5. Vaders en hun kind: maar wie is nu de vader? En wie heeft ... van looveren...door de vermoedelijke vader maar ook door de moeder of door het kind. Deze procedure kan enkel gevoerd

Handboek Familiaal geweld

5. Vaders en hun kind: maar wie is nu de vader? En wie heeft er recht op informatie en contact?

Auteurs:Ellen DemeyJurist bij Agentschap Jongerenwelzijn

Annemie Van LooverenJurist bij Steunpunt Jeugdhulp

1. Vader van mijn kind?

Tinny werd geboren toen haar mama Marie nog met Joz gehuwd was. Joz enMarie hadden al lang geen relatie meer. Tinny heeft Joz nooit gekend maartoch wordt hij altijd vernoemd als haar vader. Eigenlijk wil Tinny niets temaken hebben met Joz. Marie weet dat Joz niet de echte papa is maar welGino, de man waarmee ze destijds een affaire had. Tinny heeft Gino nooitgekend. Het is de huidige partner van mama, Leo, die al haar hele leven voorhaar zorgt. Zij beschouwt Leo dan ook als haar papa. Nu daagt Gino op enwil hij contact met Tinny. Heeft hij dat recht?

Een vrouw is volgens de wet niet verplicht om de vader in te lichten overde zwangerschap of over de beslissing tot abortus. Op dat punt ben je alsbiologische vader dus volledig afhankelijk van de goodwill van de moe-der. Wanneer je wel weet dat je de biologische vader bent, zijn nog nietalle problemen van de baan. Complexe gezinssituaties waarin meer danéén ‘vaderfiguur’ voorkomt, komen vaak genoeg voor. Om duidelijkheidte krijgen over de rechten van iedere ‘vader’ moet er eerst gekeken wor-den naar de juridische positie van de verschillende mannen.

Afl. 13 – oktober 2015 1. Geïntegreerde aanpak – Beleid en regelgeving – 5 / 1

01_Geintegreerde aanpak.fm Page 117 Thursday, October 8, 2015 12:55 PM


1.1. Het biologische, feitelijke en juridische vaderschap

Vaak is het zo dat het biologische, feitelijke en juridische vaderschap bijéén persoon ligt. Het vaderschap komt, in tegenstelling tot het moeder-schap, niet automatisch vast te staan. Het is mogelijk dat, zoals in decasus, het biologische vaderschap bij één persoon ligt en het juridischeen het feitelijke vaderschap bij anderen.

Hoewel Leo voor Tinny zorgt en ze hem papa noemt, is Gino de biologischevader en zal Joz de juridische vader zijn die het ouderlijk gezag over Tinnyuitoefent.

Daarnaast kunnen nog andere vaderfiguren een rol spelen in het levenvan een kind: grootouders, een pleegouder of stiefouder, … Zij zijn geenjuridische ouders en dragen geen ouderlijk gezag maar kunnen wel eenrol vervullen naar het kind toe. Zo is een pleegouder een vrijwillige hulp-verlener en tegelijk ook een opvoedingsverantswoordelijke. Ook een stie-fouder kan een opvoedingsverantwoordelijke zijn, die in diehoedanigheid betrokken wordt in de jeugdhulpverlening, en bijvoorbeeldinstemming moet geven met de hulpverlening die ook hem raakt, … Eenadoptie-ouder wordt door de adoptie de juridische ouder van het kind.Op deze aparte verhoudingen met het kind gaan we in deze tekst niet in.

1.2. Hoe zorg ik er voor dat ik de juridische vader van mijn kind wordt?

Alleen de man die juridisch gezien de vader is, heeft rechten en plichtentegenover zijn kind. Het is de juridische vader die het ouderlijk gezag uit-oefent, beslissingen kan nemen met betrekking tot het kind, een onder-houdsplicht heeft, …

Er zijn verschillende manieren waarop de afstamming langs vaderszijdekan worden vastgelegd. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen

Voor het biologische vaderschap is de biologische realiteit bepalend.De verwekker van het kind is de biologische vader van het kind.

Bij het feitelijke vaderschap wordt er gekeken naar de sociale realiteit.Wie gedraagt zich tegenover het kind als vader en wie ziet het kind alsvader.Het juridische vaderschap is het vaderschap dat bij wet werd vastge-steld en dat rechten en plichten met zich meebrengt. Hierdoor wordtde afstammingsband bepaald, wat een band voor het leven met zichmeebrengt.

1. Geïntegreerde aanpak – Beleid en regelgeving – 5 / 2 Afl. 13 – oktober 2015



vaststelling van het vaderschap voor kinderen die binnen of buiten eenhuwelijk zijn verwerkt en/of geboren.

Een man kan op de volgende drie manieren juridisch vader worden:

1. Het kind wordt geboren tijdens of kort na het huwelijk met de moeder

2. De man erkent het kind voor de ambtenaar van de burgerlijke stand

3. De rechter bevestigt dat iemand de juridische vader van het kind is.

1.2.1 Binnen het huwelijk: De vaderschapsregel

Als de moeder gehuwd is ten tijde van de geboorte of het kind kort nahet huwelijk geboren wordt, geldt ‘het vermoeden van vaderschap’ of‘de vaderschapsregel’. Volgens dit principe heeft een kind dat geborenwordt binnen een huwelijk of binnen de 300 dagen na ontbinding of nie-tigverklaring van een huwelijk, de echtgenoot van de moeder als vader.Dit is voor een man de enige manier waarop hij automatisch de juridi-sche vader van een kind kan worden.

Uitzonderingen

Er bestaan een aantal uitzonderingen op het vermoeden van vaderschap.Zo geldt dit vermoeden niet wanneer er een juridisch vermoeden vanafwezigheid wordt vastgesteld en blijkt dat een kind meer dan 300dagen na de verdwijning van de echtgenoot geboren werd.

Daarnaast zijn er vier situaties waarin de vaderschapsregel niet geldt.– Wanneer een kind geboren wordt meer dan 300 dagen nadat echtge-

noten toestemming kregen van de rechter om apart te wonen in hetkader van een procedure tot echtscheiding op grond van onherstel-bare ontwrichting

– Wanneer een kind geboren wordt meer dan 300 dagen nadat een ver-zoekschrift tot echtscheiding door onderlinge toestemming werdneergelegd.

– Wanneer een kind geboren wordt meer dan 300 dagen nadat echtge-noten op verschillende adressen zijn ingeschreven volgens het bevol-kingsregister, het vreemdelingenregister of het wachtregister. Dit opvoorwaarde dat ze nadien niet opnieuw zijn ingeschreven op hetzelfdeadres.

– Een kind dat geboren wordt meer dan 300 dagen nadat de familie-rechtbank toestemming heeft gegeven aan de echtgenoten om apartte wonen in het kader van dringende voorlopige maatregelen en min-der dan 180 dagen nadat deze maatregel is verstreken of nadat deechtgenoten feitelijk herenigd zijn.




In deze vier situaties wordt de echtgenoot van de moeder niet automatischals vader van het kind aangeduid, tenzij vader en moeder bij de aangiftevan de geboorte een gemeenschappelijke verklaring tot handhaving vande vaderschapsregel afleggen aan de ambtenaar van de burgerlijke stand.

1.2.2. Buiten het huwelijk: 2 mogelijkheden

Wanneer het kind buiten een huwelijk is geboren, zijn er twee manierenom het juridische vaderschap vast te leggen: de vaderlijke erkenning enhet gerechtelijke onderzoek naar het vaderschap.

Er zijn ook situaties waarin een erkenning of een vordering tot onderzoeknaar het vaderschap niet mogelijk is zonder toestemming van de moeder.Wanneer tegen de vermoedelijke vader een procedure loopt wegens ver-krachting van de moeder in de periode waarin het kind wettelijk gezienverwekt kan zijn, moet er gewacht worden tot er een uitspraak is in deverkrachtingszaak. Wanneer de vermoedelijke vader schuldig wordtbevonden, dan zal hij het kind niet kunnen erkennen en zal zijn verzoekom toestemming tot erkenning of onderzoek naar het vaderschap wor-den verworpen.

A. Vaderlijke erkenning

Wanneer het kind niet binnen een huwelijk geboren wordt, moet hetvaderschap vastgesteld worden. Dit kan via ‘erkenning. Erkenning is dehandeling waarbij een man, zowel minder- als meerderjarig, aan de amb-tenaar van de burgerlijke stand aangeeft dat hij een bepaald kind als hetzijne erkent. Dit kan zowel voor als na de geboorte gebeuren, mits vol-daan wordt aan de voorwaarden.

Een kind erkennen voordat het geboren is kan pas vanaf het moment datde moeder 6 maand zwanger is. Om een kind voor de geboorte te kun-nen erkennen is het dan ook vereist om een attest van de gynaecoloogwaarin dit bevestigd wordt, voor te leggen aan de ambtenaar van deburgerlijke stand. De moeder van het kind moet ook haar toestemminggeven voor de erkenning.

Ook om een kind na de geboorte te erkennen is er toestemming nodig.Zolang het kind minderjarig is, moet de moeder steeds toestemmen metde erkenning. Van zodra het kind 12 jaar is, moet ook het kind zijn toestem-ming geven. Als het gaat om de erkenning van een meerderjarig of eenontvoogd minderjarig kind, is alleen de toestemming van het kind vereist.

Als de moeder overleden is of niet bekend, kan nog steeds een erkenningplaatsvinden, ook al heeft de vermoedelijke vader geen contact met hetkind. Deze erkenning gebeurt voor de ambtenaar van de burgerlijke




stand van de gemeente waar het kind geboren is. Het kind dat ouder isdan 12 jaar en de wettelijke vertegenwoordiger kunnen hier voorafgaan-delijk hun toestemming voor geven maar dat is niet noodzakelijk. Wan-neer de toestemming niet gegeven werd, moet de ambtenaar van deburgerlijke stand het kind dat ouder is dan 12 jaar en de wettelijke verte-genwoordiger op de hoogte brengen van de erkenning. Zij hebben dan6 maand de tijd om de vernietiging van de erkenning te vorderen.

Het is mogelijk dat de moeder, het kind of de wettelijk vertegenwoordi-ger van het kind- weigert toe te stemmen met de erkenning. Wanneerhet gaat om de erkenning van een meerderjarig of een ontvoogd min-derjarig kind, kan de vermoedelijke vader geen stappen meer onderne-men. Het meerderjarige kind beschikt immers over een vetorecht.Wanneer het gaat om de erkenning van een minderjarig kind kunnen erwel gerechtelijke stappen ondernomen worden. De vermoedelijke vaderdagvaardt dan de personen die hun toestemming weigeren te geven. Derechtbank zal dan de partijen horen en proberen te verzoenen. Wanneerdie verzoeningspoging mislukt dan zal de vader moeten bewijzen dat hijde biologische vader is, waarna de rechtbank een uitspraak doet. Wan-neer het gaat over de erkenning van een kind dat op het ogenblik dat hetverzoek werd ingediend één jaar of ouder was, zal de rechtbank naast debewijzen van het biologische vaderschap ook rekening houden met hetbelang van het kind.

Er is geen termijn voorzien waarbinnen de erkenning moet gebeuren ofde vordering om te mogen erkennen zonder toestemming moet inge-steld worden. De vermoedelijke vader kan dus jaren na de geboorte hetkind nog erkennen of jaren na de toestemmingsweigering nog een vor-dering instellen bij de rechtbank.

B. Het gerechtelijke onderzoek naar het vaderschap

Wanneer het kind buiten het huwelijk werd geboren en niet werd erkendkan een procedure tot onderzoek van het vaderschap gestart wordendoor de vermoedelijke vader maar ook door de moeder of door het kind.Deze procedure kan enkel gevoerd worden als er geen juridische vader is.Als er wel een juridische vader is, moet eerst diens vaderschap betwistworden.

Joz is de juridische vader van Tinny. Als Gino erkend wil worden als juridischevader dan moet eerst het juridisch vaderschap van Joz betwist worden en pasdaarna kan de juridische vaderschapsband tussen Gino en Tinny bevestigdworden.

Deze procedure tot gerechtelijke vaststelling van het vaderschap kan totdertig jaar na de geboorte van het kind of nadat de vaderrol niet langer




feitelijk wordt opgenomen, gestart worden. Het kind heeft zelfs 48 jaarde tijd om deze procedure te starten, aangezien deze termijn wordtopgeschort tijdens de minderjarigheid.

Er is wel een mogelijkheid voor de moeder of het kind om verzet aan tetekenen tegen deze procedure. Wanneer een meerderjarig of ontvoogdminderjarig kind verzet aantekent, dan zal de procedure worden afgewe-zen. Het meerderjarig of ontvoogd minderjarig kind beschikt immersover een vetorecht. Wanneer de moeder of het minderjarige kind ouderdan twaalf jaar verzet aantekenen, dan zal dit pas aanvaard worden doorde rechtbank wanneer het gaat om een kind dat ouder is dan 1 jaar en devaststelling van het vaderschap in strijd is met de belangen van het kind.

Afstamming wordt binnen een procedure tot onderzoek van het vader-schap bewezen door aan te tonen dat er bezit van staat is ten aanzienvan de vermoedelijke vader. ‘Bezit van staat’ is een abstract begrip enhoudt in dat de vaderrol al lang feitelijk wordt opgenomen: zoals bv. doorLeo die al lang voor Tinny zorgt en door Tinny als haar papa aanzien wordt.Hier wordt veel belang aan gehecht, omdat de zekerheid die het kinddaardoor gekregen heeft niet mag worden onderuitgehaald. Wanneer ergeen bezit van staat kan worden vastgesteld, wordt de afstammingbewezen door alle wettelijke middelen. Van alle middelen is het gene-tisch onderzoek echter het meest betrouwbaar.

Een DNA-test toont aan dat iemand de biologische vader van het kind is.Op zich is dergelijke test niet altijd voldoende om ook de juridischevaderschapsband te vestigen. De rechter gaat immers na of er geenandere vaderschapsband voor het kind gevestigd is en of daarin geensprake is van bezit van staat. Bovendien moet men ook rekening houdenmet de betrouwbaarheid van dergelijke testen, zeker als ze niet doormedisch geschoold personeel uitgevoerd werden.

Met betrekking tot het genetisch onderzoek en minderjarigen is deNationale Raad van de Orde van Geneesheren van oordeel dat een artsdit alleen kan uitvoeren binnen een gerechtelijke procedure, dus wanneerhet opgelegd wordt door een rechter. Er wordt dan ook geadviseerd aanartsen om geen genetisch onderzoek uit te voeren wanneer dit gevraagdwordt door de ouder van een minderjarig kind. Als het een meerderjarigkind betreft en de nodige schriftelijke toestemmingen werden verkregen,dan kan de arts wel een dergelijk onderzoek uitvoeren.

Toch kunnen eenvoudig verkrijgbare tests soms wel de ruimte bieden omhet gesprek tussen partijen aan te gaan of duidelijkheid te creëren zonderdat juridische procedures gevoerd moeten worden. Het is dan wel nodigdat de partijen er zelf mee instemmen (het gaat hier immers om een




medische handeling) en de test betrouwbaar is. De bewijswaarde ervanin een latere juridische procedure zal echter slechts gering zijn.

Zelfs als een genetisch onderzoek het biologisch vaderschap aantoont,zal er bovendien nog een uitspraak van de rechter nodig zijn om de juri-dische vaderschapsband vast te leggen. Een genetische test op zich, aldan niet uitgevoerd door een arts, legt dus nog geen juridisch vader-schap vast.

1.3. Ik ben de juridische vader maar niet de biologische vader, wat nu?

Zowel het vaderschap dat vastligt door de vaderschapsregel als doorerkenning kan betwist worden, tenzij er sprake is van bezit van staat tus-sen het kind en de juridische vader. Bezit van staat betekent eigenlijk datdie man ook daadwerkelijk al geruime tijd die vaderrol opneemt en het inhet belang van het kind is dat die stabiele relatie behouden blijft.

Een vordering tot betwisting van het vaderschap kan, afhankelijk van desituatie, ingesteld worden door verschillende personen. Een vordering totbetwisting van het vaderschap van de echtgenoot kan ingesteld wordendoor de moeder, de echtgenoot, de man die het vaderschap opeist enhet kind. Een vordering tot betwisting van een erkenning kan ingesteldworden door de moeder, de man die het kind heeft erkend, de man diehet vaderschap opeist en het kind.

1.4. De mee-vader.

Vaak hebben homoseksuele koppels een kinderwens. Binnen een relatievan twee mannen staat enkel de mogelijkheid tot adoptie open om tenaanzien van beide partners een juridische band met het kind te vestigen.Adoptie door 2 personen van gelijk geslacht is mogelijk. Beide partners,of als er één reeds juridisch ouder is kan de mee-vader, het kind adopte-ren en door adoptie juridische ouder van het kind worden. Indien dit nietwordt gedaan blijft de mee-vader juridisch een vreemde voor het kind.

2. Wat brengt het juridisch vaderschap met zich mee?

Het juridische vaderschap brengt de rechten en plichten van het ouder-schap met zich mee. Het maakt niet uit of iemand thuisloos of dakloos is,in de gevangenis zit, onderhoudsgeld betaalt of niet, betrokken is op het




kind of niet … Wanneer die persoon de juridische vader is, dan heeft hijrechten en plichten ongeacht de praktische bezwaren die zijn situatiemet zich kan meebrengen behoudens wanneer een rechter in het belangvan het kind hierover andere uitspraken deed.

Belangrijk om rekening mee te houden is wel dat binnen het gehele juri-dische ouderschap niet de rechten en plichten of het belang van deouder centraal staat. Alles draait om het belang van de minderjarige enhoe je daar als ouders over waakt en toe bijdraagt.

2.1. Het ouderlijk gezag

2.1.1. Wat betekent het “ouderlijk gezag”?

Het ouderlijk gezag neemt een aanvang bij de geboorte of vanaf de juri-dische vaststelling van het vaderschap en eindigt op het moment dat hetkind 18 jaar wordt. Het omvat de rechten en plichten die ouders hebbentegenover hun minderjarige kind en zijn goederen. Ouders hebben dusniet alleen rechten maar ook plichten, zij moeten hun minderjarige kindimmers laten opgroeien, begeleiden en opvoeden tot zelfstandige, onaf-hankelijke volwassenen en zij moeten hierbij het belang van hun kindvooropstellen.

Het belang van het kind is een zeer abstract gegeven en kan op verschil-lende manieren worden ingevuld, afhankelijk van de omgeving waarinmen opgroeit, de cultuur waarin men opgroeit, … De relatie tussen ouderen kind die een hulpverlener voor ogen heeft kan verschillen van die ouder-kind relatie die bij hun cliënten bestaat. Partijen moeten dan ook voor ogenhouden dat het ‘belang van het kind’ op een verschillende manier kaningevuld worden en hiervoor open staan en begrip voor opbrengen.

Het ouderlijk gezag houdt in dat ouders beslissingen kunnen nemen omhun minderjarige kinderen te laten opgroeien tot zelfstandige en onaf-hankelijke volwassenen. Het gaat bv. om schoolkeuze, medische beslissin-gen, dagelijkse zorg en opvoeding van hun kind,…

Het ouderlijk gezag is doelgebonden en moet er toe leiden dat oudershet belang en de ontwikkeling van hun kinderen op de eerste plaats zet-ten.

Het ouderlijk gezag is ook uitdovend. Hoe ouder en matuurder het kindwordt, hoe meer kinderen immers zelf beslissingen kunnen nemen. Deinvloed van de ouders neemt dus geleidelijk aan af met het matuurderworden van hun kind, tot het uiteindelijk meerderjarig wordt en hetouderlijk gezag een einde neemt.




Ouders hebben onder het ouderlijk gezag onder meer de volgende rech-ten:– Het recht en de plicht om hun kind op te voeden en te verzorgen– Het recht op informatie over de opvoeding van hun kind– Het recht om hun kind bij zich te houden– Het recht om de goederen van hun minderjarige kind te beheren en

het ouderlijke genotrecht. Dit wil zeggen dat de ouders de goederenvan hun kind moeten beheren in het belang van hun kind maar dat zijde opbrengsten daarvan zelf mogen gebruiken. Hierop zijn een aantaluitzonderingen zoals het geld dat het kind verdient met een vakantie-job, de goederen die het geschonken krijgt …: dit blijft enkel van hetkind zelf. Wie het recht heeft om de goederen van het minderjarigekind te beheren en aan wie het ouderlijke genotrecht toekomt wordtbepaald door wie het ouderlijk gezag uitoefent. Het kan dus toekomenaan beide ouders of slechts aan één van de ouders. Het recht om hunkind wettelijk te vertegenwoordigen. Kinderen zijn principieel hande-lingsonbekwaam, zij kunnen hun rechten vaak niet zelf uitoefenen.Kinderen hebben nood aan een vertegenwoordiger, die in hun plaatsjuridisch geldige handelingen kunnen stellen zoals een rechtsgedinginleiden, contracten ondertekenen, … Voor een aantal handelingen innaam van de minderjarige kinderen, moeten ouders machtiging vra-gen aan de Familierechter. Daarnaast hebben ouders verschillendeplichten ten aanzien van hun kind

– Ouders moeten respect hebben voor hun kind– Ouders moeten voorzien in het levensonderhoud, de opvoeding en de

opleiding van het kind– Ouders zijn aansprakelijk voor hun kind wanneer het schade veroor-

zaakt

Ook kinderen hebben plichten ten aanzien van hun ouders. Zo wordt hetkind verondersteld naar de ouders te luisteren en zich neer te leggen bijhun inzichten, zo lang deze in het belang van het kind zijn. Zodra kinde-ren zelf volwassen zijn, kunnen zij ook aangesproken worden om in hetonderhoud van hun behoeftige ouders te voorzien.

Uitzonderingen

Het ouderlijk gezag eindigt in principe wanneer het kind meerderjarigwordt. Hier zijn echter een aantal uitzonderingen op.

– Wanneer het kind zijn opleiding nog niet heeft afgerond op het ogen-blik dat het meerderjarig wordt, ben je verplicht te voorzien in onder-houd en opleiding tot het kind zijn opleiding heeft afgerond en inzijn eigen onderhoud kan voorzien.




– Een minderjarig kind kan vanaf de leeftijd van 15 jaar ontvoogd wor-den. Het is de rechter die hierover uitspraak doet. Ontvoogding wilzeggen dat het kind niet meer onder de bewaring en het toezicht vande ouders valt en dat het ouderlijk gezag dus niet meer speelt. De ont-voogde minderjarige neemt zelf de beslissingen over zijn persoon enzijn vermogen, mits controle door een curator en de rechter.

– Ouders kunnen geheel of gedeeltelijk ontzet worden uit het ouder-lijk gezag in 3 situaties.• Vader en/of moeder is veroordeeld tot een criminele of correctio-

nele straf omdat ze een feit gepleegd hebben op of met behulp vaneen van hun kinderen.

• Vader en/of moeder hebben de gezondheid, veiligheid of zedelijk-heid van hun kind in gevaar gebracht.

• Vader en/of moeder trouwt met iemand die ontzet geweest is uithet ouderlijk gezag over de eigen kinderen

Ontzetting uit het ouderlijk gezag is een zeer extreme maatregel die totgevolg heeft dat een ouder alle rechten ten aanzien van zijn kind verliest.De ouder oefent het ouderlijk gezag niet meer uit, maar verliest ook hetrecht om levensonderhoud te vorderen van het kind en diens afstamme-lingen en het recht om te erven van het kind en dienst afstammelingen.De ouders blijven echter wel de plicht hebben om te voorzien in onder-houd, opvoeding en opleiding voor het kind en ze blijven aansprakelijkwanneer het minderjarige kind schade veroorzaakt.

De ontzetting kan enkel uitgesproken worden door een rechter en diebepaalt daarbij of het gaat om een gehele of gedeeltelijke ontzetting enkan deze beslissing eventueel op een later tijdstip ook terugdraaien.

2.1.2 Wie oefent het ouderlijk gezag uit?

De juridische ouders dragen samen het ouderlijk gezag. Dat betekent datzij samen de beslissingen met betrekking tot de opvoeding van hun min-derjarige kind tot een zelfstandige en onafhankelijke volwassene nemen.Om samen het ouderlijk gezag uit te oefenen is niet vereist dat ouderssamenwonen of nog een relatie hebben met elkaar. Als het kind slechtséén ouder heeft, oefent die het ouderlijk gezag alleen uit.

Stel dat Marie overlijdt, dan is Joz de enige juridische ouder van Tinny en zalhij het ouderlijk gezag over Tinny verder alleen uitoefenen, ook al is hij nooitbetrokken geweest op Tinny.

Bij een gezamenlijke uitoefening van het ouderlijke gezag, ongeacht ofde ouders samenleven of niet, speelt het vermoeden van instemming. Ditvermoeden stelt dat wie de toestemming krijgt van één ouder, mag ver-




onderstellen dat de andere ouder met deze beslissing instemt. Dit ver-moeden geldt slechts ten aanzien van mensen die niet wisten of haddenmoeten weten dat de andere ouder niet akkoord gaat met de genomenbeslissing. Het is niet ondenkbaar dat ouders het oneens zijn over deopvoeding van hun kind. Ouders hebben dan de mogelijkheid om naarde familierechtbank te stappen, waar een rechter een beslissing kannemen waarbij het belang van het kind centraal staat of waarbij eenvoogd wordt aangesteld om het ouderlijk gezag of een bepaald elementervan van hen over te nemen (zie hierover Wat als ouders het ouderlijkgezag niet kunnen uitoefenen).

In het verhaal van Tinny wordt het ouderlijk gezag uitgeoefend door Marieen Joz, ook al kent Tinny Joz niet. Marie neemt alle beslissingen met betrek-king tot Tinny en er mag overeenkomstig het vermoeden van instemming,verondersteld worden dat Joz met deze beslissingen instemt. Alles kan echterveranderen wanneer Joz tevoorschijn komt en Marie wil laten voelen dat hijmeetelt. Bv. Joz gaat niet akkoord met de school die Marie gekozen heeftvoor Tinny. Het schoolbestuur dat weet dat Joz hier niet mee akkoord gaat,kan niet uitgaan van het vermoeden van instemming bij de inschrijving vanTinny en moet zowel de instemming van Joz als Marie hebben om Tinny tekunnen inschrijven. Als Joz en Marie er samen niet uitkomen kan een zaakgestart worden bij de familierechtbank. De rechter zal dan een beslissingnemen in plaats van de ouders of een voogd aanstellen die het belang vanTinny centraal zal stellen bij het nemen van een beslissing.

De gezamenlijke uitoefening van het ouderlijk gezag heeft slechts zin alsde ouders ook eensgezind kunnen beslissen over de opvoeding en degoederen van het kind. Als dit niet zo is, kan één van de ouders zich totde familierechtbank wenden om het exclusief ouderlijk gezag te krijgen.De rechter kan dan verschillende beslissingen nemen, afhankelijk van desituatie. Als het gaat over één aspect van de opvoeding dan kan de rech-ter zelf de beslissing nemen, in de plaats van de ouders, of een voogd adhoc aanstellen om die beslissing in de plaats van de ouders te nemen. Deuitoefening van het ouderlijk gezag kan door de rechtbank echter ookexclusief aan één van de ouders worden toegekend.

De ouder die het exclusief ouderlijk gezag heeft oefent het ouderlijkgezag alleen uit. De andere ouder heeft wel het recht om toezicht tehouden op de opvoeding en het beheer van de goederen.

Zo kan deze ouder nog steeds informatie inwinnen over het kind bij deandere ouder en alle belangrijke personen bv. de onderwijsinstelling, …Ook hulpverleners kunnen informatie geven over het kind aan dezeouder maar zullen hier wel de grenzen van hun beroepsgeheim moetenrespecteren bv. geen informatie over de andere ouder of derden, enkelover het kind en best bespreken ze ook met het kind welke informatie




wordt doorgegeven aan wie met oog op een gezond behoud van de ver-trouwensrelatie met het kind.

Deze ouder kan zich ook tot de rechtbank wenden bij twijfels of deopvoeding en het beheer van de goederen wel in het belang van hetkind gebeuren.

De ouder die niet het ouderlijk gezag in handen heeft behoudt ook noghet recht op contact met het kind. Als de ouders het niet eens zijn overhoe dat contact verloopt, dan is het aan de rechter om een beslissing tenemen met betrekking tot de omgangsregeling. De ouder die het ouder-lijk gezag heeft moet dan het kind voorbereiden en aanmoedigen in deomgang met de andere ouder.

2.1.3. Wat als de ouders het ouderlijk gezag niet kunnen uitoefenen?

In principe oefenen de juridische ouders het ouderlijk gezag uit. Somszijn er geen ouders meer, of oefenen zij het ouderlijk gezag in feit niet uit(ze zijn niet betrokken op het kind of nemen hun rol niet op) of ze oefe-nen het niet uit in het belang van het kind. Dan is het belangrijk dat erandere personen worden aangesteld om dat ouderlijk gezag of bepaaldeaspecten of handelingen erin, over te nemen in het belang van het kind.Soms zal de rechter zelf in een vervangende machtiging een beslissingnemen in plaats van de ouders maar vaak zal men overgaan tot de aan-stelling van iemand die de belangen van het kind zal behartigen. Erbestaan diverse vormen van voogdij: gewone voogdij, provoogdij, voogdad hoc, OCMW-voogdij, pleegvoogdij (opgelet: dit is niet hetzelfde alspleegzorg!), …. Vanaf de leeftijd van 15 jaar is het ook mogelijk dat derechter beslist tot ontvoogding waarbij de jongere nog wel in een zekerebescherming geniet voor de kwetsbaarheid als minderjarige maar nietmeer onder ouderlijk gezag uitgeoefend door zijn ouders of voogd staat.De rol van de ouders, de inhoud van de voogdij, … zal verschillend zijnnaar gelang de vorm van de voogdij.

Voogdij is een burgerrechtelijke regeling die het ouderlijk gezag ver-vangt. Het is steeds een rechter die een voogd aanstelt. De regeling isvan toepassing op minderjarige kinderen en jongeren. De voogdijrege-ling is niet iets waar je vrijwillig voor kiest. Ouders kunnen niet vragen omontlast te worden van het ouderlijk gezag en vragen om een voogd aante stellen. Minderjarigen kunnen ook niet vragen om hun ouders te ver-vangen door een voogd. Vrijwillige overdracht van het ouderlijk gezagkan enkel in het kader van 'pleegvoogdij' of afstand ter adoptie.

De voogdij eindigt als de taak beëindigd is ( bv. voor een voogd ad hoc)of bij de meerderjarigheid, de ontvoogding of het overlijden van hetkind. Ook wanneer er een afstammingsband met een ouder tot stand




komt of de onmogelijkheid tot gezagsuitoefening door de ouder nietmeer bestaat, wordt de voogdij vervangen door het ouderlijk gezag.

Het is de rechter die beslist wie als voogd aangesteld zal worden. Hijneemt daarbij het belang van het kind als belangrijk afwegingspunt.Ouders kunnen bij de notaris bij testament of bij verklaring voor de vre-derechter laten optekenen wie zij als voogd voor hun kind zouden willenzien mocht de voogdij openvallen. De rechter kan daar echter van afwij-ken als die aanstelling niet in het belang van het kind zou zijn of debetrokken persoon die rol niet wil aanvaarden. Bij voorkeur is de voogdiemand van de naaste familieleden. De vrederechter houdt rekening metde concrete omstandigheden en het belang van de minderjarige. Als devoogd een bloed- of aanverwant langs moederskant is, wordt de toe-ziende voogd bij voorkeur uit de familie van vader gekozen en vice-versa.De vrederechter moet de minderjarige die ouder dan 12 jaar is, horen (maar moet niet noodzakelijk diens mening volgen).

A. Ouders onbekend, overleden of in de voortdurende onmogelijk-heid het ouderlijk gezag uit te oefenen: voogdij en OCMW-voogdij.

Als de minderjarige geen ouders (meer) heeft ( bv. beide ouders zijnonbekend of overleden) of vastgesteld wordt door de rechter dat deouders in de voortdurende juridische of feitelijke onmogelijkheid zijn omhet ouderlijk gezag uit te oefenen, valt de voogdij open. Men spreekt danvan de “gewone voogdij”. Vooraleer sprake kan zijn van een feitelijkeonmogelijkheid tot uitoefening van het ouderlijk gezag moet een proce-dure gevoerd worden voor de rechter. Voorbeelden kunnen zijn bv. dateen gevangenisstraf, internering, een langdurige verdwijning… de uitoe-fening van het ouderlijk gezag onmogelijk maken. Opgelet: een gewonetijdelijke verhindering van de ouder volstaat niet. Het loutere feit dat deouder in de gevangenis verblijft of zelf niet over een woonst beschikt, oflangdurig in het buitenland verblijft, betekent op zich niet noodzakelijkdat de ouder niet betrokken kan zijn op het kind en mee beslissingen kannemen in het kader van het ouderlijk gezag. Het feit dat een ouder min-derjarig is, verhindert ook niet dat hij niet zelf zijn ouderlijk gezag overhet kind kan uitoefenen.

Bij “gewone voogdij” worden de voogd en toeziende voogd benoemddoor de Vrederechter van de verblijfplaats van de minderjarige. De voogdis verantwoordelijk voor de zorg voor de persoon en de opvoeding, even-als de goederen van de minderjarige en heeft beslissingsrecht net zoalsde ouders. Hij moet nochtans de minderjarige niet onderhouden en isook niet burgerlijk aansprakelijk voor schade toegebracht door de min-derjarige.




Wanneer er niemand is die het ouderlijk gezag of de voogdij over de min-derjarige kan uitoefenen of wanneer de minderjarige door de Jeugdrecht-bank of het Ondersteuningscentrum Jeugdzorg aan het O.C.M.W. wordttoevertrouwd, kan de “O.C.M.W. voogdij” worden ingericht. De Raadvan het O.C.M.W. duidt dan iemand van zijn leden aan die de taak vanvoogd opneemt en iemand die de taak van toeziende voogd vervult. Demateriële opvang gebeurt dan door andere professionelen, meestal bin-nen de Bijzondere Jeugdzorg. Dit zien we vaak gebeuren voor vondelin-gen.

B. Belangentegenstelling tussen ouders en kind: voogd ad hoc.

Ouders moeten hun ouderlijk gezag uitoefenen met het belang van hetkind voorop. Soms oefenen ouders dat ouderlijk gezag niet uit of hebbenze daarbij niet het belang van het kind voor ogen. Wanneer er een belan-gentegenstelling rijst tussen ouders en kinderen, kan op verzoek van deProcureur des Konings ( bv. naar aanleiding van een brief van de minder-jarige of een betrokken derde) of ambtshalve door de rechter een voogdad hoc voor de minderjarige worden aangesteld. De taak die de voogdad hoc op zich neemt is beperkt tot de handeling/beslissing die de rech-ter hem opdraagt. Alle andere aspecten van het ouderlijk gezag blijvenondertussen bij de ouders liggen.

C. Pleegvoogdij.

Dat is een (notarieel) contract tussen ouders en een pleegvoogd, waarbijde pleegvoogd een aantal taken van de ouders overneemt. Een rechtermoet dat contract homologeren. Dit komt zeer zelden voor. Een persoonof een echtpaar neemt vrijwillig de belangrijkste ouderlijke verplichtingenover. De pleegvoogd(en) moet(en) het minderjarig kind onderhouden,het opvoeden en het de mogelijkheid geven zelf in zijn onderhoud tevoorzien. Pleegvoogdij lijkt als woord sterk op “pleegzorg”, maar juri-disch gezien staan beide volledig los van elkaar. Bij pleegzorg blijven deouders het ouderlijk gezag volledig dragen maar wordt de dagelijksezorg en opvoeding al dan niet voor beperkte periode in handen gegevenvan een pleegzorger. Pleegzorg kan zowel vrijwillig als opgelegd door derechter. De juridische band tussen de ouders en het kind blijft behouden.

Pleegvoogdij is ook géén speciale vorm van gewone voogdij. Het ouder-lijk gezag blijft nog wel bij de ouders, terwijl de pleegvoogd een aantalaspecten ervan op zich neemt. Zo heeft een pleegvoogd wel een bewa-ringsrecht en het recht van dagelijkse zorg als het kind bij hem verblijft.Een pleegvoogd beheert het vermogen van het kind en vertegenwoor-digt het in alle burgerlijke handelingen. De pleegvoogd neemt ook deonderhoudsverplichting van de ouders over, maar niet de burgerlijkeaansprakelijkheid.




Pleegvoogdij komt tot stand door een overeenkomst tussen een kandi-daat-pleegvoogd en de minderjarige zelf van 15 jaar of ouder. De min-derjarige jonger dan 15 wordt door de ouders vertegenwoordigd. Beideouders, of de enige ouder, moeten met de pleegvoogdij instemmen. Deauthentieke akte wordt opgesteld voor de Vrederechter of de notaris.Daarna moet de Jeugdrechtbank de overeenkomst nog bekrachtigen.

D. Ontzetting uit de ouderlijke macht: provoogdij.

Provoogdij wordt ingericht als een ouder door de Jeugdrechtbank uithet ouderlijk gezag werd ontzet. Als slechts één van de twee ouderswordt ontzet, wijst de Jeugdrechtbank de andere ouder aan als pro-voogd.

De provoogd oefent die bevoegdheden uit, waaruit de ouder is ontzet.Hij is niet onderhoudsplichtig en ook niet aansprakelijk voor schade diedoor de minderjarige wordt veroorzaakt. Voor het beheer van de goede-ren, legt de provoogd verantwoording af aan de Jeugdrechtbank.

E. Ontvoogding van de minderjarige.

Ontvoogding is een manier om de gevolgen van de minderjarigheid(gezagsuitoefening, handelings- en procesonbekwaamheid) gedeeltelijkaf te schaffen. Door een ontvoogding kan de minderjarige volledig vrijbeslissingen nemen ten aanzien van zijn persoon (bvb. schoolkeuze,beroepskeuze). Ten aanzien van zijn goederen is de ontvoogde minderja-rige slechts gedeeltelijk handelingsbekwaam. In het vonnis dat de Jeugd-rechter uitspreekt, wordt een curator aangeduid. Voor bepaaldehandelingen heeft de ontvoogde minderjarige bijstand van deze curatornodig. De ontvoogde minderjarige is dus niet volledig handelingsbe-kwaam. De bijstand van de curator betekent niet dat hij de minderjarigevertegenwoordigt. Het is de ontvoogde minderjarige die het initiatief totde handelingen neemt en de handelingen stelt. Wel is bij een aantal han-delingen de bijkomende handtekening van de curator nodig. Ook deouders blijven een beperkte rol spelen. Zij blijven onderhoudsplichtigover het ontvoogde kind maar zijn wel niet meer burgerrechtelijk aan-sprakelijk voor de schade die het kind eventueel zou veroorzaken.

De minderjarige kan zelf geen verzoek tot ontvoogding instellen. Datmoet gebeuren door zijn ouders of voogd of de procureur des Koningskan hierin stappen zetten na bv. een brief van de minderjarige. Het is derechter die over een eventuele ontvoogding beslist rekening houdendmet het belang en de maturiteit van de minderjarige. De ontvoogdingkan ook altijd terug ongedaan gemaakt worden indien de minderjarigetoch niet voldoende matuur zou blijken en dan komt hij terug onder hetouderlijk gezag uitgeoefend door ouders of voogd.




2.2. Uitwisseling van informatie in de relatie tussen juridische ouders en het kind.

2.2.1. Kan ik informatie krijgen over mijn kind?

Als ouder heb je heel wat taken ten aanzien van je kind, ook al is je rol alsouder beperkt. Soms hebben ouders niet daadwerkelijk de uitoefeningvan het ouderlijk gezag bv. als de uitoefening ervan exclusief is toever-trouwd aan de andere ouder, maar behouden ze wel de mogelijkheid omtoezicht uit te oefenen of de opvoeding wel in het belang van het min-derjarige kind gebeurt. Om deze taken te kunnen uitoefenen heeft elkeouder recht op informatie over het minderjarige kind. Dit recht loopt teneinde samen met het ouderlijk gezag en ten laatste op het ogenblik dathet kind meerderjarig wordt. Over een meerderjarig kind krijg je dan ookgeen informatie meer, tenzij het meerderjarige kind daarmee instemt.

Net zoals het ouderlijk gezag is ook het recht op informatie uitdovend,waardoor je reeds voor het kind meerderjarig wordt over bepaalde aspec-ten geen informatie meer zal krijgen. Het gaat over die zaken waarvan deminderjarige reeds in staat is om er zelf een beslissing over te nemen.Ouders hebben een recht op informatie op basis van hun ouderlijk gezagdat ze moeten uitoefenen in het belang van het kind (doelgebonden).Als ze de informatie niet zouden gebruiken in het belang van het kind,kan dat een reden zijn om de informatie te weigeren. Dit moet wel goedgemotiveerd worden en elke situatie moet individueel beoordeeld wor-den. Er moeten steeds opnieuw afwegingen gemaakt worden over het aldan niet geven van informatie.

Bv. Het niet geven van informatie over het feit dat een tiener zwanger is,omdat ze verwachten dat de tiener hierdoor op straat zal gezet worden of temaken zal krijgen met agressie. Met andere woorden, wanneer hulpverlenersverwachten dat het geven van de informatie negatieve gevolgen zal hebbenvoor de tiener.

Bv. Vader die in de gevangenis zit wegens een veroordeling voor seksueel mis-bruik vraagt foto’s van zijn kinderen en het is duidelijk dat hij niet geïnteres-seerd is in de leefwereld van zijn kinderen maar die foto’s enkel wil voor zijneigen genot. Hier kan geweigerd worden om de foto’s te geven maar dit wilniet zeggen dat de man geen recht op informatie meer zou hebben.

Bv. Moeder is met de kinderen weggelopen bij vader vanwege geweld. Devader heeft recht op informatie over waar zijn kinderen verblijven. Wanneerhij om de informatie vraagt dan moet ze hem gegeven worden, tenzij hettegen het belang van de kinderen zou zijn. Als door het geven van de infor-matie de veiligheid van personen in het gedrang kan komen, moeten er




maatregelen genomen worden. Let wel, deze maatregelen kunnen anderezijn dat het onthouden van informatie aan de vader.

Dankzij dit recht kan een ouder bv de school, betrokken hulpverleners, …aanspreken om informatie te krijgen over zijn kind. Het gaat hier wel omeen actief recht (de ouder moet actie ondernemen), waardoor er geeninformatie zal gegeven worden als de vraag naar informatie niet gesteldwordt.

Ook al heb je als ouder recht op informatie, toch zal er steeds moetenafgewogen worden wat er precies kan verteld worden. Zo moeten som-mige partijen zoals een dokter of hulpverlener zich houden aan hunberoepsgeheim en hebben kinderen in de jeugdhulpverlening eengemotiveerd verzetsrecht of kunnen mensen dingen hebben toever-trouwd aan hulpverleners met de vraag de informatie of de bron ver-trouwelijk te houden.

Er zal dus steeds een evenwicht gezocht moeten worden tussen het rechtop informatie van de ouder en al deze elementen om te kunnen bepalenwelke informatie je als ouder krijgt.

Ook het kind zelf heeft iets te zeggen. Ook kinderen hebben recht op pri-vacy en respect voor het beroepsgeheim… In sommige regelgevingwordt dat ook expliciet bevestigd. Als een ouder informatie vraagt endaar recht op heeft, mag hij of zij verwachten van de hulpverleners dat zemet het kind bespreken dat een ouder informatie gevraagd heeft en ookwat de reden hiertoe kan zijn bv. dat je die informatie nodig hebt om eenbeslissing te kunnen nemen in het belang van je kind en welke informatieze de ouder gaan geven. Als hulpverleners informatie delen met eenouder, dan moeten ze het er eerst met het kind over gehad hebben tenzijze menen dat het kind nog niet klaar is om zelf die informatie te verwer-ken. In de jeugdhulpverlening heeft een minderjarige op basis van hetdecreet rechtspositie minderjarige een gemotiveerd verzetsrecht en kanhij vragen om bepaalde informatie niet door te vertellen bv. omdat hij derelatie met de ouders niet nog meer wil vertroebelen of uit angst vooragressie. Hulpverleners moeten dan een evenwicht zoeken. Ze proberende vraag van de minderjarige te respecteren maar proberen wel toe tewerken naar informeren van de ouders toe, bij voorkeur door de jongerezelf eventueel ondersteund door de hulpverleners, rekening houdendmet de rechten van de ouders en de rol die ze nog moeten opnemennaar de minderjarige. Indien die informatie gerapporteerd moet wordennaar de jeugdrechter, zullen de ouders de informatie wel kunnen zien inhet dossier op de griffie van de jeugdrechtbank. Daar geldt het gemoti-veerd verzetsrecht niet.




Als het gaat om medische informatie zal de arts beoordelen of het kind alvoldoende bekwaam is om zelf beslissingen te nemen omtrent de medi-sche handelingen en of hij dan zelf of enkel met instemming van het kindde ouders kan informeren.

Elk kind in de jeugdhulpverlening heeft recht op een dossier. Er kan ookinformatie verkregen worden via het dossier van het kind. Ouders heb-ben immers recht op inzage van het dossier van hun kind in de hulpverle-ning. Het recht op inzage is wel niet absoluut. Zo mogen ouders hetdossier inkijken als vertegenwoordiger van hun kind maar van zodra ditkind zelf bekwaam geacht wordt (vermoeden vanaf 12 jaar) dan wordthet recht op inzage van het dossier uitgeoefend door de minderjarigezelf. Tot op dat moment kunnen ouders in plaats van hun kind het dos-sier inkijken en alle informatie zien die het kind betreft en henzelf in rela-tie tot het kind, henzelf in relatie tot de context. Bij eenbelangenstegenstelling tussen ouders en kind zal het kind niet door deouders maar wel door een vertrouwenspersoon bijgestaan kunnen wor-den bij inzage in zijn dossier.

Ouders mogen ook nooit het gehele dossier lezen, er zijn stukken die zul-len afgeschermd worden omdat ze anderen betreffen, vertrouwelijk zijnof omdat het stukken voor de gerechtelijke overheid betreft. Deze laatstedocumenten kunnen de ouders wel inkijken op de griffie van de jeugd-rechtbank. Nadat het kind zelf voldoende bekwaam wordt geacht, is deinformatie die ouders kunnen lezen in het dossier beperkter tenzij hetkind ermee instemt dat ze ook de informatie die puur het kind betreftnog mogen lezen. Ouders hebben wel steeds toegang tot die gegevensuit het dossier die henzelf betreffen of henzelf in relatie met het kind ofde context.

Joz heeft dus een recht op inzage van het dossier van Tinny. Wanneer Tinnybekwaam is om dit recht zelf uit te oefenen dan mag Joz alleen die gegevensinzien die zichzelf betreffen of hemzelf in relatie met Tinny of hemzelf in rela-tie met bv. Marie. Hij mag dus niet de gegevens inzien die enkel Marie betref-fen of Marie in relatie met Gino of Leo. Wanneer deze gegevens samen in hetdossier zijn opgenomen, dan zal de toegang tot de gegevens niet doorinzage verleend worden maar door rapportage of verslag.

Soms zal de informatie-niet rechtstreeks aan de ouders worden doorge-geven. Ouders die uit de ouderlijke macht ontzet zijn, vragen de informa-tie via de provoogd die is aangesteld voor de kinderen. Die kanbeoordelen welke informatie in het belang van de kinderen kan wordendoorgegeven naar de uit de ouderlijke macht ontzette ouder.




2.2.2. Kan mijn kind informatie krijgen over mij?

Als een ouder informatie toevertrouwt aan een hulpverlener, dan valt ditook onder het beroepsgeheim van de hulpverlener. Ook al hebben kinde-ren vragen over hun ouders of zijn ze nieuwsgierig naar hun ouders,hulpverleners mogen niet zomaar informatie geven aan het kind. Eenkind heeft immers geen recht op informatie over het persoonlijke levenvan de ouder wanneer het niet raakt aan de relatie tussen ouder en kind.Hulpverleners kunnen wel praten met de ouders om hen duidelijk temaken hoe belangrijk het is voor een kind om de familiegeschiedenis tekennen of bepaalde informatie over de ouders te hebben. Jeugdhulpver-leners zijn zelfs verplicht om een kind in die zoektocht te ondersteunen,maar kunnen natuurlijk niet voorbijgaan aan hun beroepsgeheim.

Een ouder kan wel de hulp inroepen van een hulpverlener om zijnkind(eren) in te lichten over bepaalde moeilijke persoonlijke zaken. Metinstemming kunnen hulpverleners daarin ondersteunen of dat op zichnemen. Het kind kan enkel informatie krijgen over de instemmendeouder, niet over andere personen die ook betrokken zijn zoals bv. deandere ouder of een partner van de ouder…

Een kind heeft geen recht tot inzage van het dossier van zijn ouders.Inzage in een dossier van een meerderjarig persoon kan alleen met toe-stemming van deze meerderjarige tenzij het puur informatie betreft dieenkel het kind betreft. Ieder heeft recht op die informatie die zichzelfbetreft. Wanneer de ouder geen toestemming geeft kunnen hulpverle-ners weinig doen, aangezien zij, ook na het overlijden van de betrokkene,gebonden zijn door hun beroepsgeheim. Informatie die derden betreft:vrienden van de ouder, diens partner, stiefbroers- zussen… kunnen hulp-verleners enkel geven als die betrokkenen daar ook mee instemmen.

Stel dat Tinny na het overlijden van Joz toch nieuwsgierig wordt. Marie ver-telt haar dat Joz als kind in een opvanghuis verbleef en ze beslist om daarhaar licht te gaan opsteken. Als Joz de hulpverleners niet heeft aangegevendat hij wil dat Tinny informatie krijgt, zullen de hulpverleners Tinny niets kun-nen vertellen over haar vader. Als Tinny informatie wil over haar biologischevader Gino, geldt hetzelfde. De hulpverleners kunnen haar enkel informatiegeen als Gino instemt. Tinny kan wel in een dossier over Joz of Gino die infor-matie lezen die over haarzelf gaat.




2.2.3. Ik wil de hulpverleners van mijn kind informatie geven zodat ze goede zorg aan mijn kind kunnen geven, maar wat doen ze met die informatie? Kan een vader alles toevertrouwen aan de hulpverlener?

Hulpverleners hebben beroepsgeheim. Dit betekent dat zij in principegeen informatie met anderen delen tenzij zij daarvoor een rechtvaardi-gingsgrond hebben. Dit betekent dat papa aan de hulpverlener moetkunnen toevertrouwen wat er in het gezin daadwerkelijk gebeurd is ofdat hij bv. voortvluchtig is, of bepaalde daden gesteld heeft …. Hulpver-leners hebben die informatie soms nodig om goede hulpverlening tekunnen verzorgen voor het gezin, de vader of het kind op zich. Enkelwanneer bv. er nog een gevaar is of verontrusting over de veiligheid vanhet kind, zal de hulpverlener dergelijke informatie toch delen met politieof parket of andere derden ( noodsituatie, artikel 458bis SW). Zij doen ditdan in hoofdzaak om een gevaar te voorkomen, niet om iemand gestraftte zien. Ook als een rechter hen bepaalde informatie vraagt, zullen hulp-verleners die kunnen geven maar ze maken daar wel een afweging rondhet belang van het beroepsgeheim ( vertrouwensrelatie, belang van hetkind, …) en op die basis beslissen ze of ze al dan niet informatie kunnengeven aan de rechter. Aan de politie kunnen ze in principe geen informa-tie geven tenzij er sprake is van een noodsituatie.

2.3. De juridische ouder en zijn recht op contact met het kind.

2.3.1. Welke ouder heeft recht op contact met het kind?

Een juridische ouder heeft recht op contact met zijn kind. Soms kan datcontact praktisch beperkt zijn bv. bij een verblijf in de gevangenis maardat neemt op zich niet het recht op contact weg. Dit contact ( deomgang met het kind) kan op verschillende manieren geregeld worden,zowel tussen de ouders onderling als door tussenkomst van de recht-bank.

Joz en Marie oefenen samen het ouderlijk gezag uit over Tinny aangezien zijde juridische ouders zijn en er nooit anders over beslist werd door een rechter.Wanneer zij niet samenwonen, zullen zij een regeling moeten treffen metbetrekking tot het verblijf van Tinny en de omgang die zij met haar oudersheeft. Joz en Marie kunnen hier samen een regeling over treffen en dit latenhomologeren door de rechter. Wanneer zij echter geen beslissing kunnennemen, dan beslist de rechter welke regeling er zal worden toegepast. Als eraan Joz een contactrecht wordt toegekend, dan moet Marie er voor zorgendat dit wordt nageleefd. Wordt de regeling niet nageleefd, dan kan Joz naarde rechter stappen om een andere regeling te vragen, dwangmaatregelen of




een dwangsom te eisen, … Als Joz na een tijdje niet meer opdaagt om zijnrecht uit te oefenen dan kan niemand hem dwingen om toch de beslissing nate leven. Het gaat immers om een recht en niet om een plicht. Marie kan danwel naar de rechter stappen om een aanpassing van de verblijfs- enomgangsregeling te vragen.

A. De ouders komen samen tot een overeenkomst

Wanneer ouders niet samenwonen is er nood aan een verblijfs- enomgangsregeling voor de kinderen. Met deze regeling wordt vastgelegdwaar de kinderen op een bepaald moment verblijven en hoe dat allemaalgeregeld wordt. Het is belangrijk te weten dat deze regeling los staat vanhet ouderlijk gezag. Het is dus niet omdat het kind meer bij de ene ouderverblijft dan bij de andere, dat de ouders niet dezelfde verantwoordelijk-heden dragen met betrekking tot de opvoeding van het kind.

Ouders kunnen deze verblijfs- en omgangsregeling samen vastleggen,eventueel met ondersteuning vanuit familiale bemiddeling of reedsbetrokken hulpverleners of met inzet van een neutrale bezoekruimte,zonder dat hier een rechter moet tussenkomen. Wel kunnen de afsprakenbest gehomologeerd worden door een rechter, zodat er een basis is omop terug te vallen als er conflicten mochten ontstaan. Wanneer de homo-logatie gevraagd wordt zal de rechter eerst nagaan of de ouders welbeslist hebben in het belang van hun kind. Ouders kunnen deze afspra-ken, zelfs als ze door de rechter bevestigd zijn, ook in onderling onderlegterug aanpassen. Maar het is ook hier weer aan te raden om de nieuweovereenkomst te laten homologeren door een rechter, voor het geval éénvan de partijen de nieuwe regeling niet nakomt. Wanneer de nieuweregeling niet gehomologeerd wordt, blijft juridisch gezien immers deoude regeling van kracht.

B. De rechtbank neemt de beslissing

Als de ouders het niet eens worden, dan is het de rechter die een beslis-sing neemt over de verblijfs- en omgangsregeling. Wanneer één van deouders het gelijkmatig verdeeld verblijf vordert, dan zal de rechter onder-zoeken of dit de beste oplossing is voor het kind en als dit het geval is,het gelijkmatig verdeeld verblijf opleggen. Wanneer dit niet gevorderdwordt of het is niet in het belang van het kind, dan zal de rechter eenongelijkmatig verdeeld verblijf vastleggen. De rechter beslist dan bij wiehet kind hoofdzakelijk verblijft en hoe het omgangsrecht wordt geregeld.De rechter kan aan het omgangsrecht ook voorwaarden verbinden bv.het bezoek mag enkel plaatsvinden onder begeleiding, in een bezoek-ruimte, op bepaalde tijdstippen, … Ook als de rechter het ouderlijkgezag exclusief aan één van de ouders toekende, zal de andere ouder




recht hebben op contact met het kind en zal daarvoor een omgangsre-geling worden uitgewerkt.

Wanneer de regeling die werd vastgelegd door de rechter niet wordtnageleefd door één van de ouders, kan de andere ouder de rechter vra-gen om in te grijpen. Hij moet dan kunnen aantonen dat de regeling nietwordt nageleefd en laat dan dus best telkens vaststellen dat de afsprakengeschonden worden.

Een schending van de afspraken is er bijvoorbeeld als Joz en Marie een rege-ling troffen waarbij Joz Marie elke vrijdagavond een uurtje mag zien in decafetaria van de sporthal en Joz duikt niet op of Joz neemt Tinny mee naareen andere plaats of brengt haar niet tijdig terug of wanneer Marie Tinnythuis houdt zodat ze niet op de afspraak met Joz aanwezig kan zijn. AlsTinny Joz niet wil ontmoeten, moet Marie haar minstens motiveren om ditwel te doen en haar duiden op de afspraken en gevolgen als die niet wordennageleefd.

C. Wat kan de rechter doen bij schending van de omgangsrege-ling?

– Nogmaals proberen de partijen te verzoenen

– Bemiddeling voorstellen

– Nieuwe beslissingen nemen met betrekking tot het recht op persoon-lijk contact en huisvesting. Hier zijn de mogelijkheden legio. De rech-ter kan de regeling behouden maar bv. bepalen dat papa de kinderenniet bij mama oppikt maar van school haalt, de rechter kan de gel-dende regeling omdraaien, de rechter kan een geheel nieuwe beslis-sing nemen, randvoorwaarden vastleggen, …

– De rechter kan toelaten dat er dwangmaatregelen worden gebruiktwanneer de gedwongen uitvoer van het vonnis of arrest wordtgevraagd. Er zal dan een gerechtsdeurwaarder worden aangeduid diehiervoor moet zorgen. Er kan ook bepaald worden dat er andere per-sonen aanwezig moeten zijn bij de gedwongen tenuitvoerleggingzoals bv. een psycholoog, …

– De rechter kan een dwangsom opleggen om druk te leggen zodat deregeling toch zal gerespecteerd worden. Als er een dwangsom gekop-peld wordt aan de omgangsregeling, dan moet die dwangsombetaald worden door de ouder die de regeling niet naleeft aan deandere ouder of wordt het rechtstreeks afgehouden van het loon.




– Een ouder die zijn minderjarige kind niet afgeeft overeenkomstig devaststaande regeling is strafbaar en riskeert een geldboete of gevange-nisstraf.

De rechter zal, in een dergelijke zaak, alle omstandigheden mee in aan-merking nemen vooraleer een beslissing te nemen. Ook mag de rechternooit het belang van het kind uit het oog verliezen bij het nemen vaneen beslissing. De beste oplossing blijft natuurlijk wel dat de ouders dievrijwillig tot een regeling komen en dat nadien door een rechter latenhomologeren.

2.3.2. Ik wil mijn kind zien maar het verblijft in een residentiële voorziening.

Elke ouder heeft recht op contact met zijn kind en elk kind heeft recht opbezoek in de voorziening waar het verblijft. Contacten tussen ouder enkind zijn dus mogelijk en kunnen door de hulpverleners niet verbodenworden. Wel kunnen er organisatorische afspraken worden vastgelegdzoals alleen bezoek in de centrale ruimte, alleen bezoek op de voorafvastgelegde dagen, … Zij mogen daarbij geen bijkomstige voorwaardenopleggen aan het bezoek.

De hulpverleners zijn echter wel verplicht om de gerechtelijke beslissin-gen na te leven. Als een ouder een contactverbod werd opgelegd dooreen rechtbank, is dat een reden voor de hulpverleners om contact tussenhet kind en de ouder te verbieden.

Hulpverleners zullen ook waken over de belangen van het kind. Wanneereen dronken ouder zich meldt die een gevaar vormt voor het kind of zevrezen dat een ouder het kind komt bezoeken om het te ontvoeren, zul-len zij elk gevaar voor het kind verhinderen en kunnen ze er op die basiszelfs politie of anderen bij roepen om dit te verhinderen. De hulpverlenerkan zich trouwens schuldig maken aan schuldig verzuim wanneer hij nietingrijpt als de veiligheid van het kind in het gedrang komt. Hulpverlenerskunnen ouders ook aanspreken over hoe het contact best zou verlopenom de relatie met het kind te herstellen en het contact optimaal zou ver-lopen en wijzen op de praktische afspraken die gelden voor bezoek bv.niet onder invloed op bezoek komen. Ze proberen daarbij te bemiddelenin de relatie tussen ouder en kind.

Wanneer de hulpverleners van mening zijn dat een contactverbod in hetbelang van het kind zou zijn of dat er andere beperkingen moeten opge-legd worden, dan zullen zij stappen moeten zetten via de rechtbank enwachten op een uitspraak vooraleer zij deze kunnen uitvoeren, tenzij hetkind in gevaar is.




De situatie waar de ouder zich in bevindt mag geen impact hebben ophet recht van de ouder op contact met zijn kind, tenzij de veiligheid vanhet kind hierdoor in het gedrang komt. Dat wil zeggen dat bv. een voort-vluchtige ouder ook recht heeft op contact met zijn kind en zijn kind kankomen bezoeken. De hulpverleners zijn gebonden aan hun beroepsge-heim en kunnen dan ook de politie of anderen niet informeren, tenzij deveiligheid van het kind in het gedrang komt. Zo moeten zij tussenkomenwanneer de voortvluchtige ouder met zijn kind wil vluchten.

2.3.3. Kan het contact met mijn kind verboden worden? (contact-verbod en huisverbod)

Ouders hebben recht op contact met hun kind. Zij kunnen dat recht opcontact afdwingen voor een rechtbank. Eén ouder kan niet beslissen datde andere ouder zijn kind niet meer mag zien omdat die ouder denkt dathet niet goed is voor het kind. Als een ouder een contactverbod wil latenopleggen, dan zal daartoe een vordering moeten ingesteld worden bij derechtbank. De rechter zal dan een afweging maken tussen het recht opcontact van de ouder en het belang van het kind. Op basis van die afwe-ging kan de rechter dan een contactverbod opleggen, voorwaarden ver-binden aan het contact of de regeling laten zoals ze was. De rechterlijkebeslissing moet nageleefd worden door beide partijen en wanneer ditniet het geval is dan kunnen ze de politie inschakelen en terug naar derechter stappen.

Ook op vordering van het parket, zonder vraag van de andere ouder, kande rechter een contactverbod uitspreken.

In situaties van familiaal geweld en onder bepaalde voorwaarden gaathet nog verder en kan een huisverbod worden uitgesproken voor dedaders. Dit gebeurt echter zeer uitzonderlijk, enkel nadat betrokkenenverhoord zijn en indien geen andere maatregelen de veiligheid kunnengaranderen.

Het huisverbod voor daders is bedoeld als een preventie- of beveiligings-maatregel van tijdelijke duur, gedurende maximaal 10 dagen. Het kanworden opgelegd als blijkt dat de aanwezigheid van een meerderjarigepersoon in de verblijfplaats een ernstig en onmiddellijk gevaar meebrengtvoor de veiligheid van één of meer personen die dezelfde verblijfplaatsbetrekken. Het huisverbod moet dus niet noodzakelijk gebaseerd zijn opstrafbare feiten. De vaststelling van een ernstig risico of gevaar volstaat.Het huisverbod houdt 3 verplichtingen in. 1. De persoon moet de ver-blijfplaats onmiddellijk verlaten. 2. De persoon mag de gemeenschappe-lijke verblijfplaats niet betreden of zich bij deze verblijfplaats ophouden.3. Voor de uithuisgeplaatste geldt een contactverbod met de andere per-




sonen in de gemeenschappelijke woning. De procureur kan afwijkingentoestaan, bvb om kledij op te halen, en kan het verbod ook opheffen.

2.3.4. Mijn kind wil me niet zien, wat nu?

Een omgangsregeling die door een rechter werd vastgelegd of gehomo-logeerd kan je niet zomaar negeren

Niemand kan echter je kind dwingen om jou te zien als het dit zelf nietwil. Wel is het zo dat niemand je kind mag verhinderen en dat je kindmoet aangemoedigd worden en ondersteund worden in het contact.Wanneer een kind hardnekkig blijft weigeren de omgangsgerechtigdeouder te vervoegen ingevolge een gerechtelijke beslissing en wanneerdeze weigering van het kind oorzaak vindt in de invloed van de andereouder dan kan deze beïnvloedende ouder veroordeeld worden.

Als men kan aantonen dat de weigerende partij daadwerkelijk werd aan-gemaand haar verplichtingen na te komen en dat zij zich blijft verzettentegen de uitvoering van de gerechtelijke beslissing, kunnen dwangmaat-regelen opgelegd worden ( zie 2.3.1.C)

Er kan geen dwang op het kind worden uitgeoefend in die zin dat zij nietmanu militari mogen meegenomen worden als zij zich verzetten. Degerechtsdeurwaarder beperkt zich dan tot het opstellen van een proces-verbaal. Ook van hulpverleners kan niet verwacht worden dat zij een kindforceren om contact te hebben met één van de ouders. Er kan wel ver-wacht worden dat zij het kind stimuleren tot en ondersteunen bij hetnemen van contact met één van de ouders.

Een kind dat geen contact meer wil met zijn ouder kan niet zelf een pro-cedure starten om de omgangsregeling te wijzigen. We zien daar nu eenevolutie in dat dit soms toch aanvaard wordt maar in principe zal één vande ouders hiertoe het initiatief moeten nemen. Het kind zal wel betrok-ken worden in deze procedure en afhankelijk van het onderscheidings-vermogen van het kind zal het ook moeten gehoord worden.

Als Tinny geen contact wil met Joz, dan kan zij hiertoe niet met geweldgedwongen worden. Marie is wel verplicht om er voor te zorgen dat Tinnyopenstaat voor het contact met Joz, anders kan haar een dwangsom wordenopgelegd. Joz kan ook met een gerechtsdeurwaarder of de politie komen omte laten vaststellen dat Marie Tinny niet laat meegaan en dat ze haar zelfsinfluistert om niet mee te gaan met Joz.




2.3.5. Wat als een ouder persoonlijk contact met een kind weigert?

Een ouder heeft een recht op contact met zijn kind en kan dit recht ookafdwingen. Een kind heeft echter geen recht om persoonlijk contact meteen ouder te vorderen.

Aangezien het hier gaat om een omgangsrecht en niet om een omgangs-plicht, kan niemand de ouder die beslist zijn recht niet uit te oefenendaar gerechtelijk toe dwingen. De andere ouder kan wel vragen aan derechter om de vastgestelde regeling te wijzigen.

De verplichting tot het betalen van onderhoudsgeld is niet gebondenaan het al dan niet naleven van het omgangsrecht. De beperking van hetrecht op persoonlijk contact door de rechter in het belang van het kind ofhet niet naleven van de regeling heeft dan ook geen enkele invloed op deverplichting tot het betalen van het onderhoudsgeld. Een ouder zal ver-plicht worden tot het betalen van een onderhoudsgeld of alimentatiewanneer hij zijn ouderlijke plichten of een stuk ervan niet in naturaopneemt.

Er werd na een lange procedure een omgangsregeling uitgewerkt zodat Jozen Tinny contact kunnen hebben. Nu is Joz Tinny echter al vier zondagen oprij niet komen ophalen zoals gepland. Tinny kan hier niets aan doen. Mariekan wel laten vaststellen dat Joz de omgangsregeling niet naleeft door bv.een gerechtsdeurwaarder of door brieven, mails te schrijven aan Joz waarinze hem wijst op de regeling en het niet nakomen ervan. Dit kan dan de basisvormen voor het dossier op grond waarvan Marie een wijziging van de ver-blijfs- en omgangsregeling zal vragen. Er is echter geen enkele mogelijkheidom Joz te dwingen zijn recht uit te oefenen.

3. En als ik geen juridisch ouder ben?

Om allerlei redenen kan het zijn dat men niet de juridische ouder is vaneen kind maar dat men toch betrokken is op het kind omdat men de fei-telijke vaderrol draagt of omdat men de biologische vader van het kindis. In de relatie ten opzichte van het kind zijn deze personen juridischgezien pure derden. Zij dragen geen ouderlijk gezag en kunnen geenbeslissingen nemen over het kind. Zij hebben geen rechten noch plich-ten ten opzichte van het kind. Toch zijn er enkele uitzonderingen:




3.1. Geen juridisch vaderschap en toch onderhoudsgeld betalen?

Het is inderdaad mogelijk dat je geen juridische vader bent van een kindmaar er toch onderhoudsgeld voor moet betalen.

Een kind dat geen juridische vader heeft kan met een vordering tot uitke-ring van levensonderhoud, opvoeding en passende opleiding toch eenonderhoudsgeld eisen van diegene die gemeenschap had met zijn moe-der tijdens de periode waarin hij wettelijk gezien verwekt is. Zie hierbo-ven ook de onmogelijkheid voor een man die schuldig is bevonden aanverkrachting om het kind dat daaruit is geboren te erkennen zonder toe-stemming van de moeder en het kind.. Wanneer er echter een juridischeafstammingsband (adoptie, erkenning) komt vast te staan van het kindten aanzien van iemand anders dan de biologische verwekker, zal dezegeen onderhoudsgeld meer verschuldigd zijn.

De vordering komt uitsluitend toe aan het kind. Een minderjarig kindwordt onbekwaam geacht om zelf de vordering in te stellen en zal danook vertegenwoordigd worden door zijn wettelijke vertegenwoordiger,de moeder of een voogd.

Deze vordering moet in principe ingesteld worden binnen een termijnvan drie jaar vanaf de geboorte of, wanneer de man uit eigen bewegingreeds een bijdrage heeft betaald, vanaf het staken van de hulp.

De biologische vader kan op deze manier verplicht worden een onder-houdsgeld te betalen. Dit brengt geen recht op ouderlijk gezag of eenrecht op contact met zich mee. Dit kan zal hij enkel hebben als hij erkendwordt als juridische vader. Een recht op contact zou hij eventueel welkunnen bekomen via de rechter indien hij een duurzame affectieve relatiemet het kind kan aantonen en het contact ook in het belang van het kindzou zijn.

3.2. Ik ben niet de juridische papa maar wil toch contact met het kind?

Als de juridische ouders akkoord gaan met het contact, is daar niets optegen. Als zij daar echter niet mee willen instemmen, zal een contact juri-disch afgedwongen kunnen worden via de rechter als men kan aantonendat er een duurzame affectieve band met het kind is. De rechter gaat hierenkel op ingaan als het ook in het belang van het kind is. In principemoet daarbij aangetoond worden dat er een duurzame affectieve bandmet het kind is. Biologische vaders hebben die band vaak niet of kondendeze nog niet opbouwen. Het is ook mogelijk dit recht te baseren op een




potentieel gezins- en familieleven. De intenties van de biologische ouderdie buiten zijn wil geen contact heeft met zijn biologisch kind wordendaarbij mee in overweging genomen. De rechter gaat daarbij het belangvan de biologische ouder en het kind afwegen tegen dat van de juridi-sche ouders. Dit maakt dat het niet altijd nodig is voor een biologischeouder om het juridisch vaderschap te betwisten en zelf juridisch ouder teworden om een band met het kind op te kunnen bouwen.

Leo is niet de juridische vader van Tinny. Als Marie en Leo uit elkaar gaan,zou Marie hem alle contact met Tinny kunnen verbieden. Als Leo kan aanto-nen dat hij gedurende al die jaren betrokken was op Tinny en met haar eenduurzame affectieve band opbouwde dan zou de rechter op die basis en inhet belang van Tinny Leo toch een recht op contact kunnen toekennen eneen omgangsregeling kunnen opleggen.

3.3. Ik ben niet de juridische papa maar wil toch informatie krijgen over mijn kind?

Ouders hebben recht op informatie over hun kinderen in het kader vande uitoefening van hun ouderlijk gezag. Als je niet de juridische ouderbent, heb je dat gezag niet en ook geen nood aan informatie over hetkind. Hulpverleners moeten ten aanzien van deze ouder dan ook hunberoepsgeheim strikt hanteren. Ze kunnen enkel informatie geven alsbetrokken partijen daarmee instemden. Best laten ze dan betrokkenenzelf informatie geven, eventueel door hen ondersteund.

Wel zal je altijd een dossier kunnen inkijken specifiek op die informatie diejezelf betreft.

Andere betrokkenen op het kind kunnen uiteraard wel informatie gevenbv. de voetbalcoach of de leraar. Zij dragen op zich geen beroepsgeheimmaar zijn vaak wel gebonden aan een discretieplicht die hen ervan weer-houdt informatie te delen.

Bronnen

• Naar basis van de voordracht “ Thuisloze vaders en hun kind” doorAnnemie Van Looveren op Trefdag Thuislozenzorg d.d. 6 juni 2014,Steunpunt Algemeen Welzijnswerk

• SWENNEN, F.: Het personen- en familierecht. Identiteit en verwant-schap vanuit juridisch perspectief.,, Antwerpen – Cambridge, Intersen-tia 2015, 581p.




• Kids-codex: personen en familierecht, Wet en duiding, Larcier, 2014.

• VERSCHELDEN, G., Handboek Belgisch Familierecht, Brugge, Die Keure,2010, 840 p.

• www.jeugdrecht.be en www.jeugdenkinderrechten.be:

– 2009-12 Jong en vader: erkenning van vaderschap.

– 2008-12 Erkenning van een kind ongedaan maken?

– 2007 07/08 Betwisting van vaderschap door een minderjarig kind:de nieuwe afstammingswet.

– 2011 07/08 Zeg nooit zomaar voogd ad hoc tegen een voogd adhoc.

– 2011 01/02 OCMW-voogdij

– 2009-07 Ouderlijk gezag en beroepsgeheim

– 2007-06 Dwangmaatregelen bij omgangsrecht

– 2006-06 Beroepsgeheim van de hulpverlener bij minderjarige cliën-ten

– 2005 11/12 De vertegenwoordiging van een minderjarige: oudersen voogd(en)

– 2005 09/10 De ontvoogding van een minderjarige

– 2005 09/10 Het omgangsrecht tussen ouders en kind.

– 2015-01 Meemoeder en meevader: afstamming en recht op con-tact.

– 2015-03 Bezoekruimtes in Vlaanderen.

– 2014-02 Zwangerschap na verkrachting: de taboes doorprikt.

– 2013-05 Uithuisplaatsing bij huiselijk geweld.





5. Migrant en slachtoffer van partnergeweldWat zijn mijn rechten?

Overname uit Brochure van Ciré vzw (Coordination et initiatives pour réfu-giés et étrangers)

1. Inleiding

Begeleid jij cliënten die, of bent u naar België gekomen om herenigd teworden met hun/uw familie, partner of kinderen en hebben zij of hebt ute maken met partnergeweld? Dan is deze brochure voor u.

Iedereen kan het slachtoffer worden van partnergeweld. Het kan gaanom fysieke, seksuele, psychologische, administratieve of seksuele agres-sie. Het is dan ook belangrijk dat cliënten of u, ongeacht etnische of cul-turele achtergrond, voldoende geïnformeerd zijn/bent over dezeproblematiek en op ondersteuning kunnen/kan rekenen.

Als België niet hun herkomstland is, voelen slachtoffers zich soms geïso-leerd en hebben zij misschien wel vragen over hun rechten in België inhet geval van partnergeweld. Vragen zoals: “Mag ik de woning verlaten?Mag ik klacht indienen? Kan ik scheiden? Wat zijn de gevolgen voor mijn ver-blijfsrecht wanneer ik het huis verlaat? Wat zal er gebeuren met mijn kinde-ren? Wie kan mij helpen?”

In België is partnergeweld een strafbaar feit.

Wat de verblijfssituatie ook is en ook al hangt een verblijfsvergunning afvan de gezinstoestand, iedereen heeft het recht op een leven zondergeweld. Er zijn in België beschermende maatregelen voorzien die er –onder bepaalde voorwaarden – voor zorgen dat de cliënt/u zijn/haar/ uwverblijfsvergunning kan behouden.

Deze brochure is bedoeld om zowel u als hulpverleners te informerenover de rechten van cliënten en de stappen die hij/zij kan ondernemenom zichzelf en/of de kinderen te beschermen tegen partnergeweld. Hoebeter zowel u als uw hulpverlener geïnformeerd zijn, hoe kwaliteitsvollerde ondersteuning en hoe meer kans u hebt op het behoud van uw rech-

Afl. 13 – oktober 2015 2. Partnergeweld – Concrete aanpak – 5 / 1

02_Partnergeweld.fm Page 93 Thursday, October 8, 2015 12:55 PM

Documents

5. Vaders en hun kind: maar wie is nu de vader? En wie heeft ... van looveren...door de vermoedelijke vader maar ook door de moeder of door het kind. Deze procedure kan enkel gevoerd