถงยาว การไหลของนาเขาระบบจะเปนในลกษณะไหลขน ไหลลงสลบกนไปหลายๆ

ครง โดยอาจจะมความเรวในการไหลขนประมาณ 0.2 – 0.4 ม./ชม. ลกษณะการทางาน

ของระบบจะมหลกการเชนเดยวกบของระบบ UASB

4. ระบบบาบดนาเสยแบบบอปรบเสถยร (Stabilization Pond)

เปนระบบบาบดนาเสยทอาศยธรรมชาตในการบาบดสารอนทรยในนาเสย ซง

แบงตามลกษณะการทางานได 3 รปแบบ คอ บอแอนแอโรบค (Anaerobic Pond) บอ

แฟคคลเททฟ (Facultative Pond) บอแอโรบค (Aerobic Pond) และหากมบอหลายบอ

ตอเนองกน บอสดทายจะทาหนาทเปนบอบม (Maturation Pond) เพอปรบปรงคณภาพ

นาทงกอนระบายออกสสงแวดลอม บอปรบเสถยรสามารถบาบดนาเสยจากชมชน หรอ

โรงงานบางประเภท เชน โรงงานผลตอาหาร โรงฆาสตว เปนตน และเปนระบบทมคา

กอสรางและคาดแลรกษาตา วธการเดนระบบไมยงยากซบซอน ผควบคมระบบไมตองม

35

ความรสง แตตองใชพนทกอสรางมากจงเปนระบบทเหมาะกบชมชนทมพนทเพยงพอ

และราคาไมแพง ซงโดยปกตระบบบอปรบเสถยรจะมการตอกนแบบอนกรมอยาง

นอย 3 บอ

บอแอนแอโรบค (Anaerobic Pond)

บอแอนแอโรบคเปนระบบทใชกาจดสารอนทรยทมความเขมขนสงโดยไม

ตองการออกซเจน บอนจะถกออกแบบใหมอตรารบสารอนทรยสงมาก จนสาหรายและ

การเตมออกซเจนทผวหนาไมสามารถผลตและปอนออกซเจนไดทน ทาใหเกดสภาพไร

ออกซเจนละลายนาภายในบอ จงเหมาะกบนาเสยทมสารอนทรยและปรมาณของแขงสง

เนองจากของแขงจะตกลงสกนบอและถกยอยสลายแบบแอนแอโรบค นาเสยสวนทผาน

การบาบดจากบอนจะระบายตอไปยงบอแฟคคลเททฟ (Facultative Pond) เพอบาบด

ตอไป

การทางานของบอแบบน จะขนอยกบสมดลระหวางแบคทเรยททาใหเกดกรด

และแบคทเรยททาใหเกดกาซมเทน ดงนนอณหภมของบอควรมากกวา 15 องศา

เซลเซยส และคาพเอช (pH) มากกวา 6

บอแฟคคลเททฟ (Facultative Pond)

บอแฟคคลเททฟเปนบอทนยมใชกนมากทสด ภายในบอมลกษณะการทางาน

แบงเปน 2 สวน คอ สวนบนของบอเปนแบบแอโรบค ไดรบออกซเจนจากการถายเท

อากาศทบรเวณผวนาและจากการสงเคราะหแสงของสาหราย และสวนลางของบออยใน

สภาพแอนแอโรบค บอแฟคลเททฟนโดยปกตแลวจะรบนาเสยจากทผานการบาบด

ขนตนมากอน

กระบวนการบาบดทเกดขนในบอแฟคคลเททฟ เรยกวา การทาความสะอาด

ตวเอง (Self-Purification) สารอนทรยทอยในนาจะถกยอยสลายโดยจลนทรยประเภทท

ใชออกซเจน (Aerobic Bacteria) เพอเปนอาหารและสาหรบการสรางเซลลใหมและเปน

พลงงาน โดยใชออกซเจนทไดจากการสงเคราะหแสงของสาหรายทอยในบอสวนบน

สาหรบบอสวนลางจนถงกนบอซงแสงแดดสองไมถง จะมปรมาณออกซเจนตา จนเกด

สภาวะไรออกซเจน (Anaerobic Condition) และมจลนทรยประเภทไมใชออกซเจน

(Anaerobic Bacteria) ทาหนาทยอยสลายสารอนทรยและแปรสภาพเปนกาซเชนเดยวกบ

36

บอแอนแอโรบค แตกาซทลอยขนมาจะถกออกซไดซโดยออกซเจนทอยชวงบนของบอ

ทาใหไมเกดกลนเหมน

อยางไรกตาม ถาหากปรมาณสารอนทรยทเขาระบบสงเกนไป จนออกซเจนใน

นาไมเพยงพอ เมอถงเวลากลางคนสาหรายจะหายใจเอาออกซเจนและปลอยกาซ

คารบอนไดออกไซดออกมา ทาใหคาความเปนกรด-ดาง (pH) ลดตาลง และปรมาณ

ออกซเจนละลายนาตาลงจนอาจเกดสภาวะขาดออกซเจน และเกดปญหากลนเหมนขนได

บอแอโรบค (Aerobic Pond)

บอแอโรบคเปนบอทมแบคทเรยและสาหรายแขวนลอยอย เปนบอทมความลก

ไมมากนกเพอใหออกซเจนกระจายทวทงบอและมสภาพเปนแอโรบคตลอดความลก

โดยอาศยออกซเจนจากการสงเคราะหแสงของสาหราย และการเตมอากาศทผวหนา

และยงสามารถฆาเชอโรคไดสวนหนงโดยอาศยแสงแดดอกดวย

บอบม (Maturation Pond)

บอบมมสภาพเปนแอโรบคตลอดทงบอ จงมความลกไมมากและแสงแดดสองถง

กนบอใชรองรบนาเสยทผานการบาบดแลว เพอฟอกนาทงใหมคณภาพนาดขน และ

อาศยแสงแดดทาลายเชอโรคหรอจลนทรยทปนเปอนมากบนาทงกอนระบายออกส

สงแวดลอม เกณฑการออกแบบระบบบาบดนาเสยแบบบอปรบเสถยร (Stabilization

Pond) ตามตาราง 6

ระบบบาบดนาเสยแบบบอปรบเสถยรทนยมใชจะประกอบดวยหนวยบาบด ดงน

1) บอแอนแอโรบค (สวนใหญจะใชในกรณทน าเสยมคาความเขมขนของ

สารอนทรยสง ๆ เชน นาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม)

2) บอแฟคคลเททฟ

3) บอแอโรบค และ

4) บอบม โดยตอกนแบบอนกรม

37

ตาราง 6

เกณฑการออกแบบระบบบาบดนาเสยแบบบอปรบเสถยร (Stabilization Pond)

หนวยบาบด เกณฑการออกแบบ (Design Criteria)

พารามเตอร คาทใชออกแบบ

1. บอแอนแอโรบค

(Anaerobic Pond)

ระยะเวลาเกบกกน า (Hydraulic

Retention Time; HRT)

4.5 วน

ความลกของน าในบอ 2-4 เมตร

อตราภาระบโอด 224-672 กรมบโอด5 /ตรม.-วน

ประสทธภาพการกาจด BOD รอยละ 50

2. บอแฟคคลเททฟ

(Facultative Pond)

ระยะเวลาเกบกกน า (Hydraulic

Retention Time; HRT)

7-30 วน

ความลกของน าในบอ 1-1.5 เมตร

อตราภาระบโอด 34 กรมบโอด5 /ตรม.-วน

ประสทธภาพการกาจด BOD รอยละ 70-90

3. บอแอโรบค (Aerobic

Pond)

ระยะเวลาเกบกกน า (Hydraulic

Retention Time; HRT)

4 -6 วน

ความลกของน าในบอ 0.2-0.6 เมตร

อตราภาระบโอด 45 กรมบโอด 5/ตรม.-วน

ประสทธภาพการกาจด BOD รอยละ 80-95

4. บอบม (Maturation

Pond)

ระยะเวลาเกบกกน า (Hydraulic

Retention Time; HRT)

5-20 วน

ความลกของน าในบอ 1-1.5 เมตร

อตราภาระบโอด 2 กรม/ตร.ม.-วน

ประสทธภาพการกาจด BOD รอยละ 60-80

38

ขอด

ระบบบอปรบเสถยรสามารถบาบดนาเสยไดอยางมประสทธภาพ ไมวาจะเปน

นาเสยจากชมชน โรงงานอตสาหกรรมบางประเภท เชน โรงงานผลตอาหาร หรอนาเสย

จากเกษตรกรรม เชน นาเสยจากการเลยงสกร เปนตน การเดนระบบกไมยงยากซบซอน

ดแลรกษางาย ทนทานตอการเพมอยางกะทนหน (Shock Load) ของอตรารบสารอนทรย

และอตราการไหลไดด เนองจากมระยะเวลาเกบกกนาน และยงสามารถกาจดจลนทรยท

ทาใหเกดโรคไดมากกวาวธการบาบดแบบอน ๆ โดยไมจาเปนตองมระบบฆาเชอโรค

ขอเสย

ระบบบอปรบเสถยรตองการพนทในการกอสรางมาก ในกรณทใชบอแอนแอโรบค

อาจเกดกลนเหมนได หากการออกแบบหรอควบคมไมดพอ นอกจากนนาทงอาจมปญหา

สาหรายปะปนอยมาก โดยเฉพาะจากบอแอโรบค

5. ระบบบาบดนาเสยแบบบอเตมอากาศ (Aerated Lagoon หรอ AL)

เปนระบบบาบดนาเสยทอาศยการเตมออกซเจนจากเครองเตมอากาศ (Aerator) ท

ตดตงแบบทนลอยหรอยดตดกบแทนกได เพอเพมออกซเจนในนาใหมปรมาณเพยงพอ

สาหรบจลนทรยสามารถนาไปใชยอยสลายสารอนทรยในนาเสยไดเรวขนกวาการปลอย

ใหยอยสลายตามธรรมชาต ทาใหระบบบาบดนาเสยแบบบอเตมอากาศสามารถบาบดนา

เสยไดอยางมประสทธภาพ สามารถลดปรมาณความสกปรกของนาเสยในรปของคาบโอด

(Biochemical Oxygen Demand; BOD) ไดรอยละ 80-95 โดยอาศยหลกการทางานของ

จลนทรยภายใตสภาวะทมออกซเจน (Aerobic) โดยมเครองเตมอากาศซงนอกจากจะทา

หนาทเพมออกซเจนในนาแลวยงทาใหเกดการกวนผสมของนาในบอดวย ทาใหเกดการ

ยอยสลายสารอนทรยไดอยางทวถงภายในบอ หลกการทางานของระบบ

ระบบบาบดนาเสยแบบบอเตมอากาศ สามารถบาบดนาเสยไดทงน าเสยจากแหลง

ชมชนทมความสกปรกคอนขางมาก และนาเสยจากอตสาหกรรม โดยปกตจะออกแบบให

บอมความลกประมาณ 2-6 เมตร ระยะเวลาเกบกกนา (Detention Time) ภายในบอเตม

อากาศประมาณ 3-10 วน และเครองเตมอากาศจะตองออกแบบใหมประสทธภาพสามารถ

39

ทาใหเกดการผสมกนของตะกอนจลนทรย ออกซเจนละลายในนา และนาเสย นอกจากน

จะตองมบอบม (Polishing Pond หรอ Maturation Pond) รบนาเสยจากบอเตมอากาศเพอ

ตกตะกอน และปรบสภาพนาทงกอนระบายออกสสงแวดลอม ทงนจะตองควบคมอตรา

การไหลของนาภายในบอบมและระยะเวลาเกบกกใหเหมาะสมไมนานเกนไป เพอไมให

เกดปญหาการเจรญเตบโตเพมปรมาณของสาหราย (Algae) ในบอบมมากเกนไป สาหรบ

เกณฑการออกแบบระบบบาบดนาเสยแบบบอเตมอากาศ (Aerated Lagoon) ตามตาราง 7

สวนประกอบของระบบ

ระบบบอเตมอากาศสวนใหญจะประกอบดวยหนวยบาบด ดงน

1.บอเตมอากาศ (จานวนบอขนอยกบการออกแบบ)

2.บอบมเพอปรบสภาพนาทง (จานวนบอขนอยกบการออกแบบ) และ

3.บอเตมคลอรนสาหรบฆาเชอโรค จานวน 1 บอ

อปกรณทสาคญของระบบบอเตมอากาศ ไดแก เครองเตมอากาศ ซงมวตถประสงค

หลกเพอใหออกซเจนแกนาเสย เครองเตมอากาศแบงออกได 4 แบบใหญ ๆ คอ เครองเตม

อากาศทผวหนา (Surface Aerator) เครองเตมอากาศเทอรไบน (Turbine Aerator) เครองเตม

อากาศใตน า (Submersible Aerator) และเครองเตมอากาศแบบหวฉด (Jet Aerator)

• เครองเตมอากาศทผวหนา (Surface Aerator) จะทาหนาทตน าทระดบผวบนให

กระจายเปนเมดเลก ๆ ขนมาเพอสมผสกบอากาศเพอรบออกซเจน ในขณะเดยวกนกจะ

เปนการกวนนาใหผสมกนเพอกระจายออกซเจน และมลสารในนาเสยใหทวบอ

• เครองเตมอากาศเทอรไบนใตน า (Submerged Turbine Aerator) มลกษณะการ

ทางานผสมกนระหวางระบบเปาอากาศ และระบบเครองกลเตมอากาศ กลาวคอ อากาศ

หรอออกซเจนจะเปามาตามทอมาทใตใบพดตนา จากนนอากาศจะถกใบพดเทอรไบน

(Turbine) ตฟองอากาศขนาดเลกกระจายไปทวถงเตมอากาศ เครองเตมอากาศชนดนม

ความสามารถในการใหออกซเจนสง แตมราคาแพงและตองการการบารงรกษามากกวา

แบบอน

40

• เครองเตมอากาศใตน า (Submersible Aerator)มลกษณะผสมกนระหวางเครอง

สบนา (Pump) เครองดดอากาศ (Air Blower) และเครองตอากาศใหผสมกบนา (Disperser)

อยในเครองเดยวกน แตมขอจากดดานการกวนนา (Mixing)

• เครองเตมอากาศแบบหวฉดนา (Jet Aerator)ม 2 แบบ คอ แบบแรกใชหลกการ

ทางานของ Venturi Ejector และแบบทสองจะเปนการสบฉดนาลงบนผวนา การทางาน

ของแตละแบบมดงน

แบบ Venturi Ejector

อาศยเครองสบนาแบบใตน าฉดนาผานทอทมรปรางเปน Venturi เพอเพมความเรว

ของนาจนกระทงเกดแรงดดอากาศจากผวนาลงมาผสมกบนากจะถายเทออกซเจนลงไปใน

นา การใชเครองเตมอากาศแบบนเหมาะสาหรบนาเสยทไมมเศษขยะหรอของแขงขนาด

ใหญเพออาจเขาไปอดตนในทอ Venturi ไดงาย

แบบสบฉดนาลงบนผวนา (Water Jet Aerator)

เปนการสบนาจากถงเตมอากาศมาฉดดวยความเรวสงลงทผวน า ซงจะเกดการ

กระจายของอากาศลงไปตามแรงฉดเขาไปในนา

ขอดของบอเตมอากาศ

คาลงทนกอสรางตาประสทธภาพของระบบสง สามารถรบการเพมภาระมลพษ

อยางกะทนหน (Shock Load) ไดด มกากตะกอนและกลนเหมนเกดขนนอย การดาเนนการ

และบารงรกษางาย สามารถบาบดไดทงน าเสยชมชนและนาเสยโรงงานอตสาหกรรม

ขอเสยของระบบ

มคาใชจายในสวนของคากระแสไฟฟาสาหรบเครองเตมอากาศ และคาซอมบารง

และดแลรกษาเครองเตมอากาศ

41

ตาราง 7

เกณฑการออกแบบระบบบาบดนาเสยแบบบอเตมอากาศ (Aerated Lagoon)

หนวยบาบด เกณฑการออกแบบ

พารามเตอร คาทใชออกแบบ

1.บอเตมอากาศ (Aerated

Lagoon)

ระยะเวลาเกบกกน า (Hydraulic

Retention Time: HRT)

3-10 วน

ความลกของน าในบอ 2-6 เมตร

ความตองการออกซเจน 07-1.4 กรมออกซเจน/กรม

บโอดทถกกาจด

Mixing Power มากกวาหรอเทากบ 0.525

กโลวตต/100 เมตร3

2. บอบม (Polishing Pond) ระยะเวลาเกบกกน า (Hydraulic

Retention Time; HRT)

มากกวาหรอเทากบ 1 วน

3. บอเตมคลอรน เวลาสมผส 15- 30นาท

อตราไหลเฉลย 30 นาท

อตราไหลสงสด 15 นาท

ความเขมขนของคลอรนท

ตองการ

6 มก./ล.

คลอรนคงเหลอทงหมด (Total

Residual Chlorine)

0.3-2 มก./ล. (0.5-1 มก./ล.)

6. ระบบบาบดนาเสยแบบบงประดษฐ (Constructed Wetland)

บงประดษฐ เปนระบบบาบดนาเสยทอาศยกระบวนการทางธรรมชาตกาลงเปน

ทนยมมากขนในปจจบน โดยเฉพาะอยางยงในการใชปรบปรงคณภาพนาทงทผานการ

บาบดแลว แตตองการลดปรมาณไนโตรเจนและฟอสฟอรสกอนระบายออกสแหลง

รองรบนาทง นอกจากนระบบบงประดษฐกยงสามารถใชเปนระบบบาบดนาเสยในขนท 2

(Secondary Treatment) สาหรบบาบดนาเสยจากชมชนไดอกดวย ซงขอดของระบบน คอ

ไมซบซอนและไมตองใชเทคโนโลยในการบาบดสง โดยบงประดษฐม 2 ประเภท ไดแก

42

แบบ Free Water Surface Wetland (FWS) ซงมลกษณะใกลเคยงกบบงธรรมชาต และ

แบบ Vegetated Submerged Bed System (VSB) ซงจะมชนดนปนทรายสาหรบปลกพช

นาและชนหนรองกนบอเพอเปนตวกรองน าเสย

หลกการทางานของระบบ

เมอนาเสยไหลเขามาในบงประดษฐสวนตน สารอนทรยสวนหนงจะตกตะกอน

จมตวลงสกนบง และถกยอยสลายโดยจลนทรย สวนสารอนทรยทละลายนาจะถกกาจด

โดยจลนทรยทเกาะตดอยกบพชนาหรอชนหนและจลนทรยทแขวนลอยอยในนา ระบบ

นจะไดรบออกซเจนจากการแทรกซมของอากาศผานผวนาหรอชนหนลงมา ออกซเจน

บางสวนจะไดจากการสงเคราะหแสงแตมปรมาณไมมากนก สาหรบสารแขวนลอยจะ

ถกกรองและจมตวอยในชวงตน ๆ ของระบบ การลดปรมาณไนโตรเจนจะเปนไปตาม

กระบวนการไนตรฟเคชน (Nitrification) และดไนตรฟเคชน (Denitrification) สวนการ

ลดปรมาณฟอสฟอรสสวนใหญจะเกดทชนดนสวนพนบอ และพชนาจะชวยดดซบ

ฟอสฟอรสผานทางรากและนาไปใชในการสรางเซลล นอกจากนระบบบงประดษฐยง

สามารถกาจดโลหะหนก (Heavy Metal) ไดบางสวนอกดวย

สวนประกอบของระบบ

1. ระบบบาบดนาเสยแบบบงประดษฐแบบ Free Water Surface Wetland (FWS)

เปนแบบทนยมใชในการปรบปรงคณภาพนาทงหลงจากผานการบาบดจากบอ

ปรบเสถยร (Stabilization Pond) แลว ลกษณะของระบบแบบนจะเปนบอดนทมการบด

อดดนใหแนนหรอปพนดวยแผน HDPE ใหไดระดบเพอใหน าเสยไหลตามแนวนอน

ขนานกบพนดน บอดนจะมความลกแตกตางกนเพอใหเกดกระบวนการบาบดตาม

ธรรมชาตอยางสมบรณโครงสรางของระบบแบงเปน 3 สวน (อาจเปนบอเดยวกนหรอ

หลายบอขนกบการออกแบบ) คอ สวนแรก เปนสวนทมการปลกพชทมลกษณะสงโผล

พนนาและรากเกาะดนปลกไว เชน กก แฝก ธปฤาษ เพอชวยในการกรองและตกตะกอน

ของสารแขวนลอยและสารอนทรยทตกตะกอนได ทาใหกาจดสารแขวนลอยและสารอนทรย

ไดบางสวน เปนการลดสารแขวนลอยและคาบโอดไดสวนหนง สวนทสอง เปนสวนทม

พชชนดลอยอยบนผวนา เชน จอก แหน บว รวมทงพชขนาดเลกทแขวนลอยอยในนา

เชน สาหราย จอก แหน เปนตน พนทสวนทสองนจะไมมการปลกพชทมลกษณะสงโผล

43

พนนาเหมอนในสวนแรกและสวนทสาม น าในสวนนจงมการสมผสอากาศและแสงแดด

ทาใหมการเจรญเตบโตของสาหรายซงเปนการเพมออกซเจนละลายนา (DO) ทาให

จลนทรยชนดทใชออกซเจนยอยสลายสารอนทรยทละลายนาไดเปนการลดคาบโอดใน

นาเสย และยงเกดสภาพไนตรฟเคชน (Nitrification) ดวย สวนทสาม มการปลกพชใน

ลกษณะเดยวกบสวนแรก เพอชวยกรองสารแขวนลอยทยงเหลออย และทาใหเกดสภาพ

ดไนตรฟเคชน (Denitrification) เนองจากออกซเจนละลายนา (DO) ลดลง ซงสามารถ

ลดสารอาหารจาพวกสารประกอบไนโตรเจนได สาหรบเกณฑการออกแบบระบบบง

ประดษฐแบบ Free Water Surface Wetland ตามตาราง 8

ตาราง 8

เกณฑการออกแบบระบบบงประดษฐแบบ Free Water Surface Wetland

หนวยบาบด เกณฑการออกแบบ(Design Criteria)

พารามเตอร คาทใชออกแบบ

ระบบบงประดษฐ

แบบ Free Water

Surface : FAS

Maximum BOD Loading

- กรณทตองการคา BOD ของน าทง 20 มก./ล. 4.5 ก./ตร.ม-วน

- กรณทตองการคา BOD ของน าทง 30 มก./ล. 6.0 ก./ตร.ม-วน

Maximum TSS Loading

- กรณทตองการคา TSS ของน าทง 20 มก./ล. 3.0 ก./ตร.ม-วน

- กรณทตองการคา TSS ของน าทง 30 มก./ล. 5.0 ก./ตร.ม-วน

ขนาดบอ (ความยาว : ความกวาง) 3 : 1 - 5 :1

ความลกนา (เมตร)

- สวนท 1 และ 3 0.6-0.9 เมตร*

- สวนท 2 1.2-1.5 เมตร*

Minimum HRT (at Qmax) ของสวนท 1 และ 3 (วน) 2 วน

Maximum HRT (at Qave) ของสวนท 2 (วน) 2-3 วน

หมายเหต : TSS = คาของแขงแขวนลอยทงหมด (Total Suspended Solids), Qmax = Maximum

monthly flow และ Qave = Average flow, HRT = เวลาเกบกกน า (Hydraulic Retention Time

44

2. ระบบบาบดนาเสยแบบบงประดษฐแบบ Vegetated Submerged Bed System (VSB)

ระบบบงประดษฐแบบนจะมขอดกวาแบบ Free Water Surface Wetland คอ เปน

ระบบทแยกนาเสยไมใหถกรบกวนจากแมลงหรอสตว และปองกนไมใหจลนทรยตาง ๆ

ททาใหเกดโรคมาปนเปอนกบคนได ในบางประเทศใชระบบบงประดษฐแบบนในการ

บาบดนาเสยจากบอเกรอะ (Septic Tank) และปรบปรงคณภาพนาทงจากระบบบอปรบ

เสถยร (Stabilization Pond) หรอใชในการปรบปรงคณภาพนาทงจากระบบแอกตเวเตดจ

สลดจ (Activated Sludge) และระบบอารบซ (RBC) หรอใชในการปรบปรงคณภาพนาท

ระบายออกจากอาคารดกนาเสย (CSO) เปนตน สาหรบเกณฑการออกแบบระบบบง

ประดษฐแบบ Vegetated Submerged Bed System (VSB) ตามตาราง 9

สวนประกอบทสาคญในการบาบดนาเสยของระบบบงประดษฐแบบน คอ

พชทปลกในระบบ จะมหนาทสนบสนนใหเกดการถายเทกาซออกซเจนจาก

อากาศเพอเพมออกซเจนใหแกนาเสย และยงทาหนาทสนบสนนใหกาซทเกดขนใน

ระบบ เชน กาซมเทน (Methane) จากการยอยสลายแบบแอนแอโรบค (Anaerobic) สามารถ

ระบายออกจากระบบไดอกดวย นอกจากนยงสามารถกาจดไนโตรเจนและฟอสฟอรส

ไดโดยการนาไปใชในการเจรญเตบโตของพช

ตวกลาง (Media)จะมหนาทสาคญคอ

(1) เปนทสาหรบใหรากของพชทปลกในระบบยดเกาะ

(2) ชวยใหเกดการกระจายของนาเสยทเขาระบบและชวยรวบรวมนาทงกอน

ระบายออก

(3) เปนทสาหรบใหจลนทรยยดเกาะ และ

(4) สาหรบใชกรองสารแขวนลอยตาง ๆ

45

ตาราง 9

เกณฑการออกแบบระบบบงประดษฐแบบ Vegetated Submerged Bed System (VSB)

หนวยบาบด เกณฑการออกแบบ(Design Criteria)

พารามเตอร คาทใชออกแบบ

ระบบบงประดษฐ แบบ

Vegetated Submerged

Bed : VSB

Area Loading Rate

กรณทตองการคา BOD ของน าทง 20 มก./ล.

กรณทตองการคา BOD ของน าทง 30 มก./ล.

กรณทตองการคา TSS ของน าทง 30 มก./ล.

1.6 ก./ตร.ม-วน

6 ก./ตร.ม.-วน

20 ก./ตร.ม-วน

ความลก (เมตร)

ตวกลาง

น า

0.5-0.6 เมตร

0.4-0.5 เมตร

ความกวาง (เมตร) ไมมากกวา 61 เมตร

ความยาว (เมตร) ไมนอยกวา 15 เมตร

ความลาดเอยง (Slope) ของกนบอ (%) 0.5-1

ขนาดของตวกลาง (Media) (นว)

สวนรบน าเสย (Inlet Zone)

สวนทใชในการบาบด (Treatment Zone)

สวนระบายน าทง (Outlet Zone)

สวนสาหรบปลกพชน า (Planting Media)

1.5-3.0

3/4-1

1.5-3.0

1/4-3/4

ปญหาทเกดขนจากการใชระบบบงประดษฐ

ปญหาทางดานเทคนคมนอย เนองจากเปนระบบทอาศยธรรมชาตเปนหลก สวน

ใหญปญหาทพบคอ พชทนามาปลกไมสามารถเจรญเตบโตเพมปรมาณตามทตองการได

อาจเนองมาจากการเลอกใชชนดของพชไมเหมาะสม สภาพของดนไมเหมาะสม หรอถก

รบกวนจากสตวทกนพชเหลานเปนอาหาร เปนตน

46

ประโยชนทไดจากบงประดษฐ

ประโยชนทางตรง :สามารถลดปรมาณสารอนทรย ของแขงแขวนลอย และ

สารอาหารไดอยางมประสทธภาพ ทาใหคณภาพแหลงรองรบนาทงดขน

ประโยชนทางออม : ทาใหเกดความสมดลของระบบนเวศและสภาพแวดลอม

เปนทอยอาศยและแหลงอาหารของสตวและนกชนดตาง ๆ และเปนแหลงพกผอนหยอน

ใจและศกษาทางธรรมชาต

3. แนวคด ทฤษฎทางกฎหมายทเกยวของ

3.1 แนวคด ทฤษฎทางกฎหมาย ทเกยวของกบการควบคมการปลอยนาเสยตาม

หลกผกอมลพษเปนผจาย (Polluter Pays Principle) “หลก PPP และหลกปองกน

ลวงหนา ( Precautionary Principle )

(1) นายพนส ทศนยานนท ไดอธบายหลก PPP ไววา หลก PPP นเปนหลกซง

องคการความรวมมอทางเศรษฐกจและการพฒนา (Organization for Economic Co-

operation and Development - OECD ) เสนอใหนามาใชเปนหลกการพนฐานสาหรบการ

ปองกนแกไขปญหามลพษ โดยมสาระสาคญ คอการกาหนดใหผทกอใหเกดมลพษม

หนาทแบกรบภาระการลงทนและออกคาใชจายทงหมด (Internalization of

environmental costs) ทจาเปนสาหรบการปองกนและแกไขปญหามลพษทเกดขนจาก

การประกอบการหรอดาเนนกจกรรมของตน รวมทงมหนาทตองรบผดชดใชคาใชจาย

ในการขจดมลพษทงหมดทรฐไดดาเนนการไปเพอแกไขปญหาทเกดขน และหากเกด

ความเสยหายตอชวต สขภาพอนามย หรอทรพยสนของผใด ผกอมลพษตองมหนาท

ชดเชยความเสยหายดงกลาวใหแกผทไดรบความเสยหายดวย หลกการนปรากฏอยใน

ปฏญญารโอวาดวยเรองสงแวดลอมและการพฒนา (Rio Declaration on Environment

and Development) โดยระบไวในหลกการท 16 มชอเปนทางการวา “หลกการผลก

ตนทนทางสงแวดลอมกลบเขาสผกอมลพษ (Internalization of Environmental Costs)”

แตคนสวนใหญนยมเรยกวา The Polluter Pays Principle โดยหลกการนระบวา “ ผม

อานาจ (กากบดแล) ระดบรฐ ควรพยายามทจะสงเสรมการ ผลกตนทนทางสงแวดลอม

(ทเปนตนทนการกอผลกระทบภายนอก) กลบสผกอ (Internalization ) และพยายามใช

มาตรการทางเศรษฐศาสตรโดยคานงถงแนวทาง (approach ) ทวาผกอมลพษ (polluter )

47

ควรเปนผรบภาระตนทนของมลพษ ดวยการพจารณาอยางระมดระวง (due regard to)

ตอผลประโยชนสาธารณะ และอยางไมบดเบอนการคาระหวางประเทศและการลงทน ”

(อางถงใน กรมควบคมมลพษ, 2555, หนา 12) นอกจากน ประพจน คลายสบรรณ

(2550) ไดอธบายแนวคดของหลก PPP ไวโดยอาจจะสรปสาระสาคญไดวา หลก PPP

เปนแนวคดเชงเศรษฐศาสตรซงมาจากความเชอทวาผประกอบการผลตสนคาหรอ

ใหบรการใชทรพยากรธรรมชาตอยางไมเหมาะสมตามหลกเศรษฐศาสตรกลาวคอ

นอกจากจะไมสามารถใชทรพยากรธรรมชาตใหเกดประโยชนสงสดแลว ยงทาให

ทรพยากรธรรมชาตทมอยอยางจากดไดรบความเสยหายจนยากทจะฟนฟเพราะมการใช

ธรรมชาตเปนแหลงรองรบมลพษทเกดจากการผลตสนคาหรอบรการจนเกนขด

ความสามารถของธรรมชาตทจะรองรบได ซงหากจะฟนฟทรพยากรธรรมชาตให

กลบคนสสภาพเดมหรอใกลเคยงกบสภาพเดมกจะตองใชจายเงนมหาศาล ซงกอใหเกด

ผลกระทบตอสงคมโดยรวมเพราะคาใชจายทรฐตองใชเพอการฟนฟทรพยากรธรรมชาต

กคอภาษอากรทเกบจากประชาชนนนเอง ดงนน จงจาเปนตองกาหนดมาตรการเพอให

ผผลตสนคาหรอบรการทปลอยหรอระบายมลพษออกสสงแวดลอมตองรบผดชอบ

คาใชจายเพอบาบดมลพษทเกดจากการผลตสนคาหรอบรการของตนเอง

(2) แนวคดหลกปองกนลวงหนา ( Precautionary Principle )

วรรณภา ตระสงขะ (2548) ไดอธบายความหมายของหลกการปองกน

ลวงหนาไววา “เปนการกาหนดหรอหามาตรการ โดยการใชเทคโนโลยทจาเปน

เหมาะสมเพอปองกนมใหเกดผลกระทบหรอความเสยหายทสามารถคาดหมายได

ลวงหนา หรอใหเกดผลกระทบหรอความเสยหายนอยทสดในดานสงแวดลอม ”

3.2 พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ตราขนโดยม

เจตนารมณเปนการกาหนดหลกเกณฑและขนตอนตาง ๆ สาหรบการดาเนนงานทาง

ปกครอง เพอใหการดาเนนงานหรอการปฏบตราชการของเจาหนาทของรฐเปนไปโดย

ถกตองตามกฎหมาย โปรงใส เปนธรรม มความเปนกลาง มประสทธภาพ และใน

ขณะเดยวกนกอานวยความเปนธรรมแกประชาชน โดยมลกษณะเปนกฎหมายกลางซง

หนวยงานสามารถนากฎหมายฉบบนไปปรบใชไดกบกฎหมายอน ๆ ในกรณทกฎหมาย

อนนนมบทบญญตทกาหนดมาตรฐานในการปฏบตงานตากวาทพระราชบญญตน

48

สวนกฎหมายใดกาหนดวธปฏบตราชการทางปกครองเรองใดไวโดยเฉพาะและม

หลกเกณฑทประกนความเปนธรรม หรอมมาตรฐานในการปฏบตราชการไมตากวา

หลกเกณฑทกาหนดในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 กให

เปนไปตามกฎหมายดงกลาว

ดร.บญอนนต วรรณพานช ใหคาอธบายวา แนวคดพนฐานของกระบวนการ

พจารณาทางปกครอง ซง “กระบวนการ” (procedure) หมายถง ขนตอนการดาเนนการท

มลาดบกอนหลงตอเนองกน การนากระบวนการมาใชในการดาเนนงานอยางหนงอยาง

ใดเพอใหผลสดทายของงานบรรลความสาเรจอยางถกตองและสมบรณ ในการดาเนน

กจกรรมของรฐทจะมผลทางกฎหมาย กจะตองดาเนนการตามขนตอนตางๆอยาง

เครงครด (อางถงใน ชาญชย แสวงศกด, 2558, หนา 15)

ดงนน กระบวนการพจารณาทางปกครอง คอ การนาเอากระบวนการมาเปน

เทคนคเพอเปนหลกประกนใหการดาเนนงานฝายปกครองมประสทธภาพ จงสรปไดวา

“กระบวนการพจารณาทางปกครอง” คอการกาหนดหลกเกณฑใหการออกคาสงทาง

ปกครองเปนไปอยางมประสทธภาพโดยใหมการเคารพหลกเกณฑอยางจรงจง เพราะม

สภาพบงคบตามหลกเกณฑกฎหมาย โดยกาหนดเปนขนตอนตงแตการเตรยมการ การ

พจารณา การออกคาสงทางปกครอง การทบทวนคาสงทางปกครอง ตลอดจนการบงคบ

การตามคาสงทางปกครองดวย

รองศาสตราจารย ดร.กมลชย รตนสกาววงศ ไดสรปสาระสาคญและแนวคด

ของกฎหมายฉบบนไววา เปนกฎหมายทวางหลกเกณฑทวไปในการปฏบตราชการของ

เจาหนาทฝายปกครองโดยเฉพาะอยางยงในการออกคาสงทางปกครองตางๆ วา จะตอง

เตรยมการหรอดาเนนการอยางไร เพอใหเจาหนาทใชเปนหลกในการปฏบตราชการของตน

ขณะเดยวกนกตองคมครองสทธประชาชนดวย และเปนมาตรการสาคญในการปองกน

มใหเจาหนาทใชอานาจตามอาเภอใจ (อางถงใน ชาญชย แสวงศกด, 2558, หนา 16)

4. กฎหมายเกยวกบการควบคมมลพษทางนา

4.1 พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

ถอเปนกฎหมายแมบทในการจดการปญหามลพษในภาพรวม โดยเฉพาะปญหามลพษ

ทางนา โดยบญญตขนเพอปองกนปญหาความเสอมโทรมของคณภาพสงแวดลอม โดย

49

หมวดท 4 วาดวยการควบคมมลพษตามหลกผกอมลพษเปนผจาย (Polluter

Pays Principle) “หลก PPP และหลกปองกนลวงหนา (Precautionary Principle ) ม

บทบญญตทเกยวของ ตงแตสวนท 2 มาตรฐานควบคมแหลงกาเนดมลพษจาก

แหลงกาเนด มาตรา 55 กาหนดมาตรฐานควบคมการระบายนาทง เพอรกษาคณภาพ

สงแวดลอมใหไดมาตรฐานคณภาพสงแวดลอม สวนท 5 มลพษทางนา มาตรา 69 การ

กาหนดประเภทของแหลงกาเนดมลพษทตองถกควบคมการปลอยนาเสยหรอของเสยลง

สแหลงนาสาธารณะหรอออกสสงแวดลอมไมใหเกนมาตรฐานทกาหนดตามมาตรา 55

มาตรา 70 กาหนดใหเจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษตามมาตรา 69 มหนาท

ตองกอสราง ตดตง หรอจดใหมระบบบาบดนาเสยหรอของเสยตามทเจาพนกงาน

ควบคมมลพษกาหนด มาตรา 71-72 การสงนาเสยไปยงระบบบาบดนาเสยรวมของทาง

ราชการและเสยคาบรการบาบดนาเสย มาตรา 73 ผควบคมหรอรบจางใหบรการบาบด

นาเสย มาตรา 74-75 การรวบรวม การสง และวธการชวคราวไปใหผรบจางใหบรการ

บาบดนาเสยสาหรบแหลงกาเนดมลพษในเขตทไมมระบบบาบดนาเสยรวม เปนตน

สวนท 7 การตรวจสอบและควบคม (อานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษ) มาตรา 82

(1) เขาไปในอาคาร สถานทและเขตทตงของโรงงานอตสาหกรรม หรอแหลงกาเนด

มลพษ หรอเขตทตงระบบบาบดนาเสย... ของบคคล... เพอตรวจสอบสภาพการทางาน

ระบบบาบดนาเสย... เพอควบคมการปลอยทงอากาศเสย หรอมลพษอน มาตรา 82(2)

ออกคาสงเปนหนงสอใหเจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษ ผควบคม หรอผ

ไดรบอนญาตรบจางใหบรการระบบบาบดนาเสย จดการแกไข เปลยนแปลง ปรบปรง

หรอซอมแซมระบบบาบดนาเสย...หรออปกรณ และเครองมอตางๆ เพอควบคมการ

ปลอยทง... หรอมลพษอน (น าเสย) แตถา...เปนโรงงานอตสาหกรรม ใหแจงเจาพนกงาน

ตามกฎหมายวาดวยโรงงานดาเนนการตามอานาจหนาทตอไป หากเจาพนกงานตาม

กฎหมายวาดวยโรงงานไมดาเนนการตามอานาจหนาทของตน ใหเจาพนกงานควบคม

มลพษดาเนนการตามอานาจทกาหนดไวในพระราชบญญตนได มาตรา 82(3) ออกคาสง

เปนหนงสอสงปรบเจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษ ตามมาตรา 90 มาตรา

91 และมาตรา 92 มาตรา 83(1) เสนอแนะตอเจาพนกงานผมอานาจควบคมกากบดแล

แหลงกาเนดมลพษนนตามกฎหมายใหสงปด พกใช เพกถอนใบอนญาต หรอสงการให

50

หยดใช หรอทาประโยชนดวยประการใดๆ เกยวกบแหลงกาเนดมลพษทางนาทจงใจไม

ทาการบาบดนาเสยหรอของเสย และลกลอบปลอยทงน าเสยหรอของเสยออกสภายนอก

83(1) เสนอแนะตอเจาพนกงานทองถนใหมการดาเนนการทางกฎหมายเพอบงคบให

เจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษจดสงนาเสยไปทาการบาบด มาตรา 87 สทธ

การอทธรณคาสงเจาพนกงานตอคณะกรรมการควบคมมลพษ สวนท 8 คาบรการและ

คาปรบ มาตรา 92 กาหนดคาปรบรายวนในอตราสเทาของจานวนเงนคาใชจายประจาวน

ของระบบบาบดนาเสยทละเวนไมทาการบาบดนาเสยของตนทมอยและลกลอบปลอยทง

น าเสยออกสสงแวดลอม

4.2 พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 เปนกฎหมายตนทางในการควบคม

และปองกนผลกระทบจากนาเสยและของเสย ตงแตขนตอนการขออนญาตกอสราง

ดดแปลง หรอเคลอนยายอาคาร นอกจากนกฎกระทรวง ฉบบท 44 (พ.ศ.2538) ออกตาม

ความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 กาหนดนยามคาวา ระบบบาบดนาเสย

หมายความวา “กระบวนการทา หรอการปรบปรงนาเสยใหมคณภาพเปนนาทง รวมทง

การทาใหน าทงพนไปจากอาคาร” ขอ 3 ไดกาหนดใหอาคารประเภทและลกษณะดงตอไปน

ตองจดใหมระบบบาบดนาเสยทมประสทธภาพเพยงพอในการปรบปรงนาเสยจาก

อาคารใหเปนนาทงทมคณภาพตามมาตรฐานทกาหนดไวกอนทจะระบายลงสแหลง

รองรบนาทง และขอ 6 การกอสรางหรอดดแปลงอาคารประเภท ก ประเภท ข และ

ประเภท ค... ตามทกาหนดในขอ 3 ใหแสดงแบบและการคานวณรายการระบบบาบดนาเสย

ทสามารถดาเนนการปรบปรงนาเสยจากอาคารใหมคณภาพเปนนาทงตามมาตรฐาน

คณภาพนาทงทกาหนด

มาตรฐานนาทงจากอาคารบางประเภทและบางขนาด

รฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยคาแนะนาของ

คณะกรรมการควบคมมลพษและโดยความเหนชอบของคณะกรรมการสงแวดลอม

แหงชาต ไดอาศยอานาจตามมาตรา 55 แหงพระราชบญญตนประกาศกระทรวง

ทรพยากรฯ กาหนดมาตรฐานนาทงจากอาคารบางประเภทและบางขนาดไวดงน

51

1) ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนด

มาตรฐานควบคมการระบายนาทงจากอาคารบางประเภทและบางขนาด ลงวนท 7

พฤศจกายน 2548 ประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท 122 ตอนท 125ง วนท 29

ธนวาคม 2548 (ภาคผนวก ก)

2) ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนดประเภท

ของอาคารเปนแหลงกาเนดมลพษทจะตองถกควบคมการปลอยนาเสยลงสแหลงนา

สาธารณะหรอออกสสงแวดลอม (ประเภท ก และประเภท ข ) (ภาคผนวก ข)

5. งานวจยทเกยวของ

ศรวณย อนทสอน (2543) ไดศกษาบทบาทของเจาพนกงานควบคมมลพษตาม

พระราชบญญตสงเสรม และรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ซงผลการวจย

พบวา การแตงตงเจาพนกงานควบคมมลพษในปจจบน ไมสอดคลองกบแนวความคด

และเหตผลของกฎหมาย ทตองการใหเจาพนกงานควบคมมลพษ เปนเสมอนผเชยวชาญ

ของภาครฐในการปฏบตการ เพอปองกนและแกไขปญหามลพษ โดยทบทบาทอานาจ

และหนาทของเจาพนกงานควบคมมลพษ ในแตละดานมความสมพนธโดยตรง กบ

คณสมบตของเจาพนกงานควบคมมลพษ อนจะทาใหการบงคบใชกฎหมายเพอปองกน

และแกไขปญหามลพษเกดประสทธภาพได ทงนยงมขอจากดและอปสรรคเกยวกบ การ

ใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษ นอกจากน คณะกรรมการควบคมมลพษซงเปน

องคกรททาหนาทวนจฉยคารองคดคานคาสงของเจาพนกงานควบคมมลพษ ยงคงม

ความไมชดเจนเพยงพอตอการคมครองสทธของประชาชน ทไดรบผลกระทบจากคาสง

ของเจาพนกงานควบคมมลพษ ผวจยจงเสนอแนะใหปรบปรงแกไขบทบญญตของ

กฎหมาย และองคกรทตรวจสอบการใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษ กลาวคอ

1) ควรกาหนดคณสมบตของเจาพนกงานควบคมมลพษ โดยแบงระดบเจาพนกงาน

ควบคมมลพษเปน 2 ระดบ คอ ระดบปฏบตงานและระดบสงการ 2) กาหนดระยะเวลาท

ชดเจนในการใหพนกงานเจาหนาทตามพระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 ดาเนนงาน

3) กาหนดใหคณะอนกรรมการประสาน การจดการสงแวดลอมและอตสาหกรรม

วนจฉยชขาด ขอขดแยงระหวางเจาพนกงานควบคมมลพษกบพนกงานเจาหนาท

52

4) ยกเลกประกาศกระทรวงเกยวกบการแตงตง เจาพนกงานควบคมมลพษทไม

สอดคลองกบกฎหมาย 5) กาหนดเจาพนกงานควบคมมลพษทจะเปนผรบรายงานตาม

มาตรา 80 ใหชดเจน 6) กาหนดใหอานาจเจาพนกงานตามกฎหมายอน ทมอานาจ

ควบคมดแลแหลงกาเนดมลพษสามารถสงปด พกใช เพกถอน ในอนญาตหรอสงใหหยด

ใชหรอทาประโยชน เกยวกบแหลงกาเนดมลพษดวยเหตท ไมปฏบตตามขอกาหนดดาน

สงแวดลอมได 7) เพมบทลงโทษทางอาญาในกรณทฝาฝนคาสงตามมาตรา 82 (2) และ

8) กาหนดใหคณะกรรมการควบคมมลพษแตงตง คณะอนกรรมการเฉพาะดานทาหนาท

พจารณาคารองคดคานคาสง เจาพนกงานควบคมมลพษในเบองตน โดยปรบปรง

กระบวนการพจารณาวนจฉยใหเปนธรรมยงขน ทงนในทางปฏบต ควรจดฝกอบรมให

ความรแก เจาพนกงานควบคมมลพษ จดทาคมอปฏบตงาน และควรจดงบประมาณให

ความชวยเหลอและสนบสนน ดานอปกรณและเครองมอแกเจาพนกงานควบคมมลพษ

ในสวนภมภาคและทองถนสาหรบการตรวจสอบมลพษดานตางๆ

บทท 3

วธการศกษา

เปนการศกษาเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยผศกษาในฐานะเจา

พนกงานควบคมมลพษของสานกงานสงแวดลอมภาคท 15 ไดลงพนทสารวจและเกบ

ขอมลการตรวจสอบการจดการน าเสยจากอาคารโรงแรมประเภท ก.และประเภท ข.

จานวน 44 แหง ในพนทจงหวดภเกต พงงา กระบ และจงหวดตรง และการใชอานาจตาม

กฎหมายทเกยวของ ตามขนตอนทางปกครองทกขนตอน และนามาวเคราะหอภปรายผล

การศกษา ปญหาอปสรรควธปฏบตทางปกครองของเจาพนกงานฯ และขอเสนอแนะ

แนวทางวธปฏบตทางปกครองของเจาพนกงานฯในการบงคบใชกฎหมายตาม

วตถประสงคของการศกษาตอไป

3.1 ศกษาขนตอนเตรยมการกอนการตรวจสอบตามคมอปฏบตของกรมควบคมมลพษ

สานกงานฯ ดาเนนการวางแผนงานตรวจสอบ งบประมาณ บคลากร การ

ประสานหองปฏบตการในการรบ - สงตวอยางนา การเตรยมเครองมออปกรณภาคสนาม

ยานพาหนะ เอกสาร เชน แบบบนทกขอมลตรวจสอบแหลงกาเนดฯ คมอเจาพนกงานฯ

ขอกฎหมาย แผนพบ และการทวนสอบ ดงน

1. กาหนดวตถประสงค และขอบเขตของการตรวจสอบ รวมทงผลทคาดวาจะ

ไดรบจากการ ตรวจสอบใหมความชดเจนเพอประโยชนในการประเมนผล เนองจากการ

ตรวจสอบแตละประเภท มความยากงายและใชทรพยากรแตกตางกน เชน การตรวจตรา

การปฏบตงานทงหมดหรอการตรวจหาสาเหตของปญหาเฉพาะจดทเปนประเดนปญหา

การตรวจตดตามผล หรอการตรวจสอบเพอสนบสนนการดาเนนคด เปนตน

2. จดทารายการกจกรรม/งานทตองปฏบตเพอใหบรรลวตถประสงคการ

ตรวจสอบ เชน เครองมออปกรณทตองใชในการเกบตวอยาง/ตรวจวดมลพษ การประกน

คณภาพและควบคมคณภาพ บคคลทตองการสมภาษณ หรอรายการเอกสารทตองเกบ

รวบรวมและตรวจสอบ เปนตน

54

3. ใชทรพยากรใหเกดประสทธภาพสงสด เชน จานวนบคลากร คาใชจายใน

การตรวจสอบ (คาเดนทาง ทพก คาขนสงและเกบรกษาตวอยาง คาตรวจวเคราะหตวอยาง)

เครองมออปกรณ รวมทงระยะเวลาทใช ในการตรวจสอบ เปนตน

4. ศกษาขอมลทเกยวของ

4.1 การตรวจสอบประวตแหลงกาเนดมลพษหรอสถานภาพปจจบนของ

แหลงกาเนดมลพษจากฐานขอมลการตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษของกรมควบคมมลพษ

หรอฐานขอมลของหนวยงานยอยภายในทรบผดชอบ หรอจากศนยขอมลเรองรองดาน

มลพษ (กรณเคยมเหตรองเรยน) เพอทราบรายละเอยดขอมลสาหรบนามาวางแผนการ

ตรวจสอบ ดงน ชออาคาร สถานทตง (ตงอยในพนทใหบรการระบบบาบด นาเสยรวม

ของกรงเทพมหานคร) ใบอนญาตตามทกฎหมายกาหนด จานวนหองนอน หรอพนทใชสอย

(ตร.ม.) จานวนเตยง เบอรโทรศพท บคคลหรอผทสามารถตดตอได ประวตการถกรองเรยน

ขอมลเกยวกบระบบบาบดนาเสย จดระบายนาทง และแหลงรองรบนาทง

4.2 ขอกฎหมายอนทเกยวของ เชน พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.

2522 พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 พระราชบญญตโรงแรม พ.ศ. 2547

โดยเฉพาะพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

บทบญญตวาดวยหลกการควบคมมลพษจากแหลงกาเนดมลพษ ไดแก การกาหนดมาตรฐาน

ควบคมมลพษจากแหลงกาเนดมลพษ การกาหนดประเภทของแหลงกาเนดมลพษท

จะตองถกควบคมการปลอยมลพษออกสสงแวดลอม หนาทของเจาของหรอผครอบครอง

แหลงกาเนดมลพษ อานาจหนาทของเจาพนกงานควบคมมลพษ ในการควบคม กากบ

ดแลใหแหลงกาเนดมลพษปฏบตใหเปนไปตามกฎหมาย นอกจากนยงมประกาศท

เกยวของกบการควบคมการระบายนาทงจากแหลงกาเนดมลพษดงทกลาวแลวขางตน

4.3 ชนดระบบบาบดนาเสยทนยมใช หลกการทางานของระบบบาบดฯแต

ละชนด เพอประโยชนในการตรวจสอบสภาพการทางานของระบบฯ และสนบสนนการ

ตรวจสอบคณภาพนาทงของเจาพนกงานฯ

4.5 การเตรยมเครองมออปกรณภาคสนาม เชน เครองวดพเอช กลอง

ถายรปดจตอล และเครองวดพกดดาวเทยม ภาชนะเกบตวอยางนา สารเคมรกษาสภาพ

ตวอยางนา ตามพารามเตอรจาเพาะสาหรบแหลงกาเนดมลพษทตรวจสอบ ตลอดจนการ

55

ประสานหองปฏบตการ ในการรบสงตวอยางตามแผนงานและขนตอนทกาหนด เพอ

ประกนคณภาพตวอยาง

4.6 การเตรยมความพรอมของเจาพนกงานควบคมมลพษ เชน การ

ทบทวนแผนงานและการเตรยมการ วตถประสงคของงาน จดเตรยมเครองมอ อปกรณ

เกบตวอยางใหครบถวนกอนออกภาคสนาม เพอดาเนนการตรวจสอบ

นอกจากน สานกงานฯ ไดจดประชมชแจงทาความเขาใจหนาทของ

แหลงกาเนดฯ และขนตอนการใชอานาจของเจาพนกงานฯ ตามกฎหมาย กอนการลง

พนทภาคสนามตรวจสอบและควบคมการปลอยนาเสยจากแหลงกาเนดฯเปาหมาย

3.2 ศกษาขนตอนการเตรยมการตรวจสอบของเจาพนกงานฯ

ผตรวจสอบลงพนทภาคสนามตรวจสอบและรวบรวมพยานหลกฐานท

เกยวของสาคญกบการจดการนาเสยของอาคารโรงแรมเพอควบคมการปลอยนาเสยตาม

กฎหมาย และบนทกขอมลในแบบบนทกการตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษ/ขอรองเรยน

(ภาคผนวก ค) เพอสนบสนนการพจารณาทางปกครองของเจาพนกงานฯผทาคาสงท

ถกตองสมบรณ มรายละเอยดดงน

3.2.1 ขอมลทวไป ประกอบดวย ชอ ทตง วน เดอน ปตรวจสอบ ใบอนญาต

ประกอบธรกจโรงแรมทแสดงสถานะความเปนเจาของ/ผครอบครองอาคารโรงแรม และ

จานวนหอง เพอระบขนาดหรอประเภททจะตองปฏบตตามเกณฑมาตรฐานฯทแตกตางกน

3.2.2 สภาพการจดการนาเสยตามกฎหมาย ตงแตขนตน เชน บอดกไขมน บอเกรอะ

และขนหลงตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ชนดและจานวนระบบฯ

มเครองมออปกรณสาคญในการบาบดนาเสย เชน เครองเตมอากาศ เครองสบตะกอน

ยอนกลบ สภาพปกตหรอไมปกต ปรมาณหรอมวลตะกอนในบอเตมอากาศ ( ระบบฯ AS

แบบกวนสมบรณ) การลกลอบปลอยทงน าเสย ลกษณะทางกายภาพนาทง วธการระบาย

นาทง หรอแนวโนมจะระบายออกสภายนอกอาคาร ขอสงเกตความผดปกตทเกยวของ

เชน การเจอจางนาทง การเกบหรอไมเกบตวอยางนา และจานวนตวแทนตวอยาง การ

บนทกและการรายงานขอมลการทางานระบบบาบดนาเสย ตามมาตรา 80

3.2.3 การลงลายมอชอเจาพนกงานฯผตรวจสอบ เจาของหรอผแทน และผ

รวมตรวจสอบ และ/หรอพยาน

56

3.2.4 หลกฐานอนทเกยวของ เชน ภาพถายสภาพการทางานระบบบาบดฯ การ

เกบตวอยาง และผรวมตรวจสอบ ปายชออาคาร แบบแปลนระบบบาบดฯ แผนผงอาคาร

ระบบฯ และจดระบายนา และจดเกบตวอยางนา เปนตน

3.3 ศกษาการดาเนนการตามขนตอนทางปกครอง (ภาคผนวก ง) มรายละเอยด

ดงน

3.3.1 จดทาบนทกรายงานขอมลผลการตรวจสอบเสนอตอผอานวยการ

สานกงานสงแวดลอมภาคท 15 พจารณาทางปกครอง มรายละเอยดสาระสาคญ 3 สวน

เพอใหขอมลทครบถวนและชดเจนในการพจารณาของผอานวยการสานกงานฯในฐานะ

เจาพนกงานฯผออกคาสง ประกอบดวย

1) เรองเดม ตามเหตแหงกรณในแตละขนตอนทางปกครอง

2) ขอเทจจรงตามขอ 3.2 และพยานหลกฐานเอกสารสาคญ

3) ขอกฎหมาย และขอเสนอประกอบการใชดลยพนจทางปกครองตาม

เหตแหงกรณทกขนตอน ตงแตการจดทาหนงสอแจงผลการปฏบตตามกฎหมาย การแจง

สทธโตแยงหรอแสดงพยานหลกฐานกอนออกคาสงตามมาตรา 30 แหงพระราชบญญต

วธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 การออกคาสงทางปกครอง การรองคดคานหรอ

การอทธรณโตแยงคาสง การยกเลกเพกถอนคาสง การเปลยนแปลงคาสง การทเลาการ

บงคบ การปฏเสธหรอไมรบการอทธรณคาสง เปนตน

3.3.2 การจดทาหนงสอคาสงทางปกครอง ตามหลกเกณฑทกาหนดในมาตรา

36 และมาตรา 37 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ซงตอง

ระบวน เดอน ปททาคาสง ชอและตาแหนงพรอมลายมอชอของผทาคาสง ทงนตองจดให

มเหตผลไวดวยเสมอ อยางนอยตองประกอบดวย (1) ขอเทจจรงทเปนสาระสาคญ (2) ขอ

กฎหมายอางอง และ(3) เหตผลสนบสนน

3.3.3 การสงหนงสอหรอการแจงคาสงทางการปกครอง ใหนาหลกเกณฑ

การปฏบตราชการตามพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 มาใช

บงคบ โดยใชวธสงทางไปรษณยลงทะเบยนตอบรบ ใหถอวาเจาของหรอผครอบครอง

แหลงกาเนดมลพษ ไดรบแจงคาสงเมอปรากฏหลกฐานการไดรบหนงสอตามเอกสารใบ

ตอบรบของไปรษณย

57

ทงน ผศกษาไดคนควาและรวบรวมขอมลทเปนลายลกษณอกษรทงแหลงขอมลท

เปนสงพมพ (Documents) และแหลงขอมลทเปนเวบไซตออนไลน (Online website) มา

สนบสนนการใชอานาจของเจาพนกงานฯประกอบดวย

1) หนงสอตอบขอหารอของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาเกยวกบ

การใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษ

2) สออเลกทรอนกสหรอขอมลทไดมาจากเวบไซตทางอนเทอรเนต ท

เกยวกบหลกผกอมลพษเปนผจาย (Polluter Pays Principle) และหลกปองกนลวงหนา

(Precautionary Principle) งานวจยอานาจหนาทของเจาพนกงานควบคมมลพษ

3) หนงสออธบายวธปฏบตราชการหรอกระบวนการพจารณาทางปกครอง

โดยมขอมลผลการใชอานาจของเจาพนกงานฯ ดงน

1) ผลการตรวจสอบการจดการหรอการควบคมการปลอยนาเสยของแหลงกาเนด

มลพษประเภทโรงแรม จานวน 44 แหง ตามตารางท 10 พบวา

(1) มโรงแรมทไมมระบบบาบดนาเสยตามกฎหมาย (มเฉพาะการจดการนาเสย

ขนตน เชน บอดกไขมนจากครว และมบอเกรอะ (Septic tank) จากหองพก) จานวน 6

แหง โดยในจานวนนไดขออนญาตเชอมทอนาเสยและเสยคาบรการบาบดนาเสยกบสวน

ราชการทจดใหมระบบบาบดนาเสยรวม จานวน 3 แหง

(2) โรงแรมทมระบบบาบดนาเสยแตคณภาพนาทงทระบาย หรอจะระบาย

หรอไมระบายออกสสงแวดลอมหรอลงทางนาสาธารณะโดยชแจงวา นาไปใชประโยชน

ภายในพนทของตน แตไมไดแสดงขอมลหรอหลกฐานใหเจาพนกงานฯ เชอไดวาไม

ระบายออกสสงแวดลอมหรอลงทางนาสาธารณะทชดเจน และมคาเกนมาตรฐานควบคม

การระบายนาทง จานวน 26 แหง

58

ตารางท 10

ขอมลผลการตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษประเภทโรงแรม ในชวงป 2557-2559

จงหวด จานวน (แหง)

ระบบบาบดน าเสย

(แหง)

การเกบตวอยาง

น าทง (แหง)

คณภาพน าทงเทยบกบ

คามาตรฐาน (แหง)

ไมม ม ไมเกบ เกบ ไมเกน เกน

ภเกต 39 5* 34 9 30 7 23

พงงา 1 - 1 - 1 - 1

กระบ 3 1 2 1 2 1 1

ตรง 1 - 1 - 1 - 1

รวม 44 6* 38 10** 34 8 26

ทมา : สานกงานสงแวดลอมภาคท 15, มถนายน 2556

* ขออนญาตเชอมทอน าเสยรวม 3 แหง

** ขออนญาตเชอมทอน าเสยรวม 3 แหง ไมมระบบฯ 3 แหง และไมระบายน าทง 4 แหง

2) กระบวนการพจารณาทางปกครองของเจาพนกงานควบคมมลพษของ

สานกงานสงแวดลอมภาคท 15 ตงแตชวงป พ.ศ.2557 – 2559 เฉพาะกลมโรงแรมขนาด

ตงแต 60 หองขนไป จานวน 44 แหง (ตามตารางท 10) พบวา มโรงแรมทไมปฏบตตาม

กฎหมายทงหมดจานวน 29 แหง และสานกงานสงแวดลอมภาคท 15 ใชอานาจเจา

พนกงานฯ กบโรงแรมทไมปฏบตกฎหมายทกแหง ประกอบดวย

(1) การแจงและการใชสทธโตแยงหรอแสดงพยานหลกฐานกอนออกคาสงตาม

มาตรา 30 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539

- แจงสทธโตแยงหรอแสดงพยานหลกฐานกอนออกคาสงตามมาตรา 30

แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ใหเจาของโรงแรมทไมม

ระบบบาบดนาเสย จานวน 3 แหง และโรงแรมทมระบบบาบดนาเสยและระบายนาทง

หรอนาทงทจะระบาย หรอมแนวโนมจะระบายออกสสงแวดลอมหรอลงสแหลงนา

สาธารณะมคาเกนมาตรฐานควบคมการระบายนาทง จานวน 26 แหง ทราบ โดยกาหนด

ระยะเวลาใชสทธโตแยงฯภายใน 15 วน

59

- มการใชสทธโตแยงฯผลการตรวจสอบของเจาพนกงานฯ โดยชแจงและ/

หรออางผลการตรวจวเคราะหนาทงของโรงแรมวา ไมเกนมาตรฐานฯหรอชแจงวาอย

ระหวางปรบปรงแกไขระบบฯ จานวน 7 แหง ซงสานกงานฯพจารณาไมรบฟงการใช

สทธโตแยง หรอพยานหลกฐานผลการตรวจวเคราะหนาทง หรอการกลาวอางความชารด

บกพรองของระบบฯของโรงแรมดงกลาวทกแหง ตามหลกกฎหมายวาดวยวธปฏบต

ราชการทางปกครอง มาตรา 28 ทบญญตไววา “ เจาหนาทอาจตรวจสอบขอเทจจรงได

ตามความเหมาะสมในเรองนนๆ โดยไมตองผกพนอยกบคาขอหรอพยานหลกฐานของ

คกรณ” และ 29(2) “การไมรบฟงพยานหลกฐาน หรอคาชแจงทเจาหนาทเหนวาเปนการ

กลาวอางทไมจาเปนหรอเพอประวงเวลา”

(2) การออกคาสงทางปกครองตามมาตรา 70 หรอมาตรา 82(2) หลงครบ

กาหนดระยะเวลาการใชสทธโตแยงฯ ภายใน 15 วน (การนบระยะเวลาเรมตนและสนสด

ใหถอเอาตามมาตรา 641 และวธการแจงคาสง ใหถอเอาตามมาตรา 692 และ 713

พระราชบญญตวธปฏบตราชการฯ (ตามตาราง 11)

1 มาตรา 64 กาหนดเวลาเปนวน สปดาห เดอน หรอปนน มใหนบวนแรกแหงระยะเวลานนรวมเขาดวย

เวนแตจะไดเรมการในวนนนหรอมการกาหนดไวเปนอยางอนโดยเจาหนาท

ในกรณทเจาหนาทมหนาทตองกระทาการอยางหนงอยางใดภายในระยะเวลาทกาหนด ใหนบวน

สนสดของระยะเวลานนรวมเขาดวยแมวาวนสดทายเปนวนหยดทาการงานสาหรบเจาหนาท

ในกรณทบคคลใดตองทาการอยางหนงอยางใดภายในระยะเวลาทกาหนดโดยกฎหมายหรอโดยคาสง

ของเจาหนาท ถาวนสดทายเปนวนหยดทาการงานสาหรบเจาหนาทหรอวนหยดตามประเพณของบคคลผรบคาสง

ใหถอวาระยะเวลานนสนสดในวนทางานทถดจากวนหยดนน เวนแตกฎหมายหรอเจาหนาททมคาสงจะกาหนดไว

เปนอยางอน 2 มาตรา 69 การแจงคาสงทางปกครอง การนดพจารณา หรอการอยางอนทเจาหนาทตองแจงใหผท

เกยวของทราบอาจกระทาดวยวาจากได แตถาผนนประสงคจะใหกระทาเปนหนงสอกใหแจงเปนหนงสอ

การแจงเปนหนงสอใหสงหนงสอแจงตอผนน หรอถาไดสงไปยงภมลาเนาของผนนกใหถอวาไดรบแจง

ตงแตในขณะทไปถง

ในการดาเนนการเรองใดทมการใหทอยไวกบเจาหนาทไวแลว การแจงไปยงทอยดงกลาวใหถอวาเปน

การแจงไปยงภมลาเนาของผนนแลว 3 มาตรา 71 การแจงโดยวธสงทางไปรษณยตอบรบใหถอวาไดรบแจงเมอครบกาหนดเจดวนนบแตวนสง

สาหรบกรณภายในประเทศหรอเมอครบกาหนดสบหาวนนบแตวนสง สาหรบกรณสงไปยงตางประเทศ เวนแตจะ

มการพสจนไดวาไมมการไดรบหรอไดรบกอนหรอหลงจากวนนน

60

- สานกงานฯ อาศยอานาจตามมาตรา 704 ออกคาสงใหโรงแรมทไมมระบบ

บาบดนาเสย (มเฉพาะการจดการนาเสยขนตน เชน บอดกไขมนจากครว และมบอเกรอะ

(Septic tank) จากหองพก) จานวน 3 แหง กอสรางตดตง หรอจดใหมระบบบาบดนาเสย

ใหมขนาดและประสทธภาพเพยงพอเพอควบคมการปลอยนาเสยใหเปนไปตาม

มาตรฐานควบคมการระบายนาทง ภายใน 180 วน (เวนแตโรงแรมทไดรบอนญาตให

เชอมทอนาเสยรวมและ/หรอเสยคาบรการใหกบสวนราชการทจดใหมระบบบาบดนาเสยรวม

จานวน 3 แหง)

- สานกงานฯ อาศยอานาจตามมาตรา 82(2)5 ออกคาสงใหโรงแรมทมระบบ

บาบดนาเสยและระบายนาทง หรอนาทงทจะระบาย หรอมแนวโนมจะระบายออกส

สงแวดลอมหรอลงสแหลงนาสาธารณะมคาเกนมาตรฐานควบคมการระบายนาทง

ปรบปรงแกไขระบบบาบดนาเสย จานวน 25 แหง (120 วน) เวนแตไมระบายนาทงและ

4 มาตรา 70 เจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษทกาหนดตามมาตรา 69 มหนาทตองกอสราง

ตดตงหรอจดใหมระบบบาบด น าเสยหรอระบบกาจดของเสยตามทเจาพนกงานควบคมมลพษกาหนด เพอการน

เจาพนกงานควบคมมลพษจะกาหนดใหเจาของหรอผครอบครองมผควบคมการดาเนนงานระบบบาบดน าเสยหรอ

ระบบกาจดของเสยทกาหนดใหทาการกอสรางตดตงหรอจดใหมขนนนดวยกได

ในกรณทแหลงกาเนดมลพษใดมระบบบาบดน าเสยหรอระบบกาจดของเสยอยแลวกอนวนทมประกาศ

ของรฐมนตรตามมาตรา 69 ใหเจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษแจงตอเจาพนกงานควบคมมลพษเพอ

ตรวจสอบ หากเจาพนกงานควบคมมลพษเหนวาระบบบาบดน าเสยหรอระบบกาจดของเสยทมอยแลวนนยงไม

สามารถทาการบาบดน าเสยหรอกาจดของเสยใหเปนไปตามมาตรฐานควบคมมลพษจากแหลงกาเนดทกาหนดไว

เจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษมหนาทตองดาเนน การแกไขหรอปรบปรงตามทเจาหนาพนกงาน

ควบคมมลพษกาหนด 5 มาตรา 82 เพอปฏบตการใหเปนไปตามพระราชบญญตน ใหเจาพนกงานควบคมมลพษมอานาจดงตอไปน

ฯลฯ ฯลฯ

(2) ออกคาสงเปนหนงสอใหเจาของหรอผครอบครองผควบคมหรอผไดรบใบอนญาตรบจางใหบรการ

ระบบบาบดน าเสยหรอ กาจดของเสยจดการแกไขเปลยนแปลงปรบปรงหรอซอมแซมระบบบาบดอากาศเสย

ระบบกาจดน าเสยหรอระบบบาบดของเสย หรออปกรณหรอเครองมอตางๆเพอควบคมการปลอยทงอากาศเสย

หรอมลพษอนแตถาแหลงกาเนดมลพษนนเปนโรงงาน อตสาหกรรมใหแจงใหเจาพนกงานตามกฎหมายวาดวย

โรงงานดาเนนการตามอานาจหนาทตอไปหากเจาพนกงานตามกฎหมาย วาดวยโรงงานไมดาเนนการตามอานาจ

หนาทของตนใหเจาพนกงานควบคมมลพษมอานาจดาเนนการตามทกาหนดไวในพระราชบญญตนได...

ฯลฯ ฯลฯ

61

แสดงขอมลหรอหลกฐานใหเจาพนกงานฯเชอไดวาไมระบายออกสสงแวดลอมหรอลง

ทางนาสาธารณะทชดเจน จานวน 5 แหง

(3) การขยายระยะเวลาคาสงของเจาพนกงานฯ

สานกงานฯ พจารณาอาศยอานาจตามมาตรา 656 แหงพระราชบญญตวธ

ปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 ขยายเวลาใหโรงแรมปรบปรงแกไขระบบบาบด

นาเสยตามมาตรา 82(2) ทงกอนครบกาหนดคาสงและหลงครบกาหนดคาสงเจาพนกงานฯ

จานวน 7 แหง โดยพจารณาจากรายละเอยดแผนงานทชดเจนและเหมาะสม ไมประวง

เวลา และ/หรอสญญาวาจาง

(4) การออกคาสงปรบทางปกครอง

สานกงานฯ อาศยอานาจตามมาตรา 58(2) และกฎกระทรวง ฉบบท 10 (พ.ศ.

2542) ขอ 1 (9) แหงพระราชบญญตวธปฏบตฯ ออกคาสงปรบทางปกครองกบโรงแรม

จานวน 11 แหง หลงครบกาหนดระยะเวลาทใหโรงแรมตองปฏบตตามคาสงเจาพนกงานฯ

ตามขอ (2) และพบวา มการฝาฝนหรอไมปฏบตตามคาสงฯตามมาตรา 82(2) ทกแหง

(5) การอทธรณหรอโตแยงคาสงทางปกครอง (คาสงปรบ)

ไมมการอทธรณ โตแยง หรอรองคดคานคาสงเจาพนกงานฯ ตามมาตรา 70

และมาตรา 82(2) แตมการอทธรณหรอโตแยงคาสงปรบฯ ของโรงแรม จานวน 2 แหง และ

สานกงานฯ ไดอาศยอานาจตามมาตรา 45 วรรคหนง7 แหงพระราชบญญตวธปฏบตฯ

พจารณาประเดนการอทธรณหรอโตแยงคาสงปรบฯของโรงแรมทง 2 แหง ซงผลการ

พจารณาของสานกงานฯ ใชเวลา 21วน โดยไมเหนดวยกบคาอทธรณทงหมดของโรงแรม

จานวน 2 แหงดงกลาว และรายงานใหรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอม ในฐานะผควบคม หรอกากบดแลเจาพนกงานควบคมมลพษเหนอขนไป

6 มาตรา 65 ระยะเวลาทกาหนดไวในคาสงของเจาหนาทอาจมการขยายอกไดและถาระยะเวลานนได

สนสดลงแลวเจาหนาทอาจขยายโดยกาหนดใหมผลยอนหลงไดเชนกนถาการสนสดตามระยะเวลาเดมจะ

กอใหเกดความไมเปนธรรมทจะใหสนสดลงตามนน 7 มาตรา 45 ใหเจาหนาทตามมาตรา 44 วรรคหนง พจารณาคาอทธรณและแจงผอทธรณ โดยไมชกชาแต

ตองไมเกนสามสบวนนบแตวนทไดรบอทธรณ ในกรณทเหนดวยกบคา อทธรณ ไมวาทงหมดหรอบางสวนกให

ดาเนนการเปลยนแปลงคาสงทางปกครองตามความเหนของตนภายในกาหนดเวลาดงกลาวดวย

62

ชนหนง และมอานาจพจารณาอทธรณ กรณผทาคาสงฯ ไมเหนดวยกบคาอทธรณ ตามขอ 14

ของกฎกระทรวง ฉบบท 4 (พ.ศ. 2540)8 ออกตามความในพระราชบญญตน ทงน

รฐมนตรฯ ไดพจารณาวนจฉยตามแนวทางเดยวกนกบเจาพนกงานฯ และยกคาอทธรณฯ

ของโรงแรมทง 2 แหง พรอมมหนงสอแจงคาวนจฉยฯใหผอทธรณฯ และสานกงานฯ

ทราบ

(6) การชาระคาปรบทางปกครอง

มโรงแรมทไดรบคาสงปรบทางปกครอง จานวน 11 แหง มาชาระคาปรบ

จานวน 10 แหง และไมมาชาระคาปรบจานวน 1 แหง ตอมามโรงแรมในจานวนทมา

ชาระคาปรบ ไดปฏบตตามคาสงแลวจานวน 9 แหง ทเหลออก 1 แหง (อยระหวางการให

ทเลาการบงคบ)

สาหรบโรงแรมทไมมาชาระคาปรบและ/หรอไมปฏบตตามคาสงอก 2 แหง

สานกงานฯ อาจใชมาตรการบงคบโดยสงใหสานกงานปลดกระทรวงฯ พจารณา

ดาเนนการยด อายดหรอขายทอดตลาดและนาเงนมาชาระคาปรบใหครบถวน และ/หรอ

เสนอนายทะเบยนโรงแรม สงพกใชใบอนญาต หรอใหหยดใชดวยประโยชนใดๆ จาก

กจการของโรงแรมตามพระราชบญญตโรงแรม พ.ศ. 2547 ตอไป

8 กฎกระทรวงฉบบท 4 (พ.ศ. 2540)ออกตามความในพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครองพ.ศ. 2539

ขอ 1...

ขอ 2 การพจารณาอทธรณคาสงทางปกครองในกรณทเจาหนาทผทาคาสงไมเหนดวยกบคา

อทธรณใหเปน อานาจของเจาหนาท ดงตอไปน

ฯลฯ ฯลฯ

(14) ผบงคบบญชา ผกากบดแล หรอผควบคมชนเหนอขนไปชนหนง แลวแตกรณ ในกรณทผทาคาสง

ทางปกครองเปนเจาหนาทอนนอกจากทกาหนดไวขางตน

63

ตาราง 11

ขอมลผลการบงคบใชกฎหมายกบแหลงกาเนดมลพษประเภทโรงแรม ในชวงป 2557-2559

จงหวด จานวนแหลง

(แหง)

การออกคาสงทาง

ปกครอง (แหง)

การปฏบตตามคาสง

(แหง)

มาตรการบงคบทาง

ปกครอง (แหง)

มาตรา

70

มาตรา

82(2)

ปฏบต

ตาม

ไมปฏบต

ตาม

ปรบ/

ชาระ

ยด/อายด

ภเกต 24 2 23 15 10 10/9 2*

พงงา 1 - 1 1 - - -

กระบ 2 1 1 1 1 1/1 -

ตรง 1 - 1 1 - - -

รวม 28 3 26 18 10 11/10 2*

ทมา : สานกงานสงแวดลอมภาคท 15, มถนายน 2560

* ยงไมปฏบตตามคาสงฯ และไมมาชาระคาปรบตามระยะเวลาทแจงเตอน เพอสงให

สานกงานปลดกระทรวงฯพจารณาดาเนนการยด อายดหรอขายทอดตลาดและนาเงนมา

ชาระคาปรบใหครบถวน และ/หรอเสนอนายทะเบยนโรงแรม สงพกใชใบอนญาต หรอให

หยดใชดวยประโยชนใดๆ จากกจการของโรงแรมตามพระราชบญญตโรงแรม พ.ศ 2547

3.4 เครองมอทใชในการศกษาประกอบดวย

3.4.1 คมอปฏบตงานเจาพนกงานควบคมมลพษ กรมควบคมมลพษ

3.4.2 ทะเบยนผลการตรวจสอบและบงคบการตามกฎหมายกบแหลงกาเนด

มลพษ ซงสานกงานฯ จดเกบขอมลในรปไฟลดจตอลแบบ Excel และแยกแฟมเอกสาร

เฉพาะแหลงกาเนดฯ ไวในตเอกสารตรวจสอบและบงคบใชกฎหมายประจาป

3.5 การวเคราะหขอมล

วเคราะหขอมลวธปฏบตหรอกระบวนการพจารณาทางปกครองของเจาพนกงานฯ

กบโรงแรมเปาหมายจานวน 44 แหง ตามวตถประสงคของการศกษาตงแต 1) ขนตอน

การเตรยมการกอนการตรวจสอบ 2) การเตรยมการสารวจ ตรวจสอบ และรวบรวมพยาน

เอกสารหลกฐานสาคญทเกยวของ 3) การเสนอขอมลผลการตรวจสอบ ขอกฎหมาย และ

เหตผลสนบสนนประกอบการใชดลยพนจพจารณาดาเนนการทางปกครองกบโรงแรมท

64

ฝาฝนกฎหมายทกขนตอน เพอประกอบการตดสนใจของเจาพนกงานฯ ผทาคาสงทาง

ปกครอง ตามความรนแรงของปญหาและ/หรอผลกระทบทเกดขน รวมทงวเคราะห

ปญหา อปสรรค เพอสรปผลการศกษาและขอเสนอแนะแนวทางแกไขการใชอานาจของ

เจาพนกงานฯ ตอไป

65

1. ศกษาการ

เตรยมการ

กอนการ

1. การนาขอมลผลการตรวจสอบของเจาพนกงานฯตาม ขอ 2 มาจดทาบนทก

รายงานผลการตรวจสอบและเสนอผอานวยการสานกงานสงแวดลอมภาคท

15 พจารณาดาเนนการทางปกครองกบโรงแรมทฝาฝนหรอไมปฏบตตาม

กฎหมายทกแหง (29 แหง) ตามขนตอนทางปกครอง (ภาคผนวก ง) ตงแต

- การแจงสทธการโตแยงและแสดงพยานหลกฐานกอนออกคาสง และ

การพจารณาหากมการใชสทธโตแยง

- การออกคาสงตามมาตรา 70 หรอ 82(2) แหงพระราชบญญตสงเสรม

และรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 รวมถงการออกคาสงปรบ

ตามมาตรา 58(2) แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ.

2539

- การพจารณาคาขอขยายเวลาตามคาสงเจาพนกงานฯ

- การอทธรณหรอรองคดคานคาสงเจาพนกงานฯ

- การใชมาตรการทเลาการบงคบคาปรบ

- การวางแผนงานตรวจสอบ งบประมาณ บคลากร การประสาน

หองปฏบตการในการรบและสงตวอยางนา การเตรยมเครองมอ

อปกรณภาคสนาม ยานพาหนะ เอกสาร เชน แบบบนทกขอมล

ตรวจสอบแหลงกาเนดฯ คมอเจาพนกงานฯ ขอกฎหมาย แผนพบ และ

การทวนสอบ

- การชแจงและทาความเขาใจหนาทตามกฎหมายกบโรงแรมเปาหมาย

2. การเตรยมการตรวจสอบ

ของเจาพนกงานฯ

3. การดาเนนการ

ตามขนตอนทาง

ปกครอง

ผตรวจสอบลงพนทภาคสนามตรวจสอบและรวบรวมพยานหลกฐานท

เกยวของสาคญ เชน การบนทกขอมลในแบบบนทกการตรวจสอบ

ประกอบดวยขอมลสาคญ 3 สวน

- ขอมลทวไป

- สภาพการจดการนาเสยของระบบบาบดน าเสย

- การลงลายมอชอผทเกยวของ

(ตอ)

ภาพ 1 แผนผงขนตอนวธการศกษา

66

ภาพ 1 แผนผงขนตอนวธการศกษา (ตอ)

สานกงานฯ จดเกบขอมลทะเบยนผลการตรวจสอบและ

บงคบการตามกฎหมายกบแหลงกาเนดมลพษ ในรปไฟล

ดจตอลแบบ Excel และแยกแฟมเอกสารเฉพาะ

แหลงกาเนดฯ ไวในตเอกสารตรวจสอบและบงคบใช

กฎหมายประจาป

4. การรวบรวมขอมล

วเคราะหกระบวนการหรอขนตอนใชอานาจทางปกครอง

ของเจาพนกงานฯกบโรงแรมเปาหมาย 40 แหงของ

สานกงานฯตงแต

1) ขนตอนการเตรยมการกอนการตรวจสอบ

2) การเตรยมการสารวจ ตรวจสอบ และรวบรวมพยาน

เอกสารหลกฐานสาคญทเกยวของ

3) การเสนอขอมลผลการตรวจสอบ ขอกฎหมาย และ

เหตผลสนบสนนประกอบการใชดลยพนจพจารณา

ดาเนนการทางปกครองกบโรงแรมทฝาฝนกฎหมายทก

ขนตอน เพอประกอบการตดสนใจของเจาพนกงานฯ ผทา

คาสงทางปกครอง ตามความรนแรงของปญหาและ/หรอ

ผลกระทบทเกดขน รวมทงวเคราะหปญหา อปสรรค เพอ

สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะแนวทางแกไขการใช

อานาจของเจาพนกงานฯ ในบทท 4 และบทท 5 ตอไป

5. การวเคราะหขอมล

(ตอ)

บทท 4

ผลการศกษา

1. การสารวจและเกบขอมลการตรวจสอบแหลงกาเนดมลพษเปาหมายประเภท

โรงแรมสาหรบเจาพนกงานควบคมมลพษสานกงานสงแวดลอมภาคท 15 เพอรวบรวม

พยานหลกฐานสาคญทเกยวของสาหรบการควบคมการปลอยนาเสยตามทกฎหมาย

กาหนด เพอสนบสนนการพจารณาทางปกครองของเจาพนกงานฯผทาคาสงทถกตอง

สมบรณนน พบวา

1.1 ตองกระทาโดยเจาหนาทรฐทมคณสมบตการเปนเจาพนกงานฯตามท

รฐมนตรแตงตงและประกาศกาหนดไวเทานน กลาวคอ เปนขาราชการในตาแหนง

นกวชาการสงแวดลอมและปฏบตงานในตาแหนงนมาแลวไมตากวาสองป

1.2 เจาพนกงานฯตองบนทกขอมลในแบบบนทกการตรวจสอบแหลงกาเนด

มลพษ/ขอรองเรยน (ภาคผนวก ค) อยางนอยตองมรายละเอยด

1.2.1 ขอมลทวไป ประกอบดวย ชอ ทตง วน เดอน ปตรวจสอบ

ใบอนญาตประกอบธรกจโรงแรมทแสดงสถานะความเปนเจาของ/ผครอบครองอาคาร

โรงแรม และระบจานวนหอง หรออนๆ เชน แผนผงขอบเขตพนทใชสอย จานวนหอง

จรง เพอระบขนาดหรอประเภททจะตองปฏบตตามเกณฑมาตรฐานฯทแตกตางกน

1.2.2 สภาพการจดการนาเสยตามกฎหมาย ตงแตขนตน เชน บอดกไขมน บอ

เกรอะ และขนหลงตามพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ชนดและจานวนระบบฯ

เครองมออปกรณสาคญในการบาบดนาเสย เชน เครองเตมอากาศ เครองสบตะกอน

ยอนกลบ สภาพการทางานปกตหรอไมปกต ปรมาณหรอมวลตะกอนในบอเตมอากาศ

( ระบบฯ ASแบบกวนสมบรณ) การลกลอบปลอยทงน าเสย ลกษณะทางกายภาพนาทง

วธการระบายนาทง หรอแนวโนมการระบายออกสภายนอกอาคาร ขอสงเกตความ

ผดปกตทเกยวของ เชน การเจอจางนาทง การเกบหรอไมเกบตวอยางนา และจานวน

68

ตวแทนตวอยาง การบนทกและการรายงานขอมลการทางานระบบบาบดนาเสย ตาม

มาตรา 80 เปนตน

1.2.3 การลงลายมอชอเจาพนกงานฯผตรวจสอบ เจาของหรอผแทน

แหลงกาเนดฯ และผรวมตรวจสอบ(ถาม) และ/หรอหากไมมเจาของหรอผแทน

แหลงกาเนดฯ ใหหาพยานอยางนอย 2 คน มาลงลายมอชอในการรวมตรวจสอบ

1.2.4 หลกฐานอนทเกยวของ เชน ภาพถายสภาพการทางานระบบบาบดฯ

การเกบตวอยาง และผรวมตรวจสอบ ปายชออาคาร แบบแปลนระบบบาบดฯ แผนผง

อาคาร ระบบฯ และจดระบายนา และจดเกบตวอยางนา เปนตน

2. แนวทางในการดาเนนการบงคบใชกฎหมายสาหรบเจาพนกงานควบคมมลพษ

ของสานกงานสงแวดลอมภาคท 15 พบวา

สานกงานฯไดดาเนนการใชอานาจของเจาพนกงานฯ ตามแนวทางขนตอน

ทางปกครองอยางตอเนองทกขนตอน โดยเจาพนกงานฯผตรวจสอบนาพยานหลกฐาน

ขอมลผลการตรวจสอบตามขอ 1 มาพจารณาทบทวนความถกตอง ประมวลผลและ

จดทาขอเสนอเปนเอกสารหรอหนงสอเสนอความเหนตอเจาพนกงานฯผทาคาสงทาง

ปกครอง ตงแตการจดทาหนงสอแจงผลการปฏบตตามกฎหมาย การแจงสทธโตแยงหรอ

แสดงพยานหลกฐานกอนออกคาสงตามมาตรา 30 แหงพระราชบญญตวธปฏบตราชการ

ทางปกครอง พ.ศ. 2539 การออกคาสงทางปกครอง การรองคดคานหรอการอทธรณ

โตแยงคาสง การยกเลกเพกถอนคาสง การเปลยนแปลงคาสง การทเลาการบงคบ การ

ปฏเสธหรอไมรบการอทธรณคาสง เปนตน

นอกจากนสานกงานฯ ยงไดนาหลกกฎหมายทเกยวของอนมหลกการสาคญคอ

หลกผกอมลพษเปนผจาย (Polluter Pays Principle) และหลกปองกนลวงหนา

(Precautionary Principle) ซงมบทบญญตในกฎหมายเฉพาะไวแลวตามพระราชบญญต

สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 หมวดวาดวยการควบคม

มลพษการกาหนดมาตรฐานควบคมการระบายนาทง (มาตรา 55) หนาทของเจาของ

แหลงกาเนดมลพษตองกอสรางหรอจดใหมระบบบาบดนาเสย และมผควบคมระบบ

บาบดนาเสยตามทเจาพนกงานกาหนด (มาตรา 70) หรอหากไมประสงคจะกอสราง

ระบบบาบดนาเสยตามมาตรา 70 อาจเลอกใชวธสงนาเสยไปบาบดยงระบบบาบดนาเสย

69

รวมของทางราชการทจดใหมไวแลวทองทตงแหลงกาเนดฯ โดยตองไดรบอนญาตให

เชอมตอทอนาเสยและเสยคาบรการตามหลกเกณฑททางราชการกาหนด (มาตรา 71)

ประกอบกบกฎกระทรวงฉบบท 44 (พ.ศ. 2538) ออกตามความในพระราชบญญต

ควบคมอาคาร พ.ศ. 2522 ทกาหนดใหอาคารโรงแรมประเภท ก ข และ ค ตองมระบบ

บาบดนาเสยทมขนาดและประสทธภาพเพอบาบดนาเสยใหไดมาตรฐานฯทกาหนดใน

กฎกระทรวงและแสดงรายการคานวณประกอบ มาสนบสนนการใชดลยพนจ

ประกอบการพจารณาทางปกครองของเจาพนกงานฯ ผตรวจสอบ และของผอานวยการ

สานกงานสงแวดลอมภาคท 15 ในฐานะเจาพนกงานฯ ตามทรฐมนตรวาการกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมแตงตง อนเปนอานาจตามกฎหมายเฉพาะตวและ

ตองรบผดชอบในการทาคาสงทางปกครองอนผลกระทบตอสถานภาพและสทธของ

บคคลหรอนตบคลภายนอก รวมทงเพอรกษาคณภาพสงแวดลอมหรอประโยชน

สาธารณะ ดงน

2.1 การใชอานาจตามมาตรา 70 แหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ออกคาสงใหโรงแรมทมเฉพาะบอเกรอะ หรอบอดก

ไขมน ตองกอสรางหรอจดใหมระบบบาบดนาเสยและตองมขนาดและประสทธภาพ

เพยงพอในการนานาเสยทงหมดไปบาบดใหมลกษณะเปนไปตามมาตรฐานควบคมการ

ระบายนาทงทกฎหมายกาหนดดวย จานวน 6 แหง โดยในจานวนนไดขออนญาตเชอม

ทอนาเสยและเสยคาบรการบาบดนาเสยกบสวนราชการทจดใหมระบบบาบดนาเสยรวม

จานวน 3 แหง ซงเปนไปตามวตถประสงคทกาหนดตามนยมาตรา 71 แหง

พระราชบญญตน เจาพนกงานฯจงไมตองใชอานาจตามมาตรา 70 ออกคาสงใหโรงแรม

ตองกอสรางหรอจดใหมระบบบาบดนาเสยตามกฎหมายอก

2.2 การใชอานาจตามมาตรา 82(2) ออกคาสงใหโรงแรมทมระบบบาบดนาเสย

และระบายนาทง หรอนาทงทจะระบาย หรอมแนวโนมจะระบายออกสสงแวดลอมหรอ

ลงสแหลงนาสาธารณะมคาเกนมาตรฐานควบคมการระบายนาทง ปรบปรงแกไขระบบ

บาบดนาเสย จานวน 26 แหง เวนแตไมระบายนาทงและแสดงขอมลหรอหลกฐานใหเจา

พนกงานฯเชอไดวาไมระบายออกสสงแวดลอมหรอลงทางนาสาธารณะทชดเจน จานวน

4 แหง

70

จากขอมลผลการใชอานาจทางปกครองของเจาพนกงานฯกบโรงแรมจานวน

29 แหง ทไมปฏบตตามกฎหมายขางตน พบวา

1) มโรงแรมใชสทธโตแยงฯผลการตรวจสอบของเจาพนกงานฯ จานวน 7

แหง ซงสานกงานฯพจารณาไมรบฟงการใชสทธโตแยง หรอพยานหลกฐานผลการตรวจ

วเคราะหนาทง หรอการกลาวอางความชารดบกพรองของระบบฯของโรงแรมดงกลาว

ทกแหง ตามหลกกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง มาตรา 28 ทบญญตไว

วา “ เจาหนาทอาจตรวจสอบขอเทจจรงไดตามความเหมาะสมในเรองนนๆ โดยไมตอง

ผกพนอยกบคาขอหรอพยานหลกฐานของคกรณ” และ 29(2) “การไมรบฟง

พยานหลกฐาน หรอคาชแจงทเจาหนาทเหนวาเปนการกลาวอางทไมจาเปนหรอเพอ

ประวงเวลา”

2) ไมมการอทธรณ โตแยง หรอรองคดคานคาสงเจาพนกงานฯ ตามมาตรา 70

และมาตรา 82(2) แตมการอทธรณหรอโตแยงคาสงปรบฯ ของโรงแรม จานวน 2 แหง

และสานกงานฯ ไดอาศยอานาจตามมาตรา 45 วรรคหนง แหงพระราชบญญตวธปฏบต

ราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 พจารณาประเดนการอทธรณหรอโตแยงคาสงปรบฯ

ของโรงแรมทง 2 แหง ซงผลการพจารณาของสานกงานฯ ใชเวลา 21วน โดยไมเหนดวย

กบคาอทธรณทงหมดของโรงแรม จานวน 2 แหงดงกลาว และรายงานใหรฐมนตรวาการ

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในฐานะผควบคม หรอกากบดแลเจา

พนกงานควบคมมลพษเหนอขนไปชนหนง และมอานาจพจารณาอทธรณ กรณผทา

คาสงฯ ไมเหนดวยกบคาอทธรณ ตามขอ 14 ของกฎกระทรวง ฉบบท 4 (พ.ศ. 2540)

ออกตามความในพระราชบญญตน ทงน รฐมนตรฯ ไดพจารณาวนจฉยตามแนวทาง

เดยวกนกบเจาพนกงานฯ และยกคาอทธรณฯของโรงแรมทง 2 แหง พรอมมหนงสอแจง

คาวนจฉยฯใหผอทธรณฯ และสานกงานฯ ทราบ ซงกรณโรงแรมทง 2 แหงน ยนยอมมา

ชาระคาปรบ และตอมาไดปฏบตตามคาสงเจาพนกงานฯ

3. สภาพปญหา อปสรรคการบงคบใชกฎหมายของเจาพนกงานควบคมมลพษ

มปญหาอปสรรคเกยวกบหลกเกณฑการใชดลยพนจบางประการไมชดเจน

ซงเจาพนกงานฯ อาจตความทแตกตางกน จนอาจเกดความเสยหายตอองคกรภาครฐใน

ฐานะผทาคาสงทางปกครอง และคกรณทอยในภายใตคาบงคบทางปกครอง รวมทง

71

คณภาพสงแวดลอมอนเปนประโยชนสาธารณะ นอกจากนมตคณะรฐมนตร เมอวนท 7

พฤษภาคม 2558 เรอง มาตรการกากบดแลการใชดลยพนจของเจาหนาทรฐ มมต

เหนชอบตามขอเสนอของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ทกาหนดใหทกกระทรวง

ดาเนนการใหเจาหนาทตองดาเนนการตามกฎหมายอยางเครงครดและกาหนดแนว

ทางการใชดลยพนจโดยประกาศใหประชาชนทราบ และหากเจาหนาทมไดดาเนนการ

ใชดลยพนจตามแนวทางทกาหนดไวโดยไมมเหตผลใหถอเปนความผดวนย ดงน

1) คมอฯ และพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมพ.ศ.2535

กฎกระทรวง ประกาศ ไมไดกาหนดความหมาย คาวา “ระบบบาบดนาเสย” ไว จงอาจ

เกดการตความและใชดลยพนจทแตกตางกน กรณ อาคารแหลงกาเนดมลพษทมเพยงการ

จดการนาเสยขนตน เชน มบอเกรอะ – บอซม หรอบอดกไขมน ถอวา เปนระบบบาบด

นาเสยหรอไม และจะตองสงการตามมาตรา 70 จดใหมระบบบาบดนาเสย หรอตองเกบ

ตวอยางนามาตรวจสอบและสงการตามมาตรา 82 (2) ใหปรบปรงแกไข เปลยนแปลง

หรอซอมแซมระบบบาบดนาเสย หรอไมอยางไร ปจจบนยงไมมแนวทาง การใชดลย

พนจในการสงการทชดเจนแตอยางใด

2) คมอฯ และพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมพ.ศ.2535

กฎกระทรวง ประกาศ ระเบยบปฏบตไว สาหรบกรณ ขณะเจาพนกงานฯ ตรวจสอบ

“ไมพบการระบายนาทงขณะตรวจสอบขอเทจจรง หรอผนาตรวจสอบ หรอเจาของ

อาคารแหลงกาเนดฯ กลาวอางวา “นานาทงไปใชประโยชนในพนทของอาคาร หรอ

พนทนอกอาคาร” จงเกดการตความและใชดลยพนจทแตกตางกน วาจะตองเกบตวอยาง

นามาตรวจสอบหรอไม

3) สานกงานฯยงไมมระเบยบหรอหลกเกณฑการปฏบตสาหรบการใช

มาตรการบงคบทางปกครอง (คาปรบทางปกครอง) ตามมาตรา 58 (2) ประกอบกฎกระทรวง

ขอ 9 (1) กรณแหลงกาเนดฯไมปฏบตตามคาสงเจาพนกงานฯ ทงนสานกงานฯไดใช

หลกเกณฑการคดคาปรบทางปกครองของกรมควบคมมลพษไปพลางกอน

4) สานกงานฯ ยงไมมระเบยบหรอหลกเกณฑการปฏบต สาหรบการสงให

ทเลาการบงคบคาปรบทางปกครอง ตามมาตรา 56 วรรคหนง แหงพระราชบญญตวธ

ปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539 หลงจากทเจาพนกงานฯ ไดมคาสงปรบทาง

72

ปกครองตามมาตรา 58 (2) ตามขอ 2.3 ไปแลว ทงนไดใชแบบตวอยางการใชดลยพนจ

การคดคาปรบทางปกครองของกรมควบคมมลพษไปพลางกอน ซงยงไมมระเบยบวธ

หรอหลกเกณฑทเหมาะสม และชดเจนเพยงพอ เนองจากการใหทเลาการบงคบในขณะทม

การระบายนาเสยหรอนาทง และยงฝาฝนหรอไมปฏบตตามคาสงเจาพนกงานฯ อาจเปน

การใชดลยพนจทไมเหมาะสมตามวตถประสงคของกฎหมายทตองควบคมการปลอย

การปลอยนาเสยมใหสงผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม หรอรกษาคณภาพสงแวดลอม

5) ในพนทรบผดชอบของสานกงานสงแวดลอมภาค มเจาพนกงานควบคมมลพษ

ทไดรบการแตงตงโดยรฐมนตรวาการกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใน

หลายหนวยงาน เชน ขาราชการของกรมปศสตว กรมประมง และสานกงานทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมจงหวดทกจงหวด แตปจจบนเจาพนกงานควบคมมลพษของหนวยงาน

ดงกลาวยงไมไดทาหนาทตามวตถประสงค ทาใหการควบคมและกากบดแลแหลงกาเนดมลพษ

ไมครอบคลมทวถง และทนตอสถานการณในการปองกนและแกไขปญหาการปลอย

มลพษนาเสย

6) หนวยงานทางราชการทมจดใหมระบบบาบดนาเสยรวมบางแหง ไดตรา

เทศบญญต จดเกบคาธรรมเนยมคาบรการบาบดนาเสย จากเจาของอาคารแหลงกาเนดฯ

ทไดกอสรางระบบบาบดนาเสยและมหนาทบาบดนาเสยใหเปนไปตามมาตรฐานการ

ระบายนาทง มหนาทตองจายคาบรการบาบดนาเสย ซงเหนวานาจะขดหลกผกอเปนผจาย

(Polluter Pays Principle) ตามทกาหนดไวในมาตรา 71 และ 72 แหงพระราชบญญต

สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

7) ผควบคมดแลระบบบาบดนาเสยของแหลงกาเนดฯ เปนชางเครองกลหรอ

ไฟฟาเกอบทงหมด จงขาดทกษะและองคความรความเขาใจหลกการบาบดนาเสยทด

เพยงพอ ประกอบกบการปรบเปลยนชางทมหนาทและดแลระบบบาบดฯ รวมทงเจาของ

แหลงกาเนดฯไมไดใหความสาคญกบการจดการนาเสยตามกฎหมาย จงทาใหการ

ควบคมดแลระบบบาบดฯไมมประสทธภาพและทาใหคณภาพนาทงทระบายออกส

สงแวดลอมไมเปนตามเกณฑมาตรฐานฯทกฎหมายกาหนด

บทท 5

สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

จากผลการศกษาแนวทางการใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษตาม

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ของสานกงาน

สงแวดลอมภาคท 15 กบแหลงกาเนดมลพษประเภทโรงแรม ในชวงป 2557-2559 สรปผล

ไดวา

1. สานกงานสงแวดลอมภาคท 15 ไดตรวจสอบการระบายนาเสยของแหลงกาเนด

มลพษประเภทโรงแรม จานวน 44 แหง และบงคบใชกฎหมายอยางเครงครดและตอเนอง

กบแหลงกาเนดฯ ทไมปฏบตตามกฎหมายทกแหง จานวน 29 แหง (รอยละ 65.90) เกด

ผลสมฤทธในควบคมและกากบดแลใหแหลงกาเนดฯ ดงกลาว ปฏบตตามกฎหมาย

จานวน 27 แหง เพมขนคดเปนรอยละ 93.10

2. สานกงานฯ มการเตรยมการและปฏบตตามกระบวนงานทดและครบถวน

ตงแตขนตอนการวางแผนงานกจกรรม บคลากร ขอมล และเครองมอสนบสนนการ

ดาเนนงาน เพอประกอบการพจารณาทางปกครองในทกขนตอน กลไกสาคญทสงผลให

การบงคบใชกฎหมายเกดผลสมฤทธ คอ เจาพนกงานฯ ผใชอานาจพจารณาทางปกครอง

อนประกอบดวย เจาพนกงานฯ ผตรวจสอบเตรยมการ และเจาพนกงานฯ ผทาคาสง ม

ความรความเขาใจทงดานวชาการเกยวกบระบบบาบดนาเสย และขอกฎหมายทเกยวของ

สาคญโดยเฉพาะการนาหลกผกอมลพษเปนผจาย (Polluter Pays Principle) และหลก

ปองกนลวงหนา (Precautionary Principle) มาประกอบการพจารณาใชดลยพนจใช

อานาจทางปกครองกบเจาของแหลงกาเนดมลพษประเภทโรงแรม เชน กฎหมายวาดวย

การสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม กฎหมายวาดวยโรงแรม กฎหมายวาดวยการ

ควบคมอาคาร โดยเฉพาะกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง เพอใหการ

ดาเนนงานของเจาพนกงานฯ มขอมลทดถกตองครบถวน และสามารถนามาใช

ประกอบการพจารณาทางปกครองไดอยางมประสทธภาพ ไมเกดขอบกพรอง ลดขอ

74

โตแยงของคกรณหรอผทอยภายใตคาบงคบทางปกครอง และยนยอมทจะปฏบตตาม

กฎหมายหรอคาสง

3. ปญหาอปสรรคการบงคบใชกฎหมายทสาคญประกอบดวย ระเบยบหรอ

หลกเกณฑการปฏบตทยงไมมหรอไมชดเจน การตความและใชดลยพนจทแตกตางกน

ทงในขอเทจจรงและขอกฎหมาย

ขอเสนอแนะ

ผศกษามขอเสนอแนะ

1. แนวปฏบต

1.1 ศกษาการใชอานาจเจาพนกงานควบคมมลพษในการตรวจสอบและ

ควบคมการปลอยนาเสยจากแหลงกาเนดมลพษประเภทอนเพมเตม หรอเฉพาะ

แหลงกาเนดมลพษประเภทโรงงานอตสาหกรรม ทกาหนดแนวปฏบตทแตกตางกน

เนองจากกรณทเจาพนกงานควบคมมลพษตรวจสอบพบวา มการระบายนาทงไมเปนไป

ตามมาตรฐานควบคมมลพษทกาหนดไวในพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพ

สงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 ใหเจาพนกงานควบคมมลพษแจงเจาพนกงานตาม

กฎหมายวาดวยโรงงานดาเนนการตามอานาจหนาทกอน

1.2 ศกษาผลการบงคบใชกฎหมายของเจาพนกงานฯกบการลดอตราภาระ

บรรทกสารอนทรย (Organic Loading Rate) ของแหลงกาเนดมลพษทระบายลงสแหลง

นาสาธารณะหรอออกสสงแวดลอม

2. ขอเสนอเชงนโยบาย

เพอใหการปฏบตการใชอานาจของเจาพนกงานฯทไดรบการแตงตงจาก

รฐมนตรซงรกษาการตามพระราชบญญตน ปฏบตใหเปนไปในแนวทางเดยวกน เกดความ

ชดเจน มประสทธภาพ และเกดผลสมฤทธ เพอรกษาคณภาพสงแวดลอม ตาม

เจตนารมณแหงพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535

2.1 จดประชมหารอ ทบทวน และจดทาหลกเกณฑมาตรฐานวธปฏบต

ราชการทางปกครอง สาหรบการใชอานาจของเจาพนกงานควบคมมลพษโดยเฉพาะการ

นาหลกผกอมลพษเปนผจาย (Polluter Pays Principle) และหลกปองกนลวงหนา

75

(Precautionary Principle) มาประกอบการพจารณาใชดลยพนจใชอานาจทางปกครองกบ

เจาของแหลงกาเนดมลพษ และเสนอปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

เหนชอบ และใชเปนคมอแนวปฏบตสาหรบเจาพนกงานควบคมมลพษทงสวนกลางและ

สวนภมภาคตอไป

2.2. เนองจากบทบาทของเจาพนกงานฯในสานกงานฯแบงออกได 2 ระดบ

คอ ขาราชการตาแหนงนกวชาการสงแวดลอมทปฏบตราชการมาแลวไมตากวา 2 ป เปน

เจาพนกงานฯ ผตรวจสอบเตรยมการและดาเนนการเสนอเจาพนกงานฯ ผทาคาสงทาง

ปกครอง และผอานวยการสานกงานสงแวดลอมภาค เปนเจาพนกงานฯ ผทาคาสงทาง

ปกครอง จงเหนควรพฒนาเตรยมความพรอมใหกบเจาหนาทในสงกดสานกงาน

สงแวดลอมภาค เพอเพมประสทธภาพการบงคบใชกฎหมายตามพระราชบญญตน

โดยเฉพาะแนวปฏบตหรอหลกเกณฑวธปฏบตราชการทางปกครอง สาหรบเจาพนกงานฯ

ผตรวจสอบในการเตรยมการในแตละขนตอนทางปกครอง เพอเปนหลกประกนคณภาพ

ในการเสนอผอานวยการสานกงานฯในฐานะเจาพนกงานฯ ผพจารณาทาคาสงทาง

ปกครอง และเพอรองรบการปรบเปลยนบทบาทภารกจหนาท ตอไป

2.3 กาหนดเปาหมายทศทางบทบาท ภารกจสานกงานสงแวดลอมภาคเปน

หนวยงานกลางในการสนบสนนและประสานการบงคบใชกฎหมายดานมลพษและ

สงแวดลอม ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535

รวมทงกฎหมายสงแวดลอมอนในระดบภมภาค ใหกบสานกงานทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมจงหวด และหนวยงานอน ในการใชอานาจปฏบตการตามพระราชบญญตน

ในพนทของตน ทงน เจาพนกงานฯ สานกงานสงแวดลอมภาค ยงมอานาจตามพระราชบญญตน

ปฏบตการในกรณจาเปน และ/หรอไดรบการรองขอ

2.4 เรงรดออกกฎกระทรวงตามมาตรา 73 แหงพระราชบญญตสงเสรมและ

รกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 เพอใหมผรบจางใหบรการ และผควบคม

ระบบบาบดนาเสย มหนาทและรบผดชอบตามกฎหมายแทนเจาของแหลงกาเนดมลพษ

76

และการดาเนนการอนใดทเกยวของกบบทบญญตทเกยวตามมาตรา 39 วรรคหนง9 มาตรา 7410

มาตรา 7511 วรรคสอง มาตรา 8012 ซงเปนกลไกหนงและสาคญในการควบคมดแลการ

ปลอยนาเสยเฉพาะแหลงกาเนดฯ และเชงพนท เพอการรกษาคณภาพสงแวดลอม

9มาตรา 39 แผนปฏบตการเพอการจดการคณภาพสงแวดลอมในระดบจงหวดทจะไดรบการพจารณา

จากคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาตในลาดบ แรก จะตองเสนอประมาณการเงนงบประมาณแผนดนและ

เงนกองทน สาหรบ การกอสรางหรอดาเนนการเพอใหมระบบบาบดน าเสยรวมหรอระบบกาจด ของเสยรวม ตาม

มาตรา 38 (2) ดวย ในกรณทจงหวดใดยงไมพรอมทจะดาเนนการเพอใหมระบบบาบดน าเสยรวมหรอระบบกาจด

ของเสยรวมอาจ เสนอแผนการสงเสรมใหเอกชนลงทนกอสรางและดาเนนการระบบบาบดน าเสยหรอระบบกาจด

ของเสย เพอใหบรการในเขตจงหวดนนแทน 10 มาตรา 74 ในเขตควบคมมลพษใดหรอในเขตทองทใดททางราชการยงมไดจดใหมระบบบาบดน าเสย

รวมหรอระบบกาจดของเสยรวม แตมผไดรบใบอนญาตรบจางใหบรการบาบดน าเสยหรอกาจดของเสยอยในเขต

ควบคมมลพษหรอเขตทองทนน ใหเจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษตามมาตรา 71 และมาตรา 72

จดสงน าเสยหรอของเสยจากแหลงกาเนดของตนไปใหผรบจางใหบรการทาการบาบดหรอกาจดตามหลกเกณฑ

วธการและเงอนไขทเจาพนกงานทองถนกาหนดโดยคาแนะนาของเจาพนกงานควบคมมลพษ 11 มาตรา 75 ในเขตควบคมมลพษใด หรอในเขตทองทใด ททางราชการยงมไดจดใหมระบบบาบดน า

เสยรวมหรอระบบกาจดของเสยรวม และไมมผไดรบใบอนญาตรบจางใหบรการบาบดน าเสยหรอกาจดของเสย

อยในเขตควบคมมลพษหรอเขตทองทนน เจาพนกงานทองถนโดยคาแนะนาของเจาพนกงานควบคมมลพษอาจ

กาหนดวธการชวคราวสาหรบการบาบดน าเสยหรอกาจดของเสยซงเกดจากแหลงกาเนดมลพษตามมาตรา 71 และ

มาตรา 72 ไดตามทจาเปนจนกวาจะไดมการกอสราง ตดตง และเปดดาเนนงานระบบบาบดน าเสยรวมหรอระบบ

กาจดของเสยรวมในเขตควบคมมลพษหรอเขตทองทนน

วธการชวคราวสาหรบการบาบดน าเสยหรอกาจดของเสยตามวรรคหนง ใหหมายความรวมถงการเกบ

รวบรวม การขนสง หรอการจดสงน าเสยหรอของเสยดวยวธการใดๆ ทเหมาะสม ไปทาการบาบดหรอกาจดโดย

ระบบบาบดน าเสยรวมหรอระบบกาจดของเสยรวมของทางราชการทอยในเขตอน หรออนญาตใหผไดใบรบ

อนญาตรบจางใหบรการบาบดน าเสยหรอกาจดของเสยซงรบจางใหบรการอยในเขตอนเขามาเปดดาเนนการ

รบจางใหบรการในเขตควบคมมลพษหรอเขตทองทนนเปนการชวคราว หรออนญาตใหผไดรบใบอนญาตรบจาง

ใหบรการนนทาการเกบรวบรวมนาเสยหรอของเสยเพอนาขนเคลอนยายไปทาการบาบด หรอกาจดโดยระบบ

บาบดน าเสยหรอระบบกาจดของเสยของผนนซงอยในเขตทองทอนนอกเขตควบคมมลพษหรอเขตทองทนน 12 มาตรา 80 เจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษ ซงมระบบบาบดอากาศเสย อปกรณหรอเครองมอ

สาหรบควบคมการปลอยทงอากาศเสยหรอมลพษอน ระบบบาบดน าเสย หรอระบบกาจดของเสย ตาม

มาตรา 68 หรอมาตรา 70 เปนของตนเองมหนาทตองเกบสถตและขอมลซงแสดงผลการทางานของระบบหรอ

อปกรณ และเครองมอดงกลาวในแตละวน และจดทาบนทกรายละเอยดเปนหลกฐานไว ณ สถานทตงแหลงกาเนด

มลพษนน และจะตองจดทารายงานสรปผลการทางานของระบบ หรออปกรณและเครองมอดงกลาวเสนอตอเจา

(มตอหนาถดไป)

77

(ตอจากเชงอรรถทแลว)

พนกงานทองถนแหงทองททแหลงกาเนดมลพษนนตงอยอยางนอยเดอนละหนงครง

การเกบสถต ขอมล การจดทาบนทกรายละเอยดและรายงานใหทาตามหลกเกณฑ วธการและแบบทกาหนด

ในกฎกระทรวง

ในกรณทระบบบาบดอากาศเสย ระบบบาบดน าเสยหรอระบบกาจดของเสย หรออปกรณและเครองมอ

ดงกลาวในวรรคหนง จะตองมผควบคมตามทเจาพนกงานควบคมมลพษกาหนด ใหผควบคมมหนาทดาเนนการ

ตามทกาหนดไวในวรรคหนงแทนเจาของหรอผครอบครอง

ใหผไดรบใบอนญาตรบจางใหบรการบาบดน าเสยหรอกาจดของเสยมหนาทตองดาเนนการเชนเดยวกบ

เจาของหรอผครอบครองแหลงกาเนดมลพษตามวรรคหนง

บรรณานกรม

กรมควบคมมลพษ. คมอการจดการนาเสยจากอาคารประเภทโรงแรม. กรงเทพมหานคร:

ผแตง.

กรมควบคมมลพษ. (2558). คมอความรทวไปเกยวกบระบบบาบดนาเสยเบองตนและ

การตรวจสอบระบบบาบดนาเสยดวยตนเอง. กรงเทพมหานคร: ผแตง.

กรมควบคมมลพษ. (2555). โครงการรวบรวมบทบญญตกฎหมายดานสงแวดลอม เพอ

จดทาประมวลกฎหมายสงแวดลอม.สบคนเมอวนท 27 พฤษภาคม 2560, จาก

http://infofile.pcd.go.th/law/Environmental%20law55_1.pdf?CFID=3673330&

CFTOKEN=10189103

กรมควบคมมลพษ. (2560). ระบบบาบดนาเสย. สบคนเมอวนท 6 มถนายน 2560, จาก

http://www.pcd.go.th/Info_serv/water_wt.html#s12

ชาญชย แสวงศกด. (2558). คาอธบายกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครอง

(พมพครงท 10). กรงเทพมหานคร: โรงพมพเดอนตลา.

บรษท โมเดรนทรท แอนด เทค จากด. (2560). การจดการและบาบดนาเสย. สบคนเมอ

วนท 27 พฤษภาคม 2560, จาก

http://www.moderntreat.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=200573

ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนดประเภทของอาคาร

เปนแหลงกาเนดมลพษทจะตองถกควบคมการปลอยนาเสยลงสแหลงนา

สาธารณะหรอออกสสงแวดลอม. (2548, ธนวาคม 29). ราชกจจานเบกษา,

122(125ง)

ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนดประเภทของอาคาร

เปนแหลงกาเนดมลพษทจะตองถกควบคม การปลอยนาเสยลงสแหลงนา

สาธารณะหรอออกสสงแวดลอม (ฉบบท 2). (2554, ธนวาคม 2). ราชกจจานเบกษา,

128(ตอนพเศษ 146ง)

102

ประกาศกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เรอง กาหนดมาตรฐานควบคม

การระบายนาทงจากอาคารบางประเภทและบางขนาด. (2548, ธนวาคม 29).

ราชกจจานเบกษา, 122(125ง)

ประพจน คลายสบรรณ. (2550). แนวคด ทฤษฎ และหลกกฎหมายทเกยวของในคด

สงแวดลอม. วารสารวชาการศาลปกครอง, 7 (2), 11-42.

พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535. (2535, เมษายน 5). ราชกจจานเบกษา,

109(38)

พระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. 2522. (2522, พฤษภาคม 14). ราชกจจานเบกษา, 96

ฉบบพเศษ(80)

พระราชบญญตโรงแรม พ.ศ. 2547. (2547, พฤศจกายน 12). ราชกจจานเบกษา, 121(70ก)

พระราชบญญตวธปฏบตราชการทางปกครอง พ.ศ. 2539. (2539, พฤศจกายน 14).

ราชกจจานเบกษา, 113(60ก)

พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535. (2535,

เมษายน 4). ราชกจจานเบกษา, 109(37)

วรรณภา ตระสงขะ. (2548). กฎบตรวาดวยเรองสงแวดลอมของประเทศฝรงเศส :

หลกการพนฐานในกฎหมายสงแวดลอม (La charte de l’environnement). สบคน

เมอวนท 27 พฤษภาคม 2560, จาก http://public-law.net/publaw/view.aspx?id=707

ศรวณย อนทสอน. (2543). บทบาทของเจาพนกงานควบคมมลพษตามพระราชบญญต

สงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535. วทยานพนธนตศาสตร

มหาบณฑต, จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สานกงานสงแวดลอมภาคท 15 ภเกต. (2557). คมอการบงคบใชกฎหมายของเจา

พนกงานควบคมมลพษ ประจาป 2557. ภเกต: ผแตง.

103

ประวตผเขยน

ชอ-สกล นายครรชต สนทรากร

วน เดอน ปเกด 3 กนยายน พ.ศ.2504

สถานทเกด จงหวดสงขลา

วฒการศกษา สาเรจปรญญาตร วทยาศาสตรบณฑต (เกษตรศาสตร)

จากวทยาลยเทคโนโลยและอาชวศกษา วทยาเขตบางพระ

ปการศกษา 2530

ตาแหนงหนาท 30 กนยายน 2537 นกวชาการวชาการสงแวดลอม 3 กองนตการ

และเรองราวรองทกข กรมควบคมมลพษ

30 กนยายน 2539 นกวชาการสงแวดลอม 4 กรมควบคมมลพษ

1 ตลาคม 2541 นกวชาการสงแวดลอม 5 กรมควบคมมลพษ

15 พฤศจกายน 2544 นกวชาการสงแวดลอม 6ว

ฝายตรวจและบงคบการ กรมควบคมมลพษ

18 กรกฎาคม 2548 นกวชาการสงแวดลอม 7ว

ฝายตรวจและบงคบการ กรมควบคมมลพษ

11 ธนวาคม 2551 นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ

ฝายตรวจและบงคบการ กรมควบคมมลพษ

2 ตลาคม 2556 นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ

สวนควบคมคณภาพสงแวดลอม สานกงานสงแวดลอมภาคท 15

การทางานปจจบน นกวชาการสงแวดลอมชานาญการ

สวนควบคมคณภาพสงแวดลอม

สานกงานสงแวดลอมภาคท 15

104

คารบรองผบงคบบญชา

ขอรบรองวา ไดตรวจสอบความถกตองสมบรณของเอกสารผลงานวชาการ

ฉบบนแลว ซงเปนไปตามขอกาหนดของสานกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม และเปนผลงานของผขอประเมนโดยแทจรง

ลงชอ.............................................

(นางสาวพรศร สทธนารกษ)

ตาแหนง ผอานวยการสานกงานสงแวดลอมภาคท 15 ภเกต

11/สงหาคม/2560