�ణ శ�త్ అ�లయ్�న ���

ఉ�త ���ల �దయ్ �ం�ష� www.freegurukul.org

“ఉ�త ���ల �దయ్ �ం�ష�” �వ్� ��వ�, ���య్ల� ��న �దయ్ ఉ�తం� + �లభం� + ఆకరష్�యం� +

�ణయ్త� �� అం�ం� �� �రయ్�మం� �గం� ఈ �సత్��న్ �క్��డ్ �� �� �ం� �క�ం� అం��త్�న్�. ఇం��

�� ��� కృతజఞ్త ��య���ం��న్�.

�� �� �� �వల �సత్రణ� �గం� ఈ �ం�ష� �థ్�ంచబ�న�. ���వ్�� అ�న్ �వ� అం�ంచబ��.

ఇ�వం� �సత్�� �� ��నటల్�� (�క) �క��త్ �� ��య�యం�. �� �� ��య్�ధ్� ఉ�తం� అం��

��త్�, త�వ్� ఉనన్త ��వ�, ���య్� క��న ��య్�ధ్ల� మన ���� అం�ంచవ�చ్. �� క�� నవ �రత

��మ్ణ �రయ్�మం� ప���ట�, �గ�వ్మయ్ం అ�ట� ఆస�త్ ఉం� సం��ంచగల�.

ఈ �ం�ల� ఉ�తం� ఆ� �� � చ��ట�, ��మ�(��ల్�) ����ట� గల ��గ్�:

1) �క్��డ్ �� �� ��: https://www.scribd.com

2) ఉ�త ���ల �దయ్ �ం�ష� �� �� : www.freegurukul.org

3) �� �� �� �� : https://sites.google.com/site/sairealattitudemanagement

4) ��� ఆ�: Free Gurukul

గమ�క: భ�త్,�ఞ్న,ధరమ్ ���రధ్ం ఉ�తం� eBook �పం� �క్��డ్ �� స�యం� ఇవవ్డం జ��ం�. ఇ� ��రజ్న

దృ�ట్�� ఉ�త �వ. ఈ �వ� అంత�జ్లం��(ఇంట�న్�) ���స్ / ���� అభయ్ంత�� ��� అ��నన్ �సత్�ల�

��ంచటం జ��న�. అ���ం� ఏ�� అభయ్ంతరకర�న� ఉనన్� �� ��ప మన�, ��� �ల�ంచగల� అ�

మన� ���ం��న్�.

Website: www.freegurukul.org Mobile App: Free Gurukul email: support@freegurukul.org

Facebook: www.facebook.com/freegurukul Helpline: 9042020123

“ మన లకష్�ం: ��వ�, ���య్ల� ��న �దయ్ అ�� ఉ�తం� + �లభం� + ఆకరష్�యం� + �ణయ్త� �� అంద�� అం�ంచబ�� “

ఉ�త ���ల �దయ్ �ం�ష� – Free Gurukul Education Foundation

సరవ్ం పర�తమ్ �ద సమరప్ణమ�త్

https://www.scribd.com/https://www.freegurukul.org/https://sites.google.com/site/sairealattitudemanagementhttps://www.freegurukul.org/mailto:support@freegurukul.orghttps://www.facebook.com/freegurukul

ѨO_ç̀ « N~å=∞â◊~°‡ PKå~°º

„áê}â◊HÎ̃ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

��� ���నంద

„áê}â◊HÎ̃ XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

3áê¢}q Œ̂º

1. „áê}â◊H˜Î XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# qÉèí∂u

1.1 „áê}â◊HÎ̃ : =∂#=ÙÅÖ’ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ „ѨK«O_»q Œ̂∞º„ «̀Ê"åǨÏ=Ú :–

'„áê}O— J

4áê¢}q Œ̂º

„Ѩâ’flѨx+῭ «∞ÎÖ’ „áê}O Ü≥ÚHȭ L Œ̂æ=∞ˆHO„^•xfl ã¨∂~°∞ºxQÍ

ÉèÏq™êÎ~°∞.

'ã̈O ÜÕ∞+̈ "≥·âßfi#~À qâ◊fi ~°∂Ñ̈ó áê„}À~üyfl Ç̈Ï$ Œ̂Ü«∞ Õ̀— J#QÍ„áê}Ïyfl qâ◊fi=∞O`å "åºÑ≤Oz LOk. nxÜ≥ÚHȭ ̂HO„ Œ̂O L Œ̂~ÚOKÕ

ã¨∂~°∞º_»∞.

1.2 Ö’Ç̈ÏÑ̈Ù ã̈∂kx ̂ •~åxH̃ Hõ\˜ì „"ÕÖÏ_»n¿ãÎ, ̂ •x XHõ z=~°

L «̀Î~°O "≥·Ñ̈Ù‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ z=~° ̂ ŒH̃∆}O "≥·Ñ̈Ù‰õΩ LO@∞Ok. kâßx̂~Ìâ◊Hõ

Ü«∞O„ «̀=Ú – HõOáêãπ#∞ nx P è̂•~°OQÍ

5áê¢}q Œ̂º

Õ̀*’=ÅÜ«∞=Ú XHõ J=¸Åº"≥∞ÿ# P «̀‡Ü≥ÚHȭ qÉèí∂u :–

P è̂•ºu‡Hõ ~°Ç¨Ï™Èº^•…@#Ö’

6áê¢}q Œ̂º

1.6 =∞#∞+¨µºÅÖ’x JÜ«∞™ê¯O «̀ «̀~°OQÆ =∞Ǩ™êQÆ~°=Ú :–

=∞ã≤ Î+ ¨ ¯OÖ’ â◊H ˜ Î Ü≥ÚHõ ¯ T~° ú fiQÍq∞ „Ñ ¨"åǨÏO

ĤO„nHõiOK«|_ç LO@∞Ok. ''=∂#= K«∞O|HõO—— (r=JÜ«∞™ê¯O «̀=Ú)

Ü≥ÚHõ¯ L`«Î~°^èŒ$=O =∞ã≤Î+¨¯OÖ’#∞, ^ŒH˜∆}^èŒ$=O [#Ë ^•x

„ѨK«O_» `Õ[ã¨∞ûH˜, x~°À^èŒHõ â◊H˜ÎH˜ ~ÀQÆHÍ~°Hõ „H˜=ÚÅ∞ â◊s~°OÖ’

„Ѩ"ÕtOK«ÖË=Ù, „Ѩ"ÕtOz

7áê¢}q Œ̂º

1.11 D Õ̀*’=ÅÜ«∞ ™êg∞Ѩº «̀ =Å# JѨiz «̀∞Å∞ ‰õÄ_®

PHõi¬ «̀∞Ö·̌ KåÖÏ z~°Ñ¨iK«Ü«∞O HõÅ"åiQÍ J#∞Éèí∂u á⁄O Œ̂∞`å~°∞.

=∞iÜ«Ú "å~°∞ XHõi`À XHõ~°∞ =∂\Ï¡_»‰õΩO_®, Œ̂QÆæ~°‰õΩ ~å‰õΩO_®

LO_»ÖË~°∞. D J

8áê¢}q Œ̂º

ã¨O|O è̂•Å#∞ g\˜ ã¨Ç¨Ü«∞O`ÀË âßfiã̈#∞ f„= «̀~°O K≥Ü«∞º@O =∂„ «̀"Õ∞ HÍ Œ̂∞. âßfiã̈Ö’

`åà◊, ÅÜ«∞, „Hõ=∞| Œ̂ú"≥∞ÿ# =∂~°∞ÊÅ#∞ fã̈∞‰õΩ~å=_»O ̂ •fi~å ~°Hõ~°HÍÅ

„áê}ÏÜ«∂=∂Å∞ KÕÜ«∞=K«∞Û. „áê}Ü«∂=∞ q è̂•

9áê¢}q Œ̂º

Ö’ «̀∞QÍ QÍex Ñ‘eÛ =∞iÜ«Ú Ñ¨ÓiÎQÍ QÍex |Ü«∞@H˜

= Œ̂e TÑ≤iu «̀∞ÎÅ#∞ MÏm KÕã̈∞H˘#∞@ ã̈~°à◊"≥∞ÿ# „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú.

âßfiã̈#∞ Ö’Ñ̈eH̃ ã‘fiHõiOKÕ@Ñ̈C_»∞– qâ◊fi=∞O`å xO_çÜ«Ú#fl „áê}â◊H̃Îx

=∞#Ö’H˜ Ñ‘Å∞Û‰õΩO@∞#fl@∞¡ =∞iÜ«Ú „áê}â◊HÎ̃ =∞# â◊s~°OÖ’ xez

Ü«Ú#fl@∞¡ ÉèÏ=# K≥Ü«∂ºe.

âßfiã¨#∞ |Ü«∞@‰õΩ =kÖË@ѨC_»∞ ^Œ∞~°ƒÅ`«, ~°∞QƇ`«

=∞iÜ«Ú J

10áê¢}q Œ̂º

1.18 Éèí∂QÆ~°ƒùOÖ’ L#fl ÃѶ„~°ãπ PÔH· û_£ =Å¡ Éèí∂q∞ XHõ qâßÅ

JÜ«∞™ê¯O «̀OQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. =∂#=ÙÅ∞, [O «̀∞=ÙÅ∞ Ѩ$kèfi Ü≥ÚHȭ

JÜ«∞™ê¯O «̀̂ è•~°Å‰õΩ „ѨÉèÏq «̀O HÍ=_®xH˜ HÍ~°}O ֒ǨÏÜ«ÚHõÎ"≥∞ÿ#

''ÃÇÏ"≥∂QÀ¡a

11áê¢}q Œ̂º

=∂#=Ùx Õ̀*’=ÅÜ«∞=Ú XHõ P è̂•ºu‡Hõ ã¨OѨ̂ Œ :–

*Ï˝Ë PHõ~°¬}©Ü«∞OQÍ#∂ =∞iÜ«Ú „ѨÉèÏq «̀O KÕ¿ãk

QÍ#∂ LO@∞Ok. Uq è̂ŒOQÍ

12áê¢}q Œ̂º

"≥·Ñ¨ÙÖÏ qãÎ̈iOzÜ«Ú#fl =∞|∞ƒÖ’¡ L#fl Lé∞=Ú =Öˇ nx „ѨÉèÏ=O

„Ѩ̀ «ºHõ∆OQÍ K«∂_»=K«∞Û, J#∞ÉèíqOK«=K«∞Û. nxH˜ «̀# ≥̂·# XHõ qt+ª̈

"≥∞ÿ# PHõ~°¬} LO@∞Ok. =∂#=ÙÅÖ’ LO_Õ D PHõ~°¬} Ü≥ÚHȭ

qâı+̈ «̀ ™ê è̂Œ

13áê¢}q Œ̂º

1.22 H˘kÌHÍÅOÖ’ ~ÀQÆO =KÕÛ J=HÍâ◊O=Ù#fl =ºH̃Î Ü≥ÚHȭ „Ñ̈ÉèÏ

=∞O_»ÅO ÖËHõ ̀ Õ*’=ÅÜ«∞OÖ’ =∂~°∞Ê =ã̈∞ÎOk. nx P è̂•~°OQÍ =ÚO Œ̂∞

QÍ

14áê¢}q Œ̂º

"≥ÚHȭ Å, J}∞=Ù, Ѩ~°=∂}∞=ÙÅ, „áÈ\Ï#∞Å, „#∂º„\Ï#∞Å#∞ ã¨=∞ãÎ̈

Ѩ̂ •~°ú=ÚʼnõΩ „áê}â◊HÎ̃(r=â◊HÎ̃)QÍ LOk. J#O «̀OQÍ =KÕÛ ã¨∂~°º

H˜~°}ÏÖË „áê}=O «̀∞ʼnõΩ â◊HÎ̃=O «̀"≥∞ÿ=Ù#fl Ô~O_»= =ÚYº P è̂•~°=Ú

|∞∞}Ï «̀‡HõJÜ«∂#∞¡. D H˜~°}ÏÅ∞ ѨQÆÅ∞, ~å„u ZšѨC_»∞ „Ѩã¨iã¨∂Î

LO\Ï~Ú. D J «̀ºO «̀ â◊HÎ̃=O «̀"≥∞ÿ# |∞Ú}Ï"Õâ◊ JÜ«∂#∞Å∞ h\˜

Ü≥ÚHȭ JÅÅ∞ =∞iÜ«Ú ÉèÏ+‘ÊHõ~°}=Ú =Å¡ Z‰õΩ¯=QÍ |Ü«∞@‰õΩ

=™êÎ~Ú. JO^Œ∞=Å¡

15áê¢}q Œ̂º

1.25 XHõ ~°∂ѨOÖ’ L#fl â◊HÎ̃x =∞~˘Hõ ~°∂ѨOQÆeæ# â◊HÎ̃QÍ

=∂~°Û=K«∞Û. âßs~°Hõ KÕ̀ «Ë Z#s˚ #+ì̈áÈ Œ̂∞, Jk ̂H=ÅO

~°∂áêO «̀~°O K≥O Œ̂∞ «̀∞Ok Jx JO\Ï~°∞. Z#s˚ U ã¨∂÷ÅѨ̂ •~°úO

`À

16áê¢}q Œ̂º

1.26 "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ K≥¿ÑÊ^•xfl|\˜ì Ë Jk "≥Å∞`«∞~°∞#∞ q^Œ∞º`ü`«~°OQÍÅ∞QÍ =∂~°∞ã¨∞ÎOk.

17áê¢}q Œ̂º

„áê}=Ú : ¿ÑQÆ∞ÅÖ’ [iˆQ q Œ̂∞º ǜ„Ѩ„H˜Ü«∞#∞ "≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞

''™È_çÜ«∞O Ñ̈OÑπ—— J

18áê¢}q Œ̂º

J=ã¨~°=∞ÜÕ∞º q Œ̂∞º ǜ ~°™êÜ«∞xHõ „H˜Ü«∞Å∞(ZÅ„HÀì ÔHq∞HõÖò) ‰õÄ_®

ÉÏ è̂Œº «̀ =Ç≤Ï™êÎ~Ú. „áê}q Œ̂ºÖ’ nx

19áê¢}q Œ̂º

Ü≥∂QÆq Œ̂º XHõ „âı+ª̈"≥∞ÿ# q^•ºÑ¨̂ Œúu. ^•xH˜ XHõ ÅHõ∆ ºO LOk.

„áê}T~å˚ Ü≥ÚHȭ ̀ åufiHõ *Ï˝

20áê¢}q Œ̂º

J~°ú=∞ø`«∞Ok =∞iÜ«Ú ÅHõ∆ º„áêÑ≤Î g∞^Œ „â◊^Œú HõÅ∞QÆ∞`«∞Ok. nx`Àáê@∞

Pã̈#ã≤kúÜ≥ÚHȭ JÉèϺã̈=Ú P=â◊ºHõ=Ú. nx=Å¡ Kåe#O «̀ ã̈=∞Ü«∞=Ú =~°‰õΩ

XHõ =Ú„ Œ̂Ö’ ã≤÷~°OQÍ LO_ç ™ê è̂Œ# KÕÜ«∞=K«∞Û.

''=∞# U= Ñ≤̀ å, "å[ò̋=∂`å áê„}: Ѩ„*Ï —— – |$ǨÏ^•. L.1/5/7

J~°ú=Ú : =∞#¿ãû «̀O„_ç, qKå~° „Ѩ„H˜Ü«∞ "å}˜ «̀e¡ =∞iÜ«Ú

„áê}O Ñ≤Å¡Å∞ ÖËHõ ã̈O «̀u. JO>Ë „áê} ™ê è̂Œ#Ö’ =∞#ã̈∞û, PÖ’K«#Å∞

=∞iÜ«Ú „áê}„Ѩ"åǨÏ=Ú =¸_çO\˜ Ü≥ÚHõ¯ ™ê^èŒ#Å∞ JO`«ifl

Ç≤Ï «̀OQÍ LO\Ï~Ú. =∞#ã¨∞û#∞, PÖ’K«#Å#∞ XˆH kâ◊Ö’ LѨÜ≥∂

yOK«_»O =Å¡ „áê}â◊H̃Î „Ñ̈"åÇ̈xfl xÜ«∞O„uOKÕ JÉèϺ™êxfl „áê}ÏÜ«∂

=∞=Ú JO\Ï~°∞.

1.29 „Ѩ|Å „áê}ã¨O"ÕQÆO =Å¡ Éè∫uHõ, „áêHõ$uHõ Ѩi=~°Î#

KÕÜ«∞=K«∞Û =∞iÜ«Ú W`«~°∞Å =∂#ã≤Hõ ã≤÷ux‰õÄ_® „ѨÉèÏq`«O

KÕÜ«∞=K«∞Û.

=∞#ã¨∞û, PÖ’K«#Å∞ JãÎ̈=ºãÎ̈OQÍ L#flѨC_»∞ f„="≥∞ÿ#

„áê}ÏÜ«∂=∞ ™ê è̂Œ# KÕÜ«Ú@ Jã¨O Éèí==Ú. JãÎ̈=ºãÎ̈"≥∞ÿ# =∂#ã≤Hõ

ã≤ ÷uÖ’ „áê}ÏÜ«∂=∞O KÕÜ«Ú@=Å¡ JkèHõ ã¨=∞Ü«∞O ^•xx

JÉèíºã≤OK«@O =Å¡ =∞#∞+¨µºÅ∞ Ñ≤zÛ"å~°∞(=∞u„Éèí=∞}O) JÜÕ∞º

J=HÍâ◊O LOk. J#QÍ „áê}ÏÜ«∂=∞=Ú ZšѨC_»∞, QÆ∞~°∞ Ѩ~°º"ÕHõ∆

}Ö’ =∞iÜ«Ú è̂•º# JÉèϺã¨=ÚÅ ^•fi~å KÕÜ«∞=Öˇ#∞.

21áê¢}q Œ̂º

=∞#ã¨∞û Ü≥ÚHõ¯ „ѨK«O_» ã¨OHõÅÊâ◊H˜Î XˆH kâ◊Ö’ LѨÜ≥∂yOK«‰õΩO_®,

„áê}™ê è̂Œ# KÕÜ«Ú@=Å¡ âßfi㨖 „Ѩâßfiã¨Å ™ê è̂•~°} "åºÜ«∂=∞O =∞iÜ«Ú

TÑ≤iu «̀∞ÎʼnõΩ Hõã¨~°̀ «∞Î =∂„ «̀"Õ∞ [~°∞QÆ∞ «̀∞Ok.

z «̀ÎKåOK«Åº «̀, "åã¨

22áê¢}q Œ̂º

„Ñ̈=Ç≤ÏOKÕ h\x̃ J «̀ºO «̀ ÖÏÉèí̂ •Ü«∞HõOQÍ#∂, LÑ̈Ü≥∂QÆHõ~°OQÍ#∂

"å_»∞ ‰õΩ#fl@¡=Ù «̀∞Ok. =∞#ã¨∞ûÖ’ xO_ç=Ù#fl „ѨOK«_»â◊HÎ̃ Ü≥ÚHȭ

=∞ǨÏ`åºxfl Z=~°∞ `≥Å∞ã¨∞‰õΩO\Ï~À "å~°∞ "≥Ú`«ÎO ^•xfl =∞ˇ „áê}â◊HÎ̃ „Ѩ|Å"≥∞ÿ#k =∞iÜ«Ú ã¨∂Hõ∆ ‡"≥∞ÿ#k.

JO Œ̂∞=Å¡

23áê¢}q Œ̂º

Ѩ~å„ѨHõ$u Ü≥ÚHȭ KÕ̀ «

24áê¢}q Œ̂º

âßs~°Hõ ã¨fiã÷̈̀ «#∞ ÃÑOK«∞‰õΩ

25áê¢}q Œ̂º

Ü≥ÚHȭ |Ǩï=ÚY „Ѩ*Ï˝qHÍ™êÅ =O\˜q J

26áê¢}q Œ̂º

ÖË̂ • L`åûǨxfl ≥̀K«∞ÛH˘x ã¨OHõÅÊ|ÅO`À „Ѩܫ∞ «̀flOKÕ̀ « JO «̀\Ï

"åºÑ≤OzÜ«Ú#fl P „áê}â◊HÎ̃Ö’ J «̀ºkèHõ ÉèÏQÍxfl á⁄O Õ̂ J=HÍâ◊=¸

LOk. „Ѩã¨∞Î̀ «O =∂#=ÙÅ∞ x~°¡Hõ∆ ºÑ¨Ù "≥·Yi=Å¡ «̀=∞ â◊HÎ̃ÉèÏQÍxfl

áÈQ˘@∞ìHÀ=_»O [~°∞QÆ∞ «̀∞#flk.

1.34 „áê} Ü≥∂QÆ™ê^èŒ#, „áê}ÏÜ«∂=∞ „Ѩ„H˜Ü«∞ D „ѨÜ≥∂[

27áê¢}q Œ̂º

ÅHõ∆ ºã≤kúH˜ #_»∞=ÚayOz Hõ$+≤ KÕ™êÎ~°∞. „áê}=Ú– [_» [QÆ̀ «∞Î,

KÕ`«

28áê¢}q Œ̂º

qaè#fl ̂ ÕâßÅÖ’ g\˜x ~°Hõ~°HÍÅ ¿Ñ~°¡̀ À Ñ≤Å=_»O J~°úO

KÕã¨∞HÀ=_»O [~°∞QÆ∞ «̀∞#flk. ZÖÏ JO>Ë – K≥·

29áê¢}q Œ̂º

„áê}â◊HÎ̃x J#=ã¨~°=ÚQÍ qxÜ≥∂yOK«∞@, JO Œ̂∞=Å#

#+¨ìáÈ~Ú# â◊H˜Îx uiy á⁄O^Õ≥O^Œ∞‰õΩ, „áê}`«`åfixfl Z‰õΩ¯=QÍ

PHõi¬OK«∞H˘x =∞# =ºHÎ̃̀ åfixfl ÃÑOK«∞‰õΩx L#fl «̀"≥∞ÿ# =º‰õΩÎÅ∞QÍ

ZkˆQO Œ̂∞‰õΩ J=ã¨~°"≥∞ÿ# ã¨=∞„QÆ™ê è̂ŒË Jk KåÖÏ Q˘Ñ¨Ê

™ê è̂Œ# JO Õ̀QÍHõ P ™ê è̂Œ#Ö’ xëê‚̀ «∞Ö·̌# ™ê è̂Œ∞ѨÙOQÆ=ÙʼnõΩ «̀ѨÊ

™ê è̂•~°} =º‰õΩÎʼnõΩ ™ê è̂ŒºÑ¨_»̂ Œ∞. «̀‰õΩ¯= „âı}˜H˜ K≥Ok# ã¨=∂kèã≤÷u

™ê è̂•~°} =∞#∞+¨µºÅ‰õΩ ‰õÄ_® „áêÑ≤ÎOK«=K«∞Û. nxHÀã¨O ã¨

30áê¢}q Œ̂º

ǨÏ$ Œ̂Ü«∂xfl Ѩq„ «̀OQÍ LOK«∞‰õΩO>Ë D Ô~O_»∞ QÆ∞}ÏÅ=Å¡ =∞#=Ú

D kâ◊ Ö’ „Ѩܫ∂}˜OK«QÆÅ∞QÆ∞`å=Ú.

1.42 z`åÎxfl UHÍ„QÆOQÍ LOK«∞HÀ=_»O, JO «̀~°OyHõâßOux

Hõey=ÙO_»@O ^•fi~å |ǨϺKÕ̀ «##∞ J Œ̂∞ѨÙÖ’ LOK«∞H˘#=K«∞Û#∞.

nx^•fi~°

31áê¢}q Œ̂º

`≥eÜ«∞_»O "≥Ú^ŒÖ∫`«∞Ok. 'H˜ ¡Ü«∞~ü "åÜ«∞

32áê¢}q Œ̂º

2. „áê} KÕ`«# Ü≥ÚHõ¯ ~°Ç¨Ï㨺=Ú

2.1 =∞#∞+¨µºÅ „áê}T~å˚ =∞iÜ«Ú ^•x Jaè=$kú :–

â◊s~°Ü«∞O„`åxH˜ ‰õÄ_® â◊H˜Î J=ã¨~°=Ú. nxH˘~°‰õΩ

Dâ◊fi~°∞_»∞ „Ѩ™êkOz#, ã¨fiÜ«∞OQÍ #_çKÕ Ü«∞O„`åOQÆO =∞#

â◊s~°OÖ’

33áê¢}q Œ̂º

JÜ«∞™ê¯O «̀O Ü≥ÚHȭ =¸_»= qâı+῭ « Uq∞@O>Ë ^•x

kâ◊ ã≤÷~°`«fiOQÍ LO@∞Ok. W^Õã≤÷u qHõã≤Oz# =ºH˜ÎÖ’ ‰õÄ_®

LO@∞Ok. ã̈„ «̀Ê=$ «̀∞ÎÅ#∞ "Õ∞ÖÁ¯eÊ Õ̀, ÉèÏ=#Å#∞ =∞iÜ«Ú =ºH̃Î̀ åfixfl

ÃÑOK«∞‰õΩO>Ë, JÖψQ L^ÕÌâߺxfl QÆOcè~°OQÍ „QÆÇ≤ÏOKÕ â◊H˜ Îx

ÃÑOK«∞‰õΩO>Ë, =∞#∞+̈µºÅ∞ "åi kâ◊#∞O_ç ZÑ̈C_»∂ „Ñ̈Hȭ ‰õΩ =∞~°ÅÖË~°∞

J

34áê¢}q Œ̂º

(„áê}∞ÅÖ’ „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ q Œ̂∞º «̀∞Î |ÅÇ‘Ï#OQÍ L#flѨÊ\˜H©, ™ê è̂Œ#Å^•fi~å

`«=∞ WKåÛùâ◊H˜ Î, |∞kúâ◊‰õΩ ÎÅ#∞ |ÅѨ~°K«∞H˘x, `«=∞ Ü≥∂Qƺ`«#∞ KÕ`«#`åfixfl

ÃÑOK«∞HÀQÆÅ∞æ`å~°∞).

2.4 «̀e¡QÆ~°ƒù=ÚÖ’ L#fl JO_»=Ú Ü≥ÚHȭ PHõ$u – „Ñ̈Hõ$u r=O`À

L «̀Ê#flO J~Ú=ÙO@∞O^À ^•x x~åú~°} ~°™êÜ«∞xHõ ã¨O~°K«#g∞ Œ̂

P è̂•~°Ñ̈_çQÍHõ, ''~°[=Ú—— =∞iÜ«Ú ''â◊√„Hõ—— Hõ}ÏÅÖ’ LO_Õ KÕ̀ «# «̀fiO

g∞ Œ̂ P è̂•~°Ñ¨_ç LO@∞Ok. D JÜ«∞™ê¯O «̀ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ̃ =Å¡Ë J}∞=ÙÅ

á⁄~°Å∞ "≥Ú Œ̂@ Jhfl XˆHÖÏQÍ LO\Ï~Ú.

Ü≥∂QÆ™ê^èŒ# Ü≥ÚHõ¯ L^ÕÌâ◊ºO D KÕ`«

35áê¢}q Œ̂º

=∞Å, =¸„ «̀, zè„^•Å =∞ è̂ŒºˆH∆„ «̀OÖ’ L#fl =¸ÖÏ è̂•~° K«„HõQÆ∞ǨÏÖ’

LO Œ̂x JO\Ï~°∞. „áê}â◊HÎ̃x D =¸ÖÏ è̂•~°K«„Hõ ^•fi~åxfl «̀\ì̃

fã̈∞HÀ"åe. HÀ@Ö’H̃ „Ñ̈"ÕtOKÕO Œ̂∞‰õΩ ̂ •xÜ≥ÚHȭ ̂ •fi~åÖ#∞ ̀ ≥~°"åe

ÖË̂ • ѨQÆ∞ÅQ˘\Ïìe. =¸ÖÏ è̂•~°K«„Hõ ™ê è̂Œ#=Å¡ D „ѨÜ≥∂[#"Õ∞

36áê¢}q Œ̂º

ã¨q∞‡o «̀"≥∞ÿ LO\Ï~Ú. =∂#=Ù_»∞ "å`å=~°}O, ã¨=∂[O, tHõ∆},

™êfi è̂•ºÜ«∞O, ã῭ «ûOQÆ=ÚÅ ^•fi~å ÖËHõ QÆ∞~°∞=ÙÅ #∞Oz U *Ï˝

37áê¢}q Œ̂º

2.7 D ~°OQÆ∞Å è̂•º#OÖ’ ~°Hõ~°HÍÅ _ç*·̌#∞¡ Hõ#∞flÅ=ÚO Œ̂∞

HõxÑ≤™êÎ~Ú. D ~°OQÆ∞Å Ü≥ÚHȭ qâı+¨"Õ∞=∞O>Ë g\˜ ̂ 蕺#O=Å¡

38áê¢}q Œ̂º

PHõi¬ã¨∞ÎOk. â◊s~°QÆ`« „áê}â◊H˜Î JÜ«∞™ê¯O`«OÖÏQÍ W`«~°∞Å#∞

PHõi¬ã¨∞ÎOk. "åix „ѨÉèÏq «̀OKÕã¨∞ÎOk.

2.11 „áê}O Ü≥ÚHȭ "Õ~˘Hõ ™ê÷~Ú =Å¡ ã̈∂Hõ∆ ‡â◊s~°O „Ñ̈ÉèÏq «̀O

J=Ù`«∞Ok. ã¨∂Hõ∆ ‡â◊s~°O J#QÍ zO`«#, q"ÕK«#, =∞OzK≥_»∞Å

qK«Hõ∆} "≥Ú Œ̂Å~Ú#q „áê}„Ѩ„H˜Ü«∞ Ü≥ÚHȭ qt+ì̈̀ « =∞#∞+¨µºÅ#∞

|∞kú=∞O`«∞Å∞QÍ#∞, q"ÕHõ=O`«∞Å∞QÍ#∞, q"ÕK«

39áê¢}q Œ̂º

JO Õ̀QÍHõ ǨÏ$ Œ̂Ü«∞ã÷̈ „áê}KÕ̀ «# Ü≥ÚHȭ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ̃ KÕ̀ « "å\˜x

Ñ≤Å∞==K«∞Û. D «̀$fÜ«∞ â◊s~° JO «̀~åàÏÅ Ü≥ÚHȭ PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ̃x

«̀Ѩã¨∞û, Ü≥∂QÆ ™ê è̂Œ#Å ^•fi~å â◊HÎ̃ ã¨OѨ#flO KÕã¨∞HÀ=K«∞Û.

HÍ~°}â◊s~°=∞Ú ÉèÏ=#Å Ü≥ÚHõ¯ ˆHO„^Œ=Ú. "åã¨#Å∞,

«̀$+‚̈ =∞iÜ«∞Ú JǨÏOHÍ~°=ÚÅ Ü≥ÚHȭ P@ =∞#â◊≈s~°=∞Ú Hõeã≤

P_»̀ å~Ú. HÍx, k=ºÉèÏ=#Å∞ JO>Ë „â◊̂ Œú, x+ª̈, „Ѩ[˝, ̂ ŒÜ«∞, Hõ~°∞},

L^•~°`«, Pf‡Ü«∞`«, qâßfiã¨=Ú "≥Ú^ŒÅQÆ∞ ~°∂áêÅ∞, ǨÏ$^ŒÜ«∞

Ĥ∆„ «̀OÖ’x HÍ~°}â◊s~°=∞Ú Ü≥ÚHȭ =~åÅ∞. D ã̈∞QÆ∞}ÏÅ QÆOQÍ= «̀~°}

Ѩ=q„ «̀"≥∞ÿ# k=º JO «̀:Hõ~°}ÏÅÖ’ [~°∞QÆ∞ «̀∞Ok. U =ºHÎ̃ J~ÚË ™ê è̂Œ∞=ÙÅ∞,

ã¨Oã¨̄ ~°ÎÅ∞, J=∞~°∞Å∞, Ö’Hõ¿ã=‰õΩÅ∞, ѨÙ}Ϻ «̀∞‡Å∞, Ѩ~°=∂~°∞úÅ∞QÍ

=∂iáÈQÆÅ~°∞. JÖÏ Q͉õΩO_® Éè∫uHõ ^Œ$+≤ì HõÅ"å~°∞ ZѨC_»∂

ã̈OH©~°‚̀ «Å`À#∞, ™êfi~°÷ Ñ̈~°̀ «̀ À#∞ „Ñ̈ÉèÏq «̀∞Å~Ú Ö’Éèí=Ú, "≥∂Ç̈Ï=Ú

=∞iÜ«∞Ú Œ̂~°Ê=ÚÅ ^•fi~å Z‰õΩ¯= ÖÏÉèíO á⁄O Œ̂\ÏxH˜ „Ѩܫ∞ «̀flO

KÕ™êÎ~°∞. ã¨∂÷Åâ◊s~°=∞Ú Ü≥ÚHȭ HÍÜ«∞=Ú#∞, ã¨∂Hõ∆ â◊s~°=Ú Ü≥ÚHȭ

=∞#ã¨∞û#∞ „ѨÉèÏq «̀O KÕ¿ã „áê}â◊HÎ̃x „QÆÇ≤ÏOKÕ JÉèϺã¨O k#K«~°ºQÍ

KÕã¨∞‰õΩO>Ë Wk Hõ~°̀ «ÖÏ=∞ÅHõ=∞=Ù «̀∞Ok.

2.12 JfO„kÜ«∞â◊‰õΩÎÅ Ü≥ÚHȭ É’ è̂Œ Éèí$‰õΩ\˜ =∞ è̂Œº ÉèÏQÆOÖ’

QÆÅ P*Ï˝ K«„HõOÖ’ [~°∞QÆ∞ «̀∞Ok.

40áê¢}q Œ̂º

HÍx nx =¸ÅHÍ~°}O â◊s~°=Ú Ü≥ÚHõ¯ ǨÏ$^ŒÜ«∞‰õΩǨÏ~°OÖ’

LO@∞Ok. WO Œ̂∞‰õΩ „áê}ÏÜ«∂=∞ ™ê è̂Œ# ‰õÄ_® f„=OQÍ KÕÜ«∞=Åã≤

LO@∞Ok. WO Œ̂Œ∞Ö’ J «̀ºO «̀ ã¨∞ÅÉèí"≥∞ÿ#k ™ÈǨÏO ™ê è̂Œ#. nx=Å¡

P «̀‡ Ü≥ÚHȭ á⁄~°ÅÖ’ qt+ª̈̀ « L «̀Ê#fl=∞=Ù «̀∞Ok. =º‰õΩÎÅ∞ ÉèÏ=Ë, Wk

ˆH=Å=Ú â◊s~°=Ú Ü≥ÚHȭ JÅã¨@#∞ f~°∞Û‰õΩË JO «̀iHõ∆OÖ’ „Ñ̈=Ç≤ÏOKÕ

q Œ̂∞º ǜ̂ è•~°Å #∞Oz =∞#‰õΩ LѨÜ≥∂QÆѨ_Õ JOâßÅ#∞ ã‘fiHõiOKÕ

J=HÍâ◊O HõÅ∞QÆ∞ «̀∞Ok. ''UiÜ«∞Öò—— (Ü«∂O\

41áê¢}q Œ̂º

LO@∞Ok. ̀ «# âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ HÍ~°ºHõÖÏáêÅ#∞ #_»∞Ñ̈ÙHÀ=_®xH̃

HÍ=eû#O «̀ q Œ̂∞º^•Ç¨~åxfl PHÍâ◊O #∞O_ç „QÆÇ≤Ïã¨∞ÎOk. âßs~°Hõ,

=∂#ã≤Hõ ã≤÷uÖ’ QÆ_»a_» [~°QÆ\ÏxH˜ HÍ~°}O x„ Œ̂Ö’ J=ã¨~°=∞~Ú

#O`« q^Œ∞º^•Ç¨~°O â◊s~åxH˜ ÅaèOK«HõáÈ=_»"Õ∞. JO^Œ∞=Å#

J=ã¨~°"≥∞ÿ#O «̀ x„ Œ̂ áÈ"åeûO Õ̂.

2.14 =∂=¸Å∞ q Œ̂∞º «̀∞Î ^•fi~å ~°Hõ~°HÍÅ LѨÜ≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ#

Ü«∞O„`åÅ#∞ #_»Ñ¨_»O ≥̀Å∞ã¨∞H˘x =∞#O ZO`À ÖÏÉèÏxfl á⁄O Œ̂∞

`å=Ú. JÖψQ =∂#= â◊s~°OÖ’ q Œ̂∞º ǜ ™ê=∞~°úºO QÆ∞iOz ‰õÄ_®

=∞#O `≥Å∞ã¨∞H˘x LѨÜ≥∂yOK«∞HÀQÆey`Õ, =ºH˜Î`«fi qHÍã¨O

HõÅ∞QÆ∞ «̀∞Ok. WO Õ̀QÍHõ nx^•fi~å Z‰õΩ¯= â◊HÎ̃ Hõey# "å~°∞ ̀ «‰õΩ¯=

â◊HÎ̃QÆÅ "åiH˜ ã¨Ç¨Ü«∞O KÕÜ«∞QÆÅ∞æ̀ å~°∞.

„ѨÉèÏ=∞O_»Å ~°∂ѨOÖ’ L#fl q Œ̂∞º «̀ûOѨ̂ Œ Ü≥ÚHȭã¨̂ Œ∞ѨÜ≥∂QÆO :–

"≥·*Ï˝x‰õΩÅ =∞`å#∞™ê~°O =∞#∞+¨º â◊s~°O ÖËHõ =∞ã≤Î+¨̄ O

U ã¨∂Hõ∆ ‡ ~°ã¨„™ê"åÅ`À „ѨÉèÏq`«O KÕÜ«∞|_»∞`«∞O^À Jk "åi

K«∞@∂ì=Ù#fl "å`å=~°}OÖ’ xez=Ù#fl |∞∞}JÜ«∂#¡ Ü≥ÚHõ¯

Ѩi=∂}ÏÅ g∞ Œ̂ P è̂•~°Ñ¨_ç=ÙO@∞Ok. ZѨC_»∞ D è̂Œ

42áê¢}q Œ̂º

|∞∞}JÜ«∂#∞¡ „ѨHõ$u ™êǨÏK«~°ºOÖ’=ÙO_Õ =ºHÎ̃ Ü≥ÚHȭ

Õ̀*’=ÅÜ«∞OÖ’ JkèHõ=∞=Ù`å~Ú. J Õ̂ =ºHÎ̃H˜ ã¨∂ÊùiÎx KÕ̀ «

43áê¢}q Œ̂º

J#QÍ ã‘fiHõiOKÕ QÆ∞}O ÖËHõ ã¨=∞~°Ê} J#=K«∞Û. JO Œ̂∞=Å¡ |∞∞}

JÜ«∂#¡#∞ á⁄O Õ̂O Œ̂∞‰õΩ ã¨iÜ≥ÿ∞# =∂~°æO – ã¨=∞~°Ê}.)

"≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ‰õÄ_® âßx\’iÜ«∞OÅÖ’#∂, =ÚYº"≥∞ÿ#

x~°‚Ü«∂Å∞ fã¨∞‰õΩˇ#∞¡ ѨÓÅ QÆ∞`«∞ÎÅ∞, ѨK«Û\˜ "≥ÚHõ¯Å#∞ LOK«∞`å~°∞)

ZO Œ̂∞HõO>Ë „Ѩ‰õ$u ã¨Ç¨HÍ~°O`ÀËì ã¨=∞Ü«∂xfl `«yæã¨∞ÎOk. nx=Å# ~°Hõ΄™ê=O

(QÍÜ«∂Å=Å¡), ѨHõ∆"å «̀=Ú "≥Ú Œ̂ÅQÆ∞ ~ÀQÍÅ∞ Œ̂H∆̃}ѨÙQÍe =Å¡

Ju `«fi~°QÍ #Ü«∞"≥∞ÿáÈ`å~Ú. PÖ’K«

44áê¢}q Œ̂º

2.17 =∞# Õ̀*’=ÅÜ«∞O, P «̀‡|ÅO ZÖÏ ÃÑOK«∞HÀ"åe?ó–

Ñ≤O_», „|Ç̈‡O_®Å‰õΩ ̀ «=∞ «̀=∞ ã̈fi «̀O„ «̀ PHõ~°¬}Ï̂H∆„`åÅ∞

LO\Ï~Ú. =∞#O U „QÆǨÏQÀà◊OÖ’ L

45áê¢}q Œ̂º

(f~°÷ã÷̈ÖÏʼnõΩ "≥o§#ѨC_»∞ =∞# HÀiHõÅ∞ f~°\ÏxH˜ P ã÷̈Å „ѨÉèÏ==Ú,

"å`å=~°}=Ú HÍ~°}=ÚÅx – =∂ãì̈~ü P~ü.ÔH.„Ѩ=zOKå~°∞.)

=∞#∞+¨µºÅ∞ â◊HÎ̃x ÃÑOK«∞H˘x P~ÀQƺOQÍ#∞, |ÅOQÍ#∞

LO_»\ÏxH˜ Ô~O_»∞ Ѩ̂ Œú̀ «∞Å∞

46áê¢}q Œ̂º

2.20 H“+≤`åH˜ „ÉÏǨχ}ÀѨx+¨`«∞ÎÖ’ – 2= J^蕺ܫ∞OÖ’

WO„ Œ̂∞_»∞ „Ѩ̀ «~°÷#∞_çH˜ „áê}q Œ̂º#∞

47áê¢}q Œ̂º

2.21 P^蕺u‡Hõ zH˜`«û, „áê}„Ѩã¨~°} „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ J~°úO

KÕã¨∞‰õΩ

48áê¢}q Œ̂º

giH˜ `«#"å~°∞, Ѩ~å~Ú"å~°∞ J#fl ѨHõ∆áê`«=Ú D+¨}χ„`«=Ú

LO_»̂ Œ∞. kâßxˆ~Ìâßxfl =∞ǨѨÙ~°∞+¨µÅ∞ "åi rq «̀OÖ’ ZѨÊ\˜H©

HÀÖ’Ê~°∞.

=∞x+≤ ‰õÄ_® JO «̀iHõ∆O #∞O_ç =i¬OKÕ J

49áê¢}q Œ̂º

Hõ"≥∞ÿ#, LÑ̈Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ# Ñ̈ÓÅ∞, Ñ̈à◊√§ Wã̈∂Î =ÙO\Ï~Ú. QÍe „Ñ̈ã̈~°}

"å\˜ =ÚYº"≥∞ÿ# Ѩx. =∞#∞+¨µºÅ =Å¡ qã¨i˚OѨ|_ç# ÉÁQÆ∞æѨÙÅ∞ã¨∞

"å~Ú=Ù (HÍ~°ƒ

50áê¢}q Œ̂º

«̀~°OQÍÅ∞ âßs~°Hõ"≥∞ÿ#, =∂#ã≤Hõ"≥∞ÿ# ~ÀQÍÅ∞, "åº è̂Œ∞Å x"å~°}‰õΩ

LѨÜ≥∂QÆѨ_»̀ å~Ú. K≥@∞¡ ѨQÆÅ∞ "Õ_çx ̀ «yæ™êÎ~Ú. ~å„uѨÓ@ "Õ_çx

W™êÎ~Ú. LëÈ‚„QÆ̀ «Ö’ =KÕÛ ̀ Õ_®Å=Å¡ â◊s~°O g∞ Œ̂ Ñ̈_Õ ̂ Œ∞„+̈ÊÉèÏ"åÅ#∞

=$H∆ÍÅ∞ x~Àkè™êÎ~Ú.

Ñ̈OK«̀ «̀ åfiÅÖ’ xi‡ «̀"≥∞ÿ# ~°™êÜ«∞xHõ Ñ̈^•~åúÅ`À â◊s~°O

Ü≥ÚHȭ ‰õÄ~°∞Ê, x~å‡}=Ú [iyOk. ̂ •x HÍ~°ºHõÖÏáêÅ ã̈OK«Å#=Ú

q Œ̂∞º ǜ K≥·̀ «#ºO =Å¡ [~°∞QÆ∞ «̀∞O\Ï~Ú. ̂ •x

51áê¢}q Œ̂º

(P^蕺u‡Hõ"Õ`« ÎÅ „ѨHÍ~°=Ú „áê}`«`«fi"Õ∞ r=#â◊H˜ Î , „|Ǩ‡O_»OÖ’

"åºÑ ≤OzÜ«Ú#fl „áê}â◊H ˜ Î #∞O_ç ZO`« ã ‘fiH õiOz, ZO`« Ñ ¨i=∂}OÖ’

ã¨O~°H˜∆OK«∞HÀQÆÅ"≥∂ JO`« =∂„`«"Õ∞ xÅ∞ѨÙHÀQÆÅ=Ú.)

¢ã‘Î â◊s~°=Ú |∞∞}Ï «̀‡Hõ"≥∞ÿ̀ Õ, Ñ̈Ù~°∞+̈ â◊s~°=Ú ̂ èŒˇHÍflÅl)

^•fi~å =∞ã≤Î+¨¯=∞O`å "åºÑ≤™êÎ~Ú. JO`ÕQÍHõ â◊s~°OÖ’x Jxfl

J=Ü«∞"åʼnõΩ «̀# «̀~°OQÍÅ#∞ ѨOѨ٠«̀∞Ok.

52áê¢}q Œ̂º

2.34 D =∂#= JÜ«∞™ê¯O`åxH˜ Ô~O_»∞ „Ѩ"åǨÅ∞

53áê¢}q Œ̂º

„Ѩu JOQÆ∞à◊O K«Å¡x, "Õ_ç Ë J@∞=O\˜ =∞ǨÏ`«fiѨÓ~°‚"≥∞ÿ#

âßs~°Hõâ◊H ˜ Îx, =∞#∞+¨µºÅ∞ `«=∞ ™ê=∂#º"≥∞ ÿ# HÀiHõÅ#∞

f~°∞ÛHÀ=\ÏxH˜ LѨÜ≥∂yOK«∞‰õΩO@∞

54áê¢}q Œ̂º

"≥·*Ï˝x‰õΩÅ∞ ^•x ~°Ç¨Ï™êºxfl KèÕkOK«ÖËHõáÈÜ«∂~°∞. `«~åfi`« 13

ã¨O= «̀û~åÅ ‰õΩ=∂i *Ëh "≥∂~å

55áê¢}q Œ̂º

KÕã¨∞‰õΩO@∞

56áê¢}q Œ̂º

„QÆÇ̈Å∞, #Hõ∆„`åÅ∞ JxflO\h̃ ‰õÄ_® PHõ~°¬} J

57áê¢}q Œ̂º

D Ô~O_ç\˜ Ü≥ÚHȭ HõÅ~ÚHõ =Å¡ qq è̂Œ â◊HÎ̃̂ è•~°Å ѨÙ@∞ìHõ [iy, ̂ •x

„Ñ̈ÉèÏ=O`À ã̈=∞ã̈Î HÍ~°ºHõÖÏáêÅ∞ „Hõ=∞| Œ̂úOQÍ [~°∞QÆ∞ «̀∂=ÙO\Ï~Ú.

Ѩx JO>Ë ¿ã= =∂„ «̀"Õ∞ HÍ Œ̂∞, ™êxfl è̂Œº=Ú, ™êg∞Ѩº=Ú

=∞iÜ«Ú ™ê#∞Éèí∂ «̀∞Å Q˘Ñ¨Ê =∞Ç¨Ï «̀fi=Ú.

2.45 ™ê è̂Œ∞ã̈O «̀∞Å∞ ̂ èŒ∞xÖ’x |∂_ç̂ Œ#∞ WzÛ Ys ≥̂·# =∞O Œ̂∞Å

HõO>ˇ =∞Oz zH˜̀ «û KÕã¨∞ÎO_Õ"å~°∞. Wk "åi PHõ~°¬}©Ü«∞"≥∞ÿ# =ºHÎ̃

`«fi=Ú, =∞Oz ÉèÏ=#ÅKÕ`« ã¨∞ã¨OѨ#fl"≥∞ÿ# JO`«óHõ~°} Ü≥ÚHõ¯

„ѨÉèÏ=O =Å¡

58áê¢}q Œ̂º

P@HÍ~Ú`«#OQÍ fã¨∞‰õΩ

59áê¢}q Œ̂º

3. ѨOK« „áê}=ÚÅ∞ – ѨOK« ^Õ=`«Å∞

3.1 =∞#O |Ü«∞\˜H˜ HõxÑ≤OKÕ ã¨∂÷Å â◊s~°O =∂„ «̀"Õ∞

60áê¢}q Œ̂ºHÍÖ’ KåÖÏ „ѨKå~°O á⁄OkOk. „H˘ «̀Î â◊s~°OÖ’x QÀÜ«∂, QÆfiÅ

61áê¢}q Œ̂º

ã¨fiáêflÅ∞ x*ÏÅ=@O "≥Ú Œ̂Å~Ú#q ã¨∂Hõ∆ ‡â◊s~°O =Å¡Ë „áêp# J#∞Éèí=A˝Å

J#∞Éèí"åÅ #∞O_ç ÖÏÉèíO á⁄O^•eû LO@∞Ok. JO «̀iHõ∆ ã¨∂Hõ∆ ‡

„Ѩ"åÇ¨Ï QÆ=∞#OÖ’, QÆ̀ «HÍÅOÖ’ [iy# =∂~°∞ÊÅ#∞, =∂#=â◊s~°

62áê¢}q Œ̂º™ê=∞~°úºOÖ’ =zÛ# =º`庙êÅ#∞ ̂ Œ$+≤ìÖ’ LOK«∞H˘x Ѩiâ’ è̂Œ#Å#∞

H˘#™êyOK«=Åã≤=ÙO@∞Ok.

HõxÑ≤ã̈∞Î#fl D ã̈∂úÅ â◊s~°Ñ̈Ù QÆuq è̂Œ∞ʼnõΩ Ç̈Ï Œ̂∞Ì Éèí∂Ö’HõO.

JÖψQ ã¨∂Hõ∆ ‡â◊s~åxH˜ Éèí∞=~À¡Hõ=Ú, HÍ~°} â◊s~åxH˜ ã¨∞=~À¡Hõ=Ú

Ç¨Ï Œ̂∞Ì. g\˜=~°‰õΩ 㨄H˜Ü«∞ «̀ "åºÑ≤Oz=ÙOk. D Éèí∂ó, Éèí∞=ó, ã¨∞=ó

Ö’HÍÅ#∞ ™ê=∂#ºOQÍ „QÆǨÏ, LѨ„QÆǨÏ, #Hõ∆„ «̀ Ö’HÍÅ∞QÍ J~°úO

KÕã¨∞H˘x =∞~°záÈ «̀∞O\Ï~°∞. Ö’Hõ=Ú, „QÆǨÏ=Ú Ô~O_»∂ ZѨC_»∂

XHõ\˜ HÍ^Œ∞. „QÆǨÏ=Ú ã¨∂úÅ=∞~Ú#k(Éè∫uHõ=∞~Ú#k).Ö’Hõ=Ú

ã¨∂Hõ;"≥∞ÿ#k (HõxÑ≤OK«xk). ã¨fi~°æ#~°HÍÅ Ü≥ÚHõ¯ =~°‚# ã¨∂Hõ;

â◊s~°O^•fi~å

63áê¢}q Œ̂º

QÆ∞ «̀∞Ok. Éèí∞=~À¡Hõ=Ú PÖ’K«

64áê¢}q Œ̂ºLO@∞Ok. Ju ã¨∂Hõ∆ ‡=∞~Ú# J}∞=ÙÖ’ L#fl â◊HÎ̃ =∞\ì̃Ö’ ÖË̂ Œ∞.

D ä̂Œ~üÖ’ L#fl â◊HÎ̃ QÍeÖ’ ÖË̂ Œ∞. PqiÖ’ L#fl â◊HÎ̃ h\˜Ö’ ÖË̂ Œ∞.

x~°O «̀~°O =∞# „Ñ̈Ü«∞`åflÅ∞ ã̈∂÷Å â◊s~°O Ü≥ÚHȭ â’Éèí, ̀ «$Ñ≤Î, Q˘Ñ̈ÊÅ

HÀã¨"Õ∞ [~°∞QÆ∞ «̀∞

65áê¢}q Œ̂º

~°∂áêÖ’¡ LO@∞Ok. D q è̂ŒOQÍ â◊s~°Ñ̈Ù J}∞=ÙÅÖ’ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl

D #∂ºH˜ ¡Ü«∞ãπ Ö’ Hõeã≤=Ù#fl XHõ ã¨=¸Ç¨xfl (Ü«¸x\ò)

ã¨∂Hõ∆ ‡â◊s~°=Ú JO\Ï~°∞. ÉèÏ~°fÜ«∞ Ü≥∂QÆâß„ãÎ̈OÖ’ D «̀̀ åÎ fixfl

„áê}=∞h, ^•x`À «̀Ü«∂Ô~·# ã¨∂Hõ∆ ‡â◊s~åxfl „áê}=∞Ü«∞HÀâ◊=∞h

K≥áêÎ~°∞. =ÚO Œ̂∞ J è̂•ºÜ«∞OÖ’ =i‚OK«|_ç# '|Ü≥∂ÖÏlHõÖò áê¡™ê‡ÉÏ_ç—

ÜÕ∞ D „áê}=∞Ü«∞HÀâ◊=Ú.

3.13 Ѩ~å¢Ñ¨Hõ$u Ü≥ÚHȭ KÕ̀ «

66áê¢}q Œ̂º#=∞㨯iOz, ѨÓl™êÎ=Ú. ã¨$+≤ìÖ’ Wq∞_çÜ«Ú#fl D „áê}=Ú

^Œ∞~°ƒÅ"≥∞ÿáÈ`Õ, Ç‘Ï#Ü«ÚQÆO =ã¨∞ÎOk. JѨC_»∞ "≥Ú`«ÎO r=-

[O`«∞*ÏÅ=Ú ^Œ∞~°ƒÅ"≥∞ÿ# â◊s~°O`À JÅÊr=ÙÖˇ·, =∞O^Œ|∞^Œ∞úÖˇ·,

Ç‘Ï#"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ Hõey=ÙO\Ï~°∞. P „áê}"Õ∞ |ÅOQÍ=ÙO>Ë D

ã¨$+≤ìÖ’ Jhfl L`«¯ $+¨ìOQÍ

67áê¢}q Œ̂º

âß„™êÎÅÖ’ nxxQÆ∞iOz ~°Hõ~°HÍÅ∞QÍ K≥Ñ̈Ê|_ç=ÙOk. („Ñ̈â’flÑ̈x+̈ «̀∞ÎÖ’

nxx =∞iO «̀ ã¨Ê+ì̈OQÍ K≥áêÊ~°∞.)

—`åË

aè#fl"≥∞ÿ#k.

"≥·kHõ q"ÕK«#Ö’ „áê}O`Àáê@∞ "åÜ«Ú=Ù Ü≥ÚHȭ qâı¡+̈}

‰õÄ_® LOk. Wk J

68áê¢}q Œ̂ºq Œ̂∞º «̀∞Î#∞ P è̂•ºu‡Hõ ѨiÉèÏ+¨Ö’ '„áê}=Ú— JO\Ï~°∞.

3.19 (=∂™È¯ x"åã≤ ‰õΩ=∂i =∂~ÚMËÖ’"å ~°ëêº "≥·*Ï˝x‰õΩÅ Pã¨H˜ÎHõ~°

Ѩiâ’^èŒ

69áê¢}q Œ̂º

â∫~°º=Ú, ™êǨÏã¨=Ú, P Œ̂~°≈=O «̀"≥∞ÿ# Q˘Ñ¨Ê QÆ∞}ÏÅÖ’ ‰õÄ_® D

q Œ̂∞º «̀∞ΠѨxKÕã¨∂Î=ÙO@∞Ok. Ü≥∂QÍÉèϺã¨=Ú, *Ï˝# ™ê è̂Œ#Å ã¨=∞ãÎ̈

„ѨÜ≥∂[

70áê¢}q Œ̂º„ѨHÍtOKÕ q^Œ∞º`«∞Î#∞ H˘ez#@∞¡, Hõà◊§Ö’ „ѨHÍtOKÕ q^Œ∞º`ò

„ѨHÍâ◊QÆi=∞#∞ K«Hȭ QÍ J~°úO KÕã¨∞HÀ=K«∞Û#∞.

„ѨѨOK«OÖ’ Q˘Ñ¨ÊQ˘Ñ¨Ê Ü«∞O„`åÅ∞ KÕ¿ã Ѩxx =∞x+≤

ˆH=ÅO «̀# WKåÛùâ◊HÎ̃ (ã¨OHõÅÊ|ÅO) KÕ̀ « KÕÜ«∞QÆÅ∞QÆ∞ «̀∞Ë

P â◊HÎ̃ Ü≥ÚHȭ „ѨK«O_»̀ « ZO «̀\˜̂ À ≥̀Å∞ã¨∞ÎOk. JO>Ë „áê}â◊H˜Î

Ü≥ÚHȭ xÜ«∞O„ «̀} WKåÛùâ◊HÎ̃ =ÖË¡ [~°∞QÆ∞ «̀∞Ok. ™ê=∂#º ã≤÷uÖ’

PÇ̈~°=Ú, âßfiã̈^•fi~å ÅaèOKÕ q Œ̂∞º «̀∞Î Ñ̈xKÕã̈∂Î LO@∞Ok. ZÑ̈C_≥·̀ Õ

Ü≥∂QÍÉèϺã̈OKÕ̀ « JO «̀~°OQÆOÖ’ ̂ •x ™ê=∞~åúºxfl ̀ ≥Å∞ã̈∞‰õΩO\Ï_À,

P â◊HÎ̃x =$kúKÕã≤ ã¨OHõÅÊ|ÅO KÕ̀ «, Z@∞=O\˜ HÀiHõÅ

71áê¢}q Œ̂º

ѨÙ\ ˜ìOK«∞H˘x, J=ã¨~åʼnõΩ LѨÜ≥∂yOK«∞H˘#QÆÅ=Ù. q∞QÆ`å

ã¨=∞Ü«∂ÅÖ’ P qâı+¨â◊HÎ̃ x¿ãÎ[OQÍ

72áê¢}q Œ̂ºJq ѨOK« „áê}ÏÅ∞, ѨOK« LѨ„áê}ÏÅ∞. S Œ̂∞ =ÚYº „áê}ÏÅ∞

1.Jáê#=Ú 2.ã¨=∂#=Ú 3.„áê}=Ú 4.L^•#=Ú 5."åº#=Ú.

S Œ̂∞ LѨ„áê}ÏÅ∞ 1. Õ̂= Œ̂̀ «Î=Ú 2. Hõ$HõÅ=Ú 3. ‰õÄ~°‡=Ú 4.

73áê¢}q Œ̂º

^•xfl, â◊s~°OÖ’ |ÖÏxfl ã¨OK«iOѨ *Ë¿ã^•xfl „áê}=Ú JO\Ï~°∞.

â◊É’ÌKåÛù~°}Ö’x ã¨Ê+ì̈̀ « nx „ѨÉèÏ="Õ∞.

4.L^•#=Ú: L#flÜ«∞u Ü«∞ó L £̂ P#Ü«∞u "å «̀̂ •#ó

J#QÍ: â◊s~åxfl ZuÎ=ÙOz, x\Ï~°∞QÍ Ñ̈_çáȉõΩO_®=ÙOKÕ

^•xfl L^•#=Ú JO\Ï~°∞. T~°úfi QÆ=∞#Ѩ٠J

74áê¢}q Œ̂º=∞}˜Ñ¨Ó~°Hõ K«„Hõ ã¨O|O è̂ŒOQÍ nxx =i‚OKå~°∞.

8. =¸_»=k „áê}=Ú:

âßfi㨠xâßfiã¨Å ™ê÷#=Ú Kèåf. è̂•º#OÖ’ ^•x «̀̀ «Î fiO

J#∞Éèí==∞=Ù «̀∞Ok. Wk Ñ̈ã̈∞Ñ̈Ù =~°‚OÖ’ LO@∞Ok. J

75áê¢}q Œ̂º

^èŒ#O[Ü«∞=Ú "åº#=Ú "≥O|_ç ã¨OÉO^èŒ=Ú Hõey LO\Ï~Ú.

1."åÜ«Ú ã̈OKå~°=Ú, „ Õ̀#∞ÊÅ∞, ZH̃¯à◊√§, QÆ∞ Œ̂"åÜ«Ú=Ù Wq Ë Ñ¨OK« `«

76áê¢}q Œ̂ºL#fl"å_çQÍ, =∞Oz"å_»∞QÍ, K≥_»¤"å_çQÍ ZÖÏQÆ QÆ∞iÎOK«|_»̀ å_À,

Pq è̂ŒOQÍ

77áê¢}q Œ̂º

=∞Ë *Ï˝# «̀O «̀∞=ÙÅÖ’ (

78áê¢}q Œ̂º"ÕQÆO`À „Ѩ=Ç≤Ïã¨∂Î LO@∞Ok. =∂#= q Œ̂∞º ǜ Ü≥ÚHȭ QÆ=∞#=Ú

>ˇeá¶Èˇeá¶È

79áê¢}q Œ̂º

q*Ë`« J~Ú# 'Ǩ[H˜

80áê¢}q Œ̂º3.28 „|ǨχK«~°º=Ú, áêu„= «̀º=Ú, Ѩffl„= «̀=Ú "≥Ú Œ̂Å~Ú#

"å\˜"≥#∞Hõ ™ê=∂lHõ, =ºHÎ̃QÆ̀ « HÍ~°}ÏÖËHÍHõ, P è̂•ºu‡Hõ HÍ~°}ÏÅ∞

‰õÄ_® L

81áê¢}q Œ̂º

"≥Ú Œ̂Å~Ú# "åi «̀Ѩâ◊Û~°ºÅ =∞ è̂Œº [iy# HÍ=∞ =$`åÎO`åÅ∞ g\˜

L^•Ç̈Ï~°}ÖË.

=∞ǨѨÙ~°∞+¨µÅ∞ `å=Ú ã¨OáêkOz# q^Œ∞º`ü ÉèÏO_®

QÍ~åxfl HÍ=∞„¿Ñi «̀ HÍ~åºÅ‰õΩ QÍHõ ^•x â◊HÎ̃x =∞ã≤Î+¨̄ =Ú, q∞QÆ̀ å

*Ï˝

82áê¢}q Œ̂ºQÆ=∞#jÅ∞_»=Ù`å_»∞.

„áê}=Ú– â◊H̃Î Ü≥ÚHȭ Ñ̈~åºÜ«∞Ñ̈ Œ̂=Ú. Éè∫uHõ ã̈OÑ̈ Œ̂Å∞,

P è̂•ºu‡Hõ qÉèí∂ «̀∞Å∞ ‰õÄ_® nx ѨikèÖ’ˆH =™êÎ~Ú.

3.29 âßs~°Hõ ѨiѨÙ+≤ìKÕ̀ « F[ã≤fi, =∞

83áê¢}q Œ̂º

Jq `ÕeHõQÍ LO_»@OKÕ`« Ü«∞O„`« ѨiHõ~åÅ ^•fi~å Jq

HõxÑ≤OK«#ѨÊ\˜H˜ Jq ã¨fiÅÊ"≥∞ÿ#q, ÖˇHȭ Ö’xH˜ ~å#@∞=O\˜qHÍ=Ù.

U =ã̈∞Î"≥·

84áê¢}q Œ̂º4. „áê}=O`«∞Å∞ JÜÕ∞º q^è•#=Ú

„áê}â◊HÎ̃ Ü≥ÚHȭ ã¨~°fi ™ê=∞~°÷º=Ú :–

4.2 „áê}=Ú KÕ̀ «# «̀fi qHÍ™êxH˜ ̂HO¢ Œ̂aO Œ̂∞=Ù. nx T~°úfi

QÆ=∞#=Ú =∞iÜ«Ú J è̂ÀQÆ=∞#=Ú g∞ Õ̂ KÕ̀ «# «̀ Ü≥ÚHȭ Jaè=$kú,

Ñ̈ «̀#=Ú P è̂•~°Ñ̈_ç=Ù

85áê¢}q Œ̂º

ÃÑ·# #∞k\˜= Œ̂Ì KÕ̀ «# Ü≥ÚHȭ ã¨~Àfi «̀Î=∞"≥∞ÿ# ̂HO„ Œ̂O ã¨Ç¨Ï„™ê~°=Ú.

„áê}O Ü≥ÚHȭ k=º «̀ ÃÑ·#∞Oz „H˜OkH˜ JO>Ë D ã¨Ç¨Ï„™ê~°=Ú

#∞Oz =¸ÖÏ è̂•~åxH˜ =KÕÛ@ѨC_»∞ «̀QÆ∞æ̀ «∞Ok. D K«„HÍÅ#∞Oz,

‰õΩO_»ÖÏÖ#∞Oz „áê}=Ú „Ѩ=Ç≤ÏOKÕ HÍ~°}O=Å¡ nxx ‰õΩO_»ex

â◊HÎ̃ JO\Ï~°∞. â◊s~° q*Ï˝

86áê¢}q Œ̂ºnx=ÖË¡ [~°∞QÆ∞ «̀∞Ok. WO¢kÜ«∂Åhfl |ÅÇ‘Ï#Ѩ_»̀ å~Ú. JO Õ̀QÍHõ

x`«º HÍ~°º„Hõ=∞=ÚÅÖÁ J=~À^è ŒO [~°∞QÆ∞`«∞Ok. „áê}â◊H˜ Î

|ÅÇ‘Ï#Ñ̈_»∞ «̀∞Ok. nx=Å¡ P «̀‡ Ü≥ÚHȭ k=º «̀fiOÖ’ ̀ «QÆ∞æ̂ ŒÅ U~°Ê_»∞

«̀∞Ok. HÍh nx ã¨O"ÕQÆO „H˜Ok‰õΩ ÃÑ·H˜ „Ѩܫ∂}˜OK«@O =Å#,

K«¢HÍÅ #∞Oz =ÚO Œ̂∞‰õΩ "≥à◊§@O =Å# nx â◊HÎ̃ ÃÑ~°∞QÆ∞ «̀∞Ok.

â◊s~°OÖ’ "åºÑ≤Oz=Ù#fl „áê}=Ú ã¨∞+¨µ=∞flÖ’ ̂HO„nHõiOK«_»O =Å¡

WO¢kÜ«∂Å∞ Pnè#OÖ’H˜ =™êÎ~Ú. „áê}â◊HÎ̃

87áê¢}q Œ̂º

Y~°∞Û PyáÈ=@O =Å¡ ™ê è̂Œ‰õΩ_»∞ HÀi#O «̀ HÍÅO PÜ«Ú=Ù`À rqOz

LO_»=K«∞Û. WѨÊ\˜H© Ç≤Ï=∂ÅÜ«∂ÅÖ’ "Õ~Ú ã¨O= «̀û~åÅ PÜ«Ú+¨µ¬

Hõeæ ã¨=∂kè ã≤÷uÖ’ L#fl Ü≥∂QÆ∞Å∞ HõÅ~°∞. gi Ü≥ÚHȭ n~å…Ü«Ú=Ù

Ü≥ÚHȭ ~°Ç¨Ï™êºxfl QÆ∞iOz "åºMϺxOKÕO Œ̂∞‰õΩ "≥·*Ï˝x‰õΩÅ = Œ̂Ì LO_Õ

Éè∫uHõ Ü«∞O„ «̀=ÚÅ =Å¡ QÆ∞iÎOK«\ÏxH˜ gÅ∞HÍ Œ̂∞.

„áê} ã¨OѨ#fl «̀ „áê}ÏÜ«∂=∞ ™ê è̂Œ# Ü≥ÚHȭ ÅHõ∆ º=Ú.

„áê}ÏÜ«∂=∞O ^•fi~å Ñ≤O_»OÖ’ L#fl „áê}Ïxfl „|Ǩ‡O_»OÖ’ L#fl

„áê}O`À *’_çOz ™ê è̂Œ‰õΩ_»∞ ̀ «#x ̀ å#∞ xOÑ̈Ù‰õΩO\Ï_»∞. „áê}â◊H̃Îx

á⁄O Œ̂@O JË =Ú‰õΩ¯ ^•fi~å

QÍex fã¨∞HÀ=@O, ‰õΩOaèOz =∞~°Å = Œ̂Å@OÖÏO\˜ ™ê=∂#º"≥∞ÿ#

Ñ̈#∞Å∞QÍ HõxÑ≤™êÎ~Ú. HÍh LÑ̈Ü≥∂QÆÑ̈~°OQÍ K«∂¿ãÎ J™ê=∂#º"≥∞ÿ#

J Œ̂∞ƒù̀ «"≥∞ÿ# XHõ "≥·*Ï̋xHõ „Ñ̈„H̃Ü«∞. „áê} ã̈OÑ̈ Œ̂ Ü≥ÚHȭ ã̈Ç̈Ü«∞O`À

‰õΩO_»eh Ü≥∂QÆ ™ê è̂Œ#=O\ ̃„H̃Ü«∞Å ̂ •fi~å KÕ̀ «

88áê¢}q Œ̂ºJ Œ̂∞ƒù̀ «OQÍ HõxÑ≤ã¨∞ÎOk.

„áê}ÏÜ«∂=∞=Ú Ü≥ÚHõ¯ ™ê=∂#º JÉèϺã¨O ^•fi~å

™ê^茉õΩ_»∞ JO`«iHõ∆OÖ’ "åºÑ≤Oz=Ù#fl „áê} KÕ`«#`«fiOÖ’#∞Oz

„Hõ=∞OQÍ „áê}â◊HÎ̃x ÖωõΩ¯O@∂ ™ê=∞~åúºxfl ÃÑOK«∞‰õΩO\Ï_»∞. nx

J™ê=∂#º „Ѩ¢H˜Ü«∞=Å¡ KÕ̀ «##∞ ã¨~°fi ã¨=∞~°ú=O «̀OQÍ KÕ¿ãO Œ̂∞‰õΩ

HÍ=eû# Z

89áê¢}q Œ̂º

â◊s~° T~å˚ Ü≥ÚHȭ ã¨kfixÜ≥∂QÆO`À „ѨY~°̀ «#∞qHõã≤OѨKÕÜ«Ú@:–

JO Õ̀QÍHõ Z=~°∞ nx ™êxfl è̂ŒºOÖ’H˜ =™êÎ~À, "åiÖ’

«̀fi~°̀ «fi~°QÍ =∂~°∞ÊÅ∞ ã¨OÉèíqOz „ѨÉèÏq «̀O KÕÜ«∞@OÖ’ ã¨Ñ¶̈Å «̀x

™êkèã¨∞ÎOk.

4.5 T~å˚â◊HÎ̃ Ü≥ÚHȭ ̂HO„ Œ̂=Ú =∞ã≤Î+¨̄ =∞x JO\Ï~°∞. â◊s~°O

J

90áê¢}q Œ̂ºQÍÜ«∞„f =∞O„ «̀O ^•fi~å U „áê}q Œ̂º ™ê è̂Œ# KÕ™êÎ"≥∂

Jk „|Ǩχq Œ̂º. [ѨO, J#∞ëêª#O =∞iÜ«Ú Ñ¨Ù~°â◊Û~°}Å ^•fi~å

=∞

91áê¢}q Œ̂º

|_ç=ÙOk. WO„kÜ«∞ xÜ«∞O„ «̀}‰õΩ 'QÆ∞ «̀∞û— =∞iÜ«Ú HÍ=∞ Õ̂=Ùx '=∞ Œ̂—

Jx JO\Ï~°∞. P Ô~O_çO\˜ Ѩ#∞Å =Å¡ „áê}â◊HÎ̃ ^•fi~å =∞x+≤

ã¨OѨ#∞fl_»∞ J=Ù`å_»∞. JO Œ̂∞ˆH gix 'QÆ∞ «̀û=∞

92áê¢}q Œ̂º„áê}O`À J#∞„áê}˜`«∞ÖË. „áê}"Õ∞ r=#=Ú. JO^Œ∞=ÖË¡ nxx

PÜ«Ú=Ù JO\Ï~°∞. Wk ≥̀Å∞ã¨∞‰õΩx Z=Ô~·̀ Õ „áê} ã¨fi~°∂Ѩ „|Ǩχx

Láêã¨# KÕ™êÎ~À "å~°∞ xâ◊ÛÜ«∞OQÍ PÜ«Ú=Ùx á⁄O Œ̂∞`å~°∞.

''ã¨~åfi}˜ ǨÏ"å W=∂x Éèí∂`åx

áê„}"Õ∞"åaèã¨Oqâ◊xÎ áê„}=∞Éèí∞ºl˝Ç¨Ï Õ̀——Kè«O^À"£∞º 2/22/"≥·.

D „áê}∞Åhfl „áê}O #∞Oz L «̀Ê#fl"≥∞ÿ#"Õ =∞iÜ«Ú

=∞m§ „áê}OÖ’ Hõeã≤áÈ`å~Ú.

''áê„}Ïkú Yefi=∂x Éèí∂`åx [Ü«∞

93áê¢}q Œ̂º

HÍh Jk ZÑ̈C_»∞ Ñ̈xKÕã̈∞ÎO Œ̂O>Ë ã̈∞xtÛ «̀"≥∞ÿ# "≥·*Ï̋xHõ „H̃Ü«∞^•fi~å

94áê¢}q Œ̂ºKÕÜ«∂e.D „áê}â◊H̃Î ã̈∞+̈µ=∂fl =∂~°æO ̂ •fi~å |∞∞} q Œ̂∞º ǜ „Ñ̈"åÇ̈Ï

W_®

95áê¢}q Œ̂º

nx=Å# ÖÏÉèíO [~°∞QÆ∞`«∞Ok. âßfiã¨^•fi~å fã¨∞‰õΩ#fl „áê}Ïxfl

"≥#∞flÉÏ=Ú =∂~°æOÖ’ =¸ÖÏ è̂•~°O =~°‰õΩ fã¨∞‰õΩx "≥àı§ „H˜Ü«∞#∞

Œ̂$_è»"≥∞ÿ# ã¨OHõÅÊO`À KÕÜ«∂e. xtÛ «̀ ~°∂ѨOÖ’ ã¨∂~°º =∞O_»ÅO

#∞Oz ÖËHõ JO «̀iHõ∆O #∞Oz „¿Ñˆ~Ñ≤OK«|_ç# „áê}O =¸ÖÏ è̂•~°O

=~°‰õΩ KÕ~°∞ «̀∞Ok =∞iÜ«Ú JHȭ _» x¢kã¨∞Î#fl ‰õΩO_»eh â◊HÎ̃x «̀\ ì̃

„áê}Ïyflx «̀# f„="≥∞ÿ# PѶ̈∂ «̀=ÚÅKÕ̀ « ÖËѨ٠«̀∞Ok J

96áê¢}q Œ̂ºÜ≥ÚHõ™êi ÉèíOy=∞Å ^•fi~å, WOH˘Hõ™êi "åH±â◊HÎ̃ ^•fi~å, =∞iÜ«Ú

JѨC_»Ñ¨C_»∞ |ÅѨ~å„Hõ=∞™êǨÏã¨~°ã¨ ~°∂Ѩ=ÚÅ ^•fi~å nx Éè∫uHõ

Jaè=ºH©ÎHõ~°} K«∂_»=K«∞Û.

â◊s~°~°̂ èŒOÖ’ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl D «̀̀ «Î fi"Õ∞ =∞x+≤ Ü≥ÚHȭ

r=#â◊HÎ̃ ÖËHõ F[ãπ. =∞#ã¨∞ûÖ’ Jaè=ºH©ÎHõiOѨ|_»∞@ =Å# D

«̀̀ åÎ fixfl „ѨuÉèí, "Õ∞ è̂Œ, Õ̀[ã¨∞û Jx JO\Ï~°∞.

ã̈∂Hõ;â◊s~°OÖ’x „áê}â◊H̃Î Ü≥ÚHȭ HÍOux "≥̂ Œ[ÖË¡ ~°=fiÅ

Ü≥ÚHõ¯ ã¨OѶ¨∞\˜`« ~°∂Ѩ"Õ∞ =∂#=Ùx ã¨∂÷Å ~°∂Ѩ=Ú. J#O`«,

JѨiq∞`« â◊H˜Î~åt LO_»∞@ =Ö# D â◊s~åxfl ^Õ==∞Ok~°O

JO\Ï~°∞. WO Œ̂∞Ö’ ѨOK« „áê}ÏÅ ~°∂ѨOÖ’ S Œ̂∞QÆ∞~°∞ Õ̂= «̀Å∞

„Ѩu+≤ìOѨ|_ç=ÙO\Ï~°∞.

XˆH ^Õ=`å â◊H˜ Î =∂#=Ù_çx J[~°∞}˜ ‚, J=∞~°∞}˜ ‚

KÕÜ«∞QÆey Õ̀ S Œ̂∞QÆ∞~°∞ ̂ Õ= «̀Å J#∞„QÆÇ¨Ï ã≤kúx á⁄Ok#ѨC_»∞ ZO «̀

ã¨=∞~°∞ú_»∞ â◊HÎ̃=∞O «̀∞_»∞ J=Ù`å_À TÇ≤Ï¿ãÎË „áê}O.

97áê¢}q Œ̂º

4.10 JO «̀iHõ∆OÖ’ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl „áê}=Ú, qHõã≤Oz L#fl

ã≤÷uÖ’ =∞#ã¨∞û =∞iÜ«Ú, KÕ`«#, D =¸_»∞ qâßfixfl ѨÓiÎQÍ

xÜ«∞O„u™êÎ~Ú.

Z=i „áê}O â◊H˜ Î=O`«OQÍ=ÙO@∞O^À, "å~°∞ XHõ

â◊s~°O`À ~°Hõ~°HÍÅKÀ@¡ X̂H™êi Ñ̈xKÕÜ«∞ QÆÅ∞æ̀ å~°∞. WÖÏO\ ̃J

98áê¢}q Œ̂ºUq∞@O>Ë =∞x+≤ Ë XHõ

ÉèÏQÆO „ã≤ìH˜fl

99áê¢}q Œ̂º

KÕ̀ «# «̀fi=Ú ZÑ̈C_≥·̀ Õ ã̈Oã̈¯iOÑ̈|_»∞ «̀∞O^À =∞ã≤Î+̈¯OÖ’

„H˘ «̀΄H˘ «̀Î qKå~°}Å∞ =™êÎ~Ú. WO «̀‰õΩ=ÚO Œ̂∞ Wq TǨωõΩ ‰õÄ_®

JO Œ̂x q+̈Ü«∂Å∞ J~Ú=ÙO\Ï~Ú. L#fl «̀ „áê} KÕ̀ «# XHõ k=º"≥∞ÿ#

=~°O. nx „áêÑ≤Î=Å¡ KÕã≤# ѨÙ~°∞ëê~°úO xâ◊ÛÜ«∞OQÍ Ñ¶¨Å=O`«

=∞ø`«∞Ok.

4.15 '' Õ̀*’=ÅÜ«∞=Ú—— ÖËHõ ''|Ü≥∂áꡙꇗ— :–

=∞ǨѨÙ~°∞+¨µÅ Ü≥ÚHȭ ã¨∂Hõ;„áê}O, "å~°∞ L#fl ã÷̈ÖÏxfl

‰õÄ_® „ѨÉèÏq «̀O KÕã¨∞ÎOk. J"Õ f~°úã÷̈ÖÏÅ∞QÍ „¿Ñ~°}#∞ Hõeyã¨∂Î,

Œ̂i≈Oz# "åi =∞#ã¨∞ûÅ#∞ „ѨÉèÏq «̀O KÕã¨∂ÎO\Ï~Ú.

â◊ÉÏÌÅ∞ ‰õÄ_® "å\˜ Jã≤Î̀ åfixfl JO «̀iHõ∆OÖ’ z~°HÍÅO

LOK«∞`åÜ«∞x =∂~À¯x K≥¿ÑÊ"å_»∞. Uã¨∞„H©ã¨∞Î `«# JOu=∞

ã¨=∞Ü«∞OÖ’ K≥Ñ≤Ê# =∂@Å∞ WѨC_»∞ ‰õÄ_® „Ѩܫ∞ «̀flO KÕ̀ « q#fl@∞¡,

JÖψQ Hõ$+¨µ‚_»∞ K≥Ñ≤Ê# w «̀#∞ ‰õÄ_® q#=K«∞Û. Wq JO «̀iHõ∆OÖ’

xH̃∆Ñ̈ÎO HÍqOÑ̈|_ç=ÙË =∞Ç̈Ï «̀Î~°"≥∞ÿ#k.

=∂#=ÙÅ Õ̂HÍ Œ̂∞ ã¨$+≤ìÖ’ „Ѩu Hõ}O Ü≥ÚHȭ Jã≤Î̀ «fiѨ٠«̀∞ÖÏ è̂•~°

ã≤÷~°=ÚQÍ L#flk. ã̈O «̀∞Å

100áê¢}q Œ̂º4.16 '„áê} "≥· Ü«∞â’ |Å"£∞— J#QÍ „áê}"Õ∞ Ü«∞â◊ã¨∞û =∞iÜ«Ú'„áê} "≥· Ü«∞â’ |Å"£∞— J#QÍ „áê}"Õ∞ Ü«∞â◊ã¨∞û =∞iÜ«Ú'„áê} "≥· Ü«∞â’ |Å"£∞— J#QÍ „áê}"Õ∞ Ü«∞â◊ã¨∞û =∞iÜ«Ú'„áê} "≥· Ü«∞â’ |Å"£∞— J#QÍ „áê}"Õ∞ Ü«∞â◊ã¨∞û =∞iÜ«Ú'„áê} "≥· Ü«∞â’ |Å"£∞— J#QÍ „áê}"Õ∞ Ü«∞â◊ã¨∞û =∞iÜ«Ú

|Å=Ú. JO>Ë „áê}O Ü≥ÚHȭ ã̈„H̃Ü«∞ «̀ |ÅO ~°∂Ñ̈OÖ’ HõxÑ≤ã̈∞ÎOk.|Å=Ú. JO>Ë „áê}O Ü≥ÚHȭ ã̈„H̃Ü«∞ «̀ |ÅO ~°∂Ñ̈OÖ’ HõxÑ≤ã̈∞ÎOk.|Å=Ú. JO>Ë „áê}O Ü≥ÚHȭ ã̈„H̃Ü«∞ «̀ |ÅO ~°∂Ñ̈OÖ’ HõxÑ≤ã̈∞ÎOk.|Å=Ú. JO>Ë „áê}O Ü≥ÚHȭ ã̈„H̃Ü«∞ «̀ |ÅO ~°∂Ñ̈OÖ’ HõxÑ≤ã̈∞ÎOk.|Å=Ú. JO>Ë „áê}O Ü≥ÚHȭ ã̈„H̃Ü«∞ «̀ |ÅO ~°∂Ñ̈OÖ’ HõxÑ≤ã̈∞ÎOk.

J Õ̂ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ Ü«∞â◊ã¨∞û Ü≥ÚHȭ qãÎ̈~°}ÏʼnõΩ HÍ~°}=∞ø`ÀOk.J Õ̂ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ Ü«∞â◊ã¨∞û Ü≥ÚHȭ qãÎ̈~°}ÏʼnõΩ HÍ~°}=∞ø`ÀOk.J Õ̂ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ Ü«∞â◊ã¨∞û Ü≥ÚHȭ qãÎ̈~°}ÏʼnõΩ HÍ~°}=∞ø`ÀOk.J Õ̂ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ Ü«∞â◊ã¨∞û Ü≥ÚHȭ qãÎ̈~°}ÏʼnõΩ HÍ~°}=∞ø`ÀOk.J Õ̂ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ Ü«∞â◊ã¨∞û Ü≥ÚHȭ qãÎ̈~°}ÏʼnõΩ HÍ~°}=∞ø`ÀOk.

w «̀ 17 = J è̂•ºÜ«∞OÖ’ – â◊s~°OÖ’ =∞#ã¨∞û, |∞kú,

JO`«óHõ~°}=ÚÅ∞ „H˜Ü«∂jÅ"≥∞ ÿ L#flѨC_»∞ D „áê}Ïyflx

Œ̂∞ifixÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞@O =Å# PHõã≤‡Hõ q™ÈÊù@#=Ú [iy =ºHÎ̃

֒֒ѨŠHÍeáÈ «̀∂ =ÚHȭ K≥Hȭ Å=Ù «̀∂=ÙO\Ï_»∞. â◊s~°â◊HÎ̃ Ü≥ÚHȭ

Œ̂∞~°∞Ñ̈Ü≥∂QÆO, PÇ̈~° qÇ̈~åÅ xÜ«∞"≥∂Å¡OѶ∞̈# =Å# J=¸Åº"≥∞ÿ#

r=#â◊HÎ̃x HÍ=∞ qHÍ~åÅ H˘~°‰õΩ =$ è̂• KÕÜ«Ú@=Å¡ „áê}Ïyfl

^Œ∞~°∞ѨÜ≥∂QÆO J~Ú#ѨC_»∞ =ºH˜Î Ü≥ÚHõ¯ |ÅO ÃÑiy F[ã¨∞û

«̀QÆ∞æ̀ «∞Ok. Hõ@∞=K«#=ÚÅ∞, Ñ̈~°xO Œ̂, Jã̈ «̀º=Ú ̂ Œ∞~°∞Ãã·# =∂@Å∞

"≥Ú^ŒÖˇ ·#q „áê}Ïyflx `«Ñ¨C_»∞ =∂~° æOÖ’ Y~°∞ÛÃÑ@ì\ÏxH˜

L^•Ç¨Ï~°}Å∞. nx=Å¡ =ºHÎ̃ «̀#∞ HÍÅ@"Õ∞HÍHõ W «̀~°∞Å#∞ ‰õÄ_®

HÍeÛ#"å_Ò`å_»∞. =∞O_»∞ «̀∞#fl *ÏfiÅÖÏQÍ HÍe# "≥̂ Œ∞~°∞ Hõ>ì̌ÖÏQÍ

H õi î#OQÍ =∂\Ï ¡_ Õ"å~ ° ∞ Z^Œ∞\ ˜"åiÖÏ< Õ `å=Ú‰ õÄ_®

Ç≤ÏOã≤OѨ|_»`å~°∞. â◊s~° â◊H˜Îx ^Œ∞ifixÜ≥∂QÆO KÕÜ«∞@O =Å¡

ã¨fiÜ«∞OQÍ "åi |ÅO ̀ «QÆæ_»"Õ∞HÍHõ K«∞@∞ì„ѨHȭ Å "å`å=~°}Ïxfl‰õÄ_®

áê_»∞KÕ™êÎ~°∞.

4.17 â◊s~åyflKÕ`« U~°Ê_Õ ã¨OѶ¨∞@#Å =∂kiQÍ Ñ¶¨∞’~°

Œ̂∞+̈Êi}Ï=∂Å∞ ã̈Ê+̈ìOQÍ HõxÑ≤OKÕ Ñ¶∞̈@#Å∞ KåÖÏ J~°∞ Œ̂∞. WÖÏO\q̃

JѨC_»Ñ¨C_»∞ =∂„`«"Õ∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. HÍh „áê}q^Œ∞º`«∞ÎÜ≥ÚHõ¯

101áê¢}q Œ̂º

Jã¨O «̀∞Å#O =Å#, ^•x |Ç≤Ï~°æ̀ «=Ú =Å# «̀#‰õΩ K«∞@∞ì„ѨHȭ Å

L#fl =º‰õΩÎʼnõΩ PHõã≤‡Hõ qѨ̀ «∞Î ÖÏ¡O\˜q [~°QÆ@O x «̀ºO =∞#O

K«∂ã¨∂Î

102áê¢}q Œ̂ºJO`«~°OQÆ=ÚÖ’x „H˜Ü«∂jÅ „áê}â◊H˜Î Ü≥ÚHõ¯ ã¨^Œ∞Ѩ

Ü≥∂QÆO =Å¡ =KÕÛ ÖÏÉèíO WO «̀HõO>Ë ZË–

„áê}Àã≤‡ „Ñ̈*Ï̋`åfi– J#QÍ

103áê¢}q Œ̂º

=∞iÜ«Ú ÖË[~ü H˜~°}ÏÅ LѨÜ≥∂QÆ=Ú „áê^è•#º`« ã¨O`«iOK«∞

HÀÉ’`«∞Ok.

D â◊‰õΩÎÅHõO>Ë =∞~˘Hõ J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ# â◊H˜Î LOk. HÍh

^•x"≥·Ñ̈Ù =∞# ̂ 蕺¿ã "≥à◊§ÖË̂ Œ∞. J Õ̂ =∂#= q Œ̂∞º «̀∞Î. nxx J «̀ºO «̀

Ö’ «̀∞QÍ J~°úO KÕã̈∞HÀ=K«∞Û. „áê}∞Å â◊s~åÅÖ’ „Ñ̈=Ç≤ÏOKÕ q Œ̂∞ºK«ÛùH̃Î

gi âßs~°Hõ, =∂#ã≤Hõ ˆH∆„`åÅ#∞ JkèHõ ã¨=∞~° ú=O`«OQÍ#∂

qHÍã̈=O «̀OQÍ#∂ KÕã̈∞ÎOk. „Ñ̈Ñ̈OK«O Ü≥ÚHȭ ã̈=∞ã̈Î â◊H̃Î ã̈OÑ̈ Œ̂Å#∞

ÃÑOKÕ"åxÖÁ ÖË[~ü "≥Ú Œ̂ÅQÆ∞#q =ÚYº"≥∞ÿ#q. WO «̀HõO>Ë ZO`À

JkèHõ"≥∞ÿ# LÑ̈Ü≥∂QÆHõ~°"≥∞ÿ#k „áê}∞Å â◊s~°OÖ’ „Ñ̈=Ç≤ÏOKÕ q Œ̂∞º «̀∞Î.

D q^Œ∞º`«∞Î#∞ =∂#=Ù_»∞ P^蕺u‡Hõ ˆH∆„`«OÖ’ ã¨^Œ∞ѨÜ≥∂QÆO

KÕã¨∞HÀ"åe.

â◊s~°=Ú#∞ #_çÑ≤OKÕ̂ Œ∞‰õΩ =¸Å P è̂•~°O Uq∞\?̃

nx Ü≥ÚHȭ ã¨∂Hõ; HÍ~°}Ïxfl ѨijeOz â◊s~°

"≥·*Ï̋x‰õΩÅ∞ U x~°‚Ü«∂xH̃ =KåÛ~°O>Ë, HõO_»~åÅÖ’ Ñ̈xKÕ¿ãO «̀=~°‰õΩ

T~å̊ 'á⁄>̌x¬Ü«∞Öò— g\˜̀ Àáê@∞ Hõeã≤=Ù#fl P"Õâ◊=Ú Ü≥ÚHȭ ™ê=∞~°úºO

r=# „Ѩ„H˜Ü«∞Ö’ Ju ÃÑ Œ̂Ì áê„ «̀x áÈ+≤ã¨∞ÎOk. P q Œ̂∞º «̀∞Î ̂ è•~°Å#∞

=sæHõiOz, ã≤¿Ñ¶b„\Ï~Ú*’q∞Öò #∂º~åe˚Ü«∂QÍ K≥ѨÊ@O [iyOk.

=∞ǨÏ`« Î fiѨÓ~° ‚"≥∞ ÿ# Ѩ#∞Å∞ q^Œ∞º^•Hõ~° ¬}Ï^è•~°Å

P è̂•~°OQÍ

104áê¢}q Œ̂ºg∞ Œ̂ XHõ z=i JOK«∞#∞Oz WOHÀ JOK«∞=~°‰õΩ „Ѩܫ∂}˜™êÎ~Ú.

Z‰õΩ¯=QÍ Wq ~å„uѨÓ@ ZQÆ∞ ~°∞`å~Ú. P ã¨=∞Ü«∞OÖ’

QÆ=∞º™ê÷

105áê¢}q Œ̂º

=∞#O K«∂™êÎ=Ú. Éè∫uHõ"≥∞ÿ# „Ñ̈Ü≥∂[

106áê¢}q Œ̂ºJ «̀ºO «̀ ã¨∂Hõ∆ ‡„QÍǨÏHõ â◊HÎ̃ Hõeæ# K≥=ÙÅ#∞ áÈe# XHõ Ü«∞O„`åxfl

`«Ü«∂~°∞KÕâß~°∞. Wk JO`«iHõ∆OÖ’ [iˆQ =∂~°∞Ê, KÕ~°∞ÊÅ#∞

=ÚO Œ̂∞QÍ

107áê¢}q Œ̂º

HÍ~°}OQÍ KåÖÏ™ê~°∞¡ qѶ̈Å=∞ÜÕ∞ºq.D q+¨Ü«∞OÖ’ p=∞Å "≥∞ Œ̂_»∞

x~å‡}O J «̀ºO «̀ LѨÜ≥∂QÆHõ~°=∞x ≥̀Å∞ã¨∞‰õΩ

108áê¢}q Œ̂ºU*̌hû "å~°∞ XHõ ã̈OѶ∞̈@# QÆ∞iOz Ñ̈ijeOz „Ñ̈K«∞iOz# q=~åÅ

„ѨHÍ~°=Ú ''HÍifleÜ≥∂HÀ¡*Ï—— J

109áê¢}q Œ̂º

HÍ^Œ∞, H˘O`«=∞Ok =º‰õΩÎÅ ã¨=¸Ç¨Å∞ ‰õÄ_® =∂Ü«∞=∞~Ú#

ã¨OѶ̈∞@#ÖË QÍHõ "åi ã¨=∂Kå~°O ‰õÄ_® ≥̀eÜ«∞ÖË̂ Œ∞.

ã¨∞+¨µ=∂fl

110áê¢}q Œ̂º4.27 r= K«∞O|Hõ̀ «fi=Ú Ü≥ÚHȭ K«=∞`å¯~°"≥∞ÿ# â◊HÎ̃ :–

JÜ«∞™ê¯O`«O Ü≥ÚHõ¯ QÆ∞}O 'PHõ~°¬}—.

JÜ«∞™ê¯O «̀OÖ’ HõxÑ≤OKÕ qÅHõ∆} «̀, nxÖ’=ÙO_Õ XHõ J Œ̂$â◊ºâ◊HÎ̃.

D PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ̃ XHõ ֒ǨÏѨ٠=ÚHȭ Ö’Ë JÜ«∞™ê¯O «̀O Ü≥ÚHȭ

L «̀Î~°̂ èŒ$=O r=, J}∞ „H˜Ü«∞Å#∞ xÜ«∞O„ «̀} KÕã¨∞ÎOk. Œ̂H∆̃} è̂Œ$=

â◊HÎ̃ áÈ+¨} J=ã¨~åxfl f~°∞ã¨∞ÎOk. g\˜ Ѩxf~°∞ ≥̀Å∞ã¨∞‰õΩO>ˇ D

Ô~O_»∞ JÜ«∞™ê¯O «̀ ̂ è•~°ÅÖ’ Uk, ZHȭ _», ZO «̀ J=ã̈~°"≥∂ YzÛ «̀OQÍ

x~°‚~ÚOK«=K«∞Û.

D™ê =∞ã‘ÇπÏ (Uã̈∞„H©ã̈∞Î) [~°̂ äŒ∞„

111áê¢}q Œ̂º

q

112áê¢}q Œ̂º 1.

113áê¢}q Œ̂º

HÍx „áê}Ïxfl W=fiÖË̂ Œ∞. D J~°∞QÆ∞ Œ̂Å HÀã¨O P JOQÍÅ Ü≥ÚHȭ

70% „áê}â◊HÎ̃x Y~°∞Û KÕã¨∞ÎOk. D JOQÍÅ∞ (á⁄@ì, HÍÖËÜ«∞=Ú,

á¶êO„H˜Ü«∂ãπ) „áê}Ïxfl ã‘fiHõiOK«ÖË=Ù. Ǩϟq∞Ü≥∂Ѩu nxH˜ K«Hȭ x

L^•Ç¨Ï~°}. nO\’¡ =∞O Œ̂∞ z#fl "≥∂`å Œ̂∞Ö’ Ë Z‰õΩ¯=QÍ

LO@∞Ok. QÍe â◊s~åxH̃ =ÚYº"≥∞ÿ# áÈ+̈Hõ=Ú. JO>Ë =Ú‰õΩ¯ Ö’Ñ̈eH̃

QÍex „QÆÇ≤ÏOK«@OÖ’ Jã̈OMϺHõ"≥∞ÿ# 'P„ÖÏìÃãxû\"̃£

114áê¢}q Œ̂ºáê~°„^ÀÅ∞`«∞Ok. H˘xfl\˜x #+¨ìѨ~°∞ã¨∞ÎOk ‰õÄ_®. ѨÓÅ"≥ÚHõ¯

ã¨∞QÆO è̂•xfl Ö’ «̀∞QÍ âßfi㨠^•fi~å „QÆÇ≤ÏOK«@O =Å¡ =∞#‰õΩ JkèHõ

„áê}â◊HÎ̃ =ã¨∞ÎOk. 'J~À=∂ ä̂≥~°Ñ‘—Ö’ ã¨∞"åã¨#ÅKÕ̀ « KåÖÏ~°HÍÅ

~ÀQÍÅ#∞ áÈQ˘_»̀ å~°∞. ã¨∞QÆO è̂•xfl =∂e+π K≥Ü«∞º@O =Å¡ ‰õÄ_®

H˘xfl ~ÀQÍÅ∞ #tOѨKÕÜ«∞=K«∞Û.

„Ñ̈Hõ$u#∞Oz ÅaèOKÕ ã̈∞QÆO è̂Œ"Õ∞ ÖÏÉèí̂ •Ü«∞Hõ=Ú. Hõ$„u=∞

ã¨∞QÆO è̂•Å=Å¡ ÖÏÉèíO ÖË̂ Œ∞. ZO Œ̂∞HõO>Ë g\˜Ö’ „áê}O LO_»̂ Œ∞.

4.32

115áê¢}q Œ̂º

TÑ≤iu «̀∞ÎÅÖ’ ‰õÄ_® „áê}„QÆǨÏ}„H˜Ü«∞ [~°∞QÆ∞ «̀∞Ok.

116áê¢}q Œ̂º

5. „áê}â◊H˜Î Jaè=$kú ^•fi~å ã¨fiã¨÷`« – ã¨O=~°ú#=Ú

=∞Ǩ „áê} «̀̀ «Î fi=Úó–

5.1 qâ◊fi"åºÑÎ̈"≥∞ÿÜ«Ú#fl „áê}â◊HÎ̃ =∞Ǩ «̀̀ «Î fi=Ú HõÅk. Jk

aè#flaè#fl „Ñ̈=∂}ÏÅÖ’ „Ñ̈Ñ̈OK«OÖ’ ã̈=∞ãÎ̈ ã̈r=, xs̊= =ã̈∞Î=ÙÅÖ’

xez LOk. =∞x+≤ â◊s~°OÖ’„Ѩ=Ç≤ÏOKÕ q Œ̂∞º «̀∞Î D =∞Ǩ „áê}

«̀̀ «Î fi=ÚÖ’ XHõ JOâ◊. =∞#=Ú âßfiã¨, Jyfl, [Å=Ú PÖ’K«#Å

^•fi~å ^•xx =∞#Ö’H˜ P"åǨÏ# KÕã¨∞‰õΩO\Ï=Ú.

"åºkè̀ À, Œ̂∞óY=Ú`À ÉÏ è̂ŒÑ¨_»∞ «̀∞#fl "åi t~°ã¨∞ûg∞ Œ̂

KÕ~Ú xq∞i Õ̀ "åiH˜ ZO`À ™êfiO «̀# HõÅ∞QÆ∞ «̀∞Ok. K«∞O|#=Ú,

PeOQÆ#=Ú, Hõ~°KåÅ#=Ú, áê^•aè=O Œ̂#=ÚÅ =Å¡ Q˘Ñ¨Ê „Ѩã¨#fl «̀

J#∞Éèí==∞ø «̀∞Ok. "≥·*Ï˝x‰õΩÅ Hõ̂ èŒ#O „ѨHÍ~°O XHõ k=º „áê}â◊HÎ̃

XHõiÖ’#∞Oz =∞~˘HõiÖ’H̃ „Ñ̈"ÕtOz "åiH̃ P#O^•xfl, ã̈Ç̈Ü«∞ «̀#∞

Wã¨∞ÎOk.

(Ü≥∂QÆ ™ê^茉õΩÅ∞ `«=∞ JO`«óK«‰õ∆Ω=ÙÅ`À

117áê¢}q Œ̂º

hà◊§Ö’x JÅÅ =∂kiQÍ `Õ[ã¨∞ûÖ’ Hõ^Œ∞Å∞`«∂ LO\Ï~Ú. P

PÖ’K«#ÖË „áê}â◊HÎ̃ KÕ̀ « q∞o «̀"≥∞ÿ LO>Ë KåÖÏ â◊HÎ̃=O «̀=∞ø`å~Ú.

P f„= ÉèÏ=#Å∞ ÖËHõ Œ̂$_è» ã¨OHõÅÊ|Å=Ú (WKåÛùâ◊HÎ̃) ÅHõ∆ ºO"≥·Ñ¨Ù

QÆ∞iÃÑ\ ˜ì# ÉÏ}OÖÏQÍ Ñ¨xKÕã¨∞ÎOk. f„= „áê}â◊H˜ Î Hõey#

PÖ’K«

118áê¢}q Œ̂ºKåÖÏ=∞Ok q+¨Ü«∞OÖ’ "åi |~°∞=ÙÖ’ J™ê^è•~°} =∂~°∞Ê

HõÅQÆ@O, =∞$ «̀∞º=ÚYOÖ’ L#fl"å~°∞ Pâ◊Û~°ºHõ~°OQÍ HÀÅ∞HÀ=@O

=∂ Œ̂$+≤ìH˜ =KåÛ~Ú.

5.4 DÑ‘~°ãπ ̂ Õâ◊Ѩ٠~åA Ñ≤#›ãπ =∞x+≤x =Ú@∞ìH˘x ¿ÑQÆ∞Å∞,

HÍÖËÜ«∞=Ú#‰õΩ ã¨O|OkèOz# ~ÀQÍÅ#∞ #Ü«∞O KÕÜ«∞QÆeˆQ"å_»∞.

'„ÔH™ÈÊã≤Ü«∞Ë QÍeÖˉõΩO_® H˘kÌ ~ÀAÅ∞

„|uH˜ LO_»=K«∞Û

119áê¢}q Œ̂º

[~°QÆ^Œ∞.

5.5 âßfi㨠ёÅÛ@O– hà◊√§ „`åQÆ@O, Éè’[#O KÕÜ«∞@=∞O «̀

ã¨∞ÅÉèíO. J^Õq^èŒOQÍ ÉÏQÍ #q∞e Éè’[#O KÕÜ«∞@O, =∞^茺֒

Z‰õΩ¯=QÍ hà◊√§ „`åQƉõΩO_® LO_»@O =O\˜ xÜ«∞=∂Å#∞ áê\˜Oz

„áê}Ïxfl JkèHõOQÍ á⁄O Œ̂=K«∞Û. JÖψQ „áê}À`åÊ Œ̂# „Ѩ„H˜Ü«∞ÅÖ’

H˘xfl Ѩ̂ Œú̀ «∞Å ^•fi~å „áê}Ïxfl ã¨=∞$kúѨ~°z ÅaÌx á⁄O Œ̂=K«∞Û.

„áê}=Ú Ju ã¨∂Hõ;"≥∞ÿ# `«`«Î fi=Ú. ã¨∂Hõ;"≥∞ÿ#H˘nÌ

=ã¨∞Î=Ù#∞ á⁄O Œ̂@O Õ̀eH“ «̀∞Ok. Éè’[# ã¨=∞Ü«∞OÖ’ D q+¨Ü«∞O

K«Hȭ QÍ É’ è̂ŒÑ¨_»∞ «̀∞Ok. Éè’[#=ÚÖ’ „Ѩu "≥∞ «̀∞‰õΩ Ü≥ÚHȭ ~°∞zx

`≥Å∞ã¨∞H˘#QÆÅ"Õ∞"≥∂QÍh h\ ˜Ö’ „ѨuÉÁ@∞ì Ü≥ÚHõ¯ ~°∞zx

≥̀Å∞ã̈∞H˘#∞@ Hõ+̈ì=Ú. Éè’[#O q+̈Ü«∞OÖ’ Ѷ̈ÖÏ

120áê¢}q Œ̂ºLO@∞Ok. HÍh Z «̀∞ÎѨÖÏ¡Å Éèí∂q∞Ö’ Uq è̂ŒOQ͡ ÿ

121áê¢}q Œ̂º

~°OQÆ∞ÅÖ’ QÆ∞~°∞ÎÅ∞ ÃÑ@∞ìHÀ"åe.

5.6 WOHÍ Ô~O_»∞ q+¨Ü«∂Å∞ h=Ù `≥Å∞ã¨∞HÀ"åe. Jq

J=ã¨~°"≥∞ÿ# j «̀Å=Ú =∞iÜ«Ú L+‚̈=Ú. KÕu „"Õà◊§#∞ "≥#Hõ‰õΩ „uÑ≤Ê

"å\ ˜ „H˜Ok ÉèÏQÆ=Ú#∞ "≥_»Å∞ÊKÕã≤

122áê¢}q Œ̂º=¸ÅHÍ~°}Ïxfl â’kèOK«@O =∞izáȉõÄ_»̂ Œ∞.

J#∞Éèí=O „ѨHÍ~°=Ú QÆ\ ˜ì`«#=Ú( Ѩ@∞ì‰õΩáÈ=@O),

"åѨÙʼnõΩ–LKåÛùfi㨖xKåÛùfiã¨=ÚÅ∞, =Ú_»∞ʼnõΩ –ã¨Ê~°≈, "≥∞eHõʼnõΩ–

HõOÑ̈#=Ú, j «̀Å=Ú#‰õΩ– =∂b+̈µ, L+̈‚=Ú#‰õΩ –=∂~°̊#=Ú =∞Oz

LѨKå~°=ÚÅ∞.

"åºkè„QÆã¨∞Î#‰õΩ KÕÜ«∞=Åã≤# LѨKå~°=ÚÅ∞ :–

h ѨÅ∞‰õΩ =∞$^Œ∞=ÙQÍ, ^Œ$_è»OQÍ =∞iÜ«Ú ã¨Ê+¨ìOQÍ

LO_®e. ™ê#∞Éèí∂u`À „¿Ñ=∞QÍ =∂\Ï¡_»∞. "åºkèKÕ̀ « ÉÏ è̂ŒÑ¨_»∞ «̀∞#fl

"åà◊§ Hõ+ì̈=ÚÅ QÆ∞iOz H˘O ≥̀·

123áê¢}q Œ̂º

Ѷ ¨~ °"åÖË^ Œ∞. HÍh P =∂@Å Kå`«∞~ °º=ÚÖ’ x#∞fl h=Ù

á⁄QÆ∞_»∞HÀ‰õÄ_»̂ Œ∞. P ã¨OѶ̈∞@#Å#∞ =i‚OKÕ@ѨC_»∞ 'Ë PHõe K«zÛáÈ «̀∞O Œ̂x, áêÅ∞ fã¨∞‰õΩO>Ë Œ̂QÆ∞æ =ã¨∞ÎO Œ̂x, QÆk

H˜\ ˜H© `«Å∞ѨÙÅ∞ f¿ãÎ K«Å¡QÍ LO@∞O^Œx, Ѩà◊√§ uO>Ë [Å∞|∞

KÕã¨∞ÎO^Œx WÖÏO\˜ „Éèí=∞Å#∞ `åi¯Hõ „Ѩ=∂}ÏÅ ã¨Ç¨Ü«∞O`À

`˘ÅyOz ~ÀyH̃ ã̈fiK«Ûù"≥∞ÿ# QÍe QÆkÖ’H̃ „Ñ̈ã̈iOKÕ@@∞¡, Ñ̈_»Hõ â◊√„ÉèíOQÍ

LO_Õ@@∞¡ KÕÜ«∂e. J=ã¨~°"≥∞ÿ#O`« h~°∞ „`åyOK«@O, ÉÏQÍ

PHõÅ~Ú#Ñ̈C_Õ PÇ̈~°O ÃÑ@ì@O KÕÜ«∂e. =∞Å| Œ̂úHõO U~°Ê_ç#Ñ̈C_»∞

U ≥̂·

124áê¢}q Œ̂º„ Œ̂"åǨ~°O, =∞Oz ~°∞zQÆÅ PǨ~°O ~ÀyH˜ W"åfie.

„áê}zH˜̀ åû q è̂•#O J «̀ºO «̀ „áêp# q è̂•#~. HÍh

„Ѩã¨∞Î̀ «O Jk‰õÄ_® ѨtÛ=∞ ̂ ÕâßÅ "≥·̂ Œ∞ºÅ Ü≥ÚHȭ J#∞Éèí"åÅ g∞ Œ̂

125áê¢}q Œ̂º

U "åºkèH˜ U LѨKå~°=Ú KÕÜ«∂e ?

„áê}ÀѨKå~° „Ѩ„H˜Ü«∞#∞ Dq è̂ŒOQÍ qÉèílOK«=K«∞Û#∞.

1. =∂~°˚#=Úó– 1). ã¨OѨÓ~°‚ =∂~°˚#=Ú. 2). u~°ºH±

=∂~°̊#=Ú. 3). ÉË̂ èŒH± =∂~°̊#=Ú. 4). =$ «̀Î =∂~°̊#=Ú. 5). ã¨Ê~°≈

=∂~°̊#=Ú. 6) „ѨQÍ_è» ã¨Ê~°≈ =∂~°̊#=Ú. 7). è̂ŒÑ¨H© =∂~°̊#=Ú. 8)

JOQÆ∞m „Ѩ™ê~°}.

2. âßfi™ÈKåÛùfiã¨=Úó– J). L+‚̈âßfiã¨, P). j «̀Å âßfiã¨, W).

[Å=Ú#∞ =∞O„uOK«∞@, D). #∂

126áê¢}q Œ̂º„ѨÜ≥∂yOK«=Åã≤# J=ã¨~°O ÖËxq è̂ŒOQÍ „áê}zH˜̀ «ûÖ’ ~°Hõ~°HÍÅ

=∞O Œ̂∞Å∞ ÖË=Ù. ~Ày U Ñ̈iã≤÷uÖ’ LË#x, "å\˜ ÅHõ∆}ÏÅ∞

‰õÄ_® XHõ>Ë#x qq è̂Œ Ѩiã≤÷̀ «∞Å HÍ~°}OQÍ Jq qq è̂Œ ~°HÍÅ∞QÍ

|Ü«∞@Ѩ_»̀ åÜ«∞x g∞‰õΩ J~°ú=∞ÜÕ∞º LO@∞Ok. D ~ÀQÍÅxflO\˜H˜

zH˜̀ «û‰õÄ_® XHõ>Ë. JO>Ë =∞e# Ѩ̂ •~åúÅ#∞ â◊s~°O #∞Oz ÖÏy

|Ü«∞\˜H˜

127áê¢}q Œ̂º

Hõey=Ù#flk. ^ÕǨÏOÖ’ HõeˆQ qHÍ~åÅ „Ѩu~°∂ѨO "≥#∞fl=ÚHõÖ’

‰õÄ_»∞`«∂O\Ï~Ú.

Õ̂Ç̈ÏOÖ’ HõêQ qHÍ~°=ÚÅxfl "≥#∞fl=ÚHõH̃ ̂ ŒQÆæ~°Ö’ Hõey#

=Ú_»∞Å∞, ̂ •x QÆ\ì̃̀ «#=Ú, j «̀Å «̀, L+‚̈=Ú, "≥∞ «̀Î̂ Œ#=Ú "≥Ú Œ̂Ö·̌#

ã¨∂K«#Å ^•fi~å „Ñ¨Hõ\˜̀ «=∞ø`å~Ú. HõÔ~O@∞ fQÆÅ =∞ è̂Œº #ey#

K≥@∞ì P K«∞@∞ì„ѨHõ¯Å ZHõ¯_» `åH˜

128áê¢}q Œ̂ºLO>Ë 1) u~°ºH± =∂~°̊

129áê¢}q Œ̂º

qHõ~°¬}Ïâ◊HÎ̃, J~°KÕu J_»∞QÆ∞# PHõ~°¬}Ïâ◊HÎ̃ Z‰õΩ¯= Ѩi=∂}OÖ’

LO@∞Ok. JO Œ̂∞=Å¡

130áê¢}q Œ̂ºLO@∞Ok. nxx =∞~°záȉõÄ_»̂ Œ∞. ZO Œ̂∞=Å¡#O>Ë JÖÏ KÕÜ«∞HõáÈ Õ̀

~ÀyH˜ L#fl ÉÏ è̂Œ zH˜̀ «û KÕã¨∞Î#fl =ºHÎ̃H˜ ̀ «QÆ∞Å∞‰õΩO@∞Ok. Ë P „Ѩ"åǨxfl

x~Àkè™êÎ~Ú. ~Àyg∞ Œ̂ „ѨÉèÏ=O ‰õÄ_® LO_»̂ Œ∞.

„Ѩu =∞~°Ì# «̀~°∞"å «̀ ~Ày â◊s~°O #∞Oz PHÍâ◊̀ «̀ «Î fi=Ú

|Ü«∞\ ˜H ˜ fã≤"ÕÜ«∞|_»∞`«∞Ok. ^•xx ѨÓiÎQÍ |Ü«∞\ ˜H ˜

qã≤i"ÕÜ«∞HõáÈ Õ̀ zH˜̀ «û KÕã¨∞Î#fl =ºHÎ̃ QÀà◊§Ö’¡ LO_çáÈ~Ú J «̀xH˜

~ÀQÆO JO@∞‰õΩO@∞Ok. zH˜̀ «û‰õΩ_»∞ «̀# J„â◊̂ Œú HÍ~°}OQÍ ~Ày

Ü≥ÚHȭ ~ÀQÆ„QÆãÎ̈ „ Œ̂"åºxfl ̀ «#ÃÑ·# "Õã¨∞‰õΩx ~ÀQÍxfl J#∞ÉèíqOK«=eû

=ã¨∞ÎOk. U ≥̂·

131áê¢}q Œ̂º

Ô~O_»∞KÕ̀ «∞Å#∞ HõeÑ≤ Z‰õΩ¯= |ÅOQÍ KÕÜ«∞=eû =zÛ#Ñ̈C_»∞ Ô~O_»∞

ÉÁ@#„"Õà◊§#∞ XHõ̂ •x ̀ «~°∞"å «̀ WOH˘Hõ\˜ LOz Ѩ~°ã¨Ê~°=Ú HõeÑ≤

KÕÜ«∞@O Lz «̀=Ú. KÕu„"Õà◊§#∞ ~ÀyH˜ H˘OK≥O Z_»OQÍ LOKåe.

J=ã¨~åxfl|\ì̃ Œ̂∂~°=Ú XHõ\˜ Ô~O_»∞ JOQÆ∞àÏÅ∞ LO_»=K«∞Û.

=∂~°#̊=Ú KÕ¿ã ã̈=∞Ü«∞OÖÁ ~Ày Ü≥ÚHȭ â◊s~°O "≥Ú «̀Î=Ú

QÍh ÖË^• ÉÏ^èŒ=Ù#fl ÉèÏQÍxflHÍh #QÆfl=ÚQÍ LOKåe. QÆ∞_»¤#∞

LOK«@O =Å# XuÎ_ç «̀yæáÈ «̀∞Ok.

¢ã‘ ÎÅ#∞ #QÆfl=ÚQÍ KÕÜ«∞*ÏÅ=Ú. JÖψQ KåÖÏ

|ÅÇ‘Ï#=ÚQÍ L#fl ~ÀQÆ∞Å#∞ "å`å=~°}=Ú ã¨iQÍ ÖË#ѨC_»∞

=G~°Ç≤Ï «̀=ÚQÍ KÕÜ«∞~å Œ̂∞. JÖÏO\˜ ã¨O Œ̂~åƒùÅÖ’ XHõ ѨÅ∞K«\˜

=G=Ú#∞ â◊s~°=ÚÃÑ· HõÑ≤Ê=ÙOKåe. HÍh P QÆ∞_»¤H̃ QÆ∞O_ôÅ∞, =Ú_»∞Å∞

ÖˉõΩO_® KÕã̈∞HÀ"åe.

132áê¢}q Œ̂ºZ_»=∞"≥·Ñ¨Ù‰õΩ KÕux fã¨∞‰õΩ"≥àϧe.

ÉË̂ èŒH± =∂~°#̊=Úó– ‰õΩ_çKÕu ̀ «~°h̊ „"ÕÅ∞#∞ J=ã̈~åxfl|\˜ì

Ô~O_»∞ =¸_»∞ „"Õà◊§#∞ ~Ày â◊s~åxH˜ P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ Œ̂∂~°OÖ’

LOz É~å‡ =∂kiQÍ ÉÏQÍ „uáêÊe. â◊s~°O #∞Oz "åºkèx

KèÕkã¨∞Î#fl@∞¡ J#∞HÀ"åe.

x~°fi~°ÎH± =∂~°̊#=Úó– ~Ày "≥·Ñ¨Ù J~°KÕu "≥#∞Hõ ÉèÏQÍxfl

LOz zH˜̀ «û‰õΩ_»∞ KÕ̀ «∞Å#∞ =∞~°Ì#‰õΩ =ºuˆ~Hõ kâ◊Ö’ „uáêÊe.

ã¨Ê~°≈ =∂~°̊#=Úó– Wk â◊s~åxfl `åH˜KÕ¿ã =∞~°Ì#. ~Ày

â◊s~åxfl „"Õà◊§`À `åH˜ D =∞~°Ì# KÕÜ«∞|_»∞ «̀∞Ok.

„Ñ̈QÍ_è» ã̈Ê~°≈ =∂~°#̊=Úó– (h_çOQ∑áêãπ) D =∞~°Ì# U ≥̂·

133áê¢}q Œ̂º

H˘ã̈Å#∞Oz =∂~°#̊=Ú Ü≥ÚHȭ |ÖÏxfl „Ñ̈™ê~°} KÕã̈∂Î H˘kÌ xq∞ëêÅ∞

LOz Õ̀ KåÖÏ ÖÏÉèíO LO@∞Ok.

2. „áê}ÏÜ«∂=∞ âßfi™ÈKåÛù"åã¨=Úó– q*Ï˝#âßG=Ú

KÕ¿ÑÊ^•xfl|\ ˜ì „ѨHõ$uÖ’ J`«ºO`« ã¨∂Hõ;"≥∞ÿ# Ѩ~°=∂}∞=Ù

„Hõ=∞Ñ̈ Œ̂úuÖ’ HõOÑ≤ã̈∂Î LO@∞Ok. D HõOÑ̈#Å „Ñ̈„H̃Ü«∞ ̀ åà◊| Œ̂úOQÍ

LO@∞Ok. qâ◊fi=Ú Ü≥ÚHȭ ã¨=∞ãÎ̈ ã¨OKåÅ#=Ú#‰õΩ =¸Å=Ú D

`åà◊"Õ∞. ZQÆ∞~°∞`«∂ ã¨OK«iã¨∂Î LO_Õq, Hõ∆}O‰õÄ_® ã≤÷~°OQÍ

LO_»ÖËxq D ̀ åà◊ Ü«ÚHõÎ HõOÑ̈#Å „Ñ̈ÉèÏ=O KÕ̀ « D Ñ̈~°=∂}∞=ÙÅ∞

„Ñ̈Hõ$u Ü≥ÚHȭ „H©_®̂H∆„ «̀OÖ’ QÍe |∞_»QÆÅ =∂kiQÍ Ñ̈Ù\˜ì #tOzáÈ «̀∂

LO\Ï~Ú.

XHõ xÜ«∞=∞=Ú „Ñ̈HÍ~°O =∂\=̃∂\H̃̃ Ñ̈Ù#~°∞H̃Î KÕÜ«∞\Ïxfl

`åà◊=Ú JO\Ï~°∞. ã¨=Ú„ Œ̂OÖ’ JÅÅ∞ ÖË=@O, „QÆǨŠQÆ=∞#=Ú,

ˆ~~ÚO|=à◊√§, LKåÛùfiã¨xâßfi™êÅ∞, ǨÏ$ Œ̂Ü«∞ ã¨ÊO Œ̂#Å∞, ~°Hõ΄Ѩã¨~°}

W=hfl `åà◊~°∂áêÖË. D `åà◊ Ѷ¨∞@#=Ú xezáÈ`Õ qâ◊fibÅ

ã¨=∂ѨÎ"≥∞ÿáÈ`«∞Ok.

h=Ù ‰õÄ_® D `åà◊QÆu ##∞ã¨iOz h r=#„Hõ=∂xfl

#_»∞ѨÙHÀ"åe. D `åà◊â◊HÎ̃x LѨÜ≥∂yOK«∞ HÀQÆey Õ̀ ^•x ^•fi~å

KåÖÏ Ñ¨#∞Å∞ KÕÜ«∞QÆÅ=Ú. D HÍ~°}O KÕ`«

134áê¢}q Œ̂ºHÍx x["≥∞ÿ# Ü≥∂QÆ∞Å∞ D Q˘Ñ̈Ê „H̃Ü«∞KÕ̀ « „Ñ̈Hõ$uâ◊H̃Î Ü≥ÚHȭ J#O «̀

„Ѩ"åǨÏO`À `«=∞#∞ J#∞ã¨OkèOK«∞H˘x Q˘Ñ¨Ê Ѷ ¨e`åÅ#∞

á⁄O^Œ∞`å~°∞.

5.13 D qâ◊fiOÖ’ Jã¨OMϺHõ"≥∞ÿ# `åà◊ ^èŒfi#∞Å∞ "åºÑ≤Oz

L

135áê¢}q Œ̂º

ã¨=∞Ü«∞OÖ’ XHõ áêãπ fã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. JÉèϺã¨O ̂ •fi~å D ã¨OYº#∞

ÃÑOK«∞HÀ=K«∞Û. XHõ™êi âßfi㨠fã¨∞‰õΩx q_çKÕ ã¨=∞Ü«∞O

136áê¢}q Œ̂º5). =∞m§ =¸_»∞=∂~°∞¡

137áê¢}q Œ̂º

„H˘ «̀Î |@ìx HõáêÊe. =Ú‰õΩ¯ ^•fi~å âßfiã¨#∞ Ñ‘eÛ

138áê¢}q Œ̂ºÑ¨@∞ìHÀ"åe. ̂ •xH˜ ÃÑ·# P~°∞ JOQÆ∞àÏÅ Z «̀∞ÎÖ’ j «̀Å âßfiã¨#∞ ÖËHõ

L+‚̈âßfi㨠Uk W=fi Œ̂ÅK«∞‰õΩO>Ë ̂ •xH˜ K≥Ñ≤Ê# Ѩ̂ ŒúuÖ’

139áê¢}q Œ̂º

=ã¨∞Î=Ù‰õΩ QÍh `åH˜OK«~å^Œ∞. JÖÏ `åH˜`Õ q^Œ∞º`«∞Î J=`«eH˜

„Ѩ=Ç≤Ïã¨∞ ÎOk. KÕu`ÀQÍh U^≥·

140áê¢}q Œ̂ºLѨKå~åÅ#∞ LѨÜ≥∂yOz ~ÀQÍÅ#∞ #Ü«∞O K Õ™ê Î~ ° ∞ .

âßfi™ÈKåÛù"åã¨=ÚÖ’¡#∞#fl ã¨∂Hõ; «̀Å∞ ̀ ≥eÜ«∞x ™ê è̂Œ‰õΩ_»∞ ‰õÄ_® D

q è̂•#O ^•fi~å ~ÀQÆ∞ʼnõΩ zH˜̀ «û KÕÜ«∞QÆÅ_»∞.

1). â◊√„Éèí"≥∞ÿ# #∂Å∞ ~°∞=∂Å∞#∞ ~ÀQÆ„QÆã̈Î"≥∞ÿ# â◊s~° ÉèÏQÆO

g∞^Œ HõÑ≤Ê, g∞^Œ#∞Oz QÆ\ ˜ìQÍ T^•e. ^•x=Å#

141áê¢}q Œ̂º

H˘ã¨Å`À ÉÏ è̂Œ=Ù#fl â◊s~° ÉèÏQÍxfl ÖËHõ ѨÓiÎ â◊s~åxfl ã¨∞xfl «̀OQÍ

~°∞^•Ìe. "≥Ú «̀ÎO â◊s~åxfl ~°∞ Œ̂Ì=eû LO>Ë «̀Å#∞Oz á⁄@ì=~°‰õΩ

XHõ™êi, á⁄@ì#∞Oz HÍà◊§=~°‰õΩ WOH˘Hõ™êi ~°∞^•Ìe. Kèåfg∞ Œ̂,

á⁄@ìg∞ Œ̂ ~°∞ Õ̂Ì@Ñ̈C_»∞ P ÉèÏQÍÅÖ’ áÈ+̈Hõ ~°™êÅ∞ T~°̀ å~Ú HÍ|\˜ì

KåÖÏ „â◊̂ ŒúQÍ ≥̀eqQÍ ~°∞^•Ìe.

3). "≥Ú «̀ÎO KÕux LѨÜ≥∞yOz Ñ‘_ç̀ « â◊s~° ÉèÏQÍxfl

*’~°∞QÍ „Hõ=∞Ѩ̂ ŒúuÖ’ ~°∞kÌ =∂e+π =∂kiQÍ KÕÜ«∂e. nx=Å#

JÜ«∞™ê¯O «̀ â◊H̃Î zH̃ «̀û‰õΩ_ç â◊s~°O #∞Oz ~Ày â◊s~°OÖ’H̃ „Ñ̈=Ç≤ÏOz

KåÖÏ LѨÜ≥∂QÆHÍiQÍ LO@∞Ok.

4). =~°∞ÎÅ ã¨Ê~°≈ J

142áê¢}q Œ̂º7) |ÅÇ‘Ï#Ѩ_ç# â◊s~° ÉèÏQÍÅ#∞

143áê¢}q Œ̂º

XHõ z#fl "Õ∞*Ï|Å¡ g∞ Œ̂ QÍAQÍ¡ã̈∞ #∞Oz "Õ∞*Ï|Å¡g∞ Œ̂

"≥∞e¡QÍ H˘_»∞ «̀∂ HõOѨ

144áê¢}q Œ̂º=ã̈∞Î=ÙÅÃÑ· ‰õÄ_® Ñ̈_»∞ «̀∞Ok. ̂ èŒiOz# |@ìÅ∞, Lq∞‡, KÕu`À ̀ åH̃#

HÍy «̀=Ú "≥Ú Œ̂Ö̌·#q P =∞x+≤ Ü≥ÚHȭ 'P~å— KÕ̀ « ¢Ñ̈ÉèÏq «̀=∞ø`å~Ú.

ÉèÏ~°fÜ«∞ ̀ «̀ «Î fi ̂ •~°≈x‰õΩÅ∞ D q*Ï̋

145áê¢}q Œ̂º

=ã¨∂Î Z‰õΩ¯= ã¨=∞Ü«∞O „Ѩu~ÀyH˜ zH˜̀ «û [~°∞ѨÙ@‰õΩ ã¨iáÈ#ѨC_»∞

‰õÄ_® P =∞O„u «̀ =ã̈∞Î=ÙÅ ̂ •fi~å zH̃ «̀û KÕÜ«∞=K«∞Û#∞. JÑ̈C_»Ñ̈C_»∞

XˆH ~ÀQÆO`À ÉÏ è̂ŒÑ¨_»∞ «̀∞#fl JË Lxfl

Ѷ̈ÖÏÖË

146áê¢}q Œ̂ºDq è̂ŒOQÍ â◊√„ÉèíO KÕã≤# QÆ∞_»¤#∞ â◊√„Éèí"≥∞ÿ# ‰õΩ_ç J~°KÕug∞ Œ̂ LOKåe.

KÕux =OHõ~° ÖˉõΩO_® x\Ï~°∞QÍ KåÑ≤ „"Õà◊§#∞ ̂ ŒQÆæ~°H̃ HõeÑ≤ LOKåe.

KÕug∞ Œ̂ "Õã¨∞‰õΩ#fl P QÆ∞_»¤=ÚHȭ H˜

147áê¢}q Œ̂º

xq∞ëêÅ¿ãѨ٠„¿Ñˆ~Ñ≤OKåe.

H˘O «̀=∞Ok „áê} zH˜̀ «û‰õΩÅ∞ =∞O„uOz# =∞O Œ̂∞Å#∞

‰õÄ_® ~ÀQÍÅ#∞ `«yæOK«\ÏxH˜ LѨÜ≥∂yOK«∞`å~°∞. =∞#

Jaè„áêÜ«∞=Ú „Ñ̈HÍ~°O Wk „áê}zH̃ «̀û HÍHõáÈ~Ú#Ñ̈Ê\H̃̃ D Ñ̈ Œ̂úux

KåÖÏ=∞Ok LѨÜ≥∂yã¨∞Î

148áê¢}q Œ̂º`åÜ≥∞ «̀∞ÎÅ g∞^• KåÖÏ=∞OkH̃ #=∞‡HõO LOk. ‰õΩO‰õΩ=∞

ѨÙ=Ùfi, Hõ~°∂˚~°=Ú, K«O Œ̂#=Ú HõeÑ≤#∂i ^•x=∞‡ ѨÙÅ¡̀ À â◊√„Éèí"≥∞ÿ#

HÍy «̀=Ú g∞ Œ̂ QÍÜ«∞„f =∞O„`åxfl „"åã≤ `åÜ≥∞ «̀∞ÎÖ’ LOz Hõ\Ïìe.

Ѷ̈ÖÏÖË

149áê¢}q Œ̂º

HõeÜ«∞„uáêÊe. „Ѩu „ѨÜ≥∂QÆOÖ’#∂ f„= ã¨OHõÅÊâ◊H ˜ Îx

ã¨=∞#fiÜ«∞Ѩ~°K«=Åã≤# P=â◊ºHõ̀ «#∞ QÆ∞iOz „Ѩ̀ ÕºHõOQÍ K≥ѨÊ=eû#

ѨxÖË̂ Œ∞QÆ̂ •!

„áê} zH˜` « û‰ õ Ωʼn õΩ =ºH ˜ ÎQ Æ` « ã ¨ÅǨ :– h=Ù

„áê} «̀̀ «fi=ÚKÕ̀ « ~ÀQÆ∞ʼnõΩ zH̃ «̀û KÕÜ«∞=eû =ÙO@∞Ok. „áê} «̀̀ «fi=Ú

XHõ ^≥·= Ѩ^•~°ú=Ú. JO^Œ∞=Å# ^•xx á⁄O^Œ∞@‰õΩ =∞iÜ«Ú

ã¨O~°H∆̃OK«∞ H˘#∞@‰õΩ h=Ù hÖ’ ≥̂·g QÆ∞}ÏÅ#∞ xOѨÙH˘#=Åã≤

LO@∞Ok.

5.19 ™ê è̂•~°} "≥·̂ Œ∞ºÅ=Öˇ rqã¨∂Î h=Ù WO Œ̂∞Ö’ ã¨Ñ¶̈Å «̀#∞

á⁄O Œ̂ÖË=Ù. h=Ù „áê} «̀̀ «Î fi zH̃ «̀û‰õΩ_çq HÍ"åÅ#∞‰õΩO>Ë D q+̈Ü«∂xfl

=∞iÛáÈ= Œ̂∞Ì. „Ñ̈[Ö

150áê¢}q Œ̂ºUq^èŒOQÍ q*Ü«∂xfl ™êkèOK«∞@‰õΩ HÍ~Àº#∞‡Y∞_çx KÕ™êÎ"≥∂

J Õ̂q è̂ŒOQÍ h zH̃ «̀û ̂ •fi~å h=Ù KÕã̈∞Î

151áê¢}q Œ̂º

"åà◊√§ XHõ"Õà◊ L¿ÑH̃∆OzË, WOH˘Hõ_»∞ áêÅ#∞

„`åyOz ¿ã Œ̂f~°∞Û@ ^•fi~å ÉÏQÆ∞KÕÜ«∂Åx J#∞‰õΩO\Ï_»∞. „ѨHõ$u

Ü≥ÚHȭ ѨÓiÎ ~°Ç¨Ï™êºÅ∞ Z=iH© ≥̀eÜ«∞=Ù. «̀#‰õΩ#fl Ѩi*Ï˝#OKÕ̀ «

«̀# |∞kúx J#∞ã¨iOz =∂„ «̀"Õ∞ KÕ™êÎ_»∞. U Ѩ̂ ŒúuÖ’Ë h JO «̀ó

Hõ~°}Ö’

152áê¢}q Œ̂ºHõëêìxfl HõeyOKÕ h zH˜̀ «û =Å¡ J «̀xH˜ ÖÏÉèíO KÕ‰õÄ~°̂ Œ∞. h=Ù

ZÅ¡Ñ̈C_»∂ ~Àyg∞ Œ̂ „¿Ñ=∂aè=∂

153áê¢}q Œ̂º

|∞∞}„QÍǨÏHõOQÍ LO@∞Ok. zH˜̀ «û‰õΩ_ç „áê}â◊HÎ̃x „QÆÇ≤ÏOz `å#∞

Ñ̈Ù+≤ìx á⁄O^•Åx ~Ày J#∞‰õΩO\Ï_»∞. h=Ù ã̈fiÜ«∞OQÍ ~ÀyH̃ „áê}â◊H̃Îx

JOkOz „H˘`«Î „áê}â◊H˜Îx ã¨OáêkOK«∞HÀHõáÈ`Õ QÆ∞~°∞ÎOK«∞HÀO_ç

k"åÖÏfã≤ g∞~°∞‰õÄ_® ~ÀQÆ„QÆã¨∞ÎÖ∫`å~°∞. `«fi~°QÍ â◊H˜Î=O`«=ÚQÍ

"Õ̂~"åi P~ÀQƺã≤÷ux ÉèíiOK«QÆÅ ã≤÷uÖ’QÆÅ JkèHõ „áê}â◊HÎ̃ h ̂ ŒQÆæ~°

Hõey=ÙO>Ë ~Ày ÖÏÉèÏxflá⁄Ok ã¨fiã÷̈̀ « á⁄O Œ̂QÆÅ_»∞.

5.20 h =∂~°æ=Ú#∞ h"Õ x~°‚~ÚOK«∞HÀ. D ѨÙãÎ̈HõOÖ’ J

154áê¢}q Œ̂ºHÍ~°º „H õ=∂xfl x~° ‚~ÚOK«∞HÀ. "Õ ˆ~"åi J#∞Éè í"åxfl h=Ù

LÑ̈Ü≥∂yOK«∞H˘#=K«∞Û#∞ HÍh „QÆ∞_ç¤QÍ J#∞ã̈iOK«@O ̀ «QÆ̂ Œ∞. „Ñ̈u

zH˜`«û‰õΩ_çH˜ qq^è Œ LѨKå~åÅ#∞, qkèq^è•

155áê¢}q Œ̂º

2). J Œ̂ÌO =ÚO Œ̂∞ xÅ|_ç =ÚMÏxfl, â◊s~°OÖ’ „Ѩu ÉèÏQÍxfl

ã¨∞xt «̀OQÍ K«∂K«∞HÀ. h |∞QÆæÅ∞ "≥∞iã≤áÈ «̀∞#fl@∞¡ ÉèÏ=# K≥~Úº.

Hõà◊§Ö’ *’º «̀∞Å∞ "≥Å∞QÆ∞ «̀∞#fl@∞¡, ÃÑ Œ̂=ÙÅ g∞ Œ̂ z~°∞#=Ùfi, =Ú‰õΩ¯

â◊√„Éèí"≥∞ÿ# QÍex Ñ‘Å∞ã¨∞Î#fl@∞¡, K≥=ÙÅ∞ K«Hȭ QÆ qO@∞#fl@∞¡ ÉèÏ=#

K≥~Úº.

156áê¢}q Œ̂ºPÖ’K«# =∞#ã¨∞ûÖ’H˜ ~åxÜ«∞º‰õΩ. H˘xfl~ÀAÅáê@∞ Dq^èŒOQÍ

JÉèϺã¨O KÕ¿ãÎ =∞Oz ÖÏÉèíO LO@∞Ok. P ã¨=∞Ü«∞OÖÁ K≥@∞¡,

H˘O_»Å∞, QÆ∞à◊√§, QÀÑ̈Ù~åÅ∞, =∞Ok~åÅ∞, r= [O «̀∞=ÙÅ PÖ’K«#Å∞

~å‰õΩO_® XˆH ÉèÏ=#`À KÕ¿ãÎ =∞#ã¨∞û KåÖÏ „ѨâßO «̀=∞ø «̀∞Ok.

10–15 xq∞ëêÅ∞ Pq^èŒOQÍ Ñ¨_»∞‰õΩO>Ë JÅã¨@áÈ~Ú â◊s~°O

|ÅOQÍ LO@∞Ok. =∞#ã¨∞ ã¨O`À+¨O`À Lá⁄ÊOQÆ\ÏxH˜ XHõ\˜

Ô~O_»∞™ê~°∞¡

157áê¢}q Œ̂º

Hõey=Ù#fl@∞¡ ÉèÏ=#K≥~Úº.

3). =Ú‰õΩ¯^•fi~å âßfiã¨#∞ Ñ‘Å∞Û‰õΩO@∂ P "åÜ«Ú=Ù

ÉÏ^èŒÑ¨_»∞`«∞#fl JOQÍxH˜ JO^Œ∞`«∂ ^•xÖ’ „H˘`«Î „áê}Ïxfl

xOѨ Ù` «∞#fl@∞ ¡ , âßfiã¨#∞ =kÖË@ѨC_»∞ ^•x^•fi~å ÉÏ^è Œ

`˘ÅyáÈ «̀∞#fl@∞¡ ÉèÏ=#K≥~Úº.

4). h ÉÏ è̂Œ#∞ ÃÑ Œ̂ÌQÍ «̀ÅOK«= Œ̂∞Ì. Jk ™ê=∂#º"≥∞ÿ# Œ̂x,

«̀fi~°Ö’Ë ZO`À â◊H˜Î=O`«OQÍ „áê}`«`«fi=Ú

LѨÜ≥∂QÆѨ_»∞`«∞Ok.

=∂#ã≤Hõ zH˜̀ «û:–

~ÀQÍʼnõΩ =∞~˘Hõ =ÚYº HÍ~°}=Ú ‰õÄ_® LOk. J Õ̂

Œ̂∞~åÖ’K«#Å∞. hK«"≥∞ÿ# ¿ÇÏÜ«∞"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å=Å¡ =∞x+≤ P~ÀQƺ=Ú

H©∆}˜OK«∞@ "≥Ú Œ̂Ö·̌, â◊s~°OÖ’ qѨs «̀OQÍ =∂~°∞ÊÅ∞ Hõey ~ÀQÆO

~°∂ѨOÖ’ |Ü«∞@Ѩ_»∞`«∂O@∞Ok. =∞x+≤ ZѨC_»∂ „ѨâßO`«

=^Œ#O`À LO_®e. =ÚYOÖ’ z~°∞Ǩã¨O Ë

158áê¢}q Œ̂ºJË â◊s~°O "≥Ú`åÎxfl

=∞#ã¨∞ „ѨÉèÏq «̀O KÕã¨∂Î=ÙO@∞Ok. =∞#ã¨∞g∞ Œ̂ Ѩ_Õ „ѨÉèÏ=OKÕ̀ «

ѨÓiÎ â◊s~°O „ѨÉèÏq`«=∞ø`«∞Ok. â◊s~°OÖ’=ÙO_Õ ã¨=∞㨠Î

*Ï˝# «̀O «̀∞=ÙÅ∞ =∞ã≤Î+¨̄ =Ú`À HõÅ∞Ѩ|_ç ̂ •xKÕ̀ « „¿Ñˆ~Ñ≤OѨ|_»∞ «̀∂

LO\Ï~Ú. =∞#ã¨∞Ö’ [iˆQ „H˜Ü«∞Å Ü≥ÚHȭ „ѨÉèÏ=O ~°™È «̀ÊuÎ KÕ¿ã

„QÆO è̂Œ∞Åg∞ Œ̂ PÇ̈~åxfl r~°‚=ÚKÕ¿ã J=Ü«∞"åÅ g∞ Œ̂ ̀ «Hõ∆} „Ñ̈ÉèÏ=O

K«∂ѨÙ`«∞Ok.

5.23 nx=Å¡ ã ¨ Ê+ ¨ ìOQÍ ` ≥e ¿ã^Õq∞@O>Ë =∞#ã¨∞Ö’^Œ∞~åÖ’K«#Å∞O>Ë KåÖÏ ÃÑ^ŒÌ K≥_»∞ [~°∞QÆ∞`«∞Ok. P~ÀQͺxflHÍáê_»∞HÀ"åÅx «̀ÅKÕ"å~°∞ ZšѨC_»∂ Ѩ„ã¨#flOQÍ LO_®Åx, K≥_»∞PÖ’K«#Å#∞ =∞#ã¨∞Ö’H˜ ~åhÜ«∞‰õÄ_»̂ Œx ≥̀Å∞ã¨∞HÀ"åe.

Œ̂∞~åÖ’K«#Å∞ KÕ¿ã"å~°∞ ̀ å`å¯eHõOQÍ

159áê¢}q Œ̂º

áÈQ˘@∞ìHÀ=@O HÀã¨O KÕÜ«∞=eû=ÙO@∞Ok. WO^Œ∞Ö’ ~°Ç¨Ï㨺O

Uq∞@O>Ë ~ÀyÖ’ `åºQÆ=Ú, L^•~° ã¨fiÉèÏ=O`À ‰õÄ_ç# ÉèÏ=#Å∞

Hõeæ=ÙO>Ë HõŇëêÅ∞ `˘eyáÈ`å~Ú. ~Ày Ü≥ÚHȭ PiúHõ Ѩiã≤÷̀ «∞Å

=Å# W@∞=O\˜q x~°fiÇ≤ÏOK«ÖËHõáÈ~Ú#>¡̌Ầ Õ ~å=∞

160áê¢}q Œ̂ºQÆ∞ÑÎ̈ =∞#ã¨∞û(ã¨|˚Hì̃"£ "≥∞ÿO_£ ÖË̂ • J

161áê¢}q Œ̂º

ã¨_»eOz LOK«=∞x K≥ѨÊO_ç. JÖψQ =∞#ã¨∞û#∞ ‰õÄ_® MÏmQÍ

U~°Hõ°"≥∞ÿ# PÖ’K«#Å∞ ÖˉõΩO_® LOK«=∞#O_ç. ~Ày J~°Hõ#∞flÅ`À

g∞ "≥ÚǨÏOÖ’ˆH K«∂ã¨∂Î –'' D „ѨѨOK«=∞O`å â◊¥#º=∞x, JO Œ̂∞Ö’

ˆH=ÅO «̀#∞ Z Œ̂∞~°∞QÍ K«∂ã¨∞Î#fl «̀Å =∂„ «̀"Õ∞ L#fl Œ̂

162áê¢}q Œ̂ºK≥ѨC–WѨC_»∞ h=Ù „ѨâßO «̀OQÍ, P#O Œ̂OQÍ, q¢âßOuQÍ L

163áê¢}q Œ̂º

#+ì̈Ѩ~°K«‰õΩO_® 'FO P#O Œ̂O— Jx =∞ è̂Œ∞~°OQÍ Ñ¨Å∞‰õΩ. P Ô~O_»∞

Ѩ^•Å#∞ „âß=ºOQÍ áê_»∞`«∂ XHõq^èŒ"≥∞ÿ# ~°≠∞OHÍ~° ^èŒfixx

ѨÙ\ì̃OK«=K«∞Û. ̂ •x=Å¡ ~Ày K≥=ÙÅÖ’ ã¨Ow «̀ ̂ èŒfi#∞Å∞ qxÑ≤OK«@O

"≥Ú^ŒÖˇ· J^Œ∞ƒù`« „ѨÉèÏ"åxfl K«∂Ñ≤™êÎ~Ú.

~Ày ̀ «# áêѨѨÓi «̀ PÖ’K«#ÅKÕ̀ « Hõ$OyáÈ «̀∞O>Ë áêѨ

HÍ~°º=ÚÅ =Å# ~ÀQÆ„QÆã¨∞Î_≥·̀ Õ «̀# áê «̀ ã¨OѶ̈∞@#Å∞ QÆ∞~°∞ΉõΩ=zÛ

^Œ∞óYѨ_»∞`«∂ L#fl>ˇ¡ Â`Õ J`«x KÕ`«∞Å g∞^Œ∞QÍ ^•#^èŒ~å‡Å#∞

KÕ~ÚOK«_»O ^•fi~å J «̀x =∞#ã¨∞û#∞ ‰õΩ Œ̂∞@Ѩ~°K«=K«∞Û. XHõ"Õà◊

~Ày Y~°∞Û‰õΩ "≥#HÍ_»∞ «̀∞

164áê¢}q Œ̂ºt+¨µºÅ‰õΩ L`« Î~åkèHÍ~åxfl Wã¨∞ Î#flѨC_»∞ KåÖÏ â◊‰ õΩ ÎÅ#∞

Wã¨∂Î=ÙO_Õ"å~°∞.

5.28 WO Œ̂∞Ö’ P â◊‰õΩÎÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOKÕ"åiH̃ ÖÏÉèíO HõÅ∞QÆ∞ «̀∞Ok.

HÍh WKÕÛ"åiH̃ â◊H̃Î #+̈ì=Ú LO_»̂ Œ∞. ̂ ≥·xHõ r=#OÖ’ J

165áê¢}q Œ̂º

LO@∞Ok. P «̀‡`À Hõeã≤=ÙO@∞Ok.

WHȭ _» =∞#O ã¨OHõÅÊâ◊HÎ̃ Ü≥ÚHȭ ¢áê=ÚYº «̀#∞ J~°úO

KÕã̈∞HÀ"åeû=ÙO@∞Ok. PÖ’K«Ë JO Œ̂∞Ö’ Hõeã≤=Ù#fl „áê} «̀̀ «fi=Ú

166áê¢}q Œ̂º=∞# KÕuH˜ JO^Œ∞`«∞Ok. =ºH˜Î „áê}O `å_»∞QÍ JÜÕ∞ºO^Œ∞‰õΩ

ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_»∞`«∞Ok. ^•xHÀã¨O „áê}ÏHõ~° ¬} „áê}ÏÜ«∂=∞O

KÕÜ«∞=Öˇ#∞. Ѩ^•‡ã¨#OÖ’ ‰õÄ~°∞Ûx â◊s~åxfl ã≤÷~°OQÍ=ÙOK«∞‰õΩx

âßfiã¨x ֒ѨeH˜ Ñ‘Å∞ã¨∂Î âßfiã῭ Àáê@∞ „áê}â◊HÎ̃ ‰õÄ_® â◊s~°OÖ’H˜

„Ѩ"Õtã¨∞ÎO^Œ

167áê¢}q Œ̂º

Jaè=$kú [~°∞QÆ∞`åÜ«∞Ë Ñ¨ÓiÎ =∞ã≤Îëê¯xfl =$kúKÕ¿ãO Œ̂∞‰õΩ KÕ¿ãÎ

J Œ̂∞ƒù̀ « Ѷ̈e`åxfl á⁄O Œ̂=K«∞Û.

á⁄ÅO XHõ\˜ LO@∞Ok. JO Œ̂∞Ö’

168áê¢}q Œ̂º=∂~°∞™êÎ_»∞. "å`å=~°}Ïxfl ‰õÄ_® „Ñ̈ÉèÏq «̀O KÕ™êÎ~°∞. D „Ñ̈ÉèÏ"åxfl

L «̀Ê#flO KÕ¿ã ™ê=∞~°÷ºO Jq U ~°∂ѨOÖ’

169áê¢}q Œ̂º

=Ù#fl Ѩi„â◊=∞Åhfl ZO «̀ ã÷̈ÅO J=ã¨~°=∞=Ù «̀∞O^À JO Õ̀ ã÷̈ÅO

nxH˜ J=ã¨~°O J=Ù «̀∞Ok.

5.45 =∞x+≤ Ü≥ÚHȭ „ѨK«O_» PHõ~°¬} – ̀ Õ*’=ÅÜ«∞=Ú ó–

w «̀#∞ J~°∞˚#∞_»∞ ZO «̀ Œ̂QÆæ~°QÍ q

170áê¢}q Œ̂ºã≤^ŒúѨ_Õ"å~°∞.

WO Œ̂∞Ö’ n~°… âßfi㨠Ü≥ÚHȭ =∞Ǩ «̀‡ºO L#flk. PH˜û[

171áê¢}q Œ̂º

JO Œ̂∞Ö’ „â◊̂ Œú, qâßfiã¨=Ú LO_®e, ÖËHõáÈ Õ̀ Jk ˆH=ÅO âßfiã¨#∞

ѨÓiÎQÍ Ö’Ñ¨eH˜ fã¨∞HÀ=@O=Å¡ HõeˆQ âßs~°Hõ ÖÏÉèÏÅH˜ =∂„ «̀"Õ∞

Ѩiq∞ «̀O J=Ù «̀∞Ok. „áê}â◊HÎ̃ Ü≥ÚHȭ #∂ «̀# Jaè=~°‚# [~°QÆ̂ Œ∞.

5.47 L#fl «̀„âı}˜Ö’ =∞x+≤H˜ XHõ qâı+¨ â◊HÎ̃=ÙOk. nx

172áê¢}q Œ̂ºHõÅQÆHõáÈ~Ú

173áê¢}q Œ̂º

WHȭ _Õ Ñ¨ÓiΠ㨇 $ «̀∞Å∞ xO_ç=ÙO\Ï~Ú. WO Œ̂∞Ö’H˜ q Œ̂∞º^•"Õâßxfl

„Ѩ=Ç≤ÏOѨKÕ¿ãÎ D Ѩ\©ìÅ∞ P =ºHÎ̃ Ü≥ÚHȭ *Ï˝̀ «, J*Ï˝̀ «"≥∞ÿ# Jxfl

~°Ç̈Ï™êºÅ#∞ |Ü«∞@ ÃÑ\˜ìOK«=K«∞Û. ã≤QÆ∞æ̀ À#∞, ÉèíÜ«∞O`À, ã̈OHÀK«O`À

=∞x+≤ =ºHõÎO K≥Ü«∞ºx q+¨Ü«∂xfl ‰õÄ_® |Ü«∞\˜H˜ HõH˜̄ OK«=K«∞Û.

([#‡[#‡O`«~åÅ #∞Oz =∞x+≤`Àáê@∞ ã¨O™ê¯~°

~°∂ѨOÖ’ =KÕÛ ~°Hõ~°HÍÅ PÖ’K«#Å∞)

174áê¢}q Œ̂º

6 „áê}T~å˚ Ü≥ÚHõ¯ *ÏfiÖÏ=∂Å"≥∞ ÿ# ~°∂Ѩ„ѨHõ\©Hõ~°}

6.4 ã¨∂÷Å Œ̂$+≤ì̀ À K«∂¿ãÎ KÕ̀ «∞Å∞, HÍà◊√§, K≥=ÙÅ∞, =Ú‰õΩ¯,

=ÚY=Ú =∞iÜ«Ú â◊s~°O ˆH=ÅO =∂Oã¨Ñ¨Ù HõO_»~åÅ∞ =∂„ «̀"Õ∞.

HÍh â◊s~°O ѨÓiÎQÍ ã¨∂÷ÅO =∂„ «̀"Õ∞ HÍ Œ̂∞. WO Œ̂∞Ö’ KÕ̀ «

175áê¢}q Œ̂º

6.19 â◊s~°=∞

176áê¢}q Œ̂º6.31 â◊s~° T~å˚ XHõ „ѨK«O_» â◊HÎ̃ ÉèÏO_®QÍ~°=Ú :–

K«∂_»\ÏxH˜ K«~°‡O ã¨=∞OQÍ L#fl@∞¡ HõxÑ≤Oz

177áê¢}q Œ̂º

D =¸_»∞ KåÖÏ =∞Ç¨Ï «̀fiѨÓ~°‚"≥∞ÿ# LѨÜ≥∂QÍxfl Hõeæ=Ù

178áê¢}q Œ̂º„¿ÑQÆ∞Å∞ "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q ~å„uO|=à◊√§ x~°O`«~°OQÍ Ñ¨xKÕã¨∂Î

179áê¢}q Œ̂º

QÍÜ«∞„f ™ê è̂Œ# Ü≥ÚHȭ =ÚYº L Õ̂Ìâ◊ºO D „áê}â◊HÎ̃

Ü≥ÚHȭ P «̀‡ Õ̀[ã¨∞û#∞, „|Ǩχ =~°Ûã¨∞û#∞ Jaè=$kúѨ~°K«@"Õ∞. D

â◊HÎ̃x Pi˚OK«∞‰õΩ

180áê¢}q Œ̂ºh~°∞áÈã≤ K«Hȭ \˜ ã¨OѨÓ~°‚"≥∞ÿ# ã¨=Ú#fl «̀"≥∞ÿ# =$Hõ∆OQÍ ZkˆQ@@∞¡

KÕ™êÎ=Ú. WѨC_»∞ =∞#O D =¸ÅO HÀã¨"Õ∞ "≥̂ Œ∞‰õΩ «̀∞

181áê¢}q Œ̂º

7.14 JO «̀~°OQÆ T~å˚ Ü≥ÚHȭ =∞Ç¨Ï «̀fiѨÓ~°fi"≥∞ÿ# LѨÜ≥∂QÆ=Ú :

WKåÛùâ◊HÎ̃ ^•fi~å ã¨∂÷Å [QÆ̀ «∞Î#∞ xÜ«∞O„uOK«=K«∞Û J

182áê¢}q Œ̂ºHõ=K«OÖÏQÍ D â◊s~åxfl ~°H∆̃ã¨∞ÎOk. =∞#∞+¨µºx Ü≥ÚHȭ K«~å‡xfl

qÑ≤Ê Ñ¨ÓiÎQÍ Ñ¨~°zK«∂¿ãÎ ̂ ŒQÆæ~°̂ ŒQÆæ~° 250 J_»∞QÆ∞Å á⁄_»=ÙO@∞Ok.

7.19 K«~°‡O â◊s~åxH˜ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÖÏ ˆH=ÅO PKåÛù̂ Œ#ˆHHÍ Œ̂∞.

㨄H˜Ü«∞OQÍ Ñ¨xKÕ¿ã J=Ü«∞=O‰õÄ_®! nx =ÚYº ÅHõ∆}O ã¨Ê~°≈.

™ê è̂Œ# KÕã≤ qHÍâßxflá⁄Ok# â◊s~°O Ü≥ÚHȭ K«~°‡O ™êfi Õ̂O„kÜ«∞=Ú,

„Ѷ¨∂}ËO„kÜ«∞=Ú, „â◊=}ËO„kÜ«∞=Ú =∞iÜ«Ú ^Œ~°≈Ë XHõ ã̈∂k H˘#g∞ Œ̂

H˘xfl"ÕÅ â◊√„HÍ}∞=ÙÅ#∞ LOK«=K«∞Û. ~°u„H̃Ü«∞ ã̈=∞Ü«∞OÖ’ Ü≥∂xÖ’

q Œ̂∞º ǜ ã¨ÊO Œ̂# [iy#ѨÙ_»∞ L Õ̀Î[=¸# â◊√„HÍ}∞=ÙÅ∞ ã¨Ç¨ÏÜ≥∂QÆO

HÀã¨O'_çOÉÏxfl— "≥̀ «∞‰õΩ¯O@∂ "≥à◊̀ å~Ú. D „Ѩܫ∂ã¨Ö’ Jq ZO «̀

`˘O^Œ~°QÍ Ñ¨iÔQ_»`åÜ«∞O>Ë z~°∞`«Ñ¨Ùe ‰õÄ_® JO`« "ÕQÆOQÍ

ѨiÔQ`«ÎÖË^Œ∞. â◊√„HÍ}∞=Ù–_çOÉÏ}∞=Ù#∞ KÕˆ~O^Œ∞‰õΩ ZO`« ^Œ∂~°O

Ñ̈iÔQ`åÎeû =ã̈∞ÎO Œ̂O>Ë XHõ =∞x+≤ Ñ̈$kèfix XHõ™êi K«∞@ì@OÖ’ ZO «̀

Œ̂∂~°O „Ѩܫ∂}O KÕ™êÎ_˘ JO «̀̂ Œ∂~°O ѨiÔQiÔQ@ì=eû=ÙO@∞Ok.

=∂#= â◊s~°O QÆ∞iOz "≥·*Ï˝x‰õΩ_»∞ 'ÖÏ~üì Ǩ~°Û\ò— UO

K≥áêÊ~°O>Ë – Ç¨ï ™È Z=~ü Hõxû_»~üû Œ̂ ãì̈_ô PѶπ Z

183áê¢}q Œ̂º

184áê¢}q Œ̂º7.24 =∞x+≤H˜ =∞x+≤H˜ =∞ è̂Œº XHõ „Ѩ„H˜Ü«∞ ̀ «Ñ¨ÊHõ ѨxKÕã¨∞ÎOk.

^•x^•fi~å ã¨∂K«#Å Ü≥ÚHȭ ã¨∂Hõ; q+¨Ü«∂Å∞ WzÛѨÙK«∞ÛHÀ=@O

[~°∞QÆ∞`ÀOk JË – ™ê¿ÑHõ∆̀ å

ã≤̂ •úO «̀O ‰õÄ_® XHõ KÕ̀ «

185áê¢}q Œ̂º

7.27 ~°O_ç! PÖ’K«#Å Ü≥ÚHȭ ~°OQÆ∞ ~°∂áêÅ#∞ K«∂_»O_ç :–

PÖ’K«#Å PHõ$uH̃, Jã≤Î̀ åfixH̃ ã̈O|OkèOz "≥·*Ï̋x‰õΩÅ∞

K≥Ñ≤Ê# Õ̂q∞\O>Ë– g\˜Ö’ Œ̂$_è»̀ «fiO, ã¨∂Hõ; «̀fiO „ѨHõ$u P è̂•~°OQÆ

g\ ˜ ã¨=∞Ü«∂=kè x~åú~°} [~°∞QÆ∞`«∞Ok. L^ÕÌâ◊ºÑ¨Ó~°fiHõOQÍ

=∂\=̃∂\H̃© =KÕÛ PÖ’K«#Å#∞ =∞##O KÕÜ«∞@O =Å¡ g\ ̃PHÍ~°O

XHõ ™ê÷~ÚH̃ =zÛ Wq z~°HÍÅOQÍ LO_çáÈ`å~Ú. Uq è̂Œ"≥∞ÿ# L Õ̂Ìâ◊ºO

ÖˉõΩO_® Jã≤÷~°"≥∞ÿ# =∞#ã̈∞û`À KÕ¿ã PÖ’K«#Å∞ fã̈∞‰õΩ#fl ã̈OHõÖÏÊÅ∞

Hõ∆}˜Hõ=ÚÅ∞ =∂„ «̀"Õ∞. g\˜ z#fl ÃÑ Œ̂Ì „ѨÉèÏ"åÅ∞ H˘xfl ~ÀAÅÖ’

186áê¢}q Œ̂ºÉÁQÆ∞æ QÆxÖ’ Z„~°~°OQÆ∞ q Œ̂∞º ǜ |Å∞ƒ#∞ ÃÑ@ì@O =Å¡

Ѩx"åiÖ’ JkèHõ"≥∞ÿ# ≥̂|ƒÖÏ@Å∞ [~°∞QÆ∞`å~Ú. P‰õΩѨK«Û, hÅ=Ú

|Å∞ƒÅ∞ LѨÜ≥∂QÆO =Å¡ g~°∞ âßO «̀OQÍ XHõiH˘Hõ~°∞ ã¨Ç¨Ü«∞O

KÕã¨∞‰õΩO\Ï~°∞. ã¨fiK«Ûù"≥∞ÿ# `≥Å¡x |>ìÅ∞ WO\ ˜Ö’ Z‰õΩ¯=QÍ

LѨÜ≥∂yOK«@O =Å¡ PÖ’K«#ÅÖÁ ã¨fiK«Ûù̀ «, â◊√ Œ̂ú̀ « =ã¨∞ÎOk.

Ç≤ÏO^Œ∞=ÙÅ∞ N=∞Ǩq+¨µ ‚=Ù Ü≥ÚHõ ¯ PHÍ~åxfl,

Éèí∂+¨}ÏÅ#∞ J «̀ºO «̀ ã¨∞O Œ̂~°=ÚQÍ =i‚™êÎ~°∞. PÜ«∞# QÆQÆ# ã¨̂ Œ$â◊

"Õ∞Ѷ̈∞ =~°‚=Ú HõÅ"å_»x, Ñ‘̀ åO|~°̂ èŒ~°∞_»x Ç≤ÏO Œ̂∞=ÙÅ∞ PÜ«∞##∞

''ã̈Ñ‘̀ « =GO ã̈~°ã‘~°∞¿ÇÏHõ∆}"£∞—— Jx ̀ ≥Å∞û‰õΩx ̀ «=∞ Ç̈Ï$ Œ̂Ü«∞ Hõ=∞ÖÏÅ

=∞ è̂ŒºÖ’ ™ê÷Ñ≤OK«∞‰õΩx âßO «̀ =¸iÎ J~Úx ™êfiq∞x è̂•ºxOz

ѨÓlOKÕ"å~°∞. D âßO`« =¸iÎx TÇ≤�