បិយអត្តកថា

ររៀបររៀង

ភកិ្ខមុងគលរជជ រោ ថាច់ ទិត្យ រៅ ម ៉ឹង

ព.ស.២៥០៣ គ.ស.១៩៦០

***

បិយអត្តកថា

ររៀបររៀង

ភកិ្ខមុងគលរជជ រោ ថាច់ ទិត្យ រៅ ម ៉ឹង

ព.ស.២៥០៣ គ.ស.១៩៦០

***

កថាម ខ

អត្ថបទ បិយអត្តកថា រនេះ ខុ្ុំបានររៀបររៀងកាលពីឆ្ន ុំ១៩៦០

រ ើយបានជនូឲ្យរក្សួងធមមការពិនិត្យរផទៀងផ្ទទ ត់្ ថែមទុំងបានចេុះអត្ថបទរនេះ

រត្ងរ់លខ២៤៦៦ ក្នុងបញ្ជីសរាប់រក្សួងរនេះផង។

ដល់មក្ថ្ែង៨រោច ថខរចរត្ ឆ្ន ុំខាលចោវ ស័ក្ ព.ស.២៥០៥ រត្ូវនឹងថ្ែង

ទី២៧ រមសា គ.ស.១៩៦២ រក្សួងធមមការបានចាត់្ឲ្យខុ្ុំសថមែងធមរ៌នេះ

ដាក់្ឧរគោសនសពទផាយោមវទិយុជត្ ិ រដើមបីជររគឿងរបដាប់សត្បិញ្ញា ថ្ន

ជនានជុនរគប់របរភទ ឲ្យបានរជបចាស់អុំពីអត្ថន័យថ្នឱវាទរបស់រពេះសាម -

សមពុទធថនរយើង ខ្ុុំក៏្បានសថមែងធមរ៌នេះរដាយរសាមនសសរចត្នា។

លុេះដល់ថ្ែង១៣រក្ើត្ ថខរចរត្ ឆ្ន ុំខាលចោវ ស័ក្ ព.ស.២៥០៥ រត្ូវនឹង

ថ្ែងទី៦ រមសា គ.ស.១៩៦៣ រក្ុមញាត្មិរិត្និងសិសានសិុសសថ្នរពេះរត្ជ

រពេះគណុ រពេះមហារជត្បិបរញ្ញា ថាច់ ម ៉ី (វត្ែរក្ពុុំឈូក្ រសុក្ជុើរក្ុង (ចវូ

ថាញ់) រខត្ែរពេះរត្ពុំង (រោវញិ) ក្មពុជររកាម) បានមលូមត្គិ្នន ជឯក្ចឆនទ

របាេះពុមពរសៀវរៅរនេះ ថចក្ជធមមទនក្នុងឱកាសរធវើបុណយទក្ខណិានបុបទន

បយិអត្ែក្ថា

០១

រដើមបីឧទទិសក្សុលនិងរ ុំឭក្ដល់វញិ្ញា ណក្ខនធថ្នរពេះសព ខុ្ុំបានជយួឧបត្ថមភ

ក្នុងពិធបីុណយ លុេះរោថត្បានសររមច។

បិយអត្តកថា

នមោ តស្ស ភគវមោ អរហមោ ស្ោា ស្ម្ពុទ្ធស្ស។

សូមនសាា រចុំរពេះរពេះរត្នរត្យ័ គរឺពេះពុទធ រពេះធមនិ៌ងរពេះសងឃរដាយ

រសចក្ែរីគ្នរព។

ក្នុងរវលារនេះ អាោម ភាពនឹងសថមែងអុំពី បិយអត្តកថា ផាយោម

វទិយុជត្ថិ្នរបរទសក្មពុជ រដើមបីជររគឿងរបដាប់សត្បិញ្ញា ដល់អស់រលាក្-

អនក្ជពុទធសាសនិក្ ឲ្យបានរជបចាស់អុំពីឱវាទ គពឺក្យររបៀនរបរៅរបស់

រពេះសាម សមពុទធជាច ស់ រទងរ់ោសសថមែងរ ុំឭក្សត្សិាម រត្ថី្នពពួក្សត្ែនិក្រ

ឲ្យានការភ្ាក់្រឭក្អុំពីរសចក្ែរីរសចឃ្លល នថ្នត្ណាា ដចូានថចក្រៅក្នុង

គមពរីសុំយុត្ែនិកាយ ានបទបាលីថាាៈ

នតថិ អតត ស្ម្ំ មេមំ្

ថរបថា “រសចត្ែីរសឡាញ់រសមើនឹងខលួនមិនាន”។ បានរសចត្ែីថា មនសុស

ក្នុងរលាក្គ្នម នរសឡាញ់អវីឬរពញចិត្ែអវីជងខលួនរនាេះរទ, ទកុ្ណាជវត្ថុទុំងរនាេះ

ជទីរពញចតិ្ែយ៉ា ងណាក៏្រដាយក៏្យក្មក្របដចូពុុំបានថដរ ។

រពេះភគវនែមនីុ រទងរ់ោស់សថមែងបញ្ញជ ក់្អុំពីសនាែ នចតិ្ែរបស់មនសុស

ក្នុងសក្លរលាក្ថា “បុគគលទុំងឡាយ គ្នម នអនក្ណាមយួរសឡាញ់អវីឲ្យរសមើ

នឹងខលួនឬជងខលួនរនាេះរទ” ររពេះថាខលនួរនេះរ ើយជទីរសឡាញ់ជទីរពញចតិ្ែ

ថ្នបុគគលមួយរបូៗរក្អវីររបៀបពុុំបានរ ើយ។ ដូចជបុគគលមួយរបូៗខិត្ខុំសមអិត្

បយិអត្ែក្ថា

០២

សាអ ងខលួនរបាណរដាយសាភ រាៈ ានអាវ-រខា-ថសបក្រជើងជអាទិឬខុំសិត្សក់្-

អ ុត្សក់្-កាត់្សក់្ លាបររបងរមៅទឹក្អប់ រដើមបីរធវើរបូោងកាយឲ្យានសរមស់

ផរូផង ់ ក៏្ររពេះថត្រសឡាញ់ខលួនរនេះឯង។ របើនិយយឲ្យខលីរៅរទៀត្ មនសុស

របុសរសីទរួៅ ខិត្ខុំថសវងរក្អាហារមក្បររិភាគរគប់គ្នន រនេះក៏្ររពេះថត្

រសឡាញ់ជវីតិ្ឲ្យរស់បានយូរ ខិត្ខុំងតូ្ទឹក្ដេុះថក្អលឲ្យរជេះពីខលួនរបាណ ក៏្

ររពេះថត្រសឡាញ់ខលនួ។ ពិរសសរទៀត្, រពលានជើងមឺក្យយីខិត្ខុំផកឹ្ថាន ុំដ៏

ពិបាក្, ចាក់្ថាន ុំក៏្ានមជុលយ៉ា ងរសួច រដើមបីរាង ប់រោគ្នពធពីរបូោងកាយជ

រដើម សុទធថត្រសឡាញ់ខលួនទុំងអស់។ រមួរសចត្ែរីៅ រឃើញថាគ្នម ននរណាាន ក់្

រសឡាញ់អនក្ដថ្ទឬវត្ថុដថ្ទឲ្យរសមើនឹងខលួនឬជងខលួនរនាេះរ ើយ។

ឯពក្យថា “ខលនួ” រនេះ ោមន័យថដលានមក្ក្នុងអដឋក្ថាទីឃនិកាយ

ានពក្យសួរជបញ្ញា ថា អវី ន៎ ! ថដលរៅថា “ខលនួ” រ ើយានរសចត្ែរីឆលើយ

ថា រលាក្យិធមនិ៌ងរលាក្តុ្ែរធមទ៌ុំងពីររនេះឯងរលាក្ចាត់្ថាខលួន ររពេះខលួន

រនេះឯង ថត្ងទទលួនវូរសចត្ែសុីខផង រសចត្ែទីកុ្ខផង។ រពលណាមនិាន

រសចត្ែទីកុ្ខចលូក្មរកុ្ោនរៅក្នុងោងកាយរទ រពលរនាេះរ ើយអត្ែភាពគខឺលួន

រនេះឯង ថត្ងបានជបួរសចត្ែសុីខសបាយជនិរនែរត៍្រៅ។

ថត្របើោមអត្ថន័យ ថដលរលាក្បានចងរក្ងជបទវរិរគ្នេះថាាៈ ស្ុខទ្ុក្ខ ំ

អទ្តិ ខាទ្តីតិ>អោត ថរបថា សភាវាៈទុំពរសីុនវូរសចក្ែសុីខនិងទកុ្ខ រ ម្ េះ

ថា អត្តត ពក្យអោែ រនេះរទៀត្ ោមភាសាថខមររយើងថដលធ្លល ប់ថត្ថរបរចញជ

រសចក្ែថីខមរនិងធ្លល ប់និយយត្ៗគ្នន រនាេះ គថឺរបថា ខលនួ, របូរាងកាយ។ ប៉ាុថនែ

ោមការពិត្ ពក្យថារបូក្ែ ីកាយក្ែ ី សុទធថត្ជពក្យបាលី ថត្សពវថ្ែងរនេះកាល យ

រៅជពក្យថខមរអស់រៅរ ើយ របើរគនិយយថា របូក៏្សាែ ប់បាន, និយយថា

បយិអត្ែក្ថា

០៣

កាយក៏្សាែ ប់បាន អនក្សាែ ប់អាចយល់ថារនេះរ ើយគខឺលួន។ ោមការពិនិត្យនិង

ការសរងាត្ រពមទុំងរធវើនិទសសន៍រដាយបញ្ញា ចក្ខុនិងមុំសចក្ខុរៅរឃើយថា ខលួន

រនេះឯង គ្នម នអវីដថ្ទររៅពីចតិ្ែ ររពេះចតិ្ែរនេះឯងថត្ងថត្ានក្ថនលងមយួឬ

សមបុក្មយួសរាប់រជក្រកាន សាន ក់្អារស័យជការចាុំបាច់ ររបៀបបាននឹង

សត្វពីងពង ថដលខិត្ខុំព័ទធសមបុក្សរាប់ឋិត្រៅក្នុងរពលថដលគ្នម នក្ចិច

ការអវីរបក្ប លុេះរធវើសមបុក្រនាេះរចួរ ើយ សត្វពីងពងរនាេះឯងថត្ងរត្ដាង

ខលួនរៅចុំក្ណាែ លសមបុក្ជនិចច រដើមបីចាុំសាែ ប់ដើណឹងពីទិសទុំងឡាយ រពល

ណាសត្វលអិត្ទុំងឡាយមក្ប៉ាេះពល់ដល់សមបុក្របស់វា រពលរនាេះរ ើយ

សត្វពីងពងរនេះឯង រត់្យ៉ា ងរលឿនរៅពិនិត្យរ ត្ថុដលរក្ើត្រ ើងយ៉ា ងណា

មញិ រឯីចតិ្ែថដលរជក្សមងុំរៅក្នុងអត្ែភាពគខឺលួន ចាុំសាែ ប់រមើលនវូរបូ សុំរ ង

ក្លនិ រសនិងរសាយអារមមណ៍រផសងៗ ថដលរក្ើត្រ ើងក៏្យ៉ា ងរនាេះថដរ។ ដរូចនេះ

រឃើញថាកាយរ ើយនឹងចតិ្ែថត្ងថត្ជប់គ្នន ជនិរនែរ ៍ ពុុំអាចរៅឆ្ង យពីគ្នន ឬ

ដាច់ពីគ្នន បានរ ើយ។ មនសុសក្ែ ីសត្វក្ែ ី សុទធថត្ានកាយរ ើយនឹងចតិ្ែដចូគ្នន

ទុំងអស់ កាយនិងចតិ្ែរលាក្ឧបាដចូជរសរាល ថដលរៅោមគ្នន ជនិចច

របើគ្នម នការទក់្ទងគ្នន រទ ពុុំអាចរបរពឹត្ែរៅបានជដាច់ខាត្។

រសចក្ែអីធបិាយមក្រនេះ រលាក្អនក្ទុំងឡាយរតូ្វរធវើរសចក្ែសីននិដាឋ ន

ថា របជុើរពមទុំងកាយរ ើយនឹងចតិ្ែរទើបរលាក្រៅថា “ខលនួ”។ ោមការ

ពិនិត្យនិងការនិទសសន៍ពីរដើមរ ូត្មក្រឃើញថា មនសុសសត្វទរួៅក្នុងរលាក្

សននិវាសរនេះ គ្នម ននរណាមយួរសឡាញ់អវីឲ្យរសមើនឹងខលួនឬជងខលួនរនាេះរសាេះ។

របើទកុ្ជវត្ថុរនាេះជទីរពញចតិ្ែយ៉ា ងណាក៏្រដាយ ក៏្មិនរសមើនឹងការរពញចតិ្ែ

ចុំរពេះនលួនថដរ។ ពិរសសបុំផតុ្ ក្នូរបពនធថដលជទីរសនហារពញចតិ្ែទកុ្រសមើ

ជវីតិ្យ៉ា ងណា ក៏្របដចូនឹងការរសឡាញ់ខលួនពុុំបានរទៀត្។

បយិអត្ែក្ថា

០៤

និយយរដាយរហាចរៅ សូមបីថត្មនសុសថដលានអវយវាៈមនិរគប់

រគ្នន់ ានខាវ ក់្ថភនក្, ក្ុំបុត្រចមេុះ, ដាច់រត្រចៀក្, បាក់្ថ្ដ-រជើងជអាទិ៍ ក៏្រៅថត្

រសឡាញ់ខនួនជងរសឡាញ់អនក្ដថ្ទថដរ។ រនេះក្ុុំនិយយរ ើយដល់មនសុស

ថដលានរបូោងកាយរគប់រគ្នន់ មនសុសរបុសរសីរក្មងចាស់រគប់របរភទ ខិត្ខុំ

ថសវងរក្រទពយសមបត្ែាិនលុយកាក់្ជអាទិ៍ សរាប់ទិញររគឿងសាភ រាៈរគប់

យ៉ា ងមក្ោក់្ថត្ងរបូកាយឲ្យានសរមស់ រដាយពុុំខាល ចរៅែ រត្ជក់្រនាេះ ក៏្

សុទធថត្រសឡាញ់ខលួនទុំងអស់។ រមួរសចក្ែរីៅ អនក្ណាក៏្រដាយក្នុងរលាក្រនេះ

រគខុំរបឹងថរបងរធវើការងារ ានថរក្ថសងលីជអាទិ៍ រទេះបីការរនាេះធងន់ក្ែរីសាល

ក្ែ ី ក៏្សុទធថត្ទុំនកុ្បរមុងខលួនរគជមនុទុំងអស់។ បនាទ ប់ពីការទុំនកុ្បរមុងខលួនរគ

រ ើយ រទើបរគទុំនកុ្បរមុងអនក្ដថ្ទានបងបអូនរគជរដើម។ គ្នម នអនក្ណាមយួ

ជយួអនក្ដថ្ទមនុជយួខលួនឯងរទ។ ឧបាដចូជអនក្សីុឈនួល ថដលខិត្ខុំរត្ដរ

រធវើការឲ្យរគទុំងរៅែ ទុំងរត្ជក់្ ក៏្ររពេះថត្ចងប់ានថ្ែលឈនួល សរាប់បុំរពញ

អត្ែភាពថដលជទីរសឡាញ់រក្អវីរបដចូពុុំបានរនាេះ។ រពទយក្ែី អនក្សិក្ាក្ែី

ថដលខុំពាបាលជើង,ឺ ខុំសិក្ាររៀនសូរត្រៅក្នុងរសៀវរៅធុៗំ ថដលរពរ

រពញរៅរដាយវជិជ យ៉ា ងពិបាក្ៗរនាេះ ក៏្សុទធថត្រសឡាញ់ខលួន រ ើយរគយល់

ថា លទធផលពីក្ចិចការថដលរគខិត្ខុំបុំរពញថបក្រញើស ូរពសរពញោង

កាយរនាេះជទីរសនហាថ្នអត្ែភាព រ ើយជសាភ រាៈសរាប់ឧបត្ថមភអត្ែភាព

រទៀត្ផង។

រសចក្ែអីធបិាយមក្ប៉ាុរណណ េះរនេះ បញ្ញជ ក់្ឲ្យរឃើញថា មនសុសរបុស-

រសី រក្មង-ចាស់ក្នុងរលាក្រនេះ “រសនហាខលួនជងរសនហាអនក្ដថ្ទ”។ ម៉ាាងរទៀត្

ខិត្ខុំថសវងរក្រទពយសមបត្ែ ិរដាយឥត្នឹក្ធញុរទន់អុំពីការលុំបាក្ រដាយរៅែ -

រងារនាេះសុទធថត្បុំរពញអត្ែភាពទុំងអស់។ ការខុំរបឹងថរបងរធវើខលួនឲ្យជទីពឹង

បយិអត្ែក្ថា

០៥

របស់ខលួនរនេះ ជការរបថ្ពណាស់ ប៉ាុថនែភាពររចើនថត្ងថត្គតិ្របរយជន៍សួនត្ ួ

គតិ្ថត្ពីសបាយ ឺុហា ួសរ ត្រុពក្ ពុុំបានរឭក្អុំពីររគ្នេះថាន ក់្, ពុុំបាន

រឭក្អុំពីជើហានថ្នជវីតិ្ ថដលរចេះថត្្នរៅមខុឥត្ែយររកាយដល់មែង

ណារសាេះ; ពុុំបាននឹក្គតិ្ថា រត្ើមយួឆ្ក្ជវីតិ្របស់អញរនេះ បានក្សាងអវី

ខលេះ? មយួឆ្ក្ជវីតិ្អញរនេះបានរធវើអវីខលេះជនូជត្ិ រគសារ សាសនា មហា

ក្សរត្? រត្ើក្នុងរវាង២០បាល យឆ្ន ុំរៅរ ើយរនេះ ជវីភាពអញយ៉ា ងណារៅ? ោម

ការពិត្ មនសុសទុំងឡាយររចើនថត្បរណាែ យរបូោងកាយ វាចារបរពឹត្ែលងរ់ៅ

ក្នុងអុំរពើអក្សុលលាមក្អារក្ក់្ានរលាភាៈ រទសាៈ រា ាៈជអាទិ៍។ មនិសូវ

ថសវងរក្រសចក្ែលីអ រសចក្ែរីត្មឹរត្ូវនិងការរបរពឹត្ែសុិចរតិ្ដាក់្ខលួន ពិរសស

រទៀត្ថែមទុំងានជើរនឿពុុំសមរ ត្ផុលរទៀត្ផង។ របើយ៉ា ងរនេះ រត្ើចាត់្ថា

ជអនក្រសនហាខលួនដចូរមែចបាន? អនក្របាជទ្ុំងឡាយានរពេះពុទធជរដើម ថត្ង

ឲ្យរ ម្ េះថា ជមនសុសសអប់ខលួន ពនលិចខលួន រធវើខលួនឲ្យធ្លល ក់្រៅក្នុងសភាពអន់

ែយ។

រ ត្រុនាេះ សាធជុនទុំងឡាយ ថដលជបណឌ ិ ត្របក្បរដាយរបាជ្

ញាណ កាលរបើរជបចាស់ថា ខលួនជទីរសឡាញ់របស់ខលួនរ ើយ មនិគរួ

បរណាែ យខលួនឲ្យធ្លល ក់្រៅក្នុងអុំណាចថ្នត្ណាា ថដលជររគឿងរៅ មងចតិ្ែរនាេះ

រ ើយ។ គរួថត្រធវើអុំរពើជក្ុសលបនែិចមែងៗរទើបរបថ្ព ររពេះថាការសនសុំបុណយ

រនេះ ចាត់្ថាជអុំរពើមយួរបរសើរបុំផតុ្ បុគគលមនិអាចសាម នថាត្ចិររចើនបាន

រ ើយ សមដចូពុទធភាសិត្មយួបទថា ៖

ស្ុមខា េុញ្ញស្ស ឧច្ចមោ

ថរបថាាៈ “ការសនសុំនវូបុណយ ថត្ងនាុំមក្នវូរសចត្ែសុីខ”។ ពុទធភាសិត្

បយិអត្ែក្ថា

០៦

ខាងរលើរនេះ បញ្ញជ ក់្ឲ្យរឃើញរតឹ្ថត្ចាស់ថែមរទៀត្ អុំពីការសនសុំបណុយ

ររពេះថាបុណយថដលបុគគលរធវើត្ចិក្ែ ី ររចើនក្ែ ី បុគគលពុុំអាចសាម នបានរ ើយ

រ ើយថែមទុំងបុណយរនេះរទៀត្ ថត្ងឲ្យផលក្នុងរលាក្ទុំងពីរ ឧបាដចូជ

បុគគលយក្ក្អមរៅដាក់្ក្ណាែ លវាល រគ្នប់រភលៀងថត្ងធ្លល ក់្ចេុះក្នុងក្អមបនែិច

មែងៗ យូរថខ-ថ្ែងរៅក្អមរនាេះឯងរពញរៅរដាយទឹក្យ៉ា ងណាមញិ បណុយថដល

បុគគលសនសុំបនែិចមែងៗ យូរៗរៅក៏្ររចើនដរូចាន េះឯង។ បុណយថដលបុគគលក្ុំពុង

បុំរពញ រទេះត្ចិក្ែ ី ររចើនក្ែ ី បុគគលរនាេះឯងនឹក្សាម នថា បុណយានចុំននួត្ចិ

មនិឲ្យផល លុេះដល់រពលបុណយរនាេះឲ្យផល រទើបបុគគលរនាេះដងឹថា បុណយ

ានចុំននួររចើន។

ន័យមួយវញិរទៀត្ អនក្ថដលរៅថារសឡាញ់ខលួនរនាេះ គរួណាស់ថត្សវេះ

ថសវងរក្រធវើអុំរពើជក្សុលមក្ត្មាល់ទកុ្ក្នុងខលួនឲ្យរ ើយ ក្ុុំចាុំបាច់ដល់មរណ

ភាពចលូមក្ដល់ រទើបរឭក្រឃើញអុំរពើជក្សុល រត្ើបុណយឯណា ន៎ មក្ជយួ

ខលួនទន់? របើអុំរពើជក្ុសលពីមុនៗរនាេះ រយើងមិនធ្លល ប់ជបួរបទេះដល់មែងរសាេះ។

ម៉ាាងរទៀត្ គរួថត្បុគគលទុំងឡាយរជបថា “ជវីតិ្ថ្នរយើងោល់គ្នន ពុុំអាចក្ុំ-

ណត់្សាម នបានឬពុុំអាចគូសក្ុំណត់្សាគ ល់បានទល់ថត្រសាេះ”។ ដរូចនេះបុគគល

ណាមយួ របើានគុំនិត្ឬបានរបរពឹត្ែរធវសរបថ ស ថាខលនួមនិងាយសាល ប់ឆ្ប់

ៗរទរនាេះ រ ើយបរណាែ យខលួនឲ្យធ្លល ក់្រៅក្នុងហាយនភាព របរពឹត្ែថត្អុំរពើ

លាមក្អារក្ក់្មនិជទីរពញចតិ្ែថ្នអនក្ផង ានការកាប់សាល ប់ ចងគុំនុុំគុុំក្នួ

លួចរបវញ្ចជអាទិ៍ឬរធវើឲ្យរៅជមនសុសាន ក់្ សាទ ក់្ដើរណើ រលអថ្នរគោល់គ្នន ។

មនសុសថបបរនេះឯងថ្ែងណាមយួ គងថ់ត្អុំរពើបាបរនាេះោមមក្ទន់រដាយពិត្

របក្ដ ររពេះថាអុំរពើបាប បុគគលពុុំទន់ជួបរបទេះនឹក្សាម នថាបាបមិនឲ្យផល លុេះ

ដល់អុំរពើបាបឲ្យផល រទើបបុគគលបាបដងឹថាបាបានចុំននួត្ចិឬចុំននួររចើន។

បយិអត្ែក្ថា

០៧

មនសុសចុំពូក្រនេះរទៀត្ ឥត្រវល់នឹងបុណយទនអវីទុំងអស់ រទេះបីានរឃ្លស-

និក្រដើររបកាសរៅរក្យ៉ា ងណាក៏្ពុុំរធវើដងឹរធវើឮថដរ រ ើយររចើនថត្រធវើឲ្យរគ

ានឧបសគគក្នុងក្ិចចការរនាេះផង។ ចេុះរបើក្ុំពុងថត្របរពឹត្ែនិងរបាទក្នុងក្ចិចការ

ជក្សុលដរូចនេះ ជនួជរសចក្ែសីាល ប់រត្ូវ្នជើហានមក្ដល់ បុគគលជើពូក្

រនាេះ រទើបសទុេះសាទ រធវើអុំរពើបុណយានការឲ្យទនរក្ាសីលជអាទិ៍ របើទកុ្ជខុំ

រត្ដរក្នុងក្ចិចការរនេះយ៉ា ងណា ក៏្មនិងាយនឹងរធវើបាន ររពេះអុំរពើរនេះ បុគគល

មនិថមនរធវើក្នុងរពលដខ៏លីដរូចនេះរទ ោមពិត្បុគគលរត្ូវថត្រធវើពីមនុឲ្យររសច មនិ

ថមនដល់ានទកុ្ខភ័យមក្ដល់រទើបរបវារក្រនាេះរ ើយ។ ការរបថ សយ៉ា ងរនេះ

ររចើនថត្អសារឥត្ការ ឧបាដចូជសិសសនិងនិសសិត្ថដលរបុងនឹងរប ងយក្

សញ្ញា បរត្អវីមយួ កាលពីមនុមក្មនិគតិ្ខុំសិក្ាររៀនសូរត្នវូរមររៀនរបស់

ខលួនឲ្យរចេះចាុំ រចេះថត្បថណែ ត្បរណាែ យឲ្យរពលរវលាឆលងរៅជញឹក្ញាប់ លុេះ

ដល់រពលរប ងរទើបរបវាយក្រសៀវរៅត្ចូ-ធុំមក្រត្ដាងពីមខុ រធវើយ៉ា ងរនេះ

កាលណារ ើយរចេះចាុំរទៀត្? របើដល់រពលរតូ្វរបថជងរៅរ ើយ។

មា៉ា ងរទៀត្, រសចក្ែសីាល ប់រនាេះជក្ុំពូលថ្នរសចក្ែទីកុ្ខយ៉ា ងធុំបុំផតុ្

មនសុសសត្វទុំងឡាយ ថត្ងភតិ្ភយ័រត់្រក្ជរមក្ រពលគរឺសចក្ែសុីខររៀងៗ

ខលួន។ ររពេះថា រពលជបួរបទេះនឹងរសចក្ែទីកុ្ខរពួយជរគ្នដើបូងរ ើយរទើប

សាល ប់។ របើានរ ត្យុ៉ា ងរនេះ អនក្ថដលក្ុំពុងថត្រធវសរបថ ស មនិខុំបុំរពញ

បុណយក្សុល ានឲ្យទនរក្ាសីលជអាទិ៍ទកុ្ក្នុងខលួនឲ្យបានបរបិូរពីចាង យ

ដចូរមែចរ ើយ នឹងសាងសនសុំបណុយក្នុងរពលថដលជបួនឹងរសចត្ែទីកុ្ខរពួយ

បាន។

ររពេះថា “បុណយជមតិ្ែរៅភពខាងមខុ បាបជទកុ្ខរៅនារលាក្ក្យិ

បុណយជយនជើនិេះែម ី នាុំមនសុសរបសុរសីឆលងទកុាខ ”។ អុំរពើបាបថត្ងនាុំសត្វឲ្យ

បយិអត្ែក្ថា

០៨

រសាយរសាក្ អុំរពើបុណយថត្ងនាុំសត្វឲ្យបានសុខ អុំរពើបាបនាុំឲ្យអាប់ក្តិ្ែិ

យស អុំរពើបុណយថត្ងនាុំឲ្យានក្តិ្ែយិស។ ដរូចនេះ គរួថត្បុគគលទុំងឡាយ ខុំ

ជរមេះមនទិលគរឺសចក្ែរីៅ មងនិងអុំរពើដល៏ាមក្អារក្ក់្ ឲ្យរជេះរស េះពីខលួន

បនែិចមែងៗ ដចូជបុគគលខុំពាយមដសុសរមួចថដក្ទលយ៉ា ងណា ការខុំ

ជរមេះមនទិល គរឺសចក្ែរីៅ មងចតិ្ែក៏្យ៉ា ងរនាេះថដរ។

ពិរសសរទៀត្, កាលរបើរក្ើត្ជមនសុសរ ើយ គរួក្ុុំបរណាែ យខលួនឲ្យ

ធ្លល ក់្រៅក្នុងរសចក្ែងីងតឹ្ងងល់ឬរដើររៅទុំងរធមចថភនក្រនាេះ ររពេះថាការរក្ើត្

ជមនសុសរនេះ មនិានរក្ើត្រ ើងរដាយងាយៗរទ ជការក្រមថ្រក្រពក្ណាស់

សមដចូជពុទធភាសិត្មយួបទថាាៈ

កិ្មឆោ ម្នុស្សេបដិលាមោ

ក្ិច្ោំ ម្ឆច ន ជីវិត ំ

ក្ិច្ោំ ស្ទ្ធម្ាស្សវន ំ

ក្ិមឆោ ពុទ្ធធ នម្ុេាមទ្ធ

ថរបថាាៈ “ក្រិយិថដលរត្ ប់បានមក្រក្ើត្ជមនសុស ជរបស់គបឺុគគល

ថត្ងបានរដាយក្រម ជវីតិ្គកឺាររស់រៅថ្នសត្វទុំងឡាយ ជធមមជត្គិបឺុគគល

ថត្ងបានរដាយក្រម ការសាែ ប់ធម៌ឬពក្យររបៀនរបរៅអុំពីសាន ក់្ថ្នសបបុរស

ជក្ចិចគបឺុគគលថត្ងបានរដាយរក្ ការរោស់ដឹងរបស់រពេះសាម សមពុទធទុំងឡាយ

ជក្ចិចគបឺុគគលថត្ងបានរដាយក្រម”។

ពុទធភាសិត្រនេះ ានរសចក្ែរីជលររៅទលូុំទលូាយជពន់រពក្ណាស់

ររពេះថាការរក្ើត្ជមនសុសរនេះជរបស់រក្; រក្បានរស់ោនានជវីតិ្ឲ្យបាន

បយិអត្ែក្ថា

០៩

យឺនយូរ ថែមទុំងរក្បានសាែ ប់ពក្យរពចន៍អុំពីសាន ក់្ថ្នសបបុរសឲ្យបាន

ចាស់លាស់ ពិរសសបុំផតុ្រក្បានជបួនឹងរពេះសាម សមពុទធរទៀត្ផង។

រ ត្ុរនេះ អស់រលាក្អនក្ថដលជពុទធសាសនិក្ទុំងឡាយ កាលរបើបាន

មក្រក្ើត្ជមនសុសរពញលក្ខណាៈ រ ើយជអនក្របក្បរដាយរបាជ្ញាណ

រទៀត្រនាេះ គរួថត្រធវើអុំរពើណាមួយថដលានផលរបរយជន៍ដល់ជត្ ិសាសនា

រពេះោជបលល័ងានិងដល់សាធ្លរណជន មនិរតូ្វទកុ្ឲ្យកាលាៈរទសាៈឆលងរៅ ួស

រដាយឥត្របរយជន៍រនាេះរទ ថែមទុំងមនិរតូ្វគតិ្ថត្របរយជន៍សួនត្សួងគម

រគួសារបស់ខលួនរ ើយ។ រត្ូវគតិ្ដល់របរយជន៍រមួនិងរបរយជន៍សាធ្លរណ៍

ចុំរពេះជត្ ិ សាសនា រពេះោជបលល័ងាជអាទិ៍។ របើបុគគលណាមយួ គតិ្ថត្

របរយជន៍សួនត្រួសងគមរគួសាររបស់ខលួន មនិជយួសរនាែ សដល់អនក្រក្ខសត់្

ទគុត៌្ជរដើម អនក្រនាេះឯងរវលាថដលជបួរបទេះរសចក្ែទីកុ្ខរពួយ ដចូជរចារ

ភយ័អគគិភ័យនិងររគ្នេះថាន ក់្ចថ្រងថផសងៗ ថត្ងថត្ទទលួរសចក្ែទីកុ្ខរពួយថត្ាន ក់្

ឯង។ សមដចូពុទធភាសិត្ថាាៈ

មន កាស្ ីលភមត ស្ុខ ំ

ថរបថាាៈ “អនក្បររិភាគថត្ាន ក់្ឯង រថមងមមិបានសុខ” ពុទធភាសិត្រនេះ

ានរសចក្ែទីលូុំទលូាយ ថែមទុំងរបក្បរដាយអត្ថន័យយ៉ា ងរជលររៅរទៀត្

ផង ររពេះអត្ថន័យក្នុងភាសិត្រនេះ រៅបញ្ញជ ក់្បុគគលណាមយួថដលគតិ្ថត្

របរយជន៍សួនត្ ួ សងគមរគួសាររបស់ខលួន។ ជនជើពូក្រនាេះរទៀត្ ពុុំបាននឹក្

រឃើញដល់របរយជន៍សាធ្លរណ៍ដល់មែងរសាេះ។

ដរូចនេះ រសចក្ែទីកុ្ខរពួយក៏្រត្ូវទទលួថត្ាន ក្ឯងថដរ។ ររពេះថារសចក្ែី

សុខឋិត្រៅក្ថនលងណា ក្ថនលងរនាេះរ ើយានរសចក្ែទីកុ្ខ។ រសចក្ែសុីខឋិត្

បយិអត្ែក្ថា

១០

រៅរលើបុគគលរបូណា បុគគលរបូរនាេះថត្ងបានជបួរសចក្ែទីកុ្ខរៅថ្ែងណាមយួ

រដាយពិត្របាក្ដ។ របើបុគគលរបូណាថចក្រសចក្ែសុីខរៅឲ្យអនក្ដថ្ទ បុគគល

របូរនាេះគងប់ានទទលួរសចក្ែសុីខរដាយពិត្ថដរ។

ររពេះរ ត្ដុរូចាន េះរ ើយ រយើងទុំងឡាយគរួថត្រធវើអុំរពើជរបរយជន៍

សាធ្លរណ៍ដល់ជត្ ិ សាសនា រពេះោជបលល័ងា ដល់ខលួននិងដល់សាធ្លរណជន

រទើបរបថ្ព។ ររពេះជនទុំងរនាេះសុទធថត្ជយួសររងាគ េះ ជអនក្ានឧបការាៈគណុ

ចុំរពេះរយើងនិងញាត្មិតិ្ែថ្នរយើងផង។ រយើងមនិរតូ្វបរណាែ យឲ្យជវីតិ្្ន

រៅរដាយឥត្ទីរៅ រត្ូវរធវើអវីមួយទកុ្ជរក្រ ែិ៍ដល់ក្នូរៅនិងបឆ្ឆ ជនជន់ររកាយ

រទើបរ ម្ េះថាជអនក្ានចតិ្ែរមោែ ក្រណុាចុំរពេះអនក្រក្ខសត់្។

សមដចូជសុភាសិត្ថដលបណឌ ិ ត្និពនធទកុ្ថាាៈ

រស់រៅធមមោ

ធោីរបាប់ថា រស់ឥត្ត្ថ្មល

លុេះថត្របឹងថរបង ទកុ្រក្រ ែិ៍សាន ថ្ដ

ទកុ្ពក្យសមែ ី រទើបរស់ថ្ែលថាល ។

របើមនិដរូចាន េះ

ទកុ្ជខុំរស់ រៅយូរយ៉ា ងណា

រស់ឥត្អុំរពើ សមែុក្រលាកា

ធោីរបាប់ថា រស់អន់ជងសត្វ។

បយិអត្ែក្ថា

១១

ថែមទុំងរសបនឹងសុភាសិត្មយួរទៀត្ថាាៈ

“របូសត្វទុំងឡាយថត្ងចាស់រគ្នុំរគ្ន រក្រ ែិ៍រ ម្ េះរៅនាមនិរគ្នុំរគ្ន

រ ើយ”។

រៅក្នុងថ្ផទសុភាសិត្ទុំងពីររនេះ សូមរលើក្យក្ពក្យថដលានខលឹម

សារពីរា៉ា ត់្មក្រធវើការនិទសសន៍រពមទុំងវនិិចឆយ័និងពរងកី្ដចូត្រៅ ៖

ពក្យថា “របូ” ថរបថា ធមមជត្វិនិាសបាត់្បងរ់ៅរដាយអុំណាចរៅែ

និងរត្ជក់្ បានដល់ភតូ្របូ៤គ ឺ ដ ី ទឹក្ រភលើង ខយល់ ថដលអារស័យរៅក្នុងរបូ

រនាេះ ឯង។ រ ើយជធមា៌នលក្ខណាៈនិងរបូោងយ៉ា ងជក់្ចាស់ ថត្ផទុយរៅ

វញិ ជធមឥ៌ត្វញិ្ញា ណ សរាប់ដងឹរសជត្ ិរៅែ រត្ជក់្អវីទុំងអស់។

មា៉ា ងវញិរទៀត្ រលាក្ថរបថា “ថត្ងថត្កាល យពីត្ចិរៅររចើន, ពីរក្មងរៅ

ចាស់, ពីចររមើនរៅវនិាស”។ សពវសត្វរត្ូវថត្ដងឹនវូដើរណើ ររបរពឹត្ែរិៅរបស់

របូ ថដលរលាក្សនមត្ថា អត្ែភាព។ អត្ែភាពរនេះឯង បានដល់អវីមយួថដល

រក្ើត្រ ើង រ ើយរឃើញចាស់នឹងរភនក្ រលាក្រៅថា របូ រទេះបីរបូរនាេះជ

រភទរសីឬរភទរបុសក៏្រដាយ របើរក្ើត្រ ើងរ ើយ មនិយូររ ើយថត្ងវនិាស

រៅជធមមោ ថែមទុំងមនិបានទទលួរទុំរទ រៅោមរពលរវលារទៀត្ផង។

រ ត្ ុនឹ ងរ ើយ បានជរពេះសមណរគ្នត្មថដលជរគូយ៉ា ងឯក្និង

ជទសសនវទិយូ៉ា ងរឆនើមក្នុងពិភពរលាក្រនេះ រទងរ់ោស់ថាាៈ

រូេំ ជីរតិ ម្ឆច នំ នាម្មោតតំ ន ជីរតិ

“របូរបស់សត្វទុំងឡាយថត្ងចាស់រគ្នុំរគ្នរៅ ឯនាមនិងរគ្នត្ែរបស់

សត្វទុំងឡាយមនិរគ្នុំរគ្នរ ើយ”។ មា៉ា ងរទៀត្ របូរនេះឯងរបើទកុ្ជជនណា

បយិអត្ែក្ថា

១២

មយួជើនាញខាងរវទយវទិានិងធមវ៌ទិាយ៉ា ងណាក៏្រដាយ ក៏្មនិអាចរក្ឧបាយ

នឹងបនែជវីតិ្អាយុសងាខ រ ឲ្យរស់រៅយឺនយូរបានរ ើយ។ ថត្ងវលិរៅមក្ដចូ

ជក្ងច់រក្ ថដលរចេះថត្វលិរៅមខុឥត្ឈប់ឈររៅមយួក្ថនលងរក្ើត្រទ។ ការ

ផ្ទល ស់បែូរថ្នរបូរនេះឯង រទើបរលាក្ឲ្យរ ម្ េះថា “អនិចចក្មម=សាល ប់=ងាប់”។

មា៉ា ងរទៀត្ របូរនេះឯង ររបៀបបាននឹងដុើថ្នពពុេះទឹក្ ថដលរត្ូវរលក្

បក់្របាក្មក្ក្ររ ើងរៅជដុើធុៗំ ប៉ាុថនែពុុំបានឋិត្រែរយឺនយូររ ើយ ថ្ែងណា

មយួនឹងកាល យរៅជទឹក្វញិរដាយពិត្របាក្ដ។

ឯពក្យថា “នាម” ថរបថា ធមមជត្ណិាមយួថដលឱនងាក្រររៅឬធមម-

ជត្ណិាមយួថដលានថត្រ ម្ េះ ឥត្ានរបូ សណាឋ នរនាេះក៏្រៅថា នាម

ថដរ។ នាមរនេះឯង រទេះបីជរ ម្ េះវតុ្ថុក្ែ ីជមនសុសក្ែ ីជសត្វក្ែ ីរលើក្ថលងថត្

ធមមជត្ថិដលមិនទន់ោុំងរ ើង មនិទន់រក្ើត្រ ើង រទើបឲ្យរ ម្ េះថា នាមមនិ

បាន។ ពក្យថា នាមរនេះរទៀត្ ានរសចក្ែទីលូុំទលួាយ រ ើយមនិងាយនឹង

សាបសូនយរដាយងាយរ ើយ។ ដចូជនាងវសិាខា អនាែបិណឌ ិ ក្រសដឋ ី ថដល

ជអនក្ានលបីរ ម្ េះរៅក្នុងរពេះពុទធសាសនា សមយ័ថដលរពេះសាម សមពុទធ

រទងគ់ងរ់ៅរ ើយ។ សក្មមភាពនិងចរយិសមប័ទ រពមទុំងរបូសមបត្ែ ិ របក្ប

រដាយរសាភណភាពយ៉ា ងបរបូិណ៌ រ ើយថែមទុំងជអនក្ានជើរនឿសមរ ត្ុ

ផលរទៀត្ផង។ រដាយរ ត្ផុលនិងសាន ថ្ដរបស់ជនទុំងរនាេះ របើទកុ្ជរបូោង

កាយថបក្ធ្លល យរៅោប់រយឆ្ន ុំយ៉ា ងណា ក៏្ នាម របស់ជនជើពូក្រនាេះរៅរស់

ររវើក្រ ូត្មក្ដល់សពវថ្ែង ថដលរយើងបានសាគ ល់រ ម្ េះរដាយពិត្របាក្ដ។

ដរូចនេះរឃើញថា នាមានន័យថបលក្គ្នន ; ពិត្ានថត្ជគនឹូងពក្យថា របូ។ ប៉ាុថនែ

របូថត្ងផ្ទល ស់បែូរនិងថបក្ធ្លល យរៅវញិជការចាុំបាច់ មនិអាចបុគគលណាមយួ

ហាមឃ្លត់្ោោុំងចាុំថ្ែងរនេះ ថខរនាេះ ឆ្ន ុំមខុបានរ ើយរចេះថត្វលិរៅរក្រសចក្ែី

បយិអត្ែក្ថា

១៣

វនិាសជនិចច។

ឯនាមវញិរនាេះ មនិរចេះពុក្ផយុរលួយរដាយរភលើងរឆេះឬក៏្វនិាសឯងៗ

រនាេះរទ ថត្ងរៅរស់ររវើក្រលើសក្លរលាក្ ថែមទុំងពុុំងាយនឹងសាបសូនយ

ឆ្ប់ៗរនាេះថដរ។

អធបិាយមក្ប៉ាុរណណ េះ សឲ្យរឃើញថា របូនិងនាមានភាពរផសងគ្នន ។

របើរយើងដងឹថា របូថត្ងថបក្ធ្លល យ, របូក្ុំណត់្មនិបាន, របូថត្ងពុក្ផយុរលួយ

រៅោមសភាពរៅែ និងរត្ជក់្រនាេះ រត្ូវថត្រយើងរធវើអុំរពើណាមយួឲ្យបានជ

របរយជន៍ រមួនឹងរបរយជន៍សាធ្លរណ៍ដល់ជត្ ិ សាសនា រពេះោជបលល័ងា

ដល់ខលួននិងដល់សាធ្លរណជន ររពេះថាជវីតិ្ គកឺាររស់រៅរនេះ ខលេះានរប-

រយជន៍ ខលេះឥត្របរយជន៍។ ជវីតិ្មនសុសថដលានរបរយជន៍រនាេះគាឺៈ មនសុស

ណាមយួថដលក្ុំពុងរស់រៅក្នុងរលាក្រនេះ របើជបពវជតិ្ (អនក្បួសក្នុងរពេះពុទធ

សាសនា) អនក្បួសរនាេះបានសិក្ាក្បួនចាប់ខាងរពេះពុទធសាសនាររៅរជេះ

រ ើយ ថែមទុំងបានរបរពឹត្ែោមការរចេះដងឹរនាេះ រ ើយបានបុំរពញមខុងារ

ោមឋានាៈរបស់ខលួន រដើមបីឲ្យរក្ើត្ផលរបរយជន៍ ថែមទុំងក្ចិចការណាថដល

រត្ូវទក់្ទងដល់ផលូវរលាក្រទៀត្ផង។

ប៉ាុថនែក្ចិចការទុំងរនាេះឥត្ទស់ខុសនឹងចាប់រពេះពុទធសាសនា រ ើយ

បានបុំរពញក្ចិចការរនាេះឯង សមោមសត្ថភាពថដលអាចរធវើបាន រដើមបីឲ្យ

រក្ើត្ផលរបរយជន៍ដល់រពេះពុទធសាសនាផង ដល់ខលួននិងដល់សាធ្លរណជន

ផង ឥត្ានខជិលរចអូស រធវើខលួនឲ្យជបពវជតិ្លមមទីពឹងខលួនឯងបាន ទុំងឲ្យជន

ឯរទៀត្ទីពឹងផង។

របើរគ សថវញិ រគ សថរនាេះានចតិ្ែសបបុរស ានរបាជ្ សាគ ល់

បយិអត្ែក្ថា

១៤

ការខុសរត្ូវពិត្ រ ើយរបរពឹត្ែមនិឲ្យខុសឆ្គ ុំឆគងបុំពនរៅរលើផលូវពុទធចរក្និង

អាណាចរក្ឬចាប់រដឋបបរវណី រពមទុំងបានរធវើរបរយជន៍ឲ្យរក្ើត្រ ើងដល់

របរទសជត្ាិត្ភុមូ ិ ដល់សាសនានិងដល់សាធ្លរណជនទរួៅ រដាយក្ាល ុំង

កាយវាចាចតិ្ែនិងក្ាល ុំងរទពយ។ ជវីតិ្ថ្នមនសុសទុំងរនាេះ រទេះជបពវជតិ្ក្ែ ី

រគ សថក្ែ ី រ ម្ េះថាជវីតិ្ានរបរយជន៍រដាយពិត្។ ររពេះមនសុសរនាេះបាន

បុំរពញក្ចិចការរបស់ខលួនដា៏នរបរយជន៍ ក្នុងរពលថដលានជីវតិ្រស់រៅ

លុេះដល់អស់ជវីតិ្រៅ ក្ចិចការថដលខលួនរធវើ អាចជនូខលួនឲ្យរៅទទលួរសចក្ែី

សុខក្នុងបររលាក្ផង អនក្ថដលរធវើអុំរពើលអក្នុងរពលថដលខលួនានជវីតិ្រស់រៅ

យ៉ា ងរនេះ រ ម្ េះថា ជវីតិ្មនសុសានរបរយជន៍។ ររពេះក្ចិចការថដលសល់

រៅ ថត្ងបានជរបរយជន៍សរាប់បចាឆ ជនរធវើជគុំរ។ូ មិនថត្ប៉ាុរណាណ េះ ថត្ង

បានជរបរយជន៍សរាប់ជត្ ិសាសនានិងជនទរួៅផង។

ជវីតិ្មនសុសថដលគ្នម នរបរយជន៍រនាេះ គមឺនសុសណាមយួ ថដលក្ុំពុង

រស់រៅក្នុងរលាក្ របើបពវជតិ្ពុទធសាសនិក្ បពវជតិ្រនាេះ មនិយក្ចតិ្ែទកុ្ដាក់្

ក្នុងការររៀនសូរត្ឲ្យរចេះចាុំនវូក្បួនចាប់ថផនក្រពេះពុទធសាសនា, ថបរជចូលចតិ្ែ

ក្នុងការរបរពឹត្ែទិស់ខុសនឹងចាប់រពេះពុទធសាសនារៅវញិ ឥត្បានបុំរពញ

មខុការណាមយួថដលនាុំឲ្យានផលរបរយជន៍ដល់រពេះពុទធសាសនា ដល់

របរទសជត្ាិត្ភុមូិោមទុំនងថដលបពវជតិ្គរួរធវើបានរនាេះ រត្ ប់ជរធវើខលួន

ឲ្យជបុគគលាន ក់្សាទ ក់្ដើរណើ រក្នុងការចររមើនដល់រពេះពុទធសាសនា របរទស

ជត្ាិត្ភុមូ ិ រពមទុំងរធវើខលួនឲ្យឃ្លល ត្រចញចាក្ផលរបរយជន៍ក្នុងបចចុបបនន

និងបររលាក្។ របើរគ សថវញិ រគ សថរនាេះជអនក្របាសចាក្សត្បិញ្ញា ាន

ការរធវសរបថ សក្នុងក្ចិចការជនិចច ចលូចតិ្ែថត្របរពឹត្ែរធវើថត្អុំរពើអារក្ក់្

ានអបាយមខុនិងបញ្ចរវោជរដើម ជអុំរពើនាុំឲ្យខលួនវនិាសក្នុងរលាក្ទុំងពីរ

បយិអត្ែក្ថា

១៥

ឥត្បានបុំរពញក្ចិចការណាមយួថដលានរបរយជន៍ ដល់រពេះពុទធសាសនា

ដល់របរទសជត្ ិ ាត្ភុមូិនិងដល់សាធ្លរណជន មនសុសថបបរនាេះរទៀត្ របើ

ខលួនជអនក្ានក្ាល ុំងរទពយយ៉ា ងណាក៏្រដាយ ក៏្មនិអាចយក្ក្ាល ុំងរទពយរនាេះ

រៅរធវើអវី ឲ្យរក្ើត្ជផលរបរយជន៍សរាប់ខលួននិងសាធ្លរណជនថដរ។ រដាយ

រហាចរៅ សូមបថីត្ការចាយវាយបររិភាគររបើរបាស់ក្នុងរគួសាររបស់ខលួនរនាេះ

ក៏្ពុុំហា នចាយវាយថដរ ពិរសសរទៀត្ សូមបីថត្ទិញឱសែសរាប់ថក្រោគ

ខលួននិងរគួសារខលួនក៏្ពុុំហា នចុំណាយរទៀត្ផង។ លុេះដល់រពលមរណសម័យ

ចលូមក្ដល់ រទពយសមបត្ែថិដលខលួនខុំបរញ្ចញរញើសថក្អលត្ស ូជមយួធមម-

ជត្រិនាេះ ក៏្រត្ូវវនិាសអស់រៅរដាយពុុំបានបរញ្ចញផលរបរយជន៍ណាមយួ

ទកុ្ឲ្យក្នូរៅរសាេះរ ើយ។ ជវីតិ្មនសុសថបបរនេះ ជជវីតិ្ឥត្របរយជន៍ពិត្

ឧទ រណ៍ដចូសមយ័ថដលរពេះសាម សមពុទធរទងគ់ងរ់ៅរ ើយ មចឆរយិរសដឋី

ជអនក្ក្ុំណាញ់បុំផតុ្ សូមបីថត្ចងទ់ទលួទននុំអថមបង ក៏្មនិហា ននិយយ

របាប់ភរយិ ស ូរដក្រក្ើត្ទកុ្ខ ររពេះថត្ពីចងប់ររិភាគនុំរនាេះ ការរធវើយ៉ា ងរនេះ

ជរ ត្នុាុំឲ្យខូចក្តិ្ែយិសផង ថែមទុំងជអនក្មនិជទីរពញចតិ្ែថ្នជនទរួៅ

ផង។ ជវីតិ្ដចូយ៉ា ងមចឆរយិរសដឋរីនេះ ជជវីតិ្ឥត្របរយជន៍ ររពេះខលួនកាល

រស់រៅពុុំបានក្សាងអវីឲ្យបានថ្ែលែនូរ ទកុ្ឲ្យក្នូរៅររកាយៗសាគ ល់សាន ថ្ដខលួន

រសាេះ។

រពេះពុទធជាច ស់ថដលជរគូមយួយ៉ា ងឯក្រៅក្នុងពិភពរលាក្រនាេះ រទង់

រោសសថមែងថាាៈ “បុគគលឯណារស់រៅថត្មយួថ្ែង រ ើយបានរធវើរបរយជន៍

យ៉ា ងររចើន បានរធវើអុំរពើលអររចើន ជវីតិ្ថ្នបុគគលរនាេះជជវីតិ្របរសើរថ្ែលែនូរជង

ជវីតិ្ថ្នបុគគលថដលរស់រៅោប់រយឆ្ន ុំ ថដលពុុំបានរធវើរបរយជន៍អវីដល៏អបនែិច

ណារសាេះ។

បយិអត្ែក្ថា

១៦

រ ត្រុនេះរ ើយ រយើងទុំងឡាយថដលជពុទធសាសនិក្ បានមក្រក្ើត្

ជមនសុសរពញលក្ខណាៈ រពមទុំងានជវីតិ្រស់រៅ ក្នុងឋានាៈថដលរបក្ប

រដាយចាប់រពេះពុទធសាសនា ចាប់សរាប់រដឋរគប់រគ្នន់គរួក្ុុំរភលក្ខលួនឲ្យរសាេះ

ខុំរបឹងថរបងបណែ ុេះសត្បិញ្ញា ឲ្យរគប់រគ្នន់ ខុំពិចារណានវូរទឹសែីថ្នរពេះពុទធថដល

រពេះអងគបានសថមែងទកុ្មក្រនាេះឲ្យចាស់លាស់រទើរបថ្ព; ខុំក្ាច ត់្បងន់វូអុំរពើ

អារក្ក់្លាមក្ថដលបណឌ ិ ត្ពុុំសររសើរ; គរួរបកាន់យក្រត្ូវ លេះបងអ់ុំរពើអា-

រក្ក់្ អុំរពើខុស។ លេះបងរ់ទស របកាន់យក្គណុ លេះបងអ់ុំរពើបាបរបកាន់

យក្បុណយ ថដលបណឌ ិ ត្ថត្ងោប់អានរទើបរបថ្ព។

ពិរសសបុំផតុ្ គរួថត្រធវើអុំរពើជក្សុលទន់ខលួនានជវីតិ្រស់រៅ ក្ុំចាុំ

ដល់មរណភាពចលូមក្សរងគុបរទើបរឭក្រឃើញអុំរពើជក្សុលរនាេះ។

ធមមកថា ថដលសថមែងអុំពីការរសឡាញ់ខលួនរនាេះ ក៏្សមោមកាល

រវលាថដររ ើយ ថត្មនុនឹងបញ្ចប់នវូធមរ៌ទសនាក្នុងឱកាសរនេះ សូមរបមុុំរប-

មលូក្សុលថដលរក្ើត្ពីការសាែ ប់ធមរ៌នេះ ឧទទិសចុំរពេះវញិ្ញា ណក្ខនធថ្នអត្តី្

បុពវបុរសទុំងឡាយ ានរពេះមហាក្សរត្ជអាទិ៍។ សូមឲ្យបុពវបុរសទុំងរនាេះ

ឋិត្រៅក្នុងរសចត្ែសុីខថត្មា៉ា ង។

—សូមឲ្យរពេះមហាក្សរត្ទុំងពីររពេះអងគ ានសរមែចរពេះមហាក្សរត្ិ-

យនីនិងសរមែចរពេះរបមខុរដឋ មយួអរនលើរដាយរពេះោជវងានវុងស មរនែីោជការ

រគ្នប់ត្ុំថណងរបក្បរដាយបរមសុខថត្មា៉ា ងត្ររៀងរៅ។

—សូមឲ្យរបជពលរលាក្រគប់ឋានាៈក្នុងសក្លរលាក្ បានរបក្បរដាយ

រសចត្ែសុីខ ក្ុុំឲ្យានរពៀររវោនឹងគ្នន ។

—សូមឲ្យសក្លរលាក្ បានរសចត្ែសុីខសងប់រ ូត្ត្ររៀងរៅ រ ើយ

បយិអត្ែក្ថា

១៧

ានសានចតិ្ែរបក្បរដាយរមោែ ក្រណុា រដើមបីរក្ាមិត្ែភាព ភាត្រភាព

សមភាព សនែិភាពនិងយុត្ែធិម។៌

ធមរ៌ទសនា ថដលសថមែងមក្ប៉ាុរណណ េះ សនមត្ថាចប់ រដាយសរងខប។

រសាវរជវរដាយាៈ ថាច់ ស ត្៉ឹម

បយិអត្ែក្ថា

១៨