5 โรงเรียนวัดบ่อ (นันทวิทยา) นครปากเกร็ด 1 Development of ... ปีที่ 9 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน

42 http://e-jodil.stou.ac.th

ปท 9 ฉบบท 1 มกราคม-มถนายน 2562

Electronic Journal of Open and Distance Innovative Learning (e-JODIL)

รปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชนเพอพฒนาทกษะกระบวนการท างานกลม กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดป

ระถมศกษาปท 5 โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1 Development of an Experience-Based Teaching Model Together with

Teaching with the Use of Community Learning Resources to Develop Group Process Skills in the Social Studies, Religion and Culture Learning Area at

Prathom Suksa V Level of Wat Bo (Nantha Wittaya) NakhonPak Kret School

โชตมา กลนบบผา1 Chotima Klinbubpa

[email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ (1) ศกษาขอมลพนฐานและประเมนความตองการรปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชนเพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ระดบชนประถมศกษาปท 5 (2) พฒนารปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชนเพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม (3) ทดลองใชรปแบบการสอน และ (4) ประเมนและปรบปรงรปแบบการสอน รปแบบการวจยเปนการวจยและพฒนาม 4 ขน ขนท 1 การวจยเปนการวเคราะหขอมลพนฐาน และประเมนความตองการของรปแบบและพฒนากรอบแนวคด กลมตวอยางการวจย คอ ผบรหาร ครผสอนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม และนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 5 มจ านวน 100 คน และผใหขอมล คอ ผเชยวชาญเกยวกบกรอบแนวคดของรปแบบการสอน เครองมอการวจย คอ (1) แบบสอบถามความตองการเกยวกบรปแบบการสอน (2) แบบสมภาษณผเชยวชาญเกยวกบกรอบแนวคด ขนท 2 การพฒนาและประเมนคณภาพรปแบบการสอนโดยผเชยวชาญดวยแบบประเมนคณภาพ ขนท 3 การวจย น ารปแบบการสอนทผานการประเมนคณภาพไปทดลองใชเบองตนกบนกเรยน จ านวน 35 คน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 กลมตวอยาง ไดมาโดยการสมแบบกลม น าผลจากการทดลองใชเบองตนไปปรบปรงและน าไปทดลองใชจรงกบนกเรยน จ านวน 30 คน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2560 กลมตวอยาง ไดมาโดยการสมแบบกลม เครองมอในการทดลองใชเบองตนและใชจรง คอ (1) รปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการ

1 โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1 Wat Bo (Nantha Wittaya) NakhonPak Kret School

Received: 20-07-2018

Revised: 30-08-2018

Accepted: 10-09-2018

http://e-jodil.stou.ac.th


43

วารสารอเลกทรอนกสการเรยนรทางไกลเชงนวตกรรม

เรยนร ในชมชน (2) แผนการจดการเรยนรตามรปแบบการสอน (3) แบบประเมนทกษะกระบวนการท างานกลม (4) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (5) แบบสอบถามความพงพอใจ ขนท 4 การพฒนาโดยการจดประชมสมมนา ผบรหาร และครกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ในสงกดเทศบาลนครปากเกรด จ านวน 28 คน เกยวกบรปแบบการสอน เครองมอการวจย คอ แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบรปแบบการสอน การวเคราะหขอมลทใช คอ ความถ รอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาประสทธภาพ E1/E2 การทดสอบคาท และการวเคราะหเนอหา ผลการวจยพบวา (1) ผบรหาร ครผสอน และนกเรยนมความตองการการสอนแบบองประสบการณ โดยใชแหลงการเรยนรในชมชน และตองการเรยนดวยทกษะกระบวนการกลมโดยภาพรวมอยในระดบมากทสด สวนผเชยวชาญเหนดวยกบกรอบแนวคดของรปแบบการสอน (2) รปแบบการสอน ประกอบดวย (2.1) องคประกอบ หลกการและเหตผล จดมงหมาย กจกรรมการเรยน สอและแหลงการเรยน และการประเมนผล และ (2.2) ขนตอนของรปแบบการสอนม ดงน ขนท 1 การก าหนดหนวยประสบการณ ขนท 2 การประเมนกอนเผชญประสบการณ ขนท 3 การเขากลมและชแนะแหลงการเรยนรในชมชนโดยใชกระบวนการกลม ขนท 4 การก าหนดเปนประสบการณหลกและประสบการณรองจากหนวยประสบการณ โดยใชกระบวนการกลม ขนท 5 การเผชญประสบการณดวยการรวบรวมขอมลโดยใชกระบวนการกลม ขนท 6 การเผชญประสบการณแหลงการเรยนรในชมชนโดยใชกระบวนการกลม ขนท 7 การวเคราะหผลการเผชญประสบการณโดยใชกระบวนการกลม และขนท 8 การประเมนหลงเผชญประสบการณ (3) การทดลองใชรปแบบการสอนในการทดลองใชจรง พบวามประสทธภาพตามเกณฑทก าหนด 80/80 E1/E2 เรยงตามล าดบแตละหนวย ดงน 81.27/82.71, 82.29/82.00, และ 80.00/81.71 นกเรยนทกคนทเรยนดวยรปแบบการสอนมทกษะการท างานกลมผานตามเกณฑ รอยละ 80 มผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ดานความพงพอใจของนกเรยนมความพงพอใจอยในระดบมากทสด และ (4) ผบรหารและครมความเหนวารปแบบการสอนมความเหมาะสมเหนดวยอยในระดบมากทสด ในดานความมประโยชน มความสมบรณ และมความชดเจน ค าส าคญ: รปแบบการสอนแบบองประสบการณ การสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชน กระบวนการท างานกลม กลมสาระ การเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ประถมศกษา




Abstract

The objectives of this research were as follows: (1) to study basic information and investigate the needs for the experience-based teaching model together with teaching with the use of community learning resources to develop group process skills in the Social Studies, Religion and Culture Learning Area at Prathom Suksa V level; (2) to develop the experience-based teaching model together with teaching with the use of community learning resources to develop group process skills; (3) to try out the developed teaching model; and (4) to evaluate and improve the teaching model. This research and development study comprised four phrases. Phrase 1 was an analysis of basic information, investigation of the needs for the teaching model, and development of the conceptual framework. The research sample consisted of school administrators, teachers in the Social Studies, Religion and Culture Learning Area, and 100 Prathom Suksa V students; while the research informants were experts on the conceptual framework of the teaching model. The employed research instruments were (1) a questionnaire on the needs for the teaching model; (2) an interview form for interviewing the experts on the conceptual framework of the teaching model. Phrase 2 was the development of the teaching model and the assessment of the developed teaching model by the experts using a quality assessment form. Phrase 3 was the preliminary try-out of the verified teaching model with 35 students, obtained by cluster sampling in the first semester of the 2016 academic year. The preliminary try-out results were used for the improvement of the teaching model. After that, the improved teaching model was tried out with 30 students, obtained by cluster sampling in the first semester of the 2017 academic year. The research instruments employed for the try-outs were (1) an experience-based teaching model together with teaching with the use of community learning resources; (2) learning management plans based on the teaching model; (3) a scale to assess group process skills; (4) a learning achievement test; and (5) a scale to assess student’s satisfaction with the teaching model. Phrase 4 was the evaluation and improvement of the teaching model by organizing a seminar involving 28 administrators and teachers in the Social Studies, Religion and Culture Learning Area in schools under Pak Kret City Municipality. The research instrument was a questionnaire on opinions toward the teaching model. Research data were analyzed using the frequency, percentage, mean, standard deviation, E1/E2 efficiency index, t-test, and content analysis. Research results were as follows: (1) the administrators, teachers and students rated the needs for the experience-based teaching model together with teaching with the use of community learning resources at the highest level; and the experts agreed with the conceptual framework of the teaching model; (2) the developed teaching model composed of (2.1) components: rationale, objectives, learning activities, media and learning resources, and evaluation; and (2.2) the teaching procedures in the teaching model included: step 1: determination of experience units, step 2: pre-experience assessment, step 3: forming into groups and using the group process to identify community learning resources, step 4: determination of major and minor experiences for each experience unit using the group process, step 5: obtaining experience of data collection using the group process, step 6: obtaining experience on community learning resources using the



45


group process; step 7: analysis of results of obtaining experience using the group process, and step 8: post-experience assessment; (3) results of try-out of the teaching model showed that all of the three experience units were efficient at 81.27/82.71, 82.29/80.00, and 80.86/81.71 that met the pre-determined 80/80 efficiency criterion; every student learning with the teaching model had the group process skills passing the 80 percent criterion; the students’ post-learning achievement was significantly higher than their pre-learning counterpart achievement at the .05 level of statistical significance; and their satisfaction with the teaching model was at the highest level; and (4) the administrators and teachers expressed their opinions that the teaching model was appropriate at the highest level in the aspects of usefulness, completeness, and clarity.

Keywords: experience-based teaching model, teaching with the use of community learning resources, group process, Social Studies, Religion and Culture Learning Area, Prathom Suksa ความเปนมาและความส าคญของปญหา จากการศกษาผลการเรยนของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1 ในการเรยนการสอนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม พบปญหาและขอเสนอแนะ ในฐานะทผวจยเปนผสอนในกลมสาระการเรยนรนทส าคญ คอ (1) ปญหาทางดานผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนโดยเฉลยทงของโรงเรยน และของสวนกลางทตงไวไมผานตามเกณฑทก าหนด (โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1, 2558) (2) จากการสงเกตและสมภาษณนกเรยนเปนการสวนตวของผวจยพบวา นกเรยนสวนใหญมปญหา คอ ไมชอบเรยนกลมสาระการเรยนรกลมน ซงเนอหาสาระสวนใหญ เปนพทธพสย การจดจ าคอนขางยาก ( 3) นอกจากนขอเสนอแนะของคณะกรรมการบรหารหลกสตรสถานศกษาของโรงเรยน (โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1, 2559) โดยภาพรวมซงพบวา โรงเรยนควรเสรมสรางนกเรยนใหมความรบผดชอบ มการคนควาหาความรดวยตวเอง มทกษะในการท างาน และควรทใชแหลงการเรยนรในชมชนใหเกดประโยชน (โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1,รายงานการประชมคณะกรรมการสถานศกษาขนพนฐาน, 2559) จากสภาพปญหาและขอเสนอแนะดงกลาว ผวจยในฐานะหวหนากลมสายงานจงไดศกษาเกยวกบมาตรการ นโยบาย และการจดการศกษาแนวใหม จงไดวเคราะหและสรปสาระส าคญท เกยวของ ด งน 1) จากการศกษาพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ฉบบ

แรกของการจดการศกษาทเกดขนพรอมกบการปฏรปการศกษา ในมาตรา 22 มาตรา 23 และมาตรา 24 คอ (1) ตองพฒนาใหผเรยนทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเอง และถอวาผเรยนมความส าคญทสด (2) การจดกระบวนการเรยนรใหสถานศกษาจดเนอหาสาระและกจกรรมใหผเรยนจากประสบการณจรง ประยกตความรมาใช รจกแกปญหาเปน ฝกการปฏบตใหท าไดใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน (3) การใหผเรยนเรยนรจากสอการเรยนการสอนและจากแหลงวทยาการประเภทตางๆ และ (4) การสงเสรมการจดตงแหลงการเรยนรอยางพอเพยงและมประสทธภาพ (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ส าน กนายกร ฐมนตร , 2553, น.12-14) 2) การศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธสกราช 2551 กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม มงใหผเรยนมความรความเขาใจ การด ารงชวตของมนษยทงในฐานะปจเจกบคคล และการอยรวมกนในสงคม การปรบตวตามสภาพแวดลอม การจดการทรพยากรทมอยอยางจ ากด เกดความเขาใจตนเองและผอน มความอดทน อดกลน ยอมรบในความแตกตางและมคณธรรม สามารถน าความรไปปรบใชในการด าเนนชวต (กระทรวงศกษาธการ, 2551) 3) การจดการศกษาในแนวใหม การศกษาเพอศตวรรษท 21 ทควรน ามาใชใหเหมาะกบการสอนสงคมศกษา คอ ทกษะการสอสารและการท างานรวมกบการสอนใหนอยลง ผเรยนเรยนรใหมากขน เปนวธแบบใหมทใหนกเรยนท างานเปนทมและตดสนใจรวมกน ซงชวยกระตนใหนกเรยนเขาใจไดมากกวาการทองจ า และค านงถงการจดการเรยนการสอน




ใหผ เรยนมสวนรวม (วรพจน วงศกจรงเรอง และอธป จตตฤกษ, 2554, น.31-51) ดงนน สบเนองจากการศกษาขางตน จงเปนทมาใหผวจยไดศกษาการสอนท เหมาะสมทสนองตอบตามหลกการและแกปญหาการเรยนและผเรยนได จงไดศกษาและพบว า (1) ว ธ ก า ร สอนแบบอ งป ร ะสบกา ร ณ (Experience – Bases Approach – EBA) ซงผพฒนาการสอนทานน คอ ศาสตราจารย ดร.ชยยงค พรหมวงศ พฒนาขนเมอป 2540 และเผยแพรแตยงไมไดน ามาใชอยางแพรหลายยงเปนนวตกรรมการสอน ไดกลาววา “การสอนแบบองประสบการณมงใหผเรยนไดประสบการณ โดยใชความรและทกษะ ความช านาญตามทจ าเปน เพอใหผเรยนเผชญ ผจญ และเผดจประสบการณทก าหนด โดยทเปนการผสมผสานหลายแบบของวธการสอน การสอนแบบองประสบการณจงขนอยกบความพรอมเพรยงของแหลงวทยาการและแหลงการเรยนรทจะใหประสบการณกบผเรยน (ชยยงค พรหมวงศ, 2540) ส าหรบการสอนแบบองประสบการณจะตองมแหลงวทยาการใหผ เรยนเกดการเรยนร เพอน าไปสประสบการณนน ผวจยจงไดศกษาถงการท าใหชมชนเปนแหลงวทยาการหรอแหลงการเรยนรทส าคญ ซงไดศกษาการสอนทใชแหลงการเรยนรหรอการสอนดวยแหลงการเรยนรยงไมพบ มแตวธการสอนโดยใชการไปทศนศกษา (Field Trip) ซงทศนา แขมมณ (2553, น. 23 - 342) ไดกลาวถง การสอนแบบทศนศกษา ซงมสาระส าคญสรปดงน วธสอนโดยใชการไปทศนศกษา เปนการใชแหลงการเรยนรชมชนใหเปนประโยชนตอการเรยนร ชวยใหผเรยนไดรบประสบการณทตรงในเรองทเรยน ชวยใหผเรยนรวมกนท างานรวมกนในการวางแผน และมการอภปรายสรปการเรยนรจากขอมลทไดศกษาของผเรยนรวมกน โดยผสอนและผเรยนตองวางแผนรวมกน ดงนน จงเหมาะสมทเปนการสอนดวยแหลงการเรยนรรวมกบการสอนแบบองประสบการณ และยงพบวา แหลงเรยนรในชมชนควรน ามาใชใหเกดประโยชนกบการเรยนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ดงน เพราะ (1) ท าใหผเรยนไดเกบรวบรวมขอมลมาใชใหเกดประโยชนผเรยนแกปญหาในชวตประจ าวน และ(2) ปรบตวเกยวกบบทบาท

ของมนษยในสงคมได (3) เหนความส าคญของสงแวดลอม (4) ผเรยนไดมโอกาสเรยนผานประสบการณตรง (5) ฝกลกษณะนสยทางสงคมทส าคญ คอ ความรบผดชอบ ความรวมมอ ความเปนผน า และ (6) ชวยใหโรงเรยนและชมชนใกลชดกนมากขน ซงจะใหผเรยนไดมโอกาสพฒนาตนเอง เปนพลเมองดยงขน (ลดดา ศลานอย, 2543 และ 2545) ความพยายามในการแกปญหาการสอนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม แนวทางหนง คอ การหารปแบบการสอนทเหมาะสมทท าใหผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนเพมขน มความสนใจในการเรยน เขาใจการเรยน มความชอบทจะเรยน โดยใชทกษะการสอนกลม เปนตวกระตนใหชวยเหลอกน และผเรยนไดลงมอปฏบตโดยใชประสบการณตรงรวมกนท าและรวมกนคด โดยใชแหลงเรยนรในชมชนเพอสรางความสมพนธระหวางโรงเรยนกบชมชน จงเปนเหตผลส าคญทจ าเปนทควรจะพฒนารปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนร เพอใหเกดการท างานกลมพฒนาทกษะกระบวนการกลมใหเกดขน ทกษะกระบวนการกลม เปนกระบวนการทจะใชพลงกลมเพอท าใหงานนนส าเรจลลวง พลงกลมจะเปนแรงผลกดนใหเกดการชวยเหลอและเรยนร จากบทบาทของการเปนผน าและผตาม การสรางเปาหมายรวมกน คอ ความส าเรจของงาน การสอนทงสองรปแบบเมอผสมผสานกน สามารถท าใหกระบวนการกลมพฒนาขนท าใหเกดทกษะกระบวนการกลมขนไดเปนอยางด วตถประสงค 1. เพอศกษาขอมลพนฐานและความตองการในการพฒนารปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนร ในชมชนเพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดบชนประถมศกษาปท 5

2. เ พ อ พ ฒ น า ร ป แ บ บ ก า ร ส อ น แ บ บ อ งประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชนเพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม 3. เพ อทดลอง ใ ช ร ปแบบการสอนแบบอ งประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชนเพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม



47


4. เพ อประเมนผลรปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชนเพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม วธการวจย การด าเนนการวจยใชรปแบบของการวจยแบบการวจยและพฒนา (Research and Development) ม 4 ขน ดงน ขนท 1 การวจย (Research : R1) เปนการศกษาขอมลพนฐานและประเมนความตองการ 1. ประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย ในขนท 1 การวจย R1 กลมท 1 ประชากรทใชในการวจยประกอบดวย ผบรหาร ครผสอน และนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1 รวมทงสน จ านวน 135 คน กลมตวอยางทใชในการวจย คอ ตวแทนของประชากร ผบรหาร ครผ สอน และนก เรยนชนประถมศกษาปท 5 จ านวน 80 คน มจ านวนทงสน 100 คน ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1 ไดมาโดยการสมอยางงาย กลมท 2 ผใหขอมล ผเชยวชาญ ประกอบดวย ผเชยวชาญดานการสอนสงคมศกษา ดานแหลงการเรยนร และดานประถมศกษา 2. เครองมอการวจย ในขนท 1 การวจย R1 ประกอบดวย 1) แบบสอบถามความตองการเกยวกบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชน เพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม มจ านวน 2 ฉบบ คอ ฉบบท 1 ส าหรบผบรหารสถานศกษา และครผสอน มจ านวน 3 ตอน ประกอบดวย ตอนท 1 ขอมลทวไป ลกษณะเปนแบบสอบถามแบบเลอกตอบ ตอนท 2 ความตองการการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชน ลกษณะขอค าถามเปนแบบมาตรประมาณคา 5 ระดบ ระดบมากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด ตอนท 3 ขอเสนอแนะ มจ านวน 1 ขอ ลกษณะเปนแบบสอบถามปลายเปด และแบบเขยนตอบ ฉบบท 2 สมภาษณนกเรยนเปนแบบสอบถามความตองการ

ของนกเรยนเกยวกบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชน มจ านวน 2 ตอน ประกอบดวย ตอนท 1 ความตองการของนกเรยนเกยวกบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนร ในชมชน ลกษณะเปนแบบสอบถามแบบมาตรประมาณคา 5 ระดบ ระดบมากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยท สด ตอนท 2 ขอ เสนอแนะ ลกษณะเปนแบบสอบถามแบบปลายเปด และแบบเขยนตอบ คณภาพแบบสอบถามฉบบท 1 มคาความเทยงเทากบ 0.82 ฉบบท 2 มคาความเทยงเทากบ 0.85 2) แบบสมภาษณผเชยวชาญเกยวกบกรอบแนวคดของรปแบบการสอน มลกษณะเปนแบบสมภาษณแบบม โครงสราง มจ านวน 4 ประเดน ประเดนท 1 สมภาษณกรอบแนวคดองคประกอบของรปแบบการสอน ประเดนท 2 สมภาษณกรอบแนวคดของขนตอนรปแบบการสอน ประเดนท 3 สมภาษณกรอบแนวคดของการน ารปแบบไปใช และประเดนท 4 คณภาพโดยรวมของกรอบแนวคด 3. การเกบรวบรวมขอมล ในขนท 1 การวจย R1 (1) การเกบขอมลทเปนแบบสอบถาม ส าหรบผบรหาร ครผสอน และนกเรยน ผวจยไดสงและรบกลบคนมาดวยตนเอง จ านวน 100 ฉบบ คดเปนรอยละ 100 และ (2) การเกบรวบรวมขอมลทเปนแบบของผเชยวชาญ จ านวน 7 ฉบบ ผวจยไดใชแบบสมภาษณ ในการไดขอมลจากผใหสมภาษณ ไดขอมลจากผเชยวชาญครบถวน คดเปนรอยละ 100 4. การวเคราะหขอมล ในขนท 1 การวจย R1 เปนแบบสอบถามใชคาความถ รอยละ และสวนเบยงเบนมาตรฐาน เชงพรรณนาทเปนแบบสมภาษณใชการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ขนท 2 การพฒนา (Design and Development : D1) เปนการออกแบบพฒนาการสราง และการประเมนคณภาพ 1. ผใหขอมล ในขนท 2 การพฒนา (D1) ผใหขอมล คอ ผทรงคณวฒดานประถมศกษา จ านวน 2 คน ดานการสอนสงคมศกษา จ านวน 2 คน และดานวดและประเมนผล จ านวน 1 คน




2. เครองมอการวจย ในขนท 2 การพฒนา (D1) ประกอบดวย 1) แบบประเมนคณภาพรปแบบการสอนแบบองประสบการณโดยใหแหลงการเรยนรในชมชน เพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม มจ านวน 5 ตอน ตอนท 1 การประเมนคณภาพดานองคประกอบของรปแบบการสอน ตอนท 2 การประเมนคณภาพของขนตอน และแบบจ าลองของรปแบบ มขนตอนหลก และขนตอนยอย ตอนท 3 การประเมนคณภาพเงอนไขของรปแบบการสอนแบบองประสบการณโดยใหแหลงการเรยนรในชมชน ตอนท 4 การประเมนคณภาพของรปแบบการสอนโดยรวม ลกษณะของแบบประเมนคณภาพตอนท 1 ถงตอนท 4เปนแบบมาตรประมาณคา 5 ระดบ คอ ดมาก ด ปานกลาง นอย และนอยทสดตอนท 5 ขอเสนอแนะ มจ านวน 1 ขอค าถาม ลกษณะเปนแบบสอบถามแบบปลายเปด 2) รปแบบการสอนแบบองประสบการณโดยใชแหลงการเรยนร ทใชพฒนาขน มจ านวน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 องคประกอบของรปแบบการสอน ตอนท 2 ขนตอนหลกและขนตอนยอยของรปแบบการสอนและแบบจ าลองของรปแบบการสอน ตอนท 3 การน ารปแบบการสอนไปใช 3. การเกบรวบรวมขอมล ในขนท 2 การพฒนา (D1) การเกบรวบรวมขอมลดานรปแบบการสอนด าเนนการ ดงน สงรางรปแบบการสอน และแบบประเมนคณภาพใหผเชยวชาญ และผเชยวชาญสงแบบประเมนคณภาพรปแบบการสอนมาทางไปรษณย 4. การวเคราะหขอมล ในขนท 2 การพฒนา (D1) ใชคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน และวเคราะหเนอหา ขนท 3 การวจย (Research : R2) เปนการทดลองใชและน าไปใช 1. ประชากร และกลมตวอยาง ในขนท 3 การวจย (R2) กลมท 1 เพอการทดลองใชเบองตน 1) ประชากรท ใ ช ใ นกา ร ว จ ย ค อ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา)

นครปากเกรด 1 มจ านวน 4 หองเรยน มนกเรยนทงสน จ านวน 115 คน 2) กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559 โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1 มจ านวน 35 คน ไดมาโดยการสมแบบกลม 1 หองเรยน มนกเรยนทงสน 35 คน มผลการเรยนคละกน คอผลการเรยนดหรอเกง จ านวน 9 คน ผลการเรยนปานกลาง จ านวน 16 คน และผลการเรยนออนหรอต า จ านวน 10 คน กลมท 2 เพอทดลองใชจรง 1) ประชากรท ใ ช ใ นกา ร ว จ ย ค อ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1 มจ านวน 4 หองเรยน มนกเรยนทงสน จ านวน 110 คน 2) กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทเรยนในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2560 โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1 มจ านวน 1 หองเรยน มนกเรยนจ านวน 30 คน ไดมาโดยการสมแบบกลม นกเรยนทงสน 30 คน มผลการเรยนคละกน คอผลการเรยนดหรอเกง จ านวน 10 คน ผลการเรยนปานกลาง จ านวน 12 คน และผลการเรยนออนหรอต า จ านวน 8 คน 2. เครองมอการวจย ในขนท 3 การวจย (R2) ประกอบดวย 1) แผนการจดการเรยนร ตามรปแบบการสอน มจ านวน 15 แผน (18 ชวโมง) ตรวจสอบคณภาพโดยผทรงคณวฒ โดยการหาคาความสอดคลอง ( IOC) ผลปรากฏวา มคาเฉลยอยระหวาง 0.80 – 1.00 และการประเมนคณภาพโดยรวม อยในระดบดมาก 2) รปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอน ดวยแหลงการเรยนรในชมชนเพอพฒนากระบวนการกลม ประกอบดวย องคประกอบ ขนตอน และแบบจ าลอง 3) แบบประเมนทกษะกระบวนการกลม เปนแบบประเมนแบบองเกณฑม 5 ดาน คอ การชวยเหลอสมาชกกลม การแสดงความคดเหนในกลม การตงใจในการท างานกลม ความรบผดชอบในการท างานกลม และการม



49


จตอาสากบเพอนในการท างานกลม โดยใหผทรงคณวฒประเมนคณภาพอยในระดบดมาก 3. การวเคราะหขอมล ในขนท 3 การวจย (R2) สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คาประสทธภาพ E1/E2 การทดสอบคา ท คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ขนท 4 ประเมน ปรบปรง และพฒนา (Evaluation and Development: D2) เปนการประเมน ปรบปรง และพฒนา 1. ประชากรและกลมตวอยาง ทใชในการวจย ในขนท 4 การพฒนา (D2) 1) ประชากรท ใ ช ใ นกา ร ว จ ย ค อ ผบรหาร จ านวน 7 คน และครผสอนกลมสาระการเรยนรส งคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม สอนในระด บประถมศกษาปท 4 ปท 5 และปท 6 โรงเรยนในสงกดเทศบาลนครปากเกรด อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร จ านวนทงสน 31 คน 2) กลมตวอยางท ใ ชในการวจย คอ ผบรหาร จ านวน 5 คน ครผสอนกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม จ านวน 22 ทปฏบตงานในปการศกษา 2559 โรงเรยนในสงกดเทศบาลนครปากเกรด จงหวดนนทบร ไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง 2. เครองมอในการวจย ในขนท 4 การพฒนา (D2) คอ แบบสอบถามความคดเหน เกยวกบรปแบบการสอน มจ านวน 4 ตอน ประกอบดวย ตอนท 1 ขอมลทวไป ตอนท 2 ความคดเหนของผบรหาร และครผสอนทมตอ องคประกอบ ขนตอนหลก และขนตอนยอยของรปแบบการสอน ตอนท 3 ความคดเหนของผบรหาร และครผสอนในการน าไปใชรปแบบการสอน ตอนท 4 ขอเสนอแนะ ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบเลอกตอบ แบบมาตรประมาณคา 5 ระดบ คอ เหนดวยมากทสด เหนดวยมาก เหนดวยปานกลาง เหนดวยนอย และเหนดวยนอยทสด และแบบปลายเปดหรอแบบเขยนตอบ ผวจยไดน า

แบบสอบถามความคดเหนใหผทรงคณวฒประเมนคณภาพของแบบสอบถามโดยการหาคาความสอดคลอง (IOC) โดยภาพรวมมคาเฉลยเทากบ 0.96 และไดประเมนคณภาพโดยภาพรวม อยในระดบดมาก มคาความเทยง เทากบ 0.95 3. การเกบรวบรวมขอมล ในขนท 4 การพฒนา (D2) ดงน 1) ด าเนนจดประชมสมมนา ผวจยไดบรรยายถงทมาของการวจย ชมวดโอ การทดลองใชรปแบบการสอน ในการทดลองใชจรง 2) น าเสนอประเดนการสมมนาและ ต อบ แ บ บ ส อบ ถ า ม เ ก ย ว ก บ ร ป แ บ บ ก า ร ส อน ไ ดแบบสอบถามครบถวน คดเปนรอยละ 100 4. การวเคราะหขอมล ในขนท 4 การพฒนา (D2) ใชการประมวลผลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร สถตทใช คอ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหเนอหา ผลการวจยและอภปรายผล ผลการวจย 1. ผลการวจยเพอพฒนารปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชน น าเสนอผล ดงน 1.1 ผลการศกษาความตองการของผบรหาร ครผสอนสงคมศกษาเกยวกบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชน มดงน ความตองการของผบรหาร และครผสอนสงคมศกษาเกยวกบดานการทครไดมาซงหนวยประสบการณ แนวทางทครจะไดมาซงหนวยประสบการณ เกยวกบการประเมนความรของนกเรยนกอนการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชน เกยวกบการชแจงแนะน าแหลงเผชญประสบการณ เกยวกบการน าหนวยประสบการณมาก าหนดเปนประสบการณหลกและประสบการณ รอง เ ก ย วก บการ ให น ก เ ร ยน เ ผ ชญประสบการณหลกท 1(การรวบรวมขอมลของนกเรยน) เกยวกบการเผชญประสบการณหลกท 2 (เผชญแหลงการเรยนร) เกยวกบการวเคราะหผลการเผชญประสบการณ (รายงานผล และสรปผล) และเกยวกบการประเมนหลงเผชญประสบการณ ทงหมดดงกลาวน โดยภาพรวม อยใน




ระดบ มากทสดทกดาน เมอพจารณารายขอในรายขอของแตละดานทงผบรหารและครผสอนสงคมศกษามความตองการ อยในระดบมากถงมากทสดทกดาน 1.2 ผลการศกษาความตองการของนกเรยนเกยวกบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชน ผลการวจยพบวา ความตองการของนกเรยนกอนการเผชญประสบการณระหวางเผชญประสบการณ และหลงเผชญประสบการณ ดวยการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชนโดยภาพรวม อยในระดบมากทสด เมอพจารณารายขอทกขอ นกเรยนมความตองการอยในระดบมากถงมากทสด 1.3 ผ ลกา รส มภาษณ ผ เ ช ย วชาญเกยวกบรางกรอบแนวคดของรปแบบการสอน สรปผลการวจยได ดงน กรอบแนวคดขององคประกอบ ขนตอนหลกและขนตอนยอย และกรอบแนวคดการน ารปแบบการสอนไปใช มความชดเจน และน าไปใชได 2. ผลการประเมนคณภาพของรางรปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชนโดยภาพรวมผทรงคณวฒเหนวา อยในระดบดมาก มความชดเจน มความสมบรณ เหมาะสมกบนกเรยน และน าไปใชได รปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชนเพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม มจ านวน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 องคประกอบของรปแบบ ประกอบดวย หลกการและเหตผล จดมงหมาย กจกรรมการเรยน สอแหลงเรยนร และการประเมนผล ตอนท 2 ขนตอนการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชน ขนท 1ก าหนดหนวยประสบการณ ขนท 2 ประเมนกอนเผชญประสบการณ ขนท 3 เขากลมและชแจงแนะน าแหลงการเร ยนร ในการเผ ชญประสบการณ ขนท 4 ก าหนดประสบการณหลกและประสบการณรองโดยใชกระบวนการกลม ขนท 5 เผชญประสบการณดวยการรวบรวมขอมลโดยใชกระบวนการกลม ขนท 6 เผชญประสบการณแหลงการเรยนร ในชมชนโดยใชกระบวนการกลม ขนท 7

วเคราะหผลการเผชญประสบการณโดยใชกระบวนการกลม และขนท 8 ประเมนผลหลงเผชญประสบการณ ตอนท 3 การน ารปแบบการสอนไปใช มแนวทาง ในดานเงอนไขของการน ารปแบบการสอนไปใชครอบคลม การก าหนดบทบาทของผบรหาร ครผสอน ผปกครอง นกเรยน และชมชน การจดท าฐานขอมลแหลงการเรยนรในชมชน การเตรยมความพรอมโดยการประสานกบแหลงการเรยนร และการสรางเครองมอในการประเมนการน ารปแบบการสอนไปใช 3. ผลการใชรปแบบการสอน สรปผลไดดงน 1) ผลการทดลองใชเบองตน พบวา (1) รปแบบการสอนมประสทธภาพตามเกณฑทก าหนด 80/80 E1/E2 ม ด ง น 81.27/81.51, 81.26/82.32, แ ล ะ 80.86/81.71 (2) นกเรยนแตละคนมทกษะกระบวนการกลมผานเกณฑรอยละ 80 (3) นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน (4) นกเรยนความพงพอใจตอการเรยนดวยรปแบบการสอน อยในระดบมากทสด 2) ผลการทดลองใชจรง พบวา (1) รปแบบการสอนมประสทธภาพตามเกณฑทก าหนด 80/80 E1/E2 ม ด ง น 81.27/82.71, 82.29/80.00, แ ล ะ 80.86/81.71 (2) นกเรยนแตละคนมทกษะกระบวนการกลมผานเกณฑรอยละ 80 (3) นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน (4) นกเรยนความพงพอใจตอการเรยนดวยรปแบบการสอน อยในระดบมากทสด 4. ผลการประเมนรปแบบการสอน ของผบรหารและครผสอน โดยภาพรวมผบรหารและครผสอนอยในระดบมากทสด ในดานมประโยชนตอนกเรยนท าใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยการลงมอกระท า น าแหลงเรยนรในชมชนมาใชใหเกดประโยชน รปแบบการสอนมความชดเจน และสมบรณน าไปใชไดทนท อภปรายผล การอภปรายผลม 4 ประเดน ตามวตถประสงคของการวจย ดงน 1. ผลการประเมนความตองการของผบรหาร ครผสอน และนกเรยน ทงสามกลมมความตองการรปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการ



51


เรยนรกระบวนการเพอพฒนาทกษะของกลมในภาพรวม อยในระดบมากทสด โดยเฉพาะผบรหารและครผสอนตองการเหมอนกนอยในระดบมากทสด คอ ตองการใหมการสอนแบบองประสบการณ โดยครเปนผก าหนดประสบการณหลกและรอง และตองการใหมการเผชญประสบการณจากแหลงการเรยนรในชมชน ในประเดนนจะเหนไดวาผบรหารและครยงเหนความส าคญของการสอนทใหผเรยนลงมอท ามงใหผเรยนไดท ามากกวามงใหร และทงผบรหารและครยดมาตรการและนโยบายทโรงเรยนควรมความสมพนธกนในชมชน สวนนกเรยนมความตองการการเตรยมตนเองกอนเรยนดวยการสอนแบบองประสบการณ และการเขากลมในการท าภารกจและงาน ทงนเปนเพราะเปนการสอนแนวใหมนกเรยนยงไมเคยเรยนมากอนจงตองการใหผสอนเตรยมความพรอมใหผเรยน สวนการเขากลมตองการมากทสดอาจเปนเพราะนกเรยนสวนใหญมผลการเรยนอยในระดบปานกลางและออนมากกวาเกง จงตองการเพอนชวยในการคนควา 2. ผลกา รพฒนา ร ปแบบกา รสอนแบบอ งประสบการณรวมกบการสอนโดยแหลงการเรยนร เพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม ซงพฒนาขนม 8 ขน ดงน ขนท 1 ก าหนดหนวยประสบการณ ในขนนครตองเปลยนแปลงการเรยนรหรอหนวยเนอหาเพอเตรยมการกอนสอน ถายงเปนหนวยเนอหากมาใชในการสอนแบบองประสบการณยอมไมได ในประเดนนตรงกบชยยงค พรหมวงศ (2545, น. 151 – 152) ไดกลาวถงการสอนแบบองประสบการณตองมการก าหนดประสบการณ โดยการน าหนวยเนอหามาเปลยนแปลงหนวยประสบการณกอนทจะก าหนดประสบการณหลกและประสบการณรอง และทส าคญคอ จ าเปนตองก าหนดประสบการณเพอใหหนวยประสบการณไดสอดคลองกบแหลงการเรยนรในชมชน และแหลงการเรยนรในชมชนจงเนนประสบการณตรงใหกบนกเรยน ขนท 2 ประเมนกอนเผชญประสบการ ขนตอนนเปนขนทจ าเปนตองม เพราะจะท าใหทงผสอนและผเรยนไดทราบวากอนการเรยนหรอเผชญประสบการณ นกเรยนมความรเดมเทาใด หลงเผชญประสบการณมความรเพมขน ตามขนตอนการสอนแบบองประสบการณไดก าหนดขน

ประเมนกอนเผชญประสบการณ เปนขนแรกของขนตอนการสอนแบบองประสบการณ ชยยงค พรหมวงศ (2540) ไดกลาววา “ขนท 1 ประเมนกอนเผชญประสบการณ เปนการศกษาประสบการณเดมของนกเรยนกอนทจะเผชญประสบกา รณ โ ด ยด า เน นก ารทดสอบก อน เผ ชญประสบการณ” ตรงกบทฤษฎการเรยนรของธอรนไดค ( Hergenholm and Loson, 1993, p. 56) ไ ด ก ล า ว ว า “การส ารวจความพรอมของผเรยนเปนสงจ าเปนทตองกระท ากอนการสอนบทเรยน เชน การส ารวจความรพนฐานของผเรยนโดยการวดความรพนฐานกอนเรยน” ขนท 3 เขากลมและชแจงแนะน าแหลงการเรยนรในการเผชญประสบการณ ขนตอนนเปนขนส าคญทผเรยนควรไดท าความรจก ไดก าหนดบทบาทในการอยรวมกนในกลม และครผสอนกระตนใหผเรยนมความสนใจโดยการแนะน าแหลงการเรยนร ในประเดนนตรงกบงานวจยของ อ านวย แนนอดร (2552) ไดท าวจยเพอศกษาทกษะกระบวนการกลมผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ชนประถมศกษาปท 5 ซงใชกลมตวอยางในระดบเดยวกบงานวจยเรองน ขอคนพบทนาสนใจจากการสอบถามพฤตกรรมทกษะกระบวนการกลม พบวา นกเรยนตองการใหเหนถงบทบาทการเปนสมาชกของกลมอย ในระดบมากกวาทกดาน ประกอบกบงานวจยของจนทรจรา ชวยนา (2553) ไดท าวจยเกยวกบผลการจดกจกรรมการเรยนรในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดบประถมศกษาปท 5 ขอคนพบทตรงกน คอ นกเรยนทเปนกลมตวอยางเหนวากระบวนการกลมท าใหไดฝกนสยใหกบสงคมและท างานรวมกบเพอนไดสวนการชแนะแหลง การเรยนรในการเผชญประสบการณเปนการกระตนใหผ เ ร ย นสน ใ จต ร ง ก บ ทฤษฎ ก า ร เ ร ย น ร ข อ งก น ธ ร ( Hergenholm and Loson, 1993, pp. 202 – 223) ไ ดกลาววา การสรางแรงจงใจใหเกดกบผเรยนเปนสงส าคญชวยใหผเรยนประสบความส าเรจ ในเรองนยงพบงานวจยของมณรตน พมพาภรณ (2555) ไดท าวจยโดยพฒนากจกรรมการเรยนรโดยใชแหลงการเรยนรในชมชน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ได




ด าเนนการจดกจกรรมโดยในขนท 1 มการน าเสนอแหลงการเรยนรชแนะแหลงการเรยนร ขนท 4 ก าหนดประสบการณหลกและประสบการณรองโดยใชกระบวนการกลม ขนนครผสอนจะอธบายประสบการณหลกและประสบการณรอง และครผสอนน าเสนอประสบการณหลกและรอง จากนนนกเรยนแตละกลมอภปรายการน าเสนอประสบการณหลกและรองของคร นกเรยนในแตละกลมเหนวาควรชวยกนก าหนดประสบการณหลกและรองเพอใหน าประสบการณตรงทมอยในตวนกเรยน มาใชใหเกดประโยชนมาบรณาการกบแหลงการเรยนรในชมชน เปนการใหผเรยนไดน าความรไปใชประโยชน อกทงเกดพฤตกรรมการท างานกลม ท าใหผ เ รยนไดมสวนรวมโดยวธการอภปราย นกเรยนไดปฏสมพนธ ไดแลกเปลยนความคดเหน และยอมรบฟงความคดเหนของผอน ในประเดนนตรงกบ Johnson, R.T. & Johnson, D.W. (1994) ไดกลาวถง “ตวชส าคญของการสอนเนนประสบการณ คอ ผสอนควรก าหนดประสบการณการเรยนรเพอใหผเรยนไดน าประสบการณตนเองมาใช ควรเปดโอกาสใหผเรยนไดอภปรายกนถงสงทไดประสบมา”ในการอภปรายของนกเรยนแตละกลมเปนการสรางพฤตกรรมการท างานกลมทด ตรงกบหลกการสอนแบบกลมสมพนธทศนา แขมมณ (2554) กลาววา “ควรใหผเรยนคนอนใหคนในกลมเปนแหลงความรส าคญ เมอเขาเรยนจนไปกปรบตวไดงายและท างานรวมกบผอนอยางมประสทธภาพ” ดงนน การอภปรายจงเปนการหาความรจากคนในกลมนเปนส าคญ” ขนท 5 เผชญประสบการณดวยการรวบรวมขอมลโดยยดกระบวนการกลม ขนนนกเรยนเขากลมเพอชวยกนรวบรวมขอมลตามภารกจและงาน ในขนนนกเรยนตองน าเสนอผลงานทรวบรวม รวมกนวพากษ และรวมกนสรป จะเหนไดวาขนนม ง เตรยมตวใหพรอม คอ ใหประสบการณทางออม คอ ความร ความเขาใจ ทเปนเนอหาทผเรยนเรยนตามวตถประสงคทก าหนดไว จงตองใชการท างานกลมเพอใหไดขอมลในการไปคนควาหลายแหง และเพอสรางผลงานรวมกนดวยจดมงหมายเดยวกนทก าหนดไวให ในประเดนนตรงกบวาสนา ทวกลทรพย (2555) ไดกลาวถง ผลกระทบของการสอนแบบองประสบการณวา

“บทบาทของนกเรยนจะเปลยนไปนกเรยนจะมความรบผดชอบในการเสาะแสวงหาความรมาใชในการเผชญประสบกา รณ จ ากผ ร แ ละแหล งค ว ามร ต า งๆ ” ใ นขณะเดยวกนการใหมการรวบรวมขอมลและสรางผลงาน และเสนอผลงาน เกดพฤตกรรมการการท างานกลมขน ซงในการสอนแบบองประสบการณใชวธการสอนเปนกลม ทใชในการสอนแบบองประสบการณ อรพนธ ประสทธพงษ และจนทรพมพ สายสมร (2555, น. 9 – 23) ไดกลาววา “การใหผ เรยนคนควา แลกเปลยนความคดเหน การวพากษวจารณ และการปฏสมพนธ ท าใหผเรยนในกลมเรยนรตามเปาหมายการเรยนและการปฏสมพนธ จะท าใหขนตอนการประกอบกจกรรมกลมไดเหมาะสม” ซงตรงกบหลกการสอนเนนประสบการณทประสบความส าเรจ อกทงต ว ช ว ดท ส า คญ John & John, (1994, p. 7) กล า ว ว า “ผเรยนควรมการสะทอนความคดและอภปรายรวมกนเกยวกบสงทไดประสบมาหรอเกดขนในสถานการณเรยนรนน” ซงตรงกบขนตอนคอผเรยนไดประสบการณ คอ มการรวบรวมขอมล มการสะทอนความคด และมการน าสงทรวบรวมมาอภปรายรวมกน ขนท 6 เผชญประสบการณแหลงการเรยนรในชมชนโดยใชกระบวนการกลม ซงขนตอนนจะเกดขนหลงจากนกเรยนไดเผชญประสบการณการรวบรวมขอมลซงมประสบการณตรง ในขนนนกเรยนไดสมภาษณและไดลงมอท าเปนชนงาน เพอน าความรในแหลงการเรยนรในชมชน เพอใหนกเรยนไดลงมอท ามงใหท า จากการสงเกตของผวจยเมอมการเผชญประสบการณขนท 6 นจะเหนวานกเรยนมความสนกกบการเรยน มความสนใจในการเรยนและเขาใจสมาชกในกลมกนดยงขน ชวยเหลอกนมากขนกวาเดม บรรยากาศในกลมมความเปนกนเอง ซงทงการสอนแบบองประสบการณและแหลงการเรยนรเออใหเกดกระบวนการกลม โดยผวจยกเลอกวธการสอนมาใชในการสอนแบบองประสบการณ คอ การสอนแบบกจกรรมกลมและฝกปฏบต ในดานหลกการแนวคดทสนองตอบตามทกลาวขางตน ของ ลดดา ศลานอย (2543, น. 24 – 25) ไดกลาวถงขนตอนของการสอนโดยใชแหลงการเรยนรในชมชน กลาวคอ “นกเรยนควรปฏบตตามแผนทก าหนดไวในขนวางแผน นกเรยนจะไดใชแหลงความรตามทก าหนดไวไดสมภาษณ



53


และไดรวมกจกรรม” ในขณะเดยวกนการสอนแบบองประสบการณเนนใหผเรยนไดเผชญประสบการณ เขาตามหลกของเผชญ ผจญ และเผดจจนกระทงเกดประสบการณกบผร (ชยยงค พรหมวงศ, 2545) จากการเผชญประสบการณจากแหลงการเรยนรในชมชนจะใหนกเรยนไดท างานกลม ดงจะเหนจากการสอบถามความพงพอใจของนกเรยนทมตอรปแบบการสอน นกเรยนมความเหนอยในระดบมากทสด วานกเรยนเหนคณคาของการรวมมอกนท างานเปนกลม เพอน ามาใชพฒนาแหลงการเรยนรชมชน ขนท 7 วเคราะหผลการเผชญประสบการณโดยใชกระบวนการกลม ในขณะทนกเรยนแตละกลมแสดงความคดเหนและสรปผลการเผชญประสบการณในกลม รวมทงการน าประสบการณไปใชในการด าเนนชวตและพฒนาทกษะชวต ตลอดจนการไดรบประโยชนจากการท างานกลม นกเรยนแตละกลมจะน าเสนอรายงานกลมจากผลการวเคราะห ขนวเคราะหจงเปนขนส าคญของการเรยนสงคมศกษา คอ การน าความรไปใชประโยชนในการด าเนนชวต ซงตรงกบผลกระทบทเกดขนจากการสอนแบบองประสบการณ ดงท (ชยยงค พรหมวงศ, 2545) ไดกลาววา “ผลทผเรยนไดรบจากการสอนแบบองประสบการณ คอ กระบวนการแกปญหา และกระบวนการท างานทสามารถน าตดตวไปใชได” และตรงกนลกษณะของการจดการเรยนการสอนดวยกระบวนการกลมท ทศนา แขมมณ (2553) ไดกลาววา “หลกการสอนแบบกลมประสบการณเนนการน าความรทไดเรยนไปใชในชวตประจ าวน” ขนท 8 ประเมนผลหลงเผชญประสบการณ เปนขนสดทายเพอประเมนความกาวหนาของผเรยน และประเมนทกษะกระบวนการกลมเกดขนหลงจากเรยนดวยรปแบบการสอนเพมขนกวากอนเรยน ในขนตอนนจงมความส าคญจะขาดไมไดเชนเดยวกบการประเมนกอนเผชญ 3. การทดลอง ใ ช ร ปแบบการสอนแบบอ งประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรโดยใชกระบวนการกลม ในการทดลองใชจรง ผลการวจยพบวา (1) ดานประสทธภาพของรปแบบการสอนทน ามาใชตามขนตอนการสอนของรปแบบ มประสทธภาพตามเกณฑทก าหนด 80/80 ด งน 81.27/82.71, 82.29/82.00 และ

80.00/81.71 เปนไปตามสมมตฐานทตงไว ซง ทงนเปนเพราะขนตอนการสอนแตละขนตอนมความสมพนธกน มความตอเนองกน และมแผนเผชญประสบการณ ซงส าหรบผ เ ร ยนและผสอนด าเนนการตามประสบการณหลก ประสบการณรอง และภารกจ และงานทท าใหผ เรยนสามารถท าภารกจและงาน จงสงเสรมใหนกเรยนมความเขาใจการท างานทมอบหมายไดเปนอยางด จงท าใหนกเรยนท าคะแนนทดสอบหลงเรยนทง 3 หนวย ไดตามเกณฑทก าหนด รอยละ 80 (2) ดานทกษะกระบวนการท างานกลมในการทดลองใชจรง พบวา นกเรยนทกคนมกระบวนการกลมผานเกณฑรอยละ 80 เปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทงนอาจเปนเพราะ (2.1) ภารกจและงานทครผสอนก าหนดในการเผชญประสบการณท าใหนกเรยนมโอกาสท างานกลมอยางมขนตอน มความเขาใจในการท างาน คอ ท าใหการด าเนนการท างานกลมราบรน (2.2) ประกอบกบการจดกลมนกเรยนตามผลการเรยนและตามความสมครใจ ซงนกเรยนแตละกลมจงมทงนกเรยนทมผลการเรยนเกงหรอด ผลการเรยนปานกลาง และผลการเรยนออน และยงเลอกเขากลมตามสมครใจ โดยในแตละกลม นกเรยนจงเกดการชวยเหลอซงกนและกน และ (2.3) ดวยลกษณะของการสอนแบบองประสบการณใชรปแบบการสอนแบบกลม คอ การเรยนกบเพอน (Peer Directed Learning) เนนการน าประสบการณมาใชรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรทนกเรยนตองแสวงหาความรโดยเนนกระบวนการเรยนเปนกลม ดงท ลดดา ศลานอย (2543, น.24) ไดกลาววา “รปแบบการสอนโดยใชแหลงการเรยนในชมชนในการวางแผน ครตองเตรยมนกเรยนใหพรอมดวยการแบงผเรยนเปนกลมแตละกลมใหมการเลอกประธาน เลขานการกลม แบงบทบาทหนาทใหสมาชกแตละคนรวมรบผดชอบ” 3) ดานผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน จากการใชรปแบบการสอนนสงผลใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ทงนเปนเพราะภารกจและงานในขนตอนของรปแบบการสอนไดก าหนดภารกจและงานใหผเรยนไดเผชญประสบการณ จากการรวบรวมขอมลในเนอหาสาระเพอใหผเรยนมประสบการณทอยในตวเอง ประกอบกบมาเผชญประสบการณกบแหลงการเรยนรจากประสบการณ




ตรงทไดสมภาษณเกยวกบเนอหาทนกเรยนเรยน และไดลงมอปฏบตท ากจกรรมเปนกลมตลอดจนการเรยนดวยการใชรปแบบการสอนแบบน 4) ดานความพงพอใจของ โดยภาพรวมนกเรยนทเรยนดวยรปแบบนมความพงพอใจอยในระดบมากทสดเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทงนอาจเปนเพราะวา นกเรยนไดรบประสบการณทางออมไดเผชญประสบการณ มโอกาสไดศกษาคนควาเปนกลม ไดรวบรวมขอมลทเรยนเปนกลม ดงจะเหนวานกเรยนมความพงพอใจในการท างานกลมอยในระดบมากทสด โดยเฉพาะนกเรยนไดกระท าเปนจตอาสาดวยตนเอง รองลงมา คอ ใหชวยเหลอสมาชกในกลม 4. การประเมนของผเกยวของกบการใชรปแบบการสอน ซงไดจากการจดประชมสมมนาผบรหารและครผสอน โดยภาพรวมทง 2 กลมมความเหนกบรปแบบการสอนในการน าไปใชอย ในระดบมากทสด เปนไปตามสมมตฐานทตงไว ทงนเปนเพราะ มาตรการและนโยบายก าหนดใหโรงเรยนตองสรางความสมพนธอนดกบชมชน ซงรปแบบการสอนแบบนใชแหลงการเรยนรในชมชนน ามาใชในการสอน ดงท ลดดา ศลานอย (2545) ไดกลาววา “แหล งการ เร ยนร ใน ชมชนเปนเคร องมอท จะสร า งสมพนธไมตรอนดระหวางชมชนในโรงเรยนตางฝายตางเปนส าคญซงกนและกน” ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

1) ส ถ า บ น ก า ร ศ ก ษ า ข น พ น ฐ า น ร ะ ด บป ร ะ ถม ศ ก ษ า ค วร ไ ด น า ร ป แ บบ ก า รสอน แ บบอ งประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรในชมชน เพอพฒนาทกษะการท างานกลม โดยก าหนดเปนนโยบายทโรงเรยนควรไดมการทดลองสอนโดยใชรปแบบการสอนนใน 1 ภาคการศกษา โดยในระยะแรกอาจเพยง 2 – 3 หนวยการเรยน

2) สถาบนการศกษาขนพ นฐาน ควรไดจดหลกสตรการฝกอบรมเกยวกบรปแบบการสอนแบบน ใหกบผบรหารและครผสอน เพอใหผบรหารและครผสอนเกดความร ความเขาใจ และตระหนกถงความส าคญและยอมรบ

เพอน าไปใชในการจดการเรยนการสอนใหมประสทธภาพยงขน 2. ขอเสนอแนะทไดจากผลการวจย

ขอเสนอแนะทไดจากผลการวจยไดมาจากขนตอนของรปแบบการสอนทพฒนาขน 1) ควรประเมนผเรยนกอนเรยนและหลงเรยนตามรปแบบการสอนแบบนจ าเปนทควรจะม เพราะผสอนจะไดปรบปรงการใหประสบการณผเรยนดวยรปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนในชมชนในดานผลสมฤทธผเรยนเพมขนกวากอนเรยน 2) ครผสอนควรศกษาหนวยเนอหาและแหลงการเรยนรในชมชนทเกยวของกบหนวยเนอหาและก าหนดประสบการณหลกและประสบการณรอง เพอเปนแนวทางใหนกเรยนน าไปใชในการอภปรายในการท างานกลม 3) การสรางกลมนกเรยนหรอการจดกลมนกเรยนมความส าคญ ครผสอนควรจดกลมนกเรยนโดยคละผลการเรยนของนกเรยน และความสมครใจ เปน 3 กลม คอ นกเรยนทมผลการเรยนเกงหรอด ผลการเรยนปานกลาง และผลการเรยนออน จากนนใหนกเรยนทง 3 กลมเขากลมกนเองโดยสมครใจ ในกลมสมครใจจะตองมนกเรยนเกง ปานกลาง และออน มจ านวนทเทากน ในแตละหนวยประสบการณควรเปลยนกลมนกเรยนเพอใหนกเรยนเกดพฤตกรรมการท างานกลมไดกบเพอนทกคนในหองเรยน เมอนกเรยนเขากลมครตองชแจงกระบวนการท างานกลม และการก าหนดบทบาทหนาทในการท างานกลม 4) การชแนะแหลงการเรยนรในชมชนกอนทจะเผชญประสบการณจะสรางแรงจงใจหรอความสนใจใหกบผเรยน ควรแนะน าความเปนมา ทตงหรอสถานท ความส าคญของแหลงการเรยนร ฯลฯ พอสงเขป 5) ควรใหผ เรยนไดเผชญประสบการณโดยรวบรวมขอมลเกยวกบเรองทนกเรยนเรยน ใหนกเรยนไดร วบรวมข อม ล เพ อ เป น เน อหาความร เ พ อ ให เ ก ดประสบการณทางออมกอนทจะไดรบประสบการณตรง ประสบการณทางออมเกดจากการศกษาคนควาจากแหลงวทยาการตางใหนกเรยนไดรวมกนท า เพอใหนกเรยนไดรวมกนท างานกลม มความรบผดชอบรวม และสรางเปาหมายเดยวกนใหกบกลม



55


6) ควรใหผ เรยนไดเผชญประสบการณจากแหลงการเรยนรในชมชนทเกยวของกบเนอหาทเรยน โดยครผสอนตองตดตอและประสานกบแหลงการเรยนรลวงหนา และทส าคญในกลมตองรวมมอกน และเตรยมค าสมภาษณเพอเสาะแสวงหาความรเพมเตมและใหลมลกในเนอหาทเรยนจากแหลงการเรยนร ไดแก ภมปญญาทองถน พระสงฆ และเจาหนาทในทองถน นอกจากน การใหผเรยนไดลงมอท าเลยนรจากธรรมชาตจรง คอ แหลงการเรยนร สวนครผสอนจะชวยอธบายขยายความรจากผรทเปนแหลงการเรยนรในชมชน ใหนกเรยนเขาใจไดชดเจนยงขน 7) เมอเผชญประสบการณเรยบรอยแลว นกเรยนในกลมรวมกนสรปผลทไดจากการสมภาษณดานเนอหาจากผรในแหลงการเรยนร การท างานกลมเปนการเรยนทน าประสบการณทไดรบมาแลกเปลยนกน ครผสอนควรก าหนดประเดนในการน าประสบการณไดรบไปใชในการพฒนาทกษะชวตและสงทนกเรยนไดรบจากการท างานกลม เพอใหผเรยนในกลมรวมกนอภปรายและเสนอผลงาน

วพากษงาน จงควรใชหลกการสอนแบบกลมสมพนธมาใชดวย 3. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1) ควรไดมการวจยและพฒนารปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนรเฉพาะดานธรรมชาต สถานประกอบการ สถานททางสงคม และภมปญญาทองถน เพอพฒนาทกษะกระบวนการกลม กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดบชนประถมศกษาปท 5 และนกเรยนมความพงพอใจตอการสอนดวยรปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนร 2) ควรไดมการวจยและพฒนารปแบบการสอนแบบองประสบการณรวมกบการสอนดวยแหลงการเรยนร เพอพฒนาทกษะความคดสรางสรรค กลมสาระการเรยนร ส งคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ระดบ ชนประถมศกษาปท 5

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณ การเกษตรแหงประเทศไทย. ชยยงค พรหมวงศ. (2540). ชดการสอนแบบองประสบการณ. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. _____________ . (2545). ชดการสอนแบบองประสบการณ. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ทศนา แขมมณ. (2553). ศาสตรการสอน องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ. กรงเทพฯ: ส านกพมพ แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. มณรตน พมพาภรณ. (2555). การพฒนากจกรรมการเรยนรโดยใชแหลงการเรยนรในชมชนหนวยการเรยนรเศรษฐศาสตรใน ชมชนพรหมนมต กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 โรงเรยนชมชนบานพรหมนมต จงหวดขอนแกน. (วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต). สาขาวชาหลกสตรและการ สอน มหาวทยาลยขอนแกน. ขอนแกน. โรงเรยนวดบอ (นนทวทยา) นครปากเกรด 1. (2559) รายงานการประชมคณะกรรมการบรหารวชาการ. นนทบร. ลดดา ศลานอย. (2543). การใชแหลงความรทองถนกบการเรยนการสอนวชาสงคมศกษา. ขอนแกน: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. ____________ . (2545). ปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง: หลกการสปฏบต. ขอนแกน: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. วรพจน วงศกจรงเรอง และอธป จตตฤกษ. (2554). ทกษะแหงอนาคตใหม : การศกษาเพอศตวรรษท 21. กรงเทพฯ: ส านกพมพ Operwoods.




วาสนา ทวกลทรพย. (2555). ชดการสอน ในประมวลสาระชดวชาเทคโนโลยและสอสารการสอนและฝกอบรม หนวยท 14 (น.8 - 15). นนทบร: สาขาวชาศกษาศาสตรมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต ส านกนายกรฐมนตร. (2542). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต. กรงเทพฯ: บรษทพรกหวานกราฟก จ ากด. อ านวย แนนอดร. (2553). การศกษาทกษะกระบวนการกลมและผลสมฤทธทางการเรยน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6โดยใชรปแบบการสอนแบบรวมมอกนเรยนรแบบ STAD โรงเรยนบานกลจก อ าเภอกมภวาป จงหวดอดรธาน. (วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต). สาขาวชา หลกสตรและการสอน มหาวทยาลยขอนแกน. ขอนแกน Hergenholm and M.H. Olson. (1993). An introduction to theories of Learning (14th ed.). Englewood Cliffs. NJ: Prentice Hall, Inc. Johnson, R.T. & Johnson, D.W. (1994). An Overview of cooperative learning. In J.S.Thousand, R.A. Villa & A. I. Nevins (Eds.), Creativity and collaborative learning. (pp. 31 -34) Baltimore Maryland: Paul H. Brooches Publishing Co.

Documents

5 โรงเรียนวัดบ่อ (นันทวิทยา) นครปากเกร็ด 1 Development of ... ปีที่ 9 ฉบับที่ 1 มกราคม-มิถุนายน