«100 нақты қадам» Ұлт жоспарының

кәсіби мемлекеттік аппаратын құру

бойынша 12-қадамын іске асыру аясында

Қазақстан Республи-касы Президентінің 2015 жылғы 29 желтоқсандағы «Қазақстан

Республикасы мемлекеттік қызметшілерінің әдептілік нор-маларын және мінез-құлық қағидаларын одан әрі жетілдіру

жөніндегі шаралар туралы» Жарлығымен Қазақстан Респу-бликасы мемлекеттік қызметшілерінің әдеп кодексі (Мем-

лекеттік қызметшілердің қызметтік әдеп қағидалары) мен Әдеп жөніндегі уәкіл туралы Ереже бекітілді және 2016 жылғы

1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілді. 2017 жылғы қазан айынан бастап Қарағанды облысы әкімі аппаратының әдеп

жөніндегі уәкіл лауазымында Сандуғаш Сәбетқызы Асылбеко-ва қызмет етуде. Назарларыңызға Сандуғаш СӘБЕТҚЫЗЫМЕН

болған сұхбатты ұсынамыз.

№38 (8101) 28 ҚЫРКҮЙЕК

2018 жыл

ЖЕЗҚАЗҒАН АЙМАҚТЫҚ ГАЗЕТІ 1973 жылғы 13 сәуірден шығады http://saryarka.webpress.kz sa_jez@mail.ru +7 705 911 13 63

ҚҰРМЕТТІ АРДАГЕРЛЕР!Дәстүр бойынша 1 қазанда

бүкіләлемдік қауымдастық Халықаралық егде адамдар күнін атап өтеді. Бұл мереке – аға ұрпақтың қоғам өміріне қосқан үлесі үшін шынайы ризашылық білдіретін және ардагерлерге қамқорлық көрсететін күн.

Қарттарға қамқорлық – біздің халқымыздың санасына терең сіңген қасиет. Ел Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың сарабдал саясатының арқасында Қазақстанда ардагерлерге қамқорлық жасауда ауқымды шаралар іске асырылуда.

Жыл сайын біз қарттарға арналған әлеуметтік қызмет түрлері мен көмек жолдарын жетілдіруге ерекше маңыз беріп келеміз. Ардагерлерге арналған мекемелердің материалдық-техникалық базасы нығая түсуде, үйде көрсетілетін әлеуметтік көмек бөлімдері жетілдіру-де. Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне, олардың тұрғын үй мұқтаждарына да ерек-ше көңіл бөлінуде.

Қымбатты ардагерлер!Сіздерге зор денсаулық, көтеріңкі

көңіл-күй, отбасыларыңыз бен заман-дастырыңыз арасында атап өтетін ме-реке күндері көп болсын деп тілейміз. Егде тартқан жастарыңыз еңселеріңізді түсірмей, өмірлік күш-қуаттарыңыз ұзағынан болғай!

Жезқазған қаласының әкімі Қ.Б.БЕГІМОВ

Қалалық мәслихат хатшысы С.Т.МЕДЕБАЕВ

АҢДАТПА:

5-бет

2-бет

ӘДЕП НОРМАЛАРЫН САҚТАУ

►►2-бетте

– Сандуғаш Сәбетқызы, әдеп жөніндегі уәкіл лауазымының маңыздылығы туралы айтып берсеңіз.

– Бүгінгі күні мінез-құлық стандарты жаңа сапалық деңгейге көтеріліп, бізден, яғни, мемлекеттік қызметшілерден мінез-құлқында жоғары жауап-кершілікті және өзін-өзі бақылауды талап етеді.

Мемлекет башысы Н.Ә.Назарбаев Қазақстан-2050 Стратегиясында өте жоғары этика және кәсібилік – тиімді мемлекетті құрудың кілті болып табылатындығын атап өткен болатын.

Осыған байланысты, жаңа әдеп жөніндегі уәкіл институтын енгізу сыбайлас жемқорлықтың алдын алуға, мүдделер қайшылығына бай-ланысты тәуекелдерді азайтуға және мемлекеттік қызметтегі әдеп нор-маларын бұзушылықтардың алдын алуға бағытталған шара болып табылады.

Әдеп жөніндегі уәкілдің негізгі міндеті – мемлекеттік қызметшілердің қызмет әдебі нормаларын сақтауын және мемлекеттік қызмет, сыбай-лас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл және Әдеп кодексі салаларындағы заңнамалар бұзушылығының алдын алуды қамтамасыз ету болып табылады.

Әдеп жөніндегі уәкілдер тұрақты негізде мемлекеттік қызметшілермен қызмет әдебін, қолданыстағы заңнамалармен белгіленген шектеулер мен тыйымдарды сақтау сұрақтары бойынша түсіндірме жұмыстарын жүргізеді.

Әдеп жөніндегі уәкілдің функциясына әдеп нормаларын сақтау бойынша мемлекеттік қызметшілер мен азаматтарға консультативтік көмек көрсету де енеді.

Сонымен қатар, әдеп жөніндегі уәкілдер жеке және заңды тұлғалардың өтініштерін қарастырады, ұжымда жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларға сәйкес мәдени қарым-қатынастың қалыптасуына ықпал етеді. Мемлекеттік қызметшінің құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда оның құқығын қорғау және қалпына келтіруге бағытталған шараларды қабылдайды.

2017 жылдан бастап Қарағанды облысы әкімі аппаратына әдеп жөніндегі уәкіл лауазымы енгізілді. Қала мен аудандарда әдеп жөніндегі уәкіл функциясы ұжымда құрмет пен беделге ие мемлекеттік қызметші қатарындағы басшылардың біріне жүктеледі.

Облыс бойынша өз қызметін 21 әдеп жөніндегі уәкіл жүзеге асыруда. – Этикалық бұзушылықтардың алдын алу үшін қандай шара-

лар қабылданған?– Қойылған міндеттерді орындау мақсатында тұрақты түрде мемле-

кеттік қызметшілер арасында түсіндіру жұмыстары жүргізіледі. Мәселен, бүгінгі күнге дейін қолданыстағы заңнаманы түсіндіру

бойынша 60-тан астам түсіндіру іс-шаралары өткізілді. Қарағанды, Шахтинск, Саран, Балқаш, Приозерск, Теміртау қалалары,

Бұқар Жырау, Ақтоғай, Шет аудандары әкімдіктерінің қызметкерлеріне арналған кездесулер мен семинарлар ұйымдастырылды.

Жыл басынан бастап мемлекеттік қызметшілердің Әдеп кодексі нормаларын түсіндіру бойынша 20-дан астам семинарлар мен дәрістер өткізілді.

Мемлекеттік қызметшілердің негізгі міндеті

МЕРЕЙ

ШАҢЫРАҚТЫҢ ШАТТЫҒЫ

Қоғамда өмірдің ащысы мен тұщысын қатар көрген, пайым-парасаты жас ұрпаққа ой салып, отбасы құндылығы мен ақ некенің қасиетін қадір тұтуды үлгі

ететін ынтымағы жарасып, ырыс-берекесі тасыған шаңырақтар жетерлік. Солардың бірі әрі бірегейі уығын қадап, керегесін кеңге жайған жезқазғандық ерлі-зайыпты Ташман Садықов пен Шүкір Молдағалиеваның отбасы дер едік. Олардың

жүріп өткен жолдарын насихаттап, жастарға өнеге ету мақсатында ҚХА Жезқазған қалалық қоғамдық келісім кеңесі, Жезқазған қалалық Аналар кеңесі мен Жезқазған

тарихи-археологиялық музейі Халықтар достығы мен мәдениеті үйінде «Ұлы дала ұрпағының ұлағаты» атты кеш ұйымдастырды.

Қазақстан Республикасының білім беру ісінің үздігі, «Ақ әжелер» ансамблінің жетекшісі Шүкір Әбдіғалиқызы Молдағалиеваны аймақ жұртшылығы жақсы таниды. Оның 1978 жы-лы «Қазақмыс» корпорациясы қарамағындағы балабақшаның тізгінін алған тұста қазақ тіл-ді мектепке дейінгі білім беру ұйымын ашуға

қосқан үлесін халық әлі де ұмыта қойған жоқ. Шүкір Молдағалиеваның ел дамуы жолындағы өзге де еңбектерін «Ұлы дала ұрпағының ұлағаты» атты кешке жиналған тілектестері өз сөзіне арқау етті.

Ізгі тілектердің алғашқысын қала басшы-сының орынбасары Зина Ақылбекова жеткізді.

– Сіз бір отбасының ғана ұйытқысы емес, сонымен қатар қоғамның белді мүшесі, бала жанының бағанысыз. Мамандыққа адалдық, іскерлік пен адамгершілік қасиеттеріңіз және тамырын тереңге жайған мәуелі бәйтеректей әулеттеріңіздің ұлағаты жас толқынға үлгі-өнеге, – деген Зина Жұманазарқызы алтын той иелеріне сый-сияпат жасады. Ақ тілек-тер легін «Нұр Отан» партиясы Жезқазған қалалық филиалы төрағасының бірінші орынбасары Гүлмира Қаженова, «Қазақмыс» корпорациясы ЖШС жанындағы ардагер-лер кеңесінің төрағасы Төлеген Бүкіров, ҚХА Жезқазған қалалық Қоғамдық келісім кеңесі төрағасының орынбасары Зинаида Чумакова мен «Ақ әжелер» ансамблінің белді мүшесі Зоя Бейсенбаева жалғады.

Бүгінде еңбегінің зейнетін көрер шақ-қа жеткен Шүкір апа қоғамдық өмірден алыстамай, салт-дәстүрімізді ұлықтап, ана тілімізді ардақтап, ділімізді, ұлттық құндылықтарымызды насихаттап, келешек ұрпаққа тәлімді тәрбие беріп жүрген «Ақ әжелер» ансамбліне жетекшілік етуде. Қос қарияның қуанышына аталған өнер ұжымы әншашуын жолдады.

Кеш барысында алтын той иелеріне АХАЖ саласының ардагері Аманкүл Оспанова не-ке куәлігінің телнұсқасын салтанатты түрде тапсырды. Сондай-ақ, Ташман Садықов пен Шүкір Молдағалиева «біздің жолымызды бер-сін» деген ырыммен жаңадан отау құрған Са-мат пен Ақботаға батасын берді.

Кештен рухани азық алған қала тұрғындары отбасылық өмірдің ыстығы мен суығына бірге төзген, әр жылы өнегеге толы отбасының шаттығы ортаймасын деген тілек-пен тарқасты.

Бота ШАЛҚАР

ТYЗЕТУ КОЛОНИЯСЫНДА

ҚАЗАН АЙЫНЫҢ НАМАЗ КЕСТЕСІ8-бет

ЖЕТІ ЖҰРТТЫҢ ТІЛІН БІЛ

Облыс аймақтарына, соның ішін-де ауылдық елді мекендерге 11 рет шығып, шығу барысында мемлекеттік қызметшілермен кездесулер өткізілді, өтініш білдірген азаматтарға консульта-тивтік көмек көрсетілді.

Жалпы жыл басынан 200-ге жуық мем-лекеттік қызметші мен жеке тұлғаларға жеке консультативтік көмек көрсетілді. Ауылдық аймақтарға шығуымды есеп-ке алғанда, 24 рет азаматтарды жеке қабылдауды өткіздім.

Бүгінгі таңда әдеп жөніндегі уәкілдің қарастыруына жеке және азаматтық тұлғалардан мемлекеттік қызметшілердің әрекетіне шағымданған 35 өтініш түсті. Қарастыру нәтижесінде өтініш білдірген 4 азаматтық тұлғаның бұзылған құқықтары мен заңды мүдделері қалпына келтірілді.

Тұрақты негізде мемлекеттік қызмет-шілердің шектеулер мен тыйымдарды сақтауы, қызметтік автокөліктерді орынды және тиімді пайдалануы бойынша алдын алу шаралары өткізіледі.

Әдеп жөніндегі уәкіл қызметі бағыттарының бірі ұжымдағы моральдық-психологиялық ахуалға мониторинг жүргізу болып табылады.

Ұжымдағы жағымды моральдық-психологиялық ахуал, әріптестер арасын-да тілектестік қарым-қатынас әр мемле-кеттік қызметшінің жұмысына жағымды ықпал етіп, нәтижесінде мемлекеттік орган қызметінің тиімділігі артатыны құпия емес.

Осы мақсатта осы жылдың бірін-

ші жартыжылдығында облыстық жер-гілікті атқарушы органдары мемлекеттік қызметшілері арасында анонимді сауална-ма өткізілді.

Сауалнама қорытындысы ұжымдардағы жалпы моральдық-психологиялық аху-ал тұрақты екенін көрсетті. Мемлекеттік қызметшілер әріптестерінің сыпайылығы мен әдептілігін, тікелей басшыларының әділдігін, басшыларының ұжымда тек қана іскери қарым-қатынас құруға ұмтылатындығын атап көрсеткен, тікелей басшыларына сенім артатындарын білдір-ткен.

Жасырын сауалнама қорытындысы бойынша мемлекеттік орган басшыларына ұжымдардағы моральдық-психологиялық ахуалды жақсарту бойынша ұсыныстар мен кеңестер дайындалып жіберілді.

– Сіздің пікіріңізше мемлекеттік қызметшілер Әдеп кодексінің қандай нормаларын жиі бұзады?

– Жиірек мемлекеттік қызметшілер мінез-құлқының жалпы стандарттарын бұзушылық жағдайлары кездеседі. Бұл – қызмет тәртібін сақтамау, өз қызметтік міндеттерін сапасыз орындау, қоғам та-рапынан мемлекеттік қызметшінің әрекеті мен мінез-құлқының сынға түсуі.

Ағымдағы жылы облыстың жергілік-ті атқарушы органдарында тәртіптік практиканың талдауы жүргізілді. Талдау нәтижесі мемлекеттік қызметшілер көбіне лауазымдық міндеттерін тиісті деңгейде орындамағаны, атап айтқанда, жеке және заңды тұлғалар өтініштерін уақтылы қарастырмағаны, мемлекеттік сатып алу, мемлекеттік қызмет көрсету т.б. сала-ларда процедуралық бұзушылықтар үшін тәртіптік жауапкершілікке тартылғанын көрсетті.

Осыған байланысты, жүйелі негі-зде қолданыстағы заңнаманы түсіндіру, оқыту, мемлекеттік қызметшілердің білік-тіліктерін арттыру бойынша жүргізілетін іс-шаралардың сапасын көтеруге арналған шаралар қабылдануда.

– Егер азамат мемлекеттік қызметші тарапынан этикаға жат-пайтын мінез-құлыққа тап болса, ол қайда бару керек?

Қызметтік әдеп нормалары бұзушылығының фактілері туындаған жағдайда азамат жазбаша немесе ауыз-ша түрде Қарағанды облысының әдеп жөніндегі уәкіліне немесе Қазақстан Республикасының Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл агенттігінің Қарағанды облысы бойынша департаментіне өтініш білдіре алады.

Сонымен қатар, «Facebook» әлеуметтік жүйесінде «Қарағанды облысының әдеп жөніндегі уәкілі» парақшасы құрылған, оған да мемлекеттік қызметшінің қызметтік этикасын бұзу фактілері туралы жазуға болады. Қарағанды облысы әкімдігінің ресми сайтында облыстың қалалары мен аудандарындағы барлық әдеп жөніндегі уәкілдердің байланыс деректері жарияланған.

– Сіздің жеке қабылдауыңызға қалай жазылуға болады?

Бекітілген кестеге сәйкес азаматтарды қабылдау әр сәрсенбі күні сағат 16.00-ден бастап 18.00-ге дейін, облыс әкімдігінің ғимаратында 519 кабинетте жүргізіледі.

Қажет болған жағдайда қабылдауды мемлекеттік қызметшілер мен азаматтарға ыңғайлы кез-келген күні жүргізуге бола-ды, сонымен қатар телефон арқылы да байланысуға болады. Байланыс дере-

ктері: ж.т.8 (7212) 501522 (ішкі 6733), эл.пошта: s.asylbekova@karaganda-region.gov.kz

Қорытындылай келе, барлық мемле-кеттік қызметшілер үлкен жауапкершілік-ті сезініп, Әдеп кодексімен бекітілген талаптардың бұзылуына жол бермеулері қажет екендігін атап айтқым келеді.

Сұхбатты дайындаған Диана ОРАЗАЛИНА

№38 (8101) 28.09.2018 S U H B A T2

(Соңы. Басы 1-бетте)

ӘДЕП НОРМАЛАРЫН САҚТАУ Мемлекеттік қызметшілердің негізгі міндеті

ҮШ ТҰҒЫРЛЫ ТІЛ

ЖЕТІ ЖҰРТТЫҢ ТІЛІН БІЛАлайда, ана тілімізді өгейсітпейік

Елбасы білім беру жүйесін жетілдіре отырып үштілділікті меңгеру жөнінде жыл сайынғы халыққа арнаған Жолдауында айтып келеді. Соған орай, Тілдерді қолдану мен дамытудың 2011-2020 жылдарға

арналған мемлекеттік бағдарламасында нақты міндеттер белгіленді. Қазіргі заман жастарының кем дегенде үш тілді білуі алтын ұя мектебіне, оның ұстаздарын даярлайтын жоғары оқу орында-рында қолға алынып жатқан істермен өзектес екені белгілі. Осыған байланысты біз Ө.Байқоңыров

атындағы Жезқазған университетінің қазақ тілі мен әдебиеті кафедрасының меңгерушісі Света СА-МЕНОВАМЕН ой бөліскен едік. Айта кетуге болады, Қарағанды мемлекеттік университетін қазақ тілі

мен әдебиеті мамандығы бойынша бітірген Света Нұртайқызы бүгінде филология ғылымдарының кандидаты, доцент. Бұрын аға оқытушы болған ол 2010 жылдан бері осы кафедраны басқарып келеді.

ЖезУ-дің «Құрмет медалінің» және Жоғары оқу орындары қауымдастығының Ахмет Байтұрсынов атындағы қола медалінің иегері.

– Үштілділік – еліміздің болашағын жарқыратар тама-ша идея. Бірақ, жүзеге асырылу ұстанымы дұрыс емес. Содан ба-рып бүгінде үш тілге емес, ағылшын тіліне ғана басымдық беріліп отыр, – деп бастады әңгімесін Света Нұртайқызы. – Үштілділік енген күннің өзінде мектептердегі маман мәселесі толық шешілген деп ай-та алмаймыз. Мысалға, ағылшын тілінің маманы оны жетік білген-мен, физика, информатика, химия, биология пәндерінің мұғалімдері теориялық материалдарды ағыл-шын тілінде түсіндіре ала ма? Бүгінде мамандардың өзін ағылшын курстарында оқытып жатыр. Дұрыс. Бірақ, сол оқыған мамандардың ішінде термин үйренуден әріқарай асып жатқаны шамалы. Қазіргі барлық мұғалімдер орысша немесе қазақша білім алғандар. Демек, әлі мұғалім дайын емес.

– Ағылшын тілінде оқытудың мерзімдері бел-гіленіп қойылды. Сонда сіздің ойыңызша енді не істемек керек?

– Ендігі мәселе – педагогикалық мамандықтарда ағылшын тілді білікті мамандар әзірлеу. Ал, бұл

мәселе 2019 жылға дейін шешіледі деп айта алмаймыз. Оқушылардың ағылшын тілін меңгеру деңгейі қандай? Ағылшын тілінде сабақ беріп тұрған мұғалімді бәрі түсінеді ме? Назарбаев зияткерлік мектебі, сондай-ақ, түрік лицейі мен арнайы мектептерде білім алушылардың деңгейімен жай мектептегі барлық оқушыларды теңестіру аса дұрыс емес. Сондықтан, асығыстық жаса-май, ойлану қажет сияқты.

– Қай кезеңде болмасын, көп тілді меңгерген халықтар мен ұлттар алдыңғы қатарлы елдің қатарына кіріп, даму жолына түскені белгілі. Атамыз қазақ ежелден-ақ «жеті жұрттың тілін біл» деп, ұрпағын өркениет көшінің өріне ұмтылдыруға үндеген ғой. Қазіргі жастар жал-пы ағылшынша ағып тұрмаса да бейімделуге құлықты сияқты. Тіл – қазақтың жан дүниесі, ұлттық рухани негізі, қайнар бұлағы дейтін болсақ, үш тіл-ділік ана тілімізге көлеңкесін түсірмес пе екен, қалай ойлайсыз?

– Иә, неше тіл білсе де, адам үшін артықтығы жоқ. Керісінше, ой-өрісі кеңейіп, білімі тереңдей түседі. Бұл

– шындық. Еліміздегі үш тұғырлы тіл саясатына қатысты пікірлер бүгін ғана қозғалып отырған жоқ. Қоғамда әртүрлі ойлар айтылуы заңды құбылыс. Дегенмен, сауалыңызға орай тіл маманы ретінде өз пікірімді білдіріп өтейін. Біріншіден, қазақ тілі заңда мемлекеттік тіл мәртебесіне ие болғанымен, мемлекеттік тіл қызметін толыққанды атқарып отырған жоқ. Осы тұста, яғни мем-лекеттік тілді «мемлекеттік» ете ал-май тұрған тұста үштілділік саясаты абайлауды қажет етеді. Ағылшын тілі қажет емес деген ойдан аулақпыз. Халықаралық қатынас құралы ретіндегі оның қызметі жоғары. Білу керек, үйрену керек. Бірақ, бала дүниетанымының не-гізі қаланатын бастауыш сыныптан бастап ағылшын тілін үйрету дұрыс па? Білім негізі ана тілінде қалану керек емес пе?! Қазірде көптеген ата-аналар онсыз да екінші қатарда тұрған қазақ тілін кейін ысырып, үшінші орынға қойып отырғаны да жасырын емес. Оларды кіналаудан да аулақпыз. Ата-ана баласының болашағын ойлайды. Болашағына қажет деген ата-ана репетитор жал-дап, қосымша курстарға беріп бала-сын оқыта алады. Ал, енді жапппай ағылшын тілін үйрену қаншалықты қисынды, Америкада жүрген жоқпыз ғой. Немесе, барлық қазақ бала-сы болашағын шетелге жоспарлап қойған жоқ шығар. Кімге қажет, үйренудің мүмкіндігі мол. Мектеп бағдарламасында пән оқытылғаны дұрыс. Бірақ, 5-сыныптан бастап оқытылғаны жөн. Балабақшадан бастаудың қаншалықты қажеттілігі бар? Ана тіліне көлеңкесін түсірмес

пе екен дегенде ойға осы келеді. Балабақшада керісінше, мемлекет-тік тілді оқытып, үйрету жанданды-рылуы керек.

Екіншіден, қазақ тілін ғылым тілі-не айналдыру үшін қызмет етудің ор-нына, ғылыми пәндерді ағылшынша оқытқанда ұтарымыз бар ма? Одан да мықты оқулықтардың ғылыми тұрғыда қазақ тіліне аударылғаны тиімді болар. Елбасының тапсыр-масымен әлемдегі ең озық 100 оқулықты аудару бастамасы қолға алынды, әріқарай жалғаса түссе игі. Мәселен, барлық мектепте Қазақстан тарихы пәні қазақша, дүние жүзі тарихы орысша жүретін болды. Отыз жылға тарта уақытта қазақ тілін меңгерте алмай отырған өзге ұлт өкілдеріне мек-тепте Қазақстан тарихын қазақша айтып тұрған мұғалімді көзге елестетудің өзі қиын. Оны тыңдап, қабылдайтын қазақ тілін толық түсінетін оқушыларымыз дайын ба. Сол сияқты ауыл мектебінде Дүние жүзі тарихын орысша түсіндіріп тұрған мұғалімді елестетіңіз. Білім министрлігінің осындай қисыны келмейтін сынақтары көбейіп тұр. Осындай жағдайларда қазақ тілі шетқақпайлық көрмесе екен деймін.

– Света Нұртайқызы, уни-верситеттегі жағдай қандай? Болашақ мамандар сіздерде дайындалады ғой. Ағылшын тілін меңгеруге қатысты қандай бетбұрыстар жасалуда?

– Біздің университет бойын-ша екі бағыттағы курстар ашылды. Бір тіл үйрету курсы оқытушылар үшін болса, екіншісі студенттерге

арналған. Тегін, аптасына үш рет ағылшын тілін деңгей-деңгейімен оқытады. Сонымен қатар, Білім министрлігінің қаржысымен биолог, математика, информатика, тау-кен және тіл мамандары бар барлығы 18 адам ағылшын тілі курсынан өтіп келді. Соның ішінде өзім де оқып келдім. Бір ай оқып сертификат алдық. Келген соң 3 апта онлайн курс өттік, емтихан тапсырдық. Енді Министрліктен сертификат аламыз.

Үштілділікке орай биыл уни-верситетімізде мамандар даярлау мақсатында ағылшын тілінде сабақ жүргізетін оқытушылар іріктелді. Өткен жылдан бастап биология, информатика, педагогика пәндері ағылшын тілінде оқытыла баста-ды. Алғашқы алғы шарты бойынша оқытушылардың тіл білу деңгейі бір-дей емес, екіншіден студенттердің тіл меңгеру деңгейі де қиындық туғызуда. Ал, талап бойынша 2020 жылдан бастап жаратылыстану ғылымдары ағылшынша оқытуға көшірілуі керек. Осыған орай ма-ман дайындау әлі толық шешіліп отырған жоқ. Негізінде тілге сая-сат араластырғанды өз басым жөн көрмеймін. Осының барлығынан қазақ тілі зардап шекпесе екен деймін.

– Бүкпесі жоқ, ашық әңгімеңізге рахмет! Жеті жұрт-тың тілін білсе де ұлттық қасиетін ұмытпай, ана тілін ардақтайтын жастарымыз кө-бейе берсін деп тілейміз.

Сұхбатты дайындаған Амандық РАХҰЛЫ

Суретті түсірген автор

№38 (8101) 28.09.2018K U N T A R T I B I 3ПРЕЗИДЕНТ ЖОЛДАУЫ: сенімге – серпін!

БӘСЕКЕГЕ ҚАБІЛЕТТІЛІК ҰЛТТЫҢ КЕМЕЛДЕНУІНЕ БАСТАЙДЫ

Дүйсенбі күні Қарағанды өңірлік «Рухани жаңғыру» жобалық кеңсесінің

менеджері Бақытқали Мұсабеков қаламыздағы «Ютария LTD» өндірістік-

инновациялық компаниясы мен Ө. Байқоңыров атындағы Жезқазған

университетінде және музыкалық кол-леджде кездесу өткізді.

Жезқазған қаласы ішкі саясат бөлімінің тапсырысымен «Шындық» қоғамдық бір-лестігі өткізген шарада Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың биылғы «Төртінші өнер-кәсіптік революция жағдайындағы дамудың жаңа мүмкіндіктері» атты халыққа Жол-дауы мен «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақаласындағы міндеттерді жүзеге асыру жайы әңгіме өзегіне айналды.

– Елбасы әр Жолдауында, әр сөзінде бәсекеге қабілеттілік туралы айтып жүреді. Бұл тек мемлекет пен бизнес саласы-на ғана қатысты деп түсінбеуіміз керек. Бәсекеге қабілеттілік – әр азаматтың бойы-нан табылуы қажет қасиет. Сонда ғана ел дамиды, қоғам алға жылжиді, бизнес бе-

рекелі болады, әділетті жүйе қалыптасады. Бәсекеге қабілеттілік, соған ұмтылу біз-ге, қазақ халқына жат қасиет емес. Жан-жақты, терең білімді, өнер қонған азамат-тарды қазақ «Сегіз қырлы, бір сырлы» де-

ген. Бүгінгі түсінік қалыбына салсақ, осы се-гіз қырлы бір сырлы адамды нағыз бәсекеге қабілетті адам деуге әбден болады. Біздің ендігі мақсат әрбір қазақстандықтың за-манауи білім алуын, жан-жақтылықты

бойына сіңіруін, іскерлік пен жасампаздық рухта тәрбиеленуін қамтамасыз ету. Бұл жолда әр адам өмірге деген, өзіне деген көзқарасын дұрыс қалыптастыруы керек, – дейді Бақытқали Мұхамедқалиұлы.

«Ютария LTD» өндірістік-инновациялық компаниясының қызметкерлері Бақытқали Мұсабековтің жігерсіздікті жеңіп, жа-сампаздыққа ұмтылуға үндейтін лекция-сын мұқият тыңдап, өмірде жиі кездесетін жағдаяттар мен адам бойындағы кейбір жағымсыз қылықтар туралы сұрақтар қойып, оларға тұщымды жауап алды.

Жезқазған университетінің профес-сорлық-оқытушылық құрамы мен студент-тері де Бақытқали Мұхамедқалиұлының дәрісін қызығушылықпен тыңдады. Кездесу барысында қазақ халқының кешегі тарихы, би-шешендер мұрасы мен ел ішіндегі дау-шарларды шешудегі билер институтының орны, сол дәстүрлерді бүгінгі заман биігін-де жаңғырту жайы кеңінен сөз болды.

Музыкалық колледждегі кездесу де жоғары деңгейде өтіп, ашық пікір алмасуға ұласты. Колледж шәкірттері адамның жетістікке жетуіне армандарының әсері, алдыға дұрыс мақсат қоя білу, мақсатқа жету жолындағы қам-қарекет туралы ойла-рын ортаға салып, Бақытқали Мұсабековтің «Бақытты болғыңыз келсе...» атты еңбегіне қызығушылық танытты.

Жомарт ТАЙМАС

БАСПАСӨЗ МӘСЛИХАТЫ

ЖАРЫҚ СӨНБЕСІН ДЕСЕҢІЗ...Екі жылдан астам уақыт жезқазғандықтарды әбден әуре-сарсаңға салған жарық дауына

қатысты нүкте қойылғанымен, әлі де халық арасында түсінбеушілік туындауда. Сондықтан, қазіргі таңда қаланы жарықтандырып отырған «КазЭнергоЦентр» ЖШС басшылығы «Нұр От-

ан» партиясы қалалық филиалы ғимаратында жергілікті БАҚ өкілдерінің қатысуымен баспасөз мәслихатын өткізді. Сондай-ақ, кездесуге қалалық тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы, жола-

ушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімінің басшысы Қуанышбек Сансызбаевты, «Кара-гандаЭнергоЦентр» ЖШС өкілі Айдын Бексұлтановты, «Қазақмыс Дистрибьюшн» ЖШС электр

жабдықтаушы кәсіпорны директорының міндетін атқарушы Леонид Маевскийді шақыртыпты. Ал, басқосуға «Нұр Отан» партиясы Жезқазған қалалық филиалы төрағасының бірінші орынбасары

Гүлмира Қаженова төрағалық етті.

Сөз кезегін алған «КазЭнерго-Центр» ЖШС бас директоры Еле-на Бекилдекова қала тұрғындары назарына тұтынған жарық үшін ай сайынғы төлемді жезқазғандықтар «КазЭнергоЦентрге» төлеулері қажет екендігін жеткізді. Бұл сөзін жиынға қатысқан «Қазақмыс Ди-стрибьюшн» ЖШС электр жеткі-зуші кәсіпорын директорының мін-детін атқарушы да растады.

– Бүгінгі таңда біздің желілер арқылы Жезқазған қаласының тұрғындарына жарықты «КазЭнер-гоЦентр» ЖШС беріп отыр. – деп ресми түрде мәлімдеме жасаған ол басы даудан арылмаған «Жез-казганЭнергоСбыт» ЖШС әлі де сот жағалап жүргенін алға тартты. Екі тараптың сотта кездесуіне 2016 жылы берілген жарық се-беп болған. Яғни, осы мерзімде жезқазғандықтар үшін жарықты біз бергенбіз дегенді «Жезказ-ганЭнергоСбыт» басшылығы кассациялық сатыдағы сотта дәлелдемек. Көріп тұрғанымыздай арыз-шағымда 2017 және 2018 жыл мүлде көрсетілмеген. Бұл өз кезегінде күні бүгінге дейін «бізге төлеңдер» деп түбіртек таратқан «ЖезказганЭнергоСбыт» қала тұрғындарын алдап келгенін біл-дірсе керек. Биыл қос-қостап ке-летін түбіртекке тосқауыл қойылып, «ЖезказганЭнергоСбытқа» жоқ жарық үшін тұрғындардан ай сайын ақы жинауға заң жүзінде тиым салынды. Дегенмен, жезқазғандық тұтынушылардың біразы әлі де «ЖезказганЭнерго-Сбыттан» қол үзгісі жоқ. Ал, тағы бірі тұтынған жарығы үшін мүлде екі компанияға да төлемей отыр. Осы ретте «КазЭнергоЦентр» ЖШС бас директоры Елена Бекил-декова:

– Қалада барлығы 27 мыңнан астам абонент болса, оның 23 мыңы ғана бізбен жеке келісім-шарт жасасқан болатын. Қалған 4 мың абоненттің «тағдыры» белгісіз. Олар бұрынғыша «ЖезказганЭнергоСбытқа» төлейді не мүлде төлемейді. Түсіндіру

жұмыстарын жүргізіп-ақ жатыр-мыз. Дегенмен, әзірге нәтижесі мардымсыз. Компания есеп-шоты ай сайынғы төлемдермен толықпауы бізге де қиындық ту-дырады. Тұрғындардың жағдайын ескеріп, жарықты да өшірмейтін едік, – деді. Сондай-ақ, ертере-кте «ЖезказганЭнергоСбытқа» төленген төлем «КазЭнергоЦен-трге» ауысқанда қарыз болып есептелмейтінін де жеткізді. Тек төленгенін растайтын түбіртектің болғаны жөн.

– Қазіргі түбіртектерге на-зар аударып қарасаңыздар тұтынушылардың «Жезказган-ЭнергоСбытқа» төлеп келген қаржы сомасы «анықталғанға дейінгі сома» деп белгіленген. Бұл қарыз дегенді білдірмейді. «ЖезказганЭнергоСбыт» ЖШС қатысты қылмыстық іс қозғалғаны белгілі. Істің аяқталу сәтін күтеміз. Сонда жоғарыда аталған «анықталғанға дейінгі соманы» өндірудің тәртібі де белгілі бо-лады. Кейбір тұрғындар ұзаққа созылатын сот шешімін күтпей-ақ «ЖезказганЭнергоСбытқа» төлеген қаржыларын сот арқылы өздері өндіруде, – деді. Еле-

на Бекилдекованың бұл сөзін тұтынушылардың құқықтарын қорғаудың «Әділет-2016» қо-ғамдық бірлестігінің төрайымы Ин-на Харченко да растады.

– Қала тұрғындары сот-та жарық мәселесіне қатысты қозғалған азаматтық істерде жеңіс тауып жатқанын көзімізбен көрдік. Және бұл жерде тұрғындардың қалтасы қағылды-ау деуге де келмейді. Өйткені, бәріңізге аян «ЖезказганЭнергоСбыт» ЖШС жарықтың кВТ-ы қымбат болды. Өндіріп алынған қаржының бір бөлігі тіпті абоненттің қалтасында қалды. Сотқа да шығын кетпей-ді, – деді бұған дейін бірнеше тұрғынның мүддесін сотта қорғап үлгерген ол.

Жиын соңында «КазЭнер-гоЦентр» ЖШС бас директоры Елена Бекилдекова келісім-шарт жасаспай, жарық үшін өтемақы төлемеген тұтынушыларға жа-рықсыз қалу қаупімен қатар, сот алдына да баруға тура келетінін ескертті. Өйткені, қарызды төлеу қашан да парыз!

Диана ОРАЗАЛИНАСуреттерді түсірген

Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

АШЫҚ ЕСІК КҮНІ

ЕҢБЕГІНЕ ҚАРАЙ ӨНБЕГІСоңғы жылдары елімізде зейнетақы жүйесінде күрделі

өзгерістер жүріп жатқаны көпке аян. Соның соңғысы, яғни әйелдердің зейнеткерлік жасын ұлғайту мәселесі ел арасында

қызу талқыға түсті. Елді елең еткізген жаңалыққа базалық зейнетақы төлемдерін тағайындаудағы өзгерістер тағы

қосылды. Міне, болып жатқан осы жаңалықтардан халықты құлағдар етіп, тұрғындардың қордаланып қалған сұрақтарына

жауап беру мақсатында «Бірыңғай зейнетақы жинақтаушы қоры» АҚ Жезқазған қаласындағы өңірлік филиалы ашық есік

күндерін өткізуді әдетке айналдырды. Биыл үшінші мәрте ұйымдастырылған «ҚР

жинақтаушы зейнетақы жүйесіне 20 жыл: тарихы мен даму бағыттары» деген тақырыпта өткен кездесуге 160-тан аса қала тұрғыны қатысты. Ашық есік күні аясында өңірлік филиал директорының міндетін атқарушы Ме-

дет Нұрғалиев келушілерге зейнетақы жүйесінің ерекшеліктері мен даму бағыттары, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қызметі жайында кеңінен әңгімелеп берді.

– Еліміз Тәуелсіздікке қол жеткізген кезеңде гиперинфляция мен жұмыссыздықтың күрт өсуіне байланысты кеңестік дәуірден мұраға қалған зейнетақы жүйесі жарамсыз болып қалды. Осылайша зейнетақы жүйесін жаңа әлеуметтік-экономикалық ахуалға сай реформалау қажеттілігі туын-дады. Реформаның басты мақсаты – азаматтардың қарттық шағына деген жауапкершілігіне негізделген әлеуметтік әділдік қағидатына сай жүйе қалыптастыру, яғни, әр азаматты зейнетақы жүйесіне қосқан үлесіне сай зейнетақымен қамтамасыз ету болатын. Сөйтіп, 1997 жы-лы маусым айында ҚР «Қазақстан Республикасындағы зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Заңы қабылданып, 1998 жылдың 1 қаңтарынан бастап ол заңды күшіне енді. Сол жылы Мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы қоры құрылып, еліміздің зейнетақы жүйесін қалыптастыруда маңызды рөл атқарған алғашқы жеке қорлар да ашыла бастады, – де-ген Медет Бекмұханбетұлы 2013 жылы азаматтардың жинақтарын тиімді әрі қауіпсіз басқару мақсатында Бірыңғай зейнетақы жинақтаушы қоры құрылғанын тілге тиек етті.

Естеріңізге сала кетсек, 2018 жылғы 1 шілдеден бастап базалық зейнетақы қайта есептелген болатын. Бұл жаңашылдықты кездесу-ге келгендер жіті түсінбеген көрінеді. Сондықтан, мамандар осы бір жаңылықты мысалдармен түсіндірді.

– Егер азамат 10 жыл ғана жұмыс істеп, БЗЖҚ-ға аударымдар жасаған болса немесе мүлдем жұмыс істемеген болса, оған базалық зейнетақы ең төменгі күнкөріс деңгейінің 54%-ы мөлшерінде тағайындалады. 10 жылдан астам жұмыспен өтелген әр жыл үшін базалық зейнетақы 2%-ға арттыры-лады. Мысалы, 20 жыл қатысу өтілінде базалық зейнетақының мөлшері ең төменгі күнкөріс деңгейінің 74%-ын, 30 жылда – 94%-на жетеді. Еңбек өтілі 33 және одан да көп жылды құраса, базалық зейнетақының мөлшері ең төменгі күнкөріс деңгейінің 100%-ын құрайды, – деді мамандар. Осы-лайша, азаматтар неғұрлым көп жұмыс істеген сайын оның жинақтаушы және бюджеттік қаражат есебінен төленетін базалық зейнетақысы да көбірек болады екен.

Бота ШАЛҚАР

№38 (8101) 28.09.2018 A L E Y M E T4

«Ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға әлеуметтік қолдау шараларын көрсету» мемлекеттік көрсетілетін қызметті

көрсету тәртібі туралыҚазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 18 ақпандағы №

183 қаулысына сәйкес ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандардың жетпіс есе айлық есептiк көрсеткiшке тең сомада көтерме жәрдемақы немесе 70 айлық есептік көрсеткіш немесе 2018 жыл жағдайы бойынша 168 350 теңге және тұрғын үй сатып алу немесе салуға сатып алына-тын немесе салынатын жылжымайтын мүлікті кепілге қою арқылы 1500 айлық есептік көрсеткішке дейінгі немесе 2018 жыл жағдайы бойынша 3 607 500 теңгеге дейін бюджеттік кредит алуға мүмкіндігі бар. Мамандарға тұрғын үй сатып алу немесе салуға бюджеттік кредит он бес жыл мерзімге жылдық 0,01% мөлшерiндегі сыйақы мөлшерлемесімен ұсынылады.

Алушы өзiне жоғарыда көрсетiлген әлеуметтiк қолдау шараларын алған кезде ауылдық елдi мекенiнде орналасқан (денсаулық сақтау, бiлiм беру, әлеуметтiк қамсыздандыру, мәдениет, спорт, агроөнеркәсіптік кешен) ұйымында кемiнде үш жыл қызмет iстеуге мiндеттемелер қабылдайды.

Бұл мемлекеттік қызмет 2009 жылдан көрсетіліп келеді, 2009-2017 жылдар аралығында 4 млн.390,1 мың теңге жалпы сомасында көтерме жәрдемақы 34 маманға ұсынылды, оның ішінде 25 алушы білім саласының мамандары, 2 алушы мәдениет саласының маман-дары және 7 алушы агроөнеркәсіптік кешен мамандары. Тұрғын үй са-тып алуға жалпы сомасы 19 млн.146,2 мың теңге 6 маманға ұсынылды, оның ішінде білім және мәдениет саласынан 1 маманнан және 4 алушы агроөнеркәсіптік кешен мамандары.

Ағымдағы жылы жалпы сомасы 673,4 мың теңге көтерме жәрдемақыны білім саласының 4 маманы, тұрғын үй сатып алуға жал-пы сомасы 5 млн.831,5 мың теңге бюджеттік кредитті білім саласының 2 маманы алды.

Мемлекеттік көрсетілетін қызмет үшін өтініш қабылдау мен қызмет нәтижесін беру:

жергілікті атқарушы орган «Жезқазған қаласының экономика және қаржы бөлімі» ММ мекенжайы: 100602, Қарағанды облысы, Жезқазған қаласы, Алаш алаңы, 1 каб.413

«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы, www.gov4c.kz арқылы жүзеге асырылады.

Сонымен қатар, мемлекеттік көрсетілетін қызметті Қазақстан Республикасының «Электрондық үкімет» порталы, www.еgov.kz арқылы ала аласыз.

Мемлекеттік қызметті көрсету тәртібі Мемлекеттік қызметті көрсету мерзімі: 1) көрсетілетін қызметті берушіге құжаттар топтамасын тапсырған

немесе олар Мемлекеттік корпорациядан түскен сәттен бастап: көтерме жәрдемақы төлеу – 27 (жиырма жеті) жұмыс күні ішінде; тұрғын үй сатып алу немесе салуға бюджеттік кредит беру – 47

(қырық жеті) жұмыс күні ішінде. Мемлекеттік корпорацияға жүгінген кезде құжаттарды қабылдау күні

мемлекеттік қызмет көрсету мерзіміне кірмейді. Көрсетілетін қызметті беруші мемлекеттік көрсетілетін қызметтің нәтижесін Мемлекеттік корпорацияға мемлекеттік қызметті көрсету мерзімі аяқталғанға дейін бір тәуліктен кешіктірмей жеткізуді қамтамасыз етеді;

2) көрсетілетін қызметті берушіге және Мемлекеттік корпорацияға көрсетілетін қызметті алушының құжаттарды тапсыруы үшін күтудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты – 15 минут;

3) көрсетілетін қызметті алушыға қызмет көрсетудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты көрсетілетін қызметті берушіде – 30 минут, Мемлекеттік корпорацияда – 20 минут.

Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны – қағаз жүзінде. Мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесі: 1) көрсетілетін қызметті берушіге жүгінген кезде ауылдық елдi ме-

кендерге жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, бiлiм беру, әлеуметтiк қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға әлеуметтiк қолдау шараларын көрсету туралы келісім жасасу немесе мемлекеттік қызмет көрсетуден бас тарту немесе есепке және кезектілікке қою туралы дәлелді жазбаша жауап болып та-былады;

2) Мемлекеттік корпорацияға жүгінген кезде – көрсетілетін қызметті алушының көрсетілетін қызметті берушіге (мекенжайы және байланыс

деректері көрсетілген) Келісім жасасу үшін жүгінуі қажет екені туралы ха-барлама мемлекеттік қызмет көрсетуден бас тарту немесе есепке және кезектілікке қою туралы дәлелді жазбаша жауап болып табылады.

Мемлекеттік қызмет көрсетудің нәтижесін ұсыну нысаны – қағаз жүзінде.

Мемлекеттік қызмет тегін көрсетіледі. Жұмыс кестесі: 1) көрсетілетін қызметті берушінің – Қазақстан Республикасының

еңбек заңнамасына сәйкес демалыс және мереке күндерін қоспағанда, дүйсенбіден бастап жұманы қоса алғанда сағат 13.00-ден 14.30-ға дейінгі түскі үзіліспен сағат 09.00-ден 18.30-ға дейін.

Құжаттарды қабылдау және мемлекеттік көрсетілетін қызметтің нәтижелерін беру сағат 13.00-ден 14.30-ға дейінгі түскі үзіліспен сағат 09.00-ден 17.30-ға дейін жүзеге асырылады.

Мемлекеттік қызмет алдын ала жазылусыз және жеделдетіп қызмет көрсетусіз кезек күту тәртібімен көрсетіледі.

2) Мемлекеттік корпорацияның – Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жексенбі және мереке күндерінен басқа, дүйсенбіден бастап сенбіні қоса алғанда жұмыс кестесіне сәйкес түскі үзіліссіз сағат 9.00-ден 20.00-ге дейін.

Мемлекеттік қызмет жеделдетіп қызмет көрсетусіз, "электрондық" кезек тәртібінде көрсетіледі, "электрондық үкімет" веб-порталы арқылы электрондық кезекті броньдауға болады.

Көрсетілетін қызметті алушы немесе нотариат куәландырған сенім-хат бойынша оның өкілі жүгінген кезде мемлекеттік қызметті көрсету үшін қажетті құжаттардың тізбесі:

көрсетілетін қызметті берушіге: 1) көтерме жәрдемақы алған кезде: мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына сәйкес нысан бойын-

ша өтініш; көрсетілетін қызметті алушының жеке басын куәландыратын

құжаттың көшiрмесi; жаңа жұмыс орны бойынша кадр қызметi растаған еңбек

кiтапшасының көшiрмесi; бiлiмi туралы дипломның көшiрмесi; көші-қон қызметінен алдыңғы тіркелген жері туралы мәліметтер; тұрғылықты жерінен тиісті елді мекенде тұратындығын растай-

тын мекенжай анықтамасы (тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден мәліметтер болмаған жағдайда);

2) көтерме жәрдемақыны және тұрғын үй сатып алуға бюджеттік кре-дит алған кезде:

мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына сәйкес нысан бойын-ша өтiнiш;

жеке басын куәландыратын құжаттың көшiрмесi; жаңа жұмыс орны бойынша кадр қызметi растаған еңбек

кiтапшасының көшiрмесi; бiлiмi туралы дипломның көшiрмесi; сатып алынатын жылжымайтын мүлікті бағалау актісі; көші-қон қызметінен алдыңғы тіркелген жері туралы мәліметтер; тұрғылықты жерінен тиісті елді мекенде тұратындығын растай-

тын мекенжай анықтамасы (тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден мәліметтер болмаған жағдайда);

неке туралы куәліктің көшірмесі (некеде тұрған мамандар үшін) (тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден мәліметтер болмаған жағдайда);

аталған ауылдық елді мекенде маманның, оның жұбайының және балаларының жылжымайтын мүлкінің болмауы (болуы) тура-лы анықтама (тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден мәліметтер болмаған жағдайда);

3) көтерме жәрдемақы және тұрғын үй салуға бюджеттік кредит алған кезде:

мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына сәйкес нысан бойын-ша өтiнiш;

жеке басын куәландыратын құжаттың көшiрмесi; жаңа жұмыс орны бойынша кадр қызметi растаған еңбек

кiтапшасының көшiрмесi; бiлiмi туралы дипломның көшiрмесi; көші-қон қызметінен алдыңғы тіркелген жері туралы мәліметтер; тұрғылықты жерінен тиісті елді мекенде тұратындығын растай-

тын мекенжай анықтамасы (тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден

мәліметтер болмаған жағдайда); неке туралы куәліктің көшірмесі (некеде тұрған мамандар үшін) (тиісті

мемлекеттік ақпараттық жүйелерден мәліметтер болмаған жағдайда); аталған ауылдық елді мекенде маманның, оның жұбайының

және балаларының жылжымайтын мүлкінің болмауы (болуы) тура-лы анықтама (тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден мәліметтер болмаған жағдайда);

маманның атына тұрғын үй салу үшін берілген жер учаскесін пайда-лану құқығына акт;

кепілге қойылған мүлікті бағалау актісі; кепілге қойылған мүлікті сақтандыру шарты; берілетін кредит мөлшерінен асатын тұрғын үй құрылысы бөлігін бір-

лесіп қаржыландыруға жазбаша келісім; Мемлекеттік корпорацияға: 1) көтерме жәрдемақы алған кезде: көрсетілетін қызметті алушының жеке басын куәландыратын құжат

(жеке басын сәйкестендіру үшін талап етіледі); мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына сәйкес нысан бойын-

ша өтiнiш; жаңа жұмыс орны бойынша кадр қызметi растаған еңбек

кiтапшасының көшiрмесi; бiлiмi туралы дипломның көшiрмесi; көші-қон қызметінен алдыңғы тіркелген жері туралы мәліметтер; 2) көтерме жәрдемақыны және тұрғын үй сатып алуға бюджеттік кре-

дит алған кезде: көрсетілетін қызметті алушының жеке басын куәландыратын құжат

(жеке басын сәйкестендіру үшін талап етіледі); мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына сәйкес нысан бойын-

ша өтiнiш; жаңа жұмыс орны бойынша кадр қызметi растаған еңбек

кiтапшасының көшiрмесi; бiлiмi туралы дипломның көшiрмесi; сатып алатын жылжымайтын мүлікті бағалау актісі; көші-қон қызметінен алдыңғы тіркелген жері туралы мәліметтер; неке туралы куәліктің көшірмесі (некеде тұрған мамандар үшін) (2008

жылға дейін некеге тұрған жағдайда); 3) көтерме жәрдемақы және тұрғын үй салуға бюджеттік кредит

алған кезде: көрсетілетін қызметті алушының жеке басын куәландыратын құжат

(жеке басын сәйкестендіру үшін талап етіледі); мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына сәйкес нысан бойын-

ша өтiнiш; жаңа жұмыс орны бойынша кадр қызметi растаған еңбек

кiтапшасының көшiрмесi; бiлiмi туралы дипломның көшiрмесi; көші-қон қызметінен алдыңғы тіркелген жері туралы мәліметтер; неке туралы куәліктің көшірмесі (некеде тұрған мамандар үшін) (2008

жылға дейін некеге тұрған жағдайда); маманның атына тұрғын үй салу үшін берілген жер учаскесін пайда-

лану құқығына акт; кепілге қойылған мүлікті бағалау актісі; кепілге қойылған мүлікті сақтандыру шарты; берілетін кредит мөлшерінен асатын тұрғын үй құрылысы бөлігін бір-

лесіп қаржыландыруға жазбаша келісім. Құжаттар салыстырып тексеру үшін төлнұсқада және көшірмелерімен

ұсынылады, содан кейін құжаттардың төлнұсқалары көрсетілетін қызметті алушыға өтініш берілген күні қайтарылады.

«Ауылдық елді мекендерге жұмыс істеуге және тұруға келген денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қамсыздандыру, мәдениет, спорт және агроөнеркәсіптік кешен саласындағы мамандарға әлеуметтік қолдау шараларын ұсыну» мемлекеттік көрсетілетін қызмет бойынша туындаған барлық сұрақтар бойынша Электронды үкімет еgov.kz Бірыңғай байланыс орталығы 1414 және 8-800-080-7777 телефоны арқылы (қоңырау шалу тегін) немесе 100602 индексі бойынша Жезқазған қ., Алаш алаңы,1, 413 кабинет, 73-38-04 телефоны бойынша «Жезқазған қаласының экономика және қаржы бөлімі» ММ-не хабарласа аласыз.

Мейрамкүл ЛЕКЕРОВА,«Жезқазған қаласының экономика және

қаржы бөлімі» ММ басшысының орынбасары

ӘЛЕУМЕТТІК ҚОЛДАУ – ҚОМАҚТЫ

1 ҚАЗАН – ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЕГДЕ АДАМДАР КҮНІ

ҮЗДІК ҚОЛӨНЕР ШЕБЕРЛЕРІҚартын қазынасына балап, қариясына

құрмет көрсетіп, төрін ұсыну – қазақтың қанына сіңген, сүйегіне дарыған асыл қасиет. Сондықтан да, үлкендерді қадірлеп, қамқорлық пен мейірімділікке бөлеуді әр буын өз пары-зы санайды. Дәстүрден жаңылмаған бүгінгі ұрпақ та қарияларға деген құрметін сөзбен ғана емес ісімен де дәлелдеп жүр. Ауызы ду-алы, сөзі берекелі, ісі тыңғылықты, ойы терең, ақылы телегей теңіз қарияларға жылдың қай уақытында болса да құрмет көрсету жарасым-ды. Олар қандай мадақ пен марапатқа бол-сын әбден лайықты. Аға буынды ардақтаудың жақсы бір үлгісін жезқазғандықтар да паш етті. Халықаралық егде адамдар күні қарсаңында ішкі саясат бөлімінің бастамасымен қалалық ардагерлер кеңесі «Менің шабытым» атты көрме ұйымдастырды.

Жезқазған тарихи-археологиялық музейінің көрме залында өткен шараға аталы сөзден ғибрат алуға асыққан жастар мен еңбек арда-герлері жиналды. Көрменің ашылу салтана-тында сөз алған қалалық ішкі саясат бөлімінің өкілі еңбегінің зейнетін көрер жасқа жетсе-дағы Жезқазғандағы әрбір қоғамдық-мәдени маңызы бар шараға белсенді араласып, жас ұрпаққа үлгі-өнеге көрсетіп жүргенгінін тілге тиек етіп, ризашылығын білдірді. Жезқазғандық қариялардың қоғамға берері әлі де мол екенін жеткізген қалалық ардагерлер кеңесінің төрағасы Айып Байқасынов көрмені таныстырды.

Көрмеге қатысуға ниет танытқандар нағыз қол өнер шеберлері дерсің. Олардың қиялынан туып, алтын қолдарымен жасалған әр туынды

дүкен сөрелеріндегі құны қымбат тауарлардан асып түспесе, кем түспейді. Өйткені, әрқайсысы өз туындысына жанын салып, асқан махаббатпен жасағаны көрініп-ақ тұрды. Ісмер әжелер жағы байпақтар мен бас киімдер, құрақ көрпешелер мен асүйге қажетті алжапқыш, қолғап сынды дүниелерді жасаса, орыс әжейлер тоқыма ісін шебер меңгергендіктерін көрсетті. Олар ши мен ілмекті, тоқыма жіпті пайдаланып көзтартар киім-кешек пен үй дизайніне ерекше реңк беретін сәндік бұйымдарды көрмеге әкелген. Тіпті, кей-

бір әуесқой қолөнершілер өздерін сән саласын-да жүрген белгілі дизайнерлермен иық теңестіре алатынын көрсетті. Олардың қолдарынан шыққан сәнді көйлектер мен белдемшелер әр сұлудың көңілінен шығардай етіп жасалған. Тігін-шілер іскер әйелдердің де стилін ескеріпті.

Қолына қылқалам ұстаған қариялардың туындылары да көпшілікті таңдандырмай қоймады. Саналы ғұмырын ұстаздыққа, меди-цина мен өндіріске арнаған ардагерлердің сурет салуға деген қабілеті бар екенін жақындары біл-

мепті де. Ата мен әжесін жаңа қырынан таныған немерелер: «Маған да сурет салып берші», – дегенін көрмеге қатысқандардың бірі айтып та қалды. Суретші қариялар қылқаламның күшімен туған жерге, халыққа, табиғатқа деген махаб-батын жеткізіпті. Күнделікті тұрмыста қажетсіз қалған заттарды да кәдеге жаратқандар табыл-ды. Олар тәттілердің қораптары мен кәмпиттің жылтырынан түйін түйіпті.

Он жылдан бері қала жұртшылығын әсем әндерімен әуелетіп жүрген «Жезқазған маржан-дары» хор ұжымының әншашуы көрмені ажар-ландыра түсті. Көрмеге ұсынылған қолөнер туындыларын бағалаған қазылар алқасына да жүлдегерлерді анықтау қиынға соқты. Ақылдаса келе қазылар жүлделі І орынға Ал-тыншаш Үйтенованы лайықты деп тапты. Ал, жүлделі ІІ орын Евгения Абрамоваға бұйырса, ІІІ орынды Нелли Иванова жеңіп алды. Мәриям Әубәкірова, Роза Сейілова, Светлана Бути-налар ынталандыру сыйлығына ие болды. Жалпы, «Менің шабытым» атты қолөнершілер көрмесінде барлық қатысушылардың еңбегі ескерусіз қалмады. Ұлттық қолөнерді дәріптеген Кеңгір селосы ардагерлерінің де туындылары ерекше аталып өтті.

Шынайы ықылас пен сый-сияпатқа кенелген қариялар көрмеден ұмытылмас әсер алғанын көзден ұқтық. Әулетінің киесі, ұрпағының ақылшысы болып, әр шаңырақтың берекесі-не айналған тау мүсін қарияларымыз аман болсын!

Диана ОРАЗАЛИНА Суретті түсірген

Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

№38 (8101) 28.09.2018A D E B I E T 5

Сотталушының бет-бейнесі алғаш рет кәдімгідей жанданған рең көрсетті. Мынасы рас па? Офицердің шұғыл өтер тәлкегі емес пе? Бәлкім, жат жерлік жолаушы оған рақымшылық жасауды алып берген шығар? Не болып жатыр өзі? Осы сауалдардың барлығы да оның бет-бейнесінде жазу-лы тұрғандай көрінді. Бірақ ұзаққа емес. Не болғанда да, шы-нында да азат болғысы келді, содан тырма мүмкіндік бергенше жұлқына бастады.

– Сен белбеулерді үзесің! – деп айғайлады офицер. – Ты-ныш жат! Оларды біз ағытамыз.

Сөйтті де, солдатқа белгі беріп, ол онымен бірге жұмысқа кірісті. Сотталушы жан-жағына қарап күлімдеп жатты: біре-се сол жаққа – офицерге, біресе оң жаққа – солдатқа қарағыштады, бірақ саяхатшыны да ұмытқан жоқ.

– Алып шық оны! – деп бұйырды офицер солдатқа.Тырманың тым тақау тұрғандығынан сақтану қажет еді.

Сотталушы шыдамсызданғандықтан арқасын бірнеше жерден жеңіл жаралап алды. Бірақ ол енді офицердің назарын аудару-ды қойды. Анау саяхатшыға жақындап келді де, тағы да өзінің былғары әмиянын суырып алып, оны ақтара бастады, ақыры іздеген қағазын тауып алды да, оны саяхатшыға көрсетті.

– Оқыңыз, – деді ол. – Оқи алмаймын, – деді саяхатшы, – мен сізге мұны оқи

алмаймын деп айттым ғой.– Ықтияттап үңіліңіз, – деді офицер, сөйтті де, онымен бірге

оқуы үшін саяхатшының қасына барып тұрды.Онда бұдан да қайран болмағанда, ол жоғары биіктікте,

еш жағдайда да бір жапырақ қағазға қол тигізуге болмайтын-дай, қағаздың үстіне әріптерді шынтағымен суреттеді, сөйтіп саяхатшыға оқуды осындай амалмен жеңілдеткісі келді. Са-яхатшы да өз тарапынан офицерге ләззат әкелуге барынша тырмысып бақты, тек онысынан ештеңе де шықпады. Сонда офицер жазбаны әріптермен тарата бастады, ал сонсоң оны жинақтап оқыды.

– Мұнда «Әділ бол!» деп жазылған, – деді ол, – сіз мұны енді оқи алатын шығарсыз? – деді ол.

Саяхатшының қағаздың үстіне төмен еңкейгендігі соншалықты, тіпті офицер анау қағазға тиісе ме деп қорқып, одан қағазды аулақ алып кетті; саяхатшы бұдан әрі ештеңе демесе де, оның әлгі жазғанды оқи алмайтындығы айқын еді.

– Мұнда «Әділ бол!» деп жазылған, – деді ол, – сіз мұны енді оқи алатын шығарсыз? – деді офицер тағы да.

– Солай шығар, – деді саяхатшы, – мен тура осылай жазылғанына сенемін.

– Ал жарайды, – деді офицер, тым болмаса шамалы ра-зы болғандай сыңай танытты. Сөйтті де, қолындағы қағазбен басқышпен көтерілді; асқан сақтықпен қағазды белгі қоюшыға қойды да, орнынан тұрды, ол тісті дөңгелектік берілісті толайым қайта құра бастаған сияқты көрінді; бұл өзі өте көп еңбекті қажет ететін ауыр жұмыс еді, тістегершіктердің арасында, ша-масы, өте кішкентайлары да болған сияқты, өйткені офицердің дөңгелектер жүйесін әсте әспеттеп қарағандығы сондай, ара-арасында оның басы белгі қоюшының ішінде жоғалып қалып отырғандай болды.

Саяхатшы төменнен бұл жұмысты тынымсыз барлап отырды, оның мойыны ауырып, ұйып қалды, аспаннан төнген күннен көздері әбден талды. Солдат пен сотталушы тек бір-бірімен ғана айналысты. Сотталушының шұңқырда жатқан көйлегі мен шалбарын солдат ол жерден найзаның ұшымен іліп алды. Көйлек ғаламат былғаныш болатын және сотта-лушы оны су құйған қауғаға жуғандай болған. Ол шалбары мен көйлегін киген кезде екеуі де – солдат та, сотталушы да қарқылдап күліп жіберді, өйткені киім арт жағынан ұзына бойы-на тілініп тасталған-ды. Сотталушы солдаттың көңілін көтеруді өзінің міндеті деп санаған болуы керек – оның алдында әлгі көйлекпен айналақтай бастады, ал солдат сақылдап күліп ті-зелерін соққылады. Бірақ мырзалары отырғандықтан, олар өздерінің сезімдерін әлі де болса іркіп отырды.

Ақыры өз жұмысын атқарып, офицер тағы да күлімсіреп әрбір майда-шүйдені қарап өтті, бұған дейін ашық тұрған белгі қоюшының капотын тарс еткізіп жапты да, шұңқырға, сонсоң сотталушыға қарады, оның одан өз киімін алғанына мағұрланғандық білдірді, сонсоң қолын жумаққа қауғаға келді, мұндағы былғанышты кешігіп болса да байқады, енді оған қол жууға жағдайы келмейтініне қынжылды, ақыры оларды құмға көмді де (былайша айырбастау оның көңілінен шықпай тұрды, бірақ басқа еш шара жоқ еді), сонсоң орнынан тұрып өзінің мун-дирін ағыта бастады. Осы кезде оған бәрінен бұрын алдында жағаның ар жағына жасырған екі әйел орамалы қолына ілікті.

– Міне, сенің орамалдарың, – деді ол, оларды сотталғанға лақтыра тастап. Ал саяхатшыға түсіндірген сыңайда: – Бикештерінің сыйлықтары ғой, – деді.

Өзінің мундирді көпе-көрінеу асығыстықпен шешкендігіне қарамастан, ол тыр жалаңаш шешінді, әрі киімінің әрбір затына өте ұқыптылықпен қарады; мундирдегі күміс аксельбанттарды ол ерекше бипаздап саусақтарымен жазды, ал сүйектердің бірін сілкіп түзетті. Бірақ мұнысы оның өз асай-мұсайларын бірден шұңқырға лақтырып жатқандығымен қабыса қоймады. Онда қалған соңғы дүние иықтан асыра тастаған белбеуде-гі кездік еді. Ол кездікті қынабынан суырып алып сындырды, сонсоң бәрін бірге – кездіктің кесегін, қынапты және портупея-ны күшпен шиыра лақтырғаны соншалық, тіпті олар шұңқырда зыңғырлап кетті.

Енді ол жалаңаш тұрды. Саяхатшы ернін тістелеумен бол-ды, бірақ ештеңе деген жоқ. Ол алда не болатынын білсе де, офицердің еш шаруасына кедергі жасауға хұқығы жоқ еді. Егер офицер қадірлеген сот тәртібі шындығында аяқталуға жақын болса – бәлкім бұл араласуды өзінің міндеті деп санаған саяхатшының килігуінен шығар, – офицер қазір дұрыс істеп тұрды, ал оның орнында саяхатшы да тура сөйтер еді.

Солдат пен сотталушы дәнеңе де түсінбей тұрды, олар алдында офицерге тіпті қараған да жоқ. сотталушы оған

орамалдарды қайтарғанына өте қуанып еді, бірақ оған ұзақ қуанудың орайы келмеді, өйткені солдат ширақ қозғалып, одан орамалдарды шұғыл жұлып алды. Сонда сотталған да өз та-рапынан солдаттың беліне жасырған орамалдарын жұлып алуға талаптанып еді, бірақ солдат қарсыласуға әзір тұрды. Олар осылайша жартылай қалжыңдасып және дауласумен болды. Тек офицер таза шешінгенде бұлар сақтана бастады. Сотталушыны әлдебір ұлы бұрылыстың болатындығын сезі-нуі қатты толғандырғандай көрінді. Онымен болған жағдаят енді офицердің басынан өтіп жатты. Енді ол, бәлкім, шаруаны аяғына дейін жеткізетін шығар. Бәлкім мына шет жерлік солай бұйырған болар. Бұл сайып келгенде өш алу болды. Азапты аяғына дейін өткермей, ол аяғына дейін кегі алынған болды. Оның бет-бейнесінде дыбыссыз мысқыл пайда болды да, одан кейін кетпей қойды.

Ал бұл екі арада офицер мәшинеге бұрылды. Оның бұрын да мәшинені тамаша игергені айқын болса, енді қазір оның мәшинені қалай басқаратынына, мәшиненің мұны қалай тыңдайтынына тіпті таң қалуға болатын еді. Оның қолын тырмаға жақындатуы-ақ мұң екен, ол талап етілетін жағдайға келгенінше әлденеше рет көтерілді және түсті; ол жатақтың шетіне тиісіп еді, жатақ дірілдей бастады; киіз доғаның тілі ауыздың қарсы алдына келді, жалпы офицердің онсыз да іс-қимыл жасағысы келетіні көрініп тұрды, бірақ минөттік толқудан соң ол өзін жеңіп, киізді аузына алды. Бәрі дайын тұрды, тек бүйірлерде белбеулер көрінді – бірақ оларың қажеті жоқ еді – офицерді байлау керек те емес еді. Бірақ сотталушы ілулі ба-уларды байқап қалды да, бекітілмеген баулардың астында жа-залау жеткіліксіз болады деп есептеп, солдатқа басын ширақ сілкіп қалды, сөйтіп олар мәшинеге олар офицерді байлап тастамаққа жүгіре жөнелді. Ол белгі қоюшыны қосып тұрған ажыратқышты итеру үшін бір аяғын созды; офицер жүгіріп келгендерді көріп, аяғын созуды тоқтатты да, өзін байлап тастауға мұрсатана берді. Бірақ оның қазір ажыратқышқа ен-дігі қолы жетпейтін еді; солдат та, сотталған да ажыратқышты таба алмас еді, ал саяхатшы болса саусағын да қимылдатқысы жоқ-ты. Бұл қажет те болмай қалды; баулар бекітілген бетте-ақ мәшине бірден жұмыс істей бастады: жатақ дірілдеп тұрды, тістер терінің бойымен жүргіштеп, тырма көтеріліп және төмен түсіп жатты. Саяхатшы бұған көз суарып болды, одан бұрын белгі қоюшыдағы бір тістегершіктің сыңғырлауға тиісті екендігін есіне түсірді. Бірақ бәрі де тыныш, ешқандай да шуыл естілген жоқ.

Осындай бапты жұмысына орай мәшине өзіне назар аудартуды мүлде қойды. Саяхатшы назарын солдат пен сотталушыға ойыстырды. Сотталушы ширақтау қимылдап жатты – оны мәшинедегі тетіктердің барлығы да алаңдатты, ол біресе еңкейді, біресе аяғының ұшына тұрды, солдатқа ылғи әлденені сұқ саусағымен нұсқап көрсетіп жатты. Саяхатшыға бұл жағымсыз тиді. Ол осында ә дегенде аяғына дейін қалуға жиналып еді, бірақ солдат пен сотталушыға қарап тұру, адам төзбейтін азапқа айналды.

– Үйлеріңе қайтыңдар, – деді ол оларға.Солдат, бәлкім, сөйтер ме еді, бірақ сотталушы бұл

бұйрықты тура жаза санатында қабылдады. ол қолдарын айқастырып, оны осында қалдыруға жалбарына сұрады, ал са-яхатшы қарсылық білдіргендей раймен басын шайқағанда, тіпті тізерлеп отыра қалды. Саяхатшы мұнда ешқандай бұйрықтар көмектеспейтіндігін түсінді, сондықтан солдат пен сотталушы-ны жай ғана қуып жіберуге оқталып, екеуіне жақындай берді. Осы сәтте ол жоғарыдан, белгі қоюшыдан әлденендей шуылды естіді. Ол жоғары қарады. Яғни, десе дағы тістегершіктің біре-уін тұтып қалатын болғаны ғой? Бірақ бұл басқадай жағдаят еді. Белгі қоюшының капот қақпағы баяу көтерілді де, айқара ашылды. Бір тістегершіктің түстері көтеріліп көрінді, ал ізін-ше әлдебір ғаламат күш белгі қоюшыны қысқандай және бұл тістегершікке орын жетпегендей көрінді; тістегершік белгі қоюшының шетіне дейін домалап барды да, құлады, тік тұрған күйі домалап барып, құмға жайғасты. Алайда, жоғарыда және біреуі көтеріле бастады, одан соң басқалары да сөйтті, әр жо-лы белгі қоюшы бос болуға тиісті сияқты көрінді, бірақ осы кезде жаңа, бұрынғыдан да көп тізбектер пайда болды, олар көтерілді, құлады, құммен домалап барып, құмға жатты. Осы-нау көріністен кейін сотталушы саяхатшының бұйрығы жайлы таза ұмытты, тістегершіктер оны қуанышқа бөледі, ол олардың әрқайсысын ұстап алғысы келіп, солдаттан өзіне көмектесуін сұрады, бірақ әр жолы қорқынышпен қолын тартып алып отыр-ды, өйткені оның артынан басқа дөңгелек асығып келе жатты, ал ол оны ең болмаса домалаған кезінде де үрейлендіретін еді.

Саяхатшы, қайта, өте сабырсызданды; мәшине шәт-

шәлекейі шығатын сыңай танытты, оның бапты жүрісінің өзі кісі алдарлық еді, онда ол енді офицерге көмектесуі керек де-ген сезім пайда болды – өйткені ол өзіне-өзі қамқорлық жасай алмайтындай мүшкіл жағдайда еді. Бірақ, өзінің бар назарын түсіп жатқан тістегершіктерге шоғырландырамын деп жүріп, мәшиненің қалған бөлшектерін қаперінен шығарып алды, сөйтіп ол қазір белгі қоюшыдан соңғы тістегершік түсіп қалғанда, оны бір соны, бірақ жағымсыз жағдаят тосып тұрды. Тырма жазуды доғарды, ол тек түйрелеумен болды және жатақ, дірілдеп тұрып денені бұрған жоқ, тек қана оны тістерге отырғызумен «айна-лысты». Саяхатшы киліккісі келді, тіпті мәшинені тоқтатуға да бел буғандай болды, бұл ендігі офицер ұсталып жатқан азаптау емес, бұл кәдуескі кісі өлтірудің өзі болатын. Ол қолын мәшинеге созды. Бірақ осы сәтте тырма өзіне қондырылған де-немен бірге бұл жаққа қарай қозғалды, ал ол ондайды әдетте тек он екінші сағатта ғана жасайтын. Қан сумен араласпай жылға-жылғамен ақты, – суға арналған түтікшелер бұл жолы да істемей қалды. Міне, енді соңғысы да істемеді – дене ұзын инелерден бөлінбеді, ол қанға бөгіп, шұңқырдың үстінде ілігіп тұра берді. Тырма бұрынғы өзінің қалпына қайта оралуға сәл ғана қалды, бірақ оның жүктен босанбағанын байқағандай, шұңқырдың үстінде қала берді.

– Көмектессеңдерші! – деп айғай салды саяхатшы офи-церді аяғынан ұстап алып солдат пен сотталушыға. Ол осы жағынан аяғына жатқысы келді, сонда ана екеуі өзге жағынан басына жатып, бәрі жабылып офицерді тістерден табан астын-да босатып алар еді. Бірақ ана екеуі тіпті жақындауға бата алмады: сотталушы таза сырт айналып кетті; саяхатшыға оларға жақындап келіп оларды күшпен жатақтың бас жағына тақалтуға тура келді. Осы кезде ол еркіне қарсы дерлік өліктің бет-бейнесін бағамдады. Ол тірі кезіндегідей дерлік еді, он-да құтылудың уағда етілген еш белгілері жоқ болатын: бұл мәшинеден өзгелер алғанды офицер ала алмаған; еріндері қатты жымқырулы, көздері ашық және жанары сабырлы да сенімді, маңдайына ұзын темір кескішті үшкір жағы кіріпті.

Саяхатшы солдатпен және сотталушымен колонияның алғашқы үйлеріне жақындап келгенде, солдат оның бірін нұсқады да:

– Міне, кофехана, – деді.Бұл үйдің төменгі қабатында қабырғалары мен төбесі

әбден ысталған үңгір іспеттес бөлме болатын. Ол көше жақтан айқара ашық тұратын. Кофехананың комендатураның аса үлкен ғимаратынан басқалары колонияның тозығы жеткен басқа үйлерінен өзгешелігі шамалы болса да, олар саяхатшыларға тарихи ғимараттардай әсер қалдыратын, содан ол баяғы заманның иісін, тіпті билігін сезіндіретін. Ол осынау үйге тақап келді, өзін осында алып келген шығарып салушылардың алды-нан өтті, ондағы үстелшелерден асып барып, іштен ұрып тұрған салқын да борсыған ауасын кеудесін кере бір тартты.

– Қария осында жерленген, – деді солдат. – Дін қызметшісі оған зираттан орын беруге рұқсат етпеді. Біраз уақыт бойына ел оны қайда жерлерін білмеді, бірақ ең ақырында осы жерден топырақ бұйырды. Бұл жайында офицер сізге ештеңе айтпаған шығар, өйткені ол осы жағдайдан қатты қымсынып жүретін. Ол тіпті әлденеше рет қарияны мына көрден қазып алуға да оқталып жүрді, бірақ әр жолы оны қуып жіберетін.

– Ол бейіт қайда? – деп сұрады саяхатшы солдатқа сенбей.Солдат пен сотталушы ол орынды бірден тапты да,

созылған қолдарымен бейіт тұрған жерді нұсқады. Олар сая-хатшыны бірнеше үстелдің басында келушілер отырған сыртқы қабырғаға қарай өткізді. Бұлар шамасы ірі денелері, жалт-жұлт еткен сақалдарына қарағанда кемежайдың жұмысшылары болуға керек. Олардың бәрі де пенжексіз, жыртық көйлек ки-ген кедей жұрт еді. Саяхатшы жақындаған кезде, кейбіреулері үрпиісіп орындарынан тұрды да, қабырғаға жабысып, бұған сүзіле қараумен болды.

– Бұл – шетелдік, – деген сыбыр естілді маңайдан, – оның бейітті көргісі келетін көрінеді.

Олар үстелшелердің біреуін әрі сырғытты – оның асты-нан шынында бейітке қойылатын тас көрінді. Ол оны үстелше жауып тұра алатындай жадағай ғана жай тас болатын. Онда өте ұсақ әріптермен жазылған сөздер көрінді. Оны оқу үшін саяхатшыға тізерлеуге тура келді. Ондағы жазу былай деп тұр еді: «Мұнда байырғы комендант жатыр. Қазір ол түгілі өз есімін атауға қорқатын оның жақтастары осынау қабірді қазды да, осы тасты қойды. Мынадай сәуегейлік болжам бар: белгілі бір жылдар өткеннен кейін комендант тіріледі де, өзінің жақтастарымен колонияны басып алуға осы үйден аттанады. Сеніңдер де тосыңдар!» Саяхатшы мұның бәрін оқып орнынан тұрғанда, ол өзінің айналасында адамдардың тұрғанын және олардың мына жағдаятқа кекете күліп тұрғанын аңғарды. Тап бір жазуды олар да бірге оқып, оны күлкілі деп тауып, оны өздерінің пікірлеріне қосылуға шақырғандай көрінді. Саяхатшы мұны байқамаған сыңай танытты да, оларға біраз тиын-тебен таратты. Қабірді үстелшемен жапқандарынша күтіп тұрды да, кемежайға бағыт алды.

Солдат пен сотталушы кофеханада өздерін бөгеп қалған таныстарын кездестірді. Бірақ, шамасы, олар бұлардан тез құтылған сыңайлы: ол қайықтарға апаратын ұзын сатының ортасына жетуі-ақ мұң екен, олар мұның соңынан жүгіріп ке-ле жатты. Олар, шамасы, соңғы сәтте саяхатшыны өздерімен бірге алуға мәжбүрлегілері келген сыңайлы көрінді. Саяхатшы төменде қайықшымен кемеге апарып салуы жайлы келісіп жатқанында, мына екеуі айғайлауға бата алмағандықтан, сатының үстімен үнсіз жүгірді. Бірақ олар төменге жеткенде, са-яхатшы ендігі қайыққа орнықты да, қайықшы жағадан әрі кетті. Олар қайыққа секіріп мінуге де үлгеруші еді, бірақ саяхатшы қайықтың түбінен ауыр да түйілген арқанды көтеріп көрсетіп қорқытты, содан олар секіруден тайсақтап қалды.

1914. Марал ХАСЕН

2011 ж. 22 сәуірде тәржімаланды

ТYЗЕТУ КОЛОНИЯСЫНДА (әңгіме)(Соңы. Басы №35, 36, 37-нөмірлерде)

Франц КАФКА

№38 (8101) 28.09.2018 D U B I R6САЛТАНАТ

ҰЛТТЫҚ САНАНЫ ЖАҢҒЫРТТЫЖезқазған тарихи-археологиялық музейі мен қалалық ішкі саясат бөлімі

жанындағы жастар ресурстық орталығының бірлесе қолға алған «Ұлттық қазына» этнографиялық жылжымалы көрмесі Жезқазған гуманитарлық коллед-

жінде түйінделді.

Аталмыш көрме «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында қыркүйек айының алғашқы күндерінен бастау алып, қаланың жеті колледжінде өткенін айта кеткен жөн. Этнографиялық жылжымалы көрмені ұйымдастырудағы басты мақсат тағдыры талайлы еліміздің Тәуелсіздікке дейінгі тарихы мен бүгінгі жетістігін дәріптей оты-рып, жастарды елжандылыққа тәрбиелеп, отаншылдық сезімін ояту болатын.

– Бүгінгі жүздесу Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: ру-хани жаңғыру» атты мақаласынан туын-дайтын тағылымды шараларының бірі. Рухани жаңғырудың басты тетігі ұлттық рух пен өнердің ара жібінің үзілмеуінде жатыр. Оның соңы патриотизмге, туған жеріне деген сүйіспеншілікке ұласады. Туған жерге тағзым ету, ұлтымыздың мәдениеті мен тарихына, салт-дәстүріне құрметпен қарап, оны үнемі насихаттау міне, нағыз патриотизмнің жарқын көрінісі осылар болмақ. Өткенімізді білмейін-ше, болашағымызды бағамдай алмай-мыз. Сондықтан, басты меже өркениетті елдердің қатарынан көрінгіміз келсе, ертеңгі болашағымыз жастар тарих та-мырынан нәр алып, ер жетуі қажет, – де-ген жастар ресурстық орталығының ди-ректоры Бақытжан Көпбаев игі бастама

үшін музей ұжымына алғысын жеткізді. Бұдан соң болашақ мұғалімдер қазақ

бұрышын тамашалады. Мұнда ата-бабамыздың тұрмысынан сыр шерткен үй жиһаздарымен қатар ат әбзелдері, ұлттық киімдер мен аспаптар, сондай-ақ, қолөнер бұйымдарымен танысуға мүмкіндік болды. Одан соң, музейдің қазақтың ұлттық киімдері сәукеле мен бүрмелі көйлегін киген қыздары мен шапанды, бөрікті жігіттері теріден иленген, ағаштан қашалған ыдыс-аяқтар мен ұлттық ас-паптарды ортаға шығарды. Олардың жасалу жолы да кеңінен насихатталды.

Ата-бабадан қалған асыл мұра болып саналатын тарихымыз бен ұлттық өнерді, мәдениетті танып білуге ұмтылдырған этнографиялық жылжы-малы көрме соңында Жезқазған тарихи-археологиялық музейінің директоры Рау-шан Қапарова педагогикалық колледждің басшысы Айгүл Исаховаға естелік сыйлығын табыстаса, білім ошағының оқушылары таным көкжиегін кеңейтетін бұндай кездесулер жиі ұйымдастырылып тұрса деген тілек-ұсыныстарын білдірді.

Диана ОРАЗАЛИНАСуреттерді түсірген

Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

ЖҰРТ ЖҮРЕГІН ЖЫРЫМЕНЕН ЖАУЛАҒАНақын Батырбек Мырзабековтің мерейтойлық шығармашылық кешінен

«Жәй тау емес, Ұлытаудың ұлымын». Әрбір ақынның не жазушының өзіне тән, еліне айтатын, өзін танытатын ең басты сөзі болады десек, осы бір-екі ауыз

сөзге ақын Батырбек Мырзабековтің бүкіл ұстанымы, жүрегінің лүпілі, азаматтық тұлғасы, жырлайтын һәм жазатын мәңгілік тақырыбы сыйып тұрғандай сезіледі.

Өйткені, ол ұлтымыздың ұясы Ұлытаудың ұлы атанудың өзіне қаншалықты зор міндет жүктейтінін бәрімізден де артық біледі. Жүрсе де, жазса да, сөйлесе де өзінің арқасында Ұлытауы тұрғандығын жадынан шығармайды. Тіпті, сүрініп кетер болса да, құлап қалғысы жоқ. Бұл Ұлытаудың ұлына тән емес.

Ұлытаудың сол ұлы, ақын перзенті 70-ке келді. Жәй келген жоқ, поэзиясы да, прозасы да араласқан жиырма шақты кітаптың авто-ры, көптеген құрметті атақтардың иесі ата-нып жетті. Соның ішінде «Ұлытау ауданының Құрметті азаматы» деген де атағы бар. Біз әдетте Бәткеңнің ақындығын, жазушылығын көп айтамыз, ал, шындығында ол – ең алды-мен, журналист. Қазақстан Республикасының Құрметті журналисі атағы оған бекерден бе-кер берілген жоқ.

Көпшілігіміз зейнет жасына жетпей жатып-ақ зейнеткерден бетер болып кетеміз. «Мына жұмыс деген пәле қашан таусылар екен?», – дейміз. Ал, Батырбек Мырзабеков бол-са Қазақстан Жазушылар одағы Жезқазған аймақтық филиалының директоры бола жүріп, жетпіске бірер жыл қалғанда республикалық, яғни, күллі ел көлемінде тарайтын «Ұлытау және Ұлт» деген журнал шығарып, жаңа іс бастады. Қазір журналдың еліміздің әр шалғайындағы танымалдылығы артып ке-леді. Осының бәрі Бәткеңнің – қайсарлығын, қайратын, жігерін, күрескерлігін танытады. Қайсар да қайратты, жігерлі де күрескер адам шаршамайды. Қалай болғанда да, Бәткең 70-іне шаршамай, әдемі ақсақалдық қалпында жетті.

Осының бәрі менің сөзім емес, бұл ке-шегі Қазақстан Жазушылар және Журна-листер одағынгың мүшесі, ақын, журналист Батырбек Мырзабековтің 70 жасқа толуына

арналған Халықтар достығы мен мәдениеті үйінде қалалық әкімдіктің ұйымдастыруымен өткен «Жанымның сөзі – жырларым» ат-ты шығармашылық кешке жиналған жұртшылықтың, мінберден сөз алған шешендердің тоқайласқан ортақ пікірі. Менікі тек сол айтылғандарды қайталау ғана.

Филология ғылымының кандидаты, ақын Ғазиз Ештанаев бұған дейін де сан өнерлінің шығармашылық кештерін өткізіп жүргені бел-гілі. Дегенмен, «ойдағы құрдасының» кешіне әдеттегіден тыс әзірленгенге ұқсайды. Сөз саптасы бөлек. Мерейтой иесінің ерекшелігін, еліне еткен еңбегін тізбелегенде сақпандай сақ-сақ етеді. Ақындығын да, азаматтығын да артық мадақсыз, нақпа-нақ шегелеп отырды. Ғазекеңнің шабысына қарап, «ен-дігі сөйлейтіндерге сөз қалмады-ау» деп отырғанымыз бекершілік болып шықты.

Сахна төріне көтерілген Жезқазған қаласының әкімі Қайрат Бегімов өз құттықтауымен бірге мерейтой иесіне об-лыс әкімі Ерлан Қошановтың және Рысқали Әбдікеровтің Құттықтау хаттарын да табыста-ды, сонымен қоса, қазақы жолдан жаңылмаған қала басшысы мерейгердің иығына ша-пан жауып, астына ат мінгізді. Қашаннан «төскейде малы, төсекте басы қосылған» Сәтбаев қаласын Жезқазғаннан бөле-жара қарауға болмайды. Кеншілер қаласындағы жыр сүйер қауымның ізгі тілегін жеткізген Сәтбаев қаласының әкімі Асқар Ыдырысов шапан мен тұлпардан бөлек, ақынның кеу-десіне жарқыраған медаль тақты. Жақында ғана Сәтбаев қаласы өзінің 45 жылдық ме-рейтойын тойланған болатын. Сол мерейтойға арнайы «Сәтбаев қаласына – 45 жыл» деген мерейтойлық медаль шығарылған еді.

– Сіз бұл медальмен алғашқылардың бірі

болып марапатталып тұрсыз – деді Асқар Абылайұлы медальды тағып жатып. Ұлытау ауданы әкімінің орынбасары Бағдат Байжан-таев мерейтой иесінің ұлытаулықтар үшін ерекше тұлға екендігіне тоқталып, тиісті сый-сияпатын көрсетті. «Жұлдыз» журналының бас редакторы Ғалым Жайлыбай өзінің ғана емес ҚР Жазушылар одағының құттықтау ха-ты мен арнайы сыйлығын арқалай жетіпті. Өз тілегін өлеңмен жеткізген Ғалекеңнің жолын ақын Жүрсін Ерман одан әрі жалғастырып, мерейтой иесіне деген жүрекжарды ле-бізін арнау жырымен жеткізді. Тараздың төрінен әріптесінің тойына арнайы келген журналист Мақұлбек Рысдәулетов, ҚР мәдениет қайраткері Серік Тілеубаев, «Ана

тілі» газеті бас редакторының орынбасары Нұрперзент Домбай, ақын Мұса Тілеуов, жур-налист Амандық Рахұлының құттықтау ле-біздерінде кеш иесінің сегіз қыры жан-жақты сипатталды.

Кеш барысында жастар ақынның өлеңдерін оқыды, С.Қожамқұлов атындағы театр артистері оның «Дүзен» шығармасынан театрландырылған көріністер қойды. Әрине, кеш иесі де сөз алып, елге, халыққа де-ген жүрегінің жан сырын өлең жолдарымен төгілтті. Жұрт жүрегін жырымен жаулаған Ұлытаудың ұлының мерейтойына арналған кеш Ж.Сейіловтің «Ұлытау» әнімен аяқталды.

Абдолла ДАСТАНОВ

ХАН ЖОЛЫНЫҢ БОЙЫМЕН

Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдарламасы аясында Ақмола облысы әкімдігінің қолдауымен «Абылай ханның қара жолы» атты жоба қолға алынған еді. Жобаны жүзеге

асыратын экспедиция Абылай ханның қарапайым сарбаздан тақ иесі, хан дәрежесіне дейінгі өсу жолына куә болған Көкшетаудан бастау алды. «Көкшетау-Ақмола-Ұлытау-Түркістан»

керуен жолымен мыңдаған шақырымды еңсерген топ Жезқазғанды да айналып өтпеді. «Абылай ханның қара жолы» атты экспедиция мүшелерін қала басшысының орынбасары

Зина Ақылбекова бастаған Жезқазған тарихи-археологиялық музейінің ұжымы қарсы алды.

Дөңгелек үстелдің басындағы жылы жүздесуді жүргізген қала әкімінің орынбасары Зина Ақылбекова алдымен қала тарихынан сыр шертіп, Жезқазған өңірін таныстырды да экспе-диция жұмысына сәттілік тіледі. Одан соң жоба жетекшісі Мұрат қажы Ыдырысұлы «Абылай ханның қара жолы» атты экспедицияға шығуда мақсат-міндеттері хақында айтып берді.

– «Абылайханның қара жолы» жобасының ата-бабалар тарихын жаңғыртудағы маңызы зор. Біз жол бойындағы ауылдарға соғып, аңыз-әңгімелер жинап, сапар барысында кездескен тарихи орындарды белгілеп, қағазға түсірудеміз. Сапар қорытындысы бойынша ғылыми мақалалар жарық көретін болады. Ал, негізгі мақсатымыз қазақ даласының тарихын зерделеп, үш жүздің басын қосқан Абылай бабамыздың ел мен жерді сақтап қалудағы зор еңбегін паш ету - деді ол.

Үш көлікпен жолға шыққан, құрамына бел-гілі ғалымдар мен тарихшылар, өлкетанушылар, қоғам қайраткерлері және бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері кірген экспедиция тари-хи мәліметтер жинап, Абылай мен оның заманы туралы ғылыми мақалалар мен зерттеулерді жинақ ретінде жарыққа шығармақ. Сондай-ақ,

«Абылай ханның қара жолы» атты көркем фильм түсіруді де жоспарлап отыр. 3700 шақырымдық жолды артта қалдырған экспедиция Түркістанға жеткен соң оңтүстіктен солтүстік бағытқа, яғни Шымкент, Шу, Балқаш, Қарағанды мен Астана қалалары арқылы Көкшеге қайтып оралады.

Экспедиция құрамындағы тарихшылардың бірі Абылай ханның қара жолы солтүстік пен оңтүстікті байланыстырған ең төте жол болғандығын жеткізді. Сонымен қатар, тарихшы: «Хан оны саяси және экономикалық мүддеде пайдаланған. Жалпы Абылайға қатысты «Абылайдың қара жолы», «Абылайдың қара қосы» деген ұғымдар күні бүгінге дейін ұрпақтар санасында жаңғыра отырып жеткен. «Қара» де-ген сөздің өзі қазақ тілінде «қасиетті», «көне», «үлкен», тағы басқа мағыналарды беретінін ескерсек, «Абылайдың қара жолы» тіркесінің мағынасын – жалпыға мәлім даңғыл керуен жо-лы деп түсінуге болады»,- деп түсініктеме берді.

Кездесудің соңында Жезқазған тарихи-археологиялық музейінің басшысы Раушан Қапарова экспедиция жетекшісіне естелік сыйлықтарын ұсынып, Түркістанды бетке алғандарға ақ жол тіледі.

Бота ШАЛҚАР

ТАРИХТАН ТӘБӘРІК БАБАДАН ЖЕТКЕН ЖӘДІГЕР

№38 (8101) 28.09.2018A I S H Y Q 7

30 ҚЫРКҮЙЕК – ЕҢБЕК КҮНІ

ЕСЕЛІ ЕҢБЕК ЕСКЕРІЛДІ

Алғашқы болып сөз алған Жезқазған аумақтық білім және ғылым қызметкерлерінің кәсіподақ ұйымының төрағасы Марат Қоңырбаев жиналған ұстаздар қауымын жаңа оқу жылымен құттықтады.

– Еңбек күні біздердің кәсіби мереке-мізбен тұспа-тұс келеді. Сондықтан, қос мереке баршамызға құтты болсын. Еселі еңбектеріңіз әрқашан елене берсін, – деп әріптестеріне ақ тілегін ақтарған Марат Қоңырбаев Жезқазған аумақтық білім және ғылым қызметкерлерінің кәсіподақ ұйымының іргетасы қаланғанына биыл 45 жыл тола-тынын, сонымен қатар осы жылдар ішінде кәсіподақ ұйымы бұрынғы Жезқазған об-лысы аумағына енген барлық аудан мен қалалардағы ұстаздардың мүдделерін қорғап жүргенін жеткізді. Бұдан соң жиналғандар тағатсыздана күткен марапаттау салтанаты басталды.

Алғашқы болып Қ.Шыңғысов атындағы №5 жалпы білім беретін орта мектептің му-зыка пәнінің мұғалімі Қазима Шонованың ке-удесіне «Білім және ғылым қызметкерлерінің кәсіподағына сіңірген еңбегі үшін» бел-гісі тағылды. Аталмыш белгінің иегері атанғандардың тізімін Мәруа Құлышева атындағы балалар үйінің директоры Ғазиз Жетібаев пен балалар мен жасөспірімдер са-райы басшысының орынбасары Сапаркүл Те-мірбекова жалғады. Сонымен қатар, кәсіподақ ұйымына қосқан өлшеусіз еңбегі үшін Рау-шан Қожабаева, Сәмет Дүйсетова мен Дар-хан Жақыпбек қазақстандық салалық білім және ғылым қызметкерлерікәсіптік одағының Құрмет грамотасымен марапатталды.

Мінберге көтерілген Жезқазған қалалық білім қызметкерлері кәсіподақ ұйымының төрайымы Ләззат Күнеділова үшінші тоқсанда

атқарылған жұмыстардың есебін баяндады. Ол өз сөзінде кәсіподақ ұйымының 45 ба-стауыш ұйымы барын және онда барлығы 3293 мүше барын алға тартты. Білім беру қызметкерлерінің құқықтары мен мүдделерін қорғап, олардың еңбек етіп, демалуы үшін барлық жағдайды жасауға тырысқан кәсіподақ ұйымы 2018 жылы шипажайға 545 жолдама сатып алып, оны ұйым мүшелеріне үлестірген. Осылайша, биылғы еңбек демалы-сында мұғалімдер «Сарыағаш», «Мойылды», «Көктем», «Кеңгір» демалыс орындарында денсаулықтарын жақсартуға мүмкіндік ал-ды. Сондай-ақ, кәсіподақ ұйымы өз ардагер-лерін қолпаштап, ұлықтауды ұмытпайтыны да көңілге қонымды. Құлағанға демеу болуға әзір ұйым қайырымдылық шараларына да тартынбай қатысады. Мысалы, биылғы оқу жылында 100 мың теңгеге мектепке қажетті оқу-жабдықтар сатып алынып, жағдайы төмен отбасыларға таратылды. Алдағы күндері де осы бағытта жұмыс жасаймыз деген Ләззат Асанова марапаттау рәсімін жүргізді. Тоқтар Әубәкіров атындағы жасөспірімдер сарайының мұғалімі Гүлбахрам Ибрагимо-ваны мерейлі елу жасымен құттықтап, сый-таралғысын ұсынды. Және жазғы сауықтыру алаңдарын тиімді ұйымдастыруға үлес қосқан бірқатар мұғалімдерге кәсіподақ ұйымының Алғыс хаттарын тапсырды.

Салтанатты жиын «Еңбекті қорғау» деп аталған семинар-кеңеске ұласты. Мұнда Жезқазған аумақтық білім және ғылым қызметкерлерінің кәсіподақ ұйымының заңгері Дархан Жақыпбек бастауыш кәсіподақ ұйымдарының ұжымдық келісім шарттарын мониторингтен өткізудің қорытындысын та-ныстырып, жиналғандар өздерін қызықтырған сауалдарға нақты жауап алды.

Елбасының Жарлығымен 2013 жылдан бері еліміздің кәсіби және өзге мерекелер тізімі жаңа мереке – Еңбек күнімен толықты. Бұл мереке жыл сайын қыркүйектің

соңғы жексенбісі аталып өтеді. Еңбек адамының қоғамдағы мәртебесін арттыруды, өндірістік қызметтерді ынталандыру мен жұмысшы мамандықтарды насихаттау, сондай-ақ көпжылдық еңбек дәстүрлерін нығайтуды мақсат еткен Еңбек күнін бел-

гілеудегі тағы бір міндет жастар арасында жұмысшы кәсібіне деген қызығушылықты арттыру мен нығайту болып табылады. Аталған мереке қарсаңында Жезқазған

қалалық білім қызметкерлері кәсіподақ ұйымының кезекті отырысы өтті.

АТА-АНАЛАР КОНФЕРЕНЦИЯСЫ

БАЛА ТӘРБИЕСІ – ОРТАҚ МІНДЕТ«XXI ғасырдағы қазақстандық ата-ана: өз балаңа үлгі бол» тақырыбындағы республикалық

ата-аналар конференциясы әлі де жалғасын табуды.Бұл жолы №8 гимназияда өткен концеренция 5, 7-сынып оқушыларының ата-аналарына арналып, оған қалалық білім бөлімінің басшысы Жеңіс

Әлмағанбетов пен қалалық мәслихаттың депутаты Хансейіт Бөлен қатысты.

Гимназия директоры Са-ра Әбдікерова конференцияны құттықтау сөзімен ашып, өскелең ұрпақты еңбекқор, білімді әрі бәсекеге қабілетті етіп тәрбиелеудегі отбасы мен мектептің орындарын айшықтап берді.

–Қазіргі заманғы ата-аналар әрқайсысы өз отбасында бала да-муы мен тәрбиесі үшін оңтайлы жағдайлар жасап қана қоймай, соны-мен қатар мұғалімдермен және мек-теп әкімшілігімен тұрақты түрде өзара әрекет етуі тиіс. Және ата-аналар

баланың болашағы мен тәрбиесіндегі асқан жауапкершілікті мектепке артып қоймай, өздері сезінуі керек. Балаға мектепте берілген білім мен тәрбие жеткіліксіз. Өйткені, тұлға болып қалыптасу біріншіден үйдегі тәрбие мен отбасылық атмосфераға тікелей байланысты. Ата-ана немқұрайлығы немесе ата-ана озбырлығының қысымында болатын бала екіжүзді және оның қарсылығы мейірімсізде-нуден ызаға ұласады. Сонымен бір мезгілде оның өз абырой сезімі мәңгілікке жоғалады, – деген мектеп директорының сөзін аймақтың бас пе-дагогы Жеңіс Едігеұлы жалғастырып, конференция жұмысына сәттілік тіледі.

Жиналған ата-аналарға психо-логиялық-педагогикалық көмек бе-руді мақсат еткен конференцияның тізгінін алған гимназияның психо-лог мұғалімі Индира Жарасова се-гіз тақырып бойынша баяндама жасап, танымдық бейнероликтер көрсетті. Айта кету керек, конферен-ция өте қызықты өтті. Ата-аналар бала тәрбиесі хақында мол ақпар

ала алды. Психолог көтерген бірінші мәселе жасөспірімдік жастың психо-физиологиялық ерекшеліктері мен бала мінез-құлқындағы көріністерді қамтыды. Жасөспірімдік кезеңде баланың бойында орын алатын физиологиялық, психологиялық өз- герістің салдарына ата-аналар көп жағдайда мән бермейді. Осы рет-те психолог өтпелі кезеңде балаға ата-ананың жылы сөзі мен ақылы ең керекті шақ екенін ұғындырып, бала өміріндегі аумалы-төкпелі кезеңді сәтті еңсерудің жолдарын сілтеді. Осы кезеңде жасөспірімдер арасын-да өзіне-өзі қол салу фактілері жиілей түсетіні жиында сөз болды. Ақпарат пен технология дамыған заманда балаларға бәрі қолжетімді. Ғаламтор желісінде өзін судағы балықтай ер-кін ұстайтын олар санасының ула-нып жатқанын да біле бермейді. Сондықтан, ата-аналар бауыр еті баласының ғаламтор желісінде не-мен айналысып, қандай бейне көріп отырғанын ұдайы назарда ұстап, компьютер, ұялы телефондарды пайдаланудың белгілі бір уақыт мөлшерін енгізу қажеттігін алға тартты психолог маманы. «Отбасылық құндылықтарды ілгерілету және нығайту: бала тәрбиесі үшін отба-сы берекесінің маңыздылығы» деп

аталған баяндама қоғамдағы әке мен ана рөлінің алмасуы, ата-әже институтының әлсіреуі сынды пробле-маларды көтерді.

– Қазір бала тәрбиесі ақсап тұр десек артық айтқандық емес. Ба-ла мен ата-әже, әке мен шеше ара-сында үндестік жоқ. Күйбең тірлік-пен баланың ішкі жан дүниесіндегі өзгерістерді байқамай да жата-мыз. Байқасақ та кейбір сәттерде бас қатырып жатқанымыз да жоқ. Өйткені, біздің уақытымыз жоқ. Ал, балаға дұрыс тәрбие бермегенімізді ертең қалай ақтаймыз?! Ата-ана-лар, Сіздерден өтінерім баланың ал-дында ұстаздар қауымы мен мектеп жайында сөз айтып, олардың беделін түсірмеңіздер. Мұғалім аты қашан да жоғары болуы керек,- деген Хансейіт Бөлен ата-аналарға ой салғандай бол-ды.

Конференция соңында ата-ана-лар өздері мен бала арасындағы қарым-қатынастың қандай деңгейде екенін сараптайтын сауалнамаға жауап беріп, талдау жұмысына бел-сенді қатысты. «Жақсы ата-ананың қасиеттері қандай?, Менің бойымда оның қайсысы бар? Қандай қасиетті әлі де дамытуын керек?» сынды сұрақтың төңірегінде ой қозғап, пікір алмасты.

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев бір сөзінде: «Әлемдік өркениеттің барлық құндылықтары, барлық экономикалық және мәдени байлықтар виртуалды

қаржы институттарымен емес, адамның еңбегімен жасалады. Сондықтан біздің әлеуметтік жаңғырту саясатының негізіне шынайы өндірістік еңбекті қоюға

тиіспіз», – деп еңбек адамдарының мәртебесін айшықтап берген еді. Тәуелсіздік алған жылдардың ішінде еселі еңбек елдің еңсесін көтеріп, әлемнің озық мем-лекеттерімен тереземізді теңестіруге мүмкіндік берді. Міне, Еңбек күні – сол

еңбеккерлерді ұлықтап, құрметтеуге аралған үлкен мереке.

АБЫРОЙ БИІГІНЕН КӨРІНГЕНСоңғы жылдары жастарымыздың дені

жұмысшы мамандықтарынан қашқақтап, заңгер, қаржыгер сынды кәсіпті таңдап немесе күзет, жүргізуші сияқты жеңіл-желпі жұмыстан нәпақа тауып, елімізде жұмысшы және ша-руа кадрларының тапшылығы сезілген тұста жұмысшы мамандықтарының мәртебесін арттыратын кәсіби мерекелер мен Еңбек күнін белгілеу дұрыс шешім болды. Сондықтан, бұл мерекелердің орны тым бөлек.

Еңбек күні жылда машина жасаушылардың кәсіби мерекесімен қатар келеді. Сондықтан, кейбіреулер үшін қыркүйектің соңғы жексенбісі қос қуаныш сыйлайды. «Kazakhmys Maker» ЖШС Жезқазған филиалы қызметкерлері үшін де дәл солай. Аталған ұжым Халықтар достығы мен мәдениеті үйінде қос мере-кені жоғары деңгейде атап өтті. Бұл күні еңбек озаттарының еткен еңбегі мен төккен тері лайықты бағаланды. Бірі Жезқазған қаласының Құрмет грамотасымен марапат-талып жатса, ендігісі «Kazakhmys Maker» ЖШС Басқармасының Құрмет грамотасы ие-леніп жатты. Сонымен қатар, марапат төрінен табылған еңбеккерлер қомақты қаржылай сыйақының да игері атанды. Солардың ішінде Марғұлан Дүйсенбаев та бар. Ол «Kazakhmys Maker» ЖШС Басқармасының төрағасы Талғат Алдыбергеновтің қолынан Құрмет грамотасын алды.

Марғұлан Сатыбалдыұлы Ұлытау ауданы-на қарасты Амангелді ауылында қарапайым отбасында дүниеге келді. Ол «еңбектің на-ны тәтті» деп бел жазбай еңбек еткен әкені көріп, «қашанда адал бол» деген ананың өсиетін естіп өсті. Отбасының жетінші перзен-ті болғасын алдындағы аға-апалары қарап, соңынан ергендерге өте бауырмал болып ержеткен Марғұлан аға мектеп бітірісімен Отан алдындағы борышын өтеуге аттанды.

Екі жыл бойы Ресейдің Рязань қаласында азаматтық борышын абыроймен атқарған ол еңбек жолын 1993 жылы жөндеу механикалық мамандандырылған басқармасында баста-ды. Алғашында жұмысқа екінші разрядтағы слесарь болып алынған ол Ө.Байқоныров атындағы Жезқазған университетіне оқуға түсіп, тау-кен ісі мамандығын игеріп алды. Еңбекпен қатар оқуын ала жүрген жігіттің еңбекке деген ынтасы мен табандылығы басшылықтың назарына ілікпей қоймады. Осылайша, Марғұлан Дүйсенбаев 2006 жы-лы «Степной» сервисі басқармасы кенішінің қондырғыларын, жерасты шахтасының құрылғыларын жөндеу бойынша №5 учаскенің басшылығына тағайындалды. Бүгінгі таңда ол «Kazakhmys Maker» ЖШС №1 учаскесінде аға шебер қызметін атқарып жүр. Өзіне де, өзгеге де талап қоя білетін Марғұлан ағайдың бір ұжымда табан аудармастан ширек ғасыр бойы еткен еңбегі қазіргі жастарға үлгі бола-ры сөзсіз. Ұжымға алынған жас мамандарға ағалық ақылын аямай, бала күні қалыптасқан бауырмалдық қасиетімен олардың еңбекке төселіп кетуіне қолдау білдіріп жүргенін әріптестері бағалайды.

Еңбекте таптырмас маман Марғұлан Дүйсенбаев үйінде – өнегелі әке. Құдай қосқан жары Меруерт екеуі ұл-қыз тәрбиелеп, немеренің алдын бағып-қағуда. Осы рет-те, орыстың жазушысы М.Пришвин «Молшылыққа белшеңнен батқың келе ме? Онда теңізге емес, өз теріңе малшын! Асыл-ды сонда ғана табасың. Егер одан таппасаң, еш жерден таппайсың» деген сөзі еріксіз ойға түседі. Еңбек еткенге береке қонары хақ.

Материалдарды дайындаған Диана ОРАЗАЛИНА

Суреттерді түсірген Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

№38 (8101) 28.09.2018 R Y H A N I A T8ҚҰРАНДА БІЛІМ АЛУ ОРАМАЛДАН

БҰРЫН ПАРЫЗ БОЛҒАНБілім және ғылым министрлігі барлық орта мектептер, колледждер, лицейлер үшін

міндетті форма талаптарын бекіткен. Ол білім берудің зайырлы сипатын іске асыруға және орта білім беру ұйымдары оқушыларының арасында әлеуметтік, мүліктік және

басқа да өзгешелік белгілерін жоюға бағытталғаны белгілі. Сонымен қатар білім алушылардың жас ерекшеліктеріне қарай мектеп формасының үлгісін, түсін регла-менттейді. Алайда, бүгінде еліміздегі орта білім беру мекемелеріне қыз балалардың

орамал тағып келуі мәселесі өзекті болуда. Осыған орай, теология ғылымдарының докторы, белгілі дінтанушы Балғабек Мырзаевпен әңгімелескен едік.

– Балғабек Әбдіқайымұлы, еліміздегі білім беру мекемелерінде хиджаб киген қаракөздеріміздің саны анықталған ба? Бұл турасында Ата Заң не дейді?

– Қазіргі таңда республика мектептерінде оқитын қыз балалалардың саны 1 444 765 адамды құрайды. 1 қарашадағы мәліметтер бойынша осы санның ішіндегі хид-жаб киюге қатысты көрсеткіш 2171 болған. Осыған дейінгі теологтардың мемлекеттік органдармен бірлесіп жүргізілген түсіндіру жұмыстарының нәтижесінде орамалын шешкен оқушылар да баршылық. Өкінішке қарай, Білім және ғылым министрлігінің өкілдері сабақ кезінде хиджабын шешуге көнбей, мектепке бармай жүрген 193 фактінің тіркелгенін айтуда. Бұл ахуал негізінен еліміздің батыс өңірлерінде орын алған. Ал кейбір аймақтарда орамал таққандарға көз жұмып қарау фактілері бары жасырын емес.

Еліміздің негізгі заңы ар-ождан құқығын белгілейді, ол – рухани категориялар, ішкі әлем және наным. Мектептерде орамал тағу және діни киім кию – ар-ождан еркіндігіне жат-пайтын сыртқы көріністер. Бұдан басқа, Конституцияның 22 бабы 2 тармағында ар-ождан бостандығы құқығын жүзеге асыру жалпы адамдық және азаматтық құқықтар мен мем-лекет алдындағы міндеттерге байланысты болмауға неме-се оларды шектемеуге тиіс деп көрсетілген. Мұндай міндет-терге әрбір қоғамдық қарым-қатынас, оның ішінде білім беру саласында ішкі қағидаларды сақтау жатады.

Мектеп формасына қойылатын біріңғай талаптар – әрбір қазақстандық үшін орта білім беру мекемелерінде міндетті түрде орындауға жататын нормативтік қағида. Мемлекет жоғарыда айтылғандар мен оқушының ішкі жан дүниесін шектемейді, құқығын бұзбайды, сондай-ақ ата-аналардың сеніміне араласпайды. Тек қана білім беру саласында жалпыға ортақ қабылданған ішкі мінез-құлық қағидасын орындауға үндейді. Орта оқу орындары-нан тысқары және сабақ аяқталғаннан кейін әркім өзінің қалайтын киімін киюге еркі бар.

– Осы бағытта құзырлы органдар қандай ша-ралар атқаруда? Мектеп формасын міндеттейтін құжаттар орындалмаған жағдайда қандай әкімшілік шаралар қолданылады?

– Дін істері және азаматтық қоғам министрлігі мүдделі мемлекеттік органдармен, Қазақстан мұсылмандары діни басқармасымен және теолог-ғалымдарды тарта отырып, ар-найы орта білім беретін мектепте хиджаб киетін қыздардың ата-аналарымен ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жалғастыруда. Бұдан бөлек, мектеп формасының талапта-рын сақтауға қатысты мәселе тек орамалмен ғана шектеліп қалмағанына назар аударған жөн. Атап айтқанда, сабаққа қысқа юбка, қымбат бюжитериялар, бағалы әшекей заттар, шектен тыс сәнденіп, боянып, ашық-шашық келетін, жал-пы бекітілген мектеп формасындағы талаптан тыс киінетін оқушыларға да шаралар қабылданатын болады.

Яғни, мемлекет тек хиджаб тағу мәселесімен ғана емес, жалпы оқушылардың әлеуметтік теңсіздігін жою бағытында жұмыс жүргізіп отыр. БАҚ беттерінде, әлеуметтік желілерде тек хиджабпен күресіп жатқандай көрсету – мәселеге бір жақты қарап отырғандардың қитұртқы әрекеттері. Осыған хиджаб киетін қыздардың ата-аналарыны ерекше назар аударса деймін.

«Білім туралы» Заңның 47-бабы 15-1-тармағында «Орта білім беру ұйымдарында білім алушылар білім бе-ру саласындағы уәкілетті орган белгілеген, міндетті мектеп формасына қойылатын талаптарды сақтауға міндетті» деп жазылған. 49-бабының 2-тармағында «Ата-аналар мен өзге де заңды өкілдер білім беру ұйымының жарғысында айқындалған қағидаларды орындауға міндетті» деп көрсетілген. Осы заңның 5-бабына сәйкес білім беру саласындағы уәкілетті орган «орта білім беру ұйымдары үшін міндетті мектеп формасына қойылатын талаптарды әзірлейді және бекітеді» деп көрсетілген.

Оған қоса, 49-бапта айтылғандай, ата-аналар мен өзге де заңды өкілдердің, балалардың оқу орнына ба-руын қамтамасыз етуге, білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген міндетті мектеп формасына қойылатын талаптарды орындауға, білім беру ұйымында белгілен-ген киім формасын сақтауға міндетті. Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 14 қаңтардағы №26 бұйрығы, көріп отырғанымыздай, заң талаптарын ретке келтіру мақсатынан туындап отыр. Ата-аналарға және орамал тағатын немесе басқа да бұйрыққа қайшы келетін мек-теп формасын киетін қыз балаларға осыларды түсіндіру жұмыстары барынша ашық жүргізілуде. Егер осы жұмыстар нәтиже бермесе, онда мектеп формасының талаптарын орындамаған қыздардың ата-аналарына айыппұл салу туралы заң нормаларын қолдану мәжбүрлігі туындайды. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодекстің 409 бабына сәйкес ата-аналар балаларының мектеп формасын сақтау туралы талаптарын орындаудан бас тартқан жағдайда бірінші мәрте 10 АЕК мөлшерінде, қайталанған жағдайда 20 АЕК мөлшерінде айыппұл салу қарастырылған.

– Балғабек Әбдіқайымұлы, біздің елімізде діни білім беретін оқу орындары да бар емес пе? Бәлкім, орамалын шешкісі келмеген оқушы оқуын сонда жалғастырғаны жөн шығар?..

– Әрине, мұны да балама нұсқа ретінде қарастыруға болады. Хиджабын шешпеймін деген қыздардың еліміздегі қыз балаларды қабылдайтын медресе-колледждерде білім алуына мүмкіндігі бар. Қазіргі уақытта қыздарға арналған Сарыағаш, Шымкент, Үшқоңыр медресе-колледждері жұмыс істейді. Сондай-ақ заңнаманың ешқандай нормас-ына қайшы келмейтіндей тәртіппен ақылы негізде мектеп мұғалімін үйіне шақырып жалғастыруға немесе жекеменшік мектептерде білім алуға болады.

Ал, жалпы алғанда Қазақстанда мемлекеттік білім беру

және тәрбиелеу жүйесі зайырлы сипатқа ие және діни білім беру жүйесінен бөлінген. Сондықтан, мектепке хиджабпен келетін қыздардың ата-аналарына мемлекеттің, мектептің талаптарына құрметпен қарауын, мемлекеттің заңына бағыну қажеттігі жөнінде түсіндіру жұмыстарын жалғастыра беру керек.

– Енді мынаны айтыңызшы, сол қыздарына ора-мал таққызған ата-аналар бұл талапты қайдан алды, мұндай қадамға неге барады? Әлде, исламда қыздардың білім алуы маңызды емес пе?

– Ислам дінінде адамдар жынысына қарамастан жара-тылысынан тең болғандықтан, әйел мен ер адамдарға білім алу бірдей парыз етілген. Қазіргі жаһанданған дүниеде, зайырлы білім сапасы тұрғысынан еліміз басқалармен те-резесі тең болу мақсатын ұстанады. Сондықтан, орта мек-тепте оқитын кез келген оқушыны дін атрибуттарын желеу етіп, мемлекеттік мекемеде оқшаулануына, даралануына, ерекшеленуіне жол берілмейді. Мектеп жасына жеткен барлық балалар білім алуы шарт дейтін болсақ, мектеп киіміне қатысты жаңадан бекітілген талаптардан ешкім ат-тап кете алмайды.

Рас, кейбір бауырларымыздың мектептегі қыздардың орамал тағу мәселесіне байланысты ұстанымдары бір жақты болып келеді. Яғни Құран Кәрімдегі «Нұр» сүресінің 31-аятындағы Алланың қыз балаға орамал тағу керек дегенін негізгі дәлел етіп алға тартады. Әрине, әрбір мұсылман пенде орамалдың балиғат жасына толғандарға парыз, міндет екенін біледі. Оған иланады және кәміл се-неді. Сонымен қатар, оның балиғат жасына толғаннан кей-ін талап етілетініне назар аударады. Ислам діні балиғат жасына толмаған қыздың орамал тағуын талап етпейді. Шариғатымыз орамал тағудың түпкі мәні мен маңызын, үкімін түсінбейтін кішкентай бүлдіршіннің басына жаулық жабуды міндеттемейді. Ал қыз баланың балиғатқа толуын оның тек 9 жасқа келуімен шектеп қоюға болмайды. Ислам ғұламаларының пікірінше, жағдаятына байланысты қыз ба-ла 12-13 жаста да немесе кейін де (14-15 жас) балиғатқа толуы мүмкін.

Әрбір мұсылман қыз бала орамалдың қадір-қасиетін терең түсініп, жауапкершілігін саналы түрде сезініп, Алланың әмірін өз еркімен орындауы – аса маңызды амал. Қасиетті Құранда Исламда зорлық жоқ екендігі баяндалған. Мектеп табалдырығын енді ғана аттаған бүлдіршінді жаулық жабуға мәжбүрлеуден бұрын, оған ең әуелі білім мен тәрбие берген абзал. Бұл – ата-ананың басты міндеті. Өйткені, білім алу – Құрандағы ең алғашқы бұйрық. Сондықтан біз білім жолына кедергі болып жатқан мәселелерге келгенде қызымыздың білім алуына рұқсат беруіміз керек.

– Балғабек Әбдіқайымұлы, сөз орайында исламдағы білімнің маңызы жөнінде айта кетсеңіз, әсіресе, әйелдердің білім алуына қатысты шариғат не дейді?

– Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) осы тұрғыда: «Аллаға жақындататын білім үйренбей өткізген күннің мен үшін ешқандай қайыры жоқ» деп айтқан хадисі білімнің қаншалықты маңыздылығын көрсетеді. Өйткені, білім адамзаттың мәртебесін көтеріп, кішіпейіл болуға ықпал етеді. Арам ой, пиғылдан арылтып, шындықты түсінуге, қолынан келгенше жақсылық жасауға шақырады. Ал-ла тағала ғылыммен шұғылданып, үйренгендерін бойына сіңіре білетін ғалымдарды жоғары мәртебеге шығаратынын Құран Кәрімде былай баяндайды: «Алла тағала сендерден сондай иман келтіргендердің, ғылым бергендердің дәрежелерін көтереді».

Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) біздің білімге деген ын-тамызды арттыру үшін былай деген: «Кім де кім білім үйренгісі келсе, Алла ол адамға жұмаққа баратын жолды жеңілдетеді. Періштелер оның әрекетін ұнатқандықтан, үстіне қанаттарын кереді. Аспан мен жердегі тіпті, судың ішіндегі балықтар да ғалымдар үшін Алладан кешірім тілейді. Ғалымның жай құлдардан артықшылығы, айдың өзге жұлдыздардан артықшылығына ұқсайды. Ғалымдар – пайғамбарлардың мирасқорлары. Пайғамбарлар алтын мен күмісті мирасқа қалдырмайды, тек қана білімді мирас етіп қалдырады. Ол мирасты алған адам молшылыққа ке-неледі».

Негізі адамның білімі артқан сайын Аллаға деген сенімі, құрмет, қорқынышы артады. Жалпы, білім алу – Исламның ең басты құндылығы. Сол себепті, Құранның ең алғашқы аяты «Оқы! Жаратқан Алланың атымен оқы!» деп түсті. Алланың бұл жерде «Оқы!» деп отырғаны қай кітап? Ол – екі кітап: бірі – Құран кітабы, екіншісі – физикалық және метафизикалық жаратылыс кітабы. Ал жаратылыс ілімінен хабары жоқ адам Құранды дұрыс түсіне алмайды. Осы тұрғыдан алғанда, мектеп қабырғасында оқытылатын химия, математика, биология және тағы басқа пәндердің барлығы дүниенің құдіретін тануға жол ашады. Сондай-ақ, аспан мен жер жаратылысы, күн мен түннің алмасуы, күн мен айдың белгілі бір жүйеде қозғалуы, адамның жаратылуы сияқты Алланың бар екенін дәлелдейтін әрі терең ойлануға жетелейтін түрлі құбылыстар тек қана білім арқылы болады.

Әл-Фараби, Ибн Сина, Ибн Хальдун, Идриси, әл-Бируни, әл-Хорезми, Ибн Батут, әл-Баттани, Джа-бир ибн Афләх, әр-Рази, әл-Ғазали сияқты көптеген ғалымдарымыздың білім жолына түсуіне жоғарыдағы аят-хадистер себеп болғаны анық. Сондықтан, мектеп жасындағы баланы имандылыққа баулып, оған білім үйрету – әрбір адамның азаматтық әрі мұсылмандық бо-рышы. Діни һәм зайырлы білім – болашақтың кілті.

– Әңгімеңізге рахмет! Сұхбатты жүргізген Нұрдос КӘРІМ

«Орталық Қазақстан» газеті

ҚАЗАН АЙЫНЫҢ НАМАЗ КЕСТЕСІ(Жезқазған уақыты бойынша)

Жезқазған аймақтық Ахмет ишан Оразайұлы атындағы мешіт.

Апта күні Таң Күн Бесін Екінті Шам Құптан

1 Дүйсенбі 06:03 07:25 13:22 17:21 19:12 20:34

2 Сейсенбі 06:04 07:26 13:22 17:20 19:10 20:32

3 Сәрсенбі 06:06 07:28 13:21 17:18 19:08 20:30

4 Бейсенбі 06:07 07:29 13:21 17:16 19:06 20:28

5 Жұма 06:09 07:30 13:21 17:14 19:04 20:266 Сенбі 06:10 07:32 13:20 17:12 19:02 20:24

7 Жексенбі 06:12 07:33 13:20 17:11 19:00 20:22

8 Дүйсенбі 06:13 07:35 13:20 17:09 18:58 20:20

9 Сейсенбі 06:14 07:36 13:20 17:07 18:56 20:18

10 Сәрсенбі 06:16 07:37 13:19 17:05 18:54 20:16

11 Бейсенбі 06:17 07:39 13:19 17:04 18:52 20:14

12 Жұма 06:19 07:40 13:19 17:02 18:50 20:1213 Сенбі 06:20 07:42 13:18 17:00 18:48 20:10

14 Жексенбі 06:21 07:43 13:18 16:58 18:46 20:08

15 Дүйсенбі 06:23 07:45 13:18 16:57 18:45 20:06

16 Сейсенбі 06:24 07:46 13:18 16:55 18:43 20:05

17 Сәрсенбі 06:26 07:48 13:18 16:53 18:41 20:03

18 Бейсенбі 06:27 07:49 13:17 16:51 18:39 20:01

19 Жұма 06:28 07:51 13:17 16:50 18:37 19:5920 Сенбі 06:30 07:52 13:17 16:48 18:35 19:57

21 Жексенбі 06:31 07:53 13:17 16:46 18:33 19:56

22 Дүйсенбі 06:33 07:55 13:17 16:45 18:32 19:54

23 Сейсенбі 06:34 07:56 13:17 16:43 18:30 19:52

24 Сәрсенбі 06:35 07:58 13:16 16:41 18:28 19:51

25 Бейсенбі 06:37 07:59 13:16 16:40 18:26 19:49

26 Жұма 06:38 08:01 13:16 16:38 18:25 19:4827 Сенбі 06:39 08:02 13:16 16:36 18:23 19:46

28 Жексенбі 06:41 08:04 13:16 16:35 18:21 19:44

29 Дүйсенбі 06:42 08:05 13:16 16:33 18:20 19:43

30 Сейсенбі 06:44 08:07 13:16 16:32 18:18 19:41

31 Сәрсенбі 06:45 08:09 13:16 16:30 18:16 19:40

ДІНИ АЛАУЫЗДЫҚТЫҢ АЛДЫН АЛУ

Ел ішіне іріткі салатын діни алауыздықтың алдын алу жаһандық деңгейде өзекті болып отырған міндет. Өзін зайырлы, құқықтық және

әлеуметтік мемлекет ретінде орнықтырған Қазақстанның Ата Заңы мен дін туралы заңнамаларында экстремизм мен радикализмнің барлық

көріністеріне және азаматтардың конституциялық құқықтарына қысым жасауды көздейтін әрекеттерге қарсы тұру толыққанды

қарастырылған. Осылайша, елімізде экстремистік бағыттағы әрекеттерге қатысты

«Дін саласындағы мемлекеттік саясаттың 2017-2020 жылдарға арналған тұжырымдамасы» және Қазақстан Республикасында діни экстремизм мен терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2018-2022 жылдарға арналған мем-лекеттік бағдарламаны жүзеге асыру аясында елімізде көптеген алдын алуға бағытталған шаралар мақсатты түрде ұйымдастырылуда. Олардың қатарында жергілікті атқарушы органдар білікті теолог мамандарды, психо-логтар мен заңгерлерді жұмылдыра отырып түрлі семинарлар, кездесулер мен тренингтер өткізіп жүргенін айта кету керек.

Бүгінде діни рәсімдерге қатысты азаматтар арасында аздаған түсінбеушіліктер туып жататыны жасырын емес. Бұл ретте еліміздің дін, діни қызмет саласындағы заңнамалары, мемлекеттік мекемелердің нормативтік құжаттары басшылыққа алынады. Бұл ретте Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының, Орыс-православ шіркеуінің, басқа да дәстүрлі діни бірлестіктердің Конституциямызды, ел заңдарын орын-дау, азаматтардың бостандықтары мен құқықтарына нұқсан келтірмеуге шақыратын іс-қимылдарының маңызы ерекше. Аталған ұйымдар мемле-кеттік органдармен бірлесіп, діни алауыздықтың алдын алу, қайшылыққа бастайтын оқиғаларды болдырмау жолында жұмыстар атқаруда.

Түптеп келгенде елдегі тұрақтылықты қамтамасыз ету, қоғам тыныштығын бұзып, кері тартатын әрекеттердің алдын алу – әрбір азаматтың міндеті. Ешбір дін жауыздықты, қылмыс пен теріс әрекеттерді насихаттамайтыны анық. Ал, дін ұстануда сенім сергелдеңіне түсіп, жат ағымдардың алдауына ұрынбау үшін діни сауаттылық пен мемлекеттің мәңгілік құндылықтарын қастерлеу маңызды.

Бақыт БРАЛИНОВА,Жезқазған қаласы ішкі саясат бөлімінің бас маманы

Мемлекеттік саясаттың басым бағыты

04.1

0.20

1805

.10.

2018

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 7:00 «TANSHOLPAN». 10:00 «HIT QAZAQSTAN». 10:55 «Сиқырлы әткеншек». 11:10 «Qyzyq eken...». 12:00 «Көзайым». 13:00 AQPARAT. 13:15 «Кешіккен бақыт». 14:30 «Әйел тағдыры». 15:35 «SHANYRAQ». 17:00 AQPARAT.17:15 ELDEN HABAR. 17:30 «JARQYN BEINE». 17:55 «QYZYQ EKEN...». 18:45 «КЕШІККЕН БАҚЫТ». 20:00 AQPARAT. 20:55 «QAREKET». 21:50 «КӨЗАЙЫМ». 22:50 «ӘЙЕЛ ТАҒДЫРЫ». 23:55 «TЪNGI STUDIO». 00:30 ФУТБОЛ. 00:50 ФУТБОЛ. 03:00 «Ертұғырыл». 03:50 AQPARAT. 04:40 ELDEN HABAR.

ХАБАР07:02 «Таңғы хабар». 08:00 Жаңалықтар. 08:10 «Таңғы хабар». 09:00 Новости. 09:10 «Жұмбақ жан-дар». 10:00 «Ана мен бала». 10:50 «Аға». 11:30 «Детектив Әже». 12:00 Жаңалықтар. 12:10 «Білу маңызды». 12:25 «Менің тағдырым». 12:55 Боль-

шая политика. 13:00 Новости. 13:10 «Сын моего отца». 14:10 «Двойная жизнь». 15:00 «Тайны. Судьбы. Име-на». 15:50 «Тур де Хабар». 16:20 «Қария». 18:00 «Народный контроль». 18:15 «Қайсар жандар». 18:30 «Өнегелі ғұмыр». 19:00 «Пәленшеевтер». 19:30 «Детектив Әже». 20:00 Қорытынды жаңалықтар. 20:30 Открытый диалог с Дауреном Абаевым. 20:40 «Журна-листік зерттеу». 21:00 Итоги дня. 21:30 «Жұмбақ жандар». 22:20 «Аға». 23:00 Футзал. 01:00 Қорытынды жаңалықтар. 01:30 «Қария».

КТК07.05 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР 07.30 «ТАҒДЫР ҚОСҚАН АСЫЛ ЖАР». 09.20 «КРИВОЕ ЗЕРКАЛО». 10.00 «ДОБРО ПОЖАЛОВАТЬ НА КА-НАРЫ». 12.20 НОВОСТИ. 13.00 «ЛЕС-НИК». 15.00 «КЕЛ, КЕЛІНІМ». 18.00 «Мұңайма, Нефисе». 19.30 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.00 «САҒЫНЫШ». 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ. 21.40

«ОСКОЛКИ». 00.00 «ЛЕСНИК». 01.30 «БЫЛО ДЕЛО». 02.20 «ТАҒДЫР ҚОСҚАН АСЫЛ ЖАР». 03.40-04.20 «САҒЫНЫШ».

АСТАНА06:00 Жаңалықтар. 06:30 Новости «20:30». 07:00 Аружанмен бой жазу жаттығулары. 07:10 «Зехра». 08:10 Разминка с Аружан. 08:20 «Маша и Медведь». 10:00 «Абысындар». 12:10 «Гүнештің қыздары». 13:20 «Мами-на школа». 13:40 «Business Talk». 14:00 Күндізгі Жаңалықтар. 14:15 «Келіндер». жобасы 15:00 «Красный уровень». 17:00 «Маша и Медведь». 18:00 «Зехра». 19:00 «Қыналы қар». 20:00 Жаңалықтар. 20:30 Новости «20:30». 21:00 «Гүнештің қыздары». 22:00 «Абысындар». 00:00 «Мәдениет жауһарлары». 01:00 «Гүлдер шайқасы». 03:00 Жаңалықтар. 03:30 Новости «20:30».

7-АРНА

06.00 «Өз ойым». 07.10 «Элиф». 09.00 «Гадалка». 09.30 «Верните хит». 10.00 «Между нами девочками». 11.10 «По-следний мент». 13.50 «Реальная ми-стика». 15.00 «Өз ойым». 16.40 «Зын зын Күлпәш». 17.25 «Детектив ха-ным». 19.10 «Элиф». 21.10 «Зын зын Күлпәш». 22.15 «Последний мент». 01.00 «Реальная мистика». 02.10 «Га-далка». 03.00 «Элиф». 04.00 «Тағдыры тоғысқандар». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 07:00 Информбюро. 08:00 Супер ситком «Көрген сіздер». 10:00 «Қыздың жолы жіңішке». 12:00 «Ма-ша и Медведь». 13:00 «Все тип-топ или жизнь Зака и Коди». 14:00 «Отель Элеон». 15:00 «Кім күшті?». 16:00 «Ло-терея 777». / «Лотерея KENO». 16:10 «Қыздың жолы жіңішке». 18:00 «Орел и Решка». 19:00 «Отель Элеон». 20:00 Информбюро. 21:00 «Көрген сіздер». 23:10 What’s Up?». 00:00 Алдараспан,

Нысана, Шаншар әзілдері. 02:00 Кон-церт.

ДИДАР08.00 «Дидар». 08.30 «Гороскоп». 08.35 «Жұлдыз FM». радиосында «Таңғы шоу». 10.00 «Дидар». 10.15 «Жұлдыз FM». радиосында «Таңғы шоу». 11.45 «Мультфильм». 12.00 Документальный фильм. 13.00 «Дидар». 13.30 «Стра-тегия-2050». 13.45 «Дін мен дәстүр». 14.00 «Туған Ел». 15.00 «Ән шашу». 15.30 «Неизведанный Казахстан». 16.00 «Хабарландыру». 17.00 «Доку-ментальный фильм». 18.00 «Дидар». 18.15 «Мультфильм». 18.30 «Горо-скоп». 18.35 «Хабарландыру». 19.30 «Неизведанный Казахстан». 20.00 «Рухани жаңғыру». 20.15 «Ауылым –алтын бесігім». 20.30 «Дидар». 21.00 «Сәлем». 22.00 «Панорама дня». 22.20 «Территория происшествий». 22.30 «Тәулік тынысы». 22.50 «Астана 20 лет созидания». 23.00 «Ән шашу». 23.30 «Дидар».

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 07:00 «TANSHOLPAN». 10:00 «HIT QAZAQSTAN». 10:55 «Сиқырлы әткеншек». 11:10 «Qyzyq eken...». 12:00 «Көзайым». 13:00 AQPARAT. 13:15 «Кешіккен бақыт». 14:30 «Әйел тағдыры». 15:35 «SHANYRAQ». 17:00 AQPARAT. 17:20 «SHAHMAT». 17:50 «MEN QAZAQPYN». 18:00 «QYZYQ EKEN...». 18:50 «КЕШІККЕН БАҚЫТ». 20:00 AQPARAT. 20:55 «QAREKET». 21:50 «КӨЗАЙЫМ». 22:50 «ӘЙЕЛ ТАҒДЫРЫ». 23:50 «PARASAT MAIDANY». 00:25 AQPARAT. 01:15 «Hit Qazaqstan». 02:00 «Ертұғырыл». 02:50 «Достар». 03:35 «Qareket». 04:25 «Parasat maidany».

ХАБАР07:02 «Таңғы хабар». 08:00 Жаңалықтар. 08:10 «Таңғы хабар». 09:00 Новости. 09:10 «Жұмбақ жандар». 10:00 «Ана мен бала». 10:45 «Аға». 11:30 «Детек-тив Әже». 12:00 Жаңалықтар. 12:10 «Art global». 12:25 «Сана». 13:00 Новости. 13:10 «Сын моего отца». 14:10 «Двойная жизнь». 15:00 «Тарих. Тағдыр.Тұлға». 15:45 «Символы нашей Родины». 16:15 «Қария». 18:00 «Bilim». 18:30 «Бюро расследований». 19:00 «Пәленшеевтер». 19:30 «Детектив Әже». 20:00 Қорытынды жаңалықтар. 20:30 «Бетпе-бет». 21:00 Итоги дня. 21:30 «Восхождение Юпитер». 23:30 Қорытынды жаңалықтар. 00:05 «Тығырық». 01:00 «Қария». 02:30 Итоги

дня. КТК

07.05 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 07.30 «ТАҒДЫР ҚОСҚАН АСЫЛ ЖАР». 09.20 «КРИВОЕ ЗЕРКАЛО». 10.00 «ДОБРО ПОЖАЛОВАТЬ НА КАНАРЫ». 12.20 НО-ВОСТИ. 13.00 «ЛЕСНИК». 15.00 «КЕЛ, КЕЛІНІМ». 18.00 «Мұңайма, Нефисе». 19.30 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.00 «САҒЫНЫШ». 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НО-ВОСТИ. 21.40 «БАРСЫ». 01.20 «БЫЛО ДЕЛО». 02.00 «ТАҒДЫР ҚОСҚАН АСЫЛ ЖАР». 03.30-04.20 «САҒЫНЫШ».

АСТАНА06:00 Жаңалықтар. 06:30 Новости «20:30». 07:00 Аружанмен бой жазу жаттығулары. 07:10 «Зехра». 08:10 Разминка с Аружан. 08:20 «Мамина школа». 08:40 «Маша и Медведь». 10:00 «Абысындар». 12:10 «Гүнештің қыздары». 13:20 «Жүз жаңа есім». 14:00 Күндізгі Жаңалықтар. 14:15 «Келіндер». 15:00 «Жара в Баку». 17:00 «Маша и Медведь». 18:00 «Зехра». 19:00 «Қыналы қар». 20:00 Жаңалықтар. 20:30 Новости «20:30». 21:00 «Гүнештің қыздары». 22:00 «Абысындар». 00:00 «Мәдениет жауһарлары». 01:00 «Гүлдер шайқасы». 03:00 Жаңалықтар. 03:30 Но-вости «20:30».

7-АРНА06.00 «Өз ойым». 07.10 «Элиф». 09.00 «День аиста». 09.20 «Верните хит».

10.00 «Между нами девочками». 11.10 «Последний мент». 13.50 «Реальная мистика». 15.00 «Өз ойым». 16.40 «Зын зын Күлпәш». 17.25 «Детектив ханым». 19.10 «Элиф». 21.20 «Гу гу лет». 22.00 «Удивительные люди». 00.10 «Жених». 02.00 «Верните хит». 02.30 «Айнаон-лайн». 03.00 «Элиф». 04.00 «Тағдыры тоғысқандар». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар. 07:00 Информбюро. 08:00 Супер ситком «Көрген сіздер». 10:00 «Қыздың жолы жіңішке». 12:00 «Маша и Медведь». 13:00 «Франкенвини». 15:00 «Кім күшті?». 16:00 «Лотерея 777». / «Лотерея KENO». 16:10 «Қыздың жолы жіңішке». 18:00 Айта бер-сiн 19:00 «What’s Up?». 20:00 Информбю-ро. 21:00 «Пираты карибского моря: сун-дук мертвеца». 00:50 Алдараспан, Ныса-на, Шаншар әзілдері03:00 Концерт.

ДИДАР08.00 «Дидар». 08.30 «Гороскоп». 08.35 «Жұлдыз FM». радиосында «Таңғы шоу». 10.00 «Дидар». 10.15 «Жұлдыз FM». ра-диосында «Таңғы шоу». 11.45 «Астана 20 лет созидания». 12.00 «Документальный фильм». 13.00 «Дидар». 13.30 «Дін мен дәстүр». 13.45 «Ауылым –алтын бесігім». 14.00 «Өмір –Дастан». 15.30 «Неизведан-ный Казахстан». 16.00 «Хабарландыру». 17.00 «Документальный фильм». 18.00

«Дидар». 18.15 «Мультфильм». 18.30 «Гороскоп». 18.35 «Хабарландыру». 19.30 «Мультфильм». 19.45 «На улице го-рода». 20.00 «Жұмадағы жүздесу». 20.30 «Дидар». 21.00 «Сәлем». 22.00 «Панора-

ма дня». 22.20 «Территория происшест-вий». 22.30 «Тәулік тынысы». 22.50 «Ән шашу». 23.00 «Бұл менің өмірім». 23.30 «Дидар».

QAZAQSTAN06:05 «Senbilik tan». 07:00 «TANSHOLPAN». 10:00 «HIT QAZAQSTAN». 10:55 «Apta». 12:00 «Отыңды өшірме». 13:00 AQPARAT. 13:15 «Кешіккен бақыт». 14:30 «Әйел тағдыры». 15:35 «SHANYRAQ». 17:00 AQPARAT. 17:15 ELDEN HABAR. 17:30 «MENIN QAZAQSTANYM». 18:05 «Konil tolqyny». 18:20 «ARNAIY JOBA». 18:45 «КЕШІККЕН БАҚЫТ». 20:00 AQPARAT. 20:55 «QAREKET». 21:50 ТҰСАУКЕСЕР! «КӨЗАЙЫМ». 22:50 «ӘЙЕЛ ТАҒДЫРЫ». 23:50 «TЪNGI STUDIO». 00:25 AQPARAT. 01:15 ELDEN HABAR. 01:30 «Hit Qazaqstan». 02:15 «Ертұғырыл». 03:05 «Qareket». 03:55 «Tъngi studio».

ХАБАР07:02 «Таңғы хабар». 08:00 Жаңалықтар. 08:10 «Таңғы хабар». 09:00 Новости. 09:10 «Көрімдік». 10:00 «Күй құдіреті». 10:30 «Джио научит». 10:50 «Таңғажайып

01.1

0.20

1802

.10.

2018

03.1

0.20

18

әлем». 11:35 «Журналистік зерттеу». 12:00 Жаңалықтар. 12:10 «Біздің назар-да». 12:25 «Өмір жолы». 13:00 Новости. 13:10 «Сын моего отца». 14:10 «Позднее раскаяние». 15:00 «Давайте говорить!». 15:45 «Подари детям жизнь». 15:50 «Тур де Хабар». 16:20 «Қария». 18:00 «Важно знать». 18:15 «Спасаем жизни». 18:45 «Пәленшеевтер». 19:15 «Детектив Әже». 19:50 «Берекет кілті – бейнет». 20:00 Қорытынды жаңалықтар. 20:30 «Online». 21:00 Итоги дня. 21:30 «Жұмбақ жан-дар». 22:20 «Аға». 23:00 «Хороший до-ктор». 23:45 Қорытынды жаңалықтар. 00:15 «Тығырық». 01:00 «Қария». 02:30 Итоги дня.

КТК07.05 «ОТВАЖНЫЙ И КРАСАВИЦА». 07.50 «ТАҒДЫР ҚОСҚАН АСЫЛ ЖАР». 09.30 «СХЕМА». 10.00 «БОЛЬШИЕ НОВОСТИ». 11.00 «ЮРМАЛА». 13.10 «ТРОЕ В ЛИФТЕ, НЕ СЧИТАЯ СОБАКИ».

15.00 «КЕЛ, КЕЛІНІМ». 18.00 «Мұңайма, Нефисе». 19.30 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.00 «САҒЫНЫШ». 21.00 ВЕЧЕРНИЕ НОВОСТИ. 21.40 «ОСКОЛКИ». 00.00 «ЛЕСНИК». 01.30 «БЫЛО ДЕЛО». 02.00 «ТАҒДЫР ҚОСҚАН АСЫЛ ЖАР». 03.30-04.00 «САҒЫНЫШ».

АСТАНА06:00 «KazNet». 06:45 «Зехра». 07:45 Аружанмен бой жазу жаттығулары. 08:00 «Маша и Медведь». 09:00 Разминка с Аружан. 09:15 «Біздің уақыт». 10:00 «Абысындар». 12:10 «Қыз кегі». 13:20 «Profinance.Web». 13:40 «Tengeland». 14:00 Күндізгі Жаңалықтар. . 14:15 «Из-бранное за неделю». 15:00 «Красный уровень». 17:00 «Маша и Медведь». 18:00 «Зехра». 19:00 «Қыналы қар». 20:00 Жаңалықтар. 20:30 Новости «20:30». 21:00 «Гүнештің қыздары». 22:00 «Абысындар». 00:00 «Мәдениет жауһарлары». 01:00 «Гүлдер шайқасы».

03:00 Жаңалықтар. 03:30 Новости «20:30».

7-АРНА06.00 «Өз ойым». 07.10 «Элиф». 09.00 «Астерикс и викинги». 10.20 «Юрма-ла». 11.50 «Шальная карта». 13.50 «Реальная мистика». 15.00 «Өз ойым». 16.40 «Q-елі». 17.25 «Детектив ха-ным». 19.10 «Элиф». 21.10 «Зын зын Күлпәш». 22.15 «Последний мент». 01.00 «Реальная мистика». 02.10 «Га-далка». 03.00 «Элиф». 04.00 «Тағдыры тоғысқандар». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 07:00 Информбюро. 08:00 «Доспехи бога». 10:00 «Қыздың жолы жіңішке». 12:00 «Готовим с Адель». 12:30 «Иван Царевич и Серый Волк 2». 14:20 Ералаш. 15:00 «Кім күшті?». 16:00 «Лотерея 777». / «Лотерея KENO». 16:10 «Қыздың жолы жіңішке». 18:00 «Орел и

Решка». 19:00 «Отель Элеон». 20:00 Ин-формбюро. 21:00 «Базарбаевтар». 23:00 What’s Up?». 00:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 02:00 Концерт.

ДИДАР08.00 «Гороскоп». 08.05 «Жұлдыз FM». радиосында «Таңғы шоу». 11.15 «Муль-тфильм». 11.30 «Время шелкового пу-ти». 12.00 «Туған Ел». 13.00 «Ұлытау жаңалықтары». 13.15 «Қазыналы қарттар». 13.45 «МұзАрт». 15.25 «Не-изведанный Казахстан». 16.00 «Ха-барландыру». 16.30 Көркем фильм «Жетімдер». 18.30 «Гороскоп». 18.35 «Хабарландыру». 19.00 «Неизведанный Казахстан». 20.00 «Тағлым». 20.15 «Ру-хани жаңғыру». 20.30 «Дидар». 21.00 «Сәлем». 22.00 «Панорама дня». 22.20 «Территория происшествий». 22.30 «Тәулік тынысы». 22.50 «Ән шашу». 23.00 «Денсаулық және сұлулық». 23.30 «Дидар».

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 07:00 «TANSHOLPAN». 10:00 «HIT QAZAQSTAN». 10:55 «Сиқырлы әткеншек». 11:10 «Qyzyq eken...». 12:00 «Көзайым». 13:00 AQPARAT. 13:15 «Кешіккен бақыт». 14:30 «Әйел тағдыры». 15:35 «SHANYRAQ». 17:00 AQPARAT. 17:15 ELDEN HABAR. 17:30 «JAN JYLЭY». 17:55 «QYZYQ EKEN...». 18:45 «КЕШІККЕН БАҚЫТ». 20:00 AQPARAT. 20:55 «QAREKET». 21:50 «КӨЗАЙЫМ». 22:50 «ӘЙЕЛ ТАҒДЫРЫ». 23:55 «TЪNGI STUDIO». 00:30 ФУТБОЛ.. 00:50 ФУТБОЛ. 03:00 «Ертұғырыл». 03:50 AQPARAT. 04:40 ELDEN HABAR.

ХАБАР07:02 «Таңғы хабар». 08:00 Жаңалықтар. 08:10 «Таңғы хабар». 09:00 Новости. 09:10 «Жұмбақ жан-дар». 10:00 «Ана мен бала». 10:50 «Аға». 11:30 «Детектив Әже». 12:00

Жаңалықтар. 12:10 «Білу маңызды». 12:25 «Сана». 13:00 Новости. 13:10 «Сын моего отца». 14:10 «Двой-ная жизнь». 15:00 «Давайте гово-рить!». 15:50 «Тур де Хабар». 16:20 «Қария». 18:00 «Народный контр-оль». 18:15 «Сильные духом». 18:30 «Менің тағдырым». 19:00 «Пәленшеевтер». 19:30 «Детектив Әже». 20:00 Қорытынды жаңалықтар. 20:30 «Online». 21:00 Итоги дня. 21:30 «Жұмбақ жандар». 22:20 «Аға». 23:00 «Хороший доктор». 23:45 Қорытынды жаңалықтар. 00:15 «Тығырық». 01:00 «Қария». 02:30 Итоги дня.

КТК07.05 «ОТВАЖНЫЙ И КРАСАВИЦА». 07.50 «ТАҒДЫР ҚОСҚАН АСЫЛ ЖАР». 09.20 «КРИВОЕ ЗЕРКАЛО». 10.00 «Я НИКОГДА НЕ ПЛАЧУ». 12.20 НОВО-СТИ. 13.00 «ЛЕСНИК». 15.00 «КЕЛ, КЕЛІНІМ». 18.00 «Мұңайма, Нефи-се». 19.30 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР.

20.00 «САҒЫНЫШ». 21.00 ВЕЧЕР-НИЕ НОВОСТИ. 21.40 «ОСКОЛКИ». 00.00 «ЛЕСНИК». 01.30 «БЫЛО ДЕ-ЛО». 02.20 «ТАҒДЫР ҚОСҚАН АСЫЛ ЖАР». 03.40-04.20 «САҒЫНЫШ».

АСТАНА06:00 Жаңалықтар. 06:30 Новости «20:30». 07:00 Аружанмен бой жазу жаттығулары. 07:10 «Зехра». 08:10 Разминка с Аружан. 08:20 «Маша и Медведь». 10:00 «Абысындар». 12:10 «Гүнештің қыздары». 13:20 «Tengeland». 13:40 «Profinance.Web». 14:00 Күндізгі Жаңалықтар. 14:15 «Келіндер». 15:00 «Крас-ный уровень». 17:00 «Маша и Мед-ведь». 18:00 «Зехра». 19:00 «Қыналы қар». 20:00 Жаңалықтар. 20:30 Новости «20:30». 21:00 «Гүнештің қыздары». 22:00 «Абысындар». 00:00 «Мәдениет жауһарлары». 01:00 «Гүлдер шайқасы». 03:00 Жаңалықтар. 03:30 Новости «20:30».

7-АРНА06.00 «Өз ойым». 07.10 «Элиф». 09.00 «Гадалка». 09.30 «Верните хит». 10.00 «Между нами девочками». 11.10 «По-следний мент». 13.50 «Реальная ми-стика». 15.00 «Өз ойым». 16.40 «Зын зын Күлпәш». 17.25 «Детектив ха-ным». 19.10 «Элиф». 21.10 «Зын зын Күлпәш». 22.15 «Последний мент». 01.00 «Реальная мистика». 02.10 «Га-далка». 03.00 «Элиф». 04.00 «Тағдыры тоғысқандар». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 07:00 Информбюро. 08:00 «Базарбаевтар». 10:00 «Қыздың жолы жіңішке». 12:00 «Маша и Медведь». 13:00 «Все тип-топ или жизнь Зака и Коди». 14:00 «Отель Элеон». 15:00 «Кім күшті?». 16:00 «Лотерея 777». / «Лотерея KENO». 16:10 «Қыздың жо-лы жіңішке». 18:00 «Орел и Решка». 19:00 «Отель Элеон». 20:00 Инфор-

мбюро. 21:00 «Көрген сіздер». 23:10 What’s Up?». 00:00 Алдараспан, Ны-сана, Шаншар әзілдері. 02:00 Концерт.

ДИДАР08.00 «Дидар». 08.30 «Гороскоп». 08.35 «Жұлдыз FM». радиосында «Таңғы шоу». 11.35 «Денсаулық және сұлулық». 12.05 «Неизведанный Казах-стан». 13.00 «Дидар». 13.30 «Тағлым». 13.45 «Рухани жаңғыру». 14.00 Әділ Сламханның «Қиялдағы ару». атты ән кеші.15.50 «Астанаға 20 жыл». 16.00 «Хабарландыру». 16.30 «Өмір тыны-сы». 17.00 Документальный фильм. 18.00 «Дидар». 18.15 «Мультфильм». 18.30 «Гороскоп». 18.35 «Хабарлан-дыру». 19.00 «Это моя жизнь». 19.30 «Неизведанный Казахстан». 20.00 «За строкой Послания». 20.15 «Серпін». 20.30 «Дидар». 21.00 «Сәлем». 22.00 «Панорама дня». 22.20 «Территория происшествий». 22.30 «Тәулік тыны-сы». 22.50 «Ән шашу». 23.30 «Дидар».

QAZAQSTAN06:05 Концерт. 07:00 «TANSHOLPAN». 10:00 «HIT QAZAQSTAN». 10:55 «Сиқырлы әткеншек». 11:10 «Qyzyq eken...». 12:00 «Көзайым». 13:00 AQPARAT. 13:15 «Кешіккен бақыт». 14:30 «Әйел тағдыры». 15:35 «SHANYRAQ». 17:00 AQPARAT. 17:15 ELDEN HABAR. 17:30 «Konil tolqyny». 17:55 «QYZYQ EKEN...». 18:45 «КЕШІККЕН БАҚЫТ». 20:00 AQPARAT. 20:55 «QAREKET». 21:50 «КӨЗАЙЫМ». 22:50 «ӘЙЕЛ ТАҒДЫРЫ». 23:55 «TЪNGI STUDIO». 00:30 ФУТБОЛ. 00:50 ФУТБОЛ. 03:00 «Ертұғырыл». 03:50 AQPARAT. 04:40 ELDEN HABAR.

ХАБАР07:02 «Таңғы хабар». 08:00 Жаңалықтар. 08:10 «Таңғы хабар». 09:00 Новости. 09:10 «Жұмбақ жан-дар». 10:00 «Ана мен бала». 10:50 «Аға». 11:30 «Детектив Әже». 12:00 Жаңалықтар. 12:10 «Біздің назарда».

12:25 «Өмір жолы». 12:55 Жаһандық саясат. 13:00 Новости. 13:10 «Сын моего отца». 14:10 «Двойная жизнь». 15:00 «Давайте говорить!». 15:45 «Тур де Хабар». 16:15 «Қария». 17:45 «Сана». 18:15 «Символы нашей Ро-дины». 18:45 «Пәленшеевтер». 19:15 «Детектив Әже». 19:50 «Ключ к успе-ху». 20:00 Қорытынды жаңалықтар. 20:30 «Online». 21:00 Итоги дня. 21:30 «Жұмбақ жандар». 22:20 «Аға». 23:00 «Хороший доктор». 23:45 Қорытынды жаңалықтар. 00:15 «Тығырық». 01:00 «Тур де Хабар». 01:30 Футзал.

КТК07.05 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 07.30 «ТАҒДЫР ҚОСҚАН АСЫЛ ЖАР». 09.20 «КРИВОЕ ЗЕРКАЛО». 10.00 «Я НИКОГДА НЕ ПЛАЧУ». 12.20 НОВО-СТИ. 13.00 «ЛЕСНИК». 15.00 «КЕЛ, КЕЛІНІМ». 18.00 «Мұңайма, Нефи-се». 19.30 КЕШКІ ЖАҢАЛЫҚТАР. 20.00 «САҒЫНЫШ». 21.00 ВЕЧЕР-НИЕ НОВОСТИ. 21.40 «ОСКОЛКИ».

00.00 «ЛЕСНИК». 01.30 «БЫЛО ДЕ-ЛО». 02.20 «ТАҒДЫР ҚОСҚАН АСЫЛ ЖАР». 03.40-04.20 «САҒЫНЫШ».

АСТАНА06:00 Жаңалықтар. 06:30 Новости «20:30». 07:00 Аружанмен бой жазу жаттығулары. 07:10 «Зехра». 08:10 Разминка с Аружан 08:20 «Маша и Медведь». 10:00 «Абысындар». 12:10 «Гүнештің қыздары». 13:20 «Ел ау-зында». 13:40 «Business Talk». 14:00 Күндізгі Жаңалықтар. 14:15 «Келін-дер». жобасы 15:00 «Красный уро-вень». 17:00 «Маша и Медведь». 18:00 «Зехра». 19:00 «Қыналы қар». 20:00 Жаңалықтар. 20:30 Новости «20:30». 21:00 «Гүнештің қыздары». 22:00 «Абысындар». 00:00 «Мәдениет жауһарлары». 01:00 «Гүлдер шайқасы». 03:00 Жаңалықтар. 03:30 Новости «20:30».

7-АРНА06.00 «Өз ойым». 07.10 «Элиф».

09.00 «Гадалка». 09.30 «Верните хит». 10.00 «Между нами девочками». 11.10 «Последний мент». 13.50 «Ре-альная мистика». 15.00 «Өз ойым». 16.40 «Зын зын Күлпәш». 17.25 «Де-тектив ханым». 19.10 «Элиф». 21.10 «Зын зын Күлпәш». 22.15 «Послед-ний мент». 01.00 «Реальная мисти-ка». 02.10 «Гадалка». 03.00 «Элиф». 04.00 «Тағдыры тоғысқандар». 05.00 «Жеңіп көр!».

3106:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 07:00 Информбюро. 08:00 Супер ситком «Көрген сіздер». 10:00 «Қыздың жолы жіңішке». 12:00 «Ма-ша и Медведь». 13:00 «Все тип-топ или жизнь Зака и Коди». 14:00 «Отель Элеон». 15:00«Кім күшті?». 16:00 «Ло-терея 777». / «Лотерея KENO». 16:10 «Қыздың жолы жіңішке». 18:00 «Орел и Решка». 19:00 «Отель Элеон». 19:50 «Лотерея LOTO 6/49». 20:00 Инфор-мбюро. 21:00 «Көрген сіздер». 23:10

What’s Up?». 00:00 Алдараспан, Ныса-на, Шаншар әзілдері. 02:00 Концерт.

ДИДАР08.00 «Дидар». 08.30 «Гороскоп». 08.35 «Жұлдыз FM». радиосында «Таңғы шоу». 10.00 «Дидар». 10.15 «Жұлдыз FM». радиосында «Таңғы шоу». 11.45 «Мультфильм». 12.00 До-кументальный фильм. 13.00 «Дидар». 13.30 «Серпін». 13.45 «За строкой По-слания». 14.00 «Айналайын». 15.30 «Неизведанный Казахстан». 16.00 «Хабарландыру». 16.30 «Это моя жизнь». 17.00 Документальный фильм. 18.00 «Дидар». 18.15 «Мультфильм». 18.30 «Гороскоп». 18.35 «Хабарлан-дыру». 19.00 «Туған Ел». 20.00 «Дін мен дәстүр». 20.15 «Стратегия-2050». 20.30 «Дидар». 21.00 «Сәлем». 22.00 «Панорама дня». 22.20 «Территория происшествий». 22.30 «Тәулік тыны-сы». 22.50 «Ән шашу». 23.00 «Неиз-веданный Казахстан». 23.30 «Дидар».

№38 (8101) 28.09.2018 9Q A Z T E L E R A D I O

• 92-орамда 10 соток жер телімі сатылады. Тел.:87775749601, 87475527643.• Гараж (91-орам). Тел: 87471941754.• Продам земельные участки под жилые дома в восточном районе г.Сатпаев. Тел.: 8777 1382214.• Гостинный стол 4 метра за 65000 тг. Тел.:87789643030.• Продаю 3-х комн. квартиру (ленпроект) 1 этаж, с гаражом также место под гараж над КРЦ «Матадор». Цена 12000000 тг. Вариант обмена на кв. в Караганде 2-3х комн.Тел.:87779621941,87102723972.• Продается действующий прод-магазин с кафе-баром на 40 посадочных мест по адре-су: Жастар, 8. Вариант обмена на кв. в Караганде 2-3-х комн.. Гараж под Газель с погре-бом в р-не «Корпорации «Казахмыс». Цена 1800000 тг. Тел.: 87779621941,87102723972, 87771991634.• Продам 3-х ком.кв. лен. проект. особой планировки. 14000000 тг, 1 ком.кв. в Караганде 43 м.кв. с мебелью. Тел.: 87071212222.• Коттедж. 91-орам, Марғұлан көшесі, 51-2. 14 млн. тг. Тел.: 87774840144, 87477342304.• 3 бөлмелі пәтер. Бейбітшілік к-сі, 61. 6 млн. 500 мың тг. Тел.: 87079907930. • Сәтбаев қаласында 5 бөлмелі жаңа үй, гараж, монша, 10 сотық жерімен 27 млн. Тел.: 87052313920, 87754395474. • 2 бөлмелі пәтер сатылады. 6-ықшам аудан, 2-қабат. 5500000тг. Тел.: 87779621941,87102723972.• 2 бөлмелі үй сатамын Жезқазған қ. Деев көшесі, 4-қабат. Тел 87771360507 87771098408.• Телевизор «Панасоник» диаметрі 82 см, жағдайы өте жақсы сатылады. Интернетсіз. Тел. 87072090167, 733076.• Жезді кентіндегі 6 бөлмелі (суы, дәретханасы, ваннасы ішінде) коттедж, темір гараж Тел.:87770461070.

ЖЕКЕ ХАБАРЛАНДЫРУЛАР

№38 (8101) 28.09.201810 R E S M IQAZAQSTAN

06:05 «Ulttyq arnada – umytylmas бnder». 07:30 «Айналайын». 08:10 «Дара жол». 09:20 «Shahmat». 10:00 «SENBILIK TAN». 11:00 «SHIPAGER». 11:50 «HIT QAZAQSTAN». 12:55 «BALANYN KONILI ...». 13:10 «Әзіл әлемі». 13:45 «Робинзон Крузо». 15:15 «РАУАН». 17:50 «JAIDARMAN». 20:00 «MINBER». 21:00 «MБSELE». 21:40 «QAIYRLY KESH, QAZAQSTAN!». 23:30 «NAZAR». 00:05 «QAZAQSTAN FIGHTER». 01:20 «Желден жүйрік Индиан». 03:20 «Достар». 04:05 «Hit Qazaqstan».

ХАБАР07:02 «Қалжың қоржыны». 08:00 «Әсем әуен». 08:30 «Өзін өзі тану». 08:40 «Блинки Билл». 09:25 «Джа-милля и Алладин». 10:10 «Мен – чем-

06.1

0.20

1807

.10.

2018

пион». 10:40 «Джио научит». 11:00 «Topjarǵan». 12:30 «Берекет кілті – бейнет». 12:40 «Батыл жүрек». 14:15 «Таңғажайып әлем». 15:00 Фестиваль КВН. 17:30 «Детектив Әже». 19:15 «Қызық times». 20:15 «Миллион кім-ге бұйырады?». 21:00 «7 күн». 22:00 Концерт. 23:00 Футзал. 01:00 «Батыл жүрек». 02:30 «Әсем әуен».

КТК07.05 «ХОТ-ДОГ ШЕБЕРІ». 08.10 «МЕРЕКЕЛІК КОНЦЕРТ». 09.00 НО-ВОСТИ. 09.40 «БАРСЫ». 14.00 «НА-ША ПРАВДА». 15.00 «СХЕМА». 15.40 «ШАНШАР». 17.10 «АХМАДБАЙ МЕН РАХМАТБАЙ».19.00 «ШАБДАЛЫ». 21.00 «БОЛЬШИЕ НОВОСТИ». 22.00 «ДОБЕЖАТЬ ДО СЕБЯ». 02.00 «ХОТ-ДОГ ШЕБЕРІ». 03.00-04.00 «КТК». ҚОРЖЫНЫНАН».

АСТАНА06:00 «KazNet». 06:50 Аружанмен бой жазу жаттығулары. 07:00 «Зех-ра». 08:00 «Маша и Медведь». 09:00 М/ф. 10:10 «Гензель и Гретель». 11:40 «Profinance.Web». 11:55 «Tengeland». 12:10 «Гүнештің қыздары». 13:20 «Ма-ша и Медведь». 14:00 «Маменькина дочка». 15:30 Тұрсынбек Қабатовтың концерті. 18:00 «Зехра». 19:10 Ток-шоу #NurOtanTrends.20:00 «Біздің уақыт». 20:45 «Новые лица Казахстана». 21:10 «Гүнештің қыздары». 22:10 «Ел аузын-да». 23:00 «О Марьям, Марьям». 01:00 «Гүлдер шайқасы».

7-АРНА06.00 «Алғашқы махаббат». 08.00 «Гу-гулет». 09.00 «Н2О:Просто добавь во-ды». 11.00 «Жених». 13.00 «Удивитель-

ные люди». 15.00 «Зын зын Күлпәш». 17.00 «Детектив ханым». 21.00 «Юр-мала». 22.50 «Обитатели». 01.00 «Реальная мистика». 02.00 «Айнаон-лайн». 03.00 «Элиф». 04.00 «Тағдыры тоғысқандар». 05.00 «Айнаонлайн».

3106:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 07:00 «What’s Up?». 08:00 «Франкенвини». 10:00 «Готовим с Адель». 10:30 «Супер шоу «I’m a Singer 2». 12:30 Фартовые деньги. 13:00 «Пи-раты карибского моря: сундук мертве-ца». 16:00 «Лотерея 777». / «Лотерея KENO». 16:10 «Пираты карибского моря: сундук мертвеца». 16:50 «Бажа-рики». 19:10 «Пиноккио». 21:10 «Сме-шарики: Начало». 23:10 Марафон «Кім күшті?». 03:40 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 05:00 Концерт.

ДИДАР08.00 «Дидар». 08.30 «Гороскоп». 08.35 «Ән шашу». 09.00 «Документальный фильм». 10.00 «Дидар». 10.15 «Соғады жүрек». 12.30 «Бұл менің өмірім». 13.00 «Дидар». 13.30 «Жұмадағы жүздесу». 14.00 «На улице города». 14.15 «До-кументальный фильм». 15.15 «Муль-тфильм». 15.30 «Неизведанный Казах-стан». 16.00 «Хабарландыру». 16.30 Жадыра Арыстанова «Ақ баян». атты ән кеші». 18.00 «Қазақстан байтақ өлке». 18.00 «Дидар». 18.15 «Муль-тфильм». 18.30 «Гороскоп». 18 35 «Ха-барландыру». 19.00 «Время шелкового пути». 19.30 «Телеканалу Дидар-60 лет». 19.45 «Мезгіл». 20.00 «Сәлем». 21.00 «Панорама недели». 22.00 До-кументальный фильм. 23.00 «Апталық шолу».

QAZAQSTAN04:55 ЖАСӨСПІРІМДЕР АРАСЫНДАҒЫ ЖАЗҒЫ ОЛИМПИАДА ОЙЫНДАРЫНЫҢ АШЫЛУ САЛТАНАТЫ. 06:30 «Qaiyrly kesh, Qazaqstan!». 07:50 UFC 229. 11:15 «DARA JOL». 12:30 «АЛЫСТАҒЫ АҒАЙЫН». 12:55 «ЖАҢА ҚОНЫС-3». 14:00 «Аспан астында». 16:00 «РАУАН». 18:00 «Ұлт және сана». 18:25 «ULTTYQ ARNADA – UMYTYLMAS БNDER». 20:00 «APTA». 21:05 «MEN QAZAQPYN». 22:20 «КӨҢІЛДІ ТАПҚЫРЛАР АЛАҢЫ». 00:20 «Dara jol». 01:25 «Minber». 02:15 «Жаңа қоныс-3». 03:20 «Өмірдің өзі новелла». 04:05 «Алыстағы ағайын».

ХАБАР07:02 «Қалжың қоржыны». 08:00 «Әсем әуен». 08:35 «Самопознание». 08:45 «Блинки Билл». 09:30 «Джамилля и

Алладин». 10:15 Летние юношеские Олимпийские игры. 11:45 «Миллион кімге бұйырады?». 12:30 «Ключ к успе-ху». 12:40 «Батыл жүрек». 14:10 «Қызық times». 15:00 «Фокус». 16:45 «Аға». 19:30 «Topjarǵan». 21:00 «7 күн». 22:00 «ZERDE». 22:30 «Неизвестная планета земля». 23:15 «Жұлдызды жекпе-жек». 23:55 Летние юношеские Олимпийские игры. 00:55 Летние юношеские Олимпий-ские игры. 02:30 «Мен – чемпион».

КТК07.05 «ЖҮРЕГІҢ ҚАЗАҚ». 09.00 «ЮР-МАЛА». 10.50 «ДОБЕЖАТЬ ДО СЕ-БЯ». 15.00 «КҮЛЕЙІК». 15.20 «ҚАЗАҚ ҚЫЗҒА УЙЛЕНЕМ». 17.10 «СЕН ҮШІН ЖАРАЛҒАНДАЙМЫН». 19.20 «ДАУ-ДАМАЙСЫЗ». 20.00 «АПТАП». 21.00 «ПОРТРЕТ НЕДЕЛИ». 22.00 «СЛУГИ

НАРОДА». 22.40 «МИНИСТЕРСТВО ПРАВДЫ». 23.40 «НЕОБРАТИМОСТЬ». 00.40 «Я СТЕСНЯЮСЬ СВОЕГО ТЕЛА». 02.00 «ШАБДАЛЫ». 03.30-04.00 «КТК». ҚОРЖЫНЫНАН».

АСТАНА06:00 «KazNet». 06:50 Аружанмен бой жазу жаттығулары. 07:00 «Зехра». 08:00 «Маша и Медведь». 09:00 М/ф. 10:10 «Красная шапочка». 11:40 «Tengeland». 11:55 «Profinance.Web». 12:10 «Гүнештің қыздары». 13:20 Тұрсынбек Қабатовтың концерті. 15:40 «О Марьям, Марьям». 18:00 «Зехра». 19:10 «Ел аузында». 20:00 «Избранное за неделю». 20:45 «Новый курс». 21:00 «Гүнештің қыздары». 22:00 «Волна». 00:30 «Дамы приглашают кава-леров». 02:00 «Гүлдер шайқасы».

7-АРНА06.00 «Алғашқы махаббат». 08.00 «Гу-

гулет». 09.00 «Астерикс:Земля Богов». 10.30 «Между нами девочками». 15.00 «Зын зын Күлпәш». 17.00 «Q-елі». 17.30 «Гу-гулет». 18.10 «Детектив ханым». 21.00 «Механик:Воскрешение». 23.00 «13 район:Ультиматум». 01.10 «Обита-тели». 03.00 «Элиф». 04.00 «Тағдыры тоғысқандар». 05.00 «Айнаонлайн».

3106:00 Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 07:00 «What’s Up?». 07:30 «Пи-ноккио». 09:30 Фартовые деньги. 10:00 «Көрген сіздер». 16:00 «Лотерея 777». / «Лотерея KENO». 16:10 «What’s up?». 16:30 «Доспехи бога 2». 19:10 «Иван Ца-ревич и Серый Волк 3». 21:00 «Супер шоу «I’m a Singer 2». 23:10 «Бажарики». 01:20

Алдараспан, Нысана, Шаншар әзілдері. 03:00 Концерт.

ДИДАР08.00 «Гороскоп». 08.05 «Ән шашу». 08.30 «Панорама недели». 09.30 «Муль-тфильм». 10.00 «Дидар». 10.15 «Жарай ма?». 12.30 «Қазақстан байтақ өлке». 13.00 «Мезгіл». 13.15 «Телеканалу Ди-дар-60 лет». 13.30 «Неизведанный Ка-захстан». 14.00 «Апталық шолу». 15.00 Документальный фильм. 16.00 «Хабар-ландыру». 16.30 Абай Әбішев «Туған ел». шығармашлық кеш.18.00 «Бұл менің өмірім». 18.30 «Гороскоп». 18.35 «Ха-барландыру». 19.00 «Время шелкового пути». 19.30 «Латын әліпбиіне көшу- игі қадам». 19.45 «Ұлытау жаңалықтары». 20.00 «Сәлем». 21.00 Фильм «Аты баты шли солдаты». 22.45 «Ән шашу». 23.00 «Туған Ел».

ЖЕЗҚАЗҒАН ҚАЛАЛЫҚ МӘСЛИХАТЫНЫҢ ШЕШІМІ2018 жылғы 24 тамыз №26/239

ЖЕЗҚАЗҒАН ҚАЛАЛЫҚ МӘСЛИХАТЫНЫҢ 2015 ЖЫЛҒЫ 25 ЖЕЛТОҚСАНДАҒЫ №38/347 «ӘЛЕУМЕТТІК КӨМЕК КӨРСЕТУДІҢ, ОНЫҢ МӨЛШЕРЛЕРІН БЕЛГІЛЕУДІҢ ЖЕЗҚАЗҒАН ҚАЛАСЫНЫҢ МҰҚТАЖ АЗАМАТТАРЫНЫҢ ЖЕКЕЛЕГЕН САНАТТАРЫНЫҢ ТІЗБЕСІН АЙҚЫНДАУДЫҢ ҚАҒИДАЛАРЫН БЕКІТУ

ТУРАЛЫ» ШЕШІМІНЕ ӨЗГЕРІСТЕР ЕНГІЗУ ТУРАЛЫНормативтік-құқықтық акт Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі, Қарағанды облысы әділет департаментінде 2018 жылғы 17 қыркүйектегі

нормативтік-құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №4947 болып енгізілді

Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Заңына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 21 мамырдағы № 504 «Әлеуметтік көмек көрсетудің, оның мөлшерлерін белгілеудің және мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарының тізбесін айқындаудың үлгілік қағидаларын бекіту тура-лы» қаулысына сәйкес Жезқазған қалалық мәслихаты ШЕШІМ ЕТТІ:

1. Жезқазған қалалық мәслихатының 2015 жылғы 25 желтоқсандағы № 38/347 «Әлеуметтік көмек көрсетудің, оның мөлшерлерін белгілеудің Жезқазған қаласының мұқтаж азаматтарының жекелеген санаттарының тізбесін айқындаудың қағидаларын бекіту

туралы» шешіміне (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 3636 нөмірімен тіркелген, 2016 жылы 5 ақпандағы «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде, 2016 жылғы 19 ақпандағы № 8 (7968) «Сарыарқа» газетінде және 2016 жылғы 19 ақпандағы № 8 (110) «Жез-казганский вестник» газетінде жарияланған) келесі өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген шешіммен бекітілген Қағиданың 6 тармағы келесі редак-цияда мазмұндалсын:

«6. Әлеуметтік көмек көрсету үшін атаулы күндер мен мереке күндерінің тізбесі:

1) 1-2 қаңтар – Жаңа жыл;2) 15 ақпан – Кеңес әскерлерінің Ауғанстаннан шығарылған күні;

3) 26 сәуір – Чернобыль атом электр станциясындағы апатты жоюға қатысушыларды еске алу күні;

4) 9 мамыр – Жеңіс күні;5) 31 мамыр – Саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу күні;6) 1 қазан – Қарттар күні;7) Мүгедектер күні (қазан айының екінші жексенбісі);».2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік

он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Сессия төрағасы Б. КӨПБАЕВҚалалық мәслихаттың хатшысы С. МЕДЕБАЕВ

2018 жылғы 29 тамыз №27/249

ЖЕЗҚАЗҒАН ҚАЛАЛЫҚ МӘСЛИХАТЫНЫҢ 2017 ЖЫЛҒЫ 27 ЖЕЛТОҚСАНДАҒЫXVII СЕССИЯСЫНЫҢ №17/168 «2018-2020 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН АУЫЛДЫҚ ОКРУГ БЮДЖЕТІ ТУРАЛЫ» ШЕШІМІНЕ ӨЗГЕРІСТЕР ЕНГІЗУ ТУРАЛЫ

Нормативтік-құқықтық акт Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі, Қарағанды облысы әділет департаментінде 2018 жылғы 17 қыркүйектегі нормативтік-құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №4946 болып енгізілді

Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Бюджет кодексіне, Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемле-кеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Заңына сәйкес, Жезқазған қалалық мәслихаты ШЕШІМ ЕТТІ:

1. Жезқазған қалалық мәслихатының 2017 жылғы 27 желтоқсандағы XVII сессиясының №17/168 «2018-2020 жылдарға арналған ауылдық округ бюд-жеті туралы» (Нормативтік құқықтық актілерді мемле-кеттік тіркеу тізілімінде №4518 тіркелген, 2018 жылғы 11 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерінің электрондық түрдегі эталондық бақылау банкінде, 2018 жылғы 19 қаңтардағы №03 (8066) «Сарыарқа» газетінде, 2018 жылғы 19 қаңтардағы №2 (208) «Жезказганский вестник» га-

Жезқазған қалалық мәслихатының 2018 жылғы 29 тамыздағы ХХVІІ сессиясының №27/249 шешіміне 1 қосымша

2018 жылға арналған бюджетСа-на-ты

Сы-ны-бы

Ішкі сыны-

бы

Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3 4 5

I. Кірістер 118799

1 Салықтық түсімдер 4305

01 Табыс салығы 280

2 Жеке табыс салығы 280

04 Меншікке салынатын салықтар 4025

1 Мүлікке салынатын салықтар 162

3 Жер салығы 156

4 Көлік құралдарына салынатын салық 3707

2 Салықтық емес түсімдер 3295

01 Мемлекеттік меншіктен түсетін кірістер 127

5 Мемлекет меншігіндегі мүлікті жалға беруден түсетін кірістер 127

06 Басқа да салықтық емес түсiмдер 3168

1 Басқа да салықтық емес түсiмдер 3168

4 Трансферттердің түсімдері 111199

02 Мемлекеттiк басқарудың жоғары тұрған органдарынан түсетін трансферттер 111199

3 Аудандардың (облыстық маңызы бар қаланың) бюджетінен трансферттер 111199

Жезқазған қалалық мәслихатының 2017 жылғы 27 желтоқсандағы XVII сессиясының №17/168 шешіміне 1 қосымша

►►11-бетте

Фун

к-

цион

ал-

дық

топ

Кіш

і ф

унк-

ци

я

Бю

джет

тік

бағд

арла

ма-

ны

ң әк

імш

ісі

Бағ

дар-

лам

а Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3 4 5 6

II.Шығындар 13365976

01 Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер 27478

1 Мемлекеттік басқарудың жалпы функцияларын орындайтын өкілді, атқарушы және басқа органдар

27478

124 Аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округ әкімінің аппараты 27478

001 Аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округ әкімінің қызметін қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер

26478

022 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 1000

07 Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық 39680

3 Елді-мекендерді көркейту 39680

124 Аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округ әкімінің аппараты 39680

008 Елді мекендердегі көшелерді жарықтандыру 32700

011 Елді мекендерді абаттандыру мен көгалдандыру 6980

12 Көлік және коммуникация 50033

1 Автомобиль көлігі 50033

124 Аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округ әкімінің аппараты 50033

013 Аудандық маңызы бар қалаларда, ауылдарда, кенттерде, ауылдық округтерде автомобиль жолдарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету

1440

045 Аудандық маңызы бар қалаларда, ауылдарда, кенттерде, ауылдық округтерде автомобиль жолдарын күрделі және орташа жөндеу

48593

13 Басқалар 1608

9 Басқалар 1608

124 Аудандық маңызы бар қала, ауыл, кент, ауылдық округ әкімінің аппараты 1608

040 Өңірлерді дамытудың 2020 жылға дейінгі бағдарламасы шеңберінде өңірлерді экономикалық дамытуға жәрдемдесу бойынша шараларды іске асыруға ауылдық елді мекендерді жайластыруды шешуге арналған іс-шараларды іске асыру

1608

зетінде жарияланған) шешіміне мынадай өзгерістер енгізілсін:

1 тармақ келесі редакцияда мазмұндалсын:«1. 2018-2020 жылдарға арналған Кеңгір ауылдық

округінің бюджеті 1, 2, 3 қосымшаларға сәйкес, оның ішінде 2018 жылға келесі көлемдерде бекітілсін:

1) кірістер – 118799 мың теңге, оның ішінде: салықтық түсімдер – 4305 мың теңге; салықтық емес түсімдер – 3295 мың теңге; негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер – 0

мың теңге; трансферттер түсімі – 111199 мың теңге; 2) шығындар – 118799 мың теңге; 3) таза бюджеттік кредиттеу – 0 мың теңге, оның

ішінде: бюджеттік кредиттер – 0 мың теңге;

бюджеттік кредиттерді өтеу – 0 мың теңге; 4) қаржы активтерімен операциялар бойынша

сальдо – 0 мың теңге, оның ішінде: қаржы активтерін сатып алу – 0 мың теңге; мемлекеттің қаржы активтерін сатудан түсетін

түсімдер – 0 мың теңге; 5) бюджет тапшылығы (профициті) – алу 0 мың

теңге; 6) бюджет тапшылығын қаржыландыру (профи-

цитін пайдалану) – 0 мың теңге, оның ішінде:қарыздар түсімі – 0 мың теңге;

қарыздарды өтеу –0 мың теңге;бюджет қаражатының пайдаланылатын

қалдықтары – 0 мың теңге.»;аталған шешімнің 1, 4 қосымшалары осы

шешімнің 1, 2 қосымшаларына сәйкес жаңа редакци-яда мазмұндалсын.

2. Осы шешім 2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енеді.

Сессия төрағасы С.ОРДУБАЕВҚалалық мәслихаттың хатшысы

С.МЕДЕБАЕВ

БСН 050340007333, ЖСК KZ098560000005225027, БСК KCJBKZKX «Банк ЦентрКредит» АҚ, «Сарыарқа газеті редакциясы» ЖШС.

100600, Жезқазған қаласы, І.Есенберлин көшесі, 63-үй. E-mail: sa_jez@ mail.ru Директор – бас редактор: 20-19-88, бухгалтерия/факс: 71-00-55, бас редактордың орынбасары: 71-07-01, тілшілер, газет тарату бөлімі: 77-50-25.

Меншік иесі:«САРЫАРҚА газетi редакциясы»

жауапкершілігі шектеулі серіктестігі

Директор – бас редакторДархан Қабылдашұлы МҰХАН

Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлiгi Ақпарат және мұрағат коми­тетiнде қайта тiркелген (18.06.2012 ж.), куәлік №12839­Г (алғашқы есепке қою кезіндегі нөмірі мен мерзімі – №569. 08.07.1997 ж.)

Газетте жарияланған мақала автор ла ры ның пiкiрi редакцияның түп кiлiктi көз қа ра сы болып табыл­майды. Мақала лардың нақтылығы үшiн автор жауапты.

Газет редакцияның өз компьютер орталығында терiлiп, беттелдi.

Қызылорда қаласында «Сыр медиа» ЖШС баспаха­насында (Сұлтан Бейбарыс көшесi, 4) офсеттiк тәсiлмен басылды.

Таралымы – 1800. Көлемi – 3 баспа табақ. Тапсырыс 1533. Газет аптасына бір рет – жұма күні шығады. А – материал ақылы.

№38 (8101) 28.09.2018 11

Бас редактордың орынбасары – Диана ОРАЗАЛИНА, корректор – Бикен ЕСЕНБАЕВА.

R E S M I

Курсы водителей категории «В» – 40000, «ВС1» – 50000, тракторист­машинист категории «АВГ», «БД».

г. Жезказган, ул. Гоголя,13. ПТУЦ «ОТАН» 76-44-10, 76-08-61, 87712842729.

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әскери қызметтен уақытша босатылған, сондай­ақ Қорғаныс министрлігінің әскери даярлау бойынша мамандандырылған мекемелерінде әскери дайындықтан өткен және ҚР ҚҚ қызметте болған, денсаулығы бойынша әскери қызметті өтеуге жарамды жасы 18­35 аралығындағы азаматтарды, өрт сөндіруші және жүргізуші (В,С категория) ваканттық лауазымдарға қабылдау жүргізіледі.

Қажетті ақпараттар алу үшін: Жезқазған қаласы, Абай көшесі, 132 немесе 76-22-31, 76-17-83 теле­фондарына хабарласу қажет.

ЖЕЗҚАЗҒАН ҚАЛАЛЫҚ МӘСЛИХАТЫНЫҢ ШЕШІМІ

Кіш

і ф

унк-

ци

я

Бю

джет

тік

бағд

арла

ма-

ны

ң әк

імш

ісі

Бағ

дар-

лам

а

Фун

к-

цион

ал-

дық

топ

Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3 4 5 6

IІІ. Таза бюджеттік кредиттеу 0

Бюджеттік кредиттер 0

Са-на-ты

Сы-ны-бы

Ішкі сыны-

бы

Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3 4 5

5 Бюджеттік кредиттерді өтеу 0

01 Бюджеттік кредиттерді өтеу 0

1 Мемлекеттік бюджеттен берілген бюджеттік кредиттерді өтеу 0

Кіш

і ф

унк-

ци

я

Бю

джет

тік

бағд

арла

ма-

ны

ң әк

імш

ісі

Бағ

дар-

лам

а

Фун

к-

цион

ал-

дық

топ

Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3 4 5 6

IV.Қаржы активтерімен операциялар бойынша сальдо 0

Қаржылық активтерді сатып алу 0

Са-на-ты

Сы-ны-бы

Ішкі сыны-

бы

Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3 4 5

Мемлекеттік қаржы активтерін сатудан түсетін түсімдер 0

Кіш

і ф

унк-

ци

я

Бю

джет

тік

бағд

арла

ма-

ны

ң әк

імш

ісі

Бағ

дар-

лам

а

Фун

к-

цион

ал-

дық

топ

Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3 4 5 6

16 Қарыздарды өтеу 0

1 Қарыздарды өтеу 0

Са-на-ты

Сы-ны-бы

Ішкі сыны-

бы

Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3 4 5

8 Бюджет қаражатының пайдаланылатын қалдықтары 0

Жезқазғанқалалықмәслихатының2018жылғы29тамыздағы ХХVІІсессиясының№27/249шешіміне

2қосымша

2018 жылға арналған ағымдағы нысаналы трансферттер

Жезқазғанқалалықмәслихатының2017жылғы27желтоқсандағы XVIIсессиясының№17/168шешіміне

4қосымша

№ р/с Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3

Ағымдағы нысаналы трансферттер, барлығы : 38836

оның ішінде:

1 Кеңгір селосының көшелерін жарықтандыруға 8968

2 Кеңгір селосының автомобиль жолдарын орташа жөндеуге 29868

ТІЛ ТАҒДЫРЫ – ЕЛ ТАҒДЫРЫ

САУАТСЫЗДЫҚ БӘРІМІЗГЕ СЫНҚазіргі таңдағы көрнекі ақпараттар мен жарнамалардағы тіл заңдылығының сақталмауы өзекті тақырыптардың бірі болып отыр. Бүгінгі күні қазақ тілінің қоғамда алатын орны,

оның мәртебесін арттыру және қолданыс аясын кеңейту мәселесіне келгенде тағы бір ерекше назар аударатын жәйт – қазақ тілінің көрнекі ақпарат пен жарнама тілі ретінде қолданылуы.

Мемлекеттік тілдің мәртебесін арттыруда, сондай­ақ, оның қолданыс аясын кеңейтуде ерекше маңызға ие қозғаушы күштің бірі көрнекі ақпараттар мен жарнамалар екендігі белгілі. Қашанда көрнекі ақпараттар тіліндегі әріп қателер, сауатсыз, олақ аудармалар, сөздік қолданыстағы кемшіліктер тіліміздің көркемдігіне кері әсер етеді. Тұтынушы мен өндіруші арасындағы маңызды дәнекер саналатын жарнама – экономиканың дамуын ынталандыратын, өндірістік үдерістер мен өнім сапасын жетілдіретін маңызды тұтқа. Жарнама – экономиканың ғана емес, сонымен қатар қоғамдық өмірдің де белді бөлшегіне айнала бастаған әлеуметтік құбылыс. «Көрнекi ақпараттың барлық мәтiнi мынадай ретпен: мемле­кеттiк тiлде ­ сол жағына немесе жоғарғы жағына, орыс тiлiнде он жағына немесе төменгi жағына ор­наласады, бiрдей өлшемдегi әрiптермен жазыла­ды. Қажеттiгiне қарай көрнекi ақпараттың мәтiндерi қосымша басқа да тiлдерге аударылуы мүмкiн. Бұл жағдайда қарiп өлшемi нормативтiк құқықтық ак­тiлерде белгiленген талаптардан аспауы тиiс. Ауыз­ша ақпарат, хабарландыру, жарнама мемлекеттiк тiлде, орыс және қажет болған жағдайда, басқа да тiлдерде берiледi»­ делінген «Тіл туралы» Заңның 21­бабында. Ал, осы мемлекеттік тілде жасалған жарнама мен көрнекі ақпаратта тіл заңдылығы сақталған ба?

Теледидардағы жарнама болсын, аудио немесе қағаз бетіне түсірілген жарнама бол­сын қателіктер табылып жатады. Қағаз бетіне

түсірілген жарнамаға келетін болсақ, сөздегі «і» әрпі­«и» әрпімен, «ғ» әрпі­«г» әрпімен алмасты­рылып жазылады. Теледидардағы жарнама және аудио жарнамалардағы басты кемшілік, сөйлеу барысындағы қазақшаға шорқақтық. Бұл – қазақ тіліне деген құрметсіздікпен пара­пар. Тілдік қателіктермен қатар, бейнеролик жарнамалары тәрбиеге кері әсер етпеуі керек. Бірақ, кейбір жар­намалар қазақтың ұлттық минталитетіне тіптен сай келмейді.

Көрнекі ақпараттағы кемшіліктерді ұдайы назарда ұстап, жарнама иелеріне үгіт­насихат жұмыстарын жүргізу өз нәтижесін беріп те ке­леді. Сондықтан, заңнама нормаларының сақталу мәселелері күнтәртібінен түспейтін болса, бұдан да жоғары жетістікке қол жеткізуге болары анық.

Мемлекеттік тілді дамыту мен беделін нығайтуда жарнама мен көрнекі ақпараттың рөлі айрықша. Сондықтан, орфографиялық және орфоэпиялық заңдылықты сақтап, ана тілімізден қателік жібермегеніміз жөн. Жарнама мен көрнекі ақпараттар, еліміздің экономикасын дамытып, өсіп­өркендеуіне септігін тигізеді. Осы даму жолында, тіл заңдылығынан қателіктер кетпесе екен. Сонда ғана, мемлекеттік тіліміздің беделі жоғары сатыға көтеріледі. Тіліміздің дамуына атсалысу, беделін нығайту – ортақ міндет.

Гүлнұр ТӨЛЕУОВА,«Тілтану» оқу-әдістемелік орталығының

қазақ тілі курсының оқытушысы

МАМАН КЕҢЕСІӨСІМДІК ҚАУІПСІЗДІГІ САҚТАЛАДЫ

Қазақстан Республикасының «Өсімдіктерді қорғау туралы» Заңы 2002 жылы 3 шілдеде № 331 бо­лып қабылданды. Осы Заң өсiмдiктердi зиянкестерден, арамшөптерден және өсiмдiк ауруларынан қорғау саласындағы қызметтi жүзеге асырудың құқықтық, экономикалық, ұйымдастырушылық негiздерiн айқындайды және егiн өнiмiн, оның сапасын сақтау мен Қазақстан Республикасының аумағында фитосанитариялық iс­ша­раларды жүзеге асыру кезiнде адамдардың денсаулығы мен қоршаған ортаға зиянды әсердi болғызбауға бағытталған.

Өсімдіктерді қорғау саласындағы мемлекеттік фитосанитариялық бақылау – жеке және заңды тұлғалардың, сондай­ақ лауазымды адамдардың Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын сақтауын қамтамасыз етуге бағытталған қызметі болып табылады. Осыған орай қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында ауылшаруашылық мақсатындағы объектілердің зиянды және ерекше қауіпті зиянды организмдердің санымен және зиян тигізуінен бақылау шаралары жүргізіліп отырады. Сондай­ақ, зиянкестердің таралуы мен дамуы дәрежесін алдын ала айқындау үшін фитосанитариялық болжам жасалады. Осы болжам әзірлеу барысында зиянды және ерекше қауіпті организмдерді зерттеуді, байқауды, олардың дамуы мен тара­луын есепке алудың фитосанитариялық мониторингі қалыптасады.

Мемлекеттік фитосанитариялық бақылауға жататын объектілер:1) зиянды және ерекше қауіпті зиянды организмдердің тіршілік ететін орындары болып табылатын ауыл

шаруашылығына арналған объектілер, автомобиль жолдарының, темір жолдардың бөлінген белдеулері мен күзет аймақтары және өзге де аумақтар, сондай­ақ өсімдіктен алынатын өнім;

2) зиянды және ерекше қауіпті зиянды организмдер;3) фитосанитариялық іс­шараларды жүргізу үшін пайдаланылатын арнаулы техника мен пестицидтер

(улы химикаттар);4) арнаулы сақтау орындары (көмінділер) болып табылады.Ағымдағы жылдың шаралар жоспарына сәйкес ауыл шаруашылығының аса қауіпті және қауіпті зиянды

организмдері шегіртке зиянкестеріне қарсы бақылау қадағалау жұмыстары жүргізілді. Инспекция комитетінің Ұлытау аудандық филиалы мамандары Жезқазған қаласының аумағын зерттеу барысында шегіртке зиянкесінің қауіптілігі анықталған жоқ.

Алдағы кезеңдер де фитосанитариялық іс­шаралар жүйесі арқылы зиянды және ерекше қауіпті зиянды организмдердің саны мен зиян тигізуін болғызбауға арналған шаралар кешені жүргізіліп отырады.

Мұхит ДӘУІТБАЕВ,«Жезқазған қалалық аумақтық инспекциясы» ММ өсімдіктерді қорғау жөніндегі бас маманы

ҚҰРМЕТТІ ЖҰМЫС БЕРУШІ!«Қарағанды облысы Жезқазған қаласы әкімдігінің халықты жұмыспен қамту орталығы» КММ Сізге

WWW.ENBEK.KZ интернет­ресурсының негізінде, электронды еңбек биржасы (ЭЕБ), бос жұмыс орындарын орналастыру және азаматтарды жұмысқа орналастыру үшін цифрлы платформа бар екенін хабарлайды. Жұмыспен қамту орталығына бармай қашықтан, бос жұмыс орындары туралы ақпаратты орналастыруға, сондай­ақ жұмыс іздеушілердің деректер базасына кіруге болады. Электрондық еңбек биржасында (ЭЕБ) барлық қызметтер ақысыз.

ЭЕБ пайдалануды қалай бастау керек? ЭЕБ тіркелу. Тіркеу формасын толтырыңыз және электрондық пошта мекенжайын растаңыз. Сіз үшін «Жеке кабинет» жасалады. «Жеке кабинетте» компания туралы қажетті ақпаратты енгізіңіз. ЭЕБ туралы ақпаратты растау үшін сізге электрондық цифрлық қолтаңба (ЭЦҚ) қажет.

«Жеке кабинет» дегеніміз не? Бұл сіздің жеке бетіңіз (тақтаңыз), онда сіздің компанияңыз туралы ақпараттар, бұрын жарияланған бос жұмыс орындарыңыз, бос жұмыс орындарына келген жауаптар туралы ақпараттар сақталады.

Бос жұмыс орындарын қалай орналастыруға болады? Жеке бетіңізге (тақтасына өтіңіз). «Ва­кансияны қосу» тармағын таңдап, қажетті ақпаратты енгізіп, деректерді сақтаңыз. Бос жұмыс орындары сақталғаннан кейін сіздің компанияңыздың бос жұмыс орындары пайдаланушыларға жедел түрде қол жетімді болады.

Қор биржасында бос жұмыс орындарын жариялау мерзімі 30 күнге дейін.ЭЕБ-да қызметкерлерді қалай табуға болады? ЭЕБ­да жұмыс іздеп жүрген азаматтардың

түйіндемелерін іздеу мүмкіндігі бар және байланыс ақпараттарын көре аласыз.ЭЕБ туралы қосымша ақпарат алу үшін:– Жұмыспен қамту орталығының мамандарынан кеңесуге болады;– ЭЕБ (www.enbek.kz) сайтындағы «Анықтама» бөлімін пайдаланыңыз.

(Соңы. Басы 10-бетте)

Кіш

і ф

унк-

ци

я

Бю

джет

тік

бағд

арла

ма-

ны

ң әк

імш

ісі

Бағ

дар-

лам

а

Фун

к-

цион

ал-

дық

топ

Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3 4 5 6

V. Бюджет тапшылығы (профициті) ­0

VI.Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитін пайдалану) 0

Са-на-ты

Сы-ны-бы

Ішкі сыны-

бы

Атауы Сомасы, мың теңге

1 2 3 4 5

7 Қарыздар түсімдері

№38 (8101) 28.09.2018 A R T A R A P T A N12САЙЫС

Қарағанды, Жезқазған, Сәт баев қалалары мен Ұлытау, Жаңаарқа ау дан дары на тарайтын «Сары арқа» аймақтық газе тіне WhatsApp же ­

лісі ар қылы сату/сатып алу, жалға беру/жалға алу, қыз мет көрсету туралы тегін хабар лан­дыру қа был данады. Ха бар ландыру мәтіні 10 сөзден аспауы және екеуден артық емес теле­фон нөмірі көрсетілуі, әр аптаның сәрсенбісінен кешіктірілмей +7(705) 911-13-63 нөміріне жолдануы керек.

ТЕГІН ХАБАРЛАНДЫРУЛАР ҚАБЫЛДАНАДЫ

ТАЛҚЫДА – ӨҢІРДІҢ ТУРИЗМ ӘЛЕУЕТІ

Орақ тілді, от ауызды жезқазғандық жастар қала әкімінің кубо-гын сарапқа салды. Қалалық ішкі саясат бөлімінің жанындағы жас-

тар ресурстық орталығының тапсырысы бойынша пікір-сайыс турнирін «Company muslim.kz» ЖШС өткізді.

Жезқазған педагогикалық колледжінде өткен шешендер сайысына қалалық еріктілер клубы да атсалысқанын айта кеткен жөн болар. Жезқазған қаласы әкімінің кубогы үшін пікір­сайыс Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыру шеңберінде өткізілді. Жиырмадан астам қатысушы «Жезқазған өңірінде туризмді дамыту жолдарын ұсынады» деген тақырыпты қызу талқыға салып, өз ойларын жеткізді. Жезқазған­Ұлытау аймағында туризмді дамыту үшін қажеттінің бәрі барын айтып жатудың өзі артық. Өйткені, Президенттің өзі Ұлытауда туристік орталық қалыптастырып, халқымыз тәу ететін орынға айналдыруды күн тәртібіне қойып отыр. Пікір­сайыс алаңына келген әр топ ізденіп, біліммен қаруланғаны қуантты.

–Жезқазған­Ұлытау аймағында 687 тарихи ескерткіш бар екен. Әрқайсының арасы бәленбай шақырым болып созылып жатыр. Бір ескерткішті көріп қайту үшін бір күн кетеді. Теректі әулие археологиялық кешені, Алаша хан, Домба­уыл, Жошы хан, Болған ана, Құлан ана, Жансейіт кесенелері, Ақмешіт әулие, Қойлыбай әулие, Едіге, Тоқтамыс қорымдары, Байқоңыр, Зыңғыртау, Там­ды тастағы хан ордалары – бұлардың әрқайсысы қадау­қадау, бір­бір елдің маңдайға басқан жұлдызындай қастерлі, қолға түспейтін керемет, ғажайып ескерткіштер. Осылардың әрқайсысы қасынан жеке мұражай ашуға әбден болады, – деген «Ақиқат» тобы жүлделі І орыннан табылды. Ал, туризмді дамытудың басты тетіктері инфрақұрлымда екенін айтқан Ө.Байқоңыров атындағы «Ұрпақ үні» тобы жүлделі ІІ орынан көрінді. Жезқазған­Ұлытау аймағын туристік орталыққа айналдыру мақсатында тұрғындары арасында үгіт­насихат жұмыстарын жүргізу, оларды бейтаныс кәсіпке және әрекетке бейімдеу, демалыс, дене тәрбиесі, туризм саласында мамандар дайындауды жеделдету қажет деген пікірін ортаға салған ұлытаулық «Торпеда» команда­сы қола жүлдегер атанды.

Айта кету керек пікір­сайыс туринирі екі тілде өтті. Орыс тілділер арасын­да жүлделі І орын Жезқазған политехникалық колледждің «Фемида» тобына бұйырса, «ЖезГум» тобы ІІ орыннан табылды. №3 орта мектептің «Дан» то­бы ІІІ орынға тұрақтады. Жеңімпаздар дипломмен әрі бағалы сыйлықтармен марапатталды.

СЕМИНАР

ЫНТЫМАҚ ЖЕҢІСКЕ БАСТАЙДЫС.Сейфуллин атындағы

кітапхананың мәжіліс залын-да «Үкіметтік емес ұйымдар мен БАҚ, жергілікті органдар

арасындағы қарым-қатынас» тақырыбында өткен семи-

нарды Жезқазған қалалық ішкі саясат бөлімінің тап-

сырысы бойынша «Мейірімді жүрек» қоғамдық бірлестігі ұйымдастырды. Семинарға

жергілікті атқарушы ор-ган өкілдері мен Жезқазған,

Сәтбаев қалалырының тіл-шілері, сондай-ақ аймақтағы

қоғамдық бірлестіктердің төрағалары қатысты.

Семинардың алғы сөзін алған «Мейірімді жүрек» қоғамдық бірлестігінің төрайымы Эльвира Алпанбаева жиынның мақсат­міндеттеріне тоқталып, Теміртау қаласынан арнайы келген лектор­ларды таныстырды. Олар: «Мой дом» қоғамдық бірлестігінің жетек­шісі Ирина Жданова мен Теміртау қалалық ІІБ әйелдерді зорлық­зомбылықтан қорғау инспекторы Светлана Гаркуша. Үкіметтік емес ұйымдардың бүгінгі қоғамдағы рөлі зор екенін атап өткен қалалық ішкі саясат бөлімінің сектор меңгерушісі Жанар Жетпісбай біздегі қоғамдық бірлестіктер билік пен халық арасын­да тығыз жұмыс жасайтынына сенім білдірді.

Тізгінді қолына алған «Мой дом» қоғамдық бірлестігінің жетек­шісі Ирина Жданова өз жұмысын мысалға келтіре отырып, ҮЕҰ, БАҚ және билік органдары бірлесе әрекет еткенде қолға алынған қай іс болма­сын жемісті аяқталатынын жеткізді. Алғашында 1994 жылы бастамашыл топ ретінде құрылған Ирина Вла­димировна мен оның жақтастары

есірткіге тәуелді балалары бар отбасыларға психологиялық қолдау көрсетуді мақсат еткен. Осылай­ша, отбасындағы мәселелердің күрделене түскенін байқаған ба­стамашыл топ қоғамдық бірлестік­ке ауысып, қиын өмірлік жағдайда қалған әйелдер мен балалардың жанынан табылып жүр. Бес жыл бұрын еліміздегі Жапонияның елшілігі ұсынған грантты жеңіп алған қоғамдық бірлестік дағдарыс орталығын ашқан. Бүгінде мұнда ба­рар жері, басар тауы қалмаған бала­лы аналар көмек сұрай келеді. Және өзіне қажетті қолдауды табады да.

– Біздің қоғамдық бірлестік БАҚ өкілдерімен тығыз қарым­қатынаста. Мысалы былтырғы жылы біздің жұмысымыз жайлы 27 репортаж түсіріліп, газет беттерінде жариялан­ды. Одан бөлек, қоғамдық бірлестік мүшелері, дағдарыс орталығының тұрғындары түрлі тақырыптағы түсірілімдерге қатысады. «Мой дом» қоғамдық бірлестігі жергілікті тіл­шілермен бірлесіп ой салатын бей­

нероликтер әзірлейді. Мемлекеттік органдармен де өзара әріптестік бір жолға қойылған. Мысалы, бір жылдың ішінде қалалық ішкі істер басқармасы панасыз қалған 37 ана­ны дағдарыс орталығына жөнелтті. Көріп тұрғандарыңыздай, бірлесе атқарған жұмыс өнімді де,­ деген Ирина Жданова жасөспірімдер арасындағы өз­өзіне қол жұмсау жағдайы көбейіп кеткеніне алаңдаушылық білдіріп, ҮЕҰ осы бағыттағы жұмысты күшейтуі ке­рек дегенді алға тартты. 13­17 жас аралығындағы жеткіншектердің арасында суицидтік жағдай бойын­ша еліміз 10 орынан табылатынын айтқан Светлана Гаркуша жергілікті қоғамдық бірлестік өкілдерінің мем­лекеттік органмен байланыс орна­ту хақындағы сұрақтарына жауап берді. «Бірлік болмай, тірлік бол­мас» демекші, семинар соңында қатысушылар ынтымақтаса әрекет еткенде ғана көздеген мақсатқа же­туге болатынын түйді.

СПОРТ

ҚОШ КЕЛДІҢ, ЖАС СПОРТШЫ!Жезқазған қаласының

мамандандырылған олимпиадалық резервтегі

балалар мен жасөспірімдер мектебі жыл сайын ашық

есік күнін өткізуді дәстүрге айналдырды. Бұқаралық

спортты дамытуға үлес қосып, жеткіншектердің салауатты өмір салтын ұстанып, спортқа деген

қызығушылығын арттыру мақсатында өтетін ша-

ра биыл «Ұлытау» спорт кешінінде «Спорт – ел

қуатының кепілі» деген ұранмен жалғасын тапты. Шараға мектеп оқушылары мен қала тұрғындары

жиналды. Алдымен спорт мектебінің тарихы мен бапкер­жаттықтырушылардың сапалық құрамы таныстырыл­ды. 1997 жылы іргетасы қаланған мамандандырылған олимпиадалық резервтегі балалар мен жасөспірімдер мектебінде бүгінде Қазақстан Республикасына Еңбегі сіңген екі бапкер­жаттықтырушымен қатар, бес жоғары санаттағы және жеті бірінші санаттағы тәжірибесі мол ұстаз бар. Олардың қажырлы еңбегінің арқасында аталмыш ордадан 30­дан астам спорт шебері мен халықаралық дәрежедегі спорт шебері түледі. Жезқазғанның ғана емес, еліміздің намысын қорғап жүрген Абзал Адамбаев, За­рина Құнанғараева, Әділет Саяжанов, Бағлан Ибрагим, Асыл Асқарова сынды мықтылар спорттың қыры мен сы­рына осы мектепте үйренгенін айта кеткен жөн.

Жезқазған қаласының мамандандырылған олим­пиадалық резервтегі балалар мен жасөспірімдер мекте­бінде баскетбол, бокс, грек­рим күресі, дзюдо, еркін күрес, футбол сияқты спорт түрлерінен жаттығуға болады. Және спорт секцияларындағы оқу­жаттығу тегін. Кеше ғана Азия ойындарында көк байрақты желбіреткен Бағлан Ибрагим болашақ спортшылармен кездесу сәтінде сөз алып, оларды спортпен шұғылдануға шақырды. Одан кейін ашық есік қатысушылары өздерін қызықтырған спорт түрлерінің әдіс­тәсілдерін тамашалап, бапкер­жаттықтырушылармен тілдесуге мүмкіндік алды. Тіпті, қызығушылығы артып, сол сәттен­ақ жаттығуларды ба­стап кеткісі келген оқушылар да болды.

Материалдарды дайындаған Диана ОРАЗАЛИНАСуреттерді түсірген Ғалия ӘБДІҒАППАРОВА

Жезқазған аймақтық «Сарыарқа» газетіне 2018 жылдың екінші жартыжылдығына жазылу жалғасуда.

ГАЗЕТКЕ ЖАЗЫЛУ БАҒАСЫ:

БАСПАСӨЗ – 2018Құрметті оқырман!

ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАР ҮШІНРедакциядан келіп алу – 4 айға 933 теңге;

Мекенжайға жеткізіп беру – 4 айға 1200 теңге;

КӘСІПОРЫНДАР ҮШІНРедакциядан келіп алу – 4 айға 1533 теңге;

Мекенжайға жеткізіп беру – 4 айға 1833 теңге.

ҚАЗАҚТЫҢ ТҰҢҒЫШ ГИТАРАШЫСЫ

Сазгер, әнші, ҚР Еңбек сіңірген қайраткері

Қорабай Есеновтің «Сыр сандық» атты

шығармашылық кешіне шақырамыз!Өтетін орны:

Жезқазған қаласы, Халықтар достығы мен мәдениет үйі.

Басталу уақыты: 28.09.2018 жыл, сағат: 19.00