4-р бүлгийн Р элементүүд

Ерөнхий шинж ба нүүрстөрөгч

Энэ бүлэгт нүүрстөрөгч цахиур, германи, цагаан тугалга, хар тугалга зэрэг элемент багтана.

Нүүрстөрөгч цахиур нь металл биш, дараах 3-н элемент нь металлууд юм.

Гадаад давхраа 4-н электронтой. Энэ нь эдгээр элементүүд хоорондоо төсөөтэй байдгийн гол үндэс болно.

Элементийн дэс дугаар ихсэх тутам атомын радиус ихсэж металл биш шинж суларч металл шинж нь ихсэнэ.

Ерөнхий шинж

Химийн тэмдэг

Атом масс

Атомын радиус

Ионы радиус

Нягт хайлах

буцлах

Исэлдэх зэрэг

С.Ц.Ч

C 12,01 0,77 0,015 2,62 3500 4827 -4,+2, +4

2,5

Si 28,08 0,134 0,034 2,33 1410 2355 -4,+2, +4

1,8

Ge 72,5 0.139 0,044 5,36 937,4 2830 +2, +4 1,8

Sn 118,6 0,158 0,067 7,31 231,0 2270 +2, +4 1.8

Pb 207,2 0,175 0,076 11,34 327,5 1740 +2, +4 1,9

Физикийн утгa

Нүүрстөрөгч (С)Дэс дугаар 6Атом масс 12.01 г/мольӨнгө: Хар (Бал чулуу), Өнгөгүй (Алмаз)

Электрон байгуулалт: 2s²,2p²Нүүрстөрөгч нь алмаз, бал чулуу, карбин, фуллерин 4 аллотроп дүрс хувиралтай.

Нүүрстөрөгч

Нүүрс төрөгч +4,+2,-4 гэсэн исэлдэх зэргийг үзүүлнэ.

Электрон давхраандаа 4 электронтой. Гадна давхрагадаа 2 хослоогүй электронтой учир ерийн үед 2 валент үзүүлнэ.

Өдөөгдсөн байдалдаа 4 сондгой электронтой болох тул 4 валентийг үзүүлнэ.

Нүүрстөрөгч

Нүүрстөрөгчийн атомд нэг S, гурван р-электрон (өдөөгдсөн төлөвт) оршино. Энэ үед sp, sp² ,sp³ орбиталууд үүснэ.

Sp-эрлийзжилт-шугаман sp² -эрлийзжилт-гурвалжинsp³-эрлийзлжилт-тетраэдр байрлалтай.

нүүрстөрөгч

Нүүрстөрөгч нь байгальд дан ба нэгдлийн байдалтайгаар тохиолдоно.

Алмаз, бал чулуу, карбин, фуллерен байдлаар дангаар тохиолдоно.

Чулуун нүүрс, хүрэн нүүрс зэрэг нэгдлийн байдлаар оршино.

Мөн нүүрсхүчлийн хий, карбонатуудын байдлаар оршино.

Байгальд орших

Агааргүй орчинд мод, чулуун нүүрсийг халааж модны нүүрс, идэвхижүүлсэн нүүрс, кокс байдлаар гарган авна.Хамгийн цэвэр нүүрс болох хөөг (С) метаны крекингээр гаргана.СН₄=C+2H₂

Гарган авах

С+2Н₂₌?С+?₌СО+Н₂↑С+2Н₂О₌?+2Н₂↑

Урвалын тэгшитгэлийг гүйцээ.

CuO+C=?+CuC+2H₂SO₄=CO₂↑+?+2H₂O3C+?=3CO₂+4NO+ 2H₂O

Урвалын тэгшитгэлийг гүйцээ.

Хүчилтөрөгч бага орчинд СО үүснэ.

2С+О₂₌2СО↑Хүчилтөрөгч хангалттай байхад СО₂ үүснэ.

С+О₂₌СО₂Өндөр температурт металлуудтай харилцан үйлчлэлцэж карбидуудыг үүсгэнэ.

Са+2С₌СаС₂

Хими шинж

Цахилгаан нумын температурт С устөрөгчтэй нэгдэнэ.

С+2Н₂₌СН₄Ниймэл бодисуудтай харилцан үйлчлэлцэнэ.

С+Н₂О₌СО+Н₂↑Энэ хольц хий 1200⁰С-аас дээш температурт үүсэх ба хийн түлш бэлтгэхэд хэрэглэнэ.

С+2Н₂О₌СО₂+2Н₂↑

Хими шинж

Өндөр температурт С металлуудын оксидуудаас металлыг ангижруулдаг.

CuO+C=CO+CuХалаасны дараа концентрацтай азотын ба хүхрийн хүчил С-ийг давхар оксид болтол нь исэлдүүлнэ.

C+2H₂SO₄=CO₂↑+2SO₂↑+2H₂O3C+4HNO₃=3CO₂+4NO+ 2H₂O

Хими шинж

Энэ нь өнгөгүй, тунгалаг, гэрлийн цацрагийг хугалах чадвартай, талст бодис юм. Алмазын дотор нүүрстөрөгчийн атомууд sp³-эрлийзжсэн өөр хоорондоо ковалентын холбоогоор холбогдон тетраэдр торыг үүсгэн оршино. Алмаз бүх дан бодисуудаас хамгийн хатуу нь юм. Шил зүсэх, гоёл чимэглэл, уулын чулуулгийг өрөмдөхөд хэрэглэнэ. Дулааныг муу дамжуулдаг, цахилгааныг дамжуулдаггүй.

Алмаз

Энэ нь хар саарал өнгөтэй, тунгалаг, металл шиг өнгөлөг, цахилгаан гүйдлийг сайн дамжуулдаг бодис юм. Талст бүтэц нь хязгааргүй параллель 6-н өнцөгт цагираг үеүдээс тогтсон. Нүүрстөрөгчийн атомуудад sp²-эрлийзлэлтэнд орсон байдаг. Үелсэн бүтэцтэй ба үеүдийн хоорондох зай нь их, холбоонууд нь бат бэх учраас зөөлөн. Харандаа үйлдвэрлэх, бал чулуун электродыг үйлдвэрлэхэд ашиглана.

Бал чулуу

60-аад оны үед нүүрстөрөгчийн шинэ дүрс хувирал болох карбиныг нийлэгжүүлжээ. Нүүрстөрөгчийн атомууд өөр хоорондоо дан ба гурвалсан холбоогоор холбогдсон байдаг.

Sp-эрлийзжилттэй-шугаман бүтэцтэй, хар өнгөтэй нунтаг бодис. Резин, хар бэх хэвлэлийн бэх үйлдвэрлэхэд хэрэглэнэ.

Карбин-хөө

С₆₀, С₇₀ бүхий бөмбөлөг хэлбэрийн молекул юм. Нүүрстөрөгчийн атом нь 5 ба 6 өнцөгтөөс тогтоно. 6 өнцөгт нь С₆₀-тай молекул 20, С₇₀-тай молекулд 30 байдаг. Органик уусгагчдад уусдаг. Бал чулууг агаарт ууршуулхад үүснэ.

Фуллерин

СО₂-ыг сахар гаргах, гал унтраах, жимсний ундаа үйлдвэрлэхэд хуурай мөс гаргах, сод гарган авах, түүнийг шил угаагч бодис эм бэлтгэхэд хэрэглэнэ.

Хэрэглээ

Хүний бие махбодод С агуулгаараа 21,15% байдаг макроэлемент юм. Энэ нь бүх эс ба эдийн найрлаганд уураг, нүүрсус, витамин, гормоны хэлбэрээр оршино.

Биологийн үүрэг