52

YAPI TANITIM

EGE M‹MARLIK EYLÜL 2014

aklafl›k 3,5 y›l boyunca tüm

aflamalar›yla çal›flma masam›zda

olan Tarih Öncesi Yaflam Müzesi

mesleki olarak ele al›nd›¤›nda, bafltan

koydu¤umuz prensip tasar›m fikirlerinin

fazla zayiat vermeden yap›ya dönüflmüfl

olmas› bizim için önemli. Bu anlamda

ortaya ç›kan yap›n›n detay ölçe¤indeki

ar›zalar› ve uygulama s›k›nt›lar› bir

kenara b›rak›l›rsa kendi ad›m›za birçok

aç›dan tatmin edici oldu¤unu

söylemeliyiz.

Bununla birlikte iflin bir baflka

boyutunun ve bizce bir yap› tasarlamak

ve infla etmekten daha da önemli olan

s›f›rdan bir “kurum”, bir “kültür oda¤›”

yaratma süreci konusunda yaflad›¤›m›z

deneyimin de önemli oldu¤unu

düflünüyoruz. Süreç içerisinde mimari

proje hizmetlerinin yan›nda, asl›nda

pratikte mimari hizmet kapsam›na

girmeyen birçok ifl kalemini de üstlenme

flans›n› bulduk. Bunlardan baz›lar›,

kurumsal kimlik tasar›m›, marka ve

iletiflim stratejisinin belirlenmesi, kurum

uzun vadeli aktivite planlamas›, kurum

iflletme esaslar› belgesinin yaz›m›,

kurum personelinin müzecilik alan›nda

e¤itimi gibi hizmetler. Baz› hizmetleri

ise do¤rudan biz vermedik ancak

iflverenin yönlendirdi¤imiz

profesyonellerle çal›flmas›n› sa¤lad›k.

Örne¤in tüm süreç ile ilgili bir video

belgesel haz›rlanmas›, kuruma özel bir

hediyelik eflya koleksiyonu

oluflturulmas› gibi… Bu süreçte talepler

hep bizden geldi ancak karfl›m›zda bu

taleplerin gereklili¤i konusunda fazla

u¤raflmadan ikna edebildi¤imiz bir

iflverenin olmas› hem bizim aç›m›zdan

hem ortaya ç›kan yap› / kurum

aç›s›ndan oldukça flansl› bir durumdu.

‹flin sa¤l›kl› yürümesi için her türlü

fedakarl›¤› gösteren, hatta gerekti¤inde

risk almaktan da çekinmeyen Bornova

Belediyesi personeline ve yetkililerine

teflekkür etmeliyiz.

Bu anlamda Türkiye’de, özellikle de

kamu kurumu statüsündeki bir iflverenle

yaflad›¤›m›z bu de¤erli deneyimin

benzer kurumlara, profesyonellere ve

süreçlere örnek olmas›n›, Yeflilova

Höyü¤ü gibi yüzlerce arkeolojik alan›

bar›nd›ran bu co¤rafyan›n potansiyeli

henüz tam olarak kullan›lamayan kültür

altyap›s› için stratejik bir yol gösterici

olmas›n› dileriz.

Yar›flmada birinci olduktan sonraki

süreçte, iflin içine girdikçe bilgi sahibi

oldu¤umuz kadar›yla sürecin bafllang›c›

daha geriye, 2003 y›l›nda alandaki ilk

buluntular›n keflfine kadar uzan›yor.

‹zmir Körfezi’ne kufl uçuflu 4 km

mesafede, eski Bornova Ovas›’nda

Y

YEfi‹LOVA HÖYÜ⁄Ü ARKEOLOJ‹K KAZI ALANININ KOMfiU PARSEL‹NDEYER ALAN TAR‹H ÖNCES‹ YAfiAM MÜZES‹, FORMU, ARAZ‹YEYERLEfi‹M‹ VE MALZEME SEÇ‹M‹YLE 8500 YIL ÖNCES‹ VE BUGÜNARASINDA MEKANSAL B‹R ARA KES‹T OLUfiTURMAYI HEDEFL‹YOR

Evren Baflbu¤

‹ki ZamanAras›nda...

YAPI ADI Bornova BelediyesiTarih Öncesi Yaflam MüzesiM‹MAR‹ GRUBU steb | studioevren baflbu¤ Mimarl›kLtd. fiti: Evren Baflbu¤,

Hüseyin Komfluo¤lu, Tuba

Tuncal›, Umut Baflbu¤,

Dilflad Kurto¤lu, Can Özcan,

Mü¤e Bilgi Baflbu¤, Özcan

Kayg›s›z.

Scra Mimarl›k Ltd. fiti: Ramazan Avc›, Seden Cinasal

Avc›, Mesut Dural, Gamze Kahya, Suzan Bahtiyar

MÜHEND‹SL‹K GRUBU Konkan Mühendislik Ltd. fiti.,Methal Mühendislik Ltd. fiti., Proje Is› MühendislikLtd. fiti., Egetek Makina Mühendislik Ltd. fiti., LevayElektrik Mühendislik A.fi., Atilla Eser Mühendislik Ltd.fiti.AYDINLATMA DANIfiMANI Planlux Mimari Ayd›nlatmaLtd. fiti., Korhan fiiflman, Elif AyalpPEYZAJ DANIfiMANI Ebru BingölANA YÜKLEN‹C‹ Petek-Aras & Ümsan Ortak GiriflimiMÜZE KURUCU KÜRATÖRÜ Yrd. Doç. Dr. Zafer DerinMÜZE DANIfiMANI Prof. Dr. Ayflen SavaflMÜZE DANIfiMA KURULU Yrd. Doç. Dr. Zafer Derin,Prof. Dr. Ayflen Savafl, Robert Paul McMillen, AdrianC.S. Saunders, Evren Baflbu¤YEfi‹LOVA HÖYÜ⁄Ü KAZISI T. C. Kültür ve TurizmBakanl›¤›, Ege Üniversitesi, Bornova BelediyesiSERG‹ S‹STEMLER‹ Turrek Fuar Standlar› Sergi SistemleriANA SPONSOR Bornova BelediyesiM‹MAR‹ KONSEPT steb | studio evren baflbu¤ Mimarl›kLtd. fiti., Evren Baflbu¤‹LET‹fi‹M VE MARKA DANIfiMANI ‹yi fieyler Yay›nc›l›kYap›m Ltd. fiti., Robert Paul McMillen, Füsun Gençsü

ÖDÜLLER

2010 - Tarihi Kentler Birli¤i Tarihi ve Kültürel Miras›Koruma ve Uygulamalar›n› Özendirme Yar›flmas› - Ödül

2012 - 13. Ulusal Mimarl›k Sergisi ve Ödülleri / ProjeDal› - Ödül Aday›

2012 - Dünya Mimarl›k Festivali (WAF) Ödülleri /Kültürel Projeler Dal› - Finalist

53

YAPI TANITIM

(günümüzde Forum Bornova, Ifl›kkent

E¤itim Kampüsü ve Bornova Anadolu

Lisesi aras›nda kalan üçgen içinde),

Çimentafl firmas›na ait, henüz

yap›laflmam›fl bakir bir arazide

keflfedilen buluntular ‹zmir’in tarihsel

arka plan›n› MÖ 6.500 y›llar›na kadar

uzat›yor. Böylece Yeflilova Höyü¤ü ile

yak›n çevresinde yer alan ‹peklikuyu ve

Yass›tepe Höyükleri, Agora (Kadifekale)

ve Smyrna (Bayrakl›) yerleflimlerinin

önüne geçerek “ilk ‹zmir” olarak

an›lmaya bafll›yor. Ege Üniversitesi Fen

Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü

ö¤retim üyesi arkeolog Yrd. Doç. Dr.

Zafer Derin taraf›ndan bafllat›lan kaz›

çal›flmalar› 2003’den itibaren yaz aylar›

boyunca kesintisiz olarak devam ediyor.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanl›¤›

himayesinde gerçeklefltirilen kaz›lara

Bornova Belediyesi de lojistik destek

veriyor. Ayn› zamanda 2009 y›l›ndan bu

yana ilkö¤retim ça¤›ndaki çocuklara

yönelik düzenlenen “Zaman Yolculu¤u”

aktivitesi de alanda infla edilen “Neolitik

Köy” içerisinde gerçeklefltiriliyor.

Yeflilova Höyü¤ü arkeolojik kaz›

alan›na komflu parselde, hem buradan

ve çevredeki di¤er höyüklerden

ç›kar›lacak buluntular›n

sergilenebilece¤i hem de bölgenin

arkeolojik kültür katmanlar› hakk›nda

ziyaretçilerin bilgilendirilece¤i bir

“Ziyaretçi Merkezi” infla etme fikri, kaz›

baflkan›, arkeolog Yrd. Doç. Dr. Zafer

Derin taraf›ndan gelifltirildi. Düflünülen

yap› kompleksinin arkeolojik kaz›

alan›n›n hemen bitiflik parselinde olmas›,

dünyada bile çok az örne¤i bulunan

flansl› bir durum. Ancak bu heyecan

verici potansiyel, ayn› zamanda henüz

tipolojisi oluflmam›fl ve çözülmesi

gereken sofistike bir mimari problemi

de beraberinde getiriyordu. Dönemin

Bornova Belediye Baflkan› Sn. Kamil

Okyay S›nd›r’›n oldukça öngörülü

yönlendirmesiyle tasar›m›n ulusal

düzeyde bir mimari proje yar›flmas›

süreciyle elde edilmesine karar verildi.

Yar›flma, Bornova Belediyesi

taraf›ndan 22 Haziran 2010 tarihinde

“Mimarl›k, Peyzaj Mimarl›¤›, Mühendislik,

Kentsel Tasar›m Projeleri, fiehir ve

Bölge Planlama ve Güzel Sanat Eserleri

Yar›flma Yönetmeli¤i” esaslar›na göre

ilan edildi. Yar›flma flartnamesinde

yar›flma alan› üç ana parçaya bölünmüfl

biçimde yar›flmac›lara verildi.

Alan›n büyük k›sm›n› (%70) kaplayan

A1 / 1. Derece Arkeolojik Sit Alan›

üzerinde hiçbir yap›laflma istenmiyor,

yaln›zca ileride kaz› alan›n›n üzerinin

do¤a koflullar›ndan korunabilmesi için,

tasarlanacak yap›yla bütünlük içinde ele

al›nmas› beklenen bir “Kaz› Üst Örtüsü”

önerisi ve kaz› alan›nda dolafl›m için

geçici platformlar›n düzenlenmesi talep

ediliyordu. Ayn› zamanda çocuklar için

bir “Deneysel Kaz› Alan›” ve alan›n

tümünün panoramik olarak

görülebilmesi için bir seyir teras› önerisi

de yar›flmac›lardan beklenenler

aras›ndayd›.

Daha önceden topra¤› belediye

taraf›ndan park ve bahçelerde

kullan›lmak üzere çekilmifl olan A3 / 3.

Derece Arkeolojik Sit Alan› üzerinde ise

içinde sergi alanlar›, e¤itim birimleri,

54

YAPI TANITIM

EGE M‹MARLIK EYLÜL 2014

55

YAPI TANITIM

EGE M‹MARLIK EYLÜL 2014

sosyal birimler, Kaz› Evi ve di¤er destek

birimlerini bar›nd›racak karma ifllevli bir

mimari yap› program› isteniyordu. Alan

yaklafl›k 310 m. X 70 m. boyutlar›nda

kuzeybat› - güneydo¤u do¤rultusunda

uzanan bir geometriye sahipti. Alan›n

güneybat› çeperini ›slah edilmifl dere

yata¤› belirlerken, kuzeydo¤u çeperini

ise A1 alan›yla aras›nda uzanan 310 m.

uzunlu¤undaki s›n›r belirliyordu. Daha

sonraki süreçte tasar›m yaklafl›m›m›zda

da önemli bir yere sahip olacak bu uzun

s›n›r programdaki tüm gerilimi de

üzerinde toplayan bir veriydi.

Alana yaklafl›mda önemli bir yere

sahip olan YA / Köprü ve Yaklafl›m

Alan› ise yar›flmac›lardan ileriye dönük

önerilerin beklendi¤i bir aland›. Dere

yata¤›n›n kent taraf›nda kalan bölümü

ile höyük taraf›na ulaflmak için

kullan›lacak 2 tafl›t köprüsünün tasar›m›

için prensip kararlar gelifltirilmesi

bekleniyordu. Ancak idare taraf›ndan

biraz da kaz› alan›na ulafl›m sorununun

hemen çözülebilmesi ad›na yar›flma

sonuçlar› beklenmeden bu alanlarla ilgili

bir tasar›m çal›flmas› yapt›r›larak bir

kent park› ve iki köprünün uygulamas›

tamamland›. Alan kapsam›ndaki iki

köprü ile ilgili olarak müze uygulama ve

inflaat sürecinde alan›n mimari dil

bütünlü¤ü endiflesi ile taraf›m›zdan

haz›rlanan tadilat projeleri, idare

taraf›ndan kabul edildi ancak henüz

uygulama aflamas›na geçilebilmifl de¤il.

fiartnamede yar›flmac›lardan

beklenen bir baflka öneri ise alanda

tasarlanacak yap› kompleksinin bir

flekilde çevredeki di¤er höyüklerle

görsel iletiflim kurmas›n›n yollar›n›n

araflt›r›lmas›yd›. Proje kapsam›nda

önerdi¤imiz “meflale” bu talebi

karfl›lamak üzere tasarlanm›fl bir mimari

ögedir.

“Yeflilova Höyü¤ü Ziyaretçi Merkezi

Mimari Proje Yar›flmas›” bizim için o

zamana kadar süregiden ortakl›klar›m›z›

baflka bir boyuta tafl›maya karar

verdi¤imiz, ofisimizi ve çal›flma

organizasyonumuzu ‹zmir merkezli

olarak yeniden kurgulad›¤›m›z hareketli

bir döneme rastlad›. Proje süreci, scra

(Seden C‹nasal Avc›, Ramazan Avc›)

grubuyla birlikte yaratt›¤›m›z oldukça

verimli bir iflbirli¤i içinde yürüdü.

Biz “Yeflilova Höyü¤ü Ziyaretçi

Merkezi Mimari Proje Yar›flmas›”n›,

bafl›ndan itibaren konusu itibariyle

oldukça heyecan verici, koflullar›

itibariyle de yetkinlik alan›m›z›

zorlay›c› bir problem olarak gördük.

Farkl› programlara sahip birden fazla

ifllevin, oldukça hassas koflullar› olan bir

alan üzerinde dengeli bir biçimde bir

araya getirilmesi gerekiyordu. Bunu

yaparken de arkeolojik sit alan›na

komflu parselde tasar›m yapman›n

gere¤i olan duyarl›l›klar› göstermek

önemliydi.

Yar›flma sürecinde çok kafa

yordu¤umuz, uygulama ve inflaat

süreçlerinde de her türlü kararda taviz

vermeden sürdürmeye çal›flt›¤›m›z bak›fl

aç›s› ise çok basit flekliyle fluydu:

“‹nsanlar bu alana Ziyaretçi Merkezi’ni

görmeye de¤il, arkeolojik kaz› alan›n›,

ve oradan ç›kart›lan buluntular›

görmeye gelecekler. Bu sebeple bu

alan›n odak noktas› yap›n›n kendisi

olmamal›. Yap› yaln›zca ziyaretçilerin

burada yaflayacaklar› eflsiz deneyime

onlar› haz›rlayan, mekânsal olarak

senaryoyu biçimlendiren, ziyaretçileri

bir taraftan al›p di¤er tarafa b›rakan bir

eflik gibi davranmal›. Aralar›nda 8500 y›l

bulunan iki zaman ve mekan aras›nda

duran, hem geçirgen hem sa¤›r bir

duvar gibi.”

EGE M‹MARLIK EYLÜL 2014

“YAPI YALNIZCA Z‹YARETÇ‹LER‹N BURADAYAfiAYACAKLARI EfiS‹Z DENEY‹ME ONLARIHAZIRLAYAN, MEKANSAL OLARAKSENARYOYU B‹Ç‹MLEND‹REN, Z‹YARETÇ‹LER‹B‹R TARAFTAN ALIP D‹⁄ER TARAFABIRAKAN B‹R Efi‹K G‹B‹ DAVRANMALI.ARALARINDA 8500 YIL BULUNAN ‹K‹ ZAMANVE MEKAN ARASINDA DURAN HEMGEÇ‹RGEN HEM SA⁄IR B‹R DUVAR G‹B‹”

57

YAPI TANITIM

Yap›n›n yerleflim ve mimari program

kararlar› ele al›n›rken alan›n kendi iç

bölüntülenmesinden (YA / A3 / A1)

do¤an veriler öncelikli olarak tasar›ma

yön verdi. A1 Arkeolojik Kaz› Alan› ve

A3 Proje Alan› aras›ndaki çizgisel, s›ral›

ve geçiflken durum eldeki program›n

yorumlanma biçiminde etkili oldu. ‹ki

komflu alan›n beraber tan›mlad›klar›

“s›n›r”, program›n yap›sallaflmas›

aflamas›nda bir duvar etkisi ile

güçlendirildi. Bu duvar hem birbirinden

farkl› iki alan› (Arkeolojik Kaz› Alan› ve

Proje Alan›) ay›r›c› hem de birbirinden

beslenen iki ifllevi (Kaz› ve Sergileme)

birbiriyle iliflkilendirerek ba¤lay›c› bir

flekilde ele al›nd›.

Kullan›c›n›n alg› ölçe¤ine göre

k›smen yap›n›n kendisiyle k›smen de

sadece yap›n›n d›fl çeperiyle

tan›mlanabilen bu “duvar”, bütün

ifllevsel ve durumsal meflrulu¤unun

ötesinde birbirinden yaklafl›k 8.500 y›ll›k

bir zaman fark›yla ayr›lan iki kültür

katman› (Neolitik / Günümüz) aras›nda

konumland›r›lm›fl hem bir ayraç hem de

bir ba¤laç olarak anlamland›r›ld›. Bu

metaforik tan›m hem yap›n›n kullan›c›yla

kurdu¤u çok yönlü iliflkide hem yap›n›n

form ve malzeme seçimlerinde hem de

program›n kurgulan›fl›nda arka planda

bir tasar›m kriteri olarak gözetildi.

A3 Proje Alan› içinde program,

temelde üç farkl› fonksiyonu bar›nd›ran

birbiriyle iliflkili üç ayr›flt›r›lm›fl blok

fleklinde ele al›nd›. Bunlar: uzun ve

yüksek “Müze” blo¤u, görece k›sa ve

alçak “Kaz› Evi” blo¤u, ve Müze ile

“Arkeolojik Kaz› Alan›” aras›nda bir

geçifl fonksiyonu üstlenen en alçak

“Kafe” blo¤u.

Gerek yak›n gelecekte arkeolojik kaz›

alan› için öngörülen yay›l›m tahminleri

gerekse kurgulanan “duvar”

metaforunun kullan›c›ya sunaca¤›

deneyimin etkisinin art›r›lmas› gibi

etkenler, yap›n›n yönlenme kararlar›nda

etkili oldu. Hali haz›rda herhangi bir

kentsel donat›dan yoksun olan, ancak

bölgeye ait imar plan›na göre belki de

alana ve yap›ya yaklafl›m için ana aks

olarak alg›lanabilecek kuzeybat› yönüne

yönlenmek yerine, ziyaretçi yaklafl›m›

aksi yönden (güneydo¤u) kurularak

yaflanacak deneyimin olabildi¤ince

kentsel d›fl etkenlerden (gürültü,

kalabal›k, vs.) izole edilmesi düflünüldü.

Alanda çal›flacak arkeologlar

taraf›ndan kullan›lacak mekanlar›

bar›nd›ran Kaz› Evi fonksiyonu ise çevre

kentsel donat›yla daha yak›n iliflkiler

kurabilece¤i biçimde kuzeybat›

yönünde çözüldü. Müze ve Kaz› Evi’nin

hem ifllevsel hem de mekansal olarak

birbirleriyle “mafsal” oluflturacak

biçimde konumland›r›lmalar› sayesinde

ortak bir d›fl mekan oluflturuldu.

Müzeyle do¤rudan iliflkili olan Kafe

blo¤u ise hem kullan›c›lar›n sergi ve alan

gezisi sonras› vakit geçirebilecekleri

dinlenme ve yeme-içme ifllevleriyle hem

de ilkö¤retim ö¤rencileri için planlanan

zaman yolculu¤u deneyiminin haz›rl›k

ifllevleriyle yüklendi. Ayn› zamanda bu

blo¤un ziyaretçilerin, aç›k sergi

alanlar›n›, aç›k etkinlik amfisini

bar›nd›ran plazaya ve do¤rudan

arkeolojik kaz› alan›na eriflilebilecekleri

alternatifleri de sunmas› düflünüldü.

Alana yaklafl›mda ziyaretçinin

yap›yla ilk görsel iliflkiyi kuraca¤› genifl

plazan›n hem bar›nd›rd›¤› aç›k amfi

sayesinde çeflitli kültürel etkinliklerin

yap›labilece¤i hem de üzerinde geçici

aç›k hava sergilerinin düzenlenebilece¤i,

bir haz›rl›k alan› olmas› planland›. Alan

geometrisine uygun biçimde planlanan

yerleflim ve yönlenme kararlar›yla müze

blo¤unun, kaz› evi blo¤unun, kafe

blo¤unun ve arkeolojik kaz› alan›n›n

plazayla do¤rudan iliflki kurmas›

sa¤land›.

Yap› program›n›n temelde dört farkl›

tip kullan›c›ya hitap etmesi planland›: (1)

e¤itim amaçl› alana getirilen ilkö¤retim

ö¤rencilerinden oluflan kafileler, (2)

yerleflmeyi ve sergiyi görmeye gelen

ziyaretçiler, (3) alanda kaz› sezonu

boyunca her gün çal›flan arkeologlar,

onlara ba¤l› kaz› ekipleri ve (4) müze

yönetiminde görevli personel. ‹fllevlere

ve kullan›c› profillerine göre tektonik

olarak da ayr›flt›r›lan yap› program›n›n

bir çok noktadan d›fl mekanla iliflki

kurmas› düflünüldü. Bu anlamda yap›

genelinde oldukça esnek, dolafl›m› rahat

ve kullan›c› dostu bir mekan ak›fl›

sa¤land›.

Plazadan müze girifline yaklafl›rken

önünden geçilen kafe blo¤unun d›fl

duvar› üzerine ziyaretçiyi karfl›lamas›

için bir metin konumland›r›ld›. Bu metin

ile ziyaretçinin alanla görsel ve

mekânsal olarak kurmaya bafllad›¤›

iliflkiyi duyusal düzeyde de kurmas›,

birazdan yaflayaca¤› deneyime

haz›rlanmas› amaçland›. Uygulama

aflamas›nda revize edildi¤i haliyle metin

flöyle:

Yeflilova Höyü¤ü Neolitik Yerleflimi(MÖ 6.500)Bundan 8.500 y›l önce insano¤lu butopraklara yerleflti¤inde, çevrenizdegördüklerinizin hiçbiri yoktu. Nearkan›zdaki flehir, ne otoyol, ne deönünüzdeki bu duvar… Saf haliyle do¤avard› sadece, verimli topraklar, akandereler ve masmavi gökyüzü.

Ancak insanlar çok farkl› de¤ildiler.Bizimkine benzer bir sosyal hayatlar›

58

YAPI TANITIM

vard›. Bizler gibi beraber yafl›yor,çal›fl›yor ve üretiyorlard›. Bu duvar›nard›ndayd› köyleri, ‘evleri’… Çok uzunzaman geçti üzerinden ve onlardangeriye kalan her fley flimdi topra¤›nalt›nda.

Di¤er tarafa geçmeden önce bir aniçin gözlerinizi kapat›n; bast›¤›n›ztoprak, soludu¤unuz hava ve esenrüzgârdan baflka bir fley düflünmeyin.Onlar› duyabilirseniz e¤er, binlerce y›luzaktan sesleniyor ve sizi evlerine davetediyorlar.

Müzeye giren ziyaretçilerin ana girifl

holünde kendi programlar›n›n durumuna

göre zemin kattaki toplant› salonuna,

üst kattaki sergi salonlar›na, kafeye ya

da do¤rudan zaman yolculu¤u haz›rl›k

mekanlar›ndan geçerek “Neolitik Köy”e

ulaflabilmeleri sa¤land›.

Sergi, ana girifl holünden üst kata

uzanan rampa ile bafll›yor. Birinci kat

tamamen sergi alanlar›na ayr›lm›fl

durumda. ‹lerleyen y›llarda kurumun

özel müze statüsü elde etmesini takiben

orijinal buluntular›n sergilenebilece¤i,

müze standartlar›n› mekânsal olarak

sa¤layabilecek korunakl› bir tüp

oluflturuldu. Bunun d›fl›nda tüm sergi

alanlar›, gelecekte farkl› küratörlerin

farkl› ihtiyaçlar›na cevap verebilecek

kadar esnek b›rak›ld›. Sergi sonras›

ziyaretçilerin kaz› alan›n›

gözlemleyebilecekleri bir seyir teras›

tasarland›. ‹lerleyen aflamalarda bu

teras›n kaz› alan›n›n içine do¤ru bir

balkon gibi uzat›lmas› ve kullan›c›lar›n

bir rampayla kaz›n›n sürdü¤ü açmalar›n

seviyesine indirilmeleri öngörüldü. Bu

sayede kaz› alan›n›n kendisi ve üzerinde

sürdürülen arkeolojik aktivite de

serginin bir parças› haline getirildi. Gezi

sonras› ziyaretçilerin bu kez d›fl

mekandaki rampadan afla¤›ya inerek

tekrar ana girifl holüne dönmeleri

planland›.

Yönetim birimleri müze blo¤unun

ikinci kat›nda müze serbest alan›na

komflu bir aç›k ofis fleklinde tasarland›.

Yap›yla her gün iliflki kuracak kaz› ekibi

için ise ayr› bir girifl holü tasarland›.

Arkeolojik kaz› atölyesi çal›flmalar› için

kaz› evi içinde yüksek tavanl›, genifl ve

yar› aç›k bir mekan tasarland›. Bu

mekan›n d›fl avluyla do¤rudan iliflki

kurabilmesi sa¤land›.

Yap›, betonarme sistemli k›smi

bodrum kat› hariç tamamen çelik

strüktür olarak tasarland›. Tüm bloklar›n

iskeleti genifl H profillerle imal edilen

“KENTE BAKAN GEÇ‹R‹MS‹Z KIRMIZIDUVARIYLA ‹K‹ ZAMAN/MEKAN ARASINDAB‹R DUVAR G‹B‹ DAVRANAN YAPININ, ‹ÇMEKANDA D‹⁄ER YÖNDEK‹ KAZI ALANIYLADAHA MU⁄LAK B‹R ‹L‹fiK‹ KURMASIKURGULANDI”

59

YAPI TANITIM

sürekli çerçevelerin (kolon / makas)

6m.’lik aks aral›klar›nda tekrar›yla

kurulan tafl›y›c› sistemle oluflturuldu.

Yap› bloklar› için temel k›rma çat›

formu detaylar›ndan ar›nd›r›larak stilize

edildi. ‹ki tarafta da d›fl yüzeyin

zeminden çat› mahya hizas›na kadar

devaml›l›¤› sa¤land›. ‹klim ve co¤rafya

koflullar› dikkate al›narak güney

yönündeki yan ve üst cidarlar masif

(elyaf takviyeli beton panel), kuzey

yönündeki yan ve üst cidarlar ise yar›

geçirgen (çok odac›kl› polikarbonat

levha) olacak flekilde ele al›nd›. ‹ki

kaplama malzemesi de prensip olarak

ana tafl›y›c› çelik iskelete d›flar›dan

giydirildi, böylece iç mekanlarda yap›sal

çelik strüktür görünür k›l›nd›. Her iki

yönde de çat›n›n bafllad›¤› hizada

d›flar›dan görülmeyecek bir gizli dere

detay› ve vakumlu sifonik tahliye sistemi

kullan›larak ya¤mur suyunun cepheye

akmas› engellendi. Elyaf katk›l› beton

panellerin boyutlar› yatayda her aks

aral›¤›na (6m. genifllik) bir adet gelecek

flekilde planland›. Yüzey dokusu ve

k›rm›z› rengin seçiminde ise Yeflilova

Höyü¤ü kaz›s›ndan ç›kar›lan tarih öncesi

buluntular›n (keramik) renk ve

dokular›ndan esinlenildi.

Yap›n›n malzeme seçimleriyle farkl›

yönler ile kurdu¤u bu ikili iliflki prensip

olarak baflta kurgulad›¤›m›z geçirgen

duvar metaforu gözetilerek planland›.

Kente bakan geçirimsiz k›rm›z› duvar›yla

(elyaf takviyeli beton panel yüzey) iki

zaman / mekan aras›nda bir duvar gibi

davranan yap›n›n, iç mekanda di¤er

yöndeki kaz› alan›yla (çok odac›kl›

polikarbonat levha yüzey) daha mu¤lak

bir iliflki kurmas› kurguland›. ‹ç

mekanlarda bir müze yap›s›n›n

gereksinimi olan esnek ve nötr bir his

yaratmak ad›na a¤›rl›kl› olarak beyaz

renk kullan›ld›. Çelik strüktürün rengi

beyaz ve k›rm›z› renkleriyle kontrast

oluflturacak flekilde koyu gri olarak

belirlendi.

Yak›n çevredeki höyüklerin aras›nda

görsel bir ba¤ kurulabilmesi için ait

olduklar› ça¤›n ruhunu en iyi biçimde

yans›tan “atefl” seçildi. Hem Yeflilova

Höyü¤ü için hem de Tarih Öncesi

Yaflam Müzesi için bir ay›rt edici mimari

öge olmas› düflüncesiyle bir “meflale”

tasarland›. t

Evren Baflbu¤, Y. Mimar