КОНТРОЛНA ЛИСТA за ЕУ сообразност на БОХ - EC 852/2004 ...is.gov.mk/content/docs/Самоконтрола/Контролни листови... · Одделение

Република Македонија Агенција за храна и ветеринарство Сектор за ветеринарно јавно здравство Одделение за безбедност на храна од животинско потекло

1/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

Организациона единица ……………………………………………. Бр……………………………………….. Датум ...................................

КОНТРОЛНA ЛИСТA за ЕУ сообразност на БОХ - EC 852/2004, 853/2004, 854/2004, 1099/2009 – месо од домашни

чапункари

Членови на работна група: Официјален ветеринар

Организациона единица

Претставник на правното лице – оператор со храна

1. Податоци за правниот субјект Назив на правното лице Седиште Адреса Единствен даночен број Единствен

матичен број

Одгорно лице Лице за контакт Телефон e-mail: 2. Општи податоци за објектот Број и датум на решение од АХВ / Управата за Ветеринарство

Назив на објектот Адреса на објектот Тип на производство Дополнителни активности Година на отварање на објект Година на последна реконструкција Планирани реконструкции 3. Податоци за производство Количество (годишно производство) просек за последните 5

(пет) години

3.1 Тип на производ 1) 2) 3) 4) 5) 3.3 Проектиран основен капацитет на објектот Моментален искористен капацитет на

објектот 1) Количество на час 2) Количество на ден 3) Количество на месец 4) Количество

на година

3.3 Капацитет на складирање 1) а) под темепратурен режим 2) б)без темепаратурен режим 3.4 Општи податоци за објектот - производство 1) Обработка: часови/дневно: 2) Број на работни

денови/неделно:

3) Број на работни смени/дневно:


2/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

4) Времетраење на смена/часови:

5) Број на вработени во објектот:

6) Број на вработени вклучени во процесот на производство:

Печат на Официјален Ветеринар: Потпис на Официјален Ветеринар:

Преставник на правното лице Потпис и Печат:

I. Општи документи Да Не Забелешка

1. Одобрување од Агенција за храна и ветеринарство(МЗШВ Управа за ветеринарство)

2. Доказ за сопственост на објектот (имотен лист)

3. Документ потврда за регистрирана дејност од надлежниот орган со предмет на дејност

4. Одобрувања од Министерство за Урбанизам или Локална Самоуправа

5. Одобрувања од Министерство за животна средина

6 Архитектонски, градежени и технолошки карактеристики на објектот и приказ на инсталациите

7. Список на опрема со главни технолошко-технички карактеристики и атести за употреба

II. Документи од аспект на ветеринарно јавно здравство Да Не Забелешка

1. Шематски прикази на објектот со сите придружни елементи со прикажани димензии

а) кругот на објектот, пристапни патишта, самиот објект со распоред на административните и работените простории, простории за складирање

б) внатрешен приказ на просториите во објектот со распоред на опремата и работните места

в) спецификација на опрема и инсталации 2. Техничко технолошки елаборат

а) шема на производството со производни токови (патишта на движење на суровината – производот)

б) суровински биланс и асортиман на производите, опис на технолошките постапки и помошните фази на производство

в) максимален дневен/годишен капацитет на производство и складирање со пресметка врз основа на која е добиен капацитетот и опис на методот на работење (број на смени, работни часеви)

г) приказ на организацијата на работа на објектот и биланс на работната сила

д) список на санитарните уреди и на мерките што се применуваат за санитарна заштита на објектот, опремата, транспортните средства и производите

3. Приказ на организацијата на ветеринарската инспекција на објектот

4. Опис на систем за снабдување со вода и начинот на потврдување на хигиенската исправност на водата

5. Опис на системот за собирање и одстранување на отпадните материи

а) нус производи од животинско потекло

б) отпадни води


3/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

Контролнa листa за ЕУ сообразност на БОХ - EC 852/2004, 853/2004, 854/2004, 1099/2009 – месо од домашни чапункари Рeф Бр.

Regulation No (EC) 852/2004 Of The European Parliament And Council of 24 April 2004 on the hygiene of foodstuffs

Правилник за општи барања за примарно производство и придружните операции како и општите барања за храна

Оцена на сообразноста

Забелешка

А Б В

Текст во ЕУ акт Текст во националното законодавство Опис на барањето - критериумот

General requirements for food premises Општи хигиенски барања за објект со храна Надворешен изглед на објектот

1. 1. Објектот се наоѓа на простор на кој нема очигледна опасност од контаминација.

2. 2. Надворешниот простор се одржува во добра состојба и хигиенски услови.

3. 3. Подрачјето во непосредна околина добро се одржува и нема отпад, неконтролина вегетација и опаснсот од поплави.

4. 4.Надворешниот дел од зградата се одржува во добра состојба.

5. Постои пристапен пат 6. Круг на објектот е заграден 7. Патиштата во кругот на објектот се поделени на

чисти и нечисти

8. Објектот е дизајниран, конструиран и одржуван на начин што:

9. а) спречува навлегување на глодари од надвор б) сите отвори се заштитени

10. в)темелите и основата не дозволуваат истекување на течности

11. Сите отвори во ѕидовите, таванит, подовите, прозорите се прописно изведени, така што спречуваат контаминација од надворешната средина и навлегување на штетници

Annex II Chapter I points 1 to 10 General requirements for food premises

Чл.11 Внатрешност на објектот- Инфраструктура

12. 1. Food premises are to be kept clean and maintained in good repair and condition

(1) Објектите за производство и промет на храна, треба да се одржуваат чисти и во добра состојба.

13. 2. The layout, design, construction, siting and size of food premises are to:

(2) Поставеноста, дизајнот, конструкцијата, сместеноста и големината на просториите треба:

14. (a) permit adequate maintenance, cleaning and/or disinfection, and

1) овозможат соодветно оддржување, чистење и /или дезинфекција.

15. avoid or minimise air-borne contamination, - одбегнување или минимизирање на аеробно загадување


4/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

16. provide adequate working space to allow for the

hygienic performance of all operations; - да овозможат соодветен работен простор за извршувањена хигиенските барања во сите фази на производство и промет со храна;

17. (b) be such as to protect against the accumulation of dirt, contact with toxic materials, the shedding of particles into food and the formation of condensation or undesirable mould on surfaces;

2) да спречуваат собирање на нечистотија, 18. - контакт со токсични материи 19. - паѓање на честици во храната 20. - создавање кондензација или мувла на површините 21. (c) permit good food hygiene practices, including

protection against contamination and, in particular, pest control; and

3) овозможат добра хигиенска пракса, 22. - вклучувајќи заштита од контаминација 23. - и особено, контрола на штетници; 24. (d) where necessary, provide suitable

temperature-controlled handling and storage conditions of sufficient capacity for maintaining foodstuffs at appropriate temperatures and designed to allow those temperatures to be monitored and, where necessary, recorded.

4) каде што е неопходно, да обезбедат соодветно температурно контролирани услови за ракување и складирање со соодветен капацитет за оддржување на прехрамбените производи на соодветнa температурa и дизајнирани да овозможат овие температури да бидат мониторирани и каде што е потребно, да се евидентираат.

Санитарни јазли 25. 3. An adequate number of flush lavatories are to

be available and connected to an effective drainage system.

(3) Постои соодветен број на санитарни јазли и истите се поврзани со ефикасен систем за одвод.

Lavatories are not to open directly into rooms in which food is handled.

Санитарните јазли не треба директно да се отвораат во просториите во кои се ракува со храна

26. Санитарните јазли се одржуваат чисти и во добра хигиенска состојба.

27. Санитарните јазли имаат соодветно природна или механичка вентилациа.

28. 4. An adequate number of washbasins is to be available, suitably located and designated for cleaning hands. Washbasins for cleaning hands are to be provided with hot and cold running water, materials for cleaning hands and for hygienic drying. Where necessary, the facilities for washing food are to be separate from the hand-washing facility.

(4) Достапни се соодветен број на мијалници наменети за миење раце, соодветно лоцирани, обезбедени со топла и ладна проточна вода, материјали за чистење раце и за хигиенско сушење. Каде што е потребно, капацитетите за миење на храна мора да бидат одделени од капацитетите за миење раце.

Вентилација 29. 5. There is to be suitable and sufficient means of

natural or mechanical ventilation. Mechanical airflow from a contaminated area to a clean area is to be avoided. Ventilation systems are to be so constructed as to enable filters and other parts requiring cleaning or replacement to be readily accessible.

(5) Постои соодветна природна или вештачка вентилација.

30. Избегнат е механичкиот проток на воздух од потенцијално контаминираните простории во чистите простории.

31. Системот за вентилација е конструиран да овозможи филтрите и другите делови за чистење или замена, да бидат лесно достапни.


5/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

32. Системите за вентилација се заштитени од штетници

и се одржуваат во хигиенска и исправна состојба.

33. 6. Sanitary conveniences are to have adequate natural or mechanical ventilation.

(6) Санитарните јазли имаат соодветна природна или механичка вентилација.

Осветлување 34. 7. Food premises are to have adequate natural

and/or artificial lighting. (7) Просториите за храна имаат соодветно природно и/или вештачко осветлување.

35. Уредите за осветлување се соодветно заштитени.

36. Уредите за осветлување се одржуваат во исправна и хигиенска состојба.

Одвод 37. 8. Drainage facilities are to be adequate for the

purpose intended. (8) Инсталациите за одвод се соодветни за својата намена.

38. They are to be designed and constructed to avoid the risk of contamination.

Тие се дизајнирани и конструирани на тој начин за да се избегне ризик од контаминација.

39. Where drainage channels are fully or partially open, they are to be so designed as to ensure that waste does not flow from a contaminated area towards or into a clean area, in particular an area where foods likely to present a high risk to the final consumer are handled.

Онаму каде што каналите за одвод се целосно или делумно отворени, тие мора да бидат дизајнирани на таков начин за да се обезбеди дека отпадот не протекува од потенцијално контаминирана област кон или во чиста област, особено област каде се ракува со храна која може да биде со потенцијално висок степен на ризик по крајниот потрошувач.

Гардероби 40. 9. Where necessary, adequate changing facilities

for personnel are to be provided. (9) Каде што е потребно мора да се обезбедат посебни простории за пресоблекување на персоналот.

Гардеробите се одржуваат во добра и хигенска состојба.

41. Гардеробите имаат соодветна природна или механичка вентилација.

42. Хемиски Средства 43. 10. Cleaning agents and disinfectants are not to

be stored in areas where food is handled. (10) Средствата за чистење и за дезинфекција не се складират во простории каде што се ракува со храна.

44. Средствата за чистење и дезинфекција се прописно обележани, и кога не се во употреба се сладирани надвор од подрачјата каде се ракува или складира со храна.

45. Хемиските средства за заштита на опремата од корозија, се користат согласно принциите на Добра Производна / Хигиенска Пракса.

Specific requirements in rooms where foodstuffs are prepared, treated or processed Annex II Chapter II

чл.12 Хигиенски барања за просториите каде што храната се подготвува, третира или преработува

46. 1. In rooms where food is prepared, treated or (1) Во просториите каде храната се подготвува, третира


6/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

processed (excluding dining areas and those

premises specified in Chapter III, but including rooms contained in means of transport) the design and layout are to permit good food hygiene practices, including protection against contamination between and during operations. In particular:

или преработува (со исклучок на мензите и привремените објекти, но вклучувајќи ги просторите кои се составен дел од превозните средства) дизајнот и поставеноста треба да овозможуваат добра хигиенска пракса, вклучувајќи заштита од контаминација помеѓу и за време на операциите. Особено:

Подови 47. (a) floor surfaces are to be maintained in a sound

condition and be easy to clean and, where necessary, to disinfect.

1) подните површини се оддржуваат во добра состојба, неоштетени, се лесни за чистење и каде што е потребно и за дезинфекција.

48. This will require the use of impervious, non-absorbent, washable and non-toxic materials unless food business operators can satisfy the competent authority that other materials used are appropriate.;

Употребени се непропустливи, неапсорбирачки, лесни за миење и нетоксични материјали освен во случај кога операторот со храна може да докаже дека други материјали кои се употребени, се соодветни.

49. Where appropriate, floors are to allow adequate surface drainage

Каде што е соодветно, подовите мора да овозможат соодветен површински одвод и истекување на течностите.

50. Подовите се одржуваат во чиста состојба. Ѕидови

51. (b) wall surfaces are to be maintained in a sound condition and be easy to clean and, where necessary, to disinfect.

2) ѕидните површини се оддржуваат во добра состојба, неоштетени, се лесни за чистење и каде што е потребно, за дезинфекција.

52. This will require the use of impervious, non-absorbent, washable and non-toxic materials and require a smooth surface up to a height appropriate for the operations unless food business operators can satisfy the competent authority that other materials used are appropriate;

Употребени се непропустливи, неапсорбирачки, лесни за миење и нетоксични материјали и мазна површина до висина соодветна за операциите, освен доколку операторот со храна докажат дека другите материјали кои се користат, се соодветни;

53. Ѕидовите се со мазни површини до висина која е соодветна за активностите кои се одвиваат.

54. Ѕидовите се одржуваат во чиста состојба. Тавани

55. (c) ceilings (or, where there are no ceilings, the interior surface of the roof) and overhead fixtures are to be constructed and finished so as

3) таваните (или, каде што нема тавани, внатрешната површина на покривот) и висечките конструкции и инсталации се конструирани и изведени така да спречат,

56. to prevent the accumulation of dirt and насобирање на нечистотија 57. to reduce condensation, ја редуцират кондензација, 58. the growth of undesirable mould Ја редуцираат ширењето на мувла; 59. and the shedding of particles; и оневозможат паѓање на честици 60. Нема знаци на раст на мувла и паѓање честици 61. Се одржуваат во чиста состојба

Прозори и други отвори


7/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

62. (d) windows and other openings are to be

constructed to prevent the accumulation of dirt. 4) прозорците и другите отвори мора да бидат конструирани така да спречат насобирање на нечистотија и кондензати.

63. Those which can bewindows and other openings are to be constructed to prevent the accumulation of dirt.

64. Those which can be opened to the outside environment are, where necessary, to be fitted with insect-proof screens which can be easily removed for cleaning.

Оние кои што се отвораат кон надворешната средина, доколку тоа е потребно, се зацврстуваат со окна за заштита од инсекти, кои лесно се отстрануваат за чистење.

65. Where open windows would result in contamination, windows are to remain closed and fixed during production;

Каде што отворените прозорци може да резултираат со контаминација, прозорците мора да останат затворени и фиксирани за време на производството;

66. Прозорите и другите отвори се одржуваат во чиста и функционална состојба.

Врати 67. (e) doors are to be easy to clean and, where

necessary, to disinfect. 5) вратите се лесни за чистење и каде што е неопходно, за дезинфекција.

68. This will require the use of smooth and nonabsorbent surfaces unless food business operators can satisfy the competent authority that other materials used are appropriate; and

Употребени се мазни и неабсорбирачки површини освен ако операторите со храна докажат дека се соодветни и други употребени материјали; и

69. Сите надворешни и внатрешни врати (доколку е неопходно) херметички се затвараат за да го спречат влегувањето на штетниците.

70. Вратите се одржуваат во чиста и функционална состојба.

Површини, опрема и садови 71. (f) surfaces (including surfaces of equipment) in

areas where foods are handled and in particular those in contact with food are to be maintained in a sound condition and be easy to clean and, where necessary, to disinfect

6) површините (вклучувајќи ги и површините на опремата) во просторите каде се ракува со храна и особено оние кои доаѓаат во контакт со храна се оддржуваат во добра состојба и се лесни за чистење и каде што е соодветно, за дезинфекција.

72. This will require the use of smooth, washable corrosion-resistant and non-toxic materials, unless food business operators can satisfy the competent authority that other materials used are appropriate.

Изработени се од материјал кој е мазен, лесен за чистење, нетоксичен и отпорен на корозија.

73. Се одржуваат во чиста и неоштетена состојба

74. Уредно се сложени, исправни и во добра и функционална состојба.

75. Опремата е поставена на начин кој овозможува соодветно чистење на самата опрема и околните


8/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

подрачја.

76. Каде е соодветно, опремата има адекватни контролни уреди.

Други структури 77. Сите други структури се конструирани на хигиенски

начин и се одржуваат во чиста, добра и функционална состојба.

Капцитети за чистење, дезинфекција и чување на приборот и опремата

78. 2. Adequate facilities are to be provided, where necessary, for the cleaning, disinfecting and storage of working utensils and equipment.

(2) Каде што е потребно, обезбени се соодветни капацитети за чистење, дезинфекција и чување на работниот приборот и опремата.

79. These facilities are to be constructed of corrosion-resistant materials, be easy to clean and have an adequate supply of hot and cold water.

Овие капацитети се конструирани од материјали кои се отпорни на корозија, да бидат лесни за чистење и да имаат соодвено снабдување со топла и ладна вода.

Опрема за миење на храна 80. 3. Adequate provision is to be made, where

necessary, for washing food. 3) Каде што е потребно, постои соодветна опрема за миење на храната.

81. Every sink or other such facility provided for the washing of food is to have an adequate supply of hot and/or cold potable water consistent with the requirements of Chapter VII and

секој мијалник или друг сличен капацитет за миење на храна има соодветно снабдување со ладна и/или топла проточна водада

82. be kept clean and, where necessary, disinfected. се оддржува во чиста состојба и каде е потребно, се дезинфицира.

83. Каде е потребно, уредите за миење на храната асе одовоени од уредите за миење на раце.

Transport Annex II Chapter IV

чл. 14 Хигиенски барања за транспорт превоз утовар и истовар

1. Conveyances and/or containers used for transporting foodstuffs are,

(1) Преносните средства и/или контејнерите кои се користат за транспорт на храната

84. are to be kept clean and maintained in good repair and condition to protect foodstuffs from contamination and where necessary,

се чисти и се оддржуваат во добра состојба за да ја заштитат храната од контаминација и каде што е неопходно,

85. to be designed and constructed to permit adequate cleaning and/or disinfection.

се дизајнирани и конструирани за да овозможат соодветно чистење и/или дезинфекција.

86. 2. Receptacles in vehicles and/or containers are not to be used for transporting anything other than foodstuffs where this may result in contamination.

(2) Просторот во возилата и/или контејнерите не се користат за транспорт на ништо друго освен за храна, кога тоа може да доведе до контаминација.

87. 3. Where conveyances and/or containers are used for transporting anything in addition to foodstuffs or for transporting different foodstuffs at the same time, there is, where necessary, to be effective separation of products.

(3) Кога преносните средства и/или контејнерите се користат за транспорт на други производи покрај храна или за транспорт на различни видови храна во исто време, доколку е неопходно, треба да постои ефикасно просторно одделување на производите.


9/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

88. 4. Bulk foodstuffs in liquid, granulate or powder

form are to be transported in receptacles and/or containers/tankers reserved for the transport of foodstuffs. Such containers are to be marked in a clearly visible and indelible fashion, in one or more Community languages, to show that they are used for the transport of foodstuffs, or are to be marked ‘for foodstuffs only’.

(4) Непакована храна во течна, зрнеста состојба или во прав се транспортира во преносни средства и/или контејнери/танкери наменети за транспорт на соодветниот вид храна, обележани на јасен и читлив начин, кој укажува дека се користат за транспорт на храна или мора да ја носат ознаката ‘единствено за храна’.

89. 5. Where conveyances and/or containers have been used for transporting anything other than foodstuffs or for transporting different foodstuffs, there is to be effective cleaning between loads to avoid the risk of contamination.

(5) Кога преносните средства и/или контејнерите се користат за транспорт на други производи кои не се храна или за транспорт на различни видови храна, истите мора ефикасно да се исчистат помеѓу натоварите со цел да се избегне ризикот од контаминација.

90. 6. Foodstuffs in conveyances and/or containers are to be so placed and protected as to minimise the risk of contamination.

(6) Храната во преносните средства и/или контејнерите мора да биде сместена и заштитена на начин кој го минимализира ризикот од контаминација.

91. 7. Where necessary, conveyances and/or containers used for transporting foodstuffs are to be capable of maintaining foodstuffs at appropriate temperatures and allow those temperatures to be monitored.

(7) Преносните средства и/или контејнерите кои се користат за транспорт на храна мора да се во можност да ја оддржуваат храната на соодветна температура и да овозможат мониторинг на темпратурата.

Annex II Chapter V, Equipment requirements Чл. 15 Хигиенски барања за опрема

92. 1. All articles, fittings and equipment with which food comes into contact are to:

(1) Сите предмети, уреди и опрема со кои храната доаѓа во контакт треба

93. (a) be effectively cleaned and, where necessary, disinfected.

1) ефикасно да се чистат и каде што е потребно, дезинфицирани.

94. Cleaning and disinfection are to take place at a frequency sufficient to avoid any risk of contamination;

Чистењето и дезинфекцијата мора да се вршат со таква фреквенција што ќе се обезбеди одбегнување на секаков вид ризик од контаминација;

95. (b) be so constructed, be of such materials and be kept in such good order, repair and condition as to minimise any risk of contamination;

2) да се конструирани, изработени и да се оддржуваат во добра состојба што овозможува минимализирање на секаков ризик од контаминација;

96. (c) with the exception of non-returnable containers and packaging, be so constructed, be of such materials and be kept in such good order, repair and condition as to enable them to be kept clean and, where necessary, to be disinfected; and

3) да се конструирани, направени од соодветни материјали и да се одржуваат во исправна состојба и во соодветни услови на начин кој овозможува лесно чистење и дезинфицирање, освен котејнерите и пакувањата за еднократна употреба; и

97. (d) be installed in such a manner as to allow adequate cleaning of the equipment and the surrounding area.

4) да се поставени на начин со кој се овозможува соодветно чистење на опремата и околината

98. 2. Where necessary, equipment is to be fitted with any appropriate control device to guarantee fulfilment of this Regulation’s objectives.

(2) Каде што е потребно опремата мора да се обезбеди со соодветен контролен уред кој гарантира правилното функционирање.

99. 3. Where chemical additives have to be used to prevent corrosion of equipment and containers,

(3) Кога мора да се користат хемиски средства за да се


10/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

they are to be used in accordance with good

practice. спречи корозија на опремата и контејнерите, истите мора да се користат во согласност со добрата производствена пракса и упатствата на производителот.

Annex II Chapter VI, point 1- 4 Food waste Член16 Отпад од храна 100. 1. Food waste, non-edible by-products and

other refuse are to be removed from rooms where food is present as quickly as possible, so as to avoid their accumulation.

1) Отпадот од храна, нус-производите и другите остатоци, во најбрз можен рок, мора да се отстранат од просториите каде што е присутна храната, со цел да се избегне нивно насобирање.

101. 2. Food waste, non-edible by-products and other refuse are to be deposited in closable containers, unless food business operators can demonstrate to the competent authority that other types of containers or evacuation systems used are appropriate.

(2) Отпадот од храна, нус-производи и другите остатоци мора да се депортираат во затворени контејнери, освен во случај кога операторите со храна докажат дека други видови на контејнери или системи за евакуација кои се користат, се соодветни.

102. These containers are to be of an appropriate construction, kept in sound condition, be easy to clean and, where necessary, to disinfect.

Контејнерите се соодветно конструирани, се чуваат во добра состојба, се неоштетени, лесни за чистење и каде што е потребно, за дезинфекција.

103. 3. Adequate provision is to be made for the storage and disposal of food waste, non-edible by-products and other refuse.

(3) Складирањето и одстранувањето на отпадоците од храна, нус производите кои не се јадат и останатите отпадоци се врши под утврдени процедури.

104. Refuse stores are to be designed and managed in such a way as to enable them to be kept clean and, where necessary, free of animals and pests.

Складиштата за отпадоци треба да се дизајнирани и управувани на начин кој им овозможува да се држат чисти, но и да оневозможат влез на животни и штетници.

105. 4. All waste is to be eliminated in a hygienic and environmentally friendly way in accordance with Community legislation applicable to that effect, and is not to constitute a direct or indirect source of contamination.

(4) Отпадот треба да нештетно да се отстрани на начин кој овозможува заштита на животната средина и не претставува директен или индиректен извор на загадување во согласност со националното законодавство од областа..

Annex II Chapter VII, point 1-6 Water supply Чл. 17 Снабдување со вода 106. 1. (a) There is to be an adequate supply of

potable water, which is to be used whenever necessary to ensure that foodstuffs are not contaminated;

(1) Операторите со храна треба да обезбедат соодветно снабдување со вода за пиење која се користи за да обезбеди дека храната не е загадена

107. Снадбдувањето со вода на соодветен начин е заштитено од контаминација.

108. (b) Clean water may be used with whole fishery products. Clean seawater may be used with live bivalve molluscs, echinoderms, tunicates and marine gastropods; clean water may also be used for external washing.

(2, 3) Чистата вода може да се користи кај производи од риба, мекотели, ехинодерми, туникати и морски гастроподи. Чиста морска вода може исто така да се користи за надворешно измивање.

109. When such water is used, adequate facilities are to be available for its supply.

(4)Кога се користи таква вода, мора да бидат достапни соодветни капацитети за нејзина набавка;

110. 2. Where non-potable water is used, for example for fire control, steam production, refrigeration and other similar purposes,

(5) Кога се употребува вода која не е за пиење, како на пример вода која се употребува за контрола на пожари, производство на пареа, ладење и слично, истата


11/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

треба да циркулира во одреден идентификуван и

обележан систем. 111. it is to circulate in a separate duly identified

system. Оваа вода не треба да е поврзана со системот за водата за пиење, ниту пак да е поврзана со одлив во системот за водата за пиење..

112. Non-potable water is not to connect with, or allow reflux into, potable water systems.

Непитката вода не смее да дојде во контакт со или да се одлива во системите за питка вода.

113. 3. Recycled water used in processing or as an ingredient is not to present a risk of contamination. It is to be of the same standard as potable water, unless the competent authority is satisfied that the quality of the water cannot affect the wholesomeness of the foodstuff in its finished form.

(6) Рециклираната вода, употребена во преработката или како состојка, не треба да претставува ризик од загадување и треба да има ист стандард како водата за пиење, освен доколку му се докаже на надлежните служби дека квалитетот на водата не може да влијае врз храната како готов производ.

114. 4. Ice which comes into contact with food or which may contaminate food is

(7) Мразот кој доаѓа во контакт со храна или кој може да ја контаминира храната

115. to be made from potable water or, when used to chill whole fishery products, clean water.

мора да биде добиен од питка вода или кога се користи за ладење на производите од риба, од чиста вода.

116. It is to be made, handled and stored under conditions that protect it from contamination.

мора да биде направен, со истиот да се ракува и да се складира под услови кои го штитат од контаминација.

117. 5. Steam used directly in contact with food is not to contain any substance that presents a hazard to health or is likely to contaminate the food.

(8) Пареата која доаѓа во директен контакт со храната не смее да содржи било какви супстанции кои претставуваат опасност по здравјето или се можни причинители на контаминација на храната.

118. 6. Where heat treatment is applied to foodstuffs in hermetically sealed containers it is to be ensured that water used to cool the containers after heat treatment is not a source of contamination for the foodstuff.

(9) Кога храната термички се третира во херметички затворени контејнери, треба да се обезбеди дека водата употребена за ладење на контејнерите по термичкиот третманот не е извор на загадување на храната.

Personal hygiene Annex II Chapter VIII, point 1, 2

Чл.18 Лична хигиена

119. 1. Every person working in a food-handling area is to maintain a high degree of personal cleanliness and is

(1) Секое лице, кое ракува со храна треба да одржува висок степен на лична хигиена и да носи соодветна, чиста работна облека и кога тоа е потребно и заштитна облека.

120. to wear suitable, clean and, where necessary, protective clothing.

носат соодветна, чиста и каде што е неопходно, заштитна облека.

121. 2. No person suffering from, or being a carrier of a disease likely to be transmitted through food or afflicted, for example, with infected wounds, skin infections, sores or diarrhoea is to be permitted to handle food or enter any food-handling area in any capacity if there is any likelihood of direct or indirect contamination.

(2 Лице заболено или носител на болест која може да се пренесе преку храната, или лице со инфицирани рани, инфекции на кожата, гнојници и диареа, не смее да ракува со храна, ниту пак да има пристап во просторот во која се ракува со храната, за да се избегне било какво директно или индиректно загадување.

122. Any person so affected and employed in a Секое лице вработено во бизнис со храна и кое доаѓа во


12/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

food business and who is likely to come into

contact with food is to report immediately the illness or symptoms, and if possible their causes, to the food business operator.

допир со храната, веднаш треба да го извести операторот со храна за симптомите или појавата на болеста.

Provisions applicable to foodstuffs Annex II Chapter IX, point 1- 8

Чл.19 Одредби применливи на храната

123. 1. A food business operator is not to accept raw materials or ingredients, other than live animals, or any other material used in processing products, if they are known to be, or might reasonably be expected to be, contaminated with parasites, pathogenic microorganisms or toxic, decomposed or foreign substances to such an extent that, even after the food business operator had hygienically applied normal sorting and/or preparatory or processing procedures, the final product would be unfit for human consumption.

(1) Операторот со храна не смее да прима сировини и состојки, освен живи животни, или било кој друг материјал кој се користи за преработка на производи, доколку за нив се знае или се претпоставува дека се контаминирани со паразити, патогени микроорганизми или токсини, разградени или страни супстанции до тој степен што дури и кога операторот со храна применува хигиенски начин на нормално сортирање и/или подготвителни или процедури за преработка, крајниот производ останува несоодветен за човечка употреба.

124. 2. Raw materials, ingredients, intermediate products and finished products likely to support the reproduction of pathogenic micro-organisms or the formation of toxins are not to be kept at temperatures that might result in a risk to health.

(2) Сировините и сите состојките складирани во објектот мора да се чуваат во соодветни услови наменети да спречат расипување и да ги заштитат истите од контаминација.

125. 3. At all stages of production, processing and distribution, food is to be protected against any contamination likely to render the food unfit for human consumption, injurious to health or contaminated in such a way that it would be unreasonable to expect it to be consumed in that state.

(3) Во сите фази на производство, преработка и дистрибуција, храната мора да се заштити од секаков вид контаминација која може да ја направи храната несоодветна за исхрана на луѓето во таа состојба.

126. 4. Adequate procedures are to be in place to control pests.

(4) Соодветни процедури за контрола на штетници мора да постојат.

127. Adequate procedures are also to be in place to prevent domestic animals from having access to places where food is prepared, handled or stored (or, where the competent authority so permits in special cases, to prevent such access from resulting in contamination).

Исто така, мора да постојат соодветни процедури за спречување животни да имаат пристап до местата каде што храната се подготвува, скадира и каде што се ракува со истата.

128. 5. Raw materials, ingredients, intermediate products and finished products likely to support the reproduction of pathogenic micro-organisms or the formation of toxins are not to be kept at temperatures that might result in a risk to health.

(5) Суровините, состојките, полупроизводите и крајните производи, кои лесно може да ја поддржат размножувањето на патогени микроорганизми или создавање на токсини, не се чуваат на температура која може да резултира со ризик по здравјето на луѓето.

129. The cold chain is not to be interrupted. Ладниот ланец на одржување на храната не смее да се прекинува


13/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

130. The cold chain is not to be interrupted.

However, limited periods outside temperature control are permitted, to accommodate the practicalities of handling during preparation, transport, storage, display and service of food, provided that it does not result in a risk to health.

Меѓутоа, дозволени се ограничени временски периоди надвор од температурната контрола, за да се излезе во пресрет на практичните аспекти за ракување со храна за време на подготовка, транспорт, складирање, изложување и послужување на храната, доколку истото не резултира со ризик по здравјето.

131. Food businesses manufacturing, handling and wrapping processed foodstuffs are to have suitable rooms, large enough for the separate storage of raw materials from processed material and sufficient separate refrigerated storage.

Операторите со храна вклучени во производство, ракување и завиткување на преработена храна мора да располагат со соодветни простории, доволно големи за оделно складирање на сировините од преработениот материјал и соодветен одделен дел за разладено складирање.

132. 6. Where foodstuffs are to be held or served at chilled temperatures they are to be cooled as quickly as possible following the heat-processing stage, or final preparation stage if no heat process is applied, to a temperature which does not result in a risk to health.

(6) Кога храната треба да се чува или служи разладена, истата треба да се олади во најкус можен рок по фазата на термичка обработка или крајната фаза на преработка, доколку не се применува термички процес до степен до кој истата не претставува ризик по здравјето на луѓето

133. 7. The thawing of foodstuffs is to be undertaken in such a way as to minimise the risk of growth of pathogenic microorganisms or the formation of toxins in the foods.

(7) Одмрзнувањето на храната мора да се одвива на начин за да се минимализира ризикот од појава на патогени микро-организми или појава на токсини во храната.

134. During thawing, foods are to be subjected to temperatures that would not result in a risk to health.

За време на размрзнувањето, храната мора да се чува на соодветни температури кои нема да резултираат со ризик по здравјето.

135. Where run-off liquid from the thawing process may present a risk to health it is to be adequately drained.

Кога истекувањето на течности од процесот на размрзнување може да претствува ризик по здравјето, мора да се овозможи соодветно истекување на истите.

136. Following thawing, food is to be handled in such a manner as to minimise the risk of growth of pathogenic microorganisms or the formation of toxins.

По размрзнувањето, со храната мора да се ракува на начин со кој се минимализира ризикот од појава на патогени микро-организми или токсини.

137. 8. Hazardous and/or inedible substances, including animal feed, are to be adequately labelled and stored in separate and secure containers.

(8) Опасните и/или нејастивите производи, вклучувајќи ја и добиточната храна, мора да бидат соодветно означени и складирани во одделни и безбедни контејнери.

Wrapping and packaging of foodstuffs Annex II Chapter X

Чл.20 Амбалажа и пакување на храната

138. 1. Material used for wrapping and packaging are not to be a source of contamination.

(1) Материјалот кој се употребува за завиткување и пакување не треба да биде извор на контаминација..

139. 2. Wrapping materials are to be stored in such a manner that they are not exposed to a risk of contamination.

(2) Материјалите кои се користат за завиткување се складираат на начин што истите не се изложени на ризик од контаминација.

140. Материјалот е складиран во хигиенски услови и заштитен од контаминација.


14/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

141. 3. Wrapping and packaging operations are to be

carried out so as to avoid contamination of the products

(3) Операциите на завиткување и пакување се спроведуваат така за да се избегне контаминација на производите.

142. Where appropriate and in particular in the case of cans and glass jars, the integrity of the container’s construction and its cleanliness is to be assured.

Каде што е соодветни и особено, во случаите кај конзерви и стаклени тегли, мора да се обезбеди целовитост на конструкцијата на контејнерот и неговата чистина.

143. 4. Wrapping and packaging material re-used for foodstuffs is to be easy to clean and, where necessary, to disinfect.

(4) Материјалот за завиткување и пакување на храна кој повторно се користи мора да биде лесен за чистење и каде што е соодветно и за дезинфекција.

Annex II Chapter XI Heat treatment Чл.21 Температурен третман 144. The following requirements apply only to food

placed on the market in hermetically sealed containers: 1. any heat treatment process used to process an unprocessed product or to process further a processed product is:

При ставање во промет на храна во херметички затворени контејнери: 1) секој термички третман кој се користи за преработка на непреработен производ или за понатамошна преработка на преработен производ, мора:

145. (a) to raise every party of the product treated to a given temperature for a given period of time; and

а) секој дел од производот кој се третира достигнува дадена температура за одреден временски период; и

146. (b) to prevent the product from becoming contaminated during the process;

б) постапката оневозможува производот да се контаминира за време на процесот;

147. Водата која се користи за ладење по термиичкиот третман не е извор на контаминација.

148. 2. to ensure that the process employed achieves the desired objectives, food business operators are to check regularly the main relevant parameters (particularly temperature, pressure, sealing and microbiology), including by the use of automatic devices;

2) за да се осигура дека применетиот процес ги постигнува посакуваните цели, операторот со храна мора редовно да ги проверуваат релевантните параметри (особено температурата, притисокот, затвореноста и микробиолошката исправност) вклучувајќи употреба на автоматски уреди, и тоа се евидентира.

149. Температурата се следи, а по потреба и евидентира 150. 3. the process used should conform to an

internationally recognised standard (for example, pasteurisation, ultra high temperature or sterilisation).

3) процесот кој се користи мора да биде во согласност со национално признаен стандард (како што е пастеризација, ултра-висока температура или стерилизација).

Annex II Chapter XII Training Чл.22 Обука 151. Food business operators are to ensure: Операторот со храна мора да обезбеди дека: 152. 1. that food handlers are supervised and

instructed and/or trained in food hygiene matters commensurate with their workactivity;

1) лицата кои ракуваат со храната се надгледуваат и имаат добиено инструкции и/или обука за прашања поврзани со хигиена на храната во однос на нивните работни задачи;

153. 2. that those responsible for the development and maintenance of the procedure referred to in Article 5(1) of this Regulation or for the operation of relevant guides have received

2) лицата одговорни за развој и одржување на постапките засновани врз НАССР принципите и операциите од релевантните упатства, минале низ соодветна обука за


15/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

adequate training in the application of the

HACCP principles; and примена на HACCP принципите, и

154. 3. compliance with any requirements of national law concerning training programmes for persons working in certain food sectors

3)се почитуваат сите барања од Законот за безбедност на храната кои се однесуваат на програмите за обука на лицата кои работат во одредени прехранбени сектори.

Regulation No (EC) 854/2004 Of The European Parliament And Council of 24 April 2004 laying down specific rules for the organisation of official controls on products of animal origin intended for human consumption

Правилник за начинот и постапката на вршење на службените контроли на производите од животинско потекло наменети за исхрана на луѓето (Сл.В на РМ бр 95/2009)

HEALTH MARKING ANNEX I SECTION I, CHAPTER III:

Чл.31 Здравствен печат

155. 1. The official veterinarian is to supervise health marking and the marks used

(1). Официјалниот ветеринар го надгледува здравственото обележување и ознаките кои се користат за таа цел.

156. 2. The official veterinarian is to ensure, in particular, that:(a) the health mark is applied only to animals (domestic ungulates, farmed game mammals other than lagomorphs, and large wild game) having undergone ante-mortem and post-mortem inspection in accordance with this Regulation and when there are no grounds for declaring the meat unfit for human consumption. However, the health mark may be applied before the results of any examination for trichinosis is available, if the official veterinarian is satisfied that meat from the animal concerned will be placed on the market only if the results are satisfactory;and

(2). Официјалниот ветеринар, особено треба да обезбеди дека: 1. здравствените ознаки се ставаат единствено кај животни (домашни копитари и чапункари, фармски одгледувани цицачи освен лагоморфи, и крупен дивеч) кои минале низ ante-mortem и post-mortem преглед во согласност со овој правилник и кога не постои основа за прогласување дека месото не е исправно за исхрана на луѓето. По исклучок, здравствената ознака може да се стави и пред добивање на резултати од испитување на трихинелоза, доколку официјалниот ветеринар е сигурен дека месото од наведените животни се става во промет единствено доколку резултатите се задоволителни, и

157. (b) health-marking takes place on the external surface of the carcase, by stamping the mark in ink or hot branding, and in such a manner that, if carcases are cut into half carcases or quarters, or half carcases are cut into three pieces, each piece bears a health mark

2. здравствената ознака се става на надворешната површина од трупот, преку втиснување на ознака со мастило или врел жиг, на начин на кој, доколку трупот е поделен на половинки или четвртинки, или доколку половинките од трупот се пресечени на три дела, секое од парчињата е означено со ознака за здравствена исправност.

158. 3. The health mark must be an oval mark at least 6,5 cm wide by 4,5 cm high bearing the following information in perfectly legible characters:(a) the mark must indicate name of the country in which the establishment is located, which may be written out in full in capitals or shown as a two-letter code in accordance with the relevant ISO standard.

(3). Здравствениот печат треба да е овален, најмалку 6,5 cm широк и 4,5 cm висок и читливо да ги содржи следниве информации: 1. MK (кодот на Република Македонија со две-букви во согласност со релевантните ISO стандарди) напишано со големи букви и одобрениот број на кланицата; 2. здравствената ознака се става на надворешната површина од трупот, преку втиснување на ознака со мастило или врел жиг, на начин на кој, доколку трупот е


16/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

(b) the mark must indicate the approval

number of the slaughterhouse;and

поделен на половинки или четвртинки, или доколку половинките од трупот се пресечени на три дела, секое од парчињата е означено со ознака за здравствена исправност.

159. 4. Letters must be at least 0,8 cm high and figures at least 1 cm high. The dimensions and characters of the mark may be reduced for health marking of lamb, kids and piglets.

(4). Висината на буквите треба да биде најмалку 0,8 cm, а висината на бројките 1 cm. Димензиите и буквите на ознаката може да се намалат кај здравственa ознака на јагниња, јариња и млади прасиња.

160. 5. The colours used for health marking must be authorised in accordance with Community rules on the use of colouring substances in foodstuffs.

(5). Боите кои се користат за здравственото обележување треба да бидат одобрени согласно прописите за безбедност на храна.

161. 6. The health mark may also include an indication of the official veterinarian who carried out the health inspection of the meat

(6). Здравствената ознака може да вклучува и ознака на официјалниот ветеринар кој го извршил здравствениот преглед на месото.

162. 7. Meat from animals having undergone emergency slaughter outside the slaughterhouse must bear a special health mark, which cannot be confused either with the health mark provided for in this Chapter or with the identification mark provided for in Annex II, Section I, to Regulation (EC) No 853/2004.

(7). Месото од животни принудно заклани надвор од кланица треба да носат посебна здравствена ознака која не може да се замени со здравствениот печат утврдена во ова поглавје, ниту со идентификационата ознака согласно прописите за посебните барања за безбедност на храна од животинско потекло.

163. 8. Meat from unskinned wild game cannot bear a health mark unless, after skinning in a game handling establishment, it has undergone post-mortem inspection and been declared fit for human consumption

(8). Месо од дивеч на кој не му е симната кожата не може да има здравствен печат, се додека кога по отстранување на кожата во објект за ракување со дивеч, истиот поминал post-mortem преглед и месото е прогласено исправно за исхрана на луѓето.

Regulation (EC) No 853/2004 Of The European Parliament And Of The Council of 29 April 2004 laying down specific hygiene rules for food of animal origin

Правилник за посебните барања за храна од животинско потекло (Сл.Весник на РМ бр.115/2008, 21/2009)

IDENTIFICATION MARKING Annex II, Section I, A Point 1-4

Чл.8 Идентификациона ознака (примена)

164. When required in accordance with Article 5 or 6, and subject to the provisions of Annex III, food business operators must ensure that products of animal origin have an identification mark applied in compliance with the following provisions.

Кога е потребно во согласност со Законот за ветеринарно јавно здравство, операторот со храна мора да обезбеди дека производите од животинско потекло имаат аплицирана идентификациона ознака, во согласност со следниве одредби:

165. 1. The identification mark must be applied before the product leaves the establishment.

1) идентификационата ознака мора да се аплицира пред производот да го напушти објектот;

166. 2. However, a new mark need not be applied to a product unless its packaging and/or wrapping is removed or it is further processed in another establishment, in which case the new mark must indicate the approval number of the establishment where these operations take

2) на производот не смее да се аплицира нова ознака, освен во случај кога е отстрането завиткувањето или пакувањето или кога подлежи на понатамошна преработка во друг објект, а во тој случај новата идентификациона ознака мора да укажува на бројот на одобрението на објектот каде што се одвиват овие операции;


17/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

place.

167. 3. An identification mark is not necessary for eggs in respect of which Regulation (EC) No 1907/90 (1) lays down requirements concerning labelling or marking.

3) идентификационата ознака не е неопходна за јајца за кои со содветен проопис се пропишуваат барања кои се однесуват на обележувањето или маркирањето;

168. 4. Food business operators must, in accordance with Article 18 of Regulation (EC) No 178/2002, have in place systems and procedures to identify food business operators from whom they have received and to whom they have delivered products of animal origin.

4) операторот со храна, со цел да обезбеди следливост на производството, мора да имаа воведено системи и процедури за идентификација на операторите со храна од кои примил и на кои им испорачал производи од животинско поткло.

169. Операторот со храна воспоставува систем за идентификација и евиденција на сите добавувачи како и субјекти кои ги снадбдува со производи од животинско потекло.

FORM OF THE IDENTIFICATION MARK Annex II, Section I, B points 5- 7

Чл.9 Форма на идентификационата ознака

170. 5. The mark must be legible and indelible, and the characters easily decipherable. It must be clearly displayed for the competent authorities.

(1) Идентификационата ознака мора да биде читлива и неизбришива, а знаците лесни за толкување и мора да биде јасно истакната.

171. 6. The mark must indicate the name of the country in which the establishment is located, which may be written out in full or shown as a two-letter code in accordance with the relevant ISO standard.

(2) Идентификационата ознака мора да го содржи зборот ,,Република Македонија,, или кодот на Република Македонија во согласност со релевантниот ISO стандард - ,,МК,,.

172. 7. The mark must indicate the approval number of the establishment. If an establishment manufactures both food to which this Regulation appliesand food to which it does not, the food business operator may apply the same identification mark to both types of food.

(3) Идентификационата ознака треба да го наведува бројот на одобрување на објектот во форма на последните 4 цифри. Доколку објектот произведува и храна на којашто се однесува овој правилник и храна на кој не се однесува овој правилник, операторот може да ја употреби истата идентификациона ознака за двата типа на храна.

173. -е во во овална форма METHOD OF MARKING Annex II, Section I, C points 9 - 14

Чл.10 Начин на означување

174. 9. The mark may, depending on the presentation of different products of animal origin, be applied directly to the product, the wrapping or the packaging, or be printed on a label affixed to the product, the wrapping or the packaging. The mark may also be an irremovable tag made of a resistant material.

(1) Идентификационата ознака може, на различните производи од животинско потекло, да се стави директно на производот, на обвивката или на пакувањето или да биде испечатена на етикета прицврстена на производот, обвивката или пакувањето. Идентификационата ознака, исто така, може да биде неотстранлива ознака направена од резистентен материјал.

175.

10. In the case of packaging containing cut meat or offal, the mark must be applied to a label fixed to the packaging, or printed on the packaging, in such a way that it is destroyed

(2) Во случај на пакување со расечено месо или внатрешни органи, идентификационата ознака мора да биде прикачена на пакувањето или испечатена на пакувањето, на таков начин да истата се уништи при


18/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

when the packaging is opened.

This is not neccessary, however, if the process of opening destroys the packaging. When wrapping provides the same protection as packaging, the label may be affixed to the wrapping

отварање на пакувањето. (3)Ова не е задолжително доколку при самиот процес на отварање се уништи пакувањето. Во случај кога завиткувањето ја обезбедува истата заштита како и пакувањето, идентификационата ознака може да се прикачи на обвивката.

176. 11. For products of animal origin that are placed in transport containers or large packages and are intended for further handling, processing, wrapping or packaging in another establishment, the mark may be applied to the external surface of the container or packaging.

(4)За производи од животинско потекло кои се ставени во транспортни контејнери или големи пакувања и се предвидени за понатамошно ракување, преработка, завиткување или пакување во друг објект, идентификационата ознака може да се аплицира на надворешната површина на контејнерот или пакувањето.

177. 12. In the case of liquid, granulate and powdered products of animal origin arived in bulk, and fishery products carried in bulk, an identification mark is not necessary if accompanying documentation contains the information specified in points 6, 7 and, where appropriate, 8.

(5) Во случај на течни, зрнести и производи во прав од животинско потекло кои се пренесуваат во големи количества и производи од риба кои се пренесуваат во големи количини, идентификационата ознака не е неопходна доколку придружната документација ги содржи информациите за земјата и бројот на одобрение.

178. 13. When products of animal origin are placed in a package destined for direct supply to the final consumer, it is sufficient to apply the mark to the exterior of that package only.

(6) Кога производите од животинско потекло се сместени во пакување кое е наменето за директна испорака до крајниот потрошувач, доволно е да се аплицира идентификациона ознака единствено на надворешниот дел од пакувањето.

179. 14. When the mark is applied directly to products of animal origin, the colours used must be authorised in accordance with Community rules on the use of colouring substances in foodstuffs.

(7) Кога идентификационата ознака е ставена директно на производите од животинско потекло, боите кои се користат мора да бидат одобрени во согласност со Законот за безбедност на храната и на производите и материјалите што доаѓаат во допир со храната.

Regulation (EC) No 853/2004 Of The European Parliament And Of The Council of 29 April 2004 laying down specific hygiene rules for food of animal origin

Правилник за посебните барања за храна од животинско потекло

Annex III MEAT OF DOMESTIC UNGULATES Section I TRANSPORT OF LIVE ANIMALS TO Chapter I THE SLAUGHTERHOUSE

Чл.15 Транспорт на живи животни во кланица

180. Food business operators transporting live animals to slaughterhouses must ensure compliance with the following requirements.

Покрај одредбите од Законот за благосостојба на животните кои се однесуваат на заштита и благосостојба на животните за време на транспортот, операторот со храна кој превезува живи животни до кланица, мора да обезбеди согласност со следните услови:

181. 1. During collection and transport, animals must be handled carefully without causing unnecessary distress.

1)за време на собирањето и транспортот, со животните се ракува внимателно без предизвикување на непотребен стрес;

182. 2. Animals showing symptoms of disease or originating in herds known to be contaminated with agents of public health importance may

2) животните кои покажуваат симптоми на болест или потекнуваат од стада за кои се знае дека се заразени со


19/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

only be transported to the slaughterhouse when

the competent authority so permits. причинители на болест од важност за јавното здравство, можат да бидат транспортирани до кланица единствено со одобрување на надлежниот орган.

REQUIREMENTS FOR SLAUGHTERHOUSES Annex III Section I, Chapter II

Чл.16 Барања за кланица

183. Food business operators must ensure that the construction, layout and equipment of slaughterhouses in which domestic ungulates are slaughtered meet the following requirements.

(1) Операторот со храна мора да обезбеди дека конструкцијата, распоредот и опремата на кланицата во која се колат домашни чапункари, ги исполнува следните услови:

184. Добиточно депо 185. 1. (a) Slaughterhouses must have adequate and

hygienic lairage facilities or, climate permitting, waiting pens that are easy to clean and disinfect.

1) има соодветни хигиенски сточни депоа или боксови за одмор на животните заштитени од екстремни надворешни влијанија, кои се лесни за чистење и дезинфекција.

186. These facilities must be equipped for watering the animals and, if necessary, feeding them..

Овие простории мора да бидат опремени со систем за поење на животните и доколку е потребно, за нивно хранење.

187. The drainage of the wastewater must not compromise food safety

Одводот на отпадната вода несмее да ја доведе во прашање безбедноста на храната;

188. (b) They must also have separate lockable facilities or, climate permitting, pens for sick or suspect animals with separate draining and sited in such a way as to avoid contamination of other animals, unless the competent authority considers that such facilities are unnecessary.

2) има одделни простории кои се заклучуваат или боксови за одмор на животните заштитени од екстремни надворешни влијанија, за сместување на болни или животни кои се под сомнеж на болест, со посебен одвод, поставени на начин за да се избегне контаминација на останатите животни, освен во случај кога надлежниот орган смета дека такви простории се непотребни;

189. (c) The size of the lairage facilities must ensure that the welfare of the animals is respected

3) големината на добиточните депоа гарантира дека се почитува благосостојбата на животните.

190. Their layout must facilitate ante-mortem inspections, including the identification of the animals or groups of animals.

Нивниот распоред мора да ја олесни предморталната инспекција, вклучувајќи ја и идентификацијата на животните или групите на животни.

191. Местото предвидено за анте-мортем преглед е опремено на соодветен начин.

192. 2. To avoid contaminating meat, they must: (2) За да се одбегне контаминација на месото, кланицата треба да:

193. Постојат соодветни средства за фиксирање на животните пред колење

194. (a) have a sufficient number of rooms, appropriate to the operations being carried out;

2.1) има доволен број на простории, соодветни за активностите кои се спроведуват во неа;

195. (b) have a separate room for the emptying and cleaning of stomachs and intestines, unless the competent authority authorises the separation in time of these operations within a specific

2.2) има одделна просторија за празнење и чистење на желудници и црева, освен во случај кога е одобрено временско одделувањето на овие активности, во зависност


20/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

slaughterhouse on a case-by-case basis; од случај до случај за песебни кланици;

196. (c) ensure separation in space or time of the following operations:

2.3) обезбедено е просторно или времено одделување на следните активности:

197. (i) stunning and bleeding; а) зашеметување и искрварување; 198. (ii) in the case of porcine animals, scalding,

depilation, scraping and singeing; б) во случај на свињи, попарување, отстранување на влакна, отстранување на согорениот епидерм и опалување;

199. (iii) evisceration and further dressing; в) евисцерација и понатамошни постапки; 200. (iv) handling clean guts and tripe; г) ракување со чисти црева и шкембе;

201. (v) preparation and cleaning of other offal, particularly the handling of skinned heads if it does not take place at the slaughter line;

д) подготовка и чистење на останатите внатрешни органи, особено ракувањето со глави од кои е симната кожата, ако тоа не се одвива на линијата на колење;

202. (vi) packaging offal; and ѓ) пакување на внатрешните органи; и 203. (vii) dispatching meat; е) испорака на месото. 204. (d) have installations that prevent contact

between the meat and the floors, walls and fixtures; and

2.4) има инсталации кои онeвозможуваат контакт помеѓу месото и подовите, ѕидовите и фиксната опрема; и

205. Постои плафонска конструкција за понатамошна обработка на месото.

206. (e) have slaughter lines (where operated) that are designed to allow constant progress of the slaughter process and to avoid cross-contamination between the different parts of the slaughter line.

2.5) има линија за колење дизајнирана да овозможи постојан напредок на процесот на колењето, за да се избегне вкрстена контаминација помеѓу различни делови од линијата за колење.

207. Where more than one slaughter line is operated in the same premises, there must be adequate separation of the lines to prevent cross-contamination.

2.6) Кога во една просторија се користи повеќе од една линија за колење, мора да постои соодветна одвоеност на линиите за да се спречи вкрстена контаминација.

208. 3. They must have facilities for disinfecting tools with hot water supplied at not less than 82oC, or an alternative system having an equivalent effect.

(3) имаа опрема за дезинфекција на приборот со топла вода со температура не пониска од 82°C или алтернативен систем кој постигнува еднаков ефект.

209. 4. The equipment for washing hands used by the staff engaged in handling exposed meat must have taps designed to prevent the spread of contamination.

(4) Опремата за миење раце која ја користи персоналот кој е ангажиран во ракувањето со непакувано месо мора да има славини дизајнирани на начин да спрачат ширење на контаминација (со ножна папуча).

210. 5. There must be lockable facilities for the refrigerated storage of detained meat and separate lockable facilities for the storage of meat declared unfit for human consumption.

(5) Мора да постојат простории за разладено складирање за задржано месо и одделни простории кои се заклучуваат, за складирање на месо кое е прогласено како негодно за исхрана на луѓето.

211. 6. There must be a separate place with appropriate facilities for the cleaning, washing and disinfection of means of transport for livestock. However, slaughterhouses need not have these places and facilities if the

(6) Мора да постои посебен простор, соодветнo опремен за чистење, миење и дезинфекција на средствата кои се користат за транспорт на живи животни. Овие места не мора да постојат доколку надлежниот орган го дозволи тоа, a во близина постојат официјално одобрени места и


21/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

competent authority so permits and official

authorised places and facilities exist nearby. капацитети за тоа.

212. - постои одвоен простор за перење и дезинфекција на транспортните средства за месо и живи животни

213. - постои соодветен систем на одвод

214. - постои соодветен систем за снабдување со питка вода 215. - постои соодветна опрема за чистење и дезинфекција 216. 7. They must have lockable facilities reserved

for the slaughter of sick and suspect animals. This is not essential if this slaughter takes place in other establishments authorised by the competent authority for this purpose, or at the end of the normal slaughter period.

(7) Постојат простории кои се заклучуваат, наменети за колење на болни и сомнителни животни. Ова не е неопходно доколку колењето се одвива во други објекти кои се одобрени за таа цел од страна на надлежниот орган, или на крајот од редовниот период на колење.

217. 8. If manure or digestive tract content is stored in the slaughterhouse, there must be a special area or place for that purpose.

(8) Постои посебен дел или место за цврстото ѓубриво или содржината од дигестивниот тракт ако тие се складираат во кланицата.

218. 9. They must have an adequately equipped lockable facility or, where needed, room for the exclusive use of the veterinary service.

(9) Има соодветно опремени простории кои се заклучуваат или каде што е соодветно, просторија, исклучително за употреба на ветеринарната служба.

219. (10) Има соодветна опрема кои овозможуваат безбедно отстранување на лице место на специфично ризичниот материјал и нус-производите од животинско потекло или доколку се применуваат соодветни алтернативи има одделни и безбедни простории за собирање и привремено складирање на специфично ризичен материјал и нус-производи од животинско потекло, наменети за отстранување од објектот во согласност со Законот за нус-производи од животинско потекло.

220. Херемтички затворени контејнери за чување на кожа, рогови, копита и свински четинин (доколу се одстрануваат од кланицата на денот на колење)

SLAUGHTER HYGIENE Annex III, Section I, Chapter IV, points 1 to 12

Чл.18 Хигиена за време на колење

221. Food business operators operating slaughterhouses in which domestic ungulates are slaughtered must ensure compliance with the following requirements

Операторот со храна во кланица мора да се обезбеди согласност со следните услови

222. 1. After arrival in the slaughterhouse, the slaughter of the animals must not be unduly delayed. However, where required for welfare reasons, animals must be given a resting period before slaughter.

1) По пристигнувањето во кланица, колењето не смее неоправдано да се одложува. Меѓутоа, кога е потребно во поглед на благосостојбата на животните треба да им се овозможи период за одмор пред колење.


22/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

223. 2. (a) Meat from animals other than those

referred to in subparagraphs (b) and (c) must not be used for human consumption if they die otherwise than by being slaughtered in the slaughterhouse.

2) Операторот со храна во кланица мора да обезбеди дека: 2.1) месото од животни кои не се наведени во точките 2.2) и 2.3) не смее да се користи за исхрана на луѓето доколку се усмртени на поинаков начин од колење во кланица;

224. (b) Only live animals intended for slaughter may be brought into the slaughter premises, with the exception of:

2.2) само живи животни наменети за колење може да бидат донесени во просториите на кланицата, со исклучок на:

225. (i) animals that have undergone emergency slaughter outside the slaughterhouse in accordance with Chapter VI;

а) животни кои биле заклани од нужда надвор од кланица

226. (ii) animals slaughtered at the place of production in accordance with Section III; and

б) животни кои биле заклани на местото на производство во согласност со прописите за ветеринарно здравство; и

227. (iii) wild game, in compliance with Section IV, Chapter II.

в) дивеч, во согласност со прописите за ветеринарно здравство;

228. (c) Meat from animals that undergo slaughter following an accident in a slaughterhouse may be used for human consumption if, on inspection, no serious lesions other than those due to the accident are found.

2.3) месо од животни заклани поради несреќен случај, може да се користат за исхрана на луѓе ако при прегледот не се пронајдени сериозни лезии освен оние кои настанале како последица на несреќата.

229. 3. The animals or, where appropriate, each batch of animals sent for slaughter must be identified so that their origin can be traced.

3) Животното или соодветно, секоја група на животни, пратени на колење мора да бидат идентификувани за да може да се одреди следливост на нивното потекло.

230. 4. Animals must be clean. 4) Животните треба да бидат чисти. 231. 5. Slaughterhouse operators must follow the

instructions of the veterinarian appointed by the competent authority in accordance with Reg.(EC) No 854/2004 to ensure that ante-mortem inspection of every animal to be slaughtered is carried out under suitable conditions.

5) Операторот со храна во кланица мора да ги следи упатствата на официјалниот ветеринар за да обезбеди дека предморталната инспекција е извршена во соодветни услови, на секое животно кое треба да биде заклано.

232. 6. Animals brought into the slaughter hall must be slaughtered without undue delay.

6) Животните внесени во кланчното одделение мора да бидат заклани без непотребно задржување.

233. 7. Stunning, bleeding, skinning, evisceration and other dressing must be carried out without undue delay and in a manner that avoids contaminating the meat. In particul arе:

7)Зашеметувањето, искрварувањето, симнување на кожата, евисцерацијата и понатамошната обработка мора да се спроведат без непотребен застој и на начин за да се избегне контаминацијата на месото. Особено:

234. a) the trachea and oesophagus must remain intact during bleeding, except in the case of slaughter according to a religious custom;

7.1) дишникот и хранопроводот мора да останат непресечени за време на искрварувањето, освен во случај на религиозно колење;

235. (b) during the removal of hides and fleece: 7.2) за време на отстранувањето на кожата: 236. (i) contact between the outside of the skin and

the carcase must be prevented; and а) контактот помеѓу надворешниот дел од кожата и трупот не смее да се случи; и

237. (ii) operators and equipment coming into contact with the outer surface of hides and

б) операторите и опремата кои доаѓаат во контакт со надворешната површина од кожата, не смеат да го


23/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

fleece must not touch the meat; допираат месото;

238. (c) measures must be taken to prevent the spillage of digestive tract content during and after evisceration

7.3) мора да се применуваат мерки на предпазливост за да се спречи истекување на содржината од дигестивниот тракт за време и по евисцерацијата

239. and to ensure that evisceration is completed as soon as possible after stunning; and

и да се осигура дека евисцерацијата е завршена во најбрз можен рок по зашеметувањето; и

240. (d) removal of the udder must not result in contamination of the carcase with milk or colostrum.

7.4) отстранувањето на вимето не смее да предизвика контаминација на трупот со млеко, односно колострум.

241. 8. Complete skinning of the carcase and other parts of the body intended for human consumption must be carried out, except for porcine animals and the heads and feet of ovine and caprine animals and calves.

8) Од труповите и другите делови од телото наменети за исхрана на луѓе, кожата мора да биде потполно отстранета, освен во случај на свињи, глави од овци, кози и телиња и чапунки на говеда, овци и кози.

242. Heads and feet must be handled so as to avoid contamination of other meat.

Главите и чапунките се третирани на начин кој би ја одбегнал контаминација;

243. 9. When not skinned, porcine animals must have their bristles removed immediately. The risk of contamination of the meat with scalding water must be minimised.

(9) Кога не им е отстранета кожата, на свињите мора веднаш да им бидат отстранети четините. Ризикот од контаминација на месото со вода за попарување мора да биде минимализиран.

244. Only approved additives may be used for this operation.

Единствено одобрени адитиви можат да се користат за оваа операција.

245. Porcine animals must be thoroughly rinsed afterwards with potable water.

Свињите потоа мора да бидат целосно испрани со хигиенски исправна вода.

246. 10. The carcases must not contain visible faecal contamination..

(10) На труповите не смее да има видлива фекална контаминација.

247. Any visible contamination must be removed without delay by trimming or alternative means having an equivalent effect

Секоја видлива контаминација мора да биде отстранета без одложување, со тримување или други алтернативни средства со ист ефект.

248. 11. Carcases and offal must not come into contact with floors, walls or work stands.

(11) Труповите и внатрешните органи несмеат да дојдат во контакт со подовите, ѕидовите или постаментите.

249. 12. Slaughterhouse operators must follow the instructions of the competent authority to ensure that post-mortem inspection of all slaughtered animals is carried out under suitable conditions in accordance with Regulation (EC) No 854/2004.

(12) Операторот со храна во кланица мора да ги следи упатствата на официјалниот ветеринар за да обезбеди дека послеморталната инспекција на сите заклани животни е извршен во соодветни услови во согласност со прописите за ветеринарно здравство.

Annex III Section I, Chapter IV points 13, 14 and 15; Третирање на закланите животните до пост мортем преглед

250. 13. Until post-mortem inspection is completed, parts of a slaughtered animal subject to such inspection must:

(13) До завршување на послеморталната инспекција, деловите од закланото животно кои се предмет на прегледот мора:

251. (a) remain identifiable as belonging to a given carcase; and

13.1 ) да останат препознатливи дека му припаѓаат на одреден труп; и

252. (b) come into contact with no other carcase, 13.2) не доаѓаат во контакт со други трупови, делови или


24/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

offal or viscera, including those that have

already undergone postmortem inspection. внатрешни органи, вклучително и оние на кои е веќе извреш пост морем преглед.

253. However, provided that it shows no pathological lesion, the penis may be discarded immediately

Меѓутоа, доколку не покажува патолошки промени пенисот може веднаш да биде отстранет.

254. 14. Both kidneys must be removed from their fatty covering. In the case of bovine and porcine animals, and solipeds, the peri-renal capsule must also be removed.

(14) Двата бубрега треба да бидат отстранети од нивната масна обвивка. Во случај на говеда, свињи и копитари, периреналната капсула треба да биде издвоена.

255. 15. If the blood or other offal of several animals is collected in the same container before completion of post-mortem inspection, the entire contents must be declared unfit for human consumption if the carcase of one or more of the animals concerned has been declared unfit for human consumption

(15) Ако крвта или ситнежот, од неколку животни, се собираат во ист контејнер пред да заврши послеморталната инспекција, целата содржина се прогласува како негодна за исхрана на луѓето ако трупот на едно или повеќе животни бил прогласен за негоден за исхрана на луѓето.

Annex III, Section I, Chapter IV, point 16 Хигиена при колење по послеморталната инспекција 256. 16. After post-mortem inspection: 16. По завршувањето на послеморталната инспекција: 257. (a) the tonsils of bovine animals and solipeds

must be removed hygienically; 16.1) тонзилите кај говедата и копитарите мора да бидат отстранети на хигиенски начин;

258. (b) parts unfit for human consumption must be removed as soon as possible from the clean sector of the establishment;

16. 2) деловите од трупот кои не се погодни за исхрана на луѓе треба да бидат отстранети од чистиот дел на објектот колку што е можно побрзо;

259. c) meat detained or declared unfit for human consumption and inedible by-products must not come into contact with meat declared fit for human consumption; and

16.3) месото кое е задржано или прогласено негодно за човечка исхрана и нејастивите нус-производи не смеат да дојдат во контакт со месото утврдено како годно за човечка исхрана; и

260. (d) viscera or parts of viscera remaining in the carcase, except for the kidneys, must be removed entirely and as soon as possible, unless the competent authority authorises otherwise.

16.4) внатрешните органи или делови од нив кои остануваат на трупот, со исклучок на бубрезите, мора целосно да бидат отстранети колку што е можно побрзо

Annex III, Section I, Chapter IV, points 17 to 20; Хигиена по колење и послемортална инспекција 261. 17. After completion of slaughter and post-

mortem inspection, the meat must be stored in accordance with the requirements laid down in Chapter VII.

17. По завршувањето на колењето и послеморталната инспекција, месото мора да биде складирано во согласност прописите за ветеринарно здравсво.

262. 18. When destined for further handling: 18. Кога се наменети за понатамошно ракување:

263. (a) stomachs must be scalded or cleaned; 18.1) желудниците мора да бидат попарени и исчистени; 264. (b) intestines must be emptied and cleaned;

and 18.2)цревата мора да бидат испразнети и исчистени; и

265. (c) heads and feet must be skinned or scalded and depilated.

18.3) од главите и папците мора да е симната кожата или да бидат попарени, а влакната извадени.

266. Се спроведуваат мерки за спречување на вкрстена контаминација со просторно и временско одвојување на операциите.


25/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

267. 19. Where establishments are approved for the

slaughter of different animal species or for the handling of carcases of farmed game and wild game, precautions must be taken to prevent cross-contamination by separation either in time or in space of operations carried out on the different species.

19. Кога објектите се одобрени за колење на различни видови на животни или за ракување со трупови на одгледуван дивеч и дивеч, мора да бидат превземени мерки на претпазливост против вкрстена контаминација со временско или просторно одделување на работата која се спроведува на различните видови.

268. Separate facilities for the reception and storage of unskinned carcases of farmed game slaughtered at the farm and for wild game must be available.

Одделни простории за прием и складирање на трупови од одгледуван дивеч, заклан во фармски услови и трупови од дивеч на кои не им e отстранета кожата, мораат да бидат обезбедени.

269. 20. If the slaughterhouse does not have lockable facilities reserved for the slaughter of sick or suspect animals, the facilities used to slaughter such animals must be cleaned, washed and disinfected under official supervision before the slaughter of other animals is resumed.

20. Доколку кланицата не располага со посебни простории кои се заклучуваат, а се наменети за колење на болни или сомнителни на болест животни, просториите кои се користеле за колење на такви животни мора да бидат исчистени, измиени и дезинфицирани под официјална контрола пред да се продолжи со колење на другите животни.

Annex III, SectionI, Chapter V Чл.19 Хигиена за време на расекување и обескоскување 270. Food business operators must ensure that

cutting and boning of meat of domestic ungulates takes place in accordance with the following requirements.

Операторот со храна мора да обезбеди дека расекувањето и обескоскувањето на месото од домашни чапункари се одвива во согласност со условите пропишани во овој член.

271. 1. Carcases of domestic ungulates may be cut into half-carcases or quarters, and half carcases into no more than three wholesale cuts, in slaughterhouses. Further cutting and boning must be carried out in a cutting plant.

(1) Труповите од домашни чапункари во кланициа може да бидат расечени на половинки или четвртини, а половинките на не повеќе од три дела. Понатамошното расекување и обескоскување мора да се изврши во објект за расекување.

272. 2. The work on meat must be organised in such a way as to prevent or minimise contamination. To this end, food business operators must ensure in particular that:

(2) Работата со месото мора да биде организирана на начин за да се спречи или минимализира контаминацијата. За тоа операторот со храна мора особено да обезбеди дека:

273. (a) meat intended for cutting is brought into the workrooms progressively as needed;

2.1) месото кое е наменето за расекување се доставува во работните простории постепено по потреба;

274. (b) during cutting, boning, trimming, slicing, dicing, wrapping and packaging, the meat is maintained at not more than 3 ˚C for offal and 7 ˚C for other meat, by means of an ambient temperature of not more than 12 ˚C or an alternative system having an equivalent effect; and

2.2) за време на расекувањето, обескоскувањето, тримувањето, сечењето на парчиња, завиткувањет и пакувањето, месото се оддржува на температура не повисока од 7˚C, a ситнежот од 3˚C со помош на амбиентална температура не поголема од 12˚C или алтернативен систем со кој се постигнува еднаков ефект;

275. (c) where the premises are approved for the cutting of meat of different animal species, precautions are taken to avoid cross-contamination, where necessary by separation

2.3) кога објектите се одобрени за расекување на месо од различни видови животни, се превземаат мерки на претпазливост за да се избегне вкрстена контаминација, со одделување на активностите врз различни видови во


26/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

of the operations on the different species in

either space or time. простор или време.

276. 3. However, meat may be boned and cut before it reaches the temperature referred to in point 2(b) in accordance with Chapter VII, point 3.

(3) Месото може да биде обескоскено и расечено пред да ја достигне температурата наведена во точка 2.2 , под услови во согласност со член 17 став (3) од овој Правилник.

277. 4. Meat may also be boned and cutprior to reaching the temperature referred to in point 2(b) when the cutting room is on the same site as the slaughter premises. In this case, the meat must be transferred to the cutting room either directly from the slaughter premises or after a waiting period in a chilling or refrigerating room. As soon as it is cut and, where appropriate, packaged, the meat must be chilled to the temperature referred to in point 2(b).

(4) Месото може да биде обескоскено и расечено пред да ја достигне температурата наведена во точка 2.2, во случај кога просторијата за расекување е во состав на објектот за колење. Во овој случај месото мора да биде пренесено во просторијата за расекување или директно од просториите за колење или по период на разладување. Кога е расечено и каде е потребно спакувано, месото мора да биде оладено на температурата наведена во став (3) точка 2) од овој член.

Storage and transport Annex III, Section I Chapter VII;

Чл.21 Складирање и транспорт

278. Food business operators must ensure that the storage and transport of meat of domestic ungulates takes place in accordance with the following requirements.

Операторот со храна мора да обезбеди дека складирањето и транспортот на месо се одвива во согласност со следниве услови

279. 1. (a) Unless other specific provisions provide otherwise, post-mortem inspection must be followed immediately by chilling in the slaughterhouse to ensure a temperature throughout the meat of not more than 3 ｰC for offal and 7 ｰC for other meat along a chilling curve that ensures a continuous decrease of the temperature..

1) 1.1.) доколку други посебни одредби не се предвидуват, послеморталната инспекција мора веднаш да биде проследен со ладење во кланицата за да обезбеди температура не поголема од 7˚C за месото и 3˚C за внатрените органи, по крива на разладување која обезбедува континуирано опаѓање на температурата.

280. However, meat may be cut and boned during chilling in accordance with Chapter V, point 4

Меѓутоа, месото може да биде расечено и обескоскено за време на ладењето во согласност со прописите за ветеринарно здравство;

281. (b) During the chilling operations, there must be adequate ventilation to prevent condensation on the surface of the meat.

1.2) за време на ладењето, мора да постои соодветна вентилација за да се спречи кондензацијата на површината на месото.

282. 2. Meat must attain the temperature specified in point 1 and remain at that temperature during storage.

(2) Месото мора да ја достигне температурта која е наведена во став (1) и да ја оддржува таа температура за време на складирањето.

283. 3. Meat must attain the temperature specified in point 1 before transport, and remain at that temperature during transport. However, transport may also take place if the competent authority so authorises to enable the production of specific products, provided that:

(3) Месото пред транспортот мора да ја достигне температурата која е назначена во став (1) од овој член и да ја оддржува истата температура за време на транспортот. Меѓутоа, транспортот исто така може да се одвива доколку официјалниот ветеринар го одобри тоа, за да овозможи производство на посебни производи, само ако:


27/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

284. (a) such transport takes place in accordance

with the requirements that the competent authority specifies in respect of transport from one given establishment to another; and

3.1) транспортот се одвива во согласност со условите кои се дадени од страна на надлежниот орган во поглед на транспорт од еден до друг даден објект; и

285. (b) the meat leaves the slaughterhouse, or a cutting room on the same site as the slaughter premises, immediately and transport takes no more than two hours.

3.2) месото веднаш ја напушта кланицата или просторијата за расекување која се наоѓа на исто место со кланицата и транспортот не трае повеќе од два часа.

286. 4. Meat intended for freezing must be frozen without undue delay, taking into account where necessary a stabilisation period before freezing.

(4) Месото кое е наменето за замрзнување мора да биде замрзнато во најбрз можен рок, земајќи го во предвид периодот на стабилизација пред замрзнувањето.

287. 5. Exposed meat must be stored and transported separately from packaged meat, unless stored or transported at different times or in such a way that the packaging material and the manner of storage or transport cannot be a source of contamination for the meat.

(5) Непакуваното месо треба да се складира и транспортира одделно од пакуваното месо, во различен временски период или на таков начин да материјалот за пакување и начинот на складирање или транспорт не би можел да претставува извор на контаминација на месо.

Council Regulation (EC) No 1099/2009 of 24 September 2009 on the protection of animals at the time of killing

Правилник за начин на постапување со животните за време на убивање (Сл.В на РМ бр.163/2010)

General requirements for killing and related operations Chapter II, Article 3

чл.6 Општи барања за убивање и придружни операции

288. 1. Animals shall be spared any avoidable pain, distress or suffering during their killing and related operations.

1.Животните треба да се поштедат од секоја непотребна болка, стрес или страдање во текот на убивањето или придружните операции во кланиците

289. 2. For the purposes of paragraph 1, business operators shall, in particular, take the necessary measures to ensure that animals:

2.За да се поштедат од секоја непотребна болка, стрес или страдање во текот на убивањето или придружните операции во кланиците, операторот треба да ги преземе сите неопходни мерки за да обезбеди дека:

290. (a) are provided with physical comfort and protection, in particular by being kept clean in adequate thermal conditions and prevented from falling or slipping;

а) животните имаат физички комфор и заштита, особено со тоа што се држат чисти, во соодветни температурни услови и се спречува нивното паѓање или лизнување;

291. (b) are protected from injury; б) животните се заштитени од повредување 292. (c) are handled and housed taking into

consideration their normal behaviour; в) со животните се манипулира или се сместуваат во за нив наменет простор, имајќи го во предвид нивното нормално однесување

293. (d) do not show signs of avoidable pain or fear or exhibit abnormal behaviour;

г) животните не покажуваат знаци на непотребна болка или страв ниту манифестрираат ненормално однесување;

294. (e) do not suffer from prolonged withdrawal of feed or water;

д) животните не страдаат поради продолжено ускратување на вода или храна и

295. (f) are prevented from avoidable interaction with other animals that could harm their welfare.

ѓ) животните се заштитени од непотребна интеракција со други животни кои можат да ја загрозат нивната благосостојба.

296. 3. Facilities used for killing and related operations shall be designed, constructed,

(3) Опремата која се користи за убивање и


28/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

maintained and operated so as to ensure

compliance with the obligations set out in paragraphs 1 and 2 under the expected conditions of activity of the facility throughout the year

придружни операции треба да биде дизајнирана, конструирана, одржувана и со неа да се ракува на начин кој обезбедува задоволување на барањата од став (1) и (2) од овој член, под очекувани услови на активност на објектот во текот на целата година.

Chapter II, Article 4 Stunning methods Чл.7 Методи на омамување 297. 1. Animals shall only be killed after stunning

in accordance with the methods and specific requirements related to the application of those methods set out in Annex I. The loss of consciousness and sensibility shall be maintained until the death of the animal.

(1) Животните се убиваат единствено по омамување согласно методите и посебните барања поврзани со примената на истите дадени во Пригог I кој е составен дел на овој правилник. Губење на свеста и осетливоста треба да трае до смртта на животното.

298. The methods referred to in Annex I which do not result in instantaneous death (hereinafter referred to as simple stunning) shall be followed as quickly as possible by a procedure ensuring death such as bleeding, pithing, electrocution or prolonged exposure to anoxia.

2) Методите од Прилог I на овој правилник, кои не резултираат со моментална смрт (во понатамошниот текст: обично омамување) треба да бидат проследени колку што е можно побрзо со постапка која обезбедува смрт, како искрварување, бодење, електрокутирање или продолжено изложување на аноксија.

299. 3. Community guidelines concerning the methods set out in Annex I may be adopted in accordance with the procedure referred to in Article 25(2).

(3) Примена на методите од Прилог I на овој правилник се врши според упатства на надлежниот орган.

300. 4. In the case of animals subject to particular methods of slaughter prescribed by religious rites, the requirements of paragraph 1 shall not apply provided that the slaughter takes place in a slaughterhouse

(4) Во случаи кога животните се подвргнати на посебни методи на колење согласно верските ритуални обреди доколку колењето на животните се врши во кланица, одредбите од став (1) на овој член не се применуваат.

LIST OF STUNNING METHODS AND RELATED SPECIFICATIONS Chapter I Methods (as referred to in Article 4)

ПРИЛОГ 1: Листа на методи на омамување и придружни спецификации ГЛАВА I Методи

301. Table 1 Mechanical methods Таблица 1 Механички методи

302. 1 | Penetrative captive bolt device | Severe and irreversible damage of the brain provoked by the shock and the penetration of a captive bolt. Simple stunning. | All species. Slaughter, depopulation and other situations.

Пенетрирачки Шермеров пиштол Тешко и иреверзибилно оштетување на мозокот предизвикано со шок и продор на проектил. Сите видови животни. Колење

303. 2 | Non-penetrative captive bolt device | Severe damage of the brain by the shock of a captive bolt without penetration. Simple stunning. | Ruminants, poultry, rabbits and hares. Slaughter only for ruminants.

Непентрирачки Шерменов пиштол Тешко оштетување на мозокот предизвикано со шок од проектил без пенетрирање. Колење само за преживари ( полесни од 10 кг)


29/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

304. 3 | Firearm with free projectile | Severe and

irreversible damage of the brain provoked by the shock and the penetration of one or more projectiles.| All species. Slaughter, depopulation and other situations. | Position of the shot. Power and calibre of the cartridge. Type of projectile. | Not applicable.

Огнено оружје со слободен проектил Тешко и иревизибилно оштетување на мозокот и продор на еден или повеќе проектили. Сите видови животни.

305. 6 | Percussive blow to the head | Firm and accurate blow to the head provoking severe damage to the brain. | Piglets, lambs, kids, rabbits, hares, fur animals and poultry up to 5 kg live weight. Slaughter, depopulation and other situations. | Force and location of the blow. | Point 3. |

Перкусивен удар во глава Цврст и прецизен удар во глава кој предизвикува тешко оштетување на мозокот. Прасиња, јагниња, јариња,

306. Table 2 — Electrical methods Таблица 2 Електрични методи

307. 1 | Head-only electrical stunning | Exposure of the brain to a current generating a generalised epileptic form on the electro-encephalogram (EEG). Simple stunning. | All species.

Електрично омамување (единствено глава) Излагање на мозокот на струја која доведува до општа епилептична состојба на електро-енцефалограм (EEG). Сите видови на животни.

308. 2 | Head-to-Body electrical stunning | Exposure of the body to a current generating at the same time a generalised epileptic form on the EEG and the fibrillation or the stopping of the heart. Simple stunning in case of slaughter. | All species.

Електрично омамување (глава-тело) Излагање на телото на струја која истовремено доведува до општа епилептична состојба на EEG и фибрилации или запирање на работата на срцето. Сите видови на животни.

309. Table 3 — Gas methods Таблица 3 Методи со гас

310. Carbon dioxide at high concentration | Direct or progressive exposure of conscious animals to a gas mixture containing more than 40 % carbon dioxide. The method may be used in pits, tunnels, containers or building previously sealed. Simple stunning in case of slaughter of pigs.

Јаглерод Диоксид во високи концентрации. Директно или постепено изложување на свесни животни на смеса на гасови кои содржат над 40 % јаглерод диоксид. Методот може да се користи во јами, тунели, контејнери или згради кои претходно се запечатени. Обично омамување во случај на колење на свињи.

3 | Carbon dioxide associated with inert gases | Direct or progressive exposure of conscious animals to a gas mixture containing up to 40 % of carbon dioxide associated with inert gases leading to anoxia. The method may be used in pits, bags, tunnels, containers or in buildings previously sealed. Simple stunning for pigs if the duration of exposure to at least 30 % of carbon dioxide is of less than 7 minutes.

Јаглерод диоксид во смеса со други интерни гасови Директно или постепено излагање на свесни животни на смеса на гасови кои содржат над 40 % јаглерод диоксид во смеса со други инертни гасови. Методата може да се користи во јами, вреќи, тунели, контејнери или згради кои претходно се запечатени. Обично омамување во случај на свињи доколку траењето на излагањето на минимум 30 % јаглерод диоксид помалку од 7 минути


30/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

4 | Inert gases | Direct or progressive exposure

of conscious animals to a inert gas mixture such as Argon or Nitrogen leading to anoxia. The method may be used in pits, bags, tunnels, containers or in buildings previously sealed. Simple stunning in case of the slaughter of pigs.

Инертни гасови Директно или постепено излагање на свесните животни на смеса на интертни гасови како аргон или азот што доведува до аноксија. Методот може да се користи во јами, вреќи, тунели, контејнери или згради кои се претходно запечатени. Обично омамување во случај на колење на свињи.

Specific requirements for certain methods Глава II Посебни барања за одредени методи

311. 1. Non-penetrative captive bolt device When using this method business operators shall pay attention to avoid the fracture of the skull. This method shall only be used for ruminants of less than 10 kg of live weight.

1. Непентрирачки Шермеров пиштол Кога се користи овој метод операторот треба да обрати посебно внимание на избегнување на фрактура на черепот. Овој метод може да се користи само за преживари кои се полесни од 10 кг жива маса.

312. 4. Head-only electrical stunning 4.1. When using head-only electrical stunning, electrodes shall span the brain of the animal and be adapted to its size.

Електрично омамување (единствено глава) 4.1. При употреба на електрично омамување (глава), електродите треба да го опфатат мозокот на животното и да бидат прилагодени на нивната големина.

313. 4.2. Head-only electrical stunning shall be carried out in accordance with the minimum currents set out in Table 1. Table 1 — Minimum currents for head-only electrical stunning Category of animals | Minimum current a) Bovine animals of 6 months or older / 1,28 A b) Bovine animals less than 6 months |1,25 A c) Animals of ovine and caprine species |1,00 A d) Animals of porcine species | 1,30 A

4.2. Електричното омамување единствено за глава се спроведува со согласност со минималните силини на струјата како се наведени во Таблица 1. Таблица 1. – Минимални силини за електрично омамување (единствено за глава) Категорија на животно a) Говеда над 6 месеци возраст или постари /1.28A б) Говеда под 6 месеци возраст / 1.25A в) Овци и Кози / 1.00 А д) Свињи 1.30 А

314. 5. Head-to-body electrical stunning 5.1. Animals of the ovine, caprine and porcine species. The minimum currents for head-to-body electrical stunning shall be 1 ampere for sheep and goats and 1,30 amperes for pigs.

5. Електирично омамување (глава - тело) 5.1. Овци, Кози, Свињи Минималната силина на струја за електрично омамување (глава-тело) е 1 ампер за овци и кози и 1,30 ампери за свињи.

315. 7. Carbon dioxide at high concentration In the case of pigs, mustelids and chinchillas, the minimum concentration of 80 % of carbon dioxide shall be used.

7. Јаглерод Диоксид во високи концентрации Во случај на свињи, куни и чинчили, се користи минимална концентрација од 80% јаглерод диоксид

316. 8. Carbon dioxide, use of inert gases or a combination of those gas mixtures Under no circumstances shall gases enter into the chamber or the location where animals are to be stunned and killed in a way that it could create burns or excitement by freezing or lack of humidity.

8. Јаглерод Диоксид, Интерни гасови или комбинација на смеси на гасови Гасовите во никој случај не смеат да влезат во просторијата или локацијата во која животните се омамуваат или убиваат на начин кој би довел до стварање на изгоренци или вонземирување со смрзнување или


31/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

недостаток на влага.

Checks on stunning Chapter II, Article 5

чл.8 Контрола на омамувањето

317. 1. Business operators shall ensure that persons responsible for stunning or other nominated staff carry out regular checks to ensure that the animals do not present any signs of consciousness or sensibility in the period between the end of the stunning process and death.

(1) Операторите треба да обезбедат дека персоналот одоговорен за омамување или другиот персонал спроведува редовни контроли како би се обезбедило дека животните не покажуваат никакви знаци на свесност или осетливост во периодот помеѓу крајот на постапката на омамување и смртта

Those checks shall be carried out on a sufficiently representative sample of animals and their frequency shall be established taking into account the outcome of previous checks and any factors which may affect the efficiency of the stunning process.

(2) Контролите се спроведуваат на задоволителен репрезентативен примерок на животни и нивната фрекфенција се воспоставува имајќи ги во предвид претходните контроли и било кои други фактори кои може да влијаат на ефикасноста на процесот на омамувањето.

When the outcome of the checks indicates that an animal is not properly stunned, the person in charge of stunning shall immediately take the appropriate measures as specified in the standard operating procedures drawn up in accordance with Article 6(2).

Кога резултатот на контролите индицира дека животното не е соодветно омамено, персоналот одоговорен за омамувањето веднаш треба да преземе мерки кои се наведени во стандардните оперативни процедури изработни согласно член 9 став (2) и (3) на овој правилник.

318. 2. Where, for the purpose of Article 4(4), animals are killed without prior stunning, persons responsible for slaughtering shall carry out systematic checks to ensure that the animals do not present any signs of consciousness or sensibility before being released from restraint and do not present any sign of life before undergoing dressing or scalding.

(3) Доколку во смисла на верски ритуален обред, животните се убиваат без претходно омамување, персоналот одговорен за колење треба да спроведува системски контроли за да обезбеди дека животните не покажуваат никакви знаци на свест или осетливост пред да се ослободат од фиксаторот и дека не покажуваат никакви знаци на живот пред да бидат подложени на симнување на кожата или третирање со попарување.

319. 3. For the purpose of paragraphs 1 and 2, business operators may use checking procedures as described in the guides to good practice referred to in Article 13.

(4) За спроведување на одредбите од ставовите (1) и (2) од овој член, операторите можат да ги користат постапките за контрола како што е опишано во упатствата за добра пракса од член 16 на овој правилник.

Standard operating procedures Chapter II, Article 6

Чл.9 Стандардни оперативни процедури

320. 1. Business operators shall plan in advance the killing of animals and related operations and shall carry them out in accordance with standard operating procedures.

(1) Операторите треба однапред да ги планираат постапките на убивање на животните и придружните операции во кланиците и да ги спроведат во согласност со стандардните оперативни процедури.

321. 2. Business operators shall draw up and implement such standard operating procedures to ensure that killing and related operations are carried out in accordance with Article 3(1).

(2) Операторите составуваат и имплементираат соодветни стандардни оперативни процедури кои обезбедуваат убивањето и придружните операции во калниците да се


32/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

спроведуваат согласно член 6 став (1) на овој правилник.

322. As regards stunning, the standard operating procedures shall: a) take into account the manufacturers’ recommendations;

(3) При омамување, стандардните оперативни процедури, треба: а) да ги имаат во предвид препораките на производителот на опремата;

323. (b) define for each stunning method used, on the basis of available scientific evidence, the key parameters set out in Chapter I of Annex I ensuring their effectiveness to stun the animals;

б) за секоја метода на омамување која ја користат, да ги дефинираат, на основа на достапни научни докази, клучните параметри од Прилог I Глава I на овој правилник, обезбедувајќи нивна ефикасност за омамување на животните;

324. c) specify the measures to be taken when the checks referred to in Article 5 indicate that an animal is not properly stunned or, in the case of animals slaughtered in accordance with Article 4(4), that the animal still presents signs of life.

в) детално да ги наведат мерките кои треба да се спроведат кога контролата од член 8 на овој правилник индицира дека животното не е соодветно омамено или во случај кога животните се заклани во верски ритуален обред, животното и понатаму покажува знаци на живот.

325. 3. For the purpose of paragraph 2 of this Article, a business operator may use standard operating procedures as described in the guides to good practice referred to in Article 13.

(4) Во согласност со став (2) од овој член, операторот може да ги користи стандарднтите оперативни процедури на начин опишан во член 16 од овој правилник.

326. 4. Business operators shall make available to the competent authority their standard operating procedures upon request.

(5) Операторите треба да ги достават своите стандардни оперативни процедури на увид на барање на надлежниот орган.

Level and certificate of competence Chapter II, Article 7

Чл.10 Ниво на оспособеност

327. 1. Killing and related operations shall only be carried out by persons with the appropriate level of competence to do so without causing the animals any avoidable pain, distress or suffering.

(1) Убивањето и придружните операции во кланиците треба да ги спроведува единствено персонал со соодветно задоволително ниво на осопообеност за такви активности согласно Прилог IV кој е составен дел на овој правилник, така што на животните нема да им се предизвика непотребна болка, стрес или страдање.

328. 2. Business operators shall ensure that the following slaughter operations are only carried out by persons holding a certificate of competence for such operations, as provided for in Article 21, demonstrating their ability to carry them out in accordance with the rules laid down in this Regulation:(a) the handling and care of animals before they are restrained;

(2) Операторите треба да обезбедат дека следните операции на колење се изведени само од персонал кој е соодветно оспособен, со што се потврдува нивната способност да ги спроведуваат операциите согласно со овој правилник, и тоа: а) манипулирање со животните и грижа за животните пред да се фиксираат;

329. (b) the restraint of animals for the purpose of stunning or killing;

б) фиксирање на животните со цел нивно омамување или убивање

330. c) the stunning of animals; в) омамување на животните; 331. (d) the assessment of effective stunning; г) оцена на ефикасноста на омамувањето;


33/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

332. (e) the shackling or hoisting of live animals; д) висечко закачување и подигнување на омамени

животни;

333. (f) the bleeding of live animals; ѓ) искрварување на омамени животни и

334. (g) the slaughtering in accordance with Article 4(4).

е) колење во верски ритуален обред.

335. 3. Without prejudice to the obligation set out in paragraph 1 of this Article, the killing of fur animals shall be carried out in the presence and under the direct supervision of a person holding a certificate of competence as referred to in Article 21 issued for all the operations carried out under his supervision. Business operators of fur farms shall notify the competent authority in advance when animals are to be killed.

(3) Не исклучувајки ги одредбите од став (1) на овој член, убивањето на крзнаши се спроведува во присуство и под директна контрола на соодветно оспособен персонал согласно операциите кои се спроведуваат под негова контрола. Операторите кои одгледуваат крзнаши треба најмалку 24 часа однапред во писмена форма да го известат надлежниот орган за планираното убивање на животните.

Instructions for the use of restraining and stunning equipment Chapter II, Article 8

Чл.11 Упатство за употреба на опремата за фиксирање и омамување

336. Products marketed or advertised as restraining or stunning equipment shall only be sold when accompanied by appropriate instructions concerning their use in a manner which ensures optimal conditions for the welfare of animals. Those instructions shall also be made publicly available by the manufacturers via the Internet.

(1) Опремата која се користи за фиксирање или омамување на животните треба да биде пропратена со соодветни упатства кои се однесуваат на нејзината употреба на начин кој обезбедува оптимални услови за благосостојба на животните. Овие упатства треба да се направат јавно достапни и по електронски пат.

337. Those instructions shall in particular specify: (a) the species, categories, quantities and/or weights of animals for which the equipment is intended to be used;

(2) Упатствата од став (1) од овој член треба да содржат податоци за: a) видот, катетегоријата, количеството и/или тежината на животните за кои опремата е наменета за користење;

338. (b) the recommended parameters corresponding to the different circumstances of use, including the key parameters set out in Chapter I of Annex I;

б) препорачаните параметри кои одговараат на различни услови на употреба, вклучително и клучните параметри дадени во Прилог II Глава I кој е составен дел на овој правилник;

339. (c) for stunning equipment, a method for monitoring the efficiency of the equipment as regards compliance with the rules laid down in this Regulation;

в) опрема за омамување, постапката за системско пратење на ефективноста на опремата во однос на задоволување на одредбите од овој правилник и

340. (d) the recommendations for maintenance and, where necessary, calibration of the stunning equipment.

г) препораките за одржување и, таму каде што е неопходно, калибрација на опремата за омамување.

Use of restraining and stunning equipment Chapter II, Article 9

Чл.12 Употреба на опремата за фиксирање и омамување


34/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

341. 1. Business operators shall ensure that all

equipment used for restraining or stunning animals is maintained and checked in accordance with the manufacturers’ instructions by persons specifically trained for that purpose.

(1) Операторите треба да обезбедат дека цела опрема за фиксирање и омамување се одржува и контролира во согласност со упатствата на производителот, од персонал кој е посебно обучен за таа намена.

342. Business operators shall draw up a record of maintenance. They shall keep those records for at least one year and shall make them available to the competent authority upon request.

(2) Операторите треба да водат евиденција за одржувањето на опремата за фиксирање и омамување. Наведената евиденција треба да се чува најмалку една година и по барање да се достави на надлежниот орган.

343. 2. Business operators shall ensure that during stunning operations appropriate back-up equipment is immediately available on the spot and is used in the case of failure of the stunning equipment initially used. The back-up method may differ from that first used.

3) Операторите треба да обезбедат дека во текот на операцијата на омамување, на лице место моментално е достапен дополнителен резервен сет на соодветна опрема за омамување, која се користи во случај на неефикасно делување на примарниот сет на опрема. Дополнителниот резервен сет на опрема за омамување може да се разликува од примарниот сет за омамување.

344. 3. Business operators shall ensure that animals are not placed in restraining equipment, including head restraints, until the person in charge of stunning or bleeding is ready to stun or bleed them as quickly as possible.

(4) Операторите треба да обезбедат дека животните не се ставаат во опремата за фиксирање, вклучително и опремата за фиксирање на главата, се додека персоналот кој е одоговорен за омамување и искрварување не е спремен животното да го омами или искрвари што е можно побрзо.

ADDITIONAL REQUIREMENTS APPLICABLE TO SLAUGHTERHOUSES

Глава II Дополнителни барања за кланиците

Layout, construction and equipment of slaughterhouses Chapter III Article 14

Чл. 17 Распоред, конструкција и опрема на кланиците

345. 1. Business operators shall ensure that the layout and construction of slaughterhouses and the equipment used therein comply with the rules set out in Annex II.

(1) Операторите треба да обезбедат распоредот на просториите, конструкцијата и опремата која се користи во кланиците да ги исполнуваат барањата од Прилог II од овој правилник.

346. 2. For the purposes of this Regulation, business operators shall, when requested, submit to the competent authority referred to in Article 4 of Regulation (EC) No 853/2004 for each slaughterhouse at least the following:(a) the maximum number of animals per hour for each slaughter line;

(2) Операторите при барање за одобрување на кланица согласно прописите за ветеринарно здравство и безбедност на храна, до надлежниот орган треба да ги достават најмалку следните податоци: a) максимален број на животни по час за секоја линија за колње;

347. (b) the categories of animals and weights for which the restraining or stunning equipment available may be used;

б) категории на животни и нивната тежина, во однос на кои достапната опрема за фискирање и омамување може да се користи и

(c) the maximum capacity for each lairage area.

в) максималниот капацитет за секое депо за сместување на животни.


35/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

Annex III (as referred to in Article 14)

LAYOUT, CONSTRUCTION AND EQUIPMENT OF SLAUGHTERHOUSES

Прилог II Распоред, конструкција и опрема на кланицата

348. 1. All lairage facilities 1.1. Ventilation systems shall be designed, constructed and maintained so that the welfare of the animals is constantly ensured, taking into account the expected range of weather conditions.

1. Сите депоа за животни треба да ги исполнуваат следните услови: 1.1. Системите за вентилација треба да се дизајнираат, изградат и одржуваат така што константно обезбедуваат благосостојба на животните, имајќи ги во предвид очекуваниот распоред на временски услови.

349. 1.2. Where mechanical means of ventilation are required, provision shall be made for an alarm and emergency back-up facilities in the event of breakdown.

1.2. Доколку се потребни механички начини на вентилација, потребно е да се предвиди аларм и помошни резервни објекти во случај на итни ситуциии поради можни прекини на работа.

350. 1.3. Lairage facilities shall be designed and constructed so as to minimise the risk of injuries to the animals and the occurrence of sudden noises.

1.3. Депоата треба да бидат дизајнирани и изградени така да во најмал можен степен го сведат ризикот од повреди на животните и појава на изненадна бука.

351. 1.4. Lairage facilities shall be designed and constructed so as to facilitate the inspection of the animals. Adequate fixed or portable lighting shall be provided to enable the inspection of animals at any time.

1.4. Депоата треба да се дизајнираат и изградат така што ја олеснуваат инспекцијата на животните. Потребно е да се обезбеди соодветно фиксно или подвижно осветлување како во секој момент би можело да се изведе инспекција на животните

352. 2. Lairage facilities for animals not delivered in containers

2. Депоа за животни кои не се испорачани во контејнери

353. 2.1. Pens, passageways and races shall be designed and constructed to allow: (a) the animals to move freely in the required direction using their behavioural characteristics and without distraction;

2.1. Торовите, коридорите и оградите треба да се дизајнирани и оградени на начин кој овозможува: (a) животните слободно да се движат во потребниот правец согласно нивните карактеристични модели на однесување и без вознемирување;

354. (b) pigs or sheep to walk side by side, except in the case of races leading to the restraining equipment.

(б) свињите и овците да се движат една до друга, освен во случај на огради кои доведуваат до уредите за фиксација.

355. 2.2. Ramps and bridges shall be equipped with lateral protection to ensure that animals cannot fall off.

2.2. Рампите и мостовите треба да бидат опремени со странична заштита како би се обезбедило животните да не паднат.

356. 2.3. The water supply system in pens shall be designed, constructed and maintained so as to allow all animals at all times access to clean water without being injured or limited in their movements.

2.3. Системот за снабдување со вода треба да се дизајнираат, изградат и одржуваат така што на животните во секој момент им е возможен пристап до чиста вода без непотребно повредување и ограничување во движењата.


36/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

357. 2.4. When a waiting pen is used, it shall be

constructed with a level floor and solid sides, between the holding pens and the race leading to the point of stunning and designed so that animals cannot be trapped or trampled.

2.4. Кога се користат торови за чекање, треба да се изградат со рамен под и цврсти страни, помеѓу торот и коридорот до местото на омамување на начин животните да не се заглават или судираат.

358. 2.5. Floors shall be built and maintained in such a way as to minimise the risk of animals slipping, falling or injuring their feet.

2.5. Подовите треба да се изградат и одржуваат, така да се минимизира ризикот од лизгање, паѓање или повреди на нозе.

359. 2.6. Where slaughterhouses have field lairages without natural shelter or shade, appropriate protection from adverse weather conditions shall be provided. In the absence of such protection, these lairages shall not be used under adverse weather conditions. In the absence of a natural source of water, drinking facilities shall be provided.

2.6. Доколку кланиците имаат отворени депоа, без природна настрешница или сенка, потребно е да се обезбеди соодветна заштита од непогодни временски влијанија. Во недостаток на таква заштита, овие депоа не треба да се користат за време на непогодни временски влијанија. Во случај на непостоење на природен извор на вода, потреба е да се обезбеди место за напој.

360. 3. Restraining equipment and facilities 3.1. Restraining equipment and facilities shall be designed, built and maintained to:

3. Oпрема и простор за фиксирање на животните 3.1. Опремата и просторот за фиксирање на животните треба да се дизајнираат и одржуваат така да:

361. (a) optimise the application of the stunning or killing method;

(a) оптимализират примената на методите на омамување или убивање;

362. (b) prevent injury or contusions to the animals; (б) спречат повредите или контузиите на животните;

363. (c) minimise struggle and vocalisation when animals are restrained;

(в) на најмала можна мерка сведат отпорот и криците на животните во текот на фиксирањето на животните;

364. (d) minimise the time of restraint. (г) во најмала можна мерка се сведе времетраењето на фиксирањето.

365. 3.2. For animals of bovine species, restraining boxes used in conjunction with a pneumatic captive bolt shall be fitted with a device that restricts both the lateral and vertical movement of the head of the animal.

3.2. За говедата се користат боксови за фискирање поврзани со пнеуматски Шермеров пиштол ускладен со уред кој ги спречува страничните и вертикалните движења на главата на животното.

366. 4.Electrical stunning equipment (except waterbath stunning equipment)

4. Опрема за електрично омамување (со исклучок на опрема за омамување во водена бања)


37/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

367. 4.1. Electrical stunning equipment shall be

fitted with a device which displays and records the details of the electrical key parameters for each animal stunned. The device shall be placed so as to be clearly visible to the personnel and shall give a clearly visible and audible warning if the duration of exposure falls below the required level. These records shall be kept for at least one year.

4.1. Опрема за електрично омамување со поставува со уред кој ги прикажува и забележува деталите за клучните електирични параматери за секое омамено животно. Уредот треба да се постави така да е јасно видлив на персоналот и дава јасно видлив и чуен звучен сигнал на предупредување доколку времетрењето на излагањето падне под потребното ниво. Овие записи треба да се чуваат најмалку една година.

368. 4.2. Automatic electrical stunning equipment associated to a restrainer shall deliver a constant current.

4.2. Автоматската опрема за електрично омамување која е поврзана со уредот за фикасција треба да обезбеди константна силина на струјата.

369. 6. Gas stunning equipment for pigs 6. Опрема за омамување со гас за свињи 370. 6.1. Gas stunners, including conveyor belts,

shall be designed and built to: (a) optimise the application of stunning by gas;

6.1. Омамувачи со гас, вклучително и подвижните траки треба да се осмислат и изградат така да: (a) ја оптимализират примената на методите кои се омамени со гас;

371. (b) prevent injury or contusions to the animals; (б) спречат повредите или контузиите на животните;

372. (c) minimise struggle and vocalisation when animals are restrained.

(в) на најмала можна мерка го сведат отпорот и криците на животните во текот на фиксирањето.

373. 6.2. The gas stunner shall be equipped to measure continuously, display and record the gas concentration and the time of exposure, and to give a clearly visible and audible warning if the concentration of gas falls below the required level. The device shall be placed so as to be clearly visible to the personnel. These records shall be kept for at least one year.

6.2. Опремата за омамување треба трајно да ја мери, прикажува и бележи концентрацијата на гасот и времето на излагање, и да дава јасно видлив и чуен звучен сигнал на предупредување доколку концентрацијата на гасот падне под бараното ниво. Уредот се поставува така да е јасно видлив на персоналот. Овие записи треба да се чуваат најмалку една година.

374. 6.3. The gas stunner shall be designed in a manner that, even at the maximum permitted throughput, the animals are able to lie down without being stacked on each other.

6.3. Опремата за омамување со гас се дизајнира така да, дури во максимално дозволената густина, животните се во можност да легнат без да се наслојуваат една на друга.

Handling and restraining operations at slaughterhouses Chapter III, Article 15

Чл.18 Манипулирање со животните и нивното фиксирање во кланиците

375. 1. Business operators shall ensure that the operational rules for slaughterhouses set out in Annex III are complied with.

(1) Операторите треба да обезбедат исполнување на оперативните барања за кланиците наведени во Прилог III кој е составен дел од овој правилник.

376. 2. Business operators shall ensure that all animals that are killed in accordance with Article 4(4) without prior stunning are individually restrained; ruminants shall be mechanically restrained.

(2) Операторите треба да обезбедат животните кои се убиваат за верски ритуален обред без претходно омамување, да бидат поединечно фиксирани. Преживарите треба да бидат механички фиксирани.


38/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

Systems restraining bovine animals by

inversion or any unnatural position shall not be used except in the case of animals slaughtered in accordance with Article 4(4) and provided that they are fitted with a device that restricts both the lateral and vertical movement of the head of the animal and are adjustable to be adapted to the size of the animal.

(3) Системите за фиксирање на говедата со инверзија или било која друга неприродна положба не треба да се користат, освен во случај на животни кои се колат во верски ритуален обред и под услов да се користи уред кој ги фиксира и страничните и вертикалните движења на главата и кој се прилагодува на големината на животното.

377. 3. The following methods of restraint shall be prohibited:

(4) Фиксарањето на животните во кланиците неможе да се врши со:

378. (a) suspending or hoisting conscious animals; a) бесење или подигање на свесни животни

379. (b) mechanical clamping or tying of the legs or feet of animals;

б) механичко стегање или подврзување на ногата или стопалото на животното;

380. (c) severing the spinal cord, such as by the use of a puntilla or dagger;

в) засек на рбетниот мозок, со употреба на нож или бодеж и

381. (d) the use of electric currents to immobilise the animal that do not stun or kill it under controlled circumstances, in particular, any electric current application that does not span the brain.

г) употреба на електрична струја за имобилизација на животното која не го омамува или убива животното под контролирани услови, а особено секој вид на електрична струја која не го зафаќа мозокот.

OPERATIONAL RULES FOR SLAUGHTERHOUSES Annex III ( as referred to in Article 15)

ПРИЛОГ III Опeративни правила за кланиците

382. 1. The arrival, moving and handling of animals 1. Пристигнување на животните, нивно движење и манупулиција со животните

383. 1.1. The welfare conditions of each consignment of animals shall be systematically assessed by the animal welfare officer or a person reporting directly to the animal welfare officer upon arrival in order to identify the priorities, in particular by determining which animals have specific welfare needs and the corresponding measures to be taken.

1.1. Исполнување на критериумите за секоја пратка на животни која пристигнува во кланицата треба систематски да се проценува од одговорното лице за благосостојба на животните или лице кое директно му поднесува извештај на одговорното лице за благосостојба на живоните, по пристигнување на животните, како би се идентификувале приоритетите, особено со одредување кои животни имаат посебни потреби во поглед на благосостојбата како и соодветни мерки кои треба да се преземат.

384. 1.2. Animals shall be unloaded as quickly as possible after arrival and subsequently slaughtered without undue delay.Mammals, except rabbits and hares, which are not taken directly upon arrival to the place of slaughter, shall be lairaged.

1.2. Животните треба да се истоварат што е возможно побрзо по пристигнувањето и последователно да се заколат без непотребно одлагање. Цицачите, со исклучок на куникулите и зајаците, кои не се носат директно по пристигувањето на местото на колење, треба да бидат сместени во депо.


39/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

385. Animals which have not been slaughtered

within 12 hours of their arrival shall be fed, and subsequently given moderate amounts of food at appropriate intervals. In such cases, the animals shall be provided an appropriate amount of bedding or equivalent material which guarantees a level of comfort appropriate to the species and the number of animals concerned. This material shall guarantee an efficient drainage or ensure adequate absorption of urine and faeces.

Животните кои не се заклани во рок од 12 часа по пристигнувањето, треба да се нахранат и после тоа треба да им се даде умерено количество на храна во соодветни временски периоди. Во такви случаи на животните треба да им се обезбеди соодветно количество на простирка или друг еквивалентен материјал кој овозможува ниво на комфор соодветно на видот и бројот на животни. Тој материјал треба да овозможи соодветна дренажа или впивање на урината и фецесот.

386. 1.3. Containers in which animals are transported shall be kept in good order, handled with care, in particular if they have a perforated or flexible bottom, and

1.3. Контејнерите во кои животните се превезуваат треба да бидат чисти, со нив внимателно да се ракува, особено кога имаат перформирано или флексибилно дно, и :

387. (a) shall not be thrown, dropped, or knocked over;

(a) не смеат да се фрлаат, испуштаат или превртуваат;

388. (b) where possible, shall be loaded and unloaded horizontally and mechanically;

(б) таму каде е возможно, треба да се натоваруваат и истоваруваат хоризонтално и механички.

389. Whenever possible animals shall be unloaded individually.

Секогаш кога тоа е возможно, животните треба да се истовараат поединечно.

390. 1.4. When containers are put one on top of the other, the necessary precautions shall be taken: (a) to limit urine and faeces falling on the animals placed underneath;

1.4. Кога контејнерите се ставаат еден на друг, потребно е да се преземат неопходните мерки на претпазливост: (a) да се ограничи преминувањето на урината и фецесот на животните кои се сместени испод.

391. (b) to ensure stability of the containers; (б) да се обезбеди стабилност на контејнерите. 392. (c) to ensure that ventilation is not impeded. (в) да се обезбеди вентилацијата да не е спречена. 393. 1.5. For the purpose of slaughter, unweaned

animals, lactating dairy animals, females having given birth during the journey or animals delivered in containers shall be given priority over other types of animal. If this is not possible, arrangements shall be made so as to relieve them from their suffering, in particular by

1.5. Од аспект на колење, неодлачени животни, молзни животни во лактација, женки кои во текот на транспорот се породиле или животни кои се доставени во контејнери имаат приоритет пред останатите животни. Доколку тоа не е возможно, потребно е да се преземат соодветни мерки за да се спречи нивното страдање, а особено:

394. (a) milking dairy animals at intervals of not more than 12 hours;

(a) измолзување на молзните животни во лактација, во временски период од најмногу 12 часа;

395. (b) providing appropriate conditions for suckling and the welfare of the newborn animal in the case of a female having given birth;

(б) обезбедување на соодветни услови за младенчиња кои цицаат и соодветни услови за благосостојба на новородените животни во такви случаеви

396. (c) providing water in the case of animals delivered in containers.

(в) обезбедување на вода во случај на животни кои се доведени во контејнери.

397. 1.6. Mammals, except rabbits and hares, which are not taken directly to the place of slaughter after being unloaded, shall have drinking water

1.6. Цицачите, со исклучок на куникули и зајаци, кои не се одведуваат директно по пристигнувањето и истовараот на колење, треба да имаат во секое време вода за пиење од


40/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

available to them from appropriate facilities at

all times. соодветни уреди.

398. 1.7. A steady supply of animals for stunning and killing shall be ensured in order to prevent animal handlers rushing animals from the holding pens

1.7. Потребно е да се обезбеди соодветен дотур на животни за омамување и колење за да се спречи тие што манипулираат со животните ги брзаат животните од прифатните торови.

399. 1.8. It shall be prohibited to: (a) strike or kick the animals;

1.8. Не е дозволено: (a) да се удираат и тепаат животните

400. (b) apply pressure to any particularly sensitive part of the body in such a way as to cause animals avoidable pain or suffering;

(б) применува притисок на особено осетливи места на телото, на начин кој на животните им нанесува непотребна болка или страдање.

401. (c) lift or drag the animals by the head, ears, horns, legs, tail or fleece, or handle them in such a way as to cause them pain or suffering;

(в) подигаат или повлекуваат животните за глава, уши, рогови, нозе, опаш или крзно, или со ниво манипулира на начин кој им нанесува непотребна болка или страдање.

402. (d) use prods or other implements with pointed ends;

(г) користење на зашилени стапови или други шилести предмети;

403. (e) twist, crush or break the tails of animals or grasp the eyes of any animal.

(д) завртуваат, прекршуваат или откинуваат опашите на животните или ги притискаат очите на било кое животно.

404. 1.9. The use of instruments which administer electric shocks shall be avoided as far as possible. In any case, such instruments shall only be used for adult bovine animals and adult pigs which refuse to move, and only when they have room ahead of them in which to move. The shocks shall last no longer than one second, be adequately spaced and shall only be applied to the muscles of the hindquarters. Shocks shall not be used repeatedly if the animal fails to respond.

1.9. Употреба на инструменти кои ствараат електрични шокови треба да се избегнува колку е возможно. Во тие случаи, такви инструменти може да се користат само за возрасни говеда и возрасни свињи кои одбиваат да се придвижат, и само во случаи доколку пред нив има доволно простор да се поместат. Шокот не смее да трае подолго од една секунда, треба да биде соодветно раздалечен и може да се применува само на мускулите за задните делови на телово. Шоковите не треба да се користат еден по друг, доколку животното не нив не одговара.

405. 1.10. Animals shall not be tied by the horns, antlers or nose rings and their legs shall not be tied together. When animals need to be tied, ropes, tethers or other means used shall be:

1.10. Животните не треба да се врзуваат за рогови, роговје, ниту носните прстени, или нозете да им се врзуваат заедно. Кога е потребно животното да се врзи, јажињата или другите средства треба да:

406. (a) strong enough not to break; (a) бидат доволно силни да не пукнат; 407. (b) such as to allow the animals, if necessary,

to lie down and to eat and drink; (б) такви што на животните им овозможуваат, доколку е тоа неопходно, да легнат како и да јадат и пијат;

408. (c) designed in such a way as to eliminate any danger of strangulation or injury, and so as to allow animals to be quickly released.

(в) осмислените така да ја елиминраат било каква опасност од гушење или повреда, и такви да животните од нив можат брзо да бидат ослободени.

409. 1.11. Animals which are unable to walk shall not be dragged to the place of slaughter, but shall be killed where they lie.

1.11. Животните кои не се во состојба да се движат, не смеат да се влечат на местото на колење, туку треба да се усмртат таму каде што лежат.

410. 2. Additional rules for mammals in lairage (except for rabbits and hares)

2. Дополнителни правила за цицачи во депоа (со исклучок


41/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

на кункули и зајаци)

411. 2.1. Each animal shall have enough space to stand up, lie down and, except for cattle kept individually, turn around.

2.1. Секое животно треба да има доволно простор да стои, легне, и освен за говеда кои се држат поединечно, да се сврти.

412. 2.2. Animals shall be kept securely in the lairage and care shall be taken to prevent them from escaping and to protect them from predators.

2.2. Животните треба да се држат безбедно во депоата, со посебна сметка за тоа да се спречат да избегаат и да се заштитени од предатори.

413. 2.3. For each pen it shall be indicated with a visible sign the date and time of arrival and, except for cattle kept individually, the maximum number of animals to be kept.

2.3. За секој тор, треба со јасно назначен знак да биде истакнат датумот и времето на пристигнување, и освен за говедата кои се држат поединечно, максималниот број на животни кои во него може да се чуваат.

414. 2.4. Every day that the slaughterhouse operates, before any animal arrives, isolation pens for animals that require specific care shall be prepared and kept ready for immediate use.

2.4. Секој ден кога кланицата работи, пред пристигнување на било кое животно, торовите за изолација за животните кои се субјект на посебна нега треба да бидат спремни и подготвени за непосредно употребување.

415. 2.5. The condition and state of health of the animals in a lairage shall be regularly inspected by the animal welfare officer or a person having appropriate competence

2.5. Здравствената и општата состојба на животните во депоата треба редовно да се прегледува од страна на одговорното лице за благосотојба или персонал со соодветна оспособеност.

416. 3. Bleeding of animals 3.1. Where one person is responsible for the stunning, shackling, hoisting and bleeding of animals, that person shall carry out all those operations consecutively on one animal before carrying out any of them on another animal.

3. Искрварување на животните 3.1. Кога само едно лице е задолжено за омамување, висечко закачување, подигање и искрварување на животните, тие операции треба да се спроведаат последователно на едно животно до нивно завршување пред да се продолжи со друго животно.

417. 3.2. In case of simple stunning or slaughter in accordance with Article 4(4), the two carotid arteries or the vessels from which they arise shall be systematically severed. Electrical stimulation shall only be performed once the unconsciousness of the animal has been verified. Further dressing or scalding shall only be performed once the absence of signs of life of the animal has been verified.

3.2. Во случај на обично омамување или колење во верски ритуален обред, двете каротидни артерии или крвните садовите од кои тие продолжуваат треба системски да се пресечат. Електричната стимулација може да се спроведува единство кога е потврдена несвесната состојба на животото. Понатамошното симнување на кожа или шурење се спроведува дури после потврдата на отсудство на знаци на живот кај животните.

Monitoring procedures at slaughterhouses Chapter III, Article 16

Чл. 19 Постапки за мониторинг во кланиците

418. 1. For the purposes of Article 5, business operators shall put in place and implement appropriate monitoring procedures in slaughterhouses.

(1) За спроведување на контрола на омамувањето од член 8 од овој правилник, операторите треба да воспостават и спроведат соодветни постапки за мониторинг во кланиците.


42/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

419. 2. The monitoring procedures referred to in

paragraph 1 of this Article shall describe the way the checks referred to in Article 5 have to be carried out and shall include at least the following:

(2) Во постапките за мониторинг од став (1) на овој член треба да се опише начинот на кој треба да се спроведе мониторингот, кој го вклучува најмалку следното:

(a) the name of the persons responsible for the monitoring procedure;

a) име на персоналот одговорен за постапката на мониторинг;

420. (b) indicators designed to detect signs of unconsciousness and consciousness or sensibility in the animals; indicators designed to detect the absence of signs of life in the animals slaughtered in accordance with Article 4(4);

б) индикатори дизајнирани за детекција на знаците на несвесност или свесност и осетливост на животните како и индикатори дизајнирани за откривање на одсуство на знаци на живот кај животните кои се колат во верски ритуален обред;

421. (c) criteria for determining whether the results shown by the indicators referred to in point (b) are satisfactory;

в) критерииуми за одредување дали резултатите кои ги покажуваат индикаторите наведени во точка б) од овој став се задово лителни;

422. (d) the circumstances and/or the time when the monitoring must take place;

г) ситуациите и/или времето кога мониторингот треба да се спроведува;

423. (e) the number of animals in each sample to be checked during the monitoring;

д) бројот на животните во секоја мостра кој треба да се провери во текот на мониторингот и

(f) appropriate procedures to ensure that in the event that the criteria referred to in point (c) are not met, the stunning or killing operations are reviewed in order to identify the causes of any shortcomings and the necessary changes to be made to those operations.

ѓ) соодветни процедури кои обезбедуваат дека, во случај на неисполнување на критериумите од точка в) на овој став, се презема реевалуација на операциите на убивање за идентификување на причините на било какви недостатоци и измените кои се неопходни да се направат за операциите на убивање да ги задоволат критериумите.

424. 3. Business operators shall put in place a specific monitoring procedure for each slaughter line.

(3) Операторите треба да воспостават посебни процедури за мониторнинг на секоја линија за колење.

425. 4. The frequency of the checks shall take into account the main risk factors, such as changes regarding the types or the size of animals slaughtered or personnel working patterns and shall be established so as to ensure results with a high level of confidence.

(4) Фреквенцијата на контролите треба да ги земе во предвид главните фактори на ризик, како промените во поглед на типот и големината на животните кои се колат или работните модели на персоналот и треба да се воспостави со цел да се обезбедат резултати со висок степен на доверливост.

426. 5. For the purpose of paragraphs 1 to 4 of this Article, business operators may use monitoring procedures as described in the guides to good practice referred to in Article 13.

(5) За исполнување на барањата од став (1), (2), (3) и (4) од овој член, операторите треба да ги користат процедурите утврдени во упатствата за добра пракса.

CORRESPONDENCE BETWEEN ACTIVITIES AND REQUIREMENTS FOR EXAMINATION OF COMPETENCE ANNEX IV (as referred to in Article 21)

ПРИЛОГ IV Ниво на оспособеност на персоналот за убивање и придружни операции

427. Slaughter operations listed in Article 7(2) | Subjects for examination of competence |(a)the

Познавање на однесување на животните, страдање, свест, осетливост и стрес


43/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

handling and care of animals before they are

restrained; | Practical aspects of handling and restraining animals. Knowledge of manufacturers’ instructions on the type of restraint equipments used in case of mechanical restraint

манипулација на животните и фиксирање на животните – практични акспекти

428. (b)the restraint of animals for the purpose of stunning or killing; |

фиксирање на животните - познавање на упатствата на производителот за видот на опремата за фиксирање која се користи во склучај на механичко фиксирање.

429. (c)the stunning of animals; | Practical aspects of stunning techniques and knowledge of manufacturers’ instructions on the type of stunning equipments used. Back-up stunning and/or killing methods. Basic maintenance and cleaning of stunning and/or killing equipment. |

омамување на животните - Практични аспекти на техниката на омамување и познавање на упатствата на производителот за видот на опремата за омамување.

- Дополнителни резервни методи за омамување и/или убивање.

- Основно одржување и чистење на опремата за омамување и/или убивање

430. (d)the assessment of effective stunning; | Monitoring the effectiveness of stunning. Back-up stunning and/or killing methods. |

оцена на ефикасноста на омамувањето - Системско пратење на ефикасноста на омамувањето.

- Дополнителни резервни методи за омамување и/или убивање.

431. (e)the shackling or hoisting of live animals; | Practical aspects of handling and restraining animals. Monitoring the effectiveness of stunning. |

висечко закачување и подигнување на живите животни - Практични аспекти на манипулација и фиксирање на животните.

- Системско пратење на ефективноста на омамувањето. 432. (f)the bleeding of live animals; |

Monitoring the effectiveness of stunning and the absence of signs of life. Back-up stunning and/or killing methods. Appropriate use and maintenance of bleeding knives. |

искрварување на живите животни Системско пратење на ефикасноста на омамувањето и одсутност на знаци на живот.

Дополнителни резервни методи за омамување и/или убивање.

Соодветна употреба и одржување на ножевите за искрварување

433. (g)the slaughtering in accordance with Article 4(4); | Appropriate use and maintenance of bleeding knives. Monitoring the absence of signs of life. |Killing operations listed in Article 7(3) | Subjects for examination of competence |

колење во верски ритуален обред - Соодветна употреба и одржување на ножевите за искрварување.

- Системско пратење на одсутност на знаци на живот

Напомена: При пополнување на контролнта листа во делот на “Оцена на сообразноста”, може да се користи знакот “ √ ’’.


44/44 ОБ 7.5-2.1-31в01

*Во случај на несообразност на некое од прашањата потребно е да се даде објаснување на истото со посебен запис за корективна мерка .

Несообразноста се оценува со Б 1 до Б 4 во зависност од степенот на несобразност. Категорија Б 1 – оператори со недостатоци од помал тип кои може да ги исполнат критуерумите на ЕУ во пократок временски период, со недостатоци кои имаат незначителен ризик за безбедноста на храната. Категорија Б 2 – оператори со недостатоци од поголем степен, но кои сепак може да ги одстранат во дадениот временски рок. Објектите од ова категорија може да продолжат да работат под одредени услови кои гарантираат соодветно ниво на безбедност на храната (исполнување на минималните ветеринарно-санитарни стандарди, планови за исполнување на критериумите). Категорија Б 3 – оператори кои немаат можност, потенцијал или спремност да ги исполнат критериумите на ЕУ, односно кои имаат голема или сериозна неправилност, која може да води кон ризик за безбедноста на храната во случаи кога истите не се контролирани. Категорија Б 4 – оператори кај кои се констатира неприфатлива или критична ситуација во делот на безбедноста на храната и за кои обврзувачки е итна реакција и корективни активности. Ако некое прашање е неапликативно се користи кратенката – Н/А – (Неапликативно Оператор со храна

Официјален ветеринар Официјални лица 1.

2. 3. 4

Documents

КОНТРОЛНA ЛИСТA за ЕУ сообразност на БОХ - EC 852/2004 ...is.gov.mk/content/docs/Самоконтрола/Контролни листови... · Одделение