622chan Thuong the Thao

BỘ CÔNG THƯƠNGTRƯỜNG CAO ĐẲNG KỸ THUẬT CAO THẮNG

KHOA GIÁO DỤC ĐẠI CƯƠNG

TÊN ĐỀ TÀI: NGHIÊN CỨU VIỆC ĐƯA THÊM BÀI GIẢNG NGHIÊN CỨU VIỆC ĐƯA THÊM BÀI GIẢNG

“CHẤN THƯƠNG THỂ THAO VÀ CÁC CÁCH SƠ CỨU BAN ĐẦU “CHẤN THƯƠNG THỂ THAO VÀ CÁC CÁCH SƠ CỨU BAN ĐẦU

VỚI CÁC CHẤN THƯƠNG THƯỜNG GẶP” VỚI CÁC CHẤN THƯƠNG THƯỜNG GẶP”

VÀO CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY MÔN GDTC VÀO CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY MÔN GDTC

DÀNH CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CĐ KT CAO THẮNGDÀNH CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CĐ KT CAO THẮNG

GIẢNG VIÊN: NGUYỄN THANH HOA

BỘ MÔN GDTC - GDQP

Tp. Hoà Chí Minh 2010

Giảng viên Nguyễn Thanh Hoa - Khoa GDĐC - 1 -

MỤC LỤC

Trang

LỜI MỞ ĐẦU 3

CHƯƠNG I: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU, THỜI GIAN VÀ

ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU4

1.1. Phương pháp nghiên cứu 4

1.2. Thời gian và đối tượng nghiên cứu 5

CHƯƠNG II: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 5

2.1. Thực trạng công tác GDTC trường CĐ KT Cao Thắng

hiện nay5

2.2. Nghiên cứu nội dung bài giảng “Chấn thương thể thao và

các cách sơ cứu ban đầu với các chấn thương thường gặp”6

2.3. Áp dụng giảng dạy cho các lớp TCCN 10 trường CĐ KT

Cao Thắng và đánh giá kết quả nghiên cứu nội dung bài giảng10

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 15

Kết luận 15

Kiến nghị 15

TÀI LIỆU THAM KHẢO 16


LỜI MỞ ĐẦU

Công tác giáo dục thể chất (GDTC) trong các trường học là một bộ phận

không thể tách rời của quá trình giáo dục nhà trường, góp phần tích cực tạo nên

cuộc sống vui khỏe lành mạnh, hình thành nhân cách toàn diện, góp phần đào tạo

những con người trẻ có sức khỏe, có lối sống lành mạnh, lao động hiệu quả năng

suất lao động cao, góp phần tích cực vào công cuộc công nghiệp hóa và hiện đại

hóa. Chính vì lẽ đó mà Đảng và Nhà nước luôn nhất quán về mục tiêu công tác

GDTC và thể thao trường học nhằm góp phần thực hiện mục tiêu đào tạo đội ngũ

cán bộ khoa học kỹ thuật, quản lý kinh tế và văn hóa xã hội, phát triển hài hòa, có

thể chất cường tráng, đáp ứng yêu cầu chuyên môn, nghề nghiệp và có khả năng

tiếp cận với thực tiễn lao động sản xuất của nền kinh tế thị trường theo định hướng

xã hội chủ nghĩa.

Căn cứ vào mục tiêu trên, GDTC và thể thao trường học phải giải quyết ba

nhiệm vụ:

+ Góp phần giáo dục đạo đức xã hội chủ nghĩa, rèn luyện tinh thần tập thể, ý

thức kỷ luật, xây dựng niềm tin, lối sống tích cực lành mạnh, tinh thần tự giác rèn

luyện thân thể, sẵn sàng phục vụ lao động sản xuất và bảo vệ nước nhà.

+ Cung cấp cho sinh viên những kiến thức lý luận cơ bản về nội dung và

phương pháp tập luyện thể dục thể thao (TDTT), kỹ năng vận động và kỹ thuật cơ

bản một số môn thể thao thích hợp. Trên cơ sở đó, bồi dưỡng khả năng sử dụng các

phương tiện để rèn luyện thân thể, tham gia tích cực vào việc tuyên truyền và tổ

chức hoạt động TDTT của nhà trường và xã hội.

+ Góp phần duy trì và củng cố sức khỏe, nâng cao trình độ thể lực cho sinh

viên, phát triển cơ thể hài hòa, cân đối, rèn luyện thân thể đạt những tiêu chuẩn thể

lực quy định.

Chăm lo cho thế hệ trẻ là trách nhiệm của toàn xã hội, nhằm đào tạo và bồi

dưỡng nguồn nhân lực tương lai cho đất nước, trong đó có mặt tất yếu về sức khỏe

và thể lực, bởi vì sự cường tráng về thể chất, không những là nhu cầu của bản thân


con người, mà còn là vốn quý để tạo ra của cải vật chất và tinh thần cho xã hội. Cải

tạo nòi giống thật tốt phải thực hiện một chương trình thể dục phù hợp, khóa học

theo điều kiện kinh tế xã hội. Ý thức được điều này, từ lâu nước ta đã đưa vấn đề

GDTC giữ vị trí quan trọng và duy trì GDTC là hình thức bắt buộc đối với học sinh

– sinh viên trong các trường học.

Tuy nhiên, trong quá trình tập luyện tại các giờ học môn GDTC, một số sinh

viên có thể gặp các chấn thương thường gặp trong thể thao, việc sơ cứu ban đầu

đóng vai trò rất quan trọng ảnh hưởng tới quá trình hồi phục sau này. Nếu tất cả các

em sinh viên đều hiểu về chấn thương thể thao thường gặp và có thể tự ứng dụng

các cách sơ cứu ban đầu sẽ hạn chế được ảnh hưởng của các chấn thương đó tới

cuộc sống sinh hoạt và học tập của các em. Trên cơ sở đó, chúng tôi mạnh dạn

nghiên cứu và thực nghiệm đề tài: Nghiên cứu việc đưa thêm bài giảng “Chấn

thương thể thao và các cách sơ cứu ban đầu với các chấn thương thường gặp”

vào chương trình giảng dạy môn GDTC dành cho sinh viên trường CĐ KT

Cao Thắng.

Mục đích nghiên cứu của đề tài: đây là đề tài có tính thực dụng cao, các em

sinh viên sau khi được học xong bài giảng sẽ có thể áp dụng những kiến thức đã

học vào thực tế tập luyện cũng như trong cuộc sống hàng ngày sau này.

Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài:

- Nghiên cứu nội dung bài giảng về chấn thương thể thao và cách sơ cứu ban đầu

với các chấn thương thường gặp.

- Áp dụng giảng dạy cho sinh viên trường CĐ KT Cao Thắng và đánh giá kết quả

nghiên cứu của đề tài.

CHƯƠNG I: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU, THỜI GIAN

VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

1.1. Phương pháp nghiên cứu:


1.1.1. Phương pháp tham khảo và tổng hợp tài liệu: để phục vụ cho quá trình

nghiên cứu đưa ra những nội dung thiết thực của bài giảng, chúng tôi đã tham khảo

các tài liệu chuyên ngành liên quan đến chấn thương thể thao.

1.1.2. Phương pháp quan sát: chúng tôi đã tiến hành các quan sát các buổi tập

luyện của sinh viên trường CĐ KT Cao Thắng.

1.1.3. Phương pháp phỏng vấn: để đảm bảo tính khách quan, chúng tôi sử dụng

phương pháp phỏng vấn trực tiếp để lấy ý kiến đánh giá nhận định về các chấn

thương thể thao mà các em sinh viên trường CĐ KT Cao Thắng thường gặp.

1.1.4. Phương pháp thực nghiệm: sau khi đưa ra được nội dung bài giảng, chúng

tôi tiến hành giảng dạy thử nghiệm trên một số lớp TCCN 10 trường CĐ KT Cao

Thắng.

1.2. Thời gian và đối tượng nghiên cứu:

- Thời gian được tiến hành từ 15/9/2010 đến 25/11/2010.

- Đối tượng nghiên cứu là các em sinh viên khối TCCN 10 trường CĐ KT Cao

Thắng.

CHƯƠNG II: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

2.1. Thực trạng công tác GDTC trường CĐ KT Cao Thắng hiện nay.

Hiện nay môn GDTC tại trường là 60 tiết, trong đó giảng dạy hai môn là

Bóng chuyền và Bơi lội, giảng dạy trong hai học kỳ, mỗi tuần 1 buổi (2tiết)/1lớp.

Trung bình mỗi lớp khoảng 100 học sinh. Với môn bơi thì chia lớp theo đơn vị

nhóm, mỗi nhóm khoảng 30 sinh viên có giáo viên hồ bơi trực tiếp giảng dạy và

giáo viên môn GDTC của nhà trường đi theo quản lý nên việc chấn thương hoặc

các sự cố ảnh hưởng tới sức khỏe ít gặp phải. Riêng với môn Bóng chuyền vì số

lượng học sinh đông mà sân tập lại bị hạn chế do diện tích nhỏ nên ở những giờ

đầu giáo viên phân chia tập kỹ thuật theo nhóm, mỗi nhóm 50 em. Sau khi các em

đã tập được kỹ thuật cơ bản thì những giờ sau chủ yếu tự tập, trong quá trình học

giáo viên cũng cho các em tham gia thêm một số hoạt động thể thao khác nhằm


mục đích phát triển sức khỏe như bóng đá, đá cầu, điền kinh ... Vì là học ngoài trời,

số lượng đông nên việc quản lý các em cũng gặp rất nhiều khó khăn. Một số em ý

thức tự giác tập luyện kém, lười khởi động, sức khỏe yếu hoặc khả năng tập trung

chú ý phản xạ với các tình huống bất ngờ xảy ra trên sân kém nên dễ dẫn tới một số

chấn thương thường gặp trong quá trình chơi thể thao như: bóng bay vào mặt, lật

khớp ngón tay, lật cổ chân, trầy xước da, đau xóc hông, chuột rút, say nắng ...

Khi xảy ra các tình huống chấn thương như đã kể trên mà học sinh không

biết cách sơ cứu ban đầu dễ dẫn tới những trường hợp làm cho các chấn thương trở

nên trầm trọng hơn. Do vậy, bản thân là giáo viên phụ trách trực tiếp với mong

muốn nâng cao chất lượng học tập và giảng dạy môn GDTC, chúng tôi tiến hành tổ

chức nghiên cứu và sẽ đưa ra được nội dung bài giảng thiết thực giúp sinh viên có

thể nắm bắt tốt được vấn đề chấn thương thể thao, các cách sơ cứu ban đầu và

phòng chống các chấn thương thường gặp.

2.2. Nghiên cứu nội dung bài giảng “Chấn thương thể thao và các cách sơ cứu

ban đầu với các chấn thương thường gặp”.

2.2.1. Mục đích, ý nghĩa.

Những vấn đề chủ yếu về chấn thương thể thao, cách phòng ngừa và sơ cứu

giờ đây đã đã được nhiều người quan tâm hơn. Dù có những thời gian chuẩn bị chu

đáo (thường gọi là khởi động hay làm nóng người), thì cũng không tránh khỏi

những sự cố xảy ra trong các vận động TDTT. Do vậy, chúng ta cần nắm vững một

số kiến thức sơ đẳng giới thiệu sau đây để thực hiện việc phòng ngừa, hoặc có

những chăm sóc ban đầu rất kiến hiệu đối với các loại tai nạn do việc tập luyện

TDTT mang tới.

2.2.2. Các chấn thương thể thao thường gặp và cách sơ cứu ban đầu.

Các chấn thương thể thao thường gặp có thể chia ra thành các dạng như sau:

A. CÁC TAI NẠN NƠI CƠ BẮP.

Giãn cơ: Là tổn thương cơ dạng nhẹ do dây chằng, gân, cơ bị kéo giãn quá

mức cho phép. Số lượng bó sợi cơ bị đứt là dưới 25%. Ngay lúc bị chấn thương,


người bệnh thấy đau nhói ở vùng gân cơ, nhưng không bị máu bầm, không làm

ngưng cử động. Sau ít phút, cảm giác đau giảm và vùng bị tổn thương sẽ sưng nhẹ.

Trị liệu: Thoạt tiên chườm nước đá. Sau đó, thoa nhẹ thuốc bóp thích hợp.

Sử dụng hơi nóng, gạc, dấm, nước, hồng ngoại.

Căng cơ: Một vài sợi cơ bị đứt. Đau nhiều và phải ngưng hoạt động. Vết

máu bầm sau một thời gian.

Trị liệu: Chườm đá trong vòng hai ngày. Không xoa bóp; nghỉ ngơi. Sau 15

ngày, có thể xoa bóp cộng với tái tập luyện.

Rách cơ: Số cơ bị rách chiếm 25 - 75% bó sợi. Xuất hiện vết bầm do các sợi

cơ bị đứt nhiều hơn. Bệnh nhân có thể nghe tiếng "bựt" hay "rắc" tại chỗ bị thương,

khớp có thể bị mất độ vững, cảm giác đau dữ dội và có thể gây ngất xỉu. Hoạt động

chức năng của cơ bị tê liệt hoàn toàn.

Trị liệu: Chườm đá, tránh xoa bóp. Cần có y sĩ vì nếu việc rách cơ không

được chăm sóc thích hợp, sẽ có khả năng canxi hóa u máu. Sau khi tái luyện 8 tới

10 tuần tiếp theo tai nạn, có thể trở lại luyện tập một cách tiệm tiến.

Đứt cơ hoàn toàn: Số cơ bị rách chiếm trên 75% bó sợi, cơ bị đứt hoàn toàn

hay bị tách ra khỏi xương, một lỗ trũng xuất hiện do cơ rút lại làm máu bầm tụ

nhiều ngày sau đó, khớp sưng nhiều và trở nên lỏng lẻo. Mất khả năng hoàn toàn.

Nạn nhân không thể sử dụng chi bị tổn thương.

Trị liệu: Hoàn toàn bất động, cần phải phẫu thuật để may lại cơ hoặc gắn lại

nó vào xương.

B. CÁC CHẤN ĐỘNG: có thể gây ra nhiều hậu quả khác nhau

Máu bầm: Thường gọi là vết bầm hay cục máu bầm, do máu thoát ra tụ dưới

da. Không sưng, từ màu đỏ chuyển sang xanh và cuối cùng là màu vàng. Vết bầm

biến mất sau 2 hoặc 3 tuần lễ.

Trị liệu: chườm đồ mát. Sau một thời gian, xoa bóp với thuốc.

Sưng tụ máu: Máu tập trung tại một điểm, một cục u xuất hiện tiếp đó do đứt

mạch máu.


Trị liệu: chườm đá, dùng tay ấn vào cục u để làm tan việc xuất huyết và chận

dòng chảy, trong vài trường hợp quan trọng, phải cần đến phẩu thuật để rút máu

(châm chích).

Xây xát: Sau khi bị va chạm, không thấy có vết thương. Nhưng sự va đập có

thể đã gây đứt đoạn những tĩnh mạch, hay động mạch,v.v… Cũng có thể cơ bị rách.

Phải lưu ý với những tai nạn kiểu này.

Trị liệu: Không xoa bóp, không chườm nóng vì sẽ khiến gây giãn nở mạch

máu và làm tăng xuất huyết. Lau sạch vết thương bằng chất sát trùng và bao che

bảo vệ. Nếu trầm trọng cần đến y sĩ hoặc bệnh viện.

Chấn động ở vùng bụng: Bề ngoài có vẻ không gây hậu quả trầm trọng, các

chấn thương có thể dẫn tới viêm niêm mạc bụng, hoặc xuất huyết nội. Triệu chứng:

mặt tái mét, xuất hạn, nôn mữa, buồn nôn, sốt nhẹ, khoang bụng cứng và đau.

Trị liệu: đưa ngay bệnh nhân đến y sĩ hoặc bệnh viện.

C. CÁC VẤN ĐỀ VỀ XƯƠNG VÀ KHỚP.

Trặc khớp: Do một động tác không ăn khớp, xương ra khỏi ổ khớp, nhưng

rồi trở lại đúng vị trí. Sự việc gây ra chấn thương dây chằng. Theo tầm quan trọng

của chấn thương, ta có thể xếp thành 3 nhóm:

a. Trặc cấp một: Các dây chằng bị kéo dài. Trị liệu: Chườm nước đá, rồi thoa

bóp với thuốc. Nghĩ ngơi. Có thể luyện tập TDTT sau 8 đến 10 ngày.

b. Trặc cấp hai: Dây chằng bị đứt một phần. Chỗ bị chấn thương sưng lên.

Đau nhiều và hoạt động chức năng bị ngưng. Trị liệu: Chườm nước đá, đưa nạn


nhân đi khám. Các phương thuật như xoa bóp, thuốc chống viêm, tập vật lý trị liệu,

điều trị để có thể áp dụng cho loại trặc này.

c. Trặc cấp ba: Loại trầm trọng hơn cả. Các dây chằng bị đứt hẳn hay tách

khỏi đầu xương. Đau nhiều. Cử động bị tê liệt. Trị liệu: Bất động hóa và đưa nạn

nhân đến một trung tâm y khoa khám. Có thể phải cần đến phẫu thuật.

Nên tránh: Trường hợp trặc ở cổ chân, không nên cho bệnh nhân “đi lại xem

có đau không”. Dù mức độ trầm trọng như thế nào thì điều này cũng làm nạn nhân

đau.

Rã khớp: Đầu xương bung ra khỏi ổ khớp gây giãn hoặc rách các dây chằng

và chấn thương cho khoang khớp. Triệu chứng: Đau nhiều, sưng vù tại chỗ, bầm

tím, mất toàn bộ vận động chức năng.

Sơ cứu: Chườm nước đá hay “gạc” ướp lạnh. Băng nhẹ để hỗ trợ khớp. Đưa

nạn nhân đến bệnh viện.

Nên tránh: Cố gắng nắn lại khớp.

Viêm màng xương: Màn xương bị viêm do: Bị dập liên tục hoặc cố gắng quá

mức. Thường xảy ra ở mặt trước xương chày, gây đau khủng khiếp.

Săn sóc: Chườm nước đá, nghỉ ngơi, thuốc kháng viêm.

2.2.3. Cách phòng chống chấn thương.

- Sử dụng trang thiết bị phù hợp với môn thể thao, thể hình và trình độ của bạn.

Quần áo tập luyện phù hợp góp phần làm cho buổi tập an toàn và mang lại sự thoải

mái. Trong lúc tập luyện, quần áo nên sử dụng các loại được làm từ chất liệu bông,

cotton để cơ thể không bị tích nhiệt. Với học sinh của trường Cao Thắng một số cá

nhân do lười thay trang phục nên mặc 2 quần dài cùng một lúc gây nên sự gò bó,

khó chịu và có thể là nguyên nhân gây chấn thương trong quá trình tập luyện. Khi

tập luyện thể thao ở dưới sân bóng chuyền cần đi giày phù hợp, tránh đi giày không

đúng loại, không đúng kích cỡ hoặc kém chất lượng có thể gây nên cảm giác khó

chịu và có thể sẽ gây nên chấn thương ở vùng bàn chân và khớp gối.


- Khởi động kỹ trong khoảng 15 phút: chạy tại chỗ, nhảy, cử động các bộ phận trên

cơ thể và duỗi người, đặc biệt chú ý đến những cơ bắp sẽ phải làm việc nặng.

- Thường xuyên uống đủ nước. Nếu bị mất nước thì hiệu suất vận động và sự chú ý

của bạn sẽ giảm sút, trong khi các cơ bắp sẽ không thể loại bỏ chất thải một cách

hiệu quả.

- Nên duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, thích hợp với lối sống và mức độ hoạt

động của bản thân. Hãy bổ sung đủ lượng natri cần thiết vì thiếu hụt chất này có thể

làm bạn dễ mắc chứng chuột rút.

- Tập luyện vừa sức. Tuân thủ theo đúng sự hướng dẫn tập luyện của giáo viên phụ

trách.

- Gia tăng cường độ tập luyện một cách từ tốn. Các chấn thương thể thao thường rất

dễ xảy ra trong thời tiết lạnh giá. Bạn cần phải gia tăng cường độ tập luyện của

mình một cách chậm rãi.

- Duỗi người. Việc duỗi người dần dần sẽ chuẩn bị cho cơ thể để sẵn sàng đối phó

với những va chạm xảy đến với hệ thống gân và cơ.

- Tự massage (hoặc đi massage). Hoạt động này giúp loại bỏ chất thải chứa trong

cơ bắp, nguyên nhân gây ra vọp bẻ và đau nhức.

- Đừng mạo hiểm khi không cần thiết, đặc biệt với những bài tập luyện ngoài trời.

Điều kiện khí hậu khắc nghiệt thường có những ảnh hưởng nhất định đối với hiệu

quả tập luyện thể thao. Để tránh những ảnh hưởng xấu (gây cảm giác khó chịu,

nguy cơ gây chấn thương...) cần phải áp dụng các biện pháp phòng ngừa đặc biệt.

Tránh tập luyện quá lâu dưới ánh nắng mặt trời gay gắt.

2.3. Áp dụng giảng dạy cho các lớp TCCN 10 trường CĐ KT Cao Thắng và

đánh giá kết quả nghiên cứu nội dung bài giảng.

Sau khi nghiên cứu về nội dung và kết cấu của bài giảng “Chấn thương thể

thao và các cách sơ cứu ban đầu với các chấn thương thường gặp” chúng tôi tiến

hành giảng dạy thử trên một số lớp TCCN 10 của trường CĐ KT Cao Thắng ở học

kỳ I, năm học 2010 - 2011.


Trong quá trình giảng dạy có tiến hành tham vấn và tổng hợp ý kiến đánh giá

của các em. Về nội dung bài giảng, được các em đánh giá tương đối lôi cuốn và hấp

dẫn, có ý nghĩa thực tiễn cao. Tuy vậy, tổng hợp các câu hỏi của sinh viên trong tiết

giảng, bản thân cũng nhận thấy cần có những đúc rút ngắn ngọn và xúc tích với

những chấn thương thường gặp. Như vậy, nội dung bài giảng về chấn thương thể

thao sẽ bổ sung thêm phần sau để giải đáp các thắc mắc cụ thể của sinh viên trong

thực tiễn:

D. SƠ CỨU CHẤN THƯƠNG THỂ THAO THÔNG THƯỜNG.

Trong quá trình hoạt động TDTT có thể xảy ra các chấn thương thông

thường sau đây:

Đau cơ: Những cơn đau nhức mà bạn phải trải qua sau khi tập luyện, vốn

thường xảy ra vào ngày hôm sau, ngay cả khi bạn chỉ thực hiện những bài tập với

cường độ nhẹ nhàng. Nghỉ ngơi và chế độ ăn uống cân đối sẽ giúp bạn loại bỏ được

cơn đau. Nếu có điều kiện nên tự massage (hoặc đi massage) nhẹ để giúp lưu thông

khí huyết và loại bỏ chất thải chứa trong cơ bắp.

Với chấn thương phần mềm: việc xử lý ban đầu đúng cách là rất cần thiết,

giúp chỗ tổn thương ổn định và mau lành. Việc sơ cứu gồm 4 bước:

- Nghỉ ngơi: ngay sau khi bị chấn thương, cần ngưng tập luyện hoặc thi đấu.

Có thể giữ vùng bị thương bằng nẹp cố định trong 1- 3 ngày đầu.

- Chườm lạnh: . Phương pháp này tuy đơn giản nhưng hiệu quả đem đến lại

vô cùng to lớn. Chườm lạnh có tác dụng làm tăng ngưỡng hưng phấn của các sợi

cơ, giảm cường độ của quá trình trao đổi chất, giảm phù nề, giảm đau ở vùng chấn

thương. Giảm co thắt cơ dẫn đến cải thiện tuần hoàn và kết quả là giảm rối loạn

chuyển hóa ở vùng bị chấn thương. Mục đích để phòng ngừa biến chứng, không

gây tụ máu hay chảy máu. Dùng túi đá ướp chườm lạnh ngay tại chỗ 10 - 15 phút,

mỗi lần cách nhau khoảng 1 giờ, lặp lại nhiều lần trong ngày. Có thể chườm lạnh

trong 1-3 ngày đầu sau khi bị thương. Không nên chườm một lần quá lâu hoặc

chườm lạnh trực tiếp vì da sẽ bị bỏng.


- Băng ép: Mục đích là làm giảm chảy máu, sưng bầm và đau nhức. Dùng

băng thun quấn ép dưới vùng tổn thương, những vòng đầu phải quấn chặt, sau đó

lỏng dần để giảm phù nề và tạo điểm tựa vững chắc cho vùng cơ khớp bị chấn

thương. Băng ép vùng chấn thương tiến hành trong thời gian chườm lạnh bằng cách

băng đè lên khối nước đá và trong thời gian giữa hai đợt chườm lạnh.

- Kê cao vùng bị thương: Vùng tổn thương cần được giữ ở tư thế nâng cao để

tránh tình trạng ứ máu và hạn chế phát triển phù nề. Giúp máu trở về tim tốt hơn;

làm giảm sưng, đau và viêm. Tùy theo bộ phận chấn thương mà ta có tư thế treo

cao cho phù hợp để không cản trở tới sinh hoạt của người tập. Người tập bị chấn

thương vùng chi dưới cần nằm và có thể dùng gối để đệm nâng cao chi dưới bị đau.

Đặc biệt có thể kê cao chân 10 - 15 cm trong 1 - 3 ngày đầu. Tuy nhiên, không nên

kê cao quá so với tim.

Khi bị chấn thương, bệnh nhân có thể dùng thuốc giảm đau, nhưng tuyệt đối

không nên xoa các loại dầu nóng. Nhiều người làm vậy vì lầm tưởng loại thuốc mà

các vận động viên được xịt khi bị chấn thương là dầu nóng. Thực ra, đó là một loại

khí lạnh dễ bốc hơi, có công dụng giống như chườm lạnh. Khi bị chấn thương,

bệnh nhân không được chườm nóng, xoa bóp hoặc kéo nắn tùy tiện trong hai ngày

đầu. Việc chườm nóng khiến máu chảy nhiều hơn. Xoa bóp lại khiến các dây chằng

bị xơ chai, mất đi độ đàn hồi, chúng sẽ trở nên yếu hơn và dễ chấn thương trở lại

khi có những cử động hơi mạnh. Kéo nắn làm tổn thương bị nặng thêm, thậm chí

có thể gây đứt cơ hoàn toàn và bầm dập mô xung quanh. Kết quả là tổn thương

viêm tăng lên, vết thương lâu lành và sẹo bị xấu.

Thông thường, nếu tổn thương nhẹ, bệnh nhân sẽ hoàn toàn phục hồi sau khi

điều trị được 2 - 3 ngày. Lúc này, họ có thể tập luyện nhẹ nhàng (khoảng 50% sức),

và tăng từ từ để cơ thể dễ thích nghi. Nếu là chấn thương nặng hoặc đã qua sơ cứu

mà hoạt động vẫn còn khó khăn, bệnh nhân nên đến khám ở các bệnh việc chuyên

khoa để được điều trị càng sớm càng tốt.


Chấn thương mũi: Sống mũi là một vách ngăn hai khoang mũi; nó được

cấu thành bằng sụn, dựa trên nền xương. Khi bị chấn động nếu, mũi bị biến dạng

rất quan trọng (mũi bẹp qua một bên), có thể chỉnh sửa lại tức thời. Nếu cơn đau

quá khốc liệt, tốt hơn nên đưa bệnh nhân vào bệnh viện để chỉnh hình có gây mê, vì

có thể phải qua X quang. Nếu chấn thương nhẹ, có thể chườm nước đá để giảm đau

và giảm sưng húp.

Chảy máu cam : Là một vụ xuất huyết ngoại, theo nguyên tác là do chấn

động, nhưng cũng có thể xảy ra mà không có nguyên do hiển nhiên.

Cách xử lý:

* Cho nâng cao đầu và đè cánh mũi bị chảy máu để chặn xuất huyết trong

thời gian từ 5 đến 10 phút

* Cho thở bằng miệng, không cho hỉ mũi

* Có thể dùng miếng thấm cầm máu (hémostatique) có bán trong các nhà

thuốc tây. Nếu máu vẫn ra sau 15 phút, phải đưa đến bác sĩ.

Chuột rút: Là sự co cơ không cố ý (tự nhiên hay do lệch tư thế) gây đau đớn,

thường chỉ thoáng qua vài giây nhưng có khi kéo dài đến nửa tiếng, thậm chí một

tiếng. Lúc đó khối cơ cứng, ngắn lại, đòi hỏi tiêu thụ rất nhiều ôxy và glucose.

Việc tập luyện căng thẳng lâu trong một tư thế, trong một điều kiện bắt buộc

khác với bình thường (như lạnh đột ngột) cũng gây chuột rút. Để đề phòng, cần có

thời gian làm duỗi cơ 5 - 10 phút trước lúc khởi động, mang loại giày thích hợp,

dùng đủ nước (thiếu nước sẽ gây tích lũy acid lactic). Khi bơi lội, chuột rút hay

xuất hiện ở ngón chân, vì vậy nên khởi động cho ấm, vào nước từ từ bằng vận động

chậm. Khi bị chuột rút, ngừng ngay hoạt động, nếu được thì kéo duỗi cơ 15 - 20

giây cho đến khi cơ giãn hoàn toàn. Sau đó, nên nghỉ luyện tập khoảng 1 giờ để cơ

bắp và hệ thần kinh trung ương đủ hồi phục. Xoa dầu, làm nóng vùng chuột rút

trong vài phút để làm giãn cơ. Vận động viên cũng cần có chế độ ăn hay dùng

thuốc bổ sung đủ canxi, magiê, vitamin, thường dùng nhất là vitamin B1 uống, liều


cao hay vitamin B6 (phối hợp sẵn trong viên magiê-B6). Người bị chuột rút không

nên lạm dụng chất kích thích như cà phê.

Đau xóc hông: Cơn đau nhói thình lình diễn ra bên hông thường có nguyên

nhân từ sự gia tăng cường độ tập luyện đột ngột hoặc xuất hiện sau một quá trình

vận động kéo dài. Việc ngừng vận động không phải là một ý hay: chúng ta vẫn nên

duy trì tốc độ vận động như thế, có thể vừa hoạt động thể thao vừa dùng tay ấn vào

chỗ đau xóc cho đến khi cơ thể làm quen dần và cơn đau xóc hông sẽ nhanh chóng

biến mất. Hãy tập luyện một cách điềm tĩnh và bạn sẽ tránh được những cơn đau

xóc hông.

Say nắng: Khi nhiệt độ ngoài trời quá cao hoặc lao động thể lực nặng nhọc,

cơ thể sẽ thải bớt nhiệt. Sự thải nhiệt của cơ thể chủ yếu bằng cách khuyếch tán,

dẫn truyền nhiệt qua da và bay hơi mồ hôi trên da. Như vậy da là bộ phận chống

nóng quan trọng. Nếu gặp điều kiện bất lợi cho sự khuếch tán, dẫn truyền và bốc

hơi (như trời đứng gió, không khí không lưu thông, độ ẩm không khí cao...) rất dễ

xảy ra cảm nắng, say nắng.

Triệu chứng: biểu hiện đầu tiên là vã mồ hôi, mặt đỏ nhừ, khó chịu, có

trường hợp bị đau bụng, nôn mửa. Sau đó là các biểu hiện nặng hơn như hoa mắt,

chóng mặt, mạch nhanh, ngất lịm, tiểu ít, thân nhiệt tăng cao.

Cách chữa đối với những trường hợp nhẹ, cần nhanh chóng đưa người bệnh

vào chỗ mát, thoáng gió, nới hết quần áo, bỏ tất cả những thứ gì cản trở cho sự hô

hấp, tuần hoàn. Lấy khăn to nhúng nước lạnh, vắt ráo rồi lau khắp cơ thể, đắp khăn

mát lên trán, cho uống nước chè đường, nước bột sắn dây, nước chanh quả, quạt

nhẹ. Điều cần chú ý là phải để bệnh nhân nằm nghỉ và theo dõi sức khỏe trong

vòng 24 giờ, không nên thấy người bệnh đã dễ chịu lại để tiếp tục làm việc ngoài

nắng, rất dễ bị say nắng lại và lần sau sẽ nặng hơn lần trước.

Như vậy, việc nghiên cứu đưa thêm nội dung này vào phần bài giảng thì thời

lượng để giảng dạy bài giảng này sẽ được tiến hành trong 2 tiết học lý thuyết (thời


gian 90 phút). Bao gồm: phần giảng dạy lý thuyết, thảo luận trao đổi nhóm giải đáp

thắc mắc và thực hành một số nội dung sơ cứu cơ bản.


KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Kết luận:

1. Đề tài đã nghiên cứu và đưa ra một bài giảng với hai phần chính: lý thuyết

và thực hành. Tuy nhiên trong quá trình giảng dạy, sau khi sau trao đổi trực tiếp với

sinh viên, bản thân tác giả cũng nhận thấy cần thiết phải đưa thêm phần thảo luận:

Sơ cứu các chấn thương thể thao thông thường vào nội dung bài giảng. Như vậy,

bài giảng sẽ bao gồm các phần sau đây:

Phần 1: Phần lý thuyết

- Mục đích và ý nghĩa.

- Các chấn thương thể thao và cách sơ cứu.

- Cách phòng chống các chấn thương thể thao.

Phần 2: Phần thảo luận, giải đáp thắc mắc. (Sơ cứu các chấn thương thể thao thông

thường)

Phần 3: Phần thực hành (Một số nội dung sơ cứu cơ bản)

- Băng bó với những chấn thương cơ và khớp

- Cách cấp cứu người bị chảy máu cam, say nắng...

- Xoa bóp tự thả lỏng sau khi tập luyện.

2. Sau khi nghiên cứu được nội dung bài giảng, chúng tôi có đưa vào thực tế

giảng dạy thử trên một số lớp TCCN 10 của trường CĐ KT Cao Thắng được các

em sinh viên đánh giá về nội dung có sự lôi cuốn hấp dẫn và mang ý nghĩa thực

tiễn cao.

Kiến nghị:

Đây là một đề tài có tính thực dụng cao và các em sinh viên sau khi được học

xong bài giảng sẽ có thể áp dụng những kiến thức đã học vào thực tế tập luyện

cũng như trong cuộc sống hàng ngày sau này. Do vậy, cần nhanh chóng đưa nội

dung bài giảng vào chương trình giảng dạy môn GDTC dành cho sinh viên trường

CĐ KT Cao Thắng nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy môn học.


Tuy nhiên, do thời gian nghiên cứu có hạn, đối tượng mà chúng tôi giảng dạy

thử nghiệm còn quá ít, số lượng câu hỏi thảo luận liên quan đến bài giảng còn giản

đơn nên đề tài vẫn còn một số khiếm khuyết cần phải có thêm thời gian để bổ sung

và hoàn thiện hơn nữa.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

- Lưu Quang Hiệp, 2000, Sách “Y học thể dục thể thao”, NXB TDTT.

- Một số đề tài về chấn thương thể thao.

- Một số trang web về thể thao và y học…


Documents

622chan Thuong the Thao