Öóñíы ýðãýëòèéí òîãòîëöîîíû ôèçèîëîãи

Цусны эргэлт Ç¿ðõíèé ôèçîëîãè Êàðäèîìèîöèòûí ¿éë àæèëëàãàà Êàðäèîìèîöèòûí îíöëîã Àâòîìàò áîëîí äàìæóóëàõ òîãòîëöîîíû ¿éë

àæèëëàãàà

Àãóóëãà:

Heart (1)

Зүрх судас нь нийлмэл тогтолцоо юм.(зүрх болон судасны сүлжээнээс тогтоно.)

Зүрх судасны үндсэн үйл ажиллагаа нь хүний биеийн хэвийн цусны эргэлтийг хангах юм.

Öóñíы ýðãýëòèéã 4 õýñýãò õóâààí ¿çäýã

Öóñíû ýðãýëòèéí òîãòîëöîî.

¯¿íä: Öóñíû èõ ýðãýëò-ç¿ðõíèé àãøèëòààð àðòåðèéí

öóñ ç¿¿í õîâäëîîñ àîðò ðóó øàõàãäàæ,öààø àðòåðè, àðòåðèîëîîð äàìæèí õÿëãàñàí ñóäñàíä î÷èíî.

Öóñíû áàãà ýðãýëò-ç¿ðõíèé áàðóóí òîñãóóðûí öóñ áàðóóí õîâäîëä îðæ òýíäýýñýý øàõàãäàí óóøèãíé àðòåðèýðýýð óðñàí óóøèãíû öóëöàíãèéí õÿëãàñàí ñóäñààð äàìæèõäàà Î2-ð áàÿæèí í¿¿ðñõ¿÷ëèéí õèéãýý àëäàí àðòåð áîëîí óóøèãíèé âåíä îðíî.

Цусны эргэлт

Òóíãàëàãèéí øèíãýí-Ýäèéí õÿëãàñàí ñóäñàíä îðîîã¿é èë¿¿äýë øèíãýí лимфийн судсаар дамжин дээд доод хөндийн венлүү шилжин орох эргэлтийг хэлнэ.

Венийн цусны эргэлт-хэвлийн хос бус эрхтэнүүдийн V-ийн цус хураагдаж үүдэн V-ээр элгийг дайран хоргүйжиж улмаар элэгний V-ээр үүдэн венийн анастомозоор дээд доод хөндийн V-д цутгаж орохыг хэлнэ.

Цусны эргэлт

Ç¿ðõ áóë÷èíëàã õºíäèéт ýðõòýí þì. 4 òàñàëãààòàé, 2 òîñãóóð, 2 õîâäîëòîé, ç¿¿í òîñãóóð, ç¿¿í õîâäëûã ç¿¿í ç¿ðõ áóþó àðòåðèéí ç¿ðõ, áàðóóí òîñãóóð, áàðóóí õîâäëûã âåíèéí ç¿ðõ ãýíý. Ç¿ðõíèé õºíäèéí¿¿äèéí õàíûí áóë÷èíãèéí àãøèëòèéã ñèñòîë, òýëýëòèéã íü äèàñòîë ãýíý.

Зүрхний физиологи

Heart (2)

Heart (6)

Aorta

Bloodstream

Valves

Ç¿ðõíèé á¿òýö,¿¿ðýã ¿éë àæèëëàãàà:

Ç¿ðõ ¿ð õºâðºëèéí õºãæëèéí 17 äàõü õîíîãîîñ ñïëàíõíîòîìèéí äîòîð ÿëòàñíààñ ýíäîòåëèéí õîñ ãóóðñ áàéäëààð àíõäàã÷ ãýäýñíèé õàæóóä á¿ðäýíý.Ààæèì ýíý 2 ãóóðñ àíõдàã÷ ãýäýñíèé óðäóóð õîîðîíäîî íèéëæ îäîîãèéí ç¿ðõ áàéãàà áàéðëàëûã ýçëýí 1 ãóóðñ áîëíî.Ç¿ðõ íü õ¿íèé àòãàñàí ãàð øèã õýìæýýòýé òýðýýð 2 óóøèãíû õîîðîíä òºâººñ áàãà çýðýã ç¿¿í òèéø õàçàéæ áàéðëàõ áºãººä öóñàíä ýíåðãè ºã÷ ãèäðîñòàòèê äàðàëòûí ÿëãàà ¿¿ñãýí öóñíû ýðãýëòèéí òîãòîëöîîãîîð ýðãýëäýõ íºõöëèéã á¿ðä¿¿ëýõýä ç¿ðõíèé ¿íäñýí ¿¿ðэг îðøèíî.

¯¿íèé òóëä ç¿ðõ øàõóóðãà áàéäëààð õèìèéí ýíåðãèéã ìåõàíèê ýíåðãè áîëãîäîã.Èíãýõýä 1.òîñãóóðûí áîëîí õîâäëûí ýñ¿¿ä íýã öóë á¿òýö áîëîí àæèëëàõ/ ç¿ðõ àãøèõ ,ñóëðàõ /2.ýíý àãøèëò ñóëðàëò íü òîäîðõîé õýìíýë,äýñ äàðààëàëòàé áàéõ3.Òîñãóóð,õîâäîë àãøèõ,ñóëðàõ ÿâöàä öóñíû óðñãàëûã íýã ÷èãò õàíäóóëàõÕèìèéí ýíåðãèéã ìåõàíèê ýíåðãè áîëãîõîä ìèîêàðäûí ýñ/êàðäèîìèîöèò/ үүрэг ã¿éöýòãýäýã áîë íýã öóë á¿òýö áîëîí àæèëëàõ íºõöëèéã àâтîìàò áîëîí äàìæóóëàõ òîãòîëöîîíû ýñèéí/ïåéñìåéêåð ýñ/¿éë àæèëëàãààã á¿ðä¿¿ëíý.

Arterial buffering function

Diastole Systole

Õ¿íèé àìüäðàëûí õóãàöààíä ç¿ðõ 3 òýð áóì ãàðóé àãøèæ áèåèéí öóñíû ñóäàñíû í¿ñýð òîì òîðîí ñ¿ëæýýãýýð öóñûã òîéðóóëàí øàõäàã.Ìèîêàðä ç¿ðõèéã àãøààõ ¿¿ðýãòýé êàðäèîìèîöèòûí ýñýýñ òîãòîõ ç¿ðõíèé áóë÷èí þì. Êàðäèîìèîöèò ñýðýõ,àãøèõ äàìæóóëàõ 3 ¿éë àæèëëàãààòàé áà ýíý ýñèéí ¿éëèéí ïîòåíöèàë íü 5 ¿å øàòòàé.

1-äåïîëÿðèçàöè 2-ýõýí ¿åèéí ðåïîëÿðèçàöè-0.05 ñåê 3-óäààí ðåïîëÿðèçàöè/ïëàòî ¿å/-0.25 ñåê 4-òºãñãºëèéí ðåïîëÿðèçàöè 5-òàéâàí ¿å

Êàðäèîìèîöèòûí ¿éë àæèëëàãàà:

Äåïîëÿðèçàöè-ìåìáðàíû ïîòåíöèàë +30mv õ¿ðõýä êàðäèîìèîöèòûí ñýðýë áóþó ¿éëèéí ïîòåíöèàë Na èîíû öàõèëãààí óäèðäëàãàòàé ò¿ðãýí ñóâàã áººíººð çýðýã íýýãäýæ Na èîíû îðîõ ò¿ðãýí óðñãàë ¿¿ññýíýýð ýõëýíý.

ýõýí ¿åèéí ðåïîëÿðèçàöè-Na èîíû ñóâãóóä èäýâõã¿é áºãººä èäýâõæèõ áîëîìæã¿é áàéäàëä øèëæèæ õààãäàíà.

óäààí ðåïîëÿðèçàöè/ïëàòî ¿å/-èîíû õóðäàí óðñãàë çîãñîæ èîíû óäààí óðñãàë ýõëýíý.

òºãñãºëèéí ðåïîëÿðèçàöè-K èîíû ãàðàõ óðñãàë èõñ÷ Ca áîëîí Na èîíû îðîõ óðñãàë çîãñîíî.

Êàðäèîìèîöèòûí ïëàòî ¿åä õýäèé õýìæýýíèé èîí îðæ èðýí òºäèé ÷èíýý àãøèëòûí õ¿÷ èõ áàéäàã.Ïëàòî ¿åä õýäèé õýìæýýíèé Ca èîí îðæ èðíý ò¿¿íèéã Ca èîíû ñóâàã òîäîðõîéëíî.Ýíý ñóâàãò ¿éë÷ëýõ îëîí òºðëèéí ýìèéí áîäèñ –àäðåíàëèí,íîðàäðåíàëèí,íèôåäåïèí,ñòðîôàíòèí çýðýã îðíî.Ïëàòî ¿åä ìåìáðàíû ïîòåíöèàë 0 óòãàíä îéðîëöîî áàéäàã òóë èîíû öàõèëãààí çîõèöóóëãàòàé õóðäàí ñóâãóóä èäýâõã¿é áîëæ ðåôàêòåð áàéäàëä îðíî.Ýíý îíöëîã íü ç¿ðõíèé òåòàíóñ áîëîìæèéã õààäàã áà ººðººð õýëáýë ç¿ðõíèé áóë÷èí àãøñàíûõàà äàðàà õýñýã õóãàöààíä äàõèí àãøèõ ÷àäâàðã¿é áîëæ ýíý ¿åäýý á¿ðýí ñóëàð÷ àìæèäàã.

Êàðäèîìèîöèòûí îíöëîã:

4 төрлийн эс байдаг: Ажлын миокард(булчингийн агшилтыг

хангадаг) Дамжуулах тогтолцооны эсүүд 2 үндсэн

эсээс тогтдог.a) Пейсмейкер(синусын зангилаанд ) b) Пүркенейн эс (2 ховдлын булчингийн

хананд) Завсрын кардиомиоцит эс түрүүний 2

эсийн завсрын шинжтэй.

Кардиомиоцит эсийн төрөл

Дотоод шүүрлийн кардиомиоцит эс тосгуурын булчинд байрладаг.Атропептид даавар төст бодисыг

ялгаруулдаг. Булчингийн агшилтанд бараг оролцдоггүй. Миофибрилл маш бага агуулдаг.

Кардиомиоцит эсийн төрөл

Cardiac muscle cells

Layers of the heart

Pericardium

Myocardium

Fibrous pericardiumSerous pericardium (parietal layer)

Pericardial space

Serous pericardium (visceral layer - Epicardium)

Endocardium

Ç¿ðõíèé ýíý òîãòîëöîîíä 3 òºðëèéí ýñ îðîëöäîã. Ïåéñìåêåð ýñ áóþó P ýñ-äàìæóóëàõ òîãòîëöîîíû

çàíãèëààã á¿ðä¿¿ëäýã áà àãøèëòèéí õýìèéã òîõèðóóëíà.

Øèëæèëòèéí ýñ-P ýñýýñ ñýðýëèéã ç¿ðõíèé áóë÷èíä äàìæóóëàõ òîãòîëöîîã á¿ðä¿¿ëíý.

3 äàõü òºðºë ýñ-ç¿ðõíèé äàìæóóëàõ òîãòîëöîîíû áàãöûã á¿ðä¿¿ëíý. Ïåéñìåêåð ýñ àâòîìàòààð ñýðýõ,ñýðëèéã äàìæóóëæ ç¿ðõíèé õýñã¿¿äýä õ¿ðãýõ ¿¿ðýãòýé.

Àâòîìàò áîëîí äàìæóóëàõ òîãòîëöîî:

Heart conduction

Heart conduction

Óã òîãòîëöîî: ñèíàòðèàë çàíãèëàà, àòðèîâåíòðèêóëÿð çàíãèëàà, Ãèññèéí áàãö áîëîí Ïóðêèíüåãèéí øèðõýã ãýñýí 4 õýñýãò

õóâààãäàíà.Ãýõäýý õîâäîë õîîðîíäûí òàñëàâ÷,ç¿ðõíèé îðîé ,õîâäëûí ñóóðü ãýñýí äàðààëëààð ñýðæ,àãøèíà.

ñèíàòðèàë çàíãèëààíä àâòîìàòààð ¿¿ññýí ñýðýë áàðóóí äàðàà íü ç¿¿í òîñãóóðààð äàìæèí òîñãóóð õîâäëûí çààãò îðøèõ àòðèîâåíòðèêóëÿð çàíãèëààíä õ¿ðíý.̺í ñèíàòðèàë çàíãèëààíä ¿¿ññýí ñýðýë ºìíºä øèðõýã /Áàõìàíû çàì /äóíä øèðõýã /Âåíêåáàõûí çàì/ àðûí øèðõýã/ Òîðåëûí çàìààð/ àòðèîâåíòðèêóëÿð ðóó òàðõàíà.

Òîñãóóðûí áóë÷èíãèéí øèðõýãýýð ñýðýë äóíäæààð 0.2-0.3 ìñ õóðäòàéãààð òàðõàíà.Ñýðýë òàðõàíà.Òîñãóóðûí áóë÷èíãààñ çàíãèëàà,àòðèîâåíòðèêóëÿð çàíãèëààíä ñààòàæ äàìæèäàã.Ýäãýýð ñýðýë ñààòàõ íèéò õóãàöàà íü åðºíõèé人 òîñãóóð àãøèõ õóãàöààòàé òîõèðîõ áà èíãýæ õîâäîë ñýðýõýýñ ºìíº òîñãууð á¿ðýí àãøèæ àìæèíà.

Автомат дамжуулах тогтолцоо

Ýäãýýð ñýðýë ñààòàõ íèéò õóãàöàà íü åðºíõèé人 òîñãóóð àãøèõ õóãàöààòàé òîõèðîõ áà èíãýæ õîâäîë ñýðýõýýñ ºìíº òîñãóóð á¿ðýí àãøèæ àìæèíà àòðèîâåíòðèêóëÿð çàíãèëààíààñ ñýðýë Ãèññèéí áàãö1ì/ñ ,óëìààð Ïóðêèíüåãèéí øèðõýãýýð 4ì/ñ äàìæèæ õîâäëûí ìèîêàðäèîöèòýä 0.3-0.5ì/ñ çýðýã õ¿ð÷ òýäãýýð ýñ¿¿ä çýðýã àãøèíà.

Òîñãóóð õîâäëûí ýíýõ¿¿ çýðýã ñýðæ àãøèõ ÷àíàðûã ¿éë àæèëëàãààíû ñèíòец ãýíý.

Зүрхний агшилт, сулралт хамрагдана. Нэг минутанд 60-80 удаа. Зүрх 1 удаа

агшиж, суларч дараа нь түр амрах үетэй. Үүнийг зүрхний мөчлөг гэнэ. 0,8с үргэлжилнэ.

P-0,1с тосгуур агшиж, 0,7с суларна.Q,R,S,T-0,3с ховдлын агшилт, 0,4с суларна.

Зүрхний механик үйл ажиллагаа

Normal ECG

R

Q

T

UP

S

mV

+

-

PWave

SpaceQRS

ST

T

PQ

Зүрхний механик үйл ажиллагаагаар нэгж хугацаанд том судасруу цус шахах үйл явцыг зүрхний ажил гэнэ.

1 минутанд зүрхний цусыг шахах боломжийг зүрхний минутын эзэлхүүн гэнэ.

(МОК 4,5-5л)Ховдол тосгуурын 1 удаа агших үед

шахагдаж байгаа цусны хэмжээг систолын эзэлхүүн гэнэ. (70-80 мл)

Зүрхний ажил

Гадаад дотоод олон нөхцөл байдалтай зохицож ажилладаг.

Дотоод Гадаад Дотоодa) Эсийн дотоод зохицуулгаb) Эс хоорондын үйл ажиллагааны

зохицуулгаc) Интермурал зохицуулга.

Зүрхний үйл ажиллагааны ажиллагаа

- Зүрхний үйл ажиллаагаа идэвхижсэн үед үйлчилнэ. Кардиомиоцит эс түүний агшилтын уургууд идэвхижих,

-Эсийн мембранаар кардиомиоцит эсэд зайлшгүй чухал бодисууд ферментүүдийн нийлэгжилт идэвхижих,

-Зүрхний булчингийн томрол (гипертрофи)Физиологийн томрол, нөхөн томрол, үйл

ажиллагааны томрол гм........

Эсийн дотоод зохицуулга

Зүрхний булчингийн эс олон тооны холбоостой байдаг. Зарим нь механик холбоос, зарим нь эсийн мембранаар бодисуудыг зөөвөрлөх үүрэгтэй.

Завсартай холбоос нь цахилгаан синапсын үүрэг гүйцэтгэнэ. Нэг эсээс нөгөө эсэд сэрэл дамжуулах үүрэгтэй. Энэ нь зүрхний агших нөхцлийг хангаж байдаг. Энэ холбоос алдагдвал аритми буюу зүрхний хэм алдагдалт үүснэ.

Эс хоорондын үйл ажиллагааны зохицуулга

Зүрхний дотоод рефлекст зохицуулга гэж бас нэрлэдэг. Ургал мэдэрлийн зохицуулгын нэг төрөл. Захын рефлексийн нум үүсгэдэг.

Интермурал зохицуулга

a) Төвийн мэдэрлийн зохицуулгаb) Рефлекст зохицуулгаc) Шингэний зохицуулга

Гадаад зохицуулга

Симпатик Парасимпатик

Симпатик Кардиомиоцит эсийн мембран дээр адренорецептор α1, β2

байрладаг.Симпатик мэдрэл нь зүрхний үйл ажиллагаанд 4 янзын

нөлөө үзүүлнэ.1. Батмотроп ( сэрэх чанарыг ихэсгэнэ )2. Хронотроп ( нэгж хугацаанд сэрэл үүсэх тоог

олшруулах )3. Дромотроп ( сэрэл дамжуулах хугацааг

нэмэгдүүлэх )4. Инотроп ( зүрхний булчингийн агшилтын хүчийг

нэмэгдүүлэх Гаднаас орох Ca-ыг нэмэгдүүлэх)

Төвийн мэдэрлийн зохицуулга

Зангилааны өмнөх ширхэг нь n.vagus-ын бүрэлдэхүүнд орж байдаг. Зангилааны дараах ширхэг нь синусын зангилаанд төгсдөг. Парасимпатик нь ховдлын булчинг шууд мэдрэлжүүлдэггүй. Кардиомиоцит эсийн мембран дээр М-холинорецептор байрладаг. 4 сөрөг нөлөө үзүүлнэ.

1. Батмотроп ( сэрэх чанарыг бууруулдаг )2. Хронотроп ( нэгж хугацаанд сэрэл үүсэх тоог

бууруулдаг )3. Дромотроп ( сэрэл дамжуулах хугацааг бууруулдаг )4. Инотроп ( зүрхний тосгуурын агшилтын хүчийг

бууруулна.)

Парасимпатик

Зүрх болон судасны тодорхой хэсгүүдэд байрлаж рецептороор дамжиж үйл ажиллагааны зохицуулга хийхийг хэлнэ.

a) Барорецептор ( цусны даралтыг мэдэрдэг. Аортын нум, гүрээний артери гм . )

b) Хеморецепор (цусны хийн найрлагын өөрчлөлтийг хүлээн авдаг)

c) Механорецептор ( тосгуурын хананд байрлаж байдаг)

А рецептор цочроход тосгуур агшина В рецептор тосгуурын уналтыг мэдэрдэгВолиум-эзлэхүүн , осмо- даралтыг мэдэрдэг гм...

Рефлекст зохицуулга

Цус болон шингэнд агуулагдаж байгаа биологийн идэвхит бодис нь шууд болон шууд бус замаар нөлөө үзүүлнэ.

Жишээ нь: бамбай булчирхайн дааврууд кардиомиоцит эсийн агшилтын уургийн ферментийг идэвхижүүлж зүрхний агших чадварыг нэмэгдүүлнэ.

Шингэний зохицуулга

Ýìáîëè:ßìàð íýãýí áèåèéí òîäîðõîé õýñýã òóõàéí õýñýã ãàçðààñ ñàëàí öóñíû óðñãàëààð óðñàí óëìààð òîäîðõîé ýðõòýíèé ñóäñûã õàãàñ ýñâýë á¿ðýí áºãëºõèéã ýìáîëîîð áºãëºðºõ ãýíý.

Àíåâðèçм ñóäàñíû èâýðõèé:ñóäàñíû õàíà ñóëàð÷ ýìãýã ö¿ëõèéëò ¿¿ñãýí ñóäñûã àãààðûí áºìáºëºã øèã áîëãîõûã àíåâðèçè ãýíý.

Òðîìáîç: Öóñíû ýðãýëò àëäàãäñàíààñ öóñíû á¿ëýãíýë ¿¿ñ÷,àðòåðè,âåíèéí öóñíû óðñãàëûã õàãàñ áà á¿ðýí õîðèãëîõûã òðîìáîçè ãýíý.

Öóñíû ýðãýëò áà ç¿ðõíèé öîõèëòûí ýìãýã¿¿ä.

Анхаарал хандуулсанд

баярлалаа