ΠΡΟΣΥΝΕ∆ΡΙΑΚΗ ΕΚ∆ΗΛΩΣΗ HELECO Προϋποθέσεις για βιώσιµη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφυτων – Σχηµαταριου ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΕΕ/ΠΤ ΕΥΒΟΙΑΣ Εισηγητής: Γεώργιος Μπαµπαλής Προεδρος ΤΕΕ/Π.Τ.Εύβοιας Θέµα : « Θετικές και αρνητικές επιπτώσεις στο Ν. Εύβοιας από τη βιοµηχανική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής Οινοφυτων – Σχηµαταριου»

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Η βιοµηχανική δραστηριότητα της ευρύτερης περιοχής

Οινοφύτων – Σχηµαταρίου, έχει την απαρχή της στις αρχές της δεκαετίας του 1950 και αφού είχαν θεσπισθεί κίνητρα για την ίδρυση βιοµηχανιών µε τους νόµους 843/48, 942/49, 976/49, 1524/50. Ιδιαίτερα µε το Ν. 2176/52 θεσπίζονται κίνητρα για τη δηµιουργία βιοµηχανικών ζωνών, και δηµιουργείται η πρώτη συγκέντρωση βιοµηχανικών δραστηριοτήτων στην περιοχή των Οινοφύτων χωρίς καµιά οργάνωση και χωρίς δηµιουργία των κατάλληλων υποδοµών.

2. Κοµβικά σηµεία στην εξέλιξη των βιοµηχανικών δραστηριοτήτων της περιοχής Οινοφύτων – Σχηµαταρίου είναι: α. Το Π. ∆/γµα του 1969 µε το οποίο επετράπη η εγκατάσταση

βιοµηχανιών στην ευρύτερη περιοχή των Οινοφύτων. Το ∆/γµα αυτό δεν έθετε όρια στις βιοµηχανικές δραστηριότητες ούτε και καθόριζε τον τρόπο λειτουργίας τους.

β. Το 1979, οπότε µε διανοµαρχιακή απόφαση επετράπη η ρίψη αποβλήτων στον Ασωπό.

γ. Το 1984, µε το Π. ∆/γµα 84/84 που απαγόρευε την ίδρυση και έβαζε ισχυρούς περιορισµούς στην επέκταση και τον εκσυγχρονισµό υφισταµένων βιοµηχανιών στην Αττική. Οι ισχυρές απαγορεύσεις σε συνδυασµό µε τα αναπτυξιακά κίνητρα εκτός Αττικής, ώθησαν πολλές βιοµηχανικές δραστηριότητες στην περιοχή αυτή, που βρίσκεται σε µικρή απόσταση από την Αθήνα και το λιµάνι του Πειραιά, και διασχίζεται από τον κεντρικό οδικό άξονα της χώρας (Ε.Ο. Αθήνας – Θεσσαλονίκης).

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 1

δ. Ο Ν. 2545/97, δηλαδή ο Νόµος που ισχύει σήµερα για τις βιοµηχανικές δραστηριότητες.

3. Σήµερα στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηµαταρίου δραστηριοποιούνται περίπου 700 µονάδες, χωρίς να έχει εφαρµοσθεί ένα οργανωµένο σχέδιο για τη δηµιουργία των απαραίτητων υποδοµών, που είναι απαραίτητες για την οικονοµική λειτουργία των µονάδων, αλλά και για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως η κατασκευή οδικού δικτύου, η χωροταξική οργάνωση της περιοχής, η κατασκευή αποχετευτικού δικτύου, η κατασκευή µονάδων επεξεργασίας αποβλήτων και συστηµάτων παρακολούθησης των περιβαλλοντικών παραµέτρων της περιοχής κλπ.

4. Από τις 700 µονάδες, στις 500 περίπου από αυτές, δηµιουργούνται κατά την παραγωγική διαδικασία υγρά απόβλητα και στις 50 από αυτές τα απόβλητα περιέχουν τοξικές ουσίες και ιδιαίτερα εξασθενές χρώµιο.

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 2

Β. ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ 1. Η βιοµηχανική περιοχή Οινοφύτων – Σχηµαταρίου ευρίσκεται

σε επαφή µε το Ν. Εύβοιας. Συγκεκριµένα οι ∆ήµοι Σχηµαταρίου & Αυλίδας είναι όµοροι ∆ήµοι και τα εργοστάσια έχουν κατασκευασθεί µέχρι και τα ∆ιοικητικά όρια των δυο ∆ήµων.

2. Η µέση απόσταση από το αστικό κέντρο της Χαλκίδας είναι περίπου 14 χλµ. (κοντινότερη 12). Ο χρόνος προσέγγισης της βιοµηχανικής περιοχής από τη Χαλκίδα είναι µε τον νέο οδικό άξονα Χαλκίδας – Σχηµαταρίου, περίπου δέκα λεπτά. Εκτός αυτού υπάρχει και η πρόσβαση µε το τραίνο.

3. Η απόσταση από τη θάλασσα (Ευβοϊκό) είναι 7 χλµ. σε ευθεία γραµµή.

4. Η Β.Π. ευρίσκεται σε µικρή σχετικά χρονοαπόσταση (µέχρι 30 λεπτά) από περιαστικές κωµοπόλεις της Χαλκίδας, (Ανθηδώνα, Βασιλικό, Ερέτρια, Ν. Αρτάκη, Ψαχνά).

5. Η γειτνίαση της βιοµηχανικής περιοχής µε την Εύβοια και ιδιαίτερα µε το αστικό συγκρότηµα της Χαλκίδας, όπου συγκεντρώνεται το µεγαλύτερο ποσοστό της δραστηριότητας του νοµού, προκαλεί σηµαντικές επιδράσεις, µε αποτέλεσµα την δηµιουργία επιπτώσεων θετικών και αρνητικών.

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 3

Γ. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Οι επιπτώσεις στο Ν. Εύβοιας από τη βιοµηχανική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής Οινοφύτων – Σχηµαταρίου, µπορούν να καταταγούν σε τρεις κυριες κατηγορίες. 1. Οικονοµικές επιπτώσεις 2. Οικιστικές – χωροταξικές επιπτώσεις 3. Περιβαλλοντικές επιπτώσεις Επισηµαίνουµε ότι οι επιπτώσεις είναι αλληλένδετες µεταξύ τους και η κάθε µια επηρεάζεται σηµαντικά από τις άλλες.

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 4

1. Οικονοµικές επιπτώσεις α. Η ευρύτερη περιοχή της Χαλκίδας µεταπολεµικά διέθετε

σηµαντικό εργατοτεχνικό δυναµικό, που ήταν είτε αυτόχθονες κάτοικοι της περιοχής, είτε είχαν έλθει από την ενδοχώρα της υπόλοιπης Εύβοιας για να βρουν εργασία. Οι άνθρωποι αυτοί σε σηµαντικό βαθµό απασχολούνταν στα εργοστάσια που βρίσκονταν µέσα ή γύρω από τη Χαλκίδα. Σταδιακά και µετά τη διάνοιξη της οδού Χαλκίδας – Σχηµαταρίου στις αρχές της δεκαετίας του ’70, αλλά πολύ περισσότερο µετά το 1985 (είχε µεσολαβήσει το Π. ∆/γµα 84/84 που προαναφέραµε), υπήρξε µεγάλη αύξηση του αριθµού των απασχολουµένων στη βιοµηχανική περιοχή των Οινοφύτων, και οι οποίοι διέµεναν στο ευρύτερο αστικό συγκρότηµα της Χαλκίδας. Η αύξηση αυτή ήταν και αποτέλεσµα της συρρίκνωσης της βιοµηχανίας της Χαλκίδας, που επέφερε και µείωση του προσωπικού της, και της ανάγκης εύρεσης εργασίας των απολυµένων, σε κοντινή περιοχή για την καθηµερινή µετακίνηση τους. Η βιοµηχανική περιοχή των Οινοφύτων τους πρόσφερε αυτή τη δυνατότητα.

β. Σήµερα στην ευρύτερη βιοµηχανική περιοχή των Οινοφύτων, ασχολειται σηµαντικος αριθµος εργαζόµενων που διαµένουν στην ευρύτερη περιοχή της Χαλκίδας. Η εµβέλεια περιλαµβάνει τους ∆ήµους Χαλκιδέων, Αυλίδας, Ανθηδώνος, Ν. Αρτάκης, Μεσσαπίων, Ληλαντίων, Ερέτριας, Αµαρυνθίων, Ταµυνέων. Η µετακίνηση τους γίνεται συνήθως µε λεωφορεία που διαθέτουν οι επιχειρήσεις, αλλά και µε µέσα µαζικής µεταφοράς (ΚΤΕΛ, τρένο) και µε ιδιωτικά αυτοκίνητα. Χαρακτηριστικό είναι ότι πριν την κατασκευή του αυτοκινητόδροµου Χαλκίδας – Σχηµαταρίου, υπήρχε καθηµερινό πρωινό µποτιλιάρισµα στο δρόµο αυτό, που σε µεγάλο βαθµό οφείλονταν στις µετακινήσεις αυτές.

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 5

Ο αριθµός των απασχολουµένων στο τέλος του 2008, αρχές 2009 ήταν ακόµη µεγαλυτερος, αλλα απολύθηκαν αρκετοι απο αυτους λόγω της οικονοµικής κρίσης.

γ. Παράλληλα θετικές οικονοµικές επιπτώσεις έχουν και διάφοροι επαγγελµατίες που δραστηριοποιούνται στην Εύβοια αλλά δεν εργάζονται µόνιµα στη βιοµηχανική περιοχή, όπως : - ασχολουµενοι στον κατασκευαστικό – οικοδοµικό τοµέα (για την

κατασκευή των εργοστασίων χρησιµοποιείται εργατοτεχνικό δυναµικό, που σε ένα ποσοστό του διαµένει στην Εύβοια, ή γίνεται προµήθεια δοµικών υλικών από καταστήµατα, εργαστήρια, βιοτεχνίες και βιοµηχανίες εγκαταστηµένες στο Ν. Ευβοίας)

- εργαστήρια κυρίως µηχανουργεία που εφοδιάζουν τα εργοστάσια των Οινοφύτων µε προϊόντα που είναι απαραίτητα στην παραγωγική τους διαδικασία.

- Επαγγελµατίες που παρέχουν υπηρεσίες ( π.χ. φύλαξη, καθαρισµός) - Επιστήµονες που παρέχουν υπηρεσίες (π.χ. µηχανικοί, οικονοµολόγοι,

κλπ.) δ. Υπαρχουν οµως και αρνητικες οικονοµικες επιπτωσεις, που προερχονται κατα κανονα απο την ρυπανση, που προκαλει η βιοµηχανικη περιοχη και ιδιαιτερα η ρυπανση του υδροφορου οριζοντα και του Ευβοικου κολπου. Η ρυπανση του υδροφορου οριζοντα εχει επιπτωσεις : - στην αγροτικη οικονοµια (η υπαρξη εξασθενους χρωµιου στο αρδευτικο νερο, δηµιουργει επιφυλαξεις στο κοινο για αγορα αγροτικων προιοντων απο µολυσµενες περιοχες) - στην κρατικη - δηµοτικη οικονοµια, γιατι αναγκαζεται να αναζητησει νεες πηγες, να ανοιξει νεες γεωτρησεις, να κατασκευασει νεα δικτυα κλπ. - στην οικιακη οικονοµια (το κοστος απο την αναζητηση καθαρου ποσιµου νερου, τελικα επιβαρυνει τους καταναλωτες) Η ρυπανση του Ευβοικου, εχει επιπτωσεις : - στην αλιεια - στον τουρισµο - στον παραθερισµο - στην αναψυχη Οι ακτες του Ευβοικου κολπου, προσφερονται για τις παραπανω χρησεις, ενω η ρυπανση του ειναι αποτρεπτικη για τηναξιοποιηση τους, και την οικονοµικη τους εκµεταλευση.

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 6

2. Χωροταξικές επιπτώσεις α. Ο κορεσµός της βιοµηχανικής περιοχής των Οινοφύτων δηµιούργησε την ανάγκη εξεύρεσης κατάλληλων περιοχών για εγκατάσταση νέων βιοµηχανιών, που να έχουν (οι περιοχές) τα ίδια επιχειρηµατικά πλεονεκτήµατα µε αυτή των Οινοφύτων, δηλαδή κοντά στην Αθήνα και το λιµάνι του Πειραιά και εγγύς της Ε.Ο. Αθήνας – Θεσσαλονίκης.

Η κοντινότερη περιοχή που πληρούσε τις προϋποθέσεις αυτές ήταν ο ∆ήµος Αυλίδας και ιδιαίτερα η περιοχή της Ριτσώνας. Έτσι την τελευταία εικοσαετία άρχισε µια συγκέντρωση βιοµηχανιών στην περιοχή αυτή και δηµιουργήθηκε ένας νέος πόλος, σηµαντικά µικρότερος αυτού των Οινοφύτων, αλλά µε εξαιρετική δυναµική και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να µην επαναληφθούν σφάλµατα του παρελθόντος, κυρίως όσον αφορά την οργάνωση, τις υποδοµές, τον περιβαλλοντικό έλεγχο, την περιβαλλοντική προστασία κλπ. Ήδη µε τη ΖΟΕ Αυλίδας (1990), έχει επιτευχθεί κάποιος βαθµός προστασίας, µε τη χωροθέτηση βιοµηχανικών – βιοτεχνικών χρήσεων σε ορισµένες περιοχές και µε ορισµένους όρους. Παράλληλα έχει εκπονηθεί το ΓΠΣ Αυλίδας, του Ν. 2508/97 που βρίσκεται σε διαδικασίες έγκρισης. Επιγραµµατικά και σε ότι αφορά τη βιοµηχανία αναφέρουµε ότι στο ΓΠΣ προτείνεται:

- δηµιουργία οργανωµένης βιοµηχανικής περιοχής (ΒΙ.ΠΕ.), για την εγκατάσταση µονάδων µέχρι και υψηλής όχλησης, αλλά και µε συγκεκριµένους περιορισµούς για την περιβαλλοντική προστασία

- βιοµηχανικοί υποδοχείς για µονάδες µέχρι και µέσης όχλησης - βιοτεχνικός υποδοχέας για µεταποιητικές δραστηριότητες

πρωτογενούς τοµεα. Είναι απαραίτητο να αποκτήσει άµεσα η περιοχή αυτή την απαραιτητη οργάνωση (π.χ. µε τη δηµιουργία επιχειρηµατικών πάρκων) και να ληφθούν όλα τα απαραίτητα µέτρα περιβαλλοντικής προστασίας

β. Στις χωροταξικές επιπτώσεις πρέπει επίσης να συµπεριληφθούν: - Η σταδιακή εγκατάλειψη του πρωτογενούς τοµεα, αποτέλεσµα

της δυνατότητας εξεύρεσης σταθερής εργασίας στη βιοµηχανική περιοχή

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 7

- Η αστυφιλία (προς την Χαλκίδα), µε παράλληλη εγκατάλειψη της Ευβοϊκής υπαίθρου

- Η επιβάρυνση του κυκλοφοριακού φόρτου, για τη µεταφορά των εργαζοµένων

- Η σχέση της βιοµηχανικής περιοχής µε τα λιµάνια του νοµού και ιδίως µε το λιµάνι της Κύµης

3. Οικιστικές επιπτώσεις Όπως προαναφέραµε στην περιοχή της Χαλκίδας διαµένει σηµαντικος αριθµος άτοµων που εργάζονται στην περιοχή των Οινοφύτων. Είναι γεγονός ότι η πόλη της Χαλκίδας και η ευρύτερη περιοχή προσφέρεται για κατοικία των εργαζοµένων στη βιοµηχανική περιοχή, λόγω της µικρής απόστασης, και είναι ελκυστική λόγω της φυσικής οµορφιάς, της θάλασσας, της κοινωνικής ζωης, των παρερχοµένων υπηρεσιών κλπ. Μετοικούν στη Χαλκιδα εργαζόµενοι που κατάγονται από την υπόλοιπη Εύβοια, την Ελλάδα γενικότερα, η και αλλοδαποί. Τελευταία υπάρχει σηµαντικός αριθµός µετοίκων, από την Αθήνα προς τη Χαλκίδα Για την εξυπηρέτηση των εργαζοµένων και των οικογενειών τους απαιτείται : α. Η εξεύρεση στέγης (επιτυγχάνεται κυρίως µε την επέκταση

σχεδίου πόλεως, µε την παραγωγή διαµερισµάτων µε το σύστηµα αντιπαροχής, και µε την κατασκευή µονοκατοικιών στα προάστια της Χαλκίδας).

β. Η πρόβλεψη και κατασκευή της απαραίτητης τεχνικής και κοινωνικής υποδοµής (αστική οδοποιία, ύδρευση, αποχέτευση, πλατείες, σχολεία, νοσοκοµείο κλπ.).

γ. Η εξασφάλιση των µετακινήσεων τους (ο νέος δρόµος Χαλκίδας – Σχηµαταρίου συνέβαλε θετικά).

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 8

4. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

1. Γενικά αίτια

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις οφείλονται κυρίως στην πολιτική που ακολουθήθηκε µέχρι και πρόσφατα στη διαχείριση των αποβλήτων που παράγονται από τις βιοµηχανίες της περιοχής. Στην αρχή της δεκαετίας του 1950 αρχίζουν να κτίζονται τα εργοστάσια χωρίς καµιά οργάνωση και χωρίς έργα υποδοµής. Το Π. ∆/γµα του 1969 δεν έθεσε όρια στις βιοµηχανικές δραστηριότητες, ούτε και καθόριζε τον τρόπο λειτουργίας της. Το µεγάλο πρόβληµα αρχίζει το 1979, όταν επιτράπηκε η ρίψη αποβλήτων στον Ασωπό, έστω και αν είχε προϋπόθεση να ελέγχονται για τις ποσότητες χρωµίου που περιέχουν. Η ελλιπής εφαρµογή της περιβαλλοντικής νοµοθεσίας, οι πληµµελείς έλεγχοι και η µη λήψη των απαραίτητων µέτρων, αποτέλεσµα της έλλειψης πολιτικής βούλησης για την περιβαλλοντική προστασία της περιοχής, και η ελλειψη περιβαλλοντικης συνειδησης οδήγησαν στην σηµερινή κατάσταση. Ενδεικτικό είναι ότι µόλις το 2007 και µάλιστα µε πρωτοβουλία του ∆ήµου Οινοφύτων άρχισαν συστηµατικές αναλύσεις για την παρακολούθηση των νερών.

Οι σηµαντικότερες περιβαλλοντικες επιπτωσεις στο Ν. Εύβοιας είναι η µόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα καθώς και η µόλυνση της θάλασσας (Ευβοϊκός κόλπος)

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 9

2. Ρύπανση Αυλίδας

Η περιοχή της Αυλίδας είναι από τις πρώτες που υφίστανται τις συνέπειες αυτές. Ενδεικτικά αναφέροµε ότι, σύµφωνα µε τα στοιχεία της µελέτης του ΤΕΕ για την ρύπανση του Ασωπού ποταµού, οι υψηλότερες τιµές σε ολικό χρώµιο παρατηρούνται στην περιοχή της Αυλίδας (180 ppd) και ακολουθούν οι περιοχές εκατέρωθεν του Ασωπού (40 -107 ppd), του Ωροπού (17-85ppd) και της Αυλώνας (20-118ppd). Οι συγκεντρώσεις του εξασθενούς χρωµίου παρουσιάζουν κατανοµή ανάλογη µε αυτή του ολικού χρωµίου. Τα θλιβερά «πρωτεία» τα έχει η περιοχή της Αυλίδας (140ppd). Ακολουθούν Ασωπός (104), Αυλώνας (108 ppd) Αν λάβουµε υπόψη µας ότι τα επίσηµα όρια για το ολικό χρώµιο είναι 50 mg/lit, ( για το εξασθενές δεν υπάρχουν νοµοθετηµένα όρια) γίνεται κατανοητό το µέγεθος του προβλήµατος στην περιοχή της Αυλίδας, που ήταν γνωστό από το 2006. Αποτέλεσµα η διακοπή της ύδρευσης από µολυσµένες γεωτρήσεις, η αναζήτηση εσπευσµένων λύσεων από άλλες µη µολυσµένες, και η δροµολόγηση της ύδρευσης της Αυλίδας από το υδροδοτικό σύστηµα της Αθήνας που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η µόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα στην περιοχή της Αυλίδας δεν προέρχεται µόνο από το χρώµιο, αλλά και από άλλα στοιχεία όπως: - ολικός σίδηρος (2000 ppd), µε ανώτατη στην περιοχή του Αυλώνα

(2500ppd) - νικέλιο - αρσενικό - µόλυβδος - ολικός οργανικός άνθρακας - οξυανθρακούχα ιόντα - νιτρικά, νιτρώδη, αµµωνιακά ιόντα που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης. Οι επιπτώσεις στην υγεία των κατοίκων της Αυλίδας από την µόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα δεν έχουν µετρηθεί µέχρι σήµερα. Έχοντας όµως υπόψη µας το προηγούµενο του εργοστασίου ΕΛΕΝΙΤ στην αντίπερα όχθη της Αυλίδας, ανησυχούµε ιδιαίτερα για το χρόνο εµφάνισης και την έκταση των επιπτώσεων. Ακαθόριστο νοµοθετικά επίσης παραµένει το όριο του εξασθενούς χρωµίου στο πόσιµο νερό ( υπάρχει µόνο όριο για το ολικό χρώµιο 50mg/l). Αυτό έχει ως αποτέλεσµα να δηµιουργείται ανασφάλεια στους πολίτες, επιφύλαξη τους για την καταλληλότητα των ποσίµων

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 10

νερών και δυσπιστία προς τις δηµόσιες αρχές κατά πόσο προστατεύουν την υγεία τους.

3. Ρύπανση στα Μεσσάπια Ο ∆ήµος Μεσσαπίων µε έδρα τα Ψαχνά ευρίσκεται σε µέση απόσταση περίπου 30 χλµ βόρεια της Χαλκίδας και είναι ο µεγαλύτερος σε έκταση ∆ήµος της Εύβοιας. ∆ιπλα του και προς τη Χαλκιδα υπαρχει ο ∆ηµος Ν. Αρτακης, µικρος σε εκταση αλλα σηµαντικος σε πληθυσµο και παραγωγικες δραστηριοτητες.

Πριν ένα περίπου χρόνο ανιχνεύθηκαν στο πόσιµο νερό (σε ορισµένες γεωτρήσεις, δηµοτικές ή ιδιωτικές), ποσότητες βαρέων µετάλλων κυρίως εξασθενούς χρωµίου και νικελίου που υπερέβαιναν τα επιτρεπτά όρια (ακόµα και για το ολικό χρώµιο).Οι εκδοχές που διατυπώθηκαν για την ύπαρξη κυρίως του εξασθενούς χρωµίου είναι:

- Μεταφορά λυµατολάσπης και άλλων τοξικών αποβλήτων υγρών και στερεών από επιχειρήσεις εκτός νόµου και απόθεση της σε περιοχές του ∆ήµου Μεσσαπίων (λατοµεία «ΛΑΡΚΟ»), εγκαταλειµµένα χοιροστάσια, απόµερες περιοχές κλπ). Η εκδοχή αυτή ισχυροποιείται και από τον εντοπισµό και τη σύλληψη βυτιοφόρων και φορτηγών µε απόβλητα όχι µόνο στα Μεσσάπια, αλλά και στο ∆ήµο Ταµυνέων (Αλιβέρι), καθώς και από τον εντοπισµό εναποθέσεων αποβλήτων στερεών και υγρών, σε εγκαταλειµµένα λατοµεία, εγκαταλειµµένα χοιροστάσια κλπ. Σηµερα υπάρχει η πεποθηση (π.χ. συλληψη φορτηγών στο Αλιβέρι) ότι προέρχονται από βιοµηχανική περιοχή των Οινοφύτων.

- Κατάλοιπα από τα Λατοµεία της « ΛΑΡΚΟ » (εξόρυξη Βωξίτη), σε συνδυασµό µε την ύπαρξη µικρολιµνών ( αποµεινάρια της εξορυκτικής δραστηριότητας) µε αποτέλεσµα την δηµιουργία του.

- Φυσική ρύπανση ιδίως στις περιοχές που υπάρχουν σιδηρονικελιούχα

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 11

κοιτάσµατα και οφιόλιθος - ∆ιάφορες άλλες αιτίες

Είναι ευνόητο ότι δεν πρέπει να αποκλεισθεί καµµία αιτία ούτε και να γίνει αποδεκτή ανεξέλεγκτα. Μέχρι σήµερα ο εντοπισµός των ρύπων, οι δειγµατοληψίες, οι αναλύσεις κλπ., έγιναν αποσπασµατικά και από διάφορους φορείς. Λείπει µια συστηµατική καταγραφή, χαρτογράφηση και αποτίµηση του µεγέθους του προβλήµατος της µόλυνσης στο νερό και στη γη, στην ανεύρεση των αιτιών, και των υπευθύνων. Είναι επίσης επιτακτική η ανάγκη λήψης άµεσων, µεσοπρόθεσµων και οργανωτικών µέτρων για την ριζική αντιµετώπιση του προβλήµατος. Πρέπει να επισηµάνουµε ότι το εξασθενές χρώµιο στα Μεσσάπια δεν έχει επιπτώσεις µόνο στο πόσιµο νερό, αλλά και στο αρδευτικό και µέσω αυτού στην αγροτική παραγωγή. Με δεδοµένο ότι ο µεγαλύτερος κίνδυνος υπάρχει στους βολβούς (πατάτες, κρεµµύδια, καροτα κλπ) που είναι η κύρια παραγωγή της περιοχής, αντιλαµβανόµαστε ποια αρνητική επίπτωση µπορεί να υπάρξει στην αγροτική οικονοµία της περιοχής. Είναι παρήγορο που κινητοποιήθηκαν εγκαίρως οι κάτοικοι και οι οργανωµένοι φορείς της περιοχής και πιέζουν δυνατά για την επίλυση του προβλήµατος. Θεωρουµε όµως ότι ήλθε η ώρα τόσο για την πολιτεία όσο και για τους επιστηµονικούς φορείς να σκύψουν πάνω στο πρόβληµα µε τον ίδιο ζήλο που έδειξαν για τον Ασωπό, γιατί ήδη έχει λάβει ανησυχητικές διαστάσεις.

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 12

4. Ρύπανση του Ευβοϊκού Ο Ευβοϊκός κόλπος είναι ο τελικός αποδέκτης της ρύπανσης από τα υγρά κυρίως απόβλητα, που παράγονται στη βιοµηχανική περιοχή των Οινοφυτων. Σε αυτόν καταλήγει ο Ασωπός ποταµός, που επελέγη ως αποδέκτης των αποβλήτων της βιοµηχανικής περιοχής. Σε αυτόν επίσης καταλήγουν οι ρύποι, δια µέσου του επιφανειακού και του υπεδαφιου συστήµατος απορροής των νερών. Ως ΤΕΕ Ευβοιας, απο το 2006 ειχαµε ενδειξεις, για αυξηση της ρυπανσης του Ευβοικου. Η προσπαθεια που εγινε για τη διερευνηση του θεµατος, προσεκρουσε στην απουσια στοιχειων (µετρησεων - αναλυσεων), αλλα και στην απροθυµια των Υπηρεσιων, να συµβαλουν προς την κατευθυνση αυτη. Το 2008, στο συνεδριο ολων των νησιωτικων ΤΕΕ της Ελλαδας, µε τον τοτε προεδρο κ. Καµαριωτη, αναδειξαµε το προβληµα. Μαλιστα ο εισηγητης πατηρ Ιωαννης Οικονοµιδης, απο τα Οινοφυτα, µε στοιχεια, φωτογραφιες κλπ., εθεσε τις βασεις για τη αναδειξη του προβληµατος της µολυνσης του Ασωπου στις πραγµατικες του διαστασεις. Βέβαια η ρύπανση του Ευβοϊκού κόλπου, δεν προερχεται µονο απο τον Ασωπο. Προέρχεται και από άλλες εστίες και αιτίες που πρέπει να καταγραφουν, να χαρτογραφηθούν, να αξιολογηθούν και να αντιµετωπισθούν. Οι αυξηµένες ποσότητες βαρεων µεταλλων, που ανιχνεύονται στη θαλάσσια ζωή (π.χ. οστρακοειδή), το φαινόµενο του ευτροφισµού κλπ., αποτελούν ακρως ανησυχητικά φαινόµενα, που πρέπει να µας προβληµατίσουν και να µας αφυπνίσουν Ο Ευβοϊκός κόλπος αποτελεί πηγή ζωης και σηµαντικότατο οικονοµικό πόρο (αλιεια, τουρισµος, παραθερισµος, αναψυχη κλπ), οχι µονο για την Ευβοια, αλλά και για την Βοιωτία, την Αττική, και τη Φθιώτιδα. Οφείλουµε να τον προστατεύσουµε από τη ρύπανση για το δικό µας καλό, για το δικό µας όφελος.

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 13

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η βιοµηχανική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής Οινοφυτων – Σχηµαταριου, υπηρξε στρεβλή από τη γέννηση της. Παρα ταύτα, λόγω της θέσης της και της δυναµικής της, δηµιούργησε χιλιάδες θέσεις απασχόλησης και συνέβαλε σηµαντικά στην οικονοµία. Η περιφρόνηση, όµως τόσο προς το περιβάλλον, όσο και προς τη δηµόσια υγειά, καθιστούν επιτακτική την παρέµβαση της πολιτείας, ώστε να προγραµµατισθούν και να υλοποιηθούν άµεσα τα απαραίτητα έργα και να εφαρµοσθούν οι νόµοι για την αντιµετώπιση του προβλήµατος. Ο νοµός Εύβοιας και ιδιαίτερα το ευρύτερο αστικό συγκρότηµα της Χαλκίδας, όντας δίπλα στη βιοµηχανική περιοχή υφίσταται καθηµερινά τις επιπτώσεις, από τη στρεβλή ανάπτυξη της. Οι οποιες θετικες επιπτωσεις απο τη απασχοληση, σηµερα επισκιαζονται απο τις τεραστιες αρνητικες επιπτωσεις, απο την µολυνση του περιβαλλοντος και θα γινονται ακοµα χειροτερες, οσο δεν λαµβανονται τα απαραιτητα µετρα. Ως Τεχνικό Eπιµελητήριο Εύβοιας, είµαστε έτοιµοι και πρόθυµοι να συµβάλλουµε και στην ορθολογική ανάπτυξη και στην προστασία του περιβάλλοντος και της δηµόσιας υγείας. Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.

Προϋποθέσεις για βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή Οινοφύτων – Σχηματαρίου, ΤΕΕ, ΤΕΕ-Τμ. ΑΣΤ, 6/2/ 2010,Θήβα 14