LEA ibaiaren LEA ibaiaren azterketaazterketa

Osaba Jinjurri taldea Lea ibaia aztertzen, martxoaren 16an

IBAIAREN KOKAPENA

Bilbo

LekeitioBaionaBilbo

LekeitioDonostiaLekeitio

OndarroaGernika

LEA

LEA

Aztertutako eremua

Lea ibaia Oiz mendian jaio eta Munitibar, Aulesti, Gizaburuaga, Amoroto, Mendexa eta Ispaster zeharkatuz, Lekeitioko Itsasadarrean itsasoratzen da.

Lea ibaiaren arroak 81, 48 km ²-ko hedapena du. Bere luzera osoan 24 km neurtzen ditu eta ibai-adar guztiak batuta, 125 km hartzen ditu.

Sortzen den puntutik itsasoratzen den punturainoko lerro zuzenak 17,5 km neurtzen ditu, eta tarte horretan 1.024m –ko jaitsiera du alegia 19,5 graduko malda.

IBAIAREN DESKRIBAPENA

Lea ibaiaren inguruan hainbat jarduera egiten dira, horien artean betiko jarduerak daude:

Nekazaritza

Abeltzaintza

Basogintza.

IBAIAREN DESKRIBAPENA

Lekeitio (7.300 biztanle) da inguruko herririk handiena

Industria oso urria da, eta ez dago industria gune handirik inguruan

IBAIAREN DESKRIBAPENA

IBAIAREN DESKRIBAPENA

Lekeitioko etxeetara doan ura edangarritzeko eraikuntza ikusi daiteke ibaiaren ondoan. Geziak erakusten duen modura ura zuzenean hartzen du Lea ibaitik.

Hortik 2 kilometrora, Zulueta inguruan urtegia eraiki dute, udan batipat dauden ur eskasiei aurre egiteko. Oraindik urtegitik araztegirako uraren bidea eraikitzen ari direla ikusi dugu

Aisialdia egiteko hainbat leku daude :

Lea ibaiaren inguruan oinezkoentzako ibilbidea; ezusteko ederrak eskaintzen dizkigunak: Marierrota, antzarretako ontziak…

Aulestiko bainu-gunea

IBAIAREN DESKRIBAPENA

Ibaiak jasandako aldaketen artean nabarmenak dira presak. Lean 17 presa daude, baina guk aztertu dugun gunean bakarra aurkitu dugu.

IBAIAREN DESKRIBAPENA

Arrainentzako bi pasabide daude, presa gainditu ahal izateko.

Ezker aldean, pasabide zaharra dago eta eskuinean berriz pasabide berria

Zaharra Berria

IBAIAREN DESKRIBAPENA

Guk aztertu dugun gunean estazio hidrologiko bat aurkitu dugu. Bertan uraren emaria eta bere kalitatea neurtzen da. Zulueta errekan beste estazio bat dago.

IBAIAREN DESKRIBAPENA

Lea ibarrean ondare historiko aberatsa aurki dezakegu: antzinako presak, zubiak, errotak, marea errota, ontziolak, baserriak, karobiak, antzinako ospitalea, dorretxea…

XVIII. mendeko Bengoleako burdinola eta presa.

Erdi Aroko Bengoleako Dorretxea

IBAIAREN DESKRIBAPENA

Lea ibaia Bizkaiko ekialdean dago, Lea-Artibai eskualdean.Euskal Herriko mapan, leku honetan kokatzen da gure ibaia.

Edangarritze planta

Ur depositoak

Oleta Amoroto

LEA

Zulueta

Guk egin dugun azterketa inguru honetan zehar izan da, behe ibilguan. Lekeitiok gune horretatik hartzen baitu edateko ura. Arroa agertzen den mapan, gorrizko markatuta dagoen lekuan.

Irudi hau, Learen arroa da. Lea Oiz mendian hasi eta Lekeition itsasoratzen da.

KOKAPENA

Ibaiaren zabalera: 5-10m

Ibaiaren sakonera: 0,5-1m

Tenperatura: 12,5ºC

Korrontearen abiadura: 5m/seg baino gutxiago

ZER IKUSI DUGU?

NEURKETAK:

PHa:8,6

Nitritoak: 0 mg/l

Nitratoak: 0 mg/l Oxigenoa: 11mg/l

Tenperatura: 12,5ºC

Ornogabe bentikoek: Oso egokia

URAREN KALITATEA:

ZER IKUSI DUGU?

Gure ibaian, ez dugu kiratsik usaindu eta ez dugu ikusi hiliko arrainik.

Ez dugu aparrik ere ikusi.

ZER IKUSI DUGU?

Tamaina handiko zaborrik ez dugu aurkitu. Hala ere zabor asko agertu da ibai ertzean. Aztertutako unitatean batu dugunetik garrantzitsuena:

15 beirazko ontzi

34 plastikozko ontzi

6 plastikozko poltsa

2 brika

ZER IKUSI DUGU?

LANDARETZALANDARETZA

Ibai bazterrean ondo zaindutako Ibai bazterrean ondo zaindutako

zuhaitz lerroa aurkitu dugu. zuhaitz lerroa aurkitu dugu.

Nagusia, haltza izan daNagusia, haltza izan da Lizarra ere nahiko ugariaLizarra ere nahiko ugaria Platanondoa, haritza, hurritza ere Platanondoa, haritza, hurritza ere

ikusi ditugu.ikusi ditugu.

Ur bazterrean landareak aurkitu ditugu

Iratzeak (Orein mihia)

Goroldioak

Belarrak (San Jose belarra).

BIZIDUNAK

ANIMALIAKANIMALIAK

Ibaian hainbat arrain mota ikusi ditugu:

Amuarrainak

Ezkailuak

Aingirak

Anfibio batzuk ere ikusi ditugu, esate baterako :

Igelak

Zapaburuak.

BIZIDUNAK

Hegaztiak ere ikusi ditugu:Hegaztiak ere ikusi ditugu: TxantxangorriaTxantxangorria TxepetxaTxepetxa Eta paduratik urreratutako LertxunEta paduratik urreratutako Lertxun

handiahandia

Harri azpietan ere hainbat ornogabe ere

aurkitu dugu. Besteak beste:

Efimeren larbak

Plekopteroaren larbak

Marraskilotxoak

BIZIDUNAK

Lea ibaiaren egoera oso ona dela deritzogu eta honako puntu hauetan oinarritzen gara hori esateko:

Inguruko jarduerak ez direla kaltegarriakHerri gune txikiak (Lea ibarrak ez du populazio handirik)Industria gune txikiakUraren kalitate ona

Analisi kimikoen araberaHondoan bizi diren ornogabeen arabera

Fauna ugaria eta arriskuan diren espezien presentziaIbai bazterreko landaretza egokia. Inguruan larreak eta koniferoen basoakPaisaia aldetik balio handiaOndare historiko aberatsa (presak, errotak, karobiak, dorretxeak, baserriak, zubiak)

HAUSNARKETA

HAUSNARKETA

INGURUKO JARDUEREI DAGOKIENEZ

Lehen sektoreko jarduerak nagusi dira Lea ibarrean, eta honek ahalbidetu du ibai inguruak garbi egotea (ibaiertzeko zuhaitzak, larreak, basoak)

Hala ere gero eta gazte gutxiago dabil lan hauetan eta etorkizunari begira lagundu beharko da

HAUSNARKETA

Inguruneari industria gutxi edukitzeak on egiten dion moduan, industria faltak langabezi altua edukitzea dakar Lea ibarran. Industria gehiagoren beharra dago, baina ingurua zainduz beti ere.

Industria gune bakarra dago. Irudian ikusten den Okamikakoa. Bestela oso fabrika gutxi dago.

HAUSNARKETA

URAREN KALITATEARI DAGOKIONEZ

Inguruko herriek Lea bertatik eta erreketatik hartzen dute ura.

Guk egindako analisiek emaitza onak eman dituzte: oxigeno maila ona erakutsi dute. Ez da agertu ez nitrito, ez nitratorik. PH egokia eman du.

Harri azpietan egoten diren ornogabeak aztertu ditugu eta ur kalitate maila oso egokia eman dute.

Hala ere zaborrak agertzen dira oraindik eta hori saihesten ahalegin handiagoa egin beharra dago

HAUSNARKETA

BIZIDUNEI DAGOKIONEZ

Landaretza eta fauna aldetik aberastasun handia ikusi dugu. Arriskuan dauden espezieak ere badaude antza: bertoko karramarroa eta bisoia.

Basoetan pinua eta eukaliptoa dira nagusi.

Etorkizunean hala izateko, zaindu egin beharko litzateke bertako fauna.

Arrantzaren eta ehizaren ondorioak ere aztertu.

HAUSNARKETA

ONDARE HISTORIKOARI DAGOKIONEZ

Antzinako eraikuntza pila dago, batzuk berritzen joan direnak (marierrota, untziola adibidez) eta beste batzuk berritzearen beharra dutenak (ospitale zaharra adibidez)

HAUSNARKETA

OSABA JINJURRIK DIO: DENON LANA DA GURE IBAIA ZAINDU ETA BERA ETA BERE INGURUAREKIN ETORKIZUNEAN ERE GOZATZEA!

OSABA JINJURRI TALDEA