23
สานักงานสาธารณสุขจังหวัดกาฬสินธุ 1 แนวทางการดูแลรักษาผู ้ป่ วยทางทันตกรรม

แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

Embed Size (px)

DESCRIPTION

แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรมสำหรับ รพ.สต.

Citation preview

Page 1: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

1 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

Page 2: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

2 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

สารบญ

การบรการทนตกรรมพนฐานใน รพ.สต. ๓

แนวทางการรกษาทนตกรรมใน รพ.สต. ๔

แนวทางการประเมนผปวยกอนการรกษาทางทนตกรรม ๕

แนวทางปฏบตในการถอนฟน ๘

แนวทางปฏบตในการอดฟน ๑๐

แนวทางปฏบตในการขดหนปน ๑๑

แนวทางปฏบตในการจายยาทางทนตกรรม ๑๓

แนวทางปฏบตในผปวยทมภาวะเลอดออก (bleeding) ๑๕

แนวทางปฏบตในผปวยเปนลมหมดสต ๑๖

แนวทางปฏบตในการดแลผปวยความดนโลหตสง ๑๗

แนวทางปฏบตในการดแลผปวยเบาหวาน ๑๘

แนวทางปฏบตในการดแลผปวยโรคไต ๑๙

แนวทางปฏบตในการดแลผปวยโรคหวใจ ๒๐

แนวทางปฏบตในการดแลผปวยทไดรบยา anticoagulants ๒๑

แนวทางปฏบตในการสงตอผปวยจาก รพ.สต. ๒๒

เอกสารอางอง ๒๓

Page 3: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

3 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

การบรการทนตกรรมพนฐานใน รพ.สต.

1. ดานทนตกรรมปองกน

1.1 การใชฟลออไรดเพอปองกนโรคฟนผ

1.2 การใชสารเคลอบหลมรองฟนเพอปองกนโรคฟนผ

1.3 การขดหนน าลายและท าความสะอาดฟน เพอปองกนโรคเหงอกอกเสบ

2. ดานทนตกรรมบ าบดฉกเฉน

2.1 บ าบดฉกเฉนดานทนตกรรมเบองตน เพอลดความเจบปวด เชน การจายยาตามบญชยาหลก การลาง

แผลบรเวณชองปากและใบหนา

2.2 ชวยเหลอผปวยฉกเฉนเบองตนกอน ระหวาง และหลงการรกษาทางทนตกรรม เชน ภาวะเลอดออก

มาก เปนลมหมดสต (Flow chart)

2.3 คดแยกโรคและสงตอผปวยดานทนตกรรม เชน ผปวยทมโรคทางระบบ (systemic disease)

3. ดานทนตกรรมบ าบด

3.1 ตรวจวนจฉยและคดแยกโรคภายในชองปาก

3.2 ถอนฟนทขนปกต กรณทไมสามารถเกบรกษาไวได เชน ฟนน านมหลดชา ฟนผทะลโพรงประสาท

ฟนโดยไมสามารถรกษารากฟน รากฟนตกคาง ฟนแทโยก ทงนตองไมมภาวะแทรกซอนหรอการ

ตดเชอรนแรง

3.3 อดฟนชนดไมซบซอนดวยวสดอดฟน เชน การท า PRR, การอดฟนชวคราว, การอดฟนทผถงชน

เนอฟนยงไมทะลโพรงประสาทฟน

3.4 รกษาโรคเหงอกอกเสบโดยการขดหนน าลาย

Page 4: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

4 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

- มโรคประจ าตว*

แนวทางการรกษาทนตกรรม ใน รพ.สต.

* โรคประจ าตวทท าไมได ไดแก ความดนโลหตสง เบาหวาน โรคหวใจ โรคไตวาย โรคตบแขง โรคเลอด

ไทรอยด วณโรค โรคหอบหด โรคลมชก เปนตน

** โรคประจ าตวทสามารถท าได ไดแก โรคเกาท โรคกระเพาะอาหารทไมมภาวะโลหตจางรวมดวย

โรคเครยด โรค G-6-PD

*** หากมขอสงสยใหปรกษาทนตแพทยประจ า CUP กอน

ซกประวต, โรคประจ าตว, การแพยา

วดความดน, ภาวะซดเหลอง

ไมมโรคประจ าตว

BP < 140/90 - BP สง > 140/90

- ชพจร > 100

รกษาพนฐาน

Refer รพ. ยงยากซบซอน

ยงยากซบซอน

นดหมายตอเนอง

ไมยงยากซบซอน

Page 5: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

5 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางการประเมนผ ปวยกอนการรกษาทางทนตกรรม

I. การซกประวต

ประกอบดวย อาการส าคญ ประวตการเจบปวยปจจบน ประวตการเจบปวยในอดต ทบทวนอาการตาง ๆ ตามระบบอวยวะ ประวตครอบครว และประวตสงคม ประวตทางการแพทยทส าคญ

1. โรคประจ าตวทส าคญ 2. ประวตการเขารบการรกษาใน โรงพยาบาล 3. ประวตการไดรบการผาตด 4. ประวตการแพยา 5. ยาทไดรบ 6. สภาวะของโรคทางระบบทด าเนนอย

II. การตรวจรางกาย

1) การตรวจลกษณะทวไป สงเกตดสงตอไปน รปราง ลกษณะการเดน ระดบการรสตสตปญญา อารมณ ความรวมมอในการตรวจ การพด และเสยง ภาวะซดจากเลอดจาง (anemia) โดยดสของเยอตา (conjunctiva) รมฝปาก ลน เยอเมอกชองปาก

เลบ ฝามอ และผวหนงทวไป ภาวะดซาน โดยดสของสวนตาขาว (sclera) และผวหนงทวไป ภาวะเขยวคล า โดยดสของรมฝปาก ลน เยอเมอกชองปาก เลบ และผวหนงทวไป

Page 6: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

6 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

2) การตรวจผวหนง โดยตรวจดการมสารสจบ ภาวะซด ภาวะเหลอง ภาวะเขยวคล า ความหนาบาง ความยดหยน

ความแหงหรอมน และความหยาบละเอยดของผวหนง เหงอ ควหรอขน และรอยโรคตาง ๆ บนผวหนง 3) การตรวจตา

ตรวจดอาการตาโปน โดยมองดตาของผปวยจากดานเหนอศรษะ หรอดานขางของใบหนาวาลกตาโปนออกมาเกนแนวระหวางกระดกโหนกแกม กบขอบบนของเบาตาหรอไม ตรวจการมองเหน การเคลอนของลกตา และการปด-เปดเปลอกตา ตรวจสของเยอตาและสวนตาขาว 4) การตรวจสวนคอ

ดวามกอนหรอรอยผาตดหรอไม ถาสงสยวากอนทคอจะเปนตอมไทรอยดโตหรอไม ใหทดสอบ โดยใหผปวยกลนน าลาย ตอมไทรอยดจะเคลอนตามการกลน ตรวจหลอดเลอดด า external jugular ทคอ ซงจะมองเหนไดตอเมอมการโปงพองของหลอดเลอด โดยใหผปวยเงยหนาขนเลกนอย 5) การตรวจแขนขา

ดการสนของมอ (tremor) ตรวจโดยใหผปวยเหยยดแขน และกระดกขอมอขน (dorsifex) ถามความผดปกต มอผปวยจะสนและไมสามารถคงการกระดกขอมอขนได 6) 7) การตรวจคาสญญาณชพ

การตรวจชพจร โดยการตรวจนบอตราชพจรเปนจ านวนครงตอ 1 นาท การตรวจจงหวะการเตน

(rhythm) วามจงหวะสม าเสมอ (regular) หรอมจงหวะไมสม าเสมอ (irregular) อตราชพจรปกต 60 – 100

ครงตอนาท

การตรวจการหายใจ นบจ านวนครงทผปวยหายใจในหนงนาท สงเกตการหายใจวาสม าเสมอหรอไม

หายใจหอบลก หรอตนกวาปกต มเสยงหายใจผดปกตหรอไม ลมหายใจมกลนผดปกตหรอไม คาปกต

ของอตราการหายใจคอ 14-20 ครงตอนาท

การวดความดนเลอด ตามปกตจะท าการวดความดนเลอดในทาผปวยนงหรอนอน เมอวดคาความดนเลอดผปวยและพบคาทผดปกต ควรท าการวดซ าโดยรอเวลาใหหางจากการวดครงแรก 5-10 นาท เพอยนยนคาความดนเลอดทวดได

Page 7: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

7 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

การแปรผลคาความดนเลอด เพอใชแบงชนดของความดนเลอดสงตาม JNC VI (The 6th Report of The

Joint National Committee and Treatment of High Blood Pressure) โดยใชกบผทมอายมากกวา 18 ปขนไป ดงตาราง

ประเภท Systolic (mmHg)

Diastolic (mmHg)

Optimal <120 <80 Normal <139 <85 High-normal 135-139 85-89 Hypertension

Stage 1 140-159 90-99 Stage 2 160-179 100-109 Stage 3 180 110

Page 8: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

8 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางปฏบตในการถอนฟน

1.ผ รบบรการ

2.ขนตอนการประเมนผ ปวย

ขนตอนการวนจฉย

เหมอนผงการปฏบตงานตรวจสขภาพชองปาก

3.การวางแผนการรกษา

4.การปรกษา/สงตอ

การรกษาทางทนตกรรม สงตอพบทนตแพทย

5.ปญหาเรงดวน การรกษาเรงดวน

6.การถอนฟน/ การสงเสรมและปองกน

7.อาการแทรกซอน

การจ าหนายผ ปวย การสงตอผ ปวย

yes No

No

No yes

yes

Page 9: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

9 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

ขอบงชในการถอนฟน

1. ฟนผลกลามถงโพรงประสาทฟน

2. โรคปรทนตทไมสามารถเกบรกษาได

3. มการตดเชอหรอพยาธสภาพบรเวณปลายรากฟน

4. ฟนทไมสามารถบรณะได

5. ฟนทไมมชวต (Pulp necrosis)

6. ฟนทม internal/external resorption

7. มความผดปกตของตวฟน/รากฟน ทเปนปญหาตอการรกษาทางทนตกรรมประดษฐหรอการบรณะฟน

8. ฟนขนผดต าแหนงโดยไมไดอยในแนวสบฟน

ขอยกเวนในการถอนฟนและใหสงตอเพอพบทนตแพทย

1. ขอพจารณาทางทนตกรรมจดฟน

2. ฟนทอยในแนวกระดกขากรรไกรหก

3. ฟนทมความเกยวของกบรอยโรคทเปนพยาธสภาพ เชน เนองอกในชองปาก

4. ขอบงชกอนการรกษาทางการแพทย เชน ไดรบเคมบ าบด , ไดรบรงสรกษา

5. ปองกนการเกดการบาดเจบ เชน การถอนฟน natal teeth , psychiatric or motor disorder

Page 10: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

10 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางปฏบตในการอดฟน

ขอบงชในการอดฟน

1. รอยโรคทเกดจากฟนผ 2. รอยโรคทไมไดเกดจากฟนผ เชน attrition, abrasion 3. รอยอดเกามปญหา แตก บน 4. ฟนบน แตกหก ไมถงโพรงประสาทฟน 5. ฟนทไดรบการรกษาคลองรากฟนแลวสามารถบรณะไดดวยการอดฟน

ขอยกเวนในการอดฟนและสงตอเพอพบทนตแพทย

1. เปนการอดฟนแบบ indirect restoration และอดฟนเพอความสวยงาม 2. รอยอดเกาทมปญหา 3. ฟนทไดรบการรกษาคลองรากฟนแลวสามารถบรณะไดดวยการอดฟน

ฟนผ

ฟนผถงชนเนอฟน

ฟนผทะลโพรงประสาทฟน

อดฟน

อดชวคราว ถอน

Refer

(เพอรกษารากฟน)

อาการ : ปวดขนไดเอง , เคาะปวด ,

เคยบวมหรอมตมหนอง , มฟนโยก ,

ปวดเวลาเคยวอาหาร

อาการ : ปวดเมอมสงกระตน เชน

น ารอน น าเยน , เคาะไมปวด , ไม

เคยบวมหรอมตมหนอง , ฟนไมโยก

Page 11: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

11 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางปฏบตในการขดหนปน

ในผ ปวยตดเชอ HIV เมอใชเครองขดหนปนไฟฟา ควรใชรวมกบ high power suction

กรณทพบอาการเฉยบพลน เชน เหงอกบวม, acute necrotizing ulcerative gingivitis (ANUG) ให

ท าการขดหนปนเฉพาะท เทาทท าได โดยใหยาปฏชวนะถาจ าเปนและแนะน าผปวยอมบวนปากดวย

น าเกลออนๆ หรอ 0.12% chlorhexidine mouthwash นาน 1 นาท วนละ 2 ครงหลงแปรงฟนเชา- เยน

จากนนสงตอเพอพบทนตแพทย

1.ผ ปวย

2.การประเมนสภาพผ ปวย

3.การวนจฉย

4.วางแผนการรกษา

5.อาการเฉยบพลน รกษาเรงดวน

สงตอพบทนตแพทย 6.การแนะน าสงเสรมอนามยชองปาก

7.SCALING

8.อาการแทรกซอน สงตอ

จ าหนาย

yes

No

yes

No

Page 12: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

12 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางปฏบตในการจายยาทางทนตกรรม

1. ยาแกปวด

1) Paracetamol

-ผใหญ : Paracetamol (500 mg) รบประทานเวลาปวด ครงละ 1-2 เมด ทก 6 ชม. หามรบประทานเกนวนละ 5 ครง

-ส าหรบเดก ต ากวา 12 ป : Paracetamal Syrup (120 mg/ 5 ml) 1 ขวด ม 60 ml : Paracetamal tablet (325 mg) 10-15 mg/kg/dose รบประทานเวลาปวด ทก 6 ชม. หามรบประทานเกนวนละ 5 ครง

สรปการสงจายยาตามน าหนก

น าหนกเดก dose

8 – 11 กโลกรม 1 ชอนชา

12 – 15 กโลกรม 1 ½ ชอนชา

16 – 19 กโลกรม 2 ชอนชา

20 – 21 กโลกรม 2 ½ ชอนชา หรอ 325 mg/tab

22 กโลกรม ขนไป 325 mg/tab

2) Ibuprofen (หามใชในหญงมครรภ)

-ผใหญ : Ibuprofen (400 mg) วนละ 3 ครง หลงอาหาร เชา – กลางวน – เยน

-ผลขางเคยง : ระคายเคองกระเพาะอาหาร, หามกนยาขณะทองวาง

Page 13: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

13 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

2. ยาปฏชวนะ

1) Amoxicillin

๏Amoxicillin Suspension (Syrup) (125 mg/ 5 ml) 1 ขวด ม 60 ml

๏Amoxicillin capsule (250 mg) 25-50 mg/kg/day วนละ 3 ครง หลงอาหาร เชา – กลางวน – เยน

น าหนกเดก dose จ านวนยาน า ยาเมด

4 – 5 กโลกรม ½ ชอนชา x 3 1 ขวด -

6 – 7 กโลกรม ¾ ชอนชา x 3 1 ขวด -

8 – 11 กโลกรม 1 ชอนชา x 3 1 – 2 ขวด -

1 ½ ชอนชา x 2 1 – 2 ขวด -

12 – 14 กโลกรม 1 ½ ชอนชา x 3 2 ขวด -

15 กโลกรม ขนไป 2 ชอนชา x 3 2 ขวด หรอ 250 mg 1 cap x 3 pc

- ผใหญ : Amoxicillin (500 mg) วนละ 3 ครง หลงอาหาร เชา – กลางวน – เยน

2) ถาผปวยแพ กลม Amoxicillin ใหใช Erythromycin, Roxithromycin

ก) Erythromycin

ผใหญ : 250 mg. วนละ 4 ครง หลงอาหารเชา – กลางวน – เยน และกอนนอน / หรอ

: 500 mg. วนละ 3 ครง หลงอาหารเชา – กลางวน – เยน

Erythromycin Suspension (Syrup) (125 mg/5 ml) 1 ขวด ม 60 ml

30- 50 mg/kg/day วนละ 3 ครง หลงอาหารเชา – กลางวน – เยน ไมเกน วนละ 2 กรม

Page 14: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

14 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

น าหนกเดก dose จ านวนยาน า ยาเมด

4 – 5 กโลกรม ½ ชอนชา x 3 1 ขวด -

6 – 7 กโลกรม ¾ ชอนชา x 3 1 ขวด -

8 – 11 กโลกรม 1 ชอนชา x 3 1 – 2 ขวด -

12 – 14 กโลกรม 1 ½ ชอนชา x 3 2 ขวด -

15 กโลกรม ขนไป 2 ชอนชา x 3 2 ขวด -

ข) Roxithromycin (150 mg.)

- ผใหญ 150 mg. วนละ 2 ครง กอนอาหารเชา– เยน

3) Metronidazole

- ผใหญ 200-400 mg. วนละ 3 ครง หลงอาหารเชา – กลางวน – เยน

- เดก 30-50 mg./kg./day ( 1 ชช. / 10 กก.) วนละ 3 ครง หลงอาหารเชา – กลางวน – เยน

ผลขางเคยง อาจเกดอาการ คลนไส ปวดศรษะ ปากแหง metallic taste นอกจากนยงมผล

potential teratogenicity จงไมควรใหในหญงมครรภ

3. สเตยรอยดชนดทา

- 0.1% TA oral-base (Kenalog in oral-base) ใชทาบรเวณรอยโรคในชองปากวนละ 3 ครงหลงอาหาร

4. ยาชาเฉพาะท

-2% mepivacaine with epinephrine 1:105

1.ในเดกน าหนกไมเกน 20 กก.ใชยาชาไมเกน 1 หลอด

2.ในเดกน าหนก 20 - 40 กก.ใชยาชาไมเกน 2 หลอด

3.ในผใหญ ใชยาชาไมเกน 3 หลอด

Page 15: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

15 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

เลอดไมหยดไหล

แนวทางปฏบตในผ ปวยเลอดออก (Bleeding)

สาเหตหลกทผปวยมาดวยอาการมเลอดออก - ปญหาเลอดออกภายหลงการท าศลยกรรม - ปญหาจากโรคปรทนต - ปญหาจากโรคทางระบบ - ปญหาจากการบาดเจบ เปนตน

ภาวะเลอดออกมากกวาปกต

BP 90/60 – 140/90 mmHg.

ผปวยไมมอาการเหนอยเพลย, ไมมจ าเลอด

กดผากอซชบ NSS

นาน 15 นาท , ดอาการ

Refer เลอดหยดไหล

ใหค าแนะน าผปวย

และใหกลบบาน

BP ต ากวา 90/60 หรอ สงกวา 140/90 mmHg.

ผปวยมอาการเหนอยเพลย, มจ าเลอด

กดผากอซชบ NSS

Page 16: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

16 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

ไมดขน

ดขน ไมหายใจหวใจไมเตน

หายใจ

หวใจเตน

ดขน ไมดขน

แนวทางปฏบตในผ ปวยเปนลมหมดสต

ผปวยเปนลมหมดสต

-เรยกใหผปวยรสกตว

Basic life support

Vital sign

ประเมนการหายใจ

การเตนของหวใจ

หยดการท างาน

นอนราบ ปลอบโยน

ใหดมแอมโมเนย

-ท าตวจนเสรจ

ใหค าแนะน า

กลบบาน

Clear airway

ให oxygen

อาการทวไป

Vital sign

Refer

Page 17: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

17 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางปฏบตในการดแลผ ปวยความดนโลหตสง

Blood Pressure หลกการใหการรกษาทางทนตกรรม ต ากวา 140/90 mmHg. -สามารถใหบรการทนตกรรมไดภายใตขอบเขต/ศกยภาพของตนเอง 140/90 – 160/95 mmHg. ทนตาภบาล

- ใหสงตอผปวยมาพบทนตแพทย ทนตแพทย -สามารถใหบรการทนตกรรมได ภายใตวธการปองกนและลดความวตกกงวล -สง consult แพทยเพอคดกรองผปวยความดนโลหตสง -ระวงการใชยาชาทม epinephrine 1:105 ไมเกน 2 หลอด (epinephrine 0.04 mg.)

160/95 – 200/115 mmHg. ทนตาภบาล - ใหสงตอผปวยมาพบทนตแพทย ทนตแพทย -ใหบรการทนตกรรมเฉพาะฉกเฉน เรงดวน -ใหใชยาชาทไมม epinephrine -สง consult แพทยเพอควบคมความดนโลหต

สงกวา 200/115 mmHg. -ชะลอการรกษาทนตกรรม -สง consult แพทยเพอควบคมความดนโลหต

Page 18: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

18 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางปฏบตในการดแลผ ปวยเบาหวาน

FPG หลกการใหการรกษาทางทนตกรรม -FPG 70-180 มก./ดล. -สามารถใหบรการทนตกรรมไดภายใตขอบเขต/ศกยภาพของตนเอง -FPG 180-200 มก./ดล. ทนตาภบาล

- ใหสงตอผปวยมาพบทนตแพทย ทนตแพทย -ใหการรกษาทางทนตกรรมทไมยงยากซบซอน เชน ขดหนปน , อดฟน , รกษารากฟน , การถอนฟนธรรมดา

- มากกวา FPG 200 มก./ดล. และ/หรอ DTX มากกวา 200 มก./ดล.

ทนตาภบาล - ใหสงตอผปวยมาพบทนตแพทย ทนตแพทย -ใหการรกษาทางทนตกรรมกรณฉกเฉน เชน บ าบดความเจบปวด , การรกษาการตดเชอ , การเจาะระบายหนอง , การหามเลอดเฉพาะท -ระวงการใชยาชาทม epinephrine 1:105 ไมเกน 2 หลอด

Page 19: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

19 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางปฏบตในการดแลผ ปวยโรคไต

หลกการใหการรกษาทางทนตกรรม ส าหรบผปวยทไดรบการฟอกเลอดผานเครองฟอกไต (Hemodialysis)

ทนตาภบาล - ใหสงตอผปวยมาพบทนตแพทย ทนตแพทย -Premedication : Amoxicillin 2 g. (oral) -ควรใหการรกษาทางทนตกรรมหลงการฟอกเลอด 24 ชวโมง -ระวง Bleeding

ผปวยโรคไตวายเรอรงทวไป

ทนตาภบาล - ใหสงตอผปวยมาพบทนตแพทย ทนตแพทย -ดคา lab : BUN , creatinine , Bleeding time , PT, PTT กอนใหการรกษาทางทนตกรรม

ยาทตองระวง -หามใช NSAIDs , Paracetamol , Penicillin V , Cephalexin , Tetracycline -ใชได : Lidocaine . Propoxyphene , Codeine , Meperidine , Erythromycin , Diazepam

Page 20: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

20 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางปฏบตในการดแลผ ปวยโรคหวใจ

Antibiotic Prophylaxis ใหในกรณ

1. artificial heart valves 2. a history of infective endocarditis 3. certain specific, serious congenital (present from birth) heart conditions, including

o unrepaired or incompletely repaired cyanotic congenital heart disease, including those with palliative shunts and conduits

o a completely repaired congenital heart defect with prosthetic material or device, whether placed by surgery or by catheter intervention, during the first six months after the procedure

o any repaired congenital heart defect with residual defect at the site or adjacent to the site of a prosthetic patch or a prosthetic device

4. a cardiac transplant that develops a problem in a heart valve.

Antibiotic Regimens for a Dental Procedure

Situation Agent Regimen: Single Dose 30-60 Minutes before Procedure

Adults Children Oral Amoxicillin 2 g 50 mg/kg Unable to take oral medication Ampicillin 2 g IM or IV 50 mg/kg IM or IV Allergic to penicillins or ampicillin (oral)

Cephalexin 2 g 50 mg/kg Clindamycin 600 mg 20 mg/kg Azithromycin or Clarithromycin 500 mg 15 mg/kg

Allergic to penicillins or ampicillin and unable to take oral medication

Cefazolin or Ceftriaxone 1 g IM or IV 50 mg/kg Clindamycin phosphate 600 mg IM or IV 20 mg/kg IM or IV

IM, Intramuscularly; IV, intravenously.

Page 21: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

21 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางปฏบตในการดแลผ ปวยทไดรบยา Anticoagulants

หลกการใหการรกษาทางทนตกรรม -กรณผปวยไดรบยา Coumadin , Warfarin

กรณ INR < 3.5 (คา INR ใชได 24 hrs.) -ใหท าหตถการไดเลย เชน งานถอนฟน 1 ถง 3 ซ งานศลยกรรมเหงอก งานครอบฟนและสะพานฟน งานขดหนปนเหนอเหงอก และงานผาฟนคดหรอฟนฝง -กรณทมฟนทตองถอนมากกวา 3 ซ ควรแบงท าหลายครง หรองานขดหนปนหรองานศลยกรรมเหงอกควรท าเฉพาะต าแหนง -การใชยาชาเฉพาะทซงมยาบบหลอดเลอด ควรใชวธการฉดเฉพาะท (infiltration) หรอฉดในเอนยดปรทนต (intraligamentary)หากจ าเปนตองฉดสกดเสนประสาท (regional nerve blocks) ควรใชกระบอกฉดยาทสามารถดดกลบได (aspirating syringe) -ท าหตถการดวยความนมนวล ไมท าอนตรายตอเนอเยอขางเคยง ก าจดเนอเยอ อกเสบในเบาฟน -ใสวสดชวยหามเลอด เชน เจลโฟม (Gelfoam) เซอจเซล (Surgicel) ไฟบรนซแลนท (Fibrin sealant) หรอ เจลเกลดเลอด (platelet gel) ในเบาฟน และเยบปดแผล กรณ INR > 3.5 - ควรพจารณาลดระดบยาตานการแขงตวของเลอดใหอยในชวงคาทใชในการรกษาโรคกอน โดยการปรกษาแพทยประจ าตวผปวย กรณ INR > 4.0 ไมควรท าศลยกรรมใดๆ

Page 22: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

22 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

แนวทางปฏบตในการสงตอผ ปวยจาก รพ.สต.

หลกการในการสงตอ

1. การสงตอใหผปวยมาพรอมใบสงตอ

2. กรณทถอนฟนรากฟนหกใหน า ตวฟนและชนสวนฟนทหกมาดวย

3. เขยนรายละเอยดในใบสงตอใหครบถวนและชดเจน

4. ควรตดตอทนตแพทยผรบการสงตอกอนน าสงผปวยเพอเตรยมความสะดวก และแนใจไดวาผปวยจะ

ไดรบการดแลเปนพเศษ (ควดวน, มาแลวไมเสยเวลา)

5. ทนตแพทยผรบการสงตอเขยนใบสงตอกลบ รพ.สต. ภายใน 2 สปดาห

ขอบงชในการสงตอเรงดวน

1. มการตดเชอรนแรง ลกลามเรว บวมนอกชองปาก

2. หายใจไมออก หายใจล าบาก

3. ไขสงมากกวา 38 องศาเซลเซยส ขนไป

4. อาปากไมได (นอยกวา 1 cm)

5. ผปวยเดก หรอ ผปวยชราทมอาการบวม

6. ผปวยทมภาวะเลอดออกผดปกต ซงไมสามารถจดการได

7. ผปวยทมภาวะแทรกซอนหลงการถอนฟน เชน BP สงหรอต าผดปกต , ปวดมาก , บวมหลงถอน

ฟน , เลอดออกหลงถอนฟน

Page 23: แนวทางการรักษาผู้ป่วยทันตกรรม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดกาฬสนธ

23 แนวทางการดแลรกษาผปวยทางทนตกรรม

เอกสารอางอง

1. คมอการใชยาในเดก ( Drug Prescription in Children ), ชาญชย พานทองวรยะกล และ ผกากรอง ลมพกานนท พมพครงท 2 ธนวาคม 2539พมพ คอมเพรส แอนด ดไซน 301/59 หมบานขอนแกนวลลา จ.ของแกน 40000

2. Mandell GL, P.W.J., Antimicrobial agents,Penicillins,cephalosporins,and other beta-lactam antibiotics. 9 th ed. The pharmacological basis of therapeutics, ed. L.L. Hardman JG, Molinoff PB,Rddon RW,Gilman AG. 1996: McGraw-Hill. 1073-1101

3. จรพนธพนธวฒกร, การวนจฉยและการบ าบดการตดเชอสาเหตจากฟน. 1 ed, ed. จรพนธพนธวฒกร.2542: บรษท โฮลสตก พบลชชง จ ากด

4. เชอโชต หงสสตต. ศลยศาสตรชองปากและแมกซลโลเฟเซยล (Oral and maxillofacial surgery), กรงเทพฯ : เยยรบคพบลชเชอร, 2536

5. แนวทางปฏบตทางทนตกรรม ในการรกษาผปวยโรคความดนโลหตสง (Hypertensive disease). สถาบนทนตกรรม: http://www.dentistry.go.th/tec_detail.php?techno_id=43

6. แนวทางปฏบตการรกษาทางทนตกรรม Clinical practice guidelines (CPG) ในผปวยโรคหวใจ

และเบาหวาน. ทนตแพทยสภา : http://www.dentalcouncil.or.th/content/prnews/detail.php?id=411&type=2

7. Prevention of Infective Endocarditis. Guidelines From the American Heart Association. A Guideline From the American Heart Association Rheumatic Fever, Endocarditis, and Kawasaki Disease Committee, Council on Cardiovascular Disease in the Young, and the Council on Clinical Cardiology, Council on Cardiovascular Surgery and Anesthesia, and the Quality of Care and Outcomes Research Interdisciplinary Working Group. Copyright © 2007, American Heart Association, Inc.

8. แนวปฏบตทางทนตกรรมในผปวยโรคไตเรอรง : http://www.thaigoodview.com/node/12038

9. กาญจนา ชยพนส. การรกษาทางศลยกรรมชองปากส าหรบผปวยทไดรบยาตานการแขงตวของเลอด. ว.ทนต.ขอนแกน. 2551; 11(2): 91- 97