Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
JA
AR
VE
RS
LA
G
2002
INHOUDSTAFEL
xBOODSCHAP AAN DE AANDEELHOUDERS 3
xMARKANTE FEITEN VAN 2002 4
xDE GROEP CFE IN EEN NOTENDOP 5
xGEGEVENS OVER DE BEURSNOTERING 7
xORGANIGRAM VAN DE GROEP CFE 9
xBEHEERSVERSLAG 10• Algemeen overzicht ...............................................10
• Vergoeding van het kapitaal ..................................12
• Resultaten van de maatschappij en van de groep...12
xACTIVITEITENVERSLAG 13
xHUMAN RESOURCES 14
xPOOL BOUW 15• België Noord ..........................................................17
• België Centrum ......................................................19
• België Zuid .............................................................21
• Groothertogdom Luxemburg..................................22
• Nederland ..............................................................23
• Eastern and Central Europe....................................25
• CFE Diensten ..........................................................26
• Functionele Directies ..............................................27
xPOOL BAGGERWERKEN EN MILIEU 29• DEME .....................................................................30
• OVMB.....................................................................41
xPOOL ELEKTRICITEIT 43• Vanderhoydoncks Engema......................................43
• Nizet ......................................................................45
xCORPORATE GOVERNANCE 47
xMISSIE EN WAARDEN VAN CFE 51
A A N N E M I N G S M A A T S C H A P P I J C F E N . V .
Opgericht te Brussel op 21 juni 1880
Hoofdkantoor: Herrmann-Debrouxlaan 42, 1160 Brussel
Handelsregister van Brussel n° 906
Telefoon: +32 2 661 12 11
Fax: +32 2 660 77 10
E-mail: [email protected]
Internet: http:\\www.cfe.be
JAARVERSLAG2002
122e maatschappelijk boekjaar
2
3
B O O D S C H A P A A N D E A A N D E E L H O U D E R S
Dames en heren,
Het jaar 2002 wordt afgesloten met een geconsolideerde winst (aandeel van de groep) van 10,2 miljoen euro. Hoewel dit
resultaat zeker gedaald is tegenover vorig jaar, blijft het niettemin positief, niettegenstaande een moeilijkere economische
context.
De pool Bouw heeft zijn reorganisatie voortgezet, zodat elke verantwoordelijke meer autonomie heeft en meer initiatieven
kan nemen bij de uitoefening van zijn vak. Deze gedecentraliseerde hervorming biedt ons meer flexibiliteit om tegemoet
te komen aan de verwachtingen van onze klanten, zowel van de klanten uit de privé-sector als uit de openbare sector. Het
globaal resultaat van de pool werd vooral beïnvloed door de ernstige moeilijkheden die men ondervonden heeft bij de
renovatie van een gebouw in Midden-Europa.
De pool Baggerwerken en Milieu vertoont een positief resultaat, dat evenwel minder hoog is dan vorig jaar door de onge-
rechtvaardigde beslissing van de Indonesische autoriteiten om de zandbevoorrading van een Aziatische werf van DEME te
blokkeren.
In het begin van het jaar, dat gekenmerkt werd door de onzekerheden van de Europese economische conjunctuur en de
evolutie van de oorlog in Irak, durven we geen voorspellingen te maken voor CFE voor 2003. Het behoud van het dividend
op hetzelfde niveau als dat van vorig jaar getuigt van het vertrouwen dat de groep heeft in zijn capaciteit om zijn resulta-
ten in de toekomst te verbeteren.
Wij willen u garanderen dat uw bedrijf met wijsheid het hoofd zal bieden aan de onevenwichtige markt, dat ons doel erin
bestaat dat elk van onze regionale entiteiten de rendabiliteitsniveaus haalt die vorig jaar bereikt werden door MBG in
Vlaanderen of CFE Nederland, en dat wij er tot slot steeds meer naar streven globale oplossingen aan te bieden, zoals we
dat in 2002 konden doen voor de «Porte de l’Europe - Tour B» op het plateau van Kirchberg in het Groothertogdom
Luxemburg door het ontwerp, de promotie, de constructie, de financiering en het onderhoud te koppelen.
De motivatie en de knowhow van de teams van CFE verdienen uw vertrouwen, waarvoor wij u danken.
Hervé TRICOT, Philippe DELAUNOIS,
Gedelegeerd bestuurder Voorzitter van de Raad van bestuur
4
M A R K A N T E F E I T E N V A N 2 0 0 2
x Januari wordt het project «Port 2000» opgestart in Le Havre door DEME
x Februari doopt DEME de baggerboot «Charlemagne» in Le Havre
x Mei wordt het contract voor de Zuidtoren in Brussel ondertekend doorNizet
x Juni wordt het contract voor «La Porte de l'Europe» op de Kirchberg inhet Groothertogdom Luxemburg ondertekend
x Juni wordt de opdracht verkregen om de werken voor de «Leien» vanAntwerpen aan te vangen
x Van juli tot februari 2003 inbeslagneming van de baggerboot «LangeWapper» in Indonesië
x Augustus wordt de Sart-kanaalbrug op het Canal du Centre opgevuldmet water
x Oktober introductie van het instrument «comité Functies en Carrières»
x November eerste intrede van Fortis AG in zijn maatschappelijke zetel teBrussel
x November wordt de baggerboot «Uilenspiegel» van DEME gedoopt doorHare Koninklijke Hoogheid, prinses Mathilde
Op 14 november 2002 werd de nieuwesleephopperzuiger van DEME, «Uilenspiegel»gedoopt door prinses Mathilde.
5
D E G R O E P C F E I N E E N N O T E N D O P
Gegevens in miljoenen EUR
2002 2001 2000 1999 1998
Omzet 796,9 847,6 809,2 721,2 613,7
Bedrijfsresultaat 28,4 38,2 35,2 22,5 6,8
Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening 19,9 27,0 23,1 16,0
Resultaat van het boekjaar vóór belasting 20,1 27,0 25,3 16,7
Resultaat van het boekjaar 11,9 16,6 15,0 8,1
Resultaat van het boekjaar, aandeel van de groep 10,2 16,7 13,6 7,7
Cashflow (1) 76,5 59,7 50,2 33,5 29,9
EBIT (2) 28,3 38,7 35,6 23,2 7,8
EBITDA (3) 60,7 69,6 65,7 45,8 29,9
Materiële vaste activa 247,5 212,8 218,2 189,4 160,9
Financiële vaste activa 8,1 11,9 12,1 10,0 9,8
Eigen middelen na verdeling,met inbegrip van de belangen van derden 147,0 141,8 131,8 142,1 135,5
(1) Cashflow: zie geconsolideerde financieringstabel op de pagina’s 8 en 9 van het financieel verslag.(2) EBIT: bedrijfsresultaat + opbrengst uit financiële vaste activa + aandeel in het resultaat van de ondernemingen waarop vermogensmutatie is
toegepast.(3) EBITDA: EBIT + afschrijvingen.
Verhoudingscijfers
2002 2001 2000 1999 1998
EBITomzet 3,5% 4,6% 4,4% 3,2% 1,3%
EBITDAomzet 7,6% 8,2% 8,1% 6,4% 4,9%
Resultaat van het boekjaareigen middelen na verdeling, met inbegrip van de belangen van derden 8,1% 11,7% 11,4% 5,7%
Resultaat van het boekjaaromzet 1,5% 2,0% 1,9% 1,1%
Cijfers in EUR per aandeel
2002 2001 2000 1999 1998
Aantal aandelen op 31/12 581.879 581.879 581.879 581.879 581.879
Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening 34 46 40 27
Cashflow 131 103 86 58 51
Resultaat van het boekjaar 20 29 26 14
Resultaat van het boekjaar, aandeel van de groep 18 29 23 13
Brutodividend 8,60 8,60 8,18 7,44 3,97
Nettodividend 6,45 6,45 6,14 5,58 2,97
Eigen middelen na verdeling 233 229 208 232 223
6
OmzetIn miljoenen EUR
Resultaat van het boekjaarIn miljoenen EUR
Eigen middelen na verdeling aandeel van de groep
In EUR per aandeel
Resultaat van het boekjaar aandeel van de groep
In EUR per aandeel
0
200
400
600
800
1000
2002
2001
2000
1999
1998
614
721
809848
797
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
2002
2001
2000
1999
1998
(14,4)
8,1
15,016,6
11,9
0
50
100
150
200
250
300
2002
2001
2000
1999
1998
223232
208
229 233
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
3020
02
2001
2000
1999
1998
(25)
13
23
29
18
7
G E G E V E N S O V E R D E B E U R S N O T E R I N G
2002 2001 2000 1999 1998
Gemiddelde beurskoers van het boekjaar EUR 243,43 222,95 188,67 178,05 257,31
Uiterste beurskoersen minimum EUR 181,00 185,20 155,00 151,10 205,75
Uiterste beurskoersen maximum EUR 300,00 267,90 229,00 219,80 322,26
Slotkoers van het boekjaar EUR 194,50 247,80 189,00 183,00 205,75
Gemiddeld dagelijks volume aandelen aantal aandelen 231 223 248 287 290
Beurskapitalisatie op 31/12 Mio EUR 113,17 144,19 109,98 106,48 119,73
Vergelijking tussen de stand van het CFE-aandeel en de Bel-20-index
300
CFE EUR BEL 20
250
200
150
100
50
0
38003600340032003000280026002400220020001800
31 dec 2001
31 dec 2000
31 dec 1999
31 dec 1998
31 dec 2002
CFE
BEL 20
0
50
100
150
200
250
2002200120001999
kapitaal en reserve per aandeelresultaat per aandeelslotkoersbrutodividend per aandeel
Enkele gegevens over het aandeel
Woon- en kantoorgebouw «Bois de Linthout» aan de Brand-Whitlocklaan te Brussel.
9
O R G A N I G R A M V A N D E G R O E P C F E
BAGECI
A CFEANNEMINGSMAATSCHAPPIJ
VINCI Publiekeaandeelhouders
CFE Diensten
Eastern & CentralEurope
ABEB
ConstructionManagement
CFE Brabant
CFE Hungary
Van Wellen 50 %
CFE Polska
België centrum
Electronizet(Voltis)
VANDERHOYDONCKS
ENGEMA
NIZET ENTREPRISE
DREDGINGInternational
DIAP
SIDRA
IPEM
DBM
DEC 60 %
OVMB 49 %
Milieu
DEME 48 %
Baggerwerken - Milieu
BaggerwerkenDECLOEDT
45 % 55 %
Sogesmaint
CLE
MBG
België noord
GEKA
CFE Nederland
CFE Industrie- &Utiliteitsbouw
CFE Immo
Nederland
CFE Beton- &Waterbouw
België zuid
GroothertogdomLuxemburg
Januari 2003.
- Enkel de voornaamste eenheden worden hier weergegeven.
- De percentages van de deelnemingen zijn op de eenheid
- De bijkantoren worden in wit op donkerblauwe achtergrond .
- De vakjes met de filialen hebben afgeronde hoekjes.
afgerond.
weergegeven
IC CFENTERNATIONAAL
OORDINATIECENTRUM
Pool Bouw Pool Baggerwerken - Milieu Pool Elektriciteit
10
B E H E E R S V E R S L A G
A L G E M E E N O V E R Z I C H T
In 2002, is de geconsolideerde omzet van de groep CFE met nagenoeg 6% gedaald en bedraagt 796,9 miljoen EUR
(847,6 in 2001).
De activiteit van de groep CFE, die in drie polen verdeeld is, evolueert als volgt:
- Bouw en bijhorende diensten maken 53% uit van de geconsolideerde omzet (51% in 2001),
- Baggerwerken en Milieu zijn goed voor 41% van de geconsolideerde omzet van de groep in 2002 (42% in 2001),
- het aandeel van de pool Elektriciteit handhaaft zich op ongeveer 6%.
Op basis van de huidige gekende elementen en namelijk door een goed orderboek zou de activiteit in 2003 een vooruitgang
moeten boeken.
In 2002 bereikte het geconsolideerde nettoresultaat (aandeel van de groep) 10,2 miljoen EUR, wat een terugval van 39%
betekent in vergelijking met de 16,7 miljoen EUR van 2001.
POOL BOUWDe omzet is lichtjes gedaald tegenover 2001, terwijl de resultaten voor deze pool fel teruggelopen zijn.
De activiteit in Vlaanderen (MBG) situeerde zich op een hoog niveau met goede resultaten. MBG verkreeg een belangrijk
contract voor de heraanleg van de «Leien» te Antwerpen (43 miljoen EUR).
In Nederland heeft, niettegenstaande een moeilijkere context, de activiteit zich gehandhaafd en grote projecten die in
samenwerkingsverband worden uitgevoerd, meer bepaald met VINCI Construction, evolueren gunstig.
In Wallonië (BAGECI) blijft de activiteit zwak, de onderneming wenst zich niet aan te passen aan het te lage prijsniveau dat
vaak op deze markt toegepast wordt.
In Brabant (CFE Brabant) bleef de activiteit op niveau, maar het resultaat werd nadelig beïnvloed door enkele moeilijke
projecten.
In het Groothertogdom Luxemburg heeft CLE (filiaal 100% van CFE) geassocieerd met CFE Immo, de operatie van de
Kirchberg «Porte de l’Europe» Toren B (bouw, financiering, onderhoud) opgezet. Dit werd bekroond door de ondertekening
van een vast huurcontract van 25 jaar, waarin aankoopopties voorzien zijn, met de Luxemburgse Staat. Het gebouw,
waarvan de werken opgestart werden midden 2002, zal worden opgeleverd in de loop van het eerste semester van 2004.
In Brussel heeft CFE Immo het kantoor- en woonproject Royale-Brialmont – Garden Scape laten starten alsook een nieuwe
fase van het project De Tuinen van Jette (kantoorgebouw Green Land) terwijl in Jambes de bouw startte van het apparte-
mentsgebouw Les Mouettes.
In Midden-Europa werd CFE Hongarije geconfronteerd met grote technische en contractuele moeilijkheden bij de zware
renovatiewerken aan een prestigieus gebouw in Boedapest, die ertoe geleid hebben dat dit filiaal een belangrijk eindverlies
moet boeken, waardoor het resultaat van de pool teruggelopen is.
11
POOL BAGGERWERKEN EN MILIEUNa een goed eerste halfjaar werd de baggerwerkactiviteit van DEME (dat voor 47,8% in handen is van CFE) in Singapore
sterk verstoord door de moeilijkheden met de zandbevoorrading en de vastlegging van de baggerboot met grote capaciteit
«Lange Wapper» door de Indonesische autoriteiten van juli 2002 tot februari 2003.
Niettegenstaande de goede prestaties van de onderneming in de meeste andere landen, is het resultaat hierdoor terugge-
lopen.
DEME heeft zijn investeringsbeleid voortgezet door de baggerboot «Uilenspiegel» in exploitatie te nemen en met het
starten van de bouw van een nieuwe baggerboot met een capaciteit van 5.400 m3.
De activiteit van het filiaal OVMB (dat voor 49% in handen is van CFE) is op peil gebleven en de resultaten vertonen een
nieuwe vooruitgang.
POOL ELEKTRICITEITDe resultaten van de bedrijven Nizet en Electronizet zijn positief namelijk door de reorganisatiemaatregelen van deze laatste.
Nizet heeft in de loop van het jaar een zeer belangrijke bestelling geboekt (5,8 miljoen EUR in het kader van de renovatie
van de Zuidtoren in Brussel).
Het resultaat van Vanderhoydoncks Engema blijft negatief door de activiteit Tertiaire Elektriciteit van Alken; de activiteiten
Bovenleidingen en Laagspanning verlopen normaal.
INTERNATIONAAL EN VOORMALIGE ACTIVITEITENCFE heeft in de loop van het boekjaar onderhandeld over oude schadedossiers en heeft schuldvorderingen gerecupereerd.
Momenteel onderhandelt ze over de verkoop van haar laatste activa te Madagascar. De activiteiten in Afrika zijn voortaan
stopgezet.
In 2002 bereikte het geconsolideerde nettoresultaat (aandeel van de groep) 19,9 miljoen EUR, wat een terugval van 26%
betekent in vergelijking met de 27,0 miljoen EUR van 2001.
De geconsolideerde winst vóór belastingen is van 27,0 naar 20,1 miljoen EUR gedaald, wat een afname van iets meer dan
25% betekent.
De bijdrage van elke activiteitspool tot de omzet, de geconsolideerde winst vóór belastingen en het orderboekje kan als
volgt samengevat worden:
(in milj. EUR) Omzet Orderboekje Bijdrage tot de geconsolideerdewinst vóór belastingen (*))
2002 2001 1.01.2003 1.01.2002 2002 2001
Bouw 422,9 434,1 443,0 406,9 0,9 7,2
Baggerwerken &Milieu 327,2 359,7 524,0 609,3 21,2 25,2
Elektriciteit 45,6 46,4 25,9 28,2 0
Andere 1,2 7,4 0 2,0
TOTAAL 796,9 847,6 993,0 1.046,4 20,1 27,0
(*) na aftrek van de aandelen voor de centrale kosten
Wat CFE n.v. betreft, bereikt de omzet 300,7 miljoen EUR.
Het exploitatieresultaat vertegenwoordigt op zijn beurt een verlies van duizend EUR. De winst vóór belastingen,
rekening houdend met de inning van 12,5 miljoen EUR dividenden, bereikt 7,3 miljoen EUR. De winst na belastingen,
rekening houdend met een belastingskost van 2 miljoen, beloopt 5,3 miljoen EUR.
12
V E R G O E D I N G V A N H E T K A P I T A A L
De Raad van bestuur van CFE stelt de Algemene vergadering voor om een brutodividend van 8,60 EUR per aandeel uit te
keren, hetgeen overeenkomt met 6,45 EUR netto, zijnde een verdeling van 5 miljoen EUR, zoals in het vorig boekjaar. Na
uitkering bedraagt de nieuwe overgedragen winst 13.122 duizend EUR.
R E S U LT A T E N V A N D E M A A T S C H A P P I J E N V A N D E G R O E P
In het boekjaar 2002, lieten de maatschappij CFE n.v. en de geconsolideerde groep de volgende resultaten noteren:
In duizenden EUR CFE n.v. Geconsolideerde groep
Bedrijfsopbrengsten 367.572 900.196
Omzet 300.726 796.945
Bedrijfswinst (-verlies) 28.429
Financiële opbrengsten/ financiële kosten (netto) 7.520
Winst (verlies) uit de gewone bedrijfsuitoefening 7.347 19.931
Uitzonderlijke opbrengsten 0 718
Uitzonderlijke kosten
Winst (verlies) van het boekjaar vóór belasting 7.345 20.135
Belastingen
Aandeel in het resultaat van de ondernemingen - waarop vermogensmutatie is toegepast
Winst (verlies) van het boekjaar 5.345 11.899
Aandeel van de groep in dit resultaat 10.242
Graafwerkenm.b.v. explosievenvoor de tunnel teSoumagne in het kader vande HST-lijn, deel-vak tussen Luik ende Duitse grens.
13
A C T I V I T E I T E N V E R S L A G
1997
1998
1999
2000
2002
2001
ElektriciteitBaggerwerken - MilieuAndereBouw
0
150
300
450
600
750
900
Evolutie van de omzet van de groep CFEin miljoenen EUR
Bedrijvigheid van de groep CFE in 2002Uitsplitsing Benelux-buitenland
Orderboek van de groep CFE op 1 januari 2003
Uitsplitsing per activiteitspool
Rest van Europa14,3%
Benelux32%
Buiten Europa17,7%
Bouw44,6%
BaggerwerkenMilieu52,8%
Elektriciteit2,6%
Jacques Ninanne, financieel en administratief directeur.
2003 2002 2001
993,0 1.046,4 1.060,0
ORDERBOEK OP 1 JANUARIin miljoenen EUR
14
H U M A N R E S O U R C E S
In 2002 daalde het personeelsbestand van bedienden en arbeiders, zowel in België als
in het buitenland, per 31 december van 3.955 tot 3.372.
Voor het beheer van de human resources werden in 2002 de volgende zaken met suc-
ces afgerond:
- de verbetering van de interne communicatie door de formalisering van de werk-
relaties via een dynamischer beheer van de periodieke individuele gesprekken
enerzijds en de invoering van het intern vormingsnetwerk anderzijds;
- de introductie van het instrument «Functies en Carrières» als collectief beheermiddel
voor een optimaal evenwicht tussen de nuttige functies en de human resources die
nodig zijn om de doelstellingen te verwezenlijken;
- de ontwikkeling van de vorming van het personeel in verschillende domeinen: voor het personeel met statuut van be-
diende, de techniek in onze vakdomeinen, de informatica en het boekhoudkundig beheer. Voor het personeel met een
arbeidersstatuut, werden verdere inspanningen geleverd om hun kennis op het vlak van bouw en elektrische installaties
te verruimen.
In 2002 werden 4 personeelsleden gehuldigd voor hun 40 jaar dienst bij de groep CFE, 37 anderen vierden hun 25ste
dienstjaar, terwijl 89 anderen een ereteken van de arbeid in ontvangst mochten nemen.
Wij wensen alle personeelsleden te danken voor hun inzet en toewijding gedurende het jaar 2002.
Voor de twee bovenstaande grafieken, behoort de pool Baggerwerken en Milieu niet bij het personeelsbestand.
PERSONEELSBESTAND IN 2002 - BENELUX VOLGENS DE SCHOLING VOLGENS DE OPLEIDING
Handlangers8%
Meestergasten6%
Geschoolden 241%
Geoefenden21%
Geschoolden 124%
Andere universitairen7%
Gegradueerden17%
Anderen46%
Ingenieurs30%
0
1000
2000
3000
4000
5000
Bed.
Arb.
200220012000199919980
500
1000
1500
2000
2500
Bed.
Arb.
20022001200019991998
BUITENLAND
Gabriel Marijsse,directeur human resources
ONTWIKKELING VAN HET PERSONEELSBESTAND VAN DE GROEP CFE (AANDEEL VAN CFE) OP 31 DECEMBERBELGIE
15
De pool Bouw groepeert onder de naam CFE Bouw alle traditionele bouwactiviteiten en aanverwante diensten van de groep
CFE:
- de bedrijvigheid van gebouwen en burgerlijke bouwkunde wordt hoofdzakelijk georganiseerd volgens een geografisch
patroon:
• België Noord door MBG, ABEB en VAN WELLEN;
• België Centrum door CFE Brabant dat ook instaat voor de elektromechanische opdrachten van de waterzuiverings-
stations en de behandeling van rookgassen, ongeacht de lokalisatie;
• België Zuid door BAGECI;
• Het Groothertogdom Luxemburg door CLE;
• Nederland door CFE Nederland en GEKA;
• Oost- en Midden-Europa door CFE Hongarije en CFE Polen.
- aangezien er werd ondervonden dat het niet erg efficiënt was om grote projecten door een bijkantoor ad hoc (CFE GPR)
te laten beheren, heeft men deze organisatievorm op basis van de ervaringen in 2001 stopgezet. De grote projecten wor-
den opnieuw onder de verantwoordelijkheid van de regionale entiteiten geplaatst. Naast zijn commerciële rol, bestaat de
taak van de directeur voor grote projecten van CFE Bouw er evenwel in om te waarborgen dat de regionale entiteit over
de nodige middelen voor de uitvoering van het project beschikt.
- CFE Diensten coördineert het beheer van CFE Immo (het bijkantoor dat verantwoordelijk is voor de activiteit
Vastgoedpromotie en voor de ontwikkeling van vastgoedprojecten) en de ondernemingen Sogesmaint (beheer en onder-
houd van gebouwen) en Construction Management (projectbeheer). CFE Diensten is ook verantwoordelijk voor de op-
volging van de Antwerpse filialen ABEB (100% CFE) en Van Wellen (50%).
PO
OL
BO
UW
De directieploeg van de pool Bouw (van links naar rechts): Ber Groot (directeur CFENederland), Bernard Cols (directeur CFE Diensten), Thierry Durbecq (Financieel en administratief directeur), Gabriel Marijsse (directeur Human Resources),Edouard Janssens (directeur Oost- en Midden-Europa), Hervé Tricot (voorzitter van depool Bouw), Jean Van Tricht (directeur CFE Brabant, Bageci en CLE), Lode Franken(directeur Grote Projecten), Maurits Lauwers (directeur MBG) en André Ninforge(directeur Algemene diensten).
EVOLUTIE VAN DE OMZET EN VAN DE BEDRIJVIGHEID
in mio EUR
UITSPLITSING VAN DE BEDRIJVIGHEID PER PRODUCT UITSPLITSING VAN DE BEDRIJVIGHEID PER LAND
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
diensten
gebouwen
burgerlijke bouwkunde
200220012000
burgerlijkebouwkunde37,0%gebouwen
54,4%
diensten8,6%
België64,5%
Nederland18,7%
Hongarije5,0%Polen
3,5%
Luxemburg8,3%
2002 2001 2000
Bedienden 635 670 655
Arbeiders 1001 1100 1050
2003 2002 2001
In milj. EUR 443,0 406,9 422,4
16
In milj. EUR 2002 2001 2000
Omzet 422,9 434,9 452,5
Bedrijvigheid 404,0 374,1 379,5
ORDERBOEK OP 1 JANUARI EVOLUTIE VAN DE OMZET EN VAN DE BEDRIJVIGHEID
EVOLUTIE VAN HET PERSONEELSBESTAND OP 31 DECEMBER
*Werken die uitgevoerd worden in een tijdelijke handelsvennootschap.
België Noord
ACTIVITEIT 2002: 124,7 miljoen EUR
GEBOUWEN: 53% BURGERLIJKE BOUWKUNDE: 47%
MBG heeft een bevredigend jaar afgesloten.
Na een onderbreking van meer dan een jaar werden de werken van het nieuwe Deurganckdok* in Antwerpen hervat. De bouw van
de 3.256 meter lange kaaimuur wordt op een gestaag ritme voortgezet. Rekening houdend met de verworven uitbreidingen
(400 meter) en de ver-
wachte bestelling
(1.760 meter), moet
het consortium in to-
taal zo’n 5,5 km kaai
bouwen.
Andere havenwerken
werden gerealiseerd in
Antwerpen en Zee-
brugge (herstellingen
aan in dienst zijnde
kaaien).
De belangrijkste klant
van MBG in 2002 was
de NMBS, in het alge-
meen naar aanleiding
van tijdelijke handels-
vennootschappen:
werken aan de HST-
lijn* tussen de twee
Antwerpse stations,
Berchem en het Centraal station, de doortocht in de Antwerpse wijk Luchtbal*, de vervanging van de brugdekken van de spoorweg
over het Albertkanaal, werken van burgerlijke bouwkunde voor de spoorwegverbinding* tussen Antwerpen-Noord en de HST-lijn
Brussel-Amsterdam, het boren van de dubbele tunnel* tussen het Astridplein en het Damplein in Antwerpen (1.200 meter lang met
een diameter van 8,3 meter) die op een gestaag ritme wordt voortgezet, niettegenstaande de geologische moeilijkheden.
Een ander belangrijk element voor MBG was de lang uitgestelde start van de vernieuwingswerken van de Leien* in Antwerpen. Dit
grootschalig project werd toevertrouwd aan MBG, in samenwerking met de onderneming Van Wellen en een in spoorwegwerken
gespecialiseerde aannemer.
Voor de activiteit Gebouwen had MBG, naast de voortzetting van de ruwbouw van het nieuwe Gerechtshof in Antwerpen een ster-
ke bedrijvigheid: de kantoren van Volvo Parts in Gent, de kantoren van Solvay in Antwerpen en van Dredging International in
Zwijndrecht werden tot volledige voldoening afgewerkt. Het project voor de bouw van de woningen ’t Pandreitje in Brugge, werd
volgens planning voltooid.
Het contract voor de aanneming van de prestigieuze en integrale renovatie, inclusief de ruwbouw en de afwerkingen, van het Kursaal
te Oostende werd eind 2002 aan MBG toevertrouwd.
Nieuwe papierfabriek voor STORAENSO te Langerbrugge (Gent).
17
Wij zijn ook gestart met de bouw van een ondergrondse parking onder de Grote Markt van Mechelen voor rekening van VINCI Park.
Een tweede parking wordt eveneens voorzien.
Onze industriële bouwactiviteiten werden op hetzelfde ritme voortgezet als de vorige jaren.
De werken van de nieuwe PE-fabriek van Solvay in Antwerpen lopen ten einde. We hebben ook andere opdrachten ontvangen,
nl. voor BASF Antwerpen, DEGUSSA, TOTALFINA, ATLAS COPCO en CBR Zelzate.
Een nieuwe productie-eenheid voor AIR LIQUIDE bij BASF werd toevertrouwd aan MBG, de werken zijn momenteel in uitvoering.
Voor EVAL in Zwijndrecht werd in de bestaande fabriek, die eerder door MBG gebouwd werd, een nieuw controlegebouw neer-
gezet dat bestand is tegen explosies. In dezelfde industriezone werden werken uitgevoerd bij INEOS. De uitbreiding van de Press-
Shop* van OPEL BELGIUM in Antwerpen werd toevertrouwd aan MBG, in samenwerkingsverband, net zoals de bestelling voor de
ruwbouw van de boiler van de papierfabriek L4 van STORAENSO in Langerbrugge (Gent).
Voor HANSEN TRANSMISSION in Lommel hebben we achtereenvolgens alle funderingswerken, de bouw van de kelderverdieping
en de gesloten ruwbouw van het nieuwe kantoorgebouw verwezenlijkt.
Tot slot hebben wij in het kader van de ontmanteling van de kernreactor BR-3 in Mol de bestelling ontvangen van SCK-CEN en
NIRAS voor de tijdelijke berging van kernbrandstof in een betonnen bunker.
ABEB, Antwerps filiaal van CFE beheerd door CFE Diensten, bevestigde zijn herstel door de gevoelige verbetering van de resultaten en
vooral door een grotere diversiteit in de opdrachten en dus van het klantenbestand. Sommige werken, behaald in 2002, werden reeds
opgeleverd namelijk; de bouw van het nieuwe sportcomplex voor de Antwerp International School en de zware renovatie van meer-
dere agentschappen van Fortis in Antwerpen. Andere werken zijn gestart en zullen in de loop van 2003 voltooid worden: een woon-
gebouw met 31 appartementen gesitueerd in het historisch centrum van Antwerpen en het kantoorgebouw* «Park Avenue» in
Brussel voor rekening van de bouwpromotor Robelco. Door zijn participatie in AMCA n.v., leverde ABEB een hotel met 140 kamers op.
Van Wellen, beheerd door CFE Diensten, dat voor de helft in handen van CFE en de familie is die het bedrijf op-
richtte, werd in 2002 geconfronteerd met gevoelige vertragingen bij de start van grote wegenwerken, met name
de «Leien» in Antwerpen, de verkeerswisselaar op de N49 in Zelzate en de grondige renovatie van een garage in
Antwerpen. In het algemeen heeft de activiteit een bevredigend niveau gehandhaafd maar werden de behaalde
marges negatief beïnvloed door deze vertragingen, die gelukkig niet van terugkerende aard zijn, en door een
scherpe concurrentie, vooral voor wegenwerken. In deze sector zorgen de onderhoudswerken aan het wegennet,
beheerd door gemeentelijke en provin-
ciale overheden, voor een groot deel van
de omzet, naast infrastructuurwerken
gerealiseerd in de zone van de haven van
Antwerpen voor rekening van grote in-
dustriëlen zoals BASF of Hesse-Noord
Natie. De vastgoedactiviteit was intens
op het niveau van de studie van nieuwe
projecten maar de zwakke verkoop heeft
het bedrijf niet aangemoedigd vaart te
zetten achter de werken van sommige lo-
pende residentiële promoties. Niettemin
heeft de bedrijvigheid Gebouwen een
goed niveau behouden, dankzij orders in
Antwerpen en aan de Belgische kust.Express-Holiday Inn-hotel te Antwerpen gerealiseerd door AMCA n.v. waarin ABEBparticipeerde.
18
19
B e l g i ë C e n t r u m
ACTIVITEIT 2002: 85,1 miljoen EUR
GEBOUWEN: 80% BURGERLIJKE BOUWKUNDE: 7% MILIEU: 13%
De hoofdactiviteit (gebouwen en burgerlijke bouwkunde) dekt het hele Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de provincies van
Brabant.
In de loop van 2002 hebben wij het gebouw van de maatschappelijke zetel van Fortis AG aan de E. Jacqmainlaan
(± 30.000 m2), het kantoorgebouw Rolin* (35.000 m2) en de ruwbouw van een nieuw gebouw met laboratoria* voor de
U.C.L. opgeleverd.
We zijn een nieuwe fase ge-
start in een appartementspro-
ject in Rolin* en kantoren aan
De Tuinen van Jette*.
De inhuldiging van de gevan-
genis van Ittre is een belangrijk
voorbeeld van de werken die
volgens het principe «ontwerp
en bouw» worden uitgevoerd .
Wat de renovatiewerken be-
treft, denken we vooral aan
de werken aan het Centraal
station van Brussel, waarbij de
architectuur van Horta op-
nieuw tot zijn recht zal kunnen
komen.
Gebouw Rolinruimte, Louis Schmidtlaan te Brusssel.
Waterzuiveringsinstallatie voor Aquafin te Eine-Oudenaarde.
20
De liften van het Poelaertplein, die de bovenstad met de benedenstad verbinden, zijn met hun origineel ontwerp beslist het
vermelden waard.
Volkswagen heeft ons de bouw van een nieuw atelier in Vorst (± 17.000 m2) toevertrouwd, waarbij een bijzonder strikte
planning moet worden nageleefd.
Dezelfde voorwaarde geldt voor de uitbreiding van het Institut des Deux Alice – Parnasse in Woluwe.
De grootse werken voor de bouw van het stormbekken onder het Flageyplein (± 30.000 nuttige m3) en bijhorende collec-
toren zijn van start gegaan. Rekening houdend met de beperkingen die te maken hebben met het stadsnetwerk, zullen
deze werken een paar jaar in beslag nemen.
De milieucel die afhankelijk is van het bijkantoor CFE Brabant heeft de werken kunnen opstarten voor de stedelijke water-
zuiveringstations van Tubize (± 30.000 WU) voor de I.B.W. (Waalse intercommunale) en in Florennes (8.500 WU) voor
INASEP (Naamse intercommunale voor openbare dienstverlening). Deze werken volgen op aanbestedingen waarbij
het procédé binnen de cel werd uitgewerkt.
Verder werden de elektromechanische
uitrustingen van de stations van Den-
dermonde, Oudenaarde en Mechelen
Noord opgeleverd.
We zijn eveneens gestart met de wer-
ken voor de uitrusting van de stations
van Hasselt en Antwerpen-Zuid.
De asbestverwijderingswerken werden
in de loop van het jaar met succes
voortgezet.
Stormbekken onder het Flageyplein te Brussel, voorbereidingswerken.
21
B e l g i ë Z u i d
ACTIVITEIT 2002: 23,9 miljoen EUR
GEBOUWEN: 42% BURGERLIJKE BOUWKUNDE: 58%
Afgezien van de twee belangrijke contracten voor de tunnel van Soumagne* en het station van Guillemins* te Luik, werd
het boekjaar 2002 van Bageci gekenmerkt door een zwak activiteitsniveau. Bovendien liet het prijsniveau dat op de markt
toegepast werd niet toe om een behoorlijk orderboek samen te stellen, vermits de maatschappij weigerde om aannemin-
gen met verlies te aanvaarden. Deze situatie heeft ertoe geleid de samenwerking tussen Bageci en CFE Brabant op opera-
tioneel gebied en voor het beheer te versterken.
Het dient benadrukt dat Bageci zijn reputatie op technisch gebied in 2002 kon handhaven:
- de Sart-kanaalbrug* op het Canal du Centre werd op-
gevuld met water en opgeleverd op 30 augustus 2002.
- versterking van het team van de tijdelijke handelsven-
nootschap voor de uitvoering van de werken aan het
nieuwe station van Guillemins, een werf die vanwege
het continu treinverkeer een zeer strikte planning vergt
en waarbij architecturale betontechnieken van de aller-
beste klasse gebruikt moeten worden.
- graafwerken voor de tunnel van Soumagne (6 km lang -
binnendiameter van 8,30 meter) voor de HST-lijn Luik-
Keulen, in een tijdelijke handelsvennootschap beheerd
door CFE, waarbij het noodzakelijk was om een uitgra-
vingsmethode met explosieven te gebruiken en niet, zo-
als voorzien, met een rotsfrees wegens de geologie van
het terrein. Eind 2002 had men 2.700 meter tunnel uit-
gegraven.
Meer klassieke werken werden tot een goed einde gebracht: het ziekenhuis «Le Péri» te Luik, de opslaghal voor Perrier Vittel
in Etalle, de start van een appartementsgebouw te Jambes voor CFE Immo, verbetering over twee kilometer van de oevers
van de Ourthe in Comblain en een zware interventie aan de oevers van het Canal du Centre, begin van de renovatie van drie
bruggen voor de NMBS.
Doorgang onder de sporen van het nieuwe station Guillemins te Luik.
Appartementen in aanbouw te Jambes (grafische voorstelling).
22
G r o o t h e r t o g d o m L u x e m b u r g
ACTIVITEIT 2002: 26,3 miljoen EUR
GEBOUWEN: 100%
De groep verwezenlijkt sinds 1970 ononderbroken werken in het Groothertogdom Luxemburg.
In de loop van 2002, voltooide CLE het sportcentrum op de Kirchberg en het gebouw Monterey voor Dexia.
Daarnaast hebben wij eveneens het belangrijke kantoorcomplex Syrdall in Munsbach (22.000 m2) tot een goed einde ge-
bracht, waar een eerste fase na amper 14 maanden al bewoonbaar was.
De ruwbouw van de Kamer van Koophandel* werd voortgezet, maar de afwerking hangt af van de coördinatie met de an-
dere aannemers.
In de nabije toekomst zal het gebouw «Tour B» van de «Porte de l'Europe» op de Kirchberg onze belangrijkste activiteit
worden. Wij zijn in 2002 gestart met de bouw van de 4 kelderverdiepingen en de 18 verdiepingen (totaal ± 38.000 m2). De
oplevering van het volledige complex wordt voorzien in april 2004. Deze grootschalige operatie werd volledig opgesteld
door CFE Immo.
Ontwerpmodel van het «Porte de l’Europe»-complex op de Kirchberg (Groothertogdom Luxemburg)
23
N e d e r l a n d
ACTIVITEIT 2002: 75,7 miljoen EUR
GEBOUWEN: 6% BURGERLIJKE BOUWKUNDE: 94%
CFE Nederland heeft twee filialen in Nederland: CFE Beton- en Waterbouw, dat grote projecten van burgerlijke bouwkun-
de uitvoert terwijl GEKA minder grote werken uitvoert of werken waarbij beroep gedaan wordt op zijn specifieke knowhow
op het gebied van haven- en waterwerken en het heien van palen en damplanken.
Zowel wat de bedrijvigheid als het resultaat betreft, was het boekjaar 2002 bevredigend.
In 2002 heeft CFE Nederland enkele metalen bruggen gebouwd: de Demkabrug* in Utrecht voor de Nederlandse
Spoorwegen, de Papendorpsebrug* voor de stad Utrecht en de brug over de Moerdijk*, voor rekening van de Staat, op de
zuidelijke HST-lijn.
In tijdelijke handelsvennootschap, voornamelijk met VINCI Construction Grands Projets, voert CFE Nederland de werken uit
op het traject van de zuidelijke HST-lijn Rotterdam-Moerdijk. Dit traject van 16 km omvat namelijk twee afgezonken tun-
nels, onder de Oude Maas en de Dortsche Kil, alsook de brug over het Hollandsch Diep, die samen met de toegangen
Aanleg van de goederenspoorlijn Betuweroute: vak tussen Sliedrecht en Gorinchem (Nederland).
24
Brug over het Hollandsch Diep, op het traject van de zuidelijke HST-lijn Rotterdam-Moerdijk (Nederland).
ongeveer 2,5 km lang is. Het geheel van de werken vordert op een regelmatig tempo nadat er enkele vertragingen werden
genoteerd tijdens de afwerkingsfase van het ontwerp en de methoden door de complexiteit van het project.
De boring van de spoorwegtunnel van de Betuweroute onder het Pannerdensch kanaal is goed verlopen en werd uitge-
voerd in samenwerking met VINCI Construction Grands Projets.
De twee tunnelboringen, met een doorsnede van 9,60 meter en een lengte van 1.680 meter, werden tussen oktober 2001
en december 2002 uitgevoerd zonder noemenswaardige problemen. Het overige deel van de werken zal in de loop van
2003 beëindigd worden.
De metrolijn te Rotterdam is nog een mooi resultaat dat werd uitgevoerd in samenwerking met andere grote Nederlandse
aannemers.
Na een voorbereiding van twee jaar, werd in 2002 de Demkabrug in Utrecht tot volle tevredenheid van de klant in gebruik
genomen. Het gaat hier om een ijzeren spoorwegbrug met een draagwijdte van 255 meter. GEKA Bouw staat in voor het
ontwerp van de betonnen funderingen, de betonstructuur van de brug en alle voorlopige constructies die nodig zijn voor
de uitvoering en de inwerkingstelling.
GEKA Bouw werkte ook mee aan de tweede fase van de constructie van een 700 meter lange steunbrug te Rotterdam en
voerde de betonwerken uit tijdens de aanleg van de rijksweg A50 nabij Eindhoven.
25
E a s t e r n a n d C e n t r a l E u r o p e
ACTIVITEIT 2002: 34,4 miljoen EUR
GEBOUWEN: 100%
In Midden- en Oost-Europa heeft CFE twee filialen: CFE Hungary en CFE Polska.
IN HONGARIJE
Het jaar 2002 stond vooral in het te-
ken van het project Gresham Palace
of de zware renovatie van een ge-
bouw in Art Nouveau-stijl. Dit ge-
klasseerd monument is bestemd om
een echt luxehotel te worden, uit-
gebaat door de keten Four Seasons.
Dit project, dat in Hongarije wellicht
zijn gelijke niet kent, kadert in een
moeilijke context en heeft bijzonder
zwaar doorgewogen op het boek-
jaar 2002 van CFE Bouw. De werf
zou in de zomer van 2003 voltooid
en aan de klant opgeleverd moeten
worden.
De hypermarkt CORA van Debrecen
werd in oktober ingehuldigd en is
meteen de zesde operatie van CFE
voor CORA in Hongarije.
IN POLENDe bouwsector in Polen is in 2001 in een fase van recessie terechtgekomen en deze situatie is in 2002 nog verergerd. Dit is
vooral te wijten aan de terugval van de investeringen.
De afgebakende en overdekte zones van het handelscentrum Carrefour in Torun werden op 5 november opgeleverd en er
werden drie andere orders ondertekend (Leclerc in Lublin, Valeo in Skawina en Orco in Warschau). Dit waarborgde een aan-
vaardbaar activiteitsniveau voor 2002 zonder echter een voldoende resultaat te ontwikkelen.
De orders die voor 2003 opgetekend werden, bieden hoop op een bevredigend herstel van dit activiteitsniveau.
Renovatie van het Gresham Palace te Boedapest (Hongarije).
Hypermarkt CORA te Debrecen (Hongarije).
26
C F E D i e n s t e n
ACTIVITEIT 2002: 33,8 miljoen EUR
VASTGOEDONTWIKKELING: 47%
BEHEER VAN GEBOUWEN: 47%
PROJECTBEHEER: 6%
De afdeling die zich bezighoudt met vastgoedontwikkeling en die tot CFE Immo werd omgedoopt, realiseerde in 2002 een
activiteitsniveau dat de verwachtingen van het begin van het jaar oversteeg.
Dit is hoofdzakelijk te danken aan de opstart van twee belangrijke projecten:
- in het Groothertogdom Luxemburg: «la Porte de l'Europe – Tour B» op het plateau van Kirchberg; 20.000 m2 kantoor-
ruimte en 18.000 m2 parkings en kelderruimten die reeds op voorhand voor een periode van 25 jaar aan de Luxemburgse
Staat werd verhuurd,
- in Brussel: de «Royale-Brialmont – Garden Scape» tegenover de Kruidtuin; een woon- en kantoorcomplex met 17 wonin-
gen en 6.200 m2 kantoorruimten; deze laatste zijn voorverkocht aan de verzekeringsmaatschappij P & V.
In Brussel, eveneens in het kader van de ruimtelijke ordening van de voormalige zone van de kazerne Rolin in Etterbeek,
werd het aan Fortis verkochte kantoorgebouw opgeleverd binnen de overeengekomen termijn en werd een nieuwe fase
voor woningen aangevat. Aan «De Tuinen van Jette»* daarentegen, is men begonnen aan een derde kantoorgebouw
«Green Land»* en een nieuwe fase voor woningbouw. Zowel in Etterbeek als in Jette, kende het verkoopritme van de wo-
ningen in uitvoering een versnelling.
In Namen heeft CFE Immo de bouw en de verkoop van een gebouw met 46 appartementen te Jambes laten opstarten en
gaat verder met de studie van diverse andere gemengde projecten voor kantoor- en woonruimte.
Tenslotte bestudeerde CFE Immo in Antwerpen een aantal belangrijke dossiers, waaronder het woonproject «'t Eilandje –
Kattendijkdok». CFE Immo is overigens vastbesloten andere projecten voor vastgoedpromotie en de ontwikkeling van vast-
goedprojecten in deze streek op te volgen.
Construction Management heeft een nieuwe wending gegeven aan zijn activiteit voor projectbeheer in samenwerking
met CFE Immo. De opdrachten voor het projectbeheer die bij Fortis Bank en Glaverbel werden verwezenlijkt, alsook de op-
drachten voor de veiligheidscoördinatie, werden tot tevredenheid van de klanten voltooid.
In het domein van gebouwbeheer, heeft Sogesmaint zijn doelstellingen verwezenlijkt en zijn positie als marktleider in
België kracht bijgezet, onder meer door nieuwe gebouwen te beheren (7 gebouwen voor IVG en 6 gebouwen voor
Intercity) en de start van twee coördinatieopdrachten voor Crédit Suisse in Luik en in Brussel voor SICAFI Befimmo.
Sogesmaint gaat bovendien voort met de ontwikkeling van zijn computertoepassingen voor een geïntegreerd beheer, met
het oog op een betere rendabiliteit en om de klanten de mogelijkheid te bieden de financiële gegevens en de vastgoedin-
formatie met betrekking tot hun gebouwen «online» te raadplegen op de site www.sogesmaint.be.
27
F u n c t i o n e l e D i r e c t i e s
Ter ondersteuning van haar activiteiten steunt CFE Bouw op een geheel van eigen functionele directies: Financiën en
Administratie, Human Resources en Algemene Diensten.
De directie van de Algemene Diensten is verantwoordelijk voor:
- de afdeling Speciale Technieken, die instaat voor de studie van aanbestedingen en werven waarvoor een specifieke know-
how in bepaalde domeinen vereist is: klimaatregeling, sanitair, elektriciteit, toegangscontrole, veiligheid en brandveilig-
heid, liften,...
- de Studie-afdeling, dat in 2002 zo'n 80% van zijn prestaties gewijd heeft aan een honderdtal lopende projecten en 20%
aan andere studies voor aanbestedingen. De meeste studies hadden betrekking op de HST-projecten in het Antwerpse,
waaronder de boortunnel tussen het Astridplein en het Damplein, het viaduct in de Antwerpse wijk «Luchtbal», de toe-
naderingstraveeën van de brug over het Albertkanaal en het zijspoor. In Antwerpen heeft de afdeling overigens meege-
werkt aan studies betreffende de uitvoeringsmogelijkheden en -varianten voor het Justitiepaleis en de werken aan de
Leien van de stad. In Brussel heeft de afdeling meegewerkt aan het kantoorgebouw Park Avenue, de gebouwen D4-D5
van de Europese wijk en heeft daarnaast interessante alternatieven uitgewerkt voor het stormbekken onder het
Flageyplein en het productiegebouw H16 van Volkswagen. De betonnen structuur van de fabriek VALEO in Polen werd
in de loop van het jaar ontworpen. De Studie-afdeling werd overigens belast met twee «ontwerp en bouw»-projecten
voor de kaaimuur van het toegangsbekken van Zeebrugge en de industriële installaties van Hydro Agri in het Nederlandse
Sluiskil. Voor het ontwerp van deze laatste werd nauw samengewerkt met de projectleiders.
K W A L I T E I T S B O R G I N G
De groep CFE werd op 6 november 2002 opnieuw gecertificeerd voor de bouwactiviteiten in de Benelux die door de pool
Bouw verricht werden overeenkomstig de nieuwe norm ISO 9001:2000.
V E I L I G H E I D S B E H E E R S Y S T E E M V C A * *
De groep CFE werd op 25 november 2002 ook opnieuw gecertificeerd voor de hierboven vermelde activiteiten, overeen-
komstig de VCA**-regels – versie 2000/03.
28
ARBEIDSONGEVALLEN IN DE POOL BOUW
0
20
40
60
80
100
2002200120001999
48,28
89,9
51,48
81,48
45,47
74,29
40,91
Fg
nat. gem.
0
1
2
3
4
5
6
7
2002200120001999
2,272,09
2,31
1,89
2,49
2,112,27
nat. gem.
Eg
Evolutie van de frequentiegraad Evolutie van de ernstgraad
P R E V E N T I E O P H E T W E R K
In de loop van 2002 werd de gunstige evolutie van 2001 voortgezet. Er werd een gevoelige daling van de frequentiegraad
vastgesteld, alsook een lichte verbetering van de ernstgraad.
Dankzij een dynamische strategie ter preventie van de risico's, was het in 2002 mogelijk om gerichte acties ter promotie van
de veiligheid op het werk in te voeren. We denken hierbij vooral aan de analyse van de risico's die gepaard gaan met de
werken vanaf de fase van de aanbesteding, de kwalitatieve evolutie van de veiligheidsprestaties van onze onderaannemers
en de informatie en de vorming van het personeel.
29
2002 2001 2000
327,2 359,7 307,8
POOL
BAG
GERW
ERKE
N EN
MIL
IEU OMZET ORDERBOEK OP 1 JANUARI
in miljoenen EUR in miljoenen EUR
Deze pool bestaat uit twee maatschappijen van ongelijke grootte, die allebei in de rekeningen van de groep
worden geconsolideerd volgens de proportionele methode:
- de groep DEME (omzet 2002 aan 100%: 677,2 miljoen EUR), waarvan CFE 47,76% in handen heeft.
De controle over DEME is gelijk verdeeld tussen CFE en de holding AvH.
- de maatschappij OVMB (omzet 2002: 7,5 miljoen EUR) is voor 49% in handen van CFE via haar dochte-
ronderneming CEM (100% CFE), en voorts van de milieuholding van het Vlaamse Gewest (VMH), waar-
mee een aandeelhouderspact is afgesloten dat het dagelijks bestuur van OVMB toevertrouwt aan CFE.
De baggerboot «Amazone» in actie in de Malediven.
2003 2002 2001
524,0 609,3 607,3
30
D E M E
OMZET
in miljoenen EUR
(*) 1e halfjaar 38,98%
2e halfjaar 47,76%
(**) jaar 47,76%
ORDERBOEK OP 1 JANUARI
in miljoenen EUR
(**) 47,76%
2002 2001 2000
323,5 (**) 355,4 (**) 303,6 (*)
2003 2002 2001
521,2 (**) 606,4 (**) 605,3 (**)
Milieuwerken16,1%
Diverse anderewerken5,6%
Onderhouds-baggerwerken19,1%
Infrastructuur-baggerwerken59,2%
Van links naar rechts: Jos Van Ijseldijk, Alain Bernard, Patrick Demoor, Theo Van De Kerckhove, Jan Schouten, Marc Maes, Marcel Van Bouwel, Christian Van Meerbeeck, Marc Stordiau, Philip Hermans.
Activiteit van DEME in 2002Uitsplitsing van de omzet per activiteit
In 2002 ging de DEME n.v. holding (Dredging, Environmental and Marine Engineering n.v.) verder met het financieel beheer
en de operationele coördinatie van de activiteiten van zijn dochterondernemingen en filialen, zijnde de volgende operatio-
nele eenheden en gespecialiseerde aannemers:
• Dredging International n.v. (DI) en Baggerwerken Decloedt & Zoon n.v.
• Tideway Marine and Offshore Contractors b.v.
• Dredging International Asia Pacific Pty Ltd (DIAP)
• DEME Environmental Contractors n.v. (DEC)
• DEME Building Materials n.v. (DBM)
• Ecoterres n.v.
• Scaldis Salvage en Marine Contractors n.v.
• IPEM n.v.
• Power@Sea n.v. en C-Power n.v.
31
In 2002 speelde de groep DEME verder haar vooraanstaande rol als een toonaangevende internationale groep voor bagger-
en waterbouwkundige werken. DEME bleef optreden als penvoerder en/of actieve partner in de uitvoering van een aantal
megabagger- en opspuitingswerken in het Verre Oosten. In het tweede semester van 2002 werden deze belangrijke bag-
ger- en opspuitingswerken geconfronteerd met de tijdelijke sluiting van de zandwinzones in Maleisië en Indonesië. In
Indonesië werd DEME’s sleepzuiger «Lange Wapper» met een capaciteit van 13.700 m3 in beslag genomen gedurende meer
dan 6 maanden. Deze ongelukkige situatie werd begin 2003 opgelost. De werken op het Jurong-project werden echter
reeds in november 2002 hervat.
Partnerschap
DEME heeft consequent zijn strategie met betrekking tot het ontwikkelen van zogenaamde nieuwe «thuislanden» verder-
gezet. Dit heeft geleid tot doorbraken in Frankrijk, Rusland, de Perzische Golf, Scandinavië/Duitsland, het Caraïbisch gebied
en Australië. Parallel met dit thuislandbeleid onderstreept DEME zijn traditionele partnerfilosofie door te streven naar
actieve samenwerking met hoofdaannemers en partners op alle continenten. Met name in Frankrijk is veel synergie ontdekt
tussen het potentieel van de groep DEME en Franse klanten, hoofdaannemers en partners: het Le Havre 2000 havenproject
in joint venture met bedrijven van de groep VINCI, het O.G.G.S.-pijpleidingsproject voor ETPM in Nigeria, de Hazira-op-
spuitingswerken voor de bouw van een werkplatform voor Bouygues in India, het Soyo-havenuitbreidingsproject voor
Bouygues Offshore (Saipem Frankrijk), steenstorting voor het Canyon Express Development Project voor TotalFinaElf in de
Golf van Mexico, pijpleidingsstabilisatiewerken in de Noordzee voor Technip Coflexip Offshore en Stolt Offshore (ETPM) zijn
interessante resultaten van dit beleid.
Milieu en bouwmaterialen
Zowel DEC n.v. (DEME Environmental Contractors) als DBM n.v. (DEME Building Materials) bieden een bijkomende steun
voor de internationale strategie van DEME. DEC heeft bevestigd dat het een vooraanstaande rol speelt op de Europese
milieumarkt. DBM heeft commerciële en technische initiatieven ontwikkeld in de zand- en grindwinning, verwerkings- en
toeleveringsmarkt in Noord Europa.
Nieuwe investeringen
Als verdere steun voor onze internationale activiteiten zijn in 2002 twee nieuwe DEME-baggerschepen in de vaart gebracht.
De grindsleepzuiger «Charlemagne» met een capaciteit van 5.000 m3 en de sleephopperzuiger «Uilenspiegel» met een
capaciteit van 13.700 m3. Bovendien is nog een nieuwe sleephopperzuiger besteld met een capaciteit van 5.400 m3. Deze
nieuwe sleepzuiger zal begin 2004 in gebruik worden genomen.
Het onder DEME gespecialiseerde waterbouwkundig bedrijf Hydro Soil Services (HSS) bouwde het nieuwe veelzijdige hef-
platform «Vagant» met een capaciteit van 1.000 ton voor onmiddellijk gebruik op een groot offshore-windmolenparkpro-
ject in Samsoe, Denemarken.
32
I . B A G G E R - E N M A R I T I E M E W E R K E N
1.1. BENELUX ACTIVITEITEN
België
- DI en Baggerwerken Decloedt gingen verder met de onderhoudsbaggerwerken in de Noordzee, in de toegangsgeulen
naar de havens van Zeebrugge, Oostende, Nieuwpoort en Blankenberge, in de Schelde en in de toegangsgeulen naar de
Antwerpse sluizen.
- In en om Antwerpen is de tweede en derde fasen uit van de uitdieping van het Delwaidedok om onderwatercellen te
creëren voor de waterberging van vervuild slib.
• DI kreeg de tweede fase toegewezen om 140.000 ton zwaar vervuild slib van het «Schijn» te baggeren en te verwerken.
Al het vervuilde slib zal worden verwerkt in het slibrecyclagecentrum van Krankeloon dat door DEC wordt gerund.
• In de buurt van het Deurganckdok is DI, als lid van het consortium «Combinatie Kallo», belast met de bouw van een
dwarsdijk in het kader van het dempen van het Doeldok.
- In Gent is de tweede fase van de baggerwerken voor de bouw van het Kluizendok gestart.
- In Brussel kreeg DI de tweede bagger- en verwerkingsfase toegewezen van zwaar vervuild slib uit de Brusselse haven.
- In Oostende kreeg DI het eerste contract voor de bouw van een nieuwe binnenhaven in Plassendale, met de bouw van
een kademuur, het uitbaggeren van het havendok en de aanleg van een industriegebied.
- In Zeebrugge:
• In de westelijke buitenhaven werden grondwerken en hydraulische werken voortgezet als onderdeel van het project om
de nieuwe STORA terminal in een industriegebied onder te brengen.
• Er is een nieuw contract toegewezen voor het uitdiepen van de toegang naar de haven van Zeebrugge, de buitenhaven
en het centrale deel van de
binnenhaven in het kader van
het uitdiepingsprogramma tot
46 voet (14,6 m).
- Langs de Belgische kust:
• DI kreeg, in joint venture, de
tweede fase van het contract
voor de berging van verschil-
lende wrakken.
• DI en HSS hebben de bouw
van een onbemand radarsta-
tion afgewerkt op de
Oostdijckbank voor de
Belgische kust.
- Onderhoudsbaggerwerken op
het kanaal Brussel-Charleroi
gingen gewoon door. Het ge-
baggerde slib wordt vervoerd
naar een slibopslagplaats nabij
Tubize, geëxploiteerd door
Ecoterres.
- Uitdiepingswerken werden
door DI, in joint venture, Onderhoudsbaggerwerken op het kanaal Brussel-Charleroi.
33
uitgevoerd in verschillen-
de secties van de Maas
tussen Dinant en de
Franse grens. Samen
houden deze contracten
in dat er 660.000 m3
grind en 58.000 m3 rots
wordt gebaggerd. HSS
neemt de rotsbreekwer-
ken in dit contract voor
zijn rekening.
Nederland
- DI voltooide de opho-
gingswerken voor de
bouw van een 12 km
spoorlijn voor de
Betuweroute tussen
Valburg en Kesteren.
- Eind 2002 kreeg DI, als penvoerder van een consortium, het contract voor berging en ontmanteling van 38 wrakken uit
de vaargeul van de Schelde. Deze uitgebreide wrakkenruimingswerken zullen ongeveer twee jaar in beslag nemen.
- Met zijn maxi-boorinstallatie voor horizontale telegeleide boringen was HSS betrokken bij de plaatsing van een water-
pijpleiding in Barendrecht.
1.2. INTERNATIONALE ACTIVITEITEN- In Frankrijk:
• De toewijzing van de eerste fase van een groot 5-jaren herstelplan om de toenemende sedimentatie in het bekken van
Arcachon te stoppen. Onze bemanning werd ook gevraagd om de vervuiling van de zone van Arcachon te voorkomen
ten gevolge van de
schipbreuk van de
«Prestige».
• Het belangrijke project
Le Havre Port 2000 ging
eind januari 2002 van
start. Er zal een nieuwe
containerterminal wor-
den gebouwd buiten het
huidige havengebied,
meer bepaald in het
estuarium van de Seine.
DI won, in joint venture
met de groep Vinci, het
contract voor de bouw
van de golfbrekers en
voor de realisatie van de
toegangsgeul en het
zwaaidok. Voor dit pro-
ject moet 28 miljoen m3
zand en 17 miljoen m3
grind worden gebag-
gerd. De werken moeten
Luchtfoto van de werken in uitvoering voor het project Le Havre Port 2000 (Frankrijk).
Nieuw windmolenpark in Samsoe (Denemarken).
34
eind 2004 voltooid zijn.
• Eind 2002 kreeg DI een
nieuw contract in Le
Havre. Dit contract omvat
de bouw van een over-
loopdijk in het estuarium
van de Seine. Deze golf-
breker wordt gebouwd
met grind dat uit het «Port
2000»-gebied is gebag-
gerd. Het zal het eerste
element zijn van een glo-
baal milieuproject om het
Estuarium van de Seine en
haar moddervlakten te re-
habiliteren.
- In Duitsland,
• De DI-dochtermaatschappij Nordsee kreeg, in joint venture, de jaarlijkse onderhoudsbaggercampagne 2002 toegewezen
voor de Eems. In september 2002 werd dit contract verlengd tot eind 2003.
• In het najaar 2002 kreeg Nordsee een baggercontract in de haven van Hamburg.
- In Denemarken,
• De combinatie DI-HSS kreeg een sleutel-op-de-deur-contract voor de bouw van een 23 Mw offshore-windpark in
Samsoe. Voor de uitvoering van dit project, dat eind 2002 werd voltooid, werden de grootste ooit geheide stalen mono-
palen
(4,5 m diameter – 270 ton elk) geplaatst vanop het nieuwe hefplatform «Vagant» van HSS.
- In Italië heeft SIDRA een aantal opdrachten uitgevoerd, nl.:
• Bouw van een nieuwe 400 m kademuur in betonblokken in Crotone. Het project omvat zowel baggerwerken als berging
van een groot wrak.
• De bouw van een nieuwe jachthaven in Castilloncello.
• Strandopspuitingswerken in Poetto (Sardinia).
• Strandverbeteringswerken in Maronti op het eiland Ischia.
- In Spanje
• DI was betrokken bij het uit-
diepen van de toegangsgeul
tot de haven van Huelva.
• In de haven van Barcelona
werd een dijk afgebroken in
joint venture met Scaldis.
• Eind 2002 baggerde DI de
sleuf voor de bouw van een
nieuwe terminal in «La
Cabezuela» in de haven van
Cadiz. Dit was de eerste bui-
tenlandse opdracht voor
onze nieuwe sleepzuiger
«Uilenspiegel». Het werk zal
in 2003 worden voltooid.
• Strandopspuitingswerken
werden uitgevoerd in
Strandverbeteringswerken op het eiland Ischia (Italië).
Baggerwerken voor Shell Nigeria voor de strandoversteek van een gaspijpleiding.
35
Campello (Alicante),
Salinas en op de Balearen.
- In het Verenigd Koninkrijk
en Ierland was HSS actief
in de volgende projecten:
• Directionele boorwerken
voor de installatie van een
gaspijpleiding onder de
Severn in Bristol.
• Offshore zeefunderings-
werken in Scarborough en
Newport, waar een HSS
hefplatform oeverbescher-
mingswerken ondersteun-
de en de renovatie van de
ingang tot een zeesluis uit-
voerde.
• Hefsteun voor zeeheiwerken voor een nieuwe pier in Dover.
• Boor- en explosiediensten voor de aanlanding van een gaspijpleiding te Corrib in Ierland.
• Belangrijke kaaimuurherstel- en verdiepingswerken in Southampton.
- In Algerije werd een onderhoudsbaggerproject uitgevoerd door SIDRA, dochtermaatschappij van DEME, in de haven van
Skikda.
- In Nigeria,
• Diverse onderhoudsbaggerwerken werden voortgezet voor rekening van de olie- en gasindustrie.
• DI voerde de baggerwerken uit voor een aanlanding en de kofferdamwerken voor de strandoversteek van de 32” gaspijp-
leiding i.v.m. het O.G.G.S. (Offshore Gas Gathering System) Project voor Shell Nigeria, als onderaannemer van Stolt
Offshore van Frankrijk.
- In Ghana ging DI verder met de uitvoering van het belangrijke zogenaamde «Korle Lagoon Ecological Restoration Project».
- In Angola voltooide DI de baggerwerken van de Pululu vaargeul, toegang van de Kongorivier naar de logistieke basis van
Soyo.
- In Guinea,
• Voerde DI onderhoudsbaggerwerken uit in de haven van Kamsar voor rekening van de Compagnie des Bauxites de
Guinée.
• Eind 2002 kreeg DI een contract voor onderhoudsbaggerwerken in de haven van Conakry.
De werken zijn gepland voor begin 2003.
- In India was DI betrokken bij de volgende werken:
• Bagger- en opspuitingswerken voor de bouw van Seabird Naval Base (Karwar).
• DI voltooide de opspuiting van een werkplatform, inclusief de aanleg van dijken, voor de bouw van de Hazira LNG
Terminal.
- In de Malediven legde DI, in nauwe samenwerking en onder leiding van IPEM, de laatste hand aan 3 contracten voor het
Hulhumale landaanwinnings- en kustinfrastructuurproject. De werken omvatten baggeren, opspuiten, bouw van een
2 km golfbreker en een 800 m kademuur van damplanken.
- In Venezuela voerde DI, in joint venture, onderhoudsbaggerwerken uit van de Orinoco Interior and Exterior voor rekening
van I.N.C.
Landaanwinnings- en kustinfrastructuur-project te Hulhumale (Malediven).
36
- In de Bahamas, won eind 2002 DI van Freeport Container Port Ltd, het contract voor het verdiepen van de privé-haven
van Hutchinson in Freeport.
- In Singapore ging DIAP in joint venture verder met het landaanwinningsproject in Singapore, het grootste in zijn
soort ooit: Jurong Island Fase 4 – optie 2.1 en Tuas View Extension. Deze fase omvat 550 miljoen m3 opspuiten en
25 miljoen m3 baggeren.
- In Hongkong,
• Nam DIAP deel aan de eerste fase van het grote landwinningswerk om in Penny’s Bay een oppervlakte van 250 ha te
creëren voor de bouw van een Disney World Theme Park. De werken, 62 miljoen m3 slib baggeren en 80 miljoen m3 zand
opspuiten, werden voltooid in december 2002.
• De bouw en het beheer van de «Contaminated Mud Pit IV» werd in joint venture verdergezet.
- In de Filippijnen voltooide DI de eerste baggerfase en schoonmaak van de Pasig Rivier.
- In Australië sleepte DREDECO de volgende contracten in de wacht:
• Baggerwerken in de Coomera rivier (Queensland).
• Een derde onderhoudsbaggercampagne in de toegang tot Karumba (Noord-Australië).
• Baggeren van hard materiaal voor uitdieping van de haven van Port Hedland.
- In Papoea Nieuw-Guinea ging DREDECO verder met een bagger- en milieurehabilitatieproject voor het bedrijf OK Tedi
Mining Ltd.
1.3 TIDEWAY MARINE AND OFFSHORE CONTRACTORS BVSteenbestortingen
In 2002 voerde Tideway steenstortingen uit voor de bescherming en de stabilisatie van pijpleidingen of kabels en stabilisa-
tiewerken voor rekening van diverse grote offshore pipeline-aannemers en olie- en gasbedrijven.
D.P. valpijpschip «Seahorse», met een laadvermogen van ongeveer 18.500 ton, was vooral actief ten noorden van Port Said
voor de kust van Egypte, voor de GUPCO (Gulf of Suez Petroleum Company), op de Oostkust van Canada, waar Husky Oil
ze inzette voor uitgraving van de glory holes voor het White Rose Field, op het Terra Nova Field, 200 km ten westen van
St-John’s, Newfoundland voor Petro-Canada.
D.P. valpijpschip «Rollingstone», met een laadvermogen van ongeveer 11.500 ton, was actief in Trinidad, de Bahamas en
de Golf van Mexico voor BP en TotalFinaElf
In het Noordzeegebied voerden beide schepen meer dan 15 grote steenstortcontracten uit in Noord-West Europese wate-
ren.
Aanlandingsbouwwerken
In het jaar 2002 werden volgende aanlandingsprojecten met succes voltooid:
- Als onderaannemer van Saipem voor Agip/Gasprom, bouw van twee aanlandingen in de Zwarte Zee van Djubga
(Rusland) tot Samson (Turkije).
- In consortium met Pierse en McAlpine, de installatie van een 10 km lange 56” rioolpijpleiding doorheen Dublin Bay
(Ierland).
- Voor BP, aanlandingswerken op het Bombax Development Project nabij Galeota Point (Trinidad).
- Als onderaannemer van Allseas voor het Enterprise Oil/Corrib Gas Development project, aanlandingswerken voor een
20” gaspijpleiding.
SCALDIS SALVAGE AND MARINE CONTRACTORS n.v.
Scaldis Salvage and Marine Contractors, waarin DEME een aandeel heeft van 55%, was actief op diverse belangrijke wrak-
bergingsprojecten en zware maritieme hefoperaties in heel Europa.
37
I I . M I L I E U A C T I V I T E I T E N : G R O N D R E I N I G I N G S W E R K E N
DEC, de milieuspecialisten van de groep DEME waren in het jaar 2002 betrokken bij volgende contracten en werken:
2.1. BELGIË- Voltooiing van de slibbehandelings- en bergingssite van Fasiver in Gent.
- Sanering van zones A en B van de huisvuilstortplaats Hooge Maey in Antwerpen.
- Behandeling van met cyaniden en arseen vervuild grondwater in het Kluizendok in Gent.
- Meerdere in-situ-grondreiniginingswerken werden voortgezet.
- Van verschillende oliemaatschappijen werden langetermijn contracten verkregen voor de grondsanering van tankstations.
- Uitgraving van vervuilde grond in Zedelgem en verwerking op de GRC in Kallo.
- Voltooiing van de installatie van een stortoverkapping op het gemeentestort van huisafval IOK Olen.
- Uitbreiding van de monobergingsplaats voor vervuild slib, Silvamo, in Kortemark.
- Ten slotte werd het jaar 2002 gemarkeerd door een drukke bedrijvigheid op de DEC sediment- en slibrecyclagecentra van
Ruisbroek en Krankeloon en op het DEC grondrecyclagecentrum van Kallo (GRC). In Ruisbroek werd de nieuwe N-Viro in-
stallatie in maart 2002 in bedrijf genomen. Zo’n 25.000 ton organisch rioolslib is al in een eersteklas-kunstmest omgezet.
2.2. INTERNATIONALE ACTIVITEITEN- In Nederland (de Vries & van de Wiel) waren volgende projecten relevant:
• Baggeren van vervuild materiaal uit de «Bergsche plassen» in Rotterdam.
• Diverse milieuprojecten in Den Helder, Haarlemmermeer, Etten-Leur en Groningen. Het baggermateriaal ging grotendeels
naar de eigen recyclageinstallaties van de Vries & van de Wiel.
• Inzet van de bakkenlosser «Texel» voor het «Pannerdensch Kanaal»-tunnelproject (in samenwerking met CFE).
• Voltooiing van het grootschalige dijkreconstructieproject van de Ramsdijk.
- In Italië gingen de in-situ-bodemremediëringswerken in Genova, Fegino en Lecce ononderbroken door.
- In Bulgarije voltooide DEC met succes de bouw van een nieuwe afvalslikvijver voor een industriële klant, en de remedië-
ring van een oud slakkenstort in Pirdop.
- De remediëringswerken van een oude gasfabriek in de Dublin Docklands in Ierland werden verdergezet. Dit is één van de
grootste bodemsaneringsplannen in Europa. De in-situ-remediëringsactiviteiten lopen parallel met export van vervuilde
grond naar het grondrecyclagecentrum van DEC in Kallo, België. De werken zullen eind 2003 voltooid zijn.
- In Spanje zijn 2 nieuwe projecten aan
DEC toegewezen: baggeren, verwer-
king en veilige opslag van zwaarvervuil-
de sedimenten in Aviles en immobilisa-
tie van vervuilde baggerspecie in
Valencia.
- Het Kanaaleiland Guernsey verlaat zich
op de expertise van DEC om PCB en TBT
gecontamineerde havensedimenten te
behandelen.
2.3 ECOTERRESEcoterres richtte zich op het Waalse en
Brusselse Gewest in België en op het noor-
delijk deel van Frankrijk. De maatschappij
is erin geslaagd om haar groeiende positie
als milieuspecialist te bevestigen.Sanering van de huisvuilstortplaats Hooge Maey in Antwerpen (België).
38
De belangrijkste realisaties zijn:
• De sanering en rehabilitatie van 5 belangrijke storten (3 in België en 2 in Frankrijk).
• In-situ-bodemremediëringswerken, uitgevoerd voor privé-klanten (Gaz de France, SNCB, GlaxoSmithKline, Belgisch
Leger, Netrel, Thermocalor, Intradel, Spaque enz.) in België en Frankrijk.
• De nieuwe Ecoterres slibbergingssite in Tubize (vermogen 150.000 m3/jaar)
I I I . B O U W M A T E R I A L E N
De nieuwe 5.000 m3 grindsleepzuiger «Charlemagne» kwam eind januari 2002 in de vaart voor DBM. Tijdens zijn eerste
werkjaar baggerde de «Charlemagne» meer dan 1,7 miljoen ton grind en loste dit droog op de kade van diverse havens.
In oktober 2002 werd een nieuwe grindverwerkingsfabriek geopend op de Afrikaterminal in Hamburg. Deze hightech ver-
werkingsfabriek met een capaciteit van 200 ton/uur wordt door DBM geëxploiteerd samen met lokale partner OAM
Baustoffe GmbH. Het zeegrind voor Hamburg wordt gebaggerd met de «Charlemagne» uit het concessiegebied
Weissebank, waarvoor OAM-DEME Mineralien tot 2040 een ontginningsvergunning heeft verkregen.
Samen met lokale partners is een nieuw Frans bedrijf, Europ Agrégats s.a., opgericht om de zone Noord-Frankrijk (Pas-de-
Calais) te bestrijken. In Santes, de binnenhaven van Lille, en Béthune exploiteert Europ Agrégats opslagfaciliteiten voor een
vlotte levering aan zijn klanten.
In de Sloehaven van Vlissingen (Nederland) is er een belangrijke zeegrindterminal in aanbouw voor rekening van DBM. Hij
omvat een aanlegplaats voor de «Charlemagne», een lostransportband en een materiaalopslagruimte van 80.000 ton voor
het ruwe grind, en een zandwas- en grindbehandelingsinstallatie. Deze terminal zal in de eerste maanden van 2003 ope-
rationeel zijn.
In 2002 hervatte DBM ook de levering van zand aan de betoncentrale voor de bouw van het Deurganckdok op de linker-
oever van de haven van Antwerpen. Deze activiteiten zullen nog minstens twee jaar doorgaan.
I V. C O N C E S S I E S E N H A V E N O N T W I K K E L I N G
IPEM (International Port Engineering en Management)
In de Dinh Vu Economische Zone (DVEZ) in Hai Phong, Vietnam, begonnen zowel het Vietnamese staatsoliebedrijf
PetroVietnam als Proconco, dochteronderneming van de Franse groep EMC, met de bouw van grootschalige operatiecen-
tra in 2001. Het DVEZ-project omvat de ontwikkeling van een laaggelegen land van meer dan 1.000 ha in een modern in-
dustriepark en diepzeehaven. De diervoederfabriek van Proconco is operationeel en de haven voor aanvoer van vloeibare
stoffen werd voltooid zodat tankers konden aanmeren voor de petrochemische klanten. De significante successen die in
2002 met het DVEZ-project werden behaald, illustreren de strategische waarde van het project op lange termijn.
Reeds in 2001 werd, met een actieve samenwerking van IPEM, het partnerschap voor het «Zuiderzeehaven – Kampen»-pro-
ject opgericht, waarin de openbare en privé-sector evenwaardig vertegenwoordigd zijn. Het project omvat de ontwikkeling
van een nieuwe haven in combinatie met een industriepark langs de IJssel in Nederland. De bouwwerken zouden kunnen
beginnen in de tweede helft van 2003.
Het jaar 2002 zag ook de succesvolle voltooiing van het Hulhumale Land Reclamation and Development Project in de
Malediven. IPEM regelde een volledig financieringspakket voor dit sociale woningbouwproject.
De grindsleepzuiger «Charlemagne» die zand aanvoert in de haven Oostende (België).
40
POWER@SEA
De groep DEME benadrukt zijn engagement t.o.v. een groener Europa via zijn concessiespecialist Power@sea. Deze maat-
schappij zal de expertise van de groep concentreren op het gebied van offshore-windparken en zal deelnemen aan conces-
sies als mede-initiatiefnemer of als mede-concessionaris in gebruiksklare projecten.
Power@sea onderzoekt en analyseert een groot aantal potentiële offshore-windenergieprojecten in Groot-Brittannië,
Frankrijk, Duitsland, Noord-Europa, alsook voor de Belgische kust (C-power-project).
41
O V M B
OMZET ORDERBOEK OP 1 JANUARI
in miljoenen EUR in miljoenen EUR
In 2002 is de activiteit van OVMB, Oostvlaams Milieubeheer n.v., meer dan bevredigend geweest. De solidificatie-installatie
verwerkte immers 19.500 ton afval en op de deponie werd meer dan 173.000 ton afval gestort.
Het 100%-omzetcijfer bedroeg 7,5 miljoen EUR (8,8 miljoen EUR in 2001), met een netto-opbrengst van 2 miljoen EUR
(1,6 miljoen EUR in 2001).
Er is een studie lopende betreffende de aanleg van laguneringsvelden en de opslag van drooggelegd baggerslib op de site.
De eerste financiële vooruitzichten zijn bemoedigend en het project kan in de loop van 2003 concreet vorm krijgen in
samenwerking met een gespecialiseerde industriële partner.
Voor 2003 wordt een lichte daling van de activiteit verwacht die te wijten is aan de hervorming van de vennootschapsbe-
lastingen die van toepassing is op OVMB en bepaalt de fiscale niet-aftrekbaarheid van de gewestelijke milieuheffingen.
2002 2001 2000
3,7 4,3 4,2
2003 2002 2001
2,8 2,9 2,0
Solidificatie-eenheid van OVMB te Gent.
Van links naar rechts:Marc Balcaen (directeur-generaal van OVMB) enMarc Van Oye (bestuurder-directeur van CEM).
V A N D E R H O Y D O N C K S E N G E M A
OMZET ORDERBOEK OP 1 JANUARI
in miljoenen EUR in miljoenen EUR
2002 stond voor VANDERHOYDONCKS ENGEMA in het teken van de effectieve invoering van de decentralisering, waarbij
op elk niveau van de hiërarchie in de maatschappij meer verantwoordelijkheid werd toegekend.
2002 is voor de pool Elektriciteit van CFE een contrastrijk jaar geweest. Naast de bevredigende prestaties van
Nizet en de afdelingen Laagspanning en Spoorwerken van Vanderhoydoncks Engema, wordt in deze maat-
schappij een beduidend verlies vastgesteld voor de afdeling Algemene Elektriciteitswerken. Dit geeft aanlei-
ding tot een herdefinitie van onze strategie in deze activiteitensector, waarbij wij ons de vraag moeten stellen
of we over de nodige kritische omvang beschikken.
OMZET ORDERBOEK OP 1 JANUARI
in miljoenen EUR in miljoenen EUR
EVOLUTIE VAN HET PERSONEELSBESTAND OP 31 DECEMBER
43
POOL
ELE
KTRI
CITE
IT
2002 2001 2000
45,6 46,4 42,0
2003 2002 2001
25,9 28,2 24,8
2002 2001 2000
Bedienden 119 122 116
Arbeiders 338 352 355
2002 2001 2000
19,5 22,0 17,6
2003 2002 2001
12,0 19,6 15,9
De directieploeg van Vanderhoydoncks Engema(van links naar rechts):Carine Vandevijvere (hoofd personeelsdienst),Bruno Lambert (directeur afdeling laagspanning),Luc Vandeputte (bestuurder-directeur generaal),Jean-Pierre Borghmans (directeur afdelinghoogspanning), Jean-Paul Coch (directeurafdeling spoorwerken), Joris Bekaert (financieelen administratief verantwoordelijke).
44
Vorig jaar werd een teleurstellend resultaat geboekt voor de afdeling Algemene Elektriciteitswerken. Hoewel in 2001 een
herstel ingeleid werd, is het niveau van de activiteiten teruggevallen tot dat van 2000. Een mager orderboek, ten gevolge
van een weinig gunstige marktsector, is één van de factoren die dit verschijnsel verklaren.
Voor de andere afdelingen was het activiteitsniveau in 2002 bevredigend.
Wat betreft de elektrische luchtlijnen en ondergrondse lijnen, voldoet de activiteit van de afdeling Laagspanning aan de ver-
wachtingen en zijn er goede groeiperspectieven. De afdeling Hoogspanning daarentegen, behaalde het verwachte resul-
taat niet.
Via haar diensten Bovenleidingen en Seinwerken werd voor de afdeling Spoorwerken een forse vooruitgang geboekt.
Het aanhoudend en bewust investeringsbeleid van de afgelopen drie jaren, stelde de groep in staat om de gewenste uit-
voeringskwaliteit aan de klant te bieden en om in te spelen op nieuwe belangrijke markten, zoals de verlenging van de HST-
lijnen naar de Nederlandse en Duitse grenzen en het toekomstige Brusselse gewestelijk expresnet.
De belangrijkste referenties zijn:
Algemene Elektriciteitswerken
- Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA)
- Vlaams Administratief Centrum in Hasselt
- Opslaghal IKEA in Genk
- Noord-Zuidverbinding Centraal Station Antwerpen
Spoorwerken
- Externe elektriciteitswerken Antwerpen-Centraal Station/Ekeren
- Werken aan de bovenleidingen in het station Guillemins te Luik
- HST-lijn Brussel-Keulen, deelvak tussen Leuven en Ans (bovenleidingen)
- Vormingsstation in Schaarbeek (bovenleidingen)
Hoogspanning
- 380kV-lijn Beerst / Kokzijde
Laagspanning
- voor Electrabel, plaatsing van lijnen en kabels van laagspanning en teledistributie in de provincie Luxemburg.
Algemene elektriciteitswerken voor het OMOB-gebouw te Hasselt.
N I Z E T
OMZET ORDERBOEK OP 1 JANUARI
in miljoenen EUR in miljoenen EUR
Het boekjaar 2002 werd gekenmerkt door een hoog activiteitsniveau en door een verbetering van de resultaten.
Dankzij de stopzetting (in de loop van maart 2002) van de activiteiten van zijn vestiging in Lodelinsart slaagde Voltis
(Electronizet) erin om een licht positief resultaat te behalen. De sanering van de kostenstructuur verwezenlijkt in 2002 zou
in 2003 een betere rendabiliteit moeten waarborgen voor deze maatschappij die gespecialiseerd is in de distributie van elek-
trische uitrustingen voor vakmensen en het grote publiek.
Nizet Entreprise stelt momenteel meer dan 20 ingenieurs en 185 elektriciteitsarbeiders te werk en stemt zich met dezelfde
belangstelling af op de industriële, elektromechanische en tertiaire markten, waarbij steeds zeven dagen op zeven een
nooddienst gewaarborgd wordt.
De activiteit van Nizet Entreprise als elektrisch installateur werd in alle afdelingen sterk ondersteund. De positieve evolutie
van de omzet tijdens de afgelopen jaren is te danken aan het steeds groter wordend marktaandeel in de «industrie» en de
«elektromechanica».
De bestelling van de renovatiewerken aan de Brusselse Zuidtoren* heeft een bijzonder positieve invloed op het orderboek
van Nizet Entreprise voor de komende vier jaar.
Vermeldenswaardig onder de werven voor 2002 die bijgedragen hebben tot de omzet van Nizet Entreprise zijn:
- Voor de Tertiaire afdeling:
• Nieuwe elektrische installatie in het station van Namen (ontvangsthal voor bezoekers en loketten);
• Aanpassings-, renovatie- of verbouwingswerken in het ziekenhuiswezen in Wallonië (Jolimont, Braine-l'Alleud, CHU in
Charleroi, Eupen, St-Vith) en Brussel (St-Jan, Edith-Cavell, Leopoldpark, Baron Lambert, St-Michel, Brugmann) en het
W. Lennox-centrum in Ottignies;
• Elektrische installatie in nieuwe kantoorgebouwen, zoals Clairvaux in Louvain-la-Neuve, Gavimmo in Braine-l'Alleud en
45
2002 2001 2000
26,1 24,5 24,4
2003 2002 2001
13,9 8,6 8,9
Van links naar rechts: Roland Hallot(verantwoordelijke verkoop Nizet), YvesPerseneire (verantwoordelijke verkoop Voltis),Thierry Markey (verantwoordelijke productie),Christian Van Hamme (bestuurder-directeur), YvanGeorgery (verantwoordelijke administratie,financiën en human resources), Philippe Flock(verantwoordelijke inkoop).(Alain Dumont afwezig).
46
Rolinruimte in Brussel;
• Volledige renovatie van de elektrische installaties in kantoorgebouwen, zoals het gebouw Glaxo SmithKline in Genval,
Fonsoc in Brussel en verschillende werken voor AGF en Fortis;
• Bouw van nieuwe onderzoekslaboratoria voor de Vrije Universiteit (ULB) in Charleroi;
• Verbouwing van het zwembad van Etterbeek.
- Voor de afdeling Industrie:
• Elektrische installatie CCTV, controle indringing en brand bij Soenen;
• Elektrische installatie voor de explosieve zone van een nieuwe productie-eenheid bij Omnichem;
• Installatie van een nieuwe eenheid bij UCB;
• Installatie (distributie middelhoge spanning en laagspanning en verlichting) in verschillende productiehallen.
- Voor de afdeling Kleine werken en onderhoud:
• Installatie van verlichting en verdeelborden voor de UCL in Louvain-la-Neuve;
• Installatie van verlichting bij DPF in Courcelles;
• Nieuwe installatie en remodeling bij Mestdagh;
• Volledige installatie van de winkels van Brico;
• Diverse inrichtingen in ziekenhuizen.
- Voor de afdeling Werkplaatsen:
• Realisatie van laagspanningsborden en kasten met telebeheer voor AGF, CIBE, Régie de Wavre, NMBS, Electrabel
Customer Service, Delhaize, Q8.
- Voor de afdeling Elektromechanica:
• Realisatie van het 400Hz-netwerk voor BIAC*;
• Verschillende elektromechanische werken in pomp-, meet- en zuiveringsstations;
• Realisatie van installaties voor middelhoge spanning en laagspanning in het station van Namen, BIAC.
Nieuwe elektrische installatie in het station van Namen. Ontvangsthal voor bezoekers en loketten.
47
C O R P O R A T E G O V E R N A N C E
R A A D V A N B E S T U U R
SAMENSTELLING VAN DE RAAD VAN BESTUUR
(op 31 december 2002) Ambtstermijn eindigt op de GAV (**) van
Philippe DELAUNOIS, Voorzitter (*) 2006
Voorzitter van de Raad van bestuur van
MEDIABEL
Voorzitter van de groep CARMEUSE
Hervé TRICOT 2005
Gedelegeerd bestuurder
Dirk BOOGMANS (*) 2003
Directeur-generaal van de GIMV
Christian LABEYRIE 2003
Financieel directeur van VINCI (Frankrijk)
Alain PHILIPPSON (*) 2005
Voorzitter van de Raad van bestuur
van de BANK DEGROOF
Philippe RATYNSKI 2005
Voorzitter-directeur-generaal
van VINCI Construction (Frankrijk)
Henri STOUFF, 2006
Voorzitter-directeur-generaal van
VINCI Construction Grands Projets (Frankrijk)
DRIE KONINGEN R.V.O. n.v. (*) 2006
vertegenwoordigd door Ridder
van OUTRYVE d'YDEWALLE,
Bestuurder van vennootschappen
Jacques NINANNE, Financieel en administratief directeur,
treedt op als Secretaris van de Raad van bestuur
(*) Bestuurders die worden beschouwd als «onafhankelijk» in de mate waarin ze dit zijn tegenover de referentie-aandeelhouder en de
Directie.
(**)GAV = Gewone Algemene Vergadering.
48
WERKING VAN DE RAAD VAN BESTUURDe Raad van bestuur bestaat uit minstens vijf bestuurders die worden verkozen voor een periode van ten hoogste zes jaar
en allen herkiesbaar zijn.
De Raad van bestuur komt samen telkens als het belang van de maatschappij dit vereist; in de loop van het jaar 2002 ver-
gaderde de Raad alsdus zes keer.
Dit zijn de belangrijkste onderwerpen waarover de Raad van bestuur beraadslaagt:
- de bepaling van de strategie van de groep CFE;
- de goedkeuring en de opvolging van het jaarbudget;
- de afsluiting van de halfjaarrekeningen en de jaarrekeningen, zowel van de maatschappij CFE n.v. als van de groep CFE;
- het activiteitenverslag;
- de benoeming van de Gedelegeerd bestuurder;
- het voorstellen van de dividenden;
- de bijeenroeping van Gewone en Buitengewone Algemene Vergaderingen;
- de opvolging van de belangrijkste dochterondernemingen, met name DEME, OVMB, Van Wellen, plus de benoeming van
de bestuurders die CFE in deze dochterondernemingen vertegenwoordigen.
Omtrent de besluitvorming in de Raad van bestuur bestaan er overigens geen bijzondere of statutaire bepalingen.
BEZOLDIGING VAN DE RAAD VAN BESTUURDe Buitengewone Algemene Aandeelhoudersvergadering van 4 december 2000 heeft ermee ingestemd om aan de
bestuurders, in die hoedanigheid, een vast bedrag aan emolumenten uit te keren ten laste van de resultatenrekening.
Voor de volledige Raad van bestuur wordt dit bedrag vastgesteld op 200.000 EUR.
In overeenstemming met regels die hij zelf uitvaardigt, beslist de Raad van bestuur vervolgens over de verdeling van deze
emolumenten onder zijn leden.
Wat het boekjaar 2002 betreft, werd dit bedrag gelijk verdeeld onder alle leden van de Raad van bestuur prorata temporis.
H E T B E P E R K T C O M I T E
De Raad van bestuur heeft een beperkt comité opgericht, dat op 31 december 2002 als volgt was samengesteld :
. Jacques NINANNE
. Philippe RATYNSKI
. Henri STOUFF
. Hervé TRICOT
Een ambt in het beperkt comité is onbezoldigd.
Het beperkt comité vergadert op regelmatige tijdstippen en heeft de volgende opdrachten:
- de opvolging van de evolutie van de bedrijvigheid, in overeenstemming met het budget;
- de opvolging van de staat van de geldmiddelen;
- de opvolging van belangrijke offertes;
- voorstellen voor aankoop/verkoop, zowel van maatschappijen als van vastgoed;
- de opvolging van de belangrijkste dochterondernemingen, met name DEME.
49
H E T B E Z O L D I G I N G S C O M I T E
Tijdens zijn vergadering van 15 december 2000 heeft de Raad van bestuur een bezoldigingscomité in het leven geroepen.
Dit bezoldigingscomité is samengesteld uit de volgende personen:
. Philippe DELAUNOIS
. Baron PHILIPPSON
. Philippe RATYNSKI
Een ambt in het bezoldigingscomité wordt niet vergoed.
H E T A U D I T C O M I T E
Eveneens tijdens zijn bijeenkomst van 15 december 2000 heeft de Raad van bestuur een auditcomité opgericht, dat als
volgt is samengesteld:
. Henri STOUFF
. DRIE KONINGEN R.V.O. n.v., vertegenwoordigd door Ridder van OUTRYVE d'YDEWALLE.
Jacques NINANNE, Financieel en administratief directeur, neemt eveneens deel aan de vergaderingen.
Op uitdrukkelijk verzoek van het auditcomité kan ook de commissaris aanwezig zijn.
De ambten van Henri Stouff en de Drie Koningen R.V.O. n.v., vertegenwoordigd door Ridder van OUTRYVE d'YDEWALLE,
worden bezoldigd met een bedrag van 2.000 EUR per vergadering.
Aan de Buitengewone Algemene Vergadering werd er voorgesteld om de statuten te wijzigen teneinde de Raad van be-
stuur de bevoegdheid te geven om dit auditcomité te vervangen door een statutair auditcomité, waarvan de Raad van be-
stuur de samenstelling en de werkingsmodaliteiten zal bepalen. Dit statutair auditcomité zal noodzakelijk, in zijn bevoegd-
heden, belast zijn met een permanent toezicht op de afgewerkte dossiers van de commissaris.
D A G E L I J K S B E S T U U R
Het dagelijks bestuur van de maatschappij wordt verzekerd door de Gedelegeerd bestuurder, Hervé Tricot.