บทท 2

การทบทวนวรรณกรรม แนวคด ทฤษฏและงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาเรองปจจยทมอทธพลตอความผกพนองคกรของพนกงาน บรษท เทอรโบการเมนท จากด ผวจยไดกาหนดการทบทวนวรรณกรรม แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของในประเดนตาง ๆ เพอใหไดตวแปรเพอใชในการคนควาหาคาตอบตามทไดตงวตถประสงคงานวจย ดงตอไปน

1. ขอมลทวไปเกยวกบบรษท เทอรโบการเมนท จากด 2. แนวคด และทฤษฎเกยวกบความผกพนองคกร 3. งานวจยทเกยวของ 4. สมมตฐานการวจย 5. กรอบแนวคดการวจย

2.1 ขอมลทวไปเกยวกบ บรษท เทอรโบ การเมนท จากด

ในป พ.ศ.2535 บรษท เทอรโบการเมนท จากด ไดกอตงดวยเงนทนจดทะเบยน 1 ลานบาท เพอเปนผผลตและสงออก เครองนงหม ไปยงประเทศในกลมยโรป เชน ฝรงเศส , เบลเยยม , เนเธอรแลนด , นอรเวย , องกฤษ และ สเปน เปนตน สวนสนคาทผลตในระยะแรกสวนมากจะผลต เสอผากฬา และ กางเกงชายหาด สาหรบผใหญและเดกผชาย เปนหลก มจานวนพนกงานเพยง 50คน ตอมาภายหลงในป พ.ศ. 2540-2545 บรษทไดรบคาสงซอจากลกคาประเทศ สหรฐอเมรกาจานวนมากจงมความจาเปนทจะตองลงทนเรงดวนทงเครองจกร และการเพมจานวนขนอยางรวดเรวของพนกงานโดยขาดสมรรถภาพเปน 2,000 คน และขยายพนทปฏบตงานเพมโดยการลงทนกอสรางโรงงานขนาดใหญและขยายเพมสาขารวมเปน 5 สาขา มยอดขายเพมขนเปน 400 ลานบาทกอใหเกดปญหาตามมาในภายหลง

จนป พ.ศ. 2545 บรษทประสบปญหาขาดทนอยางตอเนอง สงผลใหธรกจการเงนขาดสภาพคลอง จนในทสดทาใหบรษทตองขอเขาสการคมครองโดยยนความจานงทาแผนฟนฟตอศาลลมละลายกลางเพออานาจของศาลคมครองชวคราวเพอลดปญหาการฟองรองจากเจาหน และจากสถาบนการเงนตางๆ และเพอขอขยายระยะเวลาในการชาระหนรวมทงการขอปรบปรงโครงสรางหน เมอแผนฟนฟไดผานกระบวนการทางศาลแลว บรษทจงมโอกาสเรมตนดาเนนกจการใหมตอไปได เพอผอนชาระหนสนจานวน 296 ลานบาท จนกระทงป 2554 ไดชดใชหนสนครบถวน จงขอออกจากแผนฟนฟไดสาเรจ

6

ปจจบนมพนกงานคงเหลออยเพยง 98 คน แบงเปนสานกงานใหญทกรงเทพมพนกงาน จานวน 70 คน และสาขาทอาเภอ พมายมพนกงาน จานวน อก 28 คน จงทาการเปลยนแปลงแผนกลยทธทางการตลาด โดยเนนการผลตสนคาทคณภาพสง เพอสรางมลคาในตวสนคา พรอมทงเปลยนแปรงชนดผลตภณฑมาเปนชดเดกแนวแฟชนมากขน และเปลยนตลาดสงออกไปยง ประเทศเมกซโกอเมรกา และสเปน เปนตลาดหลก

ภาพท 2.1 แผนผงโครงสรางองคกร

ป จานวนพนกงานทงหมด

(คน) พนกงานทลาออก

(คน) รอยละ

คาเฉลย คาเฉลย คาเฉลย

2555 170 5 2.94

2556 135 6 4.44 ตารางท 2.1 อตราการลาออกของพนกงานป 2555 และ 2556

CEO

ฝายการตลาด

ฝายจดซอ

ฝายโรงงาน

ฝายบคคล

ฝายบญช

ดเทล

ฝายวางแผนการผลต

แผนกตด แผนกเยบ(กรงเทพ)

แผนก บรรจ

ฝายเอกสารสงออก

แผนกเยบ (พมาย)

ฝายขนสง

7

2.2 แนวคด และ ทฤษฎ ทเกยวของกบความผกพนตอองคกร ทงในประเทศไทย และ จากตางประเทศ

1. ทฤษฎการลงทน (Side-bet theory.1960) เบคเกอรและคารเพอร (Becker & Carper. ,1956).ไดคดทฤษฎท พฒนามาจากกรอบการศกษาของแนวคดเชง exchange หรอทเรยกวา reward-cost notation ซงสาระสาคญทเสนอไว คอ แนวคดทอธบายถงเหตผล ทบคคลเกดความผกพนตอสงหนงสงใด เปนเพราะวาบคคลนนไดสรางการลงทน (side-bet) ตอสงนนๆไว เพราะฉะนนถาเขาไมมความผกพนตอสงนนตอไปกจะทาใหเขาสญเสยมากกวาการผกพนไว จงเปนสงทตองทาโดยไมมทางเลอก ระดบความสาคญของการลงทนในบางประการจะผนแปรตามมตระยะเวลา กลาวคอ คณภาพของสงทลงทนไปจะมมลคาเพมสงขนตามระยะเวลาทบคคลไดเสยไปในเรองนนๆ เชน ตวแปรอายการทางานในองคกร บคคลททางานใหกบองคกรยงนานเทาใดกจะทาใหเกดการสะสมทรพยากรทจะไดรบจากระบบการจางงานขององคกรมากขน ในรปของเงนเดอน สวสดการ และอานาจหนาทหรอสงทไดอทศในรปของกาลงกายและกาลงใจ ดงนนบคคลททางานอยกบองคกรยงนาน ยอมตดสนใจลาออกจากองคกรไดยากลาบากกวาบคคลททางานกบองคกรมาไมนาน เพราะเขาจะพจารณาวาหากลาออกจากองคกรกเทากบวาการลงทนของเขาทไดสะสมไวยอมสญเสยไปดวย ซงอาจจะไมคมคากบผลประโยชนทจะไดรบจากองคกรใหม

2 .ทฤษฎลาดบขนของความตองการของ Maslow (Hierarchy of needs.1970) Maslow ไดเสนอทฤษฎลาดบขนของความตองการ (Hierarchy of needs) ซงอธบายถงความตองการและความพอใจของมนษยทง 5 ขนตอน ดงน

1. ความตองการทางดานกายภาพ (Physiological Needs) เปนลาดบ ขนทตาทสด เปนความตองการพนฐานของความตองการทงหมด ซงเปนความตองการในสงทจาเปนตอรางกายและการดารงชวต เชน นาดม อาหาร ทอยอาศย เครองนงหม และยารกษาโรค Maslow บอกวาสงเหลานคอสงจาเปนสาหรบการมชวตอย หากยงไมมสงเหลานเราจะยงไมนกถงความตองการในขนอนๆ ความตองการพนฐานจะเปนสงจงใจใหเราหาสงเหลานนมา เมอไดตามความตองการแลวจงจะคานงถงความตองการขนอนๆ ตอไป

2. ความตองการความปลอดภย (Safety Needs) ประกอบดวย ความ ตองการทจะปลอดภยและมนคง ตองการอสระ ความมนคง ขจดความกลวและความกงวล ซงเปนความปลอดภยทงดานรางกายและจตใจในดานการทางาน ความตองการความปลอดภยทางกาย เชน มเครองมอปองกนขณะปฏบตงาน ทางดานจตใจ เชน มประกนสขภาพ สญญาจางงาน เปนตน

3. ความตองการการยอมรบหรอความผกพน (Acceptance or Affiliation Needs) ประกอบดวย ความตองการเขารวมกลมและความตองการมคครอง คนเราตองการการพบปะพดคยเขารวมกลมกบบคคลอนในสงคม รวมทงตองการมคนรกและเขาใจ

4. ความตองการมฐานะทางสงคมและรสกวาตนเองมคณคา (Status Needs and Self-esteem Needs) เมอคนตองการมสงคมแลวกจะตองการมฐานะทางสงคมทดกวาบคคลอนๆ สวน

8

การรสกวาตนมคณคานนเปนความรสกภายในทมความมนใจและรสกวาตนมความสามารถ ฐานะทางสงคมมาจากตาแหนง รางวล การเลอนขนหรอการเพมความรบผดชอบ การรสกวาตนมคณคามาจากการเปนทรจก ประสบความสาเรจและนาเชอถอ บางคนเมอถงขนนกเพยงพอแลว แตบางคนตองการมากกวานน

5. ความตองการไดรบความสาเรจสงสดในชวต (Self-actualization Needs) ไดแก ความตองการทจะไดรบความสาเรจตามความนกคด หรอสงท ตงความปรารถนาสงสดเอาไว โดยใชความสามารถทกๆอยางทมอย คอ การไปใหถงศกยภาพสงสด ทงนแตละคนยอมมความรสกนกคดแตกตางกนไป

ภาพท 2.2 ภาพทฤษฏความตองการของMaslow

3. ทฤษฎการจงใจ ERG ของ Alderfer (รงสรรค ประเสรฐศร ,2548 หนา 91) ไดกลาวถงทฤษฎการจงใจ ERG ของ Alderfer (Alderfer’sERG theory) เปนทฤษฎทเกยวของการความตองการขนพนฐานของมนษย แตไมคานงถงขนความตองการวาความตองการใดเกดขนกอนหรอหลง และความตองการหลาย ๆ อยางอาจเกดขนพรอมกนกได ความตองการตามทฤษฎ ERG จะมนอยกวาความตองการตามลาดบขนของมาสโลว โดยแบงออกเปน 3 ประการ ดงน

1. ความตองการเพอความอยรอด [Existence needs (E)] เปนความตองการพนฐานของรางกายเพอใหมนษยดารงชวตอยได เชน ความตองการอาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยารกษาโรคเปนตน เปนความตองการในระดบตาสดและมลกษณะเปนรปธรรมสงสด ประกอบดวยความตองการทางรางกาย บวกดวยความตองการความปลอดภยและความ

9

มนคงตามทฤษฎของมาสโลวผบรหารสามารถสอบสนองความตองการในดานนไดดวย การจายคาตอบแทนทเปนธรรม มสวสดการทด มเงนโบนส รวมถงทาใหผใตบงคบบญชารสกมงคงปลอดภยจากการทางาน ไดรบความยตธรรม มการทาสญญาวาจางการทางาน เปนตน

2. ความตองการมสมพนธภาพ [Relatedness needs (R)] เปนความตองการทจะใหและไดรบไมตรจตจากบคคลทอยแวดลอม เปนความตองการทมลกษณะเปนรปธรรมนอยลงประกอบดวยความตองการความผกพนหรอการยอมรบ (ความตองการทางสงคม) ตามทฤษฎของมาสโลวผบรหารควรสงเสรมใหบคลากร ในองคกรมความสมพนธทดตอกน ตลอดจนสรางความสมพนธทดตอบคคลภายนอกดวย เชน การจดกจกรรมททาใหเกดความสมพนธระหวางผนาและผตาม เปนตน

3. ความตองการความเจรญกาวหนา [Growth needs (G)] เปนความตองการในระดบสงสดของบคคลซงมความเปนรปธรรมตาสด ประกอบดวยความตองการยกยองบวกดวยความตองการประสบความสาเรจในชวตตามทฤษฎของมาสโลว ผบรหารควรสนบสนนใหพนกงานพฒนาตนเองให เจรญกาวหนาดวยการพจารณาเลอนขนเลอนตาแหนง หรอมอบหมายใหรบผดชอบตองานกวางขน อนเปนโอกาสทพนกงานจะกาวไปสความสาเรจ

4. ทฤษฎความตองการสองปจจยของเฮอรสเบรก (Herzberg’s Two Factor Theory)

วเชยร วทยอดม( 2550 : 188 – 189)ไดกลาวถงเฟดเดอรรก เฮอรสเบรก (FrederickHerzberg) ไดพฒนาทฤษฎการจงใจโดยใชปจจยสองกลม คอ สงททาใหเกดความพอใจกบสงททาใหเกดความไมพอใจ หรอเปนปจจยจงใจกบปจจยอนามยอนเปนปจจยภายในและปจจยภายนอกนนเองเขาไดเรมวจยเกยวกบเรองทฤษฎการจงใจ โดยการทาแบบสอบถามนกบญชและวศวกรจานวน 200 คน เขาใชการสมภาษณโดยการตอบคาถามในสงทผตอบคาถามรสกชอบและไมชอบในการทางาน โดยใหผตอบคาถามใหอธบายถงรายละเอยด เมอรสกพอใจหรอไมพอใจเกยวกบงานแลวนามาจดเปนหมวดหมประเภทของประสบการณทเหมอนกนทงพอใจและไมพอใจเพราะเขามความเชอวาความสมพนธทมกบงานเปนพนฐานอยางหนงเกยวกบความคดของแตละคน วางานนนลมเหลวหรอสาเรจ การทแตละคนคดวางานของตวเองดหรอไมดนน มตวแปรหลายปจจย แยกเปน 2 กลม

ก. เปนกลมทมความไมพอใจในงาน (Unsatisfiers Factors) จะเกดจากปจจยภายนอกของงานเรยกวาปจจยคาจนหรอปจจยอนามย (Maintenance of Hygiene Factors) อนเปนปจจยทจะสรางความไมพอใจในงานททา ถาหากพนกงานไมไดรบการตอบสนองจากปจจยเหลานแลว กจะเปนการสรางความไมพงพอใจและไมมความสขในการทางาน ซงมอย 10 ปจจย คอ

ก.1 นโยบายและการบรหารบรษท ก.2 เทคนคการควบคมดแล ก.3 ความสมพนธกบผบงคบบญชา ก.4 ความสมพนธกบเพอนรวมงาน

10

ก.5 ความสมพนธกบผใตบงคบบญชา ก.6 เงนเดอน ก.7 ความมนคงในงาน ก.8 ชวตสวนตว ก.9 สภาพการทางาน ก.10 สถานภาพ

ข. เปนกลมทมความพอใจในงาน (Satisfiers Factors) จะเกดจากปจจยภายในของสงแวดลอมของงานเรยกวาปจจยจงใจ (Motivation Factor) อนเปนปจจยทกระตนทมประสทธภาพททาใหพนกงานใชความพยายามทจะทาใหไดผลงานและปฏบตงานดวยความพงพอใจ และดยงขนซงเปนปจจยทเกยวของกบความสมพนธกบงานโดยตรง และสรางความรสกทดกบงานซงมอย5 ปจจย คอ

ข.1 ความสมฤทธผลในการทางาน ข.2 ความกาวหนาในการทางาน ข.3 ลกษณะของงาน ข.4 ความเปนไปไดของความกาวหนาสวนบคคล ข.5 ความรบผดชอบในหนาทการงาน

บนพนฐานของการคนพบของเขา เฮอรสเบรก ยนยนวา กระบวนการจงใจจะประกอบไปดวย 2 ขนตอนดงน

- ขนตอนแรกผบรหารตองมนใจวาปจจยคาจนหรอ ปจจยอนามยจะตองไมขาดแคลน และการบงคบบญชาและเทคนคการควบคมดแล จะตองถกยอมรบ ดวยการใหปจจยอนามย ณ ระดบทเหมาะสม

- ขนตอนทสองเปนการใหโอกาสแกบคคลทจะไดรบปจจยจงใจ เชนความสาเรจและการยกยอง ทกคนจะมความพอใจและแรงจงใจสงขน เฮอรสเบรกไดสรปวา ปจจยอนามยไมสามารถกระตนแรงจงใจ แตสามารถทจะสรางความไมพอใจในงานได

ปจจยควบคทง 2 ปจจย ทกลาวมาขางตนน ถาเมอใดปจจยจงใจลดตาลงกวาระดบทควรจะเปนอยางมาก ประสทธภาพและประสทธผลในการทางานกจะตกตาไปดวย ในทางตรงกนขามถาเมอใด ปจจยอนามยลดตาลงกวาระดบทควรจะเปนหรอขาดไป กจะทาใหพนกงานเกดความไมพอใจ

5.ทฤษฎความตองการความสาเรจของแมคเคลแลนด (Mcclelland‘s AchievementMotivation Theory) วเชยร วทยอดม (2547: 169–172) ไดกลาวถงนกจตวทยาชอ เดวด ซ. แมคเคลแลนด (DavidC. Mcclelland) เสนอทฤษฎความตองการจากการเรยนร (Learned Needs Theory) ทเกยวกบการจงใจซงมสวนเกยวของกบแนวความคดของการเรยนรอยางใกลชด ตามทฤษฎนมความเชอวาโดยปกตแลวความตองการทมอยในตวคนเราจะมเพยง 2 ชนด คอ ความตองการมความสขความสบาย และความตองการปราศจากการเจบปวย แตสาหรบความตองการอน ๆ นนตางกจะเกดขนภายหลง โดยวธการเรยนร แตอยางไรกตามโดยทมนษยทกคน ตางกใชชวตขวนขวายหาสง

11

ตางๆ มากมายคลายๆกน จงตางมประสบการณความตองการชนดเดยวกนไดเหมอนกน แตจะตางกนกแตเฉพาะขนาดของความตองการทจะมมากนอยแตกตางกนไป และเขายงมความเชอวาการจงใจของคนมพนฐานไดมาจากวฒนธรรมของสงคม โดยเชอวามาจากความตองการการเรยนร (Learned Need) อย 3 สงคอ

1. ความตองการความสมฤทธผล (Need for achievement) 2. ความตองการมตรสมพนธ (Need for affiliation)ในการปฏบตงานและเกดความทอถอยหมด

กาลงใจในการทางาน จนอาจเปนสาเหตททาใหพนกงานตองลาออกจากงานไป 3. ความตองการอานาจ (Need for power)

เขาแนะนาวาเมอมความตองการทเขมแขงในบคคลกจะทาใหผ นนมพลงทจะสรางการปฏบตพฤตกรรมใหมความเขมแขงทางอารมณ มผลตอการกระตนและจงในจะใชพฤตกรรมทนาไปสความพอใจ และใหความชานาญและความสามารถเพอจะไปสความสาเรจตามเปาหมาย

1.1 ความตองการความสมฤทธผล (Need for achievement) เปนความปรารถนาทจะทาสงหนงสงใดใหดขน หรอมประสทธภาพมากขนกวาทเคยทามากอนหรอใหสาเรจลลวงตามเปาหมายทพงปรารถนา พยายามทจะเอาชนะปญหาอปสรรคตาง หรอแกปญหาจดการกบงานทซาซอนใหสาเรจตามเปาหมายทไดวางไวจากการวจยของแมคเคลแลนดไดบงบอกถงคณลกษณะของคนทมความสมฤทธผลสง ไดดงน

ก. บคคลทตองการประสบความสาเรจสง มกจะชอบทจะหลกเลยงเปาหมายการปฏบตงานทงายเกนไปและยากเกนไป เขาจะชอบเปาหมายระดบปานกลางทเขาคดวาเขาสามารถทาไดสาเรจจรงๆ จงทาใหเขาเลอกงานทยากแบบปานกลาง

ข. บคคลทมความตองการความสาเรจอยางสงชอบสงทปอนกลบโดยตรงทนททนใดและนาเชอถอได เพราะการปอนกลบแบบนเทานนททาใหเขาสามารถวดความสาเรจของพวกเขาไดและมกเชอถอไดใน เรองวธการทเขาทงหลายกาลงปฏบตงานมากกวา

ค. บคคลทมความตองการความสาเรจสงชอบทจะรบผดชอบสาหรบการแกปญหาในการวจยนชใหเหนถงความซบซอนของสงทกระตนความสาเรจแตละบคคลทมความตองการความสาเรจอยางสง มกเนนในเรองการบรรลผลสาเรจซงแตกตางจากบคคลทเนนในเรองการหลกเลยงความลมเหลว แตละบคคลทเนนในเรองการบรรลผลสาเรจมแนวโนมไปสการตงเปาหมายทเปนจรงมากกวา และจะเลอกงานทยากพอสมควร ความตองการเพอความสาเรจมกถกพบวามความสมพนธอยางมากกบความตองการทบรรลถงตาแหนงหรอความรารวย โดยเฉพาะสาหรบสงนมกมความเกยวพนกบกลมการจางงานทมสถานภาพตาแหนงหรอคาตอบแทนสงบคคลทมความตองการความสาเรจสงมกขนอยกบผลการดาเนนงานของพวกเขาเอง แทนทจะเปนผลจากการดาเนนงานของคนอน โดยปกตแลวบคคลทมความตองการความสาเรจสงพอใจกบงานททาตามลาพง

12

ไมใชงานทตองมการประสานงานกนอยางใกลชดหรอการทางานเปนทม ความพอใจของบคคลทมความตองการความสาเรจสงจะไดมาจากความสาเรจของงานเปนสวนใหญรางวลหรอเงนทพวกเขาไดรบเปนเครองวดทมองเหนไดของความสาเรจของพวกเขาเทานน มนไมใชแรงจงใจอนเปนผลมาจากความพยายามของพวกเขาเลย

1.2 ความตองการมตรสมพนธ (Need for Affiliation) เปนความปรารถนาทจะใหตนเปนทรกและยอมรบของผอน ความตองการมสมพนธภาพทดและเกยวของกบบคคลอนๆ ในสงคมมปฏสมพนธทางานรวมกบกลมและมความกลมเกลยวกนมากกวาการแขงขน กจะไดรบการชวยเหลอและตอบสนองความตองการของตนไดความตองการความผกพนจะเกยวพนกบความตองการความชอบและการสรางความสมพนธทเปนมตรขนมา บคคลทมความตองการมตรสมพนธจะเปนบคคลทมคณลกษณะดงน

ก. พยายามทจะสรางและรกษาความเปนมตรและความสาคญทางจตใจอยางใกลชดกบ บคคลอน ข.อยากจะใหบคคลอนชนชอบ ค. สนกสนานกบงานเลยง กจกรรมทางสงคม และการคยเลน ง. แสวงหาการมสวนรวมดวยการเขารวมกบกลมหรอองคกรดวยเหตนบคคลทมความตองการมตรสมพนธมาก จงมกจะแสดงออกโดยการหวงหรออยากทจะไดรบการยอมรบจากคนอนใหมากทสด โดยพยายามทาตนใหสอดคลองเขากบความตองการและความอยากไดของฝายอน และจะพยายามทาตนเปนคนจรงใจ และพยายามเขาใจถงความรสกของฝายอนๆใหมาก ดงนนคนประเภทนจงมงพยายามและแสวงหาโอกาสทจะสรางความสมพนธทางสงคมใหมากทสดเทาทจะทาได โดยการคาดหวงทจะไดรจกและมโอกาสสอสารกบคนอนจงเปนสงทคนกลมนจะเสาะแสวงหาอยตลอดเวลา

ดงนนจงเปนหนาทของผบรหารทจะตองสงเสรมใหเกดความรวมมอรวมใจมปฏสมพนธอนดตอกนในการทางานรวมกนเปนกลม ทงยงตองสนบสนนและสรางสงแวดลอมหรอบรรยากาศในการทางานทด ใหเอออานวยตอการจงใจใหพนกงานทางานไดอยางสมฤทธผลตรงตามเปาหมายขององคกรทไดกาหนดไว

1.3 ความตองการอานาจ (Need for Power) คอ ความปรารถนาทจะไดมาและรกษาการควบคมบคคลอนเอาไวหรอกคอเปนความตองการทจะมอทธพลเหนอผอน อนเปนพฤตกรรมแสดงออกใหเหนวาสามารถทจะควบคมบคคลอนเพอใหตนเองบรรลความตองการ โดยจะพยายามกระทาทกวธทางเพอใหไดมาซงอานาจ เมอไดมาซงอานาจกจะเกดความภาคภมใจในสงทตนไดกระทาสงใด ๆ ไดเหนอกวาบคคลอน ในขณะทผบรหารทมความตองการความสาเรจสงพยายามทจะมอทธพลตอความสาเรจของเปาหมาย แตผบรหารทมความตองการอานาจสงกลบจะมงพยายามแสดงออกเพอมอานาจควบคมบคคล ขอมล และทรพยากรอนทจาเปนตอการบรรลเปาหมายมากกวา คน ประเภททนยมชมชอบตออานาจเปนอยางมากนมกจะเปนคนทพยายามมงจะใชวธการสรางอทธพลใหมอานาจเหนอผอนและจะพยายามหวานลอมใหเกดการยอมรบนบถอจากฝายอนๆ และ

13

บอยครงมกจะเปนคนทใฝหาตาแหนงทจะไดเปนผนาของกลมทตนสงกดอยคนกลมนจะรสกวามแรงจงใจ ถาหากไดมการเปดโอกาสใหเขาไดแสดงออกในทศทางตางๆ ทจะเปนการเพมบทบาทตออานาจไดอยางเตมท ลกษณะของความตองการดานอานาจนมกจะเปนคนทนยมและเชอในระบบทมอยในองคกร เชอในคณคาของงานททา เชอในความเปนธรรมทไมมการลาเอยงใด ๆ และพรอมทจะสละผลประโยชนสวนตนใหกบองคกร ความตองการอานาจจะเกยวพนกบความปรารถนา จากความพยายามทมอทธพลเหนอ และตองการควบคมผอน คณลกษณะบคคลทมความตองการอานาจจะเปนบคคลทมคณลกษณะดงน

ก. มความตองการทจะไดรบตาแหนง ชอบทจะอยในสถานการณทมการแขงขน ข. การแขงขนกบบคคลอนภายในสถานการณทเปดโอกาสใหเขาครอบงาได ค.ชอบสนกสนานกบการเผชญหนากบบคคลอน

ความตองการอานาจม 2 แบบคอ บคคลและองคกร บคคลทมความตองการอานาจสวนบคคลสงนนเปนบคคลทตองการจะครอบงาบคคลอน เพอทจะแสดงถงความสามารถของพวกเขาทจะใชอานาจ พวกเขามความหวงใหผตามมความจงรกภกดตอพวกเขาเปนการสวนตว มากกวาทจะมความจงรกภกดตอองคกร เปนผลใหบางครงเปาหมายขององคกรตองถกทาลายลง แตในทางกลบกนบคคลทมความตองการทางอานาจขององคกรสง จะเปนบคคลทมงการทางานเพอสวนรวมเพอทจะแกปญหาและสงเสรมเปาหมายขององคกร บคคลเชนนชอบทางานใหสาเรจตามวถทางขององคกร พวกเขามกเตมใจทจะเสยสละผลประโยชนสวนตวของเขาเอง เพอผลประโยชนขององคกรโดยสวนรวมอกดวยสรปไดวา ผบรหารสามารถจะใชทฤษฎการจงใจหลาย ๆ ทฤษฎ เพอชวยในการคดหาวธการจงใจพนกงานพวกเขาสามารถจะตอบสนองตอความตองการไดในหลายๆทาง เชน การเปลยนงานทรบผดชอบ การทาทาย ความอสระในการทางาน เงนตอบแทนหรอตาแหนงงานและแรงจงใจ ในการทางานคอพลงหรอแรงผลกดนทงภายนอกและภายในตวบคคลหรออนทรยซงกระตนใหเกดพฤตกรรมในแนวทางทสนองตอบตอความตองการของตน นนคอความสมพนธระหวาง ความตองการและแรงขบและรางวลอนเปนสงลอใจ รวมทงเปนแรงกระตนทจะทาใหบคคลรกษาพฤตกรรมเหลานนไว แตละบคคลจะเลอกแสดงพฤตกรรมเพอตอบสนองทเหมาะสมทสดในแตละสถานการณทแตกตางกนไปซงการทจะสรางความผกพนใหเกดขนกบพนกงานในองคกรเพอเปนการตอบสนองทงองคกรและพนกงานเปนบทบาทหนาทของผบรหารตองเขาใจหลกทฤษฎการจงใจและนาไปปฏบตอยางถกตองเปนการสรางความผกพนตอองคกรใหเกดขนกบพนกงานตามหลกทฤษฎแรงจงใจซงเปนทฤษฎทเกยวของกบความผกพนตอองคกรของพนกงาน

2.3 งานวจยทเกยวของเรองของความผกพนองคกร ในประเทศไทย และจากตางประทศ

1. บ. Gallup Consulting (2010) ซงมชอทางดาน Engagement ไดทาวจยยนยนมาแลววา ความผกพนของพนกงานทมตอองคกรนน จะเปนตวเพมผลผลตใหกบองคกรดวย ดงนนการทองคกรอยากไดผลผลต และผลงานจากพนกงานเพมขน แสดงวาองคกรกตองเพมวธการและแนวทางในการสรางความผกพนของพนกงานทมตอองคกรใหสงขน (ดงรป)

14

ภาพท 2.3 A worldwide study of employee engagement and wellbeing

ทมา :The state of the global workplace, A worldwide study of employee engagement and wellbeing.

จากผลการสารวจทออกมา พบวามเพยง % 11 ของพนกงานทรสกผกพนตอองคกร(Engaged) ซงหมายความวาพนกงานกลมนจะรสกวาตนเองเปนสวนหนงขององคกร และอยากสรางผลงานทดใหกบองคกรอยเสมอ มองวาตนเองเปนเสมอนเจาขององคกรและพรอมทจะลงแรงในการพฒนาองคกรใหดขนอยเสมอ

ม 62 % ของพนกงานทไมรสกผกพน (Not Engaged) กลมนไมไดคดวาองคกรเปนสวนหนงของชวตเขา และเขาเขามาทางานกเพราะจาเปนตองเขามา ดงนนจงทางานเทาททาไดเทานน ไมตองคดอะไรมากไปกวางานทไดรบมอบหมายในแตละวน พนกงานกลมน ไมยอมทาอะไรมากขนเพอองคกร แตทาแคทไดรบมอบหมาย และไมรสกเปนสวนหนงขององคกร

ม %27 ทไมมความรสกผกพนตอองคกรเลย (Actively disengaged) พนกงานกลมนไมไดมความรสกผกพน และไมไดรสกดตอองคกรเลย มององคกรในแงลบตลอดเวลา และยงไปกวานน ยงพยายามทาใหองคกรเกดความเสยหายดวยการสรางทศนคตทไมดตองาน และตอองคกรใหกบพนกงานคนอนๆ ดวย

ปญหาทเกดจากผลการวจยนกคอ ถาองคกรใดมพนกงาน % 27 ทไมไดรสกผกพน และพรอมทจะแพรกระจายความรสกทไมดนใหกบพนกงานคนอนๆ ดวย จะเกดอะไรขนกบองคกรบางจงเปนสงทผบรหารจะตองใหความสาคญมากๆ เพราะการทมพนกงานกลมหนงทไมไดรสกอะไรตอองคกรเลย แลวยงถายทอดทศนคตทไมดของตนเองใหคนอนอก พนกงานกลมนจงเปนกลมทผบรหารจะตองมแผนการรบมอ เพราะมฉะนน กลมพนกงาน 62% อาจจะหนมาเขาพวกกบกลมน แทนทจะหนไปเขาพวกกบกลม 11%ทรสกผกพน องคกรกจะมผลงานทแยลงไปเรอยๆ องคกรอาจจะมผลประโยชนบางอยางใหกบเขา ซงองคกรอนไมสามารถใหได ไมวาจะเปนเรองของ ผลตอบแทน

ผกพน

ไมผกพน

ไมรสกดและมองในแงลบ

15

สวสดการ การทางานแบบเรอยๆ สบายๆ แตไดในสงทตนเองตองการ พนกงานกลมนนจะไมอยากลาออก และจะพยายามโนมนาวทาใหคนอนหนมาทาพฤตกรรมแบบตนเองอกดวย

2. ชารลส (Charles, 2006: 174) ไดใหความหมายไดใหความหมายของ Employee engagement ไววา เปนความมงมนและความสามารถทจะอทศตนเพอความสาเรจขององคกร หรออาจกลาวไดวา คอ ระดบความพยายามอยางละเอยดรอบคอบ อทศเวลา สตปญญา และแรงงานของพนกงานทใสไปในงาน และนอกจากนสงจาเปนทพนกงานจะแสดงออกถงความผกพนในงาน ไดแก

ก. ความตงใจ (The Will) ประกอบดวยความรสกถงเปาหมายและความภมใจ ซงทาใหเกดความพยายามอยางสดความสามารถในการทางาน

ข. วธการ (Tower, 2007) คอแหลงทรพยากร การสนบสนน เครองมอ และอปกรณจาก องคกรเพอนาไปใชสรางความสาเรจใหกบงานตามเปาหมายทกาหนดได

3. สเตยรส (Steers.1977: 48) กลาววา ความผกพนตอองคกรสามารถใชทานายอตราการเขา-ออกจากงานของสมาชกในองคกรไดดกวา การศกษาเรองความพงพอใจในการทางานเสยอก คอ

ก. ความผกพนตอองคกร เปนแนวคดซงมลกษณะครอบคลมมากกวาความพงพอใจในการทางาน สามารถสะทอนถงผลโดยทวไปทบคคลสนองตอบตอองคกรโดยสวนรวมในขณะทความพงพอใจในการทางานสะทอนถงการตอบสนองของบคคลตองาน หรอแงใดแงหนงของงานเทานน

ข. ความผกพนตอองคกรคอนขางจะมเสถยรภาพมากกวาความพงพอใจในการทางานถงแมวาจะมการพฒนาไปอยางชา ๆ แตกอยอยางมนคง

ค. ความผกพนตอองคกรเปนตวชทดถงความมประสทธภาพขององคกร

4. Steers (1997) ไดศกษาปจจยทสงผลตอความผกพนตอองคกร และผลลพธตอความผกพนตอองคกรเปน 3 ปจจย คอ

ก. ลกษณะสวนบคคล (Personal Characteristics) หมายถง ตวแปรตางๆ ทระบคณสมบตของบคคลนนๆ เชน อาย การศกษา อายงาน ความตองการความสาเรจ ความชอบความเปนอสระ

ข. ลกษณะของงาน (Job Characteristic) หมายถง ลกษณะสภาพของงานทแตละบคคลรบผดชอบปฏบตอยวามลกษณะอยางไร ซงประกอบดวย 5 ลกษณะ คอ ความเปนอสระในงาน (Autonomy) ความหลากหลายทกษะในงาน (Variety) ความเปนเอกลกษณของงาน (Job Identification) ผลสะทอนกลบของงาน (Feedback) และโอกาสไดปฏสมพนธกบผอนในการทางานนน (Opportunity for Optional Interaction)

ค. ประสบการณทไดรบระหวางปฏบตงาน (Job Experience) หมายถง ความรสกของผปฏบตงานแตละคนวารบรการทางานในองคกรอยางไร โดยกาหนดไว 4 ลกษณะ คอ

- ทศนคตของกลมตอองคกร (Group Attitude)

16

- ความคาดหวงทจะไดรบการตอบสนองจากองคกร (Met Expectation) - ความรสกวาตนมความสาคญตอองคกร (Personal Importance) - ความรสกวาองคกรเปนทพงได (Organization Dependability)

5. Charlie Watts, Head of Towers Perrin (2003 อางถง สมชน นาคพลง, 2547: 8) กลาววาความผกพนของพนกงานคอ การทพนกงานแสดงออกถงความมงมนทจะอทศตนเพอความสาเรจขององคกร โดยสงจาเปนทพนกงานจะแสดงออกเพอแสดงถงความผกพนตอองคกร ไดแก

ก. ความตงใจ (The will) ประกอบไปดวยการรบรถงเปาหมาย ความหวงแหนและความภาคภมใจ ซงจะชวยทาใหพนกงานมความพยายามอยางสดความสามารถในการทางาน ข. วธการ (The way) คอ ปจจยดานแหลงทรพยากร การใหการสนบสนนทงดานเครองมอและอปกรณจากองคกร เพอนาไปใชประโยชนในการสรางความสาเรจเพอใหบรรลเปาหมายทองคกรกาหนดไว

6. จารณ วงศคาแนน (2537 : 106-108) กลาววาความผกพนตอองคกรมความสาคญตอความอยรอดและความมประสทธผลตอองคกรกลาวคอ ความผกพนตอองคกรจะมผลตอคนในองคกรในแงของความรสกผกพนตอ งาน อนจะทาใหเกดทศนคตทดตองานและองคกร เกดความคงอยของสมาชกในองคกร เชนเดยวกบ Mowday, Porter, และ Steers. (1982). กลาววาความยดมนผกพนตอองคกร เปนการแสดงออกทมากกวาความภกดทเกดขนตามปกต เพราะจะเปนความสมพนธทแนนหนาและผลกดนใหบคคลเตมใจทจะอทศตวเองเพอการสรางสรรคใหองคกรอยในสภาพทดขน (อางถงในงานวจยของ ชลดา เลบครฑ, 2554) ไดเสนอปจจยทมอทธพลตอความผกพนตอองคกรซงประกอบดวย 4 ประการ คอ

ก. ลกษณะสวนบคคล (Personal Characteristics) ไดแก เพศ อาย ตาแหนงงาน สงกดฝาย อายงาน ข. ลกษณะงานททา (Job or Role-related) ไดแก ความสาคญของลกษณะงานทรบผดชอบ งานททาทาย การมสวนรวมในการบรหารงาน โอกาสความกาวหนา ความมอสระในการทางาน และความคลมเครอของบทบาท ค. ประสบการณทไดรบจากการทางานในองคกร (Work Experiences) ไดแก ความเชอถอตอองคกร ความรสกวาตนมความสาคญตอองคกร และระบบการพจารณาความดความชอบ ง. ลกษณะโครงสรางขององคกร (Structural Characteristics) ไดแก ลกษณะการกระจายอานาจ การมสวนรวมเปนเจาของกจการ การมสวนรวมในการตดสนใจ

7. เกศรา รกชาต (อางถงใน เกศรา รกชาต, 2550) ไดใหความหมายของ employee engagement หมายถง พนกงานทมความตงใจทมเทพลงกาย พลงใจใหกบการทางานทรบผดชอบอยางเตมท พนกงานจะรสกถงความทาทายกบงานททาใหแตละวน พนกงานจะพฒนาตวเองและดงเอาความสามารถของตนเองพรอมนามาใชในการทางานทรบผดชอบอยางเตมท

17

8. อไร ทะนนท (อางถงใน อไร ทะนนท, 2536) จากแนวคดความผกพนทมตอองคกรทมสอดคลองและสามารถเชอมโยงไดกบความรกและความมงมนในงานไดเปนอยางด ความผกพนในองคกรเปนลกษณะของความผกพนทเปนทางการตอองคกร ซงแสดงออกโดยการปฏบตงานตรงตามเวลาทกาหนดและความผกพนทางจตใจและความรสกโดยใหความสนใจอยางจรงใจตอเปาหมาย คานยมและวตถประสงคขององคกร ตลอดจนมความจงรกภกดตอองคกร

9. พมพชนก ทรายขาว (2553) ไดทาการศกษาเรองปจจยทมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงานธนาคารทสโก จากด (มหาชน)ผลการศกษา พบวา พนกงานธนาคารทสโก จากด (มหาชน) มความผกพนตอองคกรโดยรวมอยในระดบมาก สาหรบปจจยทแสดงถงความผกพนตอองคกรในดานความเชอมนอยางแรงกลา ความเตมใจทจะทมเทความพยายามอยางมากเพอประโยชนขององคกร และความปรารถนาอยางแรงกลาทจะคงไวซงความเปนสมาชกภาพขององคกร อยในระดบผกพนมาก สวนปจจยดานลกษณะสวนบคคล คอ เพศอาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา ระยะเวลาทปฏบตงานในองคกรและระดบตาแหนงงานไมมอทธพลตอความผกพนองคกร สาหรบปจจยดานลกษณะงานทปฏบตไดแก ความมอสระในการทางาน ความหลากหลายของงาน ความมเอกลกษณของงาน ผลปอนกลบของงาน และงานทมโอกาสปฏสมพนธกบผอนโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบระดบความผกพนขององคกร เชนเดยวกบปจจยในดานประสบการณในงาน ไดแก ความรสกวาตนมความสาคญตอองคกร ความรสกวาองคกรเปนทพงพาได ความคาดหวงทจะไดรบการตอบสนองจากองคกรและทศนคตตอเพอนรวมงานและองคกร ทโดยรวมมความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคกร

10. คนษฐา พนธมวานช (2551) ไดทาการศกษาเรองปจจยทสมพนธกบความผกพนตอองคกรของบคลากรสานกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ผลการวจยพบวา

ก. ปจจยพนฐานสวนบคคลของบคลากรสานกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชสวนใหญเปนเพศหญง อาย 36 – 45 ป จบการศกษาระดบปรญญาตร ตาแหนงลกจางประจาประสบการณการทางานมากกวา 10 ป

ข. บคลากรสานกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช มระดบความผกพนตอองคกรในดานความจงรกภกดตอองคกร ดานความเปนสวนหนงขององคกร ดานความตงใจและทมเทการทางานเพอความสาเรจขององคกร และดานความปรารถนาทจะคงอยเปนสมาชกขององคกรในระดบมาก สาหรบดานความเชอมนและยอมรบเปาหมาย คานยมขององคกรอยในระดบปานกลาง

ค. บคลากรสานกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช มระดบแรงจงใจในการทางานในดานความสมพนธกบเพอนรวมงาน และดานความมนคงในงาน ในระดบมาก สาหรบดานคาตอบแทนและสวสดการ ดานมสวนรวมในการบรหาร และดานความกาวหนาในงาน อยในระดบปานกลาง

18

ง. บคลากรสานกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชทมปจจยพนฐานสวนบคคลประกอบดวย อาย ระดบการศกษา ตาแหนงงาน และประสบการณการทางาน มความผกพนตอองคกรแตกตางกน

จ. แรงจงใจในการทางาน ประกอบดวย ดานคาตอบแทนและสวสดการ ดานความมนคงในงาน ดานความกาวหนาในงาน ดานมสวนรวมในการบรหารงาน และดานความสมพนธกบเ พอนรวมงาน มความสมพนธ กบความผกพนตอองคกรของบคลากรสา นกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

11. พชญากล ศรปญญา (2545) ไดทาการศกษาความผกพนตอองคกรของพนกงานการไฟฟาสวนภมภาค: กรณศกษา พนกงานของการไฟฟาสวนภมภาค เขต 1 (เชยงใหม) ภาคเหนอ โดยมวตถประสงคเพอศกษาระดบความผกพนตอองคกร และศกษาความสมพนธของปจจยดานลกษณะสวนบคคล ลกษณะงาน และประสบการณในงาน กบความผกพนตอองคกรของพนกงานการไฟฟาสวนภมภาค เขต 1 (เชยงใหม) พบวา ปจจยในดานลกษณะสวนบคคลทมผลตอความผกพนตอองคกร ไดแก อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา ระยะเวลาทปฏบตงานในองคกร ระดบตาแหนง และอตราเงนเดอน สวนปจจยดานเพศไมมความสมพนธกบความผกพนตอองคกรปจจยในดานลกษณะงานทปฏบต ไดแก ความมอสระในการทางาน ความหลากหลายของงานความมเอกลกษณของงาน ผลปอนกลบของงาน และงานทมโอกาสปฏสมพนธกบบคคลอน มความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคกร ปจจยในดานประสบการณในงานทปฏบต ไดแกความรสกวาตนมความสาคญตอองคกร และทศนคตตอเพอนรวมงานและองคกร มความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคกร

12. เบญจมาภรณ นวลมป (2546) ไดทาการศกษาความผกพนของพนกงานตอองคกรกรณศกษา ธนาคารไทยพาณชย จากด (มหาชน) สาขาสมทรสงครามและสาขาสมทรสาคร โดยมวตถประสงคเพอศกษาระดบความผกพนของพนกงานตอองคกรและศกษาความสมพนธของปจจยดานลกษณะสวนบคคล ลกษณะงานและประสบการณในงานกบความผกพนตอองคกร ผลการศกษาพบวา ความผกพนตอองคกรของพนกงานธนาคารไทยพาณชย จากด (มหาชน) สาขาสมทรสงครามและสาขาสมทรสาคร อยในระดบปานกลาง ปจจยดานลกษณะสวนบคคลทมผลตอความผกพนตอองคกร ไดแก อาย ระดบการศกษา ตาแหนง และอตราเงนเดอน สวนเพศ สถานภาพสมรสระยะเวลาปฏบตการในองคกร ไมมผลตอความผกพนตอองคกรของพนกงาน ปจจยในดานลกษณะงานทปฏบต ไดแก ความมอสระในการทางาน ความหลากหลายของงาน ความมเอกลกษณของงาน ผลปอนกลบของงาน และ งานทมโอกาสปฏสมพนธกบบคคลอน มความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคกร ปจจยดานปะสบการณในงานทปฏบตไดแก ความรสกวาตนมความสาคญตอองคกร ความรสกวาองคกรเปนทพงพาได ความคาดหวงทจะไดรบการตอบสนองจากองคกร และทศนคตตอเพอนรวมงานและองคกร มความสมพนธทางบวกกบความผกพนตอองคกร

13. พชราภรณ ศภมงม (2548) ไดทาการศกษาความผกพนของพนกงานตอองคกรกรณศกษา บรษท สหพฒนพบล จากด (มหาชน) ศนยกระจายสนคาจงหวดเชยงใหม โดยมวตถประสงคเพอ

19

ศกษาความพงพอใจในงาน และระดบความผกพนตอองคกร พบวาพนกงานจะมความพงพอใจในงานดานสมพนธภาพในงานมากทสด รองลงมาคอดานคณคางาน สงแวดลอมและผลตอบแทน ตามลาดบ สวนความรสกผกพนของพนกงานโดยรวมอยในระดบมาก และจะแตกตางกนขนกบสายงานททา อายงาน และระดบการศกษาของผปฏบตงาน สายงานสานกงานจะรสกผกพน มากกวาสายงานผงซกฟอก อายงานทมากกจะผกพนตอองคกรมากขน และระดบการศกษาทระดบปรญญาตรหรอสงกวา จะรสกผกพนตอองคกรนอยกวาผทมระดบการศกษาตานอกจากนพบวาความพงพอใจในงานมความสมพนธในทางบวกกบความผกพนตอองคกร

ความผกพนตอองคกร หมายถง ความรสกของผปฏบตงานทมตอองคกรซงมลกษณะของความสมพนธอนเหนยวแนนและเปนไปในทศทางทด โดยแสดงออกมาในรปของการกระทาตนใหเปนประโยชนตอองคกรเพราะมความเชอมนตอเปาหมายขององคกร และทมเทดวยความเตมใจในการ ปฏบตงานเพอองคกรอนเกดจากการยอมรบเปาหมายและคานยมขององคกรการมสวนรวมและตองการเปนสมาชกขององคกรบคคลทมความผกพนตอองคกรจะมความภาคภมใจในองคกรของตนเองและจะมสมพนธภาพทดกบเพอนรวมงานในองคกรรวมถงพฤตกรรมทสอดคลองกบความตองการขององคกรเสมอ

14. ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2553: 123 – 129) ปจจยทมผลตอความพงพอใจอนกอใหเกดความผกพนตอองคกร ความพงพอใจในการทางานมสวนเกยวของกบปจจยตาง ๆ และปจจยเหลานใชเปนเครองมอชบงถงปญหาทเกดขนเกยวกบความพงพอใจในการทางาน ซงมปจจยอย 3 ประการคอ

ก. ปจจยดานบคคล (Personal Factors) ข. ปจจยดานงาน (Job Factors) ค. ปจจยดานการจดการ (Factors Controllable by Management)

ก. ปจจยดานบคคล (Personal Factors)

ปจจยดานบคคลหมายถง คณลกษณะสวนตวของบคคลทเกยวของกบงานดงน

1. ประสบการณ จากการศกษาในงานวจยพบวา ประสบการณในการทางานมสวนเกยวของกบความพงพอใจงานบคคลททางานนานจนมความรความชานาญในงานมากขน ทาใหเกดความพงพอใจกบงานททา

2. เพศ แมวางานวจยหลายชนจะแสดงวา เพศไมมความสมพนธกบความพงพอใจในการทางานกตาม แตกขนอยกบลกษณะงานททาดวยวาเปนงานลกษณะใด รวมทงเกยวของกบระดบความทะเยอทะยานและความตองการทางดานการเงน เพศหญงมความอดทน ทจะทางานตองใชฝมอและงานทตองการความละเอยดออนมากกวาชาย

3. จานวนสมาชกในความรบผดชอบ กลมททางานดวยกน มผลตอความพงพอใจในการทางาน งานซงตองการความสามารถหลายอยางประกอบกน ตองมสมาชกทมลกษณะในงานหลายดาน และความปองดองกนของสมาชกในการทางาน กมสวนทจะนาไปสความสาเรจในการทางาน

20

4. อาย อายแมจะมผลตอการทางานไมเดนชด แตอายกเกยวของกบระยะเวลา และประสบการณในการทางานผทมอายมากมกจะมประสบการณในการทางานนานดวย แตกขนอยกบลกษณะงาน และสถานการณในการทางานดวย

5. เวลาในการทางาน งานททาในเวลาปกต จะสรางความพงพอใจในการทางานมากกวางานทตองทาในเวลาทบคคลอนไมตองทางาน เพราะเกยวกบการพกผอน และการสรางสรรคกบผอนดวย

6. เชาวนปญญา ปญหาเรองเชาวปญญากบความพงพอใจในการทางานขนอยกบสถานการณ และลกษณะงานททาในบางลกษณะไมพบความแตกตางระหวางเชาวนปญญากบความพงพอใจในการทางาน แตในลกษณะงานบางอยาง พบวามความแตกตางกน พนกงานในโรงงานทมเชาวนปญญาในระดบสงแตงานททาเปนงานประจา พบวามกจะเบอหนายงานไดงายและมเจตคตทไมดตอการทางานในโรงงาน เพราะเปนงานทไมทาทาย และไมเหมาะสมกบความสามารถของเขา

7. การศกษา การศกษากบความพงพอใจในการทางานนนมผลตอการวจยไมเดนชดนกจากงานวจยบางแหงพบวาการศกษาไมแสดงถงความแตกตางระหวางความพงพอใจในการทางาน แตมกจะขนอยกบงานททาวาเหมาะสมกบความรความสามารถของเขาหรอไม ในรายงานวจยหลายชนพบวา นกวชาการวชาชพ เชน แพทย วศวกร ทนายความมความพงพอใจในงานสงกวาคนงานและพนกงานลกจางทใชแรงงานทวไป รวมทงเสมยนพนกงานดวย

8. บคลกภาพ ปญหาเรองบคลกภาพ กบความพงพอใจในการทางานนนอยทเครองมอวดบคลกภาพ เนองจากเครองมอน มความไมเทยงตรงอยางไรกตาม บคลกภาพทเหนไดชดเจนก คอคนทมอาการของโรคประสาทมกจะไมพอใจในการทางานมากกวาคนปรกต ทงนอาจจะเปนเพราะ ความไมพงพอใจในการทางานเปนเหตใหเกดโรคประสาทได เพราะตองเครยดกบภาวะของความไมพงพอใจในการทางาน

9. ระดบเงนเดอนจากงานวจยหลายชนพบวาเงนเดอนมสวนในการสรางความพงพอใจในการทางาน เงนเดอนทมากพอแกการดารงชพตามสถานภาพ ทาใหบคคลไมตองดนรนมากนกทจะไปทางานเพมนอกเวลาทางาน และเงนเดอนยงเกยวของกบการสามารถหาปจจยอนทสาคญแกการดารงชวตอกดวย ผทมเงนเดอนสงจงมความพงพอใจในการทางานสงกวาผทมเงนเดอนตา 10.แรงจงใจในการทางาน แรงจงใจเปนการแสดงออกถงความตองการของบคคลโดยเฉพาะแรงจงใจจากปจจยตวผทางานเองกจะสรางความพงพอใจในการทางาน

11.ความสนใจในงาน บคคลทสนใจในงานและไดทางานทตนเองถนดและพอใจ จะมความสข และพงพอใจในการทางาน มากกวาบคคลทมศนยความสนใจในชวตไมไดอยทงาน

ข. ปจจยดานงาน (Job Factors)

ลกษณะงาน ไดแก ความนาสนใจของงาน ความทาทายของงาน ความแปลกของงานโอกาสทไดเรยนรและศกษางาน โอกาสทจะทาใหงานนนสาเรจ การรบรหนาทรบผดชอบ การควบคมการทางานและวธการทางานการทผทางานมความรสกตองานททาอยวา เปนงานทสรางสรรค เปนประโยชนทาทาย เปนตน สงเหลานทาใหผปฏบตงานเกดความพงพอใจในการทางานมความตองการทจะปฏบตงานนน ๆ และเกดความผกพนตองาน

21

1. ทกษะในการทางาน ความชานาญในงานททา มกจะตองพจารณาควบคไปกบลกษณะของงาน ฐานะทางอาชพ ความรบผดชอบเงนเดอนทไดรบตองพจารณาไปดวยกนจงจะเกดความพงพอใจในงาน

2. ฐานะทางวชาชพ จากการศกษาวจย พบวาประมาณครงหนงของเสมยนพนกงานมความพงพอใจในการทางาน แตมถงรอยละ 17 ทพบวา ถามโอกาสกอยากเปลยนงาน ในสภาวะท เศรษฐกจด มงานใหเลอกทา จะมการเปลยนงานบอย เพอจะเลอนเงนเดอน เลอนฐานะของตนเองดงนน ตาแหนงทางการงานทมฐานะทางวชาชพสง เชน การเปนเจาของกจการผจดการจะมความพงพอใจในการทางานสงกวาระดบอาชพทมฐานะทางอาชพตากวา ความจรงแลวตองพจารณาควบคไปกบความอสระในงาน ความภาคภมใจในงานประกอบไปดวย ทงนกเพราะฐานะทางอาชพ นอกจากขนอยกบบคคลนนเปนผพจารณาตดสนดวยในแตละสงคม แตละหนวยงานใหความสาคญของฐานะทางวชาชพแตกตางกนไป ระยะเวลาทผานไปความคดเหนเกยวกบฐานะทางวชาชพกเปลยนไปดวย

3. ขนาดของหนวยงาน ความพงพอใจในการทางานในหนวยงานขนาดเลกจะดกวาหนวยงานขนาดใหญ เนองจากหนวยงานขนาดเลกพนกงานมโอกาสรจกกน ทางานคนเคยกนไดงายกวาหนวยงานใหญทาใหพนกงานมความรสกเปนกนเอง และรวมมอชวยเหลอกน ขวญในการทางานดทาใหเกดความพงพอใจในการทางาน

4. ความหางไกลของบานและททางาน การทบานอยหางไกลจากททางาน การเดนทางไมสะดวก ตองตนแตเชามอ รถตดและเหนดเหนอยจากการเดนทาง มผลตอความพงพอใจในการทางาน คนทเปนคนจงหวดหนงแตตองไปทางานในอกจงหวดหนงสภาพของทองถน ความเปนอยภาษาไมคนเคย ทาใหเกดวามไมคนเคยในการทางาน เนองจากการปรบตว และการสรางความคนเคยตองใชเวลานาน

5. สภาพทางภมศาสตร ในแตละทองถน แตละพนทมสวนสมพนธกบความพงพอใจในการทางานคนงานในเมองใหญมความพงพอใจในการทางานนอยกวาคนงานในเมองเลก ทงน เนองจากความคนเคย ความใกลชดระหวางคนงานในเมองเลกมมากกวาในเมองใหญ ทาใหเกดความอบอนและมความสมพนธกน

6. โครงสรางของงาน โครงสรางของงานหมายถง ความชดเจนของงานทสามารถอธบายชแจงเปาหมายของงานรายละเอยดของงาน ตลอดจนมาตรฐานในการปฏบตงาน หากโครงสรางของงานชดเจน ยอมสะดวกแกผปฏบตงานสามารถปองกนมใหเกดความบดพลวในการทางานดวยนอกจากนยง พบวางานใดทมโครงสรางของงานดรวาจะทาอะไร และดาเนนการอยางไรสภาพการณควบคมจะงายขน

ค. ปจจยดานการจดการ (Factors Controllable by Management) 1. ความมนคงในงาน สรปจากการศกษาคนควาสวนใหญจะพบวา พนกงานมความตองการงานทม

ความแนนอนมนคง แมวาในปจจบนบคคลจะสนใจในงานนอยลงกตาม แตบรษททประสบความสาเรจในการบรหารงาน เชน บรษทญปนกยงคดถงความมนคงของงานคอมการจางงานตลอดชวต (Life Long Employment) จากการสารวจโดยการสอบถามเกยวกบความตองการความมนคงของงาน ปรากฏวารอยละ 80 ตองการงานทมความมนคง พนกงานของบรษทและ

22

โรงงาน ตองการจะอยทางาน จนถงวยเกษยน แมวาเขาจะมเงนมากพอทจะเลยงตวในวยชรากตาม กยงยนดจะอยจนถงทางานไมไหว ความมนคงในงาน ถอเปนสวสดการอยางหนงโดยเฉพาะในวยทพนจากการทางานแลว และเปนความตองการของพนกงานไดแก ความสนใจในงานทตนเองถนดและมความสามารถ ไมทางานทหนกและมากจนเกนไป งานททาใหความกาวหนาและไดรบรางวลตอบแทนจากความตงใจทางาน

2. รายรบ ฝายบรหารและฝายจดการของบรษทเชอมนวา รายรบทดของพนกงานจะเยยวยาโรคไมพอใจงานไดการสารวจสวนใหญพบวารายรบมาทหลงความมนคงในการทางาน ลกษณะของงาน และความกาวหนาของงาน แตในสภาวะเศรษฐกจปจจบนทคาครองชพสง รายรบอาจเปนความสาคญอนดบแรก นกวชาการทเปลยนงานเนองจากรายรบของหนวยงานอกแหงหนงดกวาผเชยวชาญจากหนวยงานของรฐลาออกไปสภาคเอกชนกเพราะรายรบทดกวา

3. ผลประโยชน เชนเดยวกบรายรบ ฝายบรหารของบรษทและโรงงานเหนวา การไดรบผล ผลประโยชนเปนสงชดเชยและสรางความพงพอใจในงานได แตจากการศกษาซงกพบเชนเดยวกบรายรบ พนกงานบางสวนอาจใหความสนใจนอยกวาความมนคงในงาน และความกาวหนาในการทางานทงน อาจเปนเพราะวา จายคารกษาพยาบาล คาเลาเรยนบตร คาประกนสงคมและประกนชวตตาง ๆ ถกจดอยในดานความมนคง และสวสดการในการทางาน

4. โอกาสกาวหนา โอกาสทจะมความกาวหนาในการทางานมความสาคญ สาหรบอาชพหลายอาชพ เชน การขาย เสมยนพนกงานและบคคลทใชฝมอและความชานาญงาน มความสาคญนอยสาหรบบคคลทไมตองใชความชานาญงานแตมการศกษาสงและอยในตาแหนงสงจากการศกษาพบวา คนสงวยใหความสนใจกบโอกาสกาวหนาในงานนอยกวาคนทออนวยอาจเปนเพราะวาคนสงวยไดผานโอกาสความกาวหนามาแลว

5. อานาจตามตาแหนงหนาท หมายถง อานาจทหนวยงานมอบใหตามตาแหนง เพอควบคมสงการ ผใตบงคบบญชาหรอผรวมงานใหปฏบตงานทมอบหมายใหสาเรจ งานบางอยางมอานาจตามตาแหนงทเดนชด งานบางอยางมอานาจทไมเดนชด ทาใหผทางานปฏบตงานยากและอดอด อานาจตามตาแหนงหนาท จงมผลตอความพงพอใจในการทางาน

6. สภาพการทางาน พนกงานมความคดเหนแตกตางกนมากมาย เรองสถานการณและสภาพการทางานมพนกงานททางานในสานกงานทใหความสาคญกบสภาพการทางาน ความพอใจในการทางาน มาจากสาเหตของสภาพในททางาน

7. เพอนรวมงาน เพอนรวมงานเปนสวนหนงทจดเขาในปจจยทเกดความพงพอใจในการทางาน ความสมพนธทดระหวางเพอนรวมงานทาใหคนเรามความสขในททางาน สมพนธภาพ ระหวางเพอนจงเปนความสาคญและเปนปจจยททาใหเกดความพงพอใจในการทางาน

8. ความรบผดชอบงาน จากการศกษาพบวา พนกงานทมขวญดจะมความรบผดชอบในงานสง ความพอใจในการทางาน มความสมพนธระหวางความรบผดชอบรวมกบปจจยอน เชน อาย ประสบการณ เงนเดอน และตาแหนงดวย

9. การนเทศงานสาหรบพนกงาน การนเทศงานกคอ การชแนะนาในการทางานจากหนวยงาน ดงนน ความรสกตอผนเทศกมกจะเนนความรสกทมตอหนวยงานและองคกรดวย จากการศกษา

23

กรณฮอรธอรน พบวาขวญและเจตคตของพนกงาน ขนอยกบความสมพนธกบผนเทศงานการสรางความเขาใจทดระหวางผนเทศงานและพนกงานจะเกดบรรยากาศทดในการทางาน

10. การสอสารกบผบงคบบญชา การศกษาหลายแหงพบวา พนกงานมความตองการรวาการทางานของตนเปนอยางไร จะปรบปรงการทางานของตนอยางไร ขาวสารจากบรษทหนวยงานตาง ๆจงมความหมายและความสาคญสาหรบผปฏบตงาน งานของตนจะกาวหนาตอไปหรอไม พนกงานมกจะไดขาวของหนวยงานนอยกวาทตองการ

11. ความศรทธาในตวผบรหาร พนกงานทชนชมความสามารถของผบรหารมขวญและกาลงใจในการทางานเปนผลใหเกดกาลงใจในการทางานดวย ความศรทธาในความสามารถและความตงใจทผบรหารมตอหนวยงาน ทาใหพนกงานทางานอยางมประสทธภาพ และเกดความพงพอใจในการทางานในหนวยงานดวย

12. ความเขาใจกนระหวางผบรหารกบพนกงาน ความเขาใจด ตอกน ทาใหพนกงานเกดความพงพอใจในการทางาน จากการสารวจของ National Industrial Conference Board พบวาความเขาใจกนระหวางผบรหาร และหวหนางานตรงกนวารายรบเปนเรองสาคญทสด แตสาหรบพนกงานเองกลบมองวา ความมนคงความกาวหนาในงานเปนเรองสาคญทสด

15. ทองพนชง พงษวารนทร (2554: ระบบออนไลน) ไดกลาวไววา ปจจยทสงผลตอความผกพนตอองคกร มดงน

1. คณสมบตทางชวภาพ ไดแก อายตว อายงาน การศกษา ตาแหนงงาน เปนตน ซงเปนลกษณะสวนบคคล ในฐานะหวหนางาน

2. การตอบสนองความตองการสวนบคคล ไดแก ความรสกวาไดรบผลตอบแทนทเปนธรรมความรสกวาไดรบการสนบสนนจากหนวยงาน ความตองการ การประสบความสาเรจในชวตความสมดลระหวางการทางานกบการใชชวตสวนตว ตองอาศยหวหนางานและหนวยงานชวยกน3. โอกาสความกาวหนาในสายอาชพ ไดแก มนโยบายวางแผนการเตบโตในสายอาชพใหกบพนกงาน การไดรบโอกาสในการเตบโตในอาชพในสายงานของตน การไดรบโอกาสในการพฒนาทกษะทจาเปนในการทางาน

3. การมสวนรวมในงาน ไดแก การไดรบการสนบสนนในการทางาน หรอการดแลเอาใจใสจากหวหนา หรอเพอนรวมงาน การใหโอกาสในการมสวนรวมในการตดสนใจ เปนตน

4. ลกษณะของงาน ไดแก ลกษณะการบรหารงานโดยภาพรวมของบรษท วธการบงคบบญชา การททางานไดเหมาะสมกบความร ความสามารถ และความชานาญ สภาพแวดลอมในการทางานเหมาะสมตามหลกอาชวะอนามย และความปลอดภยในการทางาน

จะเหนไดวาการทจะสรางความผกพนใหเกดขนกบหนวยงานจะตองอาศยความสมพนธของปจจยทง 3 สวน คอ ตวพนกงาน หวหนางาน และองคกรหรอบรษท และถาเกดความผกพนเกดขนกจะเกดผลประโยชน บรษทเตบโตไดดวยความผกพนของพนกงาน ความแตกตางระหวางพนกงานทมความผกพน กบพนกงานทไมมความผกพน ดงน

24

พนกงานทมความผกพนกบองคกร

1. อตราการขาดงาน การมาสาย การลางานตา 2. เขารวมในกจกรรมเสมอ 3. ตงใจทางาน โดยทาวนนใหดทสด 4. เสนอตวเพอรบงานใหม 5. อยากทาใหบรรลเปาหมาย 6. ใชทรพยากรของบรษท โดยคานงถงความคมคา 7. พดถงบรษทในทางสรางสรรค 8. อยากเหนบรษทเตบโต

พนกงานทไมมความผกพนกบองคกร

1. อตราการขาดงาน การมาสาย การลางานสง 2. หลบหลก การมสวนรวมในกจกรรม 3. ทาไปวน ๆ 4. ทาเฉพาะงานตนเอง 5. ไมสนใจตอเปาหมายของหนวยงาน 6. ใชทรพยากรบรษท โดยไมคานงถงความคมคา 7. พดถงบรษทในทางทไมสรางสรรค 8. อยากลาออก ไปหางานใหม

เพอสรางใหเกดความผกพนขนในองคกร การสรางความผกพนใหเกดขนจะแตกตางกนออกไป ขนอยกบวฒนธรรมองคกร หรอการบรหารงาน โดยจาแนกตามปจจยทง 3 ดาน คอ

1. การสรางความผกพนจากพนกงานปฏบตงานดวยความตงใจ ปฏบตตามขนตอน วธการทางานอยางถกตองไมลดขนตอนเพอทาใหผลงานทไดมประสทธภาพ เมอผลงานด ผลการประเมนประจาปกจะดไปดวยปฏบตตามกฎของบรษท เพอทจะเปนตวอยางทดใหกบเพอนพนกงานคนอน หรอกบพนกงานใหมเพอจะไดไมโดนใบเตอน เพราะมผลตอการประเมนอาจโดนหกคะแนนความประพฤตไดใหความรวมมอกบหวหนางาน หรอเพอนรวมงาน เพอทจะทางานใหบรรลเปาหมายของหนวยงานเสนอแนวคดทมประโยชนตอหนวยงาน

2. การสรางความผกพนจากหวหนางานใสใจลกนอง และเพอนรวมงาน เพอสรางความสมพนธทด และสรางความสามคคในสถานททางาน สงเสรมใหลกนองเกดการปรบปรง และพฒนาอยางตอเนอง เพอประโยชนแกตนเองและหนวยงาน เชน กจกรรมขอเสนอแนะ กจกรรมการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนองสรางบรรยากาศการทางานเปนทม เพอทาใหการทางานมประสทธภาพ เชน Team Buildingปฏบตงานดวยความยตธรรม ไมทาใหลกนองเกดความรสกไมยตธรรมในการบรหารงาน

25

3. การสรางความผกพนจากองคกรหรอหนวยงานรบฟงความคดเหนของพนกงาน รวมไปถงขอรองเรยน และขอเสนอแนะ จายเงนเดอนหรอสวสดการทเหมาะสม เพอทาใหเพยงพอตอการใชชวต และมเงนเกบบาง สงเสรมกจกรรมทสรางความสามคคในการปฏบตงาน สรางสภาพแวดลอมในการทางานใหสอดคลองกบหลกของอาชวอนามยและปลอดภยในการทางาน สงเสรมกจกรรมการทางานเปนทม ในหนวยงานตาง ๆ สรางวฒนธรรมการทางานทด และเปนทยอมรบของพนกงานทกคนจดระบบบรหารงานทมความยดหยน ไมเนนกฎระเบยบมากจนพนกงานรสกกดดน หรอโดนจองจบผด

สงสาคญอกปจจยหนงกคอดานจดการมสวนสมพนธกบปจจยความผกพน ไดแก ความมนคง ความกาวหนา สถานททางาน ความศรทธาทมตอผบงคบบญชา รวมทงความเขาใจทดตอกนระหวาง พนกงานกบพนกงาน พนกงานกบหนวยงาน สงผลทาใหองคกร หรอหนวยงาน มการเจรญเตบโต ดงนนจงจาเปนอยางยงทผบรหารทกระดบ ตองใหความสาคญและเรงเสรมสรางใหเกดความผกพนในองคกร หรอหนวยงานของทาน การกาหนดบทบาทขององคกรแนวคดของสมาชกในองคกร สรางใหเกดความผกพนขนในองคกร การสรางความผกพนใหเกดขนจะแตกตางกนออกไป ขนอยกบวฒนธรรมองคกร หรอการบรหารงาน

จากแนวคดและทฤษฎทกลาวมาแลวขางตน สรปไดวาความผกพนตอองคกรมความสาคญอยางยงตอการพฒนาและการเตบโตขององคกร ตลอดจนทาใหองคกรสามารถรกษาพนกงานทมความสามารถ มศกยภาพใหอยกบองคกรไดตลอดไป และมประสทธภาพ กอใหเกดประสทธผลตอองคกรได ถาหากพนกงานมความผกพนตอองคกรในระดบสงกจะทาใหองคกรกาวตอไปขางหนาและประสบความสาเรจตอไปในอนาคต

2.4 สมมตฐานการวจย (Hypotheses)

ในการวจยครงน ผวจยเลอกใชแนวความคดดงกลาทาการกาหนดสมมตฐาน (Hypotheses) และกรอบแนวความคด (Conceptual Model) ทจะใชสาหรบการทาการวจยในครงน เพอทาการศกษาปจจยทมอทธพลตอความผกพนองคกรของพนกงาน เมอทาการกาหนดตวแปรแลว เราสามารถจดทากรอบแนวคดในการศกษาไดดงน

สมมตฐานท 1 ปจจยจงใจ ไดแก ลกษณะงานททา และ คาตอบแทน (เงนเดอนและสวสดการ) มผลตอความผกพนองคกรของพนกงาน

H0 = ปจจยจงใจ ไดแก ลกษณะงานททา และ คาตอบแทน (เงนเดอนและสวสดการ) ไมมผล ตอความผกพนองคกรของพนกงาน

H1 =ปจจยจงใจ ไดแก ลกษณะงานททา และ คาตอบแทน (เงนเดอนและสวสดการ) มผลตอความผกพนองคกรของพนกงาน

26

สมมตฐานท 2 ปจจยคาจน ไดแก ความกาวหนาในการทางาน ผบงคบบญชาและหวหนางาน การทางานรวมกบเพอนรวมงานและความมนคงในการทางาน มผลตอความผกพนองคกรของพนกงาน

H0 = ปจจยคาจน ไดแก ความกาวหนาในการทางาน ผบงคบบญชาและหวหนางาน การทางานรวมกบเพอนรวมงาน และความมนคงในการทางาน ไมมผลตอความผกพนองคกรของพนกงาน

H1 = ปจจยคาจน ไดแก ความกาวหนาในการทางาน ผบงคบบญชาและหวหนางาน การทางานรวมกบเพอนรวมงาน และความมนคงในการทางาน มผลตอความผกพนองคกรของพนกงาน

27

2.5 กรอบแนวคดการศกษาวจย (Conceptual Framework)

ภาพท 2.4 กรอบแนวคดการศกษาวจย