1

Deel 4

DEEL 6Elektrische installatie in gebouwen

DomoticaZonnecollector

verbinding met energiebeheer

Automatischeen manuele

lichtsturingen

Oprit entuinbewaking

Venstercontact

Buitentemperatuuren helderheidsensor

windsnelheids-meting

Rolluik-, gordijn-, enzonneweringssturing

Sturing van de verwarming

Op afstand opvragensturen, storingsmelding

Busgekoppeldesloten

Paniekschakelaar

Alles uitschakelaar

Aanwezigheids-simulatievb tijdens verlof

Lichtscenario’sdoor toetsdruk

Temperatuurregelingper ruimte

Centrale meldingen bediening

2

Deel 4

DOMOTICA

1. Inleiding2. Nut van domotica3. Bussystemen4. Regels bij de installatie5. Systeem met centrale processor: Nikobus-

domoticasysteem6. Voorbeeld van een domoticabus: KNX/EIB bus7. Principiële opbouw van een KNX/EIB bus8. Bespreking van enkele componenten

3

Deel 4

1. Inleiding

domotica– residentieel– = domus + telematica

• immotica– niet-residentieel

• kantoren, bedrijven, hotels, sportcomplexen,

intelligent bedienen, beheren, integreren, van installaties in gebouwen

HBES: home and building electronic system

4

Deel 4

Domotica/immoticatoepassingen

• verlichting• klimaatregeling

– HVAC (heating, ventilation, air conditioning)• alarmsystemen

– antidiefstal, brand-, gasdetectie• energievoorziening meten is weten

– rolluiken, zonwering– ramen

• gadgets• multimedia• huishoudapparatuur, etc.

5

Deel 4

Domoticatoepassingen

Zonnecollectorverbinding met energiebeheer

Automatischeen manuele

lichtsturingen

Oprit entuinbewaking

Venstercontact

Buitentemperatuuren helderheidsensor

windsnelheids-meting

Rolluik-, gordijn-, enzonneweringssturing

Sturing van de verwarming

Op afstand opvragensturen, storingsmelding

Busgekoppeldesloten

Paniekschakelaar

Alles uitschakelaar

Aanwezigheids-simulatievb tijdens verlof

Lichtscenario’sdoor toetsdruk

Temperatuurregelingper ruimte

Centrale meldingen bediening

6

Deel 4

2. Nut van domotica

Groter comfort & meer esthetische mogelijkheden

Beperken energie en bedrijfskosten

Flexibeler installatie

Besparen op bedrading

Meer veiligheid

Meer communicatiemogelijkheden

Planning en toepassing vormen een geheel

7

Deel 4

3. Bussystemen

• communicatie – signaaloverdracht– tussen sensoren, actoren, controllers

• media– kabel (twisted pair, multikabel, …) – draadloos

• RF, radiofrequentie

– elektriciteitsnet • PLC, power line carrier

• soms ook energie-overdracht• voor sensoren / controllers• ZLVS, zeer lage voedingsspanning

8

Deel 4

3. Bussystemen

bus

Centrale processor

Conventionele installatie en installatie met domoticatechnieken

9

Deel 4

Domoticabus + energievoorziening verbruikers

10

Deel 4

Bussystemen

• bus = gedeeld communicatiemedium– meerdere sensoren, actoren, controllers, etc…

• domoticatoepassingen– Konnex (EIB, BatiBus, EHS)– Nikobus, Qbus, InOne (Legrand), Xanura (Holec), …

• immotica – Lon Works, CAN, Konnex, BACnet, …

• vgl industriële netwerken– Profibus, Interbus, CAN, ASI, …

• open systemen – gestandardiseerd, ≠ leveranciers

• vb KNX: – CENELEC - EN 50090 – Standard for Home and Building Control.– CEN - EN 13321-1 – Standard for Building Automation – ISO/IEC 14543-3 –Standard for Home and Building Control

– vs. gesloten systemen (1 leverancier)

11

Deel 4

Busspecificatie

• fysische specificatie– draden/kabel, connectoren, ...

• coax, twisted-pair, glasvezel• BNC, RJ11/RJ45, SNA

– elektrische specificatie• spannning, stroom

– betrouwbaarheid & robuustheid• EMC• detecteer incorrecte data / isoleer kapotte toestellen• elektrische fouten (kortsluiting, overspanning, ESD, …)

• protocolspecificatie– encodering, controle info (start/stop, CRC)– arbitrage (master/slave, gedecentraliseerd)– handshaking

12

Deel 4

Buscommunicatie

• communicatie over een bus– 1 busdeelnemer zendt tegelijkertijd– alle busdeelnemers luisteren– 1 of meer busdeelnemer ontvangen

• unicast, multicast, broadcast

13

Deel 4

Seriële vs. parallelle bus

• seriële bus– 1 bit per keer– 1 signaaldraad

(twisted pair kabel)– vb RS-232, USB– met start/stop bits

• parallelle bus– 1,2,4,8,16 byte per keer– 8,16,32,64,128 draden (kabel)– vb SCSI, IDE– met controle bus

devD3

devD1

devD3

devD1

start bits stop bits

data bitsdata bits data bus

ctl bus

devD2

devD2

14

Deel 4

Busbandbreedte

• busbandbreedte– hoeveelheid verzonden data per tijdseenheid– maximum doorvoer

• bits per seconde (bpsbps)– voor seriële bussen

• KNX-twisted pair TP-1: 9600 bps = 9 kbps

• bytes per seconde (B/sB/s)– voor parallelle bussen

• ISA bus: 16 MB/s (16 bit breed @ 8 MHz)

15

Deel 4

ISO / OSI model voor protocolstacks

fysischdatalinknetwerk

transportsessie

presentatieapplicatie

fysischdata linknetwerk

transportsessie

presentatieapplicatie

fysischdata linknetwerk

transport

comm kanaal comm kanaal

ISO (International Standards Organization) basic reference model for OSI (Open Systems Interconnection)

ISO/IEC 7498

16

Deel 4

OSI onderste lagen

• fysische laag– medium (kabel, glasvezel, draadloos, grid) – elektrische, optische, RF signalen– mechanica (connector)

• datalinklaag– point-to-point verbinding– medium access control (MAC)– bitfoutdetectie en -correctie– frames

17

Deel 4

OSI middelste lagen

• netwerklaag– vertalen logische in fysische adressen– routering protocol– pakketten

• transportlaag– segmenteren / reassembleren lange

boodschappen– quality of service– foutdetectie en –herstel

18

Deel 4

OSI-model: bovenste lagen

• sessielaag– opzetten verbindingen/sessies via poorten

• presentatielaag– data formatering– character set

• applicatielaag: diensten – licht-, HVAC-, energiebeheer– file serving, print, messaging, procedure

calls, file transfer, …

19

Deel 4

Modulatieschema’s in fysische laag

digitaalsignaal

amplitude modulatie

frekwentiemodulatie

fasemodulatie

20

Deel 4

Repeating op fysische laag

7654321

endsystem

7654321

endsystem

intermediatesystem

repeater

21

Deel 4

Repeaters (Ethernet)

twisted pair segment

fibre segment

pulse levelrepeater

22

Deel 4

Switching op datalinklaag

7654321

endsystem

7654321

endsystem

intermediatesystem

bridge

23

Deel 4

Routering op netwerk laag

7654321

7654321

intermediatesystem

endsystem

endsystem

routing (protocol dependent)

router

24

Deel 4

Transportlaag

7654321

7654321

endsystem

endsystem

intermediatesystem

end-to-end controle

25

Deel 4

Sessielaag

layer 5

port 20

e-mail

port 30

ftp

port 25

skype

26

Deel 4

Applicatielaag: gateway

7654321

7654321

endsystem

endsystem

intermediatesystem

27

Deel 4

KNX en de 7 OSI lagen

• fysische laag + datalinklaag– twisted pair, radio, power line– medium access control + logical link control

• netwerklaag – segment-gebaseerde bevestigde telegrammen (ACK)– beheert hop count van een telegram– vooral voor koppelingen met routeringsfunctionaliteit

• transportlaag – 4 soorten communicatie

• one-to-many connectionless (multicast)• one-to-all connectionless (broadcast)• one-to-one connectionless• one-to-one connection-oriented

– vertaalt logische multicast adressen in intern, uniek formaat• sessie- & presentatielaag

– leeg• applicatielaag

– “toolkit” met applicatiediensten

28

Deel 4

Communicatietopologieën

• lijnvormige bus

• stervormige bus

• ringvormige bus

• hierarchische bus(boom)

29

Deel 4

Communicatietopologieën

• lijnvormig (Qbus)

• ringvormig (Qbus)

busmaster

busmaster

lijn 2lijn 1

ring 1ring 2

30

Deel 4

Hierarchische topologie:KNX zone met 15 lijnen, elk 64 dln

31

Deel 4

Hierarchische topologie (KNX) 15 zones, elk 15 lijnen, elk 64 DLN

32

Deel 4

Communicatietopologieën

• hybrid (Elektuur zelfbouwpakket)

geen lussen toegelaten

33

Deel 4

Adressering in bussystemen

• lokale namespace– unieke namen per segment– hergebruik

• globale namespace– iedere busdeelnemer unieke naam

• vb gebaseerd op uniek serienummer (KNX)– veelal hierarchische structuur

• zone.lijn.deelnemer– cfr. IPv4: 134.58.56.124

• KNX: 16 bit: max 65536 DLN

34

Deel 4

KNX/EIB adressering: Zone.Lijn.Deelnemer

35

Deel 4

Zone.Lijn.Deelnemer

36

Deel 4

Groepcommunicatie: logische groepen

37

Deel 4

Groepsadressering uitgelegd

• T1(2) bedient lichten in kamer 1(2)• S1 dooft raamlichten bij sterke lichtinval

38

Deel 4

T1 schakelt lichten in kamer 1(op 1 bus-lijn)

39

Deel 4

S1 schakelt raamlichten (over buslijnkoppeling)

40

Deel 4

Transmissiemedia: 1-(signaal)draad(serieel)

• 1-draads (terug via aarde, chassis, etc)– 20 kbps, 5 m

• 2-draads– 100 kbps, 20 m– EMI, capacitieve koppeling

41

Deel 4

Transmissiemedia: 1-(signaal)draad(serieel)

• 2-draads, gedraaid– UTP unshielded twisted pair

• 100 Mbps, 100m

– STP shielded twisted pair• 1 Gbps, 100m

• coax– 1 Gbps, 500 m

42

Deel 4

Signaaloverdracht: tgo massa of symmetrisch (differentiele drivers)

• potentiaalverschil tgo massa– OK voor korte afstand, lage bandbreedte– gevoelig voor ruis, potentiaalverschillen, …

• symmetrisch potentiaalverschil– ongevoelig voor ruis, potentiaalverschillen, …

43

Deel 4

Transmissiemedia: 1 signaaldraad

• Konnex: Shielded Twisted Pair– TP-0, (Twisted pair, type 0)

• 4800 bps (ex-BatiBUS)– TP-1, (Twisted pair, type 1)

• 9600 bps (ex-EIB), ong. 25 ms voor zend + ACK

44

Deel 4

KNX TP1 differentiële signaaloverdracht

45

Deel 4

Koppelen van DLN aan bus

46

Deel 4

Voeding van bus via rail

47

Deel 4

TP1 signaaloverdracht

48

Deel 4

Buslengte KNX-TP1

49

Deel 4

Signaalverzwakking

50

Deel 4

Gebruik van repeaters (OSI 1&2)

51

Deel 4

Koppelen van lijnen via buskoppeling‘routers’ (OSI 3)

52

Deel 4

Transmissiemedia - elektriciteitsnet

• elektriciteitsnet dubbel gebruikt– energieoverdracht– signaaloverdracht

• vgl CAB signalen – dag/nachttarief– schakelen publieke verlichting

• vgl internet via het stopcontact

53

Deel 4

EIB power line systeem

54

Deel 4

Transmissie via elektriciteitsnetPLC: power line carrier

• Konnex– PL-110, (Power-line, 110 kHz)

• 1200 bps (ex-EIB)

– PL-132, (Power-line, 132 kHz)• 2400 bps (ex-EHS)

• PL-110– modulatie: Spread Frequency Shift Keying (SFSK)

• signalen met 2 frekwenties (105.6 kHz en 115.2 kHz) – B-band 95kHz -125 kHz (vrij toegankelijk volgens EN50065)

– ACK of heruitzending (retransmission) – CSMA– 1200 bps, ongeveer 130 ms– klasse 116 toestel: max. uitzendniveau: 116 dB (mV)

55

Deel 4

Powerline communicatie

56

Deel 4

Powerline: bandstopfilters en fasekoppelaar/repeater

57

Deel 4

Transmissiemedia: draadloos

• gebruik maken van elektromagnetische golven voor informatieoverdracht

• KNX – RF– radiofrekwente dataoverdracht op 838 MHz– 38.4 kbps

58

Deel 4

Radiotransmissie

59

Deel 4

KNX-RF radio

60

Deel 4

Gemixt bedraad/draadloos netwerk

61

Deel 4

Andere transmissiemedia: TCP/IP

• KNXnet/IP laat toe om alle media te gebruiken die TCP/IP ondersteunen – Ethernet via kabel, Bluetooth, dial-up, WiFi,

etc.• KNX frames verpakt in TCP/IP pakketten

62

Deel 4

Mediatoegangsprotocol (media access protocol)

• = algoritme dat toegang tot medium regelt– welke busdeelnemer mag praten – busarbitrage

• types:– CSMA– token bus– bus master

• OSI laag 2

63

Deel 4

CSMA

• Carrier Sense Multiple Access– CS: elke deelnemer luistert of er een signaal

op de bus aanwezig is; is de bus vrij dan zendt hij zijn boodschap

– MA: alle deelnemers hebben direct toegang tot de bus en zijn gelijkwaardig (geen master)

• 2 soorten– Collision Avoidance (CSMA/CA)

• vermijd botsingen, vb door bit arbitrage– Collision Detection (CSMA/CD)

• detecteer botsingen, en heruitzending

64

Deel 4

CSMA/CA

• CSMA/CA vermijdt botsingen– voorbeelden: KNX-TP0/1, CAN

• arbitragelogica (KNX)– eerste 8 bits bepalen prioriteit– recessieve/dominante toestand

• ‘0’ wint over ‘1’• 00000000 is hoogste prioriteit

65

Deel 4

KNX telegram

66

Deel 4

KNX frame (boven OSI-laag 2)

• controleveld: 1 byte– prioriteit + standaard/extended formaat

• bronadres: 2 bytes• bestemmeling adres: 2 bytes

– unicast (individu) of multicast (groep)• adrestype: 1 byte• transport- & applicatielaag protocol control info

(TPCI / APCI): 3 bytes• applicatiedata: max. 14/248 bytes

(standaard/extended)• framecheck: 1 byte

67

Deel 4

CSMA/CD

• Carrier Sense Multiple Access /Collision Detection (CSMA/CD)– detecteer botsing en zend opnieuw uit

• na random wachttijd– vb: Ethernet, Lon protocol

68

Deel 4

Token bus protocol

•• tokentoken bepaalt wie kan zenden– responsie afhankelijk van

• THT: token-hold time (langste tijd per DLN)• TRT: token rotation time (volledige ronde)

• vb: Profibus: multi-master protocol

69

Deel 4

Centrale master

• master beheert mediumtoegangscontrole• vb Qbus

– master (= bus arbitrator) broadcast slavenaam over bus– slave antwoordt met broadcast van relevante data– andere slaves luisteren en ontvangen indien relevant

70

Deel 4

Intermezzo

• ‘installatiebustechnologie’– domotica_alg.mpg: toledo– domotica_tech.mpg: volgende slide

71

Deel 4

72

Deel 4

4. Regels bij de installatie

Veilig materiaal & CE keurmerk

Diverse spanningsniveau’s moeten gescheiden zijn (230V, ZLVS)

Er bestaat een schema – de verschillende toetellen zijn gemerkt comform dit schema

Controle bij ingebruikname

Denk aan overspanningen t.g.v. blikseminslag of cap.&ind. koppeling

73

Deel 4

Regels bij de installatie

Aanbevolen– Opleveringsrapport & logboek– Resultaatsverbintenis van de bouwer– Uitprint van het programma (op cd-rom)– Onderhoudscontract– …

74

Deel 4

Regels bij de installatie

• volgens best practices• volgens AREI

– gevoede sensoren/actoren niet in zone 1, 2 (bad)– buitensensoren spatwaterdicht (IP44)

• gevoelig voor blikseminslagen– primaire beveiliging IEC 61643

• bliksemafleider + overspanningsbeveiliging

– secundaire beveiliging• nabij verbruiker

• voorkom lussen• bekijk functionele veiligheid

75

Deel 4

Installatieregels

76

Deel 4

Installatieregels

77

Deel 4

Installatieregels

78

Deel 4

Installatietopologie – open lus

79

Deel 4

Installatietopologie - ster

80

Deel 4

Voorbeeld

81

Deel 4

Regels bij de installatie: primaire bliksembeveiliging

Naar de installatie

LS-aarding LS-voeding

Bliksem-beveiliging

Hoofd overspannings-beveiliging

Aarding van de bliksembeveiliging

Primaire beveiligingbliksemafleider (a) en plaats van de bliksembeveiliging met vermogenvaristoren in een TT-net (b)

a

b

82

Deel 4

Primaire bliksembeveiliging

83

Deel 4

Regels bij de installatie: primaire bliksembeveiliging

Golf 10/350 μs

Voorbeeld van een stroompiek(genormeerde blikseminslag)

84

Deel 4

Regels bij de installatie: secundaire bliksembeveiliging

Secundaire beveiliging

85

Deel 4

Overspanningsbeveiliging voor KNX-TP

86

Deel 4

Primaire en secundaire bliksembeveiliging

87

Deel 4

Regels bij de installatie: voorkom lussen

Voorkomen van een inductieve koppeling

88

Deel 4

Regels bij de installatie : voorkom lussen

Voorkomen van een capacitieve koppeling

89

Deel 4

Regels bij installatie: functionele veiligheid

• wat kan fout lopen?• wat is de invloed van gefaalde

componenten?– op systeem of op elkaar

• voorbeelden– defecte lichtsensor: alles donker?– stroomuitval: alle deuren op slot/open?– …

90

Deel 4

Functionele veiligheid

91

Deel 4

Functionele veiligheid

92

Deel 4

5. Systeem met centrale processor(zelfbouw Elektuur)

93

Deel 4

Elektuur zelfbouwdomoticabus voor energie- (ZLVS) en signaaloverdracht

94

Deel 4

Programmeren van domotica via scenario

95

Deel 4

Scenario - trigger

ALS DE bewegingsmelder GAAT…

ALS HET aantal keren dat de telefoonbel is overgegaan 5 IS

96

Deel 4

Scenario - conditie

ALS HET buiten donker IS…

97

Deel 4

Scenario - actie

.. DE lamp in de hal aan SCHAKELEN EN NA 10 MINUTEN DE lamp in de hal OP 50% DIMMEN

EN NA 12 MINUTEN DE lamp in de hal uit SCHAKELEN

98

Deel 4

Programmeren van domotica/immotica

• elk systeem heeft eigen software omgeving– voor programmeren– voor diagnose en foutzoeken – voor monitoring – voor aanpassingen

• link van planning naar implementatie en documentatie

• met voorbeelden, bibliotheken, etc.

99

Deel 4

5. Systeem met centrale processoren: Nikobus-domoticasysteem

Niko schakelmodule met 12 uitgangen

100

Deel 4

6. Voorbeeld van een domoticabus: KNX/EIB bus

Actuatoren en sensoren bij KNX/EIB bus

Verlichting Zonnewering,rolluik

Verwarming,klimatisatie,verluchting

Motor

Thermostaat Infraroodzender

Windmeter Helderheidssonde

Actuatoren

EIB

Sensoren

Schakelen, bedienen, meten, bewaken en informeren

2x2draads ShieldedTwistedPairtype PYCYM 2x2x0,8mm

Verlichting Zonnewering,rolluik

Verwarming,klimatisatie,verluchting

Motor

Thermostaat Infraroodzender

Windmeter Helderheidssonde

Actuatoren

EIB

Sensoren

Schakelen, bedienen, meten, bewaken en informeren

2x2draads ShieldedTwistedPairtype PYCYM 2x2x0,8mm

101

Deel 4

7. Principiële opbouw van een EIB bus

Voorbeeld

Sensorinterface

Powerlinekoppeling

PowerlineBus-koppeling

Radiogolven IR decoder

IR-ontvanger

ISDN

Interfacemodem

Modem

Buskoppeling

sensor actuator

digitaal

Installatiebus EIB

IR -handzender

Modem

(analoog)

PowerlinePowerline

230V230V

InterfaceRS232

Binaireuitgangen

TemperatuursensorRS 232

interface

Drukknopinterface

102

Deel 4

KNX architectuur

103

Deel 4

8. Bespreking van enkele componenten

•sensoren–druktoetsen–draadloze sturing –temperatuurregelaar–bewegings- en aanwezigheidsdetector–lichtsensor–weerstation–digitale klok

•actoren–schakelen van verlichting–dimmers–zonweringsturing–sturing van verwarming

•centrale bediening/display•functiebouwstenen•communicatie

104

Deel 4

Bespreking van enkele componenten:druktoetsen

Druktoetsen (met bijhorend KNX-symbool)

1 functie 2 functies 4 functies11 22 44

105

Deel 4

Bespreking van enkele componenten: druktoetsen

Druktoetsinterface voor 4 conventionele druktoetsen

106

Deel 4

Bespreking van enkele componenten: draadloze sturing

IR-zender (a) en decoder (b)

107

Deel 4

Bespreking van enkele componenten: temperatuurregelaar

Kamerthermostaat

Aan/uit, PI regeling

T T

108

Deel 4

Bespreking van enkele componenten:aanwezigheidsdetectie

Bewegingsdetector

PIR

1PIR

1

109

Deel 4

Zelfbouw-bewegingssensoren

110

Deel 4

Bespreking van enkele componenten:lichtsensor

Lichtsensor voor het activeren van lichtkringen, voor werkbladverlichting, …

111

Deel 4

Magnetische sensoren: reedcontact,Hallsensor vb deurcontact

112

Deel 4

Bespreking van enkele componenten:weerstation

Weerstation: vochtigheid, wind, licht, etc.

113

Deel 4

Zelfbouwregenmeter

114

Deel 4

Bespreking van enkele componenten: klokken

Digitale klokken

115

Deel 4

Bespreking van enkele componenten(actoren) schakelaars

Schakelen van verlichting

116

Deel 4

Actor: relaisComponent, werking, toepassing

mechanisch

elektronisch

117

Deel 4

Bespreking van enkele componenten: dimmer

Dimmers

118

Deel 4

Lichtschakeltoepassingen

• centraal bedienen van verlichting – bij binnenkomen / verlaten van woning

• automatische inschakeling in functie van de buitenverlichting

• willekeurig schakelen bij afwezigheid• schakelen met bewegingsmelders

119

Deel 4

Lichtschakeltoepassingen

Lichtregeling op werkvlakken in functie van het invallend licht

Nodigekunstlicht

500 lx gewenste lichtniveau

Kunstlicht

~ 48% ~ 70%~ 26%

OntvangerOntvanger

Beschikbaredaglicht

Ontvanger

Nodigekunstlicht

500 lx gewenst lichtniveau op het werkvlak

Kunstlicht

~ 48% ~ 70%~ 26%

1° Verlichtingstoestel

OntvangerOntvanger

Beschikbaredaglicht

Ontvanger

OPTIMAAL OPTIMAAL HOOG

Verlichtingskwaliteit Energiebesparing Inrichtingskosten

2° Verlichtingstoestel

3° Verlichtingstoestel

120

Deel 4

Bespreking van enkele componenten: zonwering/rolluiksturing

Zonweringsturing

121

Deel 4

Zonweringtoepassing

Sturing van zonneblinden

Centrale

wind

zonwering

IR zender

In functie van het buitenlicht

122

Deel 4

Bespreking van enkele componenten:verwarming

Sturing van verwarming

123

Deel 4

Bespreking van enkele componenten

Eenvoudige temperatuurregeling voor centrale verwarming

afhankelijk v.d. tijd

locale regeling

verwarming

afhankelijk v.d. tijd

locale regeling

124

Deel 4

Verwarmingstoepassingen

• warmte enkel waar nodig, radiatoren kunnen afzonderlijk afgesloten worden

• bij afwezigheid kan de verwarming centraal op een lagere waarde ingesteld worden

• bij een open raam wordt de antivriesstand ingesteld

• als alle kranen zijn dichtgedraaid, wordt de circulatiepomp ook afgeschakeld

• ruimtes worden op bepaalde, vooraf ingestelde perioden verwarmd

125

Deel 4

Bespreking van enkele componenten:display

Centrale bediening – display

126

Deel 4

Witgoed koppeling

127

Deel 4

Functiebouwstenen (software)

• bouwstenen voor het vastleggen van scenario’s– evenementbouwstenen

• gebonden aan kalenderdag – aanwezigheid-simulatiebouwsteen

• anti diefstal: vastleggen van aantal gesimuleerde acties

– vertragingsbouwsteen • kan dienen als trappenhuisautomaat

– piekbewaking-bouwsteen • verbruikers afschakelen

128

Deel 4

Bespreking van enkele componenten:(functiebouwstenen): piekbewaking

Piekbewaking-module: afschakelen bepaalde gebruikers bij piek

129

Deel 4

Bespreking van enkele componenten: communicatie en voeding

RS 232 aansluiting (a) en gelijkstroomvoeding (b)

130

Deel 4

• webinterface

• GSMinterface (SMS)

• etc.

Bespreking van enkele modules: communicatie

131

Deel 4

Bespreking van enkele componenten: voorbeeld

Overzicht van een kleine HBES-installatie met decentrale actoren en centrale actoren in de schakelkast

verdeler

Integreerbareschakelaars

230V

druktoetsenDisplayIR zender

weerstation

SCHAKELKASTmet MODULES en EIB bus

Sturing van deradiatorkraan

verdeler

DIN railmet EIB bus

Module met schakelaars

Integreerbareschakelaars

230V

druktoetsenDisplayIR zender

weerstation

Voeding

EIB bus

132

Deel 4

Voorwaarden tot het verkrijgen van een REG-premie voor domotica (2007: 150EUR)

• technische voorwaarden– “Alles-uit”-toets

• bij slapengaan / verlaten van de woning worden alle niet gewenste energieverbruikers in huis uitgeschakeld

– incl. sluimerverbruikers

– “Multizoneverwarming”• verwarming die in verschillende zones apart kan worden

aangestuurd, met per zone een aparte thermostaat of temperatuursensor

– “Standby”• 3de temperatuurniveau dat zich situeert tussen de

nachtstand (economy) en de dagstand (comfort)

• installatievoorwaarde: installateur met Kwaliteitslabel Domotica – (www.vei.be)